Google This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online. It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you. Usage guidelines Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. We also ask that you: Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual personal, non-commercial purposes. and we request that you use these files for Ὁ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help. Ἢ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. * Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. About Google Book Search Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web a[nttp: //books . google. con/] or ες. .-.- - - à am oA Ae AU δὲ Dmm νο- ͵’;΄ἷὖὦὐ "ὦ. δ e 4 — - . - . * - v i —-—« MP μα EE τ β FRAGMENTA . PHILOSOPHORUM GRJECORUM , aUe PARISHS. — (XCUDEBANT FIRMIN DIQOY FRATRES, VIA JACOB, 56, EE — — — —— FRAGMENTA PHILOSOPHORUM GRJECORUM COLLEGIT RECENSUIT VERTIT ANNOTATIONIBUS ET PROLEGOMENIS ILLUSTRAVIT INDICIBUS INSTRUXIT " Multi FR. GUIL. AUG. MULLACHIUS PHIL. DM. ARTIUM LL. M. LITTERARUM ANTIQUARUM PROFESSOR POESEOS PHILOSOPHICJE “αὐ CJETERORUMQUE ANTE SOCRATEM PHILOSOPHORUM QUJE SUPERSUNT PARISIIS EDITORE AMBROSIO FIRMIN DIDOT INSTITUTI IMPERIALIS FRANOCLE TYPOGRAPHO VIA zacon, ὅδ M DCCC LX PRAEFATIO. Nihil esse ad cognoscendam philosophie Greca historiam ac- commodatius assidua librorum qui a philosophis relicti sunt tra- ctatione, inter omnes constare arbitror. Quo in genere non tantum Platonis, Aristotelis, Sexti Empirici, Procli, Plotini aliorumque que exstant ingenii monumenta legendo conteri, sed etiam quid- quid fragmentorum in aliorum scriptis latet colligi et sub suo cujus- que nomine digestum uno aut pluribus voluminibus comprehendi par est. Quod quamvis ita se habeat , pauci tamen inde a renatis litteris exstiterunt qui in bac humanitatis studiorum parte locu- pletanda industriam suam ponerent. Est enim res ardua ac difficilis, quum tam ab ipsa antiquitate, quam a scriptorum, qui reliquias istas servarunt vel de sapientie doctoribus eorumque decretis ex- posuerunt, dissensione, partim etiam a codicum manu exaratorum discrepantia obscuritatem traxerit. Quo majore przconio dignus est Henr. Stephanus qui in Poesi philosophica Parisiis anno 1573 ex- cusa principum quorundam philosophorum carmina, locos com- munes et effata collegit. Cujus libelli ea esse praestantia videbatur ut certatim illum liberalium artium proceres (1) lectitarent, memora- rent, laudibus ferrent. At deest magna versuum ac sententiarum pars, deest omnis doctrine apparatus, non deest ingenii acumen quo homo laboriosissimus idemque eruditissimus depravata multa tacite correxit, quamquam pleraque que in his sapientissimorum poetarurn flosculis criticorum manus artifices desiderant, aliis per- 1) Valckenarius Diatrib. in Eur. fragm. p. 282; Wyttenbachius Epist. ad Heusd. Opusc. II p. 38, alii. a PHILOS. GB.EC. ij | PRAEFATIO. polienda reliquit. Postea vero , nostra potissimum memoria haud pauci iique doctissimi viri ad hec studia incubuerunt, Brandi- sius , Boeckhius, Schleiermacherus, Bergkius, Prellerus, Karstenius, Sturzius, Schaubachius, Wyttenbachius , alii qui singulorum fra gminibus castigandis explicandisque de antiqua philosophia bene meruerunt. Quorum vestigiis ingressus ipse anno 1845 Democriti li- brorum reliquias emisi ac 1845 Aristotelis de Melisso, Xenophane el Gorgia disputationes cum Eleaticorum philosophorum fragmen- tis et Ocelli Lucani , qui fertur, de universi natura libello recensui atque interpretatus sum. Adde quod Questiones Empedocleas Be- rolini annis 1850 et 1853 publici juris feci. Eodemque tempore Hieroclis in aureum Pythagoreorum carmen commentarium reco- gnovi atque illustravi. Sed nemo inventus est qui omnia philoso- phorum dicta et fragmenta per varios scriptores sparsa unum in corpus redegerit. Nam qui majus quid moliebatur Jo. Conr. Orel- lius (2) moralia et politica veterum Graecorum tum commentariola tum apophthegmata se divulgaturum pollicitus promissis non stetit, sed jactis fundamentis operi inchoato fastigium non imposuit. Huc accedit quod aliena qua nullo cum lectorum damno. omitti pote- . rant moralibus opusculis inseruit. Quum igitur Ambrosius Firminus Didot, clarissimus antiqua- rum litterarum ingenuarumque artium fautor et antistes, in Bibliothecam Graecam ἃ se editam philosophorum Grecorum íragmenta recipere vellet, ego hoc, labore jam maxima ex parte perfunctus primum statim volumen prelo subjeci. In quo quid prestiterim , ut estimare veteris sapientie studiosi facile pos- sint , paucis mihi de instituti inei ratione edendique libri consilio disserendum est. Primum id spectavi , ut ex omnibus qui in lucem prolati sunt scriptoribus grecis (3) philosophorum reliquias conge- rerem. Qua in re non modo optimas editiones inspexi, sed sedulo 2) Vid. prief. ad Opusc. vett. Graec. sententiosa et moralia tom. 1 p. XX. Lipsise 1819. 3) Nam abditos fontes et ineditos libros adire mihi non licuit. PRAEFATIO. itj etiam cavi, ne illa fragmenta quz alios fugerant pretermitterem. Deinde universa, quoad ejus fieri poterat, lucido ordine disposui , quo facilius singula intelligerentur. Locos corruptos aut consultis melioribus membranarum lectionibus sanavi aut certa emendatione restitui. Sed ut prope omnia solus agerem in quibusdam scriptori- bus, superiorum criticorum incuria factum est qui sepe aperta vi- tia aut intacta reliquerant aut conjecturis suis ab ejus quem in manibus habebant philosophi mente aberraverant. Neque tamen unquam aliorum suspiciones et inventa , si probabilitate commen- darentur, repudiavi. Itaque fragmenta et plura et emendatiora et melius, quam olim, digesta exhibui. Scripture varietatem non omnem, , sed potiorem adnotavi, ac simul meas emendationes con- jecturasque tam ab aliorum inventis quam a vetustorum exempla- rium lectionibus distinxi. Tum ad ea qua obscura videbantur ex- plananda accessi. Quum vero amplos conficere commentarios mihi non esset propositum, pauca tantum in quibus herere legentes possent explicui. Porro philosophorum cartina locosque soluta oratione scriptos omni adhibita diligentia e greco sermone in lati- num ipse transtuli , ne vel interpretum errores commemorandi vel veteres interpretationes propter mutatum textum mutande essent. Quapropter raro aliorum verba qui in iisdem sententiis vertendis versati erant retinui. Denique ne quid desideraretur, quod ad fragmenta illustranda valeret, uniuscujusque philosophi vitam bre- viter descriptam ejus/reliquiis preposui. De placitis qui e phi- losophorum verbis discimus uberius disputare non attinuit. Ve- rum et hzc interdum, prouti rei natura vel necessitas postulabat. attigi. Ita confido fore ut hoc opus peritis et equis judicibus probetur. Scripsi Berolini a. d. VI Id. Sextil. a. 1857. CONSPECTUS. PüR&FATIO. ..... TEMPE TOPPED t | Diogepis Apolloniat:e fragmepta............... .. 254 PRoo&NIUM....... Le esue- ΜΠ sosetesoson v | De ΑτΟΙΙΟΪ8Ο..... ...{ὉὉὐν νυ ννν ἐόν κε κεν eene 257 De Melisso........ elles m nn 239 LIBER I1. Meiissi íragmenta.......... llle. eee ... 2961 De Empedocle.......... "ETT eestesetosetoco e xur| DeZenone................. eere σον ertt 266 Empedoclis carmína........... ellen | | Zenonis fragmenta.............. eee eeeeess 269 Commentarius in Empedoclis carminum reliquias.. — 15 | Prrefatio ad Aristotelis libellum de Melisso, Xeno- De Hippone............ eee TOP POPE 81 phane el σογαίϑ........ 6 ον εν σεν κεν σεν ενον 271 De Timone Phliasio.......... leeren 83 | Aristotelis lib. de Melisso, Xenophane et Gorgia... 277 Timonis Phliasii fragmenta................. Leu 84 | De Heraclito..................... TOP EUER 310 De Xenophane........ lessen nne 99 | Heracliti fragmenta.............eleeeeeern rne . 815 Xenophanis carminum reliquim. ................. 101 | De Democrilo............. eere nnm II 330 De Parmenide............. eee enn enn 109 | De Pseudodemocrate. ....................Leeee 339 Parmenidia carminum reliquim.................. 114 | Democriti fragmenta........... Petre 310 De Épicharmo..... ......... ΠΥ 131 | DeOcello Lucano... ........... eere σον σον σεν 383 Epicharmi fragmenta.................eeeeeeees 135 | Ocelli Lucani de Universi natura libellus....... ... 388 De Cleanthe................ ΝΞ ἭὌᾳΕ.ΕΕ 148 | Ejusdem Ocelli fragmentum................ e... 407 Cleanthis carmina..............seuse* eeetutooe 151 | De Hierocle ac de Carminis aurei auctore. ........ 403 De Lino....... ...eeeeeee en thon 155 | Hieroclis Commentarius in Aureum carmen....... 416 De Musgo....... ον εν nmn Hm 158 | Pythagoreorum aliorumque philosophorum Similitu- Mussi fragmenta........... eee een n nee 160 dines. .........Leeeleeeeee eere eese De Orpheo......... TT" TOPPED 162 | Demophili Similitudines ex Pythagoreis etoethsetes 485 Orphica fragmenta...... ....- leeren nn 166 | Similitudines aliunde collectie. ..... ....... ...... 488 Porphyrii frsgmepntum de philosophía ex oraculis.. 191 | Demophili Sententite pythagorice. .. ... ΕΝ 497 Pylliagoreorum Carmen ΔυΓΘΌ ΠῚ. « . «6.000 66 τιν ..«. 4198] Alis sententie Pythagoreorum............. eee 500 Alii versus Pythagoreorum............. leere 200 | Symbola pythagorica. ..... TOPPED TOPPED 504 ' Secundi Atheniensis Sententim. . . ....... MEER 512 LIBER 1I. Secundi Responsa ad interrogationes Hadriani ..... 516 Septem sapientum carmina et apophthegmata. . . ... 203 | Altercalio Hadriani et Secundi...... PPP m 518 De Anaximandio............- settore .... 237| Sexti Pythagorici Sententiz........ TP 522 Anaximandri fragmenta. ............... Lee e. 240] Sexti philosophi Enchiridion....... TD 523 De Anaximene............. ele S. 241] Pythagoreorum philosophorum reliquie : Diotoge- De Anaxagora....... TENE ee. 263 nis, Sthenide, Ecphanti, Charonde, Zaleuci.... 532 Anaxagore fragmenta........... esee rennes .. 1248 | Anonymi Disputationes morales dorice conscriptae... 544 De Diogene Apolloniate. ............ ον κεν κοι ονεν 252 ' Archyte Tarentini fragmenta..............elS.. 908 — — i — — PRO(QGMIUM. Philosophia quz a Grecis et Romanis rerum divinarum humanarumque cognitio vocata est, tam sua ipsius majestate praceptorumque firmi- tate quam utilitatis magnitudine reliquis omni- bus disciplinis adeo excellit , ut uberior et am- plior neque esse neque animo fingi possit. Quum enim ceterz artes et doctrinz in singu- larum rerum invesügatione versentur atque idcirco vel ad patefaciendos nature aditus vel ad civitates quovis bonorum genere cumulandas vel ad ornandam vitam bumanam referantur, vel denique ad cogitandi et disserendi subtilita- tem spectent : una hzc nullis terminis circum- scripta libere vagatur suoque lumine cunctas litterarum partes complet. Quippe ut magnus auri, argenti , eboris acervus per se inutilis est, nisi mens humana accesserit , quz indigestam il- lam molem digerat : ita ali; discipline quamvis preclarz , ne materia obscuritate laborent, phi- losophia tanquam mente illustrantur. Hzc quum divinam naturam scrutatur, sacra disciplina vocari solet; quum rerum univer- sitatem intuetur atque in corporum motus et mensuras inquirit, physica et mathematica no- minatur; quum de moribus disputat, moralis philosophia dicitur : eadem a disserendi ratione tradenda dialectice nomen invenit : in legum fontibus aperiendis et vi explicanda jurispru- dentia appellatur : in animantium compage et fabrica consideranda morbisque curandis medi- cina (1) est : quum rerum gestarum seriem, generis humani fata, gentium, populorum, civitatum origines, incrementa , vicissitudines , conversiones enarratet quum locorum regionum- que situm velut in picta tabella proponit , histo- (1) Plato Phsedr. p. 121 C. EQ. Ψυχῆς οὖν φύσιν ἀξίως λόγου κατανοῆσαι olet δυνατὸν εἶναι ἄνευ τῆς τοῦ ὅλον φύσεως ; ΦΛΙ. Εἰ μὲν Ἵππκοχράτει τῷ τῶν ἈΑσχληπιαδῶν δεῖ τι πείθε- σθαι, οὐδὲ περὶ σώματος ἄνευ τῆς μεθόξου ταύτης χτλ. Cf. Galen. Cemm. in Hippocr. lib. de nat. hominis, tom. V p. 2 et 16 ed. Bas. (2) Strabo, lib. 1, 1: Τῆς τοῦ φιλοσόφου πραγματεΐας εἶναι νομίζομεν, εἴπερ ἄλλην τινά, xal τὴν γεωγραφιχήν, ἣν υὖν προυρήμεθα ἐπισχοπεῖν. "On 5 οὐ φαύλως νομίζομεν, ix πολλῶν δῆλον. Οἵ τε γὰρ πρῶτοι θαῤῥήσαντες αὐτῆς ἄψα- σθαι τοιοῦτοί τινες ὑπῆρξαν, "Ounoóc τε xal Ἀναξίμανδρος ὁ Μιλήσιος καὶ 'ξκαταῖος, ὁ πολίτης αὐτοῦ, καθὼς xal Ἐξρα- τσυθένης φησί᾽ xal Δημόκριτος δὲ καὶ Εὔδοξος καὶ Δικαίαρ- PHILOS GREC. ria et geographia (Δ) nuncupatur : eadem deni- que poesis et eloquenti: speciem induit, quum clarorum virorum facta moresque celebrat alla- tisque veteribus exemplis mortales a rebus fluxis avocare et ad virtutis studium convertere cona- tur, Est igitur philosophia quasi divina quedam mentis humanz dux, vitae magistra, virtutis in- dagatrix, expultrix vitiorum laudandarumque omnium artium parens. Sed quomodo aliorum studiorum , sic hujus doctrinarum principis ob- scura sunt initia neque litterarum monumentis prodita. Apud Grecos autem primi sapientes et poeta et vates et musici Orpheus , Linus, Μα- seeus fuisse traduntur. Qui quoniam homines in agris dispersos ratione quadam unum in locum compulerunt et congregarunt atque e feris et im- manibus mites et mansuetos reddiderunt , lapi- des et arbores cantu movisse perhibentur. Fait vero omnium artium antiquissima poesis cujus beneficio mortales ad vite melioris consuetudi- nem traducti divini cultus primordia didicere. Verum e posterioribus poetis nemo carminum pulchritudine diutius Graecorum animos tenuit, quam Homerus atque Hesiodus. Quo factum est ut eorum fabulae ab omnibus probate rerum sacrarum vim auctoritatemque obtinerent ipsique vulgo Grece mythologie conditores haberen- tur (3). Αἴ procedente tempore quo magis homi- num vita morum probitate formari artiumque varietate excoli cepta est : eo magis etiam ani- morum babitus est mutatus. Itaque veterum opinionum commenta dum paullatim delet dies, novae ezque veriores opiniones percrebuerunt, quae tum poetarum scriptis divulgatze, tum in mysteriis credite politioris humanitatis semina χος xai "Egopoc xal ἄλλοι πλείους * ἔτι δὲ οἱ μετὰ τούτους, ᾿Ερατοσθένης τε χαὶ Πολύδιος καὶ Ποσειδώνιος, ἄνδρες φιλό- σοφοι" ἢ τε πολυμάϑεια, δι᾽’ ἧς μόνης ἐφιχέσθαι τοῦδε τοῦ ἔργου δυνατόν, οὐχ ἄλλον τινός ἐστιν ἢ τοῦ τὰ θεῖα xal τὰ ἀνθρώπεια ἐπιδλέποντος, ὥνπερ τὴν φιλοσοφίαν ἐπιστήμην φασίν. Ὥς δ᾽ αὕτως xal ἡ ὠφέλεια ποικίλη τις οὖσα, ἡ μὲν πρὸς τὰ πολιτικὰ καὶ τὰς ἡγεμονιχὰς πράξεις, ἡ δὲ πρὸς ἐπι- στήμην τῶν τε οὐρανίων xal τῶν ἐπὶ γῆς xal θαλάττης ζῴων καὶ φυτῶν καὶ καρπῶν xal τῶν ἄλλων ὅσα ἰδεῖν παρ᾽ ἑκάστοις ἐστί, τὸν αὐτὸν ὑπογράφει ἄνδρα, τὸν φροντίζοντα τῆς περὶ τὸν βίον τέχνης χαὶ εὐδαιμονίας. (3) Conf. Herodot., lib. 11 cap. 53. vj PROCEMIUM. sparserunt et maturiorem cogitandi sentiendique rationem prezpararunt. Sed debebatur fatis phi- losophiz origo. Nam septimo fere ante Chr. n. szeculo ingens rerum conversio facta est, qua in Asia minori subito orta inde per Italiam et Sici- liam manavit, denique per Graeciam dissemi- nata maximam effecit civitatum, discipline publice, studiorum immutationem. Civitates alie motibus concusse, alie novis legibus et institutis. temperate, plurima etiam colonie condita. Quid? quod artes plerzeque quas huma- nus civilisque cultus desiderat tum aut incho- ate aut ita tractate sunt, ut ad summum per- venisse viderentur. Porro nova litterarum et poesis genera inventa brevi invaluerunt,. Quibus rebus omnibus commoti mortales altiores spiri- tus gessere et quzrendi studio incensi in rerum divinarum humanarumque contemplatione ope- ram locare statuerunt, Itaque multi ea que ve- teres poetice lusissent magna cum cura retracta- runt placitasque vulgo fabulas et commenta ad nature veritatem revocarunt. Hoc studium ut primum hominum mentes occupavit, dici vix potest quanta discendi cupiditate flagraverint., Etenim haud pauci relicta patria peregrinati sunt, ut si quid sapientie apud exteras gentes esset, si quid laudabile in aliarum civitatum institutis , id diligenter cognitum domum reversi cum civibus suis communicarent. Quapropter non defuerunt qui sacerdotes etiam aliosque vi- ros sapientia prestantes tum in /Égypto tum in reliqua barbaria convenirent. Quin etiam me- morie proditum est quosdam res familiares suas abjecisse agrosque deseruisse incultos, quo li- berius inquirendse veritati vacarent. Ab bis initiis profecta est philosophia, cui preclarum hoc a discendi cupiditate et sapientie studio Grzci nomen indiderunt. Qualis autem illis temporibus prima fuerit philosophis forma , nemo facile dixerit. Quem- admodum enim pucherrimza statuz quz e Phi- dia officina prodiere, antequam artificis manu consummatz elaboratzque essent, rudia quon- dam et inelaborata signa fuerunt in quibus vix corporum lineamenta agnosceres : sic philoso- phis incunabula a perfecta ejus forma pluri- mum distant. Omnes vero artes quae postea generibus distincte sunt, initio communi phi- losophie vinculo continebantur. Id antiquorum exemplum tantum valuit, ut sequenti quoque tempore qua mentis acie Democritus cunctarum rerum vim naturamque viderat editisque scriptis illustraverat, eadem Aristoteles doctrine orbem ornandum susciperet, Αἱ serum fuit philosophize nomen, ipsa res vetustissima. Nam qui czteros eruditione et prudentia superabant , sapientes (4) vulgo et habebantur et nominabantur, Sic septem illi qui a Grecis σοφοί, sapientes a Latinis vo- cabantur (5), et quicunque deinceps in rerum contemplatione studia ponebant, hoc ipso no- mine appellabantur, donec primus Pythagoras rejecto honorifico sapientis vocabulo sapientiz studiosum, id est, philosophum se esse et nun- cupari voluit. Verum enimvero in tanta ingenua- rum artium varietate unum quiddam erat , quod hominum doctrine studiis ardentium mentes precipue teneret, nature investigatio. Qui igi- tur mundi ortum indagare, qui siderum magni- tudines, intervalla, cursus anquirere, qui in animalium, plantarum, lapidum, cognitione tempus consumere solebant, qui denique tam singula quam universa spectantes omnium quae sub oculos cadunt causas animo complecti nite- - bantur, hos potissimum Pythagoras philosophos nominandos esse censuit. Sed reddenda ejus nominis ratio est, — « Ferunt Pytbagoram (6) Phliuntem venisse et cum Leonte, Phliasiorum principe, docte et copiose quadam disseruisse. Cujus ingenium et eloquentiam quum admiratus esset Leon, qua- sivisse ex eo, qua maxime arte confideret : at illum, artem quidem se scire nullam, sed esse philosophum (7). Admiratum Leontem novita- tem nominis, quazsivisse, quinam essent philo- - (4) Greece σοφοί ; interdum σοφισταί. Diogenes Laertius lib. I, 12 : Θᾶττον δὲ ἐχαλεῖτο σοφία, καὶ σοφὸς ὁ ταύτην ἐπαγγελλόμενος, ὃς εἴη ἂν χχατὰ ἀχρότητα ψυχῆς ἀπηχριδωμέ- voc φιλόσοφος δὲ, ὁ σοφίαν ἀσπαζόμενος. Οἱ δὲ σοφοὶ καὶ σοφισταὶ ἐκαλοῦντο᾽ καὶ οὐ μόνον, ἀλλὰ καὶ of ποιηταί, σο- φισταί" καθὰ καὶ Κρατῖνος ἐν ᾿Αρχιλόχῳ τοὺς περὶ Ὅμηρον καὶ Ἡσίοδον ἐπαινῶν οὕτως χαλεῖ. Hesychins : σοφιστὰς ἔλε- γὸν τοὺς περὶ μουσιχὴν διατρίδοντας xai τοὺς μετὰ κιθάρας ἄδοντ ας. (5) Diogenes Laertius lib. Y, 13 : Σοφοὶ δὲ ἐνομίζοντο οἷδε" Θαλῆς, Σόλων, Περίανδρος, Ἀλεόδουλος, Χείλων, Βίας, Πιτταχός. Ἐούτοις προσαριθμοῦσιν ᾿Ανάχαρσιν τὸν Σχύθην, Μύσωνα τὸν Χηνέα, Φερεχύδην τὸν Σύριον, ᾿ἔπιμε- νίδην τὸν Κρῆτα᾽ ἔνιοι καὶ Πεισίστρατον τὸν τύραννον. (6) Ut ait Heraclides Ponticus apud Clceronem Tusc. V, 3. (7) Diogenes Laertius lib. I, 12 : Φιλοσοφίαν δὲ πρῶτος ὠνόμασε Πυθαγόρας xai ἑαντὸν φιλόσοφον, ἐν Σιχνῶνι διαλε- γόμενος Λέοντι τῷ Σιχνωνίων τυράννῳ, ἢ Φλιασίων, χαθά φησιν ἩΗραχλείδης ὁ Ποντικὸς ἐν τῷ περὶ τῆς ἄπνον. Μηδένα γὰρ εἶναι σοφὸν ἄνθρωπον, ἀλλ᾽ ἢ θεόν. Td. lib. VIII, 8 : Σω- σιχράτης δὲ ἐν διαδοχαῖς φησιν αὐτὸν [τὸν Πυθαγόραν ] ἐρωτηθέντα ὑπὸ Λέοντος τοῦ Φλιασίων τνράννον, τίς εἴη; φιλόσοφος, εἰπεῖν, καὶ τὸν βίον ἐοιχέναι πανηγύρει. Ὥς οὖν εἷς ταύτην οἱ μὲν ἀγωνιούμενοι, οἱ δὲ κατ᾽ ἐμπορίαν, ol δέ γε βέλτιστοι ἔρχονται θεαταί * οὕτως ἐν τῷ βίῳ οἱ μὲν ἀνδρα- ποδώδεις, ἔφη, φύονται δόξης καὶ πλεονεξίας θηραταί " οἱ δὲ φιλόσοφοι τῆς ἀληθείας. POOEMIUM. . vlj sophi et quid inter eos et reliquos interesset ; Pythagoram autem respondisse, similem sibi videri vitam hominum, et mercatum eum qui haberetur maximo ludorum apparatu, totius Gracie celebritate, Nam ut illic alii corporibus exercitatis gloriam et nobilitatem corone pete- rent, alii emendi aut vendendi quzstu et lucro ducerentur, esset autem quoddam genus eorum, idque vel maxime ingenuum, qui nec plausum nec lucrum quarerent, sed visendi causa veni- rent studioseque perspicerent, quid ageretur et quo modo : item nos quasi in mercatus quan- dam celebritatem ex urbe aliqua, sic in hanc vitam ex alia vita et natura profectos , alios glo- rie servire, alios pecunie; raros esse quosdam qui ceteris. omnibus pro nihilo habitis rerum naturam studiose intuerentur; hos se appellare sapientie studiesos, id est enim philosophos : et ut illic liberalissimum esset , spectare nihil sibi acquirentem , sic in vita longe omnibus studiis contemplationem rerum cognitionemque prz&- stare. » In his autem cognoscendis varias in- gressi sunt vias. Alii videlicet sensuum ope freti, que sunt quaque cernuntur omnia exquirere tentabant , alii divino afflatu concitati retrusa et abdita persequebantur ac velut oracula funde- bant. Sic plures philosophantium quasi familie exorte sunt : lonici, Pythagorei, Eleatici, a quibus philosophiz jacta sunt fundamenta. Ne- que vero dubium quin multe ezque gravissimz questiones omnium philosophorum communes fuerint. Quare controversias de maximis rebus inter veteres illos ortas postea summi sapientize doctores minuere aut dirimere studuerunt. Sed tamen in tanto ardore animorum , tanta scientiis cupiditate, tam przeclaris praeceptis paucis con- tigit ex illis philosophiz conditoribus , ut phi- losophi potius quam poetz essent. Testes sunt, ut unum caput commemorem , cosmogonis ad priscorum vatum normam aut paullo aliter ficte , quibus delectamur magis quam docemur. Nam quum nullo rerum usu nullaque experien- tia imbuti essent atque omni supellectile tum ad observandos siderum motus, tum ad illustran- dam naturz obscuritatem necessaria carerent : quaecunque ignorabant, fingendo supplere aggre- diebantur. Neque tamen propterea quisquam veterem illam quz ante Socratis ztatem fuit sa- pientiam contemnere audeat. Hic enim primus sapientize studium , ut omnes confitentur, e ccelo devocavit et in urbibus collocavit atque in do- mos etiam introduxit et coegit de vita et moribus rebusque bonis et malis quaerere. Quid plura? philosophiam a latentibus rerum causis anqui- rendis avocavit atque ad vitam communem traduxit. Cujus ingenii magnitudo, multiplex ratio disserendi rerumque copia et varietas, quarum alix aliis placebant, plura peperit ge- nera dissentientium philosophorum. Etenim preter Platonem et Xenophontem qui egregias ejus disputationes et dicta memorabilia litteris consignarunt, multi ab eo profecti sunt alii. Ac (8) primo ab ipso Platone Aristoteles et Xe- nocrates; quorum alter Peripateticorum, alter AÁcademiz nomen obtinuit ; deinde ab Antisthene qui patientiam et duritiam in Socratico ser- mone maxime adamarat , Cynici primum , dein- de Stoici; tum ab Aristippo quem ille magis voluptarie disputationes delectarant, Cyrenaica philosophia manavit, quam ille et ejus posteri simpliciter defenderunt. Epicurei vero qui vo- luptate omnia metiebantur, dum verecundius id agunt, nec dignitati satisfaciebant, quam non aspernabantur, nec voluptates tuebantur, quas amplexari volebant. Fuerunt etiam alia genera philosophorum qui se omnes fere Socraticos esse dicerent, Eretricorum , Herilliorum , Mega- ricorum, Pyrrhoneorum, sed ea horum vi et disputationibus fracta et exstincta sunt. Taceo Academicorum dissidia que plures Academias effecerunt, item Platonicos et Pythagoricos recen- tiores de quibus aliud erit dicendi tempus. Αἱ non prztereundus Diogenis locus est quo philoso- phorum successiones lib, I, 13 in hunc modum tradit : Φιλοσοφίας δὲ δύο γεγόνασιν ἀρχαί, ἥ τε ἀπὸ Ἀναξιμάνδρου καὶ fj ἀπὸ Πυθαγόρον, τοῦ μὲν Θαλοῦ διαχηχοότος, Πυθαγόρου δὲ Φερεκύδης χαθηγήσατο" xat ἐκαλεῖτο ἣ μὲν Ἰωνιχὴ ὅτι Θαλῆς "ἴων ὦν ( Μιλή- σιος γάρ), καθηγήσατο ᾿Αναξιμάνδρον, ἢ δὲ Ἰταλικὴ ἀπὸ Πυθαγόρου, ὅτι τὰ πλεῖστα χατὰ τὴν [ταλίαν ἐφι- λοσόφησε. Καταλήγει δὲ fj μὲν εἷς Κλειτόμαχον xol Χρύσιππον xal Θεόφραστον, f Ἰωνική, f; δὲ ἸἸταλιχὴ εἷς Ἐπίχουρον. Θαλοῦ μὲν γὰρ Ἀναξίμανδρος, οὗ Ἀνα- ξιμένης, οὗ ᾿Αναξαγόρας, οὗ ᾿λρχέλαος, οὗ Σωχράτης 6 τὴν ἠθικὴν εἰσαγαγών, οὗ οἵ τε ἄλλοι Σωχρατιχοὶ καὶ Πλάτων 6 τὴν ἀρχαίαν Ἀχαδημίαν συστησάμενος, οὗ Σπεύσιππος xai Ξενοχράτης, οὗ Πολέμων, οὗ Κράντωρ καὶ Κράτης, οὗ Ἀρχεσίλαος 6 τὴν μέσην Ἀχαδημίαν εἰσηγησάμενος, οὗ Λαχύδης ὃ τὴν νέαν Ἀχαδημίαν φιλοσοφήσας, οὗ Καρνεάδης, οὗ Κλειτό- μαχος. Καὶ ὧδε μὲν εἰς Κλειτόμαχον, εἰς δὲ Χρύσιπ- πὸν οὕτω χαταλήγει' Σωχράτους Ἀντισθένης, Διογένης ὃ χύων, οὗ Κράτης ὃ Θηδαῖος, οὗ Ζήνων 6 Κιτιεύς, οὗ Κλεάνθης, οὗ Χρύσιππος. Εἷς δὲ Θεό-- (8) Cicero de orat. III, 17. viij φραστον οὕτως Πλάτωνος ᾿ἈΑριστοτέλης, οὖ Θεόφρα - στος. Καὶ ἣ μὲν Ἰωνιχὴ τοῦτον χαταλήγει τὸν τρόπον, $ δὲ Ἰταλικὴ οὕτω Φερεκύδους Πυθαγόρας, οὗ Τηλαυγὴς 5 υἱός, οὗ Ξενοφάνης, οὗ [Ιαρμενίδης, οὗ Ζήνων 6 Ἐλεάτης, οὗ Λεύκιππος, οὗ Δημόχριτος, o πολλοὶ μέν, ἐπ᾽ ὀνόματος δὲ Ναυσιφάνης καὶ Ναυχύ- δης, ὧν ᾿Επίχουρος. Similiter Clemens Alexandri- nus Strom. I p. 3oo C : Φιλοσοφίας τρεῖς γεγόνασι διαδοχαί, ἐπώνυμοι τῶν τόπων, περὶ οὖς διέτριψαν" Ἰταλιχὴ μὲν $ ἀπὸ Πυθαγόρου, Ἰωνικὴ δὲ ἢ ἀπὸ Θαλοῦ, Ἐλεατικὴ δὲ ἣ ἀπὸ Ζενοφάνους x12. Sed hzc multe accuratiore expositione egent quam singulis locis afferre constituimus. Confer Zum- ptii dissertationem de philosophorum scholis apud Athenienses przsidumque successionibus, insertam Commentationibus Acad. Berol. a. 1842 , B. 1844, p. 27-119. Quum vero inter eos sapientia doctores qui firma haberent decreta atque illos qui suam ipsi sententiam tegentes errore alios levarent et in omni disputatione quid veri simillimum esset quisererent , plurimum interesse pateat : Diogenes lib. I, 16 duo philosophorum genera ponit. Sunt autem hac ejus verba : Τῶν δὲ φιλοσόφων ol. μὲν γεγόνασι Δογματιχοί, of. δὲ "Eoexvuxo(* Δογματιχοὶ μέν, ὅσοι περὶ τῶν πραγμάτων ἀποφαίνονται ὡς xa- ταληπτῶν, ᾿Εφεχτιχοὶ δέ, ὅσοι ἐπέχουσι περὶ αὐτῶν ὡς ἀχαταλήπτων. Paulo aliter Sextus Empiricus Pyrrh. Hypot. I, Δ seqq. : Oi μὲν εὑρηχέναι τὸ ἀληθὲς ἔφασαν, oi δὲ ἀπεφήναντο μὴ δυνατὸν εἶναι τοῦτο καταληφθῆναι, οἵ δὲ ἔτι ζητοῦσι. Καὶ εὑρηχέναι λὲν δοχοῦσιν οἱ ἰδίως χαλούμενοι Δογματιχοί ὡς δὲ περὶ ἀχαταλήπτων ἀπεφήναντο ol περὶ Κλειτόμαγον x«l Καρνεάδην xal ἄλλοι Ἀχαδημαϊχοί" ζητοῦσι δὲ οἵ ᾿Σχεπτιχοί" ὅθεν εὐλόγως δοχοῦσιν αἱ ἀνωτάτω φιλοσο- φίαι τρεῖς εἶναι, Δογματιχή, Ἀχαδημαϊκή, Σχεπτιχή. Restat ut. quid veteres de sapientie partibus et philosophantium sectis dixerint , breviter per- stringamus. : Post Socratem variz fuerunt doctorum homi- num de philosophiz partibus sententiz.. Eorum plerique tripartitam optimarum rerum cognitio- nem esse arbitrati sunt : moralem, naturalem, rationalem. Prima animum componit moresque fingit, secunda rerum naturam scrutatur, tertia accurate disserendi leges et argumentationes tra- dit, ne pro veris falsa dicantur. Ceteroqui re- perti sunt qui aut pauciora aut plura sapientiz PROOEMIUM. studii capita et locos esse vellent. Qua de re multa leguntur apud Senecam Epist. 89, 8 seqq. (9). De sectis hec babet Simplicius in Aristotelis Categ. pref. 5 fol. 1. E: At μὲν οὖν κατὰ φιλοσοφίαν αἱρέσεις ἑπταχῶς ὀνομάζονται ἢ ἀπὸ τοῦ συστησαμέ- vou τὴν αἵρεσιν, ὡς οἱ Πυθαγόρειοι καὶ Πλατωνιχοί" ἢ ἀπὸ τῆς τοῦ αἱρεσιάρχου πατρίδος, ὡς Κυρηναϊχοὶ οἱ ἀπὸ ᾿Αριστίππου καὶ Μεγαριχοὶ οἱ ἀπὸ Εὐχλείδου xal ᾿Ἐλεατιχοὶ οἱ ἀπὸ ξξενοφάνους xai Παρμενίδου * 7, ἀπὸ τοῦ τόπου ἐν ᾧ διέτριδον φιλοσοφοῦντες, ὡς Ἀχα- δημαϊχοὶ καὶ Στωιχοί" ἢ ἀπὸ συμδεῤηχυίας ἐνεργείας, ὡς Περιπατητικοί- ἢ ἀπὸ τῆς ἐν τῷ φιλοσοφεῖν χρί- σεως, ὡς ᾿Εφεχτιχοὶ οἱ ἀπὸ Πύῤῥωνος" 3 ἀπὸ τοῦ τέλους ὃ προτίθενται τῆς ἑαυτῶν φιλοσοφίας, ὡς Ἣδο- vixol οἱ ᾿Επιχούρειοι" ἣ ἀπὸ τοῦ εἴδους τῆς ζωῆς, ὡς οἵ Κυνιχοί. Diogenes lib. I, 18-a1 : Τοῦ δὲ ἠθιχοῦ (μέρους) γεγόνασιν αἱρέσεις δέχα, Ἀχαδημαϊχή, Κυ- ρηναϊχή, Ἠλειαχή, Meyapucj , Κυνική, Ἐρετριχή, Διαλεχτιχή, Περιπατητιχή, Στωιχή, ᾿Ἐπιχούρειος. Ἀχαδημαϊχῆς μὲν οὖν τῆς ἀρχαίας προέστη Πλάτων, τῆς μέσης Ἀρχεσίλαος, τῆς νέας Λαχύδης , Κυρηναῖ- X"; Ἀρίστιππος ὃ Κυρηναῖος, ᾿Ηλειαχῇς Φαίδων. ὃ Ἠλεῖος, Μεγαριχῇῆς Εὐχλείδης Μεγαρεύς, Κυνιχῆς ᾿Αντισθένης ὁ ᾿Αθηναῖος, ᾿Ερετριχῆς Μενέδημος 'Epe- τριεύς, Διαλεχτιχῆς Κλειτόμαχος Καρχηδόνιος, Πε- ριπατητικῆς ᾿Αριστοτέλης Σταγειρίτης, Στωιχῆῇς Ζή- vov Κιττιεύς. Ἢ δὲ ᾿Επιχούρειος ἀπ᾽ αὐτοῦ χέχληται Ἐπιχούρου. Ἱππόθδοτος δ᾽ ἐν τῷ περὶ αἱρέσεων ἐννέα φησὶν αἱρέσεις καὶ ἀγωγὰς εἶναι - πρώτην Μεγαρικήν, δευτέραν ᾿Ερετρικήν, τρίτην Κυρηναῖχήν, τετάρτην Ἐπιχούρειον, πέμπτην Ἀννιχέρειον, ἔχτην Θεοξδώ- ρειον, ἑδδόμην Ζηνώνειον, τὴν xal Στωικήν " ὀγδόην ᾿Αχαδημαϊχὴν τὴν ἀρχαίαν, ἐννάτην Περιπατητιχήν᾽ οὔτε δὲ Κυνιχήν, οὔτε Ἠλειαχήν, οὔτε Διαλεχτιχήν. Τὴν μὲν γὰρ Πυῤῥώνειον οὐδ᾽ οἱ πλείους προσποιοῦν- ται διὰ τὴν ἀσάφειαν. ἤνιοι δὲ κατά τι μὲν αἵρεσιν εἶναί φασιν αὐτήν, κατά τι δὲ οὔ. Δοχεῖ μὲν γὰρ αἵρε- σις εἶναι. Αἴρεσιν δὲ λέγομεν. φασί, τὴν λόγῳ τινὶ κατὰ τὸ φαινόμενον ἀχολουθοῦσαν, ἢ δοχοῦσαν ἀχο- λουθεῖν" καθ᾽ ὃ εὐλόγως ἂν αἵρεσιν τὴν σχεπτιχὴν xa- λοῖμεν. ΕἸ δὲ αὔρεσιν νοοῖμεν πρόσκλισιν ἐν δόγμασιν, ἀχολουθίαν ἔχουσιν, οὐχέτ᾽ ἂν προσαγορεύοιτο αἵρε- σις" οὗ γὰρ ἔχει δόγματα. ...... " Exc δὲ πρὸ ὀλίγου καὶ ἐχλεχτιχή τις αἵρεσις εἰσήχθη ὑπὸ Ποτάμωνος τοῦ Ἀλεξανδρέως, ἐχλεξαμένου τὰ ἀρέσαντα ἐξ ἑκάστης τῶν αἱρέσεων, (ξεῖογιπη eclecticam philosophandi rationem plerique post Chr. n. inde a tertio (9) Diogenes Laertius lib. I, 18: Μέρη δὲ φιλοσοφίας τρία, φυσικόν, θιχόν, διαλεχτικόν. Φυσικόν μὲν τὸ περὶ χόσμον καὶ τῶν ἐν αὐτῷ, ἠθικὸν δὲ τὸ περὶ βίον χαὶ τῶν πρὸς ἡμᾶς διαλεχτιχὸν δὲ τὸ ἀμφοτέρων τοὺς λόγους πρε- σδεῦον. Kal μέχρι μὲν Ἀρχελάον τὸ φυσικὸν εἶδος ἦν, &xà δὲ Zoxpátouc τὸ ἠθιχόν, ἀπὸ δὲ Ζήνωνος τοῦ "EJs&tou τὸ δια- λεχτιχόν. Cf. Sext. Empir, Pyrrh. Hyp. 11,13; adr. Math. VII, 16. PROOEMIUM. ix fere seculo tam christiani (10) quam pagani se- quebantur, qu& res et profuit et obfuit philoso- phie. Nam pravo consilio inferior ztas Plato- nem et Aristotelem de multis dissidentes ita conciliare studuit , ut omnem dissensionem tol- leret atque adeo scripta in quibus utriusque et voluntatis et judicii diversitas apparet ab Aca- demicis et Peripateticis olim magnis illis philo- sophiz auctoribus supposita esse contenderet. Sic Hierocles apud Photium cod. 351 p. 55o ed. Hosch. : Πολλοὶ τῶν ἀπὸ Πλάτωνος xat 'Aptaco- τέλους συγχρούειν ἀλλήλοις τοὺς σφῶν διδασχάλους χατὰ τὰ χαίρια, φησί, τῶν δογμάτων σπουδὴν xai μελέτην εἰσενηνοχότες, μέχρι τούτου φιλονεικίας καὶ τόλμης ἤλασαν, ὡς xal τὰοσυγγράμματα τῶν οἰκείων νοθεῦσαι διδασχάλων, εἰς τὸ μᾶλλον ἐπιδεῖξαι τοὺς ἄνδρας ἀλλήλοις μαχομένους. Καὶ διέμεινε τοῦτο τὸ πάθος τοῖς φιλοσόφοις διατριθαῖς ἐνσχῆΐψαν, ἕως Ἂμ-- μωνίου τοῦ θεοδιδάχτου. Οὗτος γὰρ πρῶτος ἐνθουσιά-- σας πρὸς τὸ τῆς φιλοσοφίας ἀληθινόν, xal τὰς τῶν πολλῶν δόξας ὑπεριδὼν τὰς πλεῖστον ὄνειδος φιλοσο - φίᾳ προστριβομένας εἶδε καλῶς τὰ ἑκατέρου καὶ συν- ἤγαγεν εἰς ἕνα xal τὸν αὐτὸν νοῦν, xal ἀστασίαστον τὴν φιλοσοφίαν παραδέδωχε πᾶσι τοῖς αὐτοῦ γνωρίμοις, μάλιστα δὲ τοῖς ἀρίστοις τῶν αὐτῷ συγγεγονότων, Πλωτίνῳ xal ᾿Ωριγένει xal τοῖς ἑξῆς ἀπὸ τούτων. (10) Clemens Alexandrinus Strom. I p. 288 A : Φιλοσο- quw δὲ οὗ τὴν Στωιχὴν λέγω οὐδὲ τὴν Πλατωνιχὴν 7) cv 'Exuxoupetóv τε xal Ἀριστοτελικήν, ἀλλ᾽ ὅσα εἴρηται παρ᾽ ἑκάστῃ τῶν αἱρέσεων τούτων καλῶς ; δικαιοσύνην μετ᾽ εὖσε- ὀοῦς ἐπιστήμης ἐκδιδάσχοντα, τοῦτο σύμπαν τὸ ἐχλεχτιχὸν φιλοσοφίαν φημί. PHILOSOPHORUM GIJECORUM . FRAGMENTA. LIBER PRIMUS. POET E. -«-- - τ" DE EMPEDOCLE. Quanta fuerit olim apud squales Empedoclis fama et sapientim gloria cum aliunde colligi oportet , tum e lustralium carminum initio quod Diogenes Laertius (1) servavit. Nam quum vitam ad Pythagorice doctrine normam dirigeret, multum vero eloquentia valeret quam in eo pror- sus mirificam ae singularem fuisse veteres pro- diderunt , porro artis salutaris et rerum natura- lium scientia omnes superaret, neque solum poeta egregius , verum etiam vates insignis judi- caretur, denique preclare de republica meruis- set, factum est, ut Agrigentini civem suum summis honoribus prosequerentur. Quiz res eam vim habuit, ut ipse quasi deposita humane na- ture fragilitate immortalitatis divinitatisque particeps esse sibi videretur (2). Ac profecto ea fuit Empedoclis ceterorumque illius etatis illu- strium virorum disciplina qui non intra privatos parietes delitesceret et ad paucorum hominum notitiam perveniret , sed modo in fori luce splen- didissimis tanquam solis radiis collustrata , modo civilibus fluctibus agitata latissime diffunderetur et ad communem civium utilitatem expromere- tur. Quare non est quod miremur Agrigentinos virum quovis virtutum genere cumulatissimum omnibus ornamentis affecisse. lllud mirandum, quod quum Plato et Aristoteles minus honorifice de Empedocle sensíissent, tamen Agrigentini poete carmina ita posterorum studia tenuerunt , ut ex omnibus illis qui apud Grecos philosophiam versuum majestate ac venustate celebrare conati sunt , hujus unius plurima fragmenta ad nostram memoriam manserint. Sed ne de Aristotelis in- terpretibus nunc loquar, qui eximie Empedoclem 1) Diogenes Laertius VII, 62 : "D φίλοι ot μέγα ἄστυ κατὰ ξανθοῦ 'Axo&yavtoc ναίετ᾽ ἀν᾽ ἄχρα πόλευς χτλ. Vid. vss. 397-408. 4) Empedocles ap. Diog. Laert. l. c. Χαίρετ᾽- ἐγὼ δ᾽ ὕμμιν θεὸς ἄμδροτος, οὐκέτι θνητός. Quamobrem in superborum numerum refertur ἃ Philo- demo libro decimo de Viliis pag. 17 ed. Saupp. verbis mire quidem depravatis, sed quorum sententiam facile ex - pedias. Hac autem leguntur in volumine Herculanensi : APICTON TO . ..YN.E.... ΦΩΟΠΕΡΙΤΟΥ ΚΟ. $IZ.. . . IIEPHOANIACE. Hl .0A....... AIONM..... IA ...0... . ATYXHNITI. .. H^ ...0.... QNOTMO NO..A.A... TAYTHCYIIEP Ho ...NOY.... NAAAAKAI AIAHPO ..T .. MENHMEICKAI AH ..I.. AIAYTHNOIAOCO $1 ...I/OAAQNAOZANTON Q...KAE. TOYKAIIITGATO POY...... EAOKAEOYCKAT COK . ATOYCKAITIOIHTONENI 0.0. CO.IHAAAIOITQNK. MOIAOTPASPONEITEPAHIZON faitium Caterinus sic emendari voluit : Ἀρίστων τοίνυν γε- τραφὼς περὶ τοῦ χουφίζειν ὑπερηφανίας ἐπιστολιμαῖον βιδλίον βηννει παρεῖναι ὄγχον διὰ τύχην ὑπερηφάνων ὀλδίων, et de* Aristonis Chii epistolis cogitari jussit. At intelligenda Cei ὑπομνήματα ὑπὲρ κενοδοξίας. Cf. Diog. Laert. ΥἹΙ, 163. Sensus vero hujus loci hic videtur esse, ut Philode- mus Aristonem qui de levanda superbia scripserit, toto libro de iis tantum disputasse dicat, qui fortunam fautri- cem nacti in rerum omnium abundantia superbi sint, quum tamen multi alias ob causas in idem vitium inciderint. Sauppius verba sic supplenda esse existimat : Ἀρίστων τοίνυν γεγραφὼς περὶ τοῦ χουφγίζειν ὑπερηφανίας ἐπὶ τὸ πολὺ τὸ βιθδλίον ἀποτέταχε χατὰ τῶν διὰ τύχην ὑπερηφάνων, πολ- λῶν γ᾽ οὐ μόνον δι᾽ αἰτίας ταύτης ὑπερηφανούντων, ἀλλὰ xal δι᾽ ἃ προείπομεν ἡμεῖς, καὶ δή τοι χαὶ δι᾽ αὐτὴν φιλοσοφίαν πολλῶν δοξάντων, ὡς Ἡραχλείτον xai Πυθαγόρον xal Ἐμ- πεδοχλέους καὶ Σωχράτους, καὶ ποιητῶν ἐνίων, oüc οἱ παλαιοὶ τῶν χωμῳδογράφων ἐπεῤῥάπιζον. Pro καὶ δή τοι xal preete- rea idem vir doctus legendum conjicit : καὶ νὴ Δία καὶ, quod mihi non placet. Suspicor enim Philodemum in hunc fere modum scripsisse : 'Ag(gtev τοίνυν γεγρα- φὼς περὶ τοῦ χουφίζειν ὑπερηφανίας ἐπιπληχτιχὸν βιόλίον μέμνηται μόνον τῶν διὰ τύχην ὑπερηφάνων, καίπερ πολλῶν οὐ μόνον διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην ὑπερηφανούντων, ἀλλὰ καὶ δι᾽ ἃ προείπομεν ἡμεῖς, xai δὴ καὶ δι᾽ αὐτὴν τὴν φιλοσοφίαν πολλῶν δοξάντων, ὡς ᾿ἩΗρακχλείτον χαὶ Πυθαγόρου καὶ ᾿Εμ- πεδοχλέους xal Σωχράτους, καὶ ποιητῶν ἐνίων, οὖς ol πα- λαιοὶ τῶν. κωμῳδογράφων ἐπεῤῥάπιζον. Quippe in corrigen- dis voluminibus Herculanensibus 4088 cum lacera esse ac prope in cineres conversa constat tum evanidis litteris scripta, ut egre a viris eruditis legi ac describi potuerint, vel audacior medicina locis corruptis allata apud peritos facile excuaatur. Confer alium Philodemi locum e libro IV de Musica in Vol. Hercul. Tom. I pag. 135 col. 36, quem sanavi Democr. fragm. p. 237 et 359. xiij xiv et coluerunt et cohonestarunt , nemo inter prio- res divinarum humanarumque rerum magistros magis Agrigentinum vatem admiratus atque in argumento quamvis dissimili secutus est, quam T. Lucretius Carus, cujus h&c sunt verba e primo carminis libro (1) petita : Quorum Acragantinus cum primis Empedocles est, insula quem triquetris terrarum gessit in oris. Qua quum magna modis multis miranda videtur gentibus humanis regio visundaque fertur, rebus opima bonis, multa munita virum vi : nil tamen hoc habuisse viro preclarius in se, pec sanctum magis et mirum carumque videtur. Carmina quip etiam divini pectoris ejus vociferantur et exponunt preeclara reperta, ut vix humana videatur stirpe creatus. Ergo non magis laudabat in Empedocle poeta Romanus sanctitatem integritatemque, quam ineredibilem earminum vim , et ipsa quz profes- sus est decreta admirabatur. Atque illa quidem laus vite, quemadmodum priscorum sseeulorum ratio ferebat, e sapientie preceptis actee perpetuo manebit Empedocli, neque insignem carminum pulchritudinem ab elato animo et generoso pe- ctore profectam ulla temporum injuria delebit. Tantum enim fuit in hoc viro lumen ingenii, ul qua state philosophia jam pridem soluta ora- tione, quas haud paulo aptior est ad philosophan- dum et subtiliter disserendum , quorundam stu- diis illustrata erat, ipse Xenophanis et Parme- nidis exemplo inflammatus Musarum ope ad sapientiz fastigium evehi studeret. At si de do- etrina quxritur, quantum Empedocles ab aliis philosophis mutuatus sit reputantes confiteri . decet, temperandam esse admirationem que& quasi per manus tradita etiam nune plerorumque animos occupavit. Nam quum veterum plurimi eum Pythagoreis adnumerarent , alii Parmenidis - vel Xenophanis discipulum facerent , Plato cum Heraclito , Aristoteles cum Leucippo , Democrito vel Anaxagora conjungeret, varie antiquorum sententie eo valuerunt, ut non. minor inter re- centiores de hoc viro dissensio esset. Quorum haud pauci Agrigentinum nature verique inter- pretem tanta laude ornarunt , ut cupidius quam verius judieasse videantur. Quam rem copiosis- sime tractaremus, si per hujus loci angustias liceret. Itaque vitato omni verborum anfractu DE EMPEDOCLE. breviter nostrum de Empedoclis doctrina judi- cium exponemus, ea mente, ut quid de carmi- num ejus procmio statuendum sit perspicue appareat. Triplex fere in Empedoclis philosophia reperi- tur dogmatum genus, quorum alia e Pythago- reorum scbolis petita sunt, alis ab Eleaticis sumta , alia ex Heracliti preceptis tanquam fonte manarunt. Etenim quo tempore Pythagorica ra- tio per Magnam Graeciam vigebat , atque ii qui eam non tantum animo perceptam haberent, sed etiam vita et factis proflterentur, ubique in ho- nore erant, videtur Empedocles discipline illius amore captus ita sead Pythagoricos composuisse, ut quamvis non omnia eorum placita que for- tasse jam adolescens cognoverat, probanda ezxi- stimaret, eorum tamen castitatem et temperan- tiam per totam vitam retineret. Sed acrioribus stimulis ejus animum scientie desiderio incen- sum Eleatici et Ephesius philosophus concitabant. Hos igitur magnam partem in vero indagando secutus res prope dissociabiles entis immoti eter- Bitatem et caducam eorum naturam qua perpe- tuo motu fluminis instar labuntur miscuit et consociavit. In quo ita versatus est, ut quum Heraclitus copulata materia atque illa vi, que motum rebus affert, cuncta continenter fleri dixisset, Parmenides vero omni motu sublato nihil nisi ens, quod sensuum fallaciis non ob- noxium mentis tantum acie percipitur revera esse decrevisset , ipse utriusque rationem sejun- cta materia , qua enti responderet , et ví, a qua motum oriri voluit, colligaret. Atqui rerum multitudinem uni enti repugnare ratus non unam materiam , sed quattuor elementa, neque unum motus principium , sed duo amorem ac discor- diam posuit. In qua partitione amor entis uni- tati, discordia Heracliteo dissidio comparatur. Ut autem Heraclito qua flerent simul composi - tione et separatione nasci placuit, Empedocli contra 408 oriuntur sola compositione exsistere, qua occidunt una distractione interire videntur, siquidem illud amori , hoc discordie tribuit : ita Heraelitum probabile est, quamvis de vicissitu- diné rerum compagis modo orientis modo occi- dentis disseruerit, nullum quietis perfectzque consensionis intervallum singulis temporum spa- tiis interposuisse, Empedoclem vero apparet 1) vs. 717 seqq. DE EMPEDOCLE. unitatem et multitudinem , quietem et motum ad . diversos temporum ambitus revocasse, quoniam in sphera quidem eorum quae sunt unitas et quies, in suo autem cujusque statis rerum na- ture corpore ( xócyu») elementorum distractio et sempiternus nascentium ac pereuntium motus inesset. Hinc patet , Empedocli si constare sibi vellet nihil potuisse cum Pythagoreorum familia esse commune. Αἱ ille pristinze discipline memor que Pythagorei de divina natura ac de animo- rum migratione prteceperant vera esse arbitratus, quemadmodum olim ab bis in vero investigando ad alia eaque certiora profluxerat, sic decreta hiec tanquam extrinsecus petita neque in eundem eum reliquis preceptionibus velut gyrum com- pellenda in procmio carminis quod de rerum natura conscripserat explicavit. Praeter hac nihil reperias quod Empedocles Pythagoreis acceptum retulisse videatur. Eténim numerorum doctrinz nulum in ejus fragmentis vestigium relictum est, nisi forte in verbis τρισμυρίας ὥρας de qui- bus infra agemus. In iis vero de quibus quid censuerit Ágrigentinus vates parum constat, commemoranda est necessitas. Apud Ciceronem quidem de Fato cap. 17 legimus Empedoclem statuisse omnia ita fato fleri, ut id fatum vim necessitatis afferret; sed vix putaverim tale quid usquam ἃ poeta diserte dictum esse. Stobzus (1) aliique veterum τὴν οὐσίαν τῆς ἀνάγχης in Empe- doclea philosophia esse perhibent αἰτίαν χρηστικὴν τῶν ἀρχῶν xat τῶν στοιχείων, i. e. causam quie pri- mis nature viribus et elementis utatur sive ea gubernet. Sed hanc definitionem quam e verbis iot ἀνάγχης χρῆμα apud Plutarch. de Exsil. p. 607 conclusam esse contendit Panzerbiete- rus (2) potius e versibus ab Aristotele Metaph. II, 4 ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μέγα νεῖχος x. τ, À. servatis ortam esse reor, Plutarchus (3) necessitatem , quam alii fati nomine afficiunt, Empedocli ait amicitiam simul et dissidiumesse. Ergo in conjuncta utrius- que actione necessitatem inesse vult. Simpli- eius in Phys. III, f. 107 À extr. necessitatem una cum amicitia et discordia causas efficientes I) Stob. Ecl. I, 5 p. 160 ed. Heer. Plutarch. de Plac. phil. 1, 26. Galen. Hist. phil. 6. X. Alter Stobei locus I, 3 p. 60 depravatus est. 2) Panzerbieter in. Beitrzgen zur Kritik und Erklz- rung des Empedocles (Meiningze 1844). 3) Plufarchus de Anim. procreat. p. 1026 B : ἀνάγκην, ἣν εἱμαρμένην οἱ πολλοὶ χαλοῦσιν, ᾿Εμπεδοχλῆς δὲ φιλίαν ὁμοῦ xai νεῖχος, Philoponus in Aristot. Phys. If, 6 p. 10 XV nominat; idem tamen in Phys. I f. 43 Α Empe- doclem testatur amicitie et discordise vires con- trarias coegisse εἰς μονάδα τὴν τῆς dváyxnc* xol αὔτη μὲν, addit, ὡς £v, τὸ δὲ νεῖχος xai ἣ φιλία ὡς δόο. Verum omnes has flnitiones ab interpreti- bus , non ab ipso Empedocle profectas esse jure affirmat Karstenius p. 362, quem tamen mira- mur qusB nescimus suo Marte addidisse et exor- nasse. Nam p. 861: c Illa (necessitas) est, inquit, qui amiciti; et discordiz vices regit , quse mundi ordinem et mutationem , 4018 rerum mortalium vicissitudines certa lege moderatur ; » et p. 362 : « Empedocles, inquit, fatum quale sit, non defi- nivisse videtur; intellexit vero nihil aliud nisi naturam, φύσιν, ut Plato appellat, i. e. tam pro- priam cujusque elementorum naturam quam mutuam inter ipsa necessitudinem , quibus et singulorum potestas et omnium inter se ordo totiusque mundi harmonia servetur. Hanc ap- pellavit necessitatem (4), secutus poetarum et philosophorum morem , qui illam dominam uni- versi praedicabant eamque poetice informavit quasi vindicem fcederis mutuo deorum ( i. e. na- ture virium ) consensu constituti, quo mundi vices rerumque tam divinarum quam humana- rum ordo servetur. » Talia facillime ex aliorum et poetarum et physicorum comparatione confin- guntur. At nostrum est videre quid quisque do- cuerit, non ea comminisci, quae aliena potius quam Empedoclea videantur, nedum falsa pro veris venditare. Id autem accidit Karstenio deos pro nature viribus accipienti ac physicam Empe- doclis rationem cum iis qua de rebus divinis tra- didit, confundenti. Idem est , ne de aliis loquar, Panzerbieteri (5) error, qui triginta annorum millia ab Empedocle geniorum exsilio variisque mortalium , qui subeunt, corporum mutationi- bus constituta ad mundi fabricam transtulit iis- que rerum universitatis vices e certis temporum intervallis suspensas designari contendit. Verum nihi! hujusmodi apud Empedoclem in procmio invenias, quod idcirco nobis hic enarrare pro- positum est. Origo erroris per multorum scripta idem dicit τὴν τύχην et τὸ αὐτόματον. Τὴν yàp φιλίαν ὅ ᾿Ἐμπεδοχλῆς καὶ τὸ νεῖχος ταῦτα εἶναι (peto. 4) Themist. Phys. ausc. II, f. 27 B : πάντες σχεδὸν ol περὶ φύσεως διαλεχθέντες elc τὴν ἀνάγχην ἀνάγουσι τὰς αἰτίας, οὐδὲν ἄλλο τὴν ἀνάγκην ἣ τὴν ὕλην εἶναι νομίζοντες. Of. Philopon. Phys. 1I, f. 2 seq. , 5) Panzerbieter. l. c. pag. 1 et 25. xvj propagati repetenda e Simplicii quodam loco ubi sagacissimus ille Aristotelis interpres duos versus ab Agrigentino vate in principio operis de rerum natura posítos in alienam sententiam detorsit. Quod ne cui dubium videatur, ipsa Simplicii verba afferam. Ait igitur ad Phys. p. 272 DB. : τοῦτο δὲ ἔοικεν ᾿Εμπεδοχλῆς ἂν εἰπεῖν, ὅτε λέγει, ὅτι τὸ χρατεῖν xol χινεῖν ἐν μέρει τὴν φιλίαν xal τὸ νεῖχος ἐξ ἀνάγχης ὑπάρχει τοῖς πράγμασιν " εἶ δὲ καὶ τοῦτο, καὶ τὸ ἠρεμεῖν ἐν τῷ μεταξὺ χρόνῳ " τῶν γὰρ ἐναν-- τίων χινήσεων ἠρεμία μεταξύ ἐστιν. Εὔδημος δὲ τὴν ἀχινησίαν ἐν τῇ τῆς φιλίας ἐπιχρατείᾳ χατὰ τὸν σφαῖ- ρον ἐχδέχεται, ἐπειδὰν ἅπαντα συγχριθῇ, ἕνθ᾽ οὔτ᾽ ἠελίοιο διείδεται ὠχέα γυῖα, ἀλλ᾽, ὥς φησιν (6 ᾿Εμπεδοχλῆς), οὕτως ἁρμονίης πυχινῷ χρύφῳ ἐστήρικται σφαῖρος χυχλοτερὴς μονίῃ περιηγέϊ γαίων. ἀρξαμένου δὲ πάλιν τοῦ νείχους ἐπιχρατεῖν, τότε πά- λιν χίνησις ἐν τῷ σφαίρῳ γίνεται" πάντα γὰρ ἑξείης πελεμίζετο γυῖα θεοῖο. (Hactenus Eudemus. ) τί δὲ διαφέρει τοῦ « ὅτι πέ- φυχεν οὕτως » τὸ « ἐξ ἀνάγχης » λέγειν, αἰτίαν μὴ προσ- τιθέντα; ταῦτα δὲ Ἐμπεδοκλῆς ἔοιχε λέγειν ἐν τῷ " ἐν δὲ μέρει χρατέουσι περιπλομένοιο χρόνοιο, καὶ ὅτ᾽ ἀνάγχην τῶν γινομένων αἰτιᾶται" ἔστιν ἀνάγχης χρῆμα, θεῶν ψήφισμα παλαιόν, ἀΐδιον, πλατέεσσι χατεσφρηγισμένον ὅρχοις. διὰ γὰρ τὴν ἀνάγχην χαὶ τοὺς ὅρχους τούτους ἑχάτερον παρὰ μέρος ἐπιχρατεῖν φησι. λέγει δὲ xal ταῦτα Ἔμ- πεδοχλῇς ἐπὶ τῆς τοῦ νείχους ἐπιχρατείας " αὐτὰρ ἐπεὶ μέγα νεῖκος ἐνὶ μελέεσσιν ἐθρέφθη, ἐς τιμάς τ᾽ ἀνόρουσε τελειομένοιο χρόνοιο, ὅς σφιν ἀμοιδαῖος πλατέος παρελήλαται ὅρχου, ταῦτα οὖν, φησὶ (ὃ Ἀριστοτέλης), χωρὶς αἰτίας λε- γόμενα οὐδὲν ἄλλο λέγειν ἐστίν, ἢ « πέφυχεν οὕτω. » Postremi tres quos citat versus ab Aristotele quoque Metaph. II, 4 laudantur, nisi quod ille ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μέγα veixo; habet. Quorum versuum sensum hunc esse patet : « sed ubi magna dis- cordía divinis in membris increvit potentiamque affectavit exacto tempore, quod ipsis per vices certo foedere transit. » (1) Vera sunt quee Aristo- sunt. 1) Vide qua in Commentar. de vss. 175-180 disputata | DE EMPEDOCLE. teles adjicit : xal dua δὲ αὐτῆς τῆς μεταθολῆς al- τιον οὐθὲν λέγει, ἀλλ᾽ ἢ ὅτι οὕτω πέφυχεν ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μέγα νεῖχος x. τ. λ. ὡς ἀναγχαῖον μὲν ὃν μεταδάλ- Aety, αἰτίαν δὲ τῆς ἀνάγκης οὐδεμίαν δηλοῖ. Spectat igitur πλατέος ὅρχου certo jurejurando, 1. e. certo fodere, certa lege, ad necessitatem. Sed quamvis vel maxime Empedocles variis mutationibus, quis in hoc aspectabili mundo flunt , necessitatem prefecerit, simulque in rebus divinis ejusdem dete potentiam celebrapit, inde non sequitur phy- sicam poete doctrinam ita ad reliqua ejus dog- mata transferri oportere, ut que de geniis ac de divina natura versibus persecutus est per inver- sionem, quam ἀλληγορίαν Greci vocant, dicta existimemus. Siquidem ea est Empedoclis in poe- ticis coloribus diligentia , ut divina et humana, ut mutabilia et perennia , ut denique rerum na- ture vicissitudines et deorum seternitatem probe distinguat. Jam vero quid intersit inter illos ver- sus, quos ultimo loco attulit Simplicius , atque eos qui proxime precedunt videamus. Plutarchus (2) auetor est, Empedoclem initio operis sic posuisse : ἔστιν Ἀινάγχης χρῆμα, θεῶν ψήφισμα παλαιόν, ἀΐδιον, πλατέεσσι χατεσφρηγισμένον ὅρχοις, εὖτέ τις ἀμπλαχίῃσι φόνῳ φίλα γυῖα μιήνη,, αὕτως ἢ ἐπίορχον ἁμαρτήσας ἐπομόσσῃ (δαίμων οἵτε. βίοιο λελόγχασι μαχραίωνος) τρίς μιν μυρίας ὥρας ἀπὸ μαχάρων ἀλάλησθαι, γεινόμενον παντοῖα διὰ χρόνου εἴδεα θνητῶν, ἀργαλέας βιότοιο μεταλλάσσοντα χελεύθους, ὡς χαὶ ἐγὼ νῦν εἶμι φυγὰς θεόθεν καὶ ἀλήτης γείκεϊ μαινομένῳ πίσυνος. Inest autem in his versibus, si eorum qu& poe- tiee orationis luminibus distincta sunt, sum- mam paucis complecti velimus,hec fere senten- lia. Necessitate atque adeo antiquis deorum decretis, quse magno jurejurando confirmata sint, accidere ait philosophus , ut ai quis genius per scelus czede se polluerit, is triginta annorum millía procul a beatorum sede oberret ae deinceps sepius nascendo omnis generis mortalium cor- porum formas induat. Eadem ratione se ipsum narrat e deorum domicilio expulsum aec discor- die furenti (que in hoc mundo dominatur) jam obnoxium vagari. Hine liquido constat, 12) Plutarchus de Exsil. p. 607. Cf. Comment. ad vss. 1-10. Inserui autem versus ab Hippolyto servatos. DE EMPEDOCLE. xij quanto in errore versentur qui in explananda Empedoclis philosophia deorum immortalium res omninoque ccelestia cum hoc universitatis cor- pore in quo, salva elementorum zesternitate, omnia sunt mortalia et caduca, commiscere et eonfundere non dubitarunt (1). Nimirum illa non solum sua natura , sed etiam locorum inter- vallis distare inter se philosophus credidit. Jam queritur, quid Empedocles de diis ac de geniis Sive de&monibus eorumque cum hominibus neces- situdine censuerit, quomodo ille τρισμύριαι ὦραι intelligendze sint, denique num in definienda deorum natura sibi congruerit philosophus. Empedocles duplex videtur deorum genus di- stinxisse, alterum smternum , perfectum , sanctis- simum, summa denique conspicuum beatitudine, alterum fragile et caducum, ut e terrena materie concretum , ac partim diuturna quidem , sed non sempiterna vita preditum , partim vero propter materie perennitatem perpetuum, a vitiis etiam hominum instar non immune. Prius illud deorum genus luculenter iis versibus (2) describit , quibus ait deum non esse, ut vulgus opinetur, mortali eorpore instructum , neque oculis manibusve posse attingi , sed mentem esse sanctam et ipfini- tam, universum celeri cogitatione permeantem. In hanc mentis sanctitatem quin eadat beatitudo dubium esse nequit, idque aperte testatur phi- losophus in carminis procemio τῶν μαχάρων᾽ men- tione facta qui sunt dii beatam e&vum procul a mortalibus agentes. Alibi poeta ita deos homini- bus opponit, ut illos beatos et :ternos, hos erumnis , vicissitudinibus et fatis obnoxios ap- pellet (3). Hie autem locus vel ideo memorabilis est, quod Aristotelem (4) erroris coarguit qui Empedoclis spheram simpliciter modo unius modo dei nomine afficit, quasi ille preter hunc globum nullum noverit numen divinum. Quod autem e vatis Agrigentini placitis efficere aggre- ditur, deum istum felicissimum minus esse sa- pientem (5) ezteris rebus, quia non omnia ele- menta cognita habeat , quum remota sit discor- dia , similia autem similibus tantum cognoscan- tur, id aperte falsum est, si de priore deorum genere intelligitur. Qui enim rerum universitatem mente complectitur, eum non modo beatitudine, sed etiam sapientia ita excellere oportet , ut re- liqua omnia tanquam infra se posita sua ipse divinitate obruat. At globus iste quem etiam ipse Empedocles alicubi (6) deum vocat, poste- riori deorum generi adnumerandus est. In horum vero numero ponenda preter illum quattuor ele- menta divinis nominibus a philosopho ornata : Jupiter, Juno, Hades, Nestis, item Amicitia et Discordia (7). Nam quum e Xenophanis senten- tia Homerus et Hesiodus diis attribuissent qua&- eunque inter homines dedecus et probrum putantur (8), Empedocles ántiquorum deorum nominibus ad designandum inferius hoc deorum genus uti non gravatus est. Denique ad hos una cum hominibus, bestiis , plantis pertinent reli- qui dii ex elementorum coagmentatione con- flati : dx τῶν πάνθ᾽ ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔσθ᾽ ὅσα τ᾽ ἔσται [ὀπίσσω, δένδρεά τ᾽ ἐδλάστησε χαὶ ἀνέρες ἠδὲ γυναῖχες, θῇρές τ᾽ οἰωνοί τε xal ὑδατοθρέμμονες ἰχθῦς, xa τε θεοὶ δολιχαίωνες τιμῇσι φέριστοι (9). Tales sine dubio fuerunt dii quos vulgus puta- bat et genii illi quos ipse commentus est. Qui rerum humanarum curam gerentes inter beatos 1) Karstenius et Panzerbieterus l. c. 2) Ap. Clement. Alex. Strom. V, p. 587 B et Theodo- ret. Therap. I, p. 476 D. (vss. 389-391) οὐχ ἔστιν πελά- σασθ᾽ οὐδ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἐφικτόν χτλ. 3) Apud Clement. 1. ]. V, p. 607 B. et Eusebium Prep. Ev. ΧΙΠ, 18 p. 684 (vss. 460-461) ἀθανάτοις ἄλ- λοισιν ὁμέστιοι ἕν τε τραπέζαις χτλ. 4) Aristot. Metaph. Il. 4 : καὶ γὰρ ὄνπερ οἰηθείη λέγειν ἄν τις μάλιστα ὁμολογονμένως αὑτῷ, Ἐμπεδοχλᾶς, καὶ οὖὗ- τος ταὐτὸν πέπονθεν τίθησι μὲν γὰρ ἀρχήν τινα αἰτίαν τῆς ςθυρᾶς τὸ νεῖχος, δόξειε δ᾽ ἂν οὐθὲν ἧττον χαὶ τοῦτο γεννᾶν ἔξω τοῦ ἑνός“ ἅἄκαντα γὰρ Ex τούτου τἄλλά ἐστι πλὴν ὁ θεός. λέγει γοῦν’ « ἐξ ὧν πάνθ᾽ ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔσθ᾽ ὅσα τ᾽ ἔσται ὀκίσσω « x, τ. À. Verba ἔξω τοῦ ἑνὸς recte interpretatur Bonitius : « preter sphaerum sive iadiscretam illam qua- tuor elementorum mistionem, quam etiam deum appellat. » Cf. de Gen. et corr. II, 0. 5) Aristot. Melaph. L c. pag. 1000. B. ed. Bekk : διὸ xal συμδαίνει αὐτῷ τὸν εὐδαιμονέστατον θεὸν ἧττον φρόνι- μον εἶναι τῶν ἄλλων" οὐ γὰρ γνωρίζει τὰ στοιχεῖα πάντα" τὸ γὰρ νεῖχος οὐχ ἔχει, ἡ δὲ γνῶσις τοῦ ὁμοίου τῷ ὁμοίῳ" « γαίῃ μὲν γάρ, φησί, γαῖαν ὀπώπαμεν xt). » 6) Ap. Simplic. in Phys. VIII, f. 272 B. : πάντα γὰρ ἑξείης πελεμίζετο γυῖα θεοῖο. Sed veri dii, ut e versibus supra (adn. 2) allatis patet, non habent membra. 7) Ap. Stobeum Ecl. 1, c. 11, 11 p. 387 et alios scri- ptores. Vid. ad vss. 159-162 τέσσαρα τῶν κάντων ῥιζώματα πρῶτον ἔασι κτλ, 8) Xenophanes fragm. 7 : πάντα θεόϊς ἀνέθηκαν "Ounpóc θ᾽ 'Hotobóc τε ὅσσα παρ᾽ ἀνθρώποισιν ὀνείδεα καὶ ψόγος ἐστί, xai πλεῖστ᾽ ἐφθέγξαντο θεῶν ἀθεμίστια ἔργα, κλέπτειν, μοιχεύειν τε καὶ ἀλλήλονς ἀπατεύειν. 9) Ap. Aristot. Metaph. I. c. et alibi, x viij quidem versantur, sed peccatis non abstinent. Omnino duo demonum genera primus finxit Em- pedocles (1) , quorum alteri boni sunt alteri mali. His omnibus olim commercium cum diis immor- talibus et ejusdem beatitudinis communio fuit. Sed ubi genius aliquis sempiterne felicitatis impatiens cede vel peccatis se polluit, id est, postquam ea concupivit 4085 hominum pravitati non deorum sanctitati conveniunt carnibus vesci et eognatorum ezde animi labem contrahere, e beatorum sede ejectus ad luendam poenam per totum mundum vagatur, quum omnibus elemen- tis invisus et abominatus ἃ colo in terram, a terra in mare, a mari in aerem exspuatur (2), donec ssepius mutata figura scelere purgatus ad pristinam beatitudinem redeat, Verum in hae mutationum varletate non desinunt alii genii esse meliores , alii deteriores. Nam inter divinas illas naturas, qu& in terra habitant, locum illztabi- lem et ipsarum prestantie parum aptum colen- tes, commemorat poeta Letum, Curam, Sopo- rem, Majestatem, Squalorem, Sinceritatem, Dissimulationem (3), alias, que» recens natos excipiunt, hominum rebus intersunt eorumque fata regunt ac partim ad bona, partim ad mala eos impellunt (4). Quodsi ab his discesseris qui vite humans praesides sunt ac fortasse multa et varía passi ad eam evecti sunt dignitatem , qua ornati reditum ad deos parare possint : ii qui 1) Plutarchus de orac. def. p. 418 : ἀλλὰ φαύλους μὲν δαίμονας οὐκ 'Ἐμπεδοχλῆς μόνον.... ἀπέλιπεν, ἀλλὰ xal Πλά- τῶν xt. Id. de Isid. et Osir. p. 360 : γίνονται γὰρ ὡς ἐν &v- θρώποις͵ καὶ δαίμοσιν, ἀρετῆς διαφοραὶ xai xaxiac χτλ. Cf. Tiedemanni disputationem de Artium magicarum orig. et propag. ( Gotting. 1787) p. 40. 2) Plutarchus de Isid. et Osir., p. 361 : ᾿Εμπεδοκλῆς δὲ xai δίχας φησὶ διδόναι τοὺς δαίμονας ὧν ἐξαμάρτωσι xai πλημμελήσωσιν" « αἰθέριον μὲν γάρ σφε μένος πόντονδε διώ- χει x1). » (Vid. vss. 32-35.) ἄχρις οὗ χολασθέντες οὕτω καὶ χαϑαρθέντες, αὖθις τὴν κατὰ φύσιν χώραν καὶ τάξιν ἀπο- λάδωσι. Cf. de Vit. ere al. p. 830 et Euseb. Prep. Evang. V, 5 p. 187 D. 3) Vid. vss. 18-28. 4) Pseudorig. Philosoph. 111 : ὡς ἀναστρέφονται διοι- χοῦντες τὰ xarà γῆν ὄντες πλεῖστοι. Similiter Timaeus Lo- Crus extr. : ἅπαντα δὲ ταῦτα ἐν δευτέρα περιόδῳ ἁ Νέμεσις συνδιέχρινε σὺν δαίμοσι παλαμναίοις χθονίοις τε, τοῖς ἐπό- πταις τῶν ἀνθρωπίνων, οἷς ὁ πάντων ἁγεμὼν ϑεὸς ἐπέτρεψε διοίχησιν κόσμω κτλ. Plutarch. de Anim. tranq. p. 474 : ἀλλὰ μᾶλλον, ὡς ᾿Εμπεδοχλῆς (φησιν), διτταί τινες ἕχαστον ἡμῶν γενόμενον παραλαμδάνουσι καὶ κατάρχονται μοῖραι καὶ δαίμονες. Cf. Porphyr. de antr. Nymph. c. 8. 5) In eandem sententiam Philolaus ap. Clement. Strom. Ill p. 433 A. Sylb. : μαρτνρέονται δὲ χαὶ οἱ παλαιοὶ θεολό- γοι τε xal μάντιες, ὡς διά τινος τιμωρίας & ψνχὰ τῷ σώματι σννέζευχται xai καθάπερ ἐν σάματι τούτῳ τέθαπται. De DE EMPEDOCLE. primum e ccelo expulsi in terram deveniunt animi, corpore vestiuntur (5) et per longissi- mum temporis spatium in varias corporum for- mas coguntur transire. Sunt igitur non solum homines, verum etiam bestism, arbores, plantze (6) demonibus cognati et fatorum consortes. Quando vero terra terrenaque regio, quam Pseudori- gene (7) teste Empedocles usque ad lunam ex- tendit, locus naturz nostre minime congruens est, antrum obscurum, malorum et miseriarum pratum (8), de vatis Agrigentini sententia tri- stissima hominum sors est qui ex immortalibus et beatis mortales facti calamitatibus et erumnis conflictantur. In eo autem quem conficiunt mu- tationum orbe alia potior, alia deterior est con- versio : nam in feras abeuntibus optimum in leonis formam transire, in arbores, lauri specie indui (9). Sed finito tempore ad poenam consti- tuto tandem in prestantiores naturas mutantur, quibus vita funetis deorum obtingit consortium. Namque ut vates , poetz, medici , civitatum gu- bernatores post mortem deorum ordinibus ascri- buntur et dii flunt : ita reliqui homines qui juste sancteque vixerunt fiunt convivie deorum , inter quos ab humanis calamitatibus liberati et immu- nes summaque participes beatitudinis in seter- num requieseunt (10). Caeterum ille perpetua con- versionis circuitus, quo efficitur, ut omnis generis animalium rerumque formas induant animi, tri- quo dicto prieclare disputat Boeckhias Philol. p. 180 seqq. 6) Empedocles ap. Diog. Laert. VIII, 77 de se ipso ait ( vss. 11-12) : ἤδη γάρ ποτ᾽ ἐγὼ γενόμην χοῦρός τε xópn τε θάμνος τ᾽ οἰωνός τε xal εἰν ἁλὶ ἔλλοπος ἰχθύς. Sext. Empir. adv. Math. IX, 127 : οἱ μὲν περὶ τὸν Πυθαγό- pav καὶ τὸν Ἐμπεδοκλέα xal τῶν Ἰταλῶν πλῆθός φασι, μὴ μόνον ἡμῖν πρὸς ἀλλήλους καὶ πρὸς τοὺς θεοὺς εἶναί τινα χοινωνίαν, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὰ ἄλογα τῶν ζώων᾽ ἕν γὰρ ὑπάρ- xtv πνεῦμα, τὸ διὰ παντὸς τοῦ χόσμον διῆχον ψυχῆς τρό- πον, τὸ καὶ ἑνοῦν ἡμᾶς πρὸς ἐχεῖνα. 7) Pseudorig. Philos. IV : ὥσπερ ὁ Ἐμπεδοχλῆς πάντα τὸν xaÜ' ἡμᾶς τόπον ἔφη χαχῶν μεστὸν εἶναι, καὶ μέχρι δὲ σελήνης τὰ καχὰ φθάνειν ἐχ τοῦ περὶ γῆν τόπον ταθέντα, περαιτέρω δὲ μὴ χωρεῖν, ἅτε χαθαρωτέρου τοῦ ὑπὲρ τὴν σελήνην παντὸς ὄντος τόπου, οὕτω xai τῷ Ἡραχλείτῳ ἔδοξεν. 8) Emped. vs. 17 ἀσυνήθεα χῶρον. v8. 18 ἀἁτερπέα χῶ- pov. VS. 21 Ἄτης λειμῶνα. V9. 29. ἄντρον ὑπόστεγον. Cf. W yttenb. ad Plat. Phaedon. p. 300 seq. 9) Alian. hist. anim, Xll, 7 : λέγει xai ᾿Εμπεδοχλῆς τὴν ἀρίστην εἶναι μετοίχησιν τὴν τοῦ ἀνθρώπου, εἰ μὲν εἰς ζῷον ἡ λῆξις αὐτὸν μεταγάγοι, λέοντα γίγνεσθαι, εἰ δὲ elc φυ- τόν, δάφνην. Ἃ δὲ Ἐμπεξοκ) ἧς γέγει ταῦτ᾽ ἐστίν" « ἐν θήρεσσι λέοντες κτλ. » Vid. vss. 448-449. 10) Clemens Alexandrinus Stromat. lib. IV, p. 534 C: DE EMPEDOCLE. ginta millibus annorum absolvitur. Dubitatumest a viris doctis, num Empedocles ὥρας vocarit diei horas, an menses , an anni tempora , an denique annos. Prime sententisz auctor exstitit Xylander qui versus a Plutarcho servatos sic vertit : Fata jubent, stant hac decrefa antiqua deorum, si quid peccando long:vi daemones errant : quisque luit poenas cceloque extorris ab alto triginta horarum per terras millía oberrat : sic el ego nunc ipse vagor divinitus exsul. Quamquam fleri potest, ut Xylander horas eo acceperit sensu quo Horatius Jovem dixit variis mundum horis temperare, ut anni tempestates intelligantur. Sturzius menses esse credidit atque omnem istum numerum. ad triginta hominum ttates referendum ratus annos 2500 computavit. Sed in hac mystieze philosophie disciplina hu- manae vite spatium eentum annorum esse crede- batur. Plato de rep. X, p. 615 : ὑπὲρ ἁπάντων δίχην δεδωκέναι ἐν μέρει. ὑπὲρ ἑκάστου δεχάχις. τοῦτο δὲ εἶναι χατὰ ἑκατονταετηρίδα ἑχάστην, ὡς βίου ὄν-- τὸς τοσούτου τοῦ ἀνθρωπίνου, At diei hor; et men- ses non magis hoc loco mihi probantur, quam anni tempestates quas acerrime defendit B. C. Bakhuizen van den Brink in Variis lectionibus ex historia philosophie antique p. 31 seq. miram inter locum Empedocleum et Herodoti verba lib. Il, 123 similitudinem invenisse sibi visus. Ibi enim historig pater hee prodit : πρῶτοι δὲ xal τόνδε τὸν λόγον Αἰγύπτιοί εἶσι of. εἰπόντες, ὡς ἀνθρώ- που ψυχὴ ἀθάνατός ἐστι, τοῦ σώματος δὲ χαταφθίνον- τὸς ἐς ἄλλο ζῷον αἰεὶ γινόμενον ἐσδύεται, ἐπεὰν δὲ περιέλθη πάντα τὰ χερσαῖα xal τὰ θαλάσσια xol τὰ πετεινά, αὖτις ἐς ἀνθρώπου σῶμα γινόμενον ἐσδύνειν " τὴν περιήλυσιν δὲ αὐτῇ γίνεσθαι ἐν τρισχιλίοισι ἔτεσι" τούτῳ τῷ λόγῳ εἰσὶ οἱ “Ἑλλήνων ἐχρήσαντο, οἵ μὲν πρότερον, οἱ δὲ ὕστερον, ὡς ἰδίῳ ἑωυτῶν ἐόντι τῶν ἐγὼ εἰδὼς τὰ οὐνόματα οὐ γράφω. Queritur quos potissimum spectaverit Herodotus qui animorum migrationem ab JEgyptiis acceptam tanquam suam doctrinam professi sint. Wesselingius He- Xix rodoti dictum ad Pythagoram et Pherecydem pertinere ait , Brinkius ad Empedoclem tequalem fere illorum temporum et summa auctoritate in- signem. Qua ipsa auctoritate historicum a pro- ferendo Agrigentini vatis nomine deterritum esse conjicit. Neque est quod temporum rationem huic suspicioni obstare dicas. « Sive enim sta- tuas, inquit, hec jam tum ab Herodoto fuisse scripta, quum in magno Graecis consessu suas recitaret historias, eadem Olympia vel nostrum Empedoclem vel hujus cognominem avum olea silvestri eoronatum viderat; nostrum certe o- mnium Grecorum ore celebratum propter xa0ap- μούς eodem loco decantatos (1) : sive malis hec tum demum ab Herodoto addita esse, quum Thurios profectus scripta sua secundis curis retractaret , haud levis sane causa erat, eur mo- deste loqueretur de homine per omnem Ttaliam Siciliamque nobili, qui et ipse aliquamdiu Thu- riis commoratus (2) post mortem quoque statuis a civibus suis Agrigentinis honorabatur. » Hac Brinkius, qui simul conjecturam suam Platonis aliquo testimonio firmare tentat. Quippe Plato in Phiedro p. 248 extr. ait : εἰς μὲν γὰρ τὸ αὐτό, ὅθεν ἥχει fj ψυχὴ ἑχάστη, οὖχ ἀφιχνεῖται ἐτῶν μυρίων" οὗ γὰρ πτεροῦται πρὸ τοσούτου χρόνου, πλὴν ἣ τοῦ φιλοσοφήσαντος ἀδόλως ἢ παιδεραστήσαντος μετὰ φιλοσοφίας - αὗται δὲ τρίτῃ περιόδῳ τῷ χιλιετεῖ, ἐὰν ἕλωνται τρὶς ἐφεξῆς τὸν βίον τοῦτον ---τρισχιλιοστῷ ἔτει ἀπέρχονται. Si enim illas, quarum Empedo- cles meminit, τρισμυρίας ὥρας propria notione intelligamus anni vicissitudines , quarum singu- lis annis ternas contineri vetustissimi Gracl qui θέρος et ὀπώραν non discernebant (3) , censuerunt, decem annorum millia effici videamus. Atqui hoc cum Platone convenit, non item eum Herodoto. Quamobrem nulla est ratio , cur Empedoclem ab Herodoto significatum censeas , presertim quum priores et posteriores animorum immortalitatis et migrationis vindices distinguat, qui mihi eum Wesselingio Pherecydes , Pythagoras et quicun- φησὶ δὲ xal ὁ Ἐμπεδοχλῆς τῶν σοφῶν τὰς ψυχὰς θεοὺς yive- σῆαι, ὧδέ πως γράφων" εἰς δὲ τέλος μάντεις τε καί ὑμνοπόλοι xad ἰητροὶ xai κρόμοι ἀνθρώποισιν ἐπιχθονίοισι πέλονται" ἔνθεν ἀναδλαστοῦσι θεοὶ τιμῷσι φέριστοι. Hd. Strom. lib. V, p. 607 B : ἣν δὲ ὁσίως xal δικαίως δια- ὠσωμεν, μαχάριοι μὲν ἐνταῦθα, μαχαριώτεροι δὲ μετὰ τὴν ἐνθένδε ἀπαλλαγὴν ἐσόμεθα, οὐ χρόνῳ τινὶ τὴν εὐδαιμονίαν ἔχοντες, ἀλλὰ ἐν αἰῶνι ἀναπαύεσθαι δυνάμενοι" ἀθανάτοις ἄλλοισιν ὁμέστιοι, ἔν τε τραπέζαις ( v89. 460- εὔνιες ἀνδρείων ἀχέων, ἀπόχηροι, ἀτειρεῖς, [461 ) ὡς ἡ φιλόσοφος ᾿Εμπεδοχλέους λέγει ποιητιχή. 1) Cf. Diog. Laert. VII, 66. Dicearchus apud Athe- neum XIV, p. 620. 2) Diog. Laert. VIII, 52. cf. Karsten. Emped. p. 45. -3) Vid. Ideler Handbuch der math. u. techn. Chro- nol. T. 1, p. 240-251. XX que ex hujus schola prodierunt, videntur. Multi vero Herodoti etate in Magna Grecia degebant Pythagorei, quorum famz consulere quam lau- dibus obtrectare satius ducebat. Huc accedit do- ctringe diversitas quz Brinkium fugit. Etenim expleto mutationum de quibus Herodotus agit orbe animi in humana corpora redeunt, sed Em- pedoclei genii finita migratione et quasi peregri- natione in deorum domicilium tanquam patriam reversi pristinum inter deos locum recuperant. Denique Karstenius putat ab Empedocle ὥρας dici infinitum temporis spatium pro finito, videri autem annos designari. Sed loci ipsius exordium docet certum aliquod decretum tradi , quod pro- fecto friget , si constitute poens incertum quod- dam tempus significetur. Itaque non dubito, quin ὧραι Empedocli sint anni, presertim quum cognata vox opo; ab He- sychio et Suida exponatur ἐνιαυτός, Fuit autem ternarius numerus antiquitus velut consecratus. Cf. Rittersh. in Porphyr. vit. Pythag. n. 88 p. 55. Sic qui ter utrimque, in terris el in orco, sine labe vixissent, his aditum in beatorum se- dem patere Pindarus Olymp. II, 75 cecinit his verbis : ὅσοι δ᾽ ἐτόλμασαν ἐς τρὶς ἑκατέρωθι μείναν- τες ἀπὸ πάμπαν ἀδίκων ἔχειν ψυχάν, ἔτειλαν Διὸς δδὸν παρὰ Κρόνου τύρσιν - ἔνθα μακάρων νᾶσον ὠχεα- γίδες αὖραι περιπνέουσιν χ.τιλ, Enimvero triginta millia universe pro ingenti multitudine dici so- lere probare studuit Bergkius in Ephem. anti- quar. 1837 Nr. 55 et 61. Appositum est ad ejus opinionem firmandam illud /Eschyli exemplum, qui teste Hygino Astron. II, 15 p. 456 et Scho- liasta ad /Eschyli Prom. Vinct..vs. 94 (1) in Prometheo ignifero finxit hunc per triginta an- norum millia in Caucaso monte alligatum fuisse. Cf. Hermanni opusc. IV, p. 257 seq. Hesiodus Op. et D. vs. 250 auctor est τρὶς μυρίους δαίμονας in terris versari. Reliqui etiam quos Bergkius af- fert loci e Melisso ap. Simplic. in Aristot. Phys. f. 24; Herodoto V, 97; Platone Symp. p. 175 E; Aristoph. Eccles. 1133, Avv. 1136 et 1179, 1) Hyginus l. c. : Prometheum autem in monte Scythis nomine Caucaso ferrea catena vipnxit : quem alligatum ad triginta millia annorum ZEschylus tragceediarum scriptor ait. Scholiasta : ἐν γὰρ τῷ πυρφόρῳ τρεῖς μυριάδας (ἐτῶν) φησὶ δεδέσθαι αὐτόν. 2) Unum proferam Platonis locum de Legg. IX , 10 p. 870 D : ὃν πολλοὶ λόγον τῶν ἐν ταῖς τελεταῖς περὶ τὰ τοιαῦτα ἐσπουδακότων ἀχούοντες σφόδρα πείθονται, τὸ τῶν τοιούτων τίσιν ἐν δον γίγνεσθαι, καὶ πάλιν ἀφικομένοις DE EMPEDOCLE. indicio quidem sunt τρεῖς μυριάδας pro infinito numero usurpari, sed nihil ad Empedoclem per- tinent. Quis enim, ut paulo ante dixi, ejusmodi ferat legem , qua certo sceleri incerta pena sta- tuatur vel edietum quo luende pens tempus infinitum relinquatur? Quodsi antiquorum my- steriis inter alia id propositum fuit, ut homici- dis lustrationes invenirentur atque ea que; hac de re ἃ scriptoribus relata sunt tanquam illius doctrine precepta legum vim brevitatemque prz se ferunt (2), dubitari nequit quin in simili argu- mento Empedoclis verba τρὶς μυρίας ὥρας de certo definitoque annorum numero accipienda sint. Porro queritur quee fuerit priorum et poeta- rum et philosophorum de geniis sententia et quid ab Empedocle hac in re novatum sit. Antiquis- sima etate apud Griecos δαίμων nihil aliud erat quam deus. Quamobrem Juppiter, Venus aliique sepenumero ab Homero δαίμονες vocantur. Cf. Od. V, 166 ; Iliad. V, 420 (8) etc. Inter poste- riores multi hunc usum imitati sunt , quos lon- gum est enumerare; unum e philosophis nomi- nabo Parmenidem qui in carminis exordio vs. 3 apud Sextum Empirieum adv. Math. VII, 111 p. 213 ed. Bekker. deam sapientie presidem hoc ipso nomine ornat. Àpud Hesiodum δαίμων in universum de deo aliquoties accipitur, velut Scut. Herc. vs. 94, sed minorum gentium deos significare videtur Theogon. vs. 991. Quattuor autem divinarum naturarum genera Ascreus poeta discernit. In his primo loco sunt dii Olym- pii, secundo animi hominum primi et aurei seculi , quos δαίμονας esse dicit Op. et D. vs. 120 seq., per terram oberrare et mortalium res tueri, tertio argentez statis homines de quibus v. 139 hsec prtedicat : αὐτὰρ ἐπεὶ καὶ τοῦτο γένος κατὰ γαῖα χάλυψε, τοὶ μὲν ὑποχθόνιοι μάχαρες θνητοὶ καλέονται, δεύτεροι, ἀλλ᾽ ἔμπης τιμὴ καὶ τοῖσιν ὀπηδεῖ. Quarto loco sunt heroes vel quartum hominum genus tertio justius et melius : δεῦρο ἀναγχαῖον εἶναι τὰν χατὰ φύσιν δίχην ἐκτῖσαι τὴν τοῦ παθόντος, ἅπερ αὐτὸς ἔδρασεν, ὑπ᾽ ἄλλον τοιαύτῃ μοίρᾳ τε- λευτῆσαι τὸν τότε βίον. 3) Neque mirandum , δαίμων et θεός promiscue usnr- pari. Etenim quod ait poeta Odyss. x, vs. 64, πῶς ἦλθες, — Ὀδυσεῦ; τίς tot καχὸς ἔχρας δαίμων ; id exponitur vs. 73 et 74 : οὐ γάρ μοι θέμις ἐστὶ χομιζέμεν οὐδ᾽ ἀποπέμπειν ἀνδρα τὸν ὅς χε θεοῖσιν ἀπέχθηται μαχάρεσσιν. Cf. Odyss. E, vs. DE EMPEDOCLE. ἀνδρῶν ἡρώων ϑεῖον γένος οὗ καλέονται ἡμίθεοι, ....... 60 ——— — xal τοὶ μὲν ναίουσιν ἀκηδέα θυμὸν ἔχοντες ἐν μαχάρων νήσοισι παρ᾽ Ὠχεανὸν βαθυδίνην ὅλδιοι ἥρωες" τοῖσιν μελιηδέα χαρπὸν τρὶς τοῦ ἔτους θάλλοντα φέρει ζείδωρος ἄρουρα (1). Hac paullulum immutarunt Pythagorei; nam in aureo earmine legitur : ἀϑανάτους μὲν πρῶτα θεούς, νόμῳ ὡς διάκεινται, τίμα καὶ σέδου ὅρχον, ἔπειθ᾽ ἥρωας ἀγαυούς, τούς τε χαταχθονίους σέδε δαίμονας ἔννομα ῥέζων. Porphyrius vero mystieo posteriorum Platonico- rum more in fragmento libri secundi de philo- sophia ex Oraculis haurienda pag. 144 ed. Wolf. et apud Orell. Opusc. Vett. Gr. sentt. et morr. tom. I, p. 318, triplicem prolem divinam in hune modum carmine celebrat : ᾿Αθανάτων ἄῤῥητε κατήρ, αἰώνιε, μύστα, χόσμων ἀμφιδρόμων ἐποχούμενε δέσποτα νώτοις αἰθερίοις, ἀλχῇς ἵνα σοι μένος ἐστήριχται κάντ᾽ ἐπιδερχομένῳ xal ἀχούοντ᾽ οὔασι χαλοῖς" χλῦϑι τεῶν παίδων , obo ἤροσας αὐτὸς ἐν ὥραις. Σὴ γὰρ ὑπὲρ κόσμον τε χαὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα χρυσῇ ὑπέρκειται πολλὴ αἰώνιος ἀλχή, ἧς ὑπερῃώρησαι ὀρίνων φωτὶ σεαυτόν, ἀενάοις ὀχετοῖσι τιθηνῶν νοῦν ἀτάλαντον xxj ὅς ῥα κνεῖ τόδε κἂν τεχνούμενος ἄφθιτον ὕλην, ἧς γένεσις δεδόχηται, ὅτε σφε τύποισιν ἔδησας. " EvOsv ἐπεισρείουσι γοναὶ ἁγίων μὲν ἀνάκτων ἀμφί σε, παντόχρατορ, βασιλεύτατε χαὶ μόνεθνη- [τῶν ἀθανάτων τε πάτερ μακάρων᾽ al δ᾽ εἰσὶν ἄτερθεν, ix. σέο μὲν γεγανῖαι, ὅπ’ ἀγγελίησι δ᾽ ἔχαστα πρεσδυγενεῖ διάγουσι νόῳ xal κάρτεϊ τῷ σῷ. Πρὸς δ᾽ ἔτι xal τρίτον ἄλλο γένος ποίησας ἀνάκτων, οἵ δ᾽ ἑχὰς ἦμαρ ἄγουσιν ἀνυμνείοντες ἀοιδαῖς βουλόμενόν σ᾽ ἐθέλοντες, ἀοιδιάουσι δ᾽ ἐσῶδε. Τύνη δ᾽ ἐσσὶ πατὴρ καὶ μητέρος ἀγλαὸν εἶδος καὶ τεχέων τέρεν ἄνθος, ἐν εἴδεσιν εἶδος ὑπάρχων, καὶ ψυχὴ καὶ πνεῦμα xal ἁρμονίη xat ἀριθμός (2). Quod autem Hesiodus ait, genios illos rebus humanis preesse ac juste et injuste facta homi- - num observare, id non solum &mpedocles , sed omnes fere philosophi usque ad Platonem tenuisse videntur (3). Àc ne uberius de iis disputem locis quibus in Cratylo (4), quinto de Republica (5) et quarto de Legg. libro (6) Hesiodum Plato inter- pretatur, neve ea pertractem, qu&in Timo (7) disserit, ubi demones esse concedit, imprimis memorabilia sunt que in Phaedone reperiun- tur (8), ubi de geniis loquitur qui singulis homi- nibus in vita duces et comites additi putabantur. Preterea observatu digna censemus quee in So- eratis Apologia p. 27 C exstant : τοὺς δὲ δαίμονας 1) Hesiodum sequitur Babrius fab. 1 : Γενεὴ δικαίων ἦν τὸ πρῶτον &v0pe zov, ὦ Βράγχε τέκνον, ἣν καλοῦσι χρνσείην. τρίτη δ᾽ ἀπ᾿ αὐτῶν τις ἐγενήθη χαλκείη, μεθ᾽ ἣν γενέσϑαι φασὲ θείαν ἡρώων. Post secundum hujusmodi excidit versus : τῆς δεντέρας ἐπῆλθεν ἀργυροῦν φῦλον. 4) Vide quse infra de hoc fragmento dicam. 3) Laertius 1, 27 de Thalete : ἀρχὴν δὲ τῶν πάντων ὕδωρ ὑπεστήσατο xal τὸν χόσμον ἔμψυχον xal δαιμόνων πλήρη. Id. IX, 7 de Heraclito : (ἐδόχει αὐτῷ) πάντα ψν- χῶν εἶναι χαὶ δαιμόνων πλήρη. | 4) Plato Cratylo p. 398 : τοῦτο τοίνυν παντὸς μᾶλλον λέγει, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, τοὺς δαίμονας, ὅτι φρόνιμοι καὶ δαήμο- νες ἦσαν, δαίμονας αὐτοὺς ὠνόμασε. Καὶ Év γε τῇ ἀρχαίᾳ τῇ ἡμετέρᾳ φωνῷ αὐτὸ συμθαίνει (lege σημαίνει) τὸ ὄνομα. Aéyet οὖν καλῶς καὶ οὗτος xal ἄλλοι ποιηταὶ πολλοί, ὅσοι λέγουσιν, ὥς ἐπειδάν τις ἀγαθὸς ὧν τελευτήσῃ, μεγάλην μοῖραν καὶ τιμὴν ἔχει, καὶ γίγνεται δαίμων κατὰ τὴν τῆς φρονήσεως ἐπωνυμίαν. Ταύτῃ οὖν τίθεμαι καὶ ἐγὼ τὸν δαή- μονα, πάντ᾽ ἄνδρα, ὃς &v ἀγαϑὸς $, δαιμόνιον εἶναι “ζῶντα xai τελευτήσαντα, καὶ δοθῶς δαίμονα καλεῖσθαι. 5) 1d. de Republ. lib. Y, p. 469 : ἀλλ᾽ οὐ πεισόμεθα Ἡσιό- bo , ἐπειδάν τινες τοῦ τοιούτον γένονς τελευτήσωσιν, ὡς ἄρα 4 οἷ ub: δαίμονες ἀγνοὶ ἐπιχθόνιοι τελέθουσιν, ἐσθλοί, ἀλε- PHILOS GREC. ξίχακοι, φύλακες μερόπων ἀνθρώπων ; » πεισόμεθα μὲν οὖν. Διαπυθόμενοι ἄρα τοῦ θεοῦ πῶς χρὴ τοὺς δαιμονίονς τε καὶ θείους τιθέναι καὶ τίνι διαφόρῳ, οὕτω καὶ ταύτῃ θήσομεν 1 ἄν ἐξηγῆται ; τί δ᾽ οὐ μέλλομεν ; xxl τὸν λοιπὸν δὴ χρόνον ὡς δαιμόνων, οὕτω θεραπεύσομέν τε καὶ προσχυνήσομεν αὐτῶν τὰς θήκας; 6) 1d. Legg. lib. IV, p. 717 : Πρῶτον μέν, φαμέν, τιμᾶς τὰς μετ’ Ὀλυμπίους τε καὶ τοὺς τὴν πόλιν ἔχοντας θεοὺς τοῖς χϑονίοις ἄν τις θεοῖς ἄρτια καὶ δεύτερα καὶ ἀριστερὰ νέμων ὀρθότατα τοῦ τῆς εὐσεδείας σκοποῦ τυγχάνοι, τοῖς δὲ τούτων ἄνωθεν τὰ περιττὰ xal ἀντίρωνα τοῖς ἔμπροσθεν ῥηθεῖσι νῦν δή. Μετὰ θεοὺς δὲ τούσδε καὶ τοῖς δαίμοσιν ὅ γ᾽ ἔμφρων ὀρ- γιάζοιτ᾽ ἄν, ἥρωσι δὲ μετὰ τούτους. Ἑπακολουθεῖ δ᾽ αὐτοῖς ἰδρύματα ἴδια πατρῴων θεῶν κατὰ νόμον ὀργιαζόμενα. ἴο- νέων δὲ μετὰ ταῦτα τιμαὶ κτλ. 7) 1d. Τίπιαο pag. 40: Περὶ δὲ τῶν ἄλλων δαιμόνων εἰπεῖν, καὶ γνῶναι τὴν γένεσιν μεῖζον ἢ καθ᾽ ἡμᾶ:, πειστέον δὲ τοῖς εἰρηκόσιν ἔμπροσθεν, ἐχγόνοις μὲν θεῶν οὖσιν, ὡς ἔφασαν, σαφῶς δέ πον τούς γε αὑτῶν προγόνους εἰδόσιν. ᾿Αδύ- νᾶτον οὖν θεῶν παισὶν ἀπιστεῖν, καίπερ ἄνευ τε εἰχότων xal ἀναγκαίων ἀποδείξεων λέγουσιν, ἀλλ᾽ ὡς οἰκεῖα φάσχονσῃν ἀπαγγέλλειν ἑπομένους τῷ νόμῳ πιστευτέον. ᾿ 8) Id. ΡΠδοάοπα p. 107 : Λέγεται δὲ οὕτως, ὡς ἄρα τε- λευτήσαντα ἑκάστου δαίμων, ὅσπερ ζῶντα εἰλήχει, οὗτος ἄγειν ἐπιχειρεῖ εἰς δή τινα τόπον, ol δεῖ τοὺς ξυλλεγέντας διαδιδασχομένους εἰς Ἅιδου πορεύεσθαι μετὰ ἡγεμόνος ἐκείνον ᾧ δὴ προστέτακται τοὺς ἐνθένδε ἐχεῖσε πορεῦσαι, ὃ xxij DE EMPEDOCLE. οὐχὶ ἤτοι θεούς γε ἡγούμεθα εἶναι, ἢ θεῶν παῖδας; | πων θεῶν μὲν παῖδας ἡγοῖτο εἶναι, θεοὺς δὲ μή; No- φής, ἢ οὔ; Πάνυ γε. Οὐκχοῦν εἴπερ δαίμονας ἡγοῦμαι, | lim hic explicare que apud: Porphyrium (1) et ὡς σὺ φής, εἰ μὲν θεοί τινές εἰσιν οἱ δαίμονες, τοῦτ᾽ | Iamblichum (2) magnam partem ex aureo car- ἂν εἴη, ὃ ἐγώ φημί σε αἰνίττεσθαι καὶ χαριεντίζεσθαι, | mine hausta leguntur vel quee Eustathius (3) ad θεοὺς οὐχ ἡγούμενον φάναι ἐμέ, θεοὺς αὖ ἡγεῖσθαι | lliad. a, 4, Euripidis interpres (4) ad Hecube πάλιν, ἐπειδήπερ γε δαίμονας ἡγοῦμαι. εἶ δ᾽ αὖ οἱ | vs. 164, Proclus (δ) et Tzetzes (6) ad Hesiodi l. δαίμονες θεῶν παῖδές εἶσι νόθοι τινές, ἢ ix Νυμφῶν, | 6. adnotarunt vel qui ab aliis (7) de hoc argu ἢ ἔχ τινων ἄλλων, ὧν δὴ xal λέγονται, τίς ἂν ἀνθρώ- | mento dicta sunt : id certe apparet, Empedoclem 1) Porpb. de Vita Pythag. : παρΐνει δὲ περὶ μὲν τοῦ 6) Tzetzes ad eundem Hesiodi locum : ἐπιφωνηματιχὸς θείον xai δαιμονίου xai ἡρῴου γένους εὔφημον εἶναι. δὲ ὁ λόγος καὶ τολμηρός, θεοὺς ἐπιχϑονίους λέγειν. Δαίμονες 2) lamblichus de vita Pytbag. c. 100 : ἔτι πρὸς τούτοις |. γὰρ θεοὶ αὐτοὶ λέγονται κατά τινας. ἤλλλοι δὲ διαιροῦσι τοὺς ᾿περί τε τοῦ θείου καὶ περὶ τοῦ δαιμονίου καὶ περὶ τοῦ ἡρωϊ- | δαίμονας, οὐσίας αὐτοὺς λέγοντες εἶναι ἀσωμάτους, τὰ περὶ ιποῦ *évouc εὔφημόν τε καὶ ἀγαθὴν ἔχειν διάνοιαν. Ὡσαύτως | γῆν ὁρῶντας καὶ ὑπὸ γῆν᾽ τινὲς δὲ καὶ τὰς ψυχὰς τῶν ἀπο- δὲ καὶ ἐπὶ τῶν γονέων τε καὶ εὐεργετῶν διανοεῖσθαι, νόμῳ | διούντων. "Howac δὲ καλοῦσι τοὺς ix τοῦ ζᾷν μεταστάντας. Τὸ τε βοηθεῖν xal ἀνομία πολεμεῖν. Id. cap. 175 : μετὰ δὲ τὸ | δὲ χρεῖττον θεοὶ οἱ θεώμενοι xol βλεπόμενοι καὶ ὁρώμενοι θεῖόν τε καὶ τὸ δαιμόνιον, πλεξστον ποιεῖσθαι λόγον γονέων τε | ἀστέρες καὶ τὰ στοιχεῖα, ἢ οἱ θέοντες xal τρέχοντες. Δαίμονες ταὶ νόμον καὶ τούτων ὑπήχοον αὑτὸν χατασχενάζειν. Id. c. | δὲ αἱ ψυχικαὶ δυνάμεις καὶ αἱ ψυχαί, δαίμονες ( corr. δαήμο- , 87 : ἕν τε τῷ κόσμῳ xai τῷ βίῳ καὶ ταῖς πόλεσι xal τῇ φύσει | vec) καὶ ἔμπειροι οὖσαι, ἢ δαΐζουσαι πάντα καὶ διαμερίζου- μᾶλλον τιμώμενον τὸ προηγούμενον, ἢ τὸ τῷ χρόνῳ ἐπόμε- | σαι καὶ χρίνουσαι xxv' ἀξίαν. Ἥρωες δὲ οἱ ζῶντες xai ὄντες νον. Οἷον ἀνατολὴν τῆς δύσεως---παὶ τοὺς οἰχιστὰς τῶν πό- | ἀρετῆς τινος μέτοχοι, ἄνθρωποι δὲ ol ἄνω ἀθροῦντες xii ελεων, καὶ καθόλου τοὺς μὲν θεοὺς τῶν δαιμόνων, Exsívou; δὲ | γινώσχοντες ἃ ὀπώπασιν. τῶν ἡμιθέων, τοὺς ἥρωας δὲ τῶν ἀνθρώπων, ἐκ τούτων δὲ 7) Hierocles in Carm. aur. p. 40 ed. nostr. : Οἱ δὴ εἰχό- τοὺς αἰτίους τῆς γενέσεως τοῖς νεωτέροις. ᾿Επαγωγῆς δὲ ἕνεχα | τως ἀγανοὶ ἥρωες λέγονται, ἀγανοὶ μὲν ὡς ἀγαθοὶ ὄντες ταὶ ταῦτα ἔλεγε πρὸς τὸ περὶ πλείονος ποιεῖσθαι τοὺς γονεῖς ἑαυ- | φωτεινοὶ ἀεὶ καὶ μήτ᾽ ἐν χαχίᾳ μήτ᾽ ἐν λήθῃ ποτὲ γινόμενοι, τῶν. ld. c. 30 : xol μετὰ τῶν θεῶν τὸν Πυθαγόραν λοιπὸν | ἥρωες δὲ ὡς ἔρωές τινες ὄντες καὶ ἔρωτες, οἷον ἐρωτιχοὶ xai κατηρίθμουν, ὡς ἀγαθόν τινα δαίμονα καὶ φιλανθρωπότατον, | διαλεκτικοὶ ἐρασταὶ τοῦ θεοῦ, αἴροντες ἡμᾶς καὶ κουφίζοντες οἱ μὲν τὸν Πύθιον, οἱ δὲ τὸν ἐξ Ὑπερδορείων ᾿Απόλλωνα, ol | πρὸς τὴν θείαν πολιτείαν ἀπὸ τῆς ἐν γῇ διατριδῆς. Τοὺς ἃ δὲ τὸν Παιῶνα, οἱ δὲ τῶν τὴν σελήνην χατοιχούντων δαιμό- | αὐτοὺς xal δαίμονας ἀγαθοὺς καλεῖν ἔθος, ὡς ὄντας δχήμονας vov ἕνα. Adjiciamus hic qua de Pythagore doctrina tradit | xai ἐπιστήμονας τῶν θείων νόμων. Εἰ δὰ vers. 3 pag. 42: Diog. Laert. lib. VIII, 31 seqq. : ἐχριφθεῖσαν δὲ αὐτὴν [i. e. | τὰς ἀνθρωπίνας ψυχὰς ἀληθείᾳ καὶ ἀρετῇ κοσμηθείσας δαίμο- τὴν ψυχὴν] ἐπὶ γῆς πλάζασθαι ἐν τῷ ἀέρι ὁμοίαν τῶ σώματι 9 |. vae καλεῖ, ὡς δαήμονας καὶ ἐπιστήμονας. Εἶτα χωρίζων αὐτὰς πὸν. δὲ 'Ερμῆν ταμίαν εἶναι τῶν ψνχῶν---καὶ ἄγεσθαι μὰν τὰς | τῶν φύσει δαιμόνων, οἱ τὸ μέσον γένος πληροῦσι, καταχθο- καθαρὰς ἐπὶ τὸν ὕψιστον, τὰς δὲ ἀκαθάρτους μήτε ἐχείναις | νίους προσεῖπεν, ὡς δυναμένας ἐπὶ γῆς πολιτεύεσθαι καὶ πελάζειν μήτε ἀλλήλαις, δεῖσθαι δ᾽ ἐν ἀῤῥήχτοις δεσμοῖς | γήϊνα σώματα ἐπεισιέναι xal χατὰ γῆς οἰκεῖν, ἵνα τῷ μὲν ὑπὸ ᾿Βριννύων. Εἶναί τε πάντα τὸν ἀέρα ψνχῶν ἔμπλεων, xal | δαίμονας εἰπεῖν χωρίσῃ τῶν φαύλων xai ἀνεπιστημόνων ᾿πούτους δαίμονάς τε καὶ ἥρωας νομίζεσθαι, χαὶ ὑπὸ τούτων ἀνθρώπων, ὡς ἀδανμόνων τινῶν xai οὐ δαιμόνων, τῷ δὲ χα- πέμπεσθαι ἀνθρώποις τούς τε ὀνείρους xal τὰ σημεῖα νόσου τε | ταχϑονίους προσθεῖναι διαστήσῃ τῶν ἀεὶ δαημόνων xai ἐπι- xat ὑγιείας. — μέγιστον δέ φησι τῶν ἐν ἀνθρώποις εἶναι, τὴν | στημόνων ἀεὶ καὶ ἐπὶ γῆς πολιτεύεσθαι μὴ πεφυχότων μηδ ᾿φυχὴν πεῖσαι ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν ἢ ἐπὶ τὸ χαχόν. Εὐδαιμονεῖν | γηΐνοις συζῆν σώμασιν. Adde pag. 142 : κάτεισι γὰρ xal ἀκοτί- ἄνθρωπον ὅταν ἀγαθὴ ψυχὴ προσγένηται. πτει τῆς εὐδαίμονος χώρας 6 ἄνθρωπος, ὡς ᾿Εμπεδοχλῆς φησιν 3) Eustathius δὰ lliad. a, 4 : Ἥρωας δὲ ἦ παλαιὰ σο- ὁ Πυθαγόρειος « φυγὰς θεόθεν xal. ἀλήτης νείχεϊ μαινομένῳ tix γένος τι θεῖον εἶναι δοξάζει μέσον θεῶν καὶ ἀνθρώπων᾽ | πίσυνος. » Ἄνεισι δὲ καὶ τὴν ἀρχαίαν ἕξιν ἀπολαμόάνει, εἰ καὶ τὸ μὲν θεῖον φῦλον εἰς θεοὺς διαιρεῖ xai δαίμονας, ὧν καὶ | φύγοι τὰ περὶ γῆν καὶ τὸν ἀτερπέα χῶρον, ὡς αὐτὸς λέγει; διαφορὰν λέγει, ὁποία φανήσεται ἀλλαχοῦ" τοὺς δὲ ἀνθρώπονς | * ἔνϑα φόνος τε χότος τε καὶ ἄλλων ἔθνεα χηρῶν, » εἰς ὅν οἱ ( eorr. τὸ δὲ ἀνθρώπινον) εἷς τε ἥρωας καὶ εἰς αὐτὸ τοῦτο,ἀν- | ἐμπεσόντες, « "Ατῆς ἂν λειμῶνα κατὰ σκότος ἠλάσκουσιν. » θρώπους. Καὶ ὑποδεδηκέναι μέν φησι θεοῖς δαίμονας, ἀνθρώ- | Ἡ δὲ ἔφεσις τοῦ φεύγοντος τὸν τῆς Ἄτης λειμῶνα πρὸς τὸν ποὺς δὲ ἥρωσιν, οὖς καὶ ἐκ θείον xal ἀνθρωπίνου σώματος | τῆς ἀληθείας ἐπείγεται λειμῶνα, ὄν ἀπολιπὼν τῇ ὁρμῇ τῆς φῦναι λέγουσιν. πτεροῤῥνήσεως εἰς γήϊνον ἔρχεται σῶμα ὀλόίον --- αἰῶνος 4) Schol. Eurip. ad Hecubee vs, 164 : θεοὺς ὑψηλότερόν ἀμερθείς. Plutarch. Romul. c. 28 : οὐδὲν οὖν δεῖ τὰ σώματα 7 « τάγμα ἡγοῦνται τῶν δαιμόνων. Ὃν γὰρ λόγον ἔχονσιν οἱ | τῶν ἀγαθῶν συναναπέμπειν παρὰ φύσιν εἰς οὐρανόν, ἀλλὰ τὰς | . ἥρωες πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ὑψηλότεροί τινες δοχοῦντες καὶ | ἀρετὰς καὶ τὰς ψυχὰς παντάπασιν οἴεσθαι χατὰ φύσιν καὶ , ὑπερέχοντες, τὸν αὐτὸν λόγον καὶ οἱ θεοὶ πρὸς τοὺς δαίμονας, | δίχην θείαν ἐκ μὲν ἀνθρώπων εἰς ἥρωας, ἐκ δ᾽ ἡρώων εἰς. ὑψηλότεροί τινες δοχοῦντες τούτων εἶναι. Λέγονται δὲ κατα. | δαίμονας, ἐκ δὲ δαιμόνων, ἂν τέλεον ὥσπερ ἐν τελετῇ χαϑαρ΄ .χρηστιχῶς θεοὶ καὶ οἱ δαίμονες. θῶσι καὶ ὁσιωθῷῶσιν, ἅπαν ἀποφυγοῦσαι τὸ θνητὸν xai xatit: | 5) Proclus ad Hesiodi 1. c. : ὄντας “δὲ φύλακας τοῦ βίον | τικόν, οὐ νόμῳ πόλεως, ἀλλ᾽ ἀληθείᾳ καὶ xarà τὸν cix τῶν ἀνθρώπων δαίμονας χαλεῖ παρὰ τὸ δαῆναι τὰ κάντα ἣ | λόγον εἰς θεοὺς ἀναφέρεσθαι τὸ χάλλιστον καὶ μακαριώτατον μερίζειν τὰ ἀγαθὰ καὶ καχὰ τοῖς ἀνθρώποις. Ὅμηρος δὲ δαί- | τέλος ἀπολαδούσας. Dionys. Ant. Rom. 1, 77 : ὡς ἄναχε . μονας τοὺς ἀνθρώπους οὐ καλεῖ, ἀλλὰ τοὺς θεούς΄ ἢ οὕτως" χραμένης τῆς ἀπάσης οὐσίας τοῦ χόσμου xal μεταξὺ τοῦ θείου εἰς τέσσαρα διαιρεῖ τὴν λογικὴν πᾶσαν φύσιν, τὴν μὲν πρώτην | xal τοῦ θνητοῦ γένους ὑπαρχούσης φύσεως, ἣν τὸ δαιμόνων ᾿θεῶν, τὴν δὲ δευτέραν δαιμόνων, τὴν δὲ τρίτην ἡρώων, καὶ | φῦλον ἐπέχει, τοτὲ μὲν ἀνθρώποις τοτὲ δὲ θεοῖς ἐπιμεγνύμενον, τὴν τετάρτην ἀνθρώπων. Καὶ τὸ μὲν θεῖον ἡμῖν ἀνεπίμιχτον᾽ e οὗ ὁ λόγος ἔχει τὸ μυθενόμενον ἡρώων φῦναι γένος. CL. — ἐς δαίμονας δὲ τοὺς ἐφορῶντας τὰ ἀνθρώπινα, ὡς καὶ Πλάτων preeterea Psellum in libro de geniis, imprimis vero Ploti- φησί. num qui multis locis ita de hac re disputat, ut ργορθ οὐδ, DE EMPEDOLCLE.' poetarum et philosophorum commenta secutum ita Informasse dimones, ut vel dii vel deorum filii, vel certe inferioris conditionis nature divinse viderentur. In eo tantum a prioribus discessit , quod bonorum et malorum di&monum discrimen invenit. Quum autem Apollini summo deo acci- derit, ut e ccelo ejectus Admeti regis servus ali- quamdiu esset , nequaquam mirandum Empedo- eleos genios diuturne migrationi destinatos non solum a deorum concilio abesse, sed longo demum tempore exacto in ccelum redire. ᾿ His expositis ad reliqua procmii fragmenta transeamus , in quibus omnibus tenendum nihil tradi quod e discipline quasi sacrario prolatum cum cseteris praceptionibus arcte cohsreat, sed ea diei que quum semota sint a doctring per- petuitate atque constantia poetarum quam phi- losophorum dictis similiora videantur. Quod quum aliunde perspici licet, tum ex eo quod Empedocles poetarum more deos affatur Musas- que invoeat, ut copto suo faventes cum sancta oratione mentis sanctitatem praebeant. Ait enim vs. 45 Sqq. : ᾿Αλλὰ θεοὶ τῶν μὲν μανίην ἀποτρέψατε γλώσσης, ix. δ᾽ ὁσίων στομάτων χαθαρὴν ὀχετεύσατε πηγήν.. xal σε, πολυμνήστη λευχώλενε παρθένε Μοῦσα, ἄντομαι, ὧν θέμις ἐστὶν ἐφημερίοισιν. ἀκούειν, πέμπε παρ᾽ Εὐσεδίης ἐλάουσ᾽ εὐήνιον ἅρμα. Neque vero solum initio operis, sed in medio etiam carmine de diis ac de rebus divinis ad vulgi captum. accommodate loquitur, ut satis pa- leat quantus eorum sit error qui philosophum | Axxiij ubique sibi constare arbitrantur. Sunt autem hujusmodi loci vs. 387 : ὅλόιος ὃς θείων πραπίδων ἐχτήσατο πλοῦτον, - δειλὸς δ᾽ ᾧ σχοτόεσσα θεῶν πέρι δόξα μέμηλεν. Porro vs. 142 : οὕτω μή σ᾽ ἀπάτα φρένας, ὥς νύ xtv ἄλλοθεν εἶναι θνητῶν, ὅσσα γε φῦλα γεγᾶσιν ἀάσπετα, πηγήν, ἀλλὰ τορῶς τοῦτ᾽ ἴσθι, θεοῦ πάρα, μῦθον ἀχούδας, atque alii, Ceterum in proc mio Empedocles ἀπὸ dogmata significat magis quam explicat, alterum de animarum migratione, qua de re satis superque diximus, alterüom de humane mentis angustiis et cognoscendi difficultate. Neque enim erat ubi ' commodius de sensuum fallaciis ac praestiziis, de vitee brevitate, de fatorum vi illisque malis qui- bus obnoxium humanum genus est reliquisque perfecte sapientis , quam omnes expetunt, im- pedimentis ageret. Ut vero Empedocll persuasum erat propter eas quas dixi causas frustra.omnes jactare, sese rerum universitatem mente com- prehendisse nee visu percipiendam ilam nec auditu neque intellectu : ita ipse professus.se non plus traditurum quam quabtum humana intel- ligentia perspiceret, in illam quasi. sapientis ar- cem divinia tantum viribus evehi- posse sibi vi- debatur. Nam quum philosophie, qua recte ab antiquis rerum divinarum et humanarum cogni- tio vocata est, tantam esse vim et majestatem videret , ut ejus absolutam scientiam in homiaum quales plerique sunt ingenia, mores , conditio- nem cadere-negaret, ratus ad assequeudam íJlgm quà veteres de deorum ac demonum natura, origine, fatis eorumque inter se discrimine dixerant collegiese et posterio- ris philosophize inventis auxisse videatur. Sed quamvis proclive sit ejns decreta in hunc locum congerere , minus tamen necessarium est, quia partim aliena a suis non dis- ngoit , partim, qui illorum. Platonicorum mos est, ἀμ ΐ- quorum rationes interpretando obscurat, partim ea statuit, qua ἃ nostra disputatione abhorreant. Unum tantum ejus. locum apponam ex Ennead. III, lib. V, pag. 295 (ed. Ba- sil. 1580) : ἀλλὰ τέ δὴ χρὴ λέγειν περὲ τοῦ: ἔρωτος καὶ τῆς λεγομένης γενέσεως αὐτοῦ ; δῆλον δὴ ὅτι δεῖ λαδεῖν τίς ἡ πενία xai τίς 6 πόρος xal πῶς ἀρμόσουσιν οὗτοι γονεῖς εἶναι αὐτῷ. Δῆλον δὲ ὅτι δεῖ καὶ τοῖς ἄλλοις δαίμοσι τούτοις (leg. τού- τους.) ἁρμόσαι, εἴπερ δεῖ φύσιν εἶναι xad οὐσίαν μίαν, καθὸ. δαίμονες. δαιμόνων εἰ μὴ χοινὸν ὄνομα ἕξουσι μόνον. Λάδω- μεν τοίνυν, πῇ ποτε διορίζομεν θεοὺς δαιμόνων" καὶ εἰ πολ- λάχις καὶ δαίμονας θεοὺς λέγομεν slvat , ἀλλ᾽ ὅταν γε τὸ μὲν ἕτερον, τὸ δὲ ἕτερον λέγομεν (corr. λέγωμεν) αὐτῶν εἶναι Ἱένος. Τὸ μὲν δὴ θεῶν ἀπαθὲς λέγομεν xal νομίζομεν γένος" δαίμοσι δὲ προστίϑεμεν πάθη, ἀϊδίως ( corr. ἀϊδίους Ἷ λέγον- τες ἐφεξῆς τοῖς θεοῖς, ἤδη πρὸς ἡμᾶς μεταξὺ θεῶν τε καὶ τοῦ ἡμετέρον γέναυς. Πῆ δὴ οὖν οὐχ ἔμειναν ἀπαθεῖς ὄντες οὗ- τοι (del. ὄντες ), πῇ δὲ κατέδησαν τῇ φύσει πρὸς τὸ χεῖρον ; xai δὴ xai τοῦτο σχεπτέον, πότερα δαίμων ἐν τῷ νοητῷ οὐδὲ εἷς, χαὶ αὖ ἐν τῷ χόσμῳ τῷδε δαίμονες μόνον, θεὸς δὲ dv τῷ νοητῷ ἀφορίζεται T, εἰσι xai ἐνταῦθα θεοὶ καὶ ὁ κόσμος ϑεός, ὥσπερ σύνηθες λέγειν, τρίτος, xai οἱ μέχρι σελήνης ἔχψοτος θεός. Βέλτιον δὲ μηδένα ἐν τῷ νοητῷ δαίμονα λέγειν, ἀλλὰ καὶ. εἰ αὐτὸ δαίμων, θεὸν καὶ τοῦτον εἶναι. καὶ αὖ ἐν τῷ αἰαθητῷ. τοὺς μέχρι σελήνης θεοὺς τοὺς ὁρατούς,, θεοὺς δευτέρους “μετ᾽ ἐκείνους χαὶ κατ᾽ ἐκείνους τοὺς νοητούς, ἐξηρτημένουψ ἐχεί- νων ὥσπερ αἴγλην περὶ ἔχαστον ἄστρον. Τοὺς δὲ δαίμονας τί ἴχνος (leg. εἶδος ); ἄρά γε ψυχῆς ἐν χόσμῳ γενομένης ἐδ ἀφ᾽ ἑκάστης ἴχνος; διὰ τί δὲ τῆς ἐν χόσμῳ, ὅτι ἡ χαθαρὰ θεὸν γεννᾷ, xai θεὰν ἔφαμεν τὸν ταύτης ἔρωτα. Πρῶτον δὴ δίὰ τί οὐ πάντες οἱ, δαίμονες ἔρωτες" εἶτα, πῶς οὐ χαθαροὶ xat eü- τοι ὕλης ; κτλ. “αχὶν divinitatem humane nature claustra perfrin- genda esse, vatum more deos compellat ad eos- que, id est, si altius ejus voluntatem serutere, ad divinum mentis 'instinctum confugit. Neque enim quemquam síne inflammatione animorum et sine quodam afflatu quasi furoris bonum poe- tam exsistere posse veteres arbitrabantur. Hoc autem divino spiritu et animi ardore, quem antiqui in poetis inesse volebant, eo magis egebat Agrigentinus vates quod vitatis vulgari- bus carminum argumentis sanectiora et altiora quam reliqui poete versibus exaggerare volebat. Jam si quis ea que versibus (1) in extrema procmii parte positis continentur paucis com- plecti velit, tria potissimum inde efficiat, primum abstrusam esse et diffleilem mortalibus nature cognitionem , deinde obscuros et fallaces sensus, resque alias sepe iis videri, alias revera esse, denique non humana ope, sed divino potius im- petu et ingenii estu sapientiam comparari eam- que cum sanctitate et modestia esse conjunetam. Horum primum et alterum aliquoties Cicero in Academicis Questionlbus memorat , unde disci- mus cum alios Academicos tum Arcesilam De- moeriti, Anaxagor& , Empedoclis, Socratis dicta Ita esse interpretatos, ut veteribus illis eam quam ipsi profitebantur formulam obtruderent. Em- pedocles igitur fertur statuisse (2) « nihil co- gnosei , nihil perelpi , nihil sciri posse , angustos sensus , imbecillos animos, brevia curricula vita, denique omnia tenebris esse cireumfusa. » Haec quamquam ex ipsis poeta verbis collecta , tamen mirum quantum aucta sunt. Verlus Lucullus Án- tiochi auditor illis contradicens (3) : « Sed neque Saturninus , inquit, simile quidquam habuit ve- terum illorum, nec Arcesilae calumnia conferenda est eum Democriti verecundia. Isti philosophi raro admodum quum harent aliquo loco , exela- mant quasi mente incitati, Empedocles quidem, ut interdum mihi furere videatur, abstrusa esse omnía, nihil nos sentire, nihil cernere, nihil omnino quale sit posse reperire. Majorem autem partem mihi quidem omnes isti videntur nimis etiam quadam affirmare plusque proflteri se DE EMPEDOCLE. scire quam sciunt. » Αἴ ne hec quidem consen- tanea sunt versibus Empedocleis , in quibusSicu- lus poeta non dicit nAi] cognosci posse, sed uni- versum perspici posse negat. Sed quomodo posteriores philosophi simplicem illam Empedo- elis doctrinam ad dialecticorum subtilitatem revocaverint intelligitur e Sexti (4) verbis. Hie enim testatur foisse qui dicerent Empedoclem veri indagandi viam et quasi instrumentum (χρι- τήριον) non sensus, sed rectam rationem habuisse, hane vero duplicem esse vel divinam vel huma- nam, alteram licere In vulgus efferri, alteram non licere. In his primum χριτήριον offendit, vocabulum optimum , sed minime Empedocleum ; deinde, etiamsi nonnunquam jubet nos menfe, on octu- lis eernere (5), non tamen excecat nos Empedo- cles, non orbs sensibus, quippe qui eorum fidem in scrutanda rerum natura non tollat. Judicavit tantum , sensus param valere ad rerum univer- sitatem pernoscendam , id est ad universi ortum animadvertendum et leges perspiciendas; hec non corporis oculis sed mentis acie cerni. Deni- que quod duplicem distinguunt rationem , divi- nam alteram , alteram humanam, id ad ingenii humani imbecillitatem , ejusque remedium, di- vinam mentis incitationem et permotionem refe- rendum est , siquidem Empedocles rerum arcana, qu& supra vulgi captum sunt, non agnosci nisi colesti- mentis instinctu docuit. Hec de procmio dicta sufficiant. Aristippus et Satyrus apud Diogenem Laer- tium lib. VIII, 61 memorite prodiderunt, Em- pedoclem tres de rerum natura libros Pausaniz amico inseripsisse : ἦν δὲ 6 Παυσανίας, ὥς φησιν Ἀρίστιππος xat Σάτυρος, ἐρώμενος αὐτοῦ, ᾧ δὴ xal τὰ περὶ τῆς φύσεως προσπεφώνηχεν οὕτως" Παυσανία, σὺ δὲ κλῦθι δαΐφρονος ᾿Αγχίτου υἱέ (6). Hune Pausaniam Anchiti filium egregia laude ornavit Empedocles scripto epigrammate, quod apud Diogenem Laertium l. c. et in Anthologia Palatina VII, $08 exstat : Παυσανίην ἰητρὸν ἐπώνυμον, ἈΑγχίτου υἷόν, I ———M—M——— À—————————————————— ᾿ 1) Vss. 36-57. 2) Cicero Quaest, Acad. 1, 12; 3) Ibid. IV, 5. ' Q4). Sextus Empiricus adv. Math. VIt, 123-124 : ἄλλοι δὲ ἦσαν ol λέγοντες κατὰ τὸν ᾿Ἐμπεδοχλέα χριτήριον εἶναι τῆς ἀληθείας οὐ τὰς αἰσθήσεις, ἀλλὰ τὸν ὀρθὸν λόγον, τοῦ δὲ ὀρθοῦ Aáyou τὸν μέν τινα θεῖον ὑπάρχειν, τὸν δὲ ἀνθρώπινον, ὧν τὸν μὲν θεῖον ἀνέξοιστον εἶναι, τὸν δὲ ἀνθρώπινον ἐξοιστῦν. 8) Vs. 82. τὴν σὺ νόῳ δέρχευ μηδ᾽ ἄμβασιν ἦσο sien: ὡς. 6) Vide qus de his verbis dixi in. Commentario sd vs. 58. L3 b 02. DE EMPEDOCLE. τόνδ᾽ Ἀσχληπιάδην πατρὶς ἔθρεψε Γέλα, ὃς πολλοὺς μογεροῖσι μαραινομένους χαμάτοισι φῶτας ἀπέστρεψεν Περσεφόνης θαλάμων (1). Accedit Galeni auctoritas qui Therapeut. I t. IV, p. 35 ed. Basil. Pausaniam summa inter medicos gloria floruisse testatur : xal πρόσθεν μὲν ἔρις ἦν οὗ σμιχρά, νιχῇσαι τῷ πλήθει τῶν εὑρημάτων ἀλλή- λους ὀριγνωμένων τῶν ἐν Κῷ χαὶ Κνίδῳ. διττὸν γὰρ ἔτι τοῦτο τὸ γένος ἦν τῶν ἐπὶ τῆς Ἀσίας Ἀσχληκια- δῶν, ἐπιλιπόντος τῶν κατὰ Ῥόδον. ἤριζον δ᾽ αὐτοῖς τὴν ἀγαθὴν ἔριν ἐχείνην, ἣν Ἡσίοδος ἐπήνει, xat οἵ ix τῆς Ἰταλίας ἰατροί, Φιλιστίων καὶ ᾿Εμπεδοχλῆς xai Παυσανίας καὶ ol τούτων ἑταῖροι. Anchitum pa- trem, qui In epigrammate memoratur, eundem esse putarunt viri docti, quem Iamblichus Em- pedoclis bospitem fuisse atque ab eo e summo periculo ereptum refert in vita Pythagore 113 : ᾿Εμπεδοχλῆς δὰ σπασαμένου τοῦ ξίφους ( leg. τὸ ξί- ex) ἤδη νεανίου τινὸς ἐπὲ τὸν αὗτοῦ ξενοδόχον ἼἌγχι- τον, ἐπεὶ δικάσας δημοσία τὸν τοῦ νεανίου πατέρα ἐθανάτωσε, xal dEavros , ὡς εἶχε συγχύσεως καὶ θυμοῦ, ξιφήρους παῖσαι τὸν τοῦ πατρὸς χαταδικαστήν, ὡσανεὶ govía Ἄγχιτον, μεθαρμοσάμενος ᾿εὐθὺς ἀνεχρούσατο τὸ γηπενθές τ᾽ ἄχολόν τε χαχῶν ἐπίληθον ἁπάντων, χατὰ τὸν ποιητήν , χαὶ τόν τε ἑαυτοῦ ξενοδόχον Ἂγ- χιτον θανάτου ἐῤῥύσατο χαὶ τὸν νεανίαν ἀνδροφονίας. Quodsi eum Anchito patre et Pausania filio eodem amicitin vinculo cenjunetus fuit Empedocles, noD est quod miremur philosophum Pausanis hos de rerum natura libros dedicasse. Quod au- tem Bergkius pluribus argumentis efficere aggre- ditur, Empedoclem non hoc tantum poema, sed lustralia etiam carmina ad eundem Pausaniam atque ad Telaugem , Pythagore filium , misisse, ut duos viros sapientia claros in utriusque operis fronte compellaverit : id admodum incertum vi- detur, rationes autem quas affert, parum proba- biles sunt. Jam singulas argumentationis partes videamus. Lustralie carmina ita orsus est Empe- docles, ut amicos , quos Agrigenti haberet, al- loqueretur (2) (cf. Diog. Laert. VIII, 54 et 62): | Ὦ oot οἵ μέγα ἄστυ κατὰ ξανθοῦ ᾿Αχράγαντος i) Confer quae molavi ad vss. 473-476. Epigramma hoc, ἃ Diogene Empedocli ascriptum, in Anthologia Pla- Rudea incertis adnumeratur, in Palat. VII, $08 librario- Tum, ut videtur, errore ad Simonidem auctorem refertur. C(. Scbneidew. Simopid: rell. p. 225. Pro ἔθρεψε quod XXV valet! ἀν’ ἄχρα πόλευς ἀγαθῶν μελεδήμονες ἔρ- ᾿ ξείνων αἰδοῖοι λιμένες , χαχότητος ἄπειροι, [wv , χαίρετ᾽ ἐγὼ δ᾽ ὕμμιν θεὸς ἄμδροτος, οὐχέτιθνητος, κωλεῦμαι μετὰ πᾶσι τετιμένος, ὥσπερ ἔοιχε, ταινίαις τε περίστεπτός στέφεσίν τε θαλείοις. Τοῖσιν ἅμ᾽ εὖτ᾽ ἂν ἵκωμαι ἐς ἄστεα τηλεθόωντα, ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξὶ σεδίζομαι οἱ δ' ἅμ᾽ ἕπονται μυρίοι, ἐξερέοντες ὅπη πρὸς κέρδος ἀταρπός, οἱ μὲν μαντοσυνέων χεχρημένοι, of δ᾽ ἐπὶ νούσων (δηρὸν δὴ χαλεπῆσι πεπαρμένοι ἀμφ᾽ ὀδύνησιν) ^ παντοίων ἐπύθοντο χλύειν εὐηκέα βάξιν. Longe diversam esse apparet rationem illius loci qui a Diogene Laertio VIIT, 59 affertur (3) : Φάρμακα δ᾽ ὅσσα γεγᾶσι χαχῶν καὶ γήραος dixap — πεύση, ἐπεὶ μούνῳ σοι ἐγὼ χρανέω τάδε πάντα " παύσεις δ᾽ ἀχαμάτων ἀνέμων μένος, of τ᾽ ἐπὶ γαῖαν ὀρνύμενοι πνοιαῖσι χαταφθινύθουσιν ἄρουραν, xal πάλιν, εὖτ᾽ ἐθέλῃσθα, παλίντιτα πνεύματ᾽ [ ἐπάξεις θήσεις δ᾽ ἐξ ὅμόροιο χελαινοῦ καίριον. αὐχμὸν. ἀνθρώποις, θήσεις δὲ καὶ ἐξ αὐχμοῖο θερείου ῥεύματα δενδρεόθρεπτα, καλὸν θέρος ἀρδεύσοντα, ἄξεις δ᾽ ἐξ ᾿Αἴδαο χαταφθιμένου μένος ἀνδρός. In quo quum ad unum convertat orationem Em- pedocles, errasse opinor Sturzium et Bergkium qui hec verba inter καθαρμοὺς posita fuisse cen- suerunt. Ipsa autem de qua pbilosophus loqui- tur materia testimonio est hos versiculos e me- dico carmine (ix τῶν ἰατριχῶν) esse sumtos, quod unum Karstenio etiam verborum argumento convenire videbatur. Adde quod in codice quo- dam Matritensi, quo iidem versus servantur (teste Iriarte Catalog. p. 450) hec adseripta sunt : ᾿Ἐμπεδοχλῆς Παυσανία ὑφηγήσατο τὸ (περὶ τὴν) ἄπνουν. Οὐδὲ congruunt cum iis quee Hera- clides apud Diogenem VIII, 60 rettulit : Ἥρα- χλείδης δὲ dv τῷ περὶ νόσων φησί, xai Παυσανίᾳ ὅφν,- γήσασθαι αὐτὸν τὰ περὶ τὴν ἄπνουν. Hinc fuerunt qui colligerent , Pausaniam scriptum de Panthea, muliere Agrigentina, edidisse, que quum mor- tua visa atque a medicis deposita jam ae despe- | rata esset, Empedoclis arte.in vitam revocata Laerlius snppedifat, in Anthologia est ἔθαψε. Sed Pau- '$aniam Empedocli superstitem fuisse tradit Diogenes lib, VIII, 68 et 69. 2) Vid. vss. 397-408. 3) C(. vss. 462-470. xxvj est (1). Alii Empedoclem ipsum ejuepntodi librum composuisse arbitrati suot. Quamquam autem e Laertii verbis nihil eerti cogere licet , quoniam ὑφηγεῖσθαι procipere tam sermonibus quam. scri- ptis significat, tamen propter ultimum versum : ᾿ ἄξεις δ᾽ ἐξ Αἴδαο χαταφθιμένου μένος ἀνδρός, facile adducor, ut philosophum rationem curan- dorum hominum qui etsi exanimes videantur, nondum tamen exspirarunt, versibus persecu- tum et Pausanie tradidisse putem. Similiter De- mocritus historiam hominum pro mortuis habi- torum, qui postea revixerunt, libro περὶ τῶν ἐν "Ado, enarravit. Vid. Democr. fragmm. p. 117. Quodsi locus, de quo agitur, neque e libris de rerum natura scriptis neque e χαθαρμοῖς, sed e medico carmine depromtus est, omnis Bergkii disputatio ad irritum cadit. Sed ad alterum ejus argumentum transgredior. E versu qui apud Dio- genem exstat : Παυσανία,, σὺ δὲ χλῦθι δαΐφρονος ᾿Αγχίτου υἱέ, concludit doctus ille vir alium preterea fuisse, . quem eodem loco poeta allocutus sit propterea quod σὺ δὲ proprio nomine premisso tum demum in usu sit, ubi sermo ab alio ad alium subito defleetat, ut apud Euripidem in Oreste v. 1689 : "D Ζηνὸς “Ἑλένη χαῖρε παῖ, ζηλῶ δέ σε θεῶν κατοιχήσασαν ὄλόιον δόμον. ᾿Ορέστα, σοὶ δὲ παῖδ᾽ ἐγὼ κατεγγυῶ. Cf. Porson. ad ejusdem fabule vs. 614. Non ne- gaverim σὺ δέ preegresso proprio nomine íta sepe usurpari, ut quando sermo ab alio ad alium trans- it posteríor priori opponatur. Neque tamen hoe semper flt. Etenim Hesiodus Op. et D. vs. 27 : ὦ Πέρση, σὺ δὲ ταῦτα τεῷ ἐνιχάτϑεο θυμῷ, et vs. 272 : ὦ IIíocn, σὺ δὲ ταῦτα μετὰ φρεσὶ βάλλεο cTctv, nulla alterius mentione facta unum fratrem affa- DE EMPEDOULE. tur. Ergo particula "δέ non hominem homini, scd sententiam sententis opponit. Quamobrem non alius preterea que&rendus est quem eo honore dignatus sit Empedocles, ut Physica ei inscribe. ret, siquidem unus sufficit Pausanias. Hule υῖ et τὰ ἰατρικὰ consecravit. Quum vero lustrallum carminum initio aut omnes Agrigentinos ewt quosdam , quorum familiaritate uteretur, com- pellaverit, in horum societatem liquet Telaugem venire non posse, qui si quid video non apud Agrigentinos, sed apud Crotoniatas vivebat Cf. Schol. ad Plat. Remp. X, 475, 16. Taceo tempo- rum rationem que Empedocles cum Telauge consuetudini obstare videtur (2). Quod reliquum est queritur quomodo disperse carminum reliquie, si non ad pristinam , quod fleri nequit, seriem revocari, at certe in proba- bilem sententiarum ordinem redigi possint. De quo diversissima eruditorum hominum judicia fuisse nemo mirabitur. Neque enim quidquam difficilius est, quam artificiose quondam com- pagis disjecta membra simili arte conglutinare et colligare. Quse res in Empedocle tanto plus habet dubitationis, quanto major carminum pars periit. Quapropter sic digessi Empedoclis dicta, ut alia priorum editorum exemplo disponerem, alia ipse meo arbitratu ordinarem. | Ediderunt autem Empedoclem Henr. Stepha- nus in Poesi Philosophica Parisiis 1573, Fr. Guil. Sturzius Lipsie 1805, Amadeus Peyron ibid. 1810,. Thomas Gaisfordius in Poetis mino- ribus graecis t. IIT, Simon Karstenius Amstelo- dami 1838, Henr. Steinius Bonne 1852. Porro δὰ emendandum poetam accesserunt nonnulle virorum doctorum conjecture Bergkii (3) , Prel- leri (4), Emperii (5), Panzerbieteri (6), Schnei- dewini (7^, Lobeckii (8), aliorum partim in Ephe- meridibus , partim aliis locis propositee. Denique fragmentorum numerus auctus est versibus nuper ab Emmanuele Millero (9) et P. Ma- tranga (10) vulgatis. p———————————M-———! EU UUUUMMALLO MIR. A. i ni. | 4) Diog. Laert. lib. ΥὙΙΙ, 69 : “Ἕρμιππος δέ φησι, Πάνθειάν τινα ᾿Αχραγαντίνην, ἀπηλπισμένην ὑπὸ τῶν ia- τρῶν, θεραπεῦσαι αὐτόν. Cf. ibid. 61 et Suidas in ἄπνους. 2) Vide φυδ in Commentario nofavi ad vs. 477. 3) Vid. Acta Socielalis Groecse TI, 1 p. 203 seqq.; Com- mentationem de Emped. prox m. Berol. 1839; Ephein. Antiq. 1835, 39; 1837, 54; 1842, 10. 4) Cf. Ephem. Antiq. 1837, 18 et Hist. Phil. Gr. R. Hamb. 1838 ; ed. alt. 1858. b) In opusculis. 6) Beitrzge zur. Kritik und Erklerung des Emp. Meining. 1844. Cf. Eph. Antiq. 1845, p. 883 sqq. 7) Philol. T. VI, p. 155 sqq. (Gottingze 185* ). 8) Vid. ῬΡηματιχόν sive verb. Graec. et nom. verbal. technol. ( Regimontii 1846). 9) In libro qui inscribitur : Ὠοιγένους φιλοσοφούμενα ἢ xarà πασῶν αἱρέσεων ἔλεγχος. Origenis philosophumen sive omnium heresium refutatio, e codice Parisino nun primum edidit E. Miller. Oxonii 1851.: 10) In Anecdotis Grecis. Rome 1850. DE EMPEBOCLE. xxvij ; Qus quum ita sint, id operam dedi, ut novus , expoltendís his carminibus ad vestituendum pri- hic Empedoclis reliquiarum liber non modo su- | stinam Sieulm Muse nitorem, tum adjecta in- perioribus omnibus locupletior esset , sed etiam | terpretetione latma additoque commentario ad diligentioris recensionis laudem haberet. Plurima | illustrandos mirabiles de rerum natura versus igitur qus depravata erant correxi , multa etiam | attulerim, aliorem esto judiciam. Mihí in pri»- quie obscura videbantur accuratius quam a quo- | sens neque plura neque pauciora dare propositum quam factum erat explicui. Quantum vero tum | erat. “ ΕΜΠΕΔΟΚΛΕΟΥΣ EITH. ΠΕΡῚ oYZEQZ. EK TOY IIPOOIMIOY. Ἔστιν ἀνάγχης χρῆμα, θεῶν ψήφισμα παλαιόν, ἀΐδιον, πλατέεσσι χατεσφρηγισμένον ὅρχοις, εὖτέ τις ἀμπλαχίῃσι φόνῳ φίλα γυῖα μιήνη αὕτως 7| ἐπίορκον ἁμαρτήσας ἐπομόσσῃ [δαίμων οἶτε βίοιο λελόγχασι μαχραίωνος), — τρίς μιν μυρίας ὦὧρας ἀπὸ μαχάρων ἀλάλησθαι, γεινόμενον παντοῖα διὰ χρόνου εἴδεα θνητῶν, ἀργαλέας βιότοιο μεταλλάσσοντα χελεύθους, ὡς xal ἐγὼ νῦν εἶμι φυγὰς θεόθεν καὶ ἀλήτης; 19 vtlxei μαινομένῳ πίσυνος. 3 * * Ἥδη γάρ ποτ᾽ ἐγὼ γενόμην κοῦρός τε χόρη τέ θάμνος τ᾽ οἰωνός τε xal εἶν ἁλὶ Doro, ἰχθύς. * . * * Οἴμοι, ὅτ᾽ οὐ πρόσθεν με διώλεσε νηλεὲς ἦμαρ, πρὶν σχέτλι᾽ ἔργα βορᾶς περὶ χείλεσι μητίσασθαι. * * * 15 ἐξ οἵης τιμῆς τε xoi ὅσσου μήχεος ὅλθου ὧδε τάλας λειλῶνας ἀναστρέφομαι κάτα θνητῶν. * * * χλαῦσά τε xat χώχυσα ἰδὼν ἀσυνήθεα χῶρον. * * »* ἀτερπέα χῶρον, ἔνθα Φόνος τε Κότος τε χαὶ ἄλλων ἔθνεα Κηρῶν, 0 (αὐχμηραί τε νόσοι xal σήψιες ἔργα τε ῥευστά)) Ἄτης ἂν λειμῶνά τε xal σχότον ἡλάσχουσιν. * ἀξ * "Ev0' ἦσαν Χθονίη τε xai Ἡλιόπη ταναῶπις, Δῆρίς θ᾽ αἱματόεσσα xal Ἁρμονίη θεμερῶπις, Καλλιστώ τ᾽ Αἴσχρη τε, Θόωσά τε Δηναιή τε 1$ Νημερτής τ᾽ ἐρόεσσα μελάγχουρός τ᾽ ᾿Ασάφεια" Φυσώ τε Φθιμένη τε xal Ἐὐναίη χαὶ "Ἔγερσις, Κινώ τ᾽ Ἀστεμφής τε, πολυστέφανός τε Μεγιστώ xa Φορυὴ xal δῖα Σιωπή τ᾽ Ὀμφαίη τε. * * * PHILOS. GREC. I. * EMPEDOGCLIS CARMINA. DE NATURA. E PROCEMIO. Necesse est ac deorum decretum antiquum, teternum , magno confirmatum jurejurando, si quis per scelus membra cade polluerit temere vel admisso flagitio pejeraverit (genius qui quidem longam sortiti sunt vitam), eum ter dena annorum millia procul a beatis errare nascentem interpositis intervallis per omnis generis morta- molestas vitze vias mutantem , [lium formas , quemadmodum et ego nunc e coelo profugus sum et exsul, Discordíe furenti parens. * * * Jam enim ipse puer aliquando fui atque puella et frutex et ales et mutus in equore piseis. * Lo * Hei mihi, quod non ante me ater dies absumsit , , quam nefandas dapes circumcirca labiis attigissem. * * f Poet qualem honorem quantamque felicilatis amplitudinem ita infelix mortalium in pratis versor. * * * Flevi et ejulavi insolitam sedem conspicatus. * * * illzetabilem sedem, ubi Cesdes et Simultas et aliorum agmina Fatorum (tetrique morbi et contagia ef opera fluxa) Noxie per pratum perque tenebras vagantur. Li * * Ibi erant Terricola et longe spectans Heliopca Pugnaque cruenta et decoro Harmonia vultu, Pulchritudo et Deformitas, Properantia tardaque Cura [tio; et amabilis Sinceritas et nigris oculorum pupillis Dissimula- * * Li Ortus et Interitus ac Sopor et Vigilantia, Motus et inconcussa Quies et honorata Majesí(as &c Squalor divinumque Silentium et clara Vox. * . * * 40 00 EMIIEAOKAEOYZ ΕΠΗ͂. Ἠλύθομεν τόδ᾽ ὑπ᾽ ἄντρον ὑπόστεγον. * * * Ὦ πόποι, ὦ δειλὸν θνητῶν γένος, ὦ δυσάνολθον, οἵων ἐξ ἐρίδων ἔχ τε στοναχῶν ἐγένεσθε. * * * Αἰθέριον μὲν γάρ σφε μένος πόντονδε διώχει, πόντος δ᾽ ἐς χθονὸς οὖδας ἀπέπτυσε, γαῖα δ᾽ ἐς αὖ- ἠελίου ἀχάμαντος, 6 δ᾽ αἰθέρος ἔμθαλε δίναις "[γὰς ἄλλος δ᾽ ἐξ ἄλλου δέχεται, στυγέουσι δὲ πάντες. »* * *»* Στεινωποὶ μὲν γὰρ παλάμαι χατὰ γυῖα χέχυνται, πολλὰ δὲ δείν᾽ ἔμπαια, τάτ᾽ ἀμδλύνουσι μερίμνας, παῦρον δὲ ζωῆς ἀδίου μέρος ἀθρήσαντες ὠχύμοροι, χαπνοῖο δίχην ἀρθέντες ἀπέπταν, αὐτὸ μόνον πεισθέντες, ὅτῳ προσέχυρσεν ἕχαστος, πάντοσ᾽ ἐλαυνόμενοι" τὸ δ᾽ ὅλον πᾶς εὔχεται εὑρεῖν [κουστά, αὔτως οὔτ᾽ ἐπιδερχτὰ τάδ᾽ ἀνδράσιν οὔτ᾽ ἐπα- οὔτε νόῳ περιληπτά. Σὺ δ᾽ οὖν, ἐπεὶ ὧδ᾽ ἐλιάσθης, πεύσεαι οὐ πλέον ἠὲ βροτείη μῆτις δρᾶται. * * * ᾿Αλλὰ θεοὶ τῶν μὲν μανίην ἀποτρέψατε γλώσσης, dx δ᾽ ὁσίων στομάτων χαθαρὴν ὀχετεύσατε πηγήν. Καί σε, πολυμνήστη λευχώλενε παρθένε Μοῦσα, ἄντομαι, ὧν θέμις ἐστὶν ἐφημερίοισιν ἀχούειν, πέμπε παρ᾽ Εὐσεδίης ἐλάουσ᾽ εὐήνιον ἅρμα. μηδὲ μέ γ᾽ εὐδόξοιο βιήσεται ἄνθεα τιμῆς πρὸς θνητῶν ἀνελέσθαι, ἐφ᾽ Q0 ὁσίης πλέον εἰπεῖν. Θάρσει xal τότε δὴ σοφίης ἐπ᾽ ἄχροισι θόαζε. Ἀλλ᾽ dy. ἄθρει πάσῃ παλάμῃ, πῇ δῆλον ἕχαστον, μηδέ τιν᾽ ὄψιν ἔχων πιστοῦ πλέον ἣ χατὰ χούρας ἢ ἀχοὴν ἐρίδουπον ὑπὲρ τρανώματα γλώσσης, μηδέ τι τῶν ἄλλων, ὅππη πόρος ἐστὶ νοῆσαι" γυίων πίστιν ἔρυχε, νόει δ᾽ ἢ δῆλον ἕκαστον. Παυσανία, σὺ δὲ χλῦθι, δαΐφρονος ᾿Αγχίτου υἱέ! * » * Τέσσαρα τῶν πάντων ῥιζώματα πρῶτον dxous, πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γαῖαν ἰδ᾽ αἰθέρος ἄπλετον ὄψος: ἐκ γὰρ τῶν ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔσσεται ὅσσα τ᾽ ἔασιν. EK TOY IIPOTOY TON ΦΥΣΙΚΩΝ. Δίπλ᾽ ἐρέω" τοτὲ μὲν γὰρ ἕν ηὐξήθη μόνον εἶναι ἐχ πλεόνωντ τοτὲ δ᾽ αὖ διέφυ πλέον᾽ ἐξ ἑνὸς εἶναι. Δοιὴ δὲ θνητῶν γένεσις, δοιὴ δ᾽ ἀπόλειψις" τὴν μὲν γὰρ πάντων σύνοδος τίχτει τ᾽ ὀλέχει τε, $ δὲ πάλιν διαφυομένων θρεφθεῖσα διέπτη " καὶ ταῦτ᾽ ἀλλάσσοντα διαμπερὲς οὐδαμὰ λήγει, Pervenimus in hoc antrum obscurum, * * 8 Pro dii! o miserum mortale genus , o infortanatum 1 quantis e litibus et suspiriis orti estis. * * * Namque eos setherea vís in mare propellit , mare in terre solum exspuit, terra in flammas solis indefessi , hic setheris injicit vorticibus ; alius ex alio excipit, horrent vero omnes. * * * Angusta enim intelligendi facultas per artus fusa est, multaque ingruunt mala , mentis hebetantia curam , breve autem vits non vitalis spatium emensi conspicatique cita morte fumi instar absumti avolant , id tantum perspectum babentes , quod cuique assequi licuit , quoquoversus agitati ; universum vero mente se compre- ( hendisse frustra omnes gloriantur : nec visuillud hominibus nec auditu nec intellectu percipiendum. Tu vero quando huc secessisti, non plus cognosces , quam quantum humana intelligentia [ videt. * Δ Sed Dii istorum furorem a lingua avertite mea sanctoque ex ore purum educite flumen. Teque , Musa memor, candidis ulnis ornata virgo, precor, (dicturo mibi) quantum mortalibus audire fas sit, ἃ Pietate profecta agilem mitte currum. Neque me impellet cupiditas eximii flores honoris a mortalibus reportandi, ut plura quam fas sit enuntiem. Aude et sic in sapientis fastigium evadito. Sed age,quantum potes cerne, qua quidque manifestum sit, neve visis magis crede quam quantum pupillse docent , neveauditui obtuso magis quam quantum te clara linguse pro- neve ulli reliquarum cognoscendi viarum: (nuntiatio docet, sensuum fidem declina, reputa vero quale quidque per se [ appareat. * * * Pausania , tu heec audi , sapientis Anchbiti fili. * * * Quattuor rerum omnium radices primum audi : ignem et aquam terramque et tetheris immensitatem : ex his enim orta quecunque fuerunt eruntque e$ nunc sunt. E PRIMO PHYSICORUM. - Duplex praeceptum dabo : modo enim unum crescit solum e pluribus , modo rursus plura ex uno secreta oriuntur. Duplex est mortalium ortus , duplex item interitus : illum enim coitus omnium gignit el perdit , hic rursus auctus diremtis iisdem rumpitur ac dissilit ; atque haec perpetuo variari nequaquam desinunt, EMPEDOCLIS CARMINA. 8 ἄλλοτε μὲν φιλότητι συνερχόμεν᾽ εἰς ἕν ἅπαντα, ἄλλοτε δ᾽ αὖ δίχ᾽ ἕχαστα φορεύμενα νείχεος ἔχθει. Οὕτως ἥ μὲν ἕν ix πλεόνων μεμάθηχε φύεσθαι, ἠδὲ πάλιν διαφύντος ἑνὸς πλέον᾽ ἐχτελέθουσι, τῇ μὲν γίγνονταί τε xal οὔ σφισιν ἔμπεδος αἰών " $ δὲ τάδ᾽ ἀλλάσσοντα διαμπερὲς οὐδαμὰ λήγει, ταύτη δ᾽ αἰὲν ἔασιν ἀχίνητον χατὰ χύχλον. [ξει. Ἀλλ᾽ ἄγε, μύθων κλῦθι" μάθη γάρ τοι φρένας αὔ- ὭὩςγὰρ καὶ πρὶν ἔειπα, πιφαύσχων πείρατα μύθων, δίπλ᾽ ἐρέω τοτὲ μὲν γὰρ ἕν ηὐξήθη μόνον εἶναι ἐχ πλεόνων, τοτὲ δ᾽ αὖ διέφυ πλέον ἐξ ἑνὸς εἶναι" πῦρ χαὶ ὕδωρ καὶ γαῖα χαὶ αἰθέρος ἥπιον ὕψος, Νεῖχός τ᾽ οὐλόμενον δίχα τῶν, ἀτάλαντον ἑχάστῳ xal Φιλότης μετὰ τοῖσιν, ἴση μῇχός τε πλάτος ct τὴν σὺ νόῳ δέρχευ μηδ᾽ ὄμμασιν ἦσο τεθηπώς" ἅτις καὶ θνητοῖσι νομίζεται ἔμφυτος ἄρθροις, τῇ τε φίλα φρονέουσ᾽ ἰδ᾽ ὁμοίια ἔργα τελοῦσι, Ῥηθοσύνην χαλέοντες ἐπώνυμον ἠδ᾽ Ἀφροδίτην" τὴν οὔτις διὰ παντὸς ἑλισσομένην δεδάηχε [τηλόν. θνητὸς ἀνήρ. Σὺ δ᾽ ἄχουε λόγων στόλον οὐχ ἀπα-- Ταῦτα γὰρ lad τε πάντα xal ἥλικα γένναν ἔασι, τιμῆς δ᾽ ἄλλης ἄλλο μέδει, πάρα δ᾽ ἦθος ἑχάστῳ" ἐν δὲ μέρει χρατέουσι περιπλομένοιο χύχλοιο, καὶ φθίνει εἷς ἄλληλα χαὶ αὔξεται ἐν μέρει αἴσης. Καὶ πρὸς τοῖς οὔτ᾽ ἄλλο τι γίγνεται οὐδ᾽ ἀπολήγει. Εἴτε γὰρ ἐφθείροντο διαμπερές, οὐκέτ᾽ ἂν ἦσαν.. τοῦτο δ᾽ ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν τίχε xol πόθεν ἐλθόν:- πὴ δέ χε xal ἀπολοίατ᾽, ἐπεὶ τῶνδ᾽ οὐδὲν ἔρημον; ἀλλ᾽ αὔτ᾽ ἔστιν ταῦτα, δι᾽ ἀλλήλων δὲ θέοντα υΐγνεται ἄλλοτε ἄλλα διηνεχές, αἰὲν ὁμοῖα. ἌΑλλο δέ «ot ἐρέω" φύσις οὐδενός ἐστιν ἁπάντων θνητῶν, οὐδέ τις οὐλομένου θανάτοιο τελευτή, ἀλλὰ μόνον μῖξίς τε διάλλαξίς τε μιγέντων ἐστί, φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς ὀνομάζεται ἀνθρώποισιν. ix τοῦ γὰρ μὴ ἐόντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον χαὶ ἄπρηχτον" αἰεὶ γὰρ περιέσται ὅπῃ x£ τις αἰὲν ἐρείδῃ. ἀλλὰ χακοῖς μὲν χάρτα πέλει χρατέουσιν ἀπιστεῖν" ὡς δὲ παρ᾽ ἡμετέρης χέλεται πιστώματα Μούσης, γνῶθι, διατμηθέντος ἐνὶ σπλάγχνοισι λόγοιο. Οἱ δ᾽ ὅ, τιχεν χατὰ φῶτα μιγὲν φάος αἰθέρος (xx, ἠλχατ᾽ ἀγροτέρων θηρῶν γένος 3) χατὰ θάμνων ἠὲ χατ᾽ οἰωνῶν, τόγε μὲν φάσχουσι γενέσθαι" εὖτε δ᾽ ἀποκρινθῶσι, τὸ δ᾽ αὖ δυσδαίμονα πότμον ἀπρεπέως χαλέουσι, νόμῳ δ᾽ ἐπίφημι χαὶ αὐτός. Νήπιοι" οὐ γάρ σφιν δολιχόφρονές εἶσι μέριμναι, οἱ 83, γίγνεσθαι πάρος οὐχ ἐὸν ἔλπίζουσιν 3| τι χαταθνήσχειν τε xal ἐξόλλυσθαι ὁ πάντη. Οὐχ ἂν ἀνὴρ τοιαῦτα. σοφὸς φρεσὶ μαντεύσαιτο, ὡς ὄφρα μέν τε βιῶσι, τὸ δὴ βίοτον καλέουσι, τόφρα μὲν οὖν εἶσιν καί σφιν πάρα δεινὰ xal ἐσθλά" πρὶν δὲ πάγεν cs βροτοὶ καὶ ἐπεὶ λύθεν οὐδὲν ἄρ’ εἰσίν. * * * modo per amicitiam coeuntia in unum cuncta, modo rursus seorsum quseque acta discordies odio lta quatenus unum e pluribus exsistere consuevit rursusque , uno dirupto, plura exoriuntur, eatenus el nascuntur et caduco sunt &vo; quatenus vero ea perpetuo mutari non desinunt, eatenus semper immotum consistunt per orbem. Age vero, verba mea audi, doctrina enim mentem auget. Namque , ut ante dixi, placitorum summas comprehendens, duplex dabo preceptum : modo enira unum crescit solum e pluribus, modo rursus plura ex uno excreta oriuntur : ignis, aqua et terra et clementis eetheris altitudo, et seorsum ab illie exitiabilis Discordia unicuique viribus et inter ipsa Amicitia c&eque longa atque lata. [par Quam tu animo cerne neve oculis attonitus sede : hancetiam mortales artubus suis ingeneratam esse eredunt : liac benevoli inter se sunt οἱ iisdem rebus student, gaudium cogmominantes illam et Venerem : quam per universum gradientem nemo agnovit mortalis, Tu vero verborum meorum ornatum non falla- Hec enim paria sunt cuncta el aequalia genere, [cem audi. aliud autem alio munere fungitur et sua cuique est indoles ; per vices vero regnant, circumacto temporis orbe, et vanescunt in se mutuo et crescunt fatalibus vicibus ; neque ad hac subnascitur nec deperit quidquam. Sive enim interciderent penitus, non amplius forent ;..... Hoc autem universum qua vis et unde profecta augeat? Quomodo item intereant elementa, quum horum pihilsit va- Sed ipsa sunt illa, commeantia autem perse invicem [cnum? alias alia exsistunt perpetuo, ipsa sui semper similia, Aliud vero tibi dicam : nec ortus est ullius rerum mortalium, pec funeste: mortis interitus, sed sola mixtio mixtorumque secretio , generatio vero in liis rebus ab hominibus vocatur. Ex eo enim, quod non est, fieri nequit, ut quídquam ens vero interire nullo pacto potest ; [ oriatur, semper enim superabit, quocumque quis illud propulerit. Sed malis utique mos est diffidere veris ac legitirhis ; [bent, tu vero, quemadmodum certa Mus nostr: argumenta ju. teneto, mente in preecordiis divisa. [ ris lucem pervaserit , At illi, quidquid ad hominis similitudinem mixtum in eethe- vel ex agrestium animantium genere vel fruticum vel volucrium , id quidem natum putant; quum vero illa secernuntur, hoc infaustum fatum [modo. inepte appellant, sed ad consuetudinem ipse me accom- Stulti : neque enim perspicax ipsis mentis acies est, ut qui quod prius non erat id gigni existiment aut emori aliquid et penitos intercidere. Neque vir sapiens talia opinetur, quamdiu vivant mortales , quam illi certe vitam vocant, tamdiu ipsos esse et bona iis maljaque evenire, [ 6888. antequam vero concreti et postquam dissoluti sint, nihil * * * 4 120 12δ 110 13 σι 14 c J46 150 "us V* σι $60 EMHEAOKAEOYX EIIH. Ἀλλ᾽ ἄγε,τῶνδ᾽ ὀάρων προτέρων ἐπιμάρτυρα δέρχευ εἴ τι καὶ ἐν προτέροισι λιπόξυλον ἔπλετο μορφῇ, ἠέλιον μὲν λαμπρὸν δρᾶν καὶ θερμὸν ἁπάντη, ἄμθροτα δ᾽ ὅσσα πέλει τε xal ἀργέτι δεύεται αὐγῇ), ὅμόρον δ᾽ ἐν πᾶσι δνοφόεντά τε ῥιγαλέον τε" ἐχ δ᾽ αἴης προρέουσ᾽ ἐθέλυμνά τε καὶ στερεωπά, Ἐν δὲ χότῳ διάμορφα xal ἄνδιχα πάντα πέλονται, σὺν δ᾽ ἔδη ἐν φιλότητι xol ἀλλήλοισι ποθεῖται. "Ex τῶν πάνθ᾽ ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔσθ᾽ ὅσα τ᾽ ἔσται ὀπίσσω, δένδρεά τ᾽ ἐδλάστησε xal ἀνέρες ἠδὲ γυναῖχες, θῇρές τ᾽ οἰωνοί τε καὶ ὑδατοθρέμμονες ἰχθῦς καί τε θεοὶ δολιχαίωνες, τιμῆσι φέριστοι. αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα, δι’ ἀλλήλων δὲ θέοντα γίγνεται ἀλλοιωπά᾽ διάπτυξις γὰρ ἀμείόδει. * » * Ὥς δ᾽ ὁπόταν γραφέες ἀναθήματα ποιχίλλωσιν, ἀνέρες ἀμφὶ τέχνης ὑπὸ μήτιος εὖ δεδαῶτε, οἵτ᾽ ἐπεὶ οὖν μάρψωσι πολύχροα φάρμαχα χερσίν, ápuovin μίξαντε τὰ μὲν πλέω, ἄλλα δ᾽ ἐλάσσω, ἐχ τῶν εἴδεα πᾶσιν ἀλίγχια πορσύνουσιν, δένδρεά τε χτίζοντε καὶ ἀνέρας ἠδὲ γυναῖχας, θῇράς τ᾽ οἰωνούς τε xal ὑδατοθρέμμονας ἰχθῦς, καί τε θεοὺς δολιχαίωνας τιμῇσι φερίστους * οὕτῳ μή σ᾽ ἀπάτα φρένας, ὥς νύ xev ἄλλοθεν εἶναι θνητῶν, ὅσσα γε φῦλα γεγᾶσιν ἀάσπετα, πηγήν, ἀλλὰ τορῶς τοῦτ᾽ ἴσθι, θεοῦ πάρα μῦθον ἀχούσας. » ἃ ΕἼ Καὶ γὰρ καὶ πάρος ἦν τε καὶ ἔσσεται, οὐδέ ποτ᾽ / 4 ’ ! τούτων ἀμφοτέρων χεινώσεται ἄσπετος αἴων. [οἵω * * * "Ev δὲ μέρει κρατέουσι περιπλομένοιο xóxAoio,, | καὶ φθίνει εἰς ἄλληλα καὶ αὔξεται ἐν μέρει αἴσης. Αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα, δι᾽ ἀλλήλων δὲ θέοντα γίγνοντ᾽ ἄνθρωποί τε xai ἄλλων ἔθνεα θηρῶν, ἄλλοτε μὲν φιλότητι συνερχόμεν᾽ εἰς ἕνα χόσμον, ἄλλοτε δ᾽ αὖ δίχ᾽ ἕκαστα φορεύμενα νείχεος ἔχθει, εἰσόχεν ἂν συμφύντα τὸ πᾶν ὑπένερθε γένηται, Οὕτως ἣ μὲν ἕν ἐκ πλεόνων μεμάθηκε φύεσθαι, ἠδὲ πάλιν διαφύντος ἑνὸς πλέον᾽ ἐκτελέθουσι, τῇ μὲν γίγνονταί τε xat οὔ σφισιν ἔμπεδος αἰών" $| δὲ τάδ᾽ ἀλλάσσοντα διαμπερὲς οὐδαμὰ λήγει, ταύτη δ᾽ αἰὲν ἔασιν ἀχίνητον χατὰ κύκλον, * * * Τέσσαρα γὰρ πάντων ῥιζώματα πρῶτον ἔασι" Ζεὺς ἀργὴς Ἥρη τε φερέσθιος ἠδ᾽ ᾿Αϊδωνεὺς Νῇῆστίς θ᾽ ἣ δαχρύων τέγγει χρούνωμα βρότειον. T&v δὲ συνερχομένων ἐξ ἔσχατον ἵστατο νεῖχος. * * * Αὐτὰρ ἐπεὶ velxoc μὲν ἐνέρτατον ἵχετο βένθος Age vero prius dictorum testimonia cerne, si quid in precedentibus specie infirmum fuit, solem aspectu splendidum et omni ex parte calidum , qu&cumque immortalia sunt et candenti jubare irrigantur, imbrem vero ante omnia obscurum atque frigidum. E terra autem profluunt spissa quzeque et densa. At per litem deformia et divisa omnia sunt, coéunt vero per amicitiam et se invicem exoptant. Ex his omniaquze fuere, quze sunt quaeque erunt aliquando et arbores pullulant et mares feminzque, fer:e et volucres et aquatiles pisces atque etiam Dii longzvi summis ornati honoribus. Ipsa enim sant illa, commeantia autem inter sese aliam induunt formam : secretio enim ea mutat. * * * Ut quum pictores tabulas diis sacras variis coloribus dis- homines artem sollerti mente penitus edocti, — tinguunt qui ubi multa pigmenta manibus sumpserunt apte miscendo hinc plura, illinc pauciora, ex his figuras omnibus qui exstant rebus similes efficiunt, arbusta adumbrantes et viros et feminas , ferasque et volucres atque aquatiles pisces, ac deos longmvos dignitate cunctis praestantes : sic mentis errore ductus ne existimes aliam esse mortalium,quot genera exstiterunt innumerabilia,originem, sed certo illud teneto, ut a deo tibi traditum. * * * Etenim et prius erant atque erunt , neque unquam, opinor, his ambobus infinitum tempus vacabit. * * * Per vices vero regnant , circumacto temporis orbe, et vanescunt in se mutuo et crescunt fatalibus vicibus. Ipsa enim sunt illa , commeantia autem inter sese fiunt homines et aliaram genera animantium, | modo per amicitiam in unam rerum compagem coéuntia , modo rursus distracta singula litis contentione, douec qua concreta fuerunt penitus succubuerint. Jta quatenus unum e pluribus exsistere consuevit , rursusque , uno dirupto , plura exoriuntur, eatenus et nascuntur et caduco sunt vo; quatenus vero ea perpetuo mutari non desinunt, ealenus semper immotum consistunt per orbem. * * * Quattuor enim omnium radices primum sunt : Jupiter candens et Juno vitalis atque Orcus et Nestis quae mortalibus lacrimarum fontem humectat. His autem coéuntibus (ad ) extrema recessit Discordia. * * * Sed postquam Discordia ad ima descendit EMPEDOCLIS CARMINA. & δίνης, ἐν δὲ μέσγ, φιλότης στροφάλιγγι γένηται, , 165 ἔνθ᾽ ἤδη τάδε πάντα συνέρχεται, ἕν μόνον εἶναι, *»* * n» Οὐδέ τι τοῦ παντὸς χενεὸν πέλει οὐδὲ περισσόν, ἀλλ᾽ ὅγε πάντοθεν ἶσος ἔφυ καὶ πάμπαν ἀπείρων σφαῖρος χυχλοτερὴς μονίη περιηγέϊ γαίων. ἔνθ᾽ οὔτ᾽ ἠελίοιο διείδεται ὠχέα χῆλα, * * * 170 {σφαῖρον ἔην) χωρὶς πᾶν τὸ βαρὺ χωρίς τε τὸ χοῦφον (ἔθηχε )- ἔνθ᾽ οὔτ᾽ ἠελίοιο δεδίσχεται ἀγλαὸν εἶδος, οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ αἴης λάσιον δέμας οὐδὲ θάλασσα. Πᾶν ἐχθρὸν γὰρ ἔην ἠδ᾽ ἄστοργον καὶ ἄχρητον. * ΙΝ * US$ Οὕτως ἁρμονίης πυχινῷ χύτει ἐστήρικται σφαῖρος χυχλοτερὴς μονίη περιηγέϊ γαίων. Αὐτὰρ ἐπεὶ μέγα νεῖχος ἐνὶ μελέεσσιν ἐθρέφθη ἐς τιμάς τ᾽ ἀνόρουσε τελειομένοιο χρόνοιο, ὅς σφιν ἀμοιδαῖος πλατέος παρελήλαται ὅρχου, 180 πάντα μάλ᾽ ἑξείης πελεμίζετο γυῖα θεοῖο. * ἊΨ * ««ςσωρενόμενον μέγεθος...... * . & * eet eS n S «(δέρκευ) τοῦτον μὲν βροτέων μελέων ἀριδείκετον ὄγχον, ἄλλοτε μὲν φιλότητι συνερχόμεν᾽ εἷς ἕν ἅπαντα γυῖα, τὰ σῶμα λέλογχε, βίου θαλέθουσιν ἐν ἀχμῇ" 1$. ἄλλοτε δ᾽ αὖτε καχῇσι διατμηθέντ᾽ ἐρίδεσσι πλάζεται ἄνδι,χ᾽ Exacta περὶ ῥηγμῖνι βίοιο. Ὥς δ᾽ αὕτως θάμνοισι xal ἰχθύσιν ὑδρομελάθροις θηρσί τ᾽ ὀρειλεχέεσσιν ἰδὲ πτεροδήμοσι κύμδαις. e * . e . . . * * Rd Αὐτὰρ ἐγὼ παλίνορσος ἐλεύσομαι ἐς πόρον ὕμνων, 190 τὸν πρότερον κατέλεξα, λόγῳ λόγον ἐποχετεύων χεῖνον. ᾿Επεὶ νεῖχος μὲν ἐνέρτατον ἵχετο βένθος δίνης, ἐν δὲ μέση φιλότης στροφάλιγγι γένηται, ἔνθ᾽ ἤδη τάδε πάντα συνέρχεται, ἐν μόνον εἶναι, οὐχ ἄφαρ, ἀλλ᾽ ἐθελημὰ συνιστάμεν᾽ ἄλλοθεν ἄλλα. "6 Τῶν δέ τε μισγομένων χεῖτ᾽ ἔθνεα μυρία θνητῶν, πολλὰ δ᾽ ἄμιχθ᾽ ἔστηχε χεραιομένοισιν ἐναλλάξ, ὅσσ᾽ ἔτι νεῖχος ἔρυχε μετάρσιον' o0 γὰρ ἅμ᾽ ἀμφὶς XO πᾶν ἐξέστηκεν ἐπ᾽ ἔσχατα τέρματα χύκλου, ἀλλὰ τὰ μέν τ᾽ ἐνέμιμνε μελέων, τὰ δέ τ᾽ ἐξεδεθή--: 100 ὅσσον δ᾽ αἰὲν ὑπεχπροθέοι, τόσον αἰὲν ἐπήει [xev ἠπιόφρων φιλότητος ἀμεμφέος ἄμόροτος ὁρμή. Αἵψα δὲθνήτ᾽ ἐρύοντο, τὰ πρὶν μάθον ἀθάνατ᾽ εἶναι, vorlicis, mediumque in globum amicitia penetravit, tum hec omnia in unum plane coéunt. * * » nec quidquam universi Vacuum est nec abundans, sed illa exstitit undique c:qualis et omnino infinita . sphara rotunda, omni ex parle quiete gaudens. * * . * Ibi nec solis velocia tela dignoscuntur. * * ét ( rotundum erat) seorsum omne grave, seorsum omne leve ( Discordja po- ibi nec solis splendida facies apparet , [ suit); neque hirsutum terr: corpus neque mare. Universum enim inimicitiae plenum erat et amoris expers [et permixtione vacuum. * ! * * Sic nexus densa mole conlinetur sphaera rotunda, omni ex parte quiete gaudens. At simulatque magna discordia (divinis) in membris. incre- potentiamque affectaverat exacto tempore, [ verat, quod ipsis per vices certo fcedere transit , omnia deinceps quatiebantur dei menibra. * * * MED coacervata magnitudo. . . .. * * ( Aspice ) insignem hanc humanorum membrorum compagem ; nunc amore conspirantia in unum cuncta 4688 corpori contigere membra in vitz flore vigent; nunc rursus malo discerpta dissidio — seorsum singula circa vitae marginem oberrant. Similiter in virgultis piscibusque aquatilibus ferisque montícolis et alitibus avibus. * * * AL ego rursus ingrediar viam carminum, iis quie prius dixi verbis verba affundens haecce. Postquam Discordia ad ima descendit vorticis, mediumque in globum amicitia penetravit, ium hac omnia in unum plane coalescunt , non repente, sed paullatim alia aliunde coeuntía. His autem mixtis funduntur sexcenta mortalium genera ; multa tamen imtnixta restant mixtis opposita, quotquot Discordia sublimis adhuc retinuit : nondum enim ᾿ circumcirca prorsus recessit ad ultimas orbis oras, sed pars ejus membrorum remansit , pars excessit. Quantum autem hizc refugeret, tantum insequebatur clemens atque immortalis inculpatee amicitize vis. Statim mortalia facta sunt quie prius erant. immortalia, 6 EMITEAOKAEOYZ EIIH. ζωρά τε τὰ πρὶν ἄκρητα, διαλλάξαντα χελεύθῳυς. Τῶν δέ τε μισγομένων χεῖτ᾽ ἔθνεα μυρία θνητῶν 306 παντοίης ἰδέησιν ἀρηρότα, θαῦμα ἰδέσθαι. D « * Ἢ δὲ χθὼν τούτοισιν ἴση συνέχυρσε μάλιστα Ἡφαίστῳ τ’ ὅμδρῳ τε xal αἰθέρι παμφανόωντι, Κύπριδος δριμισθεῖσα τελείοις ἐν λιμένεσσιν, εἴτ᾽ ὀλίγον μείζων εἴτ᾽ οὐ πολὺ ἔσχεν ἐλάσσων " 410 ἐχ τῶν αἷμά τ᾽ ἔγεντο xoi ἄλλης εἴδεα σαρχός. » * » *H δὲ χθὼν ἐπίηρος ἐν εὐτύχτοις χοάνοισιν τὰ δύο τῶν ὀχτὼ μερέων λάχε Νήστιδος Αἴγλης, τέσσαρα δ᾽ Ἡφαίστοιο" τὰ δ᾽ ὀστέα λευχὰ γένοντο, ἁρμονίης χόλλῃσιν ἀρηρότα θεσπεσίηθεν. P « » 215 Ὥς δ᾽ ὅτ᾽ ὀπὸς γάλα λευχὸν ἐγόμφωσεν καὶ ἔδησεν, Ταῦτα τρίχες xol φύλλα χαὶ οἰωνῶν πτερὰ πυχνὰ καὶ φλονίδες γίγνονται ἐπὶ στιδαροῖσι μέλεσσιν. * * * ἐξ ὧν ὅμυατ᾽ ἔπηξεν ἀτειρέα BU ᾿Αφροδίτη. γόλφοις ἀσχήσασα χαταστόργοις Ἀφροδίτη. 920 ὡς δ᾽ ὅτε τις πρόοδον γοέων ὡπλίσσατο λύχνον, χειμερέην διὰ νύχτα πυρὸς σέλας αἰθομένοιο, ἅψας παντοίων ἀνέμων λαμπτῇρας ἀμοργούς" οἵτ᾽ ἀνέμων μὲν πνεῦμα διασχιδνᾶσιν ἀέντων, qc δ᾽ ἔξω διαθρῶσχον, ὅσον ταναώτερον ἦεν, 421 λάμπασχεν χατὰ βηλὸν ἀτειρέσιν ἀχτίνεσσιν᾽ ὃς δὲ τότ᾽ ἐν μήνιγξιν ἐεργμένον ὠγύγιον πῦρ λεπτῆς εἶν ὀθόνῃσι λοχάζετο χύχλοπα χούρην" αἷ δ᾽ ὕδατος μὲν βένθος ἀπέστεγον ἀμφινάοντος, πῦρ δ᾽ ἔξω διαθρῶσχον ὅσον ταναώτερον ἧεν,.... * * á 330 χορυφὰς ἑτέρας ἑτέρησι προσάπτων μύθων, μήτε λόγων ἀτραπὸν μίαν. ... .-. δὶς γὰρ καὶ τρὶς δεῖ ὅ, τι δὴ καλόν ἐστιν ἐνισπεῖν. * * Ν Ei δ᾽ ἄγε, νῦν τοι ἐγὼ λέξω πρῶθ᾽ ἡλίου ἀρχήν, χαὶ τίνος ἐξεγένοντο τὰ νῦν ἐσορώμενα πάντα, 296 γαῖά τε xal πόντος πολυχύμων ἠδ᾽ ὑγρὸς ἀήρ, Τιτὰν ἠδ᾽ αἰθὴρ σφίγγων περὶ κύκλον ἅπαντα. * * U et mixta qus prius pura, permutatis ( vitac) itineribus. His autem mixtis funduntur sexcenta mortalium genera omnibus prsedita formis, mirabile visu. * * * Terra autem plerumque viribus par coiit cum his : cum Vulcano et imbre et perlucido e&there, in Veneris jugali portu conquiescens, sive paulo major, sive non multo minor fuit ex his sanguis et reliqua caro facta est. * Α * At tellus benigna in vasis bene fabricatis duas ex oclo partibus sortita est pellucide Lymphe, quattuor autem Vulcani, qua ossa alba facta sunt, compagis vinculo divinitus constricta. * & * ut quum coagulum constringit et colligat lac album. 8 * Lu Heec in pilos et frondes ac densas avium plumas et squamas abeunt, quibus valida membra obducantur. sí h * e quibus oculos formavit acres diva Venus. * * * vinculis amabilibus ornans Venus. * * * Ut quum quis iter meditans lychnum praeparavit, hiemalem per noctem ignis lumen ardentis , accensa omnium ventorum prohibitrice laterna, qua ventorum quidem flatus dispellit spirantium, lux autem foras emicans quanto latius funditur, ὦ (tanto magis) collustrat viam indomitis radiis : ita tum ille in membranis inclusus pativus ignis tenues intra tunicas"circularem pupillam implet ; bee vero aqua quidem vim defendunt circumfluentis , ignis autem foras emicans quanto latius funditur, . . . * * * sermonum capiía alía aliis adnectens, néque unum disserendi tenorem (servans) . . . . . bis enim ac ter quidquid honestum est dici convenit. Ἁ * Li Age vero, nune tibi dicam primum solis originem atque unde orta sint quai nunc cernuntur omnia , terra atque mare undosum et liquidus aer, Titan atque sether circumcirca omnía coercens. * * * EMPEDOCLIS CABMINA. 7 Εἴπερ ἀπείρονα γῆς τε βάθη xat δαψιλὸς αἰθήρ. ὡς διὰ πολλῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐχχέχυται στομάτων, ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων, ..... τ0 ἥλιος ὀξυδελής, τερπνὴ δ᾽, ἱλαρή τε σελήνη. ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἁλισθεὶς μέγαν οὐρανὸν ἀμφιπολεύει. ἀνταυγεῖ πρὸς "OXuj rov ἀταρθήτοισι προσώποις. ἡ δὲ φλὸξ ἰλάειρα μινυνθαδίης τύχεν alan. ὡς αὐγὴ τύψασα σεληναίης κύχλον εὐρύν. si χυχλοτερὲς περὶ γαῖαν ἑλίσαεται ἀλλότριον φῶς. ἅρματος ὡς ἴχνος περὶ γῆν ἀνελίσσεται ἄχραν. ἀθρεῖ μὲν γὰρ ἄναχτος ἐναντίον ἁγέα χύκλον. * * * ἀπεσχέδασεν δέ ol αὐγὰς ἐς γαῖαν καθύπερθεν, ἀπεσχνίφωσε δὲ γαίης $0 τόσσον ὅσον τ᾽ εὖρος γλαυχώπιδος ἔπλετο μήνης. * * * γύχτα δὲ γαῖα τίθησιν ὑφισταμένη φαέεσσιν. *4 X * γυχτὸς ἐρημαίης ἀλαώπιδος. [καὶ μέλαν ἐν βυθῷ ποταμοῦ σχιόεντος ἔνεστι, xal σηραγγώδεσσιν ὁμῶς χαθορᾶται ἐν ἄντροις] 156 πολλὰ δ᾽ ἕνερθ᾽ ὕδεος πυρὰ καίεται. φῦλον ἄμουσον ἄγουσα πολυσπερέων χαμασήνων. D ἐπάγη ῥιπῇσιν ἑωσμένος ἠελίοιο. γῆς ἱδρῶτα θάλασσαν. * *- * (ἀλλ᾽ αἰθὴρ ) μαχρῇσι χατὰ χθόνα δύετο ῥοίζοις. 29) οὕτω γὰρ συνέχυρσε θέων τότε, πολλάχι δ᾽ ἄλλως * * π Si infinita sint et terra profunda e£ vastus setber, quemadmodum multi mortales temere loquentes ore effotiunt, exiguam universi partem contemplati, . . . * ΕΙΣ * Sol acute jaculans , jucunda vero lefaque luna. * * * Ille vero se volvendo magnum cireumvehitur co;um. * * * Refulgens Olympum intrepido vultu contuetur. Leeta vero lux sortem cito transituram nacta est. * * * Sic solis jubar feriens latum lunz orbem. * * * Orbis in modum circa terram volvitur Jumen alienum. currus velut orbita circa terre oram subvolvitur. contuelur, enim ex adverso sanctum Pbobi orbem. * & * dispellit solis radios. desuper in terram pertinentes, et terrte inumbrat spatium tantum, quanta est latitudo glauom lunz. * * * nectem vero terra facit eolis luminibus objecta. ^ » * noctis deser(z ac ceci. * * * Et niger in fundo fluvii color exstat ab umbra,. atque cavernosis itidem spectatur in antris. * * ΜΝ multi autem sub aqua ignes ardent. * * - ( mare) inscitum genus vehens fecundorum piscium. * * * Sal concrefus est, solis ictibus pulsatus. * * mare terrse sudorem. * * * ( sed eether) longis stridoribus terram subibat ; ita enim tum forte accidit , ut curreret , sepe vero aliter. * * * 8 ἘΜΠΕΔΟΚΛΈΟΥΣ ἘΠῚ. (ἔκϑορε μὲν πρῶτον πῦρ) καρπαλίμως ἀνόπαιον. ἄρϑμια μὲν γὰρ πάνθ᾽ αὐτῶν ἐγένοντο μέρεσσιν, ἠλέχτωρ τε χθών τε xal οὐρανὸς ἠδὲ θάλασσα, ὅσσα νυν ἐν θνητοῖσιν ἀποπλαγχθέντα πέφυχεν. 565 ὡς δ᾽ αὕτως ὅσα κρᾶσιν ἐπαρχέα μᾶλλον ἔασιν, ἀλλήλοις ἔστερχται, ὁμοιωθέντ᾽ ᾿Αφροδίτη. ἐχθρὰ δ᾽ ἀπ᾽ ἀλλήλων πλεῖστον διέχουσιν, ἄμικτα γέννη τε χράσει τε xal εἴδεσιν ἐχμάχτοισι, πάντη συγγίγνεσθαι ἀήθεα xal μάλα λυγρά , 470 νειχεογεννήτοισιν ὅτι σφίσι δύσχολος ὀργή. τῇδε μὲν οὖν ἰότητι τύχης πεφρόνηχεν ἅπαντα. καὶ χαϑόσον μὲν ἀραιότατα ξυνέχυρσε πεσόντα. Li .» * πυρὶ δ᾽ αὐξάνεται πῦρ, αὔξει δὲ χθὼν μὲν σφέτερον δέμας, αἰθέρα δ᾽ αἰθήρ. 46 ἄλφιτον ὕδατι χολλήσας. .. ..... e. σφεδανὴν φιλότητα. EK TOY AEYTEPOY TON ΦΥΣΙΚΩΝ. Εἰ δ᾽ ἔτι oot περὶ τῶνδε λιπόξυλος ἔπλετο πίστις, πῶς ὕδατος γάίης τε xal αἰθέρος ἠελίου τε | Χιρναμένων χροιαί τ᾽ εἴδη τε γενοίατο θνητῶν 880 τόσσ᾽, ὅσα νῦν γεγάασι συναρμοσθέντ᾽ ᾿Αφροδίτῃ... πῶς xal δένδρεα μαχρὰ καὶ εἰνάλιοι χαμασῆνες... * * 4 ὡς τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἐδίηνε Κύπρις χθόνα δηρὸν ἐν μόρῳ, εἴδεα xal ποιοῦσα θοῷ κυρὶ δῶχε χρατῦναι * e * τῶν δ᾽ ὅσ᾽ ἔσω μὲν πυχνά, τὰ δ᾽ ἔχτοθι μανὰ πέπηγε, 48. Κύπριδος ἐν παλάμῃς πλάσιος τοιΐῆςδε τυχόντα... "m * * οὕτω δ᾽ ᾧοτοχεῖ μαχρὰ δένδρεα πρῶτον ἐλαίας. οὕνεκεν ὀψίγονοί τε σίδαι καὶ ὑπέρφλοα μῆλα. ι * * ( primum quidem ignis) raptim sublimis ( emicult). * * * Congruentia enim omnia cum suis queque partibus exsti- iguis terraque et coelum atque mare, [terunt, quzecunque inde delibatse nunc inter res mortales errant. Similiter que ad miscendum magis idonea sunt, ftnutuo sese amant, Venere consociata. Infesta vero a se invicem multum distant, dissociabilia genere et temperie et formarum effigie, coalescere omnino insueta valdeque tristia, quoniam ipeis discordi ingenio nalis morosa est indoles. *» *» Hac igitur Fortuns voluntate sapiunt omnia. *» * * Et quidem quatenus forte accidit, ut tenuissimee partes [con- gregarentur. * * igne vero augescit ignis , ferra suum auget corpus, aerem aer. vt * * farinam aqua conglutinans. . ... * amicitiam vehementem. E SECUNDO PHYSICORUM. Si vero tibi adhuc de his rebus fluxa fides est, quomodo aqua et terra atque aere igneque mixtis colores formaeque mortalium fiant, tot numero, quot nunc exstant a Venere conflata. . . * * * quomodo et arbores procera et marini pisces . .. .. * * * sic tum Venus terram diu imbre humectavit, [ dit. mortalium etiam figuras formans celeri igni durandas de- * 9 * Horum interiora densa, exteriora rara facta sunt, Veneris arte talem adepta figuram. .. .. ... * * * ita arbores procere quasi ova pariunt, pimum olivas. .* * * quoniam serotina punica et succosa mala. w * * EMPEDOCLIS CARMINA. εἶνος ὁπὸ φλοιῷ πέλεται σαπὲν ἐν ξύλῳ ὕδωρ. * * * εἶ γὰρ ταῦτ᾽ ἀδινῆσι τορῶς πραπίδεσσι νοήσας. “00 εὐμενέως χαθαρῆσιν ἐποπτεύσης μελέτησιν, ταῦτά τε σοι μάλα πάντα δι᾿ αἰῶνος παρέσονται, ἄλλα τε πόλλ᾽ ἀπὸ τῶν χεχτήσεαι" αὐτὰ γὰρ αὔξει ταῦτ᾽ ὀργὴ χατὰ φῶτας, ὅπη φύσις ἐστὶν ἑκάστῳ. εἰ δὲ σύ γ᾽ ἀλλοίων ἐπορέξεαι οἷα κατ᾽ ἄνδρας “6 μυρία δεινὰ πέλονται, τάτ᾽ ἀμδλύνουσι μερίμνας, ζὴν ἄφαρ ἐχλείψουσι περιπλομένοιο χρόνοιο σφῶν αὐτῶν ποθέοντα φίλην ἐπὶ γένναν ἱκέσθαι" πάντα γὰρ ἴσθι φρόνησιν ἔχειν xal νώματος αἶσαν. μειλιχίη τε χάρις στυγέει δύςτλητον ἀνάγχην. * 8 ο 300 τοῦτο μὲν ἐν χόγχαισι θαλασσονόμοις βαρυνώτοις καὶ ἐπὶ χηρύχων τε λιθοῤῥίνων τε χελωνῶν, ἔνθ᾽ ὄψει χθόνα χρωτὸς ὑπέρτατα ναιετάουσαν. 4 * * αὐτὰρ ἐχίνοις ὀξυδελεῖς χαῖται νώτοις ἐπιπεφρίχασιν. * * - 35 Κύπριδος ἐν καλάμῃσιν ὅτε ξύμπρωτ᾽ ἐφύοντο. πολυαίματον ἧπαρ. ἦ πολλαὶ μὲν κόρσαι ἀναύχενες ἐδλάστησαν, γυμνοὶ δ᾽ ἐπλάζοντο βραχίονες εὔνιδες ὥμων, ὄμματά τ’ oU. ἐπλανᾶτο πενητεύοντα μετώπων. 310 αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μεῖζον ἐμίσγετο δαίμονι δαίμων, ταῦτά τε συμπίπτεσχον ὅπη συνέχυρσεν ἕχαστα, ἄλλα τε πρὸς τοῖς πολλὰ διηνεχὲς ἐξεγένοντο. * * * πολλὰ μὲν ἀμφιπρόσωκα xol ἀμφίστερν᾽ ἐφύοντο, βουγενῇ ἀνδρόπρωρα, τὰ δ᾽ ἔμπαλιν ἐξανέτελλον 815 ἀνδροφυῇ βούχρανα, μεμιγμένα τῇ μὲν ἀπ’ ἀνδρῶν, τῇ δὲ γυναιχοφυῆ,, τρυφεροῖς ἠσχημένα γυίοις, * * * εἰλίποδ᾽ ἀχριτόγυια, νῦν δ᾽ ἄγ᾽, ὅπως ἀνδρῶν τε πολυχλαύτων τε γυναι- ἐννυχίους ὅρπηκας ἀνήγαγε χρινόμενον πῦρ, [χῶν 310 τῶνδε χλύ᾽" οὐ γὰρ μῦθος ἀπόσχοπος οὐδ᾽ ἀδαήμων. οὐλοφυεῖς μὲν πρῶτα τύποι χθονὸς ἐξανέτελλον, Vinum sub cortice est putrefacta in ligno aqua. * * * Si enim ista densis preecordiis diligenter percepta benevole pura mentis agitatione contemplatus fueris , et hiec tibi cuncta perpetuo aderunt, et alia multa inde orta possidebis; ipsa enim auget heec inter mortales cupiditas, prout cuique ingenium est. Quodsi dirersa desiderabis qualia inter homines infinita sunt mala , mentis hebetantia curam, vitam cito relinquent circumacto temporis orbe, ad snum queque carissimum genus venire ,cupientia ; omnia enim scito intellectus et mentis esse consortia. * * * blandaque Gratia intolerabilem horret Necessitatem. * * * [ἃ quidem in conchis marinis gravi tergo onustis atque in buccinis et saxea cute testudinibus, in quibus videbis terram corporis summa tenentem. * ? * at echinis terga setis tanquam spíiculis horrent. * * * quando primum Veneris arte exstiterunt. * * * jecur multo praeditum sanguine. Quomodo multa quidem capita cervicibus orba pullula- nuda vero brachia bumeris vidna vagabantur, [runt, otuligue soli oberrabant frontibus carentes. * * * At postquam magis consociafz sunt divinse naturz, et ista coierunt,.prouti quseque forte obvia fuerant, [et alia ad heec multa continenter exorta sunt. - * * Multa quidem ereverunt bifrentia et bipeetora, illa quidem bove nata humana facie, hzc contra exstitere hominibus genita bovino capite; alia partim e maribus partim muliebri sexu, mollibus ornata membris. ( mixta, * * * flexis pedibus, membris indiscretis. * * * [lacrimosarum Nunc vero age, [ut discas] quomodo virorum mulierumque nocturnam prolem secedens flamma produxerit, [ ralio est. heec audi; haudenim aliena a proposito neque indocta nar. Primum integra hominum simulacra e tellure prodibant, 10 EMIIEAOKAEOYZ EIIH. ἀμφοτέρων ὕδατός τε xal οὔδεος αἶσαν ἔχοντες. τοὺς μὲν πῦρ ἀνέπεμπ᾽ ἐθέλον πρὸς ὁμοῖον ἱκέσθαι, οὔτε τι πω μελέων ἐρατὸν δέμας ἐμφαίνοντας, 325 οὔτ᾽ ἐνοπὴν οὔτ᾽ αὖ ἐπιχώριον ἀνδράσι γυῖον. * * * ἀλλὰ διέσπασται μελέων φύσις" fj μὲν ἐν ἀνδρός, $ δὲ γυναιχὸς dv. . . .. * * . τοὺς δέ τε xol πόθος εἷλε Bv ὄψιος ἀμμιχθέντας. * * * ἐν δ᾽ ἐχύθη χαθαροῖς ἄῤῥεν, τελέϑουσι γυναιχῶν 880 ψύχεος ἀντιάσαντα (γένη). λιμένας σχιστοὺς Ἀφροδίτης. ἐν γὰρ θερμοτέρῳ τὸ κατ᾽ ἄῤῥενας ἔπλετο γαστρός" καὶ μέλανες διὰ τοῦτο καὶ ἀνδρωδέστεροι ἄνδρες καὶ λαχνήεντες μᾶλλον. 826 δοιῶν δ᾽ ἐξ ἄρθρων ἁρμὸς συμπήγνυται αἰεί, (τὸ γάλα) μηνὸς ἐν ὀγδοάτου δεχάτῃ πύον ἔπλετο λευχόν. * Li * γνῶθ᾽, ὅτι πάντων εἰσὶν ἀποῤῥοαί, ὅσσ᾽ ἐγένοντο. * * * [ ὄρουσεν , ὡς γλυχὺ μὲν γλυχὺ μάρπτε, πιχρὸν δ᾽ ἐπὶ πιχρὸν ὀξὺ δ᾽ ἐπ᾽ ὀξὺ ἔδη,, θερμὸν δ᾽ ἐποχεύετο θερμῷ. δ * * 8ι0 οἴνῳ ὕδωρ μᾶλλον πέλει ἄρθμιον, αὐτὰρ ἔλαίῳ οὐχ ἐθέλει. βύσσῳ δὲ ξανθῇ χόχχου χαταμίσγεται ( ἄνθος. ὧδε δ᾽ ἀναπνεῖ πάντα xol ἐκπνεῖ: πᾶσι λίφαιμοι σαρχῶν σύριγγες πύματον χατὰ σῶμα τέτανται, 346 χαί σφιν ἐπὶ στομίοις πυχναῖς τέτρηνται ἄλοξιν δινῶν ἔσχατα τέρθρα διαμπερές, ὥστε φόνον μὲν χεύθειν, αἰθέρι δ᾽ εὐπορίην διόδοισι τετμῆσθαι. ἔνθεν ἔπειθ᾽ ὁπόταν μὲν ἀπαΐξη τέρεν αἷμα, αἰθὴρ παφλάζων χατανίσσεται οἴδματι μάργῳ, 350 εὖτε δ’ ἀναθρώσχη, πάλιν ἐκπνεῖ, ὥσπερ ὅταν παῖς, utriusque elementi, aquae et terre, consortia : haec emittebat ignis ad sui similem naturam tendens, nondum venustam membrorum figuram habentia , nec vocem nec proprium quidem hominibus genitale, * * * sed discerpta est membrorum natura , partim in viri, partim in mulieris ( semine inclusa ). * * * bos etiam congregatos conversantesque oculorum obtutu [cepit desiderium. * * * infunditur puris locis mas, fit autem feminarum genus , postquam frigus nactum est. * * * bifidos Veneris portus. * * * In calidiore enim ventris parte est marium locus; ideoque nigri sunt viri et robustiores et magis hirsuti (quam femina). * * * Articulis semper constat junctura duobus. * * * (lac) decimo octavi mensis die exstitit pus album. * * * Scito rerum omnium, que ort: sunt , esse effluvia. * * * sic dulcia quirunt dulcia , amara advolant ad amara , acuta petunt acuta , calida coeunt cum calidis. * * * Aqua cum vino facilius cobsociatur, sed cum oleo misceri non vult. * * * Bysso autem flavse coccineus color admiscetur. * * * Sic autem respirant omnia et exspirant. Omnibus exsan- carnis fistulae summum per corpus porriguntur, — [gues et ipsis ad illarum oscilla crebris foraminibus terebrata est penitus narium prominens extremitas, ita ut cruorem qui- cohibeant, aeri vero facilis via per meatus patefacta ait. (dem Illinc tum quum resiluerit tenuis sanguis, aér fervens descendit vehementi sestu ; [puella quum vero prosiluerit, rursus exspirat aér. Ut quando "EMPEDOCLIS CARMINA. 11 χλεψύδρης παΐζησι διότετέος χαλχοῖο, εὖτε μὲν αὐλοῦ πορθμὸν ἐπ᾽ εὐειδεῖ χερὶ θεῖσα εἷς ὕδατος βάπτησι τέρεν δέμας ἀργυρέοιο, οὗ τότ᾽ ἐς ἄγγοςδ᾽ ὅμιδροςἐσέρχεται, ἀλλά μιν εἴργει ἀέρος ὄγχος ἔσωθε πεσὼν ἐπὶ τρήματα πυχνά, εἰσόκ᾽ ἀποστεγάση πυχινὸν ῥόον" αὐτάρ ἔπειτα πνεύματος ἔλλείποντος ἐσέρχεται αἴσιμον ὕδωρ. ὡς δ᾽ αὕτως δθ᾽ ὕδωρ μὲν ἔχη χάτα βένθεα χαλχοῦ, πορθμοῦ χωσθέντος βροτέῳ χροΐ ἠδὲ πόροιο, 8ο0 αἰθὴρ ἐχτὸς ἔσω λελιημένος ὅμόρον ἐρύχει ἀμφὶ πύλας ἰσθμοῖο δυσηχέος, ἄχρα κρατύνων, εἰσόχε χειρὶ μεθῇ" τότε δ᾽ αὖ πάλιν, ἔμπαλιν ἢ πρίν, πνεύματος ἐμπίπτοντος ὑπεχθέει αἴσιμον ὕδωρ. ὡς δ᾽ αὕτως τέρεν αἷμα χλαδασσόμενον διὰ γυίων δππότε μὲν παλίνορσον ἀπαΐξειε μυχόνδε, αἰθέρος εὐθὺς ῥεῦμα κατέρχεται οἴδματι θῦον, εὖτε δ᾽ ἀναθρώσχη, πάλιν ἐχπνεῖ ἶσον ὀπίσσω. - * »* χέμματα θηρείων μελέων μυχτῆρσιν ἐρευνῶν. ὧδε μὲν οὖν πνοιῆς τε λελόγχασι πάντα xol ὀσμῶν 370 σάρκινον ὄζον. (ὀφθαλμῶν) μία γίγνεται ἀμφοτέρων &y. αἵματος ἐν πελάγεσσι τεθραμμένη ἀντιθροοῦντος, τῇ τε νόημα μάλιστα χυχλίσχεται ἀνθρώποισιν" αἷμα γὰρ ἀνθρώποις περικάρδιόν ἐστι νόημα. * * * 376 πρὸς παρεὸν γὰρ μῆτις ἀέξεται ἀνθρώποισιν. ὅσσον τ᾽ ἀλλοῖοι μετέφυν, τόσον ἄρ σφισιν αἰεὶ καὶ τὸ φρονεῖν ἀλλοῖα παρίστατο. γαίη μὲν γὰρ γαῖαν ὀπώπαμεν, ὕδατι δ᾽ ὕδωρ, αἰθέρι δ’ αἰθέρα δῖον, ἀτὰρ πυρὶ πῦρ ἀΐδηλον, 880 στοργῇ δὲ στοργήν, νεῖχος δέ τε νείχεϊ λυγρῷ" ἐχ τούτων γὰρ πάντα πεπήγασιν ἁρμοσθέντα, καὶ τούτοις φρονέουσι xal ἥδοντ᾽ ἠδ᾽ ἀνιῶνται. A * EK TOY TPITOY ΤΩΝ oYZIKON. Εἰ γὰρ ἐφημερίων ἕνεχέν τί σοι, ἄμδροτε Μοῦσα, clepsydra ludit fulgentis seris , quum tubi os pulchre manui impositum immerserit in mollem argentee aqu: liquorem, lympha quidem in vas non intrat , sed arcet eam aéris moles extrinsecus crebris foraminibus allapsa, donec detexerit densum eéris fluxum; tum vero aura deficiente utilis humor ingreditur. Similiter quando aqua tenet fundum aheni, tubi ore et meatu humana manu obetructo, aér extrinsecus ingruens cobibet imbrem circum isthmi strepentis portas, extrema obtinens , donec manu remittat (virgo) ; tum vero rureus, contra quam illabente aura, effugit utilis humor. [antea, Similiter ergo tenuis sanguis per membra agitatus quando refugiena interiora subit, statim aéris fluctus descendit sestuans ; quapdo autem prosilit , alter pariter retroactus exspirat. * * * Ferinorum membrorum cubilia naribus indagans. * ἮΝ * Sic iyitur spiritam et odoratum cuncta sortita sunt. * * * carneum nodum. * * * (ocnlorum) unus est amborum obtutus. * * * (Mens) sanguinis in undis alitur obstrepentis, ubi intellectus preecipue versatur in hominibus : sanguis enim cordi suffusus hominibus est intellectus. * * . * Pro re presenti enim sapientia crescit hominibus. * * * Quatenus variato corpore mutantur, eatenus semper iis etiam varie sapere contingit. * * * Terra enim terram cognoscimus, aqua vero aquam, s& here autem eetherem divinum, sed igne ignem edaccm, amore amorem litemque lite funesta : ex his enim omnia conflata constant , .| perque htec sapiunt et gaudent ac dolent. * * * E TERTIO PHYSICORUM. Si enim mortalium causa tibi , Musa immorialis, 12 EMIIEAOKAEOYZ ETIH. ᾿ἡμετέρης ἔμελεν πρώην διὰ φροντίδος ἐλθεῖν, 886 εὐχομένῳ νῦν αὖτε παρίστασο, Καλλιόπεια, ἀμφὶ θεῶν μακάρων ἀγαθὸν λόγον ἐμφαίνοντι. * * * ὄλβιος ὃς θείων πραπίδων ἐχτήσατο πλοῦτον, : δειλὸς δ᾽ ᾧ σχοτόεσσα θεῶν πέρι δόξα μέμηλεν. » * * οὖχ ἔστιν πελάσασθ᾽ οὐδ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἐφικτὸν 890 ἡμετέροις ἢ χερσὶ λαθεῖν, ἥπερ γε μεγίστη πειθοῦς ἀνθρώποισιν ἁμαξιτὸς εἷς φρένα πίπτει. οὔτε γὰρ ἀνδρομέῃ χεφαλῇ κατὰ γυῖα χέχασται, οὗ μὲν ἀπαὶ νώτοιο δύο χλάδοι ἀΐσσονται, οὗ πόδες, οὗ θοὰ γοῦν᾽, οὐ μήδεα λαχνήεντα, 39& ἀλλὰ φρὴν ἱερὴ xal ἀθέσφατος ἔπλετο μοῦνον, φροντίσι κόσμον ἅπαντα χαταΐσσουσα θοῇῆσιν. ᾿ῈΚ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΜΩΝ. Ὦ φίλοι, οἱ μέγα ἄστυ χατὰ ξανθοῦ Ἀχράγαντος ναίετ᾽ ἀν᾽ ἄχρα πόλευς, ἀγαθῶν μελεδήμονες ἔρ- ξείνων αἰδοῖοι λιμένες, χαχότητος ἄπειροι, [γων, 400 χαίρετ᾽- ἐγὼ δ᾽ ὕμμιν θεὸς ἄμθροτος, οὐκέτι θνητὸς πωλεῦμαι μετὰ πᾶσι τετιμένος, ὥσπερ ἔοιχε, ταινίαις τε περίστεπτος στέφεσίν τε θαλείοις. Τοῖσιν ἅμ᾽ εὖτ᾽ ἂν ἵἴχωμαι ἐς ἄστεα τηλεθόωντα, ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξὶ σεδίζομαι" οἵ δ᾽ ἅμ’ ἕπονται 405 μυρίοι, ἐξερέοντες ὅπη πρὸς χέρδος ἀταρπός, ol μὲν μαντοσυνέων χεχρημένοι,, οἵ δ᾽ ἐπὶ νούσων (δηρὸν δὴ χαλεπῇσι πεπαρμένοι ἀμφ᾽ ὀδύνησι) παντοίων ἐπύθοντο χλύειν εὐηχέα βάξιν, [πρήσσων, Ἀλλὰ τί τοῖςδ᾽ ἐπίχειμ᾽, ὡσεὶ μέγα χρῆμά τι 410 εἶ θνητῶν περίειμι πολυφθορέων ἀνθρώπων; Θ * 4 » ὦ φίλοι, οἶδα μὲν οὖν ὅτ᾽ ἀληθείη παρὰ μύθοις, οὃς ἐγὼ ἐξερέω" μάλα δ᾽ ἀργαλέη γε τέτυχται ἀνδράσι xol δύσζηλος ἐπὶ φρένα πίστιος δρμή. * * » σαρχῶν ἀλλογνῶτι περιστέλλουσα χιτῶνι. x "ow . 45 ἀμφιθρότην χθόνα, ix. μὲν γὰρ ζῴων ἐτίθει νεχρά, εἴδε᾽ ἀμείδων, Ξ * * οὐδέ τις ἦν χείνοισιν Ἄρης θεὸς οὐδὲ Κυδοιμὸς οὐδὲ Ζεὺς βασιλεὺς οὐδὲ Κρόνος οὐδὲ Ποσειδῶν, ἀλλὰ Κύπρις βασίλεια. 420 τὴν οἵγ᾽ εὐσεδέεσσιν ἀγάλμασιν ἰλάσχοντο γραπτοῖς τε ζῴοισι μύροισί τε δαιδαλεόδμοις σμύρνης τ᾽ ἀχρήτου θυσίαις λιδάνου τε θυώδους, cure eral nuper in mentem mihi venire, precanti nunc rursus ades , Calliopea , de diis beatis bona verba dicenti. * * * Beatus qui divine mentis amplitudinem nactus est, miser cui obecura de diis opinio placet. * * * (Deo) appropinquare non possumus, neque oculis eum asse- nostris,nec manibus prehendere,qui quidem amplissima[qui persuasioris via in hominum menter se insinuat. Neque enim humano capite in corpore ornatus est, neque ei e dorso duo prosiliunt rami, non pedes, non egilia genua, non penis hirsutus , sed mens tantum est sancta atque immensa, cogitalione celeri mundum universum percurrens. E LUSTRALIBUS CARMINIBUS. O amici qui magnam flavi Acragantis urbem summa in parte habilatis, honestarum rerum studiosi, venerabiles hospitum portus, pravitatis immunes, salvete! ego vobis non amplius mortalis sed immortalis versor inter omnes cultus, ut par est , (deus vittis cinctus coronisque convivalibus. Quorum quando florentes urbes intravi, simul a viris οἱ mulieribus honoror , qui me comitantur innumeri , percontantes qua lucri via pateat, alii vaticiniis indigentes, alii in morbis (diu quippe szxvis cruciati doloribus) variis lenientia verba audire querunt. Cur vero his insisto, quasi magnum quid agam, si caducis antecello mortalibus? * * * O amid, certo quidem scio veritatem adesse verbis , qui ego enuntiabo, sed admodum molestus saltem est lominibus et invidiosus fidei in animum illapsus. * * * (Natura) alieno induens eos carnis amictu. * * (corpus) tellurem homines circeumdantem. E vivis enim mortua faciebat, species commutaps. a * ,- Neque iis Mars ullus erat deus neque Tumultus, neque rex Jupiter neque Saturnus neque Neptunus, Bed regina Venus : quam illi piis placare solebant signis et pictis imaginibus unguentisque fragrantibus myrrheque pure et turis odorati suffitu , EMPEDOCLIS CARMINA. 13 ξουθῶν τε σπονδὰς μελίτων ῥιπτοῦντες ἐς οὖδας" ταύρων δ᾽ ἀχρήτοισι φόνοις οὐ δεύετο βωμός, 45 ἀλλὰ μύσος τοῦτ᾽ ἔσχεν ἐν ἀνθρώποισι μέγιστον, θυμὸν ἀποῤῥαίσαντας ἐέδμεναι ἠέα γυῖα. ἦν δέ τις ἐν χείνοισιν ἀνὲρ περιώσια εἰδὼς ὃς δὴ μήχιστον πραπίδων ἐχτήσατο πλοῦτον, παντοίων τὰ μάλιστα σοφῶν ἐπιήρανος ἔργων. 430. ὅππότε γὰρ πάσῃσιν ὀρέξαιτο πραπίδεσσιν, ῥεῖά γε τῶν ὄντων πάντων λεύσσεσχεν ἕχαστον, χαΐ τε δέχ᾽ ἀνθρώπων καί τ᾽ εἴχοσιν αἰώνεσσιν. E 4 * * ἦσαν γὰρ χτίλα παντα xai ἀνθρώποισι προσηνῆ, φῆρές τ᾽ οἰωνοί τε, φιλοφροσύνη τε δεδήει, «35 δένδρεα δ᾽ ἐμπεδόφυλλα καὶ ἐμπεδόχαρπα τεθήλει, καρπῶν ἀφθονίῃσι χατήρεα πάντ᾽ ἐνιαυτόν. ᾿ οὗ πέλεται τοῖς μὲν θεμιτὸν τόδε, τοῖς δ᾽ ἀθέμιστον, ἀλλὰ τὸ μὲν πάντων νόμιμον διά «τ᾽ εὐρυμέδοντος αἰθέρος ἠνεχέως τέταται διά τ᾽ ἀπλέτου αὐγῆς. * * L] (0 οὗ παύσεσθε φόνοιο δυσηχέος: οὐχ ἐσορᾶτε, ἀλλήλους δάπτοντες ἀχηδείησι νόοιο; 2 a ᾿ ἃ μορφὴν δ᾽ ἀλλάξζαντα πατὴρ φίλον υἱὸν ἀείρας σφάζει ἐπευχόμενος, μέγα νήπιος" ὕς δ᾽ ἐδόησε λισσόμενος θύοντ᾽- 6 δ᾽ ἀνηχούστησεν ὁμοχλέων, tis. σφάξας δ᾽ ἐν μεγάροισι καχὴν ἀλεγύνατο δαῖτα. ὡς δ᾽ αὕτως πατέρ᾽ υἱὸς ἑλὼν καὶ μητέρα παῖδες θυμὸν ἀποῤῥαίσαντε φίλας κατὰ σάρκας ἔδουσιν. * e * ἐν θήρεσσι λέοντες ὀρειλεχέες χαμαιεῦναι Υἵγνονται, δάφναι δ᾽ ἐνὶ δένδρεσιν ἠὐχόμοισιν, (0 δάφνης γὰρ χλωρῶν φύλλων ἀπὸ πάμπαν ἔχεσθε. * * * δειλοὶ, πάνδειλοι, χυάμων ἄπο χεῖρας ἔχεσθε. . & - κρηνάων ἀπὸ πέντ᾽ ἀνιμῶντας ἀτειρέϊ χαλχῷ χρὴ μὲν ἀποῤῥύπτεσθαι...... 5 * * νηστεῦσαι χαχότητος. (“ὁ τοιγάρτοι χαλεπῆῇσιν ἀλύοντες χαχότησιν οὕποτε δειλαίων ἀχέων λωφήσετε θυμόν. 8 * et flavi libamenta mellis in solum fundentes. Non vero taurorum mero cruore imbuebatur ara, sed piaculum id erat inter homines maximum, erepíá animá mansueta comedere membra. Erat vero inter íllos vir quidam admodum doctus qui amplíssimas ingenii opes possidebat, variis doctrine studiis maxime imbutus. Quando enim tota mente contenderet , facile perspiciebat singula ex isto rerum omnium numero, quaetum decem, tum viginti bominum szculis usu veniunt. * * * Erant enim mansueta omnia et mitia hominibus, ferzeque volucresque, et benevolentia vigebat, arbores autem perpetuo frondentes semperque frugiferae pomorum copia obsita totum per annum. Ulorebant , * * */ Non aliis hoc fas est, aliis nefas, sed communis omnium lex perque late dominantem a&rem perque immensum cceli lumen uno tenore patet. & * * Nonne desistetis a czede horrisona? nonne videtis viscera vog vestra mutua socordia dilaniare ? Li * * Mutata filium dilectum forma pater sublimem raptum caedit preces fundens , admodum stolidus ; sus autem clamat supplicans furenti : hic vero non exaudit vociferationem, sed jugulata vicLima epulas impias in exdibus parat. Pariter patrem arripiens filius matremque liberi, erepta anima, cognatorum caras devorant carnes. * *$ * Inter feras leones in montibus et humi cubantes evadppt, lauri autem inter arbores pulchre comatas. ^ » * A viridibus lauri foliis plane abstinete ! * ^ * Miseri, heu miseri, ἃ fabis abstinete manus. - * * Quinque e fontibus haurientes duro ere ablui oportet. * . wv ᾿ * abstemius esto malitise, Propterea, quia feroci exsultatis improbitate, nunquam ab anxiis cegritudinibus animo requiescetis. * * * 14 EMIIEAOKAEOYZ ETIH. εἷς δὲ τέλος μάντεις τε xal δμνοπόλοι xol ἰητροὶ καὶ πρόμοι ἀνθρώποισιν ἐπιχθονίοισι πέλονται, ἔνθεν ἀναθλαστοῦσι θεοὶ τιμῇσι φέριστοι, ἀθανάτοις ἄλλοισιν δὁμέστιοι, ἕν τε τραπέζαις εὔνιες ἀνδρείων ἀχέων, ἀπόχηροι, ἀτειρεῖς. 460 EK ΤΩΝ IATPIKQN. Φάρμαχα δ᾽ ὅσσα γεγᾶσι xaxiv xal γήραος ἄλχαρ πεύσῃ, ἐπεὶ μούνῳ σοι ἐγὼ χρανέω τάδε πάντα" παύσεις δ᾽ ἀχαμάτων ἀνέμων μένος, οἵ τ᾽ ἐπὶ γαῖαν 4656 ὀρνύμενοι πνοιαῖσι χαταφθινύθουσιν ἄρουραν, xat πάλιν, εὖτ᾽ ἐθέλησθα, παλίντιτα πνεύματ᾽ ἐπά- θήσεις δ᾽ ἐξ ὅμόροιο χελαινοῦ καίριον αὐχμὸν [ξεις" ἀνθρώποις, θήσεις δὲ καὶ ἐξ αὐχμοῖο θερείου ῥεύματα δενδρεόθρεπτα χαλὸν θέρος ἀρδεύσοντα, 470 ἄξεις δ᾽ ἐξ ᾿Αἴδαο χαταφθιμένου μένος ἀνδρός. EITITPAMMATA. Ἄχρον ἰητρὸν "Axpuv' Ἀχραγαντῖνον πατρὸς ἄχρου χρύπτει χρημνὸς ἄχρος πατρίδος ἀχροτάτης. Παυσανίην ἰητρὸν ἐπώνυμον Ἀγχίτου υἱόγ, φῶτ᾽ ᾿Ασχληπιάδην πατρὶς ἔθρεψε Γέλα" 475 ὃς πολλοὺς μογεροῖσι μαραινομένους χαμάτοισι φῶτας ἀπέστρεψεν Περσεφόνης θαλάμων. (πρὸς Τηλαύγη, ὥς φασιν) νος χλυτὲ χοῦρε Θεανοῦς Πυθαγόρεώ τε (Ἐμπεδοκλέους ἢ ἄλλου ποιητοῦ) 480 Ἶρις δ᾽ ἐκ πελάγους ἄνεμον φέρει 3] μέγαν ὄμδρον. Postremo vates et poet: οἱ medici et principes terrestribus hominibus exsistunt, e quibus oriuntur dii bonoribus prtecellentes , immortalibus aliis contubernales atque inter coenam humanis vacui seerumnis , fati et interitus expertes. E MEDICO CARMINE. Medicamina quotquot sunt, morborum seniique remedia , percipies , quoniam tibi uni hsec ego omnia preestabo. Compesces et pertinacium vim ventorum, qui per terras exorti flatibus vastant agros; rursusque, si velis, contraria spiramina immittes. E nigro imbre opportunam reddes siccitatem hominibus , et vicissim e síccitate sesliva reduces imbres arboribus salubres pulchram aegetem irrigaluros , suscitabis item ex Orco virum defunctum. EPIGRAMMATA. Acronem Agrigentieum summum summo patre medicum celsus habet tumulus preecelsse patrise. Medicum .Pausaniam jure nominatum, Anchili filium, germanum /Esculapii nepotem Gela aluit patria : qui multos tristibus morbis marcescentes viros a Proserpinse thalamis retinuit. (Ad Telaugem, ut ferunt) eet n inclyte Theanus et Pythagoree fili! (Empedoclis vel alius poeta) Iris autem e mari ventum vel mesgnum imbrem inducit. COMMENTARIUS IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. Vss. r-10. Ἔστιν 'Avéyxnc χρῆμα---πίσυνος ] Plutarchus de exsilio p. 607, laudat vss. 1-9 omissis versibus a, 7 et 10. — Vss. 1 et a affert Origenes (Hippolytus) p. 251, ed. Miller; Simpli- cius, Phys. VIII, f. 272 B; Porphyrius ap. Stob. Ecl. II, 8 p. 384 ed. Heer. (tom. II, p. 664 ed. Gaisf.) inde a verbis θεῶν ψηφ. Vss. 4 et 8 repe- riuntur apud Origenem (Hippolytum) in hzre- sium omnium refutatione, pag. 249. Vss. 6 et 7 juncti exstant apud Origenem c. Cels. VIII, 53 pag. 780 E, ed. Delarue. Vss. 9 et 10 jungunt Hierocles ad aur. carm. p. 143 ed. nostr. Ploti- nus Ennead. IV, VIII, 1 p. 468 C. Asclepius Schol. in Aristot. Metaphysicor. lib. II, cap. 4, p.629 A, ed. Brand. Philoponus in Physic. lib. 1 pag. 1o À; id. de Gener. et Corr. Il, f. 59 A ;de Anim. lib. 1 pag. 1 C. Dictum φυγὰς θεόθεν x. à est apud Porphyr. Sentent. 41 p. 476 ed. Can- tabr. Proclum in Parm. t. IV, p. 141 ed. Cousin. Hermiam in Plat. Phedr. p. 148 ed. Ast. Plu- tarcho teste Empedocles opus quod de rerum na- tura conscripserat ab his versibus exorsus est. Ait enim : Ὁ δ᾽ ᾿Εμπεδοχλῆς ἐν ἀρχῇ τῆς φιλοσοφίας προαναφωνήσας" Ἔστιν Ἀνάγχης χρῆμα χτλ. Hippo- lytus vero p. 249 hec de Empedocle tradit : Τοιοῦτόν τι xal χάλλιστον εἶδος τοῦ κόσμου fj φιλία ix πολλῶν ἕν ἀπεργάζεται" τὸ δὲ νεῖχος τὸ τῆς τῶν κατὰ μέρος διαχοσμήσεως αἴτιον ἐξ ἑνὸς ἐχείνου ἀποσπᾷ χαὶ ἀπεργάζεται πολλά" xol τοῦτό ἐστιν ὃ λέγει περὶ τῆς ἑαυτοῦ γεννήσεως ὃ ᾿Ἐμπεδοχλῆς " τῶν χαὶ ἐγώ εἶμι φυγὰς θεόθεν χαὶ ἀλήτης, τουτέστι θεὸν χαλῶν τὸ ἕν xal τὴν ἐχείνου ἑνότητα, ἐν ᾧ ἦν πρὶν ὑπὸ τοῦ νείκους ἀποσπασθῆναι καὶ γενέσθαι ἐν τοῖς πολλοῖς τούτοις τοῖς χατὰ τὴν τοῦ νείχους διαχό- σμησιν. Νείχη (leg. Neixoc) γάρ φησι μαινόμενον, χαὶ τεταραγμένον χαὶ ἄστατον τὸν δημιουργὸν τόνδε (leg. τοῦδε) τοῦ κόσμου 6 ᾿Εμπεδοχλῆς ἀποχαλῶν" αὕτη γάρ ἐστιν fj χαταδίχη xal ἀνάγχη τῶν ψυχῶν, ὧν ἀποσπᾷ τὸ νεῖχος ἀπὸ τοῦ ἑνὸς καὶ δημιουργεῖ καὶ ἐργάζεται λέγων ( fortasse scribendum ἐργάζεται, Λέγει οὖν) τοιοῦτόν τινα τρόπον᾽ ὃς χαὶ ἐπίορκον ἁμαρτήσας ἑἐπομόσει δαιμόνιοί τε μαχραίωνος λελάχασι βίοιο, δαίμονας τὰς ψυχὰς λέγων μακραίωνας, ὅτι εἰσὶν ἀθα- νατοι χαὶ μαχροὺς ζῶσιν αἰῶνας" τρὶς μὲν μυρίας ὥρας ἀπὸ μαχάρων ἀλάλησθε, μαχαρίας (leg. vel μακαρίους vel si poéticam vocem servavit Hippolytus páxapac) χαλῶν τοὺς συνη- μένους ὑπὸ τῆς φιλίας ἀπὸ τῶν πολλῶν εἰς τὴν ἑνότητα τοῦ χόσμου τοῦ νοητοῦ, Τούτους οὖν φησιν ἀλάλν-- σθαι χαὶ φυομένους παντοῖα διὰ χρόνον ἴδεα θνητῶν ἀργαλέας βιότοιο μεταλλάσσοντα χελεύθους. ᾿Αργαλέας χελεύθους φησὶν εἶναι τῶν ψυχῶν τὰς εἷς τὰ σώματα μεταθολὰς xol μεταχοσμήσεις, ldem scri- ptor primos duo procmii versus pag. 251 alle- gat hzec pra/fatus : 'Γοῦτον εἶναί φησιν 6 Ἐμπεδοκλῆς νόμον μέγιστον τῆς τοῦ παντὸς διοικήσεως, λέγων ὧδέ πως" Ἔστι τί ἀνάγκη χρῆμα, θεῶν ψήφισμα παλαιόν, ἀΐδιον, πλατέεσσι κατεσφρηγισμένον ὄρχοις" ἀνάγχην καλῶν τὴν ἐξ ἑνὸς εἷς πολλὰ χατὰ τὸ νεῖχος καὶ ix πολλῶν εἷς ἕν κατὰ τὴν φιλίαν μεταδολήν. Qua in ipsius Hippolyti verbis relicta ab editore erant menda appositis uncis sustuli, ita tamen ut ver- suum Empedocleorum quibus tanquam flosculis orationem suam conspersit, rationem non habe- rem. De his igitur ut de ceteris hujus loci versi. bus breviter dicendum. Vs, 1. ἔστιν ἀνάγχης jam Reiskius apud Plutar- chum scripsit pro vulg. ἐστί τι dv. vel ἔστι τι ἀνά- γχκης, cujus loco Hippolytus habet ἔστι τί ἀνάγχη. Simplicius non ψήφισμα, sed σφράγισμα exhibet quod librariorum negligentie ascribendum. — Vs. 2. Pro πλατέεσσι male Origenes πλατέεσι. Idem cum Stobao pro χατεσφρηγισμένον preebet χατε- σφραγισμένον. — Vs. 3. Pro ἀμπλαχίησι φόνῳ φίλα γυῖα μιήνῃ Panzerbieterus p. ἃ legendum conjecit ἀμπλαχίησι φρενῶν collato Pindaro Pyth. 3, 24 ἀμ- πλαχίαισι φρενῶν dicente et Empedoclis versu 441 ἀκηδείῃσι νόοιο, Conjectura hec vel propterea repudianda , quod φόνῳ tuetur Plutarchus de esu carn. orat. ] extr. : ᾿Αλληγορεῖ γὰρ ἐνταῦθα (5 Ἐμ- πεδοχλῆς) τὰς ψυχάς, ὅτι φόνων xol βρώσεως σαρχῶν καὶ ἀλληλοφαγίας δίχην τίνουσαι σώμασι θνητοῖς ἐν- 16 COMMENTARIUS δέδενται. Qui. scriptor cedem universe intelligit violentam quandam et improbam cupidinem. Namque interjectis aliquot verbis que ad Tita- nes referuntur sic pergit : Τὸ γὰρ ἐν fptv ἄλογον καὶ ἄταχτον xal βίαιον, οὐ θεῖον. ἀλλὰ δαιμονιχόν, οἵ παλαιοὶ Τιτᾶνας ὠνόμασαν, καὶ τοῦτό ἐστι τὸ χολαζό- μενον xal δίχην διδόν. Caeterum. neminem puto fu- turum qui contendat desiderari inter ἀμπλαχίῃσι et φόνῳ voculam ad ligandam orationem accom- modatam. ld enim speciosius quam verius dictum esset. Paulo aliter quidem , sed tamen similiter Euripides Iph. Aul. vs. 975-976 : Táy' εἴσεται σίδηρος, ὃν πρὶν εἰς Φρύγας ἔλθεῖν φόνου χηλῖσιν αἵματι χρανῶ, ubi hzserunt interpretes mirati αἵματι appositum preegresso φόνου χηλῖσιν. — Vs. 4. Neque αἵμασιν 3 cum Scbneidewino Philol. VI p. 162 neque αἵματος ἢ cum Steinio in verborum ὃς καὶ locum quz sunt apud Hippolytum substitui posse appa- ret, sed due particule αὔτως ἢ requiruntur. De primo aoristo ἁμαρτήσας cujus non exstabat ido- neum apud antiquos et bone note scriptores exemplum, vide Lobeckium ad Phrynichum p. 73amulta e posteriorum scriptis congerentem. "Exouócc? pro ἐπομόσει recte dedit Schneidewinus. — Vs. 5. Apud Plutarchum vulgo scribitur δαί- μονες οἶτε μαχραίωνες λελόγχασι Blow, apud Hippo- ]ytum , ut vidimus, δαιμόνιοί τε μακραίωνος λελά- χασι βίοιο. Pluralis οἵτε post τις in ejusmodi stru- ctura nihil habet insolens, modo pro δαίμονες quod parum recte defendit Karstenius, cum Sturzio et Bergkio in Comment. de Emp. proem. p. 33 ponatur δαίμων. Confer Homer. hymn. in Ven. 285 φάσθαι τοι νύμφης Καλυχώπιδος Éxyovoy εἶναι, at τόδε ναιετάουσιν ὄρος. Reliquam versus partem cum Karstenio ita constitui, ut traBspo- sitis duobus vocabulis et μαχραίωνες in μαχραίωνος quod nunc etiam Hippolyti auctoritate nititur mutato exararem olce (oto λελόγχασι μαχραίωνος, Nam nullum auctorem habet quod Scaliger in codice Lugdunobatavo suspicatus est λελόχασι, neque magis grzcum illud λελάχασι est quod ante inventum Hippolytum ab Hoschelio ad Origenem propositum Sturzius recepit. Recte enim ani- madvertit Karstenius λέλαχα (ex εἴληχα factum ) necessario penultimam habere longam diversum- que esse ab epicis formis λελαχεῖν, λελάχητε, λε- λάχωσι, « brevi. In λελόγχασι vero eadem penul- time correptio cernitur qus et alibi apud Em- pedoclem est , velut vs. 369. ὯΩδε μὲν οὖν πνοιῆς τελελόγχασι πάντα xal ὀσμῶν. Quis praterea credat Empedoclem nulla necessi- tate subactum semel dixisse Jaya, ceteris locis λέλογχα. Cf. vs. 183 γυῖα, τὰ σῶμα λέλογχε, βίου θαλέθουσιν ἐχ ἀκμῇ. Neque nos movet Empedocle- arum quarundam vocum, ut ἀλαῶπις, ἰλάειρα, ἀνδρόπρωρος, conservator Hesychius apud quem legitur λελάχασι,, τετεύχασι. Incertum enim , unde haustum sit hoc vocabulum. Denique rejicienda Milleri conjectura qui pro λελάχασι scribi jussit λελάχωσι. Etenim conjunctivo nihil loci est; λέ- λαχον autem in antiquorum poetarum scriptis valet participem reddidi, participavi, apud re- centiores interdum non differt ab ἔλαχον, ut An- thol. Pal. VII, 341 θανόντας τύμόος ἕεις λελάχοι. Quod Bergkius postea conjecit ois βίοιο λελόγχασι δηθαίωνος, quia Empedocles « in μαχρὸς corripere soleat, minime necessarium est. Quippe utram- que mensuram agnoscit Empedocles. Cf. vs. 381 et 386. Huc accedit quod solus Hesychius hoc nomen in lexico notavit. Est enim apud eum : δηθαίωνας, μαχραίωνας, μακροδίους. unde quis ve- terum ita dixerit non constat, Praeter μαχραίων vero eadem notione apud Empedoclem invenitur δολιχαίων, ut vs. 131 xal τε θεοὶ δολιχαίωνες, τιμῇσι φέριστοι, Utcunque se res habet, in versu quem vulgavimus δαίμων οτε Bloto λελόγχασι μαχραίωνος nihil est quod magnopere offendat. Cateroqui Plutarcho teste de Orac. def. p. 430 Empedocleam sententiam Epicurei exagitarunt, dicentes ὡς οὗ δυνατόν ἐστι (δαίμονας) φαύλους xal ἁμαρτητιχοὺς ὄντας μακαρίους καὶ μαχραίωνας εἶναι. Vss. 6-7. Ori- genes ]. c. ἐπειδὴ δὲ σώματι, inquit, συνδεθέντες ἄνθρωποι γεγόνασιν, εἶτε οἰχονομίας τῶν ὅλων ἕνεχεν, εἶτε ποινὰς ἁμαρτίας ἀποτιννύντες, εἶθ᾽ δπὸ παθημά- των τινῶν τῆς ψυχῆς βαρυνθείσης, μέχρις ἂν τεταγμέ- vat, περιόδοις ἐχχαθαρθῇ " δεῖ γὰρ χατὰ τὸν Ἔμπε-- δοχλέα τρὶς μὲν μυρίας ὥρας ἀπὸ μακάρων ἀλαλῆσθαι (leg. ἀλάλησθαι), γινομένην παντοίαν διὰ χρόνον ἰδέαν θνητῶν. Wyttenbachius ad Plutarchum de Ser. N. Vind. p. 113 εἰ Astius in Plat, Phaedr. p. 3o9 verba hec citantes perperam ἀλαλᾶσθαι et γενομένην scri- bunt. Posteriorem versum ita restituere tentavit Sturzius ( v. 163) , ut εἴδεα τῶν θνητῶν παντοῖα διὰ xp»vov ὄντα ab Empedocle exaratum esse vellet. Non multo melior est Karstenii ratio, qui vetvo- μενον παντοῖα διὰ χρεὼ εἴδεα θνητῶν reposuit, hoc sensu : χρεώ p.v γεινόμενον ἀλάλησθαι διὰ παντοῖα εἴδεα θνητῶν. Át eo modo turbatur structura, quippe quum accidat , ut infinitivus ἀλάλησθαι e primo versu ἔστιν ἀνάγχης χρῆμα, θεῶν ψήφισμα παλαιόν aptus ad sequentia etiam pertineat. Potior est altera ejusdeia. viri docti suspicio διὰ χρέος legi posse affirmantis. Tum igitur sensus erit : ΙΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 11 ψήρισμά ἐστιν ἀλάλησθαί μιν γιγνομ. παντοῖα εἴδεα θν. διὰ χρέος necessitate varias induentem morta- lium formas. Neque tamen sic locus ,persanatus videtur. Bergkius conjecit τρίς μιν μυρίας ὥρας ἀπὸ μαχάρων ἀλάλησθαι, γινόμενον παντοῖα διὰ χρόνου εἴδεα θνητῶν. In qua conjectura nihil displicet prater γινόμενον quod epici sermonis consuetudo aut in γιγνόμενον, quemadmodum Panzerbietero placuit, aut in γεινόμενον, ut ego posui, converti postulat. Possis etiam cum Steinio φυόμενον scri- bere, rejecta Hippolyti lectione φυομένους quam miror Schneidewinum retinuisse. Neque tamen pro ἀπὸ μαχάρων cum recentissimo Einpedoclis editore rescribendum ἀπαὶ paxdpov propter vs. 393 ob μὲν dxal νώτοιο δύο χλάδοι ἀΐσσονται, ubi variat scriptura. — Vs. 8 integer servatus est ab Hippolyto. — Vss. 9-10. Apud Plutarchum legitur τὴν xal ἐγὼ νῦν εἶμι φυγὰς θεόθεν xal ἀλήτης, quz verba interpretibus negotia facessivisse non mirandum. Etenim dubium est quo referatur τὴν, quod Karstenius intellecto ὁδὸν vel πλάνην expli- cari vult, quum fieri possit, ut ante hunc ver- sum unus alterve exciderit. Alii melius esse rati qua supersunt corrigere quam qua perierunt spectare pro τὴν rescripserunt vel τῇ vel τῶν sub- audito μαχάρων. Windetus in Crenii fascic. IV Opusc. liist. ac phil. p. 85 legi jusserat δὴν xa ἐγὼ vuv εἶμι, quod non improbabatur Sturzio. Philo- ponus l. c. przbet ὡς xal ἐγὼ δεῦρ᾽ εἶμι quod ipsum eiut Plotinus videtur repperisse ]. l. dicens : : ᾿Ἐμπεδουλῆς εἰπών, ἁμαρτανούσαις νόμον εἶναι ταῖς ψυχαῖς πεσεῖν ἐνταῦθα, xal αὐτὸς φυγὰς θεόθεν γενό- μένος ἔχειν, πίσυνος μαινομένῳ νείχει. Verum fa- cile permutantur εἶμι et εἰμί; neque Pbilopono et Plotino magis fidendum quam Plutarcho. Ascle- pius Schol. in Aristot. Metaph. p. 629. a. ed. Brand. eadem verba sic citat : Ὡς xai ἐγὼ δεῦρ᾽ εἰμὶ φυγὰς θεόθεν xal ἀλήτης νείκεϊ αἰθομένῳ πίσυνος. Bergkius haud secus atque Scaliger suspicatus est poetam scripsisse τῶν xal ἐγὼ νῦν εἰμι, quod nunc etiam Hippolytus agnoscit qui tamen omit- tit νῦν. Mihi videtur legendum ὡς xoi ἐγὼ νῦν εἰμι in quo Philoponus et Asclepius conspirant. Sed ne quis hoc temere fierj putet , presertim quum Schneidewinus τῶν unice verum existimaverit, paulo accuratius de hoc genitivo dicamus. Ac per se patet, quoniani τῶν epicorum more in his Einpedocleis carminibus tam pro τούτων, quam pro ὧν esse solet, bonum poetam hujusmodi ge- nitivum non multis verbis interpositis ad nomen aliquod sive dictum sive intellectum accommo- dare, sed haud magno intervallo superioribus PHILOS. GREC. 1. annectere, quomodo /Éschylus facit in Suppl. v. 353 : Μηδ᾽ ἐξ ἀέλπτων χἀπρομηθήτων πόλει γεῖχος γένηται" τῶν γὰρ οὐ δεῖται πόλις. Quamobrem quzritur, quo pertineat τῶν. Sive igitur eruditus ille vir cujus memini cum Wyt- tenbachio subaudivit μαχάρων, sive quod veri- similius est ad δαίμονας rettulit, neutrum com- mode feri posse liquet. Friget enim τῶν μαχάρων, ut jam Sturzius vidit p. 449, quia θεόθεν sequi- tur; τούτων τῶν δαιμόνων autem tolerabilius foret, nisi longior esset sententiainterjecta. Quum vero φυγὰς ad θεόθεν, non ad τῶν trahi oporteat, hic exoritur sensus non admodum commodus : Quo- rum (horum ] et ego [ geniorum e coetu ) extorris e caelo sum et errabundus , Discordiee furenti pa- rens, Ut igitur illud τῶν intelligi posse concedo : ita Empedoclem sic scripsisse in ipso carminum exordio parum probabile judico , nisi forte plu- res etiam exciderunt versus. Sensit hoc, ni fal- lor, Henr. Steinius qui post ἀῤγαλέας βιότοιο με- ταλλάσσοντα χελεύθους posuit quattuor versiculos e Plutarchi libro de Is. et Osir. p. 361 ( vs. 3a- 35 αἰθέριον----πάντες. τῶν xal ἐγὼ x. ) depromtos; satis apte, si quis τῶν tueri velit ΑἹ quum in tanto testium numero qui hoc de geniorum exsi- lio et ipso Empedocle exsule commentum illu- strant nemo hos quattuor versus superioribus adjunxerit, malui ad Philoponi lectionem redire quam de rebus incertis meo arbitrio statuere, Huc accedit quod quattuor illi versus inserti in- choatam constructionem turbant, qua pretermis- sis illis si cum Philopono ὡς legas, aequabiliter decurrit, Ceterum verbis Empedocleis Plutar- chus subjungit : Τὴν γένεσιν ἀποδημίαν ὑποχορίζε- tat, τῷ πραοτάτῳ τῶν ὀνομάτων τὸ δ᾽ ἀληθέστατον, φεύγει (ἣ ψυχὴ) καὶ πλανᾶται θείοις ἐλαυνομένη δόγ- μασι χαὶ νόμοις. Vss. 11-12. Afferunt hos versus Clemens Alexandrinus Strom. VI p. 627 D; Philostratus Apoll. vit. E, 1, p. ἃ; Athenaeus Dipn. VIII p. 365 E; Diogenes Laertius VIII s. 77 ; Themi- stius in Arist. de Án. I, f. 7a B; Philoponus de Àn. TI, lit. D p. 16; Olympiodorus in Platon. Phad. c, 15 cit. Fischer. p. 295 ; Cyrillus c. Ju- lian. Vll p. 243 D; Origenes Philos, III; Anthol. Grzc. Bosch. t. 1 p. 338 ; Eustath. in Od. lib XVIII p. 1838, 52; Suidas in v. 'Euv:5.; Cedrenus . Chron. t. 1. p. 155 Par.; Arsenius in Violario. Latine redditos citat Chalcidius in Tim. p. 286. Prima verba apud Origenem in hunc modum scribuntur : ἤτοι μὲν γὰρ éy&—, apud Cedrenum vero : ἤτοι μὲν πρῶτα χοῦρος ἐγενόμην χόρη τε. 8 18 Librariorum culpa in Eustathii loco omittitur ποτ᾽, cujus loco in Ársenii libro male exaratum est αὖτ᾽, Pro χοῦρός τε χόρη τε plures inverso or- dine habent xojp» τε xópoc τε, ut Athenzus, The- mistius, Cyrillus, Philostratus, . Eustathius, Suidas. Sed major etiam scripturz discrepantia in altero versu est. Clemens et Arsenius εἶν ἁλὶ Doro ; Cyrillus εἶν ἁλὶ φαίδιμος ; alii εἶν ἁλὶ νή- χυτος, ut testatur Casaubonus ad Athenzeum. Laertius ἐξ ἁλὸς ἔμπυρος (cod. ἔμπειρος); Athenzi codd. ἐξ ἁλὸς ἔμπορος (ut. Dind.), ἔμπνοος ( ut Cas.) vel ἔμπυρος; Origenes uno loco ἔμπορος, altero ἔλλοπος ; Olympiodorus ἄμφορος (ἔυπορος 3); Philoponus ἔμπορος ; Eustathius ἔμπνοος - Antho- logia Bosch. ἔμπυρος ; Cedrenus : χαὶ θὴρ καὶ θά- μνος καὶ ἐξ ἁλὸς ἔμπνοος ἰχθύς. Denique pro θάμνος *' οἷωνός τε nonnulli teste Oleario in Philostr. ]. €. πτώμενος οἰωνός τε, et pro ἔμπορος J. Kuhnius in Laert. l. ]. male conjecit ἔμπυος ἰχθύς. Jam quod Sturzius ex hac tanta lectionis varietate col- legit, bis terve hos versiculos ab Empedocle carminibus intextos esse, id mihi nullo pacto probatur. Nam plerique omnes scriptores verba KEmpedoclea memoriter laudarunt. Karstenius non plane rejicit : εἰν ἁλὶ ἔμπορος, id est propria significatione &Atropoc , ἁλίπλοος maris navigator. Sed vix dubium est, quin Empedocles scripserit εἶν ἁλὶ ἔλλοπος, quod ut doctius vocabulum tuen- tur Stephanus, Scaliger, Sturzius atque ipse Karstenius. De sententia sub hoc nomine sub- jecta vetus controversia est. Nam vel ipsi pisces vocantur ἔλλοπες ut apud Nicandrum Alexiph. v. 481 p. 154 ed. Lehrs, vel ἔλλοψ (hzc enim vulgaris forma est) pro adjectivo accipitur, ut sit mutus sive voce interclusus, ἰλλομένην xai xa- θειργομένην τὴν ὅπα ἔγων, qui significatus inter plerosque scriptores convenit. Alii ἔἕλλοπας ἰχθῦς s5quamosos esse volunt διὰ τὸ εἶναι λεπιδωτοί. Con- | ^r locos in Parisiensi thesauro collectos et in- terpretes llesychii s. h. v. At recte Casaubonus ad Athen. V1] p. 308 B observavit ἄλεσθαι non proprie significare εἴργεσθαι, ideoque ἕἔλλοπες si valeat idem quod ἄφωνοι potius exponendum esse ἐλλιπεῖς τὴν ὅπα. Non aliter Hesychius qui ἔλλοπες interpretatur ἐλλείποντες τῆς ὁπός, τουτέστιν ἄφθογ- ' qot, ἄφωνοι, Hzc derivatio non valde arrisit Kar- stenio qui vocem Empedocleam cum Schneidero in Lex. Gr. ab ἑλλός vel 00 ducit, quod cogna- tum est verbis ἐλύω, εἰλύω et ἑλίσσω volvo, agito. Atque in Odyssea T, 338 £0 vocatur hinnuleus propter agilitatem, Sed apud Sophoclem Aj. 1297 Br. sunt qui ἑλλοῖς ἰχθύσι de velocibus, alii qui de mutis interpretentur. Huc accedit quod Hesychius ἕλλόν esse dicit ἀγαθόν, γλαυκόν γαροπόν, ἐνθαλάτ- | | COMMENTARIUS τιον, ταχύ, ἄφωνον, ὑγρόν, ἔλαφον vtopvóv. Quam- obrem non astipuler Karstenio, in versu Empe- docleo ἔἕλλοπον ἰχθύν praepetem piscem esse per- hibenti,siquidem verbum ex ἑλλὸς et ποῦς constare vult, ut ex ἐλλόπους breviatum sit ἔλλοπος vel potius ἐλλόπος, quomodo ἀρτίπος et ἀελλόπος 1. e. j ἀρτίπους et de) rovc scribunt. Qua enim ad fir— mandam hanc analogiam apta esse existimat exempla vocum ἀρτίπος et ἀελλόπος, his contra- rium efficitur. Nam quum inter ἔλλοψ et ἔλλοπος ea intercedat ratio quam metaplasmi nomine vocamus, si re vera Doro; nihil esset nisi ἐλλό- πους, similiter ab ἀρτίπος et ἀελλόπος formari pos- set ἄρτιψ et ἀέλλοψ, qua neque inveniuntur neque unquam usitata fuerunt. Est igitur Doy, unde ἔλλοπος manavit, nomen primarium quod ex ἐλ- λός et ὅψ conflatum vix aliter interpretari licet, quam a Plutarcho Symp. VIII, 8 (Vol. VIIH p. 907 ed. Reisk ) aliisque factum est , qui pisces a poetis hoc vocabulo propter ἀφωνίαν designari contendunt. Postremo sententia ad animorum ex aliis in alia corpora migrationem spectans non abhorret a Pythagorz preceptis, quem Jo. Chry- sostomus Hom. lI in Joann, c. 2 t. VIII p. 10 Montf. horum versuum ratione habita cum Em- pedocle temere confudit. Sic autem ait : Πυθαγό- ρας δὲ τὴν μεγίστην “Ελλάδα xavaXAa6ov xal γοητείας ἐπιδείξας εἴδη μυρία....«χαὶ ἀνθρώπους ἀφεὶς διδάξαι τι τῶν χρησίμων, ἐπαίδευσεν ὅτι ἴσον Y χυάμους φαγεῖν xal τὰς τῶν γεννησαμένων χεφαλάς" xal τοὺς συνόντας ἔπειθεν, ὅτι δὴ fj τοῦ διδασχάλου ψυχὴ ποτὲ μὲν θάμνος ἐγένετο, ποτὲ δὲ χόρη, ποτὲ δὲ ἰχθύς. Idem effatum perstringunt Basilius M. Ilexaem. VII, 2 t. I p. 71. Bened. Hermias Irris. Gentil. p. 176 B; Tertullian. de Ànim. c. 32. Vss. 13-14 exstant apud Porphyrium de Ab- stin. lI, 31 p. 161 Rhor. Quo die primum ma- ctatz victimae carnibus gustatis se polluisset, eum diem omnium sibi malorum initium fuisse Em- pedocles conqueritur. Quare hzc verba qua Stur- zius ad καθαρμοὺς pertinere ratus est cum Kar- stenio in hunc locum transtuli, ubi poeta cum reliquorum geniorum sorte suam ipsius vicem de- plorat. Neque tamen Sturzianam rationem pror- sus rejecerim. Nihil corruptum est in posteriore versu : πρὶν σχέτλι᾽ ἔργα βορᾶς περὶ χείλεσι μητί-- σασθαι. Similiter in Odyss. lib. XII v. 323 ot δ᾽ ἕταροι μέγα ἔργον ἐμητίσαντο μένοντες. Est autem ἔργον μητίομαι ἐπ mentem mihi venit committere facinus, facinus molior et incepto vel re deliberata opus aggredior. Quum autem non simpliciter ἔργα μητίσασθαι, sed ἔργα βορᾶς μητίσασθαι dixerit Empedocles, non erat quod Karstenius χείλεσι μητίσασθαι inconcinnum judicaret pariterque in - IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 19 illo quod przcedit περὶ offenderet. Namque, ut philosophi verbis utar : ὃ ἔργα βορᾶς μητισάμενος τοῖς τε ὀδοῦσι xal τοῖς περιχειμένοις χείλεσιν ἐμητί- σατο. Hinc patet περὶ pro adverbio esse haben- dum, ut in Hymno in Cer. v. 376 : Ὡς εἰποῦσα θεὰ μέγεθός τε x«l εἶδος ἄμειψε, γῆρας ἀπωσαμένη, περί τ᾽ ἀμφί τε χάλλος ἄητο. Neque vero audiendus Rei- skius, cujus interpretatio callide et artificiose (i.e. περὶ) committere scelera labiis Karstenio quoque non satisfecit. Quippe apertum est σχέ- τλι᾿ ἔργα βορᾶς περὶ χείλεσι uclcacta: valere : ne- faria devorandi scelera circumcirca labiis admit- tere, id est, nefandas dapes non primoribus labris gustare ( ἄχροις χείλεσι γεύσασθαι), sed. to- tis circa labiis attingere. Ex his que modo dicta sunt, cunficitur minime necessariam esse Kar- stenii correctionem μαστεύσασθαι. Vss. 15-16 servavit Clemens Al. Strom. 1V P. 479; priorem versum Plutarchus de Exsilio p. 607 (Vol. VIII p. 395 ed. Reisk.) ; Stobaeus Floril. Tit. 4o tom. Il p. 8o ed. Gaisf. Verbis Empedocleis, quibus philosophus prioris vite desiderium exprimit, sic prefatur Clemens : οὐχ ὑδρίζων τὸν πειράζοντα (i. e. diabolum) παιδεύων δέ, οἶμαι, xe ἐλέγγων ἐξ οἵης τιμῆς καὶ οἵου μήχεος ὄλδου, ὥς φησιν Ἐμπεδοκλῆς, ὧδε λιπὼν χατὰ θνητῶν ἀνα - στρέφεται. In priore versu pro χαὶ οἵου Plutarcho auctore legendum esse τε xai ὅσσου apparet, sed que subjungit Clemens, in iis quoque versus vestigia superesse nemo non videt. Karstenius pro λιπὼν posuit πεσὼν propter Plotini verba ci- tata ad v. 9 et pro ἀναστρέφεται, ἀναστρέφομαι. Quum vero deesset nomen ad quod referretur χατὰ prapositio , Empedoclem non male suspica- tus est scripsisse vel ὧδε πεσὼν δειλαῖος ἀναστρέ- φομαι μετὰ ὑνητῶν vel ὧδε πεσὼν χευθμῶνας ἀναστρέ- φομαι χάτα θνητῶν. Bergkius de Eimnp. procm. p. 33 conjecit ὧδε λιπὼν λειμῶνας ἀναστρέφομαι κατὰ θνητῶν, quod vereor ut probari possit. Mihi literarum ductus versusque reliquias intuenti exarandum videtur ὧδε τάλας λειμῶνας ἀναστρέφο-- μαι κάτα θνητῶν. Neque enim quidquam obstat, quin ὧδε idem esse hic statuamus quod οὕτως, quam vim plerisque Homeri et tragicorum locis huic particulz tribui convenit velut apud /Eschy- lum Prom. v. 159 τίς ὧδε τλησιχάρδιος θεῶν ὅτῳ τάδ᾽ ἐπιχαρῇ; quamvis Buttmanno Gramm. ampl. tom. ll p. 2956 assentiar τοπικὴν illam voculz significationem quam Aristarchus in Homericis carminibus reperiri negabat ( vid. Lehrs. de Ári- siarchi studiis Homericis p. 84) omni ztate in usu fuisse dicenti. Vs. 17 legitur apud Clementem Alex. Strom. ΠῚ p. 432 B. Declarat poeta quem dolorem per- ceperit ex, aspectu terre, quum primum e deo- rum sedibus exturbatus in hanc vitam profici- sceretur, Excidit fortasse hujusmodi versiculus : ἄπτερος ὦν, θνητὸς προτέρου τ᾽ αἰῶνος ἀμερθείς ante χλαῦσά τε x. v. λ. Id probabiliter colligas ex Hieroclis in carmen aur. comm. p. 186 ἣ δὲ ἔφε- σις τοῦ φεύγοντος τὸν τῆς Ἄτης λειμῶνα πρὸς τὸν τῆς ἀληθείας ἐπείγεται λειμῶνα * ὃν ἀπολιπὼν τῇ δρμῇ τῆς πτεροῤῥυήσεως εἰς γήινον ἔρχεται σῶμα GN lou αἰῶνος ἀμερθείς, in quibus verbis versuum Empedocle- orum reliquias inesse poética dictio arguit. Vss. 18-21. ἀτερπέα χῶρον---ἠλάσχουσιν ] Hos versus preeter 20 laudat Hierocles in Aur. Carm. p. 143 ed. nostr, Vss. 19 et 21, omisso item vs. 20, Synesius de Prov. I p. 89 D; posteriorem horum idem Ep. 148 p. 283. Vss. 19 et 20 Pro- clus in Cratylum p. 103 ed. Boisson., non adjecto Empedoclis nomine , sed horum posterior, a me - uncis inclusus, injuria philosopho qualis nunc est ascribi videtur. Vs. a1 citat etiam Julianus Imperator in Orat. 7. Hierocles de genii sivc hominis lapsu in terram locutus ita pergit : ἄνεισι δὲ καὶ τὴν ἀρχαίαν ἕξιν ἀναλαμθάνει, εἰ φύγοι τὰ περὶ γῆν xal τὸν ἀτερπέα γῶρον," ὡς αὐτὸς λέγει, ἔνθα Φόνος τε Κότος τε xat ἄλλων ἔθνεα Κηρῶν, “εὶς ὃν ol ἐμπεσόντες ΓΑ της ἂν λειμῶνα---ἠλάσχουσιν΄. Unde conjicias ἠλάσχουσι non ad Φόνος et Κότος a poeta esse relatum, sed ad eos qui e celo in terram deciderint ( τοὺς ἐμπεσόντας), atque errasse Syne- sium, qui versum ἔνθα Φόνος x1). cum postremo Ἄλτης---ἠλάσχουσιν jungit. Fortasse excidit hujus- modi versus : οἷς μέροπες δειλοὶ μάλα τειρόμενοι φρένας αἰὲν ante Ἄττης χτλ. Non magna lectionis diversitas est. Hieroclis editiones pleraeque clau- dicante metro habent : Ἄττης ἀνὰ λειμ. τε xal oxó- τὸς probatum olim Sealigero apud Karst. p. 165; cod. Med. ἂν λειμῶνα quod ego recepi pag. 143 mez editionis. Synesius : 'A, ἐν λειμῶνι χατὰ σκό- vov, Julianus : "A. ἐν λειμῶνι χατὰ σχότον ἠλά- σχονται, Omnino ponendum ἂν λειμῶνα quod pro- pter forma insolentiam a librariis mutatum est in ἐν λειμῶνι. Noti sunt loci Homerici , in quibus àv vel ἂμ pro ἀνὰ ponitur. Similiter /Eschyl. Supplic. v. 346 ( v. 362 ed, Schutz) λευχύστικτον ὡς δάμαλιν ἀμ πέτραις ἡλιδάτοις. Cf. Boeckh. v. 1. Pind. Ol. VII, 61. Miramur autem hoc ἂν a Και- stenio et Bergkio sine accentu esse scriptum. Preterea epici sermonis consuetudo, quam Em- pedocles potissimum sequitur, non (τὸ) σχότος requirit, sed ( τὸν) axótov , qua viri docti pro— miscua habuerunt. Denique llierocles φόνος prae 3. 40 COMMENTARIUS het, Synesius φθόνος; Proclus inverso ordine κότος τε φόνος τε exhibet. Vss. 18-19. ἀτερπέα χῶρον, ἔνθα Φόνος χτλ. Quod de terra dicit Empedocles, id multo ante de Orco dixerat llomerus Odyss. 2, 94 : Ἤλυθες, ὄφρα ἴδη νέχυας xai ἀτερπέα χῶρον. llinc consentaneum erat a philosopho in terris eadem monstra poni, quas a poetis ad inferos detruduntur. Empedocli enim hzc terrestris ho- minum habitatio , ut calamitatum et miseriarum domicilium, parum differre ab ea quam poetze excogitarunt Plutonis domo videtur. Quumque animus corpori inclusus libere vagari non possit, idem dicas Empedoclem de his rebus statuisse, quod Macrobius Somn. Scip. I, 10 de antiquis urysteriorum auctoribus praedicat, Sic autem ait : « Qui per diversas gentes auctores constituendis sacris czerimoniarum fuerunt, aliud esse inferos negaverunt quam ipsa corpora, quibus incluse anima carcerem feedum tenebris , horridum sor- dibus et cruore patiuntur : hoc anima sepul- crum, hoc Ditis concaea, hoc inferos vocaverunt.» Plura fortasse in hac Empedoclea descriptione temporum injuria nobis invidit , quorum deside- rium Virgiliana Inferorum descriptio /En. VI, 273 seqq. lenire potest. Vs. 20. αὐχμηραί τε νόσοι xat σήψιες ἔργα τε δεν- στά] Hunc versum quem Proclus cum superiore connectit , Émpedocle indignum censuit Karste- nius profectumque a seriore quodam γρησμολόγῳ qui interdum Émpedocleos versus tanquam splendidos pannos suis naniis assuere ausi es- sent. Ác profecto istud σήψιες ἔργα τε ῥευστά redo- let posteriorem aztatem qua vocabula a fluminis et unde similitudine, quam Heraclitus jam et Plato usurpaverant, sumpta rebus humanis ac- commodare consueverat. Nam rerum natura nominatur a Plutarcho Qu. Rom. vol. VII p. 87 4$ δευστὴ οὐσία, Similiter Scriptor Incredibilium c. 9, p. 88 Gal., ubi de Narcisso loquitur : οὐ γὰρ εἰς ὕδωρ ἀπεπνίγη, ἀλλ᾽ ἐν τῇ ῥευστῇ τοῦ ἐνύλου σώματος φύσει τὴν ἑαυτοῦ θεασάμενος axidy , ἦτοι τὴν ἐν τῷ σώματι ζωήν. Quod vero Karstenius addit, eodem sensu a Proclo in Tim. V p. 339 ubi Em- pedoclis etiam mentio habetur memorari ex ora- culo quodam σχολιὰ ῥεῖθρα, id longe alio spectat. Procli verba sunt : 6 μὲν ποταμὸς ( πχρὰ Πλάτωνι) οὐ τὸ ἀνθρώπινον δὴ σῶμα σημαίνει μόνον, ἀλλὰ xal πᾶσαν τὴν περιχειμένην ἔξωθεν ἡυῖν γένεσιν... «οὕτω δὲ xol ἐν Πολιτεία (6 Πλάτων ) τὸν τῆς Λήθης ποτα- μὸν ἀπεχάλεσε πᾶσαν δὴν γενεσιοῦργον φύσιν, ἐν ἧ xal $ Λήθη καὶ 6 τῆς Ἄτης λειμών, ὥς φησιν Ἔμπε- δοκχ)ῆς.... καὶ τὰ σχολιὰ ῥεῖθρα, ὅφ᾽ ὧν πολλοὶ χατα- δύρονται, ὡς τὰ λόγιά φησιν, Hic cave cum docto illo viro σχολιὰ ῥεῖθρα et ἔργα ῥευστά paria esse existimes, Vates iste σχολιὰ ῥεῖθρα vocavit flumina sinuosa, quorum tanquam torrentium vi homi- nes deorsum rapiuntur, quod ego non omnino d* rebus fluxis cum Karstenio interpretor, sed de periculis et voluptatibus quie mortales inopinan- tes sepe praecipites agunt. Contra ἔργα ῥευστά sunt opera fluxa ac cito peritura ideoque vana. Jamsi locum Virgilianum cujus supra mentionem feci cum his Empedocleis reliquiis conferimus, fateamur oportet, esse: quandam inter Virgilii yerba Pallentesque habitant Morbi tristisque senectus , et hunc, de quo disputamus , Empedoclis ver- sum similitudinem, fierique posse, ut Romanus poeta Siculum vatem imitatus sit. Id si recte sumo, hic versus Ágrigentino philosopho non tam ab aliis suppositus, quam aliena manu in- terpolatus est. Quippe suspicor Hieroclem in suo carminum Éipedocleorum exemplo duos versus inter ἔνθα Φόνος----Κηρῶν οἱ "Arn; ἀν---ἠλάσχουσιν collocatos, qui male exarati essent, ita ut sin- gulae voces non zque bene legerentur, sententie autem summa appareret, repperisse ideoque eum indicasse ἠλάσχουσι non ad Φόνος et Kóroc , sed ad τοὺς ἐμπεσόντας δαίμονας pertinere. lidem ver- sus in aliis exemplaribus fortasse aut eadem ne- gligentia scripti aut omissi erant. Quapropter nullum eorum vestigium apud Synesium vide- mus. Αἴ Proclus alterum horum versuum vel suo Marte restituere aggressus est vel ab aliis quoquo modo ad numeros revocatum exhibuit. Que quum ita sint, putaverim hanc monstrorum de- scriptionem ita esse ab Empedocle olim compo- sitam : "Ev0a Φοόνος τε Κότος τε xal ἄλλων ἔθνεα Κυηρῶν, ὠχραὶ καὶ νοῦσοι xal γῆρας i9. ἔργα μάταια, οἷς μέροπες δειλοὶ μάλα τειρόμενοι φρένας αἰὲν Ἄτης ἂν λειμῶνά τε καὶ σχότον ἠλάσχουσιν. In altero versu ὠχραὶ νοῦσοι, pallentes morbi, pro αὐγμηραὶ quod suspectum habeo rescripsi, deinde σήψιες, cujus loco prior etas plerumque οηπεδών vel σαπρότης dicebat, Virgilio duce mu- tavi in γῆρας, denique pro ῥευστά posui μάταια, quod vocabulum , ut Pindarum aliosque qui in dispari genere elaborarunt poetas taceam , inter elegiacos Theognis potissimum frequentavit, ve- lut vs. 143 (p. 7 Poet. Gnom. ed. Brunck ) ἄνθρω- vot δὲ μάταια νομίζομεν, εἰδότες οὐδέν. Cf. ibid. pag. 20 v. 479 et 484, pag. a1 v. 499. Quod Empedocles de terra carmine vaticinans vana IN EMPEDOCEIS CARMINUM ΒΕΠΙΟΌΤΪΑΘ.. mortalibus opera ascribit, Virgilius autem infe- ros. celebrans pro eorum foribus vana somnia statuit : id suo. quemque argumento convenien- ter facere sponte patet. Vs. 21. Ἄτης λειμὼν nominatur. terrestris ho- minum habitatio et geniorum e colo profugorum sedes. Eadem translatione Plato Soph. p. 32a A πλούτου xal νεότητος λειμῶνας ἀφθόνους dicit et Plu- tarch. Mor. p. 1088 D (p. 477 vol. X ed. Reisk.) νομὰς xai λειμῶνας ἀμφιλαφεῖς ἡδονῶν. Pluraexempla citant Karstenius ad h. 1.; Creuzer in Plotin. de puler. pag. 102, n. 67; Ást. in Platon. Phadr. P- 3o5 sq. Cf. etiam Thesaur. Parisiens. s. v. λειμών. Empedoclis effatum breviter perstringit Themistius Orat. XX p. 240 C : ἐν τῷ κλύδωνι xal τῷ λειμῶνι τῆς Ἄτης. ldem orat. XIII. ejus meminit his verbis : μηδὲ ᾿Ἐμπεδοκλεῖ συγχωροῦντες ἀλνθῇ λέγειν, δυσφημοῦντες τὸν ἔγγειον τόπον xai "Arne λειμῶνα ἐπονομάζοντι. Ádde Nicephor. Pro- gymn. in Rhett. Gr. Vol. I p. 487 ecl. Walz. et p. 49? ubi juncta videmus ᾿Εριννύων ἄλσος et λειμὼν "Arne. — σκότος ut apud. Latinos teuebras haud raro de terrestri hominuni vita dici satis constat. Cf. Lucret, II, 14. Apud Gracos prae- cipue hoc vocabulum similesque voces frequen- tant Neoplatonici. Sic Proclus in Plat. Timeum p. 339 : ἐνάψασα (5 ψυχὴν ἐν τῷ σώματι φῶς, αὐτὴ δὴ ἐν σχότω γεγονυῖα. Cf. Plotin. de pulcr. p. 56, ed. Creuz. et Olympiodor. in Plat. Gorg. cit. a Creuz. ibid. p. 282. Vss. 22-25 exstant apud Plutarch. de Án. tranq. p. 474; Vol. VIL p. 854 ed, Reisk, Vs. attingit idem scriptor de [s. et Os. p. 376 D; Vol. VII p. 460. Vs. 25 μελάγκ, σάφ. Tzetzes Chil. Xll, vs. 575. Plutarchus hominum vitam non perpe- tuis voluptatibus rebusque secundis affluere , sed rerum prosperarum cursum malis temperari os- tendens, rejecta Menandri sententia, qui nascenti unicuique bonum genium vitz: magistrum adesse putaverat , ÉEmpedocleum judicium probat. Cujus diversitas in hoc posita est, quod Agrigentinus philosophus unumquemque nostrum, postquam natus est, arripi gubernarique a duplicibus fatis geniisque docuerat , vel ut graece dicit : (ὡς ᾽Ἐμ- πεξοχλῆς) διτταί τινες ἕχαστον ἡμῶν γενόμενον πα- ραλαμόανουσι xal χατάρχονται μοῖραι καὶ δαίμονες, ubi χατάρχονται mutandum in χκατάρχουσι. Addit Plutarchus hos versus, quibus Geuii partim boni partim mali, vite humang moderatores, memorantur. Horum autem nominibus, qua poeta tum aliunde accepit, tum ipse commentus est, mortalium studia animique humani motus et affectiones perturbationesque, judice Plutarcho qui παθῶν σπέρματα appellat, exprimuntur. De 21 reliquo initium operis cum his versibus-compo- nenti verisimile videatur finxisse Empedoclem, sein hanc vitam profectum in terris statim a Ge- niorum agmine esse exceptum qui ipsi itineris duces se offerrent.. Quare eos loquentes inducit v$s.'29. In recensendis vero demonum nominibus. paria inter se respondere. voluit philosophus; quo nominum ordine simul singulorum signifi- catio, alioquin obscurior futura, declaratur, Vs. 22. Χθονίη, terrestris, i. e. rebus. fluxis et terrenis. occupata. Similiter κόνις χθονία est pulvis terrepus. apud /Esch. Sept. vs. 738 ed Schütz, χθονίος autem pro ἐγχώριος dicitur a Sophocle (Ed. Cel. 943 τοιοῦτον αὐτοῖς Ἄρεος εὔῤουλον πάγον ἐγὼ ξυνήδη χθόνιον ὄνθ᾽, ὃς οὐκ ἐᾷ χτλιὶ interpres graecus : τοῦτον δὲ χθόνιον εἶπεν, οἷον ἐγγενῇ καὶ αὐτόχθονα, ἐγχώριον. Cf, Aj. vs. aox χθονίων ἀπ᾽ Ἔρεχθειδᾶν. Quapropter non erat quod Karstenius hunc vocis usum Empedoclis proprium esse statueret diver- sumque a caterorum poetarum loquendi more, a quibus χθόνιοι vulgo vocantur dii inferi. Cujus rei ipse banc reddebat rationem, quod Empedocli terra quasi inferna sedes esset. coelesti opposita. Ἡλιόπη ceelestia contemplans , quales in Parme- nidis carmine vs. 6. Ἡλιάδες χοῦραι (p. 111 nostra ed.) sunt : ταναῶπις ad longinqua et ab- strusa aciem intendens. Vs. 23. Ἁρμονίη et Δῆρις Plutarcho auctore de. Is. et Osir. p. 460 vol. VII ed. R. non differunt ἃ Qua et Neixoc. Verba ejus sunt : ᾿Ἐμπεδοχλῆς δὲ τὴν μὲν ἀγαθουργὸν ἀρχὴν φιλότητα xal φιλίαν, πολλάχις δὲ ἁρμονίαν χαλεῖσθαι μέροπι (corr. χαλεῖ θεμερῶπιν), τὴν δὲ χείρονα νεῖχος οὐλόμενον xal δῆριν αἱματόεφσαν. Quod Plutarchi dictum si cum altero loco comparamus , apertum est, hic scriptorem. aut falli aut alios, quam qui ad nostram etatem manserunt, versus Empedocleos spectare, quo- niam ep de quo agimus. loco. nom magna ille vires rerum universitatem moventes, sed genii qui hominum vitam regunt designantur. In quo haud scio an auctor Tabule, quam Cebeti The- bano tribuunt, Empedoclis exemplum secutus sit. Caeterum θεμερῶπις, pro quo apud Plutarchum uno loco legitur ἱμερῶπις, altero μέροπε, acceptum referimus Bentlejo Epist. crit. ad Millium p. 76 (p. 516 opusc. philol. ed. Lips.). ον]. Prom. v. 134 ed. Herm. ἐχ δ᾽ ἔπληξέ μοι τὰν 0c- μερῶπιν αἰδῶ, quo pertinet llesychii glossa : θε-- μερόπις, ἐρασμία ἀγχόνη. ubi cum Sopingio cor- rigendum αἰσχύνη. Non dubito quin vera sit Hesychii explicatio, quamquam non nego IÉschylez sententize accommodatiorem esse eam notionem quam.adjectivo θέμερον ascribit, idem quod σεμνόν sonare dicens. Adde quod θευμέρη 23 ΟΟΜΜΕΝΤΑΒΙΌΝ etiam exponit σεμνή, βεδαία, εὐσταθής. Scaliger conjecerat ἱερῶπις. . Vs. 24. Καλλιστώ dez nomen quod a superlativo manavit ut vs. 45 Νεγιστώ. De quorum aliorum- ᾿ς que nominum in ὦ cadentium origine et vi parum accurate nuper disseruit Chr. A. Lobeckius 'P»- pat. p. 317 seqq. simul in eo lapsus, quod pag. 319 Empedoclem ait rerum gignendarum causas mulierum vocabulis appellasse. Neque enim causas genitrices hic tractat philosophus, sed ut supra vidimus, deas recens natorum comites eorumque vitz moderatrices legentibus ante oculos ponit. Ut Καλλώ nomen mulieris est in Anthol. Palat. 1X, Go5 pulchritudinem signifi- cans , ita Καλλιστώ summam pulchritudinem va- let. Eadem ratio est appellationum Μεγαλὼ (cf. Thesaur. Paris.) et Μεγιστώ. Pro Αἰσχρή, quod Karstenius et Bergkius toleraverant, rescriben- dum Αἴσχρη ut apud Callimach. ep. 43; Asclep. 47, Pal. 5, 181. Θόωσα quam Homerus Poly- phemi matrem esse fingit Od. I, 72 hoc loco Ce- leritas est, cui opponitur Δηναιή, Tardítas. Ita enim Bentlejus l. c. correxit vulgatam Δειναίη; quo fit ut omnia recte respondeant. Neque vero Θόωσαν cum Karstenio in Comm. p. 169 pro Te- meritate accipi convenit. Vs. 25. Servanda Codicum scriptura Νηυερτής, cujus nominis Nereidem reperimus apud Home- rum [liad. XVIII, 46 : Νημερτής τε καὶ Αψευδὰλς xal Καλλιάνασσα, et Hesiodum Theogon. v. 362 : Νη- μερτής 0 ἣ πατρὸς ἔχει νόον ἀθανάτοιο. Karstenius cum Scaligero scripsit Νημέρτη, quod omnia hzc dzmonum nomina feminini generis faceret Empe- docles. At ne generis quidem discrimen ullam aliam quam accentus mutationem flagitat. Namque 5$ ᾿Ἀψευδής Nereidis nomen est in loco Homerico, quem attulimus, contra 6 ᾿Αψεύδης, Prator Athe- niensis, de quo vide Diodorum Siculum XII, 36. Quamobrem Nwy«pcv/cid ipsum est quod hic requi- ritur; Νημέρτης autem , si in usu fuit, viri nomen fuisse liquet. Quod vero doctissimus vir illud Νημέρτη aliorum vocabulorum, velut Εὐτέρπη, ἘΕὐχράτη, Eóveixy analogia munire tentavit, id vereor, ne parum considerate fecerit, siquidem primum exemplum certum est, reliqua incerta. Etenim pro Εὐχράτη, quod agnoscit Apollodorus, I, 6, in Hesiodi Theogon. vs. 243 rectius ponitur cum Lennepio et aliis Εὐχράντη. Cf. interpp. ad l. c., altero autem exemplo prorsus abstinendum erat. Nimirum t et εἰ a librariis et lapicidis quum $zpius confusa esse constet, nominis Εὐνείχη apud Hesiodum Theogon. vs. 246 (cujus loco alii legunt Eóv(x») incertam reddit originem viri nomen Eóvetxo; in. inscr. Att, apud Boeckh. vol. I, n. 268 p. 37o, 49. Ac pro Ἐδνειχος quidem recte suspicatur Dindorfius in Stephani Thesauro legendum esse Εὔνιχος, sed utrum in loco He- siodeo Nereis ista ex εὐνειχής appellata sit Εὐνείχη, quod propter menibranarum consensum et Etym. M. p. 933, 31 et p. 276, 12 nec non Pseudo-Herodianum Epimerism. p. 225, 1 sta- tuit Lennepius, an potius Εὐνίχη fuerit, ut Apol- lodori x, 6 auctoritate permoti existimarunt Gravius, Toupius Append. Annot. in Theocr. pag. 35, Valckenarius ad Theocrit. XX, 1 et Her- mannus in censura Hesiodi a Gettlingio editi, in hac testimoniorum similiumque vocum pau- citate admodum incertum est, Quamvis enim Choeroboscum etiam in Crameri Anecd. 1} pag. 272, 21 testem adhibeas, ut demonstres apud Apollodorum exarandum esse Ἐὐνείχη, tamen εὐνείχης adjectivum citatum a Scholiasta ad 1]. «, 23 ex Ántimacbo tritum verbum non est, Εὔνιχος autem nomen usitatissimum,. — Plutarchus de Án. tranq. p. 474 (vol. VII p. 854 ed. Reisk.) exhibet μελάγχαρπός τ᾽ ᾿Ασάφεια, quod. non bene defendit Sturzius, Prastat scriptura memorata Tzetza Chil. XII v. 575, ubi de Empedocle : λέγει γὰρ τὴν ἀσάφειαν μελάγχορον ὑπάρχειν. Est autem μελάγκορος πίρτὶς oculorum pupillis, quo nihil aptius obscuritati et dissimulationi co- gitari licet. Namque ἀσάφεια hic dissimulationem valet, quz recte opponitur sinceritati. Qui ob- scure (ἀσαφῶς) loquitur, aut loquendi inscitia aut consilio et arte id facit. Horum alterum infan- tem , alterum eorum quz sentit dissimulatorem esse apparet. Quare scriberem cum Geelio apud Karstenium Addend. p. 519 μελάγκορος ἠδ᾽ ᾿Ασά- qt, nisi Matranga Mus, Rhen. 1848 pag. 115 testaretur in Tzetzz cod. Vat. legi μελάγχουρος. Nullo modo autem requiritur Karstenii illud μελάγχορσός τ᾽ ᾿Ασάφεια (a χόρση, χόῤῥη, caput) quod ore Fallacia fusco interpretatur. Vss. 236-28 sunt apud Cornutum de Nat. deor. pag. 9o ed. Osann. In cod. Laurentiano pro Φθιμένη mero librarii errore legitur φειμένη; ser- vandus autem accentus in penultima exemplo nominum Κτιμένη Odyss, XV, 363 et Κλυμένη Il. XVII, 47, licet alia itidem a participiis passivis vel mediis formata, ut Σωζομενός, Εἰδομενή, in ultima syllaba acuantur. Praterea fluctuant co- dices inter Καινώ, Kowo et Kwo, atque inter ἀστεμφής et ἀπεμφής. Nam plereque Cornuti edi- tiones habent χινώ τε xal ἀστεμφῇ, Galei cod. ms, καινώ τ᾽ ἀστεμφής τε. Cod. Paris. χαινώ τ᾽ ἀστημφής oinisso τε. Flor. À : χαίνω «' ἀστεμφής τε. Flor. B : xtyo τ᾽ ἀπέμφης τε. Cod. Reg. καινώ τ᾿ ἀστυμφῇ ΙΝ EMPEDOGLIS CARMINUM BELIQUIAS. τε. [n ultimo versu alii codicesexhibent Φορύη, alii Φορίη, deinde omnes fere libri praebent o5», excepto cod. Flor., in quo reperitur σοφίη. linc Sturzius scripsit : Καινώ τ᾽ ἀστεμφής τε πολυστέφανός τε Meqtoto, xat Φορίη Σοφίη τε xal ᾿Ομφαίη, qua sic interpretatur : Καινὼ ἀστεμφής, Juventus interrita , robusta, opp. πολυστ. Meyw:o , honorata Senectus. Φορίη Σοφίη ve, Temeritas et Sapientia. ' "Ou gain, Por, cui oppositum fuisse putat Σιγή τε, Silentium. At neque Kavo Juventus est, quum novitatem significet, neque Μεγιστώ Senectus, quum de Majestate accipi oporteat, Reliqua infra expediam. Karstenius posuit : Φυτώ τε Φυθιμένη τε xai Evain καὶ "γερσις Κινώ τ᾽ ᾿Αστέμφη τε, πολυστέφανός τε Μεγιστὼ xai Φορύη, Σόμφη τε καὶ ᾿θμ φαίη. Quze in hunc modum vertit : Genitrix Natura Letumque, et Sopor Curaque vigil , Vigor atque Torpor, et honorata Majestas ac Squalor, et Vox raucisona Eloquiumque divi. num. Ftenim recte viderat ἀστεμφής quominus tanquam adjectivum ad praecedens nomen refer- retur, obstare repetitum «e, quod tolli non sineret numerus. [taque ambo illa vocabula haud aliter atque ea quz sequuntur inter se opponi. Quod autem ἀστεμφής in ᾿Ἀστέμφη mutavit, id non magis excusandum quam Νημέρτη de quo dixi ad vs. 25. Lingue leges flagitant Ἀστεμφής, cui dez altera ex parte respondet Κινώ ἃ χινεῖν, Quum Μεγιστώ sit Majestas vel Opulentia, eique | aptissimum epitheton sit πολυστέφανος, patet con- trariam deam Miseriam vel Egestatem esse debere. Neque dubium, quin Empedocles tale quid hoc loco scripserit. Sed miramur, quod Karstenius dictu difficile esse existimavit, utrum squalor rectius Φορύη an Φορίη nominetur. Neutrum enim recte se habet. Ápparet derivatum esse nomen a q0pute (φορύνω, φορύσσω) polluo, contamino, unde qopuré, excrementa, quisquiliz, φορειά, βόρδορος, et latinum λογία. Jam ut a 95» ducitur φυή, ita a φορύω fit popuz. Itaque praeterquam quod : in penultima syllaba analogie repugnat, mutato ac- centu opus est. Deinde pro σόρη jam Galeus sub- stituerat Zóugv , quod Karstenius tueri conatur. Est autem σομφός Hesychio χαῦνος, preterea cv49óv de voce dictum idem valet quod φαιόν de colore. Cf. Aristot, "Topic. I, 15 p. 151 G. Quum igitur σομφὴ φωνὴ vox rauca vel fusca sit, Karstenius Σόμφην nomen proprium esse opina- batur fictum ἃ poeta δὰ designandum obscurum murmur et inanem strepitum oppositumque 28 ᾿Ομφαίῃ, i. e. voci clarsie et quasi fatidice. Cui explicationi illud potissimum refragatur, quod rauca voci non videtur locus inter genios ab Empedocle concedi potuisse. Accedit quod ὀμφή non semper significat vocem divinam vel oracu- lum, sed sepenuniero non differt a φωνή vel αὐδή. Cf. Steph. Thes. vol, V p. 2004, ideoque ὀμφαῖος apud Nonnum Dionys. 9, 383 : ὀμφαίῃ περὶ πέτρη et 12, 42 ὀμψαίῳ παρὰ τοίχῳ recte vertitur vocalis. Si igitur Ὀμφαίην vocem claram vel simpliciter vocem intelligimus, huic necessario respondet silentium, ut apud Synesium hymn. Il, vs. 63 seqq. p. 27 ed. Steph. (p. 317 ed. Petav.) Σὺ πατήρ, σὺ δ᾽ ἐσσὶ μήτηρ, σὺ δὲ ἄῤῥην, σὺ δὲ θῆλυς, σὺ δὲ φωνά, σὺ δὲ σιγά, quem locum jam laudaverat Sturzius, non im- memorSynesium ex mente l'ythagoreorum loqui. Quamobrem etiam Bergkius de Emp. Proom. p- 34 doricum σωπή i. e. σιωπή versui intulit ita. scribendo : xal ᾿Αφορίη Σωπή τε χαὶ ᾿ὈΟμφαίη. Sed neque Ἀφορίην placere nobis posse ex iis quae supra exposita sunt sequitur, neque Zorv pro-. pter dialecti diversitatem Empedocleis carminibus convenire apertum est. Similiter Steinius : xci Φορύη, Σωπή τε xal Ὀμφαίη. Miram vero rem informavit Panzerbieterus Ephemerid. antiqnar. a. 1845 p. 89o. Qui post ᾿Αστοκφής dearum par desiderari contendens itidemque deesse deam Majestati respondentem, positis lacunarum signis ita locum discerpere volebat : Κινώ τ᾽ Ἀστεμφής T 2... € πολυστέφανός τε Meyiozoo xat Φορίη Μονίη τε xat Ὀμφαίη, Ait autem Κινώ et ᾿Δστεμφής ad qualitatem , Φο- ρίην et Μονίην ad locum pertinere. Quam rationem nobis non probari neque omissum esse quid- quam , quod ad plenam sententiam requiras , non est quod novis argumentis demonstrem. Id tamen viro docto concedimus, quoniam a Cornuto ul- tima verba soluto metro relata sunt, deesse ali- quid ad versus integritatem. Quocirca nuper Osannus magna ex parte Karstenium secutus metro post Μεγιστώ jam abrupto exaravit : Φυσώ τε Φθιμένη τε xoi E2valn xal "Eyspow Κινώ τ᾽ Ἀστέμφης τε πολυστέφανός ve Meytoxo καὶ Φορίη, xal Σόμφη καὶ Ὀμφαίη xal ἄλλαι [πολλαί, κτλ. Hic ut de cseteris taceamus, ἃ quihus assensionem 44 COMMENTABIUS cohibemus, fugit virum eruditissimum discri- men, quod inter ᾿Ἀστέμφης et ᾿Ἀστεμφής intercedit, de quo egi ad vs. 35. Mihi enim locus sic videtur refingendus : Φυσώ τε Φθιμένη τε xol Εὐναίη καὶ "Εγερσις Κινώ τ᾽ ᾿Ἀστεμφής τε, πολυστέφανός τε Μεγιστὼ xol Φορυὴ xal δῖα Σιωπή τ᾽ Ὀμφαίη τε. Vs. 29 citatur a Porphyrio de antro Nymph. c. 8, ubi hec leguntur : Oi Πυθαγόρειοι xal. μετὰ τούτους Πλάτων ἄντρον xal σπήλαιον τὸν κόσμον ἀπε- φήναντο. Παρὰ γὰρ ᾿Εμπεδοχλεῖ αἱ ψυχοπομποὶ δυ- νάυεις λέγουσιν" ᾿Ηλύθομεν τόδ᾽ π᾿ ἄντρον ὑπόστεγον. Conjungenda cum hoc loco Plotini verba En- nead, lV, 8, 1 p. 469 B : Τὸ αἰσθητὸν πᾶν πανταχοῦ ἀτιμάσας (ὁ Πλάτων) xal τὴν πρὸς τὸ σῶμα χοινωνίαν τῆς ψυχῆς μεμψάμενος ἐν δεσμῶ τε εἶναι καὶ τεθάφθαι ἐν αὐτῷ τὴν ψυχὴν λέγει, καὶ τὸν ἐν ἀποῤῥήτοις λεγό- μενον λόγον μέγαν εἶναι, ὃς ἐν φρουρᾷ τὴν ψυχήν φησιν elvat, Καὶ τὸ σπήλαιον αὐτῷ ὥσπερ ᾿μπεδοχλεῖ τὸ ἄντρον. In eandem sententiam /Éneas Gazzus Theophr. in M. Bibl. PP. T. XII p. 620 À : Τόδε τὸ πᾶν ᾿Εμπεδοχλῇς ἄντρον πεποίηχεν᾽ ἐν πολιτεία δὲ Πλάτων μεταδάλλων σπήλαιον ὀνομάζει. Non est quod putemus τὰς ψυχοπομποὺς δυνάμεις, quas Porphyrio teste loquentes inducit Empedocles, diversas esse ab 115, quarum modo mentio facta est, Χθονίη, ᾿Ηλιόπη͵ cet. Platonis dictum quod respiciunt Porphyrius, Plotinus et /Eneas Ga- z:eus exstat initio libri VII de Republica pag. 514 ed. Steph. : Ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους olov ἐν καταγείῳ οἰχή- eet σπηλαιώδει. Eodem pertinent illa que Proclus in Timaum pag. 101 Εἰ, ed. Basil. (pag. 240 ed. Schneider.) de aliorum placitis refert : "ἔνιοι δὲ τὸν μὲν δημιουργὸν αἰτιᾶσθαι οὐδαμῶς τολμῶσι, τὸ δὲ πᾶν τοῦτο αἰτιῶνται χαὶ παραφέρουτι τὰ τῶν πα- λαιῶν ἄντρον καλούντων χαὶ σπήλαιον. ldem pag. 95 D (pag. 224 ed. Schneider.) laudat Orphicum huncce versum : Ταῦτα πατὴρ ποίησε χατὰ σπέος ἠεροειδές, receptum in Orphic. Herm. p. 456. Hie- rocles in carm, aur. pag. 180. ed. nostr : Τοῦτο πέρας τῶν πόνων τὸ χάλλιστον. Τοῦτο, ὡς Πλάτων φησίν, 6 μέγας ἀγὼν xal ἐλπὶς 5$ μεγάλη. 'Γοῦτο φιλο- σοφίας ὃ τελειότατος xapróc, τοῦτο τῆς ἱερατιχῆς xal τελεστιχῆς τέχνης τὸ μέγιστον ἔργον, οἰχειῶσαι μὲν καὶ ἀναγαγεῖν πρὸς τὰ ὄντως χαλά, ἀπολῦσαι δὲ τῶν τῇδε πόνων, ὡς ἔχ τινος καταγείον σπηλαίου τῆς ἐνύλου ζωῆς, καὶ ἀναγαγεῖν πρὸς τὰς αἰθερίους αὐγάς, xal ταῖς μαχάρων ἐνιδρῦσαι νήσοις, τοὺς διὰ τῶν προει- ρημένων ὁδεύσαντας. Vss. 3o-31 laudat Clemens AlexandrinusStrom. 3 p. 43a B. Vs. 31 Porphyr. de abst. 1], 27: ᾿Εντεῦθεν τὸ θρηνούμενον πρὸς τῶν παλαιῶν, ὡς τοίων "ἔχ τ᾿ ἐρίδων ἔχ τε νειχέων γενόμεσθαχ, ὅτι τὸ θεῖον xal ἀχήράτον xal ἐν πᾶσιν ἀδλαδὲς σώζειν οὐ δυνάμελ, Expressit Timo Phliasius ap. Euseb. Prep. ον. XIV, 18p. 763 (fragm. V.) Σχέτλιοι ἄνθρωποι, χάχ' ἐλέγχεα, γαστέρες olov, τοίων ἔχ τ᾽ ἐρίδων ἔχ τε oom (9v πέπλασθε. (Leg. ex Empedocle οἵων). Scalige apud Stephanum in poes. phil. p. 316 scribendum esse vidit ὦ δειλὸν, quum vulgo apud Clemente ἡ δειλὸν legatur. Sylburgius reponendum exisi mabat vel ἃ vel ὦ. Scaligeri emendationem m rito probarunt Sturzius et Karstenius. Pro bw voÀ6ov non erat, quod Nakius Choeril. conji δὶς &vol6ov, siquidem Sucdvol6o; eodem prorsus modo formatum est quo δυσάμμορος vel δυσάυοιρν, Alterum quod Karstenius comparavit, non in-, frequens apud poetas est. cf. Iliad. y , 438, alte rum ab Hesychio exponitur χαχόμοιρος, δύστηνος, δυστυ,ής. — οἵων ἐξ ἐρίδων refertur ad calamitates. quas homines vel potius dii e ccelo ejecti jam. prius quam mundum ingrederentur, pertulis- sent. Mirandum autem Steinium e Porphvrio, qui Empedoclis verba memoriter citat , «otv hic rescribere voluisse. Alios hujus generis poetarum locos Clemens 1l. c. exhibet. Vss. 3a—35. exstant apud Plutarchum de Isid. et Osir. p. 361; de vi. tando zre alieno p. 83o (vol. VII p. 426; ἃ p. 3oa ed. Keisk.). Ab hoc mutuatus est Eusebius Prap. Ev. V, 5 p. 187 D. ᾿λποφυγὴ δ᾽ οὐχ ἔστιν ἐπὶ τὰς νομὰς ἐχείνας xal τοὺς λειμῶνας, ἀλλὰ πλάζοντει, καθάπερ οἱ θεήλατοι xal οὐρανοπετεῖς ἐκεῖνοι τοῦ Fx ποδοχλέους δαίμονες, Plutarchi verba sunt qui simul de vatis Agrigentini sententia genios peccatorum delictorumque poenas luere dicit , donec purgati in pristinum domicilium revertantur. liden versus leguntur apud Hippolytum pag. 450 e. Miller : ΝΜεταλλάσσουσι γὰρ αἱ ψυγαὶ σῶμα x co- μᾶτος ὑπὸ τοῦ νείχους μεταδαλλόμεναι xal χολαζ)- μεναι xal οὐχ ἐώμεναι μένειν εἰς τὸ ἕν, ἀλλὰ χολάζεσθει ἐν πάσαις χολάσεσιν ὑπὸ τοῦ νείχους τὰς ψυχὰς μετα- ϑαλλομένας σῶμα ix σώματος, ubi etiam versus 33-35 iterantur. Ceterum μὲν γὰρ omnes, excepto Hippolyto qui γε praebet toto versu sic scripto : Αἰθέριόν γε μένος ψυχὰς πόντονδε διώκει. Idem πόντον δέε χθονὸς habet. Pro ἀχάμαντος Hippolytus gai- θοντος quod Schneidewino arrisit. Plutarchus de Is. et Osir. 1. c. pro ἐς αὐγὰς perperam ἐσαῦθις; idem de vit. &re al. πόντος δὲ χθονὸς, omissa pra- positione qua et apud Eusebium desideratur, denique priore loco Plutarchus ἀπέπτυσε pariter atque Eusebius et Hippolytus, posteriore ἀνέ- πτυσε, sed alterum rectius usurpatur de mari in terram ejiciente. Cf. IH. IV, 426. Nihil aliud autem hzc per diversa elementa demonum jacta- tio designat, quam ipsam formarum mutationem qua modo in volatiles bestias, modo in aquatile:, IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. modo in terrenas conversi varias induunt figuras. F Cf. vss. 7-12. Empedocleum dogma quod poste- ἀμ rioribus etiam saeculis celebrabatur quibusdam »j. veterum displicuit. Itaque apud Plutarchum de ων oracul defect. p. 418 (Vol. Vll pag. 648) legi- , mus : Kal ὃ Ἡραχλέων᾽ τὸ μὲν ἐφεστάναι τοῖς χρη- στηρίοις (εἶπε) μὴ θεούς, οἷς ἀπηλλάχθαι τῶν περὶ γῆν . προσῆκόν ἐστιν, ἀλλὰ δαίμονας ὑπηρέτας θεῶν, οὐ ἥν. δοχεῖ μοι χαχῶς ἀξιοῦσθαι" τὸ δὲ τοῖς δαίμοσι τούτοις μονονουχὶ ῥάγδην λαμδάνοντας ix τῶν ἐπῶν τῶν '᾽Ἔμ- (. πεδοχλέους, ἁμαρτίας xal ἄτας xal πλάνας θεηλάτους ἐπιφέρειν, τελευτῶντας δὲ χαὶ θανάτους ὥσπερ ἀν- θρώπων διποτίθεσθαι (corr. τελευτῶσι δὲ xai θανάτους ὥσπερ ἀνθρώποις προτίθεσθαι) θρασύτερον ἡγοῦμαι xat βαρδαριιώτερον. Quod poenz genus Empedocles . demonibus tribuit, idem prope Virgilius defun- ctorum animis propositum esse apud inferos, quamquam alio sensu, his cecinit verbis /En. Vl, 740 : Ergo exercentur poenis veterumque malorum supplicia expendunt. Alizte panduntur inanes suspenssze ad ventos, aliis sub gurgite vasto infeclum eluitur scelus, aut exuritur igui. Vss. 36-44. Versus hos affert Sextus Empir. adv. Math. VII, 122 (pag. 397 ed. Fabr. p. 217 Bekk.) Vs. 37 πολλὰ x. τ᾿ Δ. memorat Proclus in Plat. Timaum p. 175 (p. 414 ed. Schneid.). Vs. 39. oxupopot x. t. À. Plutarch. de Is. et Osir. p. 360 (Vol. VII p. 422 ed. R.) Vs. 4o et 42 Diogenes laertius IX, 73. Vs. 42 sq. item Plutarch. aud. pet. p. 17 (Vol. VI p. 61). Sextus 1. c. ἄλλοι δὲ σαν οἱ λέγοντες χατὰ τὸν ᾿Ἐμπεδοχλέα χριτήριον εἶναι τῆς ἀληθείας οὐ τὰς αἰσθήσεις, ἀλλὰ τὸν ὀρθὸν λόγον, τοῦ δὲ ὀρθοῦ λόγου τὸν μέν τινα θεῖον ὑπάρχειν, τὸν δὲ ἀνθρώπινον, ὧν τὸν μὲν θεῖον ἀνέξοιστον εἶναι, τὸν δὲ ἀνθρώπινον ἐξοιστόν. (123) λέγει δὲ περὶ μὲν τοῦ μὴ ἐν ταῖς αἰσθήσεσι τὴν χρίσιν τἀληθοῦς ὑπάρχειν οὕτως (sequuntur vs. 36-43). (124) περὶ δὲ τοῦ μὴ εἶναι εἰς τὸ παγτελὲς ἄληπτον τὴν ἀλήθειαν, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ὅσον ἰχνεῖται ὁ ἀνθρώπινος λόγος ληπτὴν ὑπάρχειν, διασαφεῖ τοῖς προχειμένοις ἐπιφέρων (sequitur vs. 43 pars posterior cum vs. 44). Recte jam Scaliger apud Stephanum poes. phil. p. 216 ait omnia que a Sexto hic citantur conjungi oportere , neque ver- suum ordinem immutatum, sed Empedoclis dicta interpositis tantum Sexti verbis interrupta esse. Quamobrem qui apud Sextum paucis interjectis sübjunguntur versus ἀλλὰ θεοὶ τῶν x. τ΄ À., eos cum Karstenio et aliis ad procmium pertinere ratus sum, Vs. 36. Pro στεινωποὶ Prellerus conjecit στει- νύποροι secutus "Theophr. de sens. c. 7; sed hac mutatione locus non eget; uiv omittit Cod. Ci- 25 zensis apud Bekkerum. Vs. 35 δειλεαπέχ Dekkeri Codices, Cizensis et Regimontanus atque editio Genevensis, item liber Vratislaviensis omisso accentu, δειλευπῇῆα Fabricius, sed Proclus δέίν᾽ ἔπεα, quod est etiam apud Stephanum Poes., phil. p. 20, idque in δήνε᾽ ἔπειτα mutatum. volebat Scaliger, in δείν᾽ ἔπεσον Sturzius. Contra δείν᾽ ἔμπυα proposuit Bergkius ; 50! ἔπεα Prellerus. Quz quum non satisfaciant, Karstenius legen- dum suspicatus est δείν᾽ dy maux, presertim quum Proclus in hunc modum Empedoclis verba expo- nat : πολλὰ γὰρ ἐμπίπτοντα τοῖς ὄντως ἡμῖν δειλοῖς, ὡς φυγάσι θεόθεν γενομένοις, ἀμδλύνει τὴν τῶν ὄντων θεωρίαν. Nec male Emperius act. soc. gr. I p. 357 δείλ᾽ ἔμπαια quod recepit Bekkerus. Ego etsi prius conjeceram πολλὰ δὲ δείν᾽ ἐπίασι, τάτ᾽ ἀμόλύνουσι μερίμνας, vel πολλὰ γὰρ ἔμπεσε δεινὰ, χτλ., tamen Karstenii conjecturam nunc maxime probo. — : Vs. 38 ζωῆς ἀδίου legi jussit Scaliger ap. Steph. p. 216; ζωῆσι βίου codd. Ciz. Regim. Vrat. et Fabr., ζώοισι βίου ed. Genev. et Steph. ; ἐν ζωοῖσι βίου Gataker. ad M. Ant. X, 31, ζώουσι βίου Wyt- tenbachius ad Plut. de Is. et Osir. 360.C. --- ἀθρή- σαντες reposui cum Stephano et Scaligero; ἀθροί- σαντες Codd. Ciz. et Regim., sed hic superscripto 7; , item Fabricius; ἀθλήσαντες Karstenius. — Vs. o 40 αὐτὸ μόνον Stephanus; αὐτῷ cod, Regim., αὐτὸς ov Ciz. μόνω Regim. — Vs. 41 πάντοσ᾽ vulgo ; πάντοσ᾽ σ᾽ Ciz., ἐλαυνόμενοι codd.; ἐλαυνόμενος Steinius. τὸ δ᾽ ὅλον εὔχεται εὑρεῖν Codd; τὸ δ᾽ ὅλον μὰψ εὔχεται εὑρεῖν Steinius; τὸ δὲ λώιον Scaliger, τὸ δ᾽ ὅλον πᾶς Bergkius. τὸ δὲ οὖλον ἐπεύχεται Sturzius et Karst. Vs, 42. οὕτως οὔτ᾽ Codd.; αὔτως Karstenius. οὐδ᾽ ἐπιδερχτὰ Bergk., οὐδ᾽ ἐπαχουστὰ Codd., οὔτ᾽ ἐπα- χουστὰ Bergkius. Vs. 43. νόω vulgo ; νῷ Cod. Ciz, et Vrat. δ᾽ addidit Bergkius. Vs. 44 libri omnes πεύσεαι, οὗ πλεῖόν γε βροτείη μῆτις ὄρωρεν, quod Karstenius propter Sexti interpretationem con- vertit in πεύσεαι οὐ πλέον ἠὲ βροτείη μῆτις ὄρωρε structura etsi non perusitata, tamen haud men- dosa adhibita ; Bergkius malebat οὐ πλεῖόν γε fipo- voi (vel βροτῶν) * μῆτις ὄρωρεν. Cf. de Emped. prooem. p. 14, quamquam ibidem p. 17 haud diffitetur scribi etiam posse οὐ πλέον ἤ γε βροτείη μῆτις ὄρωρεν. Hermanno placebat οὗ πλείων γε, Panzerbietero ὃ πλεῖστόν γε βροτείη μῶτις ὄπωπεν. Sed horum fortasse nemo versum Empedocleum restituit. Itaque Karstenius quum dubitanter suam correctionem intulisset, mallem tamen, inquit , hujusmodi quid seriptum esset : « πεύσεαι ὅσσον ἔπι os—vel ὅσσ᾽ ἀΐειν σε βροτείη μῆτις ὄρωρε i. e. disces, quantiun assequi te sinit humana intel- 94 COMMENTABIUS cohibefus, fugit virum eruditissimum discri- men, quod inter ᾿Ἀστέμφης οἱ Ἀστεμφής intercedit, de quo egi ad vs. 35. Mihi enim locus sic videtur refingendus : Φυσώ τε Φθιμένη τε xod Εὐναίη xal ΓΕγερσις Κινώ τ᾽ Ἀστεμφής τε, πολυστέφανός τε Μεγιστὼ xal Φορυὴ xol δῖα Σιωπή τ᾽ Ὀμφαίη τε. Vs. 29 citatur a Porphyrio de antro Nymph. c. 8, ubi hec leguntur : Οἱ Πυθαγόρειοι xal μετὰ τούτους Πλάτων ἄντρον καὶ σπήλαιον τὸν κόσμον ἀπε- φήναντο. Παρὰ γὰρ ᾿Εμπεδοχλεῖ αἵ ψυχοπομποὶ δυ- νάμεις λέγουσιν’ λύθομεν τόδ᾽ ὑπ᾽ ἄντρον ὁπόστεγον. Conjungenda cum hoc loco Plotini verba En- nead. IV, 8, 1 p. 469 B : Τὸ αἰσθητὸν πᾶν πανταχοῦ ἀτιμάσας (ὁ Πλάτων) xai τὴν πρὸς τὸ σῶμα χοινωνίαν τῆς ψυχῆς μεμψάμενος ἐν δεσμῷ τε εἶναι xad τεθάφθαι ἐν αὐτῷ τὴν ψυχὴν λέγει, xal τὸν ἐν ἀποῤῥήτοις λεγό- μενον λόγον μέγαν εἶναι, ὃς ἐν φρουρᾷ τὴν ψυχήν φησιν εἶναι. Καὶ τὸ σπήλαιον αὐτῷ ὥσπερ ᾿Ευπεδοχλεῖ τὸ ἄντρον, In. eandem sententiam /Eneas Gazzus Theophr. in M. Bibl. PP. T. XII p. 620 Α : Τόδε τὸ πᾶν ᾿Εμπεδοχλῇς ἄντρον πεποίηκεν᾽ ἐν πολιτεία δὲ Πλάτων μεταδάλλων σπήλαιον ὀνομάζει, Non est quod putemus τὰς ψυχοπομποὺς δυνάμεις, quas Porphyrio teste loquentes inducit Empedocles ,- diversas esse ab iis, quarum modo mentio facta est, Χθονίη, ᾿Ηλιόπη, cet. Platonis dictum quod respiciunt Porphyrius , Plotinus et /Eneas Ga- zzus exstat initio libri VII deRepublica pag. 514 ed. Steph. : Ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους olov dv χαταγείῳ obof- cet σπηλαιώδει. Eodem pertinent illa quae Proclus in Timzum pag. 101 F. ed. Basil. (pag. 240 ed. Schneider.) de aliorum placitis refert : "Eviox δὲ τὸν μὲν δημιουργὸν αἰτιᾶσθαι οὐδαμῶς τολμῶσι, τὸ δὲ πᾶν τοῦτο αἰτιῶνται καὶ παραφέρουτι τὰ τῶν πα- λαιῶν ἄντρον χαλούντων xa σπήλαιον. ldem pag. 95 D (pag. 224 ed. Schneider.) laudat Orphicum huncce versum : Ταῦτα πατὴρ ποίησε χατὰ σπέος ἠεροειδές, receptum in Orphic. Herm. p. 456. Hie- rocles in carm. aur. pag. 180. ed. nostr : Τοῦτο πέρας τῶν πόνων τὸ χάλλιστον. Τοῦτο, ὡς Πλάτων φησίν, ὁ μέγας ἀγὼν καὶ ἐλπὶς 54 μεγάλη. 'Γοῦτο φιλο- σοφίας 6 τελειότατος χαρπός, τοῦτο τῆς ἱερατιχῆς xal τελεστιχῆς τέχνης τὸ μέγιστον ἔργον, οἰχειῶσαι μὸν καὶ ἀναγαγεῖν πρὸς τὰ ὄντως χαλά, ἀπολῦσαι δὲ τῶν τῇδε πόνων, ὡς ἔχ τινος καταγείονυ σπηλαίου τῆς ἐνύλου ζωῆς, xol ἀναγαγεῖν πρὸς τὰς αἰθερίους αὐγάς, χαὶ ταῖς μαχάρων ἐνιδρῦσαι νήσοις, τοὺς διὰ τῶν προει- ρημένων δδεύσαντας. Vss. 3o-31 laudat Clemens AlexandrinusStrom. 3 p. 43a B. Vs. 31 Porphyr. de abst. 1l, 235 : Ἐντεῦθεν τὸ θρηνούμενον πρὸς τῶν παλαιῶν, ὡς τοίων dx τ᾽ ἐρίδων ἔχ τε νειχέων γενόμεσθα, ὅτι τὸ θεῖον xal ἀχήράτον xai ἐν πᾶσιν ἀδλαδὲς σώζειν οὐ δυνάμεθα. Expressit Timo Phliasius ap. Euseb. Prep. ev. XIV, 18p. 263 (fragm. V.) Σχέτλιοι ἄνθρωποι, x&x* ἐλέγχεα, γαστέρες olov, τοίων ἔχ τ᾽ ἐρίδων ἔχ τε στονοι- χῶν πέπλασϑε. (Leg. ex Empedocle otov). Scaliger apud Stephanum in poes. phil. p. 416 scribendum esse vidit ὦ δειλὸν, quum vulgo apud Clementem ἡ δειλὸν legatur. Sylburgius reponendum existi- mabat vel & vel ὦ. Scaligeri emendationem me- rito probarunt Sturzius et Karstenius, Pro δυσά- voA6ov non erat, quod Nzkius Choaril. conjiceret δὶς ἄνολθον, siquidem δυσάνολθος eodem prorsus modo formatum est quo δυσάμμορος vel δυσάμοιρος. Alterum quod Karstenius comparavit, non in- frequens apud poetas est. cf. Iliad. y, 428, alte- rum ab Hesychio exponitur χαχόμοιρος, δύστηνος, δυστυχής. ---- οἵων ἐξ ἐρίδων refertur ad calamitates quas homines vel potius dii e colo ejecti jam prius quam mundum ingrederentur, pertulis- sent, Mirandum autem Steinium e Porphyrio, qui Empedoclis verba memoriter citat, τοίων hic rescribere voluisse. Alios hujus generis poetarum locos Clemens l. c. exhibet. 795. 33-35. exstant apud Plutarchum de Isid. et Osir. p. 361; de vi- tando zre alieno p. 83o (vol. VII p. 426; 1X p. 301 ed, lteisk.). Ab hoc mutuatus est Eusebius Prep. Ev. V, 5 p. 187 D. ᾿λποφυγὴ δ᾽ οὐχ ἔστιν ἐπὶ τὰς νομὰς ἐχείνας xal τοὺς λειμῶνας, ἀλλὰ πλάζονται, καθάπερ οἱ θεήλατοι xal οὐρανοπετεῖς ἐκεῖνοι τοῦ " [1 ποδοχλέους δαίμονες. Plutarchi verba sunt 401 simul de vatis Ágrigentini sententia genios peccatorum delictorumque penas luere dicit, donec purgati in pristinum domicilium revertantur. lidem versus leguntur apud Hippolytum pag. 150 ed. Miller : Μεταλλάσσουσι γὰρ a( ψυγαὶ σῶμα ἐκ σώ- ματος ὑπὸ τοῦ νείχους μεταδαλλόμεναι χαὶ χολαζό- μεναι xo οὖχ ἐώμεναι μένειν εἰς τὸ ἕν, ἀλλὰ χολάζεσθαι ἐν πάσαις χολάσεσιν ὑπὸ τοῦ νείχους τὰς ψυχὰς μετα- δαλλομένας σῶμα ἐκ σώματος, ubi etiam versus 33-35 iterantur. Caeterum μὲν γὰρ omnes, excepto Hippolyto qui γε praebet toto versu sic scripto : Αἰθέριόν γε μένος ψυχὰς πόντονδε διώχει. Idem πόντον δέε χθονὸς habet. Pro ἀχάμαντος Hippolytus φαέ- θοντος quod Schneidewino arrisit. Plutarchus de Is. et Osir. 1. c. pro ἐς αὐγὰς perperam ἐσαῦθις ; idem de vit. ere al. πόντος δὲ χθονὸς, omissa prae- positione que et apud Eusebium desideratur, denique priore loco Plutarchus ἀπέπτυσε pariter atque Eusebius et Hippolytus, posteriore &vé- mtucs , sed alterum rectius usurpatur de mari in terram ejiciente. Cf. 1l. IV, 426. Nihil aliud autem hac per diversa elementa demonum jacta- tio designat, quam ipsam formarum mutationem qua modo in volatiles bestias, niodo in aquatiles, ΙΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 25 modo in terrenas conversi varias induunt figuras. Cf. vss. 7-12. Empedocleum dogma quod poste- rioribus etiam szculis celebrabatur quibusdam veterum displicuit. Itaque apud Plutarchum de oracul. defect. p. 418 (Vol. VII pag. 648) legi- mus : Καὶ ὁ Ἡραχλέων " τὸ μὲν ἐφεστάναι τοῖς χρη- στηρίοις (εἶπε) μὴ θεούς, οἷς ἀπηλλάχθαι τῶν περὶ γῆν προσῆχόν ἐστιν, ἀλλὰ δαίμονας ὑπηρέτας θεῶν, οὐ δοχεῖ μοι χαχῶς ἀξιοῦσθαι" τὸ δὲ τοῖς δαίμοσι τούτοις μονονουχὶ ῥάγδην λαμάνοντας ix τῶν ἐπῶν τῶν ᾽Εμ- πεδοχλέους, ἁμαρτίας xat ἄτας xal πλάνας θεγλάτους ἐπιφέρειν, τελευτῶντας δὲ xal θανάτους ὥσπερ ἀν- ϑρώπων δποτίθεσθαι (corr. τελευτῶσι δὲ xat θανάτους ὥσπερ ἀνθρώποις προτίθεσθαι) θρασύτερον ἡγοῦμαι xat βαρδαρικώτερον. Quod poenz; genus Empedocles demonibus tribuit, idem prope Virgilius defun- ctorum animis propositum esse apud inferos, quamquam alio sensu, his cecinit verbis /En. Vl, 740: Ergo exercentur panis veterumque malorum supplicia expendunt. Ali& panduntur inanes suspense md ventos, aliis sub gurgite vasto infectum elluitur scelus, aut exuritur igni. Vss. 36-44. Versus hos affert Sextus Empir. adv. Math. VII, 122 (pag. 397 ed. Fabr. p. 317 Bekk.) Vs. 37) πολλὰ x. τ. Δ. memorat Proclus in Plat. Timaum p. 175 (p. 414 ed. Schneid.). Vs. 39. ὠχύμοροι x. τ. À, Plutarch. de 1s. et Osir. p. 360 (Vol. VII p. 42a ed. R.) Vs. 4o et 42 Diogenes laertius IX, 73. Vs. 42 sq. item Plutarch. aud. poet. p. 17 (Vol. VI p. 61). Sextus 1. c. ἄλλοι δὲ ἦσαν οἱ λέγοντες χατὰ τὸν Ἐμπεδοκλέα χριτήριον εἶναι τῆς ἀληθείας οὐ τὰς αἰσθήσεις, ἀλλὰ τὸν ὀρθὸν λόγον, τοῦ δὲ ὀρθοῦ λόγου τὸν μέν τινα θεῖον ὑπάρχειν, τὸν δὲ ἀνθρώπινον, ὧν τὸν μὲν θεῖον ἀνέξοιστον εἶναι, τὸν δὲ ἀνθρώπινον ἐξοιστόν. (123) λέγει δὲ περὶ μὲν τοῦ μὴ ἐν ταῖς αἰσθήσεσι τὴν χρίσιν τἀληθοῦς ὑπάρχειν οὕτως (sequuntur vs. 36-43). (124) περὶ δὲ τοῦ μὴ εἶναι εἰς τὸ παγτελὲς ἄληπτον τὴν ἀλήθειαν, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ὅσον ἰχνεῖται 6 ἀνθρώπινος λόγος ληπτὴν ὑπάρχειν, διασαφεῖ τοῖς προχειμένοις ἐπιφέρων (sequitur vs. 43 pars posterior cum vs. 44). Recte jam Scaliger apud Stephanum poes. phil. p. 216 ait omnia que a Sexto hic citantur conjungi oportere , neque ver- suum ordinem immutatum, sed Empedoclis dicta interpositis tantum Sexti verbis interrupta esse, Quamobrem qui apud Sextum paucis interjectis sobjunguntur versus ἀλλὰ θεοὶ τῶν x. τ. )., eos cum Karstenio et aliis ad prooemium pertinere ratus sum. Vs. 36. Pro στεινωποὶ Prellerus conjecit στει- νόποροι secutus "Theophr. de sens. c. 7; sed hac mutatione locus non eget; uiv omittit Cod. Ci- zensis apud Bekkerum. Vs. 35 δειλεαπέχ Dekkeri Codices, Cizensis et Regtmontanus atque editio Genevensis, item liber Vratislaviensis omisso accentu, δειλειαπῇα Fabricius, sed Proclus 3&(v' ἔπεα, quod est etiam apud Stephanum Poes., phil. p. 20, idque in δήνε᾽ ἔπειτα mutatum volebat Scaliger, in δείν᾽ ἔπεσον Sturzius. Contra δείν᾽ ἔμπυα proposuit Bergkius ; 8:0 ἔπεα Prellerus. Quse quum non satisfaciant, Karstenius legen- dum suspicatus est δείν᾽ ἔμπαια, praesertim quum Proclus in hunc modum Empedoclis verba expo- nat : πολλὰ γὰρ ἐμπίπτοντα τοῖς ὄντως ἡμῖν δειλοῖς, ὡς φυγάσι θεόθεν γενομένοις, ἀμθλύνει τὴν τῶν ὄντων θεωρίαν. Nec male Emperius act. soc. gr. 1 p. 357 680 ἔμπαια quod recepit Bekkerus, Ego etsi prius conjeceram πολλὰ δὲ δείν᾽ ἐπίασι, τάτ᾽ ἀμδλύνουσι μερίμνας, vel πολλὰ γὰρ ἔμπεσε δεινὰ, χτλ., tamen Karstenii conjecturam nunc maxime probo. — - Vs. 38 ζωῆς ἀδίου legi jussit Scaliger ap. Steph. p. 216; ζωῆσι βίου codd. Ciz. Regim. Vrat. et Fabr., ζώοισι βίου ed. Genev. et Steph. ; àv ζωοῖσι βίου Gataker. ad M. Ant. X, 31, ζώουσι βίου Wyt- tenbachius ad Plut. de Is. et Osir. 360.C. —46pf- σαντες reposui cum Stephano et Scaligero ; ἀθροί- σαντες Codd. Ciz. et Regim., sed hic superscripto 7; , item Fabricius; ἀθλήσαντες Karstenius, — Vs. o 40 αὐτὸ μόνον Stephanus; αὐτῷ cod. Regim., αὐτὸς ov Ciz. μόνω Regim,. — Vs. 41 πάντοσ᾽ vulgo ; πάντοσ᾽ σ᾽ Ciz., ἐλαυνόμενοι codd.; ἐλαυνόμενος Steinius. τὸ δ᾽ ὅλον εὔχεται εὑρεῖν Codd ; τὸ δ᾽ ὅλον μὰψ εὔχεται εὑρεῖν Steinius; τὸ δὲ λώϊον Scaliger, τὸ δ᾽ ὅλον πᾶς Bergkius. τὸ δὲ οὖλον ἐπεύχεται Sturzius et Karst. Vs, 42. οὕτως οὔτ᾽ Codd.; αὕτως Karstenius, οὐδ᾽ ἐπιδερχτὰ Bergk., οὐδ᾽ ἐπαχουστὰ Codd., οὔτ᾽ ἐπα- χουστὰ Bergkius. Vs. 43. vóo vulgo ; νῷ Cod. Ciz. et Vrat. δ᾽ addidit Bergkius. Vs. 44 libri omnes πεύσεαι, οὗ πλεῖόν γε βροτείη μῆτις ὄρωρεν, quod Karstenius propter Sexti interpretationem con- vertit in πεύσεαι οὐ πλέον ἠὲ βροτείη μῆτις ὄρωρε structura elsi non perusitata , tamen haud men- dosa adhibita ; Bergkius malebat οὐ πλεῖόν γε βρο- τοῖς (vel βροτῶν) ἢ μῆτις ὄρωρεν. Cf. de Emped. procm. p. 14, quamquam ibidem p. 17 haud diffitetur scribi etiam posse οὐ πλέον ἤ γε βροτείη μἶτις ὄρωρεν. Hermanno placebat οὗ πλείων γε, Panzerbietero ὃ πλεῖστόν γὲ βροτείη μῆτις ὄπωπεν. Sed horum fortasse nemo versum Empedocleum restituit. Itaque Karstenius quum dubitanter suam correctionem intulisset, mallem tamen, inquit , hujusmodi quid seriptum esset : « πεύσεαι ὅσσον ἔπι ce—vel ὅσσ᾽ ἀΐειν σε βροτείη μῆτις ὄρωρε 1. e. disces, quantum assequi te sinit humana intel- 26 ligentía. » At ὅὄρωρε non activam, sed neutram habet potestatem. Praterea sententia non tam perfectum ὄρωρε, quam aut hoc ipsum aut aliud verbum presenti tempore enuntiatum desiderat. Mihi Sexti explicationem spectanti ponendum videtur πεύσεαι οὐ πλέον ἠὲ βροτείη μῆτις ὁρᾶται non plus cognosces , quam quantum humana intel- ligentia videt. Yd enim non tantum verbis ἀλλ᾽ d! ὅσον ix vetta t6 ἀνθρώπινος λόγος ληπτὴν ὑπάρχειν consentaneum est, sed etiam sequentibus : καὶ διὰ τῶν ἑξῆς ἐπιπλήξας τοῖς πλέον ἐπαγγελλομένοις γινώσχειν παρίστησιν ὅτι x. v. À. Vss. 45-55. Sextus l. c. xal διὰ τῶν ἑξῆς ἐπι- πλήξας τοῖς πλέον ἐπαγγελλομένοις γινώσχειν, παρί- στησιν ὅτι τὸ δι’ ἑχάστης αἰσθήσεως λαμθανόμενον πιστόν ἐστι, τοῦ λόγου τούτων ἐπιστατοῦντος, καέπερ πρότερον χαταδραμὼν τῆς ἀπ᾽ αὐτῶν πίστεως. φησὶ γάρ" ἀλλὰ θεοὶ, χτλ. Vs. 50 sine auctoris nomine citat Clemens Alex. Strom. V. p. 6238 ed. Pott. Vs. 5a Proclus in Platonis Timzum pag. 106 (p. 35a ed Schneid.) his verbis : ᾿ΕἘμπεδοχλῆς δὲ αὐτὴν ἐπαγγέλλεται δώσειν τὴν ἀλήθειαν’ xal τάδε τῆς σοφίης ἐπ᾽ ἄκροισι θοάζει. Adde Plutarch. de Amicor. mult. pag. 93 (Vol. VI p. 346 ed. R.). Vs. 45. ἀπετρέψατε codd. ; ἀποτρέψατε correxit Fa- bricius. Vs, 46. ὀχεύσατε cod. nonnulli; ὀχετεύ- σατε emendavit Stephanus. Vs. 48. Pro membra- narum vitiis ἐφ᾽ ἡμείροισιν, ἐψημέροισιν vel ἐφημέ- ρησιν reposuit Stephanus ἐφημερίοισιν, Post ἀχούειν non plene distinximus cum Karstenio et Bergkio comm, de Emped. procm. p. 19, sed virgula posita ultimum versum πέμπε παρ᾽ εὐσεθίης ἐλάουσ᾽ εὐήνιον ἅρμα ex dvtouat aptum esse voluimus. Precatur enim Musam que currum regit, ut sibi dicturo quantum mortalibus audire fas est agilem illum currum a pietate profecta mittat. Quippe a pietate proficisci vult, ut in itinere oculos ab omni turpitudine, dedecore, flagitio avertat. Ce- terum Bergkii conjectura πέμπε δέ μ᾽ Εὐσεδίης minime necessaria est. Quod autem Karstenius ait, esse ambiguum, παρ᾽ utrum jungi praestet cum participio ἔλάουσα an cum εὐσεδίης, neutrum vero prepostere fieri quum eadem ambiguitas reperiatur vs. 85 : ὡς δὲ παρ᾽ ἡμετέρης κέλεται πι- στώματα Μούσης, ubi παρὰ vel cum χέλεται con- jungi liceat. vel cum Μούσης : in eo vir doctus fallitur. Etenim παρὰ hic eundem habet usum, ut in Odyss. lib. XII, 7o παρ᾽ Αἰήταο πλέουσα vel lliad. VI, 177 σῆμα φέρεσθαι παρά τινος. Itaque Empedocles nequaquam pietatis currum finxit ut Karstenius vult, sed superiores poetas imita- tus est qui Musarum et Gratiarum currus exco- gitaverant, Pindarus Pyth. X, 65 τόδ᾽ ἔζευξεν ἅρμα Πιερίδων τετράορον. Simonid. Fragm. CCV, 10 ed. COMMENTARIUS Schneidew. ἄρμασιν ἐν Χαρίτων φορηθείς. Empedo- clis locum procul dubie spectavit Plato in Pha- dro p. 374 À. τὰ μὲν θεῶν Gp pata ἰσοῤῥόπως εὐήνια ὄντα ῥαδίως πορεύεται, τὰ δὲ ἄλλα πορεύονται μόγις" βρίθει γὰρ 6 τῆς κάχης ἵππος μετέχων ἐπὶ γῆν ῥέπων τε xal βαρύνων, ἣν μὴ καλῶς T; τεθραμμένος ὑπὸ τῶν ἡνιόχων. Omnino ad exprimendam sublimitatem nulla veteribus accommodatior videbatur imago quam currus. Cf. Hemsterhusium ad Lucian. Somn. c. 15 pag. 198 ed. Bip. et Ast. ad Platon. l. c. p. 490 seq. Hinc etiam aurei carminis con- ditor vs, 69 fóyov γνώμην commentus est, de qua vide Hieroclem pag. 165 seq. ed. nostr. et qua ibi notaviinus p. 174. Vs. 50. σέ γ᾽ Codd., quod Karstenius demandata subito Muse loquendi vice positisque lacune signis defendit. σύ γ᾽ Bergkius tentavit; τί μ᾽ Panzerbieterus. Porro βιήσεαι Bergkius scripsit. — Vs. 51-52. θνατῶν Sexti membrans, θνητῶν Bergkius et Karstenius. ἀνελέσθαι Codd., ἀναδεῖσθαι Bergkius. ἐφωθοείης vel ἐφ᾽ à θοείης (θώῃς) Sexti codd. atque editio Genevensis ; ἐφ᾽ $0' ὁσίης Cle- mentis libri et Stephanus. Plene post εἰπεῖν di- stinxerunt Karstenius et Bergkius, versiculos aliquot inter hunc et proximum excidisse opi- nati. Sed nihil deesse suspicatus est Hermannus quem Bekkerus ait sublata post εἰπεῖν distinctione vs. 52 pro vulgato θάρσει quod interpretes a Musa vel poeta mortales hortante dictum existimave- rant θάρσεϊ exarasse. xai τότε δὴ Sextus , xai τάδε Proclus, καὶ σύγε δὴ Panzerbieterus. θοάζει Sexti codd. Regimontanus et Vratislaviensis, item Proclus et Stephanus; θοάζη Cod. Cizenzis atque editio Genevensis, θαμίζειν Plutarchus, θοάσεις Sturzius secutus Scaligerum in Stephani Poesi phil. p. 216 qui tamen in libro Lugdunobatavo Karstenio teste θόαζε legi volebat quod nuper Panzerbietero in mentem venit. Adde quod 6odc- σεις Karstenius conjecit, θοάξεις Meinekius, θοάζεις Bergkius, θοάζειν Hermannus cui astipulati sunt Bekkerus et Steinius. Etsi enim non displicebat illa quam alii philosopho tribuerant sententia θάρσει χτλ. aude et sic in sapientie fastigium in- eolato, tamen hoc loco Empedocles ea praefatus qua ad commendandam mortalibus pietatem et modestiam valent non videbatur posse homines aut ipse ita affari aut Musam alloquentem in- ducere, ut audacia esse opus pra se ferret ad id quod summum in rerum contemplatione est con- sequendum. Quapropter versibus ita, uti diximus, emendatis negat Empedocles cupiditate eximii Jfores honoris a. mortalibus reportandi sese im- pulsum iri, ut plura quam fas sit audacter enun- tiet eaque audacia in sapienticze fastigium enitatur. - IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. - 21 Neque tamen supremam sapientiam par est irri- deri ab eo qui paulo ante de cognoscendi diffi- cultate ac de sensuum angustiis et fallaciis (στει- νωποὶ μὲν γὰρ παλάμαι xvÀ.) conquestus sit , quum a pietate profectus Musa duce in sapientiae arcem evehi velit, Hac bene inter se cohzrent, Itaque ego imperativum θάρσει teneo, imitatione expres- sum ab aurei carminis conditore v. 63 ἀλλὰ σὺ θάρσει ἐπεὶ θεῖον γένος ἐστὶ βροτοῖσιν, οἷς ἱερὰ προφέρουσα φύσις δείκνυσιν Éxacta, ubi Hierocles pag. 157 ed. nostr. τί οὖν τὸ λειπό- μενον, ἢ τούτους μόνους χρῆναι θαῤῥεῖν τοὺς προσιόν- τας τῇ ἀναφαινούσῃ τὰ οἰχεῖα ἡμῖν ἀγαθὰ ἐπιστήμῃ ; χτλ. Vs. 53. Ante hunc quoque versum nonnulla desiderant Karstenius , Bergkius , alii, sed nibil omissum esse ipse sententiarum ordo evincit. ἀλλὰ γὰρ ἄθρει πᾶς libri; ἀλλ᾽ dye, ἄθρει παμπαλάμη Karstenius; ἀλλ᾽ ἄθρει Panzerbieterus; rectius Bergkius ἀλλ᾽ ἄγ᾽ ἄθρει πάσῃ παλάμῃ. — Vs. 54. μήτε codd.; μηδὲ Panzerbieterus. τιν᾽ codd., τι Bergkius. Ῥγαίεγοα πιστοῦ cum Panzerbietero posui pro membranarum scriptura πίστει quam intactam reliquerant interpretes , imperativum verbi nescio cujus πιστέω esse opinati. Αἱ eo sensu πιστεύειν vel πιστοῦσθαι dici oportebat. Bergkius proposuit πιστὴν, sed πίστιν Steinhartus Melet. Plot. p. 59. [dem quod in fine versus est xxi' dxovjv mutavit in xatk χούρην, toto versu sic scripto : μήτε τιν᾽ ὄψιν ἔχων πίστιν πλέον ἢ χατὰ χούρην. Ego pro χατ᾽ ἀχουὴν restitui χατὰ χούρας. — Vs. 55. $ ed. Genev., μήτ᾽ codd. ἀχοὴν mem- brana, ἀχουὴν ed. Genev. Pro vulgato γλώσσης codd. Cizensis et Regimontanus cum ed. Genev. exhibent γλώττης. — Vs. 56. μηδὲ ed. Genev., μήτε vulgo. ὅππη Karstenius dedit pro vulgato ὁπόση quod alibi non legitur. Sed recte se habet Üx zv ut vs. 405 ὅπη πρὸς χέρδος ἀταρπός. Itaque su- pervacanez sünt Steinharti et Steinii conjecturz ἢ ὅσον et ὁπόσων. Ceterum τῶν ἄλλων ita dicitur, ut γυίων sensuum subaudiatur. Nec tamen cum Prellero Ephem. antiq. 1837 nr. 18 interpun- gendum τῶν ἄλλων ὄὅππη πόρος ἐστὶ νοῆσαι γυίων. πίστιν ἔρυκε χτλ, Vocabulum ἐρίδουπος simile est ei quo utitur Parmenides vs. 55 ἠχήεσσα, τρανώ- ματα γλώσσης non recte Schneiderus Lex. gr. intelligit gustum, quum sint verba clare pronun- tiata, Quamobrem locum sic interpretamur : « sed age, quantum potes, cerne qua quidque mani- festum sit, neve visis magis crede quam quan- tum pupilla docent , neve auditui obtuso magis, quam quantum te clara linguz pronuntiatio do- cet. » Vs. 57. γυίων πίστις significat sensuum fidem sive persuasionem a sensibus ductam. νόει δ᾽ scri- psit Karstenius , quum vulgo νόει θ᾽ legatur. Jam licet facile quis credat illud νοεῖν quod vs. 57 po- situm est ita accipi oportere, ut ὁ νοῦς ταῖς αἰσθή-- σεσιν ex altera parte respondeat , quemadmodum fit vs. 82 τὴν σὺ νόῳ δέρχευ μηδ᾽ ὄμμασιν ἦσο τεθη- xoc, tamen de hac verborum comprehensione accuratius nobis disserendum est. Etenim quum vs. 56 νοῆσαι de sensuum perceptionibus usurpe- tur, ut apud Homerum lliad. lib. XV, 422"Exvwp δ᾽ ὡς ἐνόησεν ἀνεψιὸν ὀφθαλμοῖσιν ἐν χονίησι πεσόντα et alibi, nihilominus νόει vs. 57 Empedocles ad mentis aciem transtulit, ut idem verbum de communi cognoscendi facultate dictum esse ap- pareat. Qua res nuper induxit Henricum Stei- nium , ut posita post νοῆσαι distinctionis virgula, quamvis alii gravius interpungendum putassent, proximum versum cum hoc arctius connecteret, ratus haudquaquam ab Empedocle singulis sen- sibus fidem derogari neque aliam esse vim infi- nitivi νοΐσαι et imperativi νόει. Àd hoc demon- strandum inconsiderate citat Aristotelem de anim. ll], 3 p. 425. a. 33 ed. Bekker. sic scri- bentem : xal οἵ ys ἀρχαῖοι τὸ φρονεῖν xal τὸ αἰσθάνε- σθαι ταὐτὸν εἶναί φασιν, ὥσπερ καὶ ᾿Ἐμπεδοχλῇς εἴρηκε « πρὸς παρεὸν γὰρ μῆτις ἀέξεται ἀνθρώποισιν, » xal ἐν ἄλλοις « ὅθεν σφίσιν αἰεὶ xal τὸ φρονεῖν ἀλλοῖα παρί-- σταται » xz), et Metaph. Ilf, 5 pag. 1009 b. ean- dem rem hoc modo explicantem : xal γὰρ '᾿Ἔμπε- δοχλῇς μεταδάλλοντας τὴν ἕξιν μεταδάλλειν φησὶ τὴν φρόνησιν « πρὸς παρεὸν γὰρ μῆτις ἐναύξεται ἀνθρώ- ποισιν. » xal ἐν ἑτέροις δὲ λέγει ὅτι « ὅσσον ἀλλοῖοι μετέφυν, τόσον ἄρ σφισιν αἰεὶ xal τὸ φρονεῖν ἀλλοῖα παρίστατο. » Talia etiam de Parmenide et Anaxa- gora adjicit Aristoteles, Priorem locum longa argumentatione illustrat Philoponus fol. 114 A. B. Cf. Simplicius ad Aristot, de anim. 1lI fol. 56 B. Sed non possum non assentiri Herm. Bo- nitio comm. ad Arist. Metaph. l. c. p. 20a ita judicanti : « Ceterum quod Aristoteles Empedo- clem , Parmenidem , Anaxagoram idem statuisse dicit αἴσθησιν et φρόνησιν, sensuum perceptionem et cognitionem rationalem, cavendum est ne ejus auctoritati nimium fidei habeamus. « Nam pra- terquam quod illi epici sermonis memores ver- borum νοεῖν et φρονεῖν significatum latius quam vulgo fit patere voluerunt, Aristotelis judicium aliis eorundem philosophorum effatis abunde refutatur. Huc accedit quod Anaxagorz illud p.vmp.ovsuóp.evov. ἀπόφθεγμα apud Aristotelem non e scriptis viri, sed e sermonibus hominum peti- tum nihil probat. Parmenidis autem versus ( vs. 146-149 p. ΙΖ: ed, nostr. ), depromti ex ea car- 28 COMMENTARIUS minis parte, quz τὰ πρὸς δόξαν inscribebatur, ad id quod Aristoteles contendit demonstrandum non valent, quia in ista parte.Parmenides, quasi interioribus philosophiz sacris relictis , vulgatis opinionibus obtemperavit. Quoniam vero de Empedocle tantum hic agimus, reliquos missos faciamus. Hunc autem constat ea quz sensibus manifesta sunt, generationem et interitum sus- tulisse. Cf. vs. 98-101. Contra quas nullo sensu percipiuntur : ea nihilo secius esse affirmat. Hinc patet Empedoclem iis de quibus disputamus versibus cohortari mortales noluisse ad verum sensuum ope indagandum , sed de instrumento- rum quibus videmus et audimus fraude et imbe- cillitate conquestum, quatenus singulis ea solum perciperentur qua ipsorum naturz consentanea essent neque liceret transgredi fines a rerum pa- rente positos, aliam quaesivisse viam , qua ultra sensuum praestigias ad ipsam rerum naturam pernoscendam homines accederent. Nimirum hoc indicat verbis ἀλλ᾽ ἄγ᾽ ἄθρει πάσῃ παλάμη πῇ δῆλον ἕχαστον, et vs. 57 γυίων πίστιν ἔρυχε, νύει δ᾽ ἢ δῆλον ἕχαστον sensuum fidem declina, reputa vero , quo- modo quidque manifestum sit, i. e. qualequidque nulla sensuum habita ratione appareat. Erravit igitur Steinius ubique hic sensuum auctoritatem commendari opinatus, De reliquo Galenus de simpl. med. temp. l. 11 princ. t. XHI p. 3o sq. Chart. perstringit et refellit Empedoclem , quod in scrutanda rerum natura ratione, non sensibus utendum esse decreverit. At non omnem sensuum auctoritatem tollere destinaverat Empedocles, sed homines a credendi temeritate ita avocare, ut sensuum visis fidem adjungendam negaret, nisi simul ratione compertum esset, tale quid- que esse quale videretur. Hoc illud fere est quod Sextus Empiricus l. c. ait : ὅτι τὸ δι’ ἐχάστης al- σθήσεως λαμδανόμενον πιστόν ἐστι, τοῦ λόγου τούτων ἐπιστατοῦντος. --- Vs. 58. Παυσανία χτλ. ] Huic nobili medico Empedocles tres de rerum natura libros inscripsit teste Diogene Laért. VII, 61. Vide praefationem. Servanda vulgata ᾿Αγχίτου υἱὲ quam Karstenius in ᾿Αγχίτεω υἱὲ mutavit. Vs. 59-61. Clem. Al. Strom. VI p. 624. lidem versus variatis tantum verbis repetuntur infra. Conf. vs. 159-162. Karstenius quidem putat eos quos infra posui solos esse Einpedocleos, hos frandulenta manu vati Agrigentino suppositos , vel potius ex aliis carminum locis excerptos et in unum conflatos esse. Primus versus ( vs. 59 ) τέσσαρα τῶν πάντων ῥιζώματα πρῶτον ἄχουε non differt a versu 159 τέσσαρα γὰρ πάντων ῥιζώματα πρῶτον ἔασι, nisi duobus vocabulis, quamquam etiam ibi pro ἔασι sunt qui legant ἄχουε. Sequitur versus πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γαῖαν ἰδ᾽ αἰθέρος ἄπλετον ὕψος, quem apertum est respondere duobus ver- sibus : Ζεὺς ἀργὴς "Her, τε φερέσδιος 25" ᾿Αϊδωνεὺς Νῇῆστίς θ᾽ 4 δαχρύων τέγγει χκρούνωμα βρότειον, ita ut pro figuratis nominibus ipsa elementorum vocabula substituantur. lllud etiam minime du- bium, non multum interesse inter hunc versum et 79 : πῦρ καὶ ὕδωρ, καὶ γαῖα xal αἰθέρος ἤπιον ὕψος. Tertium denique versiculum : lx. γὰρ τῶν ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ' ἔσσεται ὅσσα τ᾽ ἔασιν non admodum diversum esse a vs. 128 lx τῶν πάνθ᾽ ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔσθ᾽ ὅσα τ’ ἔσται ὀπίσ- [ 2» apparet. Quae quum ita sint, tamen hos versus., quemadmodum Steinius fecit, omittere nolui. Legitur autem vulgo yéav pro γαῖαν, ἠδ᾽ pro ἰδ', ὅσα τ᾽ ἔασσιν pro ὅσσα τ᾽ ἔασιν. Vs. 62-97. δίπλ᾽ ἐρέω----αἰὲν ὁμοῖα ] affert Sim- plicius in Aristotelis Phys. I f. 34 A. 5 δὲ Ἔμπε- δοχλῇς τὸ ἐν xai τὰ πολλὰ τὰ πεπερασμένα xal τὴν χατὰ περίοδον ἀποκατάστασιν xal τὴν κατὰ σύγχρισιν xai διάχρισιν γένεσιν xal φθορὰν οὕτως ἐν τῷ πρώτῳ τῶν φυσιχῶν παραδίδωσι. Sequuntur versus de quibus hic agitur omissis 70 et 91. Vs. 68-74 ἄλλοις μὲν----,ατὰ χύχλον idem ( pretermisso rur- sus vs. 70 ) de Colo bis apud Peyron. p. 47. Cf. infra vs. 151 seqq. Vss. 68 et 69 idem Phys. 1 f. 6 B; VIII, f. 310 A ; Diogenes Laertius VIII, 565; Stobaus Ecl. 1c. 11 p. ago (tom. l p. 111 ed. Gaisf.) Auctor Vitae Hom. p. 327 ed. Gale. Vss. 70-74 ἣ piv Év—cxatk χύχλον, Aristoteles Phys. VII. 1 ; p. 319 D. Vss. 72-74 Simplicius Phys. Vll, f. 358 B. Vs. 75 Jo. Damascenus in Stobei Append. Gaisf. p. 34; tangit Clemens Alexandrinus Strom. V p. 589 C. Vss. 58-81. τοτὲ δ᾽ αὖ διέφυ----ρῆχός τε πλάτος “τε, Simplicius Phys. 1, f. 6 B. Vss. 79-81 πῦρ--- πλάτος τε, Sex- tus Empiricus adv. Math. 1X, 10. Vss. 29-80 idem ibid. X, 317. Vs. 79 Plutarchus de Adul. et amic. p. 63 Vol. Vl p. 333 ed, Reisk. Vss. 8o- 81 : xai Φιλ.---τεθηπώς, Plutarchus Amator. p. 756, vol. IX p. 3o. Vs. 81 Clemens Alex. Strom. V p. 552 C; Simplicius Phys. I, f. 41 A. Vs. 88 attingit Aristot. de Gen. et Corr. Il, 6; p. 409 D. Vs. 9o Simplicius Phys. VIII, f. 73 ἃ. cf. infra vs. 147 sq. Vs. 94 Aristoteles de Melisso, Xenophane et Gorgia p. 975 B ( pag. 3o ed. nostr. ) Vs. 64 8o δὲ et 6o) δ᾽ Simplicius, quod Karst. temere in τοιΐζδὲ et τοιήδ᾽ convertit. Vs. 65 ὀλέχει τε Simplicius; αὔξει τε Karst. con- ΙΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 29 jecit, qua mutatione locus non eget. Vs. 66 0pu- | rissime conj. Bergkius; μέθη Simplicius quod φθεῖσα Simplicius, θρεφθεῖσα Panz. et Stein. — δρέπτη Simpl., ἀπέπτη Sturz. διέπτη Scaliger et Karsten. Sensus est: « Duplex est mortalium ortus , duplex item interitus. Illum enim coitus omnium gignit, perdens simul eas qua antea fuerant res : hic rursus diremtis omnibus, i. e, partibus iis qua prius unitate continebantur, natus atque alitus dissilit. » Paulo minus accu- rate hoc dogma rettulit Aristoteles de Melisso, Xen. et Gorgia cap. ἃ pag. a1 ed. nostr. ἀλλὰ μι- σγομένων τε xal συντιθεμένων πυρὸς καὶ τῶν μετὰ πυρὸς γίγνεσθαι τὰ πολλά, διαλλαττομένων τε xoi διαχρεινομάνων φθείρεσθαι πάλιν, καὶ εἶναι τῇ μὲν μίξει πολλά τε xal τῇ διαχρίσει, τῇ δὲ φύσει τέτταρ᾽ ἄνευ τῶν αἰτίων ἢ £v. Qua autem hic traduntur, non satis apte Karst. ad mundi originem rettulit, quum universe ad ortus et interitus leges expli- candas pertineant. Vs. 67. oüóxu3 Simpl. edit. Ald.; correxerunt editores. Tzetzes llomeric. p. 58 ed. Schir. subjectos exhibet vss. 67-69 ver- sibus 159-161. Etsi vero pro ἀλλάσσοντα habet ἀμειξόμενά τέ γε omisso xol, non tamen propterea cum Schneidewino p. 159 diversum hunc ab al- tero versiculum esse statuimus. Vs. 68. συνερχό- μεν᾽ εἷς ἐν ἅπαντα Simpl. συνεργόμενα τάδε πάντα Stobaus. Vs. 69. αὖ A ἕκαστα Simplicius; αὖτε ἔχαστα Stobzus; αὖ δίχα πάντα vel δίχ᾽ ἅπαντα Simpl. aliis locis. αὖθις ἕχαστα vsüxsoc ἄχθει auct. vit. Hom. φορεύμενα Simpl. qui alibi φορούμενα ; φρουρούμενα Stob. Vs. 70. οὕτως a versu sejunxi. Bekkerus Arist. Phys. VIII, 1 p. 450 λέγων οὕτως «ἠμὲν ἕν dx x.c. 1., οὕτω δ᾽ ἧ μὲν fv Panz. p. 8. Vs. 71. ἠδὲ Bekk. ἢ δὲ libri cum Simpl. Vs. 7a γίγνεται Simpl. qui laudat hunc versum f. 278 b. τῇ μὲν ἐπείγονται Geelius, Vs. 73. τάδ᾽ ἀλλάσσοντα] Simplicius Phys. VIII f. 358 B ; ἧ δὲ διαλλάσσοντα Simpl. de Colo ap. Peyron. 1l. 1. et in Brandis. Schol. p. 476 et 487 quod recepit Sturzius; ἦ δὲ τάδ᾽ ἀλλάσσοντα Aristoteles Phys. VIII, x p. 251 ed. Bekker.,ubi alii codd, τὰ διαλλάσσοντα, alii τάδ᾽ ἀλλάσσοντα. Caterum οὐδαμὰ Aristoteles et Simplicius, apud quem etiam οὐδαμοῦ legitur. Vs. 44. ἀχίνητον)] Bergk., ἀχίνητοι Aristoteles et Sim- plicius , neque aliter Brandis. Schol. p. 476 B. et p. 487. B; ἀχίνητα semel Simplicius ( v. 158) quam seripturam ei probatam fuisse ostendit in- terpretatio adjecta Phys. f. 358 B (in Brandis, schol. P 425 B.) x«l ταύτῃ ἀΐδιά ἐστι, τουτέστιν, ἀΐδιος ἢ αὐτῶν εἷς ἄλληλα μεταδολὴ χτλ. Hinc Kar- stenius ἀχίνητα bh. 1. defendit, ἀχινητὶ Panz. Post hunc versum Simplicii auctoritate neglecta, qui omnia uno tenore usque ad αἰὲν ὁμοῖα exhibet, lacunz signa posuit Steinius. Vs. 75. μάθη] ve- temere arripuit Sturzius allato Platonis loco Lys. p. 222 C : μεθύομεν ὑπὸ τοῦ λόγου. Jo. Damascenus in Stob. Append. Gaisf. p. 34 : ἀλλ᾽ ἄγε μύθων χλῦθι, μάθησις γὰρ φρένας αὔξει quem sequitur Prel- lerus hist. phil. graecorom. p. 115. Eundem Em- pedoclis versum intuitus Clemens Alex. Strom. V p. 589 C ( p.697 Pott.) ὡς f; μάθησις κατ᾽ Ἐμ- πεδοχλέα τὰς φρένας αὔξει, οὕτως f| εἰς τὸν χύριον πεποίθησις αὔξει τὴν πίστιν, Sed ex Damasceno et Clemente recte conclusit Bergkius apud Empe. doclem legendum esse μάθη. Vs. 76. πιφαύσχων vulgo ; πιφάσχων cod, D. Brandisii. Vs. 78. Sim- plicius Phys. I f. 6 B seorsum excitans hzc verba legit ἄλλοτε δ᾽ αὖ pro τοτὲ δ᾽ αὖ eorum qus prz- cedunt ratione non habita, Vs. 79. Simplicius utroque loco ἠέρος ἄπλετον ὕψος, Clemens: αἰθέρος ἄπλετον ὕψος, Plutarchus αἰθέρος ἤπιον ὕψος. Vs. 80. δίχα᾽ τῶν---ἔχαστον Sim- plicius ed. Ald. Caterum idem utroque loco ἀτά- λαντον Éxacrov, Karsten. et Stein. ἀτάλαντον ἁπάντη, Panz. ἀτάλαντον ἑχάστῳ. Vs. 81. φιλότης] Plutarchus ; φιλίη Sextus, μετὰ τοῖσιν ] vulgo; alii libri ἐν. Itaque apud Plut. scribitur etiam £v τοῖς, apud Simplicium ἐν τοῖσιν. ἴση ] Simplicius; ἴσον Sextus. Quod reliquum est, ea qua hic traduntur non intelligimus de forma amicitie tanquam corporez, sed ut discordia ab elementorum globo sejuncta dicitur, ita hec per omnes eorum par- tes quoquoversus diffusa esse. Vs. 84. τὴν σὺ νόῳ δέρχευ ] correxerunt interpretes ; τὴν σὺ νῷ δέρχου Plutarchus , ἣν cv: χτλ. Clemens. Vs. 83. θνητοῖσι] vulgo; φυτοῖσι cod. C. Brandisii ; θνητοῖσιν ἐνίζε-- ται Karst. propter v. 86 non perspecta sententia. Vs. 84. ἰδ' ópolia vulgo, τε xal ἄρθμια cod. Brandisii , cf. v. 362. Utraque lectio eque bona, Vs. 85 γηθοσύνην ] Etsi inter γηθοσύνη et γειτοσύνη ea est similitudo, quam grammatici agnomina- tionem sive παρονομασίαν nominant : tamen non est quod cum Steinio Empedoclem γηθοσύνην scri- hentem sic loqui existimemus , ut alterum voca- bulum tecte significetur, presertim quum γεῖτο- σύνη posterioris setatis vox (cf. Strab. XI, 591), nomenque minime poeticum sit. Vs. 86. τὴν οὔτις μετ᾽ ὅσοισιν Simplicius ed. Ald. Quod quum ferri nequeat, variis conjecturis propositis sanare locum viri docti studuerunt. Ac primum qui- dem Sturzius male conjecit μεῦ᾽ ἅπασιν, quam conjecturam probavit Karstenius, Brandisius hist. phil. tom. 1. p. 224 μετὰ τοῖσιν, Bergkius ap. Prellerum hist. phil. p. 116 τὴν ὄσσοισι μέτ᾽ οὔτις, ipse Prellerus τὴν οὔτις γ᾽ ( vel οὐδεὶς) ὄσσοι- σιν. Sed, quod pace doctissimorum virorum dixe- rim; solus Panzerbieterus sententiam videtur 80 | COMMENTARIUS assecutus esse, Quum enim Aristoteles phys. VIH, 1 de Empedocle dicat : εἰ δὲ προσοριεῖται τὸ ἐν μέρει, λεχτέον ἐφ᾽ ὧν οὕτως, ὥσπερ ὅτι ἔστι τι, ὃ συνάγει τοὺς ἀνθρώπους, ἣ φιλία, xol φεύγουσιν οἵ ἐχθροὶ ἀλλήλους" τοῦτο γὰρ ὑποτίθεται καὶ ἐν τῷ ὅλῳ duas φαίνεται γὰρ ἐπί τινων οὕτως, apparet poetam hoc loco singulis opponere rerum universitatem neque alium verborum sensum esse posse quam euni quem in interpretatione expressi, Nam Em- pedocle judice credunt sciuntque mortales inesse in suis membris vim Amicitiz, sed eam per uni- versum eodem modo regnare nemodum per- spexit. Quapropter Panzerbieterus legi voluit : τὴν οὔτις μεθ᾽ ὅλοισιν χτλ. τὰ ὅλα minus recte in- telligens elementa Steiniumque in suas partes traxit. Verum quoniam Aristoteles de universo loquitur quo sensu raro adhibetur pluralis «à ὅλα, velut ap. Plutarch. vit. Pericl, c. 5, rectius hic τὸ πᾶν vel τὸ ὅλον vel simile quid reponi li- quet. Itaque suspicor Empedoclem scripsisse : τὴν οὔτις διὰ παντὸς ἑλισσομένην δεδάηχε. Vs. 87. λόγων x:X.] vulgo; λόγου cod. D. Brand. Vs. 88. ταῦτα γὰρ χτλ. ] Simplicius f. 34 A hanc apponit interpretationem : ὅτι γὰρ οὐδέτερον τούτων τελέως ἀπολείπει, δυγλοῖ τὸ πάντα ἴα εἶναι xat ἥλιχα κατὰ τὴν γένναν. Ante hunc versum Steinius lacu- nam esse statuit, item post eum qui subjungitur τιμῆς δ᾽ ἄλλης κτλ. Panzerbieterum etiam erroris arguens, quod hec Empedoclis verba de elementis acceperit quie neque regnent neque regnandi vicis- situdinem habeant. Αἱ similiter jam Karstenius de hoc loco judicaverat. Ego ad veterum auctorita- tem me componere, quam qualescunque docto- rum nostri aevi virorum opiniones sequi malui. Neque enim probabile est, Simplicium juncturum fuisse hos versiculos, nisi re argumentoque co- lzererént. Vs. 89. τιμὴ munus cujusque elemento- rum proprium atque in hoc situm quod aliud noctem inducit, aliud lucem affert, aliud tellu- rem, aliud mare, aliud aliam universi partem quasi imperio regit. Ab hoc differt ἦθος inge- nium cujusque, cujus diversitas hoc solo conti- netur, quod aliud est lucidum, aliud obscurum, . aliud alia re insigne. Vs. 9o. Simplicius Phys. f. 34 Α,, eádem paginá, modo χύχλοιο exhibet modo Xpóvoto; illud vero ibidem f. 8 A., 2373 A. Cum hoc loco jungenda Aristotelis verba Phys. VIII, 1 pag. 250 ed. Bekker. "EunsSoxAz (λέγει) ἐν μέρει χινεῖσθαι xat πάλιν ἠρεμεῖν χινεῖσθαι μὲν, ὅταν f$ φι- λία ix πολλῶν ποιῇ τὸ ἕν, ἣ τὸ νεῖχος πολλὰ ἐξ ἑνός" ἠρεμεῖν δὲ ἐν τοῖς μεταξὺ γρόνοις. Placuit autem Empedocli non tantum ambo illa principia amicitiam et discordiam , sed etiam elementa per vices dominari. Vs. 91. Hunc versiculum qui et infra ( vers. 148) preegresso additur, cum Kar- stenio interposui, Simplicius , quamvis f. 34 A. reliquos versus ordine apponens hunc przter- mittat, eadem tamen pagina haud multo post , in iisdem explicandis , hunc ipsum quoque adjun- git : ὅτι δὲ εἷς ἄλληλα μεταθάλλει, δηλοῖ χέγων,, « ἐν δὲ μέρει---ο-αἴσης. » Vs. 92. Simplicius neglectó me- tro habet : xal πρὸς τοῖς οὔτ᾽ ἄρ᾽ ἐπιγίγνεται οὐδ᾽ ἀπολήγει. Ita certe in editione Aldina legitur, sed in codice D. dp τι: Hinc Sturzius effecit xal πρὸς τοῖς ἄρα οὔτε τι γίνεται οὐδ᾽ ἀπολήγει, Karstenius xal πρὸς τοῖσιν ἄρ᾽ οὔτ᾽ ἐπιγίγνεται, οὔτ᾽ ἀπολήγει, Panzerbieterus proposuit καὶ πρὸς τοῖς οὔτ᾽ ἄλλ᾽ ἐπιγίγνεται οὐδ᾽ ἀπολήγει, Steinius οὐδὲν γὰρ πρὸς τοῖς ἐπιγίγνεται οὐδ᾽ ἀπολήγει. Mibi scribendum videtur : xal πρὸς τοῖς οὔτ᾽ ἄλλο τι γίγνεται οὐδ᾽ ἀπολήγει. Vs. 93-95. εἴτε γὰρ ἐφθείροντο---ἀπολοίατ᾽ Post primum horum versuum εἴτε γὰρ χτλ. mani- festum est excidisse alterum inchoatz sententie clausulam complexum. Etenim loci sensum hu- jusmodi esse oportebat : « Si penitus intercide- rent illa, in posterum non amplius essent; si orirentur, non fuissent, antequam in lucem es- sent edita, » Quare lacunz signa editores inde a Karstenio posuerunt. Tali versuum argumento sequentia respondent. Vs. 94. affert Aristoteles de Mel. Xen. et Gorg. p. 975. B. ( pag. ao ed. nostr.), ubi vide quz a nobis notata sunt. Hic enim emendationem ibi propositam secuti sumus, Vs. 95. vulgo scribitur πῇ δέ χε xal ἀπόλοιτο; ἐπεὶ x. τ᾿ λ. Sed preterquam quod hiatus in his verbis offendit, Simplicii codices przbent ἀπό- λοιντο, quam scripturam natam esse liquet ex ἀπόλοίατο. Quamobrem cum Panzerbietero posui πὴ δέ xs xal ἀπολοίατ᾽. ἐπεὶ. Quod. vero in. non- nullis membranis est χῆρυξ ἀπόλοιντο : id si recte interpretamur, in vestigia vocum xoi ἐξαπολοίατ' incurrimus, pro quibus Bergkius πῇ δὲ xal ἐξα- πόλοιτό χ᾽, ἐπεὶ τῶνδ᾽ x1À. conjecerat. De reliquo τῶνδε pertinet ad ἔρημον. Vs. 96-97. ἀλλ’ ab — ὁμοῖα.) In his versibus nihil mutandum , etsi si- mili loco inductus (cf. vers. 149) Simplicio duce Karstenius ἔστι γε pro vulgato ἔστιν exarari vo- luit. Neque est, cur mendosum illud Bergkii ταὐτά pro librorum lectione ταῦτα recipiamus, Vs. 97. ἄλλοτε codices exhibent, cujus loco Stei- nius ἄλλοθεν legi jussit. Vs. 98-101: affert Plutarchus adv. Colot. p. 1111 ; vol. X p. 573; item de plac. phil. I, 3o. Vs. 98 φύσις κτλ. preterea 100 et 101 Aristo- teles Metaph. IV, 4 p. 677 D. Vss. 98 et 100 idem de Gener, et corr. I, 1; p. 384. E. Vss. τοῦ et IN EMPEDOCLIS CABMINUM RELIQUIAS. δι 101 idem de Melisso, Xenophane et Gorgia pag. 975 B ( pag. 19 seq. ed. nostr. ). Porro vs. 98 habet Philoponus de Gener. et Inter. I. f. 4 À ; idem Metaph. f. 18 B. Vs. 100 tangunt Ari- stoteles de Gen. et corr. Il, 6 p. 404 G ; Philopo- nus dc Gen. et Int. 1. c. Simplicius Phys. I, f. 34 B, 39 A, 51 B; alii. Verba hzc e primo carminis Empedoclei de rerum natura libro petita esse diserte testatur Plutarchus de plac. phil. l. c. Ἐμπεδοκλῆς φύσιν μηδὲν (leg. μηδενὸς) εἶναι, μῖξιν δὲ τῶν στοιχείων χαὶ διάστασιν " γράφει γὰρ οὕτως ἐν τῷ πρώτῳ φυσιχῷ. Sensum indicat Simplicius Phys. I f. 34. B. τὴν γένεσιν xal φθορὰν μηδὲν ἄλλο εἶναι. ἀλλὰ μόνον μῖξίν τε xal διάλλαξιν μιγέντων, xai σύνοδον διάπτυξίν τε γίνεσθαι ἐν μέρει αἴσης. Ex- ponitur enim his versibus nobile illud Empedo- clis decretum, quo sublata generatione et morte nibil nisi figure mutatio, mistio ac dissolutio in rerum natura corpore dicitur inveniri, Non magna scriptura discrepantia apud Plutarchum est , qui duos priores versus in libro de placitis sic exhibet : ἄλλο δέ τοι ἐρέω " φύσις οὐδέν ἐστιν ἁπάντων, θνητῶν, οὐδέ τις οὐλομένου θανάτοιο τελευτή, in eo quem adversus Coloten scripsit, ita va- riat : ἄλλο δέ σοι ἐρέω" φύτις οὐδενός ἔστιν ἑχάστου θνητῶν, οὐδέ τις οὐλομένη θανάτοιο γενέθλη. Czterum φύσις οὐδενός tutum etiam Aristotelis re- liquorumque auctoritate, neque dubium quin θανάτοιο τελευτή recte se habeat. Aristotelem non moramur in Metaphysicis pro ἁπάντων memorize lapsu legentem ἐόντων, quum proxima verba ἢγητῶν x1). non adjiciat , quibus appositis ἐόντων ferri non posse in promtu est. Deinde illud éxá- στου quod altero loco Plutarchi membrane prz- bent, necessario ex ἁπάντων librariorum culpa, qui szepius hzc vocabula confuderunt, originem traxit. Vs. 101. Pro φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς Plutarchus de plac. φύσις δὲ βροτοῖς, sed altero loco ἐπὶ τοῖς, ut Aristoteles apud quem tamen, Metaph. IV, 4 nonnulla exemplaria praferunt τοῖσδ᾽, Verba φύ- σις δ᾽ ἐπὶ τοῖς ὀνομάζεται ἀνθρώποισιν idern valent quod γένεσις δ᾽ ἐπὶ τούτοις ὀνομάζεται ὑπὸ τῶν ἀν- θρώπων. Nam φύσις pro γένεσις alii etiam dixe- runt, velut Ocellus cap. II S 3 pag. 161: ed. nostr. /Elianus var. hist. lib. IlI cap. 1 quem lau- dasi ad Ocellum p. 310. Cum Empedocleo di- cendi genere ἐπὶ «oi; i. e. ἐπὶ τούτοις ὀνομάζεται componas locum Platonis Alcib. I p. 108 A: ἐπειδὴ βέλτιον μὲν ὠνόμαζες ἐπ᾽ ἀμφοτέροις, quoniam istud melius in utroque nominasti. Adde de Repub. V, 16 p. 470 B : ἐπὶ μὲν οὖν τῇ τοῦ οἰχείου ἔχθρᾳ στάσις χέχληται, ἐπὶ δὲ τῇ τοῦ ἀλλοτρίου πόλεμος. Eundem usum illud ἐπί τινι vel ἐπί τινος λέγειν apud philosophos et grammaticos habet, quo fit interdum, ut ἐπὶ vocula ad περὶ prepositionis similitudinem accedere videatur. Sic jam /£- schyl. Sept. 905, πάρεστι δ᾽ εἰπεῖν ἐπ᾽ ἀθλίοισιν. Soph. CEd. Col. 415, καὶ ταῦτ᾽ ἐφ᾽ ἡμῖν Φοῖθος εἰρη- xix; xupet, Vide quae notavi ad Aristot, de Melisso, Xenoph. et Gorg. pag. 57 et que Herm. Fritz- schius ad Ethic. Nicom. lib. VIII, a p. 13 obser- vavit. Vs. 98. φύσις οὐδενός ἐστιν] Quamvis Aristoteles Metaph. lib. IV, 4 nativam vocis φύσις significa- tionem, de qua supra egimus agnoscat, φύσις, inquiens, λέγεται ἕνα μὲν τρόπον ἧ τῶν φυομένων γένεσις : perperam tamen hoc Empedoclis dictum accipit, φύσιν hoc loco substantiam rerum quse natura sunt esse contendens. Sic enim ait : ἔτι δ᾽ ἄλλον τρόπον λέγεται f φύσις fj τῶν φύσει ὄντων οὐ- σία, οἷον οἱ λέγοντες τὴν φύσιν εἶναι τὸν πρώτην σύν-- θεσιν, ὥσπερ ᾿Εμπεδοχλῆς λέγει ὅτι a φύσις οὐθενός ἐστιν ἐόντων, ἀλλὰ μόνον » χτλ. Errorem confutarunt cum alii, tum Bonitzius Comment. in Metaph. p. 23o. De proprio autem nominis significatu Alexander Áphrodisiensis pag. 315 ed. Bon. : τὴν φύσιν πενταγῶς ἀποδίδοσθαι λόγει. τῆς γὰρ φύσεως τὴν μὲν ὡς φύσιν τε χαὶ βλάστησιν λέγει" λέγομεν γὰρ φύεσθαι τὸ γινόμενον, xai τὸ εἷς γένεσιν εἷς φύσιν ἄγεσθαι. τὴν τοιαύτην φύσιν ὡρίσατο ἐν τῇ Φυσιχῇ 'Axpodott, συνήθως μὲν οὖν ἐπὶ τῶν φυτῶν φύεσθαι χατηγορεῖται, χαὶ ἐπὶ τῶν ζῴων δὲ λέγεται" γένεσις γὰρ πᾶσα fj εἰς τὸ τέλειον εἶδος πρόοδος. Vs. 101r. φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς χτλ. ] Empedocleum dogma reprehendit Aristoteles de Gener. et corr. I1, 6 ubi querens quid causae esse dicendum sit cur suam quaeque res et vim et figuram obtineat, τοῦτο δ᾽ ἐστὶν, inquit, fj οὐσία ἡ ἑχάστου, ἀλλ᾽ ob - μόνον « μῖξίς τε διάλλαξίς τε μιγέντων,» ὥσπερ ἐκεῖ- νός φησιν. τύχη δ᾽ ἐπὶ τούτων ( al. τούτοις ) ὀνομάζεται, ἀλλ᾽ οὐ λόγος. ἔστι γὰρ μιχθῆναι ὡς ἔτυχεν. Contraria vero Empedoclez rationi ponit, pro φύσις in qua λόγος est, τύχην substituens, in qua nullum esse λόγον sponte patet. Male Asclepius Schol. Arist. p. 695. ἃ. ἐπὶ τοῖς ad elementa refert : ἔλεγεν ὅτι φύσις δ᾽ ἐπὶ τούτοις τοῖς στοιχείοις ὀνομάζεται τοῖς dv- θρώποις. Vs. 102-104.ix τοῦ γὰρ---ἐρείδη ] Aristoteles de Melisso , Xenophane et Gorgia pag. 975 B. (p. 18 seq. ed. nostr. ) ἔτι εἰ xal ὅτι μάλιστα μήτε τὸ μὴ ὃν ἐνδέχεται γενέσθαι, μήτε ἀπολέσθαι τὸ ὄν, ὅμως τί χωλύει, τὰ μὲν γενόμενα αὐτῶν εἶναι, τὰ δ᾽ ἀίδια, ὡς χαὶ ᾿Εμπεδοχλῆς λέγει; ἅπαντα γὰρ χἀχεῖνος ταῦτα ὁμολογήσας, ὅτι ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ἀμήχανόν ἔστι γενέ- COMMENTARIUS. ὁ τε ὃν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον xat ἄπρηκτον, del ριέσεσθαι ὅπη χέ τις ally ἐρείδη, ὅμως τῶν ὄν- & μὲν ἀΐδια εἶναί φησι, πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γῆν xal ἀέρα, τὰ δ᾽ ἄλλα γίγνεσθαί τε xal γεγονέναι ix τούτων. Similiter Philo de mundi ztern. (cf. Galeni opusc. p. 510) λέγεται μέντοι xal φθορὰ...... fj τοῦ ὄντος ἀφαίρεσις παντελής, ἣν χαὶ ἀνύπαρχτον ἀναγκαῖον λέγειν. ὥσπερ ix τοῦ μὴ ὄντος οὐδὲν γίγνεται, οὐδὲ εἷς τὸ μὴ ὃν φθείρεται" dx τοῦ γὰρ οὐδαμοῦ ὄντος ἀμήχα- vv ἐστι γενέσθαι τι, τό τε ὃν ἐξαπολέσθαι ἀνήνυστον χαὶ ἀπαυστόν (leg. ἄπρηχτον ). Fuse de verbis Aristotelis ac de Empedoclis loco disputavi p. 18 mee editionis, Aristotelem vero et Philonem duces secutus sic vatis Agrigentini versus resti- tuere conatus sum : ix τοῦ γὰρ μὴ ἐόντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι τὸ τ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον xai ἄπρηχτον " αἰεὶ γὰρ περιέσται ὅπῃ χέ τις αἰὲν ἐρείδη. His versiculis continetur perspicua decreti sex - centies decantati expositio. Simpliciter Lucre- tius : E nihilo nihil , in nihilum nil posse reverti. Vs. 102. Scripsi ix τοῦ γὰρ μὴ ἐόντος, quum apud Aristotelem pro vulgato ἔχ «e μὴ ὄντος Co- dex Lipsiensis praebeat ἐκ τοῦ μὴ ὄντος. Sturzius proposuit 2x τοῦ μὴ ὄντος τι, Karstenius ἔχ τε μὴ ὄντος, Spaldingius ἐκ μὴ ὄντος, Panzerbieterus ix μὲν γὰρ μὴ ἐόντος, Bergkius ἔχ τε τοῦ μὴ ὄντος. Meam emendationem probavit Steinius. Vs. 103. posui τό τ᾽ ἐὸν cum Karstenio quum apud Aristotelem pariter atque apud Philonem sit τό τε ὄν neque offendat τό arsis vi productum. Cf. infra vers. 212. τὰ δύο τῶν ὀχτὼ xx. et Par- men. vs. 63 : πῇ πόθεν αὐξηθέν ; οὔτ᾽ ix μὴ ὄντος ἐάσω et 69 γίγνεσθαί τι παρ᾽ αὐτό, Tobvexsv οὔτε γενέσθαι. Quorum prior propterea insignis est, quod ul- timam vocabuli αὐξηθέν syllabam arsi productam continet, posterior quod postrema pronominis αὐτό syllaba solo accentu longa fit. Sunt autem hi loci testimonio haud rarius didacticos poetas ab artificiosa poeticae norma recessisse, quam epicos , de quorum versibus ἀκεφάλοις czeteraque licentia ex veteribus egit Athenaeus lib. XIV p. 632, ex recentioribus Hermaunus Elem. do- ctr. metr, p. 346, Buttmannus Gramm. ampl. I S 7 pag. 4o seqq. Thiersch. Gramm. Hom. $ 147 pag. 176 seqq. Empedocleis duobus versibus qui ab articulo arsi producto incipiunt similis est Homericus lliad. XXI, 35a : τὰ περὶ χαλὰ ῥέεθρα ἅλις ποταμοῖο πεφύχει. Quocirca non audiendus Steinius qui me Karste- nii de arsis vi somniis fisum ita scripsisse opi- natur. Ipse Empedocli obtrusit : χαί τ᾽ ἐὸν ἐξόλ- λυσθαι x. s. À., Panzerbieterus χαὶ δ᾽ ἐὸν, Sturzius xai τὸ ὃν, Wyttenbachius xai τό γ᾽ ὄν conjecit. Vs. 104. Quum apud Aristotelem vulgo lege- retur del γὰρ θήσεσθαι, ὅπῃ κέ τις αἰὲν dpsión , ab aliis aliter Aristotelis locus tractatus et versus Empedocleus refictus est, lllud vero minime du- bium, quin Empedocles elementorum atque adeo ipsius entis zternitatem ostensurus pro θή- σεσθαι vel θήσεται aliud adhibuerit verbum, quod perpetuitatis notionem exprimat. Namque in his mutationibus , quz continenter fiunt, nunquam accidere censet Empedocles , ut quidquam e ni- hilo oriatur, vel quocunque urgeas quidquam pereat. Bergkius igitur apud Aristotelem pro θή- σεσθαι reposuit θεύσεσθαι eo sensu acceptum quo Empedocles usurpare solet. Nimirum verbum θεῖν ad elementorum mutationes variasque quas induunt formas szpius transtulit Empedocles , ut vs. 96, 149, et alibi. At hoc verbo non tam ipsa perennitas et mortis vacuitas designatur, quam perpetua mutatio. Karstenius et Steinius praeeunte Sturzio rescribi volebant : αἰεὶ γὰρ στήσονται ὅπη χέ τις αἰὲν ἐρείδη hac sententia : « semper enim stabunt quacunque ratione quis urgeat. » Sed hoc, propter significationis ambigui- tatem, qua στήσονται *modo consistent vertitur, ut apud Homerum lliad. XI, 608; VIII, 234; XVIII, 278, 308, Eurip. Phoen. vs. 630, modo erigent, ut apud eundem Euripidem Androm. vs. 761 τροπαῖον αὐτοῦ στήσομαι, in hujusmodi fragmento non satis commodum apparet. lluc accedit quod sj teneas στήσονται, motum secuta quies rerum certis locis statutarum significatur, id quod ab Empedoclis mente alienissimum est. Nihil in hac causa vidit Wyttenbachius, teste Karstenio p. 191 αἰὲν γὰρ θεύσετ᾽ vel θήσετ᾽ ὅπῃ, quod expo- nit θεύσεται vel θήσεταί τις, legendum suspicatus. Longe melius antiqui vatis dictum in integrum restituere molitus est Fr. Panzerbieterus hac ver- borum conformatione : αἰεὶ γὰρ τῇ γ᾽ ἔσται, ὅπη χέ τις αἰὲν ἐρείδγ,, allato simili loco lliadis XII, 48 : ὅππη τ᾽ ἰθύση, τῇ τ᾽ εἴχουσι στίχες ἀνδρῶν. Αἱ versu sic emendato sententia angustioribus quam ipsius natura fert finibus circumscribitur. Ne- que enim id agit Empedocles, ut doceat quocun- que pellamus ens, ibi fore, sed ut demonstret, omnino illud futurum esse semperque victurum, quocunque propellatur. Sola igitur immortalitas hic spectanda, Quare Spaldingius apud Aristote lem reponi jussit : ἀεὶ γάρ, φησίν, ἔσεσθαι, ὅπῃ xi τις aliv épeión , cui emendationi non adversatus essem, nisi ad versum ex his vocibus compo: ΙΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. $3 nendum aliquid deesset. Mihi igitur apud Ari- stotelem scribendum esse visum est ἀεὶ γὰρ περιέ-- δεσθαι ὅπῃ x£ τις αἷὲν ἐρείδη, et apud Empedoclem : αἰεὶ yàp περιέσται ὅπῃ x£ τις αἰὲν ἐρείδη. Caeterum ultima quoque conjecturis vexarunt Karstenius et Steinius, ille pag. 521 ὅπη x£ τις ἀντί᾽ ἐρείδη, hic ὅπη x£ τις av ἐρείπη exarandum esse ratus. Sed his mutationibus locus non eget. Vs. 105-107 ἀλλὰ xxxoi; — ÀAóyowo] Clemens Al. Strom. V. p. 554. C, Vss. τοῦ et 106 'Theodo- retus Therap. Serm. I, Opp. T. IV p. 476. Quum mens humana szpe incertis opinionum fluctibus agitata, quid statuendum sit, nesciat ; malorum esse hominum ait Empedocles diffidere veris ac legitimis contemtaque vel deorum benevolentia vel divinioris animi sapientia suis tantum ingenii viribus fidere. Hunc esse sensum trium de quibus agimus versiculorum e Clementis et Theodoreti verbis efficitur. E quibus Theodoretus l. c. 'Hos- xÀettoc ὃ ' Exéatoc εἴρηκεν" Ὰ ξύνετοι ἀχούσαντες κωφοῖς ἐοίκασι- φάτις αὐτοῖσι μαρτυρεῖ, παρεόντας ἀπεῖναι. ξυμφωνεῖ δὲ τῷ ᾿Εφεσίῳ καὶ $ Ἀχραγαντῖνος ᾽Ἔμπε- δοχλῆς, λέγων ὧδε" ἀλλὰ xaxoi μὲν χάρτα πέλει χρατέουσιν ἀπιστεῖν" ὧδε γὰρ ἡμετέρης χέλεται πιστώματα Νούσης. τῆς τῶν χαχῶν ἄρα μερίδος, χατὰ τὸν ᾿Αχραγαντῖνον, ol ἄπιστοι. Clemens vero : τοῖς μὲν γὰρ χαχοῖς τοῦτο σύνηθες, φησὶν 6 ᾿ιμπεδοχλῇς, τὸ ἐθέλειν χρατεῖν τῶν ἀληθῶν διὰ τοῦ ἀπιστεῖν, 1. e. vera non credendo superare quasi et opprimere velle. Apparet Cle- menti τὰ χρατέοντα esse τὰ ἀληθῇ eumque consi- lium diffidentium, cujus apud Empedoclem mentio non fit, aperte indicare. Quod quin recte fecerit non dubito. Bergkius de Emped. proom. p. 58 Clementem pervertisse Empedoclis sententiam arguens, poetam existimat hoc dicere, pravos solere potentibus id est diis refragari. Fateor τοὺς χρατοῦντας esse imperantes , victores, supe- rores, Át Clementem vulgaria greci sermonis vocabula male interpretatum esse vix credibile est. Rectius Karstenius hanc juncturam explicat : « firmis certisque argumentis vel effatis non cre- dere. » Steinius ita accipit χρατέουσιν, ut λόγοις intelligat, leges esse dicens per natura universi- tatem. pertinentes ac. dominantes, qualis est ea quz modo memorabatur, nihil e nibilo fieri aut ad nihilum redigi , neque tamen falli arbitratur interpretantes : « eis qui recte monent veritatisque ví vincunt, » collato Platonis loco Phaedr. p. 372 6 μὴ πειθόμενος χρατεῖ, i. e. qui sibi persuaderi non patitur recte sentit ac vincit. Verum prior ratio prestat. Neque enim perspicue loqueretur Em- , ctoribus et confirmatoribus haberi vellet, sed quoniam illa proximi versus πιστώματα respon- dent χρατέουσιν quorum in primo versu meminit poeta, patet neutro genere χρατέουσιν hic poni. Etsi vero per loci conformationem non licet cum Steinio χρατέουσιν interpretari quasi λόγοις xpa- τέουσιν scripserit vates Ágrigentinus , tamen per sese neutrum participii sensum fere eundem quem πιστώματα continet. Etenim res quoque dicuntur xpateiv, i. e. obtinere, invalescere, valere, du- rare, vim auctoritatemque habere, ut φάτις xoz- tti, fama obtinet, apud Soph. Ájac. vs. 978 ; φάτις πολλὴ xoa vet, pervulgata obtinet fama, apud /Esch. Suppl. vs. 290; λόγος χρατεῖ σαφηνής apud eundem Pers. vs. 724; νόμιμα δὲ τὰ Χαλχιδιχὰ ἐκράτησεν, leges vero Chalcidenses obtinuerunt, apud Thu- cyd. lib. VI, 5; ἀνάγχη δ᾽ ὥσπερ τέχνης ἀεὶ τὰ ἐπι- γὙηνόμενα χρατεῖν, necesse est, quemadmodum artibus accidere solet, novissima quaeque semper evincere auctoritatemque habere, lib. I, 71. Cf. apud eundem lib. IV cap. 62, τὸ δὲ ἀστάθμητον τοῦ μέλλοντος ὡς ἐπὶ πλεῖστον χρατεῖ, ubi scholiastes χρατεῖ exponit τὴν ἰσχὺν ἔχει, et Sophocl, (Ed. R. vs. 977, τί δ᾽ ἂν φοδοῖτ᾽ ἄνθρωπος ᾧ τὰ τῆς τύχης χρατεῖ, πρόνοια δ᾽ ἐστὶν οὐδενὸς σαφής; Hinc etiam non mirandum participium neutro genere poni, sive absolute, sive aliis nominibus adjanctum, Eurip. Andromach. vs. 133, τὸ χρατοῦν δέ σ᾽ ἔπεισι, id. Eurip. Fragm. Melanipp. XXXI pag. 743 ed. Wagner. : τὰ τῆς γυναιχὸς γὰρ χρατοῦντ᾽ dv δώμασιν δουλοῖ τὸν ἄνδρα x. τ. X. Philosopho autem nostro τὰ χρατοῦντα sunt, qua valent queque rata ha. bentur, i. e. vera, τὰ ἀληθῆ, ut ne transversum quidem unguem Clemens ab Empedoclis mente discessisse videatur. Quod autem monui τὰ xpa- τοῦντα respondere iis quz sequenti versu πιστώ-- ματα appellantur : id paulo accuratius expen- dendum est. Bergkius censet vatem Agrigentinum πιστώματα vocasse arcana illa quae Musa ipsi benigna voluntate recluserit, ita ut jam non suam, sed quasi divinam quandam sapientiam in me- dium proferre videatur. Karstenius πιστώματα effata esse vult. Neuter diligentis interpretis functus officio est, ut nec Sturzius in eo lapsus quod χέλεται ita vertit, quasi passive eo usus poeta sit. Est vero πίστωμα id quo rei alicui fides fit, vel quo res aliqua confirmatur, sive confir- matio et probatio qua rei fides fit. Sic Aristoteles Rhet. I πιστώματα δὲ παρὰ μαρτυρίων, qua verba cum Stephano Thes. ling. Gr. exponimus testi- moniis fides fit sive testimoniis res probantur et confirmantur. àpud IEschylum Eumen. vs. 205 Ἥρας τελείας χαὶ Διὸς πιστώματα sunt Junonis pedocles, si χρατέουσιν pro recta sententi: au- | pronube et Jovis confirmationes, quo nomine PHILOS. πα !. 34 COMMENTARIUS significantur federa auspiciis Junonis jugalis et Jovis intersponsum sponsamque juncta. Ejusdem poete verba Choeph. vs. 944 ὄρχος τ᾽ ἐμμένει πι- στώμασι valent : jusjurandum data fide servatur. Quamobrem Empedocles qui Musz auxilio phi- losophiam se traditurum esse profitetur non potest πιστώματα nominare nisi probationes, vel potius certa argumenta qua tanquam diis du- cibus ex infinita argumentorum copia sumuntur ad cujusque rei naturam aperiendam. Jam per- spicuum erit quid intersit inter χρατοῦντα et πιστώματα, quorum illa veri loco habenda, hzc fontium instar esse vidimus, a quibus generi humano ad verum profluere liceat. Caeterum Theodor etus initio hujus versus memoriz lapsu ὧδε γὰρ pro ὡς δὲ παρ᾽ habet. Vs. 107. διατμηθέντος λόγοιο paucis tractat Astius in Platonis Phaedr. comment. p. 362, ubi p. 2363 διατέμνειν κατ᾽ ἄρθρα de dialectica usur- patur. Ita fere jam ante eum loci Platonici imme- mor statuerat Sturzius. Satius est cum Karstenio λόγον hic interpretari τὸν νοῦν (quomodo Parme- nides vs. 56 χρῖναι δὲ λόγῳ) ut sit sententia : mente in praecordiis divisa. Non multum ab hac abludit Homerica structura ll. lib. I, 189, ἐν δέ οἱ ἦτορ στήθεσσιν λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν, et Maronis illud /En. VIII, 20 : animum nunc Auc celerem, nunc dividit illuc. De humanz igitur mentis , que modo in hanc, modo in illam partem fertur atque alio tempore alia probat , inconstantia et imbe- cillitate queritur Empedocles. Quocirca Musarum beneficio mortales ad perspiciendam rerum uni- versitatem pervenire posse contendit. Ut vero hic διατέμνειν de animo in varias partes distracto : ita paulo inferius idem verbum [γυῖα χαχῇσι δια- τυηθέντ᾽ ἐρίϑεσσι] de corpore morbjs afflicto usurpat. Vss. 108-119. οἵ δ᾽ ὅ τι xev κατὰ — ἐπεὶ λύθεν οὐδὲν dp' εἰσίν) exhibet Plutarchus adv. Colot. p. 1113, vol. X p. 578-580.. Vs. 112 citatur ab eodem Reip. ger. prac. p. 820, vol. IX p. 266 ed. Reisk.; posterior ejusdem versus pars vou x1). adv. Colot. p. 112, vol. X p. 577. Rejicitur his versibus vulgaris opinio, qua nasci atque interire dicunt ea quas revera tantum mutantur, id est, modo coagmentantur modo dissipantur. Quum autem Empedoclis verba admodum cor- rupta sint in Plutarchi codicibus, notata scri- pturz varietate virorum doctorum conjecturas breviter memorabo. Vs. 108 ita mutilatus est : οἱ δ᾽ ὅτε κατὰ φῶτα μίγεν φῶς αἰθέρι, unde Xylander effecit : οἱ δ᾽ ὅτε δὴ κατὰ φῶτα μίγεν φάος αἰθέρι χύρει, l'eiskius suspicatus est οἱ δ᾽ ὅτε ἢ κατὰ φῶτα μιγὲν φάνη αἰθέρι λχιπρῷ, Coraes vero quod Stur- , zius recepit : οἱ δ᾽ εὖτ᾽ Δ xarà φωτῶν (v (γένος) pu σγέντ᾽ ἐς φάος ἔλθη, Karstenius οἵ δ᾽, «óc ἢ κατὰ φῶτας ἴδη ψάος αἰθέριόν γε, Panzerbieterus οἱ δ᾽ ὅτε μὲν κατὰ φῶτα μιγὲν φάος αἰθέρος (xn, Steinius omni emendandi conatu abstinuit. Mihi scriben- dum videtur : οἱ δ᾽ &, τι xev χατὰ φῶτα μιγὲν φάος αἰθέρος ix». Falsum enim est quod Karstenius opinatur, necessario hic requiri pluralem φῶτας. Sic etiam Graeci τὰ χατ᾽ ἄνθρωπον dicunt quz fa- cultatem humanam non excedunt. Cf: Soph. €Ed. Col. vs. 604, τί γὰρ τὸ μεῖζον 2 κατ᾽ ἄνθρωπον νοσεῖς ; Plat. Phileb. pag. 12 C. ed. Steph. τὸ δ᾽ ἐμὸν ὃ δέος, à Πρώταρχε, ἀεὶ πρὸς τὰ τῶν θεῶν ὀνόματα οὐχ ἔστι xat' ἄνθρωπον χτλ. Vs. 109 legebatur ?; χατὰ θη- ρῶν ἀγροτέρων, quod cum Ritschelio apud Steinium mutavi in ἠὲ xaz' ἀγροτέρων θηρῶν x1:À. Vs. 110 Plutarchi codd. exhibent : 73 χατ᾽ οἰωνῶν, τότε piv τὸν. . . . . γενέσθαι, — Lacunam explere aggressi sunt Reiskius et Sturzius ita scribendo : τότε μὲν τὸ λέγουσι γενέσθαι, Karstenius τότε μὲν δοχέουσι γενέσθαι, Panzerbieterus τότε μὲν τόγε φασὶ γενέσθαι, Steinius τότε μὲν τὰ λέγουσι γενέσθαι. Ego ponendum arbitror : τόγε μὲν φάσχουσι γενέ- σθχι. Vs. 111. Plutarchi exemplaria mendose : εὖτε δ᾽ ἀποχριθῶσι τὰ δ᾽ αὖ δυσδαίμονα πότμον. lescripsi autem cum Panzerbietero εὖτε δ᾽ ἀποχρινθῶσι, cujus loco Ritschelius apud Steinium malebat ἀποχριθέωσι. Preterea τὸ δ᾽ αὖ δυσδαίμονα πότμον pregresso Reiskio cum plerisque editoribus vulgavi. Vs. 112 bi Plutarch. adv. Colot. 1. c. sic exaratus est : elvat χαλέουσιν" ὅμως δ᾽ ἐπίφηαι καὶ αὐτός, sed altero loco legitur : 5 θέμις καλοῦσιν, Bus ἐπίφη καὶ αὐτός vel νόμῳ δὲ ἣ τί φημι κτλ. Expulso vocabulo εἶναι Karstenius et Dübnerus εἰχαίως ediderunt, subjunctis his verbis νόμῳ δ᾽ ᾿ἐπίφηαι xal αὐτός; contra Sturzius et Panzerbie- terus probata Reishii correctione : ἔν γε νόμῳ χαλέουσι, νόμῳ δ᾽ ἐπίφημι xat αὐτός. Ab. his dis- cesserunt. Wyttenbachius et Steinius, quorum alter refragatus Reiskiane emendationi οὐχ 3j, θέμις ad Plutarch. prac. reip. ger. proposuit 7 θέμις οὐ et ad ejusdem adv. Colot. librum ἀλοιτὴν καλέουσι legendum sibi videri observavit , alter in Empedoclis editione ἣ θέμις ἐστὶ, καλοῦσι, νόμω δ᾽ ἐπίφημι καὶ αὐτός tentavit. Mihi utriusque loci depravationem comparanti verisimile est adver. bium aliquod olim initio versus scriptum fuisse. Quar e; quod Émpedocle non indignum existimo, ἀπρεπέως χαλέουτι, νόμῳ δ᾽ ἐπίφημι χαὶ αὐτός versus supplendi gratia reposui, Vs. 115. Vulgo ἤτοι χαταθνήσκειν. . . . . πάντη. Sed πάντη in ἁπάντη jam Stephanus correxit, ἦτοι Sturzius in ἠὲ mutavit. Αἱ multo rectius Reiskius in ἦτοι IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 35 nihil nisi 3j τι latere suspicatus est, qui tamen reliquam versus partem minus bene constituit : καταθνήσχειν χἀξόλλυσθαι πάνυ πάντη. Prestat Sturziana emendatio χαταθνήσχειν τε xal ἐξόλλυσθαι ἁπάντη, quam omnes postea editores arripue— runt. Vs. 116, Plutarchi membrane μαντεύσαιτο praebent , quod Stephano quoque in Poesi philo- sophica et Scaligero probatum minime recen- tioribus sollicitandum erat. Neque enim attinebat vel μητεύσαιτο cum Reiskio excogitare, quod inusitatum est, vel μητίσαιτο cum Sturzio conji- cere , vel μαστεύσαιτο cum Karstenio comminisci. Vs. 118. Legebatur vulgo εἰσὶ χαί σφι. quod Karstenius correxit in εἰσὶν χαί σφιν. Sed jam antea Mich. Neander Op. Aur. T. Ip 526 dederat εἰσὶν, Scaliger autem ia codice Lugdunobatavo exarari voluerat στιν. Pro δεινὰ Bergkius legi jussit δειλά, quod verbis Empedocleis intulit Steinius, quam- quam ferri potest vulgata scriptura. Vs. 110. Libri Plutarchei habent : πρὶν δὲ πάγεντε βροτοὶ καὶ λυθέντος οὐδὲ ἄρ᾽ εἰσί. Stephanus in Poesi phil. p. 22 vulgavit πρὶν δὲ παγέντε βροτοὶ xal λυθέντες οὐδὲν ἄρ᾽ εἰσίν, cui Scaliger ibid. p. 216 astipulatus est, nisi quod ut παγέντε, ita etiam λυθέντ᾽ po- nendum censuit. Neuter sententiam bene confor- mavit, qua postula conjunctionem oppositam precedenti πρίν. Quamobrem Xylander Empe- doclis manum restituere sibi visus est, ὡς λύθεν scribendo. Praeclara etiam Reiskii emendatio fuit : πρὶν δὲ πάγεν τε βροτοὶ xal ἐπεὶ λύθεν, quam a Karstenio primum receptam postmodum edi- tores tenuerupt, Ceterum Stephani emendatio- nem οὐδὲν do εἰσίν forsitan e codicibus petitam nunc Dübneri editio exhibet. Karstenius οὐδ᾽ ἀρ᾽ ἔασι posuit. Vss. 120—133. ᾿Αλλ’ ἄγε---ἀμ είδει} affert Simpli- cius Phys. I. f. 34 a. 735. 122-131 ἤἠδλιον---φέρι-- στοι idem Phys. I, f. 7 b. 7538. 122 et 124 omisso vs. 123 Aristoteles de Gen. et Corr. I, 1, p. 385 ἃ; Plutarchus de pr. frig. p. 949, vol. IX p. 241. Vs. 122. Galenus περὶ τῆς τῶν ἁπλῶν φαρμ. xp. L. 11, pr. T. XIII p. 31 Chart. 7358. 128-131 ix τῶν πανθ᾽ ----δολιχαίωνες ] Aristot. Metaph. II, 4 p. 662 V. Ves. 128-130 idem de Mundo c. 6 pag. 474 À. Multa alia de elementis, de calido, fri- grido, lucide, opaco ac de iis qua ex elemento- ruin coitu orta essent prefatus erat Finpedocles, antequa:n ad hos transiret versus, quibus sin- gulorum corporum genitalium naturam adum- brat. Sic enim Simplicius Phys. I. f. 34a: πλείονα δὲ ἄλλα εἰπὼν ἐπάγει ἑχάστου τῶν εἰρημένων (στοιχείων) τὸν χαραχτῇρα, τὸ μὲν πῦρ ἥλιον καλῶν, τὸν δ᾽ ἀέρα αὐγὴν xai οὐρανόν, τὸ δ᾽ ὕδωρ ὄμόρον καὶ θάλασσαν. Similiter fere alibi f. 7 hos versus ci- tans , dicit : ἐν ἐκείνοις δὲ τοῖς ἔπεσιν, ἐν οἷς xal τὰ ἡνωρίσματα ἔχάστου τῶν τεσσάρων στοιχείων xal τοῦ γείχους xul τῆς φιλίας παραδίδωσι σαφῶς. τὴν ἀμφοῖν ἐν πᾶσι μῖξιν τοῦ τε νείκους xal τῆς φιλίας ἐξέφηνεν ἔχει δὴ οὕτως χτλ. Nomina quibus Simplicius ele- menta appellari ait, ἥλιος, αὐγή, ὄμθρος, in his versibus inveniuntur; duo reliqua οὐρανός et θά - Àacca ipse interpres apposuit. Verum Simplicius non memorat nisi tria elementa, ignem, aerem, aquam , omissa terra; cujus tamen meminit Ari- stoteles de Gen. et Corr. l. c. hunc locum ita allegans : ὥσπερ xal φησιν ᾿Εμπεδοχλῆς « ἠέλιον μὲν λευχὸν δρᾶν xal Ospubv ἅπάντη, ὅμόρον δ᾽ iv πᾶσιν δνοφόενταά τε ῥιγαλέον τε. . . .. » Óuotex δὲ διορίζει χαὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν (στοιχείων). ὥστ᾽ ἐξ ἑνός τινος δῆλον ὅτι διαφοραῖς τισι χωριζομένονν xal πάθεσιν ἐγένετο τὸ μὲν ὕδωρ τὸ δὲ πῦρ, καθάπερ λέγει τὸν μὲν ἥλιον, λευχὸν xal θερμόν, τὴν δὲ γῆν βαρὺ καὶ σχληρόν. Quod reliquum est e verbis δαοίως δὲ διορίζει xai ἐπὶ τῶν λοιπῶν (στοιχείων) probabiliter colligas exiguam disputationis Empedocleze de elementis partem periisse. Vs. 130. Pro vulgato ἀλλ᾽ dye Cod. D. ἀλλά τε. Bene autem Scaliger ἐπὶ μάρτυρα quod est in Al- dina Simplicii editione in ἐπιμάρτυρα correxit. Hunc cum Karstenio czteri editores secuti sunt. Vs. ras, λιπύξυλον, vox Empedoclea, in/érmum designans. Cf. vers, 277. Sturzius temere mutavit in λιπόζυγον, Prellerus in ὑπόξυλον. Vs. 122. λαμπρὸν Plutarchus habet et Simplicii cod. D ; λευχὸν Aristoteles; θερμὸν δρᾶν καὶ λαυ- πρὸν ἁπάντη Simplicii editio Aldina et Galenus, sed Simplicius altero loco θερμὸν ὁρᾷν xal θερμὸν ἁπάντη. Inter Empedoclis editores λαυπρὸν re- ceperunt Sturzius et Panzerbieterus, λευχὸν Kar- stenius et Steinius, Ego etsi Aristotelis auctori- tatem non idcirco labefactandam reor, quia multa menioriter citaverit, tamen τὸ λαμπρὸν melius τῷ óvopósv opponi arbitror, ideoque λαμπρὸν e Plutarcho sumsi. Quod Steinius e Sim- -plicii cod, C. prolatum verbis Empedocleis in- seruit ὅρα pro vulgato δρᾶν minime necessarium est, Notandum vero quod in exemplayi manu- scripto nihil legitur nisi 6p&. Vs. 123. ἀμόροτα δ᾽ ὅσσα) Simplicius uno loco ε corrupte : ἄμδροτα δ᾽ ὅσσ᾽ ἔδεται ( cod. C. δὲ τοσσ δέ τε), altero ἄμόροτα δ᾽ ὅσσα ἐδεῖτο, quod et ipsum repudiandum est. Qua quum ita sint, Prellerus conjecit ὅσσ᾽ ἐδέθη, quee (colo) iZ//igata sunt, quod verbum ita absolute positum ferri posse cum Kar- stenio negamus. Ipse Karstenius scripsit : ἄμόροτα 3. 38 θ᾽ ὅσσ᾽ ἕπεταί τε xal ἀργέτι χτλ. Panzerbieterus ἄθρομα δ᾽ ὅσσα πνέει τε xol ἀργέτι x:À. Geelius apud Karstenium p. 522 suspicatus est poetam dixisse du6pota δ᾽ ὅσσ᾽ ἔλεται, ab obsoleto Diu, volvo ; qua certissima emendatio foret, nisi vox usu careret, Karstenius in Addendis spreta priore conjectura postmodo proposuit du6pora δ᾽ ὅσσα τ᾽ ἔγεντο, i. 6. ἐγένετο. Nullus ex his emendandi mo- dis mihi satisfacit. Quapropter jam pridem legi volueram du6pora δ᾽ ὅσσα πέλει τε xal ἀργέτι δεύεται αὐγῇ, quum longo tempore interjecto Steinium in eadem vestigia incurrisse vidi. Intelliguntur autem du6oota corpora celestia, astra, qua e vulgi opinione immortalia solisque tanquam sa- tellites sunt, Caeteroquin αὐγῇ noli cum Simplicio de aére accipere, sed, ut sepe fit, de soZe dictum puta. Vs. 124. δωύρον δ᾽ x1). Latinos poetas frequen- ter aquz loco imbrem dixisse constat , velut Lu- cret. L, 713 seqq. Adde etiam , qui conduplicant primordia rerum, Αὐτῷ jungentes igni terramque liquori ; Et qui quattuor ex rebus posse omnia rentur, Ex igni, terra atque anima procrescere el imbri. Eodem modo Empedocles ὅμθρος vocabulum usurpat et hic et infra verss. 354 et 360. Nec de- fuerunt qui apud Sophoclem (Ed. R. vs. 1415 ὄὅμθρος ἱερός universe de aqua intelligerent (vid. Musgrav. ad eum locum), quamquam ibi vulgaris significatio sufficit. Praeterea δνοφόεντα przetulimus : alteri scriptura ζοφόεντα qua in aliis est. Áristo- telis et Plutarchi codicibus. Post hunc versum Karstenius desiderans ea qua ab Empedocle de aére et terra dicta erant, lacunae signa posuit. Equidem verborum ordinem talibus notis abrum- pere veritus, iis abstinui, presertim quum ne- sciamus hic an alibi his de rebus disputaverit poeta. Vs. 125. ἐθέλυμνά τε xal στερεωπά] Simplicius uno loco habet θελίμνατα (cod. C. θελήματα, D. θελημνά τε) xal στερέωμα,, altero θέλιμνά (codd, C. D. θέλημα) τε καὶ στεροπά γε (cod. D. στερεωπα). Vocabulum θέλιμνα bis in Empedocleis fragmini- bus exstat , hoc loco et vs. 194; sed ut ibi mem- branz variant, quarum 4112 θέλημα, 4112 ἐθέλημα praebent, ita hic quoque codices fluctuant inter varias incertasque formas. Neque enim ea qua oportebat diligentia Simplicii codices calamo exaratos a viris doctis collatos esse scio, ut magna in talibus judicandis cautione sit opus. ltaque de his quoque locis Empedocleis alii aliter sta- tuerunt. Ác Sturzius quidem minus recte scripsit θέλυμνά τε xat στερεά γε, in quo γε plane abundat; COMMENTARIUS Panzerbieterus ἐθελυμά τε xol στερεωπά,, omnium optime Karstenius ἐθελυμνά τε xal στερεωπά, quod a Steinio jam probatum recipere non dubitavi. Vs. 126. ἐν δὲ χότῳ διάμορφα] Cod, C. male δια- μορφία. Vs. 128. ἐχ τῶν πάνθ᾽ χτλ.] Apud Simplicium uno loco est : ix τῶν γὰρ πάνθ᾽ ὅσσ᾽ ἦν (codd. C. D. ὅσσα τ᾽ ἦν) ὅσσα τέ ἐστι χαὶ ἔσται, altero editio Aldina exhibet : ἐχ τούτων γὰρ πάντ᾽ jv, ὅσσα τέ ἐστι xal ἔσται, quod Sturzius edidit. Sed ibidem cod. D. pro πάντ᾽ ἦν habet παντὸς ἄτην et in cod. C. pro ὅσσα τὸ exstat ὅσσα τ΄. Aristoteles de Mundo c. 6 : ἐξ οὗ, κατὰ τὸν quatxüv Ἐμπεδοχλέα, πάνθ᾽ ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἐστὶν ὅσα τ᾽ ἔσται ὀπίσσω. Extrema in Casauboni editione sic leguntur : ἐστὶν ἰδ᾽ ὅσσα τε ἔσται ὀπίσσω. Verum ἐξ ob quod libri auctor ad deum refert, ne de versu ipso di- cam, non esse Empedocleum vix est quod de- monstrem. Denique Aristoteles Metaph. 11, 4 anc servavit versus formam : ἐξ ὧν πάνθ᾽ ὅτα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔσθ᾽ ὅσα τ᾽ ἔσται [ὀπίσσο», quam sequitur Prellerus Hist. phil. p. 11:8 et Karstenius , nisi quod bic pro ἐξ ὧν dedit ἐκ τῶν. Ad Simplicium se applicuerunt Panzerbieterus et Steinius éx τούτων γὰρ πάνθ᾽ ὅσα τ᾽ ἦν ὅσα τ᾽ ἔστι xal ἔσται ponendum esse rati. Ego Karstenium verum vidisse arbitror. Vs. 129. δένδρεά τ᾽ ἐδλάστησε] Ita Aristoteles ; at Simplicii editio Aldina δένδρα «s βεδλάστηχε, quamvis in cod. C. compareat : δένδρεά τε βε- ὀλάστηκε, in cod. D. autem δένδρεά τ᾽ ἐδλά- στησε. Vs. 131. χαί τε θεοὶ] Ita omnino legendum esse viderunt posteriores editores, quum Stephanus in Poesi philos. p. 18 nonnullos Aristotelis co- dices secutus ediderit x&v τε θεοί. Perperam autem Scaliger ibid. p. 316 : « Lego , inquit, χ᾽ ἀντίθεοι δολιμαίωνες, h. e. ἥρωες. Nam, ut annotat Áristo- teles, θεοὶ hic non concluduntur. » Αἴ in codice Lugdunobatavo, animadverso , ut credi par est, errore nihil mutandum censuit. Repetitur vero paulo inferius hic versus cum przcedenti. Cf. vs. 140—141. Vs. 132-133. αὐτὰ γὰρ χτλ.] Versus haud absi- miles iis qui supra leguntur. Cf. vs. 96-97. Commode cum his interpretes Éuripideos versi - culos compararunt apud Clement. Strom. VI p. 627 D. θνήσκει δ᾽ οὐδὲν τῶν γιγνομένων, IN EMPEDOCLIS CABMINUM RELIQUIAS. 31 διαχρινόμενον δ᾽ ἄλλο πρὸς ἄλλο μορφὴν ἑτέραν ἀπέδειξεν, in quibus μορφὴν ἑτέραν respondet Empedocleo vocabulo ἀλλοιωπά, cujus loco Sturzius ἀλλοιωτά vulgavit. In Simplicii codice D. legitur ἀλλοιωπά 17 yov. Praeterea pro ἔστι quod est apud Simplicium Karstenius ἔστι γε posuit, ego ἔστιν cum Panzer- bietero et Steinio exaravi. Postrema verba non sine lectionis varietate in Simp'icii libris et scriptis et editis inveniuntur. Exemplar Áldinum habet, quod Panzerbieterus versibus Empedo- cleis intulit, τὰ γὰρ διάχρυψις ἀμείδει, sed codd. C. D. «à γὰρ διάχρασις ἀμείδει. Contra idem scri- ptor f. 34. b tuetur διάπτυξις his verbis Empe- doclis dogma exponens : τὴν γένεσιν xol τὴν φθορὰν μηδὲν ἄλλο elvai, ἀλλὰ μόνον μῖξίν τε xoi διάλλαξιν μιγέντων, xal σύνοδον διάπτυξίν τε γίνεσθαι ἐν μέρει αἴσης. Quocirca Sturzius et Karstenius διάπτυξις alteri quam noverant scripturz pra- optarunt. Neque tamen diffitendum est versum, qualem illi dederunt, γίγνεται ἀλλοιωπά * τὰ γὰρ διάπτυξις ἀμείδει, claudicare. Qua re offensus Bergkius , ut metro consuleret, τὰ γὰρ διάθρεξις ἀμείδει quamvis du- bitanter scribendum conjectavit. Αἴ non alia mu- tatione quam deleto τὰ et transpositis verbis opus esse apud Steinium vidit Ritschelius. Hinc opti- mus nascitur versus : γίγνεται ἀλλοιωπά᾽ διάπτυξις [Xo ἀμείθει. ! Vs. 134-144. Ὥς δ᾽ 6x0rav——4 00v dxoóca;] Sim- plicius Phys. I f. 34 a.hos versus superioribus (120-133) subjungit, xal παράδειγυα δὲ, inquiens, ἐναργὲς παρέθετο τοῦ 2x τῶν αὐτῶν γίνεσθαι τὰ διά- φορα. Empedocles magnifica similitudineostendit, quomodo ex iisdem elementis infinita diversis- simarum rerum copia oriatur. Contendit enim nativam elementorum compositionem cum pi- ctoris arte qui variis coloribus rite concinnatis ingentem figurarum et imaginum multitudinem format. Vix dubium est quin vatis Agrigentini verba intuitus hzc scripserit Galenus in Hippocr. de hom. nat. Comm. 1. T. ΠῚ p. 101 B : Ἐμπε- GoxAT;c ἐξ ἀμεταδλήτων τῶν τεττάρων στοιχείων ἡγεῖτο Ὑΐγνεσθαι τὴν τῶν συνθέτων σωμάτων φύσιν, οὕτως ἀναμεμιγμένων ἀλλήλοις τῶν πρώτων, ὡς εἴ τις λειώ- σας ἀχριξῶς καὶ χνούδη ποιήσας ἰὸν xal χαλχῖτιν xal χαδμείαν xal μίσυ μίξειεν. Eadem similitudinis venustate utitur auctor libri de Mundo (qui inter Aristotelisscripta circamfertur) eap.V, ubi decon- centu agens, quem natura e contrariis efficiat, ita pergit : ἔοικε δὲ xal ἡ τέχνη τὴν φύσιν μιμουμένη τοῦτο ποιεῖν“ ζωγραφία μὲν γὰρ λευχῶν τε xal μελάνων, ὠχρῶν τε xat ἐρυθρῶν χρωμάτων ἐγκερασαμένη φύ- σεις, τὰς eixóvac τοῖς προηγουμένοις ἀπετέλεσε συμ- φώνους. . . . . οὕτως οὖν καὶ τὴν τῶν ὅλων σύ- στασιν, οὐρανοῦ λέγω χαὶ γῆς τοῦ τε σύμπαντος κόσμου, διὰ τῆς τῶν ἐναντιωτάτων ἀργῶν χράσεως μία διεκόσμησεν ἁρμονία. Vs. 134. ὡς δ᾽ ὁπόταν γραφέες] Ultima vocabuli γραφέες syllaba arsi producitur. Cf, Spitzner. de versu grzc. her. p. 41. Vs. 135. ἀνέρες ἀμφὶ τέχνης xx. ] Sic Orph. Ar- gonaut. vs. 33, ἀμφὶ δὲ μαντείης ἐδάης πολυπείρο-- νας οἴμους. In voce τέχνης prior syllaba corripi- tur boc Empedoclis loco, quemadmodum fit in carmine Κάμινος ἢ Κεραμὶς inscripto quod inter Homerica exstat vs. 10: Ὦμόδαμόν θ᾽ ὃς τῇδε τέχνῃ xax& πολλὰ πορίζει. Quod ut animadvertit Sturzius , ita male retinuit Aldini exemplaris illud ὑπὸ μήτινος, cujus loco flagitatur ὁπὸ μήτιος. Eam autem conjecturam tum ipse fecit, tum ante eum Scaliger in codice Lu- gdunobatavo. Emendationi huic omnes editores suffragati sunt, nisi quod Panzerbieterus ὑπὸ Μήτιος majuscula littera scripsit, deam esse ra- tus, quam Hesiodus Theogon. 887 appellat πλεῖστα θεῶν εἰδυῖαν ἰδὲ θνητῶν ἀνθρώπων. Sed quamvis vulgo Μῆτις haberetur dea, Empe- docli tamen nulla necessitate subactus eam tri- buere nolim. Quare ne Homericum quidem ]1o- cum Odyss. lib. XVII, 518-519, ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀοιδὸν ἀνὴρ ποτιδέρχεται, ὅς τε θεῶν ἐξ ἀείδει δεδαὼς ἔπε᾽ ἱμερόεντα βροτοῖσι, quem simillimum arbitratur, cum hoc composue- rim. Adde quod nuper excussis Simplicii codici- bus C. D. inventum est μήτιος pro Aldini exem. pli μήτινος. Verum quod iidem codices exhibent ἄμφω pro ἀυφὶ ineptum esse liquet. In fine ver- siculi Aldus vulgayit δεδαῶτες ; uterque codex δεδαῶτε habet, qua procul dubio vera lectio est. Etenim participium duali numero enuntiatum relatumque ad nomen plurale cum in Homericis hymnis (in Apoll. vs. 487) obvium, tum poste- rioribus poetis (Oppian. Cyneg. lI, 165; I, 72. Arat, Diosem. 968) frequentatum esse constat. Vid. Buttmanni Gramm. ampl. ], p. 135 et 348. Sed ut hic δεδαῶτε Empedocli ascribam non tam aliorum quorundam poetarum auctoritate quam totius loci conformatione adducor. Neque enim unum participium duali numero ponit, reliqua pluraliter enuntiat, sed tria participia eodem numero effert. Ex Empedoclis editoribus pri- mus δεδαῶτε Steinius recepit. Vs. 136. οἵτ᾽ ἐπεὶ οὖν μάρψωσι membranarum 88 COMMENTARIUS scriptura est ; in Aldina editione perperam legi- tur οἵτε. Pro ἐπεὶ οὖν Bergkius in Comment. de Emped. Procm. p. 12a tanquam exquisitius com- mendabat ἐπεὶ ἄν. Non refragarer ejus opinioni, nisi et alia omissze post ἐπεὶ conjunctivo junctum ἂν particula exempla in veterum monumentis superessent. Sic Homeruslliad. lib. XV,361 seqq. ἔρειπε δὲ τεῖχος Ἀχαιῶν δεῖα μάλ᾽, ὡς ὅτε τις ψάμαϑον παῖς ἄγχι θαλάσσης" ὅστ᾽ ἐπεὶ οὖν ποιήσῃ ἀθύρματα νηπιέῃσιν, ἂψ αὖτις συνέχευε ποσὶν καὶ χερσὶν ἀθύρων. Sophocles Antig. vs. 1023 seqq. ed. Br. ἀνθρώποισι γὰρ τοῖς πᾶσι χοινόν ἐστι τοὐξαμαρτάνειν" ἐπεὶ δ᾽ ἁμάρτῃ, χεῖνος οὖχ ἔτ᾽ ἔστ᾽ ἀνὴρ ἄῤονλος οὐδ᾽ ἄνολθος, ὅστις ἐς χαχὸν πεσὼν ἀχεῖται μηδ᾽ ἀχίνητος πέλει. 14, CEdip. Col. vs. 1225 seqq. μὴ φῦναιτὸν ἅπαντα vix& λόγον" τὸ δ᾽, ἐπεὶ φανῇ, βῆναι χεῖθεν ὅθεν περ ἥχει, πολὺ δεύτερον, ὡς τάχιστα. Quare nibil mu- tandum. Vs. 137. ἁρμονίη μίξαντε] Apud Simplicium pro ἁρμονίη male exaratum est ἁρμονίη quod jam cor- rexit Sturzius. Porro in Simplicii libris habetur μόξαν τε, quod Scaliger in μίξαντο, Sturzius et Karstenius in μάξαν τε, Bergkius in. μάξαντς, Panzerbieterus et Steinius in μίξαντε converte- runt. Nam explosa eorum sententia qui hic ver- bum finitum poni voluerant postremi editores orationem inchoatam participio continuari intel. lexerunt. Prastat autem μίξαντε alteri quod Berg- kius , ut legeretur, suaserat., Vs. 138. ἐκ τῶν εἴδεα πᾶσιν x12. ] Simplicii codd. πᾶσ᾽ ἐναλίγχια, quod Karstenius. in πᾶσιν ἀλίγχια correxit. Idem bene πορσύνουσι restituit in cujus locum Sturzius πορσυνέουσι substituerat. Vs. 139. δένδρεά τε χτίζοντε ] Hic quoque exem- plar Aldinum et Simplicii membrane exhibent χτίζον τε, nisi quod codex D. habet χτίζοντες, Scaliger et Karstenius auctores fuerunt , ut x«t. ζουσι poneretur. Át sententia desiderat partici- pium χτίζοντε, quod cum Bergkio , Panzerbietero et Steinio restitui, Vs. 142. οὕτω μή σ᾽ ἀπάτα x:À.] In. Aldino exemplo invenitur οὕτω μή σ᾽ ἀπατᾷ, in cod. C, μὴν ἀπάτη. Scaliger in margine libri Lugduno- batavi ἀπατῶ notavit. Sed flagitatur ἀπάτα quod reposuit Sturzius. Pro vulgato φρένα recte de- derunt φρένας Bergkius, Panzerbieterus, Stei- nius. Ceteroquin ὡς sequente accusativo cum infinitivo nihil habet insolens, Sic Plato Phad, p. 168 E ed. Steph. πέπεισμαι τοίνυν, 7, δ᾽ ὅς, ἐγώ, ὡς πρῶτον μέν, el ἔστιν dv μέσῳ τῷ οὐρανῷ περιφερὴς οὖσα, μηδὲν αὐτῇ δεῖν μήτε ἀέρος πρὸς τὸ μὴ πεσεῖν μήτε ἄλλης ἀνάγχης μηδεμιᾶς τοιαύτης, ἀλλὰ ἱχανὴν εἶναι αὐτὴν ἴσχειν τὴν ὁμοιότητα τοῦ οὐρανοῖ: χτλ. ubi vide Heindorfium. Pro vó χεν Simplicii codd. CD. TU. Vs. 143. θνητῶν, ὅσσα γε φῦλα γεγᾶσιν ἀάσπετα. πηγήν ] Legebatur in AMino exemplo θνητῶν, ὅσσα γε δῆλα γεγάασιν ἄσπετα, πηγήν, quod tolaverunt Sturzius et Panzerbieterus. Karstenius ὅσσα γε 53, γεγάασιν ἄσπετα scribere ausus est , melius Berg- kius ὅσσα γε δῆλα γεγᾶσιν ἀάσπετα, ad cujus senten- tiam accessitSteinius. Nondum tamen persanatus erat locus; qui quum requirere mihi videretur : mortalium, quot genera exstiterunt innumerabilia, originem : pro δῆλα, quam vocem merito deleve- rat Karstenius, restitui φῦλα. Nam quod Panzer- bieterus ait δῆλα esse ea quz ab Empedocle vs. 234 τὰ vuv ἐσορώμενα πάντα vocantur : id sermo- nis usus respuit. Quippe inter eos qui bene sunt grace locuti convenit πολλλχ xol τοῖς μηδὲν δρῶσε, τοῦτ᾽ ἔστι τοῖς τυφλοῖς elvat δῆλα. Sturzius vero in- terpretans : quecunque apparent permulta s. magno numero, pariterque Lommatzschius ver- tens : also nicht teeusche den Sinn dir, dass woher anders noch ware sterblichem, welches ja Aleerlich unmessbar geworden, ein Urquell, videntur poetze versum ita accepisse, quasi in soluta oratione dicatur : ὅσσα γε δῆλά ἐστιν ἀναρίθμητα γεγενημένα. Atqui de rerum multitudine unice solliciti earum varietatem quam locus postulat non curarunt. Vs. 144. ἀλλὰ τορῶς τοῦτ᾽ ἴσθι, θεοῦ πάρα μῦ-- θον ἀχούσας} Legebatur ταῦτ᾽, quod cum Berg- kio in τοῦτ᾽ converti. ÀÁt minus recte Sturzius et Bergkius post πάρα distinctionis virgulam po- suerunt, rati Empedoclem dicere, omnem rc- rum infinitam varietatem a deo tanquam fonte et origine repetendam esse. Karstenius vero et Panzerbieterus perspecta Empedoclis mente qui rerum fontem elementa esse vult, θεοῦ ad Musam (cf. vs. 106 et 483) retulerunt, ut poeta disci- pulum alloquens auditam a dea {παρὰ τῆς θεοῦ) doctrinam ei tradere se profiteatur, Vs. 145-146 nuper inventi sunt in Hippolyti | Originis ] heresium omnium refutatione p. 3247 ed. Miller. Sic autem scriptor : περὶ ὧν {φιλίας xal νείχους ) 6 ᾿Εμπεδοχλῇς, ὅτι ἔστιν ἀθάνατα δύο καὶ ἀγένητα, xal ἀρχὴν τοῦ γενέσθαι μηδέποτε εἰληφότα, λέγεϊ τοιοῦτόν τινα τρόπον, Vs. 145. καὶ γὰρ xal πάρος χτλ. ] In codice ver- sus ita scribitur : el γὰρ καὶ πάρος ἦν xal ἔσται, οὐδέπω 1ot» quod Millerus in hunc modum corri- gebat: el γὰρ xai πάρος ἦν xal ἔσσεται οὐδέποτ᾽ οἴω. Melius Schneidewinus Philol. t. VI p. 160 : καὶ ἽΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. γὰρ καὶ πάρος ἦν τε xai ἔσσεται, οὐδέ ποτ᾽, οἴω, quem cum Steinio secutus sum. Vs. 146. τούτων ἀμφοτέρων χτλ.} Exemplar manu exaratum habet χενώσεται ἄσθεστος, quod ut par erat Millerus in χεινώσετα: ἄσπετος conver- tit. Addit llippolytus : οὐ γὰρ ἤρξαντο γίνεσθαι, ἀλλὰ moorav xoi ἔσονται del, διὰ τὴν ἀγεννησίαν φθορὰν ὑπομεῖναι μὴ δυνάμενα. Vss. 147-158. Ἐν δὲ μέρει---.χατὰ χύκλον ] Sim- plicius Phys. I. f. 8 ἃ. cf. supra vss. 90 seq. et 68 seqq. Simplicius ubi attulit vs. 122-131 Em- pedoclem ait brevi intervallo hos subjunxisse : ὀλίγον δὲ προελθὼν αὖθίς φησιν « ἐν δὲ μέρει xpa- τέουσι » χτλ. Quos autem post vs. 153 iterat Sim- plicius vss. 70-74 cum Karstenio uncis inclusi. Vs. 149. αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα ] Simplicii cod. D; αὐτὰ γὰρ ἔστι γε ταῦτα exemplar Aldinum. Vs. 150. γίγνοντ᾽ ἄνθρωποί τε x1. ] Ita editores scripserunt , Simplicius habet γίνονται. Idem ver- sum hoc modo terminat : xai ἄλλων ἔθνεα χηρῶν (cf. vs. 19) quod Sturzius bene in θηρῶν conver- tit. Bergkius θνητῶν malebat. Vs. 151. ἄλλοτε μὲν φιλότητι συνερχόμεν᾽ εἷς χτλ.] [τὰ editores posuerunt; apud Simplicium exstat ἄλλοτε μὲν φιλότητι συνερχόμενα εἷς xzÀ. Vs. 15. ἄλλοτε δ᾽ αὖ δίχ᾽ ἕκαστα φορεύμενα χτλ. Sic jam Sturzius bunc versum vulgavit; apud Simplicium legitur ἄλλοτε δ᾽ αὖ δίχ᾽ ἔχαστα φορού- μενα χτλ. Vs. 153. εἰσόχεν ἂν συμφύντα τὸ πᾶν ὑπένερθε γε- νηται] De junctura εἰςόχεν ἂν, in qua ἂν particula propter pragressum xev bis ponitur, legenda quz disputavit Hermannus Opuscul. vol. IV. p. 190. In Süinplicii cod. C. comparet εἰσόχεν ὄν, in cod. D. sicóxsv ὅν : utrumque librarii errore. Aldus εἰςόχεν ἂν vulgavit, Praterea συμφύντα Simplicius agnoscit, quam vocem sententia flagitat. Neque enim erat, cur Geelius et Panzerbieterus cóu- παντα legi vellent, vel cur Karsteniusp. 522 μετα φύντα proponeret, Est autem τὸ x&v hoc loco ad- verbii more positum ut apud Sophoclem Electr. v$. 1009, ἀλλ᾽ ἀντιάζω, πρὶν πανωλέθρους τὸ πᾶν ἡμᾶς τ᾽ ὀλέσθαι, χἀξερημῶσαι γένος͵ κατάσχες ὀργήν. Denique ὑπένερθε γίγνεσθαι, quod non omnes vi- dentur intellexisse, valet inferiorem discedere vel succumbere. Ut enim sape opponuntur χαθύ- περθε et ὅπένερθε, velut in Odysseg lib. 1H vs. 170 et 172 : ita. Empedoclez locutioni contra- riam adhibet Herodotus lib. VIII, 19 : νόῳ δὲ λα- Gov ὃ Θεμιστοχλέης, ὡς, εἰ ἀποῤῥαγείη ἀπὸ τοῦ βαρ- 6apou τό τε Ἰωνιχὸν φῦλον καὶ τὸ Καριχόν, οἷοί τε el- ἡσαν τῶν λοιπῶν κατύπερθε γίνεσθαι i. e. fleri posse, ut reliquos. superarent. Cf. ibid. cap. 6o, 3 et cap. 75. Quum vero hic versus praecedentis ex- EAM D A. ....Ψ ον. . CC ——— Ánh [nnd 39 plicationem contineat, commodum habet sen- sum : donec quce concreta fuerunt penitus. suc- cubuerint. Quapropter interpretum somnia et commenta refutare non vacat. Vs. 154-155. οὕτως 7) uiv £v xx. ]. £v omissum. in Aldina Simplicii editione addidit Sturzius, Porro quod apud Simplicium est ἧ jiv— 7, δὲ edi- tores recte mutarunt in ἢ μὲν----ὐδέ, Vs. 158. ταύτῃ δ᾽ αἰὲν x1. ] Simplieius ἀχί,ητα, quod cum Bergkio in ἀχίνητον converti. (C£. su- pra vs. 74.) Huc referenda Simplicii explicatio. ad Aristot. de Col. I, 3 ap. Bekk. vol. IV, p. 476,. b : ὥστε τὰ ἀπὸ τοῦ νοητοῦ χόσμου διὰ τοῦ νείχους διαχριθέντα ἀντὶ τοῦ αἰωνίως εἶναι γίνονται μὲν « χαὶ οὔ σφισιν ἔμπεδος αἰών, » ἀϊδίως δὲ ἀναχυχλοῦνται, ex qua H. Tischerus Quast, Emped. p. 38 jure collegit Stagirite interpretem, licet alibi aliter de his versiculis statuerit tamen ἀχίνητον χύχλον non improbasse. Vs. 159-162. Técoxox—vtixo;] Hos quattuor versus uno tenore citat Stobeus Ecl. I, c. 11, r1, pag. 387 (pag. 110 ed. Gaisford). Tres pri- mos Sextus Empiricus adversus Gramm. IX, 362; X, 315. Plutarchus de placit. phil. I, 3; inde Fusebius Prep. Evang. XIV, p. 749. Pro- bus in Virg. Ecl. VI, 31 ; Hippolytus (Origenes) Philosoph. s. hzres. refut. p. 246 ed. Miller. Se- cundum et tertium Ζεὺ-----βρότειον Athenagoras Legat. pr. Chr. p. 22 Colon. Laertius VIII, 76 ; Heraclitus alleg. Hom. cap. XXIV p. 51 ed. Mehler. ( Heraclides p. 443 ed. Gal. ) Tertius de- nique Νῇῆστις χτλ. est apud Suidam h. v. et in. Viol. ms. Bibl. Laur. cod. XXVI plutei 1V cit. Sturz, Cf. supra vss. 59-61. Vs. 159. τέσσαρα τῶν πάντων x1À.] Pro τῶν πάντων Sextus γὰρ πάντων habet, Probus δὴ πάν- των. Idem scripture mendo ἐᾶσιν exhibet pro ἔασιν vel cast; reliqui ἄχουε. Vs. 1Go. Ζεὺς ἀργὴς χτλ.} Ita omnes prater Plutarchum et Ensebium in quorum libris repe- ritur Ζεὺς αἰθήρ, quod interpretamentum esse li- uet. 1 Vs. 161 aliter ab aliis scribitur. Est autem in Stobzi , Sexti , Plutarchi, Eusebii, Athenagorz, Heracliti libris : Νῇῆστίς θ᾽ ἣ δαχρύοις τέγγει χρούνωμα βρότειον, quz scriptura Stephano, Scaligero, Sturzio et Steinio arrisit. Diogenes talem versum servavit : No: θ᾽ ἢ δαχρύοις ἐπιπιχροῖ ὄμμα βρότειον. Depravate Probus et Suidas : Νῆστίς θ᾽ fj δαχρύοις γε πικροῖς νομᾷ vel νωμᾷ βρότειον γένος. Planum est 40 γένος ab interprete esse adjectum qui versum sic videtur constituere voluisse : Νῇῆστίς θ᾽ ἢ δαχρύοις γε πιχροῖς νωμᾷ τὸ Bpó- [τεϊον. Arsenius denique, cujus lectionem probavit Karstenius : : Νῇῆστις δαχρυόεσσά v, ἐπιχρούνωμα (vulg. ém- [χρούνομα βρότειον. Sicetiam Violarium ms. bibliothece Laurentianz cod. XXVI plutei IV. pag. 128 adversa: , Νῆστις... χρυόεσσά τ᾽ ἐπιχρούνωμα βρότειον. Huc accedit versiculus ab Henr. Stephano Poes. phil. p. 321 meinoratus : Νῆστίς θ᾽ ἣ δαχρύοςς ἐχπικροῖ ὄμμα βρότειον, quem a Diogenis textu non admodum diversum e codicibus Parisiensibus petitum esse reor. Αἴ- que intelligi quidem posse hos quos e variis scriptoribus protulimus versus omnes confiten- tur, sententiam vero non esse eam qua hic po-- tissimum requiratur nemo non videt. Nam de quattuor rerum omnium radicibus vel ele- mentis quz ῥιζώματα (1. e. interprete Philopono Phys. 1, lit. C., p. 3, τὰ ὑλιχὰ αἴτια) vocat dictu-- rus Jovem esse Empedocles statuit atherem sive ignem, Junonis nomine Plutarcho teste aé- rem afílicit, Orcum terram esse vult ( cf. vss. 16, 17, 18, 29), licet Heraclitus, Stobzus aliiquecon- trarium perperam affirmaverint, Nestidem deni- que deam aquarum prasidem nuncupat. Sed in hac descriptione quid attinet lacrimas ἃ mortali- bus fusas commemorare? Quod quum frigidum sit, diversa ratione viridocti poetze manum resti- tuere conati sunt, Itaque Struvius in dissert. de Elem. Empedoclis (Dorpati 1805) versum ita correxit : Nec θ᾽ ἢ δαχρύουσα πέλει χρούνωμα βροτοῖσι, Panzerbieterus : N. θ᾽ ἣ δακρύοις τέγγει χρουνωπὰ βροτοῖσιν, Schneidewinus Philol. Vl p. 156 : Νῇστίς θ᾽ ἢ δαχρυοσταχτεῖ χρούνωμα ῥυτοῖσιν. Ex his nemo videtur animadvertisse , ambigui- tatem vocabuli δάχρυον in causa fuisse, cur ver- sus a librariis mutaretur, Etenim ut Latini la. crimas non hominibus tantum, sed arboribus etiam et plantis tribuunt, resque inanimatas flere et lacrimare dicunt, velut Lucretius lib. I vs. 349-350, in saxis ac speluncis permanat aquarum liquidus humor, et uberibus flent omnia guttis : ia etiam Graeei significatum vocis δάχρυον latis- COMMENTARIUS sime patere voluerunt. Quamobrem quem vís humorem et succum eo .nomine vocarunt. Sic Anth. XI, 298 : ἀμπέλου ἡδυτάτης τάδε δάχρυα δός μοι ἀφύσσειν. Quae quum ita sint, scribendum putavi : Νῆστίς θ᾽ ἢ δαχρύων τέγγει χρούνωμα Bpó- τεῖον, quod duplici modo licet interpretari, ut sit vel : Nestis qua lacrimarum fontem humcectat mortalibus, vel dea qua: mutabilem , ut sunt res humane, aquarum fontem irrigat. lpsa igitur Nestis quoniam locum inter numina apud Sicu- los tenet (Cf. Eustath. in lliad. T, p. 1180, 1, 14, καὶ Σικελικὴ δέ τις, φασί, θεὸς Νῆστις ἐλέγετο ), ideoque zeternam nacta est vitam , ita rebus fluxis et caducis (τοῖς βροτείοις) praeest, ut modo aperiat fontes modo claudat omnemque aquarum vim suo imperio regat. Vs. 163. Sensus est : « his elementis amicitiz beneficio coéuntibus, Discordia ad extrema re- cessit. » In quo notandum vocabulo ἔσχατον de- signari effectum τοῦ ἐξίστασθαι. Cf. infra v. 198 : ἐξέστηχεν ἐπ᾽ ἔσχατα τέρματα κχύχλου. Verba haec spectavit Aristoteles Metaph. ll, 4 paz. 1000 Bekk. : εἰ γὰρ μὴ ἦν τὸ νεῖχος ἐν τοῖς πράγμασιν, ἕν ἂν ἦν ἅπαντα, ὥς φησιν ὅταν γὰρ συνέλθῃ, τότε δ᾽ ἔσχατον ἵστατο νεῖχος. Vss: 163-165. Αὐτὰρ ἐπεὶ νεῖχος-- μόνον εἶναι ] citat Simplicius de Colo 1} ap. Peyronum p. 37; lidem versus corrupti allegantur in ed. Ald. f. 128 b. Adde Simplicium in Arist. Phys. I, f. 7 b. Ceterum iidem versus infra habentur (vss. 191-193 ). Quum enim ob ea qus ab Empedocle dicuntur probabile sit eandem sententiam esse repetitam , bis eam, quemadmodum Panzerbie- tero placuerat , in his fragmentorum reliquiis ponere visum est, Áccuratius autem de iis infra disseremus. Vs. 166. οὐδέ τι x1.] Memoratur ab Aristotele de Melisso, Xen. et Gorg. cap. ἃ pag. 976 b ed. Bekk. (pag. 35 seq. ed. nostr.) Stobzo Ecl. l, 19 pag. 378 (Tom. 1 p. 146 ed. Gaisf. ), Plu- tarcho de Plac. phil. I, 18; Galeno hist. phil. X, 'Theodoreto 'Therap. Serm. 1V, tom. IV p. 519 C. Pertinent ea qua hic dicuntur ad universi aquabilitatem, qualis in globo potissimum con- spicitur, ut indicant etiam Aristotelis verba l. c. : ὅταν γὰρ εἰς μίαν μορφὴν συγχριθῇ ὥσθ᾽ £v εἶναι, οὐ- ὃέν φησι τό γε χενεὸν πέλει οὐδὲ περισσόν. Quocirca Empedocles Parmenidis vestigiis (cf. Parm. v$. 78 πᾶν ἐστιν ὁμοῖον, vs. 107 τὸ γὰρ οὔτε τι μεῖ- ζον οὔτε τι βαιότερον πελέναι χρεών ἐστι τῇ 2) τῇ] ingressus nihil in rerum universitate nec parum nec nimium esse ait. Variat lectio apud scripto- res qui hunc versum servarunt. Namque in Sto- bei libris est xevóv quod Heerenius in xtveov mu- IN EMPEDOCLIS GARMINUM RELIQUIAS. 41 tavit. Idem mendum apud Galenum reperitur qui etiam omisso articulo παντὸς pro τοῦ παντὸς habet. Adde περιττόν ininus recte scriptum pro περισσόν apud eundem Galenum, item apud Sto- bam et 'Theodoretum. Vs. 162-168. Ἀλλ᾽ ὅγε πάντ᾽ ---γαίων] Stobzus Ecl. I, 16 pag. 354 (tom. 1 pag. 135 ed. Gaisf.). Prior versus apud solum Stobzum exstat, po- sterior etiam apud Simplic. de C«lo p. 47 ed. Peyron ; Antonin. Phil. XII, 3; Tatium in Arat. P. 77 ed. Petav.; Schol. ibid. p. 96; Procl. in Plat. Timaum p. 160 (pag. 379 ed. Schneid. ). Versus 167 in Stobzi codicibus scribitur ἀλλ᾽ ὅγε πάντοθεν ἶσος xai πάμπαν ἀπείρων. Qui quum man- cus sit, Grotius ἐὼν post ἶσος inseruit, Scaliger ad Manil. Astron. I, τοῦ p. 17 ed. Lutet. fco ἔφυ ab Empedocle positum, Karstenius ἰσοπαλής scri- ptum conjecit. Versus 168 in Stobei exemplari- bus calamo exaratis sic babetur : σφαῖρος χυχλο- τερὴς, μιμίης περιτεθῇ χαίρων vel περιτείθη χαίρων ; apud Antonin. est xóvr, περιήθεϊ γαίων. Contra 'Ta- tius l. c. exhibet μούνῃ περιηγέϊ yaípov; schol. ibid. χυχλοτερεῖ μανία; porro Proclus in ''imzeum l. c. μόνη περιηγέϊ χαίρων, ubi Schneiderus suspi- catur μονῇ habitatione, denique Simplicius de (α!. p. 47 ed. Peyr. prebet, quod ab Empedocle profectum esse dicas : σφαῖρος χυχλοτερὴς μονίη περιηγέϊ γαίων. Ego in conformando altero versu cum Panzerbietero Scaligeri conjecturam, in constituendo eo qui subjungitur Simplicii le- ctionem secutus sum. Hactenus de scripture dis- crepapntia. Restat gravior questio de versuum auctore, Namque ambo hi versus apposito Par- menidis nomine servati sunt aStobzo 1]. c. Quare ad Parmenidem auctorem eos rettulit Brandisius in Comment, Eleat. p. 132 , nos Empedoclem conditorem agnoscimus. Etenim quum posterior versus Empedocli ab antiquis consensu ascriptus sit et quum σφαῖρος vocabulum sit Empedocleum, cujus loco Parmenides σφαῖρα dicere solet : in his rebus nihil valet sive ipsius Stobzi, sive li- brariorum qui nomina sepe confuderunt aucto- ritas. At Parmenidi versus vindicaturus Brandi- sius Procli etiam testimonio abutitur. Ejus verba e Commentario in Platonis Timzum 1l. c. de- prompta bac sunt: τὸ νοητὸν πᾶν τοιοῦτόν ἐστι, πανταχόθεν εἷς ἑαυτὸ συννεῦον, « πάντοθεν εὐχύχλου σφαίρης ἐναλίγχιον ὄγχῳ μεσσόθεν ἰσοπαλές; » καὶ « μόνῃ (leg. μονίη ) περιηγέϊ γαίων, » φησὶν 6 Παρ- μενίδης, τὰ δὲ αὐτὰ xal ὁ ᾿Εμπεδοχλῆς. Horum quos Proclus affert versuum prior Parmenidis est ef. Parm. fragm. vs. 103), posterior Empedo- clis, quos Proclus memoriter citans commiscuit. Exhis efficitur posteriorein versum σφαῖρος κυχλο- τερὴς χτλ. esse Empedoclis. Difficilius vero est de altero versiculo ἀλλ᾽ ὅγε πάντοθεν x2. statuere, quem ab uno Stobzo servatum ut Parmenidi tri- buam levi illa auctoritate adduci non possum. Quapropter hunc cum posteriore ad eandem sen- tentiam pertinere arbitratus, pariter atque Kar- stenius et Panzerbieterus fecerunt, Empedocleis reliquiis inserui. Steinius priorem, tanquam alius poeta, versum omisit. Multa de his versi- bus Sturzius annotavit quz omnia memorare supersedemus. Pauca etiam apud Bentlejum ad Horat. serm. ΠῚ, 7, 83 leguntur. Vs. 169. ἔνθ᾽ οὔτ᾽ κτλ. ] Simplicius Phys. VII, f. 472 b. Εὔδημος δὲ τὴν ἀχινησίαν iv τῇ τῆς φιλίας. ἐπικρατείᾳ χατὰ τὸν σφαῖρον ἐκδέχεται, ἐπειδὰν ἅπαντα συγχριθῇ ἔνθ᾽ οὔτ᾽ ἠελίοιο διείδεται ὠχέα γυῖα, ἀλλ᾽, ὥς φησιν οὕτως ἁρμονίης πυχινῷ χρύφα ἐστήριχται σφαῖρος χυχλοτερὴς μονιῇ περιγηθέϊ αἰών. ἀρξαμένου δὲ πάλιν τοῦ νείχους ἐπιχρατεῖν, τότε πάλιν χίνησις ἐν τῷ σφαίρῳ γίνεται’ πάντα γὰρ ἑξείης πελεμίζετο γυῖα θεοῖο. In his verbis primus quem laudat versus ἔνθ᾽ οὔτ᾽ χτλ. huc pertinet ; de reliquis infra agemus. Intelligitur autem ex Eudemi cujus meminit Simplicius de Empedoclea philosophia judicio, explicationem quandam sive descriptionem quie- tis rerum naturz corporis hoc versiculo conti- neri. Naturam contemplatur poeta quo tempore omnia in spharz formam coaluerunt. Cunctis vero in unam hanc figuram conglobatis unam esse totius nature faciem, nihil discretum, nihil distinctum reperiri necesse est. Legitur διείδεται ὠχέα γυῖα, cujus loco codex Taurinensis habet δειείεται ὠχέα γῆ. Panzerbieterus qvia. servavit; Bergkius Act. societ. Gr. I, 1 p. 303 seqq. con- jecit ὠκέα αἴγλη, Karstenius ὀξέα αὐγή, Geelius apud Karstenium pag. 521 ἠελίου διαείδεται. Mihi versum 186 (ἥλιος ὀξυδελὴς xs.) consideranti poeta videtur ἔνθ᾽ οὔτ᾽ ἠελίοιο διείδεται [ ὀξέα ] ὠκέα χῆλα scripsisse. Nam x7a θεοῖο lliad. lib. I, 53 scholiastes exponit βέλη; ipsi vero solis radii χρύσεα x3ja ἠελίου dicuntur Probl. arithim. 32. Vs. 170. σφαῖρον ἔην] Simplicius Phys. VIII, f. 358 a : τὸν σφαῖρον, ὃν xal θεὸν ἐπονομάζει xal οὐδετέρως ποτὲ xaÀet σφαῖρον ἔην. Ergo non tan- tum ὃ cgaipo; Empedocles usurpavit , sed etiam τὸ σφαῖρον. Utrumque baud scio an Siculorum dialecto proprium fuerit. Vs. 171-173. χωρὶς πᾶν τὸ βαρὺ --θάλασσα ] 42 COMMENTARIUS Hzc Plutarchus de Facie Lun. p. 926, vol. IX 4. Vs. 175-176. οὕτως ἁρμονίης----ταἰων ] exstant p. 663 laudat ad Discordie regnum referens. Sic autem ait : σχόπει μὴ μεθιστὰς xal ἀπάγων ἕκαστον, ὅπου πέφυχεν εἶναι, διάλυσίν τινα χόσμου φιλοσοφῇς xal τὸ νεῖχος μετάγης τὸ ᾿Εμπεδοχλέους τοῖς πρά- γμασι"----,λαὶ τὴν μυθιχὴν ἐκείνην καὶ φοδερὰν ἀχοσμίαν καὶ πλημμέλειαν ἐπιδεῖν ποθῇς, χωρὶς τὸ βαρὺ πᾶν xal χωρὶς τὸ χοῦφον "Ev0' οὔτ᾽ ἠελίοιο δεδίττεται ἀγλαὸν εἶδος Οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ αἴης λάσιον γένος οὐδὲ θά-- λασσα, ὥς φησιν Ἐμπεδοκλῆς, οὐ γῆ θερμότητος με- τεῖχεν oU, ὕδωρ πνεύματος, οὐκ ἄνω τι τῶν βαρέων οὗ χάτω τι τῶν κούφων, ἀλλ᾽ ἄκρατοι καὶ ἄστοργοι xai μονάδες al τῶν ὅλων ἀρχαί, μὴ προσιέμεναι σύγ- κρίσιν ἑτέρου πρὸς ἕτερον μηδὲ χοινωνίαν, ἀλλὰ φεύ- γουσαι xai ἀποστρεφόμεναι χτλ. Preterea. Proclus in Parm. V p. 83 τὸ ᾿Εἰμπεδόχλειον νεῖχος xal τὸν γιγαντιχὸν πόλεμον commemorat, Ex his qua alle- gavimus concludi licet, vatem Agrigentinum eo loco, unde hi versiculi sumti sunt , informasse naturz vultum , qualis esset, regnante Discor- dia. Distractis rerum principiis rudis erat indi- gestaque moles. Itaque sublata corporum varie- tate neque sol neque terra neque mare neque aliud quidquam sua forma praeditum conspiciebatur. Primo versui ultimum deest vocabulum, quod e Plutarchi verbis nullo negotio eruitur. Qua- propter Sturzius adjecit ἔθηκε (τὸ veixoc). Vs. 172. ἔνθ᾽ οὔτ᾽ ἠελίοιο δεδίσχεται x1. | Plu- tarchi membrana δεδίττεται., cujus loco requiri- tur δεδίσχεται, i, e. δείχνυται. Jta bene conjecerunt Karstenius et Emperius. Sed fortasse hic quoque poeta usurpavit διείδεται, quod vs. 169 in re prope eadem adbibitum est. ld enim praecipue convenit epicorum poetarum sermoni. Sic Hom. Iliad. lib. VIII, vs. 556 πάντα δέ τ᾽ εἴδεται ἄστρα, et lib. XHI, vs. 98 νῦν δὴ εἴδεται ἦμαρ. Neque tamen δεδίσχεται spernere ausus cum Steinio re- cepi. Caterum pro οὔτ᾽ ἠελίοιο Bergkius suasit ut οὐδ᾽ legeretur. Vs. 173. οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ αἴης λάσιον δέμας χτλ.] Apud Plutarchum αἴης λάσιον γένος reperitur, cui Bergkius patrocinari non debebat. lmmo sen- tentia λάσιον δέμας flagitat, quod Karstenius ver- bis Empedocleis intulit, Λάσιον appellatur pro- pter arbores, frutices, herbas, plantas quibus terra convestita hirsute quasi speciem praebet. Quod vero Emperio placuit λάσιον σθένος sque improbandum est ac Bergkianum illud λάσιον μέ- γος) in quo commendando frustra laboravit Stei- nius collato Parmenidis loco vs. 143 ἄστρων θερ- μὸν μένος. Vs. 174 erui e Plutarchi loco de Fac. Lun. p. 926, vol. IX p. 663 ad vss. 171-173 descripto. Steinius nihil nisi ἄστοργοι xa ἄχρητοι scripsit. apud Simplicium Phys. VIII, f. 372 b (vid. supra ad vs. 169) et apud Peyronum p. ὅλ. In Aldino exemplo legitur πυχινῷ χρύφα, in cod. Taurinensi πυχινῷ χρυφῷ, cujus loco Karstenius πυχινῷ χρύφῳ edidit. Hujusmodi locutio quum ferri nequeat, ipse quidem poetam exarasse su- spicatus est πυχινῷ γόμφῳ στήριχται vel πυχινῇ φρενὶ ἐστήρικται, sed prestat Steinii conjectura πυχινῷ χύτει ἐστήριχται quam carinini inserui. Hesycbius xóro; exponit σῶμα, ὄγχος. Sensus igitur est : sic nexus densa mole continetur. Versum posterio- rem citat Simplicius de Col. f. 145 B ed. Ald.; ap. Peyron. p. 47; Antoninus Phil. XIT, 3; Achilles Tatius in Árat. p. 77 Ántv. Scholiastes Arati ibid. p. 96. Ultima verba μονίη xx. Proclus in Tim. p. 160. Vide qua notavimus ad vs. 168. Vss. 177-179. Αὐτὰρ ἐπεὶ---ὄρχου ] servavit Ari- .stoteles Metaph. II, 4 p. 1000 ed. Bekker., item Simplicius Phys. VIII, f. 2372 b. Deprompti sunt hi versus ex ea carminis parte, qua necessaria rerum vicissitudo describebatur. Alternis enim Amicitiam et Discordiam dominari Empedocles censuit. Cujus rei, si fides Aristoteli, nullam afferebat causam vates Agrigentinus nisi neces- sitatem vel quod natura ita comparatum esset, « χαὶ ἄμα δὲ αὐτῆς τῆς μεταδολῆς αἴτιον οὐδὲν λέγει, ἀλλ᾽ ἢ ὅτι οὕτως méQuxsv: ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μέγα νεῖκος X1À. ὡς ἀναγχαῖον μὲν ὃν μεταθάλλειν, αἰτίαν δὲ τῆς ἀνάγκης οὐδεμίαν δηλοῖ.» Pro αὐτὰρ ἐπεὶ apud Ari- stotelem est ἀλλ᾽ ὅτε δή : sed alterum Empedo- cleum videtur. "EX μελέεσσιν intellige τοῦ σφαίρου quem etiam deum vs, 180 nuncupat. ᾿Εθρέφθη recte Aristoteles; Simplicii codd. male ἐρέφθη. Porro vs. 179 apud Aristotelem legitur ὅς σφιν, apud Simplicium ὅ σφιν. Denique pro παρελήλα- ται pars quedam meinbranarum Stagirite παρε- λήλατο babet , quod sententiz repugnat. Ex Ari- stotelis interpretatione efficitur, verba πλατέος ὅρκου certo jurejurando i. e. certo federe, certa lege ad necessitatem spectare. Hunc genitivum Bessarion e παρελήλαται pendere ratus locum per- peram accipit : « cum enim magna contentio in membris nutrita fuit ac ad honores ascendit tem-— pore perfecto, quod eis cum alternum sit , amplum praecessit jusjurandum. » Contra Panzerbieterus p. 38 πλατέος ὅρχου ex ἀμοιβαῖος aptum esse opinatur ideoque haud minus falso vertit : « aber sobald ihm der machtige Streit in die Glieder gewack- sen , Und zu Macht und Ehren gelangt, da die Zeit sich erfüllet Die in gewaltigem Eid abwechselnd ihnen gesetzt ist. » At genitivus ille poetarum more dativi loco usurpatur. Cf. Matthie Gramm. Gr. S 375 adn. 2. Karstenius autem in vocc IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 43 120eXxÀAa xax fallitur, ultima vertens : « quod mu- | dividuaesse crediderit. taque ἀδιαίρετα vocat Em- latis vicibus certo feedere exigunt. » Improbanda etiam Sturzii et Zelleri ratio παρ᾽ ἐλήλαται ὅρχου [εἰ πάρ᾽ ἔλήλατο Goxov Ἶ scribentium, quam tuetur Bonitz. ad Aristotelis Met. IT, 4 p. 162. Vs. 180. πάντα---θεοῖο ] citat Simplicius Phys. VII, f. 472 b. Vide supra ad vs. 169. Editio ΑἸ- dina τελεμίζετο ; cod. Paris. teste Brandisio πε- λεαίξετο ; corrige πελεμίζετο quod receptum ab editoribus est. De reliquo ut hunc versum cum prz:cedentibus jungerem , illud γὰρ quod habet Simplicius post πάντα, in μάλ᾽ converti. Pan- rerbieterus minus recte πάντα μὲν scripsit. Vs. 181. σωρευόμενον uíyeüoc] sumpsit primus Steinius ex Aristotelis de Gen. et corr. lib. 1c. 8 p. 315. b. 2a, ubi hzc leguntur : Ἐμπεδοχλεῖ δὲ τὰ μὲν ἄλλα φανερὸν ὅτι μέχρι τῶν στοιχείων ἔχει τὴν γένεσιν, αὐτῶν δὲ τούτων πῶς γίνεται xai φθείρε-- ται τὸ σωρευόμενον μέγεθος, οὔτε δῆλον οὔτε ἐνδέχε- ται λέγειν αὐτῷ, μὴ λέγοντι xal τοῦ πυρὸς εἶνχι στοι - jsiov* ὁμοίως δὲ χαὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων. Ypsene Empedocles ita dixerit, an Aristotelea locutio sit σωρευόμενον μέγεθος vix dubium videbitur repu- tanti, Aristotelem multa a prioribus aliter no- minata suo more interpretari. Quz quum ita sint, omittere poteram hzc verba, nisi dogma Empe- docleum de quo Aristoteles agit, memoratu di- gnum esset. Contrarium tradit Plutarchus de Plac. philos. E, 13 : Ἐμπεδοκλῆς πρὸ τῶν τεσσάρων στοιχείων θραύσματα ἔλάχιστα οἱονεὶ στοιχεῖα πρὶν στοιχείων, ὁμοιομερῆ, ὅπερ ἐστὶ στρογγύλα, et T, 17 Ἐμπεδοχλῆςς δὲ ix μικροτέρων ὄγχων τὰ στοιχεῖα συγ- χρίνει, ὅπερ ἐστὶν ἔλάχιστα χαὶ olovel στοι εῖα στοι- μείων. Cf. Stobzus Ecl. Y, 18 p. 368; Galen. hist. phil. c. X. Huc accedit quod Aristoteles de Colo ΠῚ, 6 p. 375 ait Empedoclem videri elementa facere talia, qua quamvis dividi possint, non tamen dividantur, Verba graca sunt : el δὲ στήσε- ταί ποὺ fj διάλυσις, ἤτοι ἄτομον ἔσται τὸ σῶμα dv ᾧ ἵσταται, ἢ διαιρετὸν μέν, οὐ μέντοι διαιρεθησόμενον οὐδέποτε, χαθάπερ ἔοικεν ᾿Εμπεδοχλῆς βούλεσθαι λέ-- vttv. Varie igitur veteres de elementis Empedo- ' cleis judicabant,. Hanc litem ita tantum compo- nere licet, ut dicamus Empedoclem elementa non illa aspectabiliaintellexisseignem, aérem, aquam, terram, sed puriora et praclariora quadam. Hzc quae videmus fluxa sunt atque caduca, illa vero aeterna; hac concreta, illa simplicia. Quid? quod mixtis demum illis et contagione infectis mundi corpora cazteraque qua sensibus perci- piuntur orta esse vult , mortalia, ut dicit, ex im- mortalibus facta. Inde patet quomodo elementa ut divinas naturas individua habere potuerit ea- demque in mortales mutata formas dissolubilia et pedoclis elementa Themistius in Aristotelis Meta. phys. f. 24 in schol. Aristotel. pag. 81a. a. ed. Brand. ; διαιρετὰ vero Simplicius de Cel, 111. f. 134 b. Vs. 182-188. τοῦτον ulv—xóp6a] Simplicius Phys. VIII, f. 358. a. b. δυνατὸν δὲ xal ἐν τῷ xó- Gut) τούτῳ τήν τε ἕνωσιν δρᾶν xal τὴν διάχρισιν, ἀεὶ μὲν ἄμφω, ἄλλοτε δὲ ἄλλην ἐν ἄλλοις χαὶ ἄλλοις μέ- peotv , ἢ ἐν ἄλλοις καὶ ἄλλοις χρόνοις ἐπιχρατοῦσαν. χαὶ γὰρ χαὶ ἐνταῦθα τὸ νεῖχος χαὶ τὴν φιλίαν παρὰ μέ- ρος ἐπιχρατεῖν ἐπί τ᾽ ἀνθρώπων xai ἰχθύων xal θηρίων xat ὀρνέων, ᾿Εμπεδοχλῆς φησι τάδε γράφων" τοῦτον μὲν βροτέων χτλ. Vs. 182. Accusativus τοῦτον μὲν -- ὄγχον a verbo nescio quo pendet quod Sim- plicius cum versibus pragressis omisit. Sed si quis hoc parum probabile existimat , quia Sim- plicius ubique inspecto Empedoclis carmine in - tegras laudare soleat sententias , proclive est cor- rigere δέρχευ μὲν βροτέων xv). Μελέων ὄγχον poeta τὸ σῶμα vocat, ut cui corpus nihil nisi compages membrorum forte fortuna in unum conflatorum sit. Vs. 184 βίου θαλέϑουσιν ἐν ἀχμῇ cum Karstenio scripsi pro vulgato θαλέθοντος, Vs. 186 περὶ ῥη- γμῖνι βίοιο, circa vitee littus, oram nova metaphora dixit pro círca vitre marginem sive finem. Vs. 188 ὀρειλεχέεσσιν e Schneideri emendatione dedi pro vulgato ὀρειμελέεσσιν. Cf, vers. 448. Porro pro πτεροδάμοσι quod legebatur cum Panzerbietero posui πτεροδήμοσι, quemadmodum epicorum poetarum sermo requirit. Denique Hesychio χύμθαι sunt ὄρνιθες, quo significatu et hoc loco Empedocles vocem adhibuit. Vss. 189-205. Αὐτὰρ ἐγὼ ---ἰδέσθαι 535. 189- 203 αὐτὰρ ἐγὼ --οχελεύθους citat Simplicius de Colo II, e cod. Taur. prolatos a Peyrono p. 27; lidem versus corrupti reperiuntur in ed. Ald. f. 138 b. Adde Schol. Arist. ed. Brandis. p. 507 a. et Gaisf. poete min. Grac. vol. Il p. XLII. Vss. 191-205 ἐπεὶ νεῖχος---ἰδέσθαι affert. idem Phys. I, f. 7 B. Vss. 198-201: οὔ πω πᾶν ἐξέστη- χεν---δραή, idem de Calo ap. Peyron. p. 37 (f. 144 b. Ald.). Vss. 208 seq. αἶψα δὲ----χελεύθους citat Theophrastus apud Athenzum X p. 423 sq. Eadem verba usque ad ἄχρητα memorat Áristo- teles Poet. c. 25 p. 1461 ed. Bekker. et Eusta- thius in lliad. 1 p. 746, 55. Denique initium versus 203 habet Plutarchus Symp. V, 4 p. 677, vol. VII p. 696 ed. Reisk. Simplicius eo consi- lio his versibus utitur, ut demonstret de Empe- doclis sententia in mundo non tantum Discor- diam dominari, sed Amicitiam quoque , atque hanc esse rerum naturalium fictricem, Ex his 44 gressis qui interciderunt versibus de Amicitie et Discordiz lite quedam protulisse, inde porro digressum , jam in viam reverti (παλίνορσος ἐλεύ- σομαι) et pergere eo quo tendat, ad definiendum, qua ratione paullatim mundi corpora et res na- turales exstiterint. Vs. 189-191. Iis qua prius dixit poeta alia annectere vult. Continentur autem prius dicta verbis ἐπεὶ νεῖχος μὲν ἐνέρτατον----ν μόνον εἶναι. Inest vero annectendi notio participio ἐποχε- τεύων, quod proprie valet a/fundens vel per ca- nalem in aliquid deducens. Simi. translatione Plutarchus Symp. 4 procm. utitur : λόγος τῷ οἴνῳ τὸ φιλάνθρωπον xat ἠθοποιὸν ἐπὶ τὴν ψυχὴν ἐπο- χετεύει. Porro apud Platonem Phaedr, p. 251 C. ἰδοῦσα δὲ xal ἐποχετευσαμένη ἵμερον χτλ. medium ἐποχετεύεσθαι significat haurire; ubi vide Astium. Huc accedit quod Simplicii codices ἃ Brandisio inspecti Schol. Aristot. p. 507. a. aguoscunt ἐποχετεύων, quamvis Peyronus e libro Taurinensi "protulerit ὑποχετεύων et Gaisfordius ex Oxo- niensi Α. ἐξοχετεύων ediderit, qui in Oxoniensi B. ἐπιχετεύων pro ἐποχετεύων reperiri testatur. Usu caret ὑποχετεύων cujus patrocinium suscepit Nakius Chorril. p. 118 sq. Quod vero Bergkius olim excogitaverat λόγῳ λόγον εἰσοχετεύων, id non magis probandum est quam quae ei postea in men- tem venit junctura λόγου λόγον ἐξοχετεύων χαινόν. Hzc enim ita a Grecorum dicendi consuetudine abhorrent, ut mirum sit Panzerbieterum quoque et Steinium λόγου λόγον ἐξοχετεύων scripsisse, cui alter subjungit xsivov, alter χείνου. Quis enim un- quain λόγου λόγον ἐξοχετεύων pro e verbis verba efficiens vel colligens usurpavit? Quippe sic ac- ceperunt qui ἐξοχετεύων quod proprie derivandi potestatem habet carmini Empedocleo inferre ausi sunt, Verum etiamsi ita adhiberetur ἐξοχε-- τεύειν, tamen hoc loco ineptum esset. Neque enim quidquam hic concludit Empedocles, sed alia aliis annectit. Quamobrem in Aldino exemplo ( Sim- plic. ad Arist. de Celo a. fol. 138 b) ubi iidem versus corrupti exstant, apparet tamen interpre- tem eorum de quibus quaritur verborun sen- sum recte expressisse, Nam qus apud Brandi- sium 1. c. sic exhibentur : μᾶλλον δὲ ἐῤδιάσθη γομίζων τὸν χόσμον τοῦτον ὑπὸ μόνου τοῦ νείχους κατὰ τὸν ᾿μπεδοχλέα γενέσθαι, Μήποτε δὲ χἂν ἐπιχρατῇ ἐν τούτῳ τὸ νεῖχος, ὥσπερ ἐν τῷ σφαίρῳ fj φιλία, ἀλλ᾽ ἄμφω ὑπ᾽ ἀμφοῖν λέγονται γίνεσθαι. χαὶ τάχα οὐδὲ χωλύει παραθέσθαι τινὰ τῶν τοῦ ᾿Εμπεδοχλέους ἐπῶν τοῦτο δηλοῦντα" | αὐτὰρ ἐγὼ παλίνορσος ἐλεύσομαι ἐς πόρον ὕμνων, COMMENTARIUS poets effatis concludi oportet, eum jam in prze- 1 τὸν πρότερον χατέλεξα λόγῳ λόγον ἐποχετεύων" ea apud Aldum in hunc modum partim mutata, partim depravata leguntur : μᾶλλον δὲ βιάζεται, οἰόμενος τὸν κόσμον τοῦτον ὑπὸ μόνου τοῦ νείχους χατὰ ᾿Εμπεδοχλέα γίνεσθαι. ἴσως δὲ xal el ὑπερισχύει ἐν τούτῳ τὸ νεῖκος, ὥσπερ ἐν τῷ σφαίρῳ ἡ φιλία, ἀλλ᾽ ἄμφω ὑπ᾽ ἀμφοῖν λέγει γίνε- σθαι. xal ἴσως οὐδὲν χωλύει προθέσθαι τινὰ τῶν τοῦ ᾿Εμπεδοχλέους ῥημάτων, τοῦτο παρεμφαίνοντα" τίη δ᾽ ἐγὼ ὑποστρέψας ἔρχομαι πρὸς δδὸν αἰνέων τὸν πρὶν χατειλημμένον, προσάπτων μύθῳ [μῦθον. Ut reliqua omittam de quibus hic non est quod disseram , liquet interpretem ἐποχετεύων apposite ad scriptoris mentem reddidisse simili voca- bulo προσάπτων. Constat igitur Empedoclem scri- psisse ἐποχετεύων. Sed sunt qui hoc poetam sal- vis prosodiz legibus ponere potuisse negent. O plumbeum, ut dicitur, pugionem quem jam ad vS. 103 eSteinii viri docti manibus extorsimus. Nam hic quoque ut aliis locis (cf. etiam vs. 134) carminum Empedocleorum arsis vi breves syl- labe producuntur. Ceterum Karstenius etiam ἐποχετεύων recepit. Vs. 191-192. ἐπεὶ νεῖχος μὲν ἐνέρτ, x12. ] Aper- tum est. ἐνέρτατον ἵχετο βένθος δίνης idem valere quod vs. 198 ἐπ᾽ ἔσχατα τέρματα χύχλου. Δίνη et στροφάλιγξ dicuntur vortex et turbo in mundi globo per elementorum agitationem circumacto exorti, Utrumque vocabulum celebrat Orpheus in mundi conversione depingenda apud Macrob. Saturn. I, 33; fragm. VII, 35-28 : κέχλυθι, τηλεπόρου δίνης ἑλικαυγέα κύχλον οὐρανίαις στροφάλιγξι περίδρομον αἰὲν ἑλίσσων, ἀγλαὲ Ζεῦ Διόνυσε, πάτερ πόντου, πάτερ αἴης, Ἤλις παγγενέτορ, Πὰν aió)s χρυσεοφεγγές. Modorum enallage in verbis ἐπεὶ νεῖχος μὲν Üx ετο βένθος δίνης, dv δὲ μέσῃ φιλότης στρ. γένη ται sic explicanda, ut poeta ab eo quod factum est ad id quod fieri soleat transire dicatur, ἐπεὶ ἵκετο--- ὅταν γένηται. Sed. ne. ἐπεὶ quidem. conjunctivo junctum offendit considerantem qua ad vs. 136 ea de re disputata sunt. Quare Petersenii con- jectura στροφάδι γεγένηται in. Ephem. litt. Hal. 1837, n. 97 proposita nonegemus. Quod reliquum est cod. Oxon. A. et "Taur. librariorum culpa δίνησιν δὲ pro δίνης, ἐν δὲ habent. Vs. 193. ἔνθ᾽ ἤδη τάδε χτλ. ] ἐν τῇ δὴ ed. AM. Phys. et cod. Oxon. A. libr. de (αὶ. Brandis. scholl. 1l. c. Alii codices dv τῇ ἠδὲ, iv τῆδὶ, ἐν τῇ δὲ IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 48 οὖν δ᾽ αὖ mendose. Vulgata iv τῇ δὴ refertur ad φιλότητι. Sed prastat Bergkiana emendatio ἔνθ᾽ 12» quam cum Steinio in verborum ordinem re- cepi. Τάδε πάντα sunt elementa eorumque qua- litates. Vs. 194. οὐχ ἄφαρ, ἀλλ᾽ ἐθελημὰ χτλ. ] Variant libri. Nam Aldus in ed. Phys. οὐχ ἄφαρ ἀλλὰ θέλι- uv2; Cod. Ox. A. θέλημα ; Oxon. B. οὐχ ἄφορ᾽ ἀλλὰ θέλημα. Taur. οὐχ ἄφορ᾽ ἀλλ᾽ ἐθέλημα. Brandis. schol. 1. c. oóx ἄφαρ, ἀλλ᾽ ἐθέλημα. Sturzius edi- dit οὐχ ἄφαρ, ἀλλὰ θέλυμνα, Peyronus οὐχ dop' ἀλλὰ θέλυμνα, Karstenius οὐχ ἄφαρ, ἀλλ᾽ ἐθελυωνά, Scripsi flagitante sententia cum Panzerbietero et Steinio οὐκ ἄφαρ, ἀλλ᾽ ἐθελημά. Preterea συνι- στάμεν᾽ codices praebent quod Sturzius non de- bebat in συνίσταται mutare. Denique ἄλλοθεν ἄλλα codex Taurinensis et Brandisius; reliqui ἄλλο- θεν ἄλλο. Vs. 195. Ejecerunt hunc versum Bergkius et Schneidewinus qui vs. 162 hic interponi jussit. At multo plus valet μισγομένων quam συνερχομέ- vov, llic vero poetam μισγομένων exarasse argu- mento sunt sequentia πολλὰ δ᾽ ἄμιχθ᾽ ἕστηχε. Schneidewinum Steinius secutus est. Vs. 196-197. πολλὰ 9 ἄμιχθ᾽ χτλ. ] Satis emen- date hi versus leguntur in Phys. ed. Ald. πολλὰ δὲ dua χατεστήχει cod, Taur.; πολλὰ δ᾽ dux! Ald. codd. ABD , item Sturzius et Karstenius ; dutxca Brandisius, ἄμιχθ᾽ Panzerbieterus et Steinius. χατέστη͵ cod. C; ἔστι cod. D. χερααμένοισιν cod. A; xextpagu£votw codd. C. D; χεραϊζομένοισιν cod. "Taur.; χερασσαμένοισιν Ald. et Sturzius, χερασσομένοισιν Gaisfordius, χεραιομένοισιν cod. Oxon. B. quod ediderunt Brandisius, Karste- nius , Steinius. ἐναλλάξ, ὅσσ᾽ ἔτι veixoc ἔρυκε μετάρ- σιν" οὗ γὰρ ἀμφαφέως cod, Taur. ἀμφαφέως cod. B, ἀμεμφέως cod. Α., item Aldus, Sturzius, Karstenius, Bergkius; nom sine querela vertit Morbeca , unde oix ἀμέμπτως interpres de Col. ed. Ald. ἅμ᾽ ἀμφὶς Panzerb. quod recepimus. Ceterum quod ad vxo; μετάρσιον attinet, huic opposita ἠπιόφρων φιλότης VS. 201. Vss. 198. Sequentia in hanc sententiam dicta esse ait Simplicius de Coclo ap. Peyron. p. 35, apud Brandisium p. 512. a. μήποτε οὖν οὐχ dv τῇ ἐπιχρατεία τῆς φιλίας ταῦτα λέγει γίνεσθαι ὁ ᾿᾽Εμπεδο- χλῆς, ὡς ἐνόμισεν 6 ᾿Αλέξανδρος, ἀλλὰ τότε ὅτε οὕπω τὸ νεῖχος πᾶν ἐξεστήχειν χτλ. Variat lectio : τὸ πᾶν ἐξέστεξεν ἐπ᾽ ἔστατα χύχλου cod, Taur. τὸ πᾶν ἐξε- στήχει ἐπέστατα τεύματα χύχλου cod. B. πᾶν ἐξε- στήχειν Brandisius utroque loco. πω πᾶν Aldus, cod. A. Sturzius, Karstenius, Panzerbieterus. οὕπω cod. D. ἐς τὸ x&v conjecit Bergkius , τὸ πᾶν Petersenius , πάντως Steinius. Sed si quis post οὐ γὰρ ἅμ᾽ ἀμφὶς ponat πω πᾶν ἐξέστηκεν., Simplicio duce usus constructionem non insolentiorem habebit quam qua est apud Homerum Odyss. lib. XVI, 161 : οὐ γάρ πω πάντεσσι θεοὶ φαίνονται ἐναργεῖς. (Cf. Hermann. ad Soph. Aj. 965. ) Porro ἐπ᾽ ἔσχατα ἐξέστηχεν Sturzius. perturbato verbo- rum ordine, quem etiam in codicibus Oxon. A. B. altero loco offendimus. lidem libri cum cod. D in οὕπω congruunt. Vs. 199. ἀλλὰ τὰ μέν τ᾽ ἐνέμιμνε μελέων, xz. ] codd. A. C. D; ἐνέμιμνε, μελέων cod. B. Sturzius μελέων temere mutavit in μερέων. Eos autem er- rasse manifestum est qui ex hoclococoncluserunt Empedoclem prater mundum creatum ordina- tumque statuisse indigestze materiz molem. Sic enim Eusebius Prep. Evang. XV, 33 p. 841 D: τὸ δὲ λοιπὸν ἀργὴν εἶναι τὴν ὕλην. Hic vero Empe- docles non de mundo creato et aspectabili, sed de ortu rerum loquitur. Vs. 200. ὅσσον δ᾽ ailv χτλ. ] ὑπεχπροσθέει Simpl. Phys. ed. Ald. ὑπεχπροθέει cod. Oxon. C. et Stur- zius ; ὑπεχροθέοι Brandisius utroque loco. Rectius codices 'aurinenses et Oxon. ABD. ὑπεχπροθέοι quod cum Gaisfordio, Karstenio , Panzerbietero, Steinio recepi. Vs. 201. ἠπιόφρων φιλότητος χτλ. ] Versus hic in Simplicii comm, ad Phys. ed. Ald. ita exhibetur: $j πίφρων φιλότης ἀμεμφέως ἄμόροτος ὁρμή, quem Sturzius sic immutatum edidit : ἡ ᾿᾽πίφρων φιλότης ἀμεμφέως du6oóto δρμῇ. Melius rem Scaliger gessit, qui Karstenio teste in codice Lugdunobatavo exaravit : ἠπίφρων φιλότητος ἀμεμφέος ἄμδροτος δρμή. Hoc prope abest a vera scriptura quam agno- scunt Scholia a Brandisio vulgata p. 507. Cod. Oxon. Α. et Taurinensis uno loco apud Peyro- num p. 37 praebent : ἠπιόφρων φιλότητος ἀμεμφέος ἄμδροτος ὁρμή. altero inepte : ἠπιόφρων φιλότης ἀμφεῦσσον ἄμθροτος ὁρμή. Cod. Oxon. B. habet : ἠπιόφρων φιλότητι ἄμφεσον ἄμδροτος ὁρμή. Adde quod in cod. Oxon. C. est περίφρων, in D. πί- φρων. Morbeca penultimam vocem vertit : sine querela, unde in Aldinum exemplar librorum de Colo fluxit ἀμέμπτου. Steinius asyndeton illud ἠπιόφρων---ἄμροτος in verbis ἠπιόφρων φιλότητος ἀμεμφέως dp 6poto; δρμή ferri non posse arbitra - tus Empedoclem scripsisse conjecit : τόσον αἰὲν ἐπήει ἠπιόφρων φιλότης τε xxi ἔμπεσεν ἄμόροτος δρμή; parum feliciter. Quemadmodum enim apud Homerum non solum tolerantur, sed etiam ad- mirationi sunt orationis non vincte' exempla, 46 velut Odyss. lib. XI, 573, χερσὶν ἔχων ῥόπαλον παγ- χάλχεον, aliv dayéc , vel Iliad. lib. VI, 344, 98s ἐμεῖο, χυνὸς χαχομηχάνου, ὀχρνοέσσης, ubi nemo καὶ ante aliv ἀαγές vel ante ὀχρυοέσσης desiderat : sic Empedocli similis licentia concedenda est. Itaque cum Brandisio, Karstenio, Panzerbietero membranarum quarundam lectionem revocavi. Peyroni commentum : ἠπιόφρων φιλότης ἀμφαμ.- φῶσ᾽ ἅμθδροτος ὁρμῇ, quo ἀαφαμφῶσ᾽ pro Homerico : ἀυφαφόωσα accipitur, nolo refutare. Nam si per- spexisset sententiam, ab hoc emendandi conatu . abstinuisset. Vs. 202-203, αἶψα δὲ θνήτ᾽ ἐφύοντο xt. ] Hi versus in eam sententiam scripti sunt, ut qua pura prius et integra fuerant elementa postmodo mixta variisque modis inter se conflata esse dice- rentur. Quo facto Empedocles statuit ex immor- talibus naturis mortalia rerum genera exstitisse, Lectio horum versuum qui a pluribus laudantur scriptoribus satis certa est. Neque enim librario- rum menda quemquam morari possunt. ἂς pri- mum quidem pro αἶψα δὲ θνήτ᾽ ἐφύοντο ut est apud Simplicium ed. Ald. Aristotelem ejusque inter- pretem Riccobonum, Simplicii cod. Taur. et Oxon. B. habent αἶψα δ᾽ ἔθνεά τ᾽ ἐφύοντο, quod vulgavit Brandisius. Huc accedit quod pro ἐφύοντο Athenaeus et Eustathius legunt φύοντο; pro ἄχρητα autem quod agnoscit etiam Brandisius, Simplicii ed. Phys. et cod. Taur. de Colo exhi- bent ἄχριτα pariter atque vs. 424. Simpl. Phys. ζωρὰ δὲ τὰ πρὶν, sed Athenaeus ζωρά τε τὰ πρὶν. Pro διαλλάξαντα Athenzi membranz διαλλάττοντα vel διαλλάσσοντα vel διαλλάσσονται. Plutarchus sive memoria lapsu sive librariorum errore hoc ef- fatum ita scribit : ζωρότερον τὰ πρὶν ἄχρατα, men- dosissime autem Bekkerus in Aristotelis editione exaravit : αἶψα δὲ θνήτ᾽..... ἀθάνατα ζῷά τε πρὶν κέχριτο. Eadem prope menda in veteribus Stagi- rite editionibus reperiuntur hoc excepto quod pro ζῷά τε in Genevensi exstat Σωρά τε. Contra Riccobomus interpretationi latinze versus grace sic scriptos adjecit : αἶψα δὲ θνήτ᾽ ἐφύοντο τὰ πρὶν μάθον ἀθάνατα εἶναι, ζῶρά τε πρὶν ἄχρητα. Morbe- cam in Simplicii exemplari manu exarato ζῷα scriptum offendisse argumento est ejus vertendi ratio qua tamen sententia evertitur : « qua an- tequam addiscant immortalia esse amímalia ac prius indiscreta disponunt vias. » Sed ζωρά ve- rum esse conficitur ex 'Theoplirasti verbis apud Athenzum : Θεόφραστος δ᾽ ἐν τῷ περὶ μέθης ζωρότε- pv φησιν εἶναι τὸ χεχραμένον, παρατιθέμενος '᾽'Ἔμπε- δοχλέους τάδε χτλ. AddePlutarchum et Eustathium, Illud vero scrupulum injecit criticis, quod ζωρά et ἄκρητα hic opponantur qua vulgo synonyma COMMENTARIUS sint. Quocirca Hermannus in Aristotelis libro scribi jussit : ζωρά τε πρὶν χέχρητο, alii ζωρά τε τὰ πρὶν χέχρατο. Verum iis mutationibus nihil profi- cimus. Immo acquiescendum arbitramur in ve- terum judicio qui hanc vocis potestatem Empe- docli vindicarunt. Vss. 204-205. τῶν δέ τε---οἰδέσθαι ῬΥο παντοίης Ald. παντοίαις. Verba θαῦμα ἰδέσθαι referuntur ad monstra βουγενῇ ἀνδρόπρωρα x:À. quorum mentio fit vs. 314 seqq. Ceterum Empedoclis de mundi ortu placitum respicit Tzetzes ap. Matrang. Anecd. t. I pag. 10 seq. : ζάλη δεινὴ xol σύγχυσις γέγονε τῶν στοιχείων, ὡς xal ὃ φυσιχός φησιν Ἐμπεδοχλῆς ἐχεῖνος " ποτὲ μὲν γὰρ ὃ κάθυγρος ἀὴρ ὑπερενίχα, ὃ ζοφερός, 6 κάθυγρος, 6 συντεθολωμένος. ὃν ᾿Αθηνᾶν εἰρήέχαμεν χτλ. Vss. 206-210. Ἡ δὲ χθὼν τούτοισιν----σαρχός ser- vavit Simplicius Phys. I, f. 7 b. Vs. λοῦ ibid. II, f. 74 b. Prioreloco ait : ἐν οἷς (φυσικοῖς) xal τῆς ἐνταῦθα δημιουργιχῇς συγχράσεως τὴν ᾿Αφροδίτην ἦτοι τὴν φιλίαν αἰτίαν φησί. καλεῖ δὲ τὸ μὲν πῦρ χαὶ Ἥ- φαιστον xal ἥλιον xal φλόγα, τὸ δὲ ὕδωρ ὄμόρον,, τὸν δὲ ἀέρα αἰθέρα. λέγει οὖν πολλαχοῦ μὲν ταῦτα, καὶ ἐν τούτοις δὲ τοῖς ἔπεσιν. Vs. λοῦ μάλιστα mutavit Karstenius in μιγεῖσα, quod minime necessarium. Tangit his versibus Empedocles carnis et sanguinis formationem, qua aequalibus quatuor elementorum portioni- bus constare vult. Indicatur illud vocabulo ἴση. Sed quamvis de elementorum concursu et com- mixtione agat, tamen μιγεῖσα participium non requiritur, quum fortuita collisio et incursio sa- tis exprimatur verbo συνέχυρσε constructione eadem qua utitur Sophocles (Ed. Col. vs. 1404, ἀλλ᾽ ὄντ᾽ ἄναυδον τῇδε συγχύρσαι τύχη. Neque du- bium quin versiculus Κύπριδος δρμισθεῖσα xcÀ. coitus mentione injecta ad rem de qua disputa- tur significandam sufficiat. Vs. 207. τε omittit Simplicii cod. D. Vs. 208. δρμησθεῖσα Aldus, δραισθεῖσα Simplicii cod. C. quod jam Sturzius dederat. Pjus loco Steinius δρμισθεῖσι scribi volebat, probata simul Karstenii conjectura μιγεῖσα, de qua ad vs. 206 diximus. Sed hujusmodi commenta locus respuit. Elegans translatio Κύπριδος ἐν λιμένεσσι repetitur vs. 331, λιμένας σχιστοὺς ᾿Αφροδίτης. Qua de re Euripidis schol. ad Phoeniss. vs. 18 : Ἐμπεδοχλῆς ὃ φυσιχὸς ἀλληγορῶν φησι Σχιστοὺς λιμένας Ἀφροδί-- τῆς, ἐν οἷς ἢ τῶν παίδων γένεσίς ἐστιν. Quum vero τέλος, τελεῖσθαι et inde derivata a latiore initiandi potestate ad nuptiarum sacra, qua marem femi- namque, velut nova vite mysteriis initiatos ΙΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 41 vonjungunt , transiisse manifestum sit : non tan- tum pronuba Juno grace dicitur"Hpa τελεία, sed multa similiter a poetis usurpantur. Vid. Ruhn- ken. ad Tim. Lex. voc. Platonic. p. 324. Vs. 209. Apud. Aldum legitur εἴτ᾽ ὀλίγον μεῖζον εἶτε πλέον ἐστὶν ἔλασσον, quod servarunt Sturzius et Karstenius nisi quod μεῖζόν γ᾽ scripserunt. Non. male Panzerbieterus conjecerat εἴτ᾽ ὀλίγον μείζων, εἴτε πλεόνεσσιν ἐλάσσων, hic ὀλίγον pro adverbio esse arbitratus, ut lliad. lib. XXIII, 789, Αἴας μὲν γὰρ ἐμεῖ᾽ ὀλίγον προγενέστερός ἐστιν, εἰ sepe alibi. Nuper e Simplicii codice ἢ) pro- latum est : εἴτ᾽ ὀλίγον μείζων εἴτε πλέον ἐστὶν ἐλάσ- cw», quorum verborum Steinius hunc sensum esse existimat : « Gravissima quaque elementa tenuissimam , levissima largissimam molem ha- bent, sive quo gravius elementum est eo tenuio- rem, quo levius est eo largiorem habet molem. » Suspicatur autem aliqua ante hunc versum exci- disse. Steinii explicationem ferri non posse vix est quod uberius ostendam. Idem de Sturzii Kar- seniique opinionibus dicendum qui locum se intelligere negarunt. Ápertum vero est, si hic versus cum priino 7, δὲ χθὼν τούτοισιν x7), cobze- reat, necessario poetam exarasse : εἴτ᾽ ὀλίγον μεί- ζων εἴτ᾽ οὐ πολὺ ἔσχεν ἐλάσσων. Vs. 310, In Simplicii editione Aldina exstat : hk τῶν αἴματ᾽ ἐγένοντο, in. cod. 1). αἷμα τάγεντο. Sturzius correxit dx τῶν αἷμά τε γέντο, Panzerbie- terus vero ἐχ τῶν αἵματ᾽ ἔγεντο cui αἵματα viden- tur esse εἴδεα αἵματος. Sed ut non minor corpo- rum quam ingeniorum dissimilitudo est : ita Empedoclem reor ἄλλης εἴδεα σαρχός relique car- nis species ad humanorum corporum discrimina que oculis notantur rettulisse. Sanguinis non eadem est. ratio. Neque enim facile dicas, quid inter sanguinem et sanguinem intersit, nisi ad eaconfugias quae fingi facilius quam sciri pos- sunt, Quamobrem posui ἐκ τῶν αἷμα τ᾽ ἔγεντο xal 2x εἴδεα σαρχός. Quam sententiam ne quis ali- ter conformandam censeat, velut cum Sturzio ἄλλα δὲ vel cum Karstenio ἀλλοῖ᾽ εἴδεα, id Graeci sermonis legibus cautum est. Quis enim ignorat ἄλλος ex abundanti adjectum apud Homerum Odyss. M, 412, μήτηρ δ᾽ ἐμὴ οὔτι πέπυσται οὐδ᾽ ἄλ- Vt ὁμωαί, apud Plat. Alcib. l, p. 112 b. αἱ μάχαι τὸς τε "Ayatotg xal τοῖς ἄλλοις Τρωσὶν ἐγένοντο, et alios scriptores. Vss. 211-214. Ἧ δὲ χθὼν---θεσπεσίηθεν ] laudat Simplicius Phys. II, f. 66 b. Primos tres versus : ἢ δὲ χϑὼν----γένοντο Aristoteles de An: I, 5 p. 410 a; et interpretes ad h. . ut Themistius f. 7a ἃ; Philoponus lit. E, p. 16 ; Simplicius f. 18 b; Syrianus Metaph. ΧΙ], f. 118 a.interp. lat.; Alexander Aphrod. in Metaph. pag. 99 ed. Bo- nitz. et in Schol. Arist. p. 587 b. ed. Brandis.; Christophorus Contoleon schol. in liiad. lib. Xl vs. 26-38 apud Matrang. Anecd. tom. ΕἸ p. 514. Vss. 211 et 213 Philoponus Metaph. XIV, f. 66, b.int. lat. Aristoteles ]. c. ait : ὁμοίως δὲ xai ἄλλο διιοῦν τῶν συνθέτων οὐ γὰρ ὁπωσοῦν ἔχοντα τὰ στοι- χεῖα τούτων ἕχαστον, ἀλλὰ λόγῳ τινὶ καὶ συνθέσει, καθάπερ φησὶ xal ᾿Εμπεδοχλῇς τὸ ὀστοῦν" ἢ δὲ χθὼν χτλ. Simplicius : καὶ γὰρ xal λόγῳ τινὶ ποιεῖ σάρχας xai ὀστοῦν xal ἄλλων ἕχαστον. λέγει γοῦν ἐν τῷ πρώτῳ τῶν φυσιχῶν χτλ. Describitur quomodo certa ele- mentorum temperie corporum partes et ossa ex- stiterint, Vs. 211 εὐτύχτοις habent Simplicius in Phys. et Alexander Aplirodisiensis in Metaph. 1l. c. quos cum Scaligero, Karstenio, Panzerbietero secutus sum. Αἴ apud Simplicium de Ánim., Ari- stotelem, Contoleontem caterosque est εὐστέρνοις 49dvow:, hoc excepto quod εὐστέρνης in "The- misti libris et χαόνοισι in Contoleontis membra- nis scripturze mendum esse patet. Prius unice aptum vasis epitheton, posterius ab Hesiodo de ipsa terra (γαῖ᾽ εὐρύστερνος ), ab aliis de coelo di- ctum huic rei minus congruit. Vs. 212. Elementorum partes ad ossa in terrae fornacibus fabricanda sic distribuuntur, ut ex octo partibus bine sint ipsius terre, binz item iéris et aqua, quaterne denique Vulcani sive ignis. Lectio aliquantulum variat, Pro τὰ δύο alii codices prabent τῶν δύ» et τὰς δύο, pro μερέων alii μορίων et μοιράων. E; recentioribus Scaliger et Sturzius dederunt τῶν δύο---κορίων, Drandisius τὰς δύο---μερέων, Trendelenburgius τὰς δύο---μοι- ρῶν, Gottlingius conjecit τὰ---- μοιρέων, τὰ duali numero accipiens ; sed femininum non convenit sequenti τέσσαρα δ΄. Itaque recte Bekkerus , Kar- stenius, Panzerbieterus τὰ δύο τῶν ὀχτὼ μερέων vulgarunt. Οὐδὲ scriptura ne cui propter metri difficultatem vitiosa videatur, ad vs. 103 demon- stravi didacticos poetas haud secus atque Home- rum breves syllabas tam in principio versuum quam in mediis versibus arsis vi producere. Unus Steinius δοιὼ τῶν ὀχτὼ μερέων posuit , cujus mutationis hanc reddit rationem , quod articulo ante δύο justa sedes non sit. Verum qui talem juncturam graecam esse negat, cum optimo quo- que scriptore pugnat. Sic Homerus lliad. lib. X vs. 252-253 : ἄστρα δὲ δὴ προδέθηκε" παρῴχηχεν δὲ πλέων νὺξ τῶν δύο μοιράων, τριτάτη δ᾽ ἔτι μοῖρα λέλειπται. Thucydides lib. I cap. το : καίτοι Πελοποννήσου τῶν πέντε τὰς δύο μοίρας νέμονται χτλ, “-- Pro Νήστιδος 48 COMMENTARIUS Λἴγλης apud Alexandrum legitur Νήστιδος αἴγλη. Alii minuscula littera scribunt αἴγλης, ego Kar- stenio przeunte majuscula usus sum. Prellerus Hist. phil. p. 127 non percepta poeta mente lo- cum sic refingere tentabat: τὰ δύο τῶν ὀχτὼ μοιρέων λάχε Νήστιδος, Αὐγῆς τέσσαρ᾽ ἰδ᾽ “Ἡφαίστοιο, αὐγήν de aére ab Empedocle dici contendens. Vid. ad vers. 123. At nihil mutandum. Nam aquam et aérem conjunctim nominat Νῇῆστιν Αἴγλην, quem- admodum Φοῖῤος Ὰ πόλλων, Παλλὰς Ἀθήνη dicitur, Νῇῆστιν μὲν διὰ τὸ δγρόν, ἀπὸ τοῦ νάειν καὶ ῥεῖν (cf. ad vers. 161 ), Αἴγλην δέ, ὡς διαφανῆ, que sunt Simplicii verba ad Arist. de Anim. ut statim vi- debimus. In quo ὕδατος xai ἀέρος δύο μοίρας sive ἑχατέρας ἀνὰ μίαν μοῖραν, Philopono interprete esse vult. Caeterum quatenus Empedocles aliorum auctoriuatem curarit qui Αἴγλην unam Gratiarum vel earum matrem conjuge Sole esse statuerunt ( vid. Hesych. in v.), quatenus ipse in his rebus aliquid novarit , non laboro. Preterea nihil re- fert, utrum Νῆστιν Αἴγλην aquam pellucidam sive aeriam , an fluidum (aeris) splendorem exponas. Vs. 213 λευχὰ γένοντο plerique scriptores; λεύχ᾽ ἐγένοντο Alexander ad quem tanquam ma- gistrum spretis membranis hoc loco in Aristo- tele recensendo se applicavit Bekkerus, nisi forte pars quedam librorum Aristotelis ita ha- bet, quod e docti illius viri notulis non patet. Quod Siniplicius et Philoponus existimant, Em- pedoclem in hoc decreto enuntiando harmo- nicos Pythagoreorum numeros intuitum esse, nobis neutiquam persuadent. Sic autem Simpli- cius ad Aristot. de Anim. f. 18 b : ἐπίηρος δέ, του- τέστιν ἐναρμόνιος, εἴρηται ἡ γῇ ὡς xo6oc , χατὰ τὴν ᾿]υθαγορείων παράδοσιν * τὸν γὰρ xu6ov διὰ τὸ δώδεκα μὲν ἔχειν πλευράς, ὀκτὼ δὲ γωνίας, ἐξ δὲ ἐπίπεδα, τὴν ἁρμονιχὴν ποιοῦντα ἀναλογίαν, ἁρμονίαν ἐχάλουν. ,όανα δὲ παρὰ τῷ ποιητῇ (Ὁμήρῳ), ἐν οἷς ἢ τῶν μι- γνυμένων γίγνεται χρᾶσις, ἀγγεῖα (Il. xviir, 470) φῦσαι δ᾽ ἐν χοάνοισιν ἐείχοσι πᾶσαι ἐφύσων. ἃ καὶ εὔστερνα, ὡς πλατέα, διὰ τὸ χωρητιχὸν καλεῖ" μίγνυσι δὲ πρὸς τὴν τῶν ὀστῶν γένεσιν τέσσαρα μὲν πυρὸς μέρη, διὰ τὸ ξηρὸν χαὶ λευχὸν χρῶμα ἴσως πλείστου λέγων μετέχειν αὑτὰ πυρός " δύο δὲ γῆς, xol ἕν μὲν ἀέρος, ἕν δὲ ὕδατος - ἃ δὴ ἄμφω νῆστιν αἴγλην προσαγορεύδε, νῆστιν μὲν διὰ τὸ ὑγρόν, ἀπὸ τοῦ νάειν xoi ῥεῖν, αἴγλην δὲ ὡς διαφανῆ, Sed neque ἐπίηρος idem est quod ἐναρμόνιος, neque γῆν licet xó6ov interpretari. Caetera plana sunt. Nemo antem ve- rius de Empedocleo dogmate disputavit quam Alexander l. c. ὅτι δὲ ταῦτα ἔλεγον οὐ διαρθροῦντες, ᾿Εμπεδοχλέους μέμνηται λέγοντος τὸ ὀστοῦν κατὰ τὸν λόγον ὀστοῦν εἶναι, οὐ κατὰ τὴν ὕλην * ἡ μὲν γὰρ ὕλη χοινὴ xal τοῖς ἄλλοις xaT! αὐτόν ( τὰ γὰρ τέσσαρα στοιχεῖα), ὀστοῦν δὲ ἐν τῇ ποιᾷ τούτων xal voc? χρά- σει φησὶ γίγνεσθαι, λέγων " ἣ δὲ χθὼν χτλ. εἰ δὲ τοῖς ὀστοῖς χατὰ τὸν λόγον, τουτέστι κατὰ τὸ εἶδος χαὶ τὸ τί ἦν εἶναι (τοῦτο γάρ ἐστιν ὃ λόγος), τὸ ὀστοῦν εἶναι χατ᾽ αὐτόν, δῆλον ὡς καὶ τῇ σαρχὶ xal τῷ νευρῷ xol ἑκάστῳ τῶν ὄντων, οἷον λίθῳ ξύλῳ, χατὰ τὸν λόγον καὶ τὸ εἶδος" 3) γὰρ ἐπὶ πάντων τὸ εἶδος xoi 6 λόγος αἴτιος τοῦ ἕχαστον εἶναι ὃ ἔστιν, 3) ἐπ᾽ οὐδενός, χτλ, Vs. 215. ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ὀπὸς κτλ. servavit Plutarchus de Amic. mult. pag. 95, vol. Vl p. 357 : $ μὲν γὰρ (φιλία ) συνάγει xol συνίστησι xal συνέχει χαταπυ- χνοῦσα ταῖς ὁμιλίαις καὶ φιλοφροσύναις, ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ὁπὸς -- χατ᾽ ᾿Εμπεδοχλέα. Cum hoc jungendus Aristo. teles de Gen. anim. IV, 4 p. 771 b. ed. Bekker. τὸ δὲ σπέρμα τὸ τοῦ ἄῤῥενος, εἴτε συμάλλεται πρὸς τὴν ὕλην μόριον γινόμενον τοῦ χυήύματος xal τῷ τοῦ θήλεος σπέρματι μιγνύμενον, εἴτε χαὶ μὴ τοῦτον τὸν τρόπον, ἀλλ᾽ ὥσπερ φαμὲν συνάγον xol δημιουργοῦν τὴν ὕλην τὴν ἐν τῷ θήλει xal τὸ περίττωμα τὸ σπερ- ματιχόν, καθάπερ ὃ ὀπὸς τὴν δγρότητα τοῦ γάλαχτος, διὰ τίνα ποτ᾽ αἰτίαν οὐχ ἕν ἀποτελεῖ ζῷον μέγεθος ἔχον; Quamvis autem incertum sit, in qua car- minum parte hunc versiculum Empedocles ad probandam rem de qua forte agebat adhibendum putarit, tamen e Plutarchi verbis conjici licet, eum in celebrandis Amicitie viribus hac simili- tudine usum esse. Eandem imaginem Aristoteles ad partüs formationem transtulit. Neque vero dubium quin Empedocli obversatus sit locus Ho- mericus ll. lib. V, vs. 902 : ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ὀπὸς γάλα λευχὸν ἐπειγόμενος συνέπηξεν, ὁγρὸν ἐόν, μάλα δ᾽ ὦκα περιστρέφεται χυχόωντι' ὡς ἄρα καρπαλίμως ἰήσατο θοῦρον Ἄρηα. Vss. 216-217. Ταῦτα τρίχες--- μέλεσσιν Aristo- teles Meteor. 1V, 9 p. 387 b. ed. Bekker. λέγω δὲ xal ὀστᾶ xal τρίχας xal πᾶν τὸ τοιοῦτον ἐν ταὐτῷ οὐ γὰρ χεῖται ὄνομα χοινόν, ἀλλὰ κατ᾽ ἀναλογίαν ὅμως ἐν ταὐτῷ πάντ᾽ ἐστίν, ὥσπερ xal ᾿Εμπεδοκλῇς φησι" ταὐτὰ τρίχες x:À. Pro ταὐτὰ cum Panzerbietero scripsi ταῦτα, Deinde initio versus sequentis ex Ol ympiodoro ad h. l. qui habet corrupte φολιδονί- δες et Hesychio (φλονίδες, λεπίδες }ὺ Empedoclea- rum vocum custode reposui cum Karstenio xal φλονίδες γίγνονται. Nam librorum Aristoteleorum scripturam λεπίδες vel λοπίδες rarioris . vocabuli interpretamentum esse arbitror. Vss. 218-219. ἐξ ὧν ὄμματ'.---- Ἀφροδίτη] exhi- bet Simplicius de Colo a Peyrono prolatus l. c. p. 28; corrupti exstant in ed. Ald. f. 128 b. Le- guntur etiam apud Brandisium in Schol. p. 5o7 a. ἀλλὰ xol περὶ γενέσεως τῶν ὀφθαλμῶν τῶν σωμα- τιχῶν τούτων λέγων ἐπήγαγεν * ἐξ ὧν ὅμματ᾽ χτλ. xoi IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 49 μετ᾽ ὀλίγον γόμφοις ἀσχήσασα κτλ. Oculos Empe- docles compositos esse docuit interiore parte ex igni, exteriore ex aqua et terra. Caeterum ἄτει- ρέα dicuntur ob aciem cuncta penetrantem et vim indefessam, quomodo de luce poeta ait vs. 235, λάμπεσχεν ἀτειρέσιν ἀχτίνεσσιν. lidem γόμφοι κατά- στοργοι, i. e. cuneoli amabiles appellantur, quia oculi sunt amoris sedes omnique in re prout libuerit defiguntur. Vss. 220-229. ὡς δ᾽ ὅτε τις---ταναώτερον ἦεν ] exstant apud Aristotelem de Sensu cap. a p. 437 b. ed. Bekker etapud Alexandrum Aphrodisien- sem Comment. in h. l. f. 96 b. Continetur his versibus Empedoclis de visu sententia. In oculi pupilla ignem latere vult poeta laterne instar membranis vel tunicis tectum, qua circumfluen- tem humorem ab eo arceant, flammam autem fo- ras emicantem res visui objectas collustrare. Idem etiam statuit effluvia (cf. Democrit. fragm. pag. 4o1), id est imagines e visis effluentes in oculos incurrere eoque fieri ut res cernantur. Testis Aristoteles l. c. dicens : ᾿Εἰμπεδοχλῆς δ᾽ ἔοιχε νοιΐζοντι ὁτὲ μὲν ἐξιόντος τοῦ φωτός, ὥσπερ εἴρηται πρότεςον,, βλέπειν" λέγει γοῦν οὕτως" ὡς δ᾽ ὅτε τις πρόοδον νοέων χτλ. ὁτὲ δὲ ταῖς ἀποῤῥοίαις ταῖς ἀπὸ τῶν δρωμένων. Omnium optime Empedoclis locum : Alexander Aphrodisiensis exposuit in Comment. ad Aristot. de Sensu p. 97 a (ed. cum Simplic. de Anim. Venet.) cujus verba hic ponam : ἀπει- χάζει γὰρ διὰ τῶν ἐπῶν τὸ ἐχπευπόμενον ἀπὸ τῆς ὄνεως φῶς τῷ διὰ τῶν λυχνείων φώτων " ὡς γὰρ ὅδοι- πορεῖν τῆς νυχτὸς μέλλων λύχνον παρασχευασάμενος ἐντίθδησι λαμ πτῆρι“ (6 γὰρ λαμπτὴρ τὰ μὲν ἔξωθεν πνεύματα ἀπείργει τε xol χωλύει, τοῦ δὲ πυρὸς τὸ λε- τχότατον ὡς τὸ ἔξω δίεισιν, ὅπερ ἐστὶ φῶς ἡ οὕτω, φησίν, ἐν ταῖς μήνιγξι χαθειργόμενον τὸ πῦρ ὑπὸ λε-- πτῶν δμένων περιέχεται, οἱ τὰ μὲν ἔξωθεν προσπί- πτοόντα λυμαντιχὰ τοῦ πυρὸς ἀπείργουσι xal οὐχ ἐῶσιν ἐνοχλεῖν τῇ xopn, τὸ δὲ λεπτότατον τοῦ πυρὸς ὡς τὸ ἔξω δίεισιν. ἀμουργοὺς δὲ λέγοι ἂν τοὺς λαμπτῆρας τοὺς ἀπερχτιχοὺς (corr. Karst. pro παρεχτιχοὺς) ἀπὸ τοῦ ἀπερύχειν τὰ πνεύματα χαὶ σχέπειν τὸ περιε- χόμενον ὑπ᾽ αὐτῶν πῦρ᾽ ἢ ἀμουργεῖΐῖς τοὺς πυχνούς, διὰ πυχνότητα ἀπερύχοντας τὰ πνεύματα. ταν αὃν δὲ πῦρ τὸ διὰ λεπτότητα τεινόμενόν τε χαὶ διεχπίπτειν διὰ τῶν πυχνῶν δυνάμενον. χατὰ βη λὸν δὲ τὰν οὐ - ρανόν. Ὅμηρος (Il. Ο, 33): ῥΐπτεσχον τεταγὼν ἀπὸ βηλοῦ, ὄφρ᾽ ἂν ἴχηται γῆν ὀλιγηπελέων.. λεπτῆσιν δὲ ὀθόνησιν ἐχεύατο χύχλοπα xoüpnv, πρὸς τὸ ὄνομα τῆς χόρης χρησάμενος ποιητιχῶς ταῖς ὀθόναις ἀντὶ τῶν ὑμένων. Vs. 221. [In verbis πυρὸς σέλας αἰθομένοιο Home: PRLOS, 650. 1. rice imitationis vestigia reperiuntur. Cf. Iliad. lib. VIT, 563; lib. XIX, 366. Distinctionis vir- gulas posui post λύχνον et post αἰθομένοιο cum Bekkero, Karstenio , Panzerbietero , quam ratio- nem minus recte sic mutavit Bergkius in Ind. lect. Marb. 1844-45, ut sublato utroque com- mate post διὰ νύχτα distingueret. Vs. 222. E codicibus Aristoteleis plerique ἀμοργούς praebent, nonnulli ἀμουργούς quod vul- garunt Bekkerus et Sturzius. Alexander ἀμουργούς et ἀμουργεῖς exhibet. Hinc Suidas quoque et Pha. vorinus Empedoclei loci memores habent : ἀμουρ- qoi, λαμπτῆρες. Satis inepte. Differat enim epi- theton a nomine cul adjicitur necesse est. Sed quum ἀμουργοί explicari nequeat, quidam illud corruptum esse rati ἀμοργοί solum ab Empedo- cle profectum crediderunt. Ác Schneiderus qui- dem in Ecl. Phys. p. 185 sq. vocabulum ἀμοργός confert cum μολγός, μοργός et latino 5ulga, λαμ- πτῆρας ἀμοργούς existimans idem valere quod μολγινούς, folliculis obvolutos, Atqui hoc sensu abundat genitivus παντοίων ἀνέμων, quem qui cum Bergkio 1. c. absolutum esse putarunt post ἅψας et post ἀνέμων incidentes constructionis simplici- tatem turbant. Namque verborum ordinem hunc esse Bergkius censet: ὡς δ᾽ ὅτε τις πρόοδον νοέων χειμερίην διὰ νύχτα παντοίων ἀνέμων, ἅψας πυρὸς σέ- λας αἰθομένοιο ὡπλίσσατο λύχνον,, λαμπτῆρας ἀμορ- γούς. Qua perversitate admissa tollamus oportet etiam λαμπτῇρας duopyoxc, qua verba explicatio- nis gratia precedenti λύχνον doctus ille vir sub- nectit. Neque vero Ilomericus quem affert locus ex Iliad. lib. II, 394 quidquam probat : Ὡς ἔφατ᾽- Ἀργεῖοι δὲ μέγ᾽ ἴαχον, ὡς ὅτε χῦμα ἀχτῇ ἐφ᾽ ὑψηλῇ, ὅτε χινήσῃ Νότος ἐλθών, προδλῆτι σχοπέλῳ * τὸν δ᾽ οὔποτε χύματα λείπει, παντοίων ἀνέμων, ὅτ᾽ ἂν ἔνθ᾽ 3 ἔνθα γένωνται, ubi tantum abest, ut verba παντοίων ἀνέμων eo modo quo ipse apud Empedoclem accipit dican- tur, ut dispar utriusque loci ratio sit. Etenim quum poeta non nude dicat παντοίων ἀνέμων, sed adjungat ὅτ᾽ àv ἔνθ᾽ ἢ ἔνθα γένωνται, quod. non multum distat a παντοίων ἀνέμων ἔνθ᾽ 3) ἔνθα γενο- μένων, omittere poterat ἀέντων post dvéuv. Adde quod Bergkius ἅψας cum πυρὸς σέλας αἰθομένοιο jungendum esse contendit, ad λαμπτῆρας perti- nere negat , quia accensam esse lucernam diserte dicendum fuerit; quo nihil unquam minus vere de his versibus scriptum est. Licet enim proprie non laterna (ὁ λαμπτήρ), sed lucerna laternz im- missa (6 λύχνος ὃ τῷ λαμπτῆρι ἐντεθειμένος) accendi perhibeatur : tamen interdum istz voces ἃ Gra- cis confunduntur, Sic Xenophon Conviv. cap. V, 4 ---.,,..-.ὅὄ .»-...«ὅ 50 ἃ lucernam λαμπτῆρα nominat, sed ibid. $ 9 eandem rem λύχνον esse vult, Quocirca non ma- gis recte λύχνον &txew quam λαιπτῆρα ἅπτειν vel ἀνάπτειν ἃ Gratcis usurpari convenit. Insolens vero est quod Bergkius commendat ἅψας πυρὸς σέλας αἰθομένοιο : non enim splendor, sed ignis accenditur. Id autem liquet cardinem rei verti in explicatione vocabuli ἀμοργούς quod Bergkius pariter ac Schneiderus ad materiam , unde con- fecta laterna sit, refert. Verum hoc fieri non posse jam supra monui. Sed operz pretium est videre, quales fuerint veterum laternz , quo facilius de Bergkiana interpretatione liceat judicare, Áppa- ret hic eam designari laternam, quz tantum lu- minis emittat, ut via eo collustretur. Apertum vero est hujusmodi laternam e cornu potissimum factam veteribus szculis in pretio fuisse. Auctore utimur Plinio qui Nat. hist. lib. XI cap. 45 de vario cornuum usu hzc prodit : « Apud nos in laminas secta translucent, atque etiam lumen inclusum latius fundunt multasque alias ad de- licias conferuntur. » Grzccorum igitur laternz i. e. λαμπτῆρες, apud Atticos etiam λυχνοῦχοι, apud posteriores «vot, cornea esse solebant. Sic Grainm. in Bekk. An. λυχνοῦχγος" σχεῦός τι ἐν χύ- χλῳ ἔχον χέρατα,, ἔνδον δὲ λύχνον ἡωμένον διὰ τῶν χεράτων τὸ φῶς πέυποντα. Photius p. 238 : Avyvou- 40V, τὸν χεοράτινον φανόν, ἀπὸ τοῦ λύχνον ἐν αὐτῷ περιέχεσθαι" φανὸς δὲ ἣ ἐκ ξύλων λαμπάς" Φιλιπ-- πίδης. Adde Phrynich. pag. 59 ed. Lobeck : φανός, ἐπὶ τῆς λαμπάδος, ἀλλὰ μὴ ἐπὶ τοῦ χερατίνον λέγε, τοῦτο δὲ λυχνοῦχον. Hoc modo Philippides apud Athenzum lib. XV p. 699 F: | ἐγὼ δὲ δεξιᾷ γε τόνδ᾽ ἔχω τινά, σιδηρότευχκτον ἐναλίων θηρῶν βέλος, χερατίνου τε φωσφόρου λύχνου σέλας᾽ et Aristophanes ibid. in /Eolosicone : καὶ διαστίλθονθ᾽ δρῶμεν, LÀ "t . ΄- ὥσπερ ἐν καινῷ λυχνούχῳ, * [A^ πάντα τῆς ἐξωιμίϑδος. Pherecrates in Dulodidascalo ibid. "Avuaóvy ποτ᾽ ἐξελθών’ σχότος γὰρ γίγνεται, xai τὸν λυχνοῦ ον ἔχφερ᾽, ἐνθεὶς τὸν λύχνον. Jdem de Romanis dicendum. Martialis lib. XIV, 61 Dux laterna viae clausis feror aurea flammis, et (uta est gremio parva lucerna meo; ubi aurea vocatur laterna cornea propterea quod pellucida est. Neque dubium quin Scaliger apud COMMENTARIUS Plautum Aul. III, 6, 3o laternam Punicam recte de eodem de quo loquimur laternarum genere acceperit. Poetae verba sunt: « ita is pellucet quasi laterna Punica. » Huc spectant ejusdem facetiae Àmph. I, 1, 185 : Quo ambulas tu qui Vulcanum in cornu conclusum [ geris? intelligende de flamma lucernz in cornea laterna incluse. Proxima corneis ponebantur laterne e vesicis factae, qua et ipsze tantum luminis trans- mittebant, ut nonnunquam vix à corneis di- stingui possent. Id Martialis lib. XIV, 62 tali ex- primit epigrammate: Cornea si non sum, numquid sum fuscior ? aut vesicam contra qui venit esse putat? Harum mentio fit apud Aristotelem Hist. anim. lib. IV, cap. 5 : κατὰ μὲν οὖν τὴν ἀρχὴν καὶ τελευτὴν συνεχὲς τὸ σῶμα τοῦ ἐχίνου ἐστί, χατὰ δὲ τὴν ἐπιφα- γειαν οὗ συνεχές, ἀλλ᾽ Ouotov λαμπτῆρι μὴ ἔχοντι τὸ χύχλῳ δέρμα, i. e. laternz cui membrana pratenta non sit. Rarior videtur vitrearum usus fuisse, de quibus Isidorus XX, 10 his verbis agit : « La- terna dicta, qua lucem interius habet clausam : fit enim ex vitro , intus recluso lumine , ut venti flatus adire non possit, et ad prebendum lumen facile ubique circumferatur. » Ut cornea omnium pretiosissimz fuerunt : ita vilissima linez fuisse existimande sunt. Quippe in hanc sententiam Cicero epist. ad Attic. lib. IV, 3 : « Clodii vesti- bulum vacuum sane mihi nuntiabatur : pauci pannosi, linea laterna, » ubi alii sine Jaterna le- gunt. Sed contemtus apparet etiam in his Plauti verbis Bacchid. 11], 3, 42a : It magister quasi lucerna uneto exsprelus linteo, i. e. abit magister spretus tanquam lucerna cir- cumdata linteo, quod quo pellucidius esset oleo tinctum erat, Vide ibi Lambinum. Talibus igitur pauperes aliquando usi videntur, qua quamvis satis luminis praeberent, minus tamen ventis eas restitisse quam quz e cornu vel vesica fiebant probabile est. Denique ne surdz quidem laternz, hodie furibus proprie ac peculiares, apud vete- res defuerunt, Nimirum de his intelligenda que habet Ducangius in Gloss, med. et inf. grac. pag. 788 ex Philonis Belopericis mss., ubi usus τῶν ξυλίνων λαμπτήρων ita describitur : ἐχχοιτίας τε χαὶ ἐφοδίας προσηχούσας ποιητέον xal δοτέον αἷς (leg. οἷς) γρήσονται ξυλίνοις λαμπτῆρσιν, ἵνα χατὰ τοὺς πόδας μόνον φαίνωνται xat μὴ χαταφανεῖς ποιῶσι τοὺς ἀφοδεύοντας τοῖς ὑπεναντίοις. Quum autem me- Ι i À i | IN EMPEDOCLIS CARMINUM BELIQUIAS. dio zvo eadem quae memoravimus laternarum genera exstiterint, ut patet ex scriptorum locis a Ducangio in Gloss. med. et inf. lat. s. v. laterna allegatis, nullum tamen rerum gestarum pro- nuntiatori cuidam ad arcendos ventos accomino- datius visum est qnam quod e lignis et cornuum laminis conficiebatur. Hujus verba Ducangio teste sunt : « Excogitavit unde talem ventorum sufllationem prohibere posset, consilioque artifi- ciose atque sapienter invento lanternam ex li- gnis et bovinis cornibus pulcherrime construi imperavit (bovina namque cornua alba tenuiter dolabris rasa, non minus vitreo vasculo elu- cent ) etc. » Cf. Salmas, Plin. Ex. p. 166 et Ca- saub. ad Suet, in Jul. c. 31. Accedamus ad Bergkii interpretationem. « 'Auopyóc, inquit, substantivum proprie est, unde ἀμόργινα ἱμάτια dicuntur; vide Harpocrationem : "Auo2r9s ἐστι παραπλήσιόν τι βύσσῳ᾽ Αἰσχίνης ἐν τῷ χατὰ Τιμάρχου" μνημονεύουσι δὲ οἱ χωμιχοὶ πολλάχις τῶν duopyivov, ὡς xal ᾿Αριστοφάνης Λυσιστράτη καὶ “ὕπολις Πόλεσιν. Et Pausanias apud Eustath. ad Dionys. p. 204 : Παυσανίας δὲ οὗ τὸ ᾿Αττιχὸν λεξι- xóv, ἄλλο τι ἐμφαίνει λέγων’ ἀμοργός., ὅχοιον βύσσῳ. Falso hzc ad Amorgum insulam referunt ; tum enim "Apuopyivo; dicendum fuit. Rectissime Ste- phanus Byzantius Ἀμοργός --- ἀπὸ τῆς Μινώας ἦν Σιμωνίδης 6 ἰαμδοποιός, Ἀμοργῖνος λεγόμενος, ὡς Kopuxivo; — τὸ δ᾽ Ἀμόργινος (scr. ἀμόργινοςλ, χιτὼν ρώματος ἴδιον. Ceterum hoc loco ἀμοργὸς adjectivi vice dictum est, quemadmodum (Íx:Zpt θαλλῷ, βρωτῆρας αἰχμάς, xóvac Borzpac, alia plurima apud poetas Grzecos. Itaque λαμπτῆρες ἀμοργοὶ hoc loco significat ipsam /anternam. » Hzc ille, e quibus efficitur eum hic de laterna byssina eaque linteo pellucido undique munita agi putavisse, Sed diu huic argumento immoratus sum , ut demonstra- rem primum laternam qualem Empedocles fingat non posse nisi corneam esse vel e vesica factam quum ceterz facile szevientibus ventis exstingue- rentur : deinde vocem ἀμοργούς quam pro ἀμορ- γίνους nullo auctore accipere audet Bergkius non posse hoc loco materia indicem esse propter ge- nitivum παντοίων ἀνέμων. Scaliger conjecit ἀμορ- £ox , quod nemo probaverit. Restat ut dicamus ἀνέμων λαυα πτῆρας ἀμοργούς significare ἀνεμοσκεπεῖς, luternam quae arceat. ventos vel ventorum prohi- bitricem si ad verbum vertere velis , sicut secun- dum Alexandrum Aphrodisiensem plerique in- terpretes intellexerunt. Ambigunt tantum de origine vocabuli, quod Sturzius perperam ab εἴγγειν ducit, rectius Karstenius et Panzerbieterus ab ἀμέργειν, Quamobrem statuendum. ἀμοργός a decerpendi et. exsugendi significatu sive poetica | δι licentia sive singulari Siculorum usu δὰ arcezdi notionem transiisse. Vs. 233. οἴτ᾽ quod in membranis reperitur servandum est, Karstenius of δ᾽ scripsit. Vs. 226. ὡς δὲ τότ᾽ x:À.] Alexander Aphrodi- siensis Comment. cit. f. 99 a mendose : ὡς δ᾽ ὅπότε μήνιγξιν εἰργόμενον. Caeterum. codicum Ari- stoteleorum scripturam ὡς δὲ τότ᾽ xx). retineri par est, quum nesciamus e qua carminum parte hoc Empedoclis fragmentum petitum 511. Fortasse illud τότε pariter atque imperfecta λοχάζετο, ἀπέ- στεγον referuntur ad tempus quo primum oculi a Venere formabantur. Cf. vers. 218. QuareSturzii et Karstenii rationem qui hic ὡς δὲ τό τ᾽ posuerunt non secutus sum. --- μήνιγξ Alexandro. quidem videtur esse ὃ τὴν χόρην περιέχων χιτών, sed. as- sentior Karstenio credenti potius, non pupilla, sed oculi membranam hoc vocabulo significari , ut distinguatur ab ó0óvrot ; itaque ἐν μήνιγξιν ἐερ- Ὑμένον interpretandum oculorum membranis iaclu- sum. -— ὠγύγιον πῦρ ignis nativus, proprie anti- quus, e celesti igne delibatus ideoque purus atque cethereus. Ipsa enim Venus formandorum oculorum artifex divini luminis sinceritatem servavit. Vs. 227. λεπτῇσιν ὀθόνῃησι λοχάζετο xtÀ.] Ita optimi Aristotelis libri quos Bekkerus et Karste- nius secuti sunt. Scaliger Aexz7ot χθονίησι λοχάζετο cum quibusdam membranis nisi quod in his fere χθονίησι exstat. In aliis exemplaribus manu exa- ratis est χοανῆσιν. Casaubonus edidit λεπτῇσιν ὀθόνησιν ἐχεύατο, ut postea Sturzius. Alexander Aphrodisiensis ὀθόνησιν et ἐχεύατο legit. Quum autem alii Aristotelis codices ἐχεύατο, alii Voy aero habeant, quaesiverunt interpretes , utrum illud an hoc rectius esset. Verum qui ἐχεύχτο tueri student ad ineptias confugiunt, velut Sturzius ἐχεύατο passiva potestate accipiendum dicens , ut sit diffunditur et ad accusativos χύχλοπα χούρην praepositionem ἀνά subaudiendam esse contendens hac sententia : per circularem oculi pupillam sive pupulam., Nihil difficile in altera scriptura λοχά- ζετο, in qua explicanda frustra laboravit Karste- nius. Is enim sensum hunc esse arbitratur : « ignis oculis inclusus pupulam tenuissimis membranis tanquam speculatorem occuluit, sepsit. » Jar pu- pulam sepsit idem esse existimat quod sese sepsit, quia pupula oculi aciem contineat atque adeo oculi fax sit, Sed λοχάζεσθαι quod et ipse haud aliter atque λοχ ν ab Empedocle usurpatum esse reor adjuncto accusativo sic intelligo ut apud Herodot. lib. V, 121 ἔλόχησαν τὴν ἐν Πηδάσῳ ὁδόν, viam Pedascam insidiis collocatis occuparunt et quasi implerunt, Similiter Empedocles : λοχάζετο & 52 xuxAora χούρην (i. e. χυχλοειδῇ), circularem pupil- lam implet, Hesychius quidem : λοχάζει, ἐνεδρεύει ; sed hic sola occupandi et implendi notio valet nullo insidiarum vestigio relicto. Quodsi λοχάζετο pertinet ad illud tempus quo oculi formabantur, quod e verbis Aristoteleis non patet, vertendum implebat vel occupabat. Pro λεπτῇσιν ὀθόνῃσιν, quod Bekkero et Karstenio arrisit, Osannus in Philemonis Grammat. p. 113 scribi voluit λε- πτοσύναις. Neque vero metrum hac correctione eget, quum ultima in λεπτῇσιν arsi produci queat. Vide adn. ad vs. 103. Huc accedit quod Bekkerus in uno codice emendatum invenit λεπτῆσίν γ᾽ ὀθό- νῃσιν, Si ea est emendatio vocanda, Sensus enim requirit quod Karstenius et Panzerbieterus su- spicati sunt, Steinius probavit, λεπτῆς εἶν ὁθό- γησι. Vs. 228 ἀμφινάοντος recte Aristotelis et Em- pedoclis editores; ἀμφινάεντος vel ἀμφιναέντος vi- tiose plerique codices, que scriptura in uno libro ita depravata est, ut in ἀμφὶ χαέντος trans- jerit, Vs. 230-231. χορυφὰς xx). ] Plutarchus de Orac. def. p. 418, vol. VII p. 647 ed. Reisk. : ἀλλ᾽ ἵνα μὴ (κατὰ) τὸ ᾿Εμπεδόκλειον εἰπεῖν δόξω « χορυφὰς £c£- ρας ἑτέραις προσάπτων μύθων μήτε λέγειν ἀτραπὸν μίαν, » ἐάσατέ με τοῖς πρώτοις προσῆχον ἐπιθεῖναι τέλος, Versus constituit Xylander, mutato ἑτέραις in ἑτέραισι. Idem pro προσάπτων scribi voluit προσάπτειν. Karstenius Scaligero auctore pro ἕτέ- ραις vulgavit ἑτέρησι et de Wyttenbachii sententia λόγων pro λέγειν. Utrumque cum Steinio probavi. De verborum Empedocleorum sententia nolim plura dicere quam qua e Plutarchi loco concludi possunt. Videtur illud dictum in eos convenire qui, quum sibi non constent, diversissima mi- scentes, relicta dequa dicere instituerunt dicendi materia, ad aliud atque aliud argumentum trans- eunt. Vs. 23a. Plutarchus Non posse suaviter vivi sec, Epic. p. 1103, vol. IX, pag. 541 ed. Reisk. : xai δεῖ παρ᾽ ὃ (leg. xal δὶς γὰρ 8) δὴ καλόν ἐστιν ἀχοῦσαι, χατὰ τὸν ᾿Εμπεδοχλέα. Scholiastes Plato- nis in Gorgiam pag. 124 ed. Rubnk. δὶς καὶ τρὶς τὸ χαλόν, ὅτι χρὴ περὶ τῶν χαλῶν πολλάχις λέγειν. ᾿Ἐμπεδοχλέους τὸ ἔπος, ἀφ᾽ οὗ καὶ fj παροιμία" φησὶ γὰρ xal δὶς γάρ, ὃ δεῖ, καλόν ἐστιν ἐνισπεῖν. In Siebenkeesii Anecd, Gr. p. 33 exaratum est ὃ δὲ xa)óv. E Plutarcho Karstenius et Steinius scribendum putarunt xal δὶς yàp ὃ δὴ χαλόν ἐστιν ἐνίσπειν (sic). Sturzius talem composuit versum : δὶς γὰρ xat τρὶς δεῖ ὅ, τι δὴ καλόν ἐστιν ἐνίσπειν. GOMMENTARNIUS Hunc quum quid Empedocles scripserit incertua sit servandum esse duxi, hoc excepto quod pr ἐνίσπειν posui ἐνισπεῖν. De ipso proverbio consul Zenob. 111, 33; Erasmi Adag. Chil. 1 cent. τὶ p. 68; Sturz. inComment. Soc. Phil. Lips. Tom.1, p. 272 et Stallbaum. ad Platonis Philebum par. 198 (pag. 59 ed. Steph.). Vs. 2333-236. Et δ᾽ ἄγε---ὅπαντα] Clemens Ale xandrinus Strom. V p. 674 Pott. : ἄμεινον δὲ ἐχδέ- εσθαι τὸν αἰθέρα, πάντα συνέχοντα καὶ agtyyorra, χαθὰ xai 6 ᾿Εμπεδοχλῆς φησιν" εἶ δ᾽ ἄγε χτλ. Planum est his versibus Empedoclem singularem quandam de rerum principiis eorumque omnium quz sub oculos cadunt origine disputationem exorsum esse. . Vs. 2333. εἰ δ᾽ ἄγε τοινῦν ἐγὼ Clem.; εἰ δ᾽ ἄγε τοι λέξω Sylburgius cum Stephano in Poesi phil. p. 28; εἰ δ’ ἄγε τοι μὲν ἐγὼ Potter.; εἰ δ᾽ dy ἐγὼ τα νῦν Sturzius ; εἰ δ᾽ ἄγε, νῦν τοι ἐγὼ λέξω Karstenius quem cum Steinio secutus sum. Praeterea ἥλιον ἀρχήν codices praebent ; quod quum ferri nequeat cum Steinio ἡλίου ἀρχήν scripsi. Post hunc versum Sturzius et Karstenius lacunze signa posuerunt, Panzerbieterus unum deesse versiculum ratus lo- cum sic corrigit : » » εἰ δ᾽ ἄγε, νῦν τοι ἐγὼ λέξω πρῶτ᾽ ἠελίοιο (ὄμθρου τε χθονίης τε καὶ ἀπλέτου αἰθέρος) ἀρχήν. Sed horum nemo scriptoris mentem assecutus videtur. Vs. 234. In codicibus est : ἐξ ὧν δὴ ἐγένοντο τὰ νῦν ἐσορώμενα πάντα, quod Scaliger mutavit in ἐξ ὧν ἐξεγένοντο, Karstenius in ἐξ ὧν (vel x τῶν) δὲ γεγάασι. Neutra emendatio | satisfacit. Nam illud ἐξ ὧν non habet quo referatur. ltaque πὲ Steinii quidem explicationem probamus mem- branarum scripturam in hunc modum vertentis : « dicam tibi principia atque originem solis, unde nempe orta sint quee nunc conspiciuntur, Ier mare » etc. Quippe desideratur particula qu orationis membra colligantur. Quamobrem sli- spicor Empedoclem posuisse : xal τίνος Wege x1^. in hanc sententiam : dicam tibi solis origine" atque unde orta sint etc. l3 Vss. 335-236. d, g—79 αἰθὴρ σφίγγων περὶ χύχλον, 4er ab. Empedocle aliis locis vocatur αἰθηρ. d. vs. 60 et 79. Hic aer ab zthere sic discernitur; ut non tam diversa elementa, quam divers coli partes his nominibus designentur. Apu Empedoclem περὶ xóxÀov idem valet quod vulgo περὶ XóxÀo Sive περιχύχλῳ. Cf. Bernhardi Syn'. ling. Gr. pag. 360. qui cum hoc confert Pjaton. Critia p. 117 C. Quod quamvis minime dubium sit , tamen Karstenius legi vult σφίγγων περίκυχλος Ld IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 53 j. e. περιφερής hoc sensu : « eether. círcumactus sve circumactu suo omnia coercens vel conti- nens. » Utrumque eque commodum est; sed prius Empedocleum esse arbitror. Vss. 237-239. εἴπερ ἀπείρονα ---- ἰδόντων] Aristote- les de Melisso, Xenophane et Gorgia cap. 2 pag. 3a ed. nostr.: δηλοῖ δὲ καὶ ὃ Ἐμπεδοκλῆς" ἐπιτιμᾷ γάρ, 6X λεγόντων τινῶν τοιαῦτα, ἀδύνατον εἶναι οὕτως ἐγόντων, ξυμδαίνειν αὐτά * εἴπερ ἀπείρονα x1). Idem de Celo II, 13 pag. 394 a ed. Bekker. : οἷ μὲν γὰρ διὰ ταῦτα ἄπειρον τὸ χάτω τῆς γῆς εἶναί φάσιν, ἐπ᾿ ἄπειρον αὐτὴν ἐῤῥιζῶσθαι λέγοντες, ὥσπερ Xavo- φάνης ὁ Κολοφώνιος, ἵνα μὴ πράγματ᾽ ἔχωσι ζητοῦντες τὴν αἰτίαν" διὸ xal ᾿Ἐμπεδοχλῆς οὕτως ἐπέπληξεν εἰπὼν ὡς (leg. αὐτοῖς ἐπέπληξεν εἰπὼν ὧδε) * εἴπερ ἀπείρονα χτλ. Simplicius de Colo f. 127 a. Ver- sum 238 cum sequenti citat Clemens Alexandri- nus Strom. VI pag. 688 D. Quaesitum a veteribus est, utrum aer atque item terra finita essent an infinita. Πὰς spectant hi Empedoclis versus. Quum autem, ne de aliis loquar, Xenopbanes terram suis radicibus ac fundamentis nixam in infinitnm pertinere statuisset similemque de aeris infinitate sententiam tulisset, Aristotele teste his versibus ab Empedocle reprehensus est. Disputavi de illa Xenophanis opinione ac de hoc Empedo- cis loco jam ad Aristot. de Melisso etc. pag. 31 et 32, Deest apodosis in versibus Empedocleis, sed ex iis quae ab Aristotele prodita sunt facile intelligitur vatem Agrigentinum sic esse philoso- pbatum, ut diceret singulas mundi partes, zthe- rem, aerem, mare, terram, certis finibus circum- scriptas esse, quia reliquis locus non foret, si, ut quidam effutiunt, aer et terra infinita essent. Ceteroquin ἀπείρων minus usitatum quam ἄπειρος alio etiam loco Empedocles habet. Cf. vers. 167. Praterea δαψιλός pro δαψιλής agnoseit Hesychius, ex hoc fortasse Empedoclis versu ductum. Porro pro βροτέων, quod comparet in omnibus libris apud Aristotelem de Meliss. 1l. c., altero Aristo- telis loco et apud Clementem exstat γλώσσης, pro ῥηθέντα vero. ἔλθόντα mala est Clementis membra- narum scriptura, in quibus etiam εἰδότων pro ἰδόντων legitur. Vs. a&e. ἥλιος ὀξυδελὴς χτλ.] Plutarchus de fac. Orb. lun. p. 920 : vol. IX p. 642, τὸν ἥλιον ὀξὺν ἐπαντῶντα xal πλήχτην, ὥς που xal Ἐμπεδοχλῆς τὴν ἑκατέρων (ἡλίου χαὶ σελήνης) ἀποδίδωσιν οὐχ ἀηδῶς διαφοράν, ἥλιος ὀξυμελὴς ἠδὲ λάϊνα σελάνη,, τὸ ἐπαγωγὸν αὐτῆς χαὶ ἱλαρὸν καὶ ἄλυπον οὕτω προσ- ἀγορεύσας, Empedoclis versum a librariis de- pravatum esse in promtu est. Pro ὀξυμελής Xy- lander legendum proposuit ὀξυδελής, quod Hut- teno etiam, W yttenbachio et aliis placuit, Quippe nemo ignorat Apollinis βέλη, de quibus prater poetas vide Macrob. Saturn. T, 17. Huc accedit Plutarchi auctoritas verbis ὀξὺς xal πλήχτης hoc vocabulum explicantis. Sed istud λάϊνα σελήνη lo- pidea luna quod Empedocleum esse Sturzius opinatur nos cum aliis ineptum judicamus. Neque enim huic notioni Plutarchi interpretatio τὸ ἐπαγωγὸν αὐτῆς xat ἱλαρὸν xal ἄλυπον respondet. Quocirca Xylander ἢ δ᾽ αὖ vel ἠδ᾽ αὖ ἰλάειρα σε- v» conjecit Hesychio duce , apud quem legitur ἱλάειρα, σελήνη. Atqui hec Hesychii glossa sine dubio ex alio Empedoclis loco (vid. vers. 243), non ex hoc petita est. Etsi vero Huttenus, Wyt- tenbachius , Steinius Xylandri conjecturam rece- perunt, minime tamen in illam Plutarchi inter- pretatio convenit. Cur enim tribus vocabulis uteretur Plutarchus, si una esset vox ἵλάειρα expo- nenda? Nempe hzc nomine ἴλαρόν satis illustra- tur. Karstenius suo periculo scripsit ἀγλαΐεσσα. Mihi Plutarchi verba spectanti probabile visum est Empedoclem posuisse : ἥλιος ὀξυδελὴς, τερπνὴ δ᾽ ἱλαρή τε σελήνη, sol acute jaculans , x. e. telis acutis omnia petens (ὀξὺς ἀπαντῶν καὶ πλύήχτης), jucunda vero letaque ἔμπα. Nimirum ita eam ap- pellavit poeta, quod ejus aspectus neminem ledit ipsaque citra molestiam conspicitur (διὰ τὸ ἄλυ-- πον), adeo ut idcirco quia lata est (διὰ τὸ ἱλαρὸν) contemplantium oculos alliciat (διὰ τὸ ἐπα- γωγόν). Vs. 241. ἀλλ᾽ 6 μὲν χτλ.Ἶ servarunt Etymolog. M.; Orionis Etym. ; Suidas in v. ἥλιος; Macrob, Saturn. lib. L, 17 ; Cramer. Anecd. tom. II p. 444; sed est quadam lectionis discrepantia, Etym. M. ἥλιος — παρὰ τὸ ἅλες τὸ συνηθροισμένον πῦρ. λέ- γεται γὰρ παρὰ τὸ ἀολίζω (ἁλίζω) τὸ συναθροίζω, ὡς Ἐμπεδοχλῆς" ἀλλ᾽ 6 μὲν ἁλισθεὶς μέσον οὐρανὸν ἀμφιπολεύει. Suidas : ἥλιος, ἀπὸ τοῦ ἀολλίξεσθαι ἐν ταῖς ἡμέραις. — ὃ δὲ ἥλιος ἀπὸ τοῦ ἀλεαίνειν, 8 ἐστι θερμαίνειν xal διαχεῖν. τινὲς δὲ ἀπὸ τῆς γινομένης διαπνεύσεως ἐχ τοῦ στόματος πρὸς τοὺς δαχτύλους, ὃ λέγεται αὔειν καὶ ἄζειν χατὰ μίυησιν τῆς φωνῇς θάλψεως τοῦ στό-- ματος. Ἐμπεδοκλῆς" ἀλεῖσθαι μέγαν οὐρανὸν ἀμφιπολεύειν. Corrupte item Cramer Anecd. l. c., ubi ἀλεῖσθαι et ἀμφοπολεῖ exstat. Macrobius Saturn, ], 17 : Apollo ἐλελεὺς appellatur, ὅτι συναλισθέντος πολλοῦ πυρὸς περιπολεῖ ; vel utait Empedocles : οὔνεχ᾽ ἀνα-- λισθεὶς μέγαν οὐρανὸν ἀμφιπολεύει. « Ergo Macrobio auetore participium illud vertendum collecto igni 54 COMMENTABIUS sive collectum ignem continens, Versum edidi. ut exlibet Etymologus, hoc excepto quod μέγαν pro μέσον Sturzii et. Karstenli exemplo e Suida et Macrobio sumsi. Constat autem veteres de etymologia nominis ἥλιος sepe commentatos esse. Sic Plato Cratyl. p. 409 À : ἅλιος (dorice) οὖν δἴη piv ἂν κατὰ τὸ ἁλίζειν εἰς ταὐτὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἐπειδὰν ἀνατείλη εἴη δ᾽ ἂν καὶ τῷ περὶ τὴν γῆν ἀεὶ εἴλεῖν ἰών. Quodsi Empedocles similiter philoso- phatus est, versum sic scribi oportet : óUvexsv ἁλισθεὶς μέγαν χτλ. Sed incerta res est. Quum au- tem ἁλίζειν non solum congregandi significationem habeat , sed etiam volvezci (cf. Hesych. v. ἀλίσας), posteriorem hic secutus sum. Denique notandum primam hujus verbi literam a poeüs arsi, cujus vis in aliis quoque vocabulis cernitur (cf. ad. vers, 103), hic produci. Vs. 242. ἀνταυγεῖ xvÀ.] Plutarchus de Pyth. orac, pag. 4oo, vol. VII p. 574 ed. Reisk. : ὑμεῖς δὲ τοῦ μὲν ᾿Εμπεδοχλέους χαταγελᾶτε φάσχοντος τὸν ἥλιον περὶ γῆν (Wyttenb. περιαυγῆ) ἀναχκλάσει φωτὸς οὐρανίου γενόμενον, αὖθις ἀνταυγεῖν πρὸς Ολυμπον ἀταρθήτοις προσώποις. Galenus de usu partt. lib. I1, 3, T. IV p. 343 F: τὸ οἴεσθαι διὰ τοῦτο ὀρθῶς ἑστάναι «ὃν ἄνθρωπον, ἵν᾽ εἷς τὸν οὐρανὸν ἑτοίμως ἀναδλέπῃ xal λέγειν ἔχη, ᾿ΑΙνταυγέω τὸν Γθλυμπον χτλ. Quod Plutarcho teste Empedocles de sole dixit, id Ga- lenus ad hominem ccelum ntuentem transtulit. Id tantum quarendum scripseritne Enipedocles τὸν “Ολυμπον ἀνταυγεῖ ut Euripides Orest. vs. 1520, ἄπεχε φάσγανον' πέλας γὰρ δεινὸν dvravyet φόνον, an πρὸς Ὅλυμπον. Ego cum Karstenio et Steinio hoc pratuli, quia ἀνταυγεῖν / proprie verbum neutrum est. Cf. Nekius Chor. p. 178. Sturzius typographorum fortasse errore vulgavit ἀνταυγέει τὸν Ὄλυμπον. Caeterum de Empedoclis sententia sol e lucis ccelestis splendore ortus speculi instar repercussa imagine co unde acce- pit lucem assidue regerit. Concinit autem ἀνταυγεῖ πρὸς "Ὄλυμπον fere cum versu 247, ubi similiter . poeta de luna solem intuente ait ἀθρεῖ μὲν γὰρ ἄναχτος ἐναντίον ἀγέα χύχλον. Est autem "Ολυμπος h. 1. idem qui οὐρανός, purissimus coli orbis. (ἐς Parmen. vs. 141. Cum Empedoclerecte com- paravit Karstenius versum illum ex oraculo, quem excitat Proclus in Timaum pag. 279 (p. 677 ed. Schneid.) ἠέλιος πάρεδρος ἐπισχοπέων πόλον ἁγνόν, ubi Schneiderus legi vult ἠελίοιο πάρεδρος. Ego nihil mutandum censeo, quum versus antece- dentes et sequentes interciderint. Vs. 243. ἢ δὲ φλὸξ x1X.] Simplicius in Arist. Phys. I, f. 74 b hunc versum inter alia affert exempla, quz argumento sunt Empedoclem in rerum naturalium explicatione baud raro ad fortunam et casum (τύχην, τυχεῖν) confugisse. Sed libri manu exarati mendose habent : f; δὲ φλὸξ ἱλάειρα μινυνθαδίης ψύχε γαίης. Quamobrem Sturzius ψύχε mutavit in τύχε, relicto γαίης, secutus nisi fallor Xylandrum qui in adnotatio- nibus ad Plutarch. libellum de Fac. orb. lun. versum sic interpretatur : « Obtigit et flammae lunari portio terra. » Vitavit hic ineptias. Nam γαίη μινυνθαξίη significat terram exigui temporis, quod ferri non potest. Qua quum ita sint, Kar- stenius expulso γαίης substituit alevc, Steinius minus recte αὐγῆς. Liquet autem referri haec verba ad plenilunium quod cito transit. Huc pertinent duz Hesychii glossa : ἱλάειρα, σελήνη, et μινυνθαδία, ἢ σελήνη) ἀπὸ τοῦ μινύθειν. Vox ἱλάειρα qua apud alios scriptores non legitur accedit ad similitudinem epicorum nominum dvtdveipa , βιοθρέπτειρα, πρέσθειρα et aliorum. Vs. 244. ὡς αὐγὴ x:À.] Plutarchus de Fac. orb. lun. pag. 929, vol. IX p. 673 ed. Reisk. : ἀπο- λείπεται τοίνυν τὸ τοῦ Ἐμπεδοχλέους ἀναχλάσει τινὶ τοῦ ἡλίου τέρὸς τὴν σελήνην γίνεσθαι τὸν ἐνταῦθα φω- τισμὸν ἀπ᾽ αὐτῆς, ὅθεν οὐδὲ θερμὸν οὐδὲ λαμπρὸν ἀφικνεῖται πρὸς ἡμᾶς ὥσπερ ἦν εἶχός, ἐξάψεως xal μίξεως φώτων γεγενημένης" ἀλλ᾽ οἷον αὖ τε φωναὶ χατὰ τὰς ἀναχλάσεις ἀμαυροτέραν ἀναφαίνουσι τὴν ἠχὼ τοῦ φθέγματος, αὖ τε πληγαὶ τῶν ἀφαλλομένων βελῶν μα- λαχώτεραι προςπίπτουσιν, « ὡς αὐγὴ τύψασα σεληναίης χύχλον εὐρύν, » ἀσθενῇ xal ἀμυδρὰν ἀνάῤῥοιαν ἴσχει πρὸς ἡμᾶς, διὰ τὴν χλάσιν ἐχλνομένης τῆς δυνάμεως, i. e. » Restat igitur, ut verum sit Empedoclis illud placitum, fieri quodam luminis solaris ad lunam repercussu, ut res qua hic sunt ab ea collustren- tur. Unde sequitur, ut neque calidum neque splendidum lumen ad nos perveniat , quod futu- rum videbatur, si inflammatio et permixtio lu- minis fieret, Sed quemadmodum voces repulsa obscuriorem sonum referunt et repercussorum telorum ictus leniores accidunt : sic solis fulgor feriens latum ἔμπας orbem hebetior et languidior ad nos redundat, propter fractionem vi ejus de- bilitata, » Przclara hec qua Plutarchus utitur similitudo: magnam partem e vatis Ágrigentini carmine sumta videtur. Versatur enim Empe- docles libenter in rerum similium comparatione. Quare ne quod orationis Empedoclez vestigium periret, totum locum laudavi et latinum feci. Vs. 245. χυχλοτερὲς xx).] exstat apud Achillem Tatium Introd. in Arat. c. 21; pag. 83 ed. Antv. Eodem fere modo Parmenides vs. 144 pag. 12o ed. nostr. de luna ; νυχτιφαὲς περὶ γαῖαν ἁλώμενον ἀλλότριον φῶς, IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. quem versum Empedocles haud scio an imitatus sit. Sententiam hic expressam non unius fuisse Empedoclis indicant Achillis Tatii verba que przcedunt : ἧ πλείων δόξα πρώτην τὴν σελήνην λέγει" ἐπεὶ καὶ ἀπόσπασμὰ τοῦ ἡλίου λέγουσιν αὐτήν, ὡς χαὶ Ἐμπεδοκλῆς χτλ. Vs. 246. ἅρματος χτλ.] Plutarchus de Fac. orb. lun. p 925, vol. IX p. 658 : (ἢ σελήνη) τῶν μέν y ἄστρων χατωτέρω τοσοῦτόν ἐστιν, ὅφον οὐχ ἄν τις εἴποι μέτρον. . . . τῆς δὲ γῆς τρόπον τινὰ ψαύει, καὶ περιφερομένη πλησίον, « ἅρματος ὥσπερ ἴχνος ἀνελίσσεται (ψησὶν ὁ ᾿Εμπεδοχλῇς) ἥτε περὶ ἄχραν. » Versum Empedocleum multimodis interpretes e verbis a Plutarcho servatis elicere conati sunt, W yttenbachius posuit : ἅρματος ὥσπερ ἂν ἴχνος ἑλίσ- σεται, ἣ περὶ ἄκραν. Contra Sturzius scripsit : ἢ περὶ γῆν ὡς ἄρματος ἴχνος ἑλίσσεται ἄχραν, Karste- nius.: ἅρματος ὥσπερ ἴχνος ἀνελίσσεται γῆν περὶ ἄχραν, Panzerbieterus : ἄρματος ὥσπερ ἴχνος νύσσῃ ἐνελίσ - σεται ἄχρη vel ἅρματος ὡς περὶ χνοιὴ ἑλίσσεται, ἥτε .o. « «- Steinius omni conjectura abstinuit. Ego Empedoclem suspicor exarasse : ἅρματος ὡς ἴχνος περὶ γὴν ἀνελίσσεται dxpav, luna velut orbita currus eirca £erree oram subeolvitur, Eodem modo dve- λίττεσθχι usurpat Aratus Phan. vs. 714. Vs. 247. ἀθρεῖ χτλ.] laudatur a Grammatico in Bekkeri Anecd. vol. I p. 337. Poetae verba apertum est ad lunam referri. Sic etiam Parme- nides vs. 145, αἰεὶ παπταίνουσα πρὸς αὐγὰς ἠελίοιο. Quocirca ἄθρει quod est apud Grammaticum Karstenius recte mutavit in d6pet. Notabile est nomen &yzc cujus causa hic versiculus a Gram- matieo citatur pro composito εὐαγής. Ut enim Parmenides vs. 134 habet : σήματα xal καθαρᾶς εὐχγέος ἠελίοιο, ita hic Empedocles áyía xóxAov dixit. Utrumque modo rotundum, modo sanctum saterpretantur Grammatici ; qua de re alii accu- ratius egerunt. Nos apud Parmenidem de ro- tundo , hic de sancto. intelligimus. Catterum pe- nulima qua corripi solet productio apud Parmenidem et hoc loco arsi attribuenda est. Vs. 248—250. ἐπεσχίασεν δὲ----μήνης] Plutarchus de Fac. Lun. p. 929, vol. IX p. 672 ed. Reisk. : αὕτη τε γὰρ (ἢ σελήνη) ἄδηλός ἐστι τηνικαῦτα, xd- χεῖνον (τὸν ἥλιον) ἀπέχρυψε χαὶ ἠφάνισε πολλάχις, « ἀπεσχεύασε δέ οἴ αὐγάς, ὥσπερ φησὶν ὃ Ἐμπεδοχλῆς, ἴστ᾽ αἷαν καθύπερθεν, ἀπεσχνίφωσε δὲ γαίης τόσσον ὅσον τ᾽ εὖρος ἔπλετο γλαυκώπιδος μήνης, » καθάπερ εἰς νύχτα xal σκότος, οὐχ εἰς ἄστρον ἕτερον τοῦ φωτὸς ἐμπεσόντος. Pro ἀπεσχεύασεν Xylander et Scaliger conjecerunt ἀπεσχέδασεν, minus recte Bergkius ἀπεσχίασεν, Steinius ἐπεσχίασεν, Praeterea ἔστ᾽ αἷαν Xylander bene convertit in ἐς γαῖαν, Sturzius per- peram in ἔστ᾽ ἐπ᾽ olav, Steinius ne percepta qui- $5 dem sententia ἱσταμένη χαθύπερθεν initio versus poni jussit. Nam quod hanc correctionem Stobei Ecl. phys. I, 35 pag. 35o firmari ait fallitur. Quippe quz ibi leguntur ἔχλειψιν δὲ γίγνεσθαι σε- λήνης αὐτὸν ὑπερχομένης, his contrarium probatur. Etenim Empedocli placebat luna subeunte, non superstante solem deficere. Porro ἀπεσχνίφωσε Karstenius mutavit in ἐπεσχνίφωσε, quod minime necessarium. Ultimum denique versum Xylander et Scaliger in hunc modum restituerunt : τόσσον ὅσον τ᾽ εὖρος γλαυχώπιδος ἔπλετο μήνης. Sic autem explicatur hoc loco solis defectio, ut ejus radii lunz objectu intersepiri dicantur : f, σελήνη ἀπε- σχέδασε τὰς τοῦ ἡλίου αὐγὰς τὰς χαθύπερθεν (ἄνωθεν) εἷς τὴν γὴν τεταμένας. Hinc Lucretius lib. V, 751 seqq. nam cur luna queat terram secludere solis lumine et a. terris altum caput obstruere eii, ohjiciens czecum radiis ardentibus orbein. De epitheto γλαυχῶπις tenenda quz refert Plutar- chus libro de Orb. Lun. p. 934, vol. IX p. 689 ed. Reisk. Is, auroram versus, inquit, luna colorem accipit χυανοειδῆῇ xa χαροπήν, dy' ἧς δὴ xai μάλιστα γλαυχῶπιν αὐτὴν οἱ ποιηταὶ xal "Euns- δοχλῆς ἀναχαλοῦνται. Huc. pertinet Agesianactis de luna dictum apud Plutarch. l. c. pag. 920 : πᾶσα μὲν ἥδε πέριξ πυρὶ λάωμπεται, dv δ᾽ doa ᾿ς [μέσσῃ γλαυχότερον xudvoto φαείνεται ἠύτε χούρης Bua καὶ ὑγρὰ μέτωπα. Quapropter illud epitheton de luna usurpatum albentem ejus splendorem notat. Vs. 251. νύχτα δὲ χτλ) Plutarchus Qu. Platon. p. 1006, vol. X pag. 185 : οἱ γὰρ τῶν ὡρολογίων γνώμονες οὗ συμμεθιστάμενοι ταῖς σχιαῖς, ἀλλὰ éctio- τες, ὄργανα xab χρόνου μέτρα γεγόνασι μιμούμενοι τῆς γῆς τὸ ἐπιπροσθοῦν τῷ ἡλίῳ περὶ αὐτὴν ὑποφερο- μένῳ, καθάπερ εἶπεν Ἐμπεδοχλῆς, νύχτα δὲ χτλ. i.e.« etenim horologiorum quoque gnomones non quia una cum umbris locum mutent, sed quia suo in loco persistunt , instrumenta sunt dime- tiendi temporis : eoque terram imitantur, que solis infra ipsam delati lumen intercipit, sicut ait Empedocles » etc. ld. de Fac. orb. lun. IX p 752 : τὴν δὲ νύχτα ποιηταὶ μὲν ἐκ γῆς γεγονέναι μυθηλογοῦσι, μαθηματιχοὶ δὲ σχιὰν γῆς οὖσαν ἀποδει- χνύουσιν, ἀντιφραττούσης πρὸς τὸν ἥλιον. Simpliciter Plinius Hist. nat. II, 10: « Noctem (Empedocles) negat aliud esse quam terrz umbram. » Pro ὗφι- σταμένη Scaliger non male Plutarchi verbis con- venienter conjecit ἐφισταμένη, sed servanda est vulgata. ᾿ δῇ COMMENTARIUS Vs. 252. νυχτὸς χτλι] Idem Synipos. VIII, 3 p. 720, vol. VI1I p. 875. σχοτεινὸς γὰρ ὧν 6 ἀὴρ κατ᾽ ᾿Εμπεδοχλέα « νυχτὸς ἐρημαίης ἀλαώπιδος. » Ita recte Xylander pro membranarum scriptura ἀγλαώ- πιδος. Hesychius : dÀaGmiw: σχοτεινήν, οὐ βλέ- πουδαν. Vs. 353—254. χαὶ μέλαν---ἄντροις] sic interpreta- tus sum Empedoclis verba, qua e codice Mediola- nensi Plut. Quzst, natur. 39 sumpta latina fecit Gybertus Longolius , Empedocleis versibus pri- mus intulit Steinius, Caterum Plutarchi verba latina (ap. Dübn. p. 1126) hec sunt : « Curaqua in summa parte alba, in fundo vero nigra spe- ctatur? Àn quod profunditas nigredinis mater est czt.? Superficies autem , quoniam continuo a sole aflicitur, ca&dorem luminis recipiat opor- tet. Quod ipsum et Empedocles approbat : Et niger in fundo fluvii color exstat ab umbra, atque cavernosis itidem spectatur in antris. » Vs. 255. πολλὰ δ᾽ xvÀ.] Proclus in Tim. 1H p. 141 (pag. 335 ed. Schneid.) : καὶ γὰρ ὑπὸ γῆς ῥύα- xác εἶσι πυρός, ὥς πού φησι xal Ἐμπεδοχλῆς, « Πολλὰ δ᾽ ἔνερθε οὔδεος πυρὰ χαίεται. » xat οὐ δεῖ θαυμάζειν, πῶς οὖν ἐν ὕδατι ὃν τὸ πῦρ οὐ σόέννυται" χωρεῖ γὰρ πάντα δι᾽ ἀλλήλων, xal ἔστι τὸ ἐπιχρατοῦν ἄλλο ἐν ἄλλοις, καὶ ἔστι χαὶ τὸ φῶς πῦρ διιὸν διὰ πάντων. Recte Sturzius pro Procli ἔνερθε οὔδεος substituit ἔνερθ᾽ ὕδεος quod sensus et metrum flagitat. Vs. 356. φῦλον ἄμουσον χτλ.] Plutarchus Sym- pos. V extr. vol. VIII p. 733 affert bunc versum eo consilio ut probet nullum neque terrestrium animalium nec volucrium genus esse aque fe- cundum ac pisces. Itaque quum vulgo πολυσπερής late multunique. disseminatus sit, apud Empedo- vlem valeat oportet multum seminans , quod de J'ecunditate accipi convenit, ut jam Stephanus in Thes. Ling. Gr. Vol. III pag. 932 F intellexit. Quare non est cur Karstenio assentiamur pro πολυσπερέων legenduin proponenti πολυσπορέων quod usu caret , etsi eo quo ipse vult sensu πο- λυσπόρων si metrum pateretur dici posse non diffiteor. De nomine χαμασῆνες cujus genitivum plur. χαμασήνων pro χαμασηνῶν, ut est. in mem- branis, scripsi vide infra ad vers. 281. Refertur autem ἄγουσα ad θάλασσα, que vox cum antegressis versibus intercidit. Vs. 255. ἅλς xxX.] servavit Hephzstion Enchir. c. I pag. 4 ed. Gaisf. Codex Cantabrigiensis habet ἑωσμένως; Hephzstionis editio Florentina ἕως μένος, quod Gaisfordius, Dorvillio auctore, recepit hoc sensu : (ἢ) &« ἐπάγη ῥιπῆσιν, ἕως μένος ἠελίοιο, . . . mare (borec) impetu fuit concre- tum, donec vis solis (illud solveret). Rectius Tur- nebus rescripsit ἐωσμένος quod cum nomine àX ita jungitur ut hoc de sa/e vel de maris saisugine accipiátur, quum are intelligi non possit nisi quum femininum est f$, ἅλς. Vs. 258. γῆς x14. ] effecit Steinius ex Aristotelis Meteor. 11, ἃ : ὁμοίως δὲ γελοῖον xai. εἴ τις εἰπὼν ἱδρῶτα τῆς γῆς εἶναι τὴν θάλατταν οἴεταί τι σαφὲς εἰρηχέναί, χαθάπερ ᾿Ἐμπεδοχλῆς. Plutarchus de Plac. phil. 111, 16 : ᾿Εμπεδοκλῆς (θάλασσαν) ἱδρῶτα τῆς γῆς ἐχχαιομένης ὑπὸ τοῦ ἡλίου διὰ τὴν ἐπὶ τὸ πλεῖον πίλησιν (λέγει), 1. e. « Empedocles mare esse dicit sudorem terre, aduste a sole, eumque nimia sui compressione emittentis. . Cf. Clem. Alex. Strom. p. 676, Porphyr. Vit. Plot. c. 41; Plu- tarch. de Is. et Osir. pag. 365, B. Vs. 259-260 μαχρῇσι--- ἄλλως ] habet Aristoteles ed Gen. et Corr. 11, 6 ( vid. ad v. 261) pag. 334 ἃ. ed. Bekker. Id. Phys.If, ἡ pag. 196 a. ed. Bek- ker. : ᾿Ἑωπεδοκλῆς οὖχ del τὸν ἀέρα ἀνωτάτω ἀποχρί- νεσθαί φησιν, ἀλλ᾽ ὅπως ἂν τύχη. λέγει γοῦν ἐν τῇ χοσμοποιίᾳ, ὡς οὕτω συνέχυρσε χτλ. Czeterum ῥοίζοις posui cum Scaligero et Karstenio; codd. ῥίζαις. Vs. 261. χαρπαλίμως κτλ.] Eustathius ad Odyss. lib. 1 vs. 320, pag. 1419 (ex Herodiano περὶ σχημ. Ὅμηρ. v. Creuzer. ad Plot. de Pulchr. p. 197) : τὸ ἀνόπαια ---δοχεῖ τισι ἀντὶ τοῦ ἀνωφερὴς εἶναι ὡραημένοις ἐκ τῶν Ἐμπεδοχλέους εἰπόντος ἐπὶ πυρὸς τὸ « χαρπαλίμως ἀνόπαιον. » Aristoteles de Gen. et corr. ΠῚ, 6 p. 334 a. ed. Bekker. : διέκρινε μὲν γὰρ τὸ νεῖκος, ἠνέχθη δ᾽ ἄνω ὃ αἰθὴρ οὐχ Oxo τοῦ νείχους, ἀλλ᾽ ὁτὲ μέν φησιν ὥσπερ ἀπὸ τύχνς" « οὕτω γὰρ συνέχυρσε χτλ. », ὁτὲ δέ φησι πεφυχέναι τὸ noo ἄνω φέρεσθαι" « ὃ δ᾽ αἰθήρ, φησί, μαχρῇῆσι χτλ. » De voce dvónutov, cujus auctorem etiam Homerum adhibent Odyss. lib. I vs, 320 dicentem ὄρνις δ' ὡς ἀνόπαια ( vel ut Herodianus vult ávoraia ) &é- πτατὸ veterum opiniones collegit Henr. Stepha- nus Thes. Ling. Gr. tom. V sive Append. p. 454. Karstenius Empedoclem scripsisse conjicit {πῦρ μὲν pouce) καρπαλίμως ἀνόπαιον, quum ignem primum emicuisse inter plerosque auctores con- veniat. Cf. Ovid. Metam. 1, 26. Atqui incertum est , quomodo Empedocles in his rebus exornan- dis versatus sit, variz autem sunt versus resar- ciendi rationes, velut : ἔχθορε μὲν πρῶτον πῦρ χαρ- παλίμως ἀνόπαιον. Vs. 362-270. ἄρθμια---ὀργή | Simplicius Phys. 1, f. 34 a. b. Vss. 367 et 268 ἐχθρὰ---ἐκμάχτοισι etiam Theophrastus de Sensu s. 16 p. 653 : ἀλλὰ μὴν οὐδὲ τὴν ἥδονὴν xot λύπην δμολογουμένως ἀποδί- δωσιν, ἥδεσθαι μὲν ποιῶν τοῖς διοίοις, λυπεῖσθαι δὲ τοῖς ἐναντίοις " ἐχθρὰ γὰρ εἶναι" διὸ πλεῖστον ἀπ’ ἀλ- “λήλων διέχουσιν χτλ. Hos versus Sturzius δὰ ele- mentorum descriptionem rettulit, Karstenius e IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 61 Theophrasti loco colligens verba hec ab Empe- docle ad aperiendam voluptatis et doloris natu- ram esse adhibita iis fragmentis in quibus de mortalium ingenio et sensu agitur ea inseruit. Nos in hac fragmentorám paucitate ac deprava: tione minus de sede hujus loci quam de ejus emendatione et interpretatione solliciti fuimus. Placuit igitur Empedocli elementorum genera et partes alia congruere inter se, alia discrepare : illa facile coalescere et amice conspirare, hzc odisse inter se et discordare; illis coeuntibus vo- luptatem , his, dolorem nasci. Vs. 262. ἄρθμια x11. ] Simplicius ed. Ald. ha- bet : ἄρτια uiv γὰρ αὐτὰ ἑαυτῶν πάντα uépscow. Verba αὐτὰ εἰ πάντα transposuit Sturzius , przte- rea quoniam pro ἄρτια Simplicii cod. D. przbet ἄρθμια, μέλεσσιν autem elegantius videtur, Karste- nius edidit : ἄρθμια μὲν γὰρ πάντα ἑαυτῶν αὐτὰ u£- Assam. Neque tamen hzc corrigendi versiculi ratio Panzerbietero satisfecit legendum propo- nenti : ἄρθμια μὲν γάρ τ᾽ αὐτὰ ἑαυτῶν πάντα μέρεσ- σιν. Sed hic quoque versus insuavis atque Empe- docle indignus est. Quare Steinii exemplo rescripsi : ἄρθμια μὲν γὰρ πάνθ᾽ αὑτῶν ἐγένοντο μέρεσσιν. Vs. 263. Verba ἠλέχτωρ---θάλασσα, protasi et apodosi interjecta, per appositionem vocabulo πάντα adjuncta sunt. Quum autem ἠλέχτωρ alias sit “οἱ ut apud Homerum Iliad. lib. Vl, 513 τεύ- γεσι παμφαίνων ὡς ἠλέχτωρ Ὑπερίων, et lib. XIX, 398, Empedocles hoc nomine pro igze usus est, Similiter οὐρανόν hic aerem esse vult, θάλασσαν aguam.Ftenim elementorum appellationes, quem- admodum poesis ratio fert , sepius variavit. Vs. 264. ὅσσα xx). ] Legebatur ὅσσα φιν ἐν 0v. τοῖσι xx). quod per se intelligi potest queecunque ipsis etc., si φὶν h. ]. doricum esse pro σφὶν sta- taamus, e posterioribus Callimachum etiam et Nicandrum auctores citantes qui hanc formam frequentarunt. Átqui non credo Empedoclem se- mel posuisse φὶν pro σφὶν vel σφίσιν, ut alibi di- cit, quia antiquiores poetae in hujusmodi rebus sibi constare solent. Male Panzerbieterus conje- cit ὅσσα τιν᾽ qua junctura questionibus obliquis relinquenda. Quapropter Steinio preeunte φὶν converti in vuv. Est vero, ne quid dubii rema- neat, hic verborum ordo : πάντα ἐγένοντο ἄρθμια (τοῖς) αὑτῶν μέρεσσιν (olov ἠλέχτωρ κτλ.) ὅσσα ἀπο- πλαγχθέντα ( ἀπ᾿ αὐτῶν) πέφυχέν νυν ἐν θνητοῖσιν. Sententia satis plana. Elementa amica sunt suis quzque partibus, inde delibatis et ex immortali stirpe in mortalem naturam depressis et quasi demersis , sive in mortalia corpora mutatis. Vs. 265. ὡς δ᾽ αὕτως } Ita cum Steinio exaravi ; ὡς δ᾽ αὕτως Sturzius et Karstenius. Verba ὅσα χρᾶσιν ἐπαρχέα μᾶλλον ἔασιν interpretatione potius quam emendatione egent. Karstenius expulso ἐπαρκέα versui intulit ἐπαρτέα congruum valere dicens. Αἴ ἐπαρτής appellatur paratus vel qui. est in promta, ltem Panzerbieterus nulla necessitate subactus auctor fuit , ut pro ἐπαρχέα apud Em- pedoclem ἐπάρμενα reponeretur. Quod enim ait requiri adjectivum , quod idonei significationem habeat : id recte quidem monet, sed ea notio vulgata lectione continetur. Nam si quid ad mi- scendum sufficit ( ἐπαρχές ἐστι) : id idoneum ad mixturam faciendam sit necesse est. Licet autem iro pxé dativum asciscere soleat, tamen ne accu- sativum quidem χρᾶσιν simpliciter ac nude po- situm, quo sensu Graeci χατὰ xp&aw dicere con- sueverunt, repudiandum esse apparet. IIoc vero quod caput rei est silentio transeunt Karstenius et Panzerbieterus, | Vs. 266. ἀλλήλοις x13. ] Verba ὁμοιωθέντ᾽ Ἀφρο- it, eodem sensu dicuntur quo apud Simpliciuimn ad Aristot. lib. 11 de (αἱ. fol. 129 a. ὅσα νῦν gat- νεται ἁρμοσθέντα ᾿Αφροδίτη ( leg. Ἀφροδίτη ), quem locum ex Empedocle, ut ait Stagirite interpres, petitum Jam Sturzius comparavit. Sed inspiciendi codices, ut quid auctoritatis Áldino exemplo tribuendum sit appareat. Vs. 267. ἐχθρὰ δ᾽ ἀπ᾽ ἀλλήλων x1. ] Apud. AI- dum versus sic scribitur : ἔχθρα πλεῖστον ἐπ᾽ ἀλ- λήλων διέχουσι μάλιστα. Pro ἔχθρα Simplicii cod. D vitiose ἔργα; Sturzius mutavit in ἔχθει. Αἱ re- stituendum ἐχθρὰ quod ex "Theophrasto ductum vulgavit Karstenius. Idem particulam δὲ addidit. Praterea pro ἐπ᾽ ἀλλήλων Simplicii codd. C. D, prebent ἀπ᾽’ ἀλλήλων, uti Sturzius correxerat, Denique μάλιστα Karstenius bene convertit in ἄμικτα, ita ut talis prodiret versus : ἐχθρὰ δὲ πλεῖστον ἀπ᾿ ἀλλήλων διέχουσιν, ἄμικτα, quem trans- positis cum Steinio tribus verbis sic emendavi : ἐχθρὰ δ᾽ ἀπ᾽ ἀλλήλων πλεῖστον διέχουσιν ἄμικτα, Vs. 268. γέννη τε χτλ. ] Codd. lectio γέννη cujus loco Karstenius et Steinius posuerunt γέννᾳ. Cf. Eurip. Rhes. vs. 905, Phoen. vs. 130 et alia exem- pla, in tragcdiis obvia, in quibus « propter chorica carmina satis excusationis habet. Nam Euripidis versus apud Valckenarium Diatr. p. 6 θνητῶν τε yévva* τῶν μὲν αὔξεται βίος citari non debebat a Karstenio ad Empedocl. p. 300 et 196, siquidem Valckenarius invitis libris omnibus ita edidit pro membranarum scriptura θνητῶν τε γε- γεᾷ" τοῖς μὲν αὔξεται βίος. Vid. Eurip. fragm. p. 717 ed. Wagner. Αρυά Parmenidem vs. 62 : ἕν ξυνεχές. τίνα γὰρ γέννην διζήσεαι αὐτοῦ; flu- ctuant codices inter γένναν et γέννην. Etenim δ8 COMMENTARIUS Simplicius ad Phys. f. 34 b versum illum affe- rens habet yévvav, sed Phys. f. 31 ἃ et Comm. ad libr. de Col. ap. Peyron p. 56 γένναν. ltaque apud Parmenidem cum Karstenio vulgavi γέννην, neque ejus rei me nunc poenitet, In Pindari Olymp. VII, 23 reperiri γέννᾳ ct Pyth. IV, 100 γένναν vix memorandum est, Aliter de Empedo- cle judicandum qui, si quid integri in membra- nis superest, vs. 88 scripsit : ταῦτα γὰρ ἰσά τε πάντα xol ἥλικα γένναν ἔασιν, sed hoc loco γέννη, qua in re codicum fidem labefactare nolui. Itaque reprobata Karstenii conjectura γέννᾳ hic γέννῃη retinendum esse arbitratus sum, — In flne ejus- dem versus pro vulg. ἐχμαχτοῖσι reposui cum Steinio ἐχμάχτοισι. Vs. 270. νειχεογεννήτοισιν xx. ] AldinumSimpli- cii exemplum exhibet : νεικεογεννήστεσιν ὅτι σφισι γέννας ógy& , cod. C δ᾽ ὑγραίνει xso γεννέστησιν, ὅτι σφίσι γεννᾶν ὀργᾷ, cod. 1) δ᾽ ὑγρὰ νειχεογέννεστισιν. His vitiis tollendis viri docti manus emendatrices &admoverunt. Ac Sturzius quidem duplicem pro- posuit conjecturam : νειχεογεννέστησιν, ὅτι σφίσι γέννη ὀργᾶ vel ὅτι σφίσι πᾶν γένος ὀργᾷ, Scaliger νειχεογεννήταισιν, Karstenius νεϊιχεογεννητῆσιν vel νειχειογενέτησιν ὅτι σφίσι πᾶν δέμας ὀργᾷ, Panzer- bieterus νείχεος ἐννεσίῃσιν, ὅτι σφίσι γένν᾽ ἄστοργος, Lobeckius Paralipom. p. 451 νεικεογεννήτοισιν, queni sequitur Steinius versum ita corrigens : νειχεογεννήτοισιν ὅτ᾽ οὐχ ἀγανή σφισιν ὀργή. Haec omnium optima emendatio est, in qua acquie- vissem , nisi versiculum omissa verborum trans- positione restituendum putarem. Quamobrem exatravi : νειχεογεννήτοισιν ὅτι σφίσι δύσχολος ὀργή. Que si recte se habent, verba sic cohzrent : (τὰ) πάντη συγγίγνεσθαι ἀήθεα xal μάλα λυγρά, ἐχθρὰ ἀπ᾽ ἀλλήλων πλεῖστον διέχουσιν, ἄμιχτα ( ὄντα) γέννη τε χράσει τε xal εἴδεσιν ἐχμάχτοισι, ὅτι νειχεογεννή- τοισιν (οὖσιν) δύσχολός σφισιν ὀργή (ἐστιν) quae supe- rioribus bene respondent : ὅσα χρᾶσιν ἐπαρχέα ἔασιν, ἀλλήλοις ἔστερχται, ὁμοιωθέντ᾽ ᾿ἈΑφροδίτῃ. Vs. 271. τῇδε μὲν χτλ. ] Simplicius Phys. f. 74 b. Particulam οὖν inseruit Karstenius. Ostendit hic quoque versus , quantum Fortuna in rerum nature corpore secundum Empedoclem va- leat. Vs. 272. xal καθόσον χτλ. ] Sirpplicius Phys. f. 74 b hunc et praecedentem versiculum laudat his verbis : καὶ πολλὰ ἄν τις εὕροι ix τῶν '᾽᾿Ἔμπεδο- κλέους φυσιχῶν τοιαῦτα παραθέσθαι, ὥσπερ χαὶ τοῦτο’ τῇδε μὲν ἰότητι τύχης πεφρόνηχεν ἅπαντα᾽ xal μετ᾽ ὀλίγον * καὶ καθόσον μὲν ἀραιότατα ξυνέχυρσε πεσόντα. Sensus videtur esse : « quanto tenuiores partes in corpore humano forte congregate sunt , tanto aeutiores sunt oculi ac velocior mens est » vel, ut planius loquar : « quatenus corpus humanum e tenuissimis partibus conflatum est, eatenus homines ceteris animantibus summa oculorum et mentis acie praestant. » In eandem fere senten- tiam hac Karstenius accepit. Ceteri tacent, ex- cepto Panzerbietero qui hunc versum illustrari putat loco Theophrasteo de Sens. $ 10, χαὶ ὧν uiv μανὰ xat ἀραιὰ χεῖται τὰ στοιχεῖα, νωθροὺς καὶ ἐπι- πόνους. Quod ut incertum est : ita diffido ejus conjecture qua versus in hunc modum interpola- tur : καὶ xa0' ὅσων μὲν ἀραιὰ τάδε ξυνέχυρσε πεσόντα. Ceterum apud Simplicium exstat ἁραιότατα pro ἀραιότατα. Sturzius asperum affHatum servavit motus Eustathii auctoritate ad Odyss. lib. X p. 1649, 46 observantis : dpavj —6 ἐστι λεπτή, στενή. ὃ xal δασύνουσιν ol παλαιοὶ πρὸς διαστολὴν τοῦ ἁπλῶς ἀραιοῦ, Verum spiritus asper in hac voce Atticis relinquendus. Quapropter Scaligero ob- secuti qui primus ἀρχαιότατα rescribi voluerat, Karstenius et Steinius vocabulo leniter aspira- runt, Vss. 423-27 4. πυρὶ δ᾽ αὐξάνεται xxÀ,] Aristoteles de Gen. et Corr. II, 6 pag. 333. b. τ ed. Bek- ker. : ἀλλὰ μὴν οὐδ᾽ αὔξησις ἂν εἴη κατ᾽ Ἐμπεδοχλέα, ἀλλ᾽ ἣ κατὰ πρόσθεσιν" « πυρὶ γὰρ αὔξει τὸ πῦρ" αὔξει δὲ χθὼν μὲν σφέτερον γένος, αἰθέρα δ᾽ αἰθήρ. » Ex in- terpretibus alii verba πυρὶ γὰρ αὔξει τὸ πῦρ Aristo- teli assignarunt, alii cum sequentibus usque ad αἰθήρ Empedocli ascripserunt. Utcunque est, ma- lui cum Karstenio etiam priora Empedoclea esse statuere, quam poetam aptissima sententia parte privare. Hoc igitur auctore initium sic confor- mavi : πυρὶ δ᾽ αὐξάνεται mo, ut esset versus clau- sula, Preterea pro γένος recepi δέμας e cod. Vatic.'ut jam alii fecerant. Cf. vs. 173 et Parme- nid. vs. 115 et 119, ubi δέμας similiter de ele- mentis usurpatur. Nec abludit Lucretius lib. 1} VS. 1113 : « nam sua cuique , inquiens , locis ex omnibus , omnia plagis corpora distribuuntur et ad sua secla recedunt : humor ad humorem, terreno corpore terra creacit, et ignem ignes procudunt, etheraque aether, ubi alii legunt aeraque aer, ne hac quidem mu- tatione Empedocles imitationis vestigia abolen- tes, Quod reliquum est Steinius pro δέμας tenta- bat μένος parum probabiliter. | Vs. 255. ἄλφιτον x1). ] Aristoteles Meteor. IV, 4 pag. 382 ed. Bekker. : τὸ γὰρ ὑγρὸν τῷ ξηρῷ at- τιον τοῦ δρίζεσθαι, xal Éxdrspov ἑκατέρῳ olov κόλλα γίγνεται, ὥσπερ xal ᾿Εμπεδοχλῆς ἐποίησεν ἐν τοῖς Φυ- σιχοῖς « ἄλφιτον ὕδατι χολλήσας. » ldem Problem. XXI, 23 p. 929 ed. Bekker. : χόλλῃ γὰρ χρῆται ( τὰ ἄλευρον ) τῷ ὕδατι; ὥσπερ καὶ ᾿Εμπεδοχλῆς μετήνεγ- ΙΝ EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 69 xtv ἐν τοῖς Περσιχοῖς (leg, Φυσιχοῖς) εἰπών" « ἄλ- φιτον ὕδατι χολλήσας, » ubi postrema Theod. Gaza aut liberius vertit, dicens : « munus ubi larga Cereris conjunxerit unda , » aut grace scriptum repperit : ἄλφιτον ὕδατι χολλήσας Δημήτερος ἀκτήν. Adde Aristotelis interpretes Olympiodor. in Meteor. f. 66b; Alexand. Aphrod. in eund. libr. f. 131 b; et que in Probl. l. c. annotata sunt, ex quibus hzc nobis depromere visum est : χαὶ γὰρ ἐκεῖνος χολλήσει εἴχασε τὴν τοῦ ὑγροῦ τῷ ξηρῷ μῖξιν, χαὶ διὰ τοῦτο συνεστός τε χαὶ ὡρισμένον σῶμα πᾶν ἐξ ἀμφοῖν φησιν εἶναι, ὀγροῦ τε καὶ ξηροῦ, ὡς ἐκείνων, εἰ ἄχρατα λαμόάνοιτο, ἀορίστων ὄντων. Apparet Em- pedoclem nature sollertiam cum pistoris opificio comparasse. Namque ut pistor farinam aqua con- " glutinatam (χολλήσας) igni coquit : sic rerum pa- rens humida et arida commiscet. Idem cadit in Venerem. Vid. vs. 282 seqq. Vs. 276 erui e Plutarch. de pr. frig. p. 95a: καὶ ὅλως τὸ μὲν πῦρ διαστατιχόν ἐστι xal διαιρετικόν, τὸ δὲ ὕδωρ χολλητιχὸν xal σχετιχόν, τῇ ὑγρότητι συν- ἐγον καὶ πῆττον' ἦ xat παρέσχεν ᾿Ἐμπεδοχκλῇς ὅπό- νοιαν, ὡς τὸ μὲν πῦρ νεῖχος οὐλόμενον, σχεδύνην δὲ φιλότητα τὸ ὑγρὸν ἑχάστοτε προσαγορεύων. Nimium tribuit buic testimonio Brandisius Hist. phil. I P- 204 , reprebensus idcirco a Karstenio p. 349. Quod in codd. est σχεδύνην servarunt Karstenius |l. c. et Steinius, etsi ferri nequit; Buttmannus σμεσύνην, Lobeckius Pathol. p. 128 σχεδίην scribi voluit. Omnium optime Xylander Homerici vo- cabuli σφεδανός memor σφεδανήν legendum arbi- tratus est. Hacc autem vox a membranarum scri- ptura non multum discrepat et sensum satis commodum babet , quum Eustathio teste sit παρὰ τὸ σκεύδω et τὸ σφοδρὸν significet. Neque spernenda Nicandri 'Theriacorum enarratoris explicatio qui ad vs. 64a σφεδανὸν esse vult τὸ τραχὺ xal σχληρὸν xal σφιγχτόν. Sed ad Eustathium tanquam meliorem magistrum se applicuit Xylander, Plu- tarchi verba sic interpretatus : « quod etiam in- Duens subinde ignem Litem perniciosam, aquam Àmicitiam vehementem appellavit. » Hic obiter tangam Karstenii errorem e Plutarchea locutione παρέσχεν ὑπόνοιαν quam vertit suspicionem facit colligentis, fuisse quidem quorundam opinio- nem, Empedoclem Amicitiam nihil aliud intel- lexisse quam humorem, Discordiam ignem, quia altera earum colligandi, altera dissipandi vim habeat, sed ipsum philosophum nunquam tale quid prazecepisse neque his nominibus esse usum. Nam ὑπόνοια hoc loco est sensus reconditus in quo est allegoria. Sic δι᾿ ὁπονοίας λέγεσθαι dicitur quod tropice et figurate dicunt. Vide Stephani Thes. ling. gr. Quo fit, ut apud Plutarchum παρέσχεν ᾿Εμπεδοκλῇς ὁπόνοιαν sit reconditum sensum Empe- docles praebuit , i. e. figurate locutus est. Vs. 277-280, εἰ δ᾽ ἔτι---- Ἀφροδίτη } Simplicius de Colo apud Peyronum 1. l. p. 18. Poet. Gr. min. tom. II p. XLIII ed. Gaisford.; Schol. Ari- stot, pag. 507. a. ed. Brand. ὅτι δὲ περὶ τούτων λέγει τῶν ἐν τούτῳ τῷ χόσμῳ, ἄκουε τούτων τῶν ἐπῶν’ εἰ δέ τί σοι χτλ. Vs. 477. εἰ δ᾽ ἔτι σοι edidi cum Gaisfordio et Karstenio e Cod. Ox. A; Oxon. B. exhibet quod Steinius recepit , εἰ δέ τί σοι; "Taurinensis male εἰ δέ τισιν. Λιπόξυλος hic quoque legitur ut vs. 121 ubi ineptam Prelleri conjecturam ὑπόξυλος me- moravi. Injuria Prellerus utrumque locum pro uno eodemque fragmento habet. | Vs. 279. Vulgabatur χιρναμένων εἴδη τε γενοίατο χροιά τε θνητῶν, quod Karstenius mutavit in χιρ- γαμένων εἴδη τε χρόαι vs γενοίατο θνητῶν, Panzer- bieterus in χιρναμένων εἴδη, τε γενοίατο γρεῖά τε θνη- τῶν, Ritschelius apudSteinium restituit scribendo χιρναμένων χροιαί τ᾽ εἴδη τε γενοίατο θνητῶν. Cf. Anaxagorse eífatum apud Simpl. Phys. f. 8 ἃ ( fragm. 3) : σπέρματα πάντων χρημάτων xat ἰδέας παντοίας ἔχοντα xal y potio xal ἡδονάς, Vs. 280. τόσσ᾽ ὅσα przeunte Karstenio scripsi pro codd. lectione «oi' ὅσα. Vs. 281. πῶς xal δένδρεα χτλ. ] Athenaus Dipn. lib. VIII p. 334 B : οὐ λανθάνει δέ με καὶ ὅτι χοινῶς πάντες οἱ ἰχθύες χαμασῆνες ὑπὸ Ἐιμπεδοχλέους ἐλέχθη- σαν τοῦ φυσιχοῦ οὕτως TO x«l δένδρεα μαχρὰ xol εἰνάλιοι χαμασῆνες. Fortasse hic versus praceden- tibus quattuor ab Empedocle subjungebatur. Statuit autem philosophus ante homines natos arbores et plantas esse procreatas. Cf. Plutarch. Plac. phil. V, 36; Galen. Hist, phil. XXXVIII ; Porphyr. de Abstin. Il, 5; Lucret. V, 281-789. Caterum arbores et pisces h. 1. componuntur, inter quz ea intercedit similitudo , quod ambo non vivos pariunt fetus, sed ova vel semen fun- dunt. Cf. vers. 386. Pro μαχρὰ Scaliger legen- dum suspicatus est χαλὰ qua mutatione locus non eget. Ita et paulo inferius Empedocles vs. 386 multique alii poetz , velut Homer. Iliad. lib. ΧΙ, 88 ; Odyss. lib. V, 338. Est vero χαμασῆνες rarum quidem vocabulum , sed tamen aliis quoque poe- tis usurpatum. Hos perstringit Antipater Thessa- lonicensis in Brunckii Ánal. tom. II p. 120: Φεύγεθ᾽ ὅσοι λόχκας ἣ λοφνίδας ἣ χαμασῆνας ἄδετε, ποιητῶν φῦλον ἀχανθολόγων. Athenzo jungendus Eustathius ad Odyss. lib. ΧΙ] p. 1720, 44. Apud Hesychium exaratum est xa- μασῖνες, ἰχθύες. Sed Suida verba Καμασσηνός, ἐθνικόν huc non pertinent. Quamobrem supra vs. 60 COMMENTARIUS 256, spreta membranarum scriptura χαμασηνῶν, genitivum plur. καμασήνων scripsi. Vss. 282-283. ὡς τότ᾽ ἔπειτ᾽ ---χρατῦναι ] Simpli- cius de Colo apud Peyronum l. l. p. 38 (Cf Schol. Arist. p. 507. ἃ, ed. Brandis.) versushos sine ulla explicatione citat. Quum autem iis quos modo explicui (vss. 277—280 εἰ δ᾽ £c — Ἀφροδίτη) hosce subjunctos fuisse significet verbis xa! μετ᾽ ὀλίγα, utriusque fragmenti commune fuisse argu- mentum probabile est. In codd. prior versus sic scribitur : ὡς δὲ τότε χθόνα Κύπρις, ἔπειτ᾽ ἐδίηνεν ἐν ὅμθρῳ. lta certe Gaisfordius et Brandisius ex Oxoniensi À. ediderunt, rejecta Oxoniensis B. lectione ἐδείχνεεν ev et Taurinensis scriptura ἐϑεί- χνυεν du6pw. Sed flagitante sententia qua simili- tudo quadam exprimitur dedi ὡς pro ὡς, quem- admodum Karstenius scribi voluerat. Idem vir doctus ἐπεί τ᾽ Herodoteo more ( cf. lib. ΠῚ, 117; VII, 8, 1, ubi nihil aliud quam ἐπεὶ significat) exaravit, ἔπειτ᾽ i, e. ἔπειτα hoc loco intelligi posse negans. Quamvis autem Steinius ei astipulatus sit, tamen mihi id non persuasit. lllud ἐπεί τ᾽ vero vix Empedocleum esse Panzerbieterus quo- que arbitratus poetam in hunc modum loquen- tem facit : ὡς δὲ τότε χθόνα Κύπρις ἔπειξ᾽ ἐδίηνέ τ᾽ ἐν ὄὅμδρῳ , parum recte. Nam ἔπειξε pro ἔμαξε farinam subegit accipiendo in alienam sententiam detorsit. Ego versum a librariis male habitum verborum transpositione unaque voce abjecta, una item addita sanare posse mihi visus sum. ltaque vulgatam scripturam sic refinxi : ὡς τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἐδίηνε Κύπρις χθόνα δηρὸν ἐν ὅμδρῳ. Caetero- qui nulla difficultas in noinine Κύπρις est , cujus penultimam Empedocles modo corripit modo producit. Cf. vs. 305 et 419. Posterior versus multimodis depravatus est. Codd. Taur. ἣ δὲ ἀπο- πνείουσα, Oxon. A. $54 ἀποπνέουσα, Oxon. B. εἰ δὲ ἀποπνοίουσα, cujus loco Brandisius edidit ἡ δ᾽ ἀποποιπνύουσα. Extrema in Cod. A. scribuntur θωο πυρὶ δέδωχε, in ceteris reperitur θοῷ πυρὶ δῶχε χρατῦναι. Versus initium hoc esse voluerat Kar- stenius : $84" ἐπιπνείουσα, placide affíans, a quo non multum discrepat Panzerbieteri inventum ἡδὺ δ᾽ ἐπιπνείουσα. Postea inspectis scholiis inter- pretum Áristoteleorum a Brandisio editis Kar- stenius conjecit εἴδεα ποιπνύουσα, quod interpre- tatur mortalium figuras sedulo formans, sensu bono, modo ποιπνύειν ita a Grzcis usurparetur. Nam Pindaricus quem affert locus Pyth. X, δή ἐμὰν ποιπνύων χάριν, meam gratiam quceerens , τὴν ἐξ ἐμοῦ χάριν ἐπιθυμῶν, ut exponit scholiastes , id non probat. Steinius quartum przterea elemen- tum desiderans talem composuit versum : αἰθέρ᾽ ἐπιπνείουσα θοῷ πυρὶ δῶχε χρατῦναι. Atqui non tam quarti e.ementi commemoratio ad sententize integritatem deest , quam eorum descriptio, qua poeta Veneri facienda committit. Hanc enim deam non modo miscere elementa, sed mixtura etiam efficere aliquid necesse est, cujus rei in Stei- niano versu nec vola nec vestigium exstat. Quo- circa iisdem quibus Karstenius ad verum repe- riendum vestigiis ingressus Empedoclea fuisse verba suspicor : εἴδεα xal ποιοῦσα θοῷ πυρὶ δῶχε χρατῦναι. Nimirum ποιεῖν accipio ut apud Xeno- phanem fragm. 6 : καί xs θεῶν ἰδέας ἔγραφον xai σώματ᾽ ἐποίουν. Vss. 284-285. τῶν δ᾽ ὅσ᾽ ἔσω μὲν χτλ.] Simplicius de Colo apud Peyronum Ϊ. l. p. 38; iidem versus corrupti leguntur in ed. Ald, f. 138 b. Vs. 285 Κύπριδος χτλ. affert etiam Simplicius Phys. l1, f. 74 b. Hzc de oculis dixit Empedocles explicans quomodo fiat, ut alii noctu, alii interdiu acutius cernant. lestis Simplicius cujus verba sunt : ἀλλὰ xal περὶ γενέσεως τῶν ὀφθαλμῶν τῶν σωματι- χῶν τούτων λέγων ἐπήγαγεν" ἐξ ὧν ὄμματ' χτλ. xai τὴν αἰτίαν λέγων τοῦ τοὺς μὲν ἐν ἡμέρα τοὺς δὲ ἐν νυ- xv! χάλλιον ὁρᾶν χτλ, Sententia aperte abrupta est neque de posteriore ejus parte qua desideratur quidquam conjectari licet. Codices variant par- tim ἔχτοθι exhibentes, partim ἔχτοθε, partim £xco- θεν, Extrema in Taurinensi et Oxoniensibus scri- buntur : Κύπριδος ἐν παλάμῃσι πλάδης τοιΐσδε tu- χόντα, apud Simplicium in Phys. Κύπριδος ἐν παλάμης πλάσιος τοίης τε τυχόντα. Scaliger conjecit Κύπριδος εὐπαλάμης quod reprobandum, quum ἐν παλάμης satis aptum sit. Caeterum πλάδης quod interpretes omnes cum πλάδος confundentes de Àhumore accipiunt scripture mendum esse patet; restituendum πλάσιος ex altero Simplicii loco. Figuram enim , non Aunorem hic dici convenit. Denique τοίης τε repüdiandum atque alterius loci scripturam τοιζσδς sequendam esse vix est quod moneam. Vs. 286. οὕτω δ᾽ φοτοχεῖ χτλ. ] Aristoteles de Gen. Anim. l1, 33 pag. 731 a. ed. Bekker. : xoi τοῦτο χαλῶς λέγει ᾿Ἐμπεδοχλῆς ποιήσας, οὕτω δ᾽ ὧο- τοχεῖ χτλ, τό τὲ γὰρ ὠὸν χύημά ἐστιν, καὶ ἔχ τινος αὐτοῦ γίγνεται τὸ ζῶον, τὸ δὲ λοιπὸν τροφή, xal £x τοῦ σπέρματος χαὶ ἐχ μέρους γίγνεται τὸ φυόμενον, τὸ δὲ λοιπὸν τροφὴ γίγνεται τῷ βλαστῷ xal τῇ pm τῇῷ πρώτη. In versu Empedocleo pars quedam libro- rum Áristotelis pro paxp& habet μικρά, quod etiam Philoponus agnoscit. Sed μακρὰ recte in Aristotelis contextu dedit Bekkerus , quemad mio- dum Sturzius, Karstenius aliique Empedoclem scripsisse statuerunt. Eandem lectionem exbibet Theophrastus de Caus. plant. 1, 7, ubi hac ait : οὐ χαχῶς Ἐμπεδοχλῆς εἴρηχε; qdaxuv ὠοτοχεῖν μακρὰ IN EMPEDOCLIS CARMINUM BELIQUIAS. et δένδρα. παραπλησία γὰρ τῶν σπερμάτων ἢ φύσις τοῖς ὠοῖς. πλὴν ἔδει περὶ πάντων ( intell. φυτῶν ) εἰ- πεῖν, xal μὴ μόνον τῶν δένδρων. Pro ἐλαίας Scaliger male conjecit ἐλαίης. Comparasse Empedoclem arborum baccas cum olivis ex Aristotelis et Theophrasti verbis intelligitur, quibus jungen- dus Philoponus in Aristotelis l. c. ita commenta- tus : λέγει δὲ μικρὰ δένδρεα xal ἐλαίας τὰς πυρίνας, ὧν τὸ περικάρπιον ἐσθίομεν. ἀντὶ οὖν τοῦ εἰπεῖν, οὕτω τὰ δένδρεα αἱ datas γεννῶσιν ἐλαίας, ὧν ἐν τῇ γῇ αἱ πυρίναι σπαρεῖσαι, πρῶτον μὲν γίνονται ἐξ αὐτῶν μικρὰ δένδρα, εἶθ᾽ οὕτως ἐλαῖαι, εἶπεν, οὕτω δ᾽ Goro- κεῖ. διὰ γὰρ τὸ εἶναι τὸ ὠὸν, οὐ τὸ ὁπηνέμιον, ἀλλὰ τὸ ἐξ ὀχείας γεγονός, κύημα, εἶναι δὲ xol ἑκάστην τῶν πυρινῶν χύημα, τροπῇ χρησάμενος ὡς ποιητής, si- gnxt τὰς ἐλαίας, αὖτά φημι τὰ ἤδη καρποφορεῖν δυ-- νάμενα δένδρα, ὄρνιθας ὠοτοχούσας, τιχτούσας δὲ οὐχὶ «d , ἀλλὰ ἐλαίας. δένδρα δὲ μιχρὰ ἐχάλεσεν αὐτάς, ὅτι δυνάμει δένδρα εἰσίν. ὥσπερ δὲ, φησὶν [ 6 Ἀριστοτέ-- Ànc ], μέρος μέν τι τοῦ ὠοῦ γίνεται νεοττός, μέρος δέ τι χαταλιμπάνεται εἰς τροφὴν τοῦ νεοττοῦ, οὕτω χαὶ ἐπὶ τῶν χαρπῶν μέρος μέν τι γίνεται βλάστη, μέρος δέ τι τροφὴ τῆς βλάστης, ἧτινι τροφὴ ἐπιγίνεται καὶ ἄλλη καθ᾽ ἐχάστην ἐκ τῆς γῆς, καὶ οὕτω κατὰ βραχὺ αὔξεται ἡ βλάστη. ὥστε xoi διὰ τοῦτο ( εἴη ἂν ) τὸν ᾿Ἐμπεδοχλέα εἰπεῖν τὰς ἐλαίας ὠοτοχεῖν. Ergo Philo- pono interprete arbores (proceras) appellat oleas, quas cum avibus oviparis contendit, parere au- tem eas pro ovis baccas sive olivas significat. Cur vero oleam primum tulisse fructus dixerit Finpedocles, minime obscurum est. Quippe olea prima omnium arborum olim habita est. Vid. Colum. V, 8, 1 et scriptores laudatos a Niclas. ad Geopon. IX, 1 pag. 568. Vs. 287. olvextv χτλ, ] Plutarchus Sympos. V, 8 p. 683, vol. VHI p. 721 sq. ed. Reisk. : διὰ τί τὴν μηλέαν ἀγλαόκαρπον ὃ ποιητὴς ( Hom. Odyss. lib. VH, 115; lib. XI, 588 ) εἶπεν, ᾿Εμπεδοχλῆς δὲ ὑπέρφλοια τὰ μῆλα:.... τοῦ δὲ ᾿Εμπεδοχλέους εἰρηκότος « οὕνεχεν ὀψίγονοί τε σίδαι xal ὁπέρφλοια μῆλα » τὸ μὲν τῶν σιδῶν ἐπίθετον νοεῖν ἔφαμεν, ὅτι τοῦ φθινοπώρου λήγοντος ἤδη χαὶ τῶν χαυμάτων μα-- ραινομένων, ἐκπέττουσι τὸν χαρπόν. ἀσθενῇ γὰρ αὐτῶν τὴν ὑγρότητα xal γλίσχραν οὖσαν οὐχ ἐᾷ λαθεῖν σύστα- ev ὅ ἥλιος, ἂν μὴ μεταδάλλειν 6 ἀὴρ ἐπὶ τὸ ψυχρότε-- pov ἄρχηται. διὸ xal μόνον τοῦτό φησι Θεόφραστος τὸ δένδρον ἐν τῇ σχιᾷ βέλτιον ἐχπέττειν τὸν καρπὸν καὶ τάχιον" τὰ δὲ μῆλα καθ᾽ ἥντινα διάνοιαν ὃ σοφὸς προσειρήχει, διαπορεῖν...... εἰπόντος οὖν ἐμοῦ ταῦτα γραμματιχοί τινες ἔφασαν, ὑπέρφλοια λελέχθαι τὰ μῆλα διὰ τὴν ἀχμήν" τὸ γὰρ ἄγαν ἀκμάζειν καὶ τεθη- λέναι φλοίειν ὑπὸ τῶν ποιητῶν λέγεσθαι, xal τὸν Ἀντίμαχον οὕτω πως φλοίουσαν ὁπώραις εἰρη- χέναι τὴν τῶν Καδμείων πόλιν (vid. Antimach. p 101 Schellenb. ὁμοίως τὸν Ἄρατον ἐπὶ τοῦ Σει- ρίου λέγοντα ( Phaenom. vs. 335) xal τὰ μὲν ἔῤῥωσεν, τῶν δὲ φλόον ὥλεσε πάντα, τὴν χλωρότητα xat τὸ ἄνθος τῶν καρπῶν φλόον προσ- αγορεύειν᾽ εἶναι δὲ xal τῶν ᾿Ελλήνων τινὰς οἱ Φλοίῳ Διονύσῳ θύουσιν. ἐπεὶ τοίνυν μάλιστα τῶν χαρπῶν fj χλωρότης καὶ τὸ τεθηλέναι τῷ μήλῳ παραμένει, ὁπέρφλοιον αὐτὸ τὸν φιλόσοφον προσαγορεῦσαι. Áp- paret ex his Plutarchi verbis Empedoclem eo loco , unde versus petitus est, de varia arborum quarundam natura disseruisse. Σίδη duplici sensu dicitur, ut non modo punica malus sit ipsamque arborem designet, sed etiam maéum punicum, id est fructum significet. Vulgo ῥοά vel ῥοιά eadem . potestate dicuntur. Serius autem maturescere τὰς σίδας quum allatis rationibus doceat Plutar- chus, tum optime Empedoclei vocabuli ὑπέρφλοιον vim et notionem interpretatur. Neque enim au- diendus qui ibidem memoratur Lamprias ὑπέρ- φλοιος ἃ φλοιός cortez ducendum esse opinatus. Ergo Plutarcho interprete mala punica ὑπέρφλοια hic vocantur, quia diutius vigorem et viridita- tem retinent, vel etiam quia turgent et succo abundant, siquidem utraque potestas in verbo φλοίειν inest. Caeterum pro ὑπέρφλοια cum Kar- stenio metri causa posui ὑπέρφλοα, Vs. 288. οἶνος χτλ. ] Plutarchus Quaest. Nat. pag. 912 (vol. IX p. 613) : ἢ δὲ πέψις ἔοιχεν εἶναι σἶψις, ὡς "EuneboxMic μαρτυρέϊ λέγων" οἶνος x13. Idem versus repetitur ibidem p. 919 (vol. IX p. 638 ed Reisk. ). Aristoteles Topic. IV, 5 extr. p. 127. a. ed. Bekker. posteriorem versus par- tem in hunc modum citat : ὁμοίως δ᾽ οὐδ᾽ ὁ οἶνός ἐστιν ὕδωρ σεσηπός, καθάπερ ᾿Εμπεδοχλῆς φησι σαπὲν ἐν ξύλῳ ὕδωρ᾽ ἁπλῶς γὰρ οὐχ ἔστιν ὕδωρ, ad quem locum Alexander Aphrodisiensis hzc notat pag. 179 : dvaipoiro δ᾽ ἂν xal τὸ ὑπὸ "Eune- δοκλέους περὶ τοῦ οἴνου λεγόμενον, ὅτι οἶνός ἐστι σαπὲν ἐν ξύλῳ ὕδωρ. οὐ γάρ ἐστιν 6 οἶνος ὕδωρ, ἐν ᾧ ὡς γένει ἔθηχεν αὐτὸν 6 οὕτως ἀποδιδούς. Non recte Scaliger pro οἶνος apud Steph. Poes. phil. p. 216 οἷον legi voluit. Plutarchi codices vulgo habent ἀπὸ φλοιοῦ, quod Karstenius in ἀποφλοῖον convertithoc sensu : « vinum est ezcstuans humor in vitis ligno pu- trefactus, » Rectius Meziriacus ὑπὸ φλοιῷ sub cor- tice ab Empedocle exaratum esse conjecit. ΑἹ hoc ipsum jam Xylander aut in membranis scri- ptum repperit, aut a poeta positum esse suspi- catus est. Utroque enim loco versum sic expri- mit : « In ligno putrefacta aqua fit sub cortice vinum. » Quum autem concoctio Empedocli ta- bes videatur, ut e Plutarchi verbis patet, aqua vive mustum, putrefacte vinum vetus compa- 62 COMMENTARIUS rasse dicendus est. Quod nisi statuisse credere- tur, nequaquam ab Aristotele reprehensus es- set. . Vss. 289-398 : exstant apud Hippolytum αἷρεσ. . ἔλεγχ. pag. 251 ed. Miller. Hujus verba sunt : τοιαύτη τις ἢ κατὰ τὸν ᾿Ἐμπεδοχλέα ἡμῖν f; τοῦ xó- σῴου γένεσις καὶ φθορὰ καὶ σύστασις ἐξ ἀγαθοῦ xal χαχοῦ συνεστῶσα φιλοσοφεῖται" εἶναι δέ φησι καὶ νοητὴν τρίτην τινὰ δύναμιν, ἣν χαὶ ἐχ τούτων ἐπινοεῖσθαι δύνασθαι, λέγων ὧδέ πως, εἰ γὰρ κτλ. Sed ex hoc llippolyti testimonio nihil ad Empedoclis sen- . tentiam illustrandam colligi licet. Vs. 398 serva- tus est etiam a Sexto Empirico adv. Math. VIII, 286 : ὁ δὲ Ἐμπεδοχλῆς ἔτι παραδοξότερον πάντα ἠξίου - λογικὰ τυγχάνειν, καὶ οὐ ζῶα μόνον ἀλλὰ xal φυτά, δητῶς γράφων' πάντα γὰρ κτλ. Extrema sic expo- nenda sunt, ut philosophum mentem a sensu non distinxisse perhibeamus. Vs. 289. εἰ γὰρ χτλ.] In cod. legitur εἰ γὰρ xai ἐν σφαδίνησιν ὑπὸ πραπίδεσιν ἐρείσας. Millerus pro xal ἐν substituit xév; idem pro σφαδίνησιν posuit σφαδανῆσιν. Paulo rectius Schneidewinus Philol. VÍ p. 165 σφ᾽ ἀδινῆσιν et πραπίδεσσιν scripsit. Αἱ fortiore medicina opus videtur. Ego poeta ma- num restitui posse arbitror exarando : εἶ γὰρ ταῦτ᾽ ἀδινῇσι τορῶς πραπίδεσσι νοήσας. Similiter τορῶς usurpatum est vs. 144 ἀλλὰ τορῶς τοῦτ᾽ ἴσθι. . Vs. 290. εὐμενέως χτλ.] Cod. habet ἐποπτεύεις quod Millerus mutavit in ἐποπτεύης, Schneidewi- nus in ἐποπτεύσης. Vs. 391. ταῦτά τέ coi] Ita correxit Schneidewi- nus codicis scripturam ταῦτα δέ σοι. Vs. 292. ἄλλα τε πόλλ᾽ ἀπὸ τῶν χεχτήσεαι) lta. Ritschelius emendavit et supplevit deperditarum vocum reliquias, que in codice comparent : xt... . « . . Schneidewinus χατερχόμεν᾽ versui intulit, sed χατέρχεται Millerus qui etiam ἥξει proposuit. Vs. 293. ταῦτ᾽ ὀργὴ κατὰ φῶτας xxÀ.] Exemplar manu exaraturh ταῦτ᾽ εἰς ἔθος ἕχαστον praebet, quod quum ferri non possit ἃ Millero in ταῦτ᾽ sl; ἦθος ἕκαστον conversum est. Mihi vero hac correctio in qua Schneidewinus et Steinius ac. quieverunt nondum satisfacit. Nam ne de molesta ejusdem prope rei iteratione dicam (quid enim sibi vult ὅπη φύσις ἐστὶν ἑκάστῳ, postquam poeta ταῦτ᾽ εἰς ἦθος Éxactov dixit?) restitui quod sen- tentia requirit : ταῦτ᾽ ὀργὴ xaX φῶτας. Vs. 294. εἰ δὲ σύ γ᾽ κτλ.] τάλλ᾽ οἰῶν ἐπιρέξεις co- dex; γ᾽ ἀλλοίων ἐπορέξεαι emendavit Schneide- winus. Vs. 295. μυρία xv. ] δῆλα πέλονται---- μέριμναι cce dex; δείλ' ἀπάλαμνα---(ερίανας Schneidewinus. Non male Steinius μυρία δειλὰ πέλονται, τάτ᾽ ἀμ- δλύνουσι μερίωνας, sed requiritur δεινά, Cf. vs. 37. Vs. 296. ζῆν ἄφαρ χτλ.] σῆς cod.; ἴσ᾽ Schnei- dewinus. Recte Steinius ζῆν, qui etiam γῆν ten- tabat. ^ Vs. 297. σφῶν αὐτῶν χτλ.] yévav cod.; γένναν correxit Millerus. Idem γαῖαν parum probabiliter conjecit. Vs. 498. πάντα γὰρ ἴσθι χτλ.] Extrema in Hippolyti codice sic depravata sunt : xai γνω- ματοσισον, unde Millerus immemor ]oci Sextiani suspicatus est reponi oportere γνώματος ἰσχύν. Empedocleam locutionem νώματος αἶσαν servavit Sextus 1. c. Cf. οὕδεος alo vs. 32a. Vs. 299. μειλιχίη τε χάρις χτλ.] erui ex bis Plutarchi verbis (Sympos. IX p. 745, vol. Vlll p. 971 ed. Reisk; pag. 910, 3a Dübn.): ἄμουσον γὰρ fj ἀνάγχη, μουσιχὸν δὲ ἣ πειθὼ xal Μούσαις φιλοδαμοῦσα πολὺ μᾶλλον, οἶμαι, τῆς Ἐμ- πεδοχλέους χάριτος στυγέει δύστλητον. Sturzius et Karstenius nihil nisi hac posuerunt : [χάρις) στυγέει δύστλητον ἀνάγκην, rejecta Scaligeri con- jectura δύσληστον, Steinius (χάρις) Μούσαις ἔμφυλος στυγέει δύστλητον ἀνάγχην. Sed opus est cautione. Quippe in quibusdam codicibus non omnia vi- dentur legi quz in vulgatis Plutarchi exempla- ribus exstant. Sic enim Xylander : « Aliena enim est a Musis Necessitas, amica 118 Suada quae multo magis, puto, quam Gratia Empedoclis intolera- bilem odit Necessitatem. » Apparet eum vocem φιλοδαμοῦσα non exprimere, cujus loco fuerunt qui ἐμφιλοδαμοῦσα vel φίλον" διὸ Μοῦσα exarari vellent. Neutrum doctorum hominum commen- tum nobis probatur apud Plutarchum rescriben- tibus ἐμφιληδονοῦσα. Apertum vero hoc vocabulum Plutarcheum esse , non Empedocleum , multoque plura Steinium quam e Plutarchi testimonio cogi licet Empedocli donasse. Si quis versum com- penere velit, non impedio quominus cum Sturzio comment. p. 596 scribat : ἱμερόεσσα χάρις στυγέει δύστλητον Ἀνάγχην, vel quod mihi in men- tem venit μειλιγίη τε χάρις στυγέει δύστλυ,τον ᾿λνάγχην. Caterum χάρις Karstenio eadem quz Φιλία videtur, quod an pro explorato habendum sit nescio. Amicitia saltem non aversatur Neces - sitatem , ut qua ipsam cogat Discordie cedere, sed pariter atque Discordia Necessitati paret. Certe Empedocles in conjuncta utriusque actione necessitatem inesse vult. Cf. Plutarch. de Anim. procreat. p. 1026 B, vol. X pag. 252 seq. ed. Reisk. : àvayxv,v, ἣν εἰααρμένην οἱ πολλοὶ καλοῦσιν, ᾿Εμπεδοχλῆς δὲ φιλίαν διοῦ καὶ νεῖκος. Vs.300-302. τοῦτο ὑὲν---ναιτετάουσαν] habet Plu- tarchus Sympos. T p. 618, vol. VIII p. 443 ed. . IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 63 Reisk. : καὶ τὸν θεὸν ὁρᾷς οὐ πανταχοῦ τὸ πῦρ ἄνω τάττοντα xal χάτω τὴν γῆν, ἀλλ᾽ ὡς ἂν al χρεῖαι τῶν σωμάτων ἀπαιτῶσι. τοῦτο μὲν ἐν χόγχαισι θαλασσο- νόμοις βαρυνώτοις, ναὶ μὴν χηρύχων τε λιθοῤῥίνων χελύων τε, φησὶν ὁ ᾿Εμπεδοχλῇς,, ἔνθ᾽ ὄψει χτλ., οὐχ ἣν fj φύσις δίδωσι χώραν, ἀλλ᾽ ἣν f, πρὸς τὸ καινὸν ἔργον ποθεῖ σύνταξις, ταύτην ἔχουσαν. Duos po- : Steriores citat idem de Fac. orb. Lun. pag. 927, vol. IX p. 667 ed. Reisk. : οὐδὲ τοῦ πυρὸς τὸ μὲν ἄνω περὶ τὰ ὄμματα ἀποστίλθον χατὰ φύσιν ἐστί, τὸ δ᾽ ἐν χοιλία καὶ χαρδίᾳ παρὰ φύσιν, ἀλλὰ ἕχαστον οἰκείως xat χρησίμως τέταχται" ναὶ μὴν χηρύχων τε λιθοῤῥίνων χελύων τε xai παντὸς ὀστρέου φύσιν, ὥς φησιν "Eune- δοκλῇς χαταμανθάνων, ἔνθ᾽ ὄψει χτλ. Ex his Pla- tarchi verbis sequitur elementa in corporibus non semper suum propriumque locum tenere, velut ignem superiores partes, terram inferio- res , sed ita esse disposita uti cujusque corporis usus postulet. Huic praecepto consentanei sunt tres quibus utitur Empedoclis versiculi. Ánte verba ἔνθ᾽ ὄψει xtÀ. nescio quid excidisse ait Reiskius in Plutarchi Symp. l. c. Quod. Karste- nius dicit Plutarchum altero loco lacunam quasi explere verbis xal παντὸς ὀστρέου φύσιν χαταμαν - θάνων, id mihi non persuasit. Est enim ista Plu- tarchi , non Empedoclis oratio. Mihi nullus desi- derari versus videtur, quamquam tres hi de quibus agitur emendatione egent. Quocirca non astipulamur Steinio etiam post βαρυνώτοις deesse aliquid contendenti scribentique μαινῶν χηρύχων τε χτλ. ubi Xylander conjectaverat xal μὴν χηρύ- κων. Requiritur énim quod edidi xai ἐπὶ χηρύχκων. Sic ἐπὶ genitivo junctum szpenumero idem valere quod £v nota res est. Utramque voculam in eadem sententia copulat Demosthenes Olynth. 1 init. : ἐπὶ πολλῶν μὲν ἄν τις ἰδεῖν, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, δοχεῖ μοι τὴν παρὰ τῶν θεῶν εὔνοιαν φανερὰν γενομένην τῇ πόλει, οὐχ ἥχιστα δὲ ἐν τοῖς παροῦσι πράγμασι. Neque poetze hunc usum spreverunt. Eurip. Melanipp. fragm. XXII p. 743 ed. Wagn. : οἵτινες μὲν ἐπὶ σο» οῶν ἀχάλιν᾽ ἔχουσι στόματα, i. e. qui in sapientibus viris (commemorandis et perstringendis) impu- denti ore utuntur. In fine versus exemplar AI- dinum itemque Basileense de Fac. Lun. exhibent γελωνῶν τε, cujus loco Karstenio praeeunte «e 7e- λωνῶν vulgavi. Cum Empedocleo dicto comparavit Xylander illud quod extat apud Herodot. 1, 47 xpatatpívoto χελώνης. Similiter de his rebus judicat Aristoteles de Gen. Anim. Ill, 11 : $4 τῶν ὀστραχο- δέρμων γίνεται φύσις, χύχλῳ μὲν τοῦ γεώδους σχλη- ευνομένου xai πηγνυμένου τὴν αὐτὴν πῆξιν τοῖς ὀστοῖς χαὶ τοῖς χέρασιν . . . « . ἐντὸς δὲ περιλαμόανομένου τοῦ τὴν ζωὴν ἔχοντος σώματος. Cf, idem de Partibus Ánim. IV, 7. Vs. 303-304. αὐτὰρ ἐχίνοις x1À.] Plutarchus de Fortuna p. 98, vol. VI p. 371 : τὰ μὲν γὰρ (τῶν ἀλόγων) ὥπλισται κέρασι xal ὀδοῦσι xai χέντροις" αὖ- τὰρ ἐλῖνος, φησὶν ᾿Εμπεδοχλῆς, ὀξυδελὴς δέ τε νώτοις ἐπιπεφρίχασι. Verba edidi ut leguntur in Vulcanii codice scripta, quem etiam Sturzius et Karstenius secuti sunt, Sed in eo praterea τὰ δὲ νώτοις exstare dicitur. Xylander in suo aliam lectionem in mar- gine exaratam invenit, cujus nihil supererat prater extrema verba ἄχανθαι ἐπιπεφρίχασι, prae- cisa ut fit a glutinatore priore versus parte. Hinc ἡ ipse quidem conjicit : ἐχῖνος ὀξυθελής, νώτοισι δ᾽ ἄκανθ᾽ ἐπιπεφρίκασι, ut ὀξυδελὴς ad echinum refe- ratur aut ὀξυδελεῖς ad ἄκανθαι. At nihil verius ea scriptura quam Stephanus in Poes. phil. pag. 3o exhibet quamque Reiskius in Vulcanii membra- nis postea repperit. Eandem agnoscit Scaliger, hoc excepto quod pro ἐχίνοις habet ἐχίνῳ. Vs. 305. Κύπριδος x1.] laudat Simplicius de Colo editus a Peyrono l. l. p. 38; corruptus le- gitur versus in ed. Ald. f. 138 b. Eundem versi- culum memorat Simplicius Phys. I, f. 74 b. Adde Schol. Arist. p. 507. a. ed. Brandis. Sim- plicius ostendens in mundi rebus non solam , ut quorundam ferebat opinio, discordiam dominari, sed amicitian quoque sive Venerem, cujus prz- cipuz in formandis rebus naturalibus partes sint, cum aliis, tum hoc utitur exemplo, quod ad oculorum formationem refertur. Verba ὅτε Eu πρῶτ᾽ ἐφύοντο per tmesin dicta sunt pro ὅτε πρῶτα ξυνεφύοντο, quum primum coaluerunt, Peyronus posuit ξὺν πρῶτ᾽, Gaisfordius et Brandisius ξύμ- πρωτ᾽ e cod. Α. vulgarunt spreta codicis B. scri- ptura ξυμπρώταις et Taurinensis tb. πρώτ᾿. Cete- rum ex iis que apud Simplicium prscedunt verbis xal τὴν αἰτίαν λέγων τοῦ τοὺς μὲν ἐν ἡμέρα, τοὺς δὲ ἐν νυχτὶ χάλλιον δρᾶν, Κύπριδος, qnoi, χτλ, non multum lucis huic versui affulget. Vs. 306. Plutarch, Sympos. p. 683 : τοῦ ἀνδρὸς (᾿ἐμπεδ.) οὐ χαλλιγραφίας ἕνεκα τοῖς εὐπροοωποτάτοις τῶν ἐπιθέτων ὥσπερ ἀνθηροῖς χρώμασι τὰ πράγματα YavoUv εἰωθότος, ἀλλ᾽ ἕχαστον οὐσίας τινὸς ἢ δυνάμεως δήλωμα ποιοῦντος οἷον, ἀμφιόρότην χθόνα, τὸ τὴν ψυχὴν περικείμενον σῶμα" xat νεφεληγερέτην τὸν ἀέρα, χαὶ πολυαίματον τὸ ἧπαρ. Vss. 307-312 ἧ πολλαὶ --- ἐξεγένοντο] e Taurinensi Simplicii codice protulit Peyronus p. 46; corrupti babentur in ed. Ald. f. 144 b. Exstant etiam apud Gaisfordium p. XLIV et in Scholl. Arist. p. 51a a. ed. Brandis, Primum horum versuum 7, πολλαὶ xx). allegat Aristoteles de Colo Ill, ἃ pag. 3oo b. ed. Bekker; idem de Anima 1l, 6 p. 430 a. his subjunctis ἔπειτα συντίθεσθαι τῇ φιλία ; idem de Gener. Anim. I, 18 pag. 711 b. ed. Dekker. 64 COMMENTARIUS ὥσπερ γὰρ xal μεγάλα ὄντ᾽ ἀδύνατον διεσπασμένα σώ- ζεσθαι καὶ ἔμψυχα εἶναι, χαθάπερ ᾿Ἐμπεδοχλῆς γεννᾷ, ἐπὶ τῆς φιλότητος λέγων, ἦ πολλαὶ χτλ. εἶθ᾽ οὕτως συμφύεσθαί φησιν item alii, ut Simplicius de An. f. 70 a; in Categ. f. 85 b; Philoponus de An. lit. Q. p. 15; Tzetzes in Lycophr. verss. 507, 711. Referuntur haec cum sequentibus ad ani- mantium ortum, Primum singula membra exorta esse fingit, deinde his membris huc atque illuc perlatis et inter se mixtis corpora exstitisse sibi persuasit. Haud scio an commentum istud repe- tendum sit ab eo quod in bestiolis quibusdam animadvertitur, quarum manca primo imper- fectzeque forma paulatim absolvuntur. Cf. Dio- dor. I, 10; Lucret. V, 835; Virgil. Georg. IV, 308 seqq. Ovidius Metam. I, 42a seqq. Lectio variat. Nam apud Aristotelem de Colo l. c. legitur ὡς πολλαὶ, de Anima $ πολλῶν, de Animal. Ge- nerat, 7, πολλαὶ, apudSimplicium de Coelo ἣ πολλαὶ, apud Philoponum πολλῶν, apud Tzetzem denique utroque loco ὡς πολλῶν. Sed πολλῶν depravatum esse patet; siquidem multa capita qua nullius- dum corporis essent in lucem prodiisse Empedo- cles ait. Vss. 308-309. γυμνοὶ δ᾽ ἐπλάζοντο κτλ.] Gais- fordiusomittit δ᾽, quod agnoscit Brandisius Schol, Arist, l. c. et cod. Taur. ubi tamen ut in Oxon. A. vitiose ἐμπλάζοντο scriptum est. Porro οἵ ἐπλα- νᾶτο Gaisfordius, Peyronus, Brandisius, cujus loco "Taurinensis, quem Karstenius sequitur, οἷα πλανᾶτο exhibet. Cf. Lucretii versus infra appositi. | Vss. 310-312. αὐτὰρ ἐπεὶ χατὰ μεῖζον x1).] Sim- plicius l. c. : dv ταύτη οὖν τῇ καταστάσει μουνομελῇ ἔτι τὰ γυῖα ἀπὸ τῆς τοῦ velxouc διαχρίσεως ὄντα ἐπλα- νᾶτο, τῆς πρὸς ἄλληλα μίξεως ἐφιέμενα " αὐτὰρ ἐπεὶ, φησί, χτλ. ὅτε τοῦ νείχους ἐπεχράτει λοιπὸν fj φιλότης, τιῦτά τε χτλ. ἐπὶ τῆς φιλότητος οὖν 6 ᾿Εμπεδοχλῆς ἐκεῖνα εἶπεν, οὐχ ὡς ἐπικρατούσης ἤδη τῆς φιλότητος, ἀλλ᾽ ὡς μελλούσης ἐπιχρατεῖν, ἔτι δὲ τὰ ἄλιχτα xal μονόγυια ᾿δηλούσης. Ergo dispersa prius membra per Amicitiam coaluerunt. Verba ὅπῃ συνέχυρσεν ἕχαστα laudat Simplicius etiam Phys. f. 73 b et 74 b (ubi pro ἕχαστα invenitur ἅπαντα) probans Empedocli multa forte et casu gigni placuisse. Cf. vss. 260 et 272. Ceterum pro membrana- rum scriptura διηνεχῇ cum Peyrono et Karstenio διηνεχὲς exaravi. In "Taurinensi B. librariorum errore exstat ἐξεγένετο; in eodem desideratur δαίμονι. Vss, 313-316. πολλὰ μὲν γυίοις] affert. /Elianus Hist. Animal. XVI, 29 : ᾿Ἐμπεδοχλῇῆς ὁ φυσιχός φησι περὶ ζώων ἰδιότητος λέγων xol ἐκεῖνο δήπου, γίνεσθαί τινα σνωφυῇ xal χράσει μορφῆς μὲν διάφορα, ἑνώσει δὲ σώματος συμπλαχέντα. ἃ δὲ λέγει ταῦτά ἐστι. Infinitivos φύεσθαι οἱ ἐξανατέλλειν quos ver- sibus Empedocleis inseruit /Elianus, poetae verba sua orationi aptaturus , cum Karstenio in ἐφύοντο et ἐξανέτελλον mutavi. Scaliger inverso ordine ἀμφίστερνα xal ἀμφιπρόσωπα posuit. ᾿Εξανατέλλειν eadem potestate dicitur vs. 3a1. Pars quadam librorum /Eliani male ἀνδρόπρωνα et ἐξανατείνειν habet. Ante βουγενῇ ἀνδρόπρωρα subaudiendum τὰ μὲν, cui respondeat sequens τὰ δ᾽ ἔμπαλιν ; item ante μεμιγμένα rursus intelligendum ἄλλα δέ. Istud βουγενῇ ἀνδρόπρωρα celebratum in antiquo- rum scriptis. Cf. Aristot. Phys. 1I, 8 ejusque interpretes ad h. 1. ''hemistius f. 37 sq. Simplic. f. $6 b Philoponus lit. H. p. 13-16; Plutarchus adv. Colot. p. 1123; Theophylact. ep. 44. He- sychius : ἀνδρόπρωρος, ἀνδροπρόσωπον. Vide qua ibi a viris doctis notata sunt et que ad v. ἀντί- πρωρον eruditi observarunt. Contrarium est illud Sophoclis 'Trach. 1a ἀνδρείῳ κύτει βού- πρῶρος. Vs. 315. μεμιγμένα τῇ μὲν χτλ.] ἀπ᾽ ἀνδρῶν recte dedit Jacobsius pro vulg. 6x' ἀνδρῶν. Neque enim a viris generata dicendum erat, sed e virilibus membris composita. Pro librorum scriptura σχιε-- poi; Karstenius conjecit γλιεροῖς, Panzerbieterus διεροῖς, Bergkius cett6apo, hic parum apte. In androgynum imprimis convenire videtur «pv- φεροῖς, mollibus. Empedocli congruentia tradit Lucretius lib. V, 835 sqq. : multaque tum tellus etiam portenta creare conata est mira facie membrisque coorta : |. [remotum; androgynum inter utrumque et utrumque οἱ utrimque orba pedum partim, manuum viduala vicissim , muta sine ore etiam, sine vultu cfeca reperta. Vs. 317. εἰλίποδ᾽ ἀχριτόγυια] Plutarchus adv. Colot. p. 1123 (vol. X p. 617): ταῦτα μέντοι xal ᾿ πολλὰ τούτων ἕτερα τραγικώτερα τοῖς Ἐμπεδοχλείοις ἐοικότα τεράσμασιν, ὧν καταγελῶσιν, εἰλίποδα κριτό- χεια χαὶ βουγενῇ ἀνδρόπρωρα χτλ. Reiskius Empe- doclem scripsisse conjecit χριοειδέα vel χριόχηλα, sed χριός primam producit. Rectius ἀχριτόχειρα vel ἀχριτόχηλα Lbmpedocleum vocabulum esse Karstenius suspicatus est. Mihi nulla littera ad- dita ἀχριτόγυια membris indiscretis reponendum videtur. Quum vero εἰλίποδες 1. e. /fexipedes non modo boves a veteribus dicantur, sed mulieres etiam ab Eupolide apud Atheneum lib. VII p. 386. B, propterea quod lente et quasi flexis pe- dibus incedant , hoc quoque versus fragmentum superiori , in quo de androgynis agitur, adjun- gendum existjmavi. Huc accedit quod ἀχριτόγυια sic intelligi lioet, ut γυῖα de muliebribus inter- IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 66 pretemur. Cf. Hom. hymn. in Merc. vs. 20 et Co- raen ad Theophrast. Charact. pag. 23. Vss. 318-325 servavit Simplicius Phys. 1I f. 86 b.: εἰπόντος δὲ τοῦ ᾿Εμπεδοχλέους ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Φυσιχῶν πρὸ τῆς τῶν ἀνδρείων καὶ γυναιχείων σωμάτων διαρθρώσεως ταῦτα τὰ ἔπη, νῦν δ᾽ di ὅπως ἀνδρῶν χτλ. ταῦτα οὖν εἰπόντος Ἐμπεδοχλέους ἐφί- στησιν (6 Ἀριστατέλης) ὅτι xal αὖτός, ὡς ἔοιχε, σπέρμα πρὸ τῶν ζώων γεγονέναι φησί, xal τὸ οὐλοφυὲς μὲν πρῶτα παρ᾽ αὐτοῦ εἰρημένον σπέρμα ἦν οὕπω μελέων ἐρατὸν δέμας ἐμφαῖνον. Statuit igitur principio re- rum , antequam exstitisset humana progenies, e terra prodiisse informia quedam hominum si- mulacra eaque promiscua i. e. nullo sexus dis- crimine notabilia , postea vero utrumque sexum discretum esse. Vss. 318-3ao. νῦν δ᾽ dy' — ἀδαήμων) Pro ὅπως Scaliger non recte ὅσους posuit. Panzerbieterus nulla necessitate subactys ἐννυχίους in ἐμμυχίους convertit. Nam etsi rudes illa hominum formae eterrz visceribus eduntur, tamen quia e tenebris in lucem emergunt, tamquam noctis propago, nocturna vocantur. ὅρπηχες, proprie surculi, nominantur liberi vel proles, qua significatione usitatiora sunt ἔρνος, θάλος et alia vocabula. Cf. Valcken. in Eurip. Phoen. vs. 88. χρινόμενον πῦρ est ignis dum separatur a reliquis elementis, flamma e pristina rerum compage secedens et patefactis terrze faucibus prorumpens. Itaque non erat quod Karstenius ὀρνύμενον πῦρ scriberet. Caterum nullum hic video de quo Sturzius et Karstenius loquuntur Veneris ardorem. Uterque male Empedoclis verba sic interpretatur, ut poetam tradere dicat, quomodo nocturno coitu liberi gignantur. Vs. Ja 1. οὐλοφυεῖς x1. | Spectat hoc Empedoclis dictum Aristoteles Phys. II, 8 p. 2370 D : ἀνάγχη σπέρμα γενέσθαι πρῶτον, ἀλλὰ μὴ εὐθὺς τὰ ζῶα" xal τὸ οὐλοφυὲς μὲν πρῶτα σπέρμα ἦν. Accipitur autem οὐλοφυὲς de eo quod natura totum sive integrum est. Quamobrem τύποι οὐλοφυεῖς intelligenda in- tegra hominum simulacra in quibus nulla sexus diversitas notatur, sed quc maribus zque ac fe- minis. communia habentur. Quid? quod ipse Aristoteles de Partt. Anim. IV, 12 pronas supi- nasque corporis partes et thoracem, que in quadrupedibus discretz sunt, in avibus indis- cretas esse dicens hac ipsa utitur voce. Ait enim τὰ δὲ πρανῇ τοῦ σώματος xal τὰ ὕπτια, xal τὰ τοῦ χαλουμένου θώραχος ἐπὶ τῶν τετραπόδων, ὁλοφυὴς ὁ τόπος ἐπὶ τῶν ὀρνίθων ἐστίν. Quum vero rudes illa figure prima generis humani exempla et origo essent , Áristoteles Phys. l. c. τὸ οὐλοφυὲς exponit σπέρμα. In eandem sententiam Simplicius l. c. : εἰ PHILOS. GREC. δὲ τὸ (οὐλοφυὲς) σπέρμα ἦν, θαυμαστῶς μοι δοχεῖ τὸ οὐλοφυὲς αὐτῷ ἐπιπρέπειν' οὐλοφυὲς γὰρ χυρίως ἐκεῖνό ἐστιν, ὃ, χαθ᾽ ὃ ἔστιν, αὐτὸ πᾶν ἐστιν ὅπερ ἂν ἐστιν (leg. 3), μήπω γενομένης ἐν αὐτῷ διαχρίσεως. Phi- loponus in Phys. 1. 1. lit. H, p. 16 : καὶ αὐτὸς δὲ, φησὶν (ὁ ᾿Αριστοτέλης), ὃ ᾿Εμπεδοχλῇς τὸ οὐλοφυὲς πρῶτόν φησι γενέσθαι᾽ τοῦτο δὲ οὐδὲν ἄλλο σημαίνοι ἂν αὐτῷ ἣ τὸ σπέρμα συνεστραμμένον καὶ ὅλως ἅμα ἔχον ἐν ἑαυτῷ τοὺς λόγους τοῦ φυομένου. παρὰ γὰρ τὸ τὴν τοῦ ὅλου φύσιν περιέχειν, τὸ ὁλοφνὲς αὐτῷ κέχληται. Àb humani generis primordiis qualia fingit Em- pedocles multum distat Platonicum illud com- mentum in Sympos. p. 189 sq. cujus mentionem movet Karstenius. Major est loci Empedoclei cum Lucretii verbis similitudo. Vid. ad vs. 315. Vs. 322. ὕδατός τε xal οὔδεος] οὔδεος quod sen- tentia postulat primus vulgavit Sturzius pro membranarum scriptura εἴδεος. Nam e Plutarchi loco de Plac. phil. V, 19 ubi legitur ix γῆς χαὶ ὕδατος apparet hic restituendum esse οὔδεος. Fal- litur autem Simplicius sua interpretatione εἴδεος firmare studens : τὸ oóÀogul; μὲν... . . σπέρμα ἦν, οὕπω μελέων ἐρατὸν δέμας ἐμφαῖνον, διότι ὕδωρ μὲν ἦν ἐνεργείᾳ ὑγρὸν ὄν, δυνάμει δὲ τὸ εἶδος τοῦ ἀνθρώπου. | Vs. 323. τοὺς μὲν πῦρ χτλ.} Ignis sub terra la- tens quum ad sui simile tenderet superioresque peteret regiones, sublimes rapuit res usque adhuc occultas suaque vi effecit, ut omnia e telluris gremio enascerentur. In his nominatim hominum simulacra commemorat Empedocles. Quum vulgo legeretur ἀνέπεμπε θέλον πρὸς ὅμοιθν, recte Karste- nius dedit ἀνέπεμπ᾽ ἐθέλον πρὸς διλοῖον. Vs. 325. οὔτ᾽ ἐνοπὴν χτλ.] Vulgatam οὔτ᾽ αὖ male mutavit Karstenius in οὔτ᾽ οὖν, offensus tautolo- gia; sequitur enim ἐπιχώριον ἀνδράσι γῆρνν. Lo- cum sanavit Steinius e duobus codicibus a Bran- disio excussis, quorum alter (P. 1.) omittit αὖ et exhibet γύων pro γῆρυν, alter (P. 2) versum sic depravatum continet : οὔτ᾽ ἐνοπὴν οἵα τ᾽ ἐπιχωρίοις ἀνδράσι γύων. Hinc manifestum est scribi oportere ἐπιχώριον ἀνδράσι quiov. Cf. ad vs. 317. Sine dubio Empedocli placuit, defuisse istius statis homi- nibus membra genitalia, quum hec de eo prodat Plutarchus de Plac. phil. V, 19 : Ἐμπεδοχλῆς τὰς πρώτας γενέσεις τῶν ζώων xal φυτῶν μηδαμῶς ὁλο- χλήρους γενέσθαι, ἀσυμφυέσι δὲ τοῖς μορίοις διεζευγμέ- νας" τὰς δὲ δευτέρας, συμφυομένων τῶν μερῶν elów- λοφανεῖς" τὰς δὲ τρίτας, τῶν ἀλληλοφυῶν' τὰς δὲ τετάρτας, οὐχ ἔτι ἐκ τῶν ὁμοίων, οἷον ἐκ γῆς καὶ ὕδατος, ἀλλὰ δι᾽ ἀλλήλων ἤδν,, τοῖς μὲν πυχνωθείσης τῆς τροφῆς, τοῖς δὲ τῆς εὐμορφίας τῶν γυναικῶν ἐπερεθισμὸν τοῦ σπερματιχοῦ χινήματος ἐμποιη-- σάσης. . o 06 . COMMENTARIUS Vss. 326-327 ἀλλὰ διέσπασται x:À.] Aristotgles de Generat. animal. l, 18 p. 722 b. ed. Bekker. : φυσὶν (ὁ Ἐμπεδοχλῇς) ἐν τῷ ἄῤῥενι xai τῷ θήλει οἷον σύμθολον ἐνεῖναι; ὅλον δ᾽ ἀπ᾽ οὐδετέρου ἀπιέναι, « ἀλλὰ διέσπασται μελέων φύσις fj μὲν ἐν ἀνδρός. » ]b. 1V, 1 pag. 746 b. : οὔτε γὰρ διεσπασμένον ἐνδέ- χεται τὸ σῶμα τοῦ σπέρματος εἶναι, τὸ μὲν dv τῷ θήλει τὸ δ᾽ ἐν τῷ ἄῤῥενι, καθάπερ ᾿Εμπεδοχλῆς φησιν εἰπών' « ἀλλὰ διέσπασται μελέων φύσις $j μὲν ἐν ἀν- δρός. » Verba fj δὲ γυναιχὸς adjicit Philoponus Comment. in h.l. f. 81 b : ἔλεγεν ὅτι διέσπασται ἡ μὲν ἐν ἀνδρὸς fj δ᾽ dv γυναιχός. Idem de Anim. gen. I f. 16 a. ait : εἰπὼν δὲ (ὁ Ἀριστοτέλης) « ἢ μὲν ἐν ἀνδρὸς » οὐχ ἀπέδωχε τὸ ἢ δ᾽ ἐν γυναιχός. Vs. 326 ἐν utroque loco omittit cod. z apud Bekkerum. Panzerbieterus qui φύσιν hic γένεσιν esse statuit, legendum conjicit ἢ μὲν ἀπ᾽ ἀνδρὸς χτλ. sensu bono : membrorum generatio duplex et quasi dis- tracia est, ita ut partim a viro, partim a femina proficiscatur. At obstat Galeni locus quo res imprimis illustratur. Namque ille de Semin. ἢ}, 7 hec de Empedocle prodit : ὃ Ἐμπεδοκλῆς διεσπά- σθαι φησὶ τὰ τοῦ γεννηθησομένου μόρια, καὶ τὰ μὲν ἐν τῷ τοῦ ἀῤῥενος σπέρματι, τὰ δ᾽ ἐν τῷ τῆς θηλείας περιέχεσθαι" xol αὐτῆς γε τῆς ᾿Αφροδισίου συμπλοχῆς ἐντεῦθεν γίνεσθαι τοῖς ζώοις τὴν ἐπιθυμίαν, ὀρεγομένων ἀλλήλοις ἑνωθῆναι τῶν διεσπασμένων μορίων. Hinc efficitur ἐν prapositionem servandam esse, membrorum autem φύσιν ad sexus diversitatem relatam potius naturam ab Empedocle vocari. Vs. 317 iv omissum a Karstenio post γυναιχὸς posuit Steinius, quem secutus sum. Conjunxit Sturzius hos cum verss. 310 et 330 apud Ari- stotelem unius pagine intervallo disjunctis, quos tamen Philoponus οὐκ ἀπὸ τῶν ἐφεξῆς ἀλλήλοις ὄντων στίχων, ἀλλὰ πόῤῥω ἀπ᾽ ἀλλήλων fuisse te- statur. Vs. 328. τοὺς δέτε χτλ.] Plutarchus Qu. N. pag. 917, vol. IX p. 631 ed. Reisk. : τὸ συντρέφεσθαι xat συναγελάζεσθαι τὰ θήλεα τοῖς ἄῤδεσιν ἀνάμνησιν ποιεῖ τῶν ἀφροδισίων xal συνεχχαλεῖται τὴν ὄρεξιν" ὡς ἐπ᾽ ἀνθρώπων ᾿Εμπεδοχλῆς ἐποίησε, τῷ δέ τι xai πόθος εἴτε διὰ πέψεως ἀμμίσγων. Quotidiana igitur marium et feminarum consuetudine Veneris de- siderium in bestiis excitari ait Plutarchus. Si- mile quid Empedoclem de hominibus prodidisse scribit; sed versus ejus ita corruptus est, ut dif- ficile sit eum in integrum restituere. Itaque variz a viris doctis propositze sunt conjecturz. Wyt- tenbachius enim legi voluit τοὺς δέ τε xal πόθος εἷλε δύ ὄψεως ἄντ᾽ ἀναμίσγων, Karstenius τῷ δ᾽ ἐπὶ xat πόθος εἶσι (sive ἦε) δι’ ὄψιος ἄντ᾽ ἀΐσσων, Pan- zerbieterus τὼ δέ τε xal πόθος εἷλε δι᾿ ὄψιος ἀμαι- μνήσχων, Steinius τῷ δ᾽ ἐπὶ xui πόθος ἦλθε δι᾽ ὄψιος ἀμμιχθέντι, sed sententia flagitare videtur : τοὺς δέ τε xal πόθος εἶλε 9v ὄψιος ἀμμιχθέντας. Vss. 329 -33o. ἐν δ᾽ ἐχύθη --ἀντιάσαντα] Aristo- teles de Gener. Animal. I, 18 p. 723 a. cd. Bek- ker. : πρὸς δὲ τούτοις εἰ τὸ θῆλυ xal τὸ ἄῤῥεν ἐν τῇ χυήσει “διαφέρει, χαθάπερ ᾿Ἐμπεδοχλῆς λέγει" ἐν δ᾽ ἐχύθη χτλ. Patet hoc fragmentum ad sexus dis- crimen explicandum pertinuisse; sed quomodo orationem conformarit Empedocles dictu difficile est. Lectio non variat nisi quod Bekkeri cod. S. male pro ἐχύθη habet ἐλύθη et Philoponus pro τὰ μὲν olim τὰ δὲ exaratum fuisse testatur. ld autem efficitur ex ejus interpretatione : ἐν δ᾽ ἐχύθη χαθαροῖσι᾽ τὸ δὲ ἄῤῥεν χέεται ἤτοι συνίσταται ὑπὸ καθαρωτέρων xat θερμοτέρων αἱμάτων. τὰ cà τε- λέθουσι γυναῖκες ψύχεος ἀντιάσαντα' τὰ δὲ τῶν αἱμάτων τελέθουσι καὶ γίγνονται γυναῖχες, ψυχθέντα. Bekkerus vulgavit τὰ μὲν, sed in veteribus quoque Aristo- telis editionibus exstat «& δέ. Neutrum Gazze ante oculos fuit vertenti : funditur in puris mas, fe- mina frigore misto, quasi legerit : iv δ᾽ ἐχύθη xa- θαροῖς ἄῤῥεν, τελέθουσι γυναικῶν ψύχεος ἀντιάσαντα γένη. Quum vero Empedocles existimarit semen in calidiorem uteri partem infusum mares gignere, in frigidiorem feminas (vid. vs. 332), apparet ἐν δ᾽ ἐχύθη χαθαροῖσι referri ad semen puris uteri locis (τόποις τῆς γαστρός) injectum. Scaliger Em- pedoclem scripsisse conjecit : ἐν δ᾽ ἐχύθη ταλάροισι, τὰ δὴ ..., Sturzius autem ἐγχέχυται θερμοῖσι" τὰ δ᾽ ἐχτελέθουσι γυναῖκες ψύχεος ἀντιάσαντα. Reliqui in scriptura qualis a Bekkero edita est acquieverunt, sententiam emendare non ausi. Sed quis neces- sarium enuntiationis Empedoclee membrum quod ad mares spectat ab Aristotele omissum esse sibi persuadeat? Quapropter pro τὰ μὲν vel τὰ δὲ suspicor restitui oportere ἄῤῥεν, deinde post ἀντιάσαντα requiri γένη (γυναιχῶν), quod Gazze obversatum fuisse dixi. Vs. 331. λιμένας χτλ.] Schol. Eurip. Phoen. pag. 60o ed. Valck. ad vs. 18 μὴ σπεῖρε τέχνων ἄλοχα δαιμόνων βίᾳ hec annotat : Ἐμπεδοκλῆς 6 φυσιχὸς ἀλληγορῶν φησι σχιστοὺς λιμένας Ἀφροδίτης, ἐν οἷς fj τῶν παίδων γένεσίς ἐστιν. Ad. metrum re- stituendum transpositis opus esse verbis Steinins vidit, quem secutus edidi λιμένας c. Ἀ. Empedoclis placito lumen affert Galeni locus quem ad vers. 326 laudavi. | Vss. 332—334. ἐν γὰρ θερμοτέρῳ---μᾶλλον] Gale- nus in Hippocrat. Epidem. IV, 2, T. 1X p. 43o: τὸ μέντοι ἄῤῥεν ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τῆς μήτρας xut- σχεσθαι xal ἄλλοι τῶν παλαιτάτων ἀνδρῶν εἰρήκασιν 0. . ὃ δ᾽ Ἐμπεδοχλῆς οὕτως" ἐν γὰρ θερμοτέρῳ τὸ κατ᾽ ἄῤῥενα ἔπλετο γαίης χτλ. Ex his Galeni verbis satis intelligitur vulgatum γαίης mutandum esse IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 61 aut in μήτρης aut quod poetam magis decet γαστρός. Utrumque Sturzio jam in mentem venerat , qui tamen a membranarum scriptura non recessit. Ego cum posterioribus editoribus γαστρός recepi. Czterum non erat quod Steinius versum in hunc modum refingeret : ἐν γὰρ θερμοτέρῳ ἄῤῥεν δέμας ἔπλετο γαστρός, siquidem τὸ κατ᾽ ἄῤῥενα (χωρίον) recte a Karstenio exponitur Jocus maribus desti- natus. Quare si hiatus vitandi causa pluraliter scribas τὸ xaz' ἀἄῤῥενας, locus sanus atque integer erit, Pro ἀνδρωδέστεροι Karstenius scribi jussit ἁδρομελέστεροι, qua correctione poetae verba non egent. Vs. 335. Aristoteles de insecabilibus lineis extr. pag. 973 b. ed. Bekker. : ἔτι ἡ γραμμὴ xal τὸ ἐπίπεδον ἄρθρα ἔσονται ἀνάλογον γὰρ ἔχουσιν, ὅτι τὸ ἄρθρον διάφορόν πώς ἐστιν. διὸ xol ᾿Εμπεδοχλῇς ἐποίησε" διὸ δεῖ ὀρθῶς, Empedoclis dictum cor- ruptum esse indicio est Martianus Rota interpres hunc exhibens versum : Arliculis constat semper junctura daobus. Hujus vestigiis ingressus Karstenius pag. 154 vatem Ágrigentinum sic posuisse opinatus est : δοιῶν δὴ ἄρθρον μελέων x πήγνυται αἰεί, quamquam antea Sturzius pag. 416 rectius scri- pserat : ἐξ ἄρθροιν δὲ δυοῖν χαρπὸς συντάσσεται αἰεί. Verum , nisi fallor, versus Empedocleus fuit : δοιῶν δ᾽ ἐξ ἄρθρων ἁρμὸς συμπήγνυται αἰεί. Vs. 336. μηνὸς ἐν ὁγδ. x1.] Aristoteles de Gener. Ánim. IV, 8 p. 777 a. ed. Bekker. : Ἐμ- πεδοκλῆς δ᾽ ἣ οὐχ ὀρθῶς ὑπελάμθδανεν ἢ οὐκ εὖ μετή- νεγχε ποιήσας, ὡς τὸ γάλα μηνὸς ἐν ὀγδοάτου χτλ. σακρότης γὰρ xal πέψις ἐναντίον, τὸ δὲ πύον σαπρότης τίς ἐστιν, τὸ δὲ γάλα τῶν πεπεμμένων. Empedocles πύον λευχὸν pus album vocat lac matris, quod Aristoteli reprehensione dignum videtur. Ari- stotelis verba longa paraphrasi exponit Phi- loponus in h. l. f. τον B. Sed Empedoclem πέψιν et ci; jw idem esse judicasse jam ad vs. 388 observavimus. Vs. 337. γνῶθ᾽, ὅτι χτλ.] Plutarchus Quzst. Nat. pag. 96, vol. IX pag. 627, subjunctis his verbis : οὐ γὰρ ζώων μόνον οὐδὲ φυτῶν οὐδὲ γῆς οὐδὲ θαλάσσης, ἀλλὰ καὶ λίθων ἄπεισιν ἐνδελεγῶς πολλὰ ῥεύματα καὶ χαλχοῦ xal δφιδήρου. Spectat hic versus cum sequentibus ad rerum omnium incrementa. Declarat enim poeta , quomodo corpora crescant, alantur, senescant, iinuantur. Quippecunctorum effluvia-esse statuit, quibus aliud alii misceatur. Verum hanc mixtionem sic informat, ut similia appetant similia et cognata cum cognatis com- mercium habeant, Àpud Plutarchum legitur γνοὺς et ἀπόῤῥοιαι, qua suadentibus Wakefieldio ad Lu- cret, Ill], 515 et Nakio in Choril. p. 181 recte Karstenius in γνῶθ᾽ et ἀποῤῥοαὶ convertit. Vss. 338-339. Plutarchus Sympos. IV p. 663, vol, VIII p. 63a ed. Reisk. : εἴτε γὰρ ἐξ ὁμοίων ἀνα- AapÓdvet τὸ οἰκεῖον ἣ φύσις xat εἰς τὸν ὄγχον αὐτόθεν $ ποιχίλη τροφὴ πολλὰς μεθιεῖσα ποιότητας ἐξ ἑαυτῆς ἑκάστῳ μέρει τὸ πρόσφορον ἀναδίδωσιν, ὥστε γίνεσθαι τὸ τοῦ ᾿Ἐμπεδοχλέους" ὡς γλυχὺ μὲν ἐπὶ γλυχὺ μάρπτε, πιχρὸν δ᾽, ἐπὶ πικρὸν ὄρουφε, ὀξὺ δ᾽ ἐπ᾽ ὀξὺ, δαλερὸν δαλεροῦ λαδέτω, ubi 'Turnebi codex ὀξὺ δ᾽ ἐπ᾽ ὀξὺ ἔθη, δολερὸν δολεροῦ λάθετ᾽ ὧδε. De cibis et nu- trimento item loquens Macrobius Saturn. lib. VII, 5 : Singula autem, inquit, ad se similitudinem sui rapere, testis est Empedocles qui ait : ὡς γλυχὺ μὲν γλυχὺ μάρπτε, πικρὸν δ᾽ ἐπὶ πιχρὸν ὄρουσε" ὀξὺ δ᾽ ἐπ᾽ ὀξὺ ἔθη. θερμὸν δ᾽ ἐποχεύετο θερμῷ. Ma- crobium liquet poetze verba sic servasse, ut nulla vitii vel depravationis suspicio sit. Nam ne priora attingam, extrema θερμὸν δ᾽ ἐποχεύετο θερμῷ aptis- sime efferuntur. Nimirum ἐποχεύειν quod vulgo de mare feminam ineunte dicitur, hoc loco latius patet, ut ἐποχεύεσθαι nihil sit nisi. misceri. Quo- circa cum Sturzio Macrobium secutus sum. Quum autem simile ad simile ferri Empedocles tradide- rit idque ipsum his versibus, si Macrobio fides, expresserit : non erat quod de solis gustibus eum loqui vellet Steinhartus Meletem. Plotin. pag. 60, rejectisque ultimis verbis θερμὸν δ᾽ ἐποχεύετο θερμῷ aliam excogitaret clausulam λάῤε δ᾽ ἁλμυρὸν ἁλ-- μυρὸν ὧδε. Improbandz etiam cetere virorum doctorum conjecture e quibus Lobeckius 'Puua:. pag. λοι et 355 apud Macrobium scribi vult θερμὸν δ᾽ ἐπεχεύατο θέρμῷ et apud Plutarchum δαλερὸν δαλερῷ δ᾽ ἐπεχεῖτο. Quis inauditum hoc vocabulum tueri potest? Nempe sapienter jam X ylander ad Plutarchi locum notaverat, Empe- doclis versus ibi corruptos e Macrobio corri- gendos esse, nisi forte fieri potuit, ut philosophus δαλερὸν ἃ δαλὸς titione poetice pro calido dixerit. At obstat a.vocalis mensura quas ut in δαλὸς pro- ducitur (cf. Hom. Od. lib. V. 488; Hesiod. Op. et D. vs. 703), ita. in δαλερός corripi non posset, si ejusmodi vocem a veteribus usurpatam esse con- staret. Nemo vero tali epitheto usus est. Qua- propter Leopardus Emendat. VIII, 10 ejus loco μαλερόν ut poneretur auctor fuit. Parum cogitate igitur Karstenius versui intulit δαλερὸν δαλερῷ δ᾽ ἐποχεῦτο, licet etiam ἐποχεῖτο et. ἐπόχευεν propo- suerit, quorum posterius Steinio arrisit. Denique ne quis nodum in scirpo quarat, addo quemad- modum in priore versu dulcia amaris opponuntur, ' 5. 68 | COMMENTARIUS sic in posteriore acuta calidis opposita de frigidis iutelligenda videri. Siquidem hac translatrone Horatius Carm. lib. I, 9, 4 geiu acutum dixit et ante eum Pindarus Pyth. I, 20 χιὼν ὀξεῖα, ubi in- terpres Graecus : ὀξεῖαν δὲ χιόνα φησὶν, ἤτοι παρὰ τὴν πυχνότητα τῆς χαταφορᾶς ἢ παρὰ τὴν ψυχρότη- τα, ὅτι οἱ ἐφαπτόμενοι διμοιόν τι πάσχουσι τοῖς X&y- τουμένοις. Vss. 340-341. οἴνῳ ὕδωρ χτλ.] Philoponus in — - Aristot. de Generat. Anim. ll f. 59 a. : ᾿Εμπεδοχλῇς ἐν ἅπασι τοῖς σώμασι τοῖς ὑπὸ σελήνην, οἷον ὕδασι, ἐλαίοις καὶ τοῖς ἄλλοις εἶναι ἔλεγεν ἀναμεμιγμένους πόρους xal ναστά' καὶ τοὺς μὲν πόρους ἐχάλεσε χοῖλα, τὰ δὲ ναστὰ πυχνά. Καὶ ὧν μέν εἰσι τὰ ναστὰ καὶ οἱ πόροι, τουτέστι τὰ χοῖλα χαὶ πυχνά, σύμμετρα, ὥστε δύνασθαι δι’ ἀλλήλων χωρεῖν, τούτων ἔφασχεν εἶναι μῖξιν καὶ κρᾶσιν, οἷον ὕδατος xal οἴνου" ὧν δὲ ἀσύμ- μέτρα, ἄμιχτα ταῦτα εἶναι ἔφασχεν, ὥσπερ ἔλαιον xal ὕδωρ φησὶ γάρ" ὕδωρ οἴνῳ μᾶλλον ἐναρέθμιον, αὐτὰρ ἐλαίῳ οὐχ ἐθέλει. Quuin verba qua ex Philopono attuli metro repugnent, Empedocles autem pe- nultimam vocis ὕδωρ syllabam modo corripiat, ut vs. 358, modo producat, ut vs. 357, Sturzius edidit : οἴνῳ μᾶλλον ὕδωρ ἐναρίθμιον, αὐτὰρ ἐλαίῳ. Atqui ἐναρίθμιον quod valet adnumerandum vix quisquam dixerit de rebus qua vel coalescunt vel miscentur. Nam ne de aliis vocabulis loquar, imprimis hic exspectaveris ἄρθμιον quod eo sensu supra usurpavit Empedocles vs. 262. Qua re animadversa Karstenius scripsit ὕδωρ οἴνῳ μᾶλλον ἐνάρθμιον, αὐτὰρ ἐλαίῳ, Steinius vero οἴνῳ ὕδωρ μᾶλ- λον μὲν ἐνάρθμιον, αὐτὰρ ἐλαίῳ. Αἱ offendit compo- situm ἐνάρθμιον ἱἀοπθ auctoritate destitutum. Hinc haud gravatim reposui : οἴνῳ ὕδωρ μᾶλλον πέλει ἄρθμιον, αὐτὰρ ἐλαίῳ. Exemplum hoc proposuit Empedocles , ut demonstraret , quomodo in con- cubitu semen utriusque sexus nunc concordare, nunc discordare soleat, interdum fetum gignat, alias sterile maneat : unde mulorum etiam steri- litatem explicare conatus est. Discimus hoce duobus Aristotelis locis, ubi effatum illud tangit de Gener. Animal. I, 18 p, 805 Dt οὐ γὰρ δὴ οὐδὲ τοῦτο ἐνδέχεται λέγειν, ὡς (τὸ σπέρμα) τῇ καταχεράσει αὐξάνεται ὕστερον, ὥσπερ οἶνος ὕδατος προσεγχυθέντος. Cf. ibidem 11, 8 p. 83o E; Theophrastus deSensu c. 12 p. 651 ed. Schneid. Quod reliquum est istud οὐχ ἐθέλει subaudito συμμίγνυσθαι intelli- . geudum. Diserte id ponit Plato Soph. p. 362 E: καὶ μὴν ἕν γέ τι τούτων ἀναγκαῖον, ἢ πάντα ἢ μηδὲν 3| τὰ μὲν ἐθέλειν, τὰ δὲ μὴ συμμίγνυσθαι. Notum verbi ἐθέλειν usum , quo etiam ad res inanimatas transfertur, cum alii illustrarunt , tum Stallbau- mius in Plat, Phzdon. p. 103 D et de Rep. 1] p. 307 B. Vs. 342. βύσσῳ δὲ xr).] Plutarchus de Orac. def. pag. 433, vol. VII p. 704 ed. Reisk. osten- ' dens alia aliis esse congruentia Empedocle uti- tur auctore. Hzc autem ejus verba sunt : ἄλλα γὰρ ἄλλοις οἰκεῖα καὶ πρόσφορα, καθάπερ τῆς μὲν πορφύρας ὃ xóauoc, τῆς δὲ xóxxou τὸ νίτρον δοχεῖ τὴν βαφὴν ἄγειν μεμιγμένον" « βύσσῳ δὲ γλαυχῆς χρόχου χαταμίσγεται, » ὡς ᾿Εμπεδοχλῆς εἴρηκε. Patet de- pravatas esse versus Empedoclei reliquias , ut difficile sit poete manum resituere. Ac Xylan- der quidem tentavit : βύσσῳ δὲ γλαύχοιο xpóxou χαταμίσγεται ἄνθος, Sturzius vero ita edidit : βύσαῳ δὲ γλαυχῇ τὸ κρόκου χαταμίσγεται ἄνθος, sed in Addendis mutata sententia scribi voluit : βύσσῳ δὲ γλαυκῇ χόχλου χαταμίσγεται αἷμα. Dis- plicet in his conjecturis Plutarchez explicationis ab Empedoclea oratione discrepantia. Quis enim credat Empedoclem scripsisse χρόχου, Plutarchum xóxxou? Videtur autem poeta nibil nisi hoc dixisse, byssum nitro imbutam facile accipere et servare coccineum colorem, quoniam ambo, coccus et nitrum , nullo negotio commisceantur. Constat etiam nitrum ad purpuram et quodvis tincture genus adhibitum esse. Que quum ita sint, Karstenius astipulante Steinio vulgavit βύσσῳ δὲ γλαυχῇ xóxxou καταμίσγεται (ἄνθοφ). Ap- paret vero hic potius ξανθῇ quam γλαυχῇ requiri hoc sensu : « bysso autem flavae cocci flos atque ornamentum i. e. coccineus color admiscetur. » Vss. 343-367. ὧδε δ᾽ ἀναπνεῖ---ἶσον ὀπίσσω Aristoteles de Respiratione c. 7 pag. 473 b. ed. Bekker. hoc fragmentum servavit quo Empedo- clis de respiratione sententia continetur. Ait quidem Aristoteles, illum non distincte signifi- care, utrum de oris an de narium respiratione lequatur, sed ipse de naribus potissimum accipit, ut iudicat ejus explicatio his versibus adjecta : Ἐμπεδοχλῆς. o. . . περὶ τῆς διὰ τῶν μυχτήρων ἀναπνοῆς λέγων, οἴεται περὶ τῆς χυρίας λέγειν ἀνα- πνοῆς. τὴν κυρίαν vocat eam quse fit per arteriam. In sequentibus vero paulo dubitantius loquitur. Caterum interpretes antiqui non magis quam recentiores cardinem rei in voce ῥινῶν vs. 346 quam asum interpretantur verti intelligentes totum locum ad narium respirationem referunt. Ab his omnibus discesserunt Lommatzschius et Karstenius contendentes Empedoclem nihil hic precipere de respiratione qua aliqua corporis parte per os vel nares fiat, sed de ea qua toto corpore per meatus animalibus contingit. Mihi ambo ista respirationis genera sic videtur hoc loco descripsisse philosophus, ut generatim illum respirandi modum qui toto fit corpore aduimnbret, sed de narium respiratione sigillatim disserat, IN EMPEDOCLIS CABMINLM RELIQUIAS. Juvat autem ipsius Aristotelis interpretationem memorare : Γίνεσθαι δέφησι τὴν ἀναπνοὴν xal ἐχπνοὴν διὰ τὸ φλέδας εἶναί τινας, ἐν αἷς ἔνεστι μὲν αἷμα, οὐ μέντοι πλήρεις εἰσὶν αἵματος, ἔχουσι δὲ πόρους εἷς τὸν ἕξω ἀέρα, τῶν μὲν τοῦ σώματος (leg. αἵματος cum Karst.) μορίων ἐλάττους, τῶν δὲ τοῦ ἀέρος μείζους" διὸ τοῦ αἵματος πεφυχότος χινεῖσθαι ἄνω χαὶ κάτω, χάτω μὲν φερομένου, εἰσρεῖν τὸν ἀέρα χαὶ γίνεσθαι ἀναπνοήν, ἄνω δ᾽ ἰόντος, ἐχπίπτειν θύραζε xal γίνεσθαι τὴν ἐχπνοήν, παρειχάζων τὸ συμθαῖνον ταῖς χλεψύ- δραις. Similiter Plutarchus de Plac. phil. IV, 22 Empedoclis preceptum proponit : Φερομένου τοῦ αἵματος ὡς πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν xal τὸ ἀερῶδες διὰ τῶν ῥινῶν ταῖς ἑαυτοῦ ἐπιῤῥοίαις ἀναθλίδοντος, καὶ τὴν ἐχχώρησιν (leg. τῇ ἐχχωρήσει deleto xai) αὐτοῦ [τοῦ ἀέρος] γίνεσθαι τὴν ἐκπνοήν᾽ παλινδρομοῦντος δὲ (τοῦ αἵματος) χαὶ τοῦ ἀέρος ἀντεπεισαχθέντος εἷς τὰ διὰ τοῦ αἵματος ἀραιώματα, τὴν εἰσπνοήν᾽ ὑπομιμνή- exe δὲ αὐτὸ ἐπὶ τῆς χλεψύδρας. Vs. 343-344. ὧδε δ᾽ ἀναπνεῖ----τέτανται] σύριγγας intelligit fistulas sive tubulos in summo corpore, quo nomine Aristoteles et ipse utitur de Respi- rat. c. 15 : Αἴτιον τοῦ μὲν ἀναπνεῖν ὃ πνεύμων σουφὸς ὧν xal συρίγγων πλήρης. Hic φλέδας τινὰς interpretatur, ut vidimus, sed exsangues venas vel potius non plenas sanguinis. Vss. 345—347. xal σφιν ἐπὶ στομίοις πυχναῖς χτλ.] Jta recte hac verba edidit Bekkerus , quum antea legeretur ἐπιστοαίοις xuxvot Praterea pro τέρθρα aliquot libri mendose τέθρα, pro φόνου plerique φανόν, qua vitia jam Stephanus sustulit. σφιν pertinet ad animalia, στομίοις ad σαρχῶν σύριγγας. δινῶν £e, ata τέρθρα Karstenius cum Lommatzschio cutis superficiem interpretatur, parum probabili- ter. Rectius hzc cum antiquis enarratoribus na- rium prominentem extremitatem esse dicas, i. e. nares in extremo corpore prominentes. Quocirca Leonicus simpliciter eztremas nares vertit. Vss. 348-350. ἔνθεν ἔπειθ᾽ ---πάλιν ἐχπνεῖ] ἀπαΐξη e membranis quibusdam vulgavit Bekkerus pro veteri scriptura ἐπαΐξη quz non recte opponeba- tur sequenti ἀναθρώσχη. χατανίσσεται Karstenius scripsit pro vulgato χαταδήσεται, quod ferri non potest. Neque enim de re futura agitur. Nonnulli codices habent χαταΐσσεται, vocabulum commo- dissimum nisi metrum obstaret. Deinde vs. 35o vulgo legitur εὖτε δ᾽ ἀναθρώσχει cujus loco Kar- stenius melius posuit ἀναθρώσχη. Cf. infra vs. 367. Vs. 351. χλεψύδρῃς παίζησι διιπετέος x13. ] Olim scribebatur χλεψύδραις παίζουσα δι’ εὐπετέος χαλχοῖο mutatum ἃ Bekkero codieum ope in χλεψύδρην παίζησι δι᾽ εὐπετέος qa)xoio, εὖτε μὲν χτλ. Codices partim χλεψύδραις, partim χλεψύδρην, sed requiri- 69 tur χλεψύδρης. Prastat vero παίζησι participio παίζουσα quia verbo finito anacoluthon vitatur. Quod duo libri ambigue παίζουσι exhibent vix memorandum est. Pro vitioso δι᾽ εὐπετέος optime codices praebent id quod Bergkius conjecerat, διιπετέος. Reciprocus ille aeris et sanguinis motus declaratur similitudine clepsydre qua puella ludit. Quales fuerint veterum clepsydrz cum ex boc loco patet, tunm ex aliis antiquorum testi- moniis. Vide Simplicium in Aristot. Phys. 1V, 6 f. 351, b et de Coll. II f. 127, b ed. Ald. cf. Schol. Aristot, ed. Brandis. p. 506 b. Adde Hlero- nis Alexandrini Pneumatica in Vett.'Mathematico- rum operibus Parisiis 1693 fol. p. 145 et Petav. in Synesii Dionem p. a1. Vs. 353. εἰς ὕδατος x13. | ὕδατος δέμας periphrasis est ut vs. 173 αἴης λάσιον δέμας. Vs. 354. οὐ τότ᾽ ἐς ἄγγοσδ᾽ ὄμθρος x1^.] posui e Steinii conjectura ; quum in plerisque libris le- gatur οὐδετ᾽ et ἄγγοσδ᾽, pauci habeant οὐδ᾽ ὅτ᾽ vel οὐδ᾽ ὅτι, unde Bekkerus fecit οὐδ᾽ ὅγ᾽ ἐς ἄγγοσδ᾽ ὄὅμθδρος. Antea vulgabatur οὐδέ γ᾽ ἐς ἄγγος ἔτ᾽ ὅμθρος. Karstenius edidit οὐδέ «' ἐς ἄγγοσδ᾽ ὅμόρος. Vs. 357. πνεύματος ἔλλείποντος χτλ.] αἴσιμον ἢ. l. idem valet quod χρήσιμον. Hesychius αἴσιμον " ἀγαθόν, συμφέρον, xal τὰ ὅμοια. Vocatur autem aqua utilis propterea. quod in vita communi fre- quens erat clepsydrarum usus, in quas quotidie infundebatur. Licet etiam comparare Pindari (Olymp. I, 1) illud : ἄριστον piv ὕδωρ, ubi Scho- liastes : τὸ μὲν ὕδωρ [ἄριστον] εἰς τὸ ζῆν, οὗ ἄνευ βιοῦν ἀδύνατον. Quod reliquum est quamquam ὕδα- τος αἶσα vs. 322 de certa aqua quantitate dicitur, tamen hic αἴσιμον ὕδωρ ad certam aqua portionem quantam vas capiat non possis referre , siquidem optimorum scriptorum usus obstat. Neque vero eo sensu accepit Simplicius in Phys. lib. IV, 6 f. 151, b (Schol. Aristot. ed. Brandis. p. 380) : Τὰς χλεψύδρας ἐπιδειχνύντες, τουτέστι τοὺς ἅρπαγας, ὅταν μὲν ἔχωσιν ἀέρα. μὴ δεχομένας ὕδωρ, ἐκμυ- ,ζηθέντος δὲ αὐτοῦ (τοῦ ἀέρος), εὐθέως ἁρπάζουσι τὸ ὕδωρ, xal οὗ πρότερον ἀφιᾶσι, πρὶν τὸν ἐπιπωρματί- ζοντα τὴν ὀπὴν δάχτυλον ἀφελών τις, τῷ ἐξιόντι ὕδατι ἀνάλογον εἰσελθεῖν ἀέρα συγχωρήσει. Fallitur Kar- stenius ex hoc Simplicii loco colligens eum ἀνά- λογον ὕδωρ hic esse velle Empedocleum αἴσιμον ὕδωρ. Inest hoc magis in ipsa rei natura quam in Empedocleo vocabulo. Multo minus aptum est quod ex aliis libris petitum recepit Bekkerus αὔξιμον ὕδωρ. Vs. 358-360. ὡς δ᾽ αὔτως---ἐρύχει] Priores edi- tiones ἔχῃ quod ex epicorum poetarum usu re- stituit jam Karstenius. Bekkerus vulgavit ἔχει nulla lectionis varietate memorata. Porro χάτα 10 cum eodem Karstenio pro χατὰ posui, quia verbo £j» jungendum est. Deinde βροτέῳ 7pot retinui de manu intelligens spreto interpretamento χερὶ quod ex uno codice enotavit Bekkerus. Sequentia vulgo sic scribebantur : αἰθὴρ δ᾽ ἐκτὸς ἔσω x3). Sed quum hic versiculus apodosin contineat praecedentium, deleta opus fuit particula δὲ quam primus omisit Karstenius. Vs. 363. αἴσιμον ὕδωρ hic quoque servavi , ut vs. 354; Bekkerus αὔξιμον. Vs, 364 sq. Pro χλαδασσόμενον Lobeckius Pa- thol. p. 89 injuria κλυδασσόμενον exarandum esse statuit neglecta Hesychii glossa : χλαδᾶσαι" σεῖσαι, unde suspicari licet χλαδᾶν et χλαδάσσειν de velie- menti motu dictum eamdem prope vim habuisse. Quod versum claudit διὰ γυίων jam restituit Ste- phanus expulsa falsa scriptura plurimortm co- dicum δι’ ἀγυιῶν. Hujus autem emendationem paucorum librorum auctoritate in quibus διὰ (9v, γύων vel γυῶν est, firmatam invenit Bek- kerus. Membrana omnes in δππότε ἐπαΐξειε con- spirant, sed ut vs. 348 quorumdam codicum lectionem ἀπαΐξη, merito prztulit Bekkerus vul- gate ἐπαίΐξη propter verbum oppositum dva- θρώσχη : ita etiam híc ἐπαΐξειε in ἀπαΐξειε mutari oportuit, quoniam idem vocabulum altera ex parte respondet. Correctionem hanc a Steinio propositam recepi. Vs. 366. αἰθέρος εὐθὺς ῥεῦμα χτλ.Ἶ Ita Bekkerus e quattuor codicibus edidit; reliqui pro αἰθέρος habent ἕτερον, veteres editiones θάτερον quod mirum est Karstenio placuisse. Nam post inter- jectam longam comparationem quis non videt aeris vocabulum repetendum perspicuitatis causa fuisse? Vs. 367. εὖτε δ᾽ ἀναθρώσχη x:À.] scripsi cum Bekkero ; libri partim ἀναθρώσχη partim &vafpo- dxo vel ἀναθρώσχει. Vs. 368. χέμματα χτλ.] Plutarchus Quiest. nat. p. 917; vol. X p. 642 ed. Reisk. : Πότερον αἷ xóvec, ὥς qnotv ᾿Εμπεδοχλῆς, χέμματα θηρείων μελέων μυ- χτῆρσιν ἐρευνῶσαι τὰς ἀποῤῥοίας ἀναλαμύάνουσιν, ἃς ἐναπολείπει τὰ θηρία τῇ ὕλη χτλ. Idem de Curiositate pag. ὅλο; vol. VIII pag. 67 ed. Reisk. versum omisso auctori$ nomine sic exhibet : Of χυνηγοὶ τοὺς σχύλαχας. . . . ἀναχρούουσι, χαθαρὸν αὐτῶν xal ἄχρατον φυλάττοντες τὸ αἰσθητήριον ἐπὶ τὸ οἰκεῖον ἔργον, ἵνα εὐτονώτερον ἐμφύηται τοῖς ἴχνεσι, « τέρματα θηρίων μελέων μυχτῆρσιν ἐρευνῶν. » Pertinet igitur hic versus ad canum sagacium odoratum. Com- parato utroque Plutarchi loco Empedoclis ma- num restituere mihi visus sum scribendo : xév- pata θηρείων μελέων μυχτῆρσιν ἐρευνῶν intell. χύων hac sententia : « canis ferinorum membrorum cu- ᾿ COMMENTARIUS bilia naribus indagans » i. e. ut vulgo loquimur, ferarum lustra indagans. Interpretum conjecturas variasque opiniones referre vix attinet , e quibus Sturzius τέρματα μελέων, extremitates membrorum, perperam esse vult pedes et pedum vestigia; Buttmannus Comment. Soc. Lips. vol. IV χέρματα parum probabiliter conjecit, Karstenius τέρματα θηρείων λεχέων posuit, Quod posteriore Plutarchi loco Dübneri editio habet πέλματα, tenuit Steinius. Vs. 369. ὧδε μὲν xx).] legitur apud Theophra- stum de Sensu cap. 22 p. 656, qui Empedoclem reprehendens, quod respirationem et olfactum ex eadem causa repetat, his utitur verbis: Ὁ δὲ ὡς ταὐτῆς οὔσης τῆς αἰτίας xal ἐπὶ τέλει πάλιν εἴρηχεν ὥσπερ ἐπισημαινόμενος: ὧδὲ μὲν x1À, Hesychio etiam ὀσμὴ est ὄσφρησις qui fortasse hanc vocis signifi- cationem ex Empedocle annotavit. Vs. 370 Theophrastus ibid. cap. 9 : Τὴν δ᾽ dxo?v ἀπὸ τῶν ἔσωθεν γίνεσθαι ψόφων᾽ ὅταν γὰρ ὑπὸ τῆς φωνῆς χινηθῇ (ἢ ἀχοὴ), ἠχεῖν ἐντός - ὥσπερ γὰρ εἶναι χώδωνα τῶν ἔσω ἤχων τὴν ἀχοήν, ἣν προσαγορεύει σάρχινον ὄζον, χινουμένην δὲ παίειν τὸν ἀέρα πρὸς τὰ στερεὰ xal ποιεῖν ἦχον, i. e. « auditum interioribus sonis effici : quippe aurem, quando voce feriatur, intra se ipsam sonare : esse enim velut tubam eorum qua intus sonant aurem , quam carneum nodum appellat, quo tempore vero feriatur eam aerem densis (h. e. cartilagineis) parietibus re- percutere sonitumque reddere, » Scripsi cum Karstenio ἀπὸ τῶν ἔσωθεν pro vulgato ἀπὸ τῶν ἔξωθεν inductus Theophrasti refutatione cap. 21 dogma Empedocleum sic refellentis : Ἀλλὰ περὶ τὴν ἀχοὴν ὅταν ἀποξῷ τοῖς ἔσωθεν γίγνεσθαι ψόφοις, ἄτοπον τὸ οἴεσθαι, δῆλον εἶναι, πῶς ἀχγύουσιν ἔνδον ποιήσαντα ψόφον ὥσπερ χώδωνα " τῶν μὲν γὰρ ἔξω δι ἐκεῖνον (τὸν χώδωνα) ἀχούομεν, ἐκείνου δὲ ψοφοῦντος διὰ τί; quorum verborum sensus est : « sed ine- ptum esse credere que de auditu interioribus sonis effecto dicat apparere quarenti quomodo audiant tubam, intus sonantem : externos enim sonos per tubam audimus; at qua ratione ipsam tubam? » Similiter Plutarchus de Plac. phil. IV, 16 : Ἐμπεδοκλῆς τὴν ἀχοὴν γίνεσθαι κατὰ πρόσπτωσιν πνεύματος τῷ χοχλιώδει, ὅπερ φησὶν ἐξηρτῆσθαι ἐντὸς τοῦ ᾧτός, κώδωνος δίκην αἰωρούμενον καὶ τυπτόμενον, 1. e. « auditum effici aere illapso in cochleam cartilagineam , quam intra aurem apta- tam dicit, tintinnabuli in modum suspensam et pulsatam, » Jam si a vocabulo χοχλιῶδες dis- cesseris quod ab interprete profectum esse dicas, parum refert , tubam an tintinnabulum Empedo- cles in aure inesse voluerit : patet autem philo- sophum statuisse, auditum effici partim externo IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 11 sonitu sive aeris tactu, partim auris ipsius re- sonantia, quae ambo inter se congrua esse et alterum alteri respondere. Ipsam vero aurem nominavit σάρχινον ὄζον, carneum nodum. Haud minus audaci translatione brachia χλάδους vs. 393 vocat. De utriusque vocis discrimine vide quse disputavit Stephanus in Thes. ling. grzc. Vs. 37 1. μία γίγνεται xx).] citat Strabo lib. VIII pag. 364 ed. Cas. et omisso poete nomine Ari- stoteles Poet. cap. 21, pag. 1458 a ed. Bekker. uterque tamquam apocopes exemplum. Etenim dy ἀντὶ τοῦ ὄψις dici volunt. Ex Empedocle sine dubio hausit Hesychius qui ὄψ exponit ὄψις, ó- φθαλμός, 7) φωνή, quamquam eumdem usum Ánti- machus etiam agnoscit. Cf. fragm. LV pag. 94 ed. Schellenb. Vss. 372-374. αἵματος---“νόημα] laudat Porphyr. apud Stobzum Eclog. Phys. lib. I p. 1026 (pag. 439 ed. Gaisf.). Vetus opinio eaque jam Homero tributa, sed imprimis ab Empedocle celebrata mentis sedem vel ipsam mentem esse cordi suf- fusum sanguinem, Testis Stobzus l. c. multique antiquorum quorum locos collegerunt Menagius in Diog. Laert. Vll, 159, Wakefieldius in Lucret. ]H vs. 43, Sturzius Emped. pag. 439 seqq. Lectio multimodis vitiata est. Canterus inepte αἵματος dv πελάγεσσι τετραμ μένου ἀντιθρῶντος et pro χυχλίσχεται χιχλήσχεται. Scaliger αἵματος ἀν- θρώποισι τεθραμμένη [pro vulg. τετραμμένα] ἀντι- θορόντος, item. χιχλήσχεται, Pleraque hec menda jam Heerenius sustulit qui τεθραμμένη (intell. φρήν) e Grotii emendatione recepit, χυχλίσχεται e membranis. Pro ἀντιθρῶντος idem e codice protulit ἀντιθροῶντος. quod Karstenius mutavit in ἀμφιθροῶντος. Bergkius de reliqq. com. Att. p. 167 scribi volebat τεθραμμένον ἀντιθορόντος, Panzerbieterus χεχραμένα ἀνθρώσχοντος, τῇ δὲ νόημα, Sed requiritur ἀντιθροοῦντος. Ultimus versus corrupte exaratus est in Etym. M. : αἷμα γὰρ dv- θρώποισι περιχάρδιον νόημα, omisso ἐστί ; similiter in Orion. Etym. excerpt. p. 185 (Sturz.). At nihil vitiosius ea scriptura quam babet Etym. Gu. v αἷμα" xat 6 ᾿Ἐμπαιδοχλῇς (sic): alua γὰρ ἀνθρώπῳ ποιήσει περικάρδιον νόημα τοῦ ἀνθρώπου. Fallitur Philoponus de An. cap. 8 hunc versum Critie assignans. Cf. Fabric. Bibl. Graec. vol. X p. 659 ed. Harl. Latine eum verterunt Tertullianus de Án. c. 15 p. 576 et Chalcidius in Plat. Tim. p. 305. Czterum falso Steinius τεθραμμένη ita. in- pretatur, ut χραδίη intelligat allatis Censorini verbis e cap. VÍ quibus nihil probatur. — Vss. 325-377. Aristoteles de An. IIT, 3 pag. 427€d. Bekker.: Oi ἀρχαῖοι τὸ φρονεῖν xai τὸ αἰσθά- νισθαι ταὐτὺν εἶναί φασιν, ὥσπερ καὶ ᾿Εμαπελοχλῆς εἴρηχε" « πρὸς παρεὸν γὰρ μῆτις ἀέξεται ἀνθρώποισιν, » xai ἐν ἄλλοις, « ὅθεν σφίσιν αἰεὶ xal τὸ φρονεῖν ἀλλοῖα παρίσταται. » Repetiit hos versus Philoponus Comment. de An. lII,lit. P, Primum refert etiam Tbhemistius ad Aristot. de An. I, f. 72a (85. b). Aristoteles Metaph. 1Π, 5 p. 1009 b ed. Bekker. : Kal γὰρ ᾿Εμπεδοκλῇς μεταβάλλοντας τὴν ἕξιν μεταδάλλειν φησὶ τὴν φρόνησιν' « πρὸς πα- ρεὸν γὰρ μῆτις ἐναύξεται ἀνθρώποισιν. » καὶ ἐν ἑτέροις δὲ λέγει ὅτι « ὅσσον ἀλλοῖοι μετέφυν, τόσον ἄρ σφισιν αἰεὶ xat τὸ φρονεῖν ἀλλοῖα παρίστατο. » Pro ἀέξεται alii ἐναύξεται, Aristoteles e verbis Empedocleis colligit, Agrigentinum vatem ut plerosque ve- teres τὸ φρονεῖν et. τὸ αἰσθάνεσθαι idem putasse. Intelligit autem τὸ παρεὸν res praesentes quz sen- sibus percipiuntur, quasi dicat τὸ αἰσθητόν; jam quod τῷ αἰσθητῷ afficitur αἴσθησις est : ergo μῆτις sive φρόνησις idem atque αἴσθησις. Qua de re uberrime disserit Philoponus 1. 1. lit. P. p. 3. Aristoteles de Anim. l. c. cum Empedoclis decreto componit Homericum illud Odyss. XVIII, 135: Τοῖος γὰρ νόος ἐστὶν ἐπικθονίων ἀνθρώπων, οἷον ἐπ᾽ ἦμαρ ἄγησι πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε. Quod imitando expressit Árchilochus ap. Laert. IX, 71. Discrepat ab Aristotelis interpretatione ea quam proponit Simplicius de An. Ill, f. 56 b, dicens, posse quidem τὸ παρεὸν accipi de eo quod est τὸ αἰσθητὸν, non tamen ab Empedocle ita acceptum esse : *H γὰρ μῆτις οὐ τοῖς αἰσθητοῖς, ἀλλὰ τοῖς νοητοῖς αὐτῇ παροῦσιν ἀεὶ εἷς τὴν ἑχυτῆς imo (ἀέξεται) τελειότητα " xal τὸ φρονεῖν ἐν τοῖς ὀνείροις ἀλλοῖα παριστᾷ (παρίστατο), οὐ διὰ τὰ ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν. . . . ἐγχαταλείμματα᾽ οὗ γὰρ φρονεῖν τὸ τοιόνδε" ἀλλ᾽ ὅτε, τοῦ λόγου ἀπολυομένου τῆς πρὸς τὸ σῶμα χαταστάσεως, χρείττων τις ἐν τοῖς ὕπνοις τῆς ἐν τῷ ἐγρηγορέναι γνῶσις τοῦ ἀγαθοῦ ἣ τοῦ ἀληθοῦς γίνεται. Sed verum vidit Aristoteles. MaleScaliger vs. 356 superiori adjunxit legens x«i ὅσον d22., rectius Sturzius et Karstenius ὅσσον γ᾽ ἀλλ... ego ὅσσον τ᾽ ἀλλ. cum Steinio posui. Olim vulgabatur ἀλλοίοις μετέφην, perperam a Sturzio mutatum in μετέην. Optime Bekkerus e membranis protulit : ἀλλοῖοι μετέφυν i. 6. ἀλλοῖοι μετεπλάσθησαν, quod metaphysicorum interpres Bessarion procul dubio in codice suo scriptum repperit. Pro xoi τὸ φρονεῖν Karstenius malebat xal φρονέειν. Quod e Simplicii verbis modo allatis sequitur Empedoclem hic de somniis agere, id ettam a Philopono in Aristot. de Anim.l. l. docetur : Ὁ γὰρ ᾿Ιωπεδοκλῖςς τὰς δια - φορὰς τῶν ὀνειράτων λέγων, φησὶν ὅτι ix τῶν μεθ᾽ ἡμέραν ἐνεργημάτων ai νυχτεριναὶ γίνονται φαντασίαι" ταύτην δὲ τὴν φαντασίαν φρόνησιν καλεῖ ἐν οἷς φησιν" « ὅθεν σφίσιν xal τὸ φρονεῖν ἀλλοῖα παρίσταται. » 72 Qui si fide digni sunt auctores, dicti Empedo- clei hic erit sensus : « Ut hominescorpore et sen- sibus mutantur, ita varia iis somnpiorum visa objiciuntur. » Sed dubia res est. Nam Aristotele certe judice latius patuit preceptum Empedo- cleum qui Metaph. 1. 1. cum his contulit versus Parmenideos : ὡς γὰρ ἕχαστος ἔχει x12, Vid. nos ad Parm. vss. 146-149. Vss. 378-382. Tres versus inde a γαίη usque ad λυγρῷ citant Aristoteles de Án. 1l, ἃ pag. 404 b ed, Bekker. : Ὅσοι μὲν οὖν ἐπὶ τὸ χινεῖσθαι τὸ ἔμ- ψυχον ἀπέδλεψαν, οὗτοι τὸ χινητικώτατον ὑπέλαθον τὴν ψυχήν" ὅσοι δ᾽ ἐπὶ τὸ γινώσχειν καὶ αἰσθάνεσθαι τῶν ὄντων, οὗτοι δὲ λέγουσι τὴν ψυχὴν τὰς ἀρχάς, οἵ μὲν πλείους ποιοῦντες, ol δὲ μίαν ταύτην, ὥσπερ ᾿Εμπεδοχλῆς μὲν ἐχ τῶν στοιχείων πάντων, εἶναι δὲ καὶ ἕκαστον ψυχὴν τούτων, λέγων οὕτω * γαίη xxÀ. et Metaph. II, 4 pag. 1000 ed. Bekk. : ἣ δὲ γνῶσις τοῦ ὁμοίου τῷ ὁμοίῳ * γαίη κτλ.; item Sextus Empi- ricus adv. Math. I, 303: VII, 92, 121: "Eotxs xal ὃ ᾿Εμπεδοχλῆς É& οὐσῶν τῶν τὰ πάντα συνεσταχυιῶν ἀρχῶν λέγειν ἰσάριθμα ταύταις ὑπάρχειν τὰ χριτήρια, 3v ὧν γέγραφε" γαίη χτλ. ἐμφαίνων ὡς γῆν μὲν xa- ταλαμδανόμεθα μετουσία γῆς, ὕδωρ δὲ χατὰ μετοχὰὴν ὕδατος, ἀέρα δὲ μετουσίᾳ τοῦ ἀέρος, χαὶ ἐπὶ πυρὸς τὸ ἀνάλογον. Philoponus in Aristot. de Gener. et Corr. Il, 6, f. 59 b ; Hippolytus αἱρέσ. ἔλεγχ. p. 165. Vs, 378 γαίη χτλ. affert Galenus de Hippocr. et Plat. plac. VII, 5 T. V p. 218 Chart. Philo- ponus in Aristot. de Anim. 1, lit. E, p. 4 et sz- pius in eodem commentario; ibidem lit. F, p. 3 laudat vss. 378 et 380 conjunctim omisso versu 379. Idem facit Proclus Comm. in Plat. Tim, 111 p. 232, € (pag. 561 ed, Schneid.). Latine hos versus Chalcidius in Tim. pag. 131 sic red- didit : Terram terreno comprendimus , sethera flammis, — : Humorem liquido, nostro spirabile flatu, Pacem iranquillo , Litem quoque litigioso. Initium inde a γαίη usque ad ἀΐδηλον exstat etiam in Stobei Flor. Append. ed. Gaisf. pag. 73. Versus hi ad animi cognitionem spectant. Cogno- scimus res propterea quod animi sensuumque natura cum externarum rerum natura. congruit et cognata est. Hinc illud γιγνώσχεσθαι τῷ ὁμοίῳ τὸ ὅμοιον. Quamobrem ὀπώπαμεν non solum de visu, sed de omni cognoscendi facultate intelli- gendum, ut efficitur e versu 38a : xal τούτοις φρονέουσι. [dem est verborum ἀθρεῖν vs. 53 et δέρ- χεσθαι vs. 82 usus, qua de mente usurpantur. Quum igitur mens nostra elementa et qua ex his coaluerunt cernat, ipsa quoque easdem has na- turas complectitur, terram, aquam, aerem, ignem, non quidem crassam illam materiem, e | COMMENTARIUS sed subtiliorem quamdam, divine elementorum nature cognatam. Placitum hoc quo siinile si- mili eognosci statuitur, illustrat Aristoteles de Anim. I. 1. : Τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον καὶ Πλάτων ἐν τῷ Τιμαίῳ τὴν ψυχὴν ἐκ τῶν στοιχείων ποιεῖ" γιγνώσχεσθαι γὰρ τῷ ὁμοίῳ τὸ ὅμοιον, τὰ δὲ πράγματα ix τῶν ἀρχῶν εἶναι, Vid. Plat. Tim. p. 35. In eamdem senten- tiam Plotinus de Pulchrit. p. 57, G : Τὸ γὰρ δρῶν πρὸς τὸ δρώμενον συγγενὲς xal ὅμοιον ποιησάμενον, δεῖ ἐπιθάλλειν τῇ θέᾳ. οὗ γὰρ ἂν πώποτε εἶδεν ὀφθαλ- μὸς ἥλιον, ἡλιοειδὴς μὴ γεγενημένος, οὐδὲ τὸ καλὸν ἂν ἴδοι ψυχή, μὴ καλὴ γενομένη. Cf. Proclus in Tim. p. 23a (p. 561 ed. Schneid.); id. in Parmen. T. V, p. 182, 248; Theol. Plat. I, 3. — αἰθέρα h. 1. aerem dicit ut vs. 79. Apud Sextum semel (adv. Math. I, 303) ἠέρι δ᾽ ἠέρα δῖον quod pro interpre- tamento habemus. δῖον Aristot. Metaph. ed. Bekk. sed de Anim, δῖαν, licet ibi membranarum scri- ptura variet; δῖαν exhibet etiam Philoponus. Utrumque satis frequens est. Pro στοργῇ δὲ στοργὴν in quibusdam libris invenitur στοργὴν δὲ στοργῇ, denique pro νεῖχος δέ τε inepte νεῖχος δέ γε. Vss. 381-381. ix τούτων γὰρ xx).] citat Theo- phrastus de Sensu cap. 10 p. 651 ed. Schneid. : Διαριθμησάμενος γὰρ ὡς ἕκαστον ἑχάστῳ γνωρίζομεν, ἐπὶ τέλει προσέθηχεν ὡς ix τούτων πάντα πεπήγασιν ἁρμοσθέντα" xal τούτοις φρονέουσι xol ἄδονται xal ἀνιῶνται. διὸ xol αἵματι μάλιστα φρονεῖν" ἐν τούτῳ γὰρ μάλιστα χεχρᾶσθαι [ἐστὶ] τὰ στοιχεῖα τῶν μερῶν. Pro ἄδονται xal Karstenius recte posuit ἥδοντ᾽ 25" quum dorica formz hie nihil loci sit, χαὶ autem ferri nequeat, Przeterea ἐστι quod post χεχρᾶσθαι abundat uncis inclusi. Vss. 383-386. Hippolytus (Origenes) αἱρέσ. Dayy. p. 354 : Μέσον δὲ εἶναι τῶν διαφόρων ἀρχῶν δίκαιον λόγον, καθ᾽ ὃν συγχρίνεται τὰ διηρημένα ὑπὸ τοῦ νείχους xal προσαρμόζεται κατὰ τὴν φιλίαν τῷ ἑνί, τοῦτον δὲ αὐτὸν τὸν δίχαιον λόγον τὸν τῇ φιλία συνα-- γωνιζόμενον Μοῦσαν ὃ ᾿Εμπεδοχλῆς προσαγορεύων xal αὐτὸς αὐτῷ (leg. cum Steinio αὐτὴν αὑτῷ) συναγω- νίζεσθαι παραχαλεῖ, λέγων ὧδέ πως. Vs. 383 codicis scripturam εἰχάραι φημερίων correxit Millerus qui et ἕνεκεν mutatum volebat in ἔμελεν. Praeterea pro τινος quod est ih. codice Schneidewinus scripsit τί σοι. Vs. 384 ἡμετέρης posuit idem vir doctus pro exemplaris manu exarati lectione ἡμετέρας, simul- que ἔμελεν metri redintegrandi gratia addidit. Sequitur in codice μελέτας cujus loco ego πρώην versui intuli. Vs. 385 εὐχομένῳ reposuit Schnei- dewinus, ubi eodex inepte εὐχομένων. Vs. 386 μαχάρων Milleri correctio est; cod. μαχαρίων. Pro ἀγαθὸν λόγον, i. e. bona verba sive boni ominis verba, Schneidewinus malebat χαθαρὸν λόγον φχῦο minime opus est. IN EMPEDOCLIS ΟΛΆΜΙΝΌΜ RELIQUIAS. 73 Vss. 387-388. ὅλῥιος--- μέμηλεν] servavit Cle- mens Alex. Strom, VI p. 615 A. Jam a rebus hu- manis transitus fit ad divinas, quas tertio libro ab Empedocle tractatas esse conjicimus e verss. 392 seqq. Πραπίδων πλοῦτον dixit etiam vs. 429. Ita vero θείας πραπίδας memorat poeta, ut mentem non tam per se divinam quam divinarum rerum cognitiene repletam intelligat. Opponitur enim eorum bominum socordia quibus obscura de diis opinio, poetarum potissimum commentis innixa, cordi est. Vss. 389-396. conjunxi cum Bergkio et Steinio. Vss. 389-391 Clemens Alex, Strom. V p. 587 B (p. 644) : τὸ vdp tot θεῖον ὁ Ἀχραγαντῖνός φησι ποιητής, ox ἔστιν χτλ. 'Theodoret. Therap. 1 p. 476 D, exigua lectionis varietate. Nam apud Clementem est οὐχ ἔστιν πελάσασθαι ἐν 090. apud Theodoretum οὐκ ἔστι πελάσασθ᾽. οὐδ᾽ ὄφθ. — Vs. 390, ἥπερ γε jam a Sturzio propositum recepi cum Karstenio pro vulgato ἥπερ τε. Empedoclis locum in dispari argumento imitatus est Lucretius V, 101 sqq: Ut fit, ubi insolitam rem apportes auribus ante, nec tamen hanc possis oculorum subdere visu , Bec jacere indu. manus, via quà munita fidei proxoma fert humanum in pectus templaque mentis. Respondet autem oculorum subdere visu Empe- docleo ὀφθαλμοῖσιν ἐφιχτόν, Jacere. indu | manus χερσὶ λαθεῖν, via munita fidei etc. πειθοῦς ἁμαξιτὸς χτλ. Neque vero probamus Karstenii conjecturas qui pro ἥπερ e Lucretio corrigendum censet ἧπερ qua et pro μεγίστη, ἀγχίστη proxima. — - Vss. 392-396. οὔτε γὰρ ἀνδρ. —0o7,0w ] Ammo- nius in Aristot. de interpretatione f. 199, b. ed. Venet. 1545 : *O ᾿Ἀχραγαντῖνος σοφὸς ἐπιῤῥαπίζων τοὺς περὶ θεῶν ὥς ἀνθρωποειδῶν ὄντων παρὰ τοῖς ποιηταῖς, λεγομένους μύθους, ἐπήγαγε προηγουμένως μὲν περὶ Ἀπόλλωνος, περὶ οὗ ἦν αὐτῷ προσεχῶς ὁ λόγος, χατὰ δὲ τὸν αὐτὸν τρόπον xal περὶ τοῦ θείου παντὸς ἁπλῶς ἀποφαινόμενος" οὔτε χτλ. Tzetzes Chil. XIII, 79: ᾿Ἐμκεδοχλῆς τί 6 θεὸς τάδε xat! ἔπος λέγει. — Vs. 392 οὔτε γὰρ ἀνδρομέη χεφαλὴ Ammonius, quod Sturzius εἰ Karstenius mutarunt in οὔτε γὰρ ἀν- δρομέη χεφαλῇ; sed Tzetzes : οὗ μὲν γὰρ βροτέη χε- φαλῇ, quem secuti sunt Bergkius et Steinius. — Vss. 393 et 394. Hippolytus αἱρέσ. ἔλεγχ. p. 348: περὶ μὲν τῆς τοῦ χόσμου ἰδέας ὁποία τίς ἐστιν ὑπὸ τῆς φιλίας χοσμουμένη, λέγει τοιοῦτόν τινα τρόπον, sub-- junctis his versus reliquiis : ἀλλὰ σφαῖρος ἔην xal ὅς ἐστιν αὐτῷ, unde Schneidewinus suspicatus est versus 393 et 394 bis ab Empedocle scriptos, altero autem loco hanc iis clausulam adjectam fuisse : ἀλλὰ σφαῖρος ἕεις xal πάντοθεν ἶσος ξαυτῷ. Sic &nim ipse versum corrigendum esse statuit. Ego hujusmodi versiculum a poeta profectum quidem non nego, sed perperam ab Hippolyto superioribus annexum existimo. — Vs. 393 οὐ, μὲν ἀπαὶ Tzetzes; οὐ γὰρ ἀπὸ Hippolytus; οὔτ᾽ ἀπό οἱ posuit Karstenius. Deinde νώτων γε Ammonius et 'Tzetzes; recte Hippolytus νώτοιο, quod primus probavit Schneidewinus, Sequitur δύο apud Tzetzam, cujus loco Ammonius δύω habet, re- ceptum a Karstenio. χλάδοι intell, brachia. Cf. ad vs. 370. ἀΐσσονται Hippolytus, ἀΐσσουσιν Ammon. et ''zetzes. Vs. 394 γοῦνα xal Tzetzes, quod Ste- phanus et Scaliger in γοῦν᾽, οὐ converterunt, γούνατ᾽ οὗ Hippolytus. μήδεα λαχνήεντα Tzetzes; μήδεα γενήεντα Hippolytus. Vss. 395 εἰ 396 egregiam de Deo sententiam continent e tertio Physicorum libro sumtam teste Tzetze Chiliad. VIL, 522 seq.: Ἐμπεδοχλῆς τῷ τρίτῳ τε τῶν φυσιχῶν δειχνύων τίς fj οὐσία τοῦ θεοῦ xaz' ἔπος οὕτω λέγων᾽ ἀλλὰ φρὴν κτλ. Idem de ea- dem re agens ap. Matrang. Anecd. Tom. 1 pag. 23o Empedoclem , Platonem et Anaxagoram hoc modo jungit : ' Ἐμπεδοκλῆς γὰρ Πλάτων τε καὶ ὃ Ἀναξαγόρας, ἄλλοι τε πόσοι τῶν ἐχτός, νοῦν τὸν θεὸν χαλοῦσιν. Vss. 397-408. ὦ φίλοι---εὐηκέα βάξιν] exstant apud Diogenem Laertium VIII, 62 bis paulo post subjunctis : αὐτοὺς δὲ τούτους τοὺς χαϑαρμοὺς ἐν Ὀλυμ- vía διαῤῥαψωδῆσαι λέγεται Κλεομένην τὸν ῥαψῳδόν, item in Ánthol. gr. Bosch. lib. I tit. 86 T. I p. 338 exceptis vss. 399 et 407. Adde Anthol. gr. Jacobs. IX, 569. Vss. 397 sq. ὦ φίλοι --- πόλευς, praterea vs. 400 χαίρετ᾽ ---πωλεῦμαι memorantur a Laertio VIII, 54 et 66, e cujus verbis discimus hos versus initium lustralium carminum fuisse. Ait enim ὅτι δ᾽ ἦν Ἀχραγαντῖνος ἐχ Σιχελίας, αὐτὸς ἐναρχόμενος τῶν Καθαρμῶν φησι. Vs. 400 afferunt etiam Philo. stratus Vit. Apoll. I, 1; Lucianus Pro lapsu in- ter salut. T. 1 p. 726 ed. Hemst;, Cedrenus Chron. T. I p. 157; Sextus Empiricus adv. Math. I, 3oa usque ad τετιμένος. Vs. 399 ξείνων χτλ. in- sertus est e Diodoro Siculo qui lib. Xlll, 83 hec de Agrigentinis memoriz prodit : Ὁ δὲ τῶν Ἀχρα- γαντίνων σχεδὸν πλουσιώτατος ἦν xav' ἐχεῖνον τὸν χρόνον Γελλίας, ὃς κατὰ τὴν οἰκίαν ξενῶνας ἔγων πλείους πρὸς ταῖς πύλαις ἔταττεν οἰχέτας, οἷς παρηγγελμένον ἦν ἅπαντας τοὺς ξένσυς χαλεῖν ἐπὶ ξενίᾳ. πολλοὶ δὲ καὶ τῶν ἄλλων Ἀχραγαντίνων ἐποίουν τὸ παραπλήσιον, ἀρχαϊκῶς καὶ φιλανθρώπως ὁμιλοῦντες" διόπερ καὶ ᾿Ἐμπεδοχλῆς λέγει περὶ αὐτῶν « ξείνων αἰδοῖοι λιμένες, χαχότητος ἄπειροι.» Hoc testimonio simul refutatur Bergkii conjectura ξείνων αἰδοίων λιμένες. Non 4 ᾿"Μ COMMENTARIUS cnim qui hospitio excipiuntur, sed qui excipiunt laudandi erant. Quod vero Agrigentini vocautur ξείνων λιμένες, hospitum portus et. perfugia, id Gracorum loquendi consuetudini convenienter fit. Simili metaphora Euripides Med. vs. 766 seq. dixit : οὗτος γὰρ ἀνὴρ — λιμὴν πέφανται τῶν ἐμῶν βουλευμάτων. Vs. 407 effecit Bergkius e verbis Clementis Strom, Vl p. 754 : παραχολουθεῖν τε αὐτῷ ἔλεγεν τοὺς μὲν μαντοσυνῶν χεχρημένους, τοὺς δ᾽ ἐπὶ νοῦσον σιδηρὸν δὴ χαλεποῖσι πεπαρμένους. Vix dubium est quin Empedocles tale quid Ὠϊσ. posuerit. Sed quum versiculo qualem Bergkius fecit turbetur constructio aut saltem epitheton παντοίων impor- tune divellatur a voodtoy, inventum istud uncis includendum putavi. Vs. 395 sq. ot μέγα ἄστυ---ἄχρα πόλευς x1).] Cod. Vind. mendose ἦ μέγα. Verba sic cohzrent : ot καταναίετε ἄστυ ξανθοῦ "Axpayavroc. lpsa urbs et flumen eam alluens eodem nomine vocabatur. Huc spectat Stephani Byzantii observatio : Ἀχρά- γαντες πόλεις πέντε. Σικελίας, ἀπὸ ποταμοῦ παραῤῥέον- τος. φησὶ γὰρ Δοῦρις ὅτι al πλεῖσται τῶν Σικελῶν πό- λεὼν ἐχ τῶν ποταμῶν ὀνομάζονται χτλ. Πολύέξιος δὲ τὸν ποταμὸν χαὶ τὴν πόλιν ἀπὸ τῆς χώρας ὠνομάσθαι ᾿Ἀχράγης διὰ τὸ εὔγεων. Empedocles hic Ἀχράγαν- τὸς vocabulo memorato flumen intelligit, cujus etiam Pindarus Olymp. Il, 10sacrum domicilium urbem esse vult, Agrigentum ἱερὸν οἴχημκα ποτα- μοῦ nominans. Adjicit Laertius VIII, 63, μέγαν δὲ τὸν Ἀχράγαντα εἰπεῖν φησι Ποταμίλλα, ἐπεὶ μυριά- δες αὐτὸν χατώχουν. Fluvius autem ille, teste liano Var. Hist. II, 33,sacer erat Agrigentinis et formosi juvenis specie (παιδὲ ὡραίῳ εἰκάσαντες) colebatur. Hinc fortasse ξανθὸς cognominatus est, nisi forte epitheton istud ad aquarum colorem pertinet. Sic enim latine /faeus Tiberis dicitur apud Horatium Od. 1, 5, 13. Minime igitur necessaria est Derg- kii correctio ζαθέου Ἀχράγαντος.----ἀν᾽ ἄχρα πόλευς edidi cum Stephano, Karstenio et aliis, quum J/Eolica forma πόλευς (cf. Ahrens de dial. /Eol. p. 103, Maittaire de Dial. p. 348 seq. ed. Sturz.) qua utitur etiam Theognis vs. 776 in Bergkii Poet. Lyr. pag. 425, Empedocli abjudicari ne- queat. Variant libri scripti et editi : ναίετ᾽ ἀν ἄχρα πόλεως, ἄκρην πόλεως, ἄχρων πόλεως, πόλευς, πόληος, πόλιος. Caeterum ἀν᾽ ἄχρα πόλευς idem valet quod ἐν πόλει ἄχρη apud Homerum lliad. 6, 317, ἐπ summa urbis parte i. e. in arce, ubi principes et reges habitare solebant. Vs. 400. χαίρετ᾽» ἐγὼ δ᾽ ὕωμιν xx). ] ὕμμιν ὁ Phi- lostrato et Suida correxit Menagius, quum Laer- tii codices praebeant ὑμῖν. Mendose Cedrenus ἐγὼ ὅδ᾽ slut θεὸς χτλ.---θεὸς ἄμόροτος, οὐχέτι θνητὸς hic dicitur ut in carminis aurei clausula : ἦν δ᾽ ἀπο- L4 λείψας σῶμα ἐς αἰθέρ᾽ ἐλεύθερον ἔλθης, ἔσσεαι düdva- τος, θεὸς du6poroc οὐχέτι θνητός. Quippe Empedo- cles jam vivus honore mortuis debito decoratus sibi videtur. Vs. 402. στέφεσίν τε θαλείοις exstat in Codice Regio, item in Anthologia, ubi Scholiastes : γράφεται xol θαλείαις xal θαλήαις, sed vulgo apud Laertium θαλεΐης quod Menagius et Sturzius pro- barunt, Cateri eam quam nos secuti sumus scri- pturam preetulerunt. V. 403 sq. τοῖσιν ἅμ᾽ εὖτ᾽ ἂν ἵχωμαι xxX.] Ver- borum ordo est : τοῖσιν εὖτ᾽ ἂν ἵχωμαι ἐς ἄστεα τηλ., σεδίζομαι ἅμα ἀνδρ.. ita ut τοῖσιν dativus commodi sit ad pregressum πᾶσι pertinens, ἅμα autem e posteriore in priorem sententiz partem transla- tum esse statuatur utap. llerodotum IV, 160 : χτί- ζοντες δ᾽ ἅμα αὐτὴν ἀπιστᾶσι ἀπὸ τῶν Κυρηναίων τοὺς Αίδυας pro χτίζοντες δ᾽ αὐτὴν ἅμα ἀπιστᾶσι χτλ. Sed alii quoque scriptores ejusmodi bhyperbata amant, Vs. 406. oi μὲν μαντοσυνέων x1).] Laertius et Anthologia oi δέ τι νούσων, quod Sturzius emen- davit scribendo οἱ δ᾽ ἐπὶ νούσων; Bergkius conje- cit vel ἐπὶ νούσῳ vel δέ τε νούσων. Vs. 408. παντοίων ἐπύθοντο xvÀ.] εὐηχέα βάξιν libri manu exarati (cf. Lobeck. ad Soph. Ajac. v. 286); εὐηχέα βάξιν e conjectura Scaligeri in codice Lugdunobatavo et Rittershusii in Porphy- rii vit. Pyth. p. 37 edidit Karstenius, Vss. 409-410 quos superioribus adjunxi lau- dat Sextus Enmpiricus adv. Math. I, 301 post praecedentes. Referuntur sine dubio ad idem ar- gumentum, quum his quoque versibus poeta suam excellentiam et quasi divinitatem laudibus extollat. Nam τοῖσδε videtur spectare ad ea quibus modo gloriatus est. Caterum πρήσσων cum Karstenio edidi pro πράσσων. Vss. 411-413. ὦ φίλοι---δρμή] Clemens Alexan- drinus Strom. V p. 549 B (p. 648). Sturzius hos versus ad Physica rettulit. In. primo versu jam Hoeschelius ὅτ᾽ ἀληθείη correxit; vulgo vitiose ἔχ τ᾿ ἀληθείη; ed. Colon. ἔτ᾽ ἀληθείη. In secundo Stephanus item mendose ἐγώγ᾽ ἐξερέω pro ἐγὼ ἐξ. Postrema sic jungenda : ὁρμὴ δὲ πίστιος ἐπὶ φρένα μάλα ἀργαλέη γε xal δύσζηλος τέτυχται ἀνδράσι, hoc sensu : « Mihi persuasum est vera esse qua di- . cturus sum, sed zgre homines fidem adjungunt dictis que supra captum suum esse arbitrantur. » Locutio πίστιος ὁρμὴ ἐπὶ φρένα similis est ei qua legitur vs. 391 πειθοῦς ἁμαξιτὸς εἷς φρένα πίπτει, Vs. 414. Stobzus Ecl. phys. I, p. 1050 (tom. I, p. 462 ed. Gaisf.) e Porphyrio hzc affert verba quibus versiculi sensus abunde ostenditur : Αὐτῆς IN EMPEDOCLIS CARMINUM BELIQUIAS. 18 To τῆς μεταχοσμησεὼς εἱμαρμένη καὶ φύσις ὑπὸ Ἐμπεδοχλέους δαίμων ἀνηγόρευται' « σαρχῶν ἀλλο- Ἰνῶτι περιστέλλουσα χιτῶνι » καὶ μεταμπίσχουσα τὰς γυχᾶς, Neque obscurum est quod.de eo tradit Plutarchus de Esu carn. HI p. 998 (vol. X, p. 154 ed. Reisk.). Hic enim, licet omisso poeta nomine, üt : ἀλλάσσει δὴ ἡ φύσις ἅπαντα καὶ μετοιχίζει, « cap- χῶν ἀλλογνῶτι » x:À, Plutarchi lectio ἀλλογνῶτι satisfacit eaque restituenda Stobzeo apud quem vulgo ἀλλόγνωτι habetur, quamvis membrane etiam corruptum vocabulum ἀλλοιχῶτι et ἀλλο- τλῶτι exbibeant. Hinc conjecerunt quidem Hee- renius ἐλλοιογρῶτι, Wakefieldius in. Lucretii lib. IIT, 613 et IV, 56 ἀλλοχρῶτι, Karstenius ἀλλοιό- jer vel αἰολόχρωτι quibus adde Lobeckium ad Phryn. p. 607 et Paralip. p. 260 varia propo- nentem, sed mihi Plutarchi scriptura quam co- dicum consensus et sententize perspicuitas com- mendant servanda videtur. Nimirum Plutarcho et Porphyrio testibus Empedocles dixit naturam et fatalem necessitatem omnia mutare ettransferre alieno carnis velantem amictu. Intelligendum boc tam de hominum quam bestiarum animis prout ratio fert alia atque alia corpora ingredien- tibus. Qua in re nemo mirabitur vestis similitu- dinem Empedoclis fortasse exemplo a Lucretio quoque- lib. 1T, 611 seqq. ad humanum corpus translatam : -.... Quod si immortalis nostra foret mens, non tam se moriens dissolvi conquereretur, sed magis ire foras vestemque relinquere ut anguis gauderet.—Caeterum ἀλλογνώς sic comparatur cum ἀλλόγνωτος apud Homerum Odyss. lib. 1l, vs. 366, ut ἀγνώς cum. ἄγνωτος apud Sophoclem (Ed. R. 58 pro vulgari ἄγνωστος. . Vs. 415. Verba hzc servavit Plutarchus Sym- Jos. p. 683. Vid. ad vs. 306. Vs. 416. ix μὲν γὰρ χτλ.] Clemens Alexandri- nus Strom. III, p. 432, B. In verbis ἐτίθει νεχρά deest 6 δαίμων vel potius πότμος. Pro εἴδε᾽ ἀμείδων Buttmannus notante Sturzio non magis recte conjecit xxóe' ἀμείδων quam nuper Steinius juncto precedenti vocabulo νεχροειδέ᾽ ἀμείδων. Viva enim respondent mortuis, noh item iis qua mortuo- rum similitudinem gerunt. Sententia igitur re- quirit νεχρὰ εἴδε᾽ ἀμείόων : « e vivis mortua faciebat, species commutans. » Accedit quod hiatus ante εἴδεα non offendit, quia hzc vox olim ἃ digammo incipiebat. Apud Stephanum in Poesi phil. p. 29 perperam editum est 72s ápetówv, Sed caliger in annotationibus p. 216 : lege, inquit, εἴδε". Intelligit enim τὴν γένεσιν £x τῆς ἀλλοιώσεως, non ἐχ τῆς μεταδολῆς fieri, quum dicit formam tantum mutari. Referenda autem cum Karstenio poetae verba ad animarum lapsum ex immortali conditione in mortalem, ut vs. 202 αἶψα δὲ θνήτ᾽ ἐφύοντο τὰ πρὶν μάθον ἀθάνατ᾽ εἶναι. Sunt. igitur νεκρὰ Empedocli homines vivi, mortales, quo sensu Euripides apud Stobeum CXX, 18, qua- rit: τίς δ᾽ οἶδεν sl ζῆν τοῦθ᾽ ὃ χέχληται θανεῖν, τὸ Uv δὲ θνήσχειν ἐστί; In eamdem sententiam Heraclitus apud Hieroclem pag. 142 ed. nostr.: ζῶμεν τὸν ἐχείνων θάνατον, τεθνήχαμεν δὲ τὸν ἐχείνων βίον. Ad- dit Hierocles : χάτεισι γὰρ xal ἀποπίπτει τῆς εὐλαί-- μονος χώρας ὁ ἄνθρωπος, ὡς ᾿Εμπεδοχλῇς φησιν---- φυγὰς θεόθεν χτλ. Quid autem sibi velit illud εἴδε᾽ ἀμείδων declara tidem Hierocles p. 143 : Ἡ δὲ ἔφε- σις τοῦ φεύγοντος τὸν τῆς Ἄτης λειμῶνα πρὸς τὸν τῆς ἀληθείας ἐπείγεται λειμῶνα" ὃν ἀπολιπών, τῇ ὁρμῇ τῆς πτεροῤῥνήσεως εἷς γήινον ἔρχεται σῶμα ὀλθίου — αἰῶ- νος ἀμερθείς. Ergo alatus olim genius alis amissis in mortale corpus transit. Hoc vero fati necessi- tate fieri, initio carminis Empedocles cecinit. Qua quum ita sint, πότμος subaudiendum esse dixi. Vss. 417-426. οὐδέ τις ἦν — Ma γυῖα] Hos versus laudat Porphyrius de Abstin. II, a1 et 27, priore loco usque ad vs. 424 ταύρων---βωιμός, posteriore inde ab hoc versu usque ad ἠέα γυῖα additis ver- bis : ᾿Εμπεδοχλῆς ὃς περί τε τῶν θυμάτων xal περὶ τῆς θεογονίας διεξιὼν παρεμφαίνει λέγων. . Vss. 417-423 οὐδέτις.-- οὖδας exstant apud Athe- neum lib. XII principio p. 51o D. Primos tres versus affert etiam Eustathius ad lliad. XXII, p. 1261, 44; postremos tres e Porphyrio Eusebius Przp. Ev. IV p. 152 C, item Cyrillus c. Julian. IX p. 307. Vss. 417-419. οὐδέ τις ἦν x1A.] Porphyrius in secundo versu habet : οὐδ᾽ 6 Κρόνος οὐδ᾽ 6 Ποσειδῶν, rectius Athenaeus omisso articulo οὐδὲ Ko. οὐδὲ TI. Apud Eustathium desiderantur verba οὐδὲ K póvoc. Haud scio an Empedocles imitatus sit effatum illud Homeri ll. 18, 535 : ἐν δ᾽ Ἔρις, ἐν δὲ Κυδοι- μὸς 6p. eov, ἐν δ᾽ ὀλοὴ Κῆρ. Aratus certe in aurez aetatis descriptione Phenom. vs. 108-109 Empe- docleum locum intuitus est ita canens : Οὕπω λευγαλέου τότε Νείχεος ἠπίσταντο, οὐδὲ Διαχρίσιος πολυμεμφέος, οὐδὲ Κυδοιμοῦ. Unde facile conjicias, quod interpretes dudum observarunt, Empedoclem his verbis antiquissi- morum hominum vitam adumbrare voluisse. Si fides Natali Comiti tertium versum sic vertenti : « σοία fuit regina P'enus Cytherea virorum, » suspicari licet, eum in suo Athens codice scri- ptum offendisse : ἀλλὰ Κύπρις βασίλεια γυναιχῶν 3v τε xal ἀνδρῶν. vel simile quidin membranis depre- hendisse. "16 - . COMMENTABIUS Vs, 4208q. τὴν oty' εὐσεθέεσσιν x1). De incruen- tis priscorum hominum sacrificiis que Orpheo etiam placuerunt hec traduntur a Platone de Legg. V1, 22, p. 782 C : Οὐδὲ βοὸς ἐτολμῶμεν γεύεσθαι θύματά τε οὖχ ἦν τοῖς θεοῖς ζῷα, πέλανοι δὲ xat μέλιτι καρποὶ δεδευμένοι χαὶ τοιαῦτα ἄλλα ἁγνὰ θύματα, σαρχῶν δ᾽ ἀπείχοντο ὡς οὖχ ὅσιον ὃν ἐσθίειν οὐδὲ τοὺς τῶν θεῶν βωμοὺς αἵματι μιαίνειν, ἀλλὰ Ὀρφιχοί τινες λεγόμενοι βίοι ἐγίγνοντο ἡμῶν τοῖς τότε, ἀψύχων μὲν ἐχόμενοι πάντων, ἐμψύχων δὲ τοὐναντίον πάντων ἀπε- χόμενοι. Ad quem locum pauca notavit Astius. Apposite ad hanc rem Plutarchus deEsu carn, 1I, vol. X p. 15a ed. Reisk. : τὰ δὲ Πυθαγόρου καὶ ᾽Ἔμπε- δοχλέους δόγματα νόμοι τῶν παλαιῶν ἧσαν Ἑλλήνων. Quod reliquum est, Dindorfius in Athenzi con- textu vulgavit γραπτοῖς δὲ; apud Porphyrium le- gitur δαιδαλεόσμοις, apud Athenaeum δαιδαλεόδμοις, Cf. Herm. Opusc. V, 210. Vs. 422 sq. σμύρνης τ᾽ ἀχρήτου--οξουθῶν τε xv.] Athenzus ἀχρήτου, Porphyrius ἀκράτου. Idem Eov- ϑῶν μελιτῶν, quum Athenseus ξανθῶν μελίτων. praebeat. Ex utroque igitur fonte petitum est quod carmini intuli ξουθῶν μελίτων. Pratterea pro vulgari vocabulo ῥίπτοντες quod in Athenzi libris invenitur Porphyrius exhibet ῥιπτοῦντες. Vs. 424. ταύρων δ᾽ ἀχρήτοισι φόνοις] Eusebius ἀχράτοισι, Porphyrius et Cyrillus ἀχρίτοισι, unde Scaliger primus effecit ἀχρήτοισι, Sententia simi- lis est ei quzelegitur apud Sextum Empiricum IX, 128 : (Pythagorei) ἀσεθεῖν ἔφασχον τοὺς ἀνθρώπους Βωμὸν ἐρεύθοντας μαχάρων θερμοῖσι φόνοισι. Vs. 425 seq. ἀλλὰ μύσος---έα γυῖα]. Pro ἔσχεν Cyrillus ἔσχον.---ἀποῤῥαίσαντες ἐέδμεναι Eusebius quem sequuntur Stepbanus et Scaliger; male Porphyrii codices ἀποῤῥέζαντας ἐέλμεναι. Deni- que libri manu exarati habent ἤϊα γυῖα, quam scripturam Reiskius mutari volebat in ἥπία γυῖα. Praestat tamen Rubnkenii et Vigeri inventum 3a γυῖα. Hesychius : ἠέα, ἀγαθά. Vss. 427-432. ἦν δέ τις--- αἰώνεσσιν] citat Por- phyrius vit. Pytbag. 3o : Αὐτὸς (ὁ Πυθαγόρας) τῆς τοῦ παντὸς ἁρμονίας ἠχροᾶτο, συνεὶς τῆς καθολιχῆς τῶν σφαιρῶν xal τῶν χατὰ ταύτας χινουμένων ἀστέ- - gov ἁρμονίας.... τούτοις καὶ ᾿Εμπεδοκλῇς μαρτυρεῖ, λέγων περὶ αὐτοῦ" ἦν δέ τις χτλ. ltem lamblichus Vit. Pythag. 67 : ᾿Γοῦτο φαίνεται xal ᾿Εμπεδοχλῆς περὶ αὐτοῦ αἰνίττεσθαι, xal τῆς ἐξαιρέτου xal 0050- ρήτου ὑπὲρ τοὺς ἄλλους διοργανώσεως, ἐν οἷς φησιν" ἦν δέ τις κτλ. Versus 427 et 428 habet etiam Dioge- nes Laertius VIII, 54. Omnes Pythagora laudem iis celebrari aiunt , nisi quod Diogene teste non- nulli Parmenidis virtutem lac verborum magni- ficentia exaggeratam esse putarunt. Ceterum Porphyrius et.Iamblichus sensum illorum ver suum exponentes hzc adjiciunt : Τὸ γὰρ περιώ- gia xal τῶν ὄντων λεύσσεσχεν Éxacca xe πραπίδων πλοῦτον xal τὰ ἐοιχότα, ἐμφαντιχὰ μάλιστα τῆς ἐξαιρέτου xal ἀχριδεστέρας παρὰ τοὺς ἄλλους διοργανώσεως ἕν τε τῷ ὁρᾶν καὶ τῷ ἀχούειν xai τῷ νοεῖν τοῦ Πυθαγόρου. Quod reliquum est, πραπίδων πλοῦτον legitur etiam supra vs. 387. Bequentia sic cohzrent : τὰ μάλιστα ἐπιήρανος παντοίων σοφῶν ἔργων, ut σοφὰ ἔργα sint doctrine studia. Similiter Ion apud Athenzum lib. X, p. 447 F. χαλῶν ἐπιΐρανε ἔργων. Scripsi autem cum Bergkio Comment. de Emp. prooem. p. 22 τὰ μάλιστα quum vulgo τε μάλιστα legeretur quod adeo displicebat viris doctis ut Karstenius πάντων τ᾽ ἦν μάλιστα reponi vellet, nisi metrum obstaret, Steinius verss. 428 et 429 transponeret, Commen- datur vero τὰ μάλιστα pro simpliei μάλιστα, ne de prosz scriptoribus dicam, simul /Eschyli aucto ritate Sept. adv. Theb. vs. 1070. Praterea l'or- phyrius exhibet «donc: , lamblicbus πάσαισι. Vss. 433-434. ἦσαν γὰρ---δεδήει) laudat Scho- liastes Nicandri ad Ther. vs. 452 pag. 186 ed. Didot. : τὰ χτίλα ἐπὶ τῶν ἡμέρων xal τιθασσῶν τίθε- ται..... ᾿Ἐμπεδοκλῆς ἐπὶ τῶν ἡμέρων xal πραέων' ἦσαν γὰρ κτίλα πάντα xal ἀνθρώποισι προσηνῆ ᾿ θῇρές τ᾽ ἄνθρωποί τε φιλοφροσύνη τε δεδήει. Sed hic vulgo legitur ἠδ᾽ ἦσαν χτίλα πάντα καὶ ἀνθρώποις προσηνῇ φῆρές τ΄. In altero versu Stur- zius pro ἄνθρωποι recte substituit olwvot, Idem male φιλοφροσύνη in φιλοφροσύνῃ convertit. Hac quoque cum sequentibus ad auream aetatem cui ver eternum et animantium omnium mutuum inter se amorem tribuit Empedocles pertinere in promptu est. Vss. 435-436. δένδρεα---- ἐνιαυτόν) l'heophrastus de Caus, plant. I, 13 (14) : El δὲ xal συνεχῶς ὁ ἀὴρ ἀχολουθοίη τούτοις (τοῖς δένδροις), ἴσως οὐδὲ τὰ παρὰ τῶν ποιητῶν λεγόμενα δόξειεν ἂν ἀλόγως ἔχειν, οὐδὲ ὡς Ἐμπεδοχλῇς ἀείφυλλα καὶ ἐμπεδόκαρπά φησι θάλ- Atv καρπῶν ἀφθονίῃσι xaz' ἠέρα πάντ᾽ ἐνιαυτόν, ὑπο- τιθέμενός τινα τοῦ ἀέρος κρᾶσιν τὴν ἡρινὴν χοινήν, unde Hermannus apud Sturzium p. 624 hunc ver. sum concinnavit : δένδρεα δ᾽ αἰείφυλλα xal ἐμπε- δόκαρπα τέθηλε. Verum e Plutarchi loco Sym- pos. III, a pag. 649 : τὸ δ᾽ ἀειθαλὲς τοῦτο καὶ, ὅς φησιν Ἐμπεδοχλῆς, ἐμπεδόφυλλον, οὐκ ἔστι üepuotu- τος, conjicias Empedoclem scripsisse : δένδρεα δ᾽ ἐμπεδόφυλλα καὶ ἐμπεδόκαρπα τεθήλει, in. quo ulti- mam vocem τεθήλει cum Steinio esse volui, ratus hos versus a poeta iis quos e Nicandri enarra- tore protuli esse subjunctos. Sturzius minus ele- ganter scripsit : θάλλει δένδρεα ἐμπεδύφυλλα καὶ IN EMPEDOCLIS CABMINUM RELIQUIAS. 21 ἐμπεδόκαρπα καρπῶν ἀφθονίησι χατ᾽ ἠέρα πάντ᾽ ἐνιαυ- wv. In altero versu pro χαρπῶν Karstenius malebat μήλων, Scaliger autem pro inepto χατ᾽ ἠέρα versui intulit xavjpex qua emendatione nihil felicius. Sic et Nicander Ther. vs. 69 λασίοισιν del φύλλοι- σι χατήρης. Itaque non egemus Lobeckii conje- dura Pathol. p. 209 proposita χατήορα i. e. àv χαταχρεαάνγυνται καρποί. Vss. 437-439. Aristoteles Rhet. I, 13 : Ἔστι γάρ, ὃ μαντεύονταί τι πάντες, φύσει κοινὸν δίχαιον χαὶ ἄδιχον, χἂν μηδεμία χοινωνία πρὸς ἀλλήλους 3 μηδὲ συνθήχη, otov καὶ fj Σοφοχλέους ᾿Αντιγόνη ( vs. 456) φαίνεται λέγουσα, ὅτι δίκαιον ἀπειρημένον θάψαι τὸν Πολυνεύκη» ὡς φύσει ὃν τοῦτο δίκαιον" οὐ γάρ τι νῦν γε χἀχθές, ἀλλ᾽ ἀεί ποτε ζῇ τοῦτο, χοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ᾽φάνη. καὶ ὡς Ἐμπεδοχλῆς λέγει περὶ τοῦ μὴ χτείνειν τὸ ἔμψυχον" τοῦτο γὰρ οὐ τισὶ μὲν δίκαιον τισὶ δ᾽ οὐ δέ- χαῖον, ἀλλὰ τὸ μὲν πάντων νόμιμον χτλ. Vs. 437 ex Aristotele sic restituere conatus est Sturzius : οὐ κέλεται τοῖς μὲν δίχαιον τόδε, τοῖς δ᾽ ἀθέμιστον. Rectius Karstenius : οὐ πέλεται τοῖς μὲν θεμιτὸν τόδε xt), quem secutus sum. Vs. 439 αὐγῆς dedi quod veteres Aristotelis editiones et nonnulli Bekkeri eices praebent. Ipse Bekkerus vulgavit αὖ γῆς quam lectionem Scaliger etiam in libro Lugdu. tobatavo annotavit. Est autem αὐγὴ Empedocli eelum solis luce collustratum. Cf. vs. 123. Vss. 440-441. Sextus Empiricus adv. math. IX, 127 : Οἰμὲν οὖν περὶ τὸν Πυθαγόραν xoi τὸν ᾿Εμπεδο- χλέα xal τῶν Ἰταλῶν πλῆθός φασι μὴ μόνον ἡμῖν πρὸς ἀλλήλους χαὶ πρὸς τοὺς θεοὺς εἶναί τινα χοινωνίαν, ἀλλὰ χαὶ πρὸς τὰ ἄλογα τῶν ζῴων’ ἕν γὰρ ὑπάρχειν Tw) τὸ διὰ παντὸς τοῦ χόσμου διῆχον ψυχῆς τρόπον, τὸ xal ἑνοῦν ἥμᾶς πρὸς ἐχεῖνα. Διόπερ χαὶ χτείνοντες αὐτὰ xal ταῖς σαρξὶν αὐτῶν τρεφόμενοι ἀδικήσομέν τε χαὶ ἀσεδήσομεν ὡς συγγενεῖς ἀναιροῦντες, Ἔνθεν xoi παρήνουν οὗτοι οἷ φιλόσοφοι ἀπέχεσθαι τῶν ἐμψύχων, xai ἀσεθεῖν ἔφασκον χτλ. καὶ Ἐμπεδοχλῆς πού φησιν" ὦ παύσασθε χτλ. Pro φόνοιο δυσηχέος noli cum Bergkio δυσηχέος substituere. Caeterum hos versus cum sequentibus latinos fecit Chalcidius in Plat. Tim. p. 386. Vs. 442-447 superioribus subjungit Sextus Empiricus 1. c. Vss. 4423-443 μορφὴν---νήπιος habet etiam Plutarchus de superstitione p. 171, vol. VÍ p. 654 : ὥσπερ ᾿Εμπεδοχλῆς φησι τῶν τὰ Una θυόντων καθαπτόμενος χτλ.; minus accurate citat Ürigenes contra Celsum V, 49 p. 615. Initium inde a μορφὴν usque ad νήπιος integrum est neque ulla explicatione eget. Sequentia sic scribuntur apud Sextum : oi δὲ πορεῦνται λισσόμενοι θύοντες, ὃ δ᾽ ἀνήχουστος ὁμοχλέων, σφάξας, ἐν μεγάροισι, quee manifesto corrupta sunt. Hinc alii aliter locum corrigere tentarunt. Scaliger ὃς δὲ πορεῦται, Steinius ὃς δ᾽ ἀπόρουσε vel ἀφορμᾶται, Hermannus oí δὲ πονεῦνται, Bergkius οἱ δ᾽ ἐπορεῦνται, deinde λισσόμενον Stephanus edidit, θύοντος pro θύοντες Hermannus proposuit, θύοντ᾽ Karstenius legen- dum esse suspicatus est, qui simul ὁ δ᾽ ἀνηχούστη- σεν ὁμοχλέων, σφάξας δ᾽ ἐν vulgavit, in Addendis autem pag. 525 partim Bergkii conjecturam (cf. de Rell. Comed. Att. p. 381) λισσόμενον θύοντες" 6 δὲ γήχουστος ὁμοχλέων" σφάξας δ᾽ ἐν probavit, partim novam ipse protulit : ol δ᾽ ἐσορεῦνται 2. θ. 6 δὲ νήχουστος ὁμοχλέων, σφάξας ἐν---ὁμοχλέων. Sed hi emendandi conatus quibus adjicio Lobeckianum (vide'Pajac. pag. 201) ὃς δ᾽ érapizacetSteinianum λισσόμενος θύοντος" 6 δ᾽ ἂρ νήχουστος ὁμοχλέων parum satisfaciunt. Latet in verbis o δὲ πορεῦνται aliquid quod ad filium propter mutatam figuram patri ignotum referatur. Nihil vero aptius visum quam ὕς δ᾽ ἐθόνσε. In. ceteris Karstenium secutus sum qui etiam vs. 447 codicum mendum ἀποῤῥαίσαντα sustulit, ἀποῤῥαίσαντε ponendo quod solum sen- tentize accommodatum est. Vid. quz de duali nu- mero notavi ad vs. 135. Totum autem fragmentum comparandum est cum iis quae de Pythagore doctrina Ovidius Met. XV, 130 seqq. canit. Vss. 448-449. /Plianus Hist. Anim. XII, 7 : Λέγει δὲ καὶ ᾿Εμπεδοκλῇς τὴν ἀρίστην εἶναι μετοίχησιν τὴν τοῦ ἀνθρώπου, εἰ μὲν εἰς ζῷον ἢ λῆξις αὐτὸν μετα- γάγοι, λέοντα γίνεσθαι, el δὲ εἰς φυτόν, δάφνην" ἃ δὲ ᾿Ἐμπεδοχλῇς λέγει, ταῦτά ἐστιν χτλ. Adde Schol. in Aphthon. Progymn. cit. Gesnero Orph. fragm. ined. n. 3a, p. 51r Herm. Vs. 448 iv θήρεσσι Scholiastes qui inepte hoc fragmentum Orpheo tribuit, iv θηρσὶ δὲ λέοντες /Elianus. Vs. 449 ἐνὶ δένδρεσιν JElianus; ἐν δένδρεσιν Scholiastes. Vs. η5ο. Plutarchus Sympos. II, 1 p. 646, vol. VIII p. 562 ed. Reisk. : xal οὐ μόνης, ὡς ἔοικε, κατ᾽ Ἐμπεδοκλέα τῆς δάφνης τῶν φύλλων ἀπὸ πάμπαν ἔχεσθαι χρή. Hinc Sturzius Empedoclem scripsisse conjecit : χρὴ τῆς δάφνης τῶν φύλλων ἄπο πάμπαν ἔχεσθαι, Karstenius δάφνης φύλλων ἀπὸ πάμπαν ἔχεσθε, Steinius vero δαφναίων φύλλων ἀπὸ πάμπαν ἔχεσθε. Mihi magis poeticum videtur : δάφνης γὰρ χλωρῶν φύλλων ἀπὸ πάμπαν ἔχεσθε. Cur lauri folia mandi noluerit Empedocles nemo veterum tradi- dit. Quum autem divinandi vis inesse in ea ar- bore crederetur, fuerunt qui ejus foliis edendis vaticinandi facultatem augeri statuerent, Vid. Creuzer. Symbol. vol. Il p. 162 adn. Sed Empe- doclis ratio, ut abstinerent iis homines przci- pientis, ad μετεμψυχώσεως doctrinam videtur pertinuisse, Nam hominibus mutata figura in ar- bones abeuntibus optimum lauri specie indui 18 .. COMMENTARIUS testis /Elianus H. A. XII, 7, cujus verba ad vs. ((48-449 attuli. Vs. 451. δειλοί χτλ.] Gellius Noct. Att. IV, 11; Didymus Geopon. ll, 35, 8. Gellius ἔχεσθαι quod servavit etiam Martinus Hertzius p. 150; in Mo- sellani editione legitur ἑλέσθαι. Sed in Geopon. est ἔγεσθε. De re ipsa vide Gellium 1. c. Vss. 452-453. Theon Smyrnzus Arithm. Pla- ton, c. I p. a1 ed. Gelder. posteaquam exposuit quinque initiaüionis esse partes sive gradus, hujus rei similitudinem ad disciplinam et insti- tutionem transfert his verbis : Κατὰ ταῦτα (leg. ταὐτὰ eum Karst) δὴ καὶ ἢ τῶν πολιτικῶν λόγων παράδοσις τὸ μὲν πρῶτον ἔχει χαθαρμόν τινα, οἷον f$ ἐν τοῖς προσήχουσι μαθήμασιν ἐκ παίδων συγγυμνασία" 6 μὲν γὰρ ᾿Εμπεδοχκλῆς « χρηνάων ἀπὸ πέντ᾽ ἀνιμῶντα, φησίν, ἀτειρέϊ χαλχῷ δεῖν ἀποῤῥύπτεσθαι. » ὁ δὲ Πλά- των ἀπὸ πέντε μαθημάτων δεῖν φησι ποιεῖσθαι τὴν χάθαρσιν: ταῦτα δέ ἐστιν ἀριθμητική, γεωμετρία, στερεομετρία, μονσική, ἀστρονομία, 1. e. « (ut sacra) sic civilis quoque institutio primum quasi pur- gationem quamdam habet , quz sita est in earum quibus pueri communiter exercentur artium di- sciplina. Quemadmodum enim Empedocles ait, e quinque fontibus baurientem puro zre purgari oportere : sic Plato quinque disciplinis adole- scentium animos quasi purgandos esse docet, quae sunt arithmetice etc. » De versibus pauca mo- nenda. Nam ἀτειρέϊ χαλκῷ pro ἀτηρεῖ vel ἀχηρεῖ jam e Bullialdi emendatione receperunt Sturzius et Karstenius, quorum ille scripsit χρηνάων ἄπο πέντ᾽ ἀνιμῶντα ἀτειρέϊ χαλχῷ, Karstenius ἄπο in ἀπὸ mutavit, addito hemistichio χρὴ ἀπορύπτεσθαι. Contra Steinius posuit ἀποῤῥύπτεσθε χρηνάων ἄπο πέντ᾽ ἀνιμῶντες ἀτειρέϊ χαλχῷ. Hic igitur sustulit hiatum, quem in ἀνιμῶντα ἃ Sturzio relictum Karstenius etiam tolli posse arbitrabatur scri- bendo ἀνιμῶντ᾽ ἐν ἀτειρέϊ, Mihi probabilius videtur poetam sic conformasse sententiam , ut exararet χρηνάων ἀπὸ πέντ᾽ ἀνιμῶντας ἀτειρέϊ χαλχῷ χρὴ μὲν ἀποῤῥύπτεσθαι. Sed quid posterioris versus prin- cipio subjunxerit, non liquet. Vs. 454. νηστεῦσαι xax.] Plutarchus de Ira coh. extr. pag. 464, vol. VII p. 818 ed. Reisk. : τὸ τοῦ Ἐμπεδοκλέους xai θεῖον ἡγούμην χτλ. Jejunium vulgo in χαθαρμοῖς commendatum non tam ad corporis quam ad animi castitatem referendum esse hzc philosophi sententia declarat. Similiter Eurip. Bacch. 73 felicem przdicat eum qui τελετὰς θεῶν εἰδὼς βιοτὰν ἁγιστεύει καὶ θιασεύεται ψυχάν. Vss. 255-256. τοιγάρτοι---οθυμόν)] | Clemens Alexandrinus Protrept. p. 17 ἃ (p. 33). Alloqui- tur Empedocles improbos vel ἀμυήτους qui jura divina et humana contemuunt vel negligunt. Cf. Carm. aur. vs. 54 seqq. γνώση δ᾽ ἀνθρώπους αὐὖθαί- ρετα πήματ᾽ ἔχοντας x1), Vss. 457-461 conjunxi. Vss. 452-459 servavit Clemens Alexandrinus Strom. IV p. 534 C (p. 632) : φησὶ δὲ xoi ᾿μπεδοχλῆς τῶν σοφῶν τὰς ψυγὰς θεοὺς γίνεσθαι, ὧδέ πως γράφων χτλ. item "'heodo- retus Therapeut. Serm. VIII p. 599 D. Recte se habet ἀναθλαστοῦσι, cujus loco Theodoretus dva- δλαστάνουσι praebet. Vss. 460-461 ἀθανάτοις ---ἀτει- peic] habet Clemens ibid. V pag. 607 B (p. 721) : *Hv δὲ ὁσίως καὶ δικαίως διαδιώσωμεν, μαχάριοι μὲν ἐνταῦθα, μαχαριώτεροι δὲ μετὰ τὴν ἐνθένδε ἀπαλλα- γήν, οὐ χρόνῳ τινὶ τὴν εὐδαιμονίαν ἔχοντες, ἀλλὰ ἐν αἰῶνι ἀναπαύεσθαι δυνάμενοι « ἀθανάτοις ἄλλοισιν χτλ. » fj φιλόσοφος ᾿Ἐμπεδοχλέους λέγει ποιητική. Ea- dem sunt apud Eusebium Prep. evang. XIII, 13 pag. 684 sq. Tandem expleto niutationum orbe in prestantiores naturas, vates, poetas, medi- cos, reges transeunt; hinc ad deos evehlun- tur. Pro ἔν τε τραπέζαις apud Eusebium exstat αὐ- τοτράπεζοι. Ultimus versus a Scaligero ad Stephani Poes. phil. pag. 216 sic emendatus est ut a nobis est editus, quum vulgo mendose legeretur : ἐόντες ἀνδρείων ᾿Αχαιῶν (Steph. ἀχέων p. a8) ἀπό- χληροι ἀπηρεῖς. Vss. 462-470. φάρμαχα--- ἀνδρός] exhibent Dio- genes Laertius VIII, 59; Eudocia p. 170; Suidas v. ἄπνους; Tzetzes Chil. II, 906 sqq. Vss. 464-4606 παύσεις-ἐπάξεις Clemens Alex. Strom. VI p. 63o D (p. 254 ed. Pott.). Versus hos quos Sturzius et Bergkius inter lustralia carmina locum ha- buisse existimarunt, potius e libro de arte salutari composito sumtos esse cum Karstenio arbitror. Vide supra disputationem de Empedocle. Vs. 402. "Tzetzes δ᾽ omittit. Qua sequuntur magnifica promissa magorum indolem referunt. Ili enim incantationibus suis nihil non consequi et perficere se posse gloriabantur. Vs. 464 pro ἀνέμων μένος Suidas vitiose ἀνέμων βίας in suo co- dice legit. Pro ἄρουραν Laertii liber Vindobonen- 515 ἀρούρας prabet , superscripto tamen v, ut ap- pareat librarium ἄρουραν exarare voluisse. Sed ἀρούρας agnoscunt etiam "Tzetzes et. Clemens. Utrumque recte hic dicitur. Vs. 466 verba xol πάλιν ἃ versus continuitate sejungunt Suidas, Clemens et Eudocia, cum reliqua versus parte, quemadmodum fieri oportet, jungunt Diogenes et "Tzetzes. Deinde εὖτ᾽ apud unum Clementem exstat quod utique praoptandum est ceterorum lectioni ἦν χ᾽, Subjungitur παλίντιτα in. Laertii et Tzetzae libris, quamquam nonnulla exemplaria IN EMPEDOCLIS CARMINUM RELIQUIAS. 79 corrupte παλίντητα vel πάλιν τι τά, vel πάλιν «i τὸ πνεῦμα τ᾿ habent, In Suidze codicibus παλίντονα, in Tzetze membranis πάλιν τι τά comparet, Quum vulgata scriptura intelligi queat, non egemus Steinii conjectura παλίσσυτα, Pro πνεύματ᾽ ἐπάξεις male Clemens πνεύματα θήσεις. Vss. 467-468. θήσεις δ᾽ ἐξ ὅμόρ.----αὐχμοῖο θερείου] lta Diogenes; apud Suidam ambo hi versus de- pravati sunt, Sic autem ibi scripti leguntur : στήσει δ᾽ ἐξ ὄμδροιο χελαινοῦ ῥόον καίριον αὐχμὸν ἀνθρώποις, θήσεις δὲ xol ἐξ αὐχμοῖο omisso θερείου. "Tzetzes in utroque versiculo pro t5 suo ut videtur ingenio obsecutus dedit στήσεις. Vs. 469. Apud Diogenem vulgo invenitur ῥεύματα δενδρεόθρεπτα τὰ δ᾽ ἐν θέρει ἀήσαντα, in rod. Vindob. τά τ᾽ ἐν θέρει ἀήσοντα, Suidas babet τὰ v ἐν θέρει ἔσονται, "lzetzes τά τ᾽ αἰθέρινα θή- οηνται (cod. quidam ἥσονται). Οὐδ vitiata esse viri docti intelligentes varias proposuerunt con- jeturas. Scaliger in cod. ms. Lugdunobatavo notavit ἀΐξαντα,, Sturzius conjecit ἀτμίζοντα, Butt- mannus in. Comment. philol. Lips. tentavit τά * αἰδέριν᾽ ἀΐσσονται, Hermannus apud Sturzium suspicatus est τά τ᾽ αἰθέρι᾽ αἰθύσσονται, Karstenius correxit χατὰ θέρος αἰθύσσοντα, Steinius χατ᾽ αἷ- θέρος ἀΐσσοντα, Bergkius τά τ᾽ αἰθρίαν θήσονται. Αἱ his omnibus conjecturis locus non est restitutus. Xribendum quod edidi : καλὸν θέρος ἀρδεύσοντα. Ys. 470. ἄξεις δ᾽, ἐξ Αἴδαο χτλ.7 Hzc verba alii aliter interpretantur. Fabricius in Sext. Empir. Pyrrh. Hyp. 1, c. 33 p. 61 intelligit de vita me- dicne ope e letali morbo servata, ut vs. 476 φῶτας ἀπέστρεψεν Περσεφόνης θαλάμων. Tale quid Hermippus apud Diogenem Laertium VIII, 69 de Empedocle prodit : “Ἕρμιππος δέ φησι, Παάνθειάν "vx Ἀχραγαντίνην, ἀπηλπισμέ νην ὑπὸ τῶν ἰατρῶν βεραπεῦσχι αὖτόν. Cf. ibid. 60 et Suidas v. ἄπνους. Vss. 471-472 ἄχρον ἰητρὸν x:Y.] Diogen. Laert. VH, 65 : Πάλιν δ᾽ Ἄχρωνος τοῦ ἰατροῦ τόπον αἰτοῦν- τὸς παρὰ τῆς βουλῆς εἷς χατασχευὴν πατρῴου μνήματος διὰ τὴν ἐν τοῖς ἰατροῖς ἀχρότητα, παρελθὼν ὁ Ἔωπε- OO3c ἐχώλυσε, τά τε ἄλλα περὶ ἰσότητος διαλεχθεὶς χαί τὶ xal τοιοῦτον ἐρωτήσας * τί δὲ ἐπιγράψομεν ἐλε- tov, ἢ τοῦτο" Ἄχρον χτλ. τινὲς δὲ τὸν δεύτερον στίχον We προφέρονται " ἀχροτάτης χορυφῆῇς τύμθος ἄχρος χατέγει, τοῦτό τινες Σιμωνίδου φασὶν εἶναι, ldem epigramma exstat apud Hesychium Milesium P3. 24 ed, Orell. ubi legitur ἰατρόν, et in Walzii πιεῖ. Gr. 101, p. 641, ubi Ἀχραγαντίνων et vs. a χρημνὸς ἀγρ scriptum est, Adde Anthol. Bosch. T. Ml p. 332, Suidam v. "Axptv, Omisso auctoris nomine affert Eustathius ad Odyss. lib. IX pag. 1634, 12. Spectat hoc fortasse Plinius Hist. nat. XXIX, 5. Κρημνὸς χυοά cum aliis tumulum interpre- tatus sum pertinet ad collem montis in quo Agri- gentum oppidum situm erat. De verborum sensu et ornatu satis multa ab Empedoclis editoribus et aliis dicta sunt. Émpedocleas facetias hujusque elegii gratiam, sitam in agnominatione quam Acro- nis et Ágrigenti nomina cum dxpo; epitheto effi- ciunt, vix latino disticho reddi posse censuerunt Hadr. Junius ad Hesychium Milesium pag. 133 ed. Orell. et Fabricius Bibl. Gr. Tom. XIII p. 33. Periculum tamen ejus rei fecere prater ipsum Junium l. c. p. 35 Grotius apud Boschium T. Ill p. 333 et Karstenius p. 61. Nos Ἄχρωνα Celsum vocantes hujusmodi quid lusimus ; Celsum Acragantinum medicum celao patre natum praeceisae tumulus celsus liabet patriae. Inter Simonideas reliquias hoc epigramma re- censuit Schneidewinus pag. 424 sq. Rectius Em- pedocli tribuit Bergkius Poet. Lyr. pag. 468. Vss. 473-476. Παυσὰνίην ἰητρὸν χτλ.] Diogenes Laertius lib. VIII, 60 : Ἦν δὲ ὁ Παυσανίας, ὥς φησιν ᾿Δρίστιππος καὶ Σάτυρος, ἐρώμενος αὐτοῦ, ᾧ δὴ καὶ τὰ περὶ φύσεως προσπεφώνηχεν (Ἔμυ πεδοχλῇς),.. ἀλλὰ xat ἐπίγραμμα εἷς αὐτὸν (Παυσανίαν) ἐποίησεν" Παυ- σανίαν χτλ. Adde Anthol, Palat. VII, 508 ubi ap- positum est lemma Σιμωνίδου εἰς IIaucaviav τὸν ἰατρόν. Lectio non multum variat. Vs. 473 [Iav- σανίην ἰητρὸν Diogenes , Παυσανίαν ἰατρὸν Anthol. Palatina ἰητρὸν Planudea); praterea ᾿Αγχίτου Diog., ᾿Αγχίτεω Anthol. Vs. 474 φῶτ᾽ Diog., τόνδ᾽ An- thol., porro ἔθρεψε Γέλα Diogenes , ἔθαψε πέλας Cod. Palat., ἔθαψε κόνις Plan, Vs. 475 apud Diogenem scribitur, ut a nobis vulgatus est, Contra Antho- logie codices exhibent : ὃς πλείστους xpuspaict μα- ραινομένους ὑπὸ νούσοις quod pro alterius scripturae interpretamento haberi convenit. Vs. 476 Tlepoc- - φόνης Diogenes, lioet Cobetus scripserit Φερσε- φόνης. Id vero legitur in Anthol. cod, Palat., cujus loco in Plan. reperitur Περσεφόνας. Denique ἀδύ- των Diogenes, θαλάμων Anthologia. Vs. 473. Παυσανίην ἰητρὸν ἐπώνυμον] Notandum ἐπώνυμον hic aliorum poetarum exemplo vocari eum qui posterioribus Graecis est φερώνυμος. No- men enim a re invenerat Pausanias ἢ. e. παύων τὴν ἀνίαν, ideoque dignus ea appellatione ac merito sic nominatus videri poterat. Vs. 474. φῶτ᾽ ᾿ΑἈσχληπιάδην)] intelligendum de viro medicina perito. Sic Homerus Iliad. lib. IV, vs. 194. Machaonem medicum φῶτ᾽ ᾿Ασχληπιοῦ υἱὸν appellavit. Hujus autem vestigiis ingressus cipium esse opinatus id precipue sine dubio egit, ut corporum membrorumque naturam et fabri- cam explicaret. In iis qua ipsi placuissent expo- nendis Hippo parum subtilis. disputator fuit. Quare Aristoteles modo τοῖς φορτιχωτέροις τῶν φι- λοσόφων eum adnumerat de Ánim. 1, ἃ, modo propter mentis imbecillitatem a severiorum phi- losophorum numero segregat Metaph. I, 3. Quod autem posteriore loco Stagirites Hipponem 'Tha- leti subjunxit, id eo consilio fecit, ut non etate sed placitis Thaleti proximum fuisse significaret. Exigui momenti sunt qua de hominum genera- tione apud Censorinum libro de Die natali Hippo docet. Ibi scriptor cap. V, postquam semen unde exeat inter sapientie professores non constare dixit, in hunc modum pergit: « Parmenides enim tum ex dextris tum lzvis partibus oriri putavit. Hipponi vero...ex medullis profluere semen vide- tur, idque eo probari, quod post admissionem pecudum si quis mares interimat, medullas ut- pote exhaustas reperiat. » Omitto ceteras ejus ἽΠΠΩΝΟΣ ἈΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΑ. Πουλυμαθημοσύνης, τῆς 00 χενεώτερον οὐδέν. (Athenzus XIII p. 610, D : Τοσαῦτα τοῦ MupzDov ἑξῆς καταλέξαντος xol πάντων αὐτὸν ἐπὶ τῇ μνήμη θαυμασάντων 6 Κύνουλχος ἔφη" πουλυμαθημοσύνης . χτλι Ἵππων ἔφη δ ἄθεος. ᾿Αλλὰ xal Ἡ ράχλειτος 6 θεῖός φησι" « πουλυμαθίη νόον ἔχειν οὐ διδάσχει. » Καὶ 6 Τίμων δὲ ἔφη" «ἐν δὲ πλατυσμὸς πουλυμαθημο- ἽΠππωνος τόδε σῆμα, τὸν ἀθανάτοισι θεοῖσιν ἴσον ἐποίησεν Μοῖρα καταφθίμενον. ( Alexander Aphrodisiensis in Aristot. Me- taph. I, 3 pag. ar ed. Bonitz. * Τοῦτο δὲ λέγοι àv περὶ αὐτοῦ ὅτι ἄθεος ἦν τοιοῦτο γὰρ xal τὸ ἐπὶ τοῦ τάφου αὐτοῦ ἐπίγραμμα. Ἵππωνος χτλ. quod qui- dem epigramma ipse composuit , ut ait Clemens Alexandrinus ad Gentes p. 36 : Οὐ νέμεσις τοίνυν οὐδὲ “ΓΪππωνι ἀπαϑανατίζοντι τὸν θάνατον τὸν ἑαυτοῦ ὁ Ἵππων γὰρ ἐπιγραφῆναι ἐκέλευσε τῷ μνήματι τῷ αὐτοῦ τόδε τὸ ἐλεγεῖον" “ἵππωνος τόδε σῆυχ xt). DE HIPPONE. opiniones quarum in eodem libello Censorinus meminit. Dogmata sua Xenophanis , Parmenidis aliorumque exemplo versibus persecutus est, sed unum an plures scripserit libros non liquet. Vix autem crediderim , eum peculiarem edidisse dis- putationem de locis que dicuntur perdere, quidquid in illa inciderit, ut conclusit Fabricius Bibl. Grac. vol. Il, p. 658 ed. Harl. ex Antigoni Ca- rystii verbis, apud quem Hist. mirab. cap. 13: hac reperiuntur : Ἵππωὼν δὲ ὁ Ῥηγῖνος περὶ τῶν λεγομένων τόπων φθείρειν τὰ ἐμπίπτοντα τοιοῦτόν τι γράφει" φησὶν ἐν ᾿Αθήναις ἐπὶ βασιλέως ᾿Επαινέτου Ὀλυμπιάδος ἔχτης καὶ τριαχοστῆς, ἐν 1| Ἀρυτάμας Λάχων νικᾷ στάδιον, τῆς Σικελίας ἐν Παληκίοις οἶχο- δομηθῆναι τόπον εἷς ὃν ὅστις ἂν εἰσέλθη, εἰ μὲν xata- χλιθείη, ἀποθνήσχει, εἰ δὲ περιπατοίη, οὐδὲν πάσχει, Hoc enim argumentum ab eo in majori de rerum natura carmine tractatum esse probabile est. Poematum ejus reliquias, paucis versiculis exce- ptis , nullas babemus. HIPPONIS FRAGMENTA. O eruditionem , qua nihil vanius. σύνης, τῆς οὐ χενεώτερον ἄλλο. » Vide Timonis et Heracliti fragmenta. Cf. Bergk. Comm. de Reliq. com. attic. p. 18o; Bakhuizen van den Brink. Var. Lectt. ex Hist. phil. antiq. p. 57 ; Ubrig. de Hippone atheo pag. 9. ) Hipponis hoc sepulcrum est, quem Diis immortalibus exequavit Parca defunctum. Εὖ γε Ἵππων ἐπιδειχνύεις ἡμῖν τὴν ἀνθρωπίνην XÀd- νην᾿ el γὰρ xal λαλοῦντί σοι μὴ πεπιστεύχασι, νεκροῦ γενέσθωσαν μαθηταί" χρησμὸς οὗτός ἐστιν “Ἵππωνος" νοήσωμεν αὐτόν, Dicit igitur philosophus, se morte sua cum Diis immortalibus zquatum esse. Quorum verborum sensus est, quum atheus fuerit Hippo, homines morte ad nihilum re- cidere Diisque immortalibus qui non sint pares fieri. ) DE TIMONE PHLIASIO. Τίμωνος ἀποσπασμάτια] Timon Phliasius quum adolescens in theatris saltasset, postea rerum divinarum hbumanarumque contemplationi dedi- tus primum Stilponem audivit, deinde Pyrrho- nem, cujus dogmata per totam vitam professus est. Floruit autem sub Antigono Macedonum rege et PtolemzoPhiladelpho. Hic clarus sapien- tiz studio pietatisque qua Scepticorum principem colebat documenüs, clarior poetica facultate et scriptorum multitudine id potissimum in con- dendis carminibus spectavit, ut omnes excepto Pyrrhone philosophos rideret et cavillaretur. Quo in genere nobilissimos tres Sillorum libros reliquerat magna ex parte ad Honterica Νεχυίας formam (cf. Meinek. Exercit. in Athen. I p. 6 seq.) institutos. Ex iis primus simplicem narra- tionem, secundus et tertius sermonem cum Xe- nophane habitum continebat. Diversum ab illis aliud fuit poema Ymaginum ([νδαλμῶν) nomine inscriptum. Memorantur etiam Timonis comce- die et tragodise aliaque ingenii monumenta. Harum rerum testes nobis sunt ÁAristocles et Diogenes Laertius. Quorum prior apud Eusebium Prep. Evang. XIV, 18ait : 'Eyévexo δὲ μαθητὴς αὖ- τοῦ [τοῦ Πύῤῥωνος) "(pov Φλιάσιος, ὃς τὸ μὲν πρῶ- τον ἐχόρευεν ἐν τοῖς θεάτροις, ἔπειτα δ᾽ ἐντυχὼν αὐτῷ συνέγραψεν ἀργαλέας παρῳδίας καὶ βωμολόχους, ἐν αἷς βεδλασφήμηκε πάντας τοὺς πώποτε φιλοσοφήσαντας. Οὗτος γὰρ ἦν 6 τοὺς Σύλλους γράψας. Posterior vero lib. IX, 1 10-111 hzc tradit : Καὶ γὰρ ποιήματα συν- ἔγραφε xal ἔπη xal τραγῳδίας xal σατύρους x«l δρά- ματα χωμιχὰ τριάχοντα, τραγιχὰ δὲ ἑξήχοντα, σίλλους τε xai χιναίδους. Φέρεται δὲ αὐτοῦ xai καταλογάδην βιδλία, εἷς ἐπῶν τείνοντα μυριάδας δύο, ὧν καὶ Ἀντί- γόνος ὃ Καρύστιος μέμνηται, ἀναγεγραφὼς αὐτοῦ χαὶ αὐτὸς τὸν βίον. Τῶν δὲ Σύίλλων τρία ἐστίν, ἐν οἷς ὡς àv σχεπτιχὸς ὧν πάντας λοιδορεῖ καὶ σιλλαίνει τοὺς δογμα- τιχοὺς ἐν παρῳδίας εἴδει. Ὧν τὸ μὲν πρῶτον αὐτοδιή- Ὑητον ἔχει τὴν ἑρμηνείαν, τὸ δὲ δεύτερον καὶ τρίτον ἐν διαλόγου σχήματι. Φαίνεται γοῦν ἀναχρίνων Ξξενοφά-- νὴν τὸν Κολοφώνιον περὶ ἑχάστων, 6 δὲ αὐτοδιηγούμε- νός ἐστι" xal ἐν μὲν τῷ δευτέρῳ περὶ τῶν ἀρχαιοτέρων, ἐν δὲ τῷ τρίτῳ περὶ τῶν ὑστέρων. --- Τὸ δὲ πρῶτον ταὐτὰ περιέχει πράγματα, πλὴν ὅτι μονοπρόσωπός ἐστιν ἢ ποίησις. Cf. Fred, Pauli deSillis Grecorum disputatio, Berolini 1821 ; Welandi de praecipuis Parodiarum scriptoribus liber; Wolkii de Grze- corum Sillis commentatio, Varsovie 1820. Adde Fabricii Bibl. Gr. vol. Ill, pag. 623 seqq. ed. Harl. et Diogenis Laertii interpretes. Fragmenta ejus qua exstant prope omnia e Sillis petita sunt, pauca ex Imaginum libro deprompta, nonnullos quoque versus antiqui ex aliis carminibus ser- varunt. Has carminum reliquias primus laudabili studio collegit Henricus Stephanus in Poesi phi- losophica, postea edidit Isaacus Fred. Langbein- rich in tribus de Timone dissertationibus (Lipsize 1720 et 1721) quas non vidimus; Brunckius in Ánalectis veterum poetarum et Paulus l. c. Pro- fuisse Timoni inprimis Stephanum et Brunckium non negaverim. Sed deerat accuratior Phliasii poetze recensio qua plurima maculae librariorum incuria illi aspersa abstergerentur. Hanc igitur lectoribus offero. Emendatis versibus novam ad- junxi interpretationem latinam brevesque adno- tationes, 82 DE HIPPONE. cipium esseopinatus id pracipuesine dubio egit, | opiniones quarum in eodem libello Censorinus ut corporum membrorumque naturam et fabri- | meminit. Dogmata sua Xenophanis , Parmenidis cam explicaret. In iis qua ipsi placuissent expo- | aliorumque exemplo versibus persecutus est, sed nendis Hippo parum subtilis. disputator fuit. | unum an plures scripserit libros non liquet, Vix Quare Aristoteles modo τοῖς φορτικωτέροις τῶν φι- | autem crediderim , eum peculiarem edidisse dis- λοσόφων eum adnumerat de Ánim. l, 2, modo putationem de locis quc dicuntur perdere, quidquid propter mentis imbecillitatem a severiorum phi- | ἐπ i/la inciderit, ut conclusit Fabricius Bibl. losophorum numero segregat Metaph. 1, 3. Quod | Grac. vol. II, p. 658 ed. Harl. ex Antigoni Ca- autem posteriore loco Stagirites Hipponem Tha- | rystii verbis, apud quem Hist. mirab. cap. 13: leti subjunxit, id eo consilio fecit, ut non ztate | hac reperiuntur : Ἵππων δὲ ὁ Ῥηγῖνος περὶ τῶν sed placitis Thaleti proximum fuisse significaret. | λεγομένων τόπων φθείρειν τὰ ἐμπίπτοντα τοιοῦτόν τι Exigui momenti sunt qua de hominum genera- | γράφει" φησὶν ἐν ᾿Αθήναις ἐπὶ βασιλέως "Exatwécou tione apud Censorinum libro de Die natali Hippo | Ὀλυμπιάδος ἕἔχτης καὶ τριακοστῆς, ἐν ἦ ᾿Ἀρυτάμας docet. lbi scriptor cap. V, postquam semen unde | Λάκων νικᾷ στάδιον, τῆς Σικελίας dv Παληκίοις olxo- exeat inter sapientie professores non constare | δομηθῆναι τόπον εἰς ὃν ὅστις ἂν εἰσέλθῃ, εἰ μὲν χατα- dixit, in hunc modum pergit: « Parmenides enim | χλιθείη, ἀποθνήσχει, εἰ δὲ περιπατοίη, οὐδὲν πάσχει. tum ex dextris tum lzvis partibus oriri putavit. | Hoc enim argumentum ab eo in majori de rerum Hipponi vero...ex medullis profluere semen vide- | natura carmine tractatum esse probabile est. tur, idque eo probari, quod post admissionem | Poematum ejus reliquias, paucis versiculis exce- pecudum si quis mares interimat, medullas ut- | ptis, nullas habemus. pote exhaustas reperiat. » Omitto caeteras ejus ἹΠΠΏΝΟΣ ἈΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙ͂Α. HIPPONIS FRAGMENTA. Πουλυμαθημοσύνης, τῆς οὐ χενεώτερον οὐδέν. O eruditionem , qua nihil vanius. (Athenzus XII p. 610, B : Τοσαῦτα τοῦ Μυρτίλου ἑξῆς χαταλέξαντος xal πάντων αὐτὸν ἐπὶ τῇ μνήμη θαυμασάντων ὃ Κύνουλχος ἔφη πουλυμαθημοσύνης χτλ. Ἵππων ἔφη 6. ἄθεος. ᾿Αλλὰ xal Ἣ ράχλειτος 6 θεῖός φησι" « πουλυμαθίη νόον ἔχειν οὐ διδάσχει. » Καὶ ὁ Τίμων δὲ ἔφη " «ἐν δὲ πλατυσμὸς πουλυμαθημο- σύνης, τῆς οὗ κενεώτερον ἄλλο. » Vide Timonis et Heracliti fragmenta. Cf. Bergk. Comm. de Reliq. com. attic. p. 180; Bakhuizen van den Brink. Var. Lectt. ex Hist. phil. antiq. p. 57; Dbrig. de llippone atheo pag. 9.) —MUUUM ARRA AMD n ἵππωνος τόδε σῆμα, τὸν ἀθανάτοισι θεοῖσιν Hipponis hoc sepulcrum est, quem Diis immortalibus ἴσον ἐποίησεν Μοῖρα καταφθίμενον. exsiequavit Parca defunctum. ( Alexander Aphrodisiensis in Aristot. Me- | EU γε Ἵππων ἐπιδειχνύεις ἡμῖν τὴν ἀνθρωπίνην κλά- taph. I, 3 pag. 21 ed. Bonitz. * Τοῦτο δὲ λέγοι ἂν | νην᾿ el γὰρ xal λαλοῦντί σοι μὴ πεπιστεύχασι, νεχροῦ περὶ αὐτοῦ ὅτι ἄθεος ἣν τοιοῦτο γὰρ xal τὸ ἐπὶ τοῦ γενέσθωσαν μαθηταί" χρησμὸς οὗτός ἐστιν “ἱππωνος: τάφον αὐτοῦ ἐπίγραμμα. Ἵππωνος χτλ. quod qui- | νοήσωμεν αὐτόν. Dicit igitur philosophus, se dem epigramma ipse composuit , ut ait Clemens | morte sua cum Diis immortalibus &quatum esse. Alexandrinus ad Gentes p. 36 : Οὐ νέμεσις τοίνυν | Quorum verborum sensus est, quum atheus οὐδὲ "[nnwvi ἀπαθανατίζοντι τὸν θάνατον τὸν ἑαυτοῦ. | fuerit Hippo, homines morte ad nihilum re- ὁ Ἵππων γὰρ ἐπιγραφῆναι ἐχέλευσε τῷ μνήματι τῷ | cidere Diisque immortalibus qui non sint pares - αὐτοῦ τόδε τὸ ἐλεγεῖον" Ἵππωνος τόδε cux x1. | fieri.) DE TIMONE PHLIASIO. Τίμωνος ἀποσπασμάτια] Timon Phliasius quum adolescens in theatris saltasset, postea rerum divinarum humanarumque contemplationi dedi- tus primum Stilponem audivit, deinde Pyrrho- nem, cujus dogmata per totam vitam professus est. Floruit autem sub Antigono Macedonum rege et Ptolemaeo Philadelpho. Hic clarus sapien- ti: studio pietatisque qua Scepticorum principem colebat documentis, clarior poetica facultate et scriptorum multitudine id potissimum in con- dendis carminibus spectavit, ut omnes excepto Pyrrhone philosophos rideret et cavillaretur. Quo in genere nobilissimos tres Sillorum libros reliquerat magna ex partg ad Honrerici Νεχυίας formam (cf. Meinek. Exercit. in Athen. I p. 6 seq.) institutos. Ex iis primus simplicem narra- tionem, secundus et tertius sermonem cum Xe- nophane habitum continebat. Diversum ab illis aliud fuit poema lmaginum [νδαλμῶν) nomine inscriptum. Memorantur etiam Timonis comce- die et tragedie aliaque ingenii monumenta. Harum rerum testes nobis sunt Aristocles et Diogenes Laertius, Quorum prior apud Eusebium Prep. Evang. XIV, 18 ait : ᾿Ε γένετο δὲ μαθητὴς αὖ- τοῦ [τοῦ Πύῤῥωνος] Τίμων Φλιάσιος, ὃς τὸ μὲν πρῶ- τον ἐχόρευεν ἐν τοῖς θεάτροις, ἔπειτα δ᾽ ἐντυχὼν αὐτῷ συνέγραψεν ἀργαλέας παρῳδίας καὶ βωμολόχους, ἐν αἷς βεδλασφήμηχπε πάντας τοὺς πώποτε φιλοσοφήσαντας. Οὗτος γὰρ ἦν 6 τοὺς Σίλλους γράψας. Posterior vero lib. IX, 1 10-111 hzc tradit : Καὶ γὰρ ποιήματα συν- ἔγραφε xal ἔπη καὶ τραγῳδίας καὶ σατύρους x«l δρά- ματα χωμικὰ τριάκοντα, τραγικὰ δὲ ἑξήχοντα, σίλλους τε xai χιναίδους, Φέρεται δὲ αὐτοῦ xai χαταλογάδην βιδλία, εἷς ἐπῶν τείνοντα μυριάδας δύο, ὧν καὶ Ἀντί- γόνος 6 Καρύστιος μέμνηται, ἀναγεγραφὼς αὐτοῦ xal αὐτὸς τὸν βίον. Τῶν δὲ Σίλλων τρία ἐστίν, ἐν οἷς ὡς ἂν σχεπτιχὸς ὧν πάντας λοιδορεῖ xal σιλλαίνει τοὺς δογμα- τιχοὺς dv παρῳδίας εἴδει. Ὧν τὸ μὲν πρῶτον αὐτοδιή- γῆτον ἔχει τὴν “ἑρμηνείαν, τὸ δὲ δεύτερον xal τρίτον ἐν διαλόγου σχήματι. Φαίνεται γοῦν ἀναχρίνων Eevopd- νὴν τὸν Κολοφώνιον περὶ ἑχάστων, 6 δὲ αὐτοδιηγούμε- νός ἐστι" xal ἐν μὲν τῷ δευτέρῳ περὶ τῶν ἀρχαιοτέρων, ἐν δὲ τῷ τρίτῳ περὶ τῶν ὑστέρων. — Γὸ δὲ πρῶτον ταὐτὰ περιέχει πράγματα, πλὴν ὅτι μονοπρόσωπός ἐστιν ἣ ποίησις. Cf. Fred. Pauli deSillis Grecorum disputatio, Berolini 1821 ; Welandi de praecipuis Parodiarum scriptoribus liber; Woelkii de Grze- corum Sillis commentatio, Varsovie 1820. Adde Fabricii Bibl. Gr. vol. 111, pag. 623 seqq. ed. Harl. et Diogenis Laertii interpretes. Fragmenta ejus quis exstant prope omnia e Sillis petita sunt, pauca ex Imaginum libro deprompta, nonnullos quoque versus antiqui ex aliis carminibus ser- varunt. Has carminum reliquias primus laudabili studio collegit Henricus Stephanus in Poesi phi- losophica, postea edidit Isaacus Fred. Langhein- rich in tribus de Timone dissertationibus (Lipsize 1720 et 1711] quas non vidimus; Brunckius in Analectis veterum poetarum et Paulus l. c. Pro. fuisse Timoni inprimis Stephanum et Brunckium non negaverim. Sed deerat accuratior Phliasii poetae recensio qua plurima maculae librariorum incuria illi aspersa abstergerentur. Hanc igitur lectoribus offero. Emendatis versibus novam ad- junxi interpretationem latinam brevesque adno- tationes. TIMONOZ TIMONIS TOY ΦΛΙΑΣΙΟΥ͂ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΑ. FRAGMENTA. PHLIASII EK TON ZIAAQDN. E SILLIS. "Eonstt νῦν μοι ὅσοι πολυπράγμονές ἐστε σοφισταί. | Dicite nunc mihi, quotquot estis multarum rerum periti | [ sophista. * * * * * Πολλοὶ μὲν βόσχονται ἐν Αἰγύπτῳ πολυφύλῳ Multi quidem aluntur in Egypto nationibus frequenti βιδλιαχοὶ χαραχῖται, ἀπείριτα pé librorum scriptores infinitum quantum inter se rixantes Μουσέων ἐν ταλάρῳ. Musarum in qualo. $ * * * « * & 6 Φοιτᾷ δὲ βροτολοιγὸς " Epic xeveov λελαχυῖα, Ingreditur autem hominum pernicies Discordia vaniloqua, Νίχης ἀνδροφόνοιο χασιγνήτη καὶ ἔριθος - Victorite virorum interfectricis soror et adjutrix , fc ἀλαὴ περὶ πάντα χυλίνδεται " αὐτὰρ ἔπειτα quae czeca circa omnia versatur, sed postea ἐς βρῖθος στήριξε χάρη, καὶ ἐς ἐλπίδα βάλλει. in gravitatem componil caput et spem objicit. « * x * * Li [se decertarent? τίς γὰρ τούσδ᾽ 3o, ἔριδι ξυνέηχε μάχε εσθαι ; Quis enim hosce commisit , ut perniciosa contentioe inter 10 Ἠχοῦς σύνδρομος ὄχλος" 6 γὰρ σιγῶσι χολωθεὶς | Echüs socia turba; hzc enim tacentibus irata [multi. νοῦσον ἐπ᾽ ἀνέρας ὦρσε λάλην, ὀλέχοντο δὲ πολλοί. | morbum adversus viros excitavit vocem, peribant aulem * Vs. 1. ἔσπετε νῦν xx).] Diogenes Laertius IX, | Eusebius prabet; male Clemens ἥ “τ᾽ ἄλλα. — 112 : Ἀρχὴ δὲ αὐτῷ ἥδε; " ἔσπετε xx). Imitatus est | Vs. 8 ἐς βρῖθος στήριξε flagitante metro posui, cujus Timon lliad. 1I, ABA: ἜἜσπετε νῦν μοι, Μοῦσαι, | loco Eusebius exhibet ἐς βρίθος ἐστήριξε, Clemens Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσαι. autem & τε βροτοὺς στήριξε. Cf. Iliad. IV, 440 : Καὶ Vss. 2-4. πολλοὶ μὲν---ταλάρῳ] Athenzus lib. I | Ἔρις ἄμοτον μεμαυῖα, Ἄρεος ἀνδροφόνοιο χασιγνήτη cap. 41 : Ὅτι τὸ μουσεῖον ὃ Φλιάσιος Τίμων ὃ σιλλο- | ἑτάρη τε, ἥτ᾽ ὀλίγη μὲν πρῶτα χορύσσεται, αὐτὰρ ἔπει- γράφος ταλάριόν πού φησιν ἐπισχώπτων τοὺς ἐν αὐτῷ | τα οὐρανῷ ἐστήριξε κάρη καὶ ἐπὶ χθονὶ βαίνει, et Carm. τρεφομένους φιλοσόφους, ὅτι ὥσπερ ἐν πανάγρῳ τινὶ | aur. vs. 57 seqq. : Τοίη μοῖρα βροτῶν βλάπτει φρέ- σιτοῦνται χαθάπερ ol πολυτιμότατοι ὄρνιθες" πολλοὶ | νας" ὡς δὲ χύλινδροι ἄλλοτ᾽ ἐπ’ ἄλλα φέρονται, ἀπεί- μὲν βόσκονται χτλ. Cf. Eustath. ad Odyss. lib. IV | ρονα πήματ᾽ ἔχοντες. Λυγρὴ γὰρ συνοπαδὸς "Epic βλά- p. 157 ed. Basil. (p. 1488, 61). Pro πολυφύλῳ | πτουσα λέληθε σύμφυτος, ἣν οὐ δεῖ προάγειν, εἴχοντα apud Eustathium est πολυφύλλῳ, qui etiam βιόλια- | δὲ φεύγειν. xij pro βιδλιαχκοὶ habet. Suspicor Timoni obver- Vss. 9-11. τίς γὰρ τοὐοδ᾽ ὀλοῖ,----πολλοί] exstant sata fuisse Theocriti verba Idyll. XVI, 34 : Πολλοὶ | apud Clementem et Eusebium 1. c. premissis ἐν Ἀντιόχοιο δόμοις xol ἄναχτος ᾿Αλεύα ἁρμαλιὰν | verbis : ἔπειτα ὀλίγον ὑποδὰς ἐπιφέρει. Vs. 11 pro ἔμμηνον ἐμετρήσαντο πενέσται χτλ. λάλην quod in codicibus reperitur Potterus edidit Vss. 5.8 leguntur apud Clementem Álexandri- κακήν. Expressit Timon lliad. 1, 8 seqq. : Τίς τ' num Strom. lib. V p. 235 ed. Sylb. Cf. Euseb. | ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηχε μάχεσθαι; Λητοῦς καὶ Διὰ Prep. evang. lib. XV p. 855 ed. Viger. — Vs. 6 | vic. 'O γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὥρσι scripsi Νίκης pro vulg. Νείχης. — Vs. 7 ἥτ᾽ dioc | xax)v, ὀλέχοντο δὲ λαοί, 84 TIMONIS PHLIASII FRAGMENTA. 85 σχέτλιοι ἄνθρωποι, xdx' ἐλέγχεα, γαστέρες οἷον, οἵων ἔχ τ᾽ ἐρίδων ἔχ τε στοναχῶν πέπλασθε!ϊ ἄνθρωποι χενεῆς οἱήσιος ἔμπλεοι ἀσχοί. * * * 1» Οἷον Δημόχριτόν τε περίφρονα, ποιμένα αὔθων, ἀυφίνοον λέσχηνα μετὰ πρώτοισιν ἀνέγνων. Οἷόν θ᾽ ἑπτὰ Θάλητα σοφῶν σοφὸν ἀστρονόμημα. Πυθαγόρηην τε γόητος ἀποχλίναντ᾽ ἐπὶ δόξαν (em ἐπ᾽ ἀνθρώπων, σεμνηγορίης ὀαριστήν, * C » * Duri homines , ignavum genus, ventres solum, quibus e litibus et suspiriis conflati estis! homines vanae opinionis pleni utres. * * * Ut Democritum cordatum , dicendi artificem, subtilem disputatorem inter primos agnovi. * * * Ut Thaletem septem sapientum sapientem astronomum. * * * Pythagoramque ad preestglatoris famam inclinantem , alliciendis hominibus, magniloquum sodalem. * * * Vss. 12-14. σχέτλιοι ἄνθρωποι----ἀσχοί] servavit Eusebius Praep. evang. lib. XIV p. 763 et Theo- doretus De curandis gentium morbis Serm. a. (T. IV p. 489). Vs. 12 pro otov quod sententia desiderat, Stephanus in notis ad Sext. Emp. Pyrrh. hyp. p- 211 ed. Fabr. οἷον, sed in Poesi philosophica recte otov. — Vs. 13 οἵων ἔκ τ᾽ ἐρίδων dedi pro codicum lectione τοίων apud Eusebium et ποίων apud Theodoretum. Praeterea ἔχ τε στο- ναχῶν πέπλασθε exhibet Eusebius, καὶ λεσχομάχων πεπλάνησθε Theodoretus. Retinuit poeta Hesiodi versum, quantum licebat. Est enim in Theogon. vs. 26 : Ποιμένες ἄγραυλοι, xdx' ἐλέγχεα, γαστέρες οἷον, quem Gottlingius contulit cum Homer. Il. lib. V, 783 : ᾿ Αἰδώς, Ἀργεῖοι, κάχ᾽ ἐλέγχεα, γαστερες οἷον, et Lennepius cum Epimenidis versiculo in Pauli Apostoli Ep. ad Tit. I, 1a: Κρῆτες del ψευσταί, xax θηρία, γαστέρες ἀργαί. Ceterum γαστέρες οἷον Hesychius explicat τροφῆς μόνον ἐπιμελούμενοι" ὡς Ἡσίοδος ἐν τῇ Θεογονία. Similiter Hesiodi Schol. Par. C. μόνον τὰ τῆς τρο- φῆς φρονοῦντες, et Schol. Vat. μόνον γαστρίμαργοι. Adde quod sillographus hoc loco Empedoclem intuitus est vs. 31 ita canentem : Οἵων ἐξ ἐρίδων ἔχ τεστοναχῶν ἐγένεσθε. Vid. adn. ad Empedocl. vs. 14. λνθρωποι χενεῆς οἰήσιος ἔμπλεοι ἀσχοί spectavit for- tasse Horatius Sat. II, 5, 98 eadem translatione dicens: « Crescentem tumidis infla sermonibus utrem », ubi Schol. Cruq : « Praconiis, inquit, effer et falsis laudibus velut utrem ventis inflare contende, » Vss. 15-16. Diog. IX, 4o de Democrito : "Ov γε xai Τίμων τοῦτον ἐπαινέσας τὸν τρόπον ἔχει" οἷον Δημόχριτόν τε χτλ. Vs. 16 scripsi λέσχηνα pro vulg. λέσχην, ἅἃ, Meinekius Exerc. in Ath. I p. 6 λεσχῆνα. Dubium utrum λέσχην an λεσχήν fuerit nomen non lectum alibi, unde λεσχηνεύω fluxit, quum vocabula εἴρην, πυθμήν, αὐχήν etalia de quibus vide Lobeckium Paral. p. 191 seqq. utriusque analogiz exempla praebeant. Pertinet hic locus cum iis que de Ze- none Citiensi, Archelao, Platone, Anaxarcho. Heraclito, Empedocle, Parmenide, Zenone Eleata, Melisso, Pythagora aliisque philosophis in se- quentibus dicuntur ad Νεχυίαν. Memoravi lios versus in Democrit. fragm. lib. II p. 94. Vs. 17. Diogenes Laertius I, 34 : Οἶδε δ᾽, αὐτὸν ἀστρονομούμενον xal Τίμων, xal ἐν τοῖς Σίλλοις ἐπαι- νεῖ αὐτὸν λέγων" οἷόν θ᾽ ἑπτὰ Θάλητα χτλ. ubi ante Casaubonum legebatur οἷον ἔπειτα Θάλητα. Mena- gius ἀστρονόμημα recte explicat ἀστρολόγος. Vss. 18-19. Diogenes Laertius VIII, 36 : Τὴν δὲ σεμνοπρέπειαν τοῦ Πυθαγόρου xat Τίμων ἐν τοῖς Σίλ- λοις, δάχνων αὐτόν, ὅμως οὐ παρέλιπεν εἰπὼν οὕτω" Πυθαγόρην τε γόητος χτλ. Cur δὰ prestigiatoris fa- mam Pythagoram inclinasse scripserit sillogra- phus intelligimus e Plutarchi Numa cap. 8. Ibi enim hzc produntur : Kal γὰρ ἐχεῖνος ἀετόν τε δοχεῖ πραῦναι φωναῖς τισιν ἐπιστήσας xal χαταγαγὼν ὗπερ- ἱπτάμενον, τόν τε μηρὸν ἀποφῆναι χρυσοῦν Ὀλυμπία- σι διαπορευόμενος τὴν πανήγυριν. ἔλλλας τε τερατώ- δεῖς μηχανὰς αὐτοῦ καὶ πράξεις ἀναγγέλλουσιν" ἐφ᾽ αἷς χαὶ Τίμων ὃ Φλιάσιος ἔγραψε" Πυθαγόρην δὲ γόητα ἀποχλίνοντ᾽ ἐπὶ δόξας, θήρη ἐπ᾽ ἀνθρώπων, σεμνηγορίης ὀαριστήν. Prior versus etiam in Laertii codicibus corruptus est. Editio Frobeniana : Πυθαγόρην τε γοητείας ἀπο- χλειὸν ἐπίδοξον, sed Stephani exemplum γόητας 86 TIMONIS PHLIASII 80 Παρμενίδου τε βίην μεγαλόφρονα, τὴν πολύδοξον, ὃς ῥ᾽ ἐπὶ φαντασίας ἀπάτης ἀνενείχατο νώσεις. ᾿Αμφοτερογλώσσου τε μέγα σθένος οὖχ ἀλαπαδνὸν Ζήνωνος, πάντων ἐπιλήπτορος, ἠδὲ Μέλισσον πολλῶν φαντασμῶν ἐπάνω, παύρων γε μὲν Saco. * t 0* & 26 Τοῖς δ᾽ Évt χοχχυστὴς ὀχλολοίδορος ἩΗράχλειτος αἰνιχκτὴς ἀνόρουσε xal Ἐμπεδοχλῇς, ἀγοραίων χηλητὴς ἐπέων ὅσα δ᾽ ἔσθενε, τοσσάδε εἷλεν ἄρχων, ὃς διέθηχ᾽ ἀρχὰς ἐπιδευέας ἄλλων. * * * Ξεινοφάνης, ὑπάτυφος -Ομηραπάτης ἐπιχόπτης, 80 ἄλλον ἀπάνθρωπον θεὸν ἐπλάσατ᾽, ἶσον ἁπάντη, Parmenidemque magnanimum oíque illustrem , qui ad vanas species animi sensuumque notiones revocavit. * * * Bilinguisque illius magnam vim non imbecillam Zenonis, omnium vituperatoris , et Melissum multis spectris majorem , paucis quidem mínorem. * * * Inter hos clamator et plebis insectator Heraclitus, [tim vi obscure loquens, surrexit et Empedocles forensis eloquen- animorum delenitor : quantum vero valuit , tantum cepit princeps, qui magistratus aliis indigentes constituit. * * * Xenophanes,satis modestus fallacigs Homericze reprehensor, alium finxit deum inhumanum, undique sequalem, ἀποχλίναντ᾽ ἐπιδόξην. Legendum γόητος ἀποχλίναντ᾽ ἐπὶ δόξαν, quemadmodum Diogenis editores re- stituerunt, Vss. 20-21. Παρμενίδου τε βίην —voctw] Diogenes Laertius IX, 23 : Διὸ καὶ περὶ αὐτοῦ φησιν ὃ 'Γίμων" Παρμενίδου τε x7. Áttuli et oxplanavi hzec Timo- nis verba jam ad Parmenidis vs. 3o. Vss. 22-24 ἀμφοτερογλώσσου τε ---ἥσσω] Diogenes Laertius IX, αὐ : Περὶ τούτου xoi Μελίσσου "T(utov φησὶ ταῦτα" ἀμφοτερογλώσσου τε xt. Plutarchus Vit. Pericl. cap. 4 : Διήκουσε δὲ Περιχλῆς καὶ Ζή- γωνος τοῦ Ελεάτου, πραγματευομένου περὶ φύσιν ὡς Παρμενίδης ἐλεγχτικὴν δέ τινα xai δι᾽ ἐναντιολογίας εἷς ἀπορίαν καταχλείουσαν ἐξασχήσαντος ἕξιν" ὥσπερ xai Τίμων 6 Φλιάσιος εἴρηκε διὰ τούτων" ᾿Αμφοτερογλώσσου τε μέγα σθένος οὐκ ἀπατηλὸν Ζήνωνος, πάντων ἐπιλήπτορος. Quod apud Laertium vulgabatur oóx ἀλαπαδνὸν Zh ovóc τε Πλάτων ἐπιλήπτορος ex Plutarcho cor- rexit Casaubonus scribendo Ζήνωνος πάντων éni- λήπτορος. Nam illud ἀλαπαδνὸν quod habent Dio- genis membrane minime sollicitandum. Sequitur apud Diogenem ἠδὲ Μελίσσου cujus loco Meinekius l. c. p. 7 ἠδὲ Μέλισσον rescribi jussit. Denique: pro παύρων γε μὲν εἴσω, quae vetus scriptura erat, Menagius e regio codice protulit ἥσσω. Concinit cum hoc Aldobrandinus vertens : paucis inferio- rem. Vss. 25-28. τοῖς δ᾽ ἔνι χοχχυστὴς --- ἄλλων] Dio- genes Laertius IX, 6 : Τοῦτον δὲ xal 6 Τίμων ὗπο- γράφει, λέγων" Τοῖς. δ᾽ ἔνι χοχχυστὴς ὀχλολοίδορος Ἡράχλειτος αἰνιχτὴς ἀνόρουσε. Idem lib. VIII, 67 : Οὐ παρῆκε δὲ οὐδὲ τοῦτον ὃ Τί- μων, ἀλλ᾽ ὧδ᾽ αὐτοῦ χαθάπτεται λέγων " xal ᾿Ἐμπεδοχλῆς ἀγοραίων κηλητὴς ἐπέων" ὅσα δ᾽ ἔσθενε, τοσσάδε εἷλεν ἄρχων, ὃς διέθηχ᾽ ἀρχὰς ἐπιδευέας ἄλλων. Junxi hzc superioribus, quod ab ipso poeta uno tenore scripta videbantur. In verbis ἀγοραίων χηλητὴς ἐπέων genitivus, quemadmodum apud poe- tas ionicos interdum fit, dativi vicem obtinet. Vid. ad Empedoclis vs. 179. Sunt qui pro ἄρχων legant ἀργῶν. Utrumque intelligi potest. Vss. 39-31. Sextus Empiricus Pyrrhon. hyp. I, 33 : Διὰ τοῦτο γοῦν xal ὑπάτυφον αὐτὸν λέγει [ὃ Τ μων] καὶ οὐ τελέως ἄτυφον δι᾽ ὧν φησι" ἐφεινοφάνης χτλ. Ὑπάτυφον γὰρ εἶπε τὸν κατά τι ἄτυφον, Ὁμηραπάτης δὲ ἐπιχόπτην, ἐπεὶ τὴν παρ᾽ Ομήρῳ ἀπάτην διέσυρεν. ᾿Εδογμάτιζε δὲ ὃ Ξενοφάνης παρὰ τὰς τῶν ἄλλων ἀν-- θρώπων προλήψεις, ἕν εἶναι τὸ πᾶν χαὶ τὸν θεὸν συμφυῇ τοῖς πᾶσιν᾽ εἶναι δὲ σφαιροειδῇ x«l ἀπαθῇ καὶ ἀμετάδλητον xal λογικόν. Diogenes Laertius IX, 18 : Esvogdvrc Δεξιοῦ, ἣ (ὡς ᾿Απολλόδωρος) Ὀρθο- μένους, Κολοφώνιος, ἐπαινεῖται πρὸς τοῦ Τίμωνος. Qoi γοῦν" Sewogdvny ὑπότυφον, Ὁμηραπάτην, ἐπιχόπτην. Laertium e Sexto emendavit Menagius. Apud Sextum tamen vulgo repugnante metro legitur ἐπισχώπτης. , Vs. 3o. ἄλλον ἀπάνθρωπον flagitat sententia; Sexti codices ἐχτὸν ἀπ᾽ ἄνθρωπον, Fabricius ἐχτὸς edidit, Paulus ἀπ᾽ ἀνθρώπων, utrumque inepte. Est vero θεὸς ἀπάνθρωπος, ut utar Kuhnii verbis ad Laertium, 6 μηδὲν ὅμοιον ἔχων ἀνθρώπῳ, qui cum homine nihil habet cemmune, nec similitudinem FRAGMENTA. 81 ἀσκηθῆ, νόον αὐτόν, ἀΐδιον ἠδὲ νόημα. Ὥςς xai ἐγὼν ὄφελον πυχινοῦ νόου ἀντιδολῆσαι, ἀμφοτερόθδλεπτος δολίῃ δ᾽ ὁδῷ ἐξαπατήθην, πρεσθυγενὴς ἔτ᾽ ἐών, ἄδολος καὶ ἄμοιρος ἁπάσης 35 σχεπτοσύνης. — "Orten, γὰρ ἐμὸν νόον εἰρύσαιμι, εἷς ἐν ταὐτό τε πᾶν ἀνελύετο" πᾶν δ᾽ ἐὸν αἰεὶ πάντη ἀνελχόμενον μίαν εἰς φύσιν ἴσταθ᾽ ὁμοίαν. Ἐν δὲ τὸ θαρσαλέον τε xal ἐμμανὲς ὅππη δρούσαι φαίνετ᾽ Ἀναξάρχου χύνεον μένος" ὅς ῥα καὶ εἰδώς, 40 ὥς φασιν, ἄθλιος ἔσχε, φύσις δέ μιν ἔμπαλιν ἦγεν ἡδονοπλήξ, ἣν πλεῖστοι δποτρείουσι σοφιστῶν. * * h Kai που ᾿Αναξαγόρην φάσ᾽ ἔμμεναι ἄλκιμον ἥρω, Νοῦν, ὅτι δὴ νόος αὐτῷ, ὃς ἐξαπίνης ἐπαγείρας πάντα συνεσφήχωσεν ὁμοῦ τεταραγμένα πρόσθεν. * * ι 2 45 Πρωταγόρης τ᾽ ἐπίμικτος, ἐριζέμεναι εὖ εἰδώς. h * * formz, Quod vero Kuhnius apud Laertium Ὅμη- ροπάτην poni vult, improbandum., Vs. 31 in mem- branis ita exhibetur : ἀσχηθῆ, νοερωτὸν---ἠὲ νόημα. Fabricius interponendum censuit σύμπαντ᾽ aut πάνθ᾽ ὅσον vel simile quid. Brunckius malebat : ἀσχηθῆ., σύμπαντα νόον, σύμπαντα φρόνημα, quum Diogenes IX, 19 hzc fere verba usurpet : σύμπαν- τά τε εἶναι νοῦν καὶ φρόνησιν. Paulus conjecit ἀσχηθῆ, θνητῶν νοαρώτερον ἠὲ νόημα, in carmine autem exaravit ἀσχηθῇ, νοερωτόν, ἀΐδιον ἠὲ νόημα. Mihi Timon videtur scripsisse : ἀσχηθῇ, νόον αὐτόν, ἀΐ- διον ἠδὲ νόημα. Vss. 3a-37. ὡς καὶ ἐγὼν---ὁμοίαν] Sextus Empi- ricus l. c. : 'O γὰρ περὶ ἑνὸς δογματίζων ἢ mooxpivav φαντασίαν φαντασίας ὅλως χατὰ πίστιν ἢ ἀπιστίαν περί τινος τῶν ἀδήλων, τοῦ δογματικοῦ γίνεται χαρα- χτῆρος, ὡς δηλοῖ καὶ ὁ Τίμων διὰ τῶν περὶ Ξξενοφάνους αὐτῷ λεγομένων ἐν πολλοῖς γὰρ αὐτὸν ἐπαινέσας τὸν Ξιενοφάνην, ὡς xat τοὺς Σίλλους αὐτῷ ἀναθεῖναι, ἐποίη- σεν αὐτὸν ὀδυρόμενον καὶ λέγοντα " ὡς καὶ ἐγὼν χτλ. Vs. 33 ἀμφοτερόθλεπτος accipiendum de eo qui utramque partem caute circumspicit. — Vs. 34 vulgo sic legitur : πρεσδυγενὴς ἔτ᾽ ἐὼν xai ἀπενθή- ριστος ἁπάσης. Parum probabilis Schneideri con- jectura ἀναμφήριστος; requiritur enim ἄδολος xol ἄμοιρος ἁπάσης σκεπτοσύνης quod carmini inserui. Vss. 38-41. ἐν δὲ τὸ θαρσαλέον---σοφιστῶν] Plu- integrum, ipsam mentem eiernamque cogitationem. * * * Utinam et mihi prudens contigisset animus, circumspecto judicio; sed dolosa via deceptus sum, senex adhuc sincerus et expers omnis [teren, cautes considerationis. Quocumque enim mentem conver- in unum idemque universa resolvebantur, et universum quod semper est] cireumcirca in unam sui similem naturam [reductum constringebatur. w -* * Inter alios autem audax et furibunda quocumque se verteret canina Anaxarchi vis conspiciebatur, qui et rerum cogni- tione instructus, ] ut perhibent, miser erat , quia retrorsunt ipsum agebat natura ] voluptatibus dedita, quam plurimi [ sophistarum reformidaut. * * * Etiam Anaxagoram alicubi esse dicunt fortem heroem, Mentem, quia mens ipsi fuit, quae subito collecta omnia compegit simul, turbata prius. * k * | Protagorasque immixtus (sodalibus) verbis concertare do- [ctus. * * * rend tarchus de Virtute moral p. 446, C. (vol. VII pag. 753 ed. Reisk.) : Τῷ γὰρ ὄντι πλησίστιος μὲν ἐπὶ τὰς ἡδονὰς 6 ἀκόλαστος ὑπὸ τῶν ἐπιθυμιῶν φέρε- ται, καὶ δίδωσιν ἑαυτὸν καὶ συγκατευθύνει" πλάγιος δὲ 6 ἀκρατής, ὥσπερ ἐξαναφέρειν γλιχόμενος καὶ διωθεῖ- σθαι τὸ πάθος, ὑποσύρεται xal περιπίπτει περὶ τὸ αἰσχρόν. Ὥς ᾿Ανάξαρχον ἐσίλλαινε Τίμων ἐν δὲ τὸ θαρσαλέον χτλ. Partem hujus loci non nominato auctore allegavit idem Plutarchus de Vitioso Pu- dore p. 529, À et Sympos. VII pag. 705, F. — Vs. 38 pro ὀροῦσαι omnium librorum lectione Meinekius Exerc. in Athen. l. c. recte scripsit ὀρούσαι, mutato etiam ἐμμενὲς in ἐμμανές. --- Vs. 39-40 pro vulgato ὅ ῥα xal εἰδώς, ὡς φάσαν re- scripsi ὅς ῥα xal εἰδώς, ὥς φασιν. . Vss. 2-44. καί που ᾿Αναξαγόρην----πρόσθεν] Dio- genes Laertius II, 6 : Παρ᾽ ὃ xai νοῦς ἐπεχλήθη (6 Ἀναξαγόρας). Καί φησι περὶ αὐτοῦ Τίμων ἐν τοῖς Σίλλοις οὕτω" xaí που Ἀναξαγόρην χτλ. Vocabulo utitur de fabris et architectis dici solito, sed cujus sensus latissime patet, συνεσφήχωσεν. Hesy- Chius : σφήχωμα, πύχνωμα xal 5 δεσμός. Cf. Ernest, ad lliad. XVII, 53. Mentis cognomen Anaxagorz fuisse testantur multi scriptores quorum locos collegit Schaubach. Fragm. Anaxag. p. 36. Vs. 45. Πρωταγόρης τ᾽ ἐπίμιχτος χτλ.] Diog. Laert. 1X, 52 : Καὶ τὸ νῦν ἐπιπόλαιον γένος τῶν ἐριστι- 88 ᾿ TIMONIS PHLIASII ecco On xal μετέπειτα σοφιστῶν οὔτ᾽ ἀλιγυγλώσσῳ οὔτ᾽ ἀσχόπῳ οὔτ᾽ ἀχυλίστῳ ΠΠρωταγόρη ἔθελον δὲ τέφρην συγγράμματα θεῖναι, ὅττι θεοὺς χατέγραψ᾽ οὔτ᾽ εἰδέναι, οὔτε δύνασθαι, δ0 ὅπποϊοί τινές εἶσι xal οἵτινες, ἀθρήσασθαι, πᾶσαν ἔχων φυλαχὴν ἐπιεικείης " τὰ μὲν οὔ of χραίσμηο᾽, ἀλλὰ φυγῆς ἐπεμαίετο, ὄφρα μὴ οὕτως Σωχρατιχὸν πίνων ψυχρὸν ποτὸν "Αἴδα δύη. * * x "Ex δ᾽ ἄρα τῶν ἀπέχλινε λιθοξόος, ἐννομολέσχης, 65 Ελλήνων ἐπαοιδός, ἀχριδολόγους ἀποφήνας, μυχτήρ, ῥητορόμιχτος, ὑπάττιχος, εἰρωνευτής. * * & Ἀσθενιχή τε λόγων δυὰς 7) τριάς, ἣ ἔτι πόρσω, οἷος Ξεινοφόων, ἴς τ᾽ Αἰσχίνου οὐχ ἐπιπειθὴς γράψαι. - P" k * eere tn ut etiam postea sophistarum neque fusca voce priedito neque inconsiderato neque rigido Protagore; volebant autem scripta ejus in cineres conver- quia deos scripserat se neque scire, neque posse, [tere, quales sint et qui, dispicere, quamvis omni sequitate observata. Neque tamen haec ei profuerunt, sed fugam meditabetur, ne sic [verba Socraticam bibens frigidam potionem in Orcum descende- [ret. * * * Ab his igitur discessit lapicida, legulejus, Graecorum incanfator, accurate loquentes efficiens, derisor, rhetoribus immixtus , satis atticus, in sermone [ dissimulator. k * * Exsanguesque verbis duo vel tres vel etiam porro [ alii], ut Xenophon et ZEschines non adductus ad scribendum. k * * x&v ἐγέννησεν, ὅθεν καὶ Τίμων φησὶ περὶ αὐτοῦ: Πρω- ταγόρης κτλ. Vss. 46-53. ὡς καὶ μετέπειτα----ἰΑἴδα δύη] Sextus Empiricus adv. Math. IX, δ7 : Ὁ δὲ Πρωταγόρας δητῶς που γράψας" περὶ θεῶν οὔτε el εἰσίν, οὔθ᾽ ὁποῖοί τινές εἶσι, δύναμαι λέγειν" πολλὰ γάρ ἐστι τὰ χωλύοντά με. Παρ’ ἣν αἰτίαν θάνατον αὐτοῦ χαταψηφισαμένων τῶν ᾿Αθηναίων διαφυγὼν χαὶ κατὰ θάλατταν πταίσας ἀπέθανε. Μέμνηται δὲ ταύτης τῆς ἱστορίας χαὶ Τίμων 6 Quot ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Σίλλων, ταῦτα διεξερ- γόμενος" ὡς xal μετέπειτα χτλ, Vs. 46. Olim scribebatur ὥστε καὶ μετέπειτα, ut est apud Stephanum in Poesi philosophica ; ὡς xal primus correxit Menagius ad Diogen. IX, 52. — Vs. 48. σὺν γράμματι Stephanus, συγγράμματι Menagius; sed flagitatur συγγράμματα, quemad- modum postea editum est. — Vs. 53 ᾿Αἴδι δύῃ Sexti membranze,sed sententia desiderat Αἴδα δύη. "Aióa jam emendavit Menagius ad Laertii 1. c.; de δύῃ mutato in δύη vid. Buttmanni Gramm. ampl. Il, 114. Timonis locum respexit Io. Frei. Quzst. Protag. pag. 61 seq. Vss. 54-56, ἐχ δ᾽ ἄρα τῶν ---εἰρωνευτής] Diogenes Laertius 11, 19 : Δοῦρις δὲ καὶ δουλεῦσαι αὐτὸν [τὸν Σωχράτη φησὶ] καὶ ἐργάσασϑαι λίθους. Εἶναί τε αὐτοῦ xal τὰς ἐν ἀχροπόλει Χάριτας ἕνιοί φασιν, ἐνδεδυμένας οὔσας" ὅθεν xal Τίμωνα ἐν τοῖς Σίλλοις εἰπεῖν" ἐχ δ᾽ ἄρα τῶν ἀπέχλινε λιθοξόος x:À. Sextus Empiricus adv. Math. VII, 8: Τοῦ δὲ ἠθικοῦ μόνος ἐπεμελεῖτο Σωχράτης κατά γε τοὺς ἄλλους αὐτοῦ γνωρίμους, εἴγε καὶ ὁ Ξενοφῶν ἐν τοῖς Ἀπομνημονεύμασι ῥητῶς φησιν ἀπαρνεῖσθαι αὐτὸν τὸ φυσιχόν, ὡς ὑπὲρ ἡμᾶς χαθε- στηχός, xal σχολάζειν τῷ ἠθιχῷ, ὡς πρὸς ἡμᾶς ὄντι. Τοιοῦτο οἶδε καὶ ὁ Τίμων ἐν οἷς φησιν " « ix δ᾽ ἄρα τῶν ἀπέχλινε λαοξόος ἐννομολέσ(ης" » τουτέστιν ἀπὸ τῶν φυσιχῶν ἐπὶ τὴν ἠθικὴν θεωρίαν, Διὸ καὶ ἐννομολέσχης προσέθηχεν, ἅτε τοῦ ἠθιχοῦ μέρους ὄντος τὸ περὶ vó- pov. διαλέγεσθαι. Clemens. Alexandrinus Strom. lib. I pag. 129 de Socrate loquens : "Ex δ᾽ ἄρα τῶν ἀπέχλινε λαοξόος ἐννομολέσχης, “Ἑλλήνων ἐπαοιδός, ὃ Τίμων ἐν τοῖς Σύίλλοις φησί, διὰ τὸ ἀποχεχλιχέναι τῶν φυσιχῶν ἐπὶ τὰ ἠθιχά, — Vs.54. Non dubium quin ἐννομολέσχης, leges loquens, vera sit lectio, quam etiam in Poesi philosophica sequitur Henr. Stephanus, etsi in Diogenis editione se in mem- branis εὐνομολέσχης repperisse testatur. Multum refert, utrum e Diogene λιθοξόος an e reliquis scriptoribus λαοξόος versui inferas; alterum enim metri ratio excludit. — Vs. 56 ῥητορόμιχτος Henr. Stephanus in Poesi phil.; ῥητορόμυχτος vulgata scriptura apud Diogenem est, quam neglecto metro Hemsterhusius in ῥητορομύχτης convertit propter praecedens μυχτήρ. Hoc enim, quum proprie nasum designet, hic derisorem valet. V. 55-59. ἀσθενιχή τε---Ὑράψαι] Diogenes Laertius lib. Il, 55 de Xenophonte : Τίμων δ᾽ ἐπισχώπτει αὐτὸν ἐν τούτοις ἀσθενιχή τε x1). Idem II, 6a de FEschine :"Eneu' ἀφιχόμενον ᾿Αθήναζε μὴ τολμᾶν ao- φιστεύειν, εὐδοχιμούντων τότε τῶν περὶ Πλάτωνα xal Ἀρίστιππον' ἐμμίσθους δὲ ἀχροάσεις ποιεῖσθαι" εἶτα συγγράφειν λόγους δικανιχοὺς τοῖς ἀδικουμένοις. Διὸ xai τὸν Τίμωνα εἰπεῖν ἐπ᾽ αὐτῷ" ἴς τ᾿ Αἰσχίνου οὐκ ἐπιπειθὴς γράψαι..... Τούτου τοὺς διαλόγους καὶ ᾿Ἀρί- στιππος ὑπώπτευεν" ἐν γοῦν Μεγάροις ἀναγινώσχον- τος αὐτοῦ φασι σχῶψαι, εἰπόντα, Πόθεν σοι, Anecd, ταῦτα; — Vs. 57. ἀσθενιχή τε λόγων δυὰς Ὦ τριάς FRAGMENTA. | 89 eo Οἷά τ᾽ ᾿Αριστίππου τρυφερὴ φύσις ἀμφαφόωντος ψεύδη. ἠὲ βαρὺν βουπλῆγα, τομώτερον ἢ Auxodpyov, & $a Διωνύσου ἀῤῥυθμοπύτας ἐπέχοπτε, ix δὲ ῥυτὰ ῥίπτασχεν ἀπληστοίνους τ᾽ ἀρυσάνας, * * * ας Τῶν πάντων δ᾽ ἡγεῖτο πλατύστατος, ἀλλ᾽ ἀγορητὴς ἠδυεκής , τέττιξιν ἰσογράφος, οἵ θ᾽ ᾿Εκαδήμου δένδρει ἐφεζόμενοι ὅπα λειριόεσσαν ἱεῖσιν. xal σὺ Πλάτων" καὶ γάρ σε μαθητείης πόθος ἔσχε: πολλῶν δ᾽ ἀργυρίων ὀλίγην ἠλλάξαο βίδλον, 70 ἔνθεν ἀπαρχόμενος Τιωαιογραφεῖν ἐδιδάχθης. * * * Atque ut mollis Aristippi natura tactu falsum a vero discernentis. * * * vel gravem boum stimulum, acutiorem quam Lycurgi , qui Bacchi immoderatos potatores percutiebat , | pocula vero ejiciebat cyathosque vini insatiabiles. * * * Omnes autem pracedebat latissimus, sed orator suaviloquens , in scriptis dulcis ut cicadw, quae Hecademi arbori insidentes vocem suavem emittunt. * .* * Et tu Plato, ( nam te doctrine desiderium tenebat ,) grandi pecunia parvum emisti librum , unde orsus Timeeum conscribere didicisti. * * * 1. e. exsanguesque verbis duo vel tres. Apparet hic quoque genitivum λόγων pro dativo poni. Sic Homerus Iliad. XXII, 281 : ἀλλά τις ἀρτιεπὴς xol ἐπίχλοπος ἔπλεο μύθων. Vid. supra ad vss. 235-28. — Vs. 58 ἴς τ᾽ Αἰσχίνου e Casauboni emendatio- ne; ἥ τ᾽ Αἰσχίνου Laertii codices. Preterea οὐχ ἐπιπειθὴς γράψαι Stephani ed. przbet pro vitioso oUx ἀπειθὴς (vel dmeück) quod priores editiones utroque loco habent. — Vs. 59 γράψαι membra- nz omnes excepto regio codice in quo γράψας librarii errore scriptum est. Dicitur autem JEschi- nes non adductus ad scribendum, quia pauca scripsit, adeo ut Aristippus etiam dialogos ejus suspectos haberet. Nam orationes quas paupertate coactus aliis scribebat vix memorare licet, Vss. 60-61. οἷά δ᾽ ᾿Αριστίππου x:).] Diogenes Laertius II, 66 de Aristippo : Ὁ δὲ Τίμων παρέφα- γεν ὡς θρυπτόμενον, οὗτωσί πως εἰπών " οἷά τ᾽ Apt- στέππου χτλ..---ἀμφαφόωντος ψεύδη significat inter- prete Eustathio ad Odyss. lib. VIII, 196, τῇ ἁφῇ διερευνῶντος. Vss. 62-64. ἠὲ βαρὺν βουπλῆγα---ἀρυσάνας] Athenzus X, 64, p. 445, E : Σὺ δέ, à Οὐλπιανέ, ἀῤῥυθμοπότης μὲν εἶ, κατὰ τὸν Φλιάσιον Τίμωνα. | Οὕτως γὰρ ἐχεῖνος ὠνόμασε τοὺς τὸν πολὺν σπῶντας οἶνον ἄχρατον ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Σίλλων’ ἠὲ βαρὺν βουπλῆγα,, τομώτερον 3) Αὐχόοργος χτλ. Valckenarius ad Theocriti Adoniaz. p. 341 Αυχοόργου correxit hac sententia quz sola apta est : τομώτερον τῆς τοῦ Λυχούργου βουπλῆγος. Obversabatur poeta Iliad. VI, 133 seqq. : Αἴ δ᾽ ἅμα πᾶσαι θύσθλα χαμαὶ xav£yevav, ὑπ᾽ ἀνδροφόνοιο Λυχούργου θεινόμεναι βουπλῇῆγι. — Vs. 64 ἀρυταίνας Athensei codices ; ἀρυσάνας emen- davit Casaubonus ex eodem scriptore lib. X, 23 P. 424, B dicente : Τίμων δ᾽ ἐν δευτέρῳ Σίλλων ἀρυσάνας xéx)nxs τοὺς χυάθους φάσχων οὐτωσί: ἀπλη- στοίνους τ᾽ ἀρυσάνας. Utrumque grecum est, sed diverso significatu. Vss. 65-67. τῶν πάντων δ᾽ ἡγεῖτο---ἰεἴσιν] Dio- genes Laertius III, 7: Ἀλλὰ xal 6 Τίμων εἰς τὸν Πλά- τωνα λέγων φησί" τῶν πάντων δ᾽ ἡγεῖτο χτλ. πρότερον γὰρ διὰ τοῦ εἙχαδημία ἐκαλεῖτο. Hesychius Mile- sius s. v. Πλάτων pag. 44 ed. Orell.: Πλατὺς δὲ ὧν τὰ στέρνα ἢ τὸ μέτωπον Πλάτων προσηγορεύθη᾽ οἵ δὲ ὡς πλατὺν ἐν λόγοις οὕτω φασὶ χληθῆναι. Τίμων δὲ χωμῳδῶν αὐτὸν ἐν Σίλλοις φησί' τῶν πάντων ἡγεῖτο xtÀ. — Vs. 66 τέττιξιν ἰσογράφος legitur apud Diogenem, i. e. in scriptis dulcis ut cicada. Hinc emendandus Hesychius Milesius τέττιξ ἰσογράφος librariorum incuria exhibens, Compara Theo- criti illud Idyll. 1, 146 : τέττιγος ἐπεὶ τύ γα φέρ-- τερὸν ἄδεις, et anonymum poetam apud Brunck. Anal. IIl p. 250 : el χόχκυξ τέττιγος ἐρεῖ λιγυρώτερος elvat, — Vs. 67 δένδρει Diogenes, δένδρῳ Hesychius Milesius. Timonem δενδρέῳ exarasse putabat Mena- gius propter similem Hesiodi locum Oper. vs. 58a seqq. : | Ἦμος δὲ σκόλυμός τ᾽ ἀνθεῖ xal ἠχέτα τέττιξ᾽ δενδρέῳ ἐφεζόμενος λιγυρὴν χατεχεύετ᾽ ἀοιδὴν πυχνὸν ὑπὸ πτερύγων, θέρεος χαματώδεος ὥρη Sed sine dubio imitatus est Homer. Iliad. lib. 111, 150 seqq. : ἀλλ᾽ ἀγορηταὶ ἐσθλοί, τεττίγεσσιν ἐοιχότες, οἶτε xaO ὕλην δενδρέῳ ἐφεζόμενοι ὅπα λειριόεσσαν (etat. Caterum Stephanus in Poesi philosophica p. 66 (dot pro fetet edidit. Vss. 68-70. Gellius Noct, att. III, 17 : Timon 90 TIMONIS PHLIASII ὡς ἀνέπλαττε Πλάτων πεπλασμένα θαύματα εἰδώς. e * " * Τοιγὰρ ἔγων Μενεδήμου ὑπὸ στέρνοισι μόλυδδον θεύσεται ἐς Πύῤῥωνα τὸ πᾶν xoéac , ἢ Διόδωρον. * * * ξομαι eic Πύῤῥωνα καὶ εἰς σχολιὸν Διόδωρον. * * * - 75 xal νόον οὗ λήσεις ἐπιπλήξεσιν ἐγχαταμιγνύς. * * * amarulentus librum maledicentissimum conscri- psit, qui σίλλος inscribitur. In eo libro Platonem philosophum, quem diximus tenui admodum pecunia familiari fuisse, contumeliose appellat, quod impenso pretio librum Pythagorice disci- plinze emisset exque eo 'l'imaum, nobilem illum dialogum, concinnasset. Versus super ea re Timo- nis hi sunt : καὶ σὺ Πλάτων, xal γάρ σε μαθητὴν 6 πόθος ἔσχεν" πολλῶν δ᾽ ἀργυρίων ὀλίγην ἤλλαξας βίόδλον, ὅθεν ἀπαρχόμενος γράφειν ἐδιδάχθης. Proclus in Platonis Timzeum init. : Καὶ γὰρ αὶ αὐτὸ τὸ τοῦ ΠΠυθαγορικοῦ Τιμαίου γράμμα περὶ φύσεως τὸν Πυθαγοριχὸν τρόπον διατάττεται, ἔνθεν ἀφορμηθεὶς ὃ Πλάτων τιμαιογραφεῖν ἐπιχειρεῖ χατὰ τὸν σιλλο- γράφον. Schol. Platon. p. aoo ed. Ruhnken. : Τίμαιος ἐκ Λοχρῶν τῶν ᾿Επιζεφυρίων, τῆς ἐν Ἰταλίᾳ πόλεως, φιλόσοφος Πυθαγόρειος, ἔγραψε μαθηματικά τε xal περὶ φύσεως σύγγραμμα, τὸν Πυθαγοριχὸν τρό- πον * ἔνθεν 6 Πλάτων xai τὸν διάλογον εἷς αὐτὸν ἔγραψε, καθὰ xat 6 σιλλογράφος φησὶ περὶ αὐτοῦ" πολλῶν δ᾽ ἀργυρίων ὀλίγην ἠλλάξατο βίδλον, ἔνθεν ἀφορμηθεὶς τιμαιογραφεῖν ἐπεχείρει. Cf. etiamIamblichum in Nicomach. arithm. p. 148 ed. Tenull. et Synes. de dono astrolab. p. 307. E caeteris auctoribus Gellius corrigendus. Scripsi autem hos versus ut nuper a Martino Hertzio vulgati sunt, ita ut vs. 68 pro μαθητὴν 6 πόθος ponerem μαθητείης πόθος, vs. 69 pro ἤλλαξας, ἠλλάξαο, denique vs. 70 pro ὅθεν ἀπαρχόμενος γρά- get. restituerem ἔνθεν ἀπαρχόμενος Τιμαιογραφεῖν. De hac emtione vide Diogenem III , 9 et Vlll, 15. Vs. 71. ὡς ἀνέπλαττε χτλ.] Athenzus XI, 113 p. 505, E : Διὸ καλῶς 6 Τίμων περὶ αὐτοῦ ἔφη" ὡς ἀνέπλαττε xv). Diogenes Laertius III, 36 : Ἀλλὰ xal Τίμων οὑτωσὶ παραγραμματίζων αὐτόν ὡς ἀνέπλασε κτλ, Pro ἀνέπλασε apud Laertium ἀνέπλαττε re- ponendum esse jam Aldobrandinus vidit. Quod ut (ingebat Plato conficta miracula sciens. * * * Itaque Menedemi sub pectore plumbum habens curret ad Pyrrhonem carnosum, vel ad Diodorum. * * * Natabo ad Pyrrhonem et ad versulum Diodorum. * * * neque clam sanam mentem reprehensionibus admiscebis. * ᾿ * k in antiquioribus Athena exemplaribus reperitur θύματα editorum cura dudum emendatum est. Vss. 72-73. τοιγὰρ ἔχων--- Διόδωρον) Diogenes Laertius IV, 33 de Arcesilao : Καὶ ὁ Τίμων ἐπ᾽ αὐτοῦ φησιν οὕτως" τῇ γὰρ ἔχων Μενέδημος δπὸ στἔρνοισι μόλυδδον θήσεται 3) Πύῤῥωνα τὸ πᾶν χρέας ἢ Διόδωρον. Cf. Eusebium Prep. evang. XV p. 729, apud quem legitur : τῇ γὰρ ἔχων Μενεδήμου δπὸ στέρνοισι μόλυδδον θεύσεται ἢ Πύῤῥωνα τὸ πᾶν χρέας ?| Διόδωρον. Vs. 72 pro τῇ γὰρ necessario requiritur τοιγὰρ quod edidi. Deinde neque Μενέδημος ferri potest, siquidem hac non de Menedemo sed de Arcesilao accipienda, neque Μενέδημον, ut exhibent quz- dam Diogenis membrana, sed sententia desiderat quod est apud Eusebium Μενεδήμου. Id autem jam Casaubonus Laertio reddi oportere dixerat. — Vs. 73 θεύσεται ἐς Πύῤῥωνα rescribendum esse idem Casaubonus observavit. Verba τὸ πᾶν χρέας i. e. carnosum recte contendit Menagius cum 'Theo- criti Idyll. III vs. 18, τὸ πᾶν λίθος, ubi scholiastes τὸ πᾶν perhibet dici ἐπιῤῥηματικῶς ἀντὶ τοῦ διόλου, τουτέστι σχληρὰ σφόδρα χαὶ ἀμείλιχτος. Vs. 24. νήξομαι εἰς Πύῤῥωνα χτλ. Diogenes Laertius l. c. : Καὶ διαλιπὼν αὐτὸν ποιεῖ λέγοντα" νήξομαι χτλ. Veterem scripturam χολιὸν Διόδωρον optime Casaubonus in σχολιὸν Διόδωρον convertit. Vs. 55. Diogenes Laertiusl. c. 33 item de Arcesilao : Ἦν δὲ ἀξιωματικώτατος xal συνηγμένος, xal ἐν τῇ λαλιᾷ διαστατιχὸς τῶν ὀνομάτων, ἐπισχώπτης θ᾽ ἱκανῶς xal παῤῥησιαστής. Διὸ xal πάλιν 6 Τίμων οὗτωσὶ περὶ αὐτοῦ * καὶ νέον οὗ λήσης ἐπιπλήξεσιν ἐγκαταμιγνύς. Pro νέον ex egregia Casauboni conjectura reposui νόον ; praeterea λήσῃς in λήσεις mutavi. In codice regio pro οὐ male scriptum est μή. FRAGMENTA. 9t Ὥς εἰπὼν ὄχλοιο περίστασιν εἰσχατέδυνεν' οἷ δέ μιν ἠύτε γλαῦχα πέρι σπίζαι τερατοῦντο, ἡλέματον δειχνύντες. Ὅθ᾽ οὔνεχεν ὄχλῳ ἀρέσχεις, οὐ μέγα πρῆγμα, τάλας: τί πλατύνεαι ἠλίθιος ὥς ; * * * so. ἢ τὸν ἀπάνθρωπον xol ἀπόσχολον, αὐτολάλητον, οὐκ ἐμπαζόμενον δόξης ἐρίδων τε, Φίλωνα. λῆρον ἀναστήσας, ὀφρνωμένος, ἀφροσιθόμθαξ. "A22 οὔ μοι τούτων φλεδόνων μέλει, οὐδὲ γὰρ ἄλλου οὐδενός, οὖ Φαίδωνος, ὅτις γε μέν, οὐδ᾽ ἐριδάντεω s» Εὐχλείδου, Μεγαρεῦσιν ὃς ἔμδαλε λύσσαν ἐρισμοῦ. * E * οὐδ᾽ ᾿Αχαδημαϊχῶν πλατυρημοσύνης ἀναλίστου. s A LI οὐξ᾽ ἄρ᾽ ᾿Αριστοτέλους εἰχαιοσύνης ἀλεγεινῆς. * * *» Sic locutus circometantem turbam ingrediebatur : illi vero eum ut noctuam avicule valde admirabantur, vanum monstrantes. Quia plebeculo places , quae res non magni momenti est, infelix; cursuperbis tan- [quam stultus ? * * * aut inhumanum, nulli schol; addictum, secum loquentem, incuriosum fama rixarumque Philonem, * k *$* nugarum excitator, superciliosus , stultiloquus. Li * * Non ego horum nugatorum curam gero , nec alterius cujusquam , non Pheedonis , quisquis ille sit, nec rixatoris Euclidis , qui Megarensibus contentionis rabiem invexit. * * * nec Academicorum loquacitatis insulse. * * * neque Aristotelis moleste vanitatis, * * * Vss. 76-79. ὡς εἰπὼν ὄχλοιο---ἠλίθιος ὥς.] Dioge- nes Laertius IV, 4a : Εἷς δὲ τὸ διαδαλλόμενον αὐτῷ φίλοχλον xal Τίμων τά τε ἄλλα φησίν, καὶ δὴ καὶ τοῦτον τὸν τρόπον" ὡς εἰπὼν ὄχλοιο χτλ, ---- Vs. 77 πέρι σπίζαι emendavit Menagius ; antea legebatur περισπίζα vel περὶ σπιζοῖ, — Vs. 78 ὄχλῳ ἀρέσχεις quedam Laertii editiones et Hesychius Milesius p. 11 ed. Orell. Nonnulli Diogenis libri male . ὀχλοάρεσχος vel ὀχλοαρέσχης. Υς5. 80-81. ἢ τὸν ἀπάνθρωπον---Φίλωνα] ὃ δὲ Quy τὰ πλεῖστα διελέγετο, ὅθεν xal περὶ τούτου φησὶν οὕτως" ἢ τὸν ἀπάνθρωπον xvÀ. — Vs. 80 ἀπάν- θρωπὸν καὶ ἀπόσχολον emendavit Casaubonus; codd. τὸν ἀπ᾽ ἀνθρώπων ἀπόσχολον. Pro αὐτολάλητον Stephani editio et regie. membrane αὐτολαλητήν. — Vs. 81. Φίλωνα codices; Brunckius malebat Φύων ὥς. Vs. 82. λῆρον ἀναστήσας xvÀ.] Diogenes Laer- tus H, 126, de Menedemo : ὃ δὲ Τίμων οὕτω" λό- Ὧν ἀναστήσας κτλ. Hesychius Milesius pag. 36 ed. Orell. : 6 δὲ Τίμων οὕτω’ Λῆρον ἀναστήσας χτλ. Omníno repudiato λόγον quod metrum non fert, rescribendum est λῆρον. Pro ἀφροσιδόμθαξ non erat quod Scaliger ἀφρασιθόμδαξ legendum suspi- caretur apud Stephanum in Poesi philosophica p. 217. Sensum loci ostendit Menagius allatis Laertii verbis lib. 1M, 140 hec de Menedemo narrantis : Τὰ μὲν οὖν πρῶτα xat&Qpoveito , χύων χαὶ λῆρος orb τῶν ᾿Ερετριέων ἀκούων. Vss. 83-85 ἀλλ’ οὔ μοι---ἐρισμοῦ] Diogenes Laer- tius lib. H, 107 : Διὰ ταῦτα δὲ xal περὶ αὐτοῦ [τοῦ Εὐχλείδου] ταῦτά φησι Τίμων, προσπαρατρώγων xol τοὺς λοιποὺς Σωχρατιχούς " ἀλλ᾽ οὔ μοι τούτων xTÀ. Fortasse Antistbenis facta mentione Timon hos omnes philosophos φλέδονας appellat. Vid. ad vs. 140. Haud scio an hic locus expressus sit ex Iliad. VI, 450 sqq. : Ἀλλ᾽ οὔ μοι Τρώων τόσσον μέλει ἄλγος ὀπίσσω, οὔτ᾽ αὐτῆς ᾿Εχάδης, οὔτε Πριάμοιο ἄναχτος, οὔτε κασιγνήτων, οἵ χεν πολέες τε καὶ ἐσθλοὶ ἐν χονίῃσι “πέσοιεν ὕπ᾽ ἀνδράσι δυσμενέεσσιν, ὅσσον σεῦ χτλ. . Qua de re incorruptius nobis judicare liceret, si apodosis sententia adversus Socraticos scriptae servata esset. Vs. 86. οὐδ᾽ Αχαδημαϊχῶν κτλ. Diogenes Laer- . tius IV, 67 : Καθόλου δὲ τοὺς Ἀχαδημαϊχοὺς ὃ Τίμων οὕτω διασύρει᾽ οὐδ᾽ ᾿Αχαδημαϊχῶν χτλ. Pro ἀναλίστου editio Basileensis et codices quidam inepte dva- λύστου. Vs. 85. οὐδ᾽ ἄρ᾽ Ἁριστοτέλους χτλ.] Diogenes Laertius lib. V, 11 : Ἀλλὰ xal Τίμων αὐτοῦ καθή- ψατο, εἰπών οὐδ᾽ ἄρ᾽ ᾿Αριστοτέλους χτλ. Dan. Hein- siuscumhoc versucomparabat Homer. Iliad. XV, 16 : οὐ μὰν οἶδ᾽, εἰ αὖτε χκαχοῤῥαφίης ἀλεγεινῆς, sed unius vocis similitudo incertam reddit parodiam. 92 TIMONIS PHLIASII xai Φοίνισσαν ἴδον λιχνόγραυν σχιερῷ ἑνὶ τύφῳ πάντων ἱμείρουσαν᾽ 6 δ᾽ ἔῤῥει γύργαθος αὐτῆς 90 μιχρὸς ἐών, νοῦν δ᾽ εἶχεν ἐλάσσονα σχινδαψοῖο. ὄφρα πενεστάων σύναγεν νέφος, ot περὶ πάντων πτωχότατοί τ᾽ ἦσαν xal χουφότατοι βροτοὶ ἀστῶν. εἷς δὲ φαχῆν ἔμθδαλλε δυωδέκατον χοριάννου. xal Ζηνώνειόν γε φαχῇ ὃς μὴ μεμάθηχεν 95 ἕψειν εὖ φρονίμως.... * » * ' πολλῶν λαχεδόνων λυμάντορες αἰπυδολωταί. Φὴ δέ τις αἰάζων, olx βροτοὶ αἰάζουσιν' οἴμοι ἐγὼ τί πάθω; τί νύ μοι σοφὸν ἔνθα γένηται; πτωχὸς μὲν φρένας εἰμί, νόου δ᾽ ἐμοὶ οὐχ ἕνι χόχχος. Et Phcenissam vidi gulosam anum umbroso in fastu omnium rerum cupidam : at defluebat plaga ejus parva (quam texuerat), ut cui scindapso inferior mens [ esset. * * * donec famulorum nubem coegit, qui longe omnium civium pauperrimi οἱ levissimi homines erant. * * * In lentes injice düodecimam coriandri partem. * * * et Zenoniapas quidem lentes qui non probe didicit * * * Multorum dictorum corruptores admodum doiosi. * * * Dicit aliquis lamentans , ut mortales lamentantur . Hei mihi, quid de me fiet? quid callidi mihi hic continget? inops animi sum, neque mentis hilum mihi inest. Vss. 88-9o. xal Φοίνισσαν ἴδον λιχνόγραυυ.----σχιν-- δαψοῖο] IGogenes Laert. VII, 15 de Zenone Citieo: "Hv δὲ xal ζητητιχὸς xal περίπάντων ἀχριθολογούμενος. ὅθεν καὶ Τίμων ἐν τοῖς Σίλλοις φησὶν οὕτω" xal Φοίνισσαν χτλ. — Vs. 89. γύργαθος hoc loco est interprete Apostolio Byzantio apud Menagium et Glossarii veteris auctore : reticulum, Γύργαθον φυσᾶς ἐπὶ τῶν μάτην πονούντων. Σημαίνει δὲ τὸ δίχτυον. Compone- bant veteres captiosas Stoicorum argumentationes cum retibus sive plagis. Cf. Cic. Acad. 4, 48, et Lucian. Vit. auct. cap. 22 : τὰς τῶν λόγων πλεχτάνας, αἷς συμποδίζω τοὺς προσομιλοῦντας. Preterea αὐτῆς e Menagii emendatione versui illatum est. Laertii codices habent ὥς τις; Suidas citans hoc fragmen- tum s. v. σχινδαψός exhibet αὐτοῦ, — Vs. go. Σκχινδαψός fuit instrumentum musicum tetrachor- don teste Athenao lib. IV, cap. 81, pag. 183. Quum non esset qua uterer commoda vox latina, grecam in interpretatione servavi. Vss. 91-92. ὄφρα πενεστάων---βροτοὶ ἀστῶν] Dio- genes Laertius lib. VII, 16 : Ἦσαν δὲ περὶ αὐτὸν xal γυμνοῤῥύπαροί τινες, ὥς φησι xal 6 Τίμων" ὄφρα πε- νεστάων x1). Hzc quoquead Zenonemreferuntur. — Vs. 91. νέφος de ingenti multitudine accipien- dum, ut apud Homerum llliad. IV, 374 : νέφος εἵπετο πεζῶν. Verba ol περὶ πάντων πτωχότατοί τ᾽ ἦσαν xal χουφότατοι βροτοὶ ἀστῶν eadem constructionis va- rietate dieuntur quam adhibuit Homerus ll. ΥἹ], 289 : περὶ δ᾽ ἔγχει Ἀχαιῶν φέρτατός ἐσσι. Vs. 93. εἷς δὲ φαχῆν ἔμθαλλε κτλ.] Timon apud Athenzum lib. IV, cap. 47 pag. 158. Vid. ad vss. seqq. Pro χοριάννου male alii xopíavvov. Vs. 94-95. xai Ζηνώνειόν γε---φρονίμως] Athce- neus lib. IV, cap. 47, p. 158 : Στωιχὸν δὲ δόγμα ἐστὶν ὅτι τε πάντα εὖ ποιήσει ὁ σοφὸς xal φαχῆν qpo- νίμως ἀρτύσει. Διὸ καὶ Τίμων ὃ Φλιάσιος ἔφη « xai Ζηνώνειόν γεφαχῆν ἕψειν ὃς μὴ φρονίμως μεμάθηκεν » ὡς οὖχ ἄλλως δυναμένης ἑψηθῆναι φαχῆς, εἰ μὴ κατὰ τὴν Ζηνώνειον ὑφήγησιν, ὃς ἔφη" εἰς δὲ φαχῆν ἔμδαλλε x1. Versus varie restituere conati sunt viri docti. Ego secutus sum Fr. Jacobsium in Additameniis animadversionum in Áthenzi Dipnosophistas P- 99 ita scribentem : χαὶ Ζηνώνειόν γε φαχῆν ὃς μὴ μεμάθηκεν ἑψεῖν εὖ φρονίμως, nisi quod ἕψειν pro ἑψεῖν posui. Vss. 96. πολλῶν λαχεδόνων κτλ. servavit Sextus Empiricus adv. Math. XI, 171. Pro αἰπυδολωταί male Stephanus in Poesi phil. p. 61 ἐπιδολωταί. Vss. 97-104. Φή δέ τις αἰάζων.----χηφῆνας ἐλαστρεῖ] exstant apud Sextum Empiricum adv. Math. XI, 172. Vs. 97. φὴ δέ tt scripsi pro vulgato φῇ δέ τις, siquidem etiam Anacreon teste Apollonio in Bekkeri Anecd. p. 543, 10 φή pro φησί usurpavit. Cf. Bergkii Poet. Lyr. Gr. p. 784. Similis est hic versus Homerico Odyss. V, 197 : ἔσθειν xal πίνειν, οἷα βροτοὶ ἄνδρες ἔδουσιν. — Vs. 98 expressus est ex Odyss. V, 465 : ὦ μοι ἐγὼ τί πάθω, τί νύ μοι μήκιστα γένηται; Cf, ejusdem libri vs. 299. — Vs. 99 FRAGMENTA. 10 Ἦ με μάτην φεύξεσθαι ὀΐομαι αἰπὺν ὄλεθρον. Τρὶς μάχαρες μέντοι xal τετράχις οἵ μὲν ἔχοντες μηδὲ χατατρώξαντες ἐνὶ σχολῇ ὅσσ᾽ ἐπέπαντο. Uv δ΄ ἐμὲ λευγαλέαις ἔρισιν εἵμαρτο δαμῆναι, [τρεῖ, καὶ πενίῃ, xal ὅσ᾽ ἄλλα [βροτοὺς κηφῆνας ἐλασ- . * [i 19$ xal τις Ἀρίστωνὸς γέννην ἄπο αἱμύλου ἕλχων. Τίς δ᾽ οὕτως χτίλος ὡς ἐπιπωλεῖται στίχας ἀνδρῶν ; μωλύτης, ἐπέων φίλος, Ἄσσιος, ὅλμος ἄτολμος. * * * "Hv ἐχρῆν δύνειν, νῦν ἄρχεται ἡδύνεσθαι. ὥρη ἐρᾶν, ὥρη δὲ γαμεῖν, ὥρη δὲ πεπαῦσθαι. * * * no Πάντων àv πρώτιστα χαχῶν ἐπιθυμίη ἐστί. * * * 93 Profecto falso existimo, me grave exitium effugiturum esse. Ter quaterque beati certe divites illi qui non consumpserunt ip otio quascumque possidebant. Nunc vero mibi fatum fuit perniciosis contentionibus perire, et paupertate, et quibuscumque aliis mortalium ardeliones [agitantur. * á atque ab Aristone urbano genus aliquis ducens. * * »* Quis vero sic arietis instar obit virorum ordines ? tardus, verbosus , Assius, timidus truncus. * * * Quando oportebat mortem obire, incipit gaudio frui ; tempus est amandi, tempus item conjugii, tempus etiam . . ( cessandi, Omnium quidem malorum primum libido est. * * * comparari potest cum Odyss. XXI, 388 : à δειλὲ ξείνων, ἔνι τοι φρένες οὐδ᾽ ἠδαιαί, Adde Odyss. III, 14 εἰ lliad. XIV, 141. — Vs. xoo fontem habet Odyss. XXII, 67 : ἀλλά τιν᾽ οὐ φεύξεσθαι ὀΐομαι αἰπὺν ὄλεθρον. — Vs. 101-102 vulgo sic eduntur : τρὶς μάχαρες μέντοι καὶ τετράχις ol μὴ ἔχοντες μήτε xata- τρώξαντες ἐνὶ σχολῇ ὅσσ᾽ ἐπέπαντο. Apparet priorem versum effictum esse ex Odyss. V, 306 : τρὶς μά- χαρες Δαναοὶ καὶ τετράχις, οἱ τότ᾽ ὄλοντο. Inducitur juvenis dolens , quod frustra philosophia dederit operam, adeo ut famem sibi imminentem previ- deat. Quapropter eos beatos praedicat qui bona sua adhuc possident nec in otio literato consum- pserunt, Quae quum ita sint, Villoisonus ad Cor- nutum de Nat. deor. p. 354 ed. Osann. pro of μὴ Uo, legendum censuit. μὲν ἔχοντες. Non enim eos quibus res est angusta domi, sed qui sua bona in philosophorum scholis minime profusa adhuc retinent felices esse existimat ille juvenis. Sunt vero οἱ ἔμοντες divites. Vid. Democrit. fragm. p. 261. Sed recte observat Osannus p. 355, si quis banc.conjecturam probet, simul in sequenti versu pro μήτε reponendum esse μηδέ. — Vs. 103 haud absimilis est Homerico Odyss. V, 31a : νῦν δέ με λευγαλέῳ θανάτῳ εἵμαρτο ἁλῶναι. — Vs. 104. χη- φῆνας, qui proprie sunt fuci, hic desides vel ar- deliones apte vocaveris. Vs. 105. καί τις Αρίστωνος χτλ.] Diogenes Laer- tius VII, 161 de Aristone : ἮΝ δέ τις πειστιχὸς χαὶ ὄχλῳ πεποιημένος" ὅθεν 6 Τίμων φησὶ περὶ αὐτοῦ" χαί τις Ἀρίστωνος γέννης ἄπο αἰμύλον ἕλθων. Hic γέννης mutavi in γέννην. Vid: ad Parmenid., vs. 62. Sublato mendo vidi Coraen etiam 'Azáx. III pag. 183 γένγην correxisse, Vss. 106-107. τίς δ᾽ οὕτως χτίλος----ἀτολμος} Dio- genes Laertius VII, 150 de Cleanthe : Ἦν δὴ πονι- χὸς μέν, ἀφύσικος δὲ xal βραδὺς ὑπερθαλλόντως. Διὸ καὶ Τίμων περὶ αὐτοῦ φησιν οὕτως᾽ τίς δ᾽ οὗτος χτίλος ὃς χτλ. Pro οὗτος Stephanus in Poesi phil. p. 68 habet οὕτω quod pronomini pretuli. Videtur autem prior versus compositus ad similitudinem Homerici Iliad. ΠΙ, 196 : αὐτὸς δὲ χτίλος ὥς ἐπι- πωλεῖται στίχας ἀνδρῶν. --- Vs. 107 μωλύτης idem est quod μῶλυς apud Nicandrum Ther. vs. 3a : μῶλυς ἐπιστείχων, tardus et segnis, vel, scholiasta interprete, βραδὺς xal νωθὴς ἢ μογερὸς ἢ νωχελὴς xal μόλις βαίνων. Vss. 108-109. Áthenzus lib. VII cap. 14 pag. 281 ; Περὶ δὲ Διονυσίου τοῦ Ἡρακλεώτου τί δεῖ καὶ λέγειν; ὃς ἄντικρυς ἀποδὺς τὸν τῆς ἀρετῆς χιτῶνα ἀν- θινὰ μετημφιάσατο, χαὶ Μεταθέμενος καλούμενος ἔχαιρε, καίτοι γηραιὸς ἀποστὰς τῶν τῆς Στοᾶς λόγων καὶ ἐπὶ τὸν Ἐπίχουρον μεταπηδήτας. περὶ οὗ οὐκ ἀχαρίτως ὃ Τίμων ἔφη" ἡνίχ᾽ ἐχρῆν χτλ. Pro πεπαῦ- σθαι codd. nonnulli παύεσθαι. Δύνειν ponitur ab- solute pro mori, mortem obire, ut apud /Eschy- lum Agam. vs. 1094, βίου δύντος, occidentis vitae. De re ipsa vide Diogenem Laertium lib. VII, 166 ejusque interpretes. Vs. 110, πάντων μὲν πρώτιστα xvÀ.] Athenaeus lib. VIII cap. 16 : Παγκάλως δὲ xal 6 Τίμων ἔφη᾽ πάντων μὲν πρώτιστα κτλ. Incertum. quem philo- sophum Timon hoc versu designaverit. 94 TIMONIS PHLIASII γαστρὶ χαριζόμενος , τῆς οὗ λαμυρώτερον οὐδέν. * f * οὔτε μοι fj Ἰηΐη uat? ἄνδάνει, οὔτε χαρύχη ἡ Λυδῶν“ λιτῇ δὲ xal αὐαλέῃ ἐνὶ κόγχῳ “Ἑλλήνων 7j πᾶσα περισσοτρύφητος ὀϊζύς. * * « 116 ὕστατος αὖ φυσικῶν xal χύντατος ix Σάμου ἐλθών, Ὑραμμοδιδασχαλίδης, ἀναγωγότατος ζωόντων. * * * γραμματιχή, τῆς οὔτις ἀνασκοπὴ οὐδ᾽ ἀνάθρησις ἀνδρὶ διδασχομένῳ Φοινιχιχὰ σήματα Κάδμου. ἐν δὲ πλατυσμὸς 130 πουλυμαθημοσύνης, τῆς οὐ χενεώτερον ἄλλο. * * * Ventri indulgens quo nihil impudentius. * * * Neque Teia mihi maza placet, neque intritum Lydorum, sed in tenui siccaque conche Grecorum tota miseria nimis delicata consistit. * * * Ultimus porro physicorum et impudentissimus Samo pro- ludimagjster, indoctissimus mortalium. [ fectus, * * * Grammatica, cujos nulla neque consideratio neque contem- homini discenti Phoenicias Cadmi notas. [ plalio est * * * Inter alia autem ostentatio eruditionis, qua nihil vanius aliud. * á * Vs. 111. γαστρὶ χαριζόμενος x1:.] Athenzus lib. VII, 11 p. 279: Περὶ δὲ τοῦ ᾿Επιχούρου Τίμων ἐν τρίτῃ Σίλλων φησίν" γαστρὶ χαριζόμενος χτλ. Simili- ter idem lib. IV cap. 56p. 163, D : διὰ τὴν γαστέρα, « ἧςοὐ λαμυρώτερον οὐδὲν » δ]Τίμων σου. Conf. Homer. Odyss. lib. VII, 216 : οὗ γάρ «t στυγερῇ ἐπὶ γαστέρι κύντερον ἄλλο. Vss. 112-114. οὔτε μοι f Τηΐη ὀϊζύς] Athenzeus lib. IV cap. 5o pag. 160 : ᾿Απαίδευτοί ἐστε, ἔφη, ἄνδρες δαιτυμόνες, οὐχ ἀναγινώσχοντες βιδλία ἃ μόνα παιδεύει τούς γε ἐπιθυμοῦντας τῶν χαλῶν" λέγω δὲ τὰ Τίμωνος τοῦ Πυῤῥωνίου τῶν Σίλλων. οὗτος γάρ ἐστιν ὃς xal τοῦ χόγχου μνημονεύει ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν. Σίλλων λέγων οὕτως * οὔτε μοι ἡ Τηΐη x1. διαφόρων γὰρ οὐσῶν xal τῶν ix Τέω μαζῶν... καὶ τῶν Λυδίων καρυχῶν, προχρίνει ἀμφοτέρων 6 Τίμων τὸν χόγχον.--- Vs. 112 ἢ Tni vel ἢ Τεΐη emendavit Casaubo- nus; codices ἣ τη! vel ἥτε vel fj τῇ ; vulgo ἐχταίη. De conche (χόγχῳ) vid. Juvenal. 3, 393; Martial. 13, 7. Vss. 115-116. ὕστατος αὖ φυσιχῶν---ζωόντων ] Diogenes Laertius lib. X, 3: Διὸ καὶ τὸν Τίμωνα φάσχειν περὶ αὐτοῦ [τοῦ ᾿Επιχούρου]' ὕστατος αὖ χτλ. Athenzus lib. XIII, 53 pag. 588 : Ὅθεν αὐτὸν καὶ 6 Τίμων φησὶ « γραμμαδιδασχαλίδην ἀναγωγότατον ζωόντων. » Atque hec quidem omnium Athenzi codicum scriptura est, sed rectius etiam Lobeckio judice ad Phryn. p. 669 legitur γραμμοδιδασχαλί- 91; quod exstat apud Diogenem 1. c. Valet autem ' γραμμοδιδασχαλίδης idem quod γραμματοδιδάσκαλος, qualis fuit Epicurus antequam philosophie ope- . ram daret, Vid. Diog. l. c. , Vss. 117-118. γραμματική, τῆς οὔτις--- Κάδμου] Sextus Empiricus adv. Math. I, 53 : Καίτοι δόξειεν ἄν τισιν ἐπὶ τῆς ἐναντίας εἶναι προλήψεως 6 προφήτης τῶν Πύῤῥωνος λόγων Τίμων, ἐν dio» € φησι" γραμματιχή, τῆς οὔτις χτλ. Οὐ μὴν οὕτως ἔχειν φαίνεται. τὸ γὰρ n αὐτοῦ λεγόμενον οὖχ ἔστι τοιοῦτον κατ᾽ αὐτῆς τῆς ἡραμματιχῇῆς καθ᾽ ἣν διδάσχεται τὰ Φοινιχικὰ σήματα Κάδμου" τὸ, οὐδεμία ἐστὶν ἀνασχοπὴ οὐδ᾽ ἀνάθρησις, Πῶς γὰρ, εἰ διδάσχεταί τις αὐτήν, οὐδεμίαν ἔσχηχεν ἐπιστροφὴν αὐτῆς; ἀλλὰ μᾶλλον τοιοῦτό φησι, διδα- χθέντι τὰ Φοινικιχὰ σήματα Κάδμου, οὐδεμιᾶς ἄλλης παρὰ τοῦτό ἐστι γραμματιχῇς ἐπιστ Vss. 119-110. ἐν δὲ πλατυσμὸς πουλυμαθημ. x2).] Athenzeus lib. XIIL, 91 pag. 610, B : Τοσαῦτα τοῦ Μυρτίλου ἑξῆς χαταλέξαντος xal πάντων αὐτὸν ἐπὶ τῇ μνήμη θαυμασάντων ὃ Κύνουλχος ἔφη" « πουλυμαθη- — μοσύνης, τῆς οὐ χενεώτερον οὐδέν, » Ἵππων ἔφη 6 ἄϑεος. Ἀλλὰ xai ράχλειτος ὃ θεῖός φησι « Πουλυ- μαθίη νόον ἔχειν οὐ διδάσχει..» Καὶ ὃ Τίμων ὃδὲ ἔφη" Ἔν δὲ πλατυσμὸς πουλυμαθημοσύνης, τῆς οὗ χενεώτερον ἄλλο. Bergkius de Comoed. Attic. Reliq. p. 180 conjecit hec a Timone aut in Hipponem ipsum, cujus versum paululum immutatum in suum carmen transtulit, esse dicta aut ad Platonem referri, in cujus nomine sepius lusit sillographus. Cf. vs. 65 et 71. De Hippone atheo vide disputationem Guil. Uhrigii (Gisse 1848) pag. 9, et Bakhuizen van den Brink. Var. Lectt. ex hist. phil. ant. pag. 57, et quz supra exposita sunt pag. 81. Ego quem philosophum his versibus perstrinxerit Phliasius poeta, incompertum habeo. Timonis FRAGMENTA. 95 δειπνομανές, νεχροῦ ὄμματ' ἔχων, κραδίην δ᾽ à- | Helluo,, cadaverosos oculos habens et cor immotum, [ χύλιστον. * * ἄλλ᾽ οἷον τὸν ἄτυφον ἐγὼ ἴδον ἠδ᾽ ἀδάμαστον πᾶσιν ὅσοις δαμνᾶται, ἅμ᾽ ἀῤῥήτοις τε φατοῖς τε, λαῶν ἔθνεα χοῦφα βαρυνόμεν᾽ ἔνθα χαὶ ἔνθα. 115 ἐχ παθέων δόξης τε xal εἰχαίης νομοθήχης. οὐκ ἂν δὴ Πύῤῥωνί γ᾽ ἐρίσειεν βροτὸς ἄλλος. ὦ γέρον, ὦ Πύῤῥων, πῶς à πόθεν ἔχδυσιν εὗρες λατρείης δοξῶν τε χενοφροσύνης τε σοφιστῶν, xal πάσης ἀπάτης πειθοῦς τ᾽ ἀπελύσαο δεσμά; 120 οὐδὲ μέλει σοι ταῦτα μεταλλήσειν τίνος αὖραι Ἑλλάδ᾽ ἔχουσι, πόθεν τε xal εἷς ὃ χυρεῖ τὰ ἕκαστα. » " * Εύὔδοιος Πάριος ..... * * * * * * c sed qualem ego vidi modestum indomitumque omnibus lis quibus domantur, simul tacendis et dicendis, leves hominum nationes agitatze ultro citroque commotionibus, gloría et temere scriptis legibus. * * á cum Pyrrbone quidem non alius sane mortallium concer- . . . [ taret. O senex , o Pyrrho, quomodo aut unde effügisti (menta, deorum cultum opinionesque et vana sophistarum com- omnisque fraudis ef persuasionis vincula dissolvisti ἢ Neque tibi curi est inquirere, cujus (dei) ventus Greeciam perflel atque unde singula sint et quo pertineant. * ^ Δ Euboeus Parius . . ... -" versum falso Hipponi ascriptum esse statuit Meinekius Exerc. in Athen. Il, p. 33. Vs. rar. δειπνομανές xv).] Athenzus lib. IV cap. 55 pag. 162, F : Κτησίόιος δὲ ὃ Χαλχιδεὺς, Μενεδήμου γνώριμος, ὥς φησιν ᾿Αντίγονος 6 Καρύστιος . ἐν τοῖς βίοις, ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος τί περιγέγονεν dx φιλοσοφίας αὐτῷ ; ἔφη, ᾿Ασυμόόλως δειπνεῖν. Διὸ xol ὃ Τίμων που πρὸς αὐτὸν ἔφη δειπνομανές, xx). Hunc versum laudavit etiam Eustathius p. 1404, 3. Pro νεχροῦ Schweighsuserus exarari voluit ve6poU, quod in hunc locum non convenit. Imitatus est Timon Iliad. lib. I, vs. 225 : οἰνοδαρές, χυνὸς óu- prr ἔχων, χραδίην δ Dá Vss. 122-125. XY diy τὶ τὸν ἄτυφον---΄νομοθήχης] Eusebius Prep. evang. I, 14 pag. 761 : Οὐδὲ γὰρ ietvo φαίη τις ἂν ὅτι τοὺς νόμους δεδοίκασι χριτὰς xxi τὰς τιμωρίας ol τοιοῦτοι. Πῶς γάρ ; οἵ γε ἀπαθεῖς χαὶ ἀτάραχοι (καθάπερ αὐτοί φασιν) ὄντες ; ὅ γέ τοι Τίμων ταῦτα xal λέγει περὶ τοῦ Πύῤῥωνος " ἀλλ᾽ οἷον χτλ. Stephanus in Poes. phil. p. 71 non recte ἀλλοῖον. Vs. 126. οὐχ ἂν δὴ κτλ.] εἰ δ᾽ οὐδὲν ὄφελός ἐστι τῶν λόγων, τί ἡμῖν ἐνοχλοῦσιν, 3 διὰ τί Τίμων φησίν' vox ἂν δὴ χτλ. Hic versus a Timone precedenti- bus quattuor subjunctus esse videtur. Vss. 127-131. ᾧ γέρον, ὦ Πύῤῥων,---κυρεῖ τὰ ἕχαστα) Diogenes Laertius lib. IX, 64 : Καὶ δὴ xal ζηλωτὰς εἶχε πολλοὺς [δ Πύῤῥων) τῆς ἀπραγμοσύνης. Ὅθεν xal 6 Τίμων περὶ αὐτοῦ φησιν οὕτως ἐν τῷ Πύ- θωνι χαὶ ἐν τοῖς Σίλλοις" ὦ γέρον, ὦ Πύῤῥων χτλ. — Vs. 127 ἔχδυσιν Stephani editio δὲ membrane regie; ἔχλυσιν exemplum Frobenianum. — Vs. 131 Ἑλλάδ᾽ ἔχουσι, πόθεν τε xal εἰς ὃ χυρεῖ τὰ ἕχαστα emendavit Casaubonus ; antea legebatur : “Ελλάδ᾽ ἔχουσι, πόθεν τε καὶ εἰς 2, τι xupti ἕχασεα. Ceterum verba τίνος αὖραι Ἑλλάδ᾽ ἔχουσι verti : cujus dei ventus Greeciam perflet, τος commodis- sima visa est ratio. Quippe venti, quorum flatum sentiunt mortales, Diis aut obediunt aut adnu- merantur. Vide Hesiodum Theogon. vs. 378 cum Lennepii adnotatione. Diversum quidem ab hoc est Homericum istud Od. IX, 111 : καί σφιν Διὸς ὅμόρος ἀέξει, ubi Eustathius : ὅμόρος δὲ Διός, του- τέστιν ἀέρος, sed tamen cognatum. lllud non du- bium quin τίνος in τίνες mutato omnis difficultas evanescat, ut apud Eurip. Suppl. vs. 1058 τίς αὔρα, Ego vero vulgatam lectionem explicare quam versum hunc interpolare malui. Cf. Eurip. Iphig. Aul. vs. 69 : ὅτου πνοαὶ φέροιεν Ἀφροδίτης φίλαι, ubi legendum ὅποι πνοαὶ x:). Vulgari locutione cujus venti aure, qua utitdr Euripides Med. vs. 836, licet paululum immutata, τοῦ χαλλινάου τ᾽ ἀπὸ Κηφισοῦ ῥοὰς τὰν Κύπριν χλήζουσιν ἀφυσσαμέναν γώραν καταπνεῦσαι μετρίας ἀνέμων ἡδυπνόους αὔρας, hic abstinendum erat. Vs. 13a. Εὔθδοιος Πάριος] Athenzeus lib. XV, 55 p. 698, À : Πολλοί τινες παρῳδιῶν ποιηταὶ γεγόνασιν, ὦ ἑταῖρε, ἐνδοξότατος δ᾽ ἦν Εὔδοιος ὁ Πάριος, γενό-, μενος τοῖς χρόνοις χατὰ Φίλιππον. Οὗτός ἐστιν ὃ xal ᾿Αθηναίοις λοιδορησάμενος, χαὶ σώζεται αὐτοῦ τῶν παρωδιῶν βιδλία τέσσαρα. Ννημονεύει δ᾽ αὐτοῦ Τίμων ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Σίλλων. Hujus exemplo Timonem sillos composuisse ideoque operis initio eum me- morasse Paulus suspicatus est. 96 TIMONIS PHLIASII eve cesses» σχωπαίους Συδαριτῶν esses esese Χαλός τε μέγας τε. 13$ Σπεύσιππος δ᾽ ἀγαθὸς σχῦψαι. ..... [καὶ Χίων χόσμος κολακεύσας allv ᾿Αρίστων Περσαῖον χρατερόν τε καὶ ᾿Αντιγόνοιο ἑταῖρον. ] * Ν᾿ oc [ἐχθαίρων τε μάλιστα σοφιστὰς αἰπυδολωτάς * « * οὐχ ἐθέλοντα ........ ἠθολόγον μεῖναι. ..... e * . * MQ .... παντοφυῇ φλέδονα......- " . " 'EK TON 'INAAAMQN. Ἀλλὰ τὸ φαινόμενον πάντη σθένει οἶπερ ἂν ἔλθη. La * 4 ZETPET nanos Sybaritarum * * * etr 9 s pulcherque magnusque, " * , Speusippus autem cavillator. . . ... * ^ * [ Et qui Chiis ornamento est Aristo semper adulatus Perseum fortem Antigonique sodaleum ] * Δ Α [ maximoque in sophistas dolosissimos odio flagrans ) " ^ * nolentem morum descriptorem manere. . . .. e" " * - ΝῊ ipgeniosum nugatorem . . .. ... * ^ * EX IMAGINIBUS. Sed quod apparet omnibus partibus: pollet, quocumque [ venerit. * * Vs. 133. σχωπαίους Συθδαριτῶν] effeci e verbis Athenzi lib. XII, 16 pag. 518 : ᾿Ἐπιχωριάζειν δὲ παρ᾽ αὐτοῖς διὰ τὴν τρυφὴν ἀνθρωπάρια μιχρὰ xal τοὺς σχωπαίους, ὥς φησιν ὃ Τίμων, τοὺς χαλουμένους παρά τισι στίλπωνας. Loquitur autem de Sybaritis. Timonis loco Timzi nomen requisivit Rceperus ap. Meinek. II, 23. Vs. 134. χαλός τε μέγας τε] Athenzeus lib. IV cap. 51 pag. 160: Σὺ δέ μοι δοκεῖς, ὦ KóvouAxs, κατὰ τὸν σὸν Τίμωνα εἶναί pot « καλός τε μέγας τε. » Hace Sillis petita videntur. Cf. Iliad. XXI, 108 : οὐχ δράας, οἷος χἀγὼ καλός τε μέγας τε. Fortasse totum versum carmini suo inseruit Timon, quem- admodum idem dictum a Domitiano imperatore inlibello quodam usurpatum esse refert Suetonius in ejus vita cap. 18. Vs. 135. Σπεύσιππος δ᾽ ἀγαθὸς σχῶψαι] effeci e Plutarchi testimonio qui in Dione cap. 17 ait : Σπευσίππῳ μάλιστα τῶν ᾿Αθήνησι φίλων ἐχρῆτο xal συνδιητᾶτο [ὁ Δίων], βουλομένου τοῦ Πλάτωνος ὁμιλίᾳ χάριν ἐχούσῃ, καὶ παιδιᾶς ἐμμελοῦς χατὰ χαιρὸν ἁπτομένη χεραννύμενον ἀφηδύνεσθαι τοῦ Δίωνος τὸ 79θος. ᾿Γοιοῦτος δέ τις 6 Σπεύσιππος ἦν" ἧ xal σχῶψαι ἀγαθὸν αὐτὸν ἐν τοῖς Σίλλοις 6 Τίμων προσηγό- ρευσεν. Vss. 136-137. καὶ Χίων χόσμος x1À.] composui ex Áthenzi testimonio lib. VI, 53 pag. 251 hac tradentis : Τίμων 6 Φλιάσιος ἐν τῷ τρίτῳ τῶν XZà- λων Ἀρίστωνά φησι τὸν Χῖον, Ζήνωνος δὲ τοῦ Κιτιέως γνώριμον, χόλαχα γενέσθαι Περσαίου τοῦ φιλοσόφου, ὅτι h ἑταῖρος Ἀντιγόνου τοῦ βασιλέως. Vs. 138. ἐχθαίρων τε μάλιστα χτλ.} erui e Diog. Lzrt. IX,69: Καὶ ἐν Ἤλιδι καταπονούμενος [ὃ Πύῤ- ῥων] ὑπὸ τῶν ζητούντων ἐν τοῖς λόγοις, ἀποῤῥίψας θοιμάτιον, διενήξατο τὸν Ἀλφειόν, Ἦν οὖν πολεμιώ- τατος τοῖς σοφισταῖς, ὡς καὶ Τίμων φησίν. Non ipsa Timonis verba attulit Diogenes, sed sententiam ejus indicavit. Quapropter poetz versum resti- tuere conatus sum. Vs. 139. οὖχ ἐθέλοντα χτλ.} Sextus Empiricus adv. Math. VII, το : Ὁ Τίμων αἰτιᾶται τὸν Πλάτωνα ἐπὶ τῷ χκαλλωπίζειν τὸν Σωχράτην πολλοῖς μαθήμασιν. Ἦ γάρ, φησί, τὸν οὖχ ἐθέλοντα μεῖναι ἠθολόγον. Vs. 140. παντοφυῇ φλέδονα)] Diogenes Laertius VI, 18 : Ὁ Τίμων δὲ διὰ τὸ πλῆθος [τῶν συγγραμ- μάτων] ἐπιτιμῶν αὐτῷ [τῷ ᾿Αντισθένει] παντοφυῇ φλέ- δονά φησιν αὐτόν. Cf. supra vs. 83. | Vs. r41r. ἀλλὰ τὸ φαινόμενον xTÀ.] Diogenes Laertius lib. IX, 105 : Ὅθεν xol 6 Τίμων ἐν τῷ IIo- θωνί φησι, μὴ ἐχδεδηκέναι [τὸν Πύῤῥωνα] τὴν συνή- θειαν. Καὶ ἐν τοῖς ᾿Ἰνδαλμοῖς οὕτω λέγει" ἀλλὰ τὸ φαινόμενον παντὶ σθένει οὗπερ ἂν ἔλθῃ. Legendum πάντη et οἴπερ. Eumdem Timonis versum laudat et . Sextus advers. Math. pag. 143. FRAGMENTA. . Ἰῶτό μοι, ὦ Πύῤῥων, ἱμείρεται ἦτορ ἀχοῦσαι, πῶς ποτ᾽ ἀνὴρ ἔτ᾽ ἄγεις πάντα μεθ᾽ ἡσυχίης, μοῦνος δ᾽ ἀνθρώποισι θεοῦ τρόπον ἡγεμονεύεις. ὃς περὶ πᾶσαν ἐλῶν γαῖαν ἀναστρέφεται, δεικνὺς εὐτόρνου σφαίρης περικαύτορα χύχλον. ΓῚ * * ῥῆστα uet fiu nc αἰεὶ ἀφροντίστως xal ἀχινήτως xarà ταὐτά, μὴ προσέχων δεινοῖς ἡδυλόγου σοφίης. * » ᾿ Ὁ Ἦ γὰρ ἐγὼν ἐρέω ὥς μοι καταφαίνεται εἶναι, μῦθον ἀληθείης ὀρθὸν ἔχων xavóvac ὡς ἢ τοῦ θείου τε φύσις καὶ τἀγαθοῦ αἰεί, ἐξ ὧν ἰσότατος γίγνεται ἀνδρὶ βίος. * * * 'EZ *'AAAQN ΠΟΙΗΜΆΤΩΝ. νος. λαδάργυρος ὡρολογητής * e * Vss. 142-146. Τοῦτό μοι, ὦ Πύῤῥων---χύκλον] Diogenes Laertius IX, 65 : καὶ πάλιν [5 Τίμων περὶ toU Πυύῤῥωνος] ἐν τοῖς Ἰνδαλμοῖς" Τοῦτό μοι, ὦ Πύῤῥων, ἱμείρεται ἦτορ ἀχοῦσαι, πῶς ποτ᾽ ἀνὴρ ἔτ᾽ ἅγεις ῥᾷστα μεθ᾽ ἡσυχίης, μοῦνος ἐν ἀνθρώποισι θεοῦ τρόπον ἡγεωμονεύων. Sextus Empiricus adv. Mathem. pag. 61 : Τίμωνος δὲ τοῦ Φλιασίου τὸν Πύῤῥωνα ἡλίῳ ἀπειχάζοντος, dv εἷς φησι" Διοῦνος δ᾽ ἀνθρώποισι θεοῦ τρόπον ἡγεμονεύεις, . ὃς περὶ πᾶσαν ἐλῶν γαῖαν ἀναστρέφεται, δειχνὺς εὐτόρνου σφαίρας περικαύτορα χύχλον. lunxi utrumque fragmentum, ut uno tenore oratio inde a τοῦτό μοι usque ad χύκλον decurreret. Mutavi autem vs. 143 ῥᾷστα in πάντα et vs. 146 ἐφαίρας in σφαίρης. Est vero hic ἀνὴρ non de viro, sed de homine accipiendum, ut vs. 153. Cf. Ier- mann. ad Viger. p. 72a seq. Vss. 147 -149. (ova μεθ᾽ ἡσυχίης---σοφίης] Sex - tus Empiricus adv. Math. XI, 1 : Οὕτω γὰρ ἕχαστος ἐμῶν τὴν τελείαν xal σχεπτιχὴν ἀπολαδὼν διάθεσιν, κατὰ τὸν Τίμωνα βιώσαι᾽ ῥῇστχ μεθ᾽ ἧσυχίης χτλ. — Vs. 148. pro χατὰ ταὐτά alii male χατὰ ταῦτα. — Vs. 149 δεινοῖς scripsi pro vulg. δειλοῖς, Vss. 150—153. ἢ γὰρ ἐγὼν —flox] Sextus Empi- ricus adv. Math. XI, 20 : Περὶ μὲν γὰρ τῆς πρὸς τὴν ούσιν ὑποστάσεως τῶν τε ἀγαθῶν καὶ τῶν xaxiv xal τῶν οὐδετέρων ἱκανοί πώς εἶσιν fiv ἀγῶνες πρὸς τοὺς ξογματιχούς, Κατὰ δὲ τὸ φαινόμενον τούτων ἕχαστον PHILOS. GREC. 97 Hoc mihi , o Pyrrho, animus audire geslil , quomodo fandem etiam nunc homo tranquille omnia solus vero hominibus dei more imperes, [ modereris, qni totam terram ambiens ( ubique) versatur, monstrans bene tornatze spheeree ardentem orbem. * * * ( vitam traducat) facillime et tranquille semper securo et immoto circa easdem res animo, non sttendens miserias suaviloquentis sapientiam. * * Profecto enim ego dicam ut mihi videtur esse, veritatis orationem certissimam regulam habens, Dei bonique naturam esse semper, e quorum prescriptis acfa justissima homini vita fit. * * * EX ALIIS CARMINIBUS. mercenarius horaram index. * $* * ἔχομεν ἔθος ἀγαθὸν ἢ χαχὸν ἢ ἀδιάφορον προσαγορεύειν, καθάπερ καὶ 6 Τίωχων ἐν τοῖς ᾿Ινδαλμοῖς ἔοιχε δηλοῦν ὅταν qi: ἦ γὰρ ἐγὼν ἐρέω χτλ. — Vs. 151. μῦθον ἀληθείης non alio sensu dixit Timon quam Euri- pides Phoen. vs. 479, ἁπλοῦς ὃ μῦθος τῆς ἀληθείας ἔφυ. Pratterea κανόνα vocat ὀρθὸν eo intellectu quo ab Aristotele memorantur ὀρθαὶ πολιτεῖαι quz re- vera tales sunt et recte eo nomine appellantur : quibus opponuntur αἱ παρεχθεβηκυῖαι Polit. lib. I1 cap. 7 et 10; et lib. IV cap. 2 :'Ev τῇ πρώτη μεθόδῳ περὶ τῶν πολιτειῶν διειλόμεθα τρεῖς μὲν τὰς ὀρθὰς πο- λιτείας, βασιλείαν, ἀριστοχρατίαν, πολιτείαν' τρεῖς δὲ τὰς τούτων παρεχθάσεις, τυραννίδα μὲν βασιλείας, ὀλιγαρ- y (av δὲ ἀριστοχρατίας, δημοχρατίαν δὲ πολιτείας. Latine igitur ὀρθὸν κανόνα certissimam regulam nominare licet. Hzc addenda putavi, quod magna fuit do- ctorum hominum in explicandis his versibus de singulis fere poeta verbis dissensio. In universum tenendum Timonem cum bona et mala opinabilia habuisse, tum naturam divinam, quam vitz nor- mam esse statuit. Quippe persuasum ei erat, Scepticorum animos in sola rerum indifferentium (τῶν ἀδιαφόρων) meditatione defixos virtutis par- ticipes fieri summamque beatitudinem consequi. Nam ut inter vitam et mortem, ita inter optimam valetudinem et gravissimum morbum nihil pror- sus interesse judicavit. Cf. Cic. de Fin. 11, 13, 43. Epictetus ap. Stobeum Serm. 121, 28; Aristocles apud Eusebium Przp. Evang. XIV, 18 pag. 758. Vs. 154. λαδάργυρος ὡρολογητής] Athenzeus lib. 7 98 ᾿ TIMONIS PHLIASII FRAGMENTA. 156 .... πάντη γὰρ ἐπεῖχε γαλήνη. τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἐνδησ᾽ ἐν νηνεμίησι γαλήνης. "m * * e. ἀφυγὴς xal ἀναίρετος ἔσται. * Ν * IX, 71 pag. 406 : Τίς δ᾽ αὔτη f λιθίνη βαλλητύς ; ᾿Ελευσῖνι γὰρ τῇ ἐμῇ οἶδά τινα πανήγυριν ἀγομένην xa χαλουμένην Βαλλητύν᾽ περὶ ἧς οὐχ ἄν τι εἴποιμι μὴ παρ᾽ ἑκάστου μισθὸν λαθών. Ἀλλ’ ἔγωγε, φησὶν 6 Δημόχριτος, οὐκ ὧν « λαδάργυρος ὡρολογητὴς » χατὰ τὸν Τίαωνος Πρόδειπνον (al. τὸ Τίμωνος Περίδειπνον), λέξω τὰ περὶ τοῦ ΗΠ γήμονος. Apparet hic nominari λαδάργυρον ὡρολογητήν facete τὸν ἐπὶ μισθῷ ὧρολο- γοῦντα, ut.ait. Eustathius pag. 1349, 10. Vs. 155. πάντη γὰρ ἐπεῖχε γαλήνη] servavitSex- tus Empiricus adv. Math. XI, 141. Hemistichium hoc ex Imaginibus sumtum esse putabat Brunck. νον νον Circumcirea enim tranquillitas exstiterat. * * * Postquam igitur bunc vidit tranquillo mari quiescentibas [ ventis, * * * ei nulla erit effugiendi facultas et eligendi potestas. * * * Id nobis non liquere ingenue confitemur. Cate. rum Timonis verba proxime accedunt ad llero- doteum illud lib. II, 96 : ἣν μὴ λαμπρὸς ἄνεμος ἐπέχη. Vs. 156; τὸν δ᾽ ὡς οὖν χτλ.] exstat apud Sextum Empiricum adv. Math. XI, 141:. Conf. Odyss. V,391 seq. : xal τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο, ἠδὲ γαλήνη ἔπλετο νηνεμίη, et ibi Eustathium. Vs. 157. ἀφυγὴς xal ἀναίρετος ἔσται] affert Sextus Empiricus adv. Math. XI, 164. Hoc quoque fra- gmentum ex Imaginibus petitum esse conjecit Fa- bricius ad Sexti locum , sed nihil probavit. PRAEFATIO DE XENOPHANE. Xenophanes (1) Colophonius patre vel Ortho- mene, ut Apollodorus tradit, vel Dexio sive Dexino natus insigne patris sus decus atque ornamentum fuit. Nam quum Colophonii, Io- num in Asia prope potentissimi, non solum divitiis afluerent viribusque et armis valerent, sed etiam summa ingeniorum ac doctrinarum laude aliis prastarent : multos ea civitas tulit poetas quorum memoriam Nicander (2), et ipse Colophonis urbis alumnus, scripto quodam fer- tur celebrasse. Ex his pre ceteris poetica facul- tate conspicui fuerunt gloriamque consecuti sunt Mimnermus , elegiacorum carminum scriptor, et Xenophanes de quo hic agitur (3). Hujus autem etatem in magna antiquorum testium dissensione definire difficillimum est. Nos Apollodorum (4) sequimur qui eum Olympiade quadragesima na- tum esse scripsit , quod confirmat Sextus Empi- ricus adv. Math. 1 cap. 13, 2357. Neque alia videtur Eusebii et Diogenis Laertii sententia fuisse, quorum alter (5) in Canone chronico Xe- nophanem quarto Olympiadis quinquagesima sextze anno, alter (6) sexagesima Olympiade flo- ruisse auctor est. Etenim admodum senex obiit Xenophanes, quem Lucianus in Longevis (7) unum et nonaginta annos vixisse, Censorinus càp. XV (8) centum annis majorem exspirasse testatur. Certe Diogenes Laertius lib. IX, 19 e Colophonii poetz carminibus aliquot versus af- fert anno ztatis nonagesimo secundo ab eo com- positos (9). Relicta patria in Siciliam profectus primo Zanclen, deinde Catanam habitatum con- cessit (10). Velia quoque eum degisse etsi non diserte ab antiquis proditum sit, satis tamen pro- batur eo quod ab omnibus Eleatice doctrine auctor nominatur, et quod carmine quodam pri- mordia hujus urbis celebravit (11). Exstat etiam dictum ejus ad Eleatas apud Aristotelem Rhet. II, 33, p. 447, C (12). Dubium est quibus magi- stris usus sit, siquidem alii alios memorant. Etenim ferunt Botonem (13) quemdam Athenien- sem ab eo auditum esse , cujuset setas et doctrina incomperta est. Sed qui Archelaum praeceptorem addunt summo in errore versantur, quia tempo- rum ratio videtur obstare. Quamobrem fuerunt qui nullius eum auditorem fuisse opinarentur. (1) Diogenes Laertius lib. IX, 18 : Ξενοφάνης Δεξιοῦ, ἣ (ὡς Ἀπολλόδωρος ) Ὀρθομένους, Κολοφώνιος. De patris no- mine cum Apollodoro consentiunt Psendorigenes in Philo- sophieis et Theodoretus Therapeut. serm. IV, ρθομένους υἱὸν appellantes. Sed δΔεξίνον νἱὸν esse vult Lucianus in Longvis 20, tom. III p. 222 ed. Hemsterhus. (2) Nicandri liber περὶ τῶν ἐχ Κολοφῶνος ποιητῶν lauda- tnr ab ejus interprete ad Theriac. vs. 3 pag. 173 ed. Didot. cf. Schellenberg. de Antimachi Colophonii reliquiis p. 7. (3) Strabo lib. XIV, 28 pag. 643 ed. Casaub. : Ἄνδρες δ᾽ ἐγένοντο Κολοφώνιοι τῶν μνημονευομένων Μίμνερμος, αὖ- Anc, ἅμα καὶ ποιητὴς ἐλεγείας, καὶ Ξενοφάνης ὁ φυ- δ: «ὗς. (4) Clemens Alexandrinus Strom. T p. 30, C : Τῆς δὲ Ἐλεατιχῆς ἀγωγῆς Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος χατάρχει, ὃν cta Τίμαιος χατὰ Ἱέρωνα, τὸν Σιχελίας δυνάστην, καὶ Ἐπίχαρμον τὸν ποιητὴν γεγονέναι *. Ἀπολλόδωρος δὲ κατὰ τὴν τεσσαραχοστὴν Ὀλυμπιάδα γενόμενον καρατεταχέναι {τὸν βίον ) ἄχρι τῶν Δαρείου τε xal Κύρον χρόνων. Sextus Empirieus adv. Math. I, 12, 257 pag. 270 ed. Fabric. : Ὅτι Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος ἐγένετο περὶ τὴν τεσσαρακοστὴν ᾿ολυμπιάδα. (5) Eusebius Canon. chronic. ad Olymp. 56 ann. 4 : Ξε:- vopivnc ὁ Κολοτώνιος ἐγνωρίζετο. 29 (6) Diogenes Laertius lib. IX, 20 : "Hxpats κατὰ τὴν ἐξη- χοστὴν Ὀλυμπιάδα. (7) Lucianus Longsev. 20, tom. ΠῚ pag. 222 ed. Hem- sterb. : Ξενοφάνης δὲ ὁ Δεξίνου μὲν νἱός, Ἀρχελάου δὲ τοῦ φυσικοῦ μαθητής, ἐδίωσεν ἔτη ἕν xal ἐνενήχοντα. , (8) Censorinus de Die natali cap. 15 : « At Xcnophanes Colophonius major annorum centum (uit. » ' (9) Vide fragm. 24. (10) Diogenes Laertius IX, 18: Οὗτος ἐκπεσὼν ἧς πατρί- δος dv Ζάγχλῃ τῆς Σιχελίας διέτριδε xal ἐν Katávy. (11) Plato Sophist. p. 242, D : Τὸ δὲ παρ᾽ ἡμῖν Ἐλεατιχὸν ἔθνος, ἀπὸ Ξενοφάνους τε xai Ext πρόσθεν ἀρξάμενον, ὡς ἑνὸς ὄντος τῶν πάντων καλουμένων οὕτω διεξέρχεται τοῖς μύθοις. Aristoteles Metaph. I cap. 5: Ξενοφάνης πρῶτος τούτων ἑνί- σας ( ὁ γὰρ Παρμενίδης τούτου λέγεται μαθητής) οὐδὲν δι8- σαφήνισεν, οὐδὲ τῆς φύσεως τούτων (τοῦ κατὰ λόγον ἑνὸς χαὶ τοῦ χατὰ τὴν ὕλην ) οὐδετέρας ἔοιχε θιγεῖν * ἀλλ᾽ εἷς τὸν ὅλον οὐρανὸν ἀποὔλέψας τὸ ὃν εἶναί φησι τὸν θεόν. Similiter Plutarchus, Sextus Empiricus , Clemens Alexandr. Strom. I pag. 300. (12) Vid. fragm. incert. 8. (13) Diogenes Laertius IX, 18 : Διήκουσε δὲ κατ᾽ ἐνίους μὲν οὐδενός, κατ᾽ ἐνίους δὲ Βότωνος ᾿Αθηναίον, ἣ (ὥς τινες) Ἀρχελάον. ᾿ 7. 100 Verum multa eum ingenii monumenta reliquisse apparct, Nam Diogenes Laertius (1) testificatur, eum versus heroicos et elegias edidisse , ac prae- terea iambis Hesiodum atque Homerum insecta- tum esse , quum ea quz de diis dixerant perstrin- geret. Idem scriptor (Δ) Xenophanem Colophonis et Velie urbiun origines duobus millibus ver- suum persecutum esse refert, Adjungunt alii Sillos et Parodias (3), sive diversa hzc a reliquis carmina fuerunt, sive reliquorum partes. Deni- que de Rerum Natura librum laudat Pollux Vl, 9. Fallitur autem Eusebius (4), physicum et ti a- goediarum scriptorem Xenophanem vocans, nisi tragoedias eo sensu accepit , quo Plato (5) Home- rum tragedia principem esse dixit, ut poema grave atque a comeediz jocis abhorrens intelli- gatur. Ceterum jam ab aliis improbata est Mena- £ii conjectura ad Diogen. Laert. lib, IX, 18 pro. posita, qua bis apud Athenzum lib. X pag. 424, € ct lib. ΧΠῚ p. 576, D pro Ζηνοφανης quod in membranis reperitur Ξενοφάνης substitui volebat, ignotum libellum τὸ συγγενιχὸν inscriptum cujus priore loco meminit Athenzus a Xenepbhane contextum esse ratus, Ex elegiis Diogenes Laer- tius VIII, 36 servavit fragmentum quo Pytha- gore metempsychosis exagitatur (6), et alium locum Athenaeus IX, p. 368, E (7); e parodiis quinque versus habet idem Athenzus lib. ΕΠ, p. 54, E (8). E libro de rerum natura versum [ profert Stobaeus Eclog. phys. I p. 294 ( tom. 1 p. 112 ed. Gaisf. ) qui dubiz auctoritatis est (9). Neque pluris faciendum quod Pollux VI, 46 p- 590 ex eodem fontein medium affert (10). Cz- teri loci unde sumti sint, ignoramus. Xenophanis philosophiam exposuit Aristoteles libro de Me- lisso, Xenophane et Gorgia, qui a nobis editus et commentario illustratus est. Ipsa quz supersunt PRAEFATIO DE XENOPHANE. carmina et fragmenta uberiore disputatione non egent. Hzc primus colligere instituit Henr. Ste- phanus in Poesi philosophica, sed omissa omni explieatione et doctrinz apparatu. Quod inchoa- verat vir incomparabilis duobus szculis post alii perficere tentarunt. Namque Georg. Gust. Fülle- bornius in Silvis historicis et philosophicis (Zey- trege zur Geschichte der Philosophie), Jenz et Lipsiz, 1799) easdem Xenophanis carminum re- liquias recensuit, sed copiosius et doctius inter- pretatus est Chr. Aug. Brandisius, divulgata Commentationum Lleaticarum parte prima , Al- tone 1813, in qua Xenophanis, Parmenidis et Melissi disciplinam rationemque adhibitis ipso- rum effatis explanavit. His accesserunt Victor Cousinus et Simon Karstenius, quorum ille in elegantissimo Fragmentorum philosophicorum volumine ( Nouecauz. Fragments philosophiques, Parisiis 1828) pag. 9-95, de Xenophanis vita, stu. diis, doctrina dedita opera egit, hic philosophi dicta et versus plenius collegit adjectis locis quo- rum Stephanus aliique immeniores fuerant, Adde quod de Colophonii poete vita, scriptis et philo- sophia abundanter et erudite disseruit (11). Se- cuta est duplex editio nostra, prior Berolini anno 1845 promulgata, posterior hec ad pre- sentis operis institutum accommodata. Quamvis autem in Xenophanis, Parmenidis, Melissi fra- gminibus quz prope omnia intellectu facilia sunt copiose explicandis operam ponere noluerim, nihil tamen neglexi quo ipsa philosophorum ora- tio Füllebornii , Brandisii , Karstenii aliorumque virorum doctorum studio pluribus locis jam emendata magis etiam expoliretur. Praeterea qua diligentia ad ornanda liec laceri corporis meu - bra incubui , eadem in singulis partibus e greco in latinum sermonem vertendis usus sui. nc — ————————— AOL 1))I|IG2CEL.L! ,LÉOOLAACL.LLÉ'ULLLLLLL.CDLGLXiGULUGL LA zou n nd ( 1) Diog. Laert. 1, c. : Γέγραφε δὲ vol ἐν ἕπεσι, καὶ ἐλε- γείας χαὶ ἰάμδους καθ᾽ Ἡσιόδου καὶ Ὁμήρου, ἐπικόπτων αὐτῶν τὰ περὶ θεῶν εἰρημένα. (2) Diog. Laert. 1X, 20 : Ἐποίησε δὲ καὶ Κολοφῶνος χτί- σιν . καὶ τὸν sl, Ἐλέαν τῆς ᾿Ιταλίας ἀποιχισμόν, ἔπη δισ- χίλια. (3) Strabo lib. XIV, 28 pag. 643 ed. Casaub. : Ξενοφάνης ὁ φυσιχκός, ὁ τοὺς σίλλους ποιήσας διὰ ποιημάτων. Eustath ad Iliad. lib. II p. 154 : Ὅτι οὐ μόνον Ξενοφάνης πεποίηχε σίλλους ἐν ol; εὐδοχίμησε χτλ. Atheneeus lib. 1} pag. 54, E : Ἐενοφάνης ὁ Κολοφώνιος ἐν παρῳδίαις κτλ, Cf. Menag. ad Diog. Laert, ΙΧ, 18. (4) Eusebius Canon. chronic. ad Olymp. 60 ann. 2 : Φωκχυλίδης καὶ Ξενοφάνης φυσικὸς τραγῳδοποιὸς ἐγνω- ρίζετο. (3) Plato 'Theaetet. p. 152. E : Καὶ περὶ τούτον πάντες ἑξῆς οἱ σοφοί, πλὴν Παρμενίδου, ξυμφέρεσθον, Πρωταγόρας τε xai Ἡράχλειτος xoi Ἐμπεδοχλῆς, xai τῶν ποιητῶν οἱ ἄκροι τῆς ποιήσεως ἑχατέρας" κωμῳδίας μὲν ᾿Επίχαρμος, τραγῳδίας δὲ "Oyuvgos χτλ. (6) Vid. fragm. 18. (7) Fragm. 22. (8) Fragm 17. (9) Vide quae dixi ad fra:m. 8. (10) Vid. fragm. incert. 2. (11) Philosophorum graecorum. veterum, presertim qui ante Platonem floruerunt , operum reliquize, Recensuit el illustravit Simon Karsten. Volumen I, pars I. Xenopbanes. Amstelodami , sumtibus J. Mülleri et soc. 1830. Aristote- lis de Melisso,, Xenophane et Gorgia disputationes cum Eleaticorum philosophorum fragmentis et Ocelli Lucani qui fertur de universi natura libello conjunctim edit , recensuit, interpretatus est F. G. A. Mullachius. Bero- lini , 1845. —— — áp Qi m— —— ΞΕ ΝΟΦΑΝΟΥ͂Σ ΕΠΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΩΝ ΛΕΙΨΑΝΑ. —— “αν D r.. Εῤς θεὸς ἔν τε θεοῖσι xoi ἀνθρώποισι μέγιστος, οὔτε δέμας θνητοῖσιν διλοίϊος οὔτε νόημα. 2. Οὗλος δρᾷ, οὖλος δὲ νοεῖ, οὖλος δέ τ᾽ ἀχούει. 2 * , , , ’ / ^ 3. Αλλ᾽ ἀπάνευθε πόνοιο νόον φρενὶ πάντα χραδαίνει. 4. Αἰεὶ δ᾽ ἐν ταὐτῷ τε μένειν κινούμενον οὐδέν, οὐδὲ μετέρχεσθαί μιν ἐπιπρέπει ἄλλοτε ἄλλῃ. 5. Ἀλλὰ βροτοὶ δοχέουσι θεοὺς γεννᾶσθαι [δμοίως -.“-.... «» A “... “Ὁ am —— ÀÀ— —Ó παν 1. Profert hos versus Clemens Alex. Strom. V | p- θοι, C, ex cujus opere eos mutuatus est Euse- bius Przp. Evang. XIII, 13 p. 678, D. Versu se- cundo lectionem οὔτε---οὔτε codd. mss, auctoritate Éirmatam vulgatz scripture οὔτι---οὐδὲ przoptavi. Horun versuum sensum esse vult Clemens ὅτι εἷς χαὶ ἀσώματος ὃ θεός, quam Xenophanis sententiam esse e sequentibus satis patet. 2. Citatur hic versus non nominato auctore a Sexto Empir. adv. Matth. IX, 144, vindicaturque X enophani a Fabricio ad h. ]. Diog. Laert. IX, 19 Xenophanem ait censuisse, deum ὅλον ὁρᾷν xal ὅλον ἀχούειν----σύμπαντά τε εἶναι νοῦν xal φρόνησιν. Idem testatur Plutarchus apud Euseb. Prep. Evang. I p. 23 : ἀχούειν δὲ xai ὁρᾶν χαθόλου, xal μὴ xarà μέρος. Similia veterum dicta noliora sunt quam quz commemoratione indigeant, 3. Servavit hunc versum Simplicius in Aristot. Phys. f. 6. Recte quidem observat Karstenius φρένα esse omnem mentis animique vim, in qua posita sit cogitatio sive 6 νοῦς, sed idem falso hunc versiculum sic exprimit : s/ne negotio mente et cogitatione cuncta gubernat, quasi νόου φρενὶ tan- tumdem valeat quantum φρενὶ xat νόῳ. In qua in- terpretatione apparet eum etiam χραδαίνειν male accepisse. Cum nostro loco contulit Brandisius dictum Empedocleum v. 395-396 : φρὴν ἱερὴ --- φροντίσι κόσμον ἅπαντα χαταΐσσουσα θοῆδι, quod ta- rhen non idem sonat. 4. Iiunc locum Simplicius laudat ad Aristot. Phys. fol. 6, a. Sed ibi vulgo scribitur : αἰεὶ δ᾽ iv ταὐτῷ μένει κινούμενον οὐδέν, οὐδὲ μετέρχεσθαι μἦν, ἐπεὶ πρέπει ἄλλοτε ἄλλη. Depravatam scripturam , ut fieri oportebat, correxit Karstenius, cujus trans- lationem tamen mutavimus. 5. Hoc fragmentum legitur apud. Clementem Alex. Strom. V p. Gor, C, εἰ Eusebium Prayp. —— οὐ... M ÁREMEMED GENUS EEUU Ear € —ÀÀ—át XENOPHANIS CARMINUM ET DICTORUM RELIQULE. c——— DD m Unus est deus deorum hominumque summus , nec corpore mortalibus similis nec mente. Totus videt totusque intelligit totusque audit. . Sed sine negotío mentis vi cuncta permovet. . Semper enim immotum eodem statu manere, neque alias alio migrare perspicuum est. AUmortalesopinantur deos generari [pariter atque ipsos] d Evang. XIII, 13 p. 678, D, post versus quos primo loco posuimus interpositis verbis xat πάλιν. Uterque scriptor hos versus sic exhibet : Ἀλλὰ βροτοὶ Sox£ouct θεοὺς γεννᾶσθαι..... τὴν σφετέρην δ᾽ ἐσθῆτα ἔχειν φωνήν τε δέμας τε. Ita certe vulgata exemplaria habent , sed in Flo- rentina editione prior versus in iambicum mula- tus hoc modo exaratur : Ἀλλ᾽ ct βροτοὶ δοκοῦσι γεννᾶσθαι θεούς, qus et codicis Parisiensis scriptura est , nisi quod in hoc pro δοχοῦσι reperitur δοχέουσι. Apud Theo- doretum Grec. affect. curat. Serm. III p. 49 ed. Sylb. idem locus quamvis ex Clemente petitus, tamen in hunc modum a librariis interpolatus est : Ἀλλ᾽ ol βροτοὶ δοχοῦσι γεννᾶσθαι θεούς, xal ἴσην τ᾽ αἴσθησιν ἔχειν φωνήν τε δέμας τε. Karstenius veriorem esse ratus vulgatam Clemen- tis lectionem, eam quod versu secundo δ᾽ ἐσθῆτα ἔχειν metro repugnet et φωνὴν parum commodum sensum przbeat hac ratione emendari vult : ᾿Αλλὰ βροτοὶ δοκέουσι θεοὺς γεννᾶσθαι ... τὴν σφετέρην ἐσθῆτα τ᾽ ἔχειν ἀορφήν τε δέμας τε. At prater necessitatem φωνήν in μορφήν convertit ; quare illud Xenophani restituendum. Post γεννᾶ- σθαι excidit fortasse ἐπ᾿ ἴσης, quo Herodotus uti solet, vel quod przfero ὁμοίως. Id enim frequen- ter absolute dici non est quod exemplis doceam. Ceterum pro ἐσθῆτα magis congruum est αἴσθη,- σιν, denique pro δ᾽ post σφετέρην ponendum est τ᾽, uare locus in lianc formam redigendus est : —- , ᾿λλλὰ βροτοὶ δοκέουσι θεοὺς yevviaat ὁμοίως 102 τὴν σφετέρην τ᾽ αἴσθησιν ἔχειν φωνήν τε δέμας τε, 6. Ἀλλ᾽ εἴτοι χεῖράς γ᾽ εἶχον βόες ἠὲ λέοντες, ἢ γράψαι χείρεσσι καὶ ἔργα τελεῖν ἅπερ ἄνδρες, ἵπποι μέν θ᾽ ἵπποισι, βόες δέ τε βουσὶν ὁμοίας καί χε θεῶν ἰδέας ἔγραφον καὶ σώματ᾽ ἐποίουν τοιαῦθ᾽, οἷόν περ καὶ αὐτοὶ δέμας εἶχον ὁμοῖον. 7. Πάντα θεοῖς ἀνέθηκαν “Ὅμηρός θ᾽ ᾿Ησίοδός τε ὅσσα παρ᾽ ἀνθρώποισιν ὀνείδει xol ψόγος ἐστί, χαὶ πλεῖστ᾽ ἐφθέγξαντο θεῶν ἀθεμίστια ἔργα, χλέπτειν, μοιχεύειν τε xal ἀλλήλους ἀπατεύειν. 8. [' Ex γαίης γὰρ πάντα, καὶ εἰς γῆν πάντα τελευτᾷ. XENOPHANIS mortalique sensu et voce et figura esse preeditos. 6. Si vero manus haberent boves vel leones, aut pingere manibus atque eadem qui homines efticere equisimiles equis, bovesautem bobus similes [possent , deorum quoque formas pingerent figurasque formarent tales, quales suo cujusque corpori similes forent. 7. Omnia diis tribuerunt Homerus et Hesiodus quecumque inter homines dedecus et probrum putan- plurimaque pronuntiarunt nefarie a diis facta, [tur, furari ipter se, adulterare, fraudare. 8. [E terra oriuntur omnia el in lerram resolvuntur. ] Τὴν σφετέρην τ᾽ αἴσθησιν ἔχειν φωνήν τε δέμας τε. Huc referenda sunt porro qus legimus apud Cle- inentem Alex, Strom, VII p. 711, B : “Ἑλληνες δὲ ὥσπερ ἀνθρωπομόρφους, οὕτως καὶ ἀνθρωποπαθεῖς τοὺς θεοὺς ὑποτίθενται, xal καθάπερ τὰς μορφὰς αὐ- τῶν ὁμοίας ἑαυτοῖς ἔχαστοι διαζωγραφοῦσιν, ὥς φησιν 6 Ξενοφάνης Αἰθίοπές τεμέλανας σιμούς τε, Θρᾶᾷκχές τεπυῤῥοὺς xal γλαυχούς" οὕτως xal τὰς ψυχὰς ὁμοιοῦσιν xal τοῖς ἀναπλάττουσιν (corr. cum Karstenio τὰς ψυχὰς ὁμοίας ἑαυτοῖς ἀναπλάτ- τουσιν ). In eamdem sententiam Theodoretus : Εἶτα σαφέστερον χωμῳδῶν (6 Ξβενοφάνης) τήνδε τὴν ἐξα- πάτην, ἀπὸ τοῦ χρώματος τῶν εἰχόνων διελέγχει τὸ ψεῦδος" τοὺς μὲν γὰρ Αἰθίοπας μέλανας xal σιμοὺς γράφειν ἔφησε τοὺς οἰχείους θεούς " ὁποῖοι δὴ χαὶ αὐτοὶ πεφύχασι" τοὺς δέ γε Θρᾶχας γλαυχούς τε xal ἐρυ- θρούς, καὶ μέντοι καὶ Μήδους καὶ Πέρσας σφίσιν αὐὖ- τοῖς ἐοιχότας, καὶ Αἰγυπτίους ὡσαύτως αὐτοὺς δια- μορφοῦν πρὸς τὴν οἰχείαν μορφήν. 6. In his versibus qui item apud Clementem, Eusebium et Theodoretum 1. 1l, inveniuntur exi- gua lectionis varietas est, Initio Eusebius perpe- ram : ἀλλ᾽ εἰ χεῖρας ἔχον, post χεῖρας Stephanus metri causa posuit γ᾽, denique pro ἠὲ λέοντες Theo doretus ἢ ἐλέφαντες. Versu secundo infinitivos γράψαι et τελεῖν εχ εἶχον pendere sponte patet. Versu tertio pro ὁμοίας quod Theodoretus prabet, apud Clementem et Eusebium 6uoiot reperitur. Versu quarto xaí xs Sylburgio debetur in Theodo- reti editione : czteri xaí «s tuentur. Pro σώματα Eusebius male δώματα. Versu quinto xal αὐτοὶ le- gitur in cod. Paris. et in Stephani Poesi philoso- phica p. 36 : vulgata scriptura est χαὐτοί, vel ut Brandisius exaravit χ᾽ αὐτοί, At non elidendum esse xa(, sed per synizesin cum sequenti αὐτοί con- jungendum esse recte notat Karstenius. Idem vir doctus tertio versu in fine fragmenti posito duo- busque vocabulis mutatis totum fragmen ita edidit : Ἀλλ᾽ εἴτοι χεῖράς γ᾽ εἶχον βόες ἠὲ λέοντες, ἢ γράψαι χείρεσσι xal ἔργα τελεῖν ἅπερ ἄνδρες, καί χε θεῶν ἰδέας ἔγραφον χαὶ σώματ᾽ ἐποίουν τοιαῦθ᾽, οἷόν περ χαὶ αὐτοὶ δέμας εἶχον ἕχαστον, ἵπποι μέν θ᾽ ἵπποισι, βόες δέ τε βουσὶν ὁμοῖον. Sed hz emendationes mihi non videntur necessa- rie. Xenophanis sententia illustratur ἃ Cicerone de Nat. deor. I, 47. Cf. et Epicharmi dictum apud Diogenem Laert. IIT, 16. 7. Quattuor versus quos deinceps scripsimus duobus apud Sextum Empiricum locis separatim positi reperiuntur, Nam adv. Mathem. IX, 193 legimus : Πάντα θεοῖς ἀνέθηχαν "Ounpooc 0' Ἡσίοδός τε ὅσσα παρ᾽ ἀνθρώποισιν ὀνείδεα χαὶ ψόγος ἐστί, χλέπτειν, μοιχεύειν τε xal ἀλλήλους ἀπατεύειν, et in eodem opere I, 389 : “Ὅμηρος δὲ xoi 'Hoto- δος χατὰ τὸν Κολοφώνιον ξξενοφάνη" Οἱ πλεῖστ᾽ ἐφθέγξαντο θεῶν ἀθεμίστια ἔργα, χλέπξειν, μοιχεύειν τε xat ἀλλήλους ἀπατεύειν. In his verbis ot πλεῖστ᾽ ἐφθέγξαντο a Stephano pro- fectum est; antea enim apud Sextum legebatur adversante metro ὃς πλεῖστα ἐφθέγξαντο. Fabricius scribi jussit ὡς πλεῖστ᾽ ἐφθέγξαντο, Nos hos quat- tuor versus ea qua Karstenius volebat ratione conjunximus ac tertii initio xai pro ὃς substi- tuimus, 8. Servarunt hunc versum Sextus Empiricus adv. Math, X, 313, Stobzus Eclog. phys. I p. 294 ed. Heer. Schol. ad Hom. Iliad. ἡ, 99, atque alii. Quum vero Sextus dicat : ξξενοφάνης δὲ κατ᾽ ἐνίους ἐχ γῆς x. 1». atque hac ratione non se ipsum te- stem esse velit, sed alios testes adhibeat, insuper autem hoc praceptum cum Xenophanea doctrina difficulter queat conciliari, jam Meinersius Hist, doctrine de vero deo p. 327 et Heerenius ad Stobzi loc. cit. bunc versiculum Xenophani sup- positum esse dixerunt, quibus nuper Karstenius astipulatus est. Omnino non absimilis est atque ab eodem forsitan architecto compositus versus Pseu- doheracliteus apud Stob. II p. 281 : CARMINUM ET DICTORUM RELIQULE. 9. Πάντες γὰρ γαίης τε xat ὕδατος ἐχγενόμεσθα. 10. Γῆ καὶ ὕδωρ πάνθ᾽ ὅσσα γίνονται ἠδὲ φύονται. 1t. Πηγὴ δ᾽ ἐστὶ θάλασσ᾽ ὕδατος...... 12. Γαίης μὲν τόδε πεῖρας ἄνω πὰρ ποσσὶν δρᾶται αἰθέρι προσπλάζον ) τὰ χάτω δ᾽ ἐς ἄπειρον ἰχάνει, i3. "Hy τ᾽ Ἶριν χαλέουσι, νέφος xal τοῦτο πέφυχε πορφύρεον χαὶ φοινίχεον χαὶ χλωρὸν ἰδέσθαι. M. Καὶ τὸ μὲν οὖν σαφὲς οὔτις ἀνὴρ γένετ οὐδέ τις ἔσται εἰδώς, ἀμφὶ θεῶν τε καὶ ἅσσα λέγω περὶ πάντων " εἰ γὰρ xat τὰ μάλιστα τύχοι τετελεσμένον εἰπών, αὐτὸς ὅμως οὐχ οἶδε δόχος δ᾽ ἐπὶ πᾶσι τέτυχται. 15. Γαῦτα δεδόξασται μὲν ἐοιχότα τοῖς ἐτύμοισι. 16. Οὔτοι ἀπ᾽ ἀργῆς πάντα θεοὶ θνητοῖς ὑπέδειξαν, ἀλλὰ χρόνῳ ζητοῦντες ἐφευρίσχουσιν ἄμεινον. 108 9. Namque e terra et aqua omnes orti sumus. 10. Terra et aqua sunt omnia que fiunt et nascuntur. 11. Mare fons est omnis aquae. 12. Telluris quidem heecce superficies ante pedes conspicitur setheri imminens, inferiores antem partes in infinitum 13. Quam Jridem vocant, ea quoque nubes est [ pertinent. purpurea et punicea et pallida aspectu. 14. Nec fuit quisquam neque futurus est qui certo sciat hsec, qute de diis οἱ de rerum universitate loquor ; pam licetaliquis quam maxime verum ratumque dicat , id tamen ipse liaud certo scit : (sola) opinio omnibus in 15. Hsec mibi veri similia visa sunt. [ rebus valet. 16. Non stalim ab initio omnia dii mortalibus ostenderunt, sed Lempore procedente ipsi meliora quaerendo repperere. "Ex πυρός γε τὰ πάντα xal εἰς πῦρ πάντα τελευτᾷ. Itaque hunc versum ut spurium aut saltem su- spectum uncis inclusi. 9. Hic versus ab iisdem citatur auctoribus l. l., a Sexto altero etiam loco adv. Math. IX, 361, item ab Eustathio ad 1]. 4, 99 p. 668. Xenopbani suppositum esse credidit Meinersius 1, c. Sed quum Sextus Empiricus Pyrrhon. Hyp. II, 3o aperte dicat Xenophanem terram et aquam rerum ele- 1nenta posuisse, id quod simul cum sequenti versu congruit , neque prorsus a verisimilitudine abhor- reat philosophum Colophonium tempore proce- dente placita sua immutasse et prius probata reje- cisse : hunc quoque versum czteris adjungere non gravati sumus. 10. Affertur hic versus a Simplicio ad Aristot. Phys: I p. 358, E, fol. 41, a, atque a Joh. Phi- lopono ad eumdem locum fol. 1, a. Apud Simpli- cium pro ᾿Αναξιμένην ex Philopono corrige Esvo- φάνην. Uterque Aristotelis irterpres in ea re Porphyrii auctoritate utitur. Quod apud Philo- ponum claudicante metro scriptum est :- Γῆ xal ὕδωρ πάντ᾽ ἐσθ᾽ ὅσα φύονται ἠδὲ γίνονται, librariis imputari convenit. 11. Exstant haec Xenophanis verba apud Sto- beum in Florilegii appendice ed. Gaisf. t. IV P. 6. 12. Laudantur hi versus ab Achille Tatio in Isagoge ad Aratum edita in Petavii Doctr. Tem- por. vol. HI p. 76. Versum secundum qui vulgo sic legitur : Καὶ ῥεῖ προσπλάζον, κάτω δ᾽ εἷς ἄπειρον ἱκνεῖται, emendavit Karstenius, Diatr. Euripid. p.195 et Schol. Villois. ad Iliad, l. 1., ubi in priore versu pro xa vitiose legitur δέ, pro quo fortasse substituendum δή. 14. Hos quattuor versus affert Sextus Empir. adv. Math. VII, 49 et 110, VIII, 326. Porro duos priores versus citat Plutarch. Aud. poet. p. 15, E (vol. VI p. 61 Reisk.), initium usque ad εἰδώς Diog. Laert. IX, 72, versum tertium itemque quartum Orig. philosoph. c. XIV t. I p. 992 ed. Delarue, Galenus de Different. pujs. ΠῚ, 1 t. VIII p. 62 (ed. Charter. ), ultima verba inde a 8óxoc Sextus Empir. Pyrrhon. Hypotypos. II. 18; Proclus ad Timaeum p. 78, Stobeus Eclogg. Ph. 11 p. 14 ed. Heer. Versu primo pro {ἔνετ᾽ quod est apud Plutarchum Sextus et Dioge- nes habent ἴδεν. Versu secundo ἅσσα Sexti lectio est, Plutarchi ὅσσα. Fortasse hanc Xenophanis sententiam tangit Aristoteles Poet. c. 35, sed ibi incerta est codd. scriptura. Tertius versus apud Galenum male sic exhibetur : ἫΝ γὰρ xol τὰ μέγιστα τύχη τετελεσμένα εἰπών. Ceterum τετελεσμένον accipiendum ut in carmi- nibus Homericis Il. a, 2123, 5, 195, Od. e, 9o. Cf. Apollonii Lex. Hom. p. 643 ed. Toll. Versu quarto nulla lectionis varietas est nisi quod Epi- phanius Adv. hareses l. III vol. I p. 1087 evitato antiquo vocabulo δόχοξς sententiam ita citat : δό- χησις δ᾽ ἐπὶ πᾶσι τέτυχται, 15. Hic versiculus laudatur a Plutarcho Sym- pos. IX p. 746, B. Pro δεδοξάσθαι cum Karstenio scripsi δεδόξασται. Probabile est Xenophanem in fine carminis hec verba posuisse. 16. Exstat hic locus apud Stobzum in Florileg. tit. XXIX, 41 ed. Gaisf. et in Eclogg. physicis I , p. 224. Pro ὑπέδειξαν alii. ἐπέδειξαν, alii παρέδει. 13. Hoc fragmentum laudant Eustathius ad ll. | &av; praterea in Eclogis ἐφεύρισχον, unde Grotius 1,27 p. 827, Schol. Leydens, ap. Valckenar. metro consulturus edidit ἐφεύρισχόν τι ἄμεινον. 101 XENOPHANIS 17. [1&p πυρὶ χρὴ τοιαῦτα λέγειν χειμῶνος dv ὥρη, ἐν χλίνη μαλαχῇ καταχείμενον, ἔμπλεον ὄντα, πίνοντα γλυχὺν οἶνον, ὑποτρώγοντ᾽ ἐρεδίνθους " "'íc πόθεν εἷς ἀνδρῶν; πόσα τοι ἔτη ἐστί, φέριστε; πηλίχος ἦσϑ᾽ ὅθ᾽ ὁ Μῆδος ἀφίκετο; --- 15. Νῦν αὖτ᾽ ἄλλον ἔπειμι λόγον, δείξω δὲ χέλευθον. Καί ποτέ utv στυφελιζομένου σχύλαχος παριόντα φασὶν ἐποιχτεῖραι xal τόδε φάσθαι ἔπος" Παῦσαι, μηδὲ pani, ἐπειὴ φίλου ἀνέρος ἐστὶ ψυχή, τὴν ἔγνων φθεγξαμένης ἀΐων. 19. Ἀλλ᾽ εἰ μὲν ταχυτῆτι ποδῶν νίχην τις ἄροιτο ἢ πενταθλεύων, ἔνθα Διὸς τέμενος πὰρ Πίσαο $o7« ἐν ᾿Ολυμπίη, εἴτε παλαίων ἢ καὶ πυχτοσύνην ἀλγινόεσσαν ἔχων, εἴτε τὸ δεινὸν ἄεθλον ὃ παγχράτιον χαλέουσιν, ἀστοῖσίν x' εἴη κυδρότερος προσορᾶν, χαί χε προεδρίην φανερὴν ἐν ἀγῶσιν ἄροιτο, xai xev civ εἴη δημοσίων χτεάνων ἐκ πόλιος καὶ δῶρον ὅ ol χειμήλιον ety, " εἴτε xai ἵπποισιν, ταῦτά χ᾽ ἅπαντα λάχοι, οὐχ ἐὼν ἄξιος ὥσπερ ἐγώ * ῥώμης γὰρ ἀμείνων ἀνδρῶν ἠδ᾽ ἵππων ἡμετέρη σοφίη. Ἀλλ᾽ εἰχῇ μάλα τοῦτο νομίζεται, οὐδὲ δίκαιον προχρίνειν ῥώμην τῆς ἀγαθῆς σοφίης. Οὔτε γὰρ εἶ πύχτης ἀγαθὸς λαοῖσι pesi», οὔτ᾽ sl πενταθλεῖν, οὔτε παλαισμοσύνην, οὐδὲ μὲν εἰ ταχυτῆτι ποδῶν, τόπερ ἐστὶ πρότιμον 17. Hiemall tempore sic sermocinari convenit ad ignem molli ia lecío cubantem , saturum, dulce bibentem vinum, subinde cicera edentem : quis es unde gentium ? quot annos natus es, o bone? quotum agebas annum, quando Medus invasit? (8. Nuncaliud argumentum agzredior viamque mon «trabo. Aliquando illum preetereuntem canis verherati aiunt esse miseratum et sic locutum (Pythagoram) : Desine verberare , siquidem cari viri est anima , quam agnovi auscultans clamitantem. 19. Si vero aut pedum perniecitate victoriam quis conse- ant quinquertio, illic ubi Jovis templum est [quatur ad Pise undas Olympiz , sive etiam loctando, sive durum exercendo pugilatum sive grave illud certamen pancration quod vocant, is solet apud cives suos aspectu esse lionoratior, et prastantiorem sedem palam in certaminibus (spectan- et publico civitatis sumtu sustentatur |dis obtinet j, et donatur munere quod ei in pretio sit ; sive denique curru víncat, cuncta hzc accipiat, elsi dignitate me est inferior : robore enim praestantior virorum equorumque nostra est sapientia. Perversus vero admodum iste mos est , neque justum bonis ingenii artibus corporis robur anteponi. Non enim, si bonus pugil sit in civitale, aut quinquertio aliquis excellens aut lucta aut pedum pernicitate quae est robori anteferenda, 17. Athenzus Dipnos. II p. 54, E : Ξενοφάνης 6 Κολοφώνιος ἐν παρῳδίαις᾽ Πὰρ πυρὶ x. τ. 4. Medus hic nominatur Harpagus Cyri dux qui Iones sub- egit. Quo facto Xenophanes in Siciliam se con- tulit, 18. Diogenes Laertius VIII, 36 : Περὶ δὲ τοῦ ἀλ- λοτε ἄλλον γεγενῆσθαι ( Πυθαγόραν) Esvoyavre ἐν ἔλε- γείᾳ προσμαρτυρεῖ, ἧς ἀρχή" Νῦν οὖν τ᾽ ἄλλον ἔπειμι λόγον, δείξω δὲ χέλευθον. ὃ δὲ περὶ αὐτοῦ φησιν οὕτως ἔχει" Καί ποτέ μιν χ. τ. λ. Mutavi νῦν οὖν τ᾽ cum Bergkio Poet. lyr. p. 379 in νῦν αὖτ᾽, Eosdem versus e Diogene petivit Sui- das v. Ξενοφάνης. Perstritgitur his versibus Py- thagorz μετεμψύχωσις. In Anthol. Gr. lib. I tit. 86 p. 345 ed. Bosch. eidem sententiz duo versus prorsus alieni, ut videtur, preemittuntur : Ἡνίκα Πυθαγόρης τὸ περικλεὲς εὕρετο γράμμα xsiv, ἐφ᾽ ὅτω χλειτὴν ἤγαγε βουθυσίην, quos versus Plutarchus de Vit. secund. Epicur. tom. X pag. 5or ed. Reisk., Atheneus lib. X p. 418 extr , Diogenes lib. VIII, 12. Apollodoti vel potius Apollodori esse volunt, Versu quinto vulgatam τὴν ἔγνων φθεγζαμένης ἀΐων Karstenius convertit in τῆς ἔγνων x. τι ). non male, sed prz- ter necessitatem. 19. Athenzus X. p. 413 seq. hoc carmen lau- dat quo Xenophanes publica Grecorum certamina vituperat, sapientium virorum studia civibus uti- liora esse dicens. De versu secundo tenendum quod ait Stephanus Byzantius : Πίσα, πόλις xol χρήνη τῆς Ὀλυμπίας. Flumen aut fons Pisa , cujus apud Xenophanem mentio est , fortasse etiam Πί- ca; nominabatur ; inde genitivus Πίσαο. Urbein ita nominatam esse non putaverim ; certe nulla apud Pindarum ejus forme vestigia inveniuntur. Pro πὰρ Πίσαο ῥοῦς non male suspicatur Schneide- winus in Cens. poet. lyr. gr. a Bergkio editorum πὰρ Πίσαο ῥοάς propter verba quz infra leguntur Πί- cao παρ᾽ ὄχθας. Versu quarto reliquimus vulgatam ἔχων, pro qua Karstenius ἑλὼν scribi vult. Versu quinto εἴτε τὸ δεινὸν e Wakefieldii conjectura est pro eo quod in codd. legitur εἴτε τι δεινόν. Versu sexto χυδρότερος πῤοσορᾶν debetur Jacobsio Addi- tam. ad Athenzum p. 220 pro vulgata scriptura χυδρότερος πρὸς dxoa. Versu octavo σῖτ᾽ εἴη scri- psimus ex Turnebi emendatione, ne deesset verbum ad quod in subsequenti versu δῶρον referretur, CARMINUM ET DICTORUM RELIQUL£E. ῥώμης, ὅσσ᾽ ἀνδρῶν ἔργ᾽ ἐν ἀγῶνι πέλει, τοὔνεχεν ἂν δὴ μᾶλλον ἐν εὐνομίη πόλις εἴη. Σαμιχρὸν δ᾽ ἄν τι πόλει χάρμα γένοιτ᾽ ἐπὶ τῷ εἴ τις ἀεθλεύων νιχῷ Πίσαο παρ᾽ ὄχθας" οὐ γὰρ πιχίνει ταῦτα μυχοὺς πόλιος. 20. ᾿Αφροσύνας δὲ μαθόντες ἀνωφελέας παρὰ Αὐυδῶν, ὄφρα τυραννείης ἦσαν ἄνευ στυγερῆς, ἥἤἥιεσαν elc ἀγορὴν παναλουργέα φάρε᾽ ἔχοντες οὐ μείους ἥπερ χίλιοι ὡς ἐπίπαν αὐγαλέοι, χαίτησιν ἀγαλλόμενοι χαριέσσης, ἀσχητοῖς ὀδμὴν χρίμασι δευόμενοι. 21. NUv γὰρ δὴ ζάπεδον χαθαρὸν καὶ χεῖρες ἁπάντων 105 (qnae sunt virorum in ludis certamina, ) ideo melioribus temperata legibus fuerit respublica. Parvum modo gaudium civitas inde capit, si quis certamine vicerit ad Píss ripas : non enim talibus rebus penetralia urbis ditantur. 20. Insanas damnosasque libidines a Lydis edocti , dum expertes adhuc erant invise tyrannidis, prodibant in forum purpureis amicti palliis non pauciores quam mille plerumque . habitu superbi , capillis decore composilia insignes , unguentis suavi odore instructis delibuti. 21. Jamenimlautumest pavimentum, lautee manusombium Versu 9 et 22 e Schneidewini correctione πόλιος posuimus pro vulg. πόλεως. Versu 10 Dindorfius dedit χ᾽ ἅπαντα, ceteri γ᾽ ἅπαντα vel χε πάντα. Versu 11 Bergkius in Poet. Lyr. p. 378 ὧν conje- cit pro vulg. ἐὼν, sed ἐὼν commodum sensum prabet. Versu 16 λαοῖσι μετείη conjecit Stephanus in Poesi phil. p. 221 ; nam quod legebatur λαοῖσιν ἔτ᾽ εἴη ferri non potest, Ad πενταθλεῖν et παλαι- σμοσύνην subaudiendum ἀγαθός, preterea ad τα- χυτῆτι ποδῶν supple νίκην ἄροιτο, quod initio car- minis auctor posuit. Ceterum cum hoc carmine confer Panegyrici Isocratei principium. 20. Hos Xenophanis versus, quibus Colopho- niorum luxuriam a Lydis mutuo commercio acceptam traducit, Athenzus XII p. 526 conser- vavit. Versu primo pro ἀφροσύνας Schneiderus Saxo ἀδροσύνας legi voluit; versu secundo pro vulg. ἦσαν ἐπὶ oxvysp? Dindorfius codicum vesti- gia secutus edidit ἦσαν ἄνευ στυγερῇς, id quod sen- tentiz. convenit, Ait enim Xenophanes eos quo tempore libertate adhuc fruerentur jam mollitie effeininatos fuisse, qua causa esse existimanda est, ut mox adventanti Persarum exercitui parum resistentes libertatem amiserint. Ab his autem luxum ad Milesios ac deinde ad reliqnas Ionum civitates serpsisse auctor est Clearchus apud Athe- nzum Xll p. 324. Versu quarto pro εἷς ἐπίπαν recte scripsit Karstenius ὡς ἐπίπαν, quod jam Schweighzusero in mentem venerat, Idem du- bium esse ait, utrum ὡς ἐπίπαν cum precedente JDaoy, mille omnino, an cum sequenti ab, aot, ple- rumque superbi, rectius jungendum sit, quoniam utriusque generis exempla ( cf. Herod. VI, 46 et VII, 157 ) zque frequenter reperiantur. Mihi po- sterior ratio preplacet, quod certus in hac re hominum numerus non requiritur. Versu quinto pro αὐχαλέοι Casaubonus vulgaverat αὐχμαλέοι, quz emendatio minime necessaria est. Vid. adnot, ad Hesych. h. v. Caeterum verba ἀγαλλόμενοι εὐ- πρεπέεσσιν, qua varie a viris doctis tentata sunt, nihil continere putat Karstenius, quod metro repugnet , modo synizesi jungantur a pronuncian- tibus syllaba ot et tv. At mihi εὐπρεπέεσσιν glos- sema videtur in legitimae vocis locum substitutum. Fortasse scripserat poeta ἀγαλλόμενοι χαριέσσης. Bergkius Poet. Lyr. p. 379 conjecit : αὐχαλέοι χαίτησιν, ἄγαλμ᾽ ὥς, εὐπρεπέεσσιν. 21. Servavit hoc carminis convivalis fragmen- tum Athenzus XI p. 462. Versu primo ζάπεδον pro δάπεδον notum ex Hesychii explicatione. Versu secundo in verbis πλεχτοὺς δ᾽ ἀμφιτιθείς par- ticipium verbi finiti vicem gerit, ut apud Hesio- dum "Epy. v. 31. Cf, Thucyd. lib. ], 35 et quos citat locos Bernhardus Syntax. ling. gr. p. 470. Quocirca Jacobsii , Dindorfii aliorumque virorum doctorum conjecturas, quibus hunc locum tan- quam corruptum sanare voluerunt, omittimus, Pro ἄλλος δ᾽ εὐῶδες Hermannus in censura Dele- ctus poet. a Schneidewino editi conjicit ἄλλος, ὃ δ᾽. Verba οἶνος ὃς οὔποτέ φησι προδώσειν e codice Mar- ciano petita ( cf. Ritschl, in Mus. Rh. 1841 p. 140 seq.), vinum copiosum quod ipsum spondet se con- vivas non defecturum , nihil significant nisi vinum quod convivas non deficiet. Pro ὀσδόμενος cum Hermanno scripsi ὀζόμενος. Versu undecimo pro αὐτὸ μέσον i, 6. ἐν τῷ μέσῳ forsitan una voce αὐτό- μεσον scribendum ex adverbiorum αὐτόχρημα, αὖ- τῆμαρ aliorumque analogia, quamquam aliis exemplis hunc usum verborum αὐτὸ μέσον vix licet firmare. Quamobrem Karstenius ἀν τὸ μέσον reponi jussit. In sequentibus προχειρότερον mutavit Schneidewinus in vpoatpecéov , nos coll. XIX , 17 scripsimus πρότιμ᾽ ἕταροι. Praeterea πρόπολον Xe- nophanes vocat παῖδα δαδοφόρον, Versus vicesimus in codd. sic legitur : Ὥς ἡ μνημοσύνη xal τὸν ὃς ἀμφ᾽ ἀρετῆς, quem quomodo alii correxerint aut explicuerint longum est commemorare, mihi maxime probatur quod non multum a vulgata distat ὥς οἱ μνημοσύνη xal μένος, dug' ἀρετῆς hac constructione : ὃς πιὼν ἀναφαίνει ἐσθλὰ ἀμφ᾽ ἀρετῆς, ὡς ol μνημοσύνη xai 106 καὶ χύλικες" πλεχτοὺς δ᾽ ἀμφιτιθεὶς στεφάνους, ἄλλος δ᾽ εὐῶδες μύρον ἐν φιάλῃ παρατείνει" χρητὴρ δ᾽ ἕστηκεν μεστὸς ἐὐφγροσύνης " οἶνος δ᾽ ἐστὶν ἑτοῖμος ὃς οὔποτέ φησι προδώσειν, μείλιχος, ἐν χεράμοις, ἄνθεος ὀζόμενος ἐν δὲ μέσοις ἁγνὴν ὀδμὴν λιδανωτὸς ἴησι" ψυχρὸν δ᾽ ἔστιν ὕδωρ καὶ γλυχὺ xal χαθαρόν - πάρχεινται δ᾽ ἄρτοι ξανθοὶ γεραρή τε τράπεζα τυροῦ xat μέλιτος πίονος ἀχθομένη " βωμὸς δ᾽ ἄνθεσιν αὐτὸ μέσον πάντῃ πεπύχασται, μολπὴ δ᾽ ἀμφὶς ἔχει δώματα χαὶ θαλίη. Χρὴ δὲ πρῶτον μὲν θεὸν Ouvelv εὔφρονας ἄνδρας εὐφήμοις μύθοις καὶ χαθαροῖσι λόγοις σπείσαντάς τε χαὶ εὐξαμένους τὰ δίκαια δύνασθαι πρήσσειν" ταῦτα γὰρ ὧν ἐστι πρότιμ᾽, ἕταροι, οὐχ ὕθρεις" πίνειν δ᾽ ὁπόσον xsv ἔχων ἀφίχοιο οἴχαδ᾽ ἄνευ προπόλου, μὴ πάνυ γηραλέος, Ἀνδρῶν δ᾽ αἰνεῖν τοῦτον ὃς ἐσθλὰ πιὼν ἀναφαίνει ὥς οἱ μνημοσύνη xal μένος ἀμφ᾽ ἀρετῆς. Οὔτε μάχας διέπειν 'Γιτήνων οὐδὲ γιγάντων οὐδὲ τὰ Κενταύρων, πλάσματα τῶν προτέρων, ἢ στάσιας, φλεδόνας ταῖς οὐδὲν χρηστὸν ἔνεστι" θεῶν δὲ προμηθείην αἰὲν ἔχειν ἀγαθήν. 31. Πέμψας γὰρ χωλὴν ἐρίφου, σκέλος ἤραο πῖον ταύρου λαρινοῦ τίμιον ἀνδρὶ λαχεῖν, τοῦ χλέος Ελλάδα πᾶσαν ἀφίξεται οὐδ᾽ ἀπολήξει ἔς τ᾽ ἂν ἀοιδάων ἡ γένος ᾿Ελλαδικόν. 48. Οὐδέ χεν ἐν χύλιχι πρότερον χεράσειέ τις o(70v ἐγχέας, ἀλλ᾽ ὕδωρ, καὶ καθύπερθε μέθυ. 44. Ἤδη δ᾽ ἑπτά τ᾽ ἔασι xo ἑἐξήχοντ᾽ ἐνιαυτοὶ βληστρίζοντες ἐμὴν φροντίὀ᾽ ἀν᾽ ᾿Ελλάδα γῆν" dx γενετῆς δὲ τότ᾽ ἦσαν ἐείχοσι πέντε τε πρὸς τοῖς, εἴπερ ἐγὼ περὶ τῶνδ᾽ οἶδα λέγειν ἐτύμως. 45. Οὐχ ἴση πρόχλησις αὔτη, ἀσεδεῖ πρὸς εὐσεδῆ. μένος, quae extrema verba idem sonant quod ὡς αὐτῷ μνήμη xai ὁρμή vel ὡς ἔχει μνήμης τε καὶ δρυῆς. Versum vicesimum secundum itemque sequentem edidimus probatis ex parte Bergkii, Schweiglizeu- seri et Scaligeri emendationibus, Nam in Casaubo- niana editione sic legebatur : Οὐδέ τε Κενταύρων ἢ στάσιας προτέρων *axtt* , rj *? . * ^ φενδόνας, τοῖς οὐδὲν χρηστὸν ἕνεστι. 22. Hos quattuor versus servavit Athenzus IX p. 368, E, prepositis verbis : Zevopavrc δ᾽ 6 KoAo- φώνιος ἐν τοῖς ἐλεγείοις φησί. Sententia hzc videtur esse : Quamvis levidense faerit munus quod amico neseio cui misisti, ille tamen pretiosissimo dono te remuneratus est, Karstenius pro ἀφίξεται legi vult ἐφίξεται, quod non reprobamus. Pro ἑλλαδιχόν in epitome legitur ἑλλαδικῶν. 23. Xenophanem hzc dixisse testatur Athe- neus XI p. 792 ed. Casaub. ( p. 213 seq. cd. XENOPHANIS (convivarum) et calices : plectiles imponit coronas alius, alius odoratum unguentum in phiala ministrat ; crater adstat gaudii et deliciarum plenus; [ficiet vinum presto est, quod convivas laud profecto de- dulce, in doliis paratum , suavern spiritum exhalans. Mediosque inter convivas castum odorem thura emit- frigida quoque adest aqua et dulcis et pura; (tunt; appositi sunt panes flavi mensaque lauta pingui caseo et melle onusta. Suggestus in medio est floribus circum stipatus , ᾿ cantu autem resonant cedes et convivii letitia. Jam primum decel probos viros deum venerari faustis verbis castisque vocibus libantes et precantes ut quae justa sint liceat Facere : heec enim longe praeferenda sunt, sodales , non injusta; tantum autem bibere convenit , ut possis domum sine comite reverti, nisi sis admodum vetulus. Laudandus vero is est qui Inter bibendum res utiles, quantum ei suppetit memoria ac animus, de virtute Ne proelia referamus Titanum Giganutumve — [narret. aut res Centaurorum , fabulas a veteribus fictas, neque jurgia , nugas infructuosas , sed deos justa semper observantia colamus. 22. Missa enim hodi perna , accepisti crus piugue bovis saginati , honorificum viro munus, (cujus facti laus) universam pervadet Graeciam neque quamdiu Graecze gentis carmina vigebunt. [cessabit 23. Neque quisquam in poculo prius miscuerit vinum infusum , sed aquam , insuper aulem merum. 24. Septem jam et sexaginta sunt anni [ agitant ; qui me cogitationibus curisqueintentum per Gra-ciam natus autem tum eram quinque et viginti annos , si vere de liis ego possum dicere. 25. Nonsequa hec postulatio impii hominis adversus pium. Schweigh. ), narrans moris fuisse olim , ut prius aqua, deinde vinum poculo infunderetur. Id etiam Theophrastus docet apud eumdem scriptorem vol. V p. 196 ed. Schweigh. : ᾿Επεὶ xol τὰ περὶ τὴν χρᾶσιν ἐναντίως εἶχε τὸ παλαιὸν τῷ νῦν παρ᾽ “Ἕλλησιν ὑπάρχοντι" οὐ γὰρ τὸ ὕδωρ ἐπὶ τὸν οἶνον ἐπέχεον, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ ὕδωρ τὸν οἶνον. Neminem praterea offen- det synizesis in voce ἐγχέας, qui meminerit Home- ricorum hujus figure exemplorum quz satis multa sunt, 24. Hzc a Diogene Laertio IX, 19 laudata plu- rimum valent ad cognoscendam vite Xenopbanis longitudinem. Ait autem se a quinto et vicesimo anno usque ad nonagesimum alterum , quem tum agebat, negotiis curisque intentum atque alias alibi commorantem per universam Graeciam tempo- rum procellis jactatum esse. 25. Aristoteles Rhetor. I, 15 p. 422, E, de ju- rejurando disputans : Si quis, inquit, postulante CABMINUM ET DICTORUM BELIQULA. 9€. ᾿Ανδρὸς γηρέντος πολλὸν ἀφαυρότερος. 2. ᾿στδσιν δ᾽ ἐλατῶν πυχινῶν περὶ δώματα βάχχοι. 107 96. Senemulto infirmior. 47. Densarum abietum rami circa domos sunt. FRAGMENTA INCERTA ET LOCI QUIDAM VETERUM SCRIPTORUM AD XENOPHANEM PERTINENTES. 1. Scholiastes ad Aristoph, Pac. v. 696, ubi poeta Simonidis et Sophoclis avaritiam attingit , hzc observat : Ὁ Σιμωνίδης διεδέδλητο ἐπὶ φιλαρ- τυρία, καὶ τὸν Σοφοχλέα οὖν (λέγει 6 Ἀριστοφάνης) διὰ φιλαργυρίαν ἐοικέναι τῷ Σιμωνίδῃ * λέγεται δὲ ὅτι (6 Σοφοκλῆς) i τῆς στρατηγίας τῆς ἐν Σάμῳ ἦργυ- ρίσατο. Χαριέντως δὲ πάνυ (6 ᾿ἈΑριστοφάνης ) τῷ λόγῳ διέσυρε τοὺς B' lap Gorotouc (Σιμωνίδην xal Σοφοχλέα) καὶ μέμνηται ὅτι σμιχρολόγοι" ὅθεν ξξενοφάνης χίμ- διχα αὐτὸν προσαγορεύει. In. his verbis αὐτὸν spe- ctat ad Simonidem, quem ait a Xenophane χίμ- Ow i.e. pecunie tenacem et avarum vocatum esse. Non aliter multi veterum de Simonide judi- carunt; sed quum vix probabile sit Xenophanem usque ad illud tempus vixisse, quo Simonides carminibus quzstum faciens summo flore conspi- cuus fuit, fortasse pro ξβενοφάνης apud scholiasten reponendum ᾿Δριστοφάνης statuendumque in de- perdita quadam comedia ab Aristophane Simoni- dem sic vocatum esse, Ceterum de Chamaleonte idem testificatur Athenzeus X]V p. 656, D : 'Ovtox δὲ ἦν ὡς ἀληθῶς χίμόιξ 6 Σιμωνίδης xal alaypoxtp- δής, ὡς Χαμαιλέων φησίν. 2. Pollux VI, 46 p. 59o : Συχάμινα' ταῦτα δὲ xai μόρα Αἰσχύλος ὠνόμασεν, οὕτως εἰπὼν τὰ ix. τῆς Bd- του" τάχα δ᾽ ἄν τις xal κεράσια φαίη, χέρασον τὸ δένδρον ἐν τῷ Περὶ φύσεως Ξξενοφάνους εὑρών. Du- - bium est quid de hoc loco censendum sit. Xeno- phanis librum Περὶ φύσεως preter Pollucem citat Stobsus Eclogg. Phys. I p. 394. Utriusque fides suspecta viris doctis visa est, ideoque hunc librum Xenophani abjudicarunt. Cf. Ritteri Histor. phil. t. 1 p. 444. Sunt enim qui nihil scripto mandasse Xenophanem velint, sed quidquid docuerit , sola voce elocutum perhibeant , rati versus qni hodie supersunt ab aliis esse servatos, Sed hac opinio mihi non probatur. Utcumque se habet res, id tamen apparet, si forte in Xenophanis carmini- bus χέρασος arbor memorata sit, xspdotz non posse, ut Pollux existimat , eodem significatu dici quo συχάμινα et μόρα. Cujus erroris fons fortasse vulgaris hominum opinio fuit, qua ferebatur Lo- cullus non modo arborem primus in Italiam attu- lisse , sed etiam nomen ei dedisse. Αἴ multo antc Lucullum Greci noverant cerasum. Vid, interpp. ad Athen. II p. 5o. 3. Etymologus M. : Βρόταχος" τὸν βάτραχον "ω- vec, xai ᾿Αριστοφάνης xal παρὰ ξβενοφάνει. De variis adversario jusjurandum in judicio detrectet, ei dicendum erit se honestatis causa id detrectare, non perjurii metu , et huic conveniens erit Xeno- phanis dictum , τὸ τοῦ Sevogdvouc ἁρμόττει, ὅτι οὐχ ἴση πρόχλησις αὔτη ἀσεδεῖ πρὸς εὐσεδῇ, ἀλλ᾽ ὁμοία xai εἰ ἰσχυρὸς ἀσθενῆ πατάξαι ἢ πληγῆναι προχαλέ- σχιτο. Postrema inde ἃ verbis ἀλλ᾽ ὁμοία ab Ari- stotele adjecta putámus cum Karstenio propter sequentia quibus Xenopbanis sententiam inver- tens : Contra , inquit, si accipiat jusjurandum τὸ τοῦ Ξενοφάνους. μεταστρέψαντα φατέον οὕτως" ἴσον elvat ἐὰν μὲν 6 ἀσεθδὴς διδῷ, ὃ εὐσεδὴς δ᾽ ὀμνύῃ. Xe- nophanis dictum quod textui inseruimus esse tetrametrum trochaicum catalecticum, vel si οὐκ (c; ad przgressum versum referas, reliqua pro trimetro iambico esse habenda sponte patet. Cu- jus versiculi hiatus in voce αὕτη czsure excusa- tionem habet , prima autem syllaba in ἀσεδεῖ pro- ducitur ad aliorum nominum velut ἀθάνατος simi- litudinem. 26. Etymologus M. v. Γηοάς---οἷον πιμπλῶ, πιμ- πλᾶς xal πιμπλεῖς,, οὕτως οὖν xal γηρῶ, γηρᾶς xal γηρεῖς, Ἢ μετοχὴ γηρείς, γηρέντος, ὥσπερ τιθέντυς. Ξιενοφάνης οἷον x. τ. À. Tum affert versum, quem in textu posuimus. Licet alibi participium γηρείς, γηρέντος non reperiatur, tamen non puto quid- quam in versu Xenophaneo mutandum esse. Cf. Buttm. gr. ampl. II p. 98. 27. Scholiastes ad Aristoph. Equit. vs. 406 hac refert : Βάχχους ἐχάλουν xal τοὺς χλάδους οὖς οἷ μύσται φέρουσι μέμνηται δὲ Ξενοφάνης ἐν σίλλοις οὕτως" | “Εστϑσιν δ᾽ ἐλάται πυχινὸν περὶ δῶμα, quem versum ejecto nomine quod interpres ex- ponit mutilum factum ac postea interpolatum esse in promptu est. Itaque legendum suspicor : Ἔστᾶσιν δ᾽ ἐλατῶν πυχινῶν περὶ δώματα βάχχοι. 108 hujus vocabuli formis cf. Hesych. tom. I c. 770 ed. Alb., Koen. ad Gregor. Corinth. p. 455 ed. Schaefer., Ducang. Glossar. med. et inf. Gr. p. 211. ΄ ἡ. Α. Gellius Noctt, Att. III, 11 : « Alii Home- rum quam Hesiodum majorem natu fuisse scri- pserunt, in quibus Philochorus et Xenophanes, alii 1ninorem. » Scripsisse Xenophanem Colopho- nium de Homero , quem civibus suis adnumera- bant Colophonii, non miramur. Αἴ non ex ipso Xenophanis libro, sed ex Philochori scriptis id quod prodit sumsisse putandus est Α Gellius. Xe- nophanis opinio plerisque antiquorum arrisit , id quod in re nota vix opus est demonstrari. 5. Diogenes Laertius I, r11 Epimenidem vixisse tradit ὡς Ξενοφάνης ὃ Κολοφώνιος ἀχηχοέναι φησί, τέσσαρα πρὸς τοῖς πεντήχοντα ἑχατὸν (ἔτη). Quid alii veterum de Epimenidis state retule- rint, nunc non curo; a Xenophane non longe discedunt Theopompus et Phlegon Trallianus, qui eum centum et quinquaginta septem annos vixisse scriptum reliquerunt. Vid. Theopompi fragin. 69 ed. Wichers. ejusque adnot. p. 159. 6. Apud Pollucem IX, 83 p. 1063 de nummo- rum origine disceptatur εἴς τε Φείδων 6 ᾿Αργεῖος πρῶ- τὸς ἔγραψε νόμισμα , , — εἴτε Λυδοί, καθά φησι Ξέενο- φάνης. Xenophanem hunc non esse alium nisi Colophonium liquere arbitror ex fragm. XX. Eadem qua Xenophanes narrat Herodotus I, 9/ : Πρῶτοι δὲ ἀνθρώπων τῶν ἡμεῖς ἴδμεν (ot Λυδοὶ ) νόμι- συα γρυσοῦ καὶ ἀργύρου κοψάμενοι ἐχρήσαντο. 7. Aristoteles Rhet. ll, 33 p. 446, C: Ξενοφά. γῆς ἔλεγεν, ὅτι ὁμοίως ἀσεθοῦσιν οἱ γενέσθαι φάσκον- τες τοὺς θεοὺς τοῖς ἀποθανεῖν λέγουσιν " ἀμφοτέρως γὰρ συμθαίνει μὴ εἶναί ποτε θεούς. Hoc dicto veteres poeta perstringuntur, qui quum diis zternitatem tribuerent , eos tamen hominum instar ortos esse affirmabant eorumque parentes et originem co- piose enarrabant. 8. Aristoteles Rhetor. II, 23 p. 447, C : Zsvo- φάνης "EXedrat ἐρωτῶσιν, εἰ θύσουσι τῇ Atuxofía xai θρηνήσουσιν ἢ μή͵, συνεθδούλευεν, sl μὲν θεὸν ὅπο- λαμθάνουσι, μὴ θρηνεῖν, εἰ δ᾽ ἄνθρωπον, μὴ θύειν, Non abhorret a verisimilitudine Inonem post va- rios casus inter deas marinas accepto Leucothez nomine relatam apud Eleatas , maritimz urbis in- colas, divinos honores consecutam esse. His igitur utrum lacrimis Ino an divino cultu Leucothea es- set prosequenda interrogantibus satis apte respon- dit Xenophanes, Minor quam Aristotelis, Plu- tarchi auctoritas est qui Xenophanis effatum in hunc modum exprimit Amat. p. 763, D, vol. IX XENOPHANIS FRAGMENTA. p. 59 Reisk. : Ξξενοψάνης Αἰγυπτίους ἐκέλευσε τὸν "Octptv, εἰ ὑνητὸν νομίζουσι, μὴ τιμᾶν ὡς θεόν, εἶ δὲ θεὸν ἡγοῦνται, μὴ θρηνεῖν. Cf. De Is, εἰ Osir. p. 379, B, vol. VII p. 49go seq. Neque enim ab antiquioribus proditum est Xenophanem in Eget - pto fuisse. 9. Plutarclmus De vitioso pudore p. 53o, t. VIII p. 103 ed. Reisk., precipiens ne quis inter po— tandum vitioso pudore ductus aut convicia 1ne- tuens tesseris ludat cum iis qui id postulant, Xenophanis exemplum allegat : Ξενοφάνης; ΛΑάσου τοῦ “Ερμιονέως μὴ βουλόμενον αὐτῷ συγχυθεύειν δει- λὸν ἀποχαλοῦντος, ὡμολόγει xal πάνυ δειλὸς εἶναι πρὸς τὰ αἰσχρὰ xot ἄτολμος. Cum Laso Hermio- nensi , qnem sub Pisistrati filio Hipparcho Athe— nis peregrinatum esse scribit Herodotus VII, 6, quominus collocutus sit Xenophanes, temporum rationes non obstant. Quare non est quod banc narratiunculam veram esse negemus. το. Diog. Laert. IX, a0 : 'E μπεδοχλέους εἰπόντος αὐτῷ, ὅτι ἀνεύρετός ἐστιν ó σοφός; Εἰκότως, ἔφη" σοφὸν γὰρ εἶναι δεῖ τὸν ἐπιγνωσόμενον τὸν σοφόν. Diogenis verba transcripsit Hesychius Milesius pag. 42 ed. Orell. Sed si Xenopbanes fere intra Olymp. 45 et 7o vixit ac circa Ol. 6o floruit, ut Karstenius aliique conjecerunt , nulla potuit inter hunc et Empedoclem esse consuetudo , quem intra Olymp. 72 et 85 vixisse idoneis argumentis nostra memoria ab eruditis demonstratum cst, Itaque hoc dictum Xenophani attribui nequit, sed ab eo inventum esse apparet, qui quum Em- pedoclem in carmine suo Xenophani oblocutum reperisset (cf. Aristot. De coel. II, 13 p. 361, D ), ambos eodem tempore degisse et commer- cium inter se quoddam habuisse statueret. 11. Plutarchus adv. Stoic. p. 1084 (tom. X p. 462 ed. Reisk.) : Ὁ μὲν οὖν Ξενοφάνης, Ctr qov- μένου τινὸς ἐγχέλεις ἑωραχέναι ἐν ὕδατι θερμῷ ζώσας, Οὐκοῦν, εἶπεν, ἐν ψυχρῷ αὐτὰς ὁψήσομεν. 12. Diogenes Laertius IX, 19 Xenophani hoc preceptum ascribit : τοῖς τυράννοις ἐντυγχάνειν ἣ ὡς ἥχιστα ἢ ὡς ἥδιστα. Eumdem ejus auctorem fe- runt Hesychius Milesius p. 4a ed. Orell. ct Sui- das v. ἥκιστα, qui et alterum hoc dictum adjicit: ἥχιστα μελῆσαι αὐτοῖς ( τοῖς τυράννοις) τῆς ἀληθείας, At si fides Valerio Maximo VII, ἃ, ex. 11, Aristo- teles Callisthenem auditorem suum ad Alexan- drum dimittens monuit , ut cum eo aut rarissime aut quam jucundissime loqueretur; quze verba leguntur etiam apud Ammianum Marcellinum lib. XVIII, p. 118. Inde colligas incertum esse liujus effati auctorem. PRJEFATIO DE PARMENIDE. Parmenides (1), Eleaticz schol princeps, na- talium splendore et opibus apud suos precellens, patriam habuit Eleam, patrem Pyrrhetem. Quando autem vixerit, a nemine veterum accurate per- scriptum est. Exstant hac de re duorum auctorum testimonia admodum diversa , Platonis et Dioge- nis Laertii. Quorum alter etate illi proximus fuit, alrer temporum quidem intervallo disjunctus, sed repetita antiquorum chronologorum sententia minime contemnendus. Plato (3) initio dialogi Parmenidis nomine inscripti memoriz prodit ve- nisse quondam Athenas ad festam Panathenzorum celebritatem Parmenidem sexaginta fere et quinque annorum senem una cum Zenone quadraginta circiter annes nato, quem ejus delicias fuisse di- cebant. Horum sermoni de rebus difficillimis ha- bito Socratem peradolescentulum tum interfuisse refert. Quocum concinunt duo alii loci quibus Socrates se puerum cum Parmenide ztate pro- vecto collocutum esse narrat. Jam quum Socratem Apollodorus (3) in Chronicis quarto O]ympiadis septuagesimze septima anno partu editum esse testetur, si eum quo tempore factum est hoc col- loquium quindecim annorum adolescentem fuisse ponamus, Parmenides qui tum sexagenario major erat, Olympiade 64 fere in lucem susceptus est, Zeno autem viginti amplius annis illo posterior Olympiade 69 vel 70 in hanc vitam profectus vi- detur. Laertius (4) vero Parmenidem circa Olym- piadem 69 floruisse ait, quod mirabuntur qui Platonem vera tradidisse sibi persuaserint. Neque enim probabile est Parmenidem jam ephebum etatis maturitatem adeptum in glorie fastigio stetisse. Α΄ fuerunt quidem apud veteres qui Pla- tonis in ista re fidem labefactare conarentur. Nam Athenzus (5) et Macrobius Parmenidem Socrate antiquiorem fuisse contenderunt, ita ut hujus pue- ritia vix illius senectutem attingeret, quecumque de temporibus et personis a Platone dicuntur ad ipsius consilium accommodate fingi existimantes, Sed falluntur. Congruit enim Zenonis ztas in illo dialogo notata cum chronographorum (6) testi- moniis qui ejus florem in Olympiadem 79 incidere scripserunt. Quodsi de Zenone omnia vere rettulit Plato , non est quod eum de Parmenidis senectute loquentem transversum unguem a vero discessisse putemus, Missum igitur faciamus Diogenem. Non au- diendus preterea Theophrastus (7) qui Diogene teste Parmenidem Anaximandri auditorem appel- lavit. Etenim Anaximander (δ) secundo Olympia- dis quinquagesima octava anno mortuus aliquot annis ante conditam Eleam e vita excessit. Qua in urbe a Phoczensibus Olympiade 61 condita quum natus esset Parmenides , Anaximandrum neque vi- dere neque versari cum eo potuit. Falsum item quod apud eumdem Diogenem (9) legitur, auditorem Parmenidis Anaximenem fuisse, ———————— TODO E EE E HERE EE REED (1) Diogenes. Laertius lib. IX, 21 : Ξενοφάνους δὲ διήχουσε Παρμενίδης Πύῤῥγχτος ᾿Ελεάτης. ... γένους τε ὑπάρχων λαμ- προῦ καὶ πλούσιος. Cf. Suidas v. ᾿'Παρμενίδης. Theodoretus Therap. Serm 1V. Eusebius Prep. Ev. XIV, 3 p. 720, D. Epiphanius adv. Hzres. IIT, vol. I p. 1087. Strabo lib. Yl, init: Ot δὲ vov Ἐλέαν ὀνομάζουσιν, ἐξ ἧς Παρμενίδης xal Zrwev ἐγένοντο, ἄνδρες Πυθαγόρειοι. (2) Plato Parmenid. p. 127, A : Ἔφη δὲ δὴ ὁ ᾿Αντιφῶν λέγειν τὸν [Πυθόδωρον ὅτι ἀφίχοιντό ποτε εἰς Παναθήναια τὰ μεγάλα Ζήνων τε χαὶ Παρμενίδης. Τὸν μὲν οὖν Παρμενίδην εὖ μάλα ἤῤη πρεσδύτην εἶναι, σφόδρα πολιόν, καλὸν δὲ χἀγαθὸν τὴν ὄψιν, περὶ ἔτη μάλιστα πέντε xai ἑξήχοντα' Ζήνωνα δὲ ἐγγὺς τῶν τετταράχοντα τότε εἶναι, εὐμήχη δὲ xal χαρίεντα ἰδεῖν" x21 λέγεσθαι αὑτὸν παιδιχὰ τοῦ [᾿᾿ αρμενίδον γεγονέναι. κατα- λύειν δὲ αὐτοὺς ἔφη παρὰ τῷ Πυθοδώρῳ ἐχτὸς τείχους ἐν Κε- ραμεικῷ. ol δὴ xal ἀφιχέσθαι τόν τε Σωκράτη καὶ ἄλλους τινὰς μετ᾽ αὐτοῦ πολλοὺς χτλ. Sophist. p. 217, C : Παρμενίδῃ χρωμένῳ xai διεξιόντι λόγονς παγχάλους παρεγενόμην ἐγὼ νέος ὧν, ἐχείνου μάλα δὴ τότε ὄντος πρεσδύτου. Theret. p. 183, E : Συμπροσέμιξα γὰρδὴ τῷ ἀνδρὶ πάνυ νέος πάνυ πρεσδύτῃ. ( 3) Diogenes Laertius lib. IT, 44 : Ἐγεννήθη δὲ T6 Σωκρά» τῆς], καθά qno Ἀπολλόδωρος ἐν τοῖς Χρονικοῖς, ἐκὶ ᾿Αφεψίω- γος ἐν τῷ τετάρτῳ ἔτει τῆς ἑδδομηκοστῆς ἑδδόμης Ολυμπιάδος, Θαργηλιῶνος Éxty. (4) Diogenes Laertius lib. IX, 33 - χμαζε δὲ κατὰ τὴν ἐνά- τὴν xai ἑξηχοστὴν Ὀλυμπιάδα. (5) Atheneeus lib. IX, 15 p. 505 F : Παρμενίδῃ καὶ ἐλθεῖν εἷς λόγους τὸν τοῦ Πλάτωνος Σωχράτην, μόλις ἡ ἡλικία σνγ- χωρεῖ, οὐχ ὡς xal τοιούτους εἰπεῖν ἢ ἀχοῦσαι λόγους. Cf. Macrobius Saturn. lib. I cap. 1. (6) Diogenes Laertius IX, 29 : "Hxuats δὲ οὗτος [ὁ Ζήνων] κατὰ τὴν ἐνάτην xal ἐδδομηχοστὴν ὀλυμπιάδα. Ü) D genes Laertius lib. IX, 21 : Eevozávou, δὲ διήχουσξε . τοῦτον Θεόφραστος ἐν τῇ ἐπιτομῇ Ἀναξιμάν» ὄρου φησ (8) Diogenes Laertius lib 1], 2:.. . 'Axo)268wpoc ὁ Ἀθη- γαῖος, ὅς φησιν αὐτὸν [τὸν Ἀναξίμανδρον) ἐν τοῖς Χρονιχοῖς τῷ δευτέρῳ ἔτει τῆς πεντηχοστῆς ὀγδόης ὀλυμπιάδος ἐτῶν εἶναι ἐξήχοντα τεσσάρων, καὶ μετ᾽ ὀλίγον τελευτῆσαι, (9) Diogenes Laertius lib. 11, 3 : ᾿Αναξιμένης Εὐρυστράτον 110 Namque Anaximenes, cui nihil cum Eleaticorum ratione commune est, Anaximandri auditor fuisse creditus , aut prior Parmenide aut equalis ei fuit, inferior certe ztate non fuit. Eusebii (10), Syn- celli (11) aliorumque errores redarguere superva- caneum judicamus. Platonem igitur secuti statui- mus tempus quo floruit Parmenides fere intra Olymp. 70-80 esse ponendum. Ad hoc temporis spatium eos quoque referri oportet qui cum Par- menide a veteribus tanquam huic stati suppares conjungi solent. Tales fuerunt Xenophanes , Elea- ticorum parens, circa Olymp. 60 clarus, Heracli- tus, Parmenidi prope aequalis, Olympiade 69 illustris, Zeno ejus discipulus, equalis fere Ana- xagorz, Olynipiade 79 summo flore conspicuus. De.Parmenidis vita et studiis pauca sunt ab an- tiquis prodita , e quibus tamen conjici licet, qualis quantusque fuerit vir, quo ingenio praeditus, qui- bus litteris institutus, quomodo denique paullatim ad summum in philosophia pervenerit. Natus Velize audivit Xenophanem (12) grandzvum adolescens, cujus placitis perceptis procul dubio fundamenta jecit doctrine, quam deinceps excoluit et professus est. Fuit ei etiam cum Pythagoreis quibusdam, eruditionis et scienti: fama "florentibus, consue- tudo (13), e quibus duo memorantur, quos stu- diorum duces et moderatores habuerit , Aminias et Diochztes. Horum ille adolescentem ab aliarum rerum cura ad litteras atque ad. otium et tran- quillitatem traduxit, hic pauper sed morum pro- bitate nobilitatus adeo ei carus fuit, ut mortuo sacellum dedicaverit, ut ait Sotion apud Dioge- nem. Parmenidem ejusque discipulum Zenonem Pythagoreos (14) multi nominarunt sive propter Pythagoreorum conversationem et familiaritatem, qua tamen nullam discipline similitudinem pe- perit, sive propter illorum famam et claritatem DE PARMENIDE. quz diu tanta fuit, ut nemo fere esset sapientia studio nobilis, quin huic scholz adnumeraretur. Pythagorica vero institutio magis ad ingenium ejus philosophiz initiis immbuendum , quam ad per ficiendam ejus doctrinam valuisse videtur. Cebes (15) quidem Πυθαγόρειον xol Παρμενίδειον βίον praedicat, non certum quoddam vivendi ge- nus, sed vitam e philosophis: decretis cum digrni- tate et modestia actam intelligens. Similiter Plato Thezt, p. 183, E: Παρμενίδης δέ μοι φαίνεται τὸ τοῦ Ὁμήρου αἰδοῖός τε ἅμα δεινός τε...... καί μοι ἐφάνη βάθος τι ἔχειν παντάπασι γενναῖον, et Sophist. p. 437. A : Παρμενίδης δὲ ὃ u£vac. Huc etiam spectat Timo Phliasius apud Diogenem Laertium IX, 23 exaggerans Παρμενίδου τε βίην μεγαλύφρονα τὴν πολύδοξον. In philosophia Parmenides quamvis Xenophanis exemplo naturz verique interpretem se esse stu- deret, sua tamen ratione verum scrutatus est ne- que magistri placitis contentus fuit (16). Littera- rum studia ita coluit, ut a reipublice administra- tione non vacaret. Leges quas Eleatis scripsit tain bone fuerunt , ut magistratus quotannis cives adi- gerent jurejurando, se Parmenidis leges observa- turos (17). Habitasse quidem videtur Eleze, sed nonnunquam in exteras regiones excurrisse, Certe Áthenas eum aliquando venisse atque in erudito- rum hominum consessu de rebus arduis disputasse locuples auctor Plato, ut vidimus, testificatur. Quare non mirum tantam fuisse ejus gloriam et discipline auctoritatem, ut Eleaticorum princeps ab omnibus baberetur. Multi illa setate viri inge- nio et eruditione praestantes fuerunt qui nascentis adhuc philosophiz semina per Ioniam atque uni- versam Graeciam spargentes ad rerum divinarum humanarumque intelligentiam omnes cogitationes Μιλήσιος, ἤχουσεν Ἀναξιμάνδρου * Evtox δὲ xal Παρμενίδου φασὶν ἀκοῦσαι αὐτόν. (10) Eusehius Canon. chron. ad Olymp. (80 : 4) «' à" ᾿Εμπεδοχλῆς καὶ Παρμενίδης φιλόσοφοι φυσικοὶ ἐγνωρίζοντο. Ζήνων καὶ Ἡράχλειτος ὁ σχοτεινὸς ἤχμαζον. (11) Syncellus Chronogr. p. 253, D, manifesto errore Empedoclem, Parmenidem , Zenonem, Heraclitum et De- mocritum regnante Artaxerxe qui Longimanus nominatur, intra Olympiades 82-91 floruisse et circa idem tempus na- tum esse Socratem ait. (12) Aristoteles Metaph. I, 5 : Ὁ γὰρ Παρμενίδης τούτου (τοῦ Ξενοφάνους) λέγεται μαθητής. Alexander Aphrodisiensis in Aristotelis Metaph. p. 24 ed. Bonitz. : Περὶ Παρμενίδου xal τῆς δόξης αὐτοῦ xal Θεόφραστος iv τῷ πρώτῳ Περὶ τῶν Φυσικῶν οὕτως λέγει" τούτῳ δὲ ἐπιγενόμενος Παρμενίδης Πύρητος ὁ ᾿Ελεάτης (λέγει δὲ xal Ξενοφάνην) ἐπ᾽ ἀμφοτέρας ἦλθε τὰς ὁδούς. Diogenes Laertius lib. IX, 21 : Ξενοφάνους δὲ διήχουσε Παρμενίδης. Cf. Plutarchus apud Eusebinm Prazep. Ev. I p. 23, C; Eusebius ibid. X p. 504, D; XIV p. 758, A; Sic plichus | Phys. f. 2, 8; Suidas v. Παρμενίδης. (13) Diogenes Laertius lib. IX, 41 : ᾿Ἐχοινώνησε δὲ [6 Παρ- μενίδης] xal 'Austvíg καὶ Διοχαίτῃ τῷ Πυθαγοριχῷ (ὡς ἔζη Σωτίων) ἀνδρὶ πένητι μὲν, χαλῷ δὲ καὶ ἀγαθῷ, d καὶ μᾶλλον ἠχολούθησε, xxl ἀποθανόντος ἡρῷον ἱδρύσατο. (14) Callimachus apud Proclum in Parm. T. IV p. 5: ᾿Ἐλεᾶται δ' ἄμφω, xai οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῦ Πυθα- γοριχοῦ διδασκαλεῖον μεταλαθδόντε. TIamblichas Vit. Pyth. s. 166, 267. Anonymus scriptor Vit. Pyth. s. 8 ed. Kuster. Strabo lib. VI init : ΟἹ δὲ vov ᾿Ελέαν ὀνομάζουσιν, ἐξ ἧς [1αὉ- μενίδης καὶ Ζήνων ἐγένοντο, ἄνδρες Πυθαγόρειοι. (15) Cebes Tab. pr. : Ἀνὴρ ἔμφρων καὶ δεινὸς περὶ σοφίαν, λόγῳ δὲ χαὶ ἔργῳ Πυθαγόρειόν τινα καὶ Παρμενίδειον ἐζηλω- χὼς βίον. (:6) Plutarchus apud Eusebium Prep. Εν. [ρ.28.6 : Παρμενίδης δ᾽ ὁ Ἐλεάτης, ἑταῖρος Ξενοφάνους, ἅμα μὲν xai τῶν τούτον δοξῶν ἀντεποιήσατο, ἅμα δὲ χαὶ τὴν ἐναντίαν ἐνεχειρήσατο στάσιν. Diogenes Laert. I. c.: Ὅμως δ᾽ οὖν ἀχού- σας καὶ Ξενοφάνους, οὐκ ἠχολούθησεν αὐτῷ. (17) Speusippus ap. Diog. Laert. IX, 23; Plutarch. adv. Colot. p. 1126; Strabo l. c. DE PARMENIDE. suas atque omnia studia contulerunt, Heraclitus , Anaxagoras, Leucippus, Empedocles, alii. Horum nonnullis familiariter usus esse videtur Parmeni- des, ut Empedocle (18) et Leucippo (19), qui ejus vel auditores vel aemuli fuisse memorantur. Pre- cipui vero sodales ejus et discipuli nominantur Zeno et Melissus (20), uterque discipline com- znunione et societate cum magistro, ille etiam amicitia et familiaritatis usu conjunctus, Quz res eo valuit, quod a Platone narratum supra diximus, ut ei in deliciis atque in amoribus fuisse putare- tur (21). . Parmenides philosophiam suam tam scriptis quam sermonibus exposuit. In sermonibus inter- rogando verum reperire idque a falso discernere conabatur. Quo in genere disputationum ejus pul- chritudinem Socrates-apud Platonem (23) ad- zniratus est. Fuit hsec dialectica ratio, quz a colloquendo et disceptando nomen invenit et Elea- ticorum propria est habita ut mathematica Py- thagoreorum, etymologia Heracliticorum (23). Bialectiez inventorem Aristoteles Zenonem fert; Parmenidem tamen non ignorasse eam artem Sex- tus Empiricus (24) adnotat. Quocum consentit Pilato, (35) a quo ambo ἐλεγχτιχοὶ et περὶ τὰς ἔριδας ἐσπουδαχότες merito vocantur, Ceterum X enopha- nes parens videtur fuisse ejusartis quam Parmenides idoneis nutrimentis aluit, Zeno corroboravit atque in aciem et pugnas eduxit. In dialecticorum con- clusiunculis ornata laudibus est argumentatio Ἀχιλλεὺς appellata et altera διχοτοαία dicta, qua- rum illam Phavorinus, hanc Porphyrius Parmenidi ascripserunt (36); utramque tamen Zenoni tribuen- dam esse Aristotelis et Simplicii auctoritate notum testatumque est. De philosophia versibus scripsit Parmenides, Xenophanem , Hesiodum et alios imitatus , qui in didactico genere elaborarunt ac de rerum natura, 111 deorum generatione ac similibus argumentis car- mine vaticinati sunt (27). Erat tum prose oratio- nis scriptio nondum magnopere frequens, ita ut difficillime philosophorum quzstiones poeticse dictionis ornatu non commendari , sed explicari tantum posse viderentur. Ipsa vero dialecticz infantia non modo pulchris verborum luminibus tegebatur, sed etiam imagi- num majestate interdum exculta consummatz artis speciem prsbebat. Sed Parmenidem exceptis nu- meris caruisse propemodum omni orationis ve- nustate et poetico spiritu recte plures veterum animadverterunt, Quapropter Proclus (28) sic de eo judicat : Ὁ Παρμενίδης dv τῇ ποιήσει, χαίτοι δι᾽ αὐτὸ δήπου τὸ ποιητιχὸν εἶδος χρῆσθαι μεταφοραῖς ὀνομάτων καὶ σχήμασι χαὶ τρόποις ὀφείλων, ὅμως τὸ ἀκαλλώπιστον καὶ ἰσχνὸν xal χαθαρὸν εἶδος τῆς- ἀπαγ- γελίας ἠσπάσατο... ὥστε μᾶλλον πεζὸν εἶναι δοκεῖν ἢ ποιητιχὸν λόγον. Cicero Acad. Qu. IV, 43 Parme- nidem sapientiz precepta minus bonis versibus tradidisse ait, Quo nomine a Plutarcho (29) etiam vituperatus est, qui eum haud secus atque Empe- doclem poesin tanquam vehiculum quo pedestrem incessum vitaret usurpasse putavit, Verum hzc ipsa res argumento est Parmenidem magis setatis morem secutum quam furore divino incensum fu- disse versus, neque delectare lectores carminum dulcedine quam docere decretorum gravitate vo- luisse, Sunt tamen loci quibus philosophus relicto vulgari dicendi genere rerum quas informat su- blimitate ductus et ingenii sstu abreptus tum as- surgit, tum incitatior fertur verborumque tam granditate quam elatione omnium animos et capit et permulcet. Hujusmodi est mirabile illud quod Sextus Empiricus servavit carminis procemium, in quo ea apparet dictionis animique amplitudo et exaggeratio, ut Parmenidem non prorsus di- tioris venz exsortem fuisse constet. (18) Diogenes Laertius VIII, 55, 56 : Ὁ δὲ Θεόφραστος Παρμενίδου φησὶ ζηλωτὴν αὐτὸν (τὸν ᾿Εμπεδοκλέα) γενέσθαι καὶ μιμητὴν ἐν τοῖς ποιήμασι. .... ᾿Αλχιδάμας δὲ ἐν τῷ φυσικῷ φησι κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους Ζήνωνα xai Ἐμ- πεδοχλέα ἀχοῦσαι Παρμενίδου. Cf. Suidas v. Παρμενίδης: (19) Cf. Simplicius in Aristotelis Phys. f. 7, a. (20) Diogenes Laertias IX, 24 : Οὗτος [ὁ Μέλισσος} ἤκουσε Παρμενίδον. , (21) Plato Parmen. 127, B; Diogenes lib. IX, 25. Repre- henditur Plato idcirco ab Atheneo lib. XI p. 505, F, his verbis : Τὸ δὲ πάντων σχετλιώτατον καὶ τὸ εἰπεῖν, οὐδεμιᾶς χατεπειγούσγς χρείας, ὅτι παιδικὰ γεγόνοι τοῦ Παρμενίδου Ζξκον 6 πολίτης αὐτοῦ. Aliter accepit Proclus 1n Parmeni- dem T. IV pag. 88 sic interprelans : Παιδιχὰ τοῦ Παρμε- νίδου γέγονεν 6 Ζήνων, δῆλον ὅτι πρὸς ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν θεὸν ἀμφοτέροις ἡ ἄνοδος ἦν. (22) Plato Sophist. p. 217. C. (23) Proclus in Parmen. T. IV, p. 12 : Τὸν διαλεκτιχὴν . » . ἐξαίρετον οὖσαν τοῦ 'EXsatuxoU διδασχαλείου, χαθά» περ ἄλλο τι τοῦ Πυθαγορείον λέγουσιν, ὡς τὴν διὰ τῶν μα- θημάτων ἀγωγήν, ... καὶ ἄλλο τοῦ Ἡρακλειτείον, τὴν διὰ τῶν ὀνομάτων ἐπὶ τὴν τῶν ὄντων γνῶσιν ὁδόν. (24) Sextus Empiricus adv. Math. VII, 5. (25) Plato Sophist. init. (26) Phavorinus apud Laertium IX, 23, ubi vid. Menag.; Porphyrius apud Simplicium in Phys. f. 30. (27) Plutarchus de Pyth. Orac. p. 402; Diog. Laert. IX, 22; Suidas v. Παρμ. (28) Proclus in Parm. T. IV, p. 62. (29) Plutarchus de Aud. poet. p. 16, C : Τὰ δὲ ᾿Εμπεδο- χλέους ἔπη καὶ Παρμενίδου, xai Θηριαχὰ Νικάνδρον xai Γνωμο- λογίαι Θεόγνιδος λόγοι εἰσὶ κεχρημένοι παρὰ ποιητικῆς ὥσπερ τὸν ὄγχον xai τὸ μέτρον, ἵνα τὸ πεζὸν διαφύγωσιν. Id. de audi- tione pag. 44 : Μέμψαιτο δ᾽ ἄν τις Ἀρχιλόχου μὲν τὴν ὑπόθε- σιν, Παρμενίδου δὲ τὴν στιχοποιίαν, Φωκχυλίδον δὲ τὴν οὐτέ- λειαν, Εὐριπίδον δὲ τὴν λαλιάν, Σοφοκλέους δὲ τὴν ἀνωμαλίαν. 112 . Fuerunt qui pedestri quoque sermone eum scripta quaedam vulgasse opinarentur. Nam Suidas hzc de eo refert : " Eypade 52... καὶ ἄλλα τινὰ xata- λογάδην, ὧν μέμνηται Πλάτων (3o). Qui error haud scio an ortus sit e Platonis loco in Sophista (31), ubi ille Parmenidis placita proponens dicit : Τοῦτο ἀπεμαρτύρατο, πεζῇ τε ὧδε ἑχάστοτε λέγων xal μετὰ μέτρων. At Plato videtur πεζῇ ad pedestrem ver- suum incessum, μετὰ μέτρων ad orationem nume. ris vinctam rettulisse, Fertur etiam fragmentum soluta oratione compositum quod Simplicius ver- sibus interjectum , tanquam ipsius Parmenidis, se repperisse testatur, Sed illud tanquam a Simplicio àdditumprobat dubitasse eum deloci istius auctore. Vide quz dixi ad primum fragmentorum incerto- rum, Preterea unum modo Parmenidis librum sive unum poema exstitisse a multis testibus pro- ditum est (32). Carmen de natura (Περὶ φύσεως) inscripsit (33), non tam rerum ortarum multitudinem et varieta- tem hac appellatione designandaim ratus, (licet eam quoque attigerit), quam naturam zternam atque ab omni concretione liberam intuitus, quam entis nomine vocavit (34). Duplex autem poematis argumentum est, de veritate ac de opinionibus seu visis, unde antiqui in duas partes diviserunt et proprio utramque nomine appellarunt, alteram τὰ πρὸς ἀλήθειαν sive περὶ τοῦ νοητοῦ. alteram τὰ πρὸς δόξαν sive περὶ τοῦ αἰσθητοῦ inscriben- tes (35). Falso autem nonnulli horum titulorum et argumenti diversitate decepti putarunt Parme- nidem duos scripsisse libros inter se dissiiniles (36). (30) In eamdem sententiam Eudocia p. 149 ed. Villois. (31) Plato Sophist. p. 237, A. (32) Diogenes Laertius Proosm. 16 : Kai οἱ uiv αὐτῶν [τῶν φιλοσόφων] κατέλιπον ὑπομνήματα, οἱ δ᾽ ὅλως οὐ συν- ἔγραψαν... . . c. οἱ δὲ ἀνὰ ἕν συγγράψαντες Μέλισσος, ἸΙαρμενίδης, ᾿Αναξαγόρας, πολλὰ δὲ 7ήνων, πλείω Ξενοφάνης x13. Plato Parmen. p. 128, A, C : Σὺ μὲν γὰρ ἐν τοῖς ποιή- uot ἕν φὴς εἶναι τὸ πᾶν, similiter ac Theophrastus apud Laertiura VIII, 55 : Kai γὰρ ἐκεῖνον [τὸν Παρμενίδην] dv ἔπεσι τὸν περὶ φύσεως λόγον ἐξενεγκεῖν. Clemens Alexandrinus Strom. V. p. 552, ; Παρμενίδης ἐν τῷ αὐτοῦ ποιήματι. Simplicius Phys. f. 31, ἃ : Διὰ τὴν σπάνιν τοῦ ΠΙαρμενιδείον συγγράμματος. Caeterum ποιήματα et ἔπη apud Platonem et Theoplirastum de uno carmine accipiuntur. (33) Theophrastus apud Laertium VIII, 55; Sextus Em- piricus adv. Math. VII, 111. Sed Porphyrius Antr. nymph. C. 22 φυσιχὸν vocat; Suidas et Eudocia p. 361 φυσιολογίαν eodem sensu. (34) Similiter Melissi liber de natura sive ente (περὶ φύ- Gto ?) περὶ ἐόντος) inscriplus erat teste Simplicio de Coelo .]11I, f. 138, ἃ. (35) Proclusin Parm. T. V, p. 31051. : Kal αὐτὸς Παρμε- νίδης τὰ μὲν πρὸς ἀλήθειαν ἔγραψε, τὰ δὲ πρὸς δόξαν. Jo. Philoponus Phys. I. lit. A, p. 9; lit. C, p. 11 ed. Trincav. Simplicins Phys. 1. f. 7, b. (36) Sic recentiores. Jo. Camotius in. Tlicophrasti Met. P ———————————————— P ————— —————PÉS PEE DE PARMENIDE. Verum uno eodemque libro philosophum utram- que poematis partem complexum esse ex ejus reli- quiis patet. Earum partium priore de ente et veri- tate, posteriore de rebus fluxis sive de mundi ortu et natura agit, unde a Plutarcho Κοσμογονία voca- tur (37). In eadem parte de diis quoque videtur disputasse poetarumque de divina progenie fabulas et commenta narrasse atque explicuisse, ita ut deorum vim ac numen non tolleret, sed ad physi- cas rationes revocaret (38). Parmenidis ratio ac disciplina quam nobilis atque illustris apud àntiquos fuerit, multa exstant docurrenta. Etenim hujus dicendi genus imitatus est Empedocles (39), hujus dogmata Zeno magna disputandi subtilitate contra adversarios defendit (40); hunc porro cum Zenone ut sua ztate claros memoravit Democritus (41), hunc etiam cum cseteris Eleaticis frequenter disputationum suarum materiam sophista sumserunt; hunc denique Mc- garici admirati sunt, quorum princeps Euclides Parmenidis dialecticam cum morah Socratis di- sciplina copulare instituit (42). Imprimis vero Parmenidis philosophiam illustravit Plato prz- claro illo dialogo quo ejus laudem ab hominum oblivione vindicavit. Quid? quod cum reliqui omnes pbilosophi , tum Neoplatonici hunc dialo- gum lectitarunt, quamquam eorum culpa accidit, ut Platonica cum Parmenideis permiscerentur. Accurate Parmenidis scita exploravit ac sepe cum aliorum decretis contendit Aristoteles, quem ta- men peculiari commentatione illius doctrinam refutasse falso nonnulli dixerunt (43). f. 44, b : Παρμενίδης γράψας δύο βιθλία, ὃν κατὰ τὴν κοινὴν δόξαν, ἕτερον δὲ χατὰ τὴν ἀλήθειαν. Cf. Bessarion adv. Ca- lumn. Platon. 1I, 11. f. 31, b. Lescaloperius ad Cicer. de Nat. deor. I p. 45. (37) Plutarch. Amator. p. 756, F. (38) Plato Symp. p. 195, C : Τὰ δὲ παλαιὰ πράγματα περὶ θεοὺς, ἃ 'Hotoboc καὶ Παρμενίδης λέγουσιν. Macrobius in Somn. Scip. 1 cap. 2 extr. : « Pythagoras ipse atque Empedocles , Parmenides quoque et Heraclitus de Diis fa- bulati sunt. » Menander de Eacom. I, c. V p. 39, ὕμνους φνσιολογικοὺς ei tribuit, addens : Χρῶνται δὲ τοιούτῳ τρόπῳ ΠΙἊαρμενίδης τε καὶ Ἐμπεδοχλῆς ἀχριδῶς " κέχρηται δὲ xai ὁ Πλάτων ἐν τῷ Φαίδρῳ. ... Παρμενίδης μὲν οὖν καὶ Ἔν μπε- δοχλῆς ἐξηγοῦνται, Πλάτων δ᾽ ἐν βραχυτάτοις ἀνυμνεῖ. . xal οἱ ποιηταί, ὧν ἐπεμνήσθημεν, πραγματείας ὅλας χαθέ- θεντο. ΄ (39) Diogenes lib. VIIf, 55. (40) Plato Parm. p. 128, C. (41) Diog. Laert. IX, 42. (42) Id. II, 106-107. Cf.Cic. Ac. 1V, 42. (43) Jo. Philoponus Phys. Lit. D. pag. 9: Φασὶ δὲ γεγρά- φθαι αὐτῷ ἰδίᾳ βιόλίον πρὸς τὴν Παρμενίδον δόξαν, ὃ Uv ai- νίττεται διὰ τοῦ εἰπεῖν, καὶ el τινες ἄλλοι ἕτεροι (leg. ἴδιοι) non intellecto Aristotelis loco in Phys., T, 3 pag. 255. E. : Kai πρὸς Παρμενίδην δὲ ὁ αὐτὸς τρόπος τῶν λόγων, xai ci τιγες ἄλλοι Uxtot εἰσιν. DE PARMENIDE. Xenocrats liber singularis citatur (44) Περὶ τῶν Παρμενίδου α΄. Theophrastus quoque et Eudemus Rhodius multam operam in cognoscenda Parme- nidis ratione posuisse reperiuntur. Horum igitur virorum studiis qui haud raro Parmenidis effata laudant versusque proferunt factum est ut postea quoque tanti philosophi fama vigeret. Nam et Ci- cero (45) ejus versuum mentionem facit, et Plu- tarchum (46) ejus poema legendo contrivisse ap- paret. Idem dicendum de Sexto Empirico, Galeno, Clemente Alexandrino, Ccelio Aureliano, qui satis multos ejus versiculos attulerunt. Jam etsi inferior ztas superiorum philosophorum scripta neglexit, adeo ut Platonici et Aristotelei plerique in judi- candis ejus placitis non ipsum fontem adiisse, sed 113 rivulos consectati videantur (47); Proclus tamen quinto post Chr. n. seculo in interpretando Par- menide carmen ejus inspexit dictaque aliquot di- ligenter excerpsit. Sed precipua cura Simplicius (48) in excerpendis explicandisque Eleatici philo- sophi versibus versatus est, cui uni plus debet Parmenides quam ceteris omnibus. Sunt autem carminis reliquie primarius fons e quo Parmeni- dis philosophia hauriri et explanari debeat. Qua- propter omissa omni de ejus decretis disputatione lectores ad ea qua ad ipsum carmen a nobis adno- tata sunt relegamus. In recensendo vertendoque Parmenide idem mihi proposui quod in Xenopha- nis memoria renovanda. Qua de re dictum est in prefatione ad Xenophanem. (44) A Diogene Laertio IV, 13. (45) Cicero Acad. Quist. IV, 23. (46) Plutarchus adv. Colot. p. 1114. (47) Porphyrius de antr. Nymph. c. 22 tangens Parme- nidis vs. 11 (vid. adnot.) haec ait : Τῶν δύο πυλῶν τούτων μεμνῆσθαι xal Παρμενίδην iv τῷ φυσιχῷ φασι. Unde patet eum Parmenidis poema non vidisse. Quare Simplicius in Arist. Phys. I, f. 25, a, sic de eo scribit : Πορφύριος δὲ. . . «τὰ μὲν ἐκ τῶν Παρμενιδείων ἐπῶν, ὡς οἶμαι, τὰ δὲ dx τῶν PHILOS. GB.ZC. ᾿Αριστοτέλους xai ὧν ἄν τις πιθανῶς ἐχθέσθαι τὴν Παρμενίδον δόξαν βουλόμενος εἴποι, γράφει ταῦτα. (48) Simplicius Phys. f. 9, a, de Parmenide loquens, Ταῦτα μέν, inquit, διὰ τὴν πολλὴν ἄγνοιαν νῦν τῶν παλαιῶν συγγραμμάτων μηκύνειν ἀναγχάζομαι. Ibid. f. 31, ἃ : Ἡδέως ἄν τὰ περὶ τοῦ ἑνὸς ὄντος ἔπη τοῦ Παρμενίδου τοῖσδ ε τοῖς ὑπομνήμασι παραγράψαιμι, διά τε τὴν πίστιν τῶν ὑπ᾽ ἐμοῦ λεγομένων καὶ διὰ τὴν σπάνιν τοῦ Παρμενιδείον σνγγράμ- ματος. IIAPMENIAOY EIEON AEIVANA. -. IIPOOIMION. Ἵπποι ταί με φέρουσιν, ὅσον τ᾽ ἐπὶ θυυὸς ixdvot, πέμπον, ἐπεί μ᾽ ἐς 520v βῆσαν πολύψημον ἄγουσαι Δαίμονος ἣ κατὰ πάντ᾽ αὐτὴ φέρει εἰδότα φῶτα" τῇ φερόμην, τῇ γάρ με πολύφραστοι φέρον ἵπποι & ἄρυα τιταίνουσαι χοῦραι δ᾽ 605v ἡγεμόνευον PARMENIDIS CARMINUM RELIQULA. PROOEMIUM. : Equi quibus vehor, et qui quo animi impetus ferretur, me deduxerunt, postquam in celebre me vexerunt viam Dem quae ipsa per omnia ducit doctum virum, hac ferebar, namque hac me sollertes portabant equi currum agentes ; nymphae autem itineris erant duces V. 1. Parmenidei carminis exordium a Sexto Empirico servatum est qui adv. Math. VII, 111 pag. 213 ed. Bekker. triginta primos versus inde a voce ἵπποι usque ad verba πίστις ἀληθής allegat, quibus uno tenore versus 53-58 ( ἀλλὰ σὺ «7,06 — λείπεται) subjungit, omissis reliquis quos aliunde petivimus. Ea est hujus exordii non modo suavi- tas ac venustas, sed etiam gravitas et majestas, ut haud facile inter ea qua etatem tulerunt poeta- rum graecorum opera reperias carmen, quod cum hujus procmii prestantia possit componi. Fingit poeta primum se sublime elatum ad sapientiz sa- crarium in aethere situm Solis filiabus comitanti- bus atque iter monstrantibus curru evehi , deinde in perpetue lucis via progressum atque ad dee templum delatum ex ejus ore et zternez veritatis pracepta et de falsis mortalium opinionibus monita accipere. Initio ἵπποι idem sonat quod ἅρμα xai ἵπποι. Sextus Empiricus doctius quam verius ἵππους 4nterpretatur τὰς ἀλόγους τῆς ψυχῆς ὁρμάς τε xai ὀρέξεις. Quae sequuntur in hunc ordinem redigen- da : πέυπον με ἐφ᾽ ὅσον θυμὸς ἰχάνοι, quamquam concedimus non minus recte jungi ἐπὶ cum ὅσον quam cum íxdvot, V. 2. ἐπεί μ᾽ ἐς 650v) Karstenius ἐπεὶ vertendum censuit siquidem, priores tres versus primam sen- tentiam esse suspicatus. Eamdem rationem tueri videtur Bekkerus puncto post εἰδότα φῶτα posito. At quum longe concinnior sit enuntiatio, si priores septem versus primam periodum esse velis, hanc alteram quoque rationem Karstenius, licet dubitanter, probavit. Ait enim tum locum in hunc modum: sibi emendandum videri : ἵπποι, ταί με φέρουσιν, ὅσον τ᾽ ἐπὶ θυμὸς ἰχάνη πέμπουο᾽, ἐπεί μ᾽ ἐς δδὸν βῆσαν ....... τῇ φερόμην x. t. À. Sed li;?c emendatio neque necessaria est, et metro repugnat. Equidem nihil mutandum existimo, presertim quum nesciamus, sitne integrum hoc initium an quzdam desiderentur. Pro βῆσαν men- dose libri nonnulli ζῇσαν, Stephanus in Poes. phil. p. 41 y ἦσαν. Denique ὁδὸν πολύφημον poeta appel- lat viam, quas ad sapientiam ducit. V. 3. Δαίμονος) De sapientiz et cognitionis dea quadam hic agi, cujus nomen reticetur, planum esse arbitror. Sextus τὸν φιλόσοφον λόγον sive φιλο- σοφίαν esse statuit, Proclus in Parm. T. IV p. 34 ed. Cousin. νύμφην ὑψιπύλην vocat. — ἣ κατὰ πάντ᾽ αὐτὴ φέρει) Jn codd. legitur vel Z πάντα φέρει τῇ vel ἣ xavk πάντ᾽ ἀτυηφέρει, atque ita edidit Stepha- nus in Poesi phil. Bekkerus vulgavit ἣ χατὰ πάντα τῇ φέρει. Sed quum hujusmodi scriptura tolerari nequeat, Beckhius legendum esse conjecit x&v πάντη φέρει, Brandisius πάντα σαφῇ φέρει, Meinekius πάντ᾽ ἀσινῇ φ., Karstenius πάντ᾽ ἀδαῇ, alii πάντ᾽ di7, Hermannus denique ἣ καὶ πάντ᾽ αὐτὴ φέρει hoc sensu : quce eadem quemvis sapientem virum ducit. Ego una littera inserta scribo ἣ κατὰ πάντ᾽ αὐτὴ φέρει. Nam Hermannianz explicationi, qua xdv: pro singulari accipitur, imprimis obstat Sexti auctoritas, qui xarà πάντα φέρει recte interpreta- tur ἐπὶ τὴν ἁπάντων ὁδηγεῖ γνῶσιν. Quod reliquum est, εἰδότα φῶτα nominat virum qui quamvis supra vulgus sapiat, tamen nondum perfecta eruditione repletus sit. V. 4. πολύφραστοι ἵπποι) Hoc nomine soZertes potius quam multum celebratos et generosos equos Parmenides vocasse censendus est. Ambiguus enim vocis intellectus non solum propter duplicem verbi φραζεῖν potestatem, sed etiam propter vim tam activam quam passivam adjectivorum verba- lium, qua in hoc ipso verbo fit, ut θεόφραστος non magis designet eum qui a deo dictus est quam qui deorum more loquitur vel divina przditus elo- quentia est. Quocirca πολύφραστος cum Karstc- nio idem hic valere puto quod πολυφραδής, Etenim equorum sollertia m eo cernitur quod poetani in veritatis viam deducunt. V. 5. χοῦραι δ᾽ ὁδὸν ἡγεμόνευον Exigua lica CARMINUM RELIQULE. Ἡλιάδες xoüzat, προλιποῦσαι δώματα νυχτός, εἰς φάος, ὠσάμεναι χρατῶν ἄπο χερσὶ χαλύπτρας. Ἴλξων δ᾽ ἐν γνοιῆσιν Ut σύριγγος ἀυτὴν αἰθόμενος,, δοιοῖς γὰρ ἐπείγετο δινωτοῖσι I0 χύχλοις ἀμφοτέρωθεν, ὅτε σπερχοίατο πέμπειν. *Ev6a πύλαι νυχτός τε xai ἥματός εἰσι χελεύθων. — καί σφας ὑπέρθυρον ἀμφὶς ἔχει χαὶ λάϊνος οὐδός, αὐταὶ δ᾽ αἰθέρι κέχλεινται μεγάλοισι θυρέτροις" τῶν δὲ Δίχη πολύποινος ἔχει χλυΐδας ἀμοιδούς. 15 Ἐν δὴ παρφάμεναι χοῦραι μαλαχοῖσι λογοισι πεῖσαν ἐπιφρχδέως, ὥς σφιν βαλανωτὸν àz7x ἀπτερέως ὥσειε πυλέων ἄπο" ταὶ δὲ θυρέτρων 18 (Heliades nymphae , noctis domo relicta, ) ad lucem, velaminibus a capite remotis. Axis autem in modiolis ciebat fistulze stridorem fervens , (binis enim agitabatur tornatis rolis utrimque, ) quotiescumque [majore impetu] vehere Illic est porta noctis et lucis viarum, [festinarent. quam supra lypertbyrum, infra limen lapideum continet ; ipsa autem aethere clauditur isgentibus valvis, quarum vindex Justitia tenet reciprocas claves. Hanc igitur nymphae blandis verbis precatee scite induxerunt, ut sibi vectem ferrea glande munitum confestim amoveret a foribus; illae aperlo ostio nobis cum Karstenio versuum transpositio facta est, Etenim vulgo post hunc versum ponuntur verss, 8-10 : ἄξων δ᾽ ἐν χνοιῇς---πέμπειν, tum ii quibus sextum et septimum locum dedimus : ᾿Ἡλιάδες---.χαλύπτρας. ---- Verba δώματα νυχτός nihil significant nisi νύχτα; quippe e nocte in lucem Solis filie tendunt. Praestat autem εἰς φάος referre ad 620v ἡγεμόνευον quam ad προλιποῦσαι. V. 7. ὠσάμεναι χρατῶν ἄπο) Codd, χρατερῶν, alii χρατεραῖς. Heinrichius legit jussit χροτάφων, Kar- stenius χρατῶν, Imagini inchoate valde conveniens est hujus versus sententia. Flammea rejiciunt puelle, utpote e tenebris in lucem emersurs&. V. 8. ἄξων δ᾽ ἐν χνοιΐσιν Vet) Hic versus in libris ita mutilatus est : ἄξων δ᾽ ἐν χνοιΐσιν σύριγγος àürr,v. Karstenius recte addidit iet; ceterorum conjectu- ras omittimus. V. το. σπεργοίατο magis consentaneum est ad equos quam ad Heliades referre. V. 11. "Evüx πύλαι νυχτὸς) Hunc versum attin- git Porphyrius de Antr. Nymph. c. 32. Aditum ad dez fanum ita describit Parmenides, ut coeli plagam esse dicat in qua sitze sint lucis et noctis viz. Hunc locum non vulgo patentem, sed valvis septum esse ait, quas custodiat Justitia. Per has valvas aditus est ad adem. Sunt autem lucis et noctis viz: nihil nisi veritatis et falsarum opinio- num rationes , quas dea Parmenidi traditura est. De reliquo πύλαι etsi pluraliter expressum, tamen ut apud Homerum pro una tantum porta accipi oportet. V. 13. αὐταὶ δ᾽ αἰθέρι χέχλεινται) Intactam reli- querunt Karstenius et Bekkerus membranarum scripturam αἰθέριαι πλῆνται, quam ob forme inso- lentiam et loci naturam, non defuerunt qui mu- tato etiam sequenti vel antecedenti vocabulo in πλῖῆντο converti vellent, vel qui aliud verbum in ejus locum substituerent. Itaque Lobeckius ad Buttmanni Gramm. Gr. II p. 17 αἰθέρι πεπτέαται μεγάλοισι poetam scripsisse suspicatus est, Seidle- rus πλῆνται in πηκταί, Lachmannus in χλησταί correxit, Bergkius αἰθέριαι πλῇντ᾽ εὐχελάδοισι po- nendum esse conjectavit. Mihi Parmenides αἰθέρι χέχλεινται videtur exarasse. V. 14. Claves dicuntur ἀμοιθοί quod alternis vicibus jauuam occludunt et recludunt, Ceterum initium carminis, quo Parmenidis poema olim imitatus sum, hic apponere liceat : Sollertes quibus alta pelo pro mentis amore In celebri currum postquam posuere jugales Tramite, diva potens ubi cunctas edocet artes Hos qui magnanimo coelestia pectore quaernnt : Portabar grata Heliadum comitante caterva, Quze raptim noctis tenebrosa sede relicta Ac velaminibus placida de fronte remotis Ostendebat iter divinae lucis ad oras. Stridebant axes quos ingens robur equorum Perpetuo nisu biga fervente movebat. Illic conspicitur noctis lucisque viarum Porta, super limen pulchrum quam splendet et infra. AKtheriis fundala locis occluditur ipsi Justitie , claves valvarum qua tenet usque. Hanc igitur nympliee blanda tum voce precatze Eloquio induxere, sonore ut ferrea vincla Dejiceret porize : quce postquam adaperta recessit , Immanem foribus passis reseravit hiatum, A&Eralis magna qui constant arte retrorsum Cardinibus versis, Subito rexere puellae Caelestes manibus apatioso tramite currum. Tum dea mortali dextram porrexit et ore Terrigenam dulci.sic est affata benigne : O puer anrigis quibus est zeterna juventa Nunc comitate, rotis nostras evectus ad arces, Caste puer, salve, neque enim male fida tímentem Adduxit sors hoc ad iter sublime deorum, Sed veri intemeratus amor. Tu cuncta reconde Mente tua veri sincera inviclaque verba Et quaecumque homines errantes somoia credunt. V. 17. Dubitatum est ab interpretibus, utrum ταὶ----ἀναπτάμεναι ad πύλας an ad χούρας referri satius esset, Ad πύλας rettulerunt Hcinrichius et 6. 116 PABMENIDIS λάσμ᾽ ἀχανὲς ποίησαν ἀναπτάμεναι, πολυχάλχους .. ἄξονας ἐν σύριγξιν ἀυνοιδαδὸν εἱλίξασαι 90 γόμφοις χαὶ περόνησιν ἀρηρότας" 7j ῥα δι᾽ αὐτῶν ἰθὺς ἔχον xoüpzt xav' ἀμαξιτὸν ἅρμα xal ἵππους. Καί μὲ ϑεὰ πρόφρων ὑπεδέξατο, χεῖρα δὲ χειρὶ δεξιτερὴν ἕλεν, ὧδε δ᾽ ἔπος φάτο χαί με προσηύδα" "(à χοῦρ᾽, ἀθανάτοισι συνάορος ἡνιόχοισιν, 95 ἵπποις ταί σε φέρουσιν ἱκάνων ἡμέτερον δῶ, 49ip' ἐπεὶ οὔτι σε μοῖρα κακὴ προὔπεωπε νέεσθαι τήνδ᾽ δδὸν ἢ γὰρ ἀπ᾿ ἀνθρώπων ἐχτὸς πάτου ἐστίν), ἀλλὰ θέμις τε δίκη τε. Χρεὼ δέ σε πάντα πυθέσθαι, vastum valvarum hiatum fecerunt , seratos in fistulis cardines retrorsum convertentes nexos clavis et fibulis; qua ratione per eam cito rexerunt nymplize lato tramite currum el equos. Ac dea me propitia excepit , dextraque dextram preliendit, atque his me verbis affata est : O puer, divinis comitate aurigis, equis qui te vehunt ad nostram domum adveniens, salve, siquidem non mala te fors induxit ad ingrediendam lianc viam (nam longe a trita mortalium semita distat) , sed justitiee veritatisqne amor. Oportet autem omnia te scire, Karstenius, ad χούρας Füllebornius. Brandisius denique ad pronomen ταὶ intelligit Δίχην cum suis et ἀναπτάμεναι in ἀναπταμένως converti vult. Hein- richius interpretatur portae fecerunt ingentem ja- nuarum hiatum, cui explicationi Karstenius addit ἀναπτάμεναι convenire cum πύλαι, pro quo pro- prie dici oportuerit ἀναπταυένων, quoniam non porta revolvatur, sed fores pandantur, esse antem hanc hypallagen, qua verbum passivum accipiat vim medii, Displicet hoc additamentum. Ac pri- mum quidem non requiritur ἀναπταμένων, quum in poetarum sermone tolerabilis sit hujusmodi jun- ctura : porta patescens valvarum fecit hiatum. Tum ἀναπτάμεναι non est passivum, sed medium. Qua quum ita sint, ferenda videretur Heinrichii inter- pretatio, nisi potior esset Fülleborniana, quam Buttmannus Gramm. Gr. tom. 11 p. 211 ample- ctitur. Nam Brandisium hic nihil vidisse, non 'est quod uberius doceam. E pluribus Grecorum scriptorum locis apparet confudisse veteres inter- dum verba πεταννύναι et πέτεσθαι, cujus rei memo- rabile est exemplum illud χεῖρας ἀναπτάς quod Zenodotus Hiad, lib. I, 351 pro χεῖρας ὀρεγνύς le- gebat. Atque ut proprie non dicitur grece ἣ θύρα ἀναπέτεται, sed ἀναπετάννυται : ita Zenodotez apud Homerum scripture memor nemo negabit posse formas quasdam verbi πέτεσθαι eo modo ad πεταν- νύναι transferri, ut transitivam potestatem acci- piant, Hujusmodi autem lecis quibus illud proba- biliter ostendi posset, recte Buttmannus versum Parmenideum quem enarramus adnumerandum putavit, Itaque χοῦραι ἀναπτάμεναι hic sunt puelle quc aperuerunt. Quumque altera dilucidandi ratio tolerabilis sit, hac tamen nihil simplicius cogitari posse omnes concedent, Neque vero πέτεσθαι solum ita usurpatur, ut nonnulla ejus form: in noüonem verbi πεταννύναι transeant, sed quasi talione qua- dam verbum πεταννύναι alterius verbi vices gerere, aut ita dici videtur, ut ab illo non longe absit. Testis fortasse Democritus in cujus fragmentis libri de Agricultura pag. 254 nostre editionis hzc leguntur verba : τοῦ δὲ oixov ὃ μελισσὼν ἐγγὺς ἔστω, xal ὅταν ἐκπετάσωσιν (al. μέλισσαι) ἀνοιγμέναις ταῖς θυρίσιν, ὁποθυμία x. τ. λ. Si Cassianus Bassus hic nihil aliud quam formas ionicas in communes mutavit, loco Democriteo id quod volumus de- monstratur. V. 20. In codd. legitur 5j ῥα, quod Herman- nus non injuria in ἦ ῥα mutàri jussit. V. 22. Θεὰ hoc loco eadem vocatur qua supra δαίμων a poeta dicta erat. Quare mirabilis est Ritteri error qui in Hist. phil. vol. I p. 465 hanc deam quse advenientem alloquitur non Sapientiam, sed Justitiam esse censet. Etenim attente hos ver- .sus legenti patet Justitiam esse templi custodem et janitricem longeque diversam a dea cujus fano preposita sit. Neque dubium quin Parmenides significare voluerit, nisi justitia duce ad veram sapientiam non perveniri, V. 24. Pro ἀθανάτοισι συνάορος quod in mem- branis exstat, Brandisius edidit ἀθανάτῃσι συνήορος, non male, sed praeter necessitatem. Brandisii emen- dationem recepit Bekkerus. Post ἡνιόχοισιν virgu- lam posui cum Scaligero in libro manuscripto Lugdunobatavo et Simone Karstenio. Contra Fa- bricius et Bekkerus non distinguentes post hanc vocem ἵπποις etiam ad superiora pertinere cen- sent. Praeterea Bekkerus Hermanni conjecturam pro ἵπποις ταί rescribentis ἵπποις θ᾽ αἵ verbis Par- menideis inseruit. At hic conjecturis locum non esse arbitramur. V. 38. Verba ἀλλὰ θέμις τε δίχη τε non ita acci - pio, quasi dee commemorentur, id quod haud commode fieri potest, quum in versibus preegres- sis una Δίχη delubri custos nominata sit, sed ut poeta justitiz veritatisque amorem in causa esse dicat, cur gradus fiat ad philosophiam. Quapro- pter etiam in translatione latina amoris vocabu- lum adjeci. Collocatio verborum χρεὼ δέ σε displi- cuit Meinekio qui Bekkero teste scribi malebat c δὲ χρεὼ, quo modo a Parmenide scriptum esse a verisimilitudine non abhorret. Ceterum quinque versus inde a verbis χρεὼ δέ σε usque ad πάντα πε- ρῶντα laudat Simplicius de Coelo f. 138, a. ed. CARMINUM RELIQULZE. ἠμὲν ἀληθείης εὐπειθέος ἀτρεχὲς ἦτορ ; 80 ἠδὲ βροτῶν δόξας, ταῖς οὐχ ἕνι πίστις ἀληθής. Ἀλλ᾽ ἔμπης καὶ ταῦτα μαθήσεαι ὡς τὰ δοκοῦντα χρὴ δοχίμως γνῶναι διὰ παντὸς πάντα περῶντα. Τὰ πρὸς: ἀλήδειαν. Ei δ᾽ àv, ἐγὼν ἐρέω, χόμισαι δὲ σὺ μῦθον ἀκούσας αἵπερ ὁδοὶ μοῦναι διζήσιός εἶσι νοῆσαι" 35 f| μέν, ὅπως ἔστιν τε xal ὡς οὐχ ἔστι μὴ εἶναι, 111 et veritatis facile persuadentis mentem sinceram, et mortalium opiniones, in quibus non est vera fides. Verumtamen οἱ hoc disces , quomodo in opinione sita probe te pernoscere oporteat omnia peuitus pervestigsutem. De veritate. Age vero, ego dicam, tu dicfía accipito audiens, qua sole sint quarendi vize ad cognoscendum propositze : altera, esse ens, non esse non ens, Ald., quz precipua fuit ratio, cur transpositis versibus 53-58 ἀλλὰ σὺ τῆσδ᾽ ἀφ᾽ ὁδοῦ----λείπεται, quos Sextus Empiricus primis triginta versibus parum apte subjungit illos hocloco interponendos cum Karstenio putaverimus. Praeterea versus 38-30 (χρεὼ δέ σε---ἀληθής) citantur a Diogene Laertio lib. IX, 23, denique versus 39 et 3o afferuntur a Plutarcho adv. Colot. pag. 1114, vol. X p. 585 ed. Reisk.; Clemente Alexandrino Strom. V p. 576 et Proclo Comm. in Platonis Timazum 11 p. 105 ed. Cous. V. 29. Pro ἠμὲν----ἠδὲ Proclus τὸ μὲν---ὐδὲ, Cle- mens f$, μὲν----ἡ δὲ. In medio versu εὐπειθέος unice probandum cujus loco Proclus εὐφεγγέος habet, Simplicius autem in Scholl. Arist. p. 5og ed. Brand. εὐχύχλεος przbet, quod ne grecum quidem est. Grzeci enim non εὐχύχλης, sed εὔχυχλος dicunt, Male etiam apud Aldum idem Simplicius χυχλιχῆς exhibet. Sequens vocabulum apud Plutarchum et Diogenem est ἀτρεχές, sed apud Clementem, Pro- clum et Simplicium ἀτρεμές, cui respondet Aldina lectio ἄφοδον. Diogenis et Plutarchi scripturam quz antiquior videtur alteri prztulimus. V. 3o. βροτῶν δόξας ταῖς οὐχ ἔνι) Alii δόξαις vel δόξαι, nonnulli τῆς, Diogenes τῶν οὐχ ἔτι, Proclus ταῖς οὐχ ἔτι. Hunc vel alium Parmenidis versum, quo mortalium opiniones perstringuntur, respexit Timon Phliasius apud Diogenem lib. IX, 23 ita canens : Παρμενίδου τε βίην μεγαλόφρονα τὴν πολύδοξον, ὅς δ᾽ ἐπὶ φαντασίας ἀπάτης ἀνενείχατο νώσεις I. e. ὃς τὰς νοήσεις εἰς ἀπατηλὰς φαντασίας ἀνήνεγχε, qui animi sensuumque notiones ad vanas species revocavit. — V. 31. ἀλλ᾽ ἔμπης x. τ. X.) Versus trigesimus primus et secundus in Simplicii eodice Taurinensi sic exarantur : ἀλλ᾽ ἔμπις xai ταῦτα μαθήσεται ὡς τὰ δοχοῦντα χρὴν δοχίμως εἶναι διὰ παντὸς πάντα περῶντα. In cod. Oxoniensi alter versus in hunc modum dépravatus est : δοχίμους----πάντα περ ὄντα. Peyro- nus membrane Taurinensis lectionem sic corrigit : ἀλλ᾽ ἔμπης xa ταῦτα μαθήσεαι ὡς τὰ δοκοῦντα χρὴ δοχίμως ἰέναι διὰ παντὸς πάντα περῶντα hoc sensu : attamen hac disces, qua ratione opor- tct te semper probate ire sensibilia quceque (τὰ δο- χοῦντα πάντα) pertranseuntem. Servavimus ipsa Peyroni verba qua cum ejus emendatione verbo- rum grzecorum probantur Brandisio , mihi neuti- quam arrident. Karstenius Morbece interpreta- tionem secutus, in qua legitur : quibus non est vera “ες, sed deceptio; et heec discite quomodo quee videntur oportebit probata esse per. omne orinia terminantia, et Aldinam Simplicii editionem, in qua reperitur : οὐχ ἔστι πίστις ἀληθής, ἀλλ᾽ ἀπάθη. Καὶ ταῦτα μάθετε πῶς τὰ δοχοῦντα δεῖ δοχιμάζειν εἶ. ναι, διὰ παντὸς πάντα δρίζοντα, Parmenidis manum sic restitui voluit, ut poneret : ἀλλ᾽ ἀπατή" xal ταῦτα μαθήσεαι ὥς τε δοχοῦντα Χρὴ δοχίμως ἱέναι διὰ παντὸς πάντα περῶντα, quod ita convertit : 7^ quibus nonest vera fides sed fallacia ; et haec nosces quomodo existimantem te oporteat clare perdiscere omnia pervestigantem. Quum Marbece exigua sit auctoritas, non dubitavi in scriptura codicis Taurinensis a Peyrono emendata acquiescere, ita tamen, ut in altero versu pro ἱέναι rescriberem γνῶναι, quo omnis difficultas tollitur. V. 33. Qui sequuntur octo versus inde a verbis εἰ δ᾽ ἄγ᾽ usque ad οὔτε φράσαις laudantur a Proclo ad Platonis Timzeum l. |. qui post versus 29 et 3o, interposito xal πάλιν, eos subjicit, Ex his ultimi sex (ἡ μὲν ὅπως---φράσαις) allegantur etiam a Sim- plicio ad Phys. 1 f. 35, a. Caeterum εἰ δ᾽ ἄγ᾽, ἐγών e Karstenii conjectura est: pro vulgato ἄγε τῶν. V. 34. αἵπερ ὁδοὶ μοῦναν διζήσιος. Recepi certam Brandisii emendationem μοῦναι pro eo quod apud Proclum invenitur. μοῦσαι. ---- Π6 structura ὁδοί --ὀ΄οἶσι νοῆσαι conf, Bernhardy Syntax. ling. greec. pag. 36r. V. 35. ὅπως hocloco reddendum accusativo cum infinitivo ut apud Sophoclem OEd. R. v. 548 : τοῦτ᾽ αὐτὸ μή μοι φράζ᾽, ὅπως οὐκ el xaxóc. Cf. Hein- dorf. ad Plat, Euthyd. 296, E. Sequentia paulo brevius enuntiantur a philosopho, sed ad integri- tatem sententie nihil desideratur prater τὸ εἶναι 118 Πειθοῦς ἐστι χέλευθος, ἀληθείη γὰρ ὀπηδεῖ - ἢ δ᾽, ὡς οὖκ ἔστιν τε καὶ ὡς χρεών ἐστι μὴ εἶναι, τὴν δή τοι φράζω παναπειθέα ἔμμεν ἀταρπόν' οὔτε γὰρ ἂν γνοίης τό γε μὴ ἐόν, (οὐ γὰρ ἐφικτόν.) 40 οὔτε φράσαις. Τὸ γὰρ αὐτὸ νοεῖν ἐστίν τε καὶ εἶναι. » * LI ξυνὸν δέ μοί ἐότιν, ὁππόθεν ἄρξωμαι, τόθι γὰρ πάλιν ἵξομαν αὖθις. » * * PARMENIDIS Suade via es; veritas enim comitatur; allera, non esse ens ac necessario esse non ens, hanc vero tibi aio plane incredibilem esse viam : nam non ens nec animo percipias , quum assequi non liceat, nec verbis enunties. Idem est enim cogitare et esse. * * * mea autem nihil interest, unde ordíar ; namque rursus illuc revertar. * * * Χρὴ τὸ λέγειν xe vosiv τ᾽ ἐὸν ἔμμεναι, ἔστι γὰρ εἶναι, | Oportet dicere et cogitare esse ens, namque est ens, μηδὲν δ᾽ οὐχ εἶναι' τά σ᾽ ἐγὼ φράζεσθαι ἄνωγα" { nibil vero non eus; quod te animo perpendere jubeo. vel τὸ ὄν post ἔστιν. Sensus enim est : ὅτι ἔστι τὸ εἶναι χαὶ ὅτι οὐχ ἔστι τὸ μὴ εἶναι. V. 35.35. Pro f, μὲν---ἢ δὲ apud Simplicium legitur ἠμὲν----ἠδέ, sed recte se habet ἡ μὲν quod pertinet ad 62o0(.—x£)suüoz ut v. 38 ἀταρπός et v. 74 ὁδός, significatione admodum usitata pro via et ratione vel disputatione usurpatur. — οὐχ ἔστιν τε καὶ) Proclus γε καί. V. 38. παναπειθέα ἔμμεν) Simplicius παναπευθέα ἔμμεναι. V. 39. ἐφικτόν) Ita Proclus; apud Simplicium reperitur ἀνυστόν. Parmenidis verba respicit Plato Soph. p. 338, C : Zuvvotic οὖν ὡς οὔτε φθέγξασθαι δυνατὸν ὀρθῶς οὔτε εἰπεῖν οὔτε διανοηθῆναι τὸ μὴ Óv αὐτὸ καθ᾽ abro, ἀλλ᾽ ἔστιν ἀδιανόητόν τε xal ἄῤῥητον xdi ἄφθεγκτον xai ἄλογον. V. £o. τὸ γὰρ αὐτὸ νοεῖν ἐστίν τε χαὶ εἶναι) Haec verba afferuntur a Plotino Ennead. V, s, 8 p. 489 et Clemente Alex. Strom. VI p. 627, B. Sensum hunc esse patet : Quidquid cogitamus id sic com- paratum esse oportet, ut sit, neque enim id quod non sit aut cogitatione assequi aut verbis com- prehendere licet, preterea quod est, id simul cogitationi pervium sit necesse est. Quodsi tollis ens, eodem tempore cogitatio necessario tollitur; sicogitare statuis, esse quoque statui oportet. Idem igitur est cogitare et esse. Latius dictum Parmeni- deum patere vult Plotmus, affirmans Eleaten τὸ ὃν vocasse νοῦν atque ez intellexisse cogitantem na- turam, At hujusmodi explanatio cum philosophi nostri mente conciliari non potest. V. 41-42. ξυνὸν — αὖθις) Ambo versus petiti sunt ex Procli in Plat. Parmenid. Comm. T. IV p. 120 ed. Cousin. Proclum horum quoque verborum interpretem etsi ingeniosum, erroris tamen mani- festum nolim hic confutare, quum jam ab aliis rejecta sit ejus interpretatio, V. 43-51. Versum quadragesimum tertium et sequentis initium usque ad verba οὐκ εἶναι allegat Simplicius Phys. f. 19, a. Idem versus novem inde a quadragesimi tertii fine (ἔστι γὰρ εἶναι) usque ad quinquagesimum primum (ἐστι χέλευθος) prefert ibid. f. 35, a, et versum quinquagesi- mum separatim citat f. 17, a. Simplicius argu- mentationis summam ]. c. f. 19, ἃ, sic enuntiat : el οὖν ὅπερ dv τις ἢ νοήσῃ ἢ εἴπη τὸ ὄν ἐστι, πάντων Εἷς ἔσται ὃ λόγος ὃ τοῦ ὄντος. Quamobrem Heindor- fius ad Platon. Soph. p. 339, D, hunc locum sic. emendari volebat : χρὴ τὸ λέγεις, τὸ νοεῖς τ᾿ ἐὸν ἔμμεναι" ἔστι γὰρ εἶναι, μὴ δ᾽ εἶν᾽ οὐχ ἔστιν’ τά τέ σε φράζεσθαι ἄνωγα. Recte posuit ἐὸν pro ὃν quod estapud Simplicium ; praterea metri causa addidit τε post τά, sed cetera non sunt emendanda. Aperte enim Parmenides hoc ait : oportet dicere et cogitare esse ens, quod Füllebornius sic expresserat : es is( nothwendig , dass das Sagen und Denken das Seiende ist. Est enim dicere et cogitare, quidquid autem est, ne- cessario ens est; ergo dicere ct cogitare ems est. Neque tamen id efficere studet philosophus, ut deleatur discrimen quod est inter esse et cogitare omnisque rerum discrepantia tollatur, sed nihil prorsus non esse, ens per omnia esse diffusum neque siue hoc dici cogitarive quidquam posse, affirmat. V. 44. Simplicius f. 19, a, pro οὐχ εἶναι legit οὐχ ἔστιν, non inepte, sed melius opponuntur τὸ εἶναι et τὸ οὐχ εἶναι, pro quo soluta oratio postulat τὸ μὴ εἶναι, Sententia igitur hzc est : τὸ μὲν elvat ἔστι, τὸ δὲ μὴ εἶναι μηδέν ἐστιν. Qua de re ita Plato Parmen. p. 163, C : Τοῦτο τὸ μὴ ἔστι, λεγόμενον ἁπλῶς, σημαίνει ὅτι οὐδαμῶς οὐδαμῇ ἔστιν οὐδέ πῃ με- τέχει οὐσίας τό γε μὴ ὄν. --- οὔτ᾽ ἄρα εἶναι δύναιτο ἂν τὸ μὴ ὃν οὔτε ἄλλως οὐδαμῶς οὐσίας μετέχειν. Coete- rum quum apud Simplicium nihil sit nisi τά σε φράζεσθαι ἄνωγα neque ad sensum satis apta videa- tur Heindorfii conjectura supra memorata, me- trum restituimus scribendo τά σ᾽ ἐγὼ φράζεσθαι ἄνωγα, quam emendationem jam olim Bergkius CARMINUM RELIQULE. 119 45 πρῶτ᾽ ἀφ᾽ ὁδοῦ ταύτης διζήσιος εἶργε νόημα᾽ αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἀπὸ τῆς ἣν δὴ βροτοὶ εἰδότες οὐδὲν πλάζονται δίχρανοι" ἀμηχανίη γὰρ ἐν αὐτῶν στήθεσιν ἰθύνει πλαγχτὸν νόον’ οἱ δὲ φορεῦνται χωφοὶ ὁμῶς τυφλοί τε, τεθηπότες, ἄκριτα φῦλα, ε0 οἷς τὸ πέλειν τε καὶ οὐχ εἶναι ταὐτὸν νενόμισται x' οὐ ταὐτόν: πάντων δὲ παλίντροπός ἐστι κέλευθος. * * * Οὐ γὰρ μήποτε τοῦτο δαῆὶς εἶναι μὴ ἐόντα, ἀλλὰ σὺ τῇ σδ᾽ ἀφ᾽ 6009 διζήσιος εἶργε νόημα, μηδέ σ᾽ ἔθος πολύπειρον ὁδὸν xax& τήνδε βιάσθω Primum ab ista quaerendi vía meutem avoca; deinde vero ab illa, qua mortales utique ignari errant ambigui ; heesitatio enim in eorum pectoribus limc illuc dirigit (luctuantem mentem ; illi autem surdi ciecique , stupentes, dementia secla, [feruntur quibus esse et non esse idem pulatur ' et non idem : horum omnium anceps οἱ retrograda est via. k * * Non enim unquam hoc didiceris, esse quae non sunt, tu vero ab ista quierendi vía mentem avoca, neve te consuetudo in hac multiplicis scientie via inducat, propesuerat in Commentatione de Empedoclis procmio pag. 27. V. 45. πρῶτ᾽ ἀφ᾽ ὁδοῦ ταύτης) Ita versum cor- rexit Bergkius 1. 1. Simplicius legit : πρώτης γὰρ ἀφ᾽ 6200 ταύτης. Claudicanti metro succurrere stu- duerunt Füllebornius et Brandisius ejecto ταύ- τῆς, sed pronomen abesse nequit. Idcirco Kar- stenius scripsit πρῶτον τῆσδ᾽ ἀφ᾽ ὁδοῦ, at Bergkiana emendatio praestat. V. 46. Parmenides ron esse reprobans simul iis adversatur qui esse et non esse contendunt. V. 47- 48. δίκρανος. biceps, a poeta ponitur pro co qui inter duas easque oppositas sententias hzret. Dubium licet interpretari. — φορεῦνται edidi cum Karstenio pro φοροῦνται. V. 49. xol ὁμῶς τυφλοί τε dicuntur a Parme- nide qui non rationem ducem, sed sensuum com- menta sequuntur. Cf. v. 55. — ἄχριτος, rationis erpers, qui judicio non valet. Cf. Gatakerus ad Antonin. lib. II $ 17. V. 5o. 'Tangit eorum decretum qui esse et non esse statuentes utrumque diversum simul atque idem faciebant, Ubi enim ens non-enti opponitur, diversa statuuntur, ubi anibo esse dicuntur, idem fieri in promptu est. Atque hoc quidem decretum eorum est, quibus esse videntur res caducz ac cito periturz, quarum modo ortum modo interi- tum cernimus. Quapropter postea v. 99 cennectit γίγνεσθαί τε καὶ ὄλλυσῦθαι, εἶναί τε xat οὐχί. In eamdem sententiam Plato de Rep. V p. 479, C: Καὶ γχρταῦτα ἐπαμφοτερίζειν, xal οὔτ᾽ εἶναι οὔτε μὴ εἶναι οὐδὲν αὐτῶν δυνατὸν παγίως νοῆσαι, οὔτ᾽ ἀυφότερα οὔτ᾽ οὐ- δέτερον. V. 52. Hunc versum ex iis quz apud Platonein Soph. p. 237, A, tanquam Parmenidis verba so- luto metro leguntur, restituit lleindorfius. Ait autem Plato : Παρμενίδης δὲ 6 μέγας. .. ... dpyo- μενός τε χαὶ διὰ τέλους τοῦτο ἀπεμαρτύρατο, πεζῇ τε ἄδε ἑκάστοτε λέγων χαὶ μετὰ μέτρων’ Οὐ γὰρ μήποτε τοῦτ᾽ οὐδαμῇ (φησιν) εἶναι μὴ ὄντα, ἀλλὰ σὺ τῆσδ᾽ ἀφ᾽ ὁδοῦ διζήσιος εἶργε νόημα. Idem Parmenidis effatum citatur a Platone ibid. P. 358, D; et Aristotele Metaph. XIII, ἃ p. 761 B. (p. 394 Br.). E Platone sumpsit Simplicius Phys. f. 39, a; 31, a; 53, b. Heindorfii conje- cturam probarunt Stallbaumius et Bekkerus , qui etiam in Aristotelem eap transtulit. Atqui pra- gressa Platonis verba πεζῇ τε xai μετὰ μέτρων for- tasse ἃ versificandi negotio hic deterrere nos debent. Quamobrem Karstenius hoc dictBm ut pedestri sermone compositum separatim posuit, Neque tamen ullum libri soluta oratione a Parme- nide scripti apud veteres vestigium est, Itaque Karstenius existimat Platonem sermones ab Elea- tice doctring antistite habitos, quibus Socrates interfuerit, vocabulo πεζῇ significasse, presertim quum ne partes quidem Pannenidei carminis prosa oratione conscriptas fuisse credibile sit, Sed quod in sermonibus dicebat Parmenides, id etiam ver- sibus ab eo celebratum esse non dubitaverim, Qua quum ita sint, non credo quod ait Karste- nius, quamvis sequatur versus ἀλλὰ σὺ τῆσδ᾽ do* 6809, tamen ea quz praecedant non esse Parmeni- dis verba, sed sententiam Parmenideam Platonicis verbis expressam. Utcumque se habet hzc res, dif- ficillimum videtur certi aliquid statuere, ideoque, licet dubitanter, Heindorfii conjecturam in textum recepimus. V. 53-58 init. ἀλλὰ σὺ «7,00 ---λείπεται allegan- tur a Sexto Empirico, ut supra adnotavimus. Ver- sum 53 citat Plato Soph. p. 337, A, et 358, D. Simplicius Phys. f. 17, a; 152, b. Versus 54-56 μηδέ σ᾽ ἔθος----ἔλεγχον affert Diogenes Laert. IX, a2. Porro versus 57---11 μόνος δ᾽ ἔτι αὖθος---ἀπατη- λὸν ἀχούων omissis versibus 90-93 leguntur apud Simplicium Phys. f. 31, a, b. Item versus 57-70 μόνος δ᾽ ἔτι μῦθος ---χαλάσασα πέδησιν apud eumdem l. 1. f. 17, a, et versus 59-61 ibidem f. 7. a, De- nique versus 58 et 59 exstant apud Clementem Alex. Strom. V p. 60?., A, a quo eos mutuatus es! Eusebius Prep. Evang. XIII p. 68o, G. V: 54. πολύπειρον non refero ad ἔθος, scd adóóév. 120 65 νωμᾶν ἄσχοπον ὄμμα xol ἠχήεσσαν ἀχουὴν xai γλῶσσαν’ χρῖναι δὲ λόγῳ πολύδηριν ἔλεγχον ἐξ ἐμέθεν ῥηθέντα, Μόνος δ᾽ ἔτι μῦθος ὁδοῖο λείπεται, ὡς ἔστιν" ταύτῃ δ᾽ ἐπὶ σήματ᾽ Fact πολλὰ μάλ᾽ ὡς ἀγένητον ἐὸν xal ἀνώλεθρόν ἐστιν, 60 οὖλον, μουνογενές τε xai ἀτρεμὲς ἠδ᾽ ἀτέλεστον" οὔ mot ἔην οὐδ᾽ ἔσται, ἐπεὶ νῦν ἔστιν ὁμοῦ πᾶν, ἕν ξυνεχές. Τίνα γὰρ γέννην διζήσεαι αὐτοῦ ; πῇ πόθεν αὐξηθέν; οὔτ᾽ ix μὴ ὄντος ἐάσω φάσθαι σ᾽ οὐδὲ νοεῖν’ οὐ γὰρ φατὸν οὐδὲ νοητόν, 85 ἔστιν ὅπως οὐχ ἔστι τί δ᾽ ἄν μιν καὶ χρέος ὦρσεν PARMENIDIS ut moveas ctecos oculos et obtusas aures et linguam; sed ratione judica litigiosam argumentatione ἃ me propositam. Una autem argumentationis vía relinquitur, ut sit ens; in qua indicia eunt multa , ingenitum illud esse et immortale, totum, unigenumque et immobile et perenne; pon fuit olim neque erit, quoniam nunc est simul omne, unum continuum. Quem enim ortum ejus quaeres ἢ unde et qua ratione auctum? ex non ente nec dicere te sinam , nec cogitare : nam nec dici nec cogitari potest, non esse ens. Qua autem necessitas illud excitasset ——————— Á————————————————————ÀPÓEMORBELONE "A ————rÁ———ÓÓ—— —————— V. 55. ἄσκοπος, proprie inconsideratus, teme- rarius, atque Eustathio interprete ad ]l. XXIV, 155 6 μὴ τοῦ συμφέροντος προνοούμενος. Quum autem in rebus quas sola mentis acie perspicimus non liceat corporis uti oculis, qui tum nihil vident, quum- que temerarii hominis sit ea appetere quae scit consequi se non posse : commoda translatione a poeta ipsi oculi appellantur temerarii et inconsi- deratf, si eo convertuntur, ubi cecutiunt, Itaque ἄσχοπον ὄμμα interpretatus sum czcos oculos. V. 56. πολύδηριν edidimus, quod legitur apud Diogenem, probante Menag. Observ. p. 4o1 ed. Meibom. Alii codd. apud eumdem scriptorem exhi- bent πολύδηνιν. In Sexti Empirici libris reperitur πολύπειρον, quod nuper Bekkerus recte repudiavit atque in ejus locum πολύδηριν substituit. In eodem versu apud Sextum nonnulle membranz Χρῖνε, aliae xpivov habent. . V. 54. μόνος δ᾽ ἔτι μῦθος δδοῖο λείπεται. Ultima sunt hec apud Sextum; qua deinceps sequuntur a Simplicio servata sunt. Neque vero dubium, quin ista cum superioribus arcte connectenda sint, quoniam a Simplicio uno tenore ponuntur, Sexti codd. vitiose μόνος δέ τι (al. δέ τοι, cujus loco Fa- bricius dedit δέ ye) θυμὸς δδοῖο. ..V. 59. Hunc versum exhibet Plutarchus adv, Colot. p. 1114, D (vol. X p. 584 Reisk.), item Eusebius Prep. Ev. I p. 35, C; Theodoretus Therap. Serm. IV p. 55 Sylb.; Philoponus ad Aristot, Phys. D. pag. 9; Simplicius de Col. IIT. f. 138, ἃ: Phys. f. 36, a, et initium versus ibid. f. 19, a. V. 6o. Attingunt hunc versum Àmmonius Herm, Περὶ ἑρμηνείας D. f. 7 ed, Ald.; Philoponus l. c.; Proclus in Platonis Parmenidem T. IV p. 62 ed. Cousin, Pro οὖλον nonnulli legunt μοῦνον, porro variant libri in voce ἀτέλεστον, pro qua alii habent ἀτέλευτον, alii ἀγένητον. Prellerns in Histor. phil. Grecorum, p. 92 conjecit ἀτάλαντον laudatis ver- sibus Empedocleis 3o et 51 ed. Sturz. (cf Emp. v. 8o ed. nostr,] et inter Parmenideos 93 et 105, EEUU UL. a — n nnnnnnnnnnn"C'"/"«—————————————À——————————— — pop o QE E d sed hac conjectura non est opus. Docet autem accurata hujus carminis pervestigatio ἀτέλεστον Parmenidi esse perenne vel ut Bessarion vertit, sine fine perenne. Neque enim ens licet ingenitum, immortale, totum atque immobile.sit, tamen in- finitum est, siquidem necessitatis finibus circum- scriptum ejusque vinculis constrictum tenetur. Vide qus diximus ad versum 88. V. 61. οὔ ποτ᾽ ἔην----νῦν ἔστι) οὔποτ᾽ ἔην recte edidit Karstenius pro vulgato οὐδέ ποτ᾽ ἦν, quod legitur apud Simplicium. Memorie lapsu Ammo- nius Herm. Περὶ ἑρμηνείας D. f. 7 versum sic immu - tavit : οὗ γὰρ ἔην οὐδ᾽ ἔσται (φησὶ) ὁμοῦ πᾶν, ἔστι δὲ μοῦνον. Ammonium sequitur Philoponus ad Arist. Phys. B. p. 9. Tangit preterea hsc verba Proclus in Parm. Tom. IV p. 62 Cous, In eamdem sententiam Plato Tim. p. 37, E : T6 τε ἦν τό τ᾽ ἔσται, χρόνου γεγονότα εἴδη, ἃ δὴ φέροντες λανθάνομεν ἐπὶ τὴν ἀΐδιου οὐσίαν οὐχ ὀρθῶς. Λέγομεν γὰρ δὴ ὡς ἦν ἔστι τε xal ἔσται, τῇ δὲ τὸ ἔστι μόνον χατὰ τὸν ἀληθῇ λόγον προσ- ἥκει, τὸ δὲ ἦν τό τ᾽ ἔσται περὶ τὴν ἐν χρόνῳ γένεσιν ἰοῦσαν πρέπει λέγεσθαι. Cf, Simplic. ad Arist. Phys. f. 17, a, Parmenidis verba respicit Plotinus Enn, VI, 4, 4 p. 648, A. V. 62. Versus 62-66 τίνα γὰρ γέννην---φῦναι re- petit Simplicius ad Phys. f, 34, b. lidem versus usque ad 65 initium ἔστιν ὅπως οὐχ ἔστι ab. eo po- nuntur Comm. ad Arist, libb. de Col. ap. Peyron. p. 56 seq., ubi, quemadmodum et alibi, γένναν scribitur pro γέννην et versus 64 in hunc modum corrumpitur : φάσθαι ἃ οὐδὲν νοεῖν, οὐδὲν γὰρ φατὸν οὐδὲ νοητόν. V. 65. Τί δ᾽ ἄν μιν xoi χρέος) Recte Simplicius f. 34, b, horuimn et sequentium verborum sensum sic declarat : τὴν δ᾽ αἰτίαν τοῦ δεῖν πάντως; ἐξ ὄντος Υίγνεσθαι τὸ γιγνόμενον θαυμαστῶς ὃ Παρμενίδης προσέθηκεν" ὅλως γάρ φησιν" εἶ ix τοῦ μὴ ὄντος, τίς ἣ ἀποχλήρωσις τοῦ τότε γενέσθαι ὅτε ἐγένετο, ἀλλὰ μὴ πρότερον ἣ ὕστερον ; CARMINUM RELIQULE. ὕστερον ἣ πρόσθεν; φύσις οὐ γὰρ ἐόντι xal ἀρχή. Οὕτως 3 πάμπαν πελέμεν χρεών ἐστιν ἢ οὐχί. Οὐδέ ποτ᾽ ἐχ τοῦ ἐόντος ἐφήσει πίστεος ἰσχὺς γίγνεσθαί τι παρ᾽ αὐτό. Τοὔνεχεν οὔτε γενέσθαι 70 οὔτ᾽ ὄλλυσθαι ἀνῆχε δίχη, χαλάσασα πέδησιν, ἀλλ᾽ ἔχει. Ἢ δὲ κρίσις περὶ τούτων ἐν τῷδ᾽ ἐστίν" ἔστιν ἢ οὐχ ἔστιν. ΚΚέχριται δ᾽ οὖν, ὥσπερ ἀνάγχη, τὴν μὲν ἐᾶν ἀνόητον, ἀνώνυμον, (οὐ γὰρ ἀληθής ἐστιν δδός,) τὴν δ᾽ ὥστε πέλειν xod ἐτήτυμον εἶναι. 70 Πῶς δ᾽ ἂν ἔπειτα πέλοι τὸ ἐόν; πῶς δ᾽ ἄν χε γένοιτο; Εἴ γε γένοιτ᾽, οὐχ ἔστ᾽, οὐδ᾽ εἴ ποτε μέλλει ἔσεσθαι" τὼς γένεσις μὲν ἀπέσδεσται xal ἄπιστος ὄλεθρος. Οὐδὲ διαίρετόν ἐστιν, ἐπεὶ πᾶν ἐστιν ὁμοῖον, οὐδέ τί πη μᾶλλον, τό xev εἴργοι μιν ξυνέχεσθαι, postea aut ante? neque enim enti ortus οἱ inilium est. Ergo aut ease omnino aut non 6886 necesse est. Neque unquam ex ente permittet fidei vis fieri quidquam prseter ens ipsum. Quapropter nec natum esse neque interire illud patitur justitia , remissis vinculis , sed cohibet. Judicium autem de his in hocce positum : aut est aut non est. Jam vero decretum est, sicut necesse, alterum mittere incomprehensibile, nominis ex pers (non vera est enim ista via), ita ut alterum sit ac vere exstet. Qut igitur postea futurum sit ens? vel qut antea fucrit? Si fuit, non est, neque si quando futurum est : sic et ortus exstinctus est et incredibilis ipteritus. Neque dividuum est, siquidem omne sui simile cst , neque usquam magie, quod prohiberet ipsum coberere, V. 66. Ὕστερον ἢ πρόσθεν; φύσις οὐ γὰρ ἐόντι xai ἀρχή) Ita ipsi emendavimus versum qui apud Simplicium neglecto metro sic scribitur : ὕστερον Ἢ πρόσϑεν τοῦ μηδενὸς ἀρξάμενον φῦναι. Videtur enim simpliciana scriptura nihil esse nisi explicatio eorum quz a Parmenide scripta erant. V. 67. Pro οὐχί ionice scripsit οὐχί hoc loco et versu 160 Karstenius, que mutatio et nobis pro- batur. . V. 68. οὐδέ ποτ᾽ éx τοῦ ἐόντος) Ita jam correxe- rat Karstenius duce Brandisio qui legi volebat οὐδ᾽ Ix γε τοῦ ὄντος pro eo quod apud Simplicium repe- ritur οὐδ᾽ ἔχ γε μὴ ὄντος vel μὴ ἐόντος. Hoc enim falsum esse sententiarum ordo evincit; neque huic emen- dationi repugnat Simplicius effatum Parmenideum sic interpretans Phys. f, 17, a : Ταῦτα δὴ περὶ τοῦ χυρίως ὄντος λέγων ἐναργῶς ἀποδείχνυσιν, ὅτι ἀγένη- τὸν τοῦτο τὸ ὄν - οὔτε γὰρ ἐξ ὄντος (γενέσθαι) .. . . οὐ γὰρ προῦὔπῆρχεν ἄλλο ὄν" οὔτε ἐκ μὴ ὄντος,. . .. οὐ γὰρ ἔστι τὸ μὴ ὄν. Similiter f. 34, b : ἸΠαρμενίδης ὅτι ἀγένητον τὸ ὄντως ὃν ἔδειξεν ἐχ τοῦ μήτε ἐχ τοῦ ὄντος γίνεσθαι, μήτε ἐχ τοῦ μὴ ὄντος. Caeterum totum locum inde a versu 59 usque ad 70 Bessarion adv. Platonis Calumn. 11, 11 f. 31, b, sic expressit : Ingenitum quando est, sit et immortale necesse, Ubpigenum, immotum, immensum, sine fine perenne, Quod nec erat nec erit, totam nunc esse fatendum est, Unum, contipuum. Nam quem ejus dixeris οὐ ἢ Aut quo tandem? autunde? nec ex non ente putandum Nec dici ore potest, nostra nec mente revolvi, — [est; Quod nihil est. Nam quid post ipsum fecit oriri Ant prius? Entis enim non sunt primordia primi. Nunquam ergo aut semper, de quo nunc dicimus, ens Ex nihiloque nibil fieri sententia perstat : [est ; Ergo ortus nullus nec erit post szcula finis. V. 71-72 ἢ δὲ χρίσις----ἔστιν) Hzc verba quz ser- vavit Simplicius f. 31, b, ab interpretibus prater Karstenium omissa sunt. Füllebornius ea non esse Parmenidis, sed inserta a Simplicio putavit; Bran- disius nulla eorum ratione habita inchoatam argu- mentationem abrupit interjectis versibus, quos cum Karstenio infra posuimus 90-93 (λεῦσσε $'— συνιστάμενον). ᾿ V. η3. τὴν μὲν---τὴν δ᾽ ὥστε) i. e. τὴν μὲν δὲὸν ὡς οὐχ ἔστι, — τὴν δ᾽ ὡς ἔστι, in qua junctura τὴν μὲν ad posterius, τὴν δὲ ad prius menibrum refer- tur, cujus generis exempla aliquot citantur a Pe- tersenio Philos. Chrysipp. p. 72 et Prahmio in Annal, philol. ed. Jahn, XII, 3 p. 317. Preterea ἀνόητον aliis praeuntibus edidi pro vulgato &vó- νητον. V. 74. Karstenius hunc versum sic refingit : ἔστιν ὁδός, τὴν δ᾽ ὡς πελέναι, πανετήτυμον εἶναι, sed etsi ὥστε hocloco aliquid insolens habet, versum tamen mutare non audeo. V. 77. Hic versus exstat in Simplicii de Coelo comment. ap. Peyron. p. 56; fol. 138, a ed. Ald. [n Cod. Taur. recte legitur ἀπέσδεσται pro ἀπέσθηται, sed ibidem ἄπυστος falso scribitür pro ἄπιστος. Apud Aldum pro ἄπιστος ὄλεθρος reperitur δαχνηρ᾽ ἀπώλεια, V. 28. Servatus est hic versus a Simplicio ad Aristot. Phys. fol. 19, a, ubi tamen scribitur xal ἀδιαίρετον. Veram scripturam οὐδὲ διαιρετόν exhibet idem interpres fol. 31, a et b. Huc refer locum Plutarchi adv, Colot. p. 1114, qui Parmenideum ens ὅμοιον ἑαυτῷ nominat. V. 79. οὐδέ τι τῇ μᾶλλον----οὐδέ τι χειρότερον) Hec vulgata est lectio, in qua quum verborum structura non commode cohzreat, Karstenius scribi voluit aut οὐδέ τι τῇ μᾶλλον — τῇ δ᾽ αὖ χειρότερον aut quod préfert οὐδέ τι μᾶλλον ἐόν ---οὐδέ τι χειρότερον. Mihi τῇ mutandum videtur in πη; quo facto omnia recte se habent. Sic infra v. 104 seq. οὔτε τι μεῖζον οὔτε τι βαιότερον πελέναι χρεών ἐστι τῇ ἢ τῇ. 122 PARMENIDIS 80 οὐδέ τι χειρότερον πᾶν δὲ πλέον ἐστὶν ἐόντος " τῷ ξυνεχὲς πᾶν ἐστιν, ἐὸν γὰρ ἐόντι πελάζει, Αὐτὰρ ἀκίνητον μεγάλων ἐν πείρασι δεσμῶν ἐστὶν ἄναρχον, ἄπαυστον, ἐπεὶ γένεσις καὶ ὄλεθρος τῆλε μάλ᾽ ἐπλάγχθησαν, ἀπῶσε δὲ πίστις ἀληθής" 86 τωὐτόν τ᾽ ἐν τοὐτῷ τε μένον xaO ἕωυτό τε χεῖται’ οὕτως ἔμπεδον αὖθι μένει" κρατερὴ γὰρ ἀνάγχη πείρατος ἐν δεσμοῖσιν ἔχει τε χαὶ ἀμφὶς ἐέργει. Οὔνεκεν οὐκ ἀτελεύτητον τὸ ἐὸν θέμις εἶναι" neque minus, sed omne plenum est entis : ideo continuum est omne; nam ens cum ente convenit. Est vero immotum magnorum vinculorumterminis cinctum principii finisque expers, quoniam ortus et iuteritus procul admodum recesserunt , quos repulit veritatis fides ; alque idem eodem statu manens ipsum per se consistit ; sic firmiler ibi constitutum manet : dura enim necessitas terminorum vinculis cohibet circumque coercet. Quocirca infinitum esse ens non licet : ' V. 8o. πᾶν δὲ πλέον) Simplicius πλέων. Parme- nideam sententiam alio transfert idem Aristotelis explanator de An, IIl f. 72, b. Ait autem : “Ὥσπερ τοῖς νοητοῖς οὐδαμῇ φησιν ὃ Παρμενίδης τὸ μὴ ὃν dv- θεωρεῖσθαι, οὕτω xat ἢ οὐσία τῆς Ψυχῆς xal fj, xax τὴν οὐσίαν ἱσταμένη ἐνέργειχ, πλήρης οὖσα ἑαυτῆς, τῷ μὴ ὄντι χώραν οὐ δίδωσι. V, 81, Verba ἐὸν γὰρ ἐόντι πελάζει citantur a Plotino Enn. VI. lib. IV, c. 4 p. 648, A; Phlilo- pono ad Arist. Phys. B. p. get Proclo in Parmen. T. 1V p. 62 et 120. Apud Proclum mendose lcgi- tur πελάξαι. V. 82. Versus 82-89 (Αὐτὰρ ἀχίνητον.----παντὸς ἐδεῖτο) exstant apud Simplicium ad Arist. Phys. f. 9, a, omisso versu 85 quem tangit Proclus in Parmen. Toin. IV p. 3a ed. Cous. Praeterea ver- sus 82-84 (Αὐτὰρ — ἐπλάγχθησαν) allegantur ab eodem Simplicio 1. 1. f. 17, a. et sequentes 85-89 (τωὐτόν ----ἐδεῖτο) f. 7. A. Eleaticorum argumenta- tionem, qua entis immobilitas demonstratur, sic concludit Alexander Aphrodisiensis ap. Simplic. ad Arist. Pliys: f. 17, a, b : Ἀκίνητον δεικνύουσι τὸ ὄν, διότι τὸ χινούμενον ἐξίστασθαι δοκεῖ τούτου dv ᾧ ἐστιν εἰ οὖν καὶ τὸ ὃν κινοῖτο, ἐχσταίη ἂν τούτου ἐν ᾧ ἐστιν, ἐστὶν δὲ ἐν τῷ εἶναι" τὸ δὲ ἐξιστάμενον τοῦ εἶναι φθείρεται, ἄφθαρτον δὲ τὸ ὄν. Quum autem illa entis immobilitas ad statum formamque referatur, nihil est nisi immutabilis natura. V. 83. ἄναρχον, ἄπαυστονῚ Simplicius f. 17 &vag- fov xal ἄπαυστον. V. 84. τῆλε μάλ᾽ ἐπλάγχθησαν emendavit Karste- nius pro vulgato τῇδε μάλ᾽ ἐπλ. quod ferri nequit. lta procul dubio legerat Bessarion vertens: /onge recedunt, Idem Scaligero placuisse Karstenius re- fert, V. 85. τωὐτόν τ᾽ In codd. reperitur ταὐτόν et ἑαυτό pro quibus formis ionicas restituit Karste- nius, Cf. vers. 117 seqq. Idem pro τωὐτόν τ᾽ quod est apud Simplicium f. 31 edidit τωὐτὸν δ᾽. Recte se habet scriptura τε μένον quam Füllebornius et Brandisius perperam mutarunt in θέμενον, Parmc- nides enim Plutarcho teste adv. Colot. p. 1114 τὸ ὃν dixerat ὅμοιον ἑαυτῷ xal. μόνιμον ἐν τῶ εἶναι, preterea ὅτι τῷ μὲν ὄντως ὄντι προσήχει ὃ διαμένειν ἐν τῷ εἶναι, Cf. Platon, Thezt, P. 18o, E. Adde Plo- tin. Enn. V, 1, 8. et Procl. in Parmen. Tom. ΓΚ P. 3a ed. Cous. — χαθ᾽ ἑωυτό τε χεῖται interpre- tati sumus ipsum per se consistit, possis etiam ver- tere suis ponderibus libratum consistit, V. 86-89. Universe de hoc loco monemus, Par- menidis ens non esse infinitum, ut quod necessita- tis vinculis constrictum teneatur, sed finitum. S- quidem in hoc discrimen esse situm ait Aristoteles Metaph. I, 5 quo Parmenidis et Melissi doctrina sejungatur, quod alter unum secundum rationem, alter secundum materiam attigerit, ideoque ille finitum, hic infinitum esse decreverit. Verba gra- ca sunt : Παρμενίδης μὲν γὰρ. ἔοιχε τοῦ χατὰ τὸν λό- yov ἑνὸς ἅ πτεσθαι, Μέλισσος δὲ τοῦ χατὰ τὴν ὕλην" διὸ xal ὃ μὲν πεπερασμένον, δ δ᾽ ἄπειρόν φησιν εἶναι αὐτό. Similiter Phys. I, 4 et 111,6 : Ὁ δὲ (IIo gu.z- νίδης) τὸ ὅλον πεπεράνθαι μεσσόθεν ἰσοπαλές. Merito autem Simplicius f. 7, a, b, nostro utitur loco, quo ostendat Parmenidi ens visum esse πδπερχσαέ- vov, idque hoc syllogismo e poete verbis collecto efficere studet : Ei γὰρ ὃν ἔστι xal οὐχὶ μὴ ὄν, dvei- δεές ἐστιν" ἀνενδεὲς δὲ ὃν τέλειόν ἐατι, τέλειον δὲ ὃν ἔχει τέλος, χαὶ oUx ἔστιν ἀτελεύτητον τέλος δὲ ἔχον πέρας ἔγει καὶ ὅρον. ἢ V. 87. Dedimus e Karstenii conjectura ἔχει τε xai ἀμφὶς ἐέργει pro vulgato ἔχει τέ μιν vel ut est apud Simplic, f. 9 ἔχει τό μιν. Nam quum τε non pos- sit ut xat praecedere ea, ad qus pertinet, voca- bula, aut transposito opus est τε aut alia emenda- tione, τὸ autem scripture mendum esse appa- ret, V. 88. Recte Simplicius ἀτελεύτητον capit de eo quod est ἄπειρον, ἀτελές : quare οὐκ dte)tuzv tov exponit τέλειον sive πεπερασμένον. Neque hoc repu- gnat versui 83, ubi ens appellatur ἄπαυστον pariter atque ἄναρχον, principii fínisque expers. Nimirum ibi principium pro ortu, finem pro interitu dixit. Cf. supra ad vers. 60. Hinc satis patet errasse Karstenium qui quum ἀτελεύτητον, afernum , esse vellet Parmenidem hic οὐδὲ τελευτητὸν scripsisse suspicatus est, CARMINUM ἐστὶ γὰρ οὐχ ἐπιδευές, ἐὸν δέ xs παντὸς ἐδεῖτο. * * * 90 Λεῦσσε δ᾽ Ouox; ἀπεόντα νόῳ παρεόντα βεδαίως" οὗ γὰρ ἀποτμήξει τὸ ἐὸν τοῦ ἐόντος ἔχεσθαι, οὔτε σχιδνάμενον πάντη πάντως χατὰ χόσμον οὔτε συνιστάμενον. * La Τωὐτὸν δ᾽ ἐστὶ νοεῖν τε xal οὔνεχέν ἐστι νόημα" RELIQULE. 123 non enim indigens est; nam si esset , omnibus egeret. . * Ἢ * Sed absentia animo tamen ut presentia firme contemplare; non enim ens ab ente, ne coharreat, divellet animus, ita ut nequeomnino quoquoversus soluta compage dissipetur neque copuletur. h * * Idem est cogitare atque illud cujus causa est cogitatio; V. 89. Simplicius f. 7, a, hunc versum sic exhi- bet : ἐστὶ γὰρ οὐκ ἐπιδευές, μὴ ἐὸν γὰρ ἂν πάντως ἐδεῖτο, sed fol. 9 et f. 31 extrema paulo aliter 16- guntur. Etenim priore loco invenitur μὴ ἐὸν δ᾽ àv παντός, posteriore μὴ ὃν δ᾽ ἂν παντός. Quibüs ver- bis metrum turbari manifestum est. Itaque Karste- nius pro ἂν ionice scripsit xe, claudicanti autem metro ita succurrere studuit, ut vel ἐπιδευές per svnizesin trisyllabum faceret vel μὴ ἐὸν, cujus loco ponendum μὴ ὄν, in unam syllabam contraheret. Sensum igitur hunc esse putat : non-ens, si foret, omni parte indigens esset, quippe essentia carens. Àt hoc loco ubi de ente agit poeta, mirabilis est subita non-entis mentio, neque bene singula co- haerent. Quamobrem omisi μὴ ante ἐδν, quo facto non solum metro consuluisse, sed etiam veram Parmenidis sententiam restituisse videor. Apparet enim hoc dicere Parmenidem : Ens non potest esse infinitum, neque enim finis ei deesse potest quod omnium est' perfectissimum. Nimirum si quid ei deesset (ἐὸν δὲ ἐπιδευὲς), omnibus rebus egeret, id est, ipsum non esset vel non-ens esset. Vidithoc jam olim Bessarion qui adv. Plat. Calumn. II, 11 f. 31, b; 32, a, versus 82-89 sic reddi- dit : Immotum validis injecta in finibus arcent rincula priucipiique expers finisque futuri; Hinc etenim longe finisque ortusque recedunt : Vera fides bsec est, nec hoc qui credit aberrat. Est et idem pet seque manens ens semper eodem, Immotum fixumque simul; vis magua necessi Implicat boc circum, summo quoque fine coercet. Quedsi fine vacet, nequaquam dicimus esse : Si quid namque deest, opus est ens omne deesse. Concinunt etiam cum his Eleate verba apud Platonem Sopb. p. 245, C : Kat μὴν ἐάν γε τὸ ὃν μὴ ὅλον, . .. . . ἐνδεὲς τὸ ὃν ἑαυτοῦ tuu Only... . xit χατὰ τοῦτον δὴ τὸν λόγον ἑαυτοῦ στερόμενον οὗχ ὧν ἔσται τὸ ὄν. Postremo memoremus Simplicii argumentationem, qua poete dictis subnixus ens immotum esse conficit. Ait Aristotelis enarrator EMEND σαι i i L| niii uiii! AnCCCC""!"CO! C I C DIEA f. 7, a, b : Ὥς γὰρ τὸ μὴ ὅν ἐνδεὲς πάντων ἐστίν, οὕτω τὸ ὃν ἀνενδεὲς χαὶ τέλειον τὸ δὲ χινούμενον ἐνδεὲς ἐχείνου δι᾽ ὃ χινεῖται᾽ τὸ ἄρα Óv οὗ χινεῖται. V. 90-93. Post versum proxime superiorem Simplicius ad Phys. f. 31, a, b, versus 94-11a (τωὐτὸν δ᾽ ἐστὶ ---ἀἀπατηλὸν ἀκούων) uno tenore sub- jungit. Interposui hic cum Karstenio quattuor versus sumtos ex Clemente Strom. V p. 553, D, quibus vix aptior alibi sedes eligi queat. Versum nonagesimum separatim citat Theodoretus Therap. Serm. I p. 13 Sylb. Λεῦσσε δ᾽ ὅμως x. τι Δ verba dez sunt, quam loquentem sub procmii finem induxit Parmenides, Hzc igitur virum sapientiz cupidum hortatur, ut qu: de stevna , individua, immobili entis natura docentur, ea licct oculorum aciem fugiant, ut absentia videantur, tamen animo tanquam presentia contempletur. Neque enim vulgi judicium probari oportere, quod alia 1nodo esse, modo non esse, alia nunc dissipari, nuuc conflari putet, sed statui convenire, unum esse ens, continuum, individuum, per omnia diffusum. Clementis et Theodoreti interpretationes ad rem nihil pertinentes silentio preterimus. V. gr. Pro ἀποτμήξει quod. ego ad νόον rettuli, , Brandisius conjiciebat ἀποτμήξεις. — Karstenius scribi volebat : οὐ γὰρ ἀποτμηξεῖται ἐὸν μετ᾽ ἐόντος ἔχεσθαι. V. 9a. οὔτε σχιδνάμενον) Sententia est : ita ut ens neque omnino quoquoversus soluta compage dis- sipetur, neque copuletur. Opponuntur hec non vulgo solum rerum ortum et interitum credenti, sed etiam philosophis qui eorpora συγχρίνεσθαι et διαχρίνεσθαι tradebant. Talia Anaxagorze, Em- pedocli, Leucippo et Democrito placuerunt. Vid. Democr. fragmm. pag. 386. — χατὰ xóopov i. e. compositione, compage. Est. enim antiquissimis Graecis xócuo; non tam ipse mundus vel rerum universitas, quam ornata etapta rerum compages. V. 94. Idera ait poeta esse cogitare atque illud cujus causa sit cogitatio. Sed id cujus causa est cogitatio nihil aliud quam ezs est, quod e sequen- tibus intelligitur atque ex eo quod supra versi- e 124 96 οὐ γὰρ ἄνευ τοῦ ἐόντος, ἐν ᾧ πεφατισμένον ἐστίν, εὑρήσεις τὸ νοεῖν" οὐδὲν γὰρ ἢ ἔστιν 1) ἔσται ἄλλο παρὲκ τοῦ ἐόντος" ἐπεὶ τόγε μοῖρ᾽ ἐπέδησεν οἷον ἀκίνητόν τ᾽ ἔμεναι, τῷ πάντ᾽ ὄνομ᾽ ἐστίν, ὅσσα βροτοὶ χατέϑεντο πεποιθότες εἶναι ἀληθῇ 100 γίγνεσθαί τε καὶ ὄλλυσθαι, εἶναί τε χαὶ οὐχί, xal τόπον ἀλλάσσειν,͵ διά τε χρόα φανὸν ἀμείόειν. Αὐτὰρ ἐπεὶ πεῖρας πύματον τετελεσμένον ἐστίν, πάντοθεν εὐχύχλου σφαίρης ἐναλίγχιον ὄγχῳ μεσσόθεν ἰσοπαλὲς πάντη " τὸ γὰρ οὔτε τι μεῖζον 105 οὔτε τι βαιότερον πελέναι χρεών ἐστι τῇ ἣ τῇ. Οὔτε γὰρ οὐκ ἐὸν ἔστι, τό xev παύοι μιν ἱκέσθαι ΡΑΆΜΕΝΙΌΙΘ neque enim seorsum ab ente, in quo enuptiatum est, reperies cogitare : nihil enim aut est aut erit aliud prefer ens, quoniam hoc fatum ita vinculis illigavit , ut solum et immobile sit, cui rerum universitati nomen est, (de iis loquor) quae mortales statuerunt credentes esse vera, nasci atque interire, esse et non esse, et locum mutare, et nitidum colorem convertere. Sed quoniam extremus entis finis perfectus est : undique moli rotundze sphaerse simile est a medio s&qualiter ubique distans; nam neque majus neque minus hac illave parte esse oportet. Neque enim non-ens est, quod ipsum prohibeat pervader? P bus 39 et 40 docuit, non-ens neque dici neque cogitari posse. V. 96. Simplicius f. 19, a, scripturam habet metro repugnantem οὐδὲν γὰρ ἔστιν ἢ ἔσται, quam tamen servarunt interpretes. Idem fol. 31 legit : οὐδ᾽ εἰ χρόνος ἐστίν. Karstenius ἃ Parmenide scri- ptum esse existimat vel οὐδὲ χρεών ἐστί πη εἶναι vel οὐδὲ χρεών ἐστι νοῆσαι. At niliil mutandum. V. 97. Correxi παρὲχ pro vulgato παρὲξ quod ante consonam ferri non potest, V. 98. Afferuntur hec Parmenidis verba a Pla- tone Thezt. pag. 180, item a Simplicio in Ari- stot. Phys. fol. 7, a; fol. 19, a, et fol. 31, b. In Platonis libris exaratum a librariis est : Οἷον dx(- γητον τελέθει τῷ παντὶ ὄνομ᾽ εἶναι, eodemque modo hunc versum exhibet Simplicius f. 7, a, nisi quod πᾶν praebet pro παντὶ, sed secundo loco habet : οὖλον ἀχίνητόν τ᾽ ἔμεναι ᾧ πάντ᾽ ὄνομα ἔσται, et ter- tio : οὖλον ἀκίνητόν τ᾽ ἔμεναι ᾧ πᾶν ὄνομ᾽ ἐστίν. His ve- stigiis insistens olim emendaverat Buttmannus οἷον ἀχίνητον τελέθειν, ᾧ πάντ᾽ ὄνομ᾽ εἶναι, cf. Heindorf. ad Plat. 1. c.; sed idem postea mutata sententia legi voluit otov ἀκίνητόν τ᾽ ἔμεναι, τῷ πάντ᾽ ὄνομ’ ἐστίν. Vide qua hac de re disputavit in Auctario animadvv. in Plat. Gorg. et Thezt. pag. 506 seq. Karstenius edidit : olov ἀχίνητον τελέθειν τῷ παντὶ ὄνομ᾽ εἶναι. Mihi posterior Buttmanni ratio unice probatur propter Simplicii verba (f. 7, a) : ἀχίνη- τον αὐτὸ ἀνυμνεῖ xal μόνον ὡς πάντων ἐξηρημένον, in quibus μόνον est explicatio vocis οἷον, καὶ autem pro τε dictum, ut inde necessario ad scripturam τ᾽ ἔμεναι ducamur. 100. εἶναί τε xal οὐχὶ hoc loco idem fere valet quod γίγνεσθαί τε xat ὄλλυσθαι. V. 102. Servavimus vulgatam scripturam ἐπεὶ cujus loco Karstenius edidit ἐπί. Si sana est hzc eclio, primum hunc versum protasin esse oportet, cui sequentia verba usque ad πάντη pro apodosi subjunguntur. In hac apodosi desideratur ἐστί quod eo facilius subaudiri potest, quia initio enuntiationis a poeta expressum est. Nihil tamen obstat quin scribatur ἐπί, quod arsi producen- dum erit. Versus 103—105 (mávroüev —«7; ἢ τῇ ) citantur a Platone Soph. p. 244, E, Aristotele de Mcl. Xen. et Gorg. cap. 2, Proclo Theol. Platon. II, 20, p. 155, Simplicio Phys. I. f. 12, a, et 19, b, Boethio Consol. philos. III, 5tobzo Ecl. 1, 15 P. 352 ; praterea versus 103 et 104 laudantur ab Aristotele l, ], cap. 4 et Proclo in Tim. p. 160 ed. Bas. item a Simplicio in Arist. Phys. f. 27,b; de- nique versuum τοί et 105 dictum οὔτε τι μεῖζον--- χρεών ἐστι allegatur a Proclo in Parmen. T. IV p. 62 et verba μεσσόθεν ἰσοπαλὲς memorantur ab Ari- stotele Phys. III, 6, Proclo in Parm. T. IV p. 120 ed. Cous. atque ab aliis scriptoribus. V. 103. Parmenides globum perfectissima ἢ - gura preditum arbitratus h&ic ens assimilat; quam rem Simplicius Phys. f. 31, b, poeticam fictionem non immerito vocavit. Ait autem : Ei δὲ εὐχύχλου σφαίρης ἐναλίγχιον ὄγχῳ τὸ ἔν ὅν φησι, μὴ θαυμάσης" διὰ γὰρ τὴν ποίησιν καὶ μυθολογικοῦ τινος παράπτεται πλάσματος, V, 104. Philoponus in Arist. Phys. III p. 12 verba μεσσόθεν ἰσοπαλές recte sic exponit : Mec- σόθεν εἶναί φησιν ἰσοπαλές, τουτέστιν ἴσον ἐκ τοῦ μές σου πανταχόθεν ἀπέχον, ἵνα σφαιριχὸν αὐτὸ δείξη. Idem quod hoc Parmenidis loco a Platone tradi- tur in Parmen, p. 150, E : Καὶ μὴν xai αὐτό γε τὸ ἕν πρὸς ἑαυτὸ οὕτως ἂν ἔχοι" μήτε μέγεθος ἐν ἑαυτῷ μήτε σμιχρότητα ἔχον οὔτ᾽ ἂν δπερέχοιτο οὔτ᾽ ἂν ὕπερ- ἔχοι ἑαυτοῦ, ἀλλ᾽ ἐξ ἴσου ὃν ἴσον ἂν εἴη ἑαυτῷ. V. 105. Pro πελέναι Simplicius f. 1a. πελέωεν legit; reliquam lectionis varietatem, quz fere scripture menda sunt, apponere supersedeo, V. 106. Sententia τό xev παύη μιν ἰχνεῖσθαι εἰς ópóv a nobis metri gratia et ob subsequentium verborum analogiam mutata in τό κεν παύοι μιν ἱκέσθαι εἰς δμόν prope tantumdem sonat quantum V. 79 τό χεν εἴργοι μιν ξυνέχεσθαι. CARMINUM RELIQULE. εἰς ὅὁμόν, οὔτ᾽ ἐόν ἐστιν ὅπως εἴη xev. ἐόντος τῇ μᾶλλον, τῇ δ᾽ ἥσσον, ἐπεὶ πᾶν ἐστιν ἄσυλον. Ἦ γὰρ πάντοθεν ἶσον ὁμῶς ἐν πείρασι χυρεῖ, Ἐν τῷ σοι παύω πιστὸν λόγον ἠδὲ νόημα ἀυφὶς ἀληθείης" δόξας δ᾽ ἀπὸ τοῦδε βροτείας μάνθανε, χόσμον ἐμῶν ἐπέων ἀπατηλὸν ἀχούων. 'T à πρὸς δόξαν. Μορφὰς γὰρ χατέθεντο δύο γνώμης ὀνομάζειν“ - 10 125 ad :equale , neque fieri potest, ut ens sit entie (in potestate) alibi magis, alibi minus, quia totum est incolume. Nam sequabile sane undique simul in terminis beeret. Hic tibi jam finio fida dicta et cogitata de veritate : visa dehinc mortalia cognosce , fallacem verborum meorum ornatum audiens. De visis et opinionibus. Duas enim rerum formas mentibus statuerunt appellare V. 107. Vulgatam lectionem xsveóv ἐόντος. pro qua Brandisius poete hujus dictioni parum con- venienter exaravit xsvàv ὄντος Karstenio auctore converti in xev ἐόντος, qui tamen non bene inter- pretatur ἐπὶ ente nec praeslantius nec deterius po- test esse. Brandisium miramur locutione οὐχ ἔστιν ὅπως de qua jam Vigerus recte precepit p. 235 ed. Herm. offensum ὅ πως scripsisse. V. 110. Absoluta hac priore carminis parte, qua de vero disputavit Parmenides, tres interpo- nit versus ea mente ut sibi viam muniat ad mor- talium opiniones posteriore parte explicandas. Has autem partes continuo ordine cohzrere e Simpli- cii testimoniis quz in medium proferemus neces- sario colligitur. Nam in Phys. fol, 7, b, ubi excitat versus 110—119 (iv τῷ σοὶ π. — ἐμόριθές τε), Μετελθὼν δέ, inquit, ἀπὸ τῶν νοητῶν ἐπὶ τὰ αἰσθητὰ ὁ Παρμενίδης, ἦτοι ἀπὸ ἀληθείας, ὡς αὐτός φησιν, ἐπὶ δόξαν... . τῶν μὲν γενητῶν ἀρχὰς ἔθετο, . ... λέγων ἐφεξῆς τοῖς προτέροις παραχειμένοις ἔπεσι᾽ Μορφὰς γὰρ χατέθεντο. Idem ad Aristot. de Coelo lil f. 1338, a ed. Ald. (ap. Peyron. p. 55) ver- sus x10— 11a (dv τῷ σοι v. — ἀχούων) laudans: Συμπληρώσας, inquit, τὸν περὶ toU ὄντος λόγον xal μέλλων περὶ τῶν αἰσθητῶν διδάσχειν ἐπήγαγεν " Ἐν τῷ 69t παύω x. t. λ. Notandum preterea versus 110— 121 (ἐν τῷ σοι παύω — παρελάσσῃ ) exstare apud eumdem Comm. in Phys. f. 9, a, et vers. 113 — 119 ( μορφὰς---ἐμόριθές τε ) inveniri ibidem f. 38 seq. Pro παύω Aristotelis interpres de Colo 1. c. prebet παύσω. V. 111. βροτείας posuimus pro eo quod et i- psum in codd. legitur βροτείους, illud ob frequen- tem poetarum usum prseferentes, Ceterum verba ἐν τῷ σοι παύω X. τ. À. ipsius Dez esse putanda sunt, quz si narrationem poematis exordio adumbratam sequimur philosopho jam traditura est mortalium visa et opiniones, V. 113. Inde ab hoc versu poeta mundi aspe- ctabilis ordinem atque ornatum docere instituit. Duo autem ponit rerum genera vel formas ( εἴδη, μορφάς ) e quibus omnia nata sint, ut vere ele- menta dici queant, Qaorum alterum lucis, ignis et calidi, alterum noctis , tenebrarum et frigidi nomine vocatur. Horum elementorum motibus et copulationibus ut omnia orirentur, eorum praeses dea effecit. Οὐδὲ postquam ex sese primum omnium genuit Amorem caeterosque deos immortales , ad reliqua procreanda animum adjecit. At reliqua illa non sunt nisi mortalia et caduca, quz ut ex- stiterunt, ita mutentur atque intereant necesse est, Eo valent non solum verba χόσμον ἐμῶν ἐπέων ἀπα- τηλὸν, sed etiam tresilli versus, quosin finepoematis collocavit Parmenides , quibus significat ea se esse persecutum, qua quum hominum opinione exsti- tissent jamque essent, tamen maturitatem adepta postmodum interitura essent, Sed quoniam ambo elementa ad res generandas ita necessaria sunt ut illa mundi opifex dea neutrius ope possit carere : non probamus Stagirite de Parmenidea doctrina judicium, qui Metaph. I, 5 alterum elementum enti, non. enti alterum comparat, Sic enim ait : Παρὰ γὰρ τὸ ὃν τὸ μὴ ὃν οὐθὲν ἀξιῶν εἶναι, ἐξ dvdy- χῆς ἕν ᾧετο εἶναι τὸ ὄν, καὶ ἄλλο οὐθέν.... Ἀναγχα- ζόμενος δ᾽ ἀκολουθεῖν τοῖς φαινομένοις, xal ἕν μὲν χατὰ λόγον, πλείω δὲ χατὰ τὴν αἴσθησιν ὑπολαμθδά- νων εἶναι, δύο τὰς αἰτίας καὶ δύο τὰς ἀρχὰς πάλιν τί- ϑησι, θερμὸν καὶ ψυχρόν, olov πῦρ καὶ γῆν λέγων' τούτων δὲ χατὰ μὲν τὸ ὃν τὸ θερμὸν τάττει, θάτερον δὲ χατὰ τὸ μὴ ὄν. Neque aliter De gen. et corr. I, 3: ὥσπερ, inquit, Παρμενίδης λέγει δύο (στοιχεῖα), τὸ ὃν xal τὸ μὴ ὃν εἶναι φάσχων, πῦρ xal γῆν. Nam quum Parmenide judice nihil sit praeter ens, non-ens autem prorsus non sit, eorum elementorum, a quibus originem trahunt quecumque de hominum sententia modo oriuntur modo occidunt, neutrum ejusmodi est quod cuin entis zternitate compo- nere liceat. Huc accedit quod vel aperte fabu- losa, ut deorum generatio e poetarum commentis ducta, vel ea qua non essent, sed esse tantum vidérentur in hac carminis parte versibus cele- brata erant. Itaque illud Aristotelis judicium- eo magis nobis improbandum est, quod videmus eum quasi intellecto errore de Col. III, 1 eamdem rem melius zstimasse. Ibi autem in hunc modum pronunciat : Oi μὲν γὰρ αὐτῶν ἀνεῖλον ὅλως γένε-- σιν xal φθοράν" οὐδὲν γὰρ οὔτε γίγνεσθαί φασιν, οὔτε φθείρεσθαι τῶν ὄντων, ἀλλὰ μόνον δοχεῖν ἡμῖν. Jam ad singula transeamus. Μορφή, corporis forma, a priscis ita interdum usurpatur, ut ab ipso corpore 120 (τῶν μίαν οὐ χρεών ἐστιν, ἐν ᾧ πεπλανημένοι εἰσίν") 115 ἀντία δ᾽ ἐχρίναντο δέμας χαὶ σήματ᾽ ἔθεντο χωρὶς ἀπ᾽ ἀλλήλων" τῇ μὲν φλογὸς αἰθέριον πῦρ Troy ἐόν, μέγ᾽ ἀραιόν, ἑωυτῷ πάντοσε τωὐτόν, τῷ δ᾽ ἑτέρῳ μὴ τωὐτόν" ἀτὰρ κἀχεῖνο κατ᾽ αὐτὸ ἀντία, νύχτ᾽ ἀδαῆ, πυχινὸν δέμας ἐμόριθϑές τε. 120 'l'àv σοι ἐγὼ διάχοσμον ἐοιχότα πάντα φατίσω, ὡς οὐ μήποτέ τίς σε βροτῶν γνώμη παρελάσσῃ. » * - Αὐτὰρ ἐπειδὴ πάντα φάος xal νὺξ ὀνόμασται PARMENIDIS (quarum alterutram solain poni non oportet, in quo errant ) easque bifariam distinxerunt corporibus notasque addi- diversas : hinc ignem flammse sethereum, [derunt mitem, pertenuem, suí quoquorversus similem, alteri dissimilem, verum hoc quoque sibi consentiens ex opposito, noctem obscuram, corpus densum et grave. Quorum ego tibi ordinem, qualis videatur, omnem exponam, ut ne ulla te mortalium doctrina fugiat. * * * Quum autem omnía nominata sint lux et nox parum differat, ut ap. Pindar. 1, 3, 71 μορφὰν βρα- 49«. Quamobrem hoc loco Parmenides μορφὰς duo primaria rerum elementa intelligit, quorum dis- crimina hominum instituto v. 115 ad corporum diversitatem revocat. Minus perspicuum in ejus- modi sententia corporis nomen est, id quod Kar- stenium impulit, ut δέμας interpretaretur r:te- riem. Αἴ hic antiquorum magis quam nostro more loquendum est. V. 114. Sensum verborum τῶν μίαν οὐ χρεών ἐστιν neque Bessarion assecutus est neque Fülle- bornius nec Brandisius. Bessarion adv. Plat. ca- lumn. lib. Il, 11 fol. 32a, a, versus 110—119 sic fecit latinos : Hactenus ct veri mentem intemeralaque verba ; Nunc res mortales , carmen quoque sumite fallax. Principio duplicem statuerunt dicere formam; Altera sed ininus esl tali cognomine digna, Quod simulans verum fallit mortalia corda. Has contra adverso statuerunt orgine metas : Hic flammam setheriam statuunt raramque levemque ; ]psa sui similis semperque sibi undique constat ; Illic obscuram adversantemque undique noctem, Incomtam, humentem , gelidam, densamque gravem- [que. Apparet eum in errorem inductum esse Áristote- lis auctoritate, quz et Brandisio fraudi fuit, Nam Füllebornius se hac verba percipere negat. Brandisius sic explicat, ut illorum quz memoran- tur generum alterum i. e. noctem esse velit non- ens, Verum recte animadvertit Karstenius ad hoc exprimendum dicendum fuisse τῶν μίαν οὐ χρεὼν εἶναι, quod omisso ἐστί diceretur pro τῶν (ὧν) μίαν οὖκ εἶναι χρεών ἔστι. Qua. nunc leguntur e precedentibus sic illustranda sunt : τῶν (àv) μορ- φῶν μίαν μόνον καταθέσθαι οὐ χρεών ἐστι, quarum formarum unam i. e. alterutram solam poni non oportet; falluntur enim qui alterutram statuunt, Dum igitur duo elementa fingit, simul eos vitupe- rat physicos qui simplex rerum principium esse dicebant. Eodem redit Simplicii explicatio qui ad Arist. Phys, f. ^, b, οὕτω σαφῶς, inquit , ἀντιθέ-- vox δύο στοιχεῖα ἔλαδε, ...... xal πεπλανῆσθαι δέ φησι τοὺς τὴν ἀντίθεσιν τῶν τὴν γένεσιν συνιστών- τῶν στοιχείων μὴ συνορῶντας, ἢ μὴ σαφῶς ἀποχα- λύπτοντας. V. 115. σήματα poetice dicit pro ποιότητες vel διαφοραί, Ex hoc genere citantur ἤπιον, ἀραιόν, πυ- xivóv, ἐμόριθές, etc. V. 116. Opponuntur in hac verborum com- prehensione τῇ μὲν φλογὸς et v. 118 ἀτὰρ. . . .. ἀντία νύχτ᾽, suspensa ex ἔθεντο. V. 117. Simplicius f. 7, b, hunc versum sic exhibet : "Haxtov ὄν, μέγ᾽ ἀραιόν, ἐλαφρόν. ξαυτῷ πάντοσε τωῦτόν, neque aliter f. 9, a, nisi quod ibi exstat ἑωυτῷ, sed f. 39, a, ita : Ἤπιόν ἐστιν, ἐλαφρόν, ἑαυτῷ πάντοσε τωὐτόν. Qux quum ita sint, ἐόν e Parmenidis consuetudine vulgavi pro ὄν, et ἔλαφρόν quod glossema sapit cum Karstenio e versu ejeci, substituto in ejus locum ἀραιόν. Prellerus Hist. phil. p. 95 pro ἥπιον ἐόν, quod per synizesin pronuntiandum, legendum conjecit ἠπιόφρον. Sed hac mutatione versus non indiget. V. 119 ap. Simpl. f. 7, b, sic exaratur : τἀναντία νγυχτάδα ἠδὲ πυκινόν, sed f. 9, a: ἀντία vuxcaóz δὲ πυχνόν et f. 39 ἀντία νυχτάδα 3 πυχινόν. Pro γυχτάδα ἢ Scaliger teste Karstenio emendavit νύχτ᾽ dóa7;, in qua emendatione ipse Karstenius et post eum Prellerus 1. c. p. 95 aliique acquieverunt. Neque secus de hoc loco videtur sensisse Bessarion noctem obscuram vertens, quanquam fatendum, hunc significatum tam rarum esse, ut vix aliis exemplis demonstrari queat. Neque vero dubium quin híc eadem vi dixerit poeta vuxv' dóa7, qua infra v. 124 γυχτὸς ἀφάντου, i. e. ἀφανοῦς. V. 120. τῶν σοι ἐγὼ διάχοσμον ) τῶν scripsi cum Karstenio pro τὸν. De voce διάχοσμος quze hic or- dinem et dispositionem significat cf. prater alios, quos excitavi ad Democriti fragmenta pag. 129, Cl. Salmasium ad Epictetum et Simplicium pag. 168 seq. et 177 ed. Lugd. Bat. 1640. — ἐοιχότα dicit quod qux sequuntur omnia τῇ τῶν βροτῶν δόξῃ consentanea sunt. V. 122—125 (αὐτὰρ ixi —pBé:a. μηδέν) le- CARMINUM RELIQULE. xai τὰ κατὰ σφετέρας δυνάμεις ἐπὶ τοῖσί c6 xod τοῖς, πᾶν πλέον ἐστὶν ὁμοῦ φάεος xal νυχτὸς ἀφάντου, 15. ἴσων ἀμφοτέρων, ἐπεὶ οὐδετέρῳ μέτα μηδέν. 2 » * ΑἹ γὰρ στεινότεραι πεποίηντο πυρὸς ἀχρίτοιο, αἵ δ᾽ ἐπὶ ταῖς νυχτός, μετὰ δὲ φλογὸς ἵεται αἶσα. ἐν δὲ μέσῳ τούτων Δαίμων ἣ πάντα χυδερνᾷ" πάντῃ γὰρ στυγεροῖο τόκου χαὶ μίξιος ἀρχὴ 0 πέμιπουσ᾽ ἄρσενι θῆλυ μιγῆναι, ἐναντία τ᾽ αὖθις ἄρσεν θηλυτέρῳ. * * ΄ - 127 et que harum potentis consentanea huc et illac pertineant, rerum universitas completa est simul luce et nocte obscura, aequalibus inter se elementis, quoniam neutri quidquam . [cum altero commone est. Angustiores enim orbes constant ex igne minus puro; his subjecti e nocte, quam intervolitat ignis pars; in mediis his Dea est quae cuncta gubernat. Ubique enim diri partus coitusque effectrix impellens feminam ut mari atque e contrario rursus marem ut femins; se misceat. * * * guntur apud Simplicium Comm. ad Arist. Phys. [. 39, a. V. 123. τὰ κατὰ σφετέρας δυνάμεις non intelligo cum Karstenio qualitates ἀραιόν, πυχνόν et alia hujusmodi , sed noctis et lucis potentiz consenta- nea, utriusque vim et effectum, 125. ἴσων ἀμφοτέρων) JEqualia dicit ambo ele- menta, id est pari dignitate ac vi predita, Hanc zqualitatem in eo versari arbitratur, quod neutri quidquam cum altero commune sit, Sic Simplicius hzc verba accepit : εἰ δὲ μηδετέρῳ, inquiens, χατὰ ( corr. μέτα) μηδέν, xal ὅτι ἀρχαὶ ἄμφω καὶ ὅτι ἐναν- τίαι δηλοῦται, Ergo Parmenidis verba ita supple- vit : ἐπεὶ οὐδετέρῳ τῶν στοιχείων μηδὲν μέτεστι τοῦ ἑτέρου, ut constructio τοῦ μετεῖναι eadem sit qua habetur ap. Plat. Apol. 19, C : ἐμοὶ τῶν τοιούτων οὐδὲν μέτεστιν. Sunt qui Parmenidem hic dixisse putent, squalia esse duo hzc elementa, quia nihil exstet , quin ex ambobus conflatum sit. Quz senteptia et mihi arrideret, si aliter locutus esset poeta, verbi causa ἐπεὶ ἀμφοτέρων δίχα μηδέν. Aliorum interpretationes, e quibus nihil proficias, pretermittendas censemus, V. 126—128. Simplicius Phys. fol. 9, a : Mec ὀλίγα δὲ πάλιν περὶ τῶν δυοῖν στοιχείων εἰπὼν (ὁ Παρ- μενίδης) ἐπάγει xal τὸ ποιητιχόν, λέγων οὕτως" ai γὰρ στεινότεραι---,χυδερνᾷ. V. 129—131 (m. y. — θηλυτέρῳ) cum praecedentibus junguntur apud eumdem Aristotelis interpretem Phys. fol. 7, a. V. 126. In codd. legitur αἱ γὰρ στεινότεραι ποίηντο, cujus loco vulgavi πεποίηντο, Metrum igi- tur non constat nisi ot diphthongo ante sequentem vocalem ἡ correpta ac simul posteriore syllaba in πυρός propter arsin producta. Ceterum quantum e Simplicii verbis conjicere licet, aí spectat ad co- ronas (στεψάνας) sive orbes partim ztheria, partim terrena materie compositos, alium supra alium sitos , quibus mundum constare putavit Parmeni- des et quorum in medio Deam reperiri nature moderatricem statuit, Huc pertinent que Sto- bzeus Ec!. phys, I, 33 p. 482 servavit et qua de Parmenide affirmat Cicero de Nat. Deor. I, 11. Quum aí στεινότεραι sint coronze angustiores , du- bium videtur utrum ez; quz has excipiunt supra illas an infra sita sint, Sed prius illud vix conci- liari cum Parmenidis sententia poterit, quem manifestum est ita de his rebus disserere, ut or- bem supremum eumque omnia cingentem οὐρανόν sive ὄλυμπον ἔσχατον (cf. v. 141) vocet, infra bunc angustiores orbes, quos hic commemorat, pri- mum lucis, deinde noctis collocet atque inter has mediam versari Deam perhibeat. Cf, Stob. 1. 1. Plutarch. de Plac, phil. II, 7. Galen. Hist. Phil. c. XI. Euseb. Prep. Ev. XV, 38. — πυρὸς ἀχρίτοιο non explico h. l. ignem magnum et ingentem, sed ut plerique interpretum voluerunt non purum et tenebris mixtum. V. 1238, iv δὲ μέσῳ τούτων Δαίμων ) Diemonem mundique animam a Parmenide Δίχην et ᾿λἀνάγχην nominatam esse prodit Stob. Ecl. I, p. 484, Ἀφροδίτην Plutarch. Amator. 12. Ex qua nominis discrepantia colligendum nullo vocabulo hanc deam a philosopho insignitam esse, V. 129. Pro vulgata πάντα γὰρ στυγεροῖο Kar- stenius dedit πάντα γ᾽ ἄρα, l'rellerus in Hist. phil. P. 96 παντὸς γὰρ στυγ.; mihi ponendum videtur πάντη γὰρ. Dea Parmenidis appellatur ἀρχή simi- liter atque apud Orpheum frag. 15 p. 508 ed. Herm. ἔρως vocatur μέγας ἀρχὸς ἁπάντων. V. 130. Apud Simplicium hic versus sic scribi- tur: πέμπουσ᾽ ἄρσενι θῆλυ μιγέν, τό τ᾽ ἐναντίον αὖ- θις. Karstenius edidit μίγεν, pro ἐμίγησαν positum putans. Idem vir doctus ἀρχὴ πέμπουσα pro no- minativo absoluto accepit hac constructione : πάντα τῆς ἀρχῆς πεμπούσης μίγεν (ἐμίγησαν) ἄρσενι θῆλυ x. T. À.; sed in commentario hanc emenda- tionem proposuit : πέμπε σὺν ἄρσενι θῆλυ μιγῆναε ἐναντία τ᾽ αὖθις. Ex hac emendatione verba μιγῆναι ἐναντία τ᾽ cum Prellero l. c. prohanda censui, Porro notamus πέμπουσ᾽. ..uty7jvat recte comparari a Karstenio cum junctura Homericall. a, 8 : ξυνέηχε μάχεσθαι. De reliquo participium πέμπουσ᾽ ideo su- 128 Πρώτιδτον μὲν Ἔρωτα θεῶν μητίσατο πάντων. * * * Εἴσῃ δ᾽ αἰθερίην τε φύσιν «d τ᾽ ἐν αἰθέρι πάντα σήματα xal καθαρᾶς εὐαγέος ἠελίοιο 185 λαμπάδος ἔργ᾽ ἀΐδηλα xal ὁππόθεν ἐξεγένοντο, ἔργα τε χύχλωπος πεύση περίφοιτα σελήνης καὶ φύσιν εἰδήσεις δὲ καὶ οὐρανὸν ἀμφὶς ἔχοντα, ἔνθεν ἔφυ τε χαὶ ὥς μιν ἄγουσ᾽ ἐπέδησεν ἀνάγχη πείρατ᾽ ἔχειν ἄστρων. * * 140 πῶς γαῖα καὶ ἥλιος ἠδὲ σελήνη αἰθήρ τε ξυνὸς γάλα τ᾽ οὐράνιον xal ὄλυμπος ἔσχατος ἠδ᾽ ἄστρων θερμὸν μένος ὡρμήθησαν γίγνεσθαι. Νυχτιφαὲς περὶ γαῖαν ἀλώμενον ἀλλότριον φῶς. * * * PARMENIDIS Primum quidem omninm deorum formavit Amorem. * á* * Cognosces autem et telberiam naturam et qnzecumque sunt in el heresigna et clarz facis rotundi solis labores occultos et unde hsc exatiterint, gestaque rotunda disces cireumvaga lunae naturamque; pernosces quoque ccelum omnia cingens , et unde exstiterit et quomodo regens ipsum necessitas illi ut astrorum terminos teneat. [gamt, * * k quomodo terra et sol atque luna communisque eether, lacteusque orbis et olympus summus alque astrorum fervida vis ceperint exsistere. * *k * Nocte lucens terram ambiens tumen alienum. * * * spicamur non esse sollicitandum quod fieri potest, ut Simplicius verbum finitum versu sequenti de- mum a poeta post ἄρσεν θηλυτέρῳ positum omi- serit. V. 132. Laudant hunc versum Plat, Sympos. p. 178. B ; Aristot. Metaph. I, 4 p. 646, E; Plu- tarch. Amator. p. 756, F (tom. IX p. 3a ed. Reisk.); Sextus Empir. adv. Math. IX, 9 ; Stobzus Ecl. Phys. I, 10 p. 274; Simplic. ad Arist. Phys. f. 9, a. Amorem Parmenidi primum rerum moto- rem fuisse testis est Àristoteles Metaph. I, 4, pre- ter quem Cicero bellum etiam, discordiam, cupi- ditatem ab eodem philosopho rebus generandis adhibitam esse prodit de Nat. Deor. I, 11. Cf. Plat. Conviv. p. 195. Huc etiam pertinere volunt Aristotelisverba Metaph. I, 5 de Parmenide dicta : δύο τὰς αἰτίας xal δύο τὰς ἀρχὰς τίθησι, quod non liquet ac vel propterea dubium est, quia Stagi- rita Eleate de visis et opinionibus placita male . explicuit, Vide quz notavimus ad v. 113. V. 133—139 {εἴσῃ δ᾽ αἰθερίην----ἄστρων) affe- runtur a Clemente Alexandrino Strom. V extr. p. 614, À. His verbis Parmenides accurate terrena, zetheria et coelestia se traditurum profitetur. Ter- rena probabile est in antecedentibus quz perie- runt ab eo memorata esse. In aethere collocat so- lem, lunam aliaque sidera, in cclesti regione supra ztherem stellas inerrantes, Cf. Plutarch. adv. Colot. p. 1114. V. 134. εὐαγής, cujus « hic producitur, vix aliter interpreteris quam cum Heinrichio rotundus. Suidas εὐαγής" καλῶς περιηγμένος καὶ μεταφοριχῶς κύκλος, corrige κυχλοειδής. Cognata sunt περιαγής et περιηγής. V. 136. περίφοιτα ἃ Scaligero restitutum est; antea legebatur περὶ φοιτά. | V. 138. Hunc versum et sequentem quumJn Clementis cod. Par. et editione Florentina turba- tos reperisset Stephanus, nulla mutatione sic edi- dit in Poesi philos. pag. 44 : "Ev0ev μὲν γὰρ ἔφυγε xal ὥς μιν ἄγουσ᾽ ἐπέδησεν ἀνάγχη πείρατ᾽ ἔχειν ἄστρων. | Metrum restituit Scaliger ibid. p. 217, servavit tamen post ἔφυ particulam γε, in cujus locum po- steriores horum carminum editores rectius substi- tuerunt τε, V. 140—143 (πῶς γαῖα --- γίνεσθαι ) exstant in Simplicii Comm. ad Arist. de Colo ΠῚ f. 138, B Ald. et apud Peyron. pag. 55 sqq. In his versibus poeta ita usurpat voculam χαί, ut ea sejungantur majores mundi partes, de quibus ad vers. 133 locuti sumus. Itaque verba xal ἥλιος ἠδὲ σελήνη Al- θήρ τε ξυνὸς γάλα τ᾽ οὐράνιον ad eamdem referuntur regionem, Est autem hic usus congruens primarie hujus vocis potestati, de qua vide Hermanni dis- putationem opusc. III p. 15a seqq. | V. 141. αἰθήρ τε ξυνός ) ether a poeta ideo no- minatur ξυνός, quia ipsius judicio communis est soli, lune et lacteo orbi. V. r44. Hic versus quem servavit Plutarcb. adv. Colot. p. 1116, A (vol. X p. 590 R. ) una eum sequenti ad lunam refertur, quam plerique veterum solis luce illustrari censuerunt. Cf. Stob. CARMINUM ΒΕΠΙΟΥΙΖ. 345 Αἰεὶ παπταίνουσα πρὸς αὐγὰς ἠελίοιο. Ὡς γὰρ ἑκάστῳ ἔχει χρᾶσις μελέων πολυχάμπτων, τὼς νόος ἀνθρώποισι παρέστηκεν " τὸ γὰρ αὐτό ἐστιν ὅπερ φρονέει μελέων φύσις ἀνθρώποισι xol πᾶσιν xal παντί: τὸ γὰρ πλέον ἐστὶ νόημα. 160 Δεξιτεροῖσιν μὲν χούρους, λαιοῖσι δὲ χούρας. Οὕτω τοι χατὰ δόξαν ἔφυ τάδε νῦν τε ἔασι, καὶ μετέπειτ᾽ ἀπὸ τοῦδε τελευτήσουσι τραφέντα" τοῖς δ᾽ ὄνομ᾽ ἄνθρωποι κατέθεντ᾽ ἐπίσημον ἑχάστῳ. 129 Semper solis radios aspectans. Ἁ * á Nem ut cuique comparata est varie flexorum temperatio membrorum, sic cuique intellectus inest : hoc enim ipsum est quod sapit, corporis natura, hominibus el omnibus et singulis ; quod enim praevalet intelligentia est. [] [1 [1 Dextris quidem partibus pueros, lzvis autem puellas. * $* Li Sic quidem ex opinione lic exstiterunt et nunc sunt , ac postea dehine maturitatem consecuta interibunt ; his autem liomines nomen cuique certum imposuerunt. AAMHAA AIIOZIIAXZMATIA. 1. Καταλογάδην μεταξὺ τῶν ἐπῶν ἐμφέρεταί τι ὑησείδιον, ὥς αὐτοῦ Παρμενίδου,, ἔχον οὕτως " « ᾿Επὶ τῷδέ ἐστι τὸ ἀραιὸν xoi τὸ θερμὸν xal τὸ φάος καὶ τὸ μαλθαχὸν xat τὸ χοῦφον, ἐπὶ δὲ τῷ πυχνῷ ὠνό- Ecl. phys. I, 27 p. 556. νυχτιφαές pro vulg. νυχτὶ φάος emendavit Scaliger apud Stephanum in Poesi philos. p. 217. Idem arrisit Casaubono ad Diog. Laert. 1I, x. V. 145 legiturap. Plutarchum Qu. Rom. p. 283, B;de Fac. lun. p. 929, A (vol. VII p. 138; vol. IX p. 671 R.) V. 146—149. Ut universam mundi machinam duobus elementis constare docuit Parmenides : ià singulorum hominum naturam et ingenium elementorum temperatione oriri his verbis signi- ficat. Quum autem quattuor versus in hanc sen- tentiam scripti apud Aristotelem Metaph. IIT, 5 p. 671, C, et Theophrastum lib. de sensu et sen. sil. init. reperiantur, in constituendo textu modo Áristotelern, modo Theophrastum secuti sumus, V. 146. Aristoteles praebet ὡς γὰρ ἕκαστος ἔχει χρᾶσιν μελέων πολυχάμπτων. contra Theophrastus ὡς γὰρ ἑχάστῳ ἔχει χρᾶσις μελέων πολυπλάγχτων. V. 147. Aristoteles παρίσταται, quod metro re- luctatur ; recte Theophrastus παρέστηχεν. V. 148. τὸ γὰρ αὐτό ἐστιν ὅπερ) Sensus : mem- brorum compages est id ipsum quod sapit, sive νοῦς ipse. V. 149. τὸ γὰρ πλέον ἐστὶ νόημα) Hac Theo- phrastus 1, c, ita exponit : Δυοῖν ὄντοιν στοιχείοιν χατὰ τὸ ὑπερθάλλον ἐστὶν ἢ γνῶσις" ἐὰν γὰρ ὅπερ- αἴρῃ τὸ θερμὸν ἢ τὸ ψυχρόν, ἄλλην γίνεσθαι τὴν διά- γοιαν, Quare πλέον híc non est plenum , ut censet Preller, Hist, phil. p. 98. V. 150, Exstat hic versusapud Galenum in Hip- PNILOS. GAEC. pocr. Epidem. VI, 48 Comment. II T. IX p. 43o ed. Charter. Ad sententiam qaod attinet, idem multi antiquorum de hac re judicarunt, Vide Me- nag. ad Laert. lib. II, 9 p. 75 ed. Meibom. Inse- ram hic Parmenidis versus de hominum genera- tione quos latine redditos exhibet Coelius Aurelia- nus de Morb. chron. IV, 9 p. 545 ed, Wetsten : Femina virque simul Veneris quum germina miscent Venis, informans diverso ex sanguine virtus , Temperiem servans , bene condita corpora fingit ; At si virlutes permixto semine pugnent Nec faciant unam , permixto in corpore dirae Nascentem gemino vexabunt semine sexum. V. 151. Absoluta posteriore carminis parte coronidis loco hos tres versus posuit Parmenides, quos servavit Simplicius ad Arist. de Celo III, f. 138, b; apud Peyron. p. 55 seq. Simplicii verba sunt : Παραδοὺς δὲ τὴν τῶν αἰσθητῶν διαχό- σμησιν ἐπήγαγεν" Οὕτω xot x. τ᾿ À. Pro. ἔφυ Moer- beca in codice suo male legerat ἔφη, verüt enim inquit. 1n exitu hujus versus vulgatam scripturam νῦν ἔασι correxit Peyronus inserta copula τε, quam expressit etiam Moerbeca et nunc sunt et postea. V. 153. Pro τραφέντα idem Moerbeca inve- nerat γράφοντα, scribentem interpretans. Hujus er- rores postea vulgavit Áldinz editionis interpres. V. 153. Ultima verba ἐπίσημον ἑχάστῳ recte transposuit Karstenius, quum ἑχάστῳ ἐπίσημον metro repugnaret. 1. Hiclocus apud Simplieium versibus 119 ἀντία 9 130 μᾶσται τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ ζόφος καὶ τὸ σχληρὸν xal τὸ βαρύ. Ταῦτα γὰρ ἀπεχρίθη ἑκατέρως ἑχάτερα. » Sim. plicius ad Aristotelis Phys. I f. 7, b. 2. Suidas v. Μαχάρων νῆσοι, ἣ ἀκρόπολις τῶν ἐν PARMENIDIS FRAGMENTA. Βοιωτίᾳ Θηδῶν τὸ παλαιόν, ὡς ἸΙαρμενίδης. Simili- ter Photius Lex. v. μαχάρων νῆσος. Adde Hesych. v. μαχάρων νῆσος, qui quidem Parmenidis no- men omittit, γύχτ᾽ dba? x. τ. À. et 120 τῶν σοι ἐγὼ x, τ. λ, in- terpositus non solum ob ipsius Simplicii dubita- tionem significatam verbis ὡς αὐτοῦ Παρμενίδου, sed etiam quia Parmenidem prosa oratione scri- psisse veteres non produnt, jure a Karstenio pro interpretamento habitus est, quod postea a li- brariis philosophi versibus esset adsutum. Cete- rum verba ἐπὶ δὲ τῷ πυχνῷ ὠνόμασται non bene re. spondentia superioribus sic corrigo : ἐπὶ δ᾽ ἐχείνω τὸ πυχνὸν ὠνόμασται ( scil. ὑπὸ τοῦ Παρμενίδου) xai τὸ ψυχρὸν x. τ. À. 2. Hac non e Parmenidis carminibus, sed ex alio nescio quo scriptore petita videntur. Vide imprimis grecum Lycophronis interpretem ad Cass. vss. 1194— 1204. Adde Eustath. ad Od. δ’ p. 1509. ΡΗΖΕΈΑΤΙΟ DE EPICHARMO. Epicharmus, patrià Cous (1), sed a plurimis Siculus (4) habitus, quod trimestris fere in Sici- liam delatus maximam vite partem ibi transegis- set, non modo inter Pythagoricos philoso- phos (3), sed etiam inter comicos poetas nomen suum professus est. Quum enim Bacchi festum tam trageedize quam comoediz origo fuerit , e qui- bus altera a dithyramborum , altera a fescennino- rum versuum (φαλλικῶν ἀσμάτων ) cantoribus in- venta fertur, donec incompositum primo carmi- num genus a multis tractatum poetis paulatim perfectum. atque ad altiorem dignitatis gradum evectum est : poliendis rudibus comedia initiis primus apud Siculos manum admovit Aristoxenus Selinuntius (4) ; Epicharmus vero circa Ol. LX XV tantum artis adhibuit, ut ipse comceediz inventor jre meritoque diceretur (5). Sapiens videlicet talium rerum arbiter comeediam cujus etiam tum vilia erant et levia argumenta, qua omni gravi- late et. venustate carerent, sic immutavit, ut poesis formam , quoad ejus fieri posset , omnibus numeris absolutam exhiberet. Quamobrem Gram- matcus de comoedia apud Dindorf. p. XII haec ait : Ἐπίχαρμος οὗτος πρῶτος τὴν κωμῳδίαν διεῤ-- ῥιαμένγν ἀνεχτήσατο, πολλὰ προσφιλοτεχνήσας᾽ Ἰρύνοις δὲ γέγονε xavk τὴν ογ΄ Ὀλυμπιάδα, τῇ δὲ ποιήσει γνωμιχὸς xal εὑρετιχὸς xal φιλότεχνος. Epi- ciarmus igitur quum suopte ingenio et inveniret et inventa ad eximiam quamdam pulchritudinis εἴ artis speciem , quas ipsius animo obversabatur, referret, primus fabularum auctor ab Aristo- tele (6), comoediae autem princeps a Platone (7) nominatus est. Huc accedit quod prater cztera que in praestanti poeta inesse debent omnem phi- losophiz vim et majestatem mente coniplexus erat. Etenim postquam diuturna rerum divina- rum humanarumque contemplatione excitatus ingenium ad altitudinem extulit, a servilibus di- cteriis et vulgaribus facetiis, quibus vel apud Atti- cos Cratinus et Aristophanes, illa veteris comoediae ornamenta, delectabantur,hujus animus abhorrere ccepit. Statuebat omnium disciplinarum reginam philosophiam solam vitsze magistram vitiorumque expultricem esse, sed Hieronis tyrannide ἃ pro- fitendis publice sapienti: precepüs deterritus Pythagorice rationis granditatem cum poetica facultate copulavit, quo facilius scenz przsidio ab adversariis tutus Pythagore dogmata in lucem atque in hominum celebritatem proferret. Quo- circa comadiae ita jecit, fundamenta, ut in iis quas docuit fabulis boni malique causas aperiret simulque hominum mores, ingenia eorumque abditos recessus patefaceret et mortales doctrina excellentia sententiarumque gravitate alliceret. Adde quod virtutum vitiorumque exempla ex ipsa natura expressa exhibuit et audientium àni- | mos tam suavitate delectare, quam rationibus ad virtutis studium convertere conatus est. Sed quo- niam nibil ad vitam humanam regendam aptius et ad civitates quolibet bonorum genere cumu- landas accomimodatius est, quam rectus deorum cultus : pravas que tum ferebantur de diis opi- niones ex hominum mentibus evellere poetarum- que commenta verborum suavitate infirmare ten- (1) Diog. Laert. VIIT, 78 : Ἐπίχαρμος Ἠλοθαλοῦς, Κῷος, ταὶ οὗτος ἤχουσε Πυθαγόρου. Τριμηνιαῖος δ᾽ ὑπάρχων &rm- νέχϑη τῆς Σιχελίας εἰς Μέγαρα, ἐντεῦθεν δὲ εἰς Συραχούσας, ὡς φησι καὶ αὐτὸς ἐν τοῖς συγγράμματι. (2) Cicero Tuscul. 1, 8 : Sed tu mihi videris Epicharmi, nti, nec insulsi hominis, ut Siculi, sententiam sequi. Cf. Arstot. de Poetica cap. 3; Horat. Epist. lib. Il, 1, 58. Slenbanus Byzantius Crastum ei patriam fuisse scribit. Ait enm s. v. Κραστός᾽" πόλις Σιχελίας τῶν Σιχανῶν. 'Ex ταύτης ἵν ᾿Επίχαρμος ὁ κωμιχός. . (3) Diogenes Laertius i. c. : Οὗτος ὑπομνήματα καταλέ- Fxxtv, ἐν οἷς φυσιολογεῖ, γνωμολογεῖ, ἱἰατρολογεῖ. Cf. Meursium δὰ Helladium p. 65, et Fabric. Biblioth. Gr. II P. 302 ed. Harl. Sed hac scripta ei supposita fuisse con- jemus ex Athen. XIV p. 648, D. Vid. adn. 10. (4) Hephaestion de Metris p. 45 ed. Pors. : Ἀριστόξενος δ᾽ ὁ Σελινούντιος Ἐπιχάρμον πρεσθύτερος ἐγένετο ποιητής, οὗ xal αὐτὸς Ἐπίχαρμος μνημονεύει [ vide vss. 126-127], καὶ τούτον τοίνυν τοῦ Ἀριστοξένου μνημονεύεταί τινα τούτῳ τῷ μέτρῳ γεγραμμένα τίς ἀλαζονίαν πλείσταν παρέχει τῶν ἀν- θρώπων ; τοὶ μάντεις. (5) Aristoteles de Poelica cap. 3 : Τῆς μὲν χωμῳδίας ot Μεγαρεῖς ( ἀντιποιοῦνται ) οἵ τε ἐνταῦθα ὡς ἐπὶ τῆς παρ᾽ αὐ- τοῖς δημοχρατίας γεναμένης καὶ οἱ ἐκ Σικελίας, ἐχεῖθεν γὰρ ἣν ᾿Επίχαρμος ὁ ποιητής, πολλῷ πρότερος ὧν Χιωνίδον xai Μάγνυγος. (6) Aristoteles de Poetica cap. ὅ : Τοῦ δὲ μύθους ποιεῖν Ἐπίχαρμος καὶ Φόρμις ἦρξαν. Τὸ μὲν οὖν ἐξ ἀρχῆς ἐκ Σικε- λίας ἦλθε. . (7) Plato Theztet. pag. 152. E. : Kal τῶν ποιητῶν ol &xpot τῆς ποιήσεως ἐχατέρας, χωμῳδίας μὲν "Brizaouo, τραγῳδίας δὲ “Ὅμηρος. 9. 122 tavit, Quapropter argumenta ex antiquis illis fabulis, que de diis narrabantur, tractanda sibi sumsit, sed aliter in hac materia atque Cratinus omninoque Áttici poete versatus est. Sic enim omnia quz ad res divinas pertinerent conforma- vit populoque spectanda proposuit, ut Pythago- rica discipline decreta servaret. Itaque deorum numen non sustulit, sed ad rerum nature vires revocavit, Quippe nequaquam Muse Epicharmee consilium erat deorum sanctitatem violare, sed dubitationes de rebus divinis ortas, quibus mer- talium mentes agitarentur, spectatoribus eximere. Nam religionis sanctitate et pristino deorum cultu imminuto, aucta vero animorum sagacitate et crescente litterarum lumine jam tum plurimi re- rum nature corpus scrutari multumque de uni- versi hujus parente ac de divina natura etpotentia disputare consueverant. Quid? quod non defue- runt qui providentia mundum administrari nega- rent. Id partim certissimis veterum testimoniis constat, partim probabili conjectura e multis indiciis concluditur. Quo in genere memorabile est quod de Hierone, Epicharmi equali, apud Ciceronem de Nat. deor. I, 2a relatum legimus. « Roges me, quid aut quale sit deus : auctorc utar Simonide, de quo cum qussivisset hoc idem tyrannus Hiero, deliberandi sibi unum diem po- stulavit : cum idem ex eo postridie quzreret, biduum petivit : cum szbius duplicaret numerum dierum admiransque Hiero requireret, cur ita faceret : Quia, quanto, inquit, diutius considero, tanto mihi res videtur obscurior. Sed Simonidem arbitror (non enim poeta solum suavis, verum etiam cseteroqui doctus sapiensque traditur ) quia multa venirent in mentem acuta atque subtilia, dubitantem, quid eorum esset verissimum, de- sperasse omnem veritatem, » Epicharmus igitur ingenii ostentandi opportunitate usus hanc rerum universitatem deorum numine plenam rebusque quae sub oculos cadunt atque omnibus naturis divinitatem et sternitatem inesse dixit, In quo miranda est poetae constantia , quod numina quasi imagines quasdam esse censuit, quibus tanquam integumento cunctarum rerum divinitás significa. retur. Huc referendum Menandri illud apud Mei- nekium p. 196 : . Ὁ μὲν Ἐπίχαρμος τοὺς θεοὺς εἶναι λέγει ἀνέμους. ὕδωρ, γῆν; ἥλιον, πῦρ, ἀστέρας. Atque aeternitatem quidem deorum iis versibus docet Epicharmus quos ex Álcimo Diogenes Laer- tius III, 10 servavit. Vid. vss. 177-194. Quo loco simul perpetuam rerum omnium inutationem flu- mini similem tangit, quam a Siculo poeta tradi- DE EPICHABRMO. tam respicit Plato Thest, p. 153, E. Porro Deum prepotentem esse eumque animadvertere quid quisque hominum agat ac sentiat, illis versibus docet qui sunt apud Clementem Alexandrinum Strom. V p. 708. Vid. vss. 297-298. Praeterea omnem non tantum cogitandi, sed etiam sen- tiendi vim in solo animo positam esse : corpus ipsum ejusque sensus nihilsentire arbitratus est. Ostendit hoc dictum ejus νόος 6p7 xal νόος ἀχούει, vdÀÀa χωφὰ xal τυφλὰ ἃ Plutarcho Morall. p. 98, B, laudatum et ab alis veterum frequentatum. Hujus effati memor Cicero Tusc. I, 20 scribit: « Ut facile intelligi possit, animum et videre et audire, non eas partes, qua quasi fenestre sunt animi. » Exagitat illam opinionem Lucretius III, 36 : Dicere porro oculos nullam rem cernere posse, sed per eos animum ut foribus spectare reclusis, desipere esf, Hoc posito consequens erat, ut animus ad viven- dum adeo non corpore egeret, ut post illius mortem in ztherem abiret ibique vigeret. Verba poete quibus talis sententia continetur exstant apud Plutarchum in Consolatione ad Apollonium P. 110, A ( vss. 263-264) : Συνεχρίθη καὶ διεχρίθη χἀπῆνθεν, ὅθεν ἦνθεν, πάλιν͵ γᾶ μὲν εἰς γᾶν, πνεῦμ᾽ ἄνω. Τί τῶνδε χαλεπόν; [οὐδὲ &v. Adjiciamus simile placitum quo animorum im- mortalitatem cum providentia divina conjungit, que bonis praemia , malis poenas post hanc vitam statuat. Ait enim apud Clementem Alexandrinum Strom. IV pag. 640 Potter. (vss. 295.296 ) : Εὐσεδὴς νόῳ πεφυχὼς οὐ πάθοις χ᾽ οὐδὲν xaxov κατθανών" ἄνω τὸ πνεῦμα διαμενεῖ κατ᾽ οὐρανόν. In Ulixe naufrago illum heroem cum Eumzseo su- bulco de mente per omnem rerum creatarum seriem fusa disserentem induxit. Sic enim apud Diogenem Laertium III, 16 ait(vss. 206-212]: Εὔμαιε, τὸ σοφόν ἐστιν οὐ καθ᾽ £v μόνον, ἀλλ᾽ ὅσσα περ ζῇ, πάντα xal γνώμαν ἔχει, κτλ. In eamdem personam conveniunt verba de simili- tudine et cognatione qua tanquam firmissimo vin- culo natura animantes inter se colligaverit ( vss. 213-217) * Θαυμαστὸν οὐδὲν ἁμὲ ταῦθ᾽ οὕτω λέγειν xal ἀνδάνειν αὐτοῖσιν αὐτοὺς καὶ δοχεῖν χαλῶς πεφύχειν, Καὶ γὰρ à χύων χυνὶ χάλλιστον εἶμεν φαίνεται xal βοῦς βοΐ, ὄνος δ᾽ ὄνῳ κάλλιστόν [ἐστιν ὅς δ᾽ of. DE EPICHARMO. Ceterum. ex Epicharmi fragmentis intellipitir, plerasque ejus comeedias argumentum habuisse fabulosum, quod ita procul dubio exornavit poeta, ut fictas de diis narratiunculas vel refuta- ret vel in alienam sententiam detorqueret earum- que i locum decreta Pythagorea substitueret. De numero fabularum e quarum inscriptionibus conjicimus duodeviginti fere dramata ad historiam fabularem vel commentitias illas de diis narratio- nes pertinuisse vetus controversia est. Etenim Grammaticus (8) de comoedia antiqua apud Din- dorf. p. XII quadraginta dramata ei tribuit, Sui- das (9) quinquaginta duo, Lycon vero ab hoc citatus triginta quinque, ita ut reliquas fabulas prospuriis(10) habuerit. E recentioribus Meursius quadraginta fabularum Epicharmearum nomina collegit in adnotationibus ad Helladium p. 61.64, totidemque Fabricius habet Biblioth, Grec. II pag. 300-302 ed. Harl., nisi quod in discernendis quibusdam comoediis duplici titulo instructis ab illo dissentit. Sed ad Lyconis rationem proxime accessit Bergkius de Reliqq. com. Attic. ant. pag. 149 triginta sex fabulas Epicharmum scri- psisse existimans, Equidem ad componendam hanc litem deesse ΒΟ 15 satis magnam testimonio- rum et fragmentorum vim atque copiam ratus neque Meursii neque Fabricii sententiam impu- gnabo, sed probato maximam partem Bergkii judicio ad Lyconis numerum redibo. Sunt igitur hi triginta quinque comoediarum tituli : ᾿λγρωστῖ- γος, Δλχυών, Ἄμυχος, Ἁρπαγαί, Βάκχαι, Βούσι- pic, T€ καὶ Θάλασσα, Διόνυσοι, ᾿Ελπὶς ἢ Πλοῦτος, "Eoprà xai Νᾶσοι, ᾿Επινίχιος, "Hn γάμος, Ἧρα- χλῆς παράφορος (quum alii duplicem de Hercule fabulam, quarum altera ἩἫἩ ραχλῇῆς παρὰ Φόλῳ, altera Ἣ ραχλξῆς ἐπὶ τὸν ζωστῆρα inscripta fuit, di- singuant) , Θεαροί, Κύχλωψ, Κωμασταὶ ἢ "Hoz στος) Αὐγος xat Λογέννας, Μεγαρίς, Μῆνες, Μοῦ- σχι, Ὀδυσσεὺς αὐτόμολος, Ὀδυσσεὺς ναναγός, Ὀρύα, Περίαλλος, Πέρσαι, Πίθων, Πύῤῥα ἡ Προμαθεύς, Σειρῆνες, Σχίρων, Σφίγξ, Τριαχάδες, Τρῶες, Φιλο- χτήτης, Χορεύοντες sive Χορευταί ( vid. Herodian. περὶ μονήρους λέξεως p. 12; 7) , Χύτραι. Ex ipsis vero comeediarum reliquiis patet Epi- charmum in aliis fabulis res divinas et sapientiz mysteria attigisse, in aliis res humanas et vitam communem adumbrasse. Quo in genere nihil 133 praclarius est descriptione parasiti apud Athe- nzxum VI, 236, Ε ( vid. vs. 29-45) et Herculis voracis apud eumdem X, 411. A ( vid. vs. 13-16). In ea fabula qua "Hzc γάμος inscribebatur omnia ciborum , imprimis piscium et volatilium bestia- rum genera commemorantur, ut prope nihil in terra, nihil in. mari, nihil in aere esse videatur esculentum , quod non coelestibus convivis in ce- lebrandis Juventatis Herculisque inter divos re- lati nuptiis apposituin fuisse poeta fingat. Quum autem Epicharmus Ciceroni (11) homo acutus nec insulsus , ut Siculus, visus sit, quia omnes Siculi faceti, lascivi et dicaces erant (12), opere pretium est , sales etiam et facetias, quibus dicta quaedam conspersa sunt considerare. Huc pertinet amphi- bolia verborum γέρανον et γ᾽ ἔρανον apud. Athe- neum VIII p. 338, D ( vid. vs. 123-125) , alter- catio de tripodis nomine apud eumdem II, 49, C (vs. 228-231 ), porro haud inficetus vocum con- trariarum usus, ut in verbis τόκα μὲν dv τήνοις ἐγὼν ἦν, τόχα δὲ παρὰ τήνοις ἐγώ apud Demetr. de Eloc. 24 ( vs. 261 ), et πολλοὶ στατήρες, ἀποδο- τήρες οὐδὲ εἷς in Etym. Magn. 725, 35 ( vs. 151), imprimis autem egregium gradationis exemplum éx μὲν θυσίας θοίνα, ἐκ δὲ Oolvac πύσις ἐγένετο. B. χαρίεν, ὥς γ᾽ ἐμὶν Boxet, Α΄ ἐκ δὲ πόσιος χῶμος, ἐκ χώμου δ᾽ ἐγένεθ᾽ δανία, ἐχ δ᾽ ὑανίας δίχα, "x δίχας δ᾽ ἐγένετο καταδίκα, ἐχ δὲ χαταδίχας πέδαι τε xal σφα- λὸς xal ζαμία apud Athen. II, 36, C ( vs. 223- 227 ). Alia in hisce fragminibus ad hominum mo- res spectant, velut vs. 468 οὐ λέγειν τύγ᾽ ἐσσὶ δει- voc, ἀλλὰ σιγὴν ἀδύνατος, vs. 262 οὐ φιλάνθρωπος τύγ᾽ doc', ἔχεις νόσον, χαίρεις διδούς. Cf. vss. 274, 294. Insunt etiam vitz prudenter agenda przce- pta ( cf. vss. 354, 269, a71 Jatque alia quz sin- gula persequi mihi non libet. Incerta esse putamus effata que ἃ Clemente Strom. IV p. 640 et V p. 708 (vss. 1495-296 et vss. 297-298 ) afferuntur, sed obelum iis apponere non ausi sumus. Paro- diarum quibus raro usus est Epicharmus teste Athenzo XV pag. 698, C, nullum in his qui ex- stant versibus vestigium relictum 6556 apparet. Versuum duplex ratio est, siquidem alii quasi leni quodam et 2quabili verborum flumine de- currunt , alii asperum quid et pingue sonant, ut pane inconditos esse perhibeas. Itaque promiscae fere in trocheorum locum anapesti, dactyli, -——————— —————.—«———AB—, KK KCN (8) Grammaticus de comoed. antiq. ap. Dind. p. ΧΙ : Σώζεται δὲ αὐτοῦ δράματα μ', ὧν ἀντιλέγονται δ΄. (9) Suidas p. 1415 ed. Gaisf. : ᾿Επίχαρμος---ἐδίδαξε δὲ ἀάματα νδ΄, ὡς δὲ Λύχων φησί, τριάκοντα πέντε. (10) Supposititia queedam scripta fnisse quorum auctor YTugo Epicbarmus haberetur, aperte dicit Athenzeus X1V Ρ 648, D : Τὴν μὲν ἡμίναν ol τὰ εἰς ᾿Επίχαρμον ἀναξερό- WMyx ποιήματα πεποιηχότε: οἴδασι.. .... cà δὲ ψευδεπιχάρμεια ταῦτα πεποιήκασιν ἄνδρες ἔνδοξοι, Χρυσόγονός τε ὁ αὐλητής, ὥς φησιν ᾿Αριστόξενος ἐν ὀγδόῳ πολιτιχῶν νόμων, τὴν Πο- λιτείαν ἐπιγραφομένην. Φιλόχορος δ᾽ ἐν τοῖς περὶ μαντικῆς ᾿ξιόπιστον τὸν εἴτε Λοχρὸν γένος ἢ Σιχνώνιον τὸν Κανόνα xai τὰς Γνώμας πεποιηχέναι φησίν. (11) Cicer. Tuscul. I, 8. (12) Ceelius ap. Quintilian. VI, 3, 41. 131 spondei succedunt, Placuerunt autem poetz pre- ter czteros versus tetrametri trochaici quibus tri- metros iambicos alternis immiscet, His accedunt dimetri et tetrametri anapzstici, quo metro totas comoedias ab eo compositas esse testatur Hephz- stion p. 45 (13). | Comparare Epicharmum cum atticee comeediz principibus ejusque virtutes cum illorum poeta- rum laudibus contendere non est in animo , quo- niam uberiorem hoc quam hic locus capit dispu- tationem desiderat. In quo hoc quoque perin- commode accidit, quod nulla Epicharmi comedia integra ad nostram etatem mansit, ita ut qua fuerit non tantum singularum partium venustas, sed totum compositionis artificium scire nobis hodie non liceat. Id vero nemo negabit , etiamsi puriore dialecto (14) dorica Siculus vates usus esse dicatur, hunc attici sermonis gratiam et venerem poetarumque Atticorum elegantiam non zquasse, limatiores esse Aristophanis quam Epicharmi nu- meros, at sententiarum gravitate, ingenii acu- mine et doctrinz prasstantia Epicharmum caeteris omnibus qui cum eo de palma certant superiorem esse, Nam reliqui omnes poetz comici quamvis acerrimi vitiorum reprehensores fuerint, tamen indicio sunt, quanto facilius sit reprehendere quam emendare. Nimirum tam singulorum homi- nun quam reipublicae vitia et mala notasse con- tenti, tollere vitia et mederi malis consiliorum bonitate praceptorumque firmitate nunquam stu- duerunt, Qua quum ita sint, Epicharmus meritis laudibus a Platone et Aristotele celebratus est, Inter Romanos cum alii Siculo vate delectati videntur, tum Plautus qui unus hodie superest e comicorum latinorum coryphaeis, in quo illam antique et vornacula festivitatis imaginem possi- mus agnoscere, Neque tamen ipse usquam diserte testatur, se Epicharii fabulas vel studiose lecti- tasse vel initatum esse. Falluntur enim qui eo referunt verba e Menzecliunorum prologo vs. 11-14: DE EPICHARMO. Atque adeo lioc argumentum grze-zissat tamen : verum non atticissat , at sicilissitat. Dalecampius certe ad Athenzi lib. IX p. 373, D, Plautum e Menandri Geminis Menzchmorum ar- gumentum sumsisse putavit. Utcumque est, hujus fabule fontem ignoramus. Quod autem antiquita- tis studiosorum judicia secutus Horatius lib. II epist. I vs. 58 scripsit, Plautum ad exemplar Si- culi properare Epicharmi, non eo spectat qno plerique volunt. Neque enim fabulas ejus ex- pressit Plautus, sed pro ea qua excelluit ingenii celeritate et magnitudine multas comeedias cum singulari laude properanter, ut Graecus poeta, composuit. Ergo non imitatione, sed natura duce Plautus gloriam Epicharmez similem consecutus - est. Epicharmi fragmenta inde a renatis litteris do- ctissimus quisque maxima cum voluptate legit. Exstant igitur jam multi ejus versus in sententiis Comicorum collectis ab Henr, Stephano, Guil. Morello, Jac. Hertelio et Hug. Grotio, item in Henr. Stephani Poesi philosophica. Sed deerat plenior reliquiarum .ejus συναγωγή, quam primus H. P. Krusemanus Harlemi 1834 edidit. Post hunc Henr. Ludolphus Ahrensius in Áppendice libri de dialecto dorica Gottinge 1843 divulgat. cum aliis poetis doricis Epicharmum recensuit. Eodem tempore Meinekius in Exercitationibus | philologicis quibus haud paucos Athenzi locos | eosque mire depravatos correxit utilem Epicharmo | operam navavit, His doctrin» subsidiis instructus novam versuum ejus recensionem aggressus sum. Itaque consultis ubique veterum monumentis, in quibus poetz fragmenta leguntur, emendatisque quz corrupta necdum ab aliis sanata erant Epi- charmum, quantum mihi licuit , restitui et carmi- na ejus latine interpretatus sum. Cseterum Ahren- sii exemplo pleraque vocabula in his versiculis dorico accentu notavi iis exceptis quie vel dubia sunt vel ab Epicharmo Atticorum more pronun- tiata videntur. (13) Hephaestion p. 45 : Παρ᾽ ᾿Ἐπιχάρμῳ ὃς καὶ ὅλα δύο δράματα τούτῳ τῷ μέτρῳ γέγραφε τοὺς Χορεύοντας καὶ τὸν Ἐπινίκιον. (14) Jamblichus vit. Pyth. 241 : Τὸν Ἐπίχαρμον τῶν δια- λέκτων ἀρίστην λαμδάνειν τὴν Δωρίδα. ἘΠΙΧΑΡΝΟΥ͂ AIIOXIIAXEM ATIA. AFPOZTINOEZ. Ὥς ταχὺ χόλαφος περιπατεῖ δεινός. (Etym. M. 525, 7 et Etym. Gud. 333, 37 ubi legitur ταχεῖ.) AAKYON. Αὐτότερος αὐτῶν. (Apollon, de pron. 80 B.) AMYKOZ. Ἄμυχε μὴ χύδαζέ μου τὸν πρεσθύτερον ἀδελφεόν. (Scholl. Soph. Aj. 737; Suid. s. v. χυδάζε- ται, qui ἀδελφόν.) Εἴγε μὲν ὅτι χεχομδώται καλῶς. (Etym. M. 311, 9 et Suid. s. v. ἐγχομδώσα-- σθαι, cf. Phot, Epist. 156 qui de Epicharmeo ἐγκεχόμδωται testatur et Hesych, ἐγκεχόμδω- ταε, ἐνείληται Unde Epicharmum éyxexópuOoxat scripsisse manifestum est.) APIIATAIL. “Ὡσπεραὶ πονηραὶ μαντίες, & αἴθ᾽ ὁπονεμόνται γυναίχας μωρὰς ἂμ. πεντόγχιον ἀργύριον, ἄλλαι δὲ λίτραν, ταὶ δ᾽ ἀν᾽ ἡμιλίτριον δεχομέναι καὶ πάντα γινώσχοντι [γ᾽ ἐχ λόγων]. (Pollux X, 81. ὥσπερ ai, --- Ultima verba quorum loco Bentlejus τῷ τηνᾶν λόγῳ conjecit. in codicibus desunt.) "Eyo γὰρ τόγα βαλάντιον λιτρᾶν EPICHARMI FRAGMENTA. 10. x«l δεκαλίτρων πλῆρες ἐξάντων τε xod πεντογχίων. (Ibid. ἐγὼ τόγε----λιτροχεδεχάλιτρος στατὴρ ἑξάντων τε πετόγχιον.) Ἃ δὲ Σιχελία πέποσχε. (Etym. M. 665, 1a.) BAKXAI. xai τὸν ἄρτον ἐπιχαλύψας ἐπιπλόῳ. (Athen. III, 106 F; vulgo ἐπικάμψας.) BOYZIPIX. Πρᾶτον μὲν αἴ χ᾽ ἔσθοντ᾽ ἴδοις νιν, ἀποθάνοις, βρέμει μὲν ὃ φάρυγξ ἔνδοθ᾽, dpa6st δ᾽ ἃ γνάθος, 16 ψοφεῖ δ᾽ 6 γόμφιος, τέτριγε δ᾽ 6 χυνόδων, σίζει δὲ ταῖς ῥίνεσσι, χινεῖ δ᾽ οὔατα. (Athen. X, 411 A et Eustath. 817, 10, πρῶ“ τον. Quibus verbis describitur Hercules.) TA ΚΑΙ GAAAZZA. TD" ὁρῇ βώχας [τε] πολλοὺς xal σμαρίδας. (Athen, VII, 313 A. ὀχχωρη.) Πόλτον ἕψειν ὄρθριον. (Athen, XIV, 648 B. πόντον.) χουρίδες τε qotvixtat. (Athen, III, 106 E.) 40 χἀσταχοὶ γαμψώνυχοι. (Athen. III, 105 B.) Ναὶ μὰ τὰν χράμθαν. (Athen. 1X, 370 B.) AGRESTIS. Quam celeriter ssevus colaphus decurrit. ALCYON. Magis ipee ipsis. AMYCUS. Amyce, ne convicieris majori meo fratri. Siquidem, quia bene involutus est. ... . RAPINJE. Malarum instar vatum, quz decipiunt slultas mulieres quincunce eris vel obolo vel semiobolo accepto alque omnia quidem e sermone intelligunt. Habeo enim hoc marsupium obolis et stateribus sextantibusque et quincuncibus plenum. Sicilia vero passa est. BACCH. Et panem omento tegens. BUSIRIS. Primum quidem si edentem illum videas, moriaris, intus fremit guttur sonatque maxilia , simul dens moiaris crepat, frendit dens caninus sibilat paribus et aures movet. TERRA ET MARE. Cito videt multos bocas multasque smarides. Pultem matutinam coquere. Squillaeque purpureze. Et astaci eurvis unguibus. Ne per brassicam. 135 136 Οὐδ’ ἀμαμαξύας φέρει. (Etym. M. 77,8.) AEYTEPOZ. Τοῦ Ποτειδᾶνος δὲ χρηστὸν υἱὸν ἱππόχαμπον. (Herodian. περὶ μονήρους λέξεως 10, 29. πο- σειδάνος---ἰππόχαμπτον.) AIONYZOI. Χύτρα δὲ φαχέας ἥψετο. (Athen, IV, 158 C, Herodian. περὶ μὸνήρους λέξεως 6,22.) EAIIIZ H ΠΛΟΥ͂ΤΟΣ. 4 Ἀλλ᾽ ἄλλος 69 Écray' ὧδε τοῦδε κατὰ πόδας, τὸν ῥαδίως λαψῇ τυ, χαίτοι νῦν γα θὴν εὔολθον, ἀείσιτον" ἀλλ᾽ ἔμπας ὅδε ἄμυστιν ὥσπερ χύλιχα πίνει τὸν βίον. (Athen, VI, 335 F. ἕστηχ᾽ ---ῥαδινῶς---εὔω- voy quod in εὔολθον mutavi.) Συνδειπνέω τῷ λῶντι, χαλέσαι δεῖ μόνον, 89 χαὶ τῷ γα μηδὲ λῶντι;, x' οὐδὲν δεῖ χαλεῖν. τηνεὶ δὲ χαρίεις τ᾽ εἰμὶ xol ποιέω πολὺν γέλωτα καὶ τὸν ἱστιῶντ᾽ ἐπαινέω. xalxa τις ἀντίον τι λῇ μεγάλῳ λέγει alvo, χυδαζόμαι τε χἠπιπλησσόμαι. 3& χἥπειτα πολλὰ χαταφαγών, πόλλ᾽ ἐμπιὼν ἄπειμι. λύχνον δ᾽ οὖχ ὃ παῖς μοι συμφέρει" ἕρπω δ᾽ ἀλισθράζων τε xal χατὰ σκότος ἐρῆμος. Αἴκα δ᾽ ἐντύχω τοῖς περιπόλοις, τούτοις ἀγαθὸν ἐπιλέγω τοῖς σχοποῖς λόγον. 40 οὐ λῶντι παίειν, ἀλλὰ μαστιγῶντί με. ἐπεὶ δέ χ᾽ εἴχω οἴκαδις καταφθαρείς, EPICHARMI ἄστρωτος εὕὔδω, καὶ τὰ μὲν πρῶτ᾽ οὐ xoi, ἃς χά μ᾽ ἄχρατος οἶνος ἀμφέπη φρένας. (Athen. 1. c. Vss. 33-34 λῇ μεγάλῳ λέγειν αἴνῳ, χυδαζόμαι τε χἠπιπλησσόμαι scripsi pro codicum lectione λῇ τήνῳ λέγειν, τήνῳ χυδάζο- μαί τε χἀπωνηχθόμαν. Vss. 39-40 ἐπιλέγω τοῖς σχοποῖς λόγον. Οὐ λῶντι παίειν posui, quum in membranis sit ἐπιλέγω τοῖς θεοῖς, ὅτι οὐ λῶντι παίων. Parasitum hic loquentem facit Epichar- mus.) "ExdAecs γὰρ τύ τις ἐπ᾽ ἄϊκλον [007] ἑχών, 1 ..* M LÀ , 46 τὺ δ᾽ αὖ ἑχὼν ᾧχεο τράχων. (Athen. IV, 139 B. γάρ τοι---οὐχ addidit Ahrensius qui etiam αὖ inseruit.) τὸν τοῦ γείτονος χαλιόν. (Poll. X, 151.) Οὔτ᾽ ὧν Πάλαιρος οὔτε Βοιωτῶν νομοί. (Herodianus περὶ μονήρους λέξεως 21, 13. οὗ- τουν---βοιαυτοῦ quae correxi, adjecto simul vo- μοί.) HBAZ TAMOZ. Ἄγει δὲ παντοδαπὰ χογχύλια, λεπάδας ἀσπέτους, χραδύζους, χηκχιδάλους, τήθυα, 50 χτένια, βαλάνους, πορφύρας, ὄστρεια συμμεμυχότα, τὰ διελεῖν μέν ἐστι χαλεπά, χαταφαγεῖν δ᾽ ἐυμαρέα, μύας, ἀναρίτας τε, xapüxaq τε καὶ σχιφύδρια, τὰ γλυχέα μὲν Eve ἐπέσθειν, ἐμπαγῆμεν δ᾽ ὀξέα, τούς τε μαχρογογγύλους σωλήνας" & μέλαινά τε 65 χόγχος, ἅπερ χογχοθήραις πᾶσίν ἐστιν ὠνία θατέραι δὲ γαΐαι χόγχοι τε κἀμαθίτιδες Ne vites quidem arbustivas fert. SECUNDUS. Neptuni vero bonum filium hippocampum. BACCHI. Olla lentes coquebat. SPES SIVE DIVITLE. Sed aller iste huic hic proxime stat, quem facile capies, quamvis nunc sane felicem, quotidiano victu fruentem : verum omnino iste incontinenter tanquam poculum haurit vitam. — Cono cum volente, opus est tantum invitatione ; exwno etiam cum nolente, qui me invitare necesse non habet. ]bi festivus sum multumque risum moveo et convivatorem laudo. Ac 8] quis forte contradicere magnis velit laudibus, conviciis incessor et objurgor. Deinde bene conatus et bene potus discedo. Neque vero lucernam mihi praefert puer comitans, sed repo labens per tenebras solus. Quodsi forte incido in excubitores, his speculatoribus bonam facti rationem affero. Nolunt me verberare, sed flagellant. Postquam vero domum veni vexatus, sine stragulis dormio, ac primum quidem id non sentio, quamdiu merum mentis vim oppressam tenet. — Vocavit enim te aliquis ad ccenam invitus, Qu vero volens accurristi. — Vicini domunculam. Igitur neque Palzerus neque Boeotorum sedes. JUVENTUTIS NUPTL£E. Alfert autem varia conchylia, - lepades ingentes, crabyzos, cecibalos, ostreas, pectanculos, balanos, purpuras, conchas clausas, quas dividere difficile est, facile comedere, mytilos, coclleas, buccinaque et sciphydria, qua dulcia sunt, si post alia comedantur, hieme vero ad &c teretes ungues ; et nigra [congelascendum prompta, concha, 41:88 conchitis omnibus parahilis est , alique terrestres conchae et litorea arena gaudentes, FRAGMENTA. mE 181 ταὶ χαχοδόκιμοί τε χἤωνοι, τὰς ἀνδροφυχτίδας πάντες ἀνθρώποι χαλέονθ᾽, ἁμὲς δὲ λευχὰς τοὶ θεοί. (Athen. III, 85 C. Vss. 249-50 τήθυα, χτέ- για Áhrensio przeunte scripsi pro τηθυνάχια. Vs. 55 χογχοθήραις πᾶσίν ἐστιν ὠνία Schnei- derus conjecit pro codicum lectione χογχόθη- pav πᾶσιν ἐς τρισώνια. Vs. 58 λευχὰς posui; vulgo λεύκας.) Αὐτὸς ὃ Ποτιδὰν ἄγων γαύλοισιν ἐν Φοινιχικοῖς ἐὺ εἶχε χαλλίστας σαγήνας " χἀλιεύομεν σπάρους καὶ σχάρους, τῶν οὐδὲ τὸ σχὼρ θεμιτὸν ἐχθαλεῖν [θεοῖς. (Athen. VII, 320 C. ποτιδαναιων γαυλοῖς, Vs. 60 εἶχαι καλλίστους ἀδητα τηγανος ἀγεμὼν σπά-- ρους. Recepi Schweighaeuseri conjecturam.) Λαμθάνοντι γὰρ ὀρτύγας, στρουθούς τε, χορυδάλλαςτε φοινιχείμονας, τετράγας τε σπερματολόγους χἀγλαὰς συχαλλίδας. (Athen. IX, 398. D. τε xal χορυδάλλας τε φοινιχονείμονας librorum scriptura est, quam emendavit Porsonus.) 86 χαρχίνοι θ᾽ ἵχοντ᾽ ἐχίνοι 0 ,ot χαθ᾽ ἁλμυρὰν ἅλα νεῖν μὲν οὖχ ἴσαντι, πεζᾶᾷ δ᾽ ἐμπορεύονται μόνον. (Athen. IIT, 91 C. ἵχοντι ἐχίνοι τε τοὶ---μό- vot correxit Toupius append. ad Theocrit, p. 31.) "Eva δ᾽ ἀσταχοὶ χολύδδαιναί τε χῶς τὰ πόδι᾽ ἔχει μιχρά, τὰς χείρας δὲ μαχράς, χάραθος δὲ τοὔνυμα. (Athen. III, 105 B. τ᾽ ἐχοστα----τὥνυμα.) Μύες ἔτ᾽ ἀλφησταί τε χοραχίνοι τε χοριοειδέες, 70 αἰολίαι πλώτες τε χυνογλώσσοι τ᾽, ἐνῆν δὲ σχιαθίδες. (Athen. VII, 308 E. cf. 382 A, 322 F. et vs. 105. Addidi ἔτ᾽.) xal σχιφίας χρόμις θ᾽, ὃς ἐν τῷ ἦρι χαττὸν "Avdvtoy ἰχθύων πάντων ἄριστος, ἀνθίας δὲ χείματι. (Athen. VII, 282 A. 338 A. χρόμιος, vel χρομίας. vid. Athen. p. 328 A.) Ἦν δὲ νάρκαι [xoi] βατίδες, ἦν δὲ ζυγαίναι, πρη- [στίες, κἀμίαι τε καὶ βάτοι ῥίναι τε τραχυδερμόνες, (Athen. VII, 286 B. καμεῖται.) 76 "Hv δὲ σαργίνοι [τε] μελανούροι τε xal ταὶ φίνταται ταινίαι, λεπταὶ μὲν, ἁδεῖαι δὲ χὠλίγου πυρός, (Athen, VII, 3.1 C, 3235. F, 313 D.) Καὶ χελιδόνες τε μύρμαι θ᾽, οἵ τε χολιᾶν μεζόνες ἐντὶ xol σκόμθρων, ἀτὰρ τᾶν θυννίδων γα μειόνες. (Athen. VII, 3ax A, 313 E. τοί τε χοιλίαν--- θυννίλων--- γε μήονες.) Πωλύποι τε σηπίαι τε χαὶ ποταναὶ τευθίδες 89 χὰ δυσώδης βολθίτις γραίαι τ᾽ ἐριθαχωδέες. (Athen, VII, 318 E, 313 F, ubi πώλυπες---- χαλυσώδεις.) ᾿Αόνες φάγνροι τε λαθρᾶχες τε xai ταὶ πιόνες σχατοφάγοι σαλπαὶ βδελυχραί, ἁδέαι δ᾽ ἐν τῷ θέρει. (Athen, VII, 3a1 D, 317 C.) "Ext δὲ ποττούτοισι Boxes, σμαρίδες, ἀφύαι, χαμ- [μάροι. (Athen, VIT, 286 F, 306 C.) Βεδραδόνεςτε xal χίχλαι, λαγοί, δραχόντες ἀλκίμοι. (Athen. VII, 387 B, 305 C, Etym. M. 195, 3o. δέ τι χίχλαι xal λαγοὶ emendavit Dindorfius qui τ᾽ ἀλχίμοι ex Athen. p, 305 adjecit.) 85 "Aye δὴ τρίγλας τε χυφὰς χἀχαρίστους βαιόνας. (Athen. VII, 388 A, 324 E.) "Hv δ᾽ δαινίδες τε βουγλώσσοι τε καὶ χίθαρος dviic. reprobee vilesque, quas hominum fugaces omnes homines appellant, nos vero Dii albas. — Ipse Neptunus venit navibus Phoeniciis vehens pulcherrima retia, quibus capimus sparos el $caros, quorum ne excrementum quidem Diis abjicere Capiunt enim [fas est. colurnices, passeres ef purpureis pennis galeritos, εἰ telraones semina legentes et splendidas ficedulas. — Cancri et ecbini venerunt, qui per salsum mare Balare quidem nesciupt, pedibus vero solum incedunt. — Sunt astaci squillaeque et quia pedes parvos habent, manus autem longas, carabi nominantur. — Preterea musculi et alphestze et coracini pupulis similes, tolie mugilesque et lingulaca, inerant vero sciaenze, — Εἰ xiphias chiromisque, qui vere secundum Ananium piscium omnium optimus, anthias autem hieme. — Erant autem torpedines [et] batides, erant etiam squali, et amiae et raje et scabra pelle squatinme. — — [pistrices, Erant vero sargini melanurique et carissime tenic, tenues quidem, at suaves exiguoque igne indigen- Hirundines et mormyres , qui coliis majores [tes, — sunt et scombris, at thunnis minores. — Polypi el sepi:e et alatee loligines et fatida bolbitis vetuleeque erithacis similes. — Aones phagrique et lupi et pingues merdam vorantes salps exsecrabiles, at estate suaves. — Praeterea boces, smarides, aphye, cammari. — Aphyz et turdi, lepores, dracones robusti. — Afferebat jam mullos incurvos et insuaves baeones. — Erant vero hyonae solezeque et citharus inerat. — 138 EPICHARMI (Athen. VIT, 3o6 A, 326 E, 2388 B, 33o A. Dindorfius ἧς cum Koenio ad Gregor. Corinth. pag. 261.) Σχορπίοι τε ποιχίλοι σαύροι τε, γλαύχοι πιόνες. (Athen. VII, 3295 B.) Κὠξυρύγχοι ῥαφίδες ἱππούροι τε xal χρυσοφρύες. (Athen, VII, 3o4 C, 319 C.) Τρυγόνες τ᾽ ὀπισθοκέντροι xal χαλάνδροι, χωδίοι. (Athen. VII, 3o9 D.) 90 Μεγαλοχασμόνας τε χάννας χἠχτραπελογαστόρας [ὄνους. (Athen. VII, 315 F, 325 F. cf. Clem. Alex. Protr. II, 1 p. 178. Potter. χηπτραπελογάστο-- ρας.) Κομαρίδας τε xal χύνας χέστρας τε πέρχας τ᾽ αἰό- ἴλας. (Athen. VII, 319 B, 3.13 B.) Αἱ δὲ λῇς, σάργοι τε μελανούροι τε xal τοὶ ποντίοι. (Athen. VII, 321 B.) Χαλχίδες θ᾽ ὕες τε ἰἱαράχες τε χὠ πίων κύων. (Athen. VII, 326 E, 318 C. ἱέρακες.) Λεχίδα κἠμδάφια δύο. (Pollux X, 86 κἐνδάφια.) 95 Συναγρίδας μαζούς τε συνοδόντας τ᾽ ἐρυθροποιχί- λους. (Athen. VIT, 342 B omisso fabulz nomine, sed p. 311 F συαγρίδες (leg. συναγρίδες) in Epicharmi fabulis "H6ac γάμος et Γᾶ xai Θά- λασσα commemorari dicuntur.) Τόν τε πολυτίματον ἔλοφ᾽, (6 δ᾽ αὖτε ἄλλος ὦνιος,) ἕνα μόνον, xai χεῖνον 6 ζεὺς ἔλαθε, χἠχελήσατο χατθέμειν αὐτῷ τέ ol xal τᾷ δάμαρτι θωτέρου. (Athen. VII, 2382 D. Libri ἔλοπα, 6 δ᾽ αὐτὸς χαλκὸς ὦνιος---χατθέμεν αὐτῷ τε εἶχαι ται. Re- cepi Hermanni conjecturam. Vid. Opusc. II pag. 297. Videtur piscator vel Jovis dispen- sator loqui.) | "Hv δ᾽ ἐρωδιοί τε πολλοὶ μακροχαμπυλαυχένες 100 τετράγες τα, σπερματολόγοι χἀγλαοὶ συχαλλίδες. (Athen. II, 65 B. IX, 398. cf. vs. 64.) ᾿ Kopaxívo: δὲ κοριοειδέες πιόνες, χἰππίδια λεῖα, φῦχαί θ᾽ ἁπαλοχουρίδες. (Athen, VII, 304 E. Legebatur ψύχει ἅπαλο- χουρίδες, quod mutavi in φῦκαί θ᾽.) ᾿Αντὶ τοῦ χόγχος, ἂν τέλλιν καλέομες, ἔστι δ᾽ ἄδιστον χρέας. (Athen. III, 85 E.) ι05. Αἰολίαι πλώτες τε χυνογλώσσοι τ᾿, ἐνῆν δὲ σχιαθίδες. (Athen, VII, 3o7 B, 308 E. cf. vs. 7o.) Οὔτε γόγγρων γάρ τι παχέων οὔτε μυραινᾶν ἀπῆς. Athen. VII, 31 C. Dindorfius γόγγρων τις παχήων, quod Koenius ad Gregor. p. 36: conjecerat ; nos γάρ inseruimus.) | Χαλχίδας τε xal χύνας χέστρας τε πέρχας τ᾽ αἰόλας. | . (Athen. VII, 323 A. cf. vs. 91.) | Σχορπίοι τε ποιχίλοι γλαύχοι τε, σαύροι πιόνες. (Athen. VII, 320 E. cf. vs. 87.) HPAKAHZ ΠΑΡΑΦΟΡΟΣ. ᾿Αλλὰ μὰν ἐγὼ ναγχαῖος ταῦτα πάντα ποιέω- 10 οἶμαι δ᾽ ὡς οὐδεὶς ἑχὼν πονηρὸς οὐδ᾽ ἄταν ἔχων. (Eustratius in Aristot, Ethic. Nic. III, 5, 5. ἀναγκαῖος i. e. ἀναγκαζόμενος, ἀνάγχη. Cf. Ho- mer. Odyss. XXIV, 498. Ceterum οἶμαι δ᾽ ὡς pro codicum lectione οἴομαι δ᾽ ὡς reposus.) Πυγμαίων γὰρ λοχαγὸς ἐκ τῶν χανθάρων Scorpionesque varii lacertique, et glauci pingues. — Et acuto rostro aci hippurique etaurate. — — [gobii. — Trygones in posteriore parte spiculo armati et chalandri, Et valde hiantes channas et deformi ventre asellos. — Comaridesque et canes sudesque et percas varias. — Sin autem vis, sargique et melanuri marini, — Chalcides, sues, accipitres pinguisque canis. — Scutellam duoque acetabula, — [ctos, — Synagrides mazosque et dentices rubris maculis distin- Pretiosum elopem, (est autem hic alter quoque venalis,) unum tantum, et illum Jupiter accepit, jussitque pecuniam numerari in suum uxorisque usum pro altero. — Erant ardec multe cervicem longam inflexamque habentes el tetraones semina legentes et splendide ficedulz. Coracini vero pupulis similes pingues hippique leves et saxatiles et tenerae squillae. Pro concha quam tellin vocamus, est autem caro suavissima. — JEoliee mugilesque et lingulace, inerant vero sciaenae. — Neque enim vel.congrorum quidquam pinguium vel mura [narum aberat. — Chalcides et canes sudesque et percas varias. — Scorpionesque varii glaticique et lacerti pingues. — HERCULES FURENS Alqui ego coactus heec omnia facio : existimo autem neminem sua sponte neque miserum esse [nec noxam contrahere. — Pygmeorum enim cohortis prefectus e scarabeeis FRAGMENTA. τῶν μεζόνων, οὖς φαντι τὰν Αἴτναν ἔχειν. (Scholl. Aristoph. Pac, 73 ubi pro vulgato πυγμαρίωνι λοχαγὸς requiritur quod edidi Πυ- γμαίων γὰρ λοχαγὸς. Preterea in μειζόνων et φασὶ τὴν Αἴτνην doricam dialectum restitui.) ΘΕΑΡΟΙ. τς Κιθάραι, τριπόδες, ἅρματα, τράπεζαι χαλχίαι, χειρόνιθα, λοιθάσια,, λεδήτες γαλχίοι, 6 χρατήρες,, ὀδελοί᾽ τοῖς γα μὰν ὑπωδέλοις xal βαλλιαζόντεσσι τόσσον χρῆμ᾽ ἔοι. (Athen. IX, 408 D et VIII, 362 B. Lege- batur χιθάρα quod cum Meinekio Exercit. in Athen. ] p. δ in χιθάραι mutavi, recepta si- mul ejusdem extremorum verboruin xal Joe βαλλίζοντες σιοσσον χρῆμα εἴη emendatione.) ᾿Οσφύος τε περὶ χἠπιπλόου. (Athen. III, 106 F. xal ἐπίπλου. cf. vs. 12) KYKAQV. Χορδαί τε ἁδύ, val μὰ Δία, yis κωλεός. (Athen. IX, 366 A.) Φέρ᾽ ἐγχέας εἰς τὸ σχύφος. (Athen. XI, 498 E.) 120 Ναὶ τὸν Ποτιδᾶν χοιλότερος ὅλμου πολύ. (Herod. περὶ μονήρους λέξεως 10, 31 αἰνετὸν Ποτίδαν, quae emendavit Meinekius Comic.Gr. II, p. 482. — ὀλμοῦ.) KOMAZTAI H HO9AIZTOZ. Σηπίας τ᾽ ἄγεν xvoócac περδίχας τε πετομένους. (Athen. IX, 389 A. Codd. ἀγανεούσας ; Din- dorfius ἄγον νεούσας. Sed sensus flagitat ἄνεν χυούσας quod reposui.) [Ἀλλ᾽] οὐδὲ ποτιθιγεῖν ἔτ᾽ ἐγὼν τεῦς ἀξιῶ. 139 (Apollon. de Pronom. p. 96 A. οὐδέποτ᾽ ἴοι γίνετ᾽ ἐγὼν τεὺς ἀξιῶ, qua correxit Ahrensius.) AOTOZ ΚΑΙ ΛΟΓΙΝΝΑΣ. A. Ὁ Ζεύς μ᾽ ἐκάλεσε Πέλοπί γ᾽ ἔρανον ἱστιῶν. B. Ἦ παμπόνηρον ὄψον, ὦ τᾶν, 6 γέρανος. 125. À. Ἀλλ᾽ οὔτι γέρανον, ἀλλ᾽ ἔρανόν τοι νῦν λέγω. (Athen. VIII , 338 D. ἑστιῶν. Vs. 115 ἔρανόν tot νῦν λέγω rescripsi, quum in membranis omittatur νῦν.) Οἱ τοὺς idu oue χαττὸν ἀρχαῖον τρόπον, ὃν πρᾶτος εἰσαγήσαθ᾽ Ὡριστόξενος. ... (Hephasstio pag. 45 ed. Pors. qui addit : ᾿Αριστόξενος δὲ ὃ Σελινούντιος ᾿Επιχάρμου πρε- σθύτερος ἐγένετο ποιητής, οὗ χαὶ αὐτὸς Ἐπίχαρ- poc μνημονεύει ἐν Λόγῳ χαὶ Λογίννᾳ χτλ. Pro εἰσηγήσαθ᾽ dorice scripsi εἰσαγήσαθ᾽.) ᾿Αφύας τε χωρίδας τε χαμπύλας. ( Athen. III, 106 E.) METAPIZ. Τὰς πλευρὰς οἷόν περ βατίς, 130 τὰν δ᾽ ὀπισθίαν ἔχεις θαγάνεος οἷόν περ βάτος, τὰν δὲ χεφαλὰν ὁστισῶν οἷόν περ ἔλαφος, οὐ βατίς, τὰν δὲ λαπάραν σχορπίος πᾶς ἐστι παχύτερος τεοῦ. ( Athen. VII, 286 C. Vs. 130 codices : ἔχη- σθ᾽ ἀτενὲς olov, Vs. 131. χεφαλὰν ὀστέων, Vs. 132 σχορπίος παῖς ἐπιθαλάττιός τε οὔ. Recepi Ahrensii conjecturas. ) Εὔυμνος, καὶ μουσικὰν ἔχουσα πᾶσαν, φιλόλυρος. (Hephsestio pag. 14. ) "Opóa , τυρίδιον, χωλεοί, σφονδύλοι, τῶν δὲ βρω- [ μάτων 136. οὐδέν. majoribus, quos ZEtnamn insidere aiunt. SPECTATORES. Cilbaree , tripodes , currus, :nex mensa, trulle, simpula olearia, lebetes δομοὶ, eraleres, verucula : utinam profecto saltem obaratis εἰ comissantibus tantze opes suppetant. — De coxa et omento. CYCLOPS. latestina suavia, per Jovem , et perna. — Agedum infande in scyphom. — ^ per Neptunum multo magis cavus mortario. COMISSATORES SIVE VULCANUS. Alferebat sepias praegnantes ac volantes perdices. — Sed ne attingere quidem amplius ego te volo. — VERBUM ET VERBALIS. A. Jupiter me vocavit quod Pelopi epulum dat. B. Malum profecto obsonium , o amice, grus est. Α. AL non gruem , sed epulum tibi nunc dico. — Qui iambos ad antiquum modum , quem primus docuit Aristoxenus , ( composuerunt ). — Aplyasque et incurvas squillas. MEGARIS. Latera batidis instar, at postremam partem liabes qualem acuta raia , caput vero quale quivis cervus, non batis, quod autem ad ilia attinet, omnis scorpio tecrassior est. — Laude digna, omni doctrine genere perpolita, lyra [anians, — Chorda , caseolgs, perna , verticilli , ciborum autem nihil. 140 (Athen. IX, 366 B. Α corrigendis his ver- bis abstinui , nisi quod οὐδέν tanquam alterius versiculi initium pro οὐδὲ £v reposui.) OAYZZEYZ ΑΥ̓ΤΟΜΟΛΟΣ. Δέλφαχά τε τῶν γειτόνων τοῖς Ἐλευσινίοις φυλάσσων δαιμονίως ἀπώλεσα, οὖχ ὅὁκών " xal ταῦτα δή με συμδολατεύειν ἔφα τοῖς Ἀχαιοῖσιν προδιδόμεν τ᾽ ὦμνυέ μετὸν δέλφαχα. (Athen, IX, 374 E. Etym. M. 2355, 3. Ζο- nar. p. 480 : ἀπώλεσας---ἔφη---προδιδόμην. ) Ἃ δ᾽ &cuyia χαρίεσσα, ovd , xai σωφροσύνας πλατίον οἰκεῖ. ( Stob, Flor. LVIII, 7 ἢσυχία.) Ποτιφόριμον τὸ τέμαχος ἧς, ὑπομελανδρυῶδες. (Athen. III, 121 B.) Ἀλλὰ xol ῥέζει τι χρῶμα. ( Etym. Or. 139, 4.) IIEPIAAAOEZ. 140 Σεμέλα δὲ χορεύει καὶ ὁπάδει σφιν σοφὸς χιθάρᾳ παριαμθίδας - ἃ δὲ [ γέγαθε 14 πυχινῶν χρεγμῶν ἀχροαζομένα. ( Athen. IV, 183 C. γεγαθεῖ, γεγάθη , item ὑπαλίσφιν qua correxi. IIEPZAI. Χρυσὸν xat χαλχὸν ὀφείλων. ( Pollux IX, 9a.) ΠΙΘΩΝ. Ἦ θύλακον βόειον 3) 2óiv φέρειν ἢ χωρυχίδα. ULIXES TRANSFUGA. Porcumque vicinorum Eleusiniis servans mirabiliter perdidi , invitus ; atque heec sane me pacisci dixit cum Achivis et prodere me porcum juravit. — Tranquillitas , o mulier, jucunda res est et vicina temperantie. — Utile eral salsamenti frustum, thunnino simile. — Sed addit etiam colorem aliquem. EXIMIUS. Semela vero saltat eahitque ei cithara doctus periambides ; heec autem dele- . [ etatur peritos audiens pulsus. PERSE. Aurum et ws debens. PITHON. Aut saccum e bubulo corio EPICHARMI . ( Pollux X, 179. φέρειν ἀκωρίδα). ΠΥ͂ΡΡΑ H IIPOMAOEYZ. 180 Τὰν τελλίναν, τὸν ἀναρίταν θᾶσαι δὴ xal λεπὰς [ ὅσσα. (Athen. III, 86 A. xàv ( Dind. xc) τις “Ελ- λήνων---τὸν ἄνδρι τ᾽ ἄν (D. κἀναρίταν ). Πολλοὶ στατήρες, ἀποδοτήρες οὐδὲ εἷς. ( Etym. M. 725, 235. οὐδ᾽ ἂν εἷς.) Πύῤῥα γα μώται Δευχαλίωνα. ( Etym. M. 589, 42. Libri Πύῤῥαν γε yi» καὶ Δευκαλίωνα, Recepi Abrensii emendationem. ) Κύλιχα, μαγίδα, λύχνον. ( Pollux X, 82.) ΣΕΙΡΗ͂ΝΕΣ. ἃ. Πρωΐὶ μέν γ᾽ ἀτενὲς ἀπ᾽ ἀοῦς ἀφύας ἀποπυρί- [ ζομες στρογγύλας καὶ δελφακίνας, ὀπτὰ χρέα, καὶ πω- [λύπους xo γλυχύν γ᾽ ἐπ᾽ ὧν ἐπίομες οἶνον. B. Οἴμοι μοι τάλας. τρὶς ἅμα με xaMoucd xd τις καλὰ λέγοι" φεῦ τῶν χαχῶν. A. Tóxa παρῇ. τρίγλα τε μία παχεῖα κἀμίαι δύο διατεταγμέναι μέσαι, φάσσαι τε τοσσαῦται παρῆν σχορπίοι τε χἀγλαοὶ χοχχύγες, οὃς παρσχίζομες πάντας, ὀπτάντες δὲ χἀδυνόντες αὐτοὺς χναύομες. (Athen. VII, 277 F. — Vs. 157 codd. : περὶ σᾶμά με καλοῦσα χατίσκα λέγει ( vel λέγοι), cujus loco Abrensius proposuit quod recepi. Cf. Hom. Od, lib. IX, 65. Sequitur goi τῶν 1 aut vas farinarium ex arborum corticibus factum aut pe- [ram gestare. PYRRHA SIVE PROMETHEUS. | Vide vero quantus pectunculus, quanta cochlea, quanta etiam lepas sit. — Multi debitores, redditores nulli. — epa Pyrrba certe quaerit Deucalionem. — Calicem , magidem , lychnum. SIRENES. A. Mane quidem, certe continuo ab aurora, aphyas ex [igne edimus rotundas et porcellos, carnes aseas, e£ polypos, ᾿ lisque dulcis vini potum addimus. B. Hei mihi misero. Ter simul me vocans aliqua mulier recte dicat : Dii boni, [quanta mala! ἃ. Tum aderat mullus unus pinguis duasque amis in medio deinceps posite , totidemque palumbes aderant et scorpiones et splendidi coecyges , quos discindimus omnes, a:santes vero et condientes eos deglutimus. t FRAGMENTA. xaxtóv, quod converti in φεῦ τῶν χαχῶν. --- Vs. 158 libri : ὃ xal παρὰ τρίγλας τε xal πά- χηα. Scribendum cum Ahrensio τόχα παρῆς τρίγλα τε μία παχεῖα. Extrema inde a χἀγλαοὶ adjeci ex Athen. VII, 3o9, ubi omissa fabulz inscriptione afferuntur. ) ΣΚΙΡΩΝ. χαὶ παλινολεχίς. ( Pollux X, 87. Vulgo πηλινῶν λεχίς.) À. Τίς ἐστι μάτηρ; B. σαχίς. A. τίς δ᾽ ἐστὶν | πατήρ; B. σαχίς. Α τίς ἀδελφεὸς δέ; B. σαχίς. ( Schol. Oxon. Aristoph. Pac. 185. μήτηρ-- σηχίς ubique—t( ἐστι πατήρ---ἀδελφός sine δέ.) ΣΦΙΓΞ. Ἀλλ᾽ οὐχ ὁμοῖά γ᾽ ἐρινεοῖσιν οὐδαμῶς. (Athen. III, 76 C. ἐρινοῖς.) Kal τὸ τᾶς Χιτωνίας αὐλησάτω τίς μοι μέλος. (Stephanus Byz. s. v. Χιτώνη pag. 694 ed. Meinek. : Χιτώνη " οὕτως ἣ Ἄρτεμις λέγεται, xol Χιτωνία, ὡς Παρμένων ὁ Βυζάντιος καὶ ᾿Επίχαρ- μος ἐν Σφιγγί.) ΤΡΩΕΣ. Παντὸς ἐχ ξύλου χλῳός τέ χα γένοιτο xal θεός. (Proverb. Coisl. 168. cf. Zenob. IV, 7 ix παντὸς ξύλου χλῳὸς γένοιτ᾽ ἄν.) Ζεῦ ἄνα ναίων Γάργαρ᾽ ἀγάννιφα. ( Macrob, Saturn. V, 20. ἄναξ, Ζεύς. Legen- dum Ζεῦ.) 141 ΦΙΛΟΚΤΗ͂ΤΑΣ. Ἐν δὲ σκόροδα δύο καὶ γαθυλλίδες δύο. ( Athen. IX, 371 F. ) Οὐκ ἔστι διθύραμθος, ὄχχ᾽ ὕδωρ πίης. ( Athen. X1V, 628 B. οὐχ ὕδωρ.) Οὔτ᾽ iv κάδῳ δηλοίμην οὔτ᾽ ἐν ἀμφορεῖ. ( Pollux X, 71.) XEIPQN. 170 Καὶ πιεῖν ὕδωρ διπλάσιον χλιαρόν, ἡμίνας δύο... ( Athen. XIV, 648 D, et XI, 479 A.) XYTPAI. Ἀλλ᾽ ὅμως χαλαὶ xal πῖοι ἄρνες εὑρησοῦντί μοι δέκα νόμους T8 τοίας γὰρ ἐντὶ τὰς ματρός. (Pollux IX, 79. εὑρήσουσι----δέ μοι καὶ νούμ- μοὺς correxit Βεπι]εἰ5---πωλατιᾶς.) Καάρυξ ἰὼν εὐθὺς πρία μοι δέχα νόμων μόσχον χαλάν. ( Pollux l. c. χῆρυξ.----πριῶ.--ονούμμων.) EZ AAAQN KOMOQAION. Α. Ἀλλ᾽ del τοὶ θεοὶ παρήσαν χδπελίπον οὐπώποχα“ τάδε δ᾽ ἀεὶ πάρεσθ᾽ ὁμοῖα, διὰ δὲ τῶν αὐτῶν del. Β. ᾿Αλλὰ λεγέται μὰν χάος πρᾶτον γενέσθαι τῶν . [θεῶν. A. Πῷς δέ; ἀμάχανόν γ᾽, ἀπό τινος εἶμεν &, τι [ πρᾶτον μόλοι. οὐχ ἄρ᾽ ἔμολε πρᾶτον οὐδὲν οὐδὲ μὰ Δία δεύτερον τῶνδέ γ᾽ ὧν ἄμμες νυν ὧδε λέγομες. ἀλλ᾽ τὰδ’ ἔχει. al ποτ᾽ ἀριθμόν τις περισσόν, αἱ δὲ λῇς, τὸν ἄρτιον ποτθέμεν λῇ ψᾶφον, 3| δὶς τὰν ὑπάρχουσαν λαθεῖν, ᾿ SCIRON. Εἰ catinus fictilis. — À. Quse est mater ? B. ancilla. A. Quis est pater? B. ancilla. A. Quis vero frater? B. ancilla. — ' SPHINX. Sed nequaquam caprificis quidem similia. — Et Dianze carmen aliquis mihi tibia canat. TROES. Ex omni ligno boja fiat et deus. — Japiter rex habitans Gargara nivosa. PHILOCTETES. Inter alia autem allia due et gethya duo. — Non est dithyrambus, quando aquam bibis.— Neque in cado corruperim [aquam] neque in amphora. CHIRON. El bibere duplam aqua tepidee parlem, duas heminas. TABERN/E OLLARLE. Sed tamen pulchre agno et pingues agni mihi compara- [ bunt venditi decem nummos : talis enim sunt matris. — Prseco profectos &latim eme mihi decem nummis pulchram vitulam. EX ALIIS COMCEDIIS. Α. Bed semper dii fuerunt neque unquam defecerunt ; heec vero [ rerum principia ] sui semper similia sunt et per [eadem semper vigent. B. Enimvero chaos primum deorum exstitisse fertur. À. Quomodo vero? fieri certe nequit, ut quod primum [ proveniat ab aliquo oriatur. Nec igitur prímum quidquam provenit, neque per Jovem eorum certe quse nos hic dicimus. Sed res ita se habet. Si quis ad numerum imparem, vel si vis, parem addere velit numerum, vel prsesentem bis sumere, 142 | EPICHARMI 185 ἦ δοχεῖ χα τοι τόχ᾽ αὑτὸς εἰμεν ; B. Οὐχ ἐμὶν τάχα. Α. Οὐδὲ μὰν οὐδ᾽ αἱ ποτὶ μέτρον παχυαῖον ποτ- [θέμιεν λῇ τις ἅτερον μᾶχος, ἢ τοῦ πρόσθ᾽ ἐόντος ἀποταμεῖν, ἔτι χ᾽ ὑπάρχοι χεῖνο τὸ μέτρον. B. Οὐ γάρ. A. Ὧδε [νῦν ὅρη xal τὸς ἀνθρώπους" 6 μὲν γὰρ αὔξεθ᾽,, ὁ δέ γα μὰν [φθίνει 100 ἐν μεταλλαγᾷ δὲ πάντες ἐντὶ πάντα τὸν χρόνον. ὃ δὲ μεταλλάσσει χατὰ φύσιν χωὔποχ᾽ ἐν τωὐτῷ μένει, ἅτερον εἴη χαὐτὸ δῆτα τοῦ παρεξεσταχότος. xal τὺ δὴ κἠγὼ χθὲς ἄλλοι καὶ νῦν ἄλλοι τελέθομες, χκαῦθις ἄλλοι χωὔποχ᾽ αὑτοὶ [τελέθομες] χαττὸν λό- [γον. ( Diog. Laert. III, 10. Vs. 177 xai ὑπέλι- vov. Vs. 180 πῶς δέ x ἀμήχανόν γ᾽ ἀπό τινος μηδὲν δ, τι πρᾶτον correxit Hermannus. Vs. 182 τῶν δέ γ᾽ ὧν ἄμμες νῦν ὧδε λέγωμεν, μᾶλ- λει τάδ᾽ εἶναι codd.; recepi Hermanni emenda- tionem. Vs. 184 ποτεθέμεν membran. Vs. 185 χάτοι xal ὃ αὐτός emendavit idem vir doctus. Vs. 186 οὐδὲ ποτὶ μέτρον παγὺ ἐόν aliquot libri; secuti sumus Ámbrosium., Vs. 187 λῇ τις ἕτε- pov στεῤῥὸν udxoc codices prope omnes. Vs. 188 x' ὑπάρχοι ; alii libri χ᾽ ὑπάρχοι. Vs. 189 τὼς ἀνθρώπως vel ἀνθρώπους membranz, τὸς restituit Hermannus. Vs. 191 κοὔποχ᾽ ---ταὐτῷ. Vs. 19a ἕτερον---δὴ ; scripsi cum Hermanno ἅτερον----δῆτα. Vs. 193 κἀγὼ libri, dorice x?yó reposuit Ahrensius. Vs. 194 τελέθομες deest in membranis, ) t95. À. "Ap! ἔστιν αὔλησίς τι πρᾶγμα; B. Πάνυ μὲν ὦν. Α. Ἄνθρωπος ὧν αὕλησις ἐστιν. B. Οὐδαμῶς. A. Φέρ᾽ ἴδω, τί δ᾽ αὐλητάς; τίς εἶμέν τοι δοκεῖ; ἄνθρωπος, ἣ οὐ γάρ; B. Πάνυ μὲν ὧν. A. Οὔχων | [ δοχεῖ οὕτως ἔχειν [τοι] καὶ περὶ τὠγαθοῦ; τό γα 200 ἀγαθόν τι πρᾶγμ᾽ εἶμεν καθ᾽ αὖθ᾽" ὅστις δέ χα εἰδῇ μαθὼν τῆν᾿., ἀγαθὸς ἤδη γινέται. ὥσπερ γὰρ τὰν αὔλησιν αὐλητὰς μαθών, ἢ ὄρχησιν ὀρχηστάς τις ἢ πλοχεὺς πλοχάν, ἢ πᾶν γ᾽ ὁμοίως τῶν τοιούτων, ὅ, τι τυ λῆς, 205 οὐχ αὐτὸς εἴη y & τέχνα, τεχνικός γα μάν. (Diog. Laert. III, x4. Vs. 202 ὥσπερ γὰρ εἰ τὴν vulgo quod correxi; αὔλησιν αὐτὸς μαθὼν jam emendavit Casaubonus. Vs. 205 οὐχ αὗτὺς Casaubonus recte in οὐχ αὐτὸς mutavit. ) Εὔμαιε, τὸ σοφόν ἐστιν οὐ xa0' ἔν μόνον, ἀλλ᾽ ὅσσα περ ζῇ, πάντα xol γνώμαν ἔχει. xal γὰρ τὸ θῆλυ τᾶν ἀλεχτορίδων γένος, αἱ λῇς χαταμαθεῖν ἀτενές, οὐ τίχτει τέχνα 410 ζῶντ᾽, ἀλλ᾽ ἐπώζει xal ποιεῖ ψυχὰν ἔχειν. τὸ δὲ σοφὸν & φύσις τόδ᾽ οἶδεν ὡς ἔχει μόνα" πεπαιδεύται γὰρ αὐταύτας ὑπό. ( Diog. Laert. IIT, 16. Vs. 207 ὅσα. Vs. 208 τῶν. Vs. 210 ἐπωάζει quae jam mutavit Ahren- sius. Vs. 212 αὖ ταύτας, in cujus locum Por- sonus substituit αὐταύτας.) Θαυμαστὸν οὐδὲν ἁμὲ ταῦθ᾽ οὕτω λέγειν xal ἀνδάνειν αὐτοῖσιν αὐτοὺς xal δοχεῖν 216 χαλῶς πεφύχειν. xai γὰρ & κύων xuvi χάλλιστον εἶμεν φαινέται xal βοῦς βοΐ, ὄνος δ᾽ ὄνῳ κάλλιστόν [ἐστιν], Gc δ᾽ δέ, ἌΝ ( Diog. Laert. 1. c. Vs. 213 θαυμαστὸν οὐδέν num tibi forte idem numerus tum manere videtur? B. [ Haud sane mihi, A. Nec vero, si ad cobitalem mensuram addere quis velit aliam quamdam longitudinem, aut ab ea quae [primum erat aliquam auferre, adhuc eadem sít qua prius mensura. B. Nempe nequa- [ quam, A. Ita nunc considera eliam homines; nam alius crescit, alius autem decrescit, in mutatione vero omnes sunt per omne tempus. Quod autem mutatur secundum naturam neque unquam [ in eodem statu permanet, diversum fuerit et ipsum sane ab eo quod decessit. Quin tu quoque et ego heri alii eramus, et nunc alii sumus, [ratione. — et rursus alii erimus, neque unquam iidem sumus hac Α. Estne tibiarum cantus res aliqua? B. Ita sane. A. Homo igitur tibie cantus est. B. Minime. À. Age videamus ; tibicen quis tibi esse videtur? homo an non? B. Maxime vero. A. Nonne igitur hoc etiam tibi de bono videtur? bonum quidem : rem esse qua per se ipsa exstet, quisquis autem eam didicerit, bonum eum jam eftici. Sicut enim qui tibiarum cantum didicerit, tibicen, aut qui saltare, saltator, aut qui texere, textor, aut qui similiter quamlibet hujusmodi rem didicerit , non ipse erit ars illa, sed artifex. — Eumze, sapientia non est res singularis tantum, sed que vivunt omnia intellectu quoque valent. Namque femineus gallinarum sexus , δὶ attente considerare vis , non parit pullos vivos, sed incubat ova et calore animat. Hac aulem sapientia ut sese habeat natura scit sola; quippe ah hac ipsa erudita est. — Nihil mirum est ita nos haec dicere et placere eos ipsis viderique pulchre natos. Etenim canis cani pulcherrimum animal esse videtur, οἱ bos bovi , asinus quoque asino pulcherrima res est, sus ilem sut. FRAGMENTA. ἐστί us codices; sed rectius cum Ahrensio po- nitur áu£. Vs. 215 πεφυχέναι libri , quod tueri licet scribenti χαλῶς πεφυχέναι. χύων γὰρ xai xuvl , nisi quis Ahrensii conjecturam χαλῶς πε- φύχειν sequi mavult.) Ὡς δ᾽ ἐγὼ δοχέω----δοχέω γάρ, ὃ σαφὲς uiv τοῦθ᾽ [ ὅτι τῶν ἐμῶν μνάμα Tox! ἐσσείται λόγων τούτων ἔτι" χαὶ λαθών τις αὐτὰ περιδύσας τὸ μέτρον, ὃ νῦν ἔχει elu. δοὺς καὶ πορφύραν, λόγοισι ποιχίλας χαλοῖς ξυσπάλαιστος ὧν τοὺς ἄλλους εὐπαλαίστους ἀπο-- [φανεῖ. (Diog. Laert. ΗΠ. 17. δοκέω γὰρ σαφὲς &pu: emendavit Hermannus. ) A. "Ex ulv θυσίας θοίνα, ix δὲ θοίνας πόσις ἐγένετο. B. Χαρίεν, ὥς γ᾽ ἐμὶν [δοχεῖ, ἐγένεθ᾽ [ δανία, ἐχ δ' Gavlaq δίχα, "x δίκας δ᾽ ἐγένετο χαταδίχα, ἐχ δὲ καταδίχας πέδαι τε καὶ σφαλὸς xal ζαμία. ( Athen, II, 36 C. Vs. 223 θοίνη. Vs. 224 θοίνης---ὦς γέ μοι. Vs. 224-225 ἐγένετο θυανία et ἐκ δὲ θυανίας δίκη, que Meinekius correxit et supplevit Exerc. in Ath, I p. 3 seqq., nisi quod Dindorfius addidit δοχεῖ. Vs. 227 σφά- χελος Bochartus bene convertit in σφαλός, quod sententia flagitat. Nos potius pluralem σφαλοὶ hic restituendum censceremus, si plures eo penze genere affectos esse constaret. Sed hoc eque incertum est atque illud quod existimat Meinekius, Aristotelem Gener. anim. I, 18 hunc Epicharmi locum respexisse. ) À. Τί δὲ τάδ᾽ ἐστί; B. Δηλαδὴ τρίπους. A. Τί [ páv , ὃς πόδας ἔχει τέτορας; οὐχ ἔστι τρίπους, ἀλλ᾽ [ἐστίν], olat, [ τετράπους. AE .....-.. -«ὦ»..»ϑ.ὕβ........ 9 .«ὕ...ϑ.. «...-Ὄτ.ὄ.ὔὦἢ5..........ϑψϑβ.. Ὁ... 9Ὁϑὔ-ὉτὦὕᾧΦᾧὦΦἀἐ" -τοὁὥ«’΄“Ὃὁο“ῆ-Φ«Φ«ΦἢἅΔἋ.-.ὖϑἅὉῸρᾷᾳᾷᾺοᾺοᾺοκᾺ.ᾺρᾺὖϑΜνΜνϑν..-....ὕ. ^3 45 A. Ἐπ δὲ πόσιος χῶμος, ἐκ χώμου ὃ — M — HR € M Ó€— M ——— ..-΄΄ ......----ἰ-........ϑ.Ψ1)1Ψ.. 143 420 B. ἼἜστι δ᾽ ὄνυμ᾽ αὐτῷ τρίπους, τέτορας ἔχει γα [μὰν πόδας. A. Οἰδίπους τοίνυν ἀναφανδὸν τοῖον αἴνιγμά τὺ [νοεῖς. ( Athen. II, 49 C. Vs. 231 in codicibus sic legitur : Οἰδίπους τοίνυν ποτ᾽ ἦν, αἴνιγμά τοι νοεῖς, Posui quod huic loco convenire videba- tur ἀναψανδὸν τοῖον et τύ.) Καπυρὰ τρώγων χαρν᾽, ἀμυγδάλας. (Athen. II, 52 A. χαπυροτρώγονα χάρυα. Recepi Dindorfii conjecturam. ) [xai] φασήλους φῶγε θᾶσσον, αἴγ᾽ 6 Διόνυσος φιλεῖ, ( Athen. II, 56 A. αἴ χ᾽ -αφιλῇ. Legendum atr ---φιλεῖ). "ea χανὸς χἀλεχτορίδων πετεηνᾶν. ( Athen. II, 57 D. πετεηνῶν.) Πραύτερος ἐγώνγα μολόχας. ( Athen. II, 58 D. ἔγωγε.) Ὑγιέστερον φανέντα χολυχύντας πολύ. 235 (Athen, II, 59 C. τ᾽ ἦν ἔτι emendavi parti- cipio φανέντα inserto. ) Ofoval μύχητες ἐξεσχληκότες πνιξεῖσθέ [με]. ( Athen, II, ὅο E. olov αἱ μύχαι ( Dind. υύ- xa ) do! ἐπεσχληχότες. Ut metro et sententize satisfacerem scripsi μύχητες ἐξεσχληχότες addi- dique με.) Τούτων ἁπάντων ἀχρίδας ἀνταλλασσόμαι, χόγχων δὲ τὸν σέσιλον. B. "Axay' εἰς τὸν φθόρον. (Athen. II, 63 C. ἀνταλλάσσονται quod correxit Erfurdtius. ) 240. ἄς τ᾽ ἔλαιοφυλλοφάγους χιχήλας- ( Athen, II, 64 F. ἐλαιοφιλοφάγους.) Θρίδαχος ἀπολελεμμένας τὸν χαυλόν. Ut autem ego puto (puto enim, quod nobis manife- | [ stum est), horum sermonum meorum memoria olim erit ; quippe carmina ista aliquis sumta metro, quod nunc ha- [bent, exuens, vele autem alia ornans et purpura, pulchrisque varians invictus ipse czeteros facile vincet. — [ verbis A. E sacrificio convivium, t cobvivio compotatio orta est. B. Jucunda res, ut mili ᾿ [ quidem videtur. A. E compotatione lascivia , e lascivia vero pugna orta est, € pugna dica, e dica orta est damnatio , e dampatione pedicze et codex et mulcta. — ( pedes babet ^. Quid hoc est? D. Nempe tripus. A. Quid tandem , qui quattuor? non est tripus, sed quadrupes, opinor, dicen- [dus est. B. At nomen est illi tripus, quattuor vero pedes habet. À. Manifesto igitur CEdipus tale zenigma tu intelligis. — Calidas edens nuces, amygdalas. — . Et phaselos comede citius, siquidem Bacchus amat. — Ova anserum et gallinarum volatilium. — Mitior equidem malva. — Multo saniorem cucurbita visum. — Tanquam fungi aridi me suffocabitis, — Cum his omnibus locustas muto, inter conchàs autem sesilum. B. Abi in malam rem. — Turdosque olivarum folia comedentes. — Lactuce delibratae caulem. 144 EPICHABMI ( Athen, II, 68 F.) Μάχων..... μάραθα τραχέες τε χάχτοι, τοὺς σὺν ἄλλοις μὲν [ φαγεῖν ἐστὶ λαχάνοις. εἷς τὸ πῖον αἶχα τις ἐντρίψας χαλῶς 246 παρτιθῇ νιν, ἀδύς ἐστ᾽, αὐτὸς δ᾽ ἐφ᾽ αὑτοῦ χαιρέτω. ( Athen. II, 70 F. Vs. 243 τοὶ σὺν ἄλλοις μὲν φαγεῖν. Vs, 244 ἐντὶ---ἰχτρίψας. Vs. 245 mapa- τιθῇ νιν, ἄδύς ἐστιν, αὐτὸς δ᾽ ἐπ᾽ αὐτοῦ. Emen- dare locum jam aggressus erat Casaubonus qui ἐντρίψας et ἐφ᾽ αὑτοῦ scripsit ; caetera sententize convenienter refinxi, ) Θρίδαχκας, ἐλάταν, σχῖνον, ῥαφανῖδας, κάχτους. ( Athen. II, 71 A.) Ὁ δέ τις ἀγρόθεν ἔοικε μάραθα xal χάχτους φέρειν, ἴφυον, λάπαθον, ὀπόφυλλον, σχορόδιον, σέριδα, δάχτυλον, πτέριν.....χάχτον, ὀνόπορδον. ( Athen, II, 71 A. Vs. 248-249 ὀπόφυλλον, σχορόδιον---δάχτυλον dedi ex Ahrensii conje- ctura pro membranarum lectionibus ὀτόστυλ- Àov , σχόλιον----δράχτυλον. Sed quid ad versuum integritatem desit, admodum dubium est, 250 Τὰ πρὸ τοῦ δύ᾽ ἄνδρες ἐλέγον, εἷς ἐγὼν ἀποχρέω. ( Athen. VII, 308 C, et VIII, 362 D. ) Ἀλλὰ xal σιγὴν ἀγαθόν, ὄχκα mapéovtt καῤῥόνες. ( Athen, VIII, 363 F. ) Σχώπας, ἐπόπας, γλαύχας. ( Athen. IX, 391 D.) Νόος δρῇ xal νόος ἀχούει τἄλλα χωφὰ καὶ τυφλά. (Plutarch. Morall. p. 98 Β,336 B, 961 A multique alii. Vulgo νοῦς ὁρᾷ.) Ἃ δὲ χεὶρ τὰν χεῖρα νίζει " δός τι, χῶρες, xal λάδε. ( Pseudoplato Axioch. p. 366 C, qui habet δός τι xai λάδε τι. Quare inserto χῶρε et abje- cto altero τι versum redintegrare conatus sum. Sed Stobzus Flor. X, 13, 34 posterio- rem partem sic exhibet : δός τι xd λάδοις tt, unde conjicias Epicharmum scripsisse : δός τι καὶ λάθοις τι, παῖ. Αἱ prior ratio praestat. ) 456 Νᾶφε xai μέμνασ᾽ ἀπιστεῖν" ἄρθρα ταῦτα τᾶν | φρενῶν. (Polyb. XVIIL 23, 4; Dio Chrysost. LXXIV, p. 636 ed. Morell.; Cicero ad Attic.I, 19 etc. Τῶν πόνων πωλοῦντι πάντα τάγάθ᾽ Guiv τοὶ θεοί, (Xenoph. Memorab. II, 1, 20; Stobaeu: Flor. I, 101, vulgo τῶν πόνων πωλοῦσιν ju πάντα τἀγάθ᾽ οἵ θεοί.) Ὦ πονηρὲ μὴ τὰ μαλαχὰ μῶσο, μὴ τὰ σχλήρ᾽ ἔχης. ( Xenophon et Stobaeus 1. c. μώεο.) "Ex διαδολᾶς μῶμος ἐγένετο, πολλοῦ δ᾽ Ex μώμνν | uaa. (Versum finximus ex Aristot. de Gener. animal. I, 18 : Ὥς ᾿Ἐπίχαρμος ποιεῖ τὴν ἐποιχο- δόμησιν, Ex τῆς διαδολῆς f) λοιδορία, ἐχ δὲ ταὐ- τῆς ἣ μάχη. Cf. Rhet. I, 7 et Metaph. IV, 24.] ᾿Αρτίως τε γὰρ λελέκται χεὐθὺς οὐ καλῶς ἔχον φαινέται. ( Aristot. Metaph. XII, 9 pag. 1086, ἃ, ed. Bekker. xal εὐθέως φαίνεται, 'Transposui hac cum Ahrensio. ) | 260 Θνατὰ χρὴ τὸν θνατόν, oóx. ἀθάνατα τὸν θνατὸν [φρονεῖν, (Aristot. Rhet. Il, ax omisso poete no- mine. ) Tóxa μὲν ἐν τήνοις ἐγὼν &. τόχα δὲ πὰρ τήνοις [ἐγών ( Demetr. Phal. de Eloc, 24. παρὰ τήνοις.) Οὐ φιλάνθρωπος τύγ᾽ Écc', ἔχεις νόσον, χαίρεις [ διδούς. (Plutarch. Poplic. c. 15 et de Garrul. p. 516 C.) Paparer..... marathrum et asper cactus, quem cum aliis quidem edere oleribus licet. Adipi si quis interens bene eum apponat, suavis est, ipse vero per se valeat. — Lactucas, elaten , scillam, raphanos, cactos. — Hic autem ex agro afferre videtur faniculum, caclos , iphyon , lapathum , laserpitii semen, allium , seridem , dactylum , filicem.....cactum, onopordum. — Quee antea duo viri dicebant , [ ad liec dicenda ] ego unus [ sufficio.— Sed et silere utile est, quando prastantiores adsunt. — Asiones , upupas, noctuas. — Mens videt, mens audit, reliqua sunt surda et caca. — Manus manum lavat; da aliquid, puer, et accipe. — Sobrius sis et memineris difüdere; nervi hi sunt pre [dentis — Laboribus omnia bona nobis dii vendunt. — O improbe, noli mollia aucupari, ne dura tibi accidant.— E calumnia orta est reprehensio gravique ex reprehen- [sione pugna.— Quum primum enim dictum est, statim illud non recie [ se habere apparet. — Mortalia oportet mortalem, non immortalia mortalem [ sapere. — Aliquando quidem inter illos eram , aliquando vero apud [ iilos. — ! Non humanus (u quidem es, morbo laboras, libenter das.— FRAGMENTA. Συνεχρίθη, καὶ διεχρίθη χἀπῆνθεν, ὅθεν ἦνθεν, πάλιν, γᾶ μὲν εἰς γᾶν, πνεῦμ ἄνω. τί τῶνδε γαλεπόν ; 2 ^X [ οὐδὲ ἕν. (Plutarch. Consol. ad Apoll. p. 110, A. καὶ ἀπῆλθεν ὅθεν ἦλθε. Vs. 264 πνεῦμα δ᾽ ἄνω.) 395 Αἴτε τι ζατεῖ σοφόν τις, νυχτὸς ἐνθυμητέον. ( Cornutus de Nat. deor. c. 14 pag. 54 ed. Osann, (ζητεῖ) his premissis : Τούτου δ᾽ £ve- xtv xal ἐπὶ ἐννέα νύχτας λέγεται συγγενόμενος 5. Ζεὺς τῇ Μνημοσύνῃ γεννῆσαι αὐτάς [τὰς Moó- σας] " καὶ γὰρ τῆς ἐν νυχτὶ ζητήσεως δεῖ πρὸς τὰ χατὰ παιδείαν. Εὐφρόνην γὰρ oi ποιηταὶ οὐ δι’ ἄλλο τι τὴν νύχτα ἐχάλεσαν, καὶ ᾿Ἐπίχαρμος αὖ- τίχα φησίν χτλ.) Πάντα τὰ σπουδαῖα νυχτὸς μᾶλλον ἐξευρίσχεται. (Cornutus de Nat. deor. l. c.) Γνῶθι πῶς ἄλλῳ χεχρήται. ( Cicero ad 0. fr. III, 1, 7. Videndum esse ait Epicharmus, quomodo quis erga alios se gesserit, antequam cum eo amicitiam facia- mus, ) Οὐ λέγειν τύγ᾽ ἐσσὶ δεινός, ἀλλὰ σιγὴν ἀδύνατος. (4. Gell, Noct. Att. I, 15. σιγᾶν.) Οὐ μετανοεῖν, ἀλλὰ προνοεῖν χρὴ τὸν ἄνδρα τὸν [ σοφόν." (Stob. Floril. I, 14.) "9 Μὴ ᾿πὶ μιχροῖς αὐτὸς αὑτὸν ὀξύθυμον Otíxvus. (Ibid. XX, 8. Alibi hic versus Menandro tribuitur. Vid. Meinek. Com. Gr. IV p. 191.) "ExtxoAatew οὔτι χρὴ τὸν θυμόν, ἀλλὰ τὸν νόον. (Ibid. XX, 9. νόμον vulgo ; correxit Ahren. sius. ) 145 Οὐδὲ εἷς οὐδὲν μετ᾽ ὀργᾶς xac τρόπον βουλευέται. ( Ibid. XX, το. ὑργῆς.) Ἃ δὲ μελέτα φύσιος ἀγαθᾶς πλέονα δωρείται ol - λοις. (Ibid, XXIX, 54 et Apostol. I, 52. πλεῦνα.) O τρόπος ἀνθρώποισι δαίμων ἀγαθός, οἷς δὲ xal καχός. ( Ibid. XXXVII, 16.) Τίς δέ χα λῴη γενέσθαι μὴ φθονούμενος, φίλοι" δῆλον ὡς ἄπηρος οὐδείς ἐσθ᾽ ὃ μὴ φθονούμενος. τυφλὸν ἠλέησ᾽ ἰδών τις, ἐφθόνησε δ᾽ οὐδὲ εἷς, (Ibid. XXXVIII, a1. Vs. 275 τίς δ᾽ ἐγχα- λοίη. Vs. 276 ἄπηρος proposuit Meinekius pro vulgata scriptura ἀνὴρ γάρ.) 276 Οὐδὲν iv γαίᾳ κλεινᾷ γυναικὸς βαρύτερον πέλει" οἶδ᾽ 6 συντυχὼν βεθαίως, μαχάριος δ᾽ ὃς ἀγνοεῖ, (Ibid. LXVIII, 9. Inserui ad explendos ver- sus ἐν----πέλει et βεδαίως.) Τὸ δὲ γαμεῖν ὅμοιόν ἐστι τῷ τρὶς ἐξ ἢ τρεῖς χύ- [ ὄους ἀπὸ τύχας βαλεῖν ἐὰν μὲν γὰρ λάδης τεταγμέναν τοῖς τρόποις xal τἄλλ᾽ ἄλυπον, εὐτυχήσεις τῷ γάμῳ" εἰ δὲ xa φιλέξοδόν τε xal λάλον xal δαψιλή, οὐ γυναῖχ᾽ ἕξεις, διὰ βίου δ᾽ ἀτυχίαν χοσμουμέναν. ( Ibid. LXIX, 17. τύχης — τεταγμένην, pro quibus dorice τύχας et τεταγμέναν scripsi. ) Σώφρονος γυναιχὸς ἀρετὰ τὸν συνόντα μὴ ᾿διχεῖν. ( Ibid. ΓΧΧΊΨΝ, 37. ἄνδρα omisi cum Valcke- nario. ) Οὐκ ἔστιν οὐδεὶς ἀποδεδειγμένος τόπος, ὃς ἣ πονηροὺς πάντας ἢ χρηστοὺς ποιεῖ. Concretum erat et discretum est, rediitque unde venerat lerra in terram, spirilus sursum. Quid ex bis acerbum [ est? Nihil. — Sive quis eruditum quid quaerit , hoc noctu in animo volu- [tandum e«t. — Omnia seria noctu citius reperiuntur. — Cognosce , quemadmodum alio usus fuerit. — Te quidem non dicendo vales, sed tacere non potes. — Non re facta, sed multo ante deliberandum est viro sa- [ pienti.— Ne tu te ipsum ob res leves iracundum exhibeas. — 3on iram , sed mentem superare convenit. — Nemo iratus quidquam recte deliberat —. Ceterum diligens industria plus donat amicis quam bonum (ingenium. — Ípta bominibus indoles vel bonus vel malus genius est.— Quis autem , amici, nolit alios sibi invidere ? PEILOS. GREC. manifestum est incolumem neminem esse, cui non invi- [deatur. Cacum aliquis conspicatas misericordia commovetur, in- [vidia nemo tangitur.— Nihll in inclyta terra muliere gravius est : certo scio expertus, felix ille qui ignorat. — Uxorem ducere idem prope est quod ter senas aut tres tes- [seras fortuito jacere : nam si compositam moribus acceperis ac cetera non molestam, felix matrimonio inito [eris ; at si [requenter exeuntem domo, loquacem et sumtuosam [duxeris , non uxorem habebis, sed ornatum per vitam infortunium. — Bone uxoris virtus est conversantemn maritum non offen- Nullus est locus usquam definitus, [dere.— Ὁ qui ant improbos omnes reddat aut probos. (0 146 290 ( Ibid. LX XVII, 7.) Πνίγομ᾽, ὅταν εὐγένειαν οὐδενῶν χαχῶς λέγη τις, αὐτὸς δυσγενὴς ὧν τῷ τρόπῳ" τίς γὰρ κατόπτρῳ xal τυφλῷ χοινωνία ; ( Ibid. XC, 8. οὐδὲν dv) Πρὸς δὲ τοὺς πέλας πορεύου λαμπρὸν ἱμάτιον ἔχων, xat φρονεῖν πολλοῖσι δόξεις οὐ φρενῶν τυχὼν ἴσως. (Append. Stob. Gaisf. IV p. 381, τὸ ed. Lips. Vs. 291 ói inseruit Welckerus. Vs. 292 δόξεις τυχὸν ἴσως codex ; scripsi cum Halmio οὐ φρενῶν τυχὼν ἴσως.) "A roavety οὐ λῶ, τεθνάχειν οὐδὲ ἕν μοι διαφέρει. (Sext. Empir. I, 273. ἀποθανεῖν ἢ τεθνάναι οὔ μοι δισφέρει, unde versum composuit Ahrensius comparato Cicerone 'l'usc. I, 8, cujus verba in interpretatione retinuimus.) 'Acxol φύσις ἐστ᾽ ἀνθρώπων πεφυσιωμένοι. (Orion. Anth. II, 3. Theodoret. de fide I p. 15 Sylb., Clem. Al. Strom. 1V p. 584 ed. Pott., Anecd. Oxon, IV, 354, 25, φύσις ἀνθρώ- πὼν ἀσχοὶ πεφυσημένοι. Mutavi hec quemad- modum versus ratio flagitare videbatur.) 295 Εὐσεδὴς νόῳ πεφυχὸὼς οὐ πάθοις x' οὐδὲν xaxby 300 κατθανών" ἄνω τὸ πνεῦμα διαμενεῖ χατ᾽ οὐρανόν. (Clemens Alex. Strom. IV p. 640 Potter. νῷ — Y' οὐδέν — διαμένει.) Οὐδὲν ἐχφεύγει τὸ θεῖον" τοῦτο γινώσχειν τὺ δεῖ" αὐτὸς ἐσθ᾽ ἁμῶν ἐπόπτας, ἀδυνατεῖ δ᾽ οὐδὲν θεός. (Ibid. V p. 708. Euseb. Ργωρ. Ev. XIII p. 674 ed. Viger. Theodoret. Serm. VI p. 38 ed. Sylb.) *Q θύγατερ, alai τᾶς τύχας τᾶς τεῦ χ᾽ ἐμεῦ καχᾶς ὃς συνοιχίζων νέῳ σ᾽ ὦὥλεσσα πολὺ παλαιτέραν. " 310 l EPICHARMI Ὁ μὲν γὰρ ἄλλαν 23; λαδεῖν νεανίδα, «ἄλλον δ᾽ ἄλλη μαστεύει τινά. (Clemens Alex. Strom. VI p. 740 : Αἴ αἷ τύχαι συνοιχίζων με ὦ σεσσαπολατερα ---- ἄλλην δῆτα λαμθάνει. Versus restituit Ahrensius , nisi quod ego vs. 299 explevi.) ὩὭς πολὺν ζήσων χρόνον jx ὀλίγον διανοοῦ. (Ibid. VI p. γ44.) "Eyyóas ἄτα ᾽στι θυγάτηρ) ἐγγύα δὲ ζαμίας. (Ibid. VI p. 749. ἐγγύα ἄτας correxit Alren- sius.) Καθαρὸν alxa νόον ἔχης, ἅπαν τὸ σῶμ᾽ ἐσσὶ χα- [θαρός. (Ibid. VII, 844. καθαρὸν τὸν νοῦν ἐὰν ἔχης, ἅπαν τὸ σῶμα καθαρὸς el.) Εὐσεδὴς βίος μέγιστον ἐφόδιον θνατοῖς πέλει. (Boissonad, Anecd. I p. 125. θνητοῖς ἐστί, quod emendavi.) 'O xaxoc θαῤῥεῖ μάλ᾽ ἄπωθεν, ἔπειτα δὲ φεύγει. (Scholl, Iliad. », 93, Eustath, 665, 52. ὁ τα xaxóc ---- αὐτόθεν.) Alxa τὺ βλείης σφενδόνα. (Scholl. Iliad. v, 288. Cf. Ahrens. de dial. dor. p. 338.) "ἔνθα δέος, ἐνταῦθα χαϊδώς. (Schol. Soph. Aj. 1074. καὶ αἰδώς.) Γυναιχάνδρεσσι ποθεινοί, (Schol. Iliad. θ, 527 ; Eustath, 727, 5o.) Παιδὶ τεοῦ. (Apollon. de pron. 96 B.) Τὶς ἀπεδόθη ζοός. Paene &uffocor, quum quis nobilitatem contemnens ei imaledicit , ipse moribus ignobilis : quid enim commerci! speculo cnm caeco? — Ad alios autem abi splendida veste indutus; [prudentia sit. tum sspere multis videberis, quamvis nulla fortasse in te — Emori nolo, sed me esse mortuum nihil zstumo. -- Natura humana utribus inflatis similis est. — Si pia mente sis, nihil mali tibi accidat mortuo ; supra spiritus in celo permanebit. — Nilil effugit numen divinum : hoc te intelligere opcrtet ; ]pse noster es£ inspector, nihil autem non potest Deus. — Ὁ filia, hen fortunam tibi mihique adversam, qui Le multo majorem natu juveni collocans perdidi. Iste enim aliam puellam ducere vult , alium vero nescio quem alia expetit.— Ut longa et ul brevi vita fruiturus, ita animatus esto. — Sponsionis filia est noxa , sponsio vero mulcie — Si purum animum hábeas, toto corpore purus es.— Vita pie sancteque acta maximum mortalibus presidium | [et— Ignavus longe remotus (ab hostibus) bono animo est, deinde Si tu funda vulneratus fueris. [fugit.— Ubi metus, ibi etiam reverentia. — Viris effeminatis exoptati. — Filio tuo. — Ter redditus est vivus.— FRAGMENTA. | 147 (Herodianus περὶ μονήρους λέξεως 41, 3.) 8:0 Βαάσσον τὸ χωρίον. «Doi ἀνὴρ πλαγεὶς ἀμείνων xal διαχονέστερος. (Etym. Gud. 3or, 9. cf. Etym. Magn. 191, (Suidas, Mich, Apostol. XX, 3s, Greg. Cypr. 8, Herodianus περὶ μονήρους λέξεως 37, 11.) V, 95.) Ἅμα τε λόγων ἄχουσας ἡδύμων..... ᾿Αγαθῶν ἀγαθίδες. | (Etym. Magn. 420, 48; Zonaras P. 975.) (Suidas s. v. τὰ Ταντάλου.) Καὶ τᾶς χλεινᾶς Συραχοῦς. 81 Σοφώτερος σοφοῦ, (Etym. Magn. 736, 26. Strabo VIII p. 364. (Suidas 1. c.) cf. Schneidew. Conjectan. pag. 73.) Mópov νέον τὸ φυτόν. Θωσούμεθ᾽, ὃ Ζεὺς ἀναρύει. . (Phot. s, v. συχάμινα.) (Bekker. Anecdot. 417, 20 et Bachmann. "Ev πέντε χριτᾶν γούνασι χείται, Anecd. I, 113, 3. θωσούμεθα ὁ Ζεὺς ἐναρύει, cf, (Zenob. 111, 64. Suidas.) Bekker. Anecd. 417, 6 i τὸ γὰρ ϑύειν ἀναρύειν. Lu : Suidas : ἀναρύει ἀντὶ τοῦ θύει xoi σφάττει" Eó- Ἀγρὸν τὰν πόλιν ποιεῖς. πολις.) (Diogenian. II, 47. τήν.) ᾿Αγλευχές ἐστ᾽ ἄνθρωπος. ΣΣιχελὸς ὀμφαχιζέται. (Zenob. V, 84.) o ——————————————————— ῸὃΦὁΨῬΛΘ ΡΣῆήΣέΕΣ͵͵ὃ͵ὃ (Anecd. Oxoniens, I, 85, 20.) Phryx verberatus melior (it et promptior minister.— Siculus uvas adhuc immaturas legit.— Bonorum glomi.— ' | Letius soluta. — Sapienlior sapiente. — Simulatque jucundos sermones audivisti. . .. Novella mororum planta.— — Et nobilium Syracusarum.— la quinque judicium potestate est. — Epulabimur quod Jupiter mactat — Ex urbe rus eflicis.— Homo injucunda res est. —ÁÁD-4«D-«iia— —— Qu, DE CLEANTHE. Cleanthes, Phanii (1) filius, Assius (2), adole- scens Athenas venit, ubi philosophie amore in- census per undeviginti annus Zenonem Citieum audivit. Sed quum subito e pugile sapientiz stu- diosus factus vitam primum in egestate degeret, noctu e puteo aquam haurire ac manuum mercede inopiam tolerare solebat. Qua res contemtum ei attulit, ut pro Cleanthe Phreantles vocaretur. At multo majore malo, ingenii tarditate (3) , labo- rabat, quam studiorum laboribus et meditandi diuturnitate tandem ita vicit, ut magistro in por- ticu Atheniensi succederet. Itaque discipulorum etiam frequentia celebratus est, quorum nemo clarior fuit quam Chrysippus. Neque vero publicis solum disputationibus prodesse discipulis studuit, sed scriptorum etiam multitudine ac varietate, quz a Diogene Laertio VII, 174-175 aliisque ve- terum memorantur. In horum titulis qui sunt prope sexaginta accurate recensendis operam ponere post J. Alb. Fabricium Bibl. Grec. ΠΠ p. 551 seq. ed. Harl. nolumus, siquidem hujus aliorumque virorum doctorum diligentia nihil fere nobis re- liquum hac in re fecit. Jaim si quarimus, qualis quantusque philosophus Cleanthes fuerit , difficile est, omnibus ejus libris amissis , ex zequo et bono de eo judicare. Id tan- tum apparet hominem, cujus animi acies paulo obtusior esset (4), in magistri decretis perstitisse, neque multum ad Stoicorum doctrinam perfi- ciendam attulisse, In libris quos de diis confece- rat (5), teste Cicerone (6), tum ipsum rnundum deum esse dicebat, tum totius nature menti atque animo hoc nomen tribuebat : tum ultimum et ἃ] - tissunum atque undique circumfusum et extremum omniaque cingentem et complexum ardorem, quem zetherem nominarent, certissimum deum ju- dicabat. Idem vero quasi delirans in libris Epicureorum voluptati (7) oppositis modo formam quamdam et speciem deorum finxit, modo omnem divinitatem astris tribuit, modo nihil ratione divinius esse arbitratus est. Quid? quod aliis locis solem domi- nari et rerum potiri statuit (8). Sed melius eum de deorum numine sensisse argumento est liymnus in Jovem scriptus apud Stobzeum Eclog. Phys. I, 2, 12, quem infra posui, Caeterum esse Deum di- ligenter demonstrare conabatur, dialecticorum more ratiucinans sive interrogans (συνεροντῶν), ut (1) Diogenes Laertius VIT, 168 : Κλεάνθης Φανίου, Ἂ σ- σιος. Οὗτος πρῶτον ἦν πύχτης, ὥς φησιν ᾿Αντισθένης ἐν δια- δοχαῖς. ᾿Αφικόμενος δὲ εἰς ᾿Αθήνας, τέσσαρας ἔγων δραχμάς (χαθὰ φασί τινες) καὶ Ζήνωνι παραθδαλὼν ἐφιλοσόγησε γεν- ναιότατα, καὶ ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἔμεινε δογμάτων. Διεδοήθη δὲ ἐπὶ φιλοπονίᾳ, ὅς γε πένης ὧν ἄγαν ὥρμησε μισθοφορεῖν" χαὶ νύχτωρ μὲν ἐν τοῖς χήποις ἥντλει, μεθ᾽ ἡμέραν δὲ ἐν τοῖς λόγοις ἐγυμνάζετο’ ὅθεν xoi Φρεάντλης ἐκλήθη. Suidas : Κλεάνθης, Φανίον, Ἄσσιος » μαθητὴς Κράτητος, εἶτα Ζήνωνος, οὗ xal διάδοχος γέγονε, διδάσκαλος δὲ τοῦ φιλοσόφον Xpv- σίπκπον. Οὗτος πρότερον ἦν πύχτης, ἐλθὼν δὲ εἰς ᾿Αθήνας ἠράσθη φιλοσοφίας καὶ τοσοῦτον γέγονε φιλόπονος, ὥστε δεύ- τερος Ηραχλῆς χληθῆναι᾽ μὴ ἔχων γὰρ ὅθεν τραφείη, τὰς μὲν νύχτας ἤντλει ὕδωρ μισθῷ, xal μεθ᾽ ἡμέραν τοῖς μαθήμασι xal τοῖς βιδλίοις ἐσχόλαζεν᾽ ὅθεν ἐπωνομάσθη καὶ Φρεάν- τλης. (2) Stephanus Byzantius s. v. ᾿Ασσός, πόλις Λυδίας κτλ. '"Éx δὲ τῆς Ἁσσοῦ Κλεάνθης ἦν ὁ στωιχὸς φιλόσοφος, διά- ὄοχος τῆς σχολῆς Ζήνωνος τοῦ Κιτιέως, ἣν χαταλέλοιπε Χρνσίππῳ. Τὸ ἐθνικὸν Ἄσσιος καὶ Ἀσσεύς. Cf. Strab. XIII p. 610 ed. Cas. (3) Diogenes VII, 170 : Ἦν δὴ πονιχὸς μὲν, &póctxoc δὲ xai βραδὺς ὑπερδαλλόντως. (4) Diogenes Laertius lib. VIT, 37 : Κλεάνθης, Φανίου “Ασσιος, ὁ διαδεξάμενος τὴν σχολήν' ὃν xai ἀφωμοίον ταῖς 148 σχληροκήροις δέλτοις, ai μόλις μὲν γράφονται, διατηροῦσι δὲ τὰ γραφέντα. Plütarchus libro Περὶ τοῦ ἀκούειν paulo aliter: Ὥσπερ ὁ Κλεάνθης καὶ ὁ Ξενοχράτης βραδύτεροι δοκοῦντες εἶναι τῶν σνσχολαστῶν, οὐκ ἀπεδίδρασκον ix τοῦ μανθάνειν, οὐδ᾽ ἀπέχαμνον, ἀλλὰ φθάνοντες εἰς ἑαυτοὺς ἔπαιζον, ἀγγείοις τε βραχνστόμοις καὶ πιναχίσι χαλκαῖς ἀπειχάζοντες, ὡς μόλις μὲν παραδεχόμενοι τοὺς λόγους, ἀσφαλῶς δὲ καὶ βεδαίως τη- ροῦντες. (5) Diogenes Laertius lib. VIT, 175 Περὶ θεῶν. Harpocra- | tion v. Aécxat. Plutarchus de vitando tere alieno c. 7 : Kisáv-] θην δὲ βασιλεὺς ᾿Αντίγονος ἠρώτα, διὰ χρόνον θεασάμενος 0r ταῖς ᾿Αθήναις" ἀλεῖς ἔτι Κλέανϑες; ἀλῶ, φησίν, ὦ βασιλεῦ, ὃ ποιῶ ἕνεχα τοῦ ζῆν, uóvov δὲ ἀποστῆναι prb φιλοσοφίας. βουλόμενος. Ὅσον τὸ φρόνημα τοῦ ἀνδρός, ἀπὸ τοῦ μύλον xai τῆς μάχτρας πεπτούσῃ χειρὶ καὶ ἀλούσῃ γρέφειν περὶ; θεῶν, καὶ σελήνης, καὶ ἄστρων xal ἡλίου. (6) Cicero de Nat. deor. lib. T, 14. (7) Diogenes Laertius lib. VIT, 87 et 175 Περὶ ἡδονῆς. Citatur Cleanthes a Clemente Strom. II p. 417 ἐν τῶ &v τέρῳ περὶ ἡδονῆς. Libros contra voluptatem scriptos ἂρ“ pellat Cicero de Natur. deor. I, 14. Vid. adn. 13. (8) Cicero Quaest. Acad. 1l, 4t. Diogenes Laertius lib- VII, 139 : Τὸ ἡγεμονιχὸν τοῦ κόσμον Κλεάνθης φησὶ τὸν ἥλιον. DE CLEANTHE. locus a Sexto Empirico servatus (9) probat (10). Huc accedit quod M. Tullius (11) auctor est Cleanthem putasse quattuor modis formatas in animis hominum deorum esse notiones. Unum esse credidit eum modum qui est susceptus ex prassensione rerum futurarum. Alterum ex pertur- bationibus tempestatum et reliquis motibus exsi- stere. Tertium ex commoditate rerum quas perci- cipimus et copia oriri. Quartum ex astrorum ordine celique constantia nasci. Porro idem scri- ptor (12) memoriz prodit, Cleanthem duorum sensuum, tactüs et oculorum, testimonio osten- dere voluisse, sidera tota esse ignea. Sic autem ait : «Solis candor illustrior est, quam ullius ignis, qui in immenso mundo tam longe lateque collu. ceat : etis ejus tactus est, non ut tepefaciat solum, sed etiam sepe comburat. Quorum neutrum fa- ceret , nisi esset igneus. Ergo quum sol igneus sit oceanique alatur humoribus, quia nullus ignis sine pastu aliquo possit permanere, necesse est aut similis sit igni, quem adhibemus ad usum atque victum, aut ei qui corporibus animantium continetur. Atque hic noster ignis quem usus vitz requirit confector est et consumtor omnium, idemque, quocumque invasit, cuncta disturbat ac dissipat. Contra ille corporeus, vitalis et salutaris, omnia conservat, alit, auget, sustinet sensuque afficit. Negat ergo esse dubium, horum ignium sol utri similis sit, quum is quoque efficiat, ut omnia floreant et in suo quaque genere pube- scant. » Przterea ejus de fato sententia perspici potest e versibus qui sunt apud Epictetum Enchir. c. 52 (vid. vs. 67-70) et quos Seneca Epist. 107 in hunc modum latine vertit : Duc me parens celsique dominator poli , quocumque placuit. Nulla parendi mora est ; assum impiger. Fac nolle : comitabor gemens : ducunt volentem fata, nolentem trahunt, malusque patiar, quod pati licuit bono. « Sic vivamus, addit Seneca , sic loquamur. Pa- 149 ratos nos inveniat atque impigros fatum. Hic est magnus animus , qui se Deo tradidit : at contra ille pusillus ac degener, qui obluctatur et de or- dine mundi male existimat, et emendare mavult deos quam se. » Quum autem Stoici finem bono- rum virtutem esse contenderent ; solebat Clean- thes ad incutiendum Epicureis pudorem talem fere tabulam verbis pingere (13). Sedet voluptas puleherrimo vestitu et ornatu regali insignis in solio : presto sunt virtutes, ut ancillulz , quz ni- hil aliud agunt quam ut voluptati ministrent , ad aurem tantum eam admonentes, ut caveat ne quid faciat imprudens quod hominum animos offendat, aut quidquam e quo dolor aliquis oriatur. Huc etiam referendus Stobzi locus Floril. VI, 37 (vid. fragm.) ubi legimus Cleanthem dixisse, si finis esset voluptas, tanquam malum hominibus da- tam esse prudentiam. Quid vero de ardore mentis ad gloriam (vss. 39-42) , de corporis gaudiis (vs. 43-44), de bono (vs. 45—55), de cupiditate rationi contraria (vss. 56-59), de calumnia (vss. 60-62), de turpium rerum appetitu (vss, 63-64), de silen- tio (Stob. Flor. XXXIII, 8), de eruditione (Stob. Flor. IV, 9o), de jurejurando przceperit, indicio sunt ea que subjunxi fragmenta. Quid praterea docuerit , id est, qua ei cum reliquis Stoicis com- munia fuerint dogmata , fusius exponere ab hoc loco alienum est. Vitam octogenarius inedia fini- vit (14). Qua de re etiam nunc exstat memorabile ejus dictum (15), quod scriptorum reliquiis adjeci. Hymnum quo Jovis potentiam celebravit Clean- thes primus publici juris fecit Fulvius Ursinus post Fragmenta novem feminarum et Lyricorum Antverpiz anno 1568, deinde cum aliis quibus- dam Stoici fragminibus Henr. Stephanus edidit in Poesi philosophica pag. 49-52 et pag. 124-137. Eumdem hymnum inter Gnomicos poetas Gracos recensuit Rich. Phil, Brunckius Argentorati 1784, apposita triplici interpretatione, latina Jac. Du- porti, gallica Bougainvillii, italica Pompeji. Hi (9) Vide inter locos soluta oratione scriptos. (10) Unde spiras Cleonthis et contoria Chrysippi jungit S. Hieronymus [ in Rufin. (11) Cicero de Natur. deor. lib. HI, cap. 7. Cf. lib. II, eap 5. (12) H. de Nat. deor. lib. II, cap. 15. (13) Cicero de Fivibus bon. et mal. lib. II, 21. Augusti- nus de Civit. Dei V, 20. (14) Diogenes Laertius lib. VII, 176 : Kal τελευτᾷ τόνδε τὸν tpóov* διῴδησεν αὐτῷ τὸ οὔλον᾽ ἀπαγορενσάντων δὲ τῶν ἰχτρῶν, δύο ἡμέρας ἀπέσχετο τροφῆς καί πως ἔσχε χαλῶς, ὥστε τοὺς ἰατροὺς αὐτῷ πάντα τὰ συνήθη συγχωρεῖν, τὸν & μὴ ἀνασχέσθαι, ἀλλ᾽ εἰπόντα ἤδη αὐτῷ προωδοιπορῆσθαι, χαὶ τὰς λοιπὰς ἀνασχόμενον τελευτῆσαι, ταὐτὰ Ζήνωνι ( καθά φασί τίνες) κ᾽ ἔτη βιώσαντα, καὶ ἀχούσαντα Ζήνωνος ἔτη ξρκακαίδεχα. Ad undecentesimum annum pervenisse eum scribit Lucianus in Longszvis his verhis : Κλεάνδης δὲ ὁ Ζήνωνος μαθητὴς xal διάδοχος. 'Evvéa καὶ ἐνενήχοντα οὗτος γεγονὼς ἔτη, φύμα ἔσχεν ἐπὶ τοῦ χείλους" xal ἀποχαρτερὼν» ἐπελθόντων αὐτῷ παρ᾽ ἑταίρων τινῶν γραμμάτων, προσενῖγ- χάμενος τροφήν, καὶ πράξας περὶ ὦ» ἠξίουν οἱ φίλοι, ἀπο- σχόμενος αὖθις τροφῆς ἐξέλιπε τὸν βίον. Similiter Valerius Maximus lib. VIII cap. 7 : Te quoque, inquit, Cleautlie, tam laboriose haurieutem , et tam pertinaciter tradentem sapientiam numen ipsius industriae suspexit : quum ado- lescentem quaestu extrahendee aquae nocturno tempore inopiam tuam sustentantem, diurno Chrysippi praeceptis percipiendis vacantem , eumdemque ad undecentesinmumn annum attenta cura erudientem auditores tuos videret. Du- plici enim labore unius seculi spatium occupasli , incertum reddendo, discipulusne an praeceptor esses lauabilior, (15) Apud Stobeum Floril. V11, 5i. 180 DE CLEANTHE enim omnes QCleanthis carmen versibus ele- gantissimis reddere tentarunt. Neque vero postea homines eruditi illud poematium vel divulgare velillustrare destiterunt. Nam Fred. Guil. Sturzius Lipsie 1785, H. Cludius Gottinge 1786 publica- vit, C. Petersenius Hamburgi 1829 adnotationibus instructum emisit, Adde quod Tliomas Gaisfordius in nova Joannis Stobaei Eclogarum physicarum et ethicarum editione Oxonii anno 1850 adornata de hoc quoque hymno bene meruit. Verum nemo exstitit qui omnia Cleanthis fra- gmenta ab Henr. Stephano olim promulgata repe- teret et interpretaretur, Itaque ego longointervallo Stephanum imitatus Cleanthes sapientizm memo- riam renovavi, fragmentorum numerum auxi ipsaque fragmina inspectis nostre eetatis doctrine presidiis et instrumentis recognovi, Denique ne quid deesset, quod ad hujus libri institutum per- tinet, Stoici philosophi carmina et effata in laii- nam linguam transtuli, KAEANOOYZ EIIH. ὝΜμνος εἷς Δία. Κύδιστ᾽ ἀθανάτων, πολυώνυμε, παγχρατὲς aisl Ζεῦ, φύσεως ἀρχηγέ, νόμου μέτα πάντα χυθδερνῶν, χαῖρε" σὲ γὰρ πάντεσσι θέμις θνητοῖσι προσαυδᾶν. "Ex σοῦ γὰρ γένος ἐσμέν, ἑνὸς μίμημα λαχόντες & μοῦνον, ὅσα ζώει 18 xal ἕρπει θνήτ᾽ ἐπὶ γαῖαν. Τῷ σε χαθυμνήσω, xal σὸν χράτος αἰὲν ἀείσω. Σοὶ δὴ πᾶς ὅδε χόσμος ἑλισσόμενος περὶ γαῖαν πείθεται, ἦ xev ἄγης, καὶ ἐχὼν ὑπὸ σεῖο χρατεῖται' τοῖον ἔχεις ὑποεργὸν ἀνικήτοις ἐνὶ χερσὶν 10 ἀμφήχη, πυρόεντα, ἀειζώοντα χεραυνόν. To; γὰρ ὑπὸ πληγῆς φύσεως πάντ᾽ ἐῤῥίγασιν, ᾧ σὺ χατευθύνεις κοινὸν λόγον, ὃς διὰ πάντων φοιτᾷ, μιγνύμενος μεγάλοις μιχροῖς τε φάεσσιν, ὡς τόσσος γεγαώς, ὕπατος βασιλεὺς διὰ παντός. 1$ Οὐδέ τι γίγνεται ἔργον ἐπὶ χθονὶ σοῦ δίχα, δαῖμον, οὔτε χατ᾽ αἰθέριον θεῖον πόλον, οὔτ᾽ ἐνὶ πόντῳ, πλὴν ὁπόσα ῥέζουσι xaxol σφετέρῃσιν ἀνοίαις. Ἀλλὰ σὺ xai τὰ περισσὰ ἐπίστασαι ἄρτια θεῖναι, χαὶ χοσμεῖν τὰ ἄχοσμα,, xal οὐ φίλα σοὶ φίλα ἐστίν, Ὁ Ὧδε γὰρ εἰς ἕν ἅπαντα συνήρμοχας ἐσθλὰ καχοῖσιν, ὥσθ᾽ ἕνα γίγνεσθαι πάντων λόγον αἰὲν ἐόντα, ὃν φεύγοντες ἐῶσιν ὅσοι θνητῶν κακοί εἰσι, CLEANTHIS CARMINA. δύσμοροι; οἵ τ᾽ ἀγαθῶν ἐν ἀεὶ χτῆσιν ποθέοντες οὔτ᾽ ἐσορῶσι θεοῦ χοινὸν νόμον, οὔτε χλύουσιν, 25 ᾧ x&v πειθόμενοι σὺν νῷ βίον ἐσθλὸν ἔχοιεν. Αὐτοὶ δ᾽ αὖθ᾽ δριῶσιν ἄνευ καλοῦ ἄλλος ἐπ᾽ ἄλλα, οἱ μὲν ὑπὲρ δόξης σπουδὴν δυσέριστον ἔχοντες, οἱ δ᾽ ἐπὶ χερδοσύνας τετραμμένοι οὐδενὶ χόσμῳ», ἄλλοι δ᾽ εἷς ἄνεσιν xal σώματος ἡδέα ἔργα, 80 σπεύδοντες μάλα πάμπαν ἐναντία τῶνδε γενέσθαι. ᾿Αλλὰ Ζεῦ πάνδωρε,. χελαινεφές, ἀρχιχέραυνε, ἀνθρώπους ῥύοιο ἀπειροσύνης ἀπὸ λυγρῆς, ἣν av, πάτερ, σχέδασον ψυχῆς ἄπο, δὸς δὲ χυρῦσαι vpn, 3] πίσυνος σὺ δίκης μέτα πάντα κυῤερνᾶς, 85 ὄφρ᾽ ἂν τιμηθέντες ἀμειδώμεσθά σε τιμῇ, ὑμνοῦντες τὰ σὰ ἔργα διηνεχές, ὡςς ἐπέοιχε θνητὸν ἐσντ᾽, ἐπεὶ οὔτε βροτοῖς γέρας ἄλλο τι μεῖζον, οὔτε θεοῖς, ἣ χοινὸν ἀεὶ νόμον ἐν δίκη ὑμνεῖν. (Stobzus Eclog. phys. lib. I cap. a, 12, tom. 1l p. 13-14 ed. Gaisford. Vs. 3 πάντεσσι conjecit Scaliger; πᾶσι codices. — Vs. 4 ἤχου μίμημα librorum lectio est quam mutavi in ἑνὸς μίμημα. — Vs. 5 μοῦνον Ursinus, vulgo μοῦνοι. --- | Vs. 7 σοὶ δὴ Scaliger; σοὶ δὲ codd. — Vs. 9 ἐνὶ χερσὶν Brunckius; ὑπὸ χερσὶν codices. — Vs. 13 Hymnus in Jovem. Gloriosissime immortalium , celebratissime, semper omni- [potens Jupiter, naturas auctor, certa lege omnia gubernans , salve; te enim alloqui omnibus mortalibus licet. Nam toa progenies sumus, unius imaginem sortiti solam, quotquot vivimus atque incedimus per terram [mortales. Quapropter te canam tuamque potentiam perpetuo cele- Tibi profecto totus hic mundus qui terram ambit |brabo. paret, quoquo agis, et volens a te regitur. Adeo habes obsequens invictis in manibus folmen utrimque acutum , igneum , semper vivum. Hujus enim ictu percussa omnis natura horrescit, quo tu moderaris mentem communem , quee omnia pervadit, mixta parvis magnisque luminibus, ut tantus rerum dominue summusque omni tempore rex. Neque ulla res fit in terris sine te, Deus, neque in sethereo divinoque codo, neque in mari, (titur. nisi quautum nequilie ab improbis su& ámenti& admit- Sed tu etiam imparia ecis paria reddere, et ornare inornala, atque ingrata (ibi grata sunt, Iia enim in unam cuncta coegisti bona cum malis , ut una omnium mens eaque immortalis oriatur, [sunt, quam fugiendo missam faciunt quicumque mortalium ma:i miseri, qui bonorum quidem possessionem semper exo- [ptantes neque intuentur communem Dei legem, neque audiunt , cui obtlemperantes prudenter vitam honestam degerent. ' Ipsi autem inboneste alius ad alia prorumpunt , hi indomita gloric cupiditate flagrantes, illi indecenter ad dolos fraudesque conversi , alii lasciviee et corporis gaudiis dediti, properantes omnino contraria his assequi. Sed Jupiter omnium largitor, atras efficiens r.nbes, fulmi- [nis moderator, homines miserabili ignorantia liberes , quam (d, pater, ex animis pelle et coucede ut conse- [quamur intelligentiam , qua fretus tu jusie omoia gubernas, ut honorati honore te remuneremur, carminibus facta tua perpetuo celebrantes , quemadmoduin [decet hominem , quoniam neque mortalibus ullum aliud majus [donum contigerit nee diis quam si communem legem semper juste celebremus. 151 153 CLEANTHIS μεγάλοις μικροῖς τε φάεσσιν Brunck; μεγάλων μι- χροῖσι φάεσσιν libri, — Vs. 16 ἐνὶ πόντῳ Brunck.; ἐπὶ πόντῳ membrane, — Vs. 21 ἐόντα vulgo; alii ἐόντων. —Vs. a6 αὖθ᾽ Cod. Augustanus ; vulgo αὖ, — Vs. 29-3o. Inter ἡδέα ἔργα et σπεύδοντες in membranis quibusdam legitur ἐπ᾿ ἄλλο τε δ᾽ ἄλλα φέροντες quod hemistichium cum Brnncjio omisi, — Vs. 3a foo conjecit Brunckius; in libris ὀύου.) AIIOZIIAXZMATIA. Μὴ πρὸς δόξαν ὅρα, ἐθέλων σοφὸς αἶψα γενέσθαι, 40 μηδὲ φοθοῦ πολλῶν ἄχριτον xal ἀναιδέα δόξαν. Οὐ γὰρ πλῆθος ἔχει συνετὴν xplaw, οὔτε διχαίαν, οὔτε χαλήν' ὀλίγοις δὲ παρ᾽ ἀνδράσι τοῦτο xtv [εὕροις. (Clemens Alex. Strom. V p. 554 A. Καὶ ἡ Ἀλεάνθους δὲ τοῦ XtwixoU φιλοσόφου ποιητικὴ ὧδέ πως τὰ ὅμοια γράφει xv.) Πόρναις τε δοῦναι, σῶμά τ᾽ εἰς νόσους πεσὸν δαπάναις ἐπιτρῖψαι, ( Plutarchus Moral. p. 889 A. Cf. Eurip. Phoen. vs. a1 : 6 δ᾽ ἡδονῇ δοὺς εἴς τε βαχγ εἴον πεσών.) 46 1᾿ἀγαθὸν ἐρωτᾶς μ᾽ οἷόν ἐστ᾽, ἄκουε δή" “Γεταγμένον, δίχαιον, ὅσιον, εὐσεθές, χρατοῦν ἑαυτοῦ, χρήσιμον, καλόν, δέον" αὐστηρόν, αὐθέχαστον, αἰεὶ συμφέρον" ἄφοθον, ἄλυπον, λυσιτελές, ἀνώδυνον, &o ὠφέλιμον, εὐάρεστον, ἀσφαλές, φίλον, ἔντιμον, δμολογούμενον, " * " * εὐχλεές, ἄτυφον, ἐπιμελές, πρᾶον, σφοδρόν, χρονιζόμενον, ἄμεμπτον, αἰεὶ δια μένον. ᾿ἈΑνελεύθερος πᾶς ὅστις elc δόξαν βλέπει. 56 ὡς δὴ παρ᾽ ἐχείνης τευξόμενος χαλοῦ τινος. (Clemens Alex. Admonit, ad Gentes pag. 35 : Κλεάνθης δὲ ὃ Πισαδεύς͵ 6 ἀπὸ τῆς στοᾶς φυλό- σοφὸς, ὃς οὐ θεογονίαν ποιητικήν, θεολογίαν δὲ ἀληθινὴν ἐνδείχγυται, οὐχ ἀπεχρύψατο τοῦ θεοῦ πέρι ὅ, τι πέρ. εἶχε φρονῶν: τἀγαθὸν ἐρωτᾶς χτλ. Ἐνταῦθα σαφῶς (οἶμαι) διδάσχει ὁποῖός ἐστιν 6 θεός, καὶ ὡς ἢ δόξα fj χοινὴ xol ἢ συνήθεια τοὺς ἑπομένους αὐταῖν, ἀλλὰ μὴ τὸν θεὸν ἐπιζητοῦντας ἐξηνδραποδιζέσθην, Pro Πισαδεὺς Menagius ad Diog. Laert. VII, 168 legi vult ᾿Ασσεύς. Post δμολογούμενον posui lacune signa cum Sca- ligero apud Stephanum Poes. phil. p. 217.) A, Τί ποτ᾽ ἔσθ᾽ 8, τι βούλει, Θυμέ; τοῦτό μοι φράσον. Θ. "Exo, Λογισμέ, πᾶν ὃ βούλομαι ποιεῖν, A. Βασιλιχόν ἐστι. Πλὴν ὅμως εἰπὸν πάλιν. Θ. Ὧν ἂν ἐπιθυμῶ, ταῦθ᾽ ὅπως γενήσεται. (Galenus de placitis Hippocr. et Plat. lib. V, 170 : Τὴν μὲν τοῦ Κλεάνθους γνώμην ὑπὲρ τοῦ παθητιχοῦ τῆς ψυχῆς ἐκ τῶνδε φαίνεσθαί φησι τῶν ἐπῶν [6 Ποσειδώνιος" τί ποτ᾽ ἔσθ᾽ χτλ. Ταυτὶ τὰ ἀμοιθαῖα Κλεάνθους φησὶν εἶναι Ποσειδώνιος, ἐναργῶς ἐνδειχνύμενος τὴν περὶ τοῦ παθητιχοῦ τῆς ψυχῆς γνώμην αὐτοῦ, εἴγε δὴ πεποίηχε τὸν Αογι- σμὸν τῷ Θυμῷ διαλεγόμενον ὡς ἕτερον ἑτέρῳ. Col- loquuntur igitur Ratio et Cupiditas. Vs 57 ἔχω λογισμὸν codd.; ἔχω, Λογισμαέ, correxit Wyttenbachius Opusc. II p. 271. Vs. 58. βα- σιλικόν γε membrane; βασιλικόν ἐστι scripsi metri causa. --- Vs. 59 ὡς ἂν ἐπιθυμῶ libri mss., sed requiritur ὧν ἂν ἐπιθυμῶ quod textui inserui.) 60 Καχουργότερον οὐδὲν διαδολῇς ἐστί πω’ λάθρᾳ γὰρ ἀπατήσασα τὸν πεπεισμένον μῖσος ἀναπλάττει πρὸς τὸν οὐδὲν αἴτιον. (Stobzus Floril, XLII, 2.) Ὅστις ἐπιθυμῶν ἀνέχετ᾽ αἰσχροῦ πράγματος, FRAGMENTA. Ne ad gloriam specta, sapiens celeriter fieri volens, neve iniquam gravemque ef vehementem multorum de te [sententiam reformida. Etenim multitudo neque perite judicat neque juste , neque ex s&quo et bono; in paucis vero hominibus hoc [animadvertas. — Meretricibus se dare corpusque in morbum delapsum dispendio exhaurire. — Rogas me quale sit bonum ; audi igitur. Compositum, justum , sanctum, pium, continens se , utile, honestum , necessarium; austerum, rigidum , semper conducibile; intrepidum, tristitiee, expers, (ructuosum , vacuum dolore, commodum , placitum , tutam, gratum, honorificum , confessum, * ^ * * gloriosum , modestum, diligens , mansuetum , acre, diuturnum , inculpatum , semper permanens. Illiberalis est quicumque ad gloriam spectat , nempe ex illa aliquid honesti consecuturus. — R. Quidnam est quod vis, Cupidifas? hoc mihi dic. C. Possurm , o Ratio , facere quidquid volo. R. Regium quidem id est. Nihilominus tamen die rursue, C. Quaecumque desidero , hec curabo ut fiant. — Nihil quidquam est malitiosius calumnia. Hec enim ubi clam aliquem ad credendum adductum de- . [cepit, odium concitat in eum qui nihil commeruit. — Quicumque rem turpem concupiscere sustinet , FRAGMENTA. οὗτος ποιήσει τοῦτ᾽, ἐὰν καιρὸν λάθη. (Stobzus Floril. VI, 19.) es Πόθεν ποτ᾽ ἄρα γίγνεται μοιχῶν γένος ; ἔχ χριθιῶντος ἀνδρὸς ἐν ἀφροδισίοις. (Stobzus Floril. 1. c.) "Avere δή u^, ὦ Ζεῦ, καὶ σύγ' ἢ Πεπρωμένη, ὅποι ποθ᾽ ὑμῖν εἶμι διατεταγμένος " ὡς ἕψομαί γ᾽ ἄοχνος" ἣν δὲ μὴ θέλω, τυ χαχὸς γενόμενος οὐδὲν ἧττον ἕψομαι. (Epictet. Man. cap. 5a [cap. 77 p. 318 ed. Salmas.] cf. Diss. IV, τ, 131; 4, 34. Scripsi ἄγετε δή μ᾽ ὦ; vulgo ἄγε δή us ὦ, quod non- nulli in ἄγου δέ μ᾽ ὦ mutarunt. Latine vertit Seneca hos versus Epist. 107.) Χωρία χαταλογάδην γεγραμμένα. Ὁ $3 Κλεάνθης οὕτως συνηρώτα᾽ Εἰ φύσις φύσεώς ἐστι χρείττων, εἴη ἄν τις ἀρί- στη φύσις" εἰ ψυχὴ ψυχῆς ἐστι χρείττων, εἴη ἄν τις ἀρίστη, ψυχή" καὶ εἰ ζῷον τοίνυν χρεῖττόν ἐστι Doo , εἴη ἄν τι χράτιστον ζῷον" οὐ γὰρ εἰς ἄπειρον ἐχπίπτειν πέφυχε τὰ τοιαῦτα. Ὥσπερ οὖν οὐδὲ ἢ φύσις ἐδύνατο ἐπ᾽ ἄπειρον αὔξεσθαι κατὰ τὸ χρεῖτ- tov, οὔθ᾽ ἢ ψυχή,, οὔτε τὸ ζῷον. Ἀλλὰ μὴν ζῷον ζῴου χρεῖττόν ἐστιν, ὡς ἵππος χελώνης. εἶ τύχοι, xal ταῦρος ὄνου, xal λέων ταύρου. Πάντων δὲ σχεδὸν τῶν ἐπιγείων ζῴων καὶ σωματιχῇ καὶ ψυ- χικῇ διαθέσει προέχει τε xot χρατιστεύει 6 ἄνθρω- πος. Τοίνυν χράτιστον ἂν εἴη ζῷον xal ἄριστον. Καὶ οὐ πάνυ τι ὃ ἄνθρωπος κράτιστον εἶναι δύναται 158 ζῷον" οἷον εὐθέως ὅτι διὰ χακίας πορεύεται τὸν πάντα χρόνον, sl δὲ μή γε τὸν πλεῖστον. Καὶ γὰρ εἴποτε περιγένοιτο ἀρετῆς, ὀψὲ καὶ πρὸς ταῖς τοῦ βίου δυσμαῖς περιγίνεται - ἐπίκηρόν τ᾽ ἐστὶ xal ἀσθενὲς καὶ μυρίων δεόμενον βοηθημάτων, χαθά- περ τροφῆς καὶ σχεπασμάτων xal τῆς ἄλλης τοῦ σώματος ἐπιμελείας, πικροῦ τινος τυράννου τρόπον ἐφεστῶτος ἡμῖν xal τὸν πρὸς ἡμέραν δασμὸν ἀπαι- τοῦντος, xal εἰ μὴ παρέχοιμεν ὥστε λούειν αὐτὸ καὶ ἀλείφειν xal περιδάλλειν xal τρέφειν, νόσους καὶ θάνατον ἀπειλοῦντος. “Ὥστε οὔτε τέλειον ζῷον ὃ ἄνθρωπος, ἀτελὲς δὲ χαὶ πολὺ χεχωρισμένον τοῦ τελείου. Τὸ δὲ τέλειον καὶ ἄριστον χρεῖττον μὲν ἂν δπάρχοι ἀνθρώπου καὶ πάσαις ταῖς ἀρεταῖς συμ- πεπληρωμένον χαὶ παντὸς χαχοῦ ἀνεπίδεχτον. Τοῦτο δὲ οὐ διοίσει Θεοῦ. "Ἔστιν ἄρα Θεός. (Sextus Empiricus adv. Math. IX, 88.) Κλεάνθης ἔλεγεν, el τέλος ἐστὶν fj ἡδονή, πρὸς καχοῦ τοῖς ἀνθρώποις τὴν φρόνησιν δεδόσθαι. (Stobsus Floril. VI, 37. Posui δεδόσϑα: cum Meinekio; vulgo δίδοσϑαι.) Κλεάνθης ἐρωτώμενος πῶς dv τις εἴη πλούσιος, εἰπεν" εἰ τῶν ἐπιθυμιῶν εἴη πένης. (Stobaeus Floril. XCIT, 25.) Κλεάνθης, ὑπὸ γλώττης ÉAxouc αὐτῷ γενομένου, τὴν τροφὴν οὐχ ἐδύνατο παραπέμπειν" ὡς δὲ ῥᾷον ἔσχε xai 6 ἰατρὸς αὐτῷ τροφὴν προσήγαγεν « σὺ Sí μὲ » ἔφη « βούλει ἤδη τὸ πλέον τῆς ὁδοῦ χατανύ- is eliam faciet eam, opportunitatem nactus. — Unde tandem nascitur adulterorum genus? E viro in rebus venereis lasciviente. — Ducite me, o Jupiter, tuque Sors, quocumque a vobis destinatus sum; nam impigre certe sequar : quodsi nolo, malus factus nihilominus sequar. Loci soluta oratione scripti. Cleanthes sic interrogabat : Si natura nature priestat, fuerit optima quiedam na- tura : si anima anime przsíat, fuerit optima quadam 3nima, ac si porro animal animali preestantius est, fuerit prestantissimom aliquod animal. Neque enim paturá ita comparatum est, ut talia in infinitum procedant. Quemad- modum igitur ne natura quidem poterat in infinitum pra- slaanliá crescere, sic neque anima, neque animal. Atqui animal animali przstantius est, ut equus testudine, verbi glia, el taurus asino et leo tauro. Sed omnibus prope terrestribus animantibus corporis animique affectione prestat et antecellit homo. Ergo prizstantissimum fuerit animal et optimum. At non omnino potest homo preestan- tissimum esse animal. Exempli gratia, quia semper vitiis deditus est, nisi forte diutissime. Etenim si quando virtutis compos fiat, sero οἱ circa vitze finem compos (it : estque animal caducum et infirmum sexcentarumque rerum auxilio indigens, velut victa cultuque et reliqua corporis cura, quod importuni tyranni in morem nobis prepositum est et sublucanum tributum exigit, ac nisi id ita exhibea- mus, ut lavemus et ungamus et vestiamus et nutriamus, morbos ct mortem nobis minatur. Itaque non perfectum animal homo est, sed imperfecium longeque a perfecto re- motum. Perfectum vero et optimum praestantius quidem homine fuerit et omnibus virtutibus ornatum omnisque mali immune. Hoc autem non diiferet ἃ Deo. Est ergo Deus. Cleanthes dicebat, si finis esset voluptas, tamquam malum liominibus datam esse prudentiam. Cleanthes quaerenti, quomodo quis dives evadere posset, respondit : Si cupiditatum fuerit inops. Cleanthes sub linguá ulcere ei enato cibum nequibat transmittere : quum vero melius se haberet cibumque ei medicus adhiberet : « Tu vero me, inquit, vis majore 154 σαντα ἀναστρέφειν, εἶτα πάλιν ἐξ ὑπαρχῆς τὴν αὐτὴν ἔρχεσθαι; » χαὶ ἐξῆλθεν τοῦ βίου. (Stobsrus Floril. VII, 54.) Σιωπῶντος τοῦ Κλεάνθους, ἐπεί τις ἔφη « τί σιγᾷς; καὶ μὴν ἡδὺ τοῖς φίλοις ὁμιλεῖν», « δύ, ἔφη, ἀλλ᾽ ὅσῳ ἥδιον, τοσῷδε μᾶλλον αὐτοῦ τοῖς φίλοις παραχωρητέον. » CLEANTHIS FRAGMENTA. Κλεάνθης ἔφη τοὺς ἀπαιδεύτους μόνῃ τῇ μορφῇ τῶν θηρίων διαφέρειν. (Stobaeus Floril. IV, 9o.) Κλεάνθης ἔφη τὸν ὀμνύοντα dico εὐορχεῖν ἣ ἐπιορκεῖν χαθ᾽ ὃν ὄμνυσι χρόνον, "Eàv piv Ὑὰ οὕτως ὀμνύῃ ὡς ἐπιτελέσων τὰ κατὰ τὸν ὅρχον,͵ εὐορχεῖν, ἐὰν δὲ πρόθεσιν ἔγων μὴ ἐπιτελεῖν, ἐπιορχεῖν, (Stobzus Floril, XXXIII, 8.) (Stobeus Floril. XX VIII, 14.) jam vie parte superata reverti, deinde denuo eamdem ab Cleanthes dixit rudes homines sola forma a bestiis dif- initio ingredi? » atque e vita excessit. ferre. Quum tacente Cleanthe aliquis dixisset : Tu quid taces? Cleanthes dixit jurantem eo ipso quo jurat tempore Atqui jucundum est cum amicis sermocinari. Jucundum | sancte jurare aut pejerare. Nam si ita juret. tamquam quidem, respondit Cleanthes, sed quo jucundius est , eo facturus qu& interposito jurejurando pollicetur, religiose magis liac re amicis cedere oportet. jurare, sin eo consilio, ut non faciat, pejcrare. DE LINO. e Lini (1) nomine tres iique antiquissimi in ve- terum scriptis memorantur, Eorum unus fuit Chalcidensis (2), Mercurii et Psamathes filius, vel ut alii voluerunt, ab Apolline et Terpsichore genitus , vel si Pausaniz fides est, Amphimari et Uraniz Musz soboles. Alter, qui cum illo com- mutatur szpe et permiscetur, Thebanus Ismenii filius fuit. Tertius denique Linus Narcissus ab Eustathio ad Iliad. lib. XVIIE, 57o, p. 1223, su- perioribus adjungitur. Primus quum musice scien- tia ceteris mortalibus antecelleret, adeo ut ipsi Apollini conferre se auderet, ab hoc deo interfe- ctus est. Similis Thebano contigit sors. Qui quum presstantissimus et poeta et musicus esset, ab Her- cule (3) occisus ejusque mors a Musis lugubri cantu defleta esse fertur, Sunt tamen qui Theba- num etiam ab Apolline trucidatum perhibeant. Utcumque est, tradunt (4) eum mundi originem adumbrasse a tali carminis initio orsum : ἮΝ ποτέ τοι χρόνος οὗτος, ἐν ᾧ ἅμα πάντ᾽ ἐπεφύχει “ΠΠπΠΕΕΠΠΠΠΕππσσπσππΠππρ--““οΠΠρ ΤῸ“ πτσοἘρσπτεοΕὲΨοἔςπ παι κατ ρτ τ τ Ὰ.κ.,.0 ..» 5... τ0ῸτῸῈὕῴΣὔ ͵ὔὸὦϑῷτὕἉ{τιὦἰὦἰἰἀἰὐἰὐὐὔὐὖὸτορῦ ρ ρν......5......Ἠ:ἠλἠι,.,.κΧὍὕ0Ὁ5.5.15᾽΄:........Χ..............0 (1) Conf. Fabric. Bibl. Grac. I pag. 110-114 ed. Harl.; L. Ambroschii de Lino disputationem, Berolini 1829; Welckeri Script. minor. I, p. 8 seqq. Clintonis Fast. Hel- len. I, pag. 241-343; Hermanni Opusc. V, p. 199 sqq. (2) Suidas : Aívoc Χαλχιδεύς, ᾿Απόλλωνος xai Τερψιχό- grs, οἱ δὲ Ἀμφιμάρου καὶ Οὐρανίας, οἱ δὲ Ἑρμοῦ xai Οὐ- ρανίας. Apollinis filium facit etiam Virgilius Eclog. V, 57, ejusdem dei et Paamathes filium Conon apud Photium in Bibliotheca, Apollodorus υἱὸν Οἰάγρου xat' ἐπίχλησιν Ἀπόλλωνος. Pausanias lib. IX, 29, 6 : Λέγεται δὲ ὡς ὁ Λί- vo; οὗτος παῖς μὲν Οὐρανίας εἴη xal Ἀμφιμάρου τοῦ Ποσει- ζῶνος, μεγίστην δὲ τῶν τε ἐφ᾽ αὑτοῦ xal ὅσοι πρότερον ἐγέ- υῦντο λάθοι δόξαν ἐπὶ μουσιχῇ, καὶ ὡς Ἀπόλλων ἀποχτείνειεν αὐτὸν ἐξισούμενον κατὰ τὴν ᾧδήν. Ἀποθανόντος δὲ τοῦ Λίνου τὸ ἐπ᾽ αὐτῷ πένθος διῆλθεν ἄρα καὶ ἄχρι τῆς βαρδάρον πά- σῆς, ὥς καὶ Αἰγνπτίοις ἄσμα γενέσθαι Λίνον " καλοῦσι δὲ τὸ ἄσμα Αἰγύπτιοι τῇ ἐπιχωρίῳ φωνῇ Μανέρων. Οἱ δὲ “Ἑλλησιν Ez, ποιήσαντες, Ὅμηρος μέν, ἅτε ἄσμα Ἕλλησιν ὃν ἐπιστά- μενος τοῦ Aívou τὰ παθήματα, ἐπὶ τοῦ ᾿Αχιλλέως ἔφη τῇ ἀσπίδι ἄλλα τε ἐργάσασθαι τὸν" "Ἤφαιστον καὶ χιθαρῳδὸν ταῖδα ἄδοντα τὰ ἐς Λίνον (Iliad. XVIII, 570, ubi legen- dum λίνον )" Τοῖσιν δ᾽ ἐν μέσσοισι πάϊς φόρμιγγι λιγείῃ ἱμερόεν χιθάριζε, Αἶνον δ᾽ ὑπὸ καλὸν ἄειδεν. Πάμφως δέ, ὃς ᾿Αθηναίοις τῶν ὕμνων ἐποίησε τοὺς ἀρχαιοτά- τοὺς, οὗτος ἀχμάζοντος ἐπὶ τῷ Δίνῳ τοῦ πένθους Οἰτόλινον ἐκάλεσε: αὐτόν. Σαπφὼ δὲ ἡ Λεσδία τοῦ Οἰτολίνου τὸ ὄνομα ἐχ τῶν ἐπῶν τῶν Πάμφω μαθοῦσα Ἄδωνιν ὁμοῦ καὶ Οἰτόλι- νον σεν. Θηδαῖοι δὲ λέγουσι παρὰ σφίσι ταφῆναι τὸν Δίνο", xai ὡς μετὰ τὸ πταῖσμα τὸ ἐν Χαιρωνείᾳ τὸ λληνιχὸν Φί- λιξπος ὁ ᾿Αμύντου χατὰ δή τινα ὄψιν ὀνείρατος τὰ ὀστᾶ ἀνε- λόμενος τοῦ Δίνου χομίσειεν ἐς Μακεδονίαν" ἐχεῖνον μὲν δὴ αὖθις ἐξ ἐνυπνίων ἄλλων ὀπίσω τοῦ Λίνον τὰ ὀστᾶ ἐς Θήδας ἀποστεῖλαι, τὰ δὲ ἐπιθήματα τοῦ τάφον, καὶ ὅσα σημεῖα ἄλλα ἦν, ἀνὰ χρόνον φασὶν ἀφανισθῆναι. Λέγεται δὲ καὶ ἄλλα τοιάδε ὑπὸ Θηδαίων, ὡς τοῦ Aivou τούτον γένοιτο ὕστερον ἕτερος Λίνος χαλούμενος 'launvtou, καὶ ὡς Ἡραχλῆς ἔτι καῖς ὧν ἀποχτείνειεν αὐτὸν διδάσκαλον μουσικῆς ὄντα. "Exn δὲ οὔτε ὁ Ἀμφιμάρου Λίνος οὔτε ὁ τούτον γενόμενος ὕστερον ἐποίησαν * ἢ καὶ ποιηθέντα ἐς τοὺς ἔπειτα οὐκ ἦλθεν. Cf. Orig. contr. Cels. I p. 14, infra adn. 6. (3) &lianus Var. Hist. lib. I1] eap. 32 : Τὸν γὰρ 'Hpa- χλέα ὁ Λίνος ἔτι παῖδα ὄντα χιθαρίζειν ἐπαίδενεν * ἀμονσότε- ὃον δὲ ἀκτομένου τοῦ ὀργάνου ἐγαλέπηνε πρὸς αὐτὸν ὁ i Aítvoc. Ὁ δὲ ἀγαναχτήσας ὁ Ἡρακλῆς τῷ πλήχτρῳ τοῦ Δί- νον χαθίχετο, καὶ ἀπέχτεινεν αὐτόν. Eustathins ad 180. XVIII, 570, pag. 1223 : Δίνος εἶδος ᾧδῆς κατὰ Ἀρίσταρχον ἢ ὕμνον, ὡς καὶ ὁ παιὰν xal ὁ διθύραμδος. ᾽Ωνόμασται δὲ Δίνος τὸ τοιοῦτον ᾧδιχὸν εἶδος, ἢ ὡς μετὰ λίνου ἦτοι χορδῆς ἀδόμενος, ἣ ἀπό τινος Alvou ἀνδρὸς ἥρωος. Φασὶ γὰρ οἱ πα- λαιοὶ ποιημάτιόν τι ἐπὶ τῷ Λίνῳ εἶναι, ὃ Σφαῖρα μὲν χαλεῖ- ται, εἷς "Oppéa δὲ ἀναφέρεται. Φιλόχορος δὲ ὑπὸ ᾿Απόλλωνος ἀναιρεθῆναι τὸν Δένον φησί, διότι πρῶτος τὸν Λίνον χαταλύσας χορδῇ ἐχρήσατο εἰς μουσιχῆῇς ὄργανον. Ἐτάφη δὲ ἐν Θήδαις, καὶ ἐτιμᾶτο ὑπὸ τῶν ποιητῶν θρηνώδεσιν ἀπαρχαῖς. Hesio- dus ibid. : Οὐρανίη δ᾽ ἀρ᾽ ἔτιχτε Λίνον πολυήρατον υἱόν, ὃν δὴ ὅσοι βροτοί εἶσιν ἀοιδοὶ καὶ κιθαρισταί, πάντες μὲν θρηνοῦσιν ἐν εἰλαπίναις τε χοροῖς τε, ἀρχόμενοι δὲ Alvov καὶ λήγοντες χαλέουσι. Vetus epigramma : "Q Aítve πάντα θεοῖσι τετιμένε, σοὶ γὰρ ἔδωκαν ἀθάνατοι πρώτῳ μέλος ἀνθρώποισιν ἀείδειν ἐν ποδὶ δεξιτερῷ, Μοῦσαι δέ σε θρήνεον αὐταὶ μυρόμεναι μολπῦσιν, ἐπεὶ λίπες ἡλίου αὐγάς. Herodotus 11, 79 : Τοῖσι ( Αἰγνπιίοισι) ἄλλα τε ἐπάξιά ἐστι νόμιμα, xal δὴ καὶ ἄεισμα ἕν ἐστι, Δίνος, ὅσπερ ἕν τε Φοι- νίχῃ ἀοίδιμός ἐστι xal ἐν Κύπρῳ καὶ ἄλλῃ, κατὰ μέντοι E- θνεα οὔνομα ἔχει, συμφέρεται δὲ ὡυτὸς elvat , τὸν οἱ "ἔλληνες Λίνον οὐνομάζοντες ἀείδουσι, ὥστε πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα ἀπο- θωυμάζειν με τῶν περὶ Αἴγνπτον ἐόντων, ἐν δὲ δὴ xai τὸν Λένον ὁχόθεν ἔλαδον. Φαίνονται δὲ αἱεί χοτε τοῦτον ἀείδον- τες. Ἔστι δὲ Αἰγυπτιστὶ ὁ Λίνος χαλεύμενος Μανέρως. ἜἜφασαν δέ μιν Αἰγύπτιοι τοῦ πρώτου βασιλεύσαντος Αἰγύ- πτου παῖδα μουνογενέα γενέσθαι, ἀποθανόντα δ᾽ αὐτὸν ἄνω- ρὸν θρήνοισι ὑπ᾽ Αἰγυπτίων τιμηθῆναι, καὶ ἀοιδήν τε ταύτην πρώτην xal μούνην σφίσι γενέσθαι. Plutarchus de Iside et Osiride cap. XVTI : Ὃν γὰρ ἄδουσιν Αἰγύπτιοι παρὰ τὰ συμ- πόσια Μανέρωτω, τοῦτον εἶναι ....... τὸν δ᾽ ἀδόμενον Μανέ- quta πρῶτον εὑρεῖν μονσιχὴν ἱστοροῦσιν. (4) Diogenes Laertius Procem. 4 : Τὸν δὲ Alvov παῖδα εἶναι Ἑρμοῦ xai Μούσης Οὐρανίας, ποιῆσαι δὲ κοσμογονίαν, ἡλίον καὶ σελήνης πορείαν, χαὶ ζῴων καὶ καρπῶν γενέσεις. Τούτῳ ἀρχὴ τῶν ποιημάτων ἦδε * Ἦν ποτέ τοι χρόνος οὗτος, iv ᾧ ἅμα πάντ᾽ ἐπετύχει. “Ὅθεν λαδὼν Avatayópae πάντα ἔφη χρήματα γεγονέναι ὁμοῦ νοῦν δὲ ἐλθόντα αὑτὰ διακο- συμῆσαι. ( Male haec addit ; nam alia fuit Anaxagoroae ratio. ) 155 156 LINI CARMINA. (fragm. vs. 236 ). Eundem dicunt solis lunzque cursum versibus persecutum esse ac de animalium plantarumque generatione scripsisse, quamquam non defuerunt qui neque Apollinis reque Ismenii filiun quidquam scripsisse proderent aut saltem nihil ab illis scriptum exstare contenderent. Ve- rum a Sexto Empirico adv. Math. I, 204 aliisque : inter eos numeratur quos ante Homerum carmina composuisse fama fuerit. Diodorus (5) eum pri- mum numerorum et canticorum inventorem fuisse litterasque a Cadmo e Phoenicia allatas grecz lin- gus accommodasse auctor est, ita ut suum cui- que littere nomen imponeret earumque formas constitueret, Carminum pulchritudinem et maje- statem spectasse videtur Virgilius Eclog. V, 55-57 sic canens : )] Non me carminibus vincet nec Thracius Orpheus, nec Linus : buic mater quamvis atque hnic paler Orphei Calliopea , Lino formosus Apollo. [ adsit, Hippobotus apud Diogenem Laertium I, 4a se- ptem Gracie sapientes ita in ordinem redigit, ut primo loco Orpheum et Linum ponat. Poematum quz ad Linum auctorem nonnulli referebant ini- tium esee vult lamblichus de Vit. Pythag. cap. 28 6 139 p. 117 seq. duos versiculos quos e Stobzi Floril. CIX, 1 depromtos fragmentis inserui. Vid. vs, I 1-12. Neque tamen ipse dissimulat Pythago- reos Lino carmina supposuisse. Ex hoc igitur fonte sine dubio omnes manarunt versus qui ho- die Lino tribuuntur (6). Quos quum magna ex parte jam collegisset Henr. Stephanus in l'oesi philosophica , reliquos qui ad nostram memoriam propagati sunt adjunxi omnesque recensui et converti. ——— M a a a a E a Τὸν δὲ Alvov τελευτῆσαι ἐν Εὐδοίᾳ τοξευθέντα ὑπὸ Ἀπόλλω- νος, xal αὐτῷ ἐπιγεγράφθαι" Ὥδε Αἰίνον Θηδαῖον ἐδέξατο γαῖα θανόντα, Μούσης Οὐρανίης viàv ἐὐστέφανον. (5) Diodorus lib. 111, 67 : Φησὶ τοίνυν παρ᾽ "Ελλησι πρῶτον εὑρετὴν γενέσθαι Λίνον ῥυθμῶν χαὶ μέλους, ἔτι δὲ Κάδμου κομίσαντος éx Φοινίχης τὰ χαλούμενα γράμματα πρῶτον εἷς τὴν ᾿Ελληνικὴν μεταθεῖναι διάλεχτον, xai, τὰς προσηγορίας ἑχάστῳ τάξαι καὶ τοὺς χαραχτῆρας διατυπῶσαι. Κοινῇ μὲν οὖν τὰ γράμματα Φοινίκεια χληθῆναι διὰ τὸ παρὰ τοὺς “Ἕλληνας ἐκ Φοινίχων μετενεχθῆναι, ἰδίᾳ δὲ τῶν Πελα- στῶν πρώτων χρησαμένων τοῖς μετατεθεῖσι χαραχτῆρσι Πελασγιχὰ προσαγορευθῆναι. Τὸν δὲ Λίνον ἐπὶ ποιητιχῇ xai μελῳδίᾳ θαυμασθέντα μαθητὰς σχεῖν πολλούς, ἐπιφανεστά- τους δὲ τρεῖς, Ἡραχλέα, Θαμύραν καὶ Ὀρφέα. Τούτων δὲ τὸν μὲν 'HpaxXéa χιθαρίζειν μανθάνοντα διὰ τὴν τῆς ψυχῆς βραδύτητα μὴ δύνασθαι δέξασθαι τὴν μάθησιν, ἔπειθ᾽ ὑπὸ τοῦ Λίνον πληγαῖς ἐπιτιμηθέντα διοργισθῆναι xai τῇ χιθρζ τὸν διδάσκαλον πατάξαντα ἀποχτεῖναι, Θαμύραν δὲ quot . διαφόρῳ χεχορηγημένον ἐχπονῆσαι τὰ κερὶ τὴν μουσιχήν, καὶ χατὰ τὴν ἐν τῷ μελῳδεῖν ὑπεροχὴν φάσχειν ἑαυτὸν τῶν Μου- σῶν ἐμμελέστερον ἄδειν. (6) Nam Origenes contra Cels. lib. I p. 14 ait : Koi Αἰ- νον μὲν, ὃν προέταξεν ἐν οἷς ὠνόμασεν ὁ Κέλσος,, οὔτε νόμα οὔτε λόγοι φέρονται, ἐπιστρέψαντες xai θεραπεύσαντες ἔθνη. AINOY EIIH. Φράζεο δή, σπουδὴν ἐντυνάμενος δι᾿ dxovTic μύθων ἡμετέρων. ἀτραπὸν περὶ παντὸς ἀληθῇ, χῆρας ἀπωσάμενος πολυπήμονας, al τε βεδήλων ὄχλον ἀϊστοῦσαι ἄταις περὶ πάντα πεδῶσι & παντοίαις, μορφῶν χαλεπῶν ἀπατήματ᾽ ἔχουσαι. Τὰς μὲν ἀπὸ ψυχῆς εἴργειν φυλαχαῖσι νόοιο. Οὗτος γάρ σε χαθαρμὸς ἀχήριος ὧν δσιώσει, εἴ xsv. ἀληθείη μισῇς ὀλοὸν γένος αὐτῶν" νηδὺν μὲν πρώτιστ᾽ αἰσχρῶν δώτειραν ἁπάντων, 10 ἣν ἐπιθυμία ἡνιοχεῖ μάργοισι χαλινοῖς. (Stobsus Floril. V, 22. Vs. 4 ἀϊστοῦσαι posui; vulgo ἀνιστῶσαι, Vs. 7? ἀχήριος ὧν] scripsi; codd. ὄντως διχαίως. Vs. 8 uto; edidi cum Brunckio ; membranz μισέεις. ) v * Ελπεσθαι χρὴ πάντ᾽, ἐπεὶ οὐκ ἔστ᾽ οὐδὲν ἄελπτον. € / t ^ Ράδια πάντα θεῷ τελέσαι καὶ ἀνήνυτον οὐδέν. (Stobzus Floril. CIX, 1.) - Ὥς xas' ἔριν συνάπαντα χυδερνᾶται διὰ παντός ἐκ παντὸς δὲ τὰ πάντα, xal dx πάντων πᾶν ἐστι. Ι6 [Πάντα δ᾽ ἕν ἐστιν, ἕκαστον ἑνὸς μέρος, ἦν ἐν [ ἅπαντα᾽ han -— —— —————— ÁSISMDLIUUIGWLAXAÁA"€ÉsionáÀá [uh à QQu— MK KK KIM LINI CARMINA. Prospice tibi, ad studium concitatus auditione nostri sermonis, viam priv omnibus veram, repulsis sortibus damnosis, que profanorum vulgus subvertentes malis usquequaque implicant variis, molestarum formarum fallacias induentes. Has tu custodiá mentis ab anima arceto. Haec enim expiatio quam immortalis est te purgabit , si re ipsa oderis exitiosum illarum genus : venlrem quidem imprimis turpium omnium datorem, qnem cupido aurige instar regit stolidis frenis. — Speranda sunt omnia , quia nibil est quod sperari nequesl. Omnia Deo facilia ad perliciendum sunt neque quidquam Nam contentione omnia seinper gubernantur : (infectum. — ex universo autem upiversa atque ex universis universuni [constalt. Uuiversa vero upum sunt, singula unius membra ; omnia [ unum erant : LINI CARMINA. 81 ἐχ γὰρ ἑνός ποτε ὄντος ὅλου τάδε πάντ᾽ ἐγένοντο. dx. πάντων δέ ποτ᾽ αὖθις ἕν ἔσσεται ἐν γρόνου als, αἰὲν ἕν ὃν xal οὐ πολλά, χαὶ οὐ κατὰ ταυτὸν 30pot- [σθέν. Πολλάχι δ᾽ ἔσται ταῦτα, xat οὔποτε πεῖρας ἔπεισιν 20 αἰεὶ πείρατ᾽ ἔχον " ποῖον γένος ἔλλαχε, τοῦτ᾽ ὄν : ὧδε γὰρ ἀθάνατος θάνατος περὶ πάντα καλύπτει θνητὸς ἐών, καὶ πᾶν θνήσχει φθαρτὸν, τὸ δ᾽ [ὑπάρχον φαντασίαις ἀλληλοτρόποις καὶ σχήμασι μορφῆς ἀλλάσσει τρόπον, ὡς ἀποχρυπτέμεν ὄψιν ἁπαάντων᾽ 43 ἄφθορον ἔσται ἐόν τ᾽ αἰεὶ χαθὸ τῇδε τέτυχται. (Stobzus Eclog. Phys. et Eth. lib. I cap. ro, 5 addito lemmate : Λίνου ἐχ τῶν περὶ Φύσεως κόσμου. Vs. 15 ἦν ἕν ἅπαντα rescripsi; εἶναι ἅπαντα codd. Vs. 18 ἀθροισθέν } emendavi; ἀθροῖσαι membrane. ) "Hv ποτέ cot χρόνος οὗτος ἐν ᾧ dua πάντ᾽ ἐπε- [ φύκει. ( Diogenes Laertius Proeem. 4 : Τούτῳ [τῷ Alv ] ἀρχὴ τῶν ποιημάτων ἥδε" ἦν ποτέ xtA. ) ᾿Εὐδομάτη δή οἱ τετελεσμένα πάντα tétux vas, ΚΑΙ IIAAIN “Ἑδδόμη εἶν ἀγαθοῖς, καὶ ἑδδόμη ἐστὶ γενέθλη " ἑδδόμη ἐν πρώτοισι, xol ἑδδόμη ἐστὶ τελείη. ΚΑΙ 30. Ἑπτὰ δὲ πάντα τέτυχται ἐν οὐρανῷ ἀστερόεντι, ἐν χύχλοισι φανέντ᾽ ἐπιτελλομένων ἐνιαυτῶν. ( Eusebius Prep. Evang. pag. 668. Vs. 31 ἐπιτελλομένων ἐνιαυτῶν edidi pro librorum scri- ptura ἐπιτελλομένοις ἐνκαυτοῖς.) ex uno enim corpore aliquando hsc omnia exstiterunt : ex omnibus vero rursus aliquando unum constabit quo- [dam temporis spatio, semper unum manens ac non multa , sed non eodem tem- [ pore collectum. Sepe autem hzec erunt , neque unquam (inis instat εἰ quod ( novos) semper terminos habet; qualem ortum [ habet hoc quod esf? Sic enim mors immortalis cuncta obruit sua mortalitale , et caduca omnia moriuntur ; at quod est visis ultro citroque commeantibus et formarum specie mutat modum, ita ut omnium faciem abscondat ; incorruptum erit et semper manens, quatenus sic est. — Erat aliquando tempus quo simul omnia exstiterant. Septimo jam die omnia ei perfecta sunt. ET ALIO LOCO Septimus dies in bonorum numero est, idem dies etiam [ rerum origo; septimus in principio est, idem eliam dies supremus. ET Septem vero omnia sunt in ccelo stellifero , in conficiendis ineuntium annorum orbibus apparentia. DE MUS/EO. Musseus , philosophus et poeta Atheniensis, Eu- molpo sive, ut alii tradunt, Antiphemo (1) et Luna parentibus ortus, Orphei imitator (2) et discipulus, clarum apud veteres nomen habuit, Nam si Diogeni Laertio (3) credimus, Deorum ge- nerationem carmine celebraverat ac preterea aliud poema Sphere nomine inscriptum condiderat , cujus nullum videtur vestigium superesse. Nisi forte Lambecii probanda sententia est qui quz graecus Apollonii Rhodii interpres ad libri tertii initium de duabus Μουσῶν γενέσεσιν affert e priore illo carmine petita esse arbitratur. Addit Dioge- nes Museum docuisse ex uno omnia esse nata atque in idem resolvi. Neque vero haec sola ejus (1) Pausanias lib. X cap. 5 : Moucaí« δὲ τῷ 'Avttopfiuov προσποιοῦσι τὰ ἔπη. Hieronymus in Chronico Eusebiano Musceum Eumolpi filium esse vult, sed Diodorus Orphei. Suidas Eumolpi patrem fuisse dicit, filium Antiphemi. Servius ad Virgil. /Eneid. lib. VI vs. 667 : « Eam alii Lung filium, alii Orphei volunt, cujus eum constat fuisse disci- pulum , nam ad ipsum primum carmen scripsit quod ap- pellatar Crater. » Justinus Martyr libro de Monarchia Dei pag. 82 : ᾽᾿Ορφεὺς γοῦν ὁ τῆς πολυθεότητος ὑμῶν, ὡς àv εἶποι τις, πρῶτος διδάσχαλος γεγονώς, οἷα πρὸς τὸν υἱὸν αὖ- τοῦ Μουσαῖον xxi τοὺς λοιποὺς γνησίονς ἀχροατὰς ὕστερον περὶ ἑνὸς καὶ μόνου θεοῦ χηρύττει λέγων, ἀναγκαῖον ὑπο- μνῆσαι ὑμᾶς. Φησὶ δὲ οὕτως " Φθέγξομαι οἷς θέμις ἐστί, θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε βεδήλοις 1Πἄσιν ὁμῶς. Σὺ δ᾽ ἄχονε φχεσφόρου ἔχγονε Μήνης Μοῦσαϊ". ᾿Εξερέω γὰρ ἀληθέα κτλ. Proclus in Plat. Tim. p. 34 E ( p. 79 ed. Schneider. ) : Εἶτε οὖν Γῆς υἱὸν τὸν Τιτυόν, εἶτε Ἡλίον τὸν Φαέθοντα λέγοιεν, εἶτε Σελήνης τὸν Μουσαῖον εἴτε ἄλλου τινὸς οἱ μυθοπλάσται χτλ. Id. 1. c. p. 5t B (p. 117 ed. Schneider. ) : 'Exeinep xai ἀπὸ Μουσαίον τοῦ Σεληνιακοῦ τὸ γένος τοῖς ἐν Ἐλευσῖνι τῶν μυ- στηρίων ἡγουμένοις eivai φησι. Id. 1. c. p. 826 C : Οὕτω δὴ καὶ Σεληνιαχὴν ψυχὴν εἰς ἀνδρὸς κατιέναι φύσιν χαθὰ τὴν . Μουσαίου φασί. De uxore ejus Deiope Aristoteles Mirab. Auscult. 131 haec prodit : Φασὶν οἰχοδομούντων ᾿Αθηναίων τὸ τῆς Δήμητρος ἱερὸν τῆς ἐν ’᾿Ελευσῖνι περιεχομένην στήλην φτέτραις εὑρεθῆναι χαλχῆν, ἐφ᾽ ἧς ἐπεγέγραπτο « Δηϊόπης τόδε σῆμα, » ἣν οἱ μὲν λέγονσι Μουσαίου εἶναι γυναῖκα, τινὲς δὲ Τριπτολέμον μητέρα γενέσθαι. Mussei amicam Antiopen fuisse testatur Hermesianax in Eleg. vs. 15 apud Atlie- neum XIII p. 597 his verbis : Οὐ μὴν οὐδ᾽ υἱὸς Μήνης ἀγέ- pactov ἔθηχε Μουσαῖος, Χαρίτων ἤρανος, Ἀντιόπην. (2) De Muszo Orphei imitatore Pausanias lib. X cap. 7, 2 : Ὀρφέα δὲ σεμνολογίᾳ τῇ ἐπὶ τελεταῖς xai ὑπὸ φρονήμα- τὸς τοῦ ἄλλον x«l Μουσαῖον τῷ ἐς πάντα μιμήσει τοῦ ᾿Ορφέως οὐχ ἐθελῆσαί φασιν αὐτοὺς ἐπὶ ἀγῶνι μουσιχῆς ἐξετάζε- σθαι. (3) Diogenes Laertius Ῥγοαπι. 3 : ᾿Ιδοὺ γοῦν παρὰ μὲν ᾿Αθηναίοις γέγονε Μουσαῖος, παρὰ δὲ Θηδαίοις Λίνος. Καὶ [54 scripta fuisse constat. Etenim quum vates (4) es- set, oracula litteris consignavit, quorum memi- nerunt Pausanias lib. X cap. 9, 11, et Philostra- tus Heroic. cap. II, 19 pag. 693 ed. Olear., quz tamen Clemens Strom. ] p. 33a cum aliis ab Ono- macrito supposita esse ratus est. Sed aperte Plato (5) Musso carmina qusdam , imprimis τε-- λετάς τε καὶ χρησμῳδίας tribuit. Huc accedunt precepta ad Eumolpum filium [Εὐμολπία), quat- tuor millibus versuum comprehensa , quae a Suida et Pausania lib X cap. 5, 3 citantur. Porro Hymni in Cererem compositi mentio est apud Pausaniam (6), qui hoc excepto reliqua poemata vulgo Muszo ascripta spuria esse judicat. Muszi τὸν μὲν Εὐμόλπου παῖδά φασι, ποιῆσαι δὲ Θεογονίαν καὶ Σφαῖραν πρῶτον, φάναι τε ἐξ ἑνὸς τὰ πάντα γενέσθαι καὶ εἰς ταὐτὸν ἀναλύεσθαι. (4) Cf. Strabo lib. XVI p. 762 ed. Casaub. (9) Plato Ione p. 536 ed. Steph. : Ἐχ δὲ τούτων τῶν πρώτων δαχτυλίων, τῶν ποιητῶν, ἄλλοι ἐξ ἄλλου αὖ ἦρτη; μένοι εἰσὶ καὶ ἐνθουσιάζουσιν, ol μὲν ἐξ ᾿ἮΟρφέως, οἱ δὲ ix Νουσαίον * οἱ δὲ πολλοὶ ἐξ Ὅμήρον χατέχονταί τε xai ἔχον- ται. Id. Protag. pag. 316 ed. Steph. : Ἐγὼ δὲ τὴν σοφιστικὸν τέχνην φημὶ μὲν εἶναι παλαιάν, τοὺς δὲ μεταχειριζομένους αὐτὴν τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν, φοδουμένους τὸ ἐπαχθὲς αὐτῆς πρόσχημα ποιεῖσθαι χαὶ προκαλύπτεσθαι τοὺς μὲν ποίησιν, οἷον "Ὅμηρόν τε καὶ Ἡσίοδον καὶ Σιμωνίδην, τοὺς δὲ αὖ τε- λετάς τε καὶ χρησμῳδίας, τοὺς ἀμφί τε Ὀρφέα καὶ Mou- σαῖον. Μαβεοὶ oracula memorat etiam Herodotus ljb. VIII, 96 et VII, 6. Posteriore loco de Onomacriti fraude hzc refert. :.. ἔχοντες ᾿Ονομάχριτον, ἄνδρα Ἀθηναῖον, χρησμο- λόγον τε | xal διαθέτην χρησμῶν τῶν Μουσαίον. Ἀιναδεδήκε- σαν γὰρ τὴν ἔχθρην προκαταλυσάμενοι " ἐξηλάθη γὰρ ὑπὸ Ἐς πάρχου τοῦ Πεισιστρατίδεω ὁ ὍὉνομάχριτος ἐξ 'A0nvémv , αὐτοφώρῳ ἁλοὺς ὑπὸ Λάσου τοῦ "Eoptovéoc ἐμποιέων Ls τὰ Μονσαίου χρησμὸν, ὡς αἱ ἐπὶ Λήμνου ἐπικείμεναι νῆσοι ἄφα- νιζοίατο xarà τῆς θαλάσσης. Cf. Lobeckii Aglaoph. p. 978. (6) Pausanias lib. I cap. 22, 7 : Ἐγὼ δὲ ἔπη μὲν ἐπελε- ξάμην ἐν οἷς ἐστι πέτεσθαι Μουσαῖον ὑπὸ Bopéou δῶρον, δοχεῖν δέ μοι, πεποίηκεν αὐτὰ ᾿Ονομάχριτος, καὶ ἔστιν οὐ- δὲν Μουσαίου βεξαίως ὅτι μὴ μόνον ἐς Δήμητρα ὕμνος Av- κομίδαις. Id. lib. 1 cap. t4, 3 dubitanter : Ἔπη δὲ ἄδεται Μουσαίον μὲν, εἰ δὴ Μουσαίου καὶ ταῦτα, Τριπτόλεμον παῖδα ᾿Ωχεανοῦ καὶ Γῆς εἶναι κτλ. Ipse Hymnum in. Cere- rem legit, ut patet e lib. IV cap. 1, 5 : 'OgoXoyet δέ σφισι xai ὕμνος Μουσαίου Λυκομίδαις ποιηθεὶς ἐς Δήμητρα. Va- tibus quorum oracula legit adnumerat Mussieum lib. X, cap. 12, 11: Χρησμολόγους δὲ ἄνδρας Κύπριόν τε Εὕὔκλουν xai Αθηναῖον Μουσαῖον τὸν ᾿Αντιοφήμου καὶ Δύκον τὸν IIav- δίονος, τούτους τε γενέσθαι xoi ἐκ Βοιωτίας Βάκιν ςασὶ χατάσχετον ἄνδρα ix νυμφῶν τούτων πλὴν AUxOU τῶν ἀλ- λων ἐπελεξάμην τοὺς χρησμούς. 8 DE Μῦ52:0. Morborum curationes laudant Aristophanes (7) Ran. vs. 1033 et Eustathius Procemio in lliad. p. 3. In hoc libro conjicias eum dixisse de polio herba quod ex Musso profert Theophrastus lib. IX Histor. plant. cap. 21 (8) repetitque Pli- nius Hist, nat. lib. XXI cap. 7 et a0, item lib. XXV, cap. 2, et quod de junipero ex eo ha- bet Scholiastes Apollonii in librum IV. Titano- graphiam ejus, cujus tertium librum citat Scho- hastes Apollonii ad lib. III, ignoramus, nisi quod Fudocia in Violario pag. 248 Muszum hoc ipso iius operis libro de Cadmo egisse ait. Denique delictorum expiationes, lustralia et mystica car- mina sive lustrationes et mysteria ( παραλύσεις xal τελετὰς xai χαθαρμούς ) Musseum scripsisse legimus apud grecum Aristophanis enarratorem ad Ran. 1s, 1033, quocum re verbisque concinit Plato (9) de Museo et Orpheo lib. II de Rep. pag. 364 disputans eademque illa tria vocabula copulans, Quippe mysteriorum conditor Platoni aliisque 169 antiquorum visus est Musseus, quia Cereris saera, si verum refert Tertullianus Apologet. cap. 41, instituit , quamvis Sophoclis interpres priscos au- ctores secutus (1) et Lucianus Eleusiniorum pa- rentem Eumolpum nominent. Jam etsi alii ormonem mysteriorum ritum ab Orpheo (2) repetunt, Iso- crates (3) vero ipsam Cererem hoc beneficium in homines contulisse ait, multi denique in quibus Plato est ejus rei auctores Orpheum et Museum jungunt : tamen in hac opinionum varietate quid illi qui carmina mystica Museo attribuerunt de sacrorum istorum origine statuerint , exstat atque apparet. Museum Phaleris diem suum obiisse te- statur Diogenes (4) ejusque tumulo hoc elegion inscriptum fuisse ait : Εὐμόλπου φίλον viov ἔχει τὸ Φαληριχὸν οὖδας, Μουσαῖον, φθίμενον σῶμ᾽ ὑπὸ τῷδε τάφῳ. Eundem apud inferos summis honoribus frui (7) Aristophanes Ran. vs. 1032-1034 : Ὀρφεὺς μὲν γὰρ τελετάς θ᾽ ἡμῖν κατέδειξε φόνων τ᾽ &né- [ χεσθαι, Movcaio; δ' ἐξακέσεις τε νόσων xol χρησμούς, Ἡσίο- [ δος δὲ Tk ἐργασίας κτλ. (8) Theophrastus Hist. plant. lib. ΙΧ cap. 21 : Καὶ ὡς δὴ φησι͵ tà πόλιον xaÜ' Ἡσίοδον xal Μουσαῖον εἰς πᾶν πρᾶγμα σπουδαῖον χρήσιμον εἶναι " διὸ καὶ ὀρύττουσιν αὐτὸ vixtoo xtÀ. Plinius Hist. nat. lib. XXI cap. 7 : « Sic et apud Graecos polion herbam, inclytam Musei οἱ Hesiodi laddibus, ad omnia utilem predicantium, «superque celera ad famam etiam ac dignitates , prorsusque miram, «i modo ( ut tradunt) folia ejus mane candida, meridie purpurea, sole occidente csrulea aspiciuntur. » Scho- liases Apollonii in lib. IV : Ἢ δὲ ἄρκευθος δένδρον τι ἀχανβῶδες Ἀπόλλωνος ἴδιον, ὡς ἱστορεῖται ἐν τρίτῳ τῶν εἰς Μουσαῖον ἀναφερομένων. (9) Plato de Rep. lib. TI p. 364 : Βίδλων δὲ ὅμαδον πα- βέχονται Μουσαίον xal ᾿Ορφέως, Σελήνης τε καὶ Μουσῶν ivóvev, ὥς φασι, καθ᾽ ἃς θνηπολοῦσι, πείθοντες οὐ μόνον ἰλώτας ἀλλὰ χαὶ πόλεις, ὡς ἄρα λύσεις τε καὶ καθαρμοὶ ἀδιχημάτων διὰ θυσιῶν καὶ παιδιᾶς ἡδονῶν εἰσὶ μὲν ἔτι ζῶσιν, εἰσὶ δὲ καὶ τελευτήσασιν, ἃς δὴ τελετὰς χαλοῦσιν, αἱ τῶν bui χαχῶν ἀπολύουσιν ἡμᾶς μὴ θύσαντας δὲ δεινὰ περιμένει. Ubi λύσεις Astius recte exponit explationes, τε- λετὰς autem mysteria et initia. (1) Sophoclis interpres ad CEd. Col. vs. 1049 : Ζητεῖται τί δήποτε οἱ Εὐμολπίδαι τῶν τελετῶν ἐξάρχουσι ξένοι ὄντες ; εἴποι δ᾽ ἄν τες, ὅτι ἀξιοῦσιν ἔνιοι πρῶτον Εὔμολπον ποιῆσαι τὸν Δηιόπης τῆς Τριπτολέμον τὰ ἐν Ἐλευσῖνι μυστήρια, xol *) τὸν Θρῷξχα " καὶ τοῦτο ἱστορεῖν Ἴστρον ἐν τῷ περὶ τῶν tito, ᾿λκεσίδωρος δὲ, πέμπτον ἀπὸ τοῦ πρώτου Εὐμόλ- X0) εἶναι τὸν τὰς τελετὰς καταδείξαντα, γράφων οὕτως ^ " Κατοιχῆσαι δὲ τὴν ᾿Ελευσῖνα Ἰστοροῦσι πρῶτον μὲν τοὺς αὐτύχϑονας, εἶτα Θρᾷχας τοὺς μετὰ Εὐμόλπον παραγενομέ- νας πρὸς βοήθειαν εἰς τὸν κατ᾽ ᾿Ερεχθέως πόλεμον. » Τινὲς δέ φασι xal τὸν Εὔμολπον εὑρεῖν τὴν μύησιν τὴν -συντελον- μένην xax! ἐνιαντὸν ἐν Ἐλευσῖνι Δήμητρι καὶ Κόρῃ. Ἀνδρο- των μὲν οὖν γράφει, οὐ τὸν Εὔμολπον εὑρεῖν τὴν μύησιν, |. ἀλλ᾽ ἀπὸ τούτου Εὔμολπον. πέμπτον γεγονότα. Ἐὐμόλπον γὰρ γενέσθαι Κύήρυχα, τοῦ δὲ Εὔμολπον, τοῦ δὲ Ἀντίφημον, τοῦ δὲ Μουσαῖον τὸν ποιητήν, τοῦ δὲ Εὔμολπον τὸν καταδείξαντα τὴν μύησιν καὶ ἱεροφάντην γεγονότα. Lucianus Demonaclt. : Ἐτόλμησε δέ ποτε xal ᾿Αθηναίους ἐρωτῆσαι δημοσίᾳ, τῆς προῤῥήσεως ἀχούσας, διὰ τίνα αἰτίαν ἀποχλείουσι τοὺς βαρ- ὀάρους, καὶ ταῦτα τοῦ τὴν τελετὴν αὐτοῖς καταστησαμένον Εὐμόλπου βαρδάρου xal Θρᾳχὸς ὄντος. Hesychius : Εὐμολ- πίδαι, οὕτως οἱ ἀπὸ Εὐμόλπον ἐχαλοῦντο,, τοῦ πρώτου lepo- φαντήσαντος᾽ πολλοὶ δὲ γεγόνασιν ὁμώνυμοι Εὔμολποι. Sui- das : Εὐμολπίδαι γένος ἀπὸ τοῦ Θρᾳχὸς, ὃς καὶ τὴν μύησιν εὗρεν, 4j ἀπὸ τοῦ Moucaíou υἱοῦ, ὃς ἦν ἀπὸ τοῦ δευτέρου πέμπτος χτλ. Vid. Meursii Eleus. cap. 2. Cf. Ouvarolf, Essai sur les mystéres d'Éleusis ( Études de philologie et de critique, pag. 82 seqq.) (2) Proclus in Platonis Timseum pag. 291 (pag. 705 ed. Schneid. ) : Αὗται δέ slow αἱ 'Opptxat παραδόσεις. Ἃ γὰρ ᾿Ορφεὺς δι᾽ ἀποῤῥήτων λόγων μυστικῶς παραδέδωχε, ταῦτα Πυθαγόρας ἐξέμαθεν ὀργιασθεὶς ἐν Λεδήθροις τοῖς Θρᾳχίοις ᾿ΑΑγλαοφάμω τελέστα (leg. ᾿Αγλαοφήμον τελεστοῦ ) μεταδόν- Toc ἣν περὶ θεῶν Ὀρφεὺς σοφίαν παρὰ Καλλιόπης τῆς un- τρὸς ἐπινύσθη. Ταῦτα γάρ φησιν ὁ Πυθαγόρας ἐν τῷ ἱερῷ λόγῳ. (3) Isocrates Paneg. cap. 6 : Δήμητρος γὰρ ἀφικομένης εἷς τὴν χώραν, ὅτ᾽ ἐπλανήθη τῆς Κόρης ἁρπασθείσης, xal πρὸς τοὺς προγόνους ἡμῶν εὐμενῶς διατεθείσης ἐκ τῶν εὐεργεσιῶν ἃς οὐχ οἷόν τ᾽ ἄλλοις ἣ τοῖς μεμνημένοις ἀχούειν, καὶ δούσης δωρεὰς αἵπερ μέγισται τυγχάνουσιν οὖσαι, τούς τε χαρπούς, οἱ τοῦ μὴ θηριωδῶς ζῆν ἡμᾶς αἴτιοι γεγόνασι, καὶ τὴν τελε- τὴν, ἧς οἱ μετασχόντες περί τε τῆς τοῦ βίον τελευτῆς καὶ τοῦ σύμπαντος αἰῶνος ἡδίους τὰς ἐλπίδας ἔχουσιν, οὕτως 7 πόλις ἡμῶν οὐ μόνον θεοφιλῶς ἀλλὰ χαὶ φιλανθρώπως ἔσχεν, ὥστε χυρία γενομένη τοιούτων ἀγαθῶν οὐχ ἐφθόνησε τοῖς ἄλλοις, ἀλλ᾽ ὧν ἔλαδεν ἅπασι μετέδωκεν. . (4) Diogenes Laertins Procem. 3: Τοῦτον τελευτῆσαι Φαληροῖ, καὶ αὐτῷ ἐπιγεγράφθαι τόδε τὸ ἐλεγεῖον Εὐμόλπου φίλον υἱὸν κτλ. Paulo aliter Pausanias lib. I cap. 25, 7 : Ἔστι δὲ ἐντὸς τοῦ περιδόλον τοῦ ἀρχαίον τὸ Μουσεῖον, ἀπαντιχρὺ τῆς ἀχροπόλεως λόφος, ἔνθα Μουσαῖον ᾷδειν καὶ ἀποθανόντα γήρᾳ ταφῆναι λέγουσιν. ----- - ας 4 160 DE MUS/EO. finxit Virgilius (5) JEneid. lib. VI vs. 667, ubi Sibylla in Elysio non Homerum, sed antiquio- rem Homero Museum primum ante omnes vates allocuta esse dicitur. Diversum ab hoc Musso esse alterum cujus de Herus et Leandri amoribus poema omnium manibus teritur, non est quod πιο- neamus (6). Reliquum est, ut pauca de iis qui in veterum libris comparent Muszi versiculis dica- mus, Effatum quod est apud Aristotelem Politic. lib: VIII cap. 5 (cf. fragm. vs. 1 ) e preeceptis ad Eumolpum filiun tanquam uberrimo fonte hau- stum videtur. Inde fortasse fluxit etiam versus quem servarunt Aristoteles Hist. an. lib. VI, cap. 6 et Plutarchus Vit. Marii cap. 36 ( cf. fragm. vs. 2), si przceptorum partem ad res naturales spectasse existimamus. Certum est ad idem poema referri versus quos habet Pausanias lib. X cap. 5, 3 ( conf fragm. vss. 6-7 ). Ipse enim scriptor hoc testatur. Ex eodem opere nemo negabit sumtos esse versus allatos a Clemente Strom. VI p. 618 et 628 ( cf. fragm. vss. 8-13 ). Ex oraculis tres tantum supersunt versus apud Pausaniam lib. X cap. 9, II. Vid. fragm. vss. 3-5. Sed licet gravissima sit quorundam antiquorum quos testes adhibuimus auctoritas, qui ex Muszi scriptis versus quosdam se proferre affirmant, tamen omnia quz hodie exstant fragmenta cum Clemente et Pausania Onomacritum auctorem habere nobis persuasi- mus. Paucas has carminum reliquias collectas primum ab Henr. Stephano in Poesi philoso- phica, postea a philologis neglectas, ego consul- tis recentioribus veterum scriptorum exemplis accuratius recensui , locos corruptos emendavi, dicta quedam quz Stephani diligentiam fugerant adjeci, effata denique omnia et versus latine in- terpretatus sum. (5) Virgilius ZEneid. lib. VI , vs. 666 : Quos circumfusos sic est affata Sibylla, Museum ante omnes : medium nam plurima turba hunc habet, atque humeris exstantem suspicit altis : Dicite , felices animae, tuque , optime vates , quie regio Anchisen , quis habet locus? illius ergo venimus, el magnos Erebi tranavimus amnes. (6) De lioc ita Josepbus Scaliger epistola 247 δὰ Claud. Salmasium : « Nonnum ita soleo legere, quomodo mi- mos spectare solemus qui nulla alia re magis nos oble- ctant, quam quod ridiculi sunt. Parcior et castigatior quidem Mustus, sed qui cum illorum veterum frugalitate comparatus prodigus videatur. Neque in hoc seqoimur optimi parentis nostri judicium, quem acumina illa et flores declamatorii ita ceperunt , ut non dubitarit eum Homero preeferre. » Putavit enim Julius Ceesar Scaliger Poetices lib. V cap. 1 hunc posterioris zetatis poetam esse veterem illum vatem, quem ante Homerum vixisse multi iique haud contemnendi auctores tradiderunt. De aliis Musis vide Fabricii Bibl. Gr. vol. 1 p. 123 ed. Harles. MOY2ZAIOY EIIH. [Ἀλλ᾽ ὀλιγοχρονίοισι] βροτοῖς ἥδιστον ἀείδειν. ( Aristoteles Politic. lib. VIII cap. 5 : Τὴν δὲ μουσικὴν πάντες εἶναί φαμεν τῶν ἡδίστων, xal ψιλὴν οὖσαν xal μετὰ μελῳδίας" φησὶ γοῦν καὶ Μουσαῖος εἶναι « βροτοῖς ἥδιστον ἀείδειν, » unde versum fingere ausus sum, ) Ὃς τρία μὲν τίχτει, δύο δ᾽ ἐχλέπει, £v δ᾽ ἀλεγίζει. ( Aristoteles Histor. animal. lib. VI cap. 6 : Ὁ 9 ἀετὸς d μὲν τίχτει τρία, ἐχλέπει δὲ τούτων τὰ δύο, ὥσπερ ἐστὶ xal ἐν τοῖς Μουσαίου λεγο- μένοις ἔπεσιν, ὃς τρία χτλ. Cf. Plutarch, Vit. Marii cap. 36.) Καὶ γὰρ ᾿Αθηναίοισιν ἐπέρχεται ἄγριος Oi 6poc ἡγεμόνων χαχότητι" παραιφασίη δέ τις ἔσται" 5 «Ἑλλάδος ἠμύσουσι πόλεις, τίσουσι δὲ ποινήν. ( Pausanias lib. X cap. 9, r1 : Τὴν δὲ πλη- γὴν ᾿Αθηναῖοι τὴν ἐν Αἰγὸς ποταμοῖς οὐ μετὰ τοῦ διχαίου συμθῆναί σφισιν ὁμολογοῦσι" προδοθῆναι γὰρ ἐπὶ χρήμασιν πὸ τῶν στρατηγησάντων, Tu- δέα δὲ doas καὶ ᾿ΑἈδείμαντον ot τὰ δῶρα ἐδέξαντο παρὰ Λυσάνδρου. Καὶ ἐς ἀπόδειξιν τοῦ λόγου Σι- δύλλης παρέχονται τῶν χρησμῶν" « Καὶ τότ᾽ ᾿Αθηναίοισι βαρύστονα χήδεα θήσει Ζεὺς ὑψιόρε- μέτης, οὗπερ χράτος ἐστὶ μέγιστον. Νηυσὶ φέρει πολέμοιο μάχην xat δηϊοτῆτα, Ὀλλυμέναις δολε- ροῖσι τρόποις καχότητι (legend. χαχίη τε) vo- MUS/JEI CARMINA. (Sed brevis sevi] mortalibus jucundissima res cantus est. — Que tria quidem parit ova, duo excudit, unum nutrit. — Etenim in Athenienses atrox imber ingruet ducum fraude ; id autem solatio erit , quod Grecize urbes cadent luentque poenam. — ΜΙ5Ι CARMINA. | ^ 164 μήων. » Τὰ δὲ ἕτερα ix Μουσαίου χρησμῶν μνη- μονεύουσι" xat vXo ᾿Αθηναίοισιν x1). Vs. 5 vulgo ita editur : ἥτταλοισ᾽ ἠμύσουσι (al. jy ἅλις ἠιύσουσι) πόλιν, τίσουσι δὲ ποινήν. Scripsi quod sententia postulare videbatur : Ελλάδος ἡἠωαύσουσι πόλεις κτλ.) Αὐτίχα δὲ Χθονίη σφῷν δὴ πινυτὸν φάτο μῦθον, σὺν δέ τε Πύρχων ἀυφίπολος χλυτοῦ ᾿Εννοσιγαίου. (Pausanias lib. X cap. 5, 3 : ἔστι δὲ ἐν “Ἕλλησι ποίησις, ὄνομα μὲν τοῖς ἔπεσιν Εὐμολ- πία, Μουσαίῳ δὲ τῷ ᾿Αντιοφήμου 1 προσποιοῦσι τὰ ἔπη" πεποιημένον οὖν ἐστιν ἐν τούτοις Ἰ]οσειδῶνος ἐν χοινῷ xal Γῆς εἶναι τὸ μαντεῖον, xol τὴν μὲν χρᾶν αὐτήν, Ποσειδῶνι δὲ ὑπηρέτην ἐς τὰ μαγ- τεύματα εἶναι Πύρχωνα. Καὶ οὕτως ἔχει τὰ ἔπη" Αὐτίχα δὲ Χθονίης χτλ. Restitui nominativum Χθονίη.) Ὡς αἰεὶ τέχνη μέγ᾽ ἀμείνων ἰσχύος ἐστίν. ( Clemens Alex. Strom. VI p. 618 : Γράψαν- 4 τός τε Μουσαίου" ὡς αἰεὶ xrÀ. “Ὅμηρος λέγει" Μήτι τοι δρυτόμος περιγίνεται ἠὲ βίηφι [1]. X XII, 315]. ) Ὥς δ᾽ αὕτως xal φύλλα φύει ζείδωρος ἄρουρα" 40 ἄλλα μὲν ἐν μελίῃσιν ἀποφθίνει, ἄλλα δὲ φύει" ὃς δὲ xal ἀνθρώπου γενεὴ καὶ φύλλον ἑλίσσει. ( Clemens Al. Strom.]. c. : Πάλιν τοῦ Mov- σαίου ποιήσαντος" ὡς δ᾽ αὕτως χτλ. “Ὅμηρος μεταγράφει' Φύλλα τὰ μέν τ' ἄνεμος χαμάδις χέει, ἄλλα δέ θ᾽ ὕλη Τηλεθόωσα φύει, ἔαρος δ᾽ ἐπιγίνε- ται ὥρη" Ὥς ἀνδρῶν γενεή, ἡ uiv φύει, $5 ἀπολήγει. [ Iliad, VI, 147-149 ]. ) Ἡδὺ δὲ xal τὸ πυθέσθαι ὅσα θνητοῖσιν ἔδειμαν ἀθάνατοι δειλῶν τε xal ἐσθλῶν τέχμαρ ἐναργές. ( Clemens Alex. Strom. VI, p. 628, ubi 116- siodus dicitur hos duos versus παρὰ Movucatou Aa6ov toU ποιητοῦ χατὰ λέξιν ἐπὶ τοῦ Me)aumo- δος γεγραφέναι.) Salim vero Tellus vobis ambobus sapiens dedit respon- , alia quidem in fraxinis deperdit , alía gignit : simulque Pyrcon , illustris Neptuni minister. — — |sum | sic et hominum progenies οἱ folia in orbem eunt. — Nam semper ars longe potior viribus est. — — . Jucundum etiam est andire, qua^ mortalibus struxerint Simililer et folia gignit alma terra ; immortales, manifestum malorum bonorumque signum. t—Áiipqnapm— νον. GREG. 4 DE ORPHEO. Orpheus, si fabulis fides, Apollinis et Calliopes Musz filius (1), tantum valuit canendo, ut rupes nemoraque moveret fluviosque sisteret, Sed sive unus fuit hujus nominis cantor, sive plures (2), omnia ceeterorum facinora ad Thracem illum, deo- rum interpretem et progeniem referuntur, quem "Tzetzes (3) Herculis qualem facit multique cen- tum fere ante bellum Trojanum annis floruisse statuerunt, Hunc qui cum reliquis disciplinis tum astrorum scientia et poetica facultate excelleret czeterosque mortales vitz sanctitate superaret (4), praeclare de popularibus suis omnique genere humano meruisse veteres rettulerunt. Quare Lu- cianus auctor est Grzcos nihil antiquissima ztate ab /Ethiopibus vel JEgyptiis de astrologia audivisse, sed ejus disciplinz initia ab Orpheo esse repeten- da (5). Quid ? quod sacra ab eo in Graeciam intro- ducta et mysteria instituta esse feruntur. Eundem memorant scelerum expiationes excogitasse, et quibus ritibus iratorum deorum mentes placaren- tur docuisse, etmulta morborum remedia invenisse, Adde longam scriptorum (6) seriem quam plurimi Calliopes filio tribuunt vel potius affingunt. Fama est Orpheum una cum Argonautis in Col- chidem navigasse, quos ne mollibus ac delicatis Sirenum vocibus capti ad exitium perducerentur, lyra su: vocisque cantu servavit. Quum autem ingentem ex Eurydices (7) uxoris morte dolorem cepisset, quz Áristzi vim fugiens a serpente occisa erat , ad inferos descendit, ubi dulcissimis nervo- rum carminumque sonis Plutonem et Proserpinam flexit obtinuitque non solum ut ipse in lucem re- (1) Nonnulli etiam CEagri et Polymniz vel Melanippes vel Thamyridis filium fuisse scripserunt. Apollodor. I, 3, 2: Ὀρφεύς, Καλλιόπης Μούσης xai Oláypou υἱός, ἄδων ἐκίνει λίθους τε xai δένδρα. Hermesianax ap. Atlien. XIII p. 597 B: Θἵην μὲν φίλος υἱὸς ἀνήγαγεν Ol&ypoto x1). Apollonius Argonaut. lib [: Πρῶτά νυν ᾿Ὀρφῆος μνησώμεθα, τόν ῥά ποτ᾽ αὐτὴ Καλλιόπη Θρήιχι φατίζεται εὐνηθεῖσα Οἱάγρῳ oxo- v ΠΠιμπληΐδος ἄγχι τεχέσθαι. (2) De hís audiendus Suidas : Ὀρφεὺς Κικοναῖος ἢ ᾿Αρχὰς éx βισαλτίας τῆς Θραχιχῆς. Γέγονε δὲ xai οὗτος πρὸ Ὃμήρον δύο γενεαῖς πρεσδύτερος τῶν Τρωϊχῶν᾽ ἔγραψε δὲ μυθοποιίαν, ἐπιγράμματα, ὕμνους. ᾿Ορφεὺς δρύσης ἐποποιός. Διονυσιος δὲ τοῦτον οὐδὲ γεγονέναι λέγει ᾿ ὅμως ἀναφέρονται εἰς αὐτὸν τινα ποιήματα. ᾿Ορφεὺς Κροτωνιάτης ἐποποιός, ὃν Πεισιστρά- τῷ σννεῖναι τῷ τυράννῳ ᾿Ασχληπιάδης φησὶν ἐν τῷ ἔχτῳ βι- € τῶν Γραμματιχῶν’ ἔγραψε Δεχαετηρίαν, ᾿λργοναντιχὰ x«i ἄλλα τινά. ᾿ορφεὺς Καμαριναῖος, οὗ φασιν εἶναι τὴν εἰς ἀδον χκατάδασιν. Cf. Schol. Apoll. I, 23; Eustath. p. 159; Mermias in Phaedr. p. 109. (3) Tzetzes Chil. XII, 399. (4) Plato de Legg. Vi p 782 D : Ἀλλὰ 'Opggixol τινες λεγό- μενοι βίοι ἐγένοντο τοῖς τότε, ἀψύχων μὲν ἐχόμενοι πάντων, ἐμψύχων δὲ πάντων ἀπεχόμενοι. (8) Lucianus de astrologia init.: Ἕλληνες δὲ οὔτε παρ᾽ Αἷ- θιόπων οὔτε παρ᾽ Αἰγυπτίων ἀστρολογίης πέρι οὐδὲν ἤκουσαν, ἀλλά σφισιν Ὁρφεὺς ὁ Οἰάγρον xai Καλλιόπης πρῶτος τάδε ἀπηγήσατο. (6) Clemens Alexandrinus Strom. I pag. 332 D : Ὀνομά- xpttoc, οὗ τὰ εἰς "Oppéa φερόμενα ποιήματα λέγεται εἶναι, περὶ τὴν πεντηχοστὴν ὀλυμπιάδα. ρφεὺς δὲ ὁ συμπλεύσας Ἡρακλεῖ, Μουσαίον μαθητής. Kal τοὺς μὲν ἀναφερομένους εἰς Μουσαῖον Χρησμοὺς ᾿Ονομαχρίτον εἶναι λέγουσι᾽ τὸν Κρα- τῆρα δὲ τὸν Ὀρφέως Ζωπύρου τοῦ ᾿Ηρακλεώτου᾽ τὴν δὲ εἷς ἄδου Κατάθασιν Π]ροδίχον τοῦ Σαμίου. Ἴων δὲ ὁ Χῖος ἐν τοῖς Τριαγμοῖς καὶ Πυθαγόραν εἰς Ὀρφέα ἀνενεγχεῖν τινα ἱστορεῖ. "Exmyévnc δὲ ἐν τοῖς περὶ τῆς εἰς Ορφέα ποιήσεως Κέρκωπος E ERROR i a a ς-.-ςςςςς---Κ κἪ-Ὸ-Ἥς-.--ς- e ο΄... ὐἰττ --τ-ἽῸ-ς--- εἶναι τοῦ Πυθαγορείον τὴν εἰς δον Κατάδασιν καὶ τὸν “Ἱερὸν λόγον, τὸν δὲ ΠΠέπλον xai τὰ Φνσιχὰ Βροντίνου Suidas : Ὀρφεὺς ἔγραψε Τριασμούς᾽ λέγονται δὲ εἶναι "Ἴωνος τοῦ τρα- γιχοῦ᾽ ἐν δὲ τούτοις τὰ ᾿ἱεροστολικὰ καλούμενα. Κλίσεις xo- σμιχαίνας ('eg. Κτίσις χόσμον). Νεοτευχτιχά. Ἱεροὺς λόγους ἐν ῥαψωδίαις κδ΄. λέγονται δ᾽ εἶναι Θεογνήτον τοῦ Θεσσαλοῦ, οἱ δὲ Κέρχωπος τοῦ Πυθαγορείον. Χρησμοὺς, oi ἀνατέρονται εἰς ᾿ονομάχριτον. Τελετάς ὁμοίως δέ φασι xal ταύτας '"Ovo- μαχρίτον " ἐν τούτοις δ᾽ ἐστὶ περὶ Δίθων γλνφῆς, ficuc ᾿Ογδοη- χοντάλιθος ἐπιγράφεται. Σωτήρια' ταῦτα Τιμοχλέους τοῦ Συ- ραχουσίον λέγεται καὶ Περγίνου τοῦ Μιλησίον. Κρατῆρας" ταῦτα ἡωπύρον φασί. Θρονισμοὺς μητρῴονς καὶ Βαχχιχά " ταῦτα Νι- χίου τοῦ Ἐλεάτου φασὶν εἶναι. Εἰς ἄδονυ Κατάδασιν᾽ ταῦτα 'Hoo- iov τοῦ Περινθίου’ Πέπλον καὶ Δίκτνον᾽ xal ταῦτα Ζωπύρου τοῦ Ἡραχλεώτον, οἱ δὲ Βροντίνον. ᾿Ονομαστιχῶν ἔπη ασ΄. ᾿Αστρονομίαν. Ἁμοκοπίαν (leg. ᾿Αμμοχοπίαν). Θνηπολιχόν. Ὡοθυτιχὰ 9) Ὡοσχοπιχὰ ἐπιχῶς (leg. ἔπη χα). Καταζωστικόν. Ὕμνους. Κορυδαντιχὸν καὶ Φυσιχὰ, ἃ Βροντίνον φασίν. La- scaríis Prolezy. in Orph. in Marm. Taurin. p. 98 : Κατέλιξε δὲ συγγράμματα μετριχὰ xal ὅσα xal αὐτὸς ἐν 'λργοναύταις (ν. 7) κατ᾽ ἐπανάληψιν ἀριθμεῖ---χαὶ περὶ θεῶν καὶ κοσμογε- νείας, ὕμνους διαφόρους εἰς θεούς, Γεωργικά, Φυσικά, 'Apyo- λιχά͵ Μετέωρα, Λιθικά, μυστήρια δὲ διάφορα, περὶ τῶν φυτῶν, βοτανῶν, χωρογραφίας, ἰατρικῆς, νόμων, τελευταῖα τὰ Apro- ναντιχά. Γεγόνασι δὲ ᾿᾽Ορφεῖς ἕξ" πρῶτον οὗτος &pyazoc ποιη- τὴς ἐκ Δειδήθρων τῆς Θράχης, δεύτερος Κιχοναῖος éx Βισαλ- τίας πενθῶν (leg. πρὸ τῶν) Τρωιχῶν xat αὐτὸς, ὃς συνέγραψε μνθοποιίαν, ἐπιγράμματα, ὕμνους. τρίτος ᾿Οδρύσης ἑποποιίαν τινὰ ποιήσας. τέταρτος Κροτωνιάτης, ὃς συνὴν Πεισιστράτῳ, συνέγραψε δὲ Δεχαετηρίαν, ᾿Αργοναυτικὰ καὶ ἄλλα. πέμπτος Καμαριναῖος ἐποποιὸς, οὗ φασι τὴν εἰς ἄδον χατάδασιν. ἔχτος βασιλεὺς Opqxóv, ip οὗ Ἁμαζόνες Φρνγίαν ἐδασμολόγη- σαν. (7) Hanc Agriopen vocat Hermesianav ap. Athen. ΧΗ) p. 597 B : Οἵἴην μὲν φίλος υἱὸς ἀνήγαγεν Οἰάγροιο Ἀγριόπειν Opiccav στειλάμενος χιθάρην ἀδόθεν χτλ. 162 “ DE ORPHEO. 163 diret sed etiam ut conjugem secum abduceret , hac tamen lege, ne prius respiceret quam ad superos pervenisset. Verumenimvero vates morz impatiens legisque immemor oculis in delicias que pone se- quebantur conjectis uxorem jamjam ad superos redituram iterum amisit, Quum igitur multas nu-, pias sprevisset aliosque insuper a mulierum con- sortio et amore dehortaretur, tandem a Maena- dibus discerptus esse traditur. Ejus membra passum per agros sparsa Muse collegerunt atque hurnarunt. Caput vero cum lyra in Hebrum deje- cum vi fluminis Lesbum delatum atque ibi ab incolis sepultum esse dicunt : lyra autem a Musis quarum laudes perpetuo celebraverat in ccelum translata inter sidera fulget. Narravi fabulas qui- bus Orphei nomen poetarum suaviloquentia im- mortalitati commendatum est. Qua in re id solum spectavi, ut ostenderem omnia quz de eo prodita sunt incerta esse et fabulosa, vitam, mores, res gestas, studia, ingenii monumenta. Ác cetera quidem pretermittamus, carmina vero Orpheo adscripta quz vel olim exstiterunt vel nunc exstant eorumque fragmenta breviter perstringamus. Quzritur enim sintne Orphei an alius poete. Nimi- rum si Aristotelem, Ciceronem, Suidam aliosque auctores incorrupte judicasse existimamus, redditis suis cuique poetae versibus veteri Musarum alumno non mmodo nullum poema, sed ne unus quidem versiculusrelinquitur, Quippe hoc posito in Orphei locumn Brontinus, Cercops, Zopyrus, Persinus, Onomacritus, Maximus, alii succedant necesse est. Quid ? quod a tali sententia ne Herodotus (8) qui- dem abhorruisse videturlib. 1I, 53 de poetis rerum sacrarum inventoribus hzc tradens : « Nam Hesio- dus atque Homerus quos quadringentis non amplius annis ante me vixisse opinor, illi fuere qui Grz- cis theogoniam fecerunt diisque singulis et cogno- mina dederunt ethonores atque artificia constitue- runt et figuras eorum designarunt. Quibus viris qui priores perhibentur exstitisse poetz, posterio- res, ut ego opinor, illis fuerunt. » Hic igitur nulla Orphei (9) mentione facta neminem Homero et Hesiodo antiquiorem poetam novit, De Aristotele, cujus verba ad nostram memoriam non manserunt, quum Orphica in deperditis scriptis sine dubio accuratius tractarit, locupletem habemus testem Ciceronem. Namque hic de Nat, deor. I, 38 : « Orpheum, inquit, poetam docet Aristoteles nunquam fuisse et hoc Orphicum car- men Pytbhagorei ferunt cujusdam fuisse Cercopis. » Congruit fere cum hoc testimonio ipsa Stagirite oratio de Án. I, 5 sic scribentis : Τοῦτο δὲ πέπονθε xal 6 ἐν τοῖς ᾿Ορφιχοῖς ἔπεσι. χαλουμένοις λόγος " φησὶ γὰρ τὴν ψυχὴν ἐκ τοῦ ὅλου εἰσιέναι ἀναπνεόντων, φερομένην ὑπὸ τῶν ἀνέμων. Οὐχ οἷόν τε δὴ τοῖς φυτοῖς τοῦτο συμθαίνειν οὐδὲ τῶν ζῴων ἐνίοις, εἴπερ μὴ πάντα ἀναπνέουσιν. Τοῦτο δὲ λέληθε τοὺς οὕτως ὑπειληφότας. Ad quem locum Philoponus hzc adnotavit : Ka- λουμένοις εἶπεν, ἐπειδὴ uj δοχεῖ Ὀρφέως εἶναι τὰ ἔπη, ὡς x«l αὐτὸς ἐν τοῖς περὶ φιλοσοφίας λέγει' αὐτοῦ μὲν γάρ εἶσι τὰ δόγματα’ ταῦτα δέ φησιν ὈΟνουάχριτον ἐν ἔπεσι χατατεῖναι. Jam licet Philoponus non idem apud Aristotelem legerit quod Cicero se repperisse ait : tamen ista testimoniorum discrepantia in hac quzstione non magni momenti est, quoniam Áristo- telem Orphica qua dicebantur carmina ab Orpheo abjudicasse patet. Aristotelis partibusadnumerandi suutomnes ii qui, rejecta vulgi opinione, grecorum poematum antiquissima Homeri scripta esse cre- diderunt, Vulgusenim Orphicorum monumentorum . antiquitatem tuebatur. Josephus contr. Apion. I, 2 p. 438 : Ὅλως παρὰ τοῖς “Ἕλλησιν οὐδὲν ὅμολο- γούμενον εὑρίσχεται τῆς Ὁμήρου ποιήσεως πρεσδύ- τερον, Sextus Empiricus contr. Gramm. lib. I, 10 p. 239 : Πίνδαρός φησιν, ἀρχαιοτάτη ἐστὶν ἢ Ὁμή- ρου ποίησις" ποίημα γὰρ οὐδὲν πρεσδύτερον ἧχεν εἷς ἡμᾶς τῆς ἐχείνου ποιήσεως. Scholiastes ad Dionys. Gramm. p. ηδ5 : Εἰ καὶ ἱστοροῦσί τινες ποιητὰς προ - γεγενῆσθαι “Ομήρου Μουσαῖόν τε χαὶ ᾿᾽Ορφέα xal AC- νον, ἀλλ᾽ δαως οὐδὲν πρεσδύτερον τῆς Ἰλιάδος καὶ ᾿Οδυσσείας σώζεσθαι ποίημα. Ἀλλ᾽ ἐρεῖ τις, πῶς ; ἐπεὶ γράμματα σώζονται πρεσθύτερα; καί φαμεν ὅτι τὰ μὲν τούτων ἐψευσμένους ἔχουσι τοὺς χρόνους, τὰ δὲ νεωτέρων τινῶν ἐχόντων ὁμωνυμίας τῶν καλαιῶν τὰς ἐπιγραφὰς ἔχουσι. Scholiastes ad Aristidem p. 206 : ᾿Αρχαιότατός ἐστιν ὁ Ὅμηρος, ὡς ἴσμεν. Εἰ δέ τις εἴπη, χαὶ μὴν πρὸ αὐτοῦ γέγονεν ᾿Ορφεύς, πρὸ αὐτοῦ μὲν γέγονε, τὰ δὲ δόγματα ᾿Ορφέως Ὀνομάχριτος μετέβαλε δι᾽ ἐπῶν" xat Αἰσχίνης, Λέξω περὶ “Ομήρου ὃν ἐν τοῖς πρεσθυτάτοις xal σοφωτάτοις τῶν ποιητῶν τάττομεν " 3$ ὅτι χυρίως ποίησίς ἐστιν ἢ μετὰ μιμήσεώς τινος ἢ μετὰ οἰκονουίας xat διασχευῆς xal μύθων £v ἔπεσι τάξις" (8) Herodotus lib. IT, 53: Ἡσίοδον γὰρ καὶ “Ὅμηρον ἦλι- χένγν τετραχοσίοισι ἔτεσι δοκέω μεν πρεσόνυτέρου: γενέσθαι, xat οὗ πλέοσι. Οὗτοι δέ εἰσι οἱ ποιήσαντες θεογονίην Ἑλλησι, καὶ τοῖσι θεοῖσι τὰς ἐπωνυμίας δόντες, καὶ τιμάς τε καὶ τέχνας διελόντες, xai εἴδεα αὑτῶν σημήναντες. Οἱ δὲ πρότερον v0tr,- ταὶ λεγόμενοι τούτων τῶν ἀνδρῶν γενέσθαι, ὕστερον, ἔμοιγε δοκέειν, ἐγένοντο τούτων. (9) Orphicorum ia hunc modum meminil lib. IT, 81 : "EvócbUx o1 δὲ κιθῶνας λινέους περὶ tà σχέλεα θυσανωτούς, οὖς χαλέουσι χαλασίρις" ἐπὶ τούτοισι δὲ εἰρίνεα εἵματα λευχὰ ἐπαναθληδὸν φορέουσι. Οὐ μέντοι ἔς γε τὰ ἱρὰ ἐςφέρεται εἰρί- νεα, οὐδὲ συγχαταθάπτεταί σφι οὗὐ γὰρ ὅσιον. ᾿υμο)ογέουσι δὲ ταῦτα τοῖσι Ὁρφικοῖσι χαλεομένοισι καὶ ἰδαχχικοῖσι, ἐνῦσι δὲ Αἰγνπτίοισι καὶ Πυῇθαγορείοισι. Οὐδὲ γὰρ τούτων τῶν ὀργίων μετέχοντα ὅσιόν ἐστι ἐν εἰρινέοισι εἴμασι θοφϑῆναι. Ἔστι δὲ περὶ αὐτῶν ἱρὸς λόγος λεγόμενος. 4t. 164 ὅπερ ἐξαιρέτως Ὅμηρος ἐπετήδευσε xal κατέδειξε πρῶτος. Ὅσοι δὲ πραγματείας ἑτέρας ἔγραψαν, ἐπο- ποιοὶ οὐ καλοῦνται" ἢ γὰρ περὶ ἀστρονομίας 7) φυσιχάς τινας ἢ ἑτέρας ἔγραψαν βίόλους. | Non szpe de carminibus Orphicis loquitur Plato qui Legg. VIII p. 829 E ait : μηδέ τινα τολμᾶν ἄδειν ἀδόχιμον Μοῦσαν μὴ χρινάντων τῶν νομοφυλά- χων, μηδ᾽ ἂν ἡδίων ἡ τῶν Θαυύρου τε καὶ ᾿Ορφείων ὕμνων. Idem lon. p. 533 B : Ἀλλὰ μήν, ὥς γ᾽ ἐγὼ οἶμαι, οὐδ᾽ ἐν ab oet γε οὐδὲ ἐν κιθαρίσει οὐδὲ ἐν χι- ὑαρωδίᾳ οὐδὲ ἐν ῥαψῳδία οὐδεπώποτ᾽ εἶδες ἄνδρα, ὅστις περὶ μὲν Ὀλύμπου δεινός ἐστιν ἐξηγεῖσθαι ἢ περὶ Θαμύρου ἣ περὶ. Ὀρφέως ἢ περὶ Φημίου τοῦ "I0axz- σίου ῥαψωδοῦ, περὶ δὲ " Loyvoc τοῦ ᾿Ιφεσίου ἀπορεῖ xai οὐχ ἔχει συμδαλέσθαι ἅ τε εὖ ῥαψῳδεῖ καὶ ἃ μή. Idem Conviv. p. 218 B : Οἱ δὲ οἰκέται, καὶ εἴ τις ἄλλος ἐστὶ βέδηλός τε xal ἄγροικος, πύλας πάνυ μεγάλας τοῖς ὠσὶν ἐπίθεσθε, respicit. versum Orphicum φθέγξομαι οἷς θέμις ἐστί’ θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε βέδηλοι. Cf. fragm. I et ]I vs. 1. Denique de Rep. lib Il p. 364 E : Βίδλων δὲ ὅμαδον παρέχονται Μουσαίου xai ᾿Ορφέως, Σελήνης τε καὶ Μουσῶν ἐγγόνων, ὥς φασι" καθ᾽ ἃς θυηπολοῦσι, πείθοντες οὐ μόνον ἰδιώτας ἀλλὰ xai πόλεις, ὡς ἄρα λύσεις τε καὶ καθαρυοὶ ἀδι- xng&tov διὰ θυσιῶν xat παιδιᾶς ἧδονῶν εἰσὶ μὲν ἔτι ζῶσιν, εἰσὶ δὲ xal τελευτήσασιν ἃς δὴ τελετὰς χαλοῦ- σιν, al τῶν ἐχεῖ χαχῶν ἀπολύουσιν ἡμᾶς" μὴ θύσαν- τας δὲ δεινὰ περιμένει. Ex. his locis intelligimus scelerum expiationes ad Orplhicam disciplinam pertinuisse multaque praterea carinina Muszi et Orphei nominibus inscripta Platonis tempore jam vulgata fuisse, sed quid ipse de eorum auctoribus senserit non apparet. At bis Orpheum citat ut Ho- merum aliosque poetas citare solet : Phileb. p. 66 C : ἕχτῃ δ᾽ ἐν γενεᾷ, φησὶν ᾿Ορφεύς, καταπαύσατε xócuov ἀοιδῆς εἰ Cratyl. p. 402: Λέγει δέ που xal ᾿ρφεὺς ὅτι" ᾿Ωχεανὸς πρῶτος καλλίῤῥοος ἦρξε γά- poto, "Oc fx χασιγνήτην ὁμομήτορα Τηθὺν ὄπυιεν. DE ORPHEO. Ergo jam antiquitus inter peritissimos viros de monumentorum Orphicorum auctoritate summa dissensio fuit, Caeterum posterioribus szculis Or- phicorum poematum numerum, quorum frequens fit rnentio apud scriptores ecclesiasticos , Neopla- tonicos, scholiastas usque ad Tzetzem atque apud ipsos rerum Byzantinarum pronuntiatores, insi- gniter auctum esse liquet. In hac tanta carminum copia et varietate quid vetustatem redoleat, quid pie primorum Christianorum fraudi debeatur, quid infima etate confictum sit, difficile dictu est , siquidem plerique versus, exceptis iis qui libra- riorum culpa mendas traxerunt, sine offensione leguntur puroque et simplici sermone insignes sunt. Reperiuntur tamen hic illic fraudis indicia inaculeque quibus sermonis nitor infuscatur atque adco labentis grzcitatis vestigia. Hinc nostra pa- trumque memoria in diversas partes viri docti discesserunt, alii Argonautica, Lithica, lhiwvmnos czeteraque fragmenta quz hodie Orphei nomen in fronte gerunt ante llomerum composita atque e priscis Grecorum sacrariis prolatà esse rati (10), alii preter versiculos a Platone et Aristotele ser- vatos plerasque scriptorum Orphicorum reliquias, imprimis majora carmina post Christum natum condita esse arbitrati (11). Fuerunt etiam qui rei difficultate diu pensitata sibi liquere nega- rent (12). Jam de majoribus illis carminibus disserere ab lioc loco alienum. videtur, de fragmentis autem quz partim ad rerum ortum, ad sacrorum ritus, ad deorum majestatem, ad agriculturam aliasque res spectant uberius disputare nihil attinet, quia id quod in tali questione maxime petitur conse- qut non licet, nisi omnium poematum Orphicorumn ratio habeatur. Sed hujus argumenti difficultatein nemo non intelliget, postquam quid singuli fra- gmentorum editores prastiterint exposuero. (10) Gesnerus Prolegg. p. XLVIII ed. Hermaun. : « Inte- rea fidem ea in re haberi mibi postulare videor posae, ut et ín illo quod affirmo, nihildum esse in his libellis a me animadversum, quod repugnet illis temporibus, quibus fuisse dicitur Thracius ille Orpheus, qui in omnibus fan- quam e sua persona loquens introducitur ; non urbium, uon hominum nomina, non inventorum, aut cujuscumqu» rei denique mentionem, quam recentiorem esse Trojanis temporibus, demonstrari queal. » — Ruhnkenius Epist. crit. 11 p. 69 : « Qui Argonautica Orpheo subjecit, sive OQuomacritus fuerit, sive alius, scriptor certe meo judicio est vetustissimus. Nam ne ullum quidem recentioris eeta- iis vestigium, quamvis diligenter animum attendas, per letum poema reperias : contra plura egregia, et qua pri- scum xvum sapiant. Dictio fere est Homerica. » (11) Hermann. Dissert. de &ctate scriptoris Argonautico- rum, pag. 673 seqq. Cf. Thom; Tyrwhitti Praefatio ad Lithica. (12) Lobeckius Aglaopham. 1 pag. 362 : « 'Apyovaucixa. Hujusmodi care:en ab Orplieo conditum esse ignoravit certe Pherecydes, qui poetam omnino Argonautarum expeditio- ni interfuisse negavit. Schol. Apoll. 1, 23 : Φερεχύζης Φι- λάμμωνά φησι xai οὐχ "Oppéx συμπεπλευχέναι. De Argonau- licis quae hodie restant varía sunt longeque disscna Valcke- narii, Hemsterhusii, Ruhnkeuii, Hermanni el J. H. Vossii judicia nuper ab Uckerto recollecta in Geograph. Graec. et Rom. t 1, part. 1i, p. 334. Neque arbitror aut hujus aut a^i 15 scriptoris etatem plane liquido explorari posse, nisi syntaxis greca et singularum orationis partium usus non summatim, ut nunc, sed multo minutius et scrupulosius ex singulis scriptoribus evestigatus fuerit. Quam artis nostrae perfe- ctionem procul in excelso sitam quum spe et cogitatione praesumo, beati mihi videntur mythologi, qui primo tenuis- simz cujusque fabulae adspectu statim judicant, utrum Homeri δὴ Orphei an Phoronei temporibus nata sit, merito- que de-piciunt crilicorum ricas, qui in constituenda carminis amplissimi aetate sex inter se seculis discre- pant. » DE ORPHEO. Quum Henr. Stephanus in Poesi philosophica satis multa Orphicorum poematum fragmenta di- ligenter collegisset, par erat posteros viam ab illo monstratam ingressos longius quam ipse voluisset progredi. At Eschenbachius in Orphicorum edi- tione Trajecti ad Rhenum a. 1689 promulgata maximam fragminum illorum partem omisit, Ár- sonautica, Hymnos et Lithica lectorum studiis wfficere opinatus, neque multo plures Orphei reliquias in Epigene Noriberg:e 1702 edito vulga- vit. Cui malo mederi cupiens Gesnerus anno 1764 Lipsie Orphei carmina emendata et aucta publica- vit. Qui quamvis omnem quz ipsi suppetebat fragmentorum copiam consulto Stephani libro aliisque plurimis voluminibus nove editioni inse- rere destinasset : tamen judicio lapsus non cuncta quz Stephanus prazbet fragmenta repetiit. Existi- mabat eniin, ut hoc utar exemplo, versus a Tzetze pro Orphicis habitos qui in Maximi carmine apud Fabricium Bibl. Graec. vol. VIlI leguntur exclu- dendos esse, Atqui multo verisimilius est Maxi- mum alienos versus miscello carmini intulisse, quan Tzetzem, doctum grammaticum, in citando horum versiculorum auctore szepius errasse. Porro Gesnerus, etsi profuit Orpheo, tamen quum latine quam grece doctior esset, opus quod aggressus eratinchoavit magis quam absolvit, Itaque Godofr. Hermannus in eodem scriptore Lipsie a. 1805 divulgando amplissimum nactus campum in quo ingenii vis excurreret multa vidit quz fugerant Gesnerum, neque solum majora Orphei monu- menta accurate recensuit, sed etram contexta de elate scriptoris Argonauticorum dissertatione ad libros Orphicos ex veritate, non ex pervagatis opinionibus zestimandos inultum attulit, Sed quam- quam de cateris carinitiibus bene meruisse dicen- dus est, fragmenta tamen prope neglexit. Quum au- lem majus poematum fragminumque Orphicorum corpus deesset, quo cunctze Orphicorum poetarum reliquie continerentur, has primus colligere in- stituit C. Aug. Lobeckius in Aglaophami sive de lheologie mysticze Grzcoruim causis libro secundo Regimontii Prussorum 1829). Hic ut colligendi studio Orphei editores omnes superavit : ita haud sio an collectis etiam locis ab Orphica sapientia alienis supervacanea necessariis admiscuerit. Nam- que discipline operu.nque Orphicorum ambiguos Εἰ incertos esse fines nemo negabit. Quemadmo- dum vero Proclus, Tzetzes, Jo. Diaconus aliique istarum reliquiarum custodes adeundi nobis sunt ad Orphicz poesis frusta congerenda et minima | vestigia indaganda : sic illorum auctoritas per se | nihil valet ad istiusmodi congeriem et antiquitati et Orjlice doctrine adjudicandam. Nimirum ve- 165 terum incuria Pytbagorea etiam et Empedoclea atque aliorum poetarum carmina cum Orphicis confudit, a quibus erroribus ne recentiores quidem immunes fuerunt. Quo in genere mire peccarunt Werferus Act. Monac. 1I p. 134 et Gesnerus, ca- stigati a Lobeckio p. 953 seqq. At Lobeckius quo-, que aliquoties in his rebus deliquit. Quum enim Suidas Orpheo etiam oracula (χρησμούς) adscribat, quae ad Onomacritum auctorem referebantur, Proclus autem sepe versus afferat ex oraculis (ἐκ τῶν λογίων) vel ex ea disciplina quam θεολογίαν sive θεοπαράδοτον μυσταγωγίαν appellat petitos cosque interdum cum Orphicis conjungat: non male Henr. Stephanus p. 105 seqq. hujusmodi locos Orphicis subjunxit. Contra Lobeckius hos omnes oraculorum chaldaorum versiculos esse suspicatus ex Orphicis exemit. Rursus Orpheo. do- ' navit versiculum a Stobzo Floril. XLI, 9 Pythba- gore attributum : 'As(co συνετοῖσι, θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε B£6vAot. Cf, Aglaopham. p. 453. Quod quamquam jure fecisse videtur, siquidem similiter locutus est Orpheus fragm. I et 11 vs. 1 : tamen probabilius est, si ejusdem fuit poete versus, non diversum fuisse ab hoc : Φθέγξομαι, οἷς θέαις ἐστί" θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε βέῤηλοι" si ab alio compositus est, ad Orphici similitudinem esse factum. Nihil autem frequentius in veterum scriptis istiusmodi senten. tiarum mutationibus, Ita, si Orphei fuit versiculus, emendatione eget , si alius poete, non est mutan- dus. Sed si quis hac ratione Orpbei apoplthegma- ta augere velit, possit quam plurimos versus e Maximi carmine, e Stobxo et aliis scriptoribus depromtos Apollinis filio assignare. Ubique enim similia dicta reperiuntur. Etsi igitur nemo. plura veterum testimonia ad Orpliei memoriam plenis- sime renovandam adhibuit, nemo poctarum Or- phicorum reliquias minutissima scripturz varic- tate adnotata diligentius collegit quam Lobeckius; tamen aliorum studia in ysticz sapientiz penetra- libus reclusis non tam restinxit quam excitavit. Omnis autem opera in his fragmentis posita a ma- jorum carminum que Orpheo tribuuntur perve. stigatione proficisci debet. Sic enim facillime dictio. nis et similitudo et dissimilitudo animadvertitur. Si quis vero singula verba et loquendi genera compararit versuumque proprietates attenderit : magnam reliquorum librorum fragymina partim cum Argonauticis , partim cum Hymnis, non item cum Lithicis necessitudinem et cognationem ha- bere inveniet. Hac jam pridem perspecta, quantum in lubrico versanti licebat aliena ab Orphicis se- gregavi, supervacanca omisi , corrupta quz supe- riores editores intacta reliquerant emendavi, omnes denique versus latinos feci. 168 |. Φθέγξομαι οἷς θέμις ἐστί θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε βε- [δήλοις πᾶσιν ὁμοῦ" σὺ δ' ἄχονε, φαεσφόρου ἔχγονε μήνης Μουδαῖ" ἐξερέω γὰρ ἀληθέα, μηδέ σε τὰ «πρὶν e ἐν στήθεσσι φανέντα φίλης αἰῶνος ἀμέρση. ὁ εἷς δὲ λόγον θεῖον βλέψας τούτῳ ποοσέδρευς, ἰθύνων χραδίης νοερὸν χύτος, εὖ τ᾽ ἐπίδαινε ᾿ἀτραπιτοῦ, μοῦνον δ᾽ ἐσόρα κόσμοιο dvaxca * εἷς ἔστ᾽, αὐτογενής,, ἑνὸς ἔχγονα πάντα τέτυχται᾽ ἐν δ᾽ αὐτοῖς αὐτὸς περινίσσεται" οὐδέ τις αὐτὸν 10 εἰσοράα θνητῶν" αὐτὸς δέ γε πάντας ὁρᾶται. οὗτος δ᾽ ἐξ ἀγαθοῖο χαχὸν θνητοῖσι δίδωσι, χαὶ πόλεμον χρυόεντα, xai ἄλγεα δαχρυόεντα. οὐδέ τις ἔσθ᾽ ἕτερος χωρὶς μεγάλου βασιλῆος. αὐτὸν δ᾽ οὐχ ὁρόω" περὶ γὰρ νέφος ἐστήρικται. 15 πᾶσιν γὰρ θνητοῖς θνηταὶ χόραι εἰσὶν ἐν ὄσσοις, ἀσθενέες δ᾽, ἰδέειν Δία τὸν πάντων μεδέοντα. οὗτος γὰρ χάλκειον ἐς οὐρανὸν ἐστήριχται χρυσέῳ εἰνὶ θρόνῳ, γαίης δ᾽ ἔπι ποσσὶ βέῤηχε, χεῖρά τε δεξιτερὴν ἐπὶ τέρματος ὠχεανοῖο 30 πάντοθεν ἐχτέταχεν' περὶ γὰρ τρέμει οὔρεα μαχρά, χαὶ ποταμοί, πολιῆς τε βάθος χαροποῖο θαλάσσης. (Servavithunc locum Justinus Martyr Cohor: tat. pag. 18 ed. Rob. Steph. : ᾿Ορφεύς, ὃ τῆς πολυθεότητος ὑμῶν, ὡς ἂν εἴποι τις, πρῶτος δι2χ- σχκαλος γεγονώς, οἷα πρὸς τὸν υἱὸν Μουσαῖον xal τοὺς λοιποὺς ἀχροατὰς ὕστερον περὶ τοῦ μόνου θεοῦ χηρύττει λέγων, ἀναγκαῖον ὕπου νῇσαι ὑμᾶς. " I7, δὲ οὕτως: Φθέγξομαι χτλ. Exstat etiam. apud eundem de Monarchia Dei p. 166 ed, Steph.; Clementem Alex. Cohort. p. 63 ed. Pott.; Euse- I. Dicam quibus par est ; claudite portas profanis simul omnibus : tu vero audi, luciferze lune fili Musae : eloquar enim vera, neque te cogitationes prius in animo versato cara vila privent. Divinam autem mentem contemplalus insiste, omnem ingenii aciem intendens, et bene Ingredere viam solumque mundi regem intuere. Unus est, ex se procreatus, et ab uno omnia orta sunt, per ea autem ipse circumcirca graditur, neque quisquam aspicit mortalium, sed ipse omnes certe videt. [eum Hic autem post felicitatem incommodum mortalibusinvehit et bellum horridum et dolores lacriaosos. Neque quisquam alius est praeter magnum regem. At ipsum non video : nubes enim circumposita est. Namqueomuibus mortalibus mortales pupulae in oculis sunt, invalidee ad videndum Jovem omnium regnatorem. Quippe hic »neo coelo innititur aureo in solio (sedens), pedibusque in terra consistit, dextramque manum usque ad oceani terminum undique protendit : circumcirca enim tremunt montes alti ORPHICA. bium Prep. Evang. XIII, τὰ, p. 38g ed. Steph.; Cyrillum contra. Julianum p. 26. Confer fra- gmentum secundum, a quo hoc insertis muta- tisque pluribus versibus discrepat. Vs. 1-a βέθηλοι πάντες edidit Stephanus cum plerisque, sed βεθήλοις πᾶσιν non male pars librorum Clementis, item Tatianus Or. ad Gracos p. 34 ed. Oxon. et Theodoretus Serm.I p. 19, 31. At Plato versumrespiciens Conviv. p. 218 B, Ot δὲ οἰκέται, inquit, xat εἴ τις ἄλλος ἐστὶ βέδηλός τε xal &ypotxoc, πύλας πάνυ μεγά - λας τοῖς ὠσὶν ἐπίθεσθε. Utrumque commodum habet sensum.) II. Φοέγξομαι οἷς θέμις ἐστί, θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε βέθδηλοι οὔασι φεύγοντες θεσμοὺς θείοιο τεθέντος πᾶσι νόμου. Σὺ δ' ἄχσυε φαεσφόρου ἔχγονε μήνης Movcai"* ἐξερέω γὰρ ἀληθέα, μηδέ σε τὰ πρὶν δ ἐν στήθεσσι φανέντα φίλης αἰῶνος ἀμέρση, εἰς δὲ λόγον θεῖον βλέψας τούτῳ προσέδρευε, ἰθύνων χραδίης νοερὸν κύτος" εὖ δ᾽ ἐπίδαινε ἀτραπιτοῦ,, μοῦνον δ᾽ ἐσόρα χόσμοιο τυπωτὴν ἀθάνατον. παλαιὸς δὲ λόγος περὶ τοῦδε φαείνει" 10 εἷς ἔστ᾽ αὐτοτελής, αὐτοῦ δ᾽ ὕπο πάντα τελεῖται, ἐν δ᾽ αὐτοῖς αὐτὸς περινίσσεται" οὐδέ τις αὐτὸν εἰσοράα ψυχῶν θνητῶν, νῷ δ᾽ εἰσοραᾶται, αὐτὸς δ᾽ ἐξ ἀγαθῶν θνητοῖς χαχὸν οὐχ ἐπιτέλλει ἀνθρώποις " αὐτῷ δὲ χάρις καὶ μῖσος ὀπηδεῖ, 16 xal πόλεμος xai λοιμὸς ἰδ᾽ ἄλγεχ δαχρυόεντα. οὐδέτις ἔσθ᾽ ἕτερος. Σὺ δέ xev ῥέα πάντ᾽ ἐσορήσαις, al xev ἴδης αὐτόν" πρὶν δή, ποτε δεῦρ᾽ ἐπὶ γαῖαν, τέχνον ἐμόν, δείξω σοι, ὁπηνίχα δέρχομαι αὐτοῦ et fluvii canique profundum cerulei maris, Dicam quibus par est ; obstruite autem aures profani fugientes preescripta legis divinae omnibus impositze. Tu vero audi, luciferze luni fili, Musiee ; eloquar enim vera, neque te cogitationes: prius in animo vergatee cara vita privent, divinam autem mentem contemplatus insiste omnem ingenii aciem intendens, el bene ingredere viam solumque mundi formatorem intuere immorlalem. Vetusautem dictum dehoc dici solitum splen- Unus est perfectus ab eoque omnia perficiuntur, [det : per ea autem ipse circumcirca graditur; neque ullus humanorum animorum eum aspicit, (qui) mente aspicitur. Ipse vero post felicitatem incommodum mortalibus non in- bominibus : eum amor et odium comitantur [vehit et bellum et pestilentia et dolores lacrimosi. | Neque alius est. Sed tu facile omnia aspexeris, si videas ipsum : prius aliquando btc per terram, mi fili, monstrabo tibi, quandoquidem ejus vestigia vide» ἴχνια καὶ χεῖρα στιδαρὴν χρατεροῖο θεοῖο. 40 αὐτὸν δ᾽ οὐχ δρόω" περὶ γὰρ νέφος ἐστήρικται λοιπὸν ἐμοί, πᾶσιν δὲ δέχα πτυχαὶ ἀνθρώποισιν. οὐ γάρ κέν τις ἴδοι θνητῶν μερόπων χραίνοντα, εἰ μὴ μουνογενής τις ἀποῤῥὼξ φύλου ἄνωθεν Χαλδαίων - ἴδρις γὰρ ἔην ἄστροιο πορείης, sy καὶ σφαίρης χίνημ᾽ ἀμφὶ χθόνα ὡς περιτέλλει χυχλοτερὴς ἐν ἴσῳ τε χατὰ σφέτερον χνώδαχα. πνεύματα δ᾽ δνιοχεῖ περί τ᾽ ἠέρα xal περὶ χεῦμα νάματος ἐχφαίνει δὲ πυρὸς σέλας ἰφιγενήτου. αὐτὸς δὴ μέγαν αὖθις ἐπ᾽ οὐρανὸν ἐστήριχται 80 χρυσέῳ εἰνὶ θρόνῳ γαίης δ᾽ ἔπι ποσσὶ βέθηχεν. χεῖρα δὲ δεξιτερὴν ἐπὶ τέρμασιν ὠχεανοῖο ἐκτέταχεν, ὀρέων δὲ τρέμει βάσις ἔνδοθι θυμῷ, οὐδὲ φέρειν ξύναται χρατερὸν μένος. ἔστι δὲ πάν- [10x αὐτὸς ἐπουράνιος, xai ἐπὶ χθονὶ πάντα τελευτᾷ, 35 ἀρχὴν αὐτὸς ἔχων καὶ μέσσατον ἠδὲ τελευτήν" ὡς λόγος ἀρχαίων, ὡς ὑλογενὴς διέταξεν, ἐχ θεόθεν γνώμαισι λαβὼν χάτα δίπλαχα θεσμόν. ἄλλως οὐ θεμιτόν σε λέγειν " τρομέω δέ γε γυῖα ἐν νόω. ἐξ ὑπάτου χραίνει περὶ πάντ᾽ ἐνὶ τάξει, 40 ὦ τέχνον, σὺ δὲ τοῖσι νόφισι πελάζεο, γλῶσσαν εὖ μάλ᾽ ἐπιχρατέων, στέρνοισι δὲ ἔνθεο φήμην. (Eusebius Prepar. Evang. XIII, τὰ : ᾿Εχ τῶν | ᾿Αριστοδούλου βασιλεῖ Πτολεμαίῳ προσπεφωνη- μένων: Φθέγξομαι xx. — Vs. 1-2 legebatur βέδηλοι φεύγοντες διχαίων (Stephan. Poes. phil. δικχέων) θεσμοὺς quod mutavi in βέθηλοι οὔασι φεύγοντες θεσμοὺς propter Platonis verba Conviv. p.218 B ad fragm. I citata. — Vs. a1. Suam oculorum aciem cum reliquorum hominum ORPHICA. 167 cxcitate comparat. Ceterum eodem modo Euripides Phoen, vs. 82 οὐρανοῦ πτύχας dixit. — Vs. 24 ἄστρον hic intelligit solem, — Vs. 36. "YAoyevís videtur appellari Moses, Casau- bonus ad Athen. p. 130 malebat ὑδογενής. Scri- psi autem cum Gesnero ὡς bis pro óc quod in membranis est, — Vs. 40 γλῶσσαν edidi pro vitiosa codicum lectione γλώσσην, quam etiam Lobeckius servavit Agl. p. 443.) Αἰθέρος ἠδ᾽ ἀΐδου πόντου γαίης τε τύραννε, ὃς βρονταῖς σείεις βριαρὸν δόμον οὐλύμποιο" δαίαονες ὃν φρίσσουσι, θεῶν δὲ δέδοιχεν ϑιαιλος" ᾧ μοῖραι πείθονται, ἀμείλικτοί περ ἐοῦσαι. & ἄφθιτε μητροπάτωρ, οὗ θυμῷ πάντα δονεῖται" ὃς χινεῖς ἀνέμους, νεφέλησι δὲ πάντα χαλύπτεις, πρηστῆρσι σχίζων πλατὺν αἰθέρα. Σὴ μὲν ἐν [ἤστροις τάξις ἀναλλάχτοισιν ἐφημοσύναισι τρέχουσα" σῷ δὲ θρόνῳ πυρόεντι παρεοτᾶσιν πολύμοχθοι 10 ἄγγελοι, οἷσι μέμηλε, βροτοῖς ὡς πάντα τελεῖται. σὸν μὲν ἔαρ λάμπει νέον ἄνθεσι πορφυρέοισι͵ σὸς χειμὼν ψυχραῖσιν ἐπεργόμενος νεφέλαισιν, σάς ποτε βαχχευτὴς βρόμιος διένειμεν ὀπώρας. εἶτα ἐπιφέρει ῥητῶς παγχράτορα ὀνομάζων τὸν θεύν" ἄφθιτον, ἀθάνατον, ῥητὸν μόνον ἀθανάτοισιν. 15 ἐλθέ, μέγιστε θεῶν πάντων χρατερῇ σὺν ἀνάγκη, φρικτός, ἀήττητος, μέγας, ἄφθιτος, ὃν στέφει αἰ- [θήρ. (Clemens Alexandr. Strom. V. p. 724, 11; Eusebius Prep. Evang. XIII, 13 pag. 4o1 seq. . et validam fortis dei manum. Al ipsum non video : nubes enim circumposita est reliqua mihi (una que impediat aspectum), omnibus vero [bominibus decem cceli plagze (obstant). Neque enim quisquam mortalium hominum videat regem, bii unica progenies priscze Clialdeorum gentis : quippe noverat sideris meatum sciebatque celi motum cirea terram cireumvolvendo perfici tb otbiculato deo &equabiliter circa axem suum. Regit autem ventos circa aerem et circa cursum aquarum profertque ignis vi excussi fulgorem. . lpse igitur magno rursus celo innititur aureo in solio (sedens), pedibusque in terra consistit , dextramque manum ad extremum oceani finem protendit, montium vero radices intus tremunt ejus irà neque ferre possuut validam vim. Est antem omnino ipse coelestis atque in terris omnia perficit, principium solus habens et medium et finem : εἰς antiquorum effatum, sic silvarom alumnus statuit divinitus animo duplici lege intellecta. Aliter te loqui non par est : reformido cerle membra meule. Desuper in omnía ordine dominatur. O fili, tu mente appropinqua, linguam bene continens, in pectus vero animumque omen demitte. Hl. AEtheris et orci marisque terraeque dominator, qui tonitribus concutia validam olympi domum, quem genii horrent, deorum cctus reformidat, cul Parce obediunt, quamvis inexorabiles eint. Imiuortalis pater simul et mater, cujus irá omnia agitantur, qui ventos moves nubibuique omnia adoperis, igneis turbinibus: findens vastum :tlierem. Tui quidem immutabilium ordines tuo jussu currunt : [astrorum tuo vero igneo solio astant nuntii laboriosi, quibus curae est scire, quomodo omnia a mortalibus agan- Tuum ver novum purpureis floribus nitet, [tur. tua hiems frigidis nubibus snpervenit, tuos fructus auctumnales bacchabundus Bromius distri- [buere solet. Incorruptum, immortalem, solum immortalibus memoran- [dum. Veni, maxime deorum omnium ssva necessitate urgente, borrendus, invictus, magnus, incorruptus, quem aether cin- [git. ed. Steph. Vs. 13 σάς posuit Gesnerus pro membranarum scriptura ἄς.) V. σῇλιος, ὃν Διόνυσον ἐπίχλησιν χαλέουσιν. Εἷς Ζεύς, εἷς ᾿Αἴδης, εἷς Ἥλιος, εἷς Διόνυσος, εἷς θεὲς ἐν πάντεσσι, τί σοι δίχα ταῦτ᾽ ἀγορεύω. (Macrobius Saturnal. I, 18 : Solem Liberum esse manifeste pronuntiat Orpheus hoc versu : Ἥλιος x:À. Et is quidem versus absolutior, ille vero ejusdem vatis operosior : Fi; Ζεύς χτλ. Hunc laudans Justinus Martyr Cohort. p. 78, 1 addit et istum : Εἷς θεὸς xz.) V. Οὐρανὸν δρχίζω σε, θεοῦ μεγάλου σοφοῦ ἔργον, αὐδὴν δρχίζω σε πατρός, τὴν φθέγξατο πρῶτον, $vixa κόσμον ἅπαντα ἑαῖς στηρίξατο βουλαῖς. (Justinus Martyr Cohort. p. 78, 3 : Οὐρα- vov δρχίζω κτλ. τί βούλεται τὸ λέγειν αὐτόν, Αὐδὴν δρχίζω σε πατρός, τὴν φθέγξατο πρῶτον,, Αὐδὴν ἐνταῦθα τὸν τοῦ ϑεοῦ ὀνομάζει λόγον, Ov οὗ οὖρα- νὸς xal γῇ xai ἢ πᾶσα ἐγένετο χτίσις" ὡς διδάσχου- σιν ἡμᾶς αἱ θεῖαι τῶν ἁγίων ἀνδρῶν προφητεῖαι. Als ἐν μέρει καὶ αὐτὸς ἐν Αἰγύπτῳ προςσχὼν ἔγνω ὅτι τῷ λόγῳ τοῦ θεοῦ πᾶσα ἐγένετο χτίσις, Διὸ καὶ μετὰ τὸ φῆσαι, Αὐδὴν δρχίζω σε πατρός, ἣν φθέγ- fato πρῶτον, παρ᾽ αὐτὰ συνάπτει λέγων, Ἡνίκα χόσμον ἅπαντα ἑαῖς στηρίξατο βουλαῖς. ᾿Ενταῦθα τὸν λόγον αὐδὴν διὰ τὸ ποιητικὸν ὀνομάζει μέτρον. “Ὅτι δὲ τοῦτο οὕτως ἔχει, δῆλον ἀπὸ τοῦ μικρῷ πρόσθεν, τοῦ μέτρου συγχωροῦντος αὐτῷ, λόγον αὐτὸν ὀνομάζειν. "Ex γάρ' Εἷς δὲ λόγον θεῖον βλέψας τούτῳ προσέδρευε. Conf. Cyrill. contra Julian. I p. 23. Hoc fragmentum solutis ver- sibus affert etiam Malalas Chronographiz lib. lI pag. 27 ed. Bonn., sed Hermeti 'l'rismegisto adjudicat. Sic autem ait: Καὶ ταῦτα εἰρηχὼς (Ἑρμῆς ὁ Τρισμέγιστος) ηὔξατο λέγων" Ορχίζω σε, οὐρανέ, θεοῦ μεγάλου σοφὸν ἔργον, ἵλαος ἔσο" δρκίζω σε, φωνὴ πατρός, ἣν ἐφθέγξατο πρώτην, ἡνίχα χόσμον ἅπαντα ἐστηρίξατο βουλῇ. Φωνὴν πατρός, ἣν ἐφθέγξατο πρώτην, τὸν μονογενῆ λόγον IV. Sol quem Dionysum cognomento perhibent. Unus Jupiter, unus Orcus, unus Sol, unus Dionysus, . unus deus inter omues, cur tibi seorsum hzc dico. v. Per celum, magni sapientisque dei opus, te obtestor, per patris vocem te obsecro, quam primum emisit, quum suo consilio totum mundum edificavit, — Per selernos immortalium parentes, ignem et aquam, terram et coelum ac lunam, OBPHICA. αὐτοῦ, De quo loco disputat Bentlejus in epi- stola ad Jo. Millium , Orpheo verba tribuens numerosque e Cyrillo et Justino restituens.) Nai μὴν ἀθανάτων γεννήτορας αἰὲν ἐόντας, πῦρ καὶ ὕδωρ, γαῖάν τε xat οὐρανὸν ἠδὲ σελήνην" ἠέλιόν τέ, Φάνητα μέγαν, xal νύχτα μέλαιναν. (Orphicum hoc jusjurandum citat Theo Smyrnzus περὶ τῶν χατὰ μαθηματιχοὺς χρησίμων εἰς τὴν τοῦ Πλάτωνος ἀνάγνωσιν p. 164 ed. Pe- tav.) . VI. Ταῦτα πατὴρ ποίησε χατὰ σπεος ἠεροειδές. (Proclus in Plat. Tim. II p. 95 D, pag. 234 ed. Schneider. : Kai περὶ ἐχείνου μὲν Ὀρφεύς φησι" ταῦτα xvÀ.) Τοὔνεχα σὺν τῷ παγτὶ Διὸς πάλιν ἐντὸς ἐτύχθη αἰθέρος εὐρείης ἠδ᾽ οὐρανοῦ ἀγλαὸν ὕψος, πόντου τ᾽ ἀτρυγέτου, γαίης τ᾽ ἐρικυδέος εὔρη, δ ὠχεανός τε μέγας, xol νείατα τάρταρα γαίης, καὶ ποταμοί" xai πόντος ἀπείριτος, ἄλλα τε πάντα’ πάντες τ᾽ ἀθάνατοι μάχαρες θεοὶ ἠδὲ θέαιναι, ὅσσα τ᾽ ἔην γεγαῶτα, χαὶ ὕστερον δππόσ᾽ ἔμελλεν, ἐγγένετο. Ζηνὸς δ᾽ ἐνὶ γαστέρι σύῤῥα πεφύχει. (Proclus 1]. c. p. 95, E p. 224 seq. ed. Schneider. : Ὁ u£v οὖν Πλάτων τοιοῦτον ὑποστη- σάμενος δημιουργόν, ἄῤῥητον αὐτὸν καὶ dxatovo- μαστον εἴασεν, ὡς ἐν τἀγαθοῦ μοίρα προτεταγυέ- vov τῶν ὅλων. Ἔστι γὰρ ἐν πάσῃ τάξει θεῶν τὶ ἀναλογοῦν τῷ ἑνί. Τοιοῦτον γοῦν ἢ iv ἔχαστω χόσμῳ μονάς, Ὁ δέ γε Ὀρφεὺς καὶ ὄνομα αὐτῷ προσήνεγχεν, ἅτε ἐχεῖθεν χινούμενος ᾧ καὶ αὐτὸς ὃ Πλάτων ἐν ἄλλοις ἠχολούθησεν. Ὁ γὰρ παρ᾽ αὐτῷ Ζεύς, ὃ πρὸ τῶν τριῶν Κρονιδῶν, οὗτός ἐστιν ὃ τῶν ὅλων δημιουργός. Μετὰ γοῦν τὴν κατάποσιν τοῦ Φάνητος αἱ ἰδέαι τῶν πάντων ἐν αὐτῷ πετή- νασιν, ὥς φησιν δ θεολόγος" τοὔνεκα χτλ. --- Vs. 9 legebatur ἐγένετο in membranis, sed apud Steuchum de perenni philosophia p. 428 : γίγνεσθαι. Locus requirit ἐγγένετο quod conjecit Gesnerus, Vocabulum in fine versus deprava- tum σύῤῥαν (al. σειρὰ) recte mutavit Stephanu: solemque, magnum Phanetem, et noctem atram. VI. Ha&c rerum parens in specu obscuro fecit. — Idcirco cum universo rursus Jovis corpori insunt ðeris vasti et coeli splendidus vertex, . marisque sterilis eL terree preeelarae latitudo, magnusque oceahus, et infima terra loca, Tartarus , et fluvii, e mare interminatum, ac cietera omnia ; omnesque immortales, dii beati dezeque, et quaecunque nata erant et postea nasci debebant , ibi nata sunt. Jovis autem in utero coaluerant. — ORPHICA. in σύῤῥα i. e. σύν ῥα πεφύχει vel συνεπεφύχει δα. Similiter Proclusin Plat. Parmenid. 111, p. 22: 'O μὲν γὰρ Ὀρφεὺς μετὰ τὴν κατάποσιν τοῦ Φά- νητος ἐν τῷ Διὶ τὰ πάντα γεγονέναι φησί.) 10 Ζεὺς πρῶτος γένετο, Ζεὺς ὕστατος ἀρχικέραυνος, Ζεὺς χεφαλή, Ζεὺς μέσσα. Διὸς δ’ dx. πάντα τέ- [τυχται. Ζεὺς ἄρσην γένετο, Ζεὺς ἄμθροτος ἔπλετο νύμφη, Ζεὺς πυθμὴν γαίης τε xal οὐρανοῦ ἀστερόεντος, Ζεὺς πνοιὴ πάντων, Ζεὺς ἀκαμάτου πυρὸς ὁρμή, 15 Ζεὺς πόντου ῥίζα, Ζεὺς ἥλιος ἠδὲ σελήνη. Ζεὺς βασιλεύς, Ζεὺς αὐτὸς ἁπάντων ἀρχιγένεθλος. ἕν κράτος, εἷς δαίμων γένετο, μέγας ἀρχὸς &ndv- των, ἕν δὲ δέμας βασίλειον, ἐν ᾧ τάδε πάντα κυχλεῖται, πῦρ καὶ ὕδωρ, καὶ γαῖα xal αἰθήρ, νύξ τε xol [ἧμαρ, 0 χαὶ Μῆτις, πρῶτος γενέτωρ, καὶ "ἔρως πολυτερ- [mc * πάντα γὰρ ἐν Ζηνὸς μεγάλῳ τάδε σώματι χεῖται. τοῦ δή τοι χεφαλὴ μὲν ἰδεῖν χαὶ χαλὰ πρόσωπα οὐρανὸς αἰγλήεις,, ὃν χρύσεαι ἀμφὶς ἔθειραι ἄστρων μαρμαρέων περικαλλέες ἠερέθονται, 25 ταύρεα δ᾽ ἀμφοτέρωθε δύο χρύσεια χέρατα ἀντολίη τε δύσις τε, θεῶν ὁδοὶ οὐρανιώνων. ὁ. ὄμματα δ᾽ ἠέλιός τε xal ἀντιόωσα σελήνη. νοῦς δέ οἱ ἀψευδής, βασιλήϊος, ἄφθιτος αἰθήρ᾽ ᾧ δὴ πάντα χλύει χαὶ φράξεται, οὐδέ τις ἐστὶν 30 αὐδὴ οὔτ᾽ ἐνοπή, οὔτ᾽ αὖ χτύπος, οὐδὲ μὲν ὄσσα, ἣ λήθει Διὸς οὔας, ὑπερμενέος Κρονίωνος, ὧδε μὲν ἀθανάτην χεφαλὴν ἔχει ἠδὲ νόημα, σῶμα δέ οἷ πυριφεγγές, ἀπείριτον, ἀστυφέλιχτον, ἄτρομον, ὀδριμόγυιον, ὑπερμενὲς. ὧδε τέτύχται. 35 ὦμοι μὲν καὶ στέρνα χαὶ εὐρέα νῶτα θεοῖο (69 dp εὐρυθίης, πτέρυγες δέ οἱ ἐξεφύοντο, τῆς ἐπὶ πάντα ποτᾶθ᾽- ἱερὴ δέ οἱ ἔπλετο νηδὺς γαῖά τε παυμήτειρ᾽, ὀρέων τ᾽ αἰπεινὰ χάρηνα, μέσση δὲ ζώνη βαρυηχέος οἵδμα θαλάσσης 40 xal πόντου" πυμάτη δὲ βάσις χθονὸς ἔνδοθι ῥίζαι, τάρταρα δ᾽ εὐρώεντα χαὶ ἔ ἔσχατα πείρατα γαίης. πάντα δ᾽ ἀποχρύψας αὖτις φάος ἐς πολυγηθὲς ἐξ ἱερῆς κραδίης ἀνενέγκατο, μέρμερα ῥέζων. (Vs. 10-43 servavit Eusebius Prep. Evang. pag. 100 B; item Stobeus Eclog. Phys. lib. I cap. ἃ, 23, tom. I pag. 16 seq. ed. Gaisford, apud quem tamen vs. 14-15 : Ζεὺς πνοιὴ---- σελήνη omittuntur. Initium inde a vs. 10-16 : Ζεὺς πρῶτος---ἀρχιγένεθλος et postremos duos versus πάντα δ᾽ ἀποχρύψας---δέζων habet etiam Aristoteles de Mundo cap. 7. Exhis tribus fontibus in magna scripture varietate optimas quasque lectiones elegimus. Adde quod Pro- clus plures versus suo in Platonis Timzum commentario hic illic inseruit, quem ubi opus videbatur consuluimus. Hic autem pag. 95 E explicationis causa addit : Τῶν δὲ ἰδεῶν πλήρης ὧν διὰ τούτων ἐν ἑαυτῷ τὰ ὅλα περιείληφεν, ὡς καὶ τοῦτο ἐνδειχνύμενος δ θεολόγος ἐπήγαγε" Ζεὺς πρῶτος χτλ. Aristoteles vero hzc praemittit : Οὐρανιόςτε xat χθόνιος, πάσης ἐπώνυμος ὧν φύσεώς τε xal τύχης ἅτε πάντων αὐτὸς αἴτιος ὦν. Διὸ xad ἐν τοῖς Ὀρφιχοῖς οὐ χαχῶς λέγεται" Ζεὺς πρῶτος χτλ. Vs. 28 citat Olympiodorus in Phileb. ubi pro οἷα ψευδὴς legendum οἱ ἀψευδής.) VII. T*xov αἰθέρα Giov, ἀκίνητον πρὶν ἐόντα, ἐξανέφηνε θεοῖς ὥραν κάλλιστον ἰδέσθαι, Jupiter primus est, Jupiter ultimus fulminis moderator, Jupiter caput, Jupiter medium. E Jove cuncta sunt. Jupiler mas est, Jupiter nympha est immortalis, Jupiter fundamentum terrz et cceli stelliferi, Jupiter canctorum spiritus, Jupiter ignis indefessi impetus, Jupiter fundus maris, Jupiter sol et luna, Jupiler rex, Jupiter ipse generis omnium auctor. Una vis, unus deus est, magnus omnium rector, unum autem corpus regium, in quo hacc omnia circuma- ignis et aqua, terra et aether, nox et dies, [guntur, et Melis, primus genitor, et Amor placitus ; omnia enim haec in magno Jovis corpore jacent. Hujus igitur caput et pulchra facies videnti apparet crlum splendidum, unde aurez circumcirca coruscantium siderum coma, pulchritudine insignes, suspensa sunt , εἰ taurina utrimque duo aurea cornua, oriens et occidens, deorum celestium vise. Oculi vero sunt sol et opposita luna. Mens errore libera ei est regius atque immortalis sether, quo cuncía audit atque animadvertit, neque est vel oratio vel sonitus, vel strepitus, vel vox, qua fugiat Jovis , priepotentis Saturnii , aures. Sic caput immortale habet et mentem, sic autem corpus ei coruscum , interminatum, immotum, robustum, prevalidum est. Humeri quidem et pectus latumque dei tergum aer late potens est, ale vero ei enatee sunt, quibus ad omnia advolat : sanctus autem ei uterus est terra omnium mater excelsique montium verlices , at medium cingulum maris sonori aequor pontique ; et pedum plantae terr; viscera Tarfarusque situ obsitis et extremi terrarum (ines. Sed postquam omnia occultavit, rursus in jucundam sacro e sinu profert, magna efliciens. [lucem .. VII. (Procreator mundi) stherem divinum, prius immotum, (liquefaciens diis spectandum exhibuit cato florentem pulcherrimum- [que aspectu, inconcus- [sum, 110 ὃν δὴ νῦν καλέουσι Φάνητά τε xol Διόνυσον, Εὐδουλῆά τ᾽ dvaxva , καὶ ᾿Ανταύγην ἀρίδηλον" & ἄλλοι δ᾽ ἄλλο χαλοῦσιν ἐπιχθονίων ἀνθρώπων. πρῶτος δ᾽ ἐς φάος ἦλθε, Διώνυσος δ᾽ ἐπεχλήθη, οὕνεκα δινεῖται κατ᾽ ἀπείρονα μαχρὸν ΓΟλυμ πον᾿ ἀλλαχθεὶς δ᾽ ὄνομ᾽ ἔσχε προσωνυμίας τε ἕχαστον παντοδαπὰς χατὰ καιρόν, ἀμειδομένοιο χρόνοιο. (Macrobius Saturn. I, 18 allatis versibus adjicit : « Phaneta dixit Solem ἀπὸ τοῦ φωτὸς xal φανεροῦ, id est a lumine atque illumina- tione, quia cunctis visitur cuncta conspiciens : Dionysus, ut ipse vates ait, ἀπὸ τοῦ ótwticÜat xal περιφέρεσθαι, id est, quod circumferatur in ambitum. » Confer Damascium apud Bent- lejum Epist. ad Mill. : Οὐχὶ δὲ xal ᾿Ορφεὺς ἀπὸ toU Ὧοῦ παράγει xal τῆς Νεφέλης ῥαγείσης τὸν. πολυτίμητον Φάνητα χτλ. et qua leguntur apud Wolfium Anecd. III p. 209 : Ὅ «s γὰρ Ἑλλή- νῶν θεολόγος ᾿Ορφεὺς πρῶτον ἐποίησε τὸν Φάνητα χαθορώμενον ὑπὸ τῶν θεῶν.) 10 Ταῦτά γε πάντα τελεῖν ἱερᾷ σχευῇ muxdaavea , σῶμα θεοῦ πλάττειν ἐριαυγοῦς Ἠελίοιο. πρῶτα μὲν ἀργυφέαις ἐναλίγχιον ἀχτίνεσσιν πέπλον φοινίχεον πυρὶ εἴχελον ἀμφιθαλέσθαι. αὐτὰρ ὕπερθε νεδροῖο παναιόλου εὐρὺ χαθάψαι 16 δέρμα πολυστίκτου θηρός, κατὰ δεξιὸν ὦμον, ἄστρων δαιδαλέων μίμημ᾽ ἱεροῦ τε πόλοιο. εἶτα δ᾽ ὕπερθε νεδρῆῇς χρύσεον ζωστῆρα βαλέσθαι, παμφανόωντα, πέριξ στέρνων φορέειν, μέγα σῆμα εὐθὺς ὅτ᾽ ἐχ περάτων γαίης φαέθων ἀνορούσων 20 χρυσείαις ἀχτῖσι βάλη δόον ὠχεανοῖο, αὐγὴ δ᾽ ἄσπετος 7j, ἀνὰ δὲ δρόσῳ ἀμφιμιγεῖσα μαρμαίρῃ δίνησιν ἑλισσομένη χατὰ χύκλον πρόσθε θεοῦ, ζώνη δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὸ στέρνων ἀμετρήτων φαίνετ᾽ ἄρ᾽, ὠχεανοῦ xóxAoc, μέγα θαῦμ᾽ ἐσιδέσθαι. ORPHICA. (Macrobius 1. c. quibusdam interjectis : « Orpheus Liberum atque Solem unum esse deum eundemque demonstrans de ornatu vestituque ejus in sacris Liberalibus ita scribit : ταῦτά γε πάντα xvÀ. v — Vs. 15 recepi Gesneri conjecturam πολυστίχτου ; codices πολύστιχτον, — Vs. 16 pro δαιδαλέων fortasse legendum δαιδάλεον, ut sensus sit : artifíciosam siderum imaginem.) 96 Κέχλυθι τηλεπόρου δίνης ἑλιχαυγέα χύχλον οὐρανίαις στροφάλιγξι περίδρομον αἰὲν ἑλίσσων, ἀγλαὲ Ζεῦ, Διόνυσε, πάτερ πόντου, πάτερ αἴης, Ἥλιε παγγενέτορ, Πὰν αἰόλε, γρυσεοφεγγές. (Macrobius Saturn. I, 33:Solem esse omnia et Orpheus testatur his versibus : χέχλυθι τηλε- πόρου x1À.) Πατρὸς ἔχοντα νόον xal ἐπίφρονα βουλήν. (Macrobius Saturn, 1, 17 : Apollinem πα- τρῷον cognominarunt, non propria gentis unius ac civitatis religione, sed ut auctorem proge- nerandarum omniurn rerum, quod Sol humo- ribus exsiccatis, progenerandis omnibus pra- buit causam, ut ait Orpheus : πατρὸς ἔχοντα xtA.) VIII. "Hv δὲ Φάνης Βρόμιός τε μέγας xat Ζεὺς 6 πανό- . [ome (Proclus in Plat. Tim. II p. 1023 D, p. ait ed. Schneid. : Πάλαι γὰρ 6 θεολόγος ἔν γε τῷ Φά- νητι τὴν δημιουργικὴν αἰτίαν ἀνύμνησεν᾽ ἐχεῖ γὰρ v τε xai προῆν, ὥσπερ ἔφη, xal αὐτὸς « Βρόμιός τε μέγας xal Ζεὺς ὃ πανόπτης, » ἵνα δὴ τῆς διττῆς quem nunc vocant Phanetem ac Dionysum, et Eubuleum- regem et clarissimum Antangen : alii vero terrestrium hominum alio nomine appellant. Sed primus in lucem prodiit ac Dionysus nominatus est, quia per infinitum longumque Olympum circumagitur : mutatus autem nomen appellationesque singulis temporum momentis varias pro temporum varietate la- [buit. — Hsc certe omnia perficere sacro vestitu corpus ornan- formamque dei , splendidi Solis, fingere. [tem , Primum quidem albis radiis similem palla purpurea ad ignis similitadinem accedente indui. At superne latam hinnulei versicoloris , maculosse bestie , pellem e dextro humero suspendere, siderum artificiosorum sanctique cceli imaginem. — [teum Deinde super hinnulei pellem corpori aptare aureum bal- eumque coruscom ac circa pectus gestare, ingens prodie statim quum e terre finibus lucidus Sol oriturus — [gium aureis radiis oceani fluenta verberavit, et larga lux apparet, (quae) rore permixta splendescit, vorticibus in orbem volutata ante deum, cingulum vero sub pectore immensc conspicitur, oceani orbis, res mirabilis visu. — Audi radiantem longinqui vorticis orbem . celesti conversione cireumYagum semper volutans, splendide Jupiter, Dionyse, opifex maris, opifex terree, Sol omnium, genitor, Faune versicolor, auro micans, — Patris mente et prudenti consilio praeditum. VIII. Erat autem Phanes et Bromius magnus et Jupiter omnia [viden; ORPHICA. δημιουργίας ἔχη τὰς οἱονεὶ πηγάς" xal ἐν τῷ Ad τὴν παραδειγματιχήν. Addidi δὰ versum sup- plendum : t δὲ Φάνης.) Καὶ Μῆτις πρῶτος γενέτωρ, καὶ "Ἔρως πολυ ᾿ [τερπής. (Proclus 1. c. : Μῆτις γὰρ αὖ καὶ οὗτός ἐστιν, ὥς φησι Καὶ Miti πρῶτος χτλ. Αὐτός τε 6 Διόνυσος καὶ Φάνης καὶ Ἠριχεπκαῖος συνεχῶς ὀνομάζεται. Cf. fragm. VI, 20.) “Ὡς τότε πρωτογόνοιο χανὼν μένος Ἠριχεπαίου τῶν πάντων γε δέμας Ζεὺς εἶχ᾽ ἐνὶ γαστέρι [χοίλῃ, paite δ᾽ ἑοῖς μελέεσσι θεοῦ δύναμίν τε xal ἀλχήν. τοὔνεχα σὺν τῷ παντὶ Διὸς πάλιν ἐντὸς ἐτύχθη. (Proclus in Plat. Tim. II p. 99 A : Ἔστι γάρ, εἶ χρὴ διαῤῥήδην τὰ τοῦ καθηγεμόνος λέγειν, ὃ παρὰ τῷ Ὀρφεῖ πρωτόγονος θεός, κατὰ τὸ πέρας τῶν νοητῶν ἱδρυμένος παρὰ τῷ Πλάτωνι τῷ αὐ- τοζώῳ (leg. τὸ αὐτόζωον). Διὸ xol αἰώνιόν ἐστι xai τῶν νοουμένων 'χάλλιστον᾽ xal τοῦτό ἐστιν ἐν νοητοῖς ὅπερ 6 Ζεὺς ἐν νοεροῖς. Πέρας δὲ ἑχάτερος τῶνδε τίῶν τάξεων. Καὶ 6 μὲν τῶν παραδειγματι- χῶν αἰτίοιν τὸ πρώτιστον, 6 δὲ τῶν δημιουργιχῶν τὸ μοναδικώτατον: Διὸ xal ἑνοῦται πρὸς ἐχεῖνον 6 Ζεὺς.διὰ μέσης τῆς Νυκτός, xol πληρωθεὶς ἐχεῖθεν γίγνεται χόσμος νοητός, ὡς ἐν νοεροῖς. Ὥς τότε πρωτογόνοιο χανὸν μένος ᾿Ηριχεπαίου τῶν πάντων δέμας εἶ, εν ξῇ ἐνὶ γαστέρι κοίλη χτλ. Mutavi hzc e Lobeckii conjectura Aglaoph. P. 479, nisi quod in secundo versu non τῶν πάντων τε, Sed τῶν πάντων γε scripsi.) Σὺν δὲ Φάνης ἄλλην γενεὴν τεχνώσατο δεινὴν νηδύος ἐξ ἱερῆς, προσιδεῖν φοδερωπὸν ἔχιδναν, ἧς χαῖται μὲν ἀπὸ χρατὸς καλόν τε πρόσωπον 10 ἦν ἐσιδεῖν, τὰ δὲ λοιπὰ μέρη φοδεροῖο δράκοντος αὐχένος ἐξ ἄχρου. (Athenag. Apol.p. 72 : Καὶ τίς ἂν ἄνθρωπος χεχριμένος καὶ ἐν θεωρίᾳ γεγονὼς ὑπὸ θεοῦ γεννη- θῆναι πιστεύσαι ἔχιδναν; Ὀρφεὺς, Ἀν δὲ Φάνης ἄλλην γενεὴν χτλ. ἢ αὐτὸν τὸν Φάνητα δέξαιτο, θεὸν ὄντα πρωτόγονον (οὗτος γάρ ἐστιν ὃ ἐκ τοῦ ὠοῦ προχυθεὶς) 3) σῶμα ἢ σχῆμα ἔχειν δράκοντος ; τι ἢ καταποθῆναι ὑπὸ τοῦ Διός, ὅπως 6 Ζεὺς ἀχώρη- τος γένοιτο; — Vs. 7 pro dv δὲ Φάνης apparet legendum esse σὺν δὲ Φάνης.) Μῆτιν σπέρμα φέροντα θεῶν, χλυτὸν Ἦριχε- [παῖον. (Proclus in Tim. II p. 137 B : Εἰκότως ἄρα καὶ 6 θεολόγος μόνον παράγει τὸν Φάνητα « σπέρμα φέροντα θεῶν χλυτὸν » ἀπὸ τοῦ χρυφίως ὄντος θεοῦ τὰ πάντα, χαὶ ἀπὸ τούτου πάσας ὑφίστησι τὰς δευτέρας τάξεις τῶν θεῶν. Et paulo post : Καλεῖ δὲ ὅμως αὐτὸν εὐδαίμονα, σεμνόν, Μῆτιν σπέρμα φέροντα θεῶν χλυτόν. {τὰ emendavit Bentlejus Epist. ad Mill, in Opusc. phil. p. 455, sanatis magnam partem etiam Damascii verbis : Kal Ὀρφεὺς τὸν πολυτίμητον τοῦτον θεὸν ἀνεφημεῖ (leg. ἀνυμνεῦ)" Μῆτιν σπέρμα φέροντα θεῶν κλυ-- τὸν Ἤριχεπαῖον. Apud Proclum altero loco le- gebatur θεόν, altero μήτις et χλυτῶν, apud Da- mascium ἀνευφήσαιμι τὸν σπέρμα φέροντα θεῶν χ᾽ . αὐτὸν ἠριχεπαῖον) * ) Ἡ δὲ πάλιν [Γαἴαν τε xat Οὐρανὸν εὐρὺν ἔτιχτε. (Proclus in Tim. II p. 137 B : Οὐρανὸς μὲν γὰρ μετὰ τῆς Γῆς πρόεισιν" fj δὲ πάλιν x1.) Ἑπτὰ μὲν εὐειδεῖς χούρας, ἑλικχώπιδας, ἄγνάς, 16 ἑπτὰ δὲ παῖδας ἄναχτας ἐγείνατο λαχνήεντας. (Proclus in Tim. 1. c. : Κατὰ γὰρ τὴν τρίτην γονὴν ἡ Γῆ προήγαγεν ἑπτὰ μὲν xx).) Δὐτὸς Er γὰρ παιδὸς ἀφείλετο χούριον ἄνθος." (Proclus in Tim. 1l. c. : Ὁ δέ γε Φάνης μόνος τε πρόεισιν, xal 6 αὐτὸς ἀνυμνεῖται θῆλυς xal γενέτωρ, παράγει τὰς Νύχτας, χαὶ τῇ μέσῃ σύνεστιν ὃ πα- "jp" αὐτὸς γὰρ ἑῆς παιδὸς ἀφείλετο χούριμον ἄνθος. Legendum cum Gesnero αὐτὸς Ek γὰρ παιδὸς et cum Schneidero ad Argonaut. vs. 1336, XoUptov.) Ἔνθεν ἄδην θρώσχει γένεσις πολυποιχίλου ὕλης, ἔνθεν συρόμενος πρηστήρ, ἀμυδροῦ πυρὸς ἄνθος, χόσμων ἐνθρώσχων κχοιλώμασι. πάντα γὰρ ἔνθεν 20 ἄρχεται εἷς τὸ κάτω τείνειν ἀχτῖνας ἀγητάς. (Proclus in Tim. II p. 137 C : Οὔτω δὲ καὶ τὰ λόγια τὸν μέγιστον τοῦτον θεὸν πηγὴν πηγῶν“ Et Metis primus genitor, et Amor placitus. -- Sic tum postquam primogenitam Kricepeum hianti ore ] [bausit, Jupiter etiam rerum omoium species in cavo utero habuit, suisque membris dei vires et robur admiscuit. Idcirco cum universo rursus Jovis corpori insunt. — Simul aliom horrendum partum Phanes edidit ex utero sacro, Echidnam aspectu terribilem, eujus coma, capitis [ornamentum] pulchraque facies conspiciebantur, reliqua membra draconis formidabilis inde ἃ summa cervice erant. — Metin, deorum semen ferentem, clarum Ericepeum. — Hec autem rursus Tellurem Celumque spatiosum peperit, — Septem quidem puellas formosas, venustas, castas, septem vero pueros , reges hirsutos, enixa est. — Ipse enim filice suse puellarem florem abstulit. — Inde affatim prosilit fons multiformis materize, inde ductus prester, obscuri ignis flos, in mondorum recessus insiliens. Cuncta enim inde incipiunt in inferiora admirabiles radios extendere. «Ὁ 118 προσαγορεύει xol μόνον ἀπογεννῆσαι τὰ πάντα φησίν" ἔνθεν ἀδηθρώσχει χτλ. Recte. Gesnerus edit ἄδην θρώχει et vs. 18 ἀμυδροῦ pro mem- branarum scriptura ἀμυδροῖ. Damascius apud Bentlejum Epist. ad Mill. p. 455 versum 17 sic scribit : "Evüev ἀποθρώσχει γένεσις πολυπιδάχου ὕλης.) “Ἑπτὰ μὲν εὐειδεῖς χούρας, ἑλικώπιδας, ἁγνάς, ἑπτὰ δὲ παῖδας ἄνακτας ἐγείνατο λαχνήεντας. Θυγατέρας μὲν τίχτε Θέμιν xal εὔφρονα Τηθύν, Μνημοσύνην τε βαθυπλόχαμον, Θείαν τε μά- [xatpav, 3$ 353 Διώνην τίχτεν, ἀριπρεπὲς εἶδος ἔχουσαν, Φοίδην τε ῬῬείην τε, Διὸς γενέτειραν ἄναχτος. . . Κοῖόν τε Κροῖόν τε μέγαν, Φόρχυν τε κραταιόν, καὶ Κρόνον, Ὥχεανόν θ᾽, ὑγπερίονά τ᾽, 'lamt- [τόν τε. (Proclus in Tim. lib. V p. 295 D, p. 716 ed. Schneid. : Τίχτει γὰρ ἢ L7; λαθοῦσα τὸν Οὐ- ρανόν, ὥς φησιν ὃ θεολόγος" ἑπτὰ μὲν εὐειδεῖς χούρας, ἑπτὰ δὲ παῖδας ἄναχτας" θυγατέρας μὲν Θέμιν καὶ εὔψρονα Τ᾽ ηθὺν χτλ. Verba que exci- derunt comparatis vss. 13-14 et 25 restitui, Versui 27 Proclus premittit hac : αῖδας δὲ ἄλλους τοσούτους. Caeterum Φθόρχυν τε χραταιὴν Gesnerus metri causa posuit pro codicum le- ctione Φόρχυν τέ χρατερόν.) Οὐρανὸς ὡς ἐνόνσεν ἀμείλιχον ἦτορ ἔχοντας 30 xal φύσιν ἐχνομίην * ῥῖπτε βαθὺν γαίης ἐς τάρταρον. (Proclus in Tim. V p. 295 F : Ὥς γὰρ ἐνόησε, φησίν, αὐτοὺς ὁ Οὐρανὸς ἀμείλιχον x:À. Itaque Urani sive Coeli nomen primo versui inserui, quem Gesnerus sic. exhibet : ὡς ἐνόησ᾽ αὐτοὺς ἀμείλιχον ἦτορ ἔχοντας.) "Ev0' οὖν Ὠχεανὸς μὲν ἐνὶ μεγάροισιν ἔμιμνεν, δρμαίνων, ποτέρωσε νόον τράποι, ἣ πατέρα ὃν ORPHICA. γυμνώση τε βίης, xal ἀτάσθαλα λωδήσαιτο 86 σὺν Κρόνῳ ἠδ᾽ ἄλλοισιν ἀδελφοῖς, οὗ πεπίθοντο μητρὶ qo , ἢ τούς γε λιπὼν μένοι ἔνδον ἔχηλος. πολλὰ ὀὲ πορφύρων μένεν ἥμενος ἐν μεγάροισι, σχυζόμενος ἣ μητρί, κασιγνήτοισι δὲ μᾶλλον. (Proclus in Tim. V p. 296 A : Τῶν γὰρ ἄλλων Τιτάνων εἰς τὴν κατὰ τοῦ πατρὸς ἐπιβουλὴν lsus- vov, 6 Ὦχεανὸς ἀπαγορεύει τε πρὸς τὰς τῆς μν τοὺς ἐπιτάξεις, xat ἐνδοιάζει περὶ τῆς πράξεως. — Vs. 37 legebatur ἥμερος, quod Hermannus in ἥμενος convertit.) Καὶ χρατεροί περ ἐόντες ἀυείνονος ἀντιάσαντες, 40 ὕδριος ἀντ᾽ ὀλοῖς xal ἀτασθαλίης ὑπερόπλου. D. (Proclus in Tim. I pag. 57 F : Οὕτω 4125 ἡ δημιουργιχὴ πέρας ἴσχει βούλησις, καὶ τὰ jetz χρατεῖται ὑπὸ τῶν ἀμεινόνων. ἐν μὲν τοῖς ἀεριχοῖς Ἀτλαντῖνοι ὑπὸ τῶν ᾿Αθηναίων, ἐν δὲ τοῖς ὅλοις οἱ Τιτᾶνες ὑπὸ τῶν Ὀλυμπίων, xat χρατεροί περ χτλ. φησὶν ὃ θεολόγος.) Κούρους δ᾽ οὐρανίωνας ἐγείνατο πότνια γαῖα, coc δὲ xat Τιτῆνας ἐπίχλησιν καλέουσιν, οὔνεχα τισάσθην μέγαν οὐρανὸν ἀστερόεντα. (Athenag. Apol. p. 66: Διὸ xat ὀργιηθ.ἴτα ἃ Γῆ τοὺς Τιτᾶνας ἐγέννησε. Κούρους δ᾽ -οὐρανίωνας χτλ, Confer fragm. XVIII.) Ot Ζηνὶ βροντήν τε πόρον, τεῦξάν τε xspxuvov, 45 πρῶτοι τεχτονόχειρες, οὗ “ἤξφαιστον xat ᾿λθήνην δαίδαλα πάντ᾽ ἐδίδαξαν, δσ᾽ οὐρανὸς ἐντὺς ἐέργει. (Proclus in Tim. II pag. 100. Α; p. 235 ed. Schneider : Ὥς γάρ φησιν 6 θεολόγος, οἱ πρῶτοι τεχτονόχειρες τῷ Διὶ τὰς δημιουργικὰς δυνάμεις ἔδοσαν πάσης τῆς ἐγχοσμίου ποιήσεως" ot. Ζηνὶ xtÀ.) “Ἑπτὰ δὲ πάντα μέρη χούρου διεμοιρήσαντο. (Proclus in Tim. ΠΠ pag. 184, pag. 438 ed. Schneider. : Τὸ δὲ λοιπὸν τοῦ θεοῦ σῶμα πᾶν, τὴν ψυχικὴν σύστασιν, εἰς ἑπτὰ xat τοῦτο διηρτ μένον" Septem quidem puellas formosas, venustas, castas , septem vero pueros , reges hirsutos, enixa est. Filias quidem peperit Themin et leetam Tethyn, et Mnemosynen promissos cincinnos habentem et bealam ac Dionen genuit decora facie preditam, [Theam, Phobenque et Pheam, Jovis regis genitiicem. . .. ... Coumque et magnum Croum fortemque Phorcum, et Saturnum Oceanumque et Hyperionem et Iapetum. — Colus ut vidit inexorabilem hos animum habere et pravum ingenium, in profundum Terra tartarum eos dejecit. — Tum igitur Oceanus quidem in edibus manebat, deliberans, utram in partem animum converteret, pa- [iremne suum viribus spoliaret, et per scelus injuria afficeret cum Saturno et aliis fratribus , qui obediverant . matri carae, an lis relictis intus maneret quietus. Multa autem secum volvens manebat sedens in acdibus , irascens matri suc , sed magis fratribus. — Quamvis robusti sint, forliori tamen obviain profecti , pro perniciosa contumelia (quam imponere ei tentabant) [et audáàci improbitate. . . .— . Filios autem colesles veneranda Tellus enixa et, quos etiam Titanes cognomento perhibent, quia magnum ccelum stelliferum punierunt. — Qui Jovi tonitru praebuerunt et fulmen fabricati sunt, primi fabri, qui Vulcanum et Minervam artificia omnia docuerunt , quee coelum complectitur. — Septem omnia (Bacchi) pueri membra di:pertiveruut, ORPHICA. ἑπτὰ δὲ πάντα χτλ. φησὶν ὁ θεολόγος περὶ τῶν Τι- τανων.) Τιτῆνες χαχομῆται, ὑπέρδιον ἦτορ ἔχοντες. (Proclus in Tim. I pag. 54 B, pag. 124 ed. Schneider. : ᾿Επεὶ παράδειγμα αὐτῶν διὰ τούτων παρὰ τῷ θεολόγῳ δηλοῦται τῶν ὀνομάτων᾽ Τιτῆνες καχομῆται χτλ,) IX. Μήσατο δ᾽ ἄλλην γαῖαν ἀπείριτον, ἥντε σελήνην ἀθάνατοι χλήζουσιν, ἐπιχθόνιοι δέ τε μήνην" ἣ πόλλ᾽ οὔρε᾽ ἔχει, πόλλ᾽ ἄστεα, πολλὰ μέλαθρα. (Proclus in Tim. III pag. 154 A, pag. 363 ed. Schneider. : Οἱ δὲ ΠΠυθαγόρειοι ἔλεγον dv τῷ οὐρανῷ θεωρεῖσθαι τὰ στοιχεῖα διχῶς, ἄλλως μὲν πρὸ ἡλίου, ἄλλως δὲ μετὰ ἥλιον. Γἢ μὲν q&p' ai- θερία 4 σελήνη" τοῦτο μὲν οὖν xai ὁ θεολόγος εἴ- ῥτχε σαφῶς" Μήσατο δ᾽ ἄλλην χτλ. Duos priores versus repetit idem in Tim. IV pag. 283 B : Τὴν pv γὰρ σελήνην γῆν εἰώθασι χαλεῖν, ὡς τοῦτον ἔχουσαν τὸν λόγον πρὸς τὸν ἥλιον, ὃν f γῇ πρὸς τὸ πῦρ' Νήσατο δ᾽ ἄλλην χτλ. φησὶν ᾿Ορφεύς.) "Oso' ἐν μηνὶ τρέπη ὅπερ ἥλιος εἰς ἐνιαυτόν. (Proclus in Tim. IV pag. 256 A : Διὸ καὶ ὥσπερ τὸν ἥλιον χατὰ ὥραν xal χατὰ ζῴδιον εἰρή- χασιν ἀμείθειν τὰς μορφάς, οὕτω xal τὴν σελήνην χατὰ ἑχάστ τὴν ἡμέραν, ὄφρ᾽ ἐν μηνὶ xv.) X. Mata, θεῶν ὑπάτη, Νὺξ ἄμόροτε, πῶς, τάδε ἰφράζε, πῶς δεῖ μ᾽ ἀθανάτων ἀρχὴν χρατἐρόφρονα θέσθαι; αἰθέρι πάντα πέριξ ἀφάτῳ λαδέ, τῷ δ᾽ ἐνὶ μέσσῳ οὐρανόν. (Proclus in Tim. II pag. 63 E, pag. 148 ed. Schneider. : Ποὶν δὲ ἅψεται (leg. ἅψηται) τῆς ὅλης πραγματείας, ἐπὶ θεῶν παραχλήσεις xol εὐ- γὰς τρέπεται, μιμούμενος xal ταύτη τὸν τοῦ παντὸς ποιητήν, ὃς πρὸ τῆς ὅλης δημιουργίας εἴς τε τὸ χρηστήριον εἰσιέναι λέγεται τῆς Νυχτός, - 173 χἀχεῖθεν πληροῦσθαι τῶν θείων νοήσεων x«l τὰς τῆς δημιουργίας ἀρχὰς ὑποδέχεσθαι καὶ ἀπορίας, εἰ θέμις εἰπεῖν, ἁπάσας διαλύειν χαὶ δὴ χαὶ τὸν πατέρα παραχαλεῖν εἷς τὴν τῆς δηυιουργίας σύλ-- ληψιν, Πρὸς μὲν τὴν Νύχτα πεποίηται τῷ θεολόγῳ λέγων: Μαῖα, θεῶν χτλ. xat ἀχούει παρ᾽ αὐτῆς" Αἰθέρι πάντα χτλ. Pag. 294 B legitur Μαῖα, θεῶν ὑπάτη, Νὺξ ἀμόροτε, πῶς τάδε φράζεις ; unde Hermannus conjicit : πῶς τάδε φράζεις, ὡς. Pag. 96 scriptum est οὐρανόν, quod sensus requirit, ideoque a nobis hic exhibetur spreta codicum scriptura οὐρανῷ.) & "Op8ou δ᾽ ἡμετέρην γενεήν, ἀριδείχετε δαῖμον. (Proclus in Tim. II pag. 63 E : Καὶ περὶ πάσης ἑξῆς ἀναδιδάσχεται τῆς xoaporodac. Πρὸς δὲ τὸν Κρόνον πάλιν μετὰ τοὺς δεσμοὺς μόνον οὐκ εὐχόμενός φησιν, Sententia est : postquam Ju- piter, mundi procreator, Saturnum in, vincula conjecit, quasi demisse ac suppliciter eum consulit, Eundem versum affert Proclus Comm, in Gratyl. Cf. Acta philol. Monac. tom. II pag. 12a.) Πῶς δέ μοι ἕν τι τὰ πάντ᾽ ἔσται, xal γωρὶς ἕχα-- [ στον; αἰθέρι πάντα πέριξ ἀφάτῳ λαδέ' τῷ δ᾽ ἐνὶ μέσσῳ οὐρανόν, ἐν δέ τε γαῖαν ἀπείριτον, ἐν δὲ θάλασσαν, ἐν δέ τε τείρεα πάντα, τά τ᾽ οὐρανὸς ἐστεφάνωται. 10 αὐτὰρ ἐπεὶ δεσμὸν κρατερὸν περὶ πᾶσι τανύσσης, σειρὴν χρυσείην ἐξ αἰθέρος ἀρτήσαντα........ ( Proclus Tim. lI pag. 96 A, p. λ15 ed. Schneider. : Τὰ τοίνυν ὅλα περιέχων ὃ Ζεὺς xal πάντα μοναδιχῶς xal νοερῶς χατὰ τούτους τοὺς χρησμοὺς μετὰ τῆς Νυχτὸς ὑφίστησι, χαὶ πάντα τὰ ἐγχόσμια, θεούς τε xal τὰς μοίρας τοῦ παντός, Λέγει γοῦν πρὸς αὐτὸν fj Νὺξ ἐρωτήσαντα * Πῶς δέ μοι x:à. — Vs. 9. legebatur ἐστεφάνωτο, quod cum Gesnero ex Homeri ]liad. lib, XVIII, 485 in ἐστεφάνωται mutavi, — Addit Proclus : Καὶ δὴ xal περὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ὑποθεμένη δημιουργημάτων ἐπήνεγχεν * αὐτὰρ ἐπεὶ Titanes fraudulenti, violentum animum habentes. ᾿ ΙΧ. Slruxit autem aliam terram infinitam, quam selenen (i. e. immortales vocant , terrzeque cultores junam, [lunam) qua multos habet montes , multa oppida , multas domos. — Ut intra mensem vertat quod $ol per annum. X. Mater nutrix , dearum summa, Nox immortalis, quomodo, [ hoc mihi dic, quomodo me oporteat validum immortalium imperium [ fundare? JEthere im menso omnia complectere, sed hujus medio [gremio calum. krige genus nostrum, ínclyte deus. — Quomodo mihí unum aliquid universa erunt et seorsum | [ singula? 4Etliere immenso omnia complectere, at hujus medio gre- cum celum , tum vero terram infinitam et mare [ mio et sidera cuncta, quibus ccelum ornatum est. Sed postquam omnibus tenacissimum vinculum injeceris , aureá catená ex aethere suspensà........ 174 x:À, — Vs. 10 codd, habent ἐπεὶ vel ἐπὴ et ἐπὶ πᾶσι, sed Comment. in Cratyl. in Act. phil. Monac. II p. 128 exaratum est ἐπὴν et περὶ πᾶσι, quemadmodum hic quoque edito- res scribi voluerunt, Αἱ ἐπεὶ pro ἐπὴν epico- rum poetarum sermo non respuit. Cf. Iliad. XV, 363. Ceterum iidem versus iterantur a Proclo in Tim. IIl p. 146 E : Kal οὗτός ἐστιν 6 χρατερὸς δεσμός, ὥς φησιν 6 θεολόγος, διὰ md v- τῶν τεταμένος xal πὸ τῆς χρυσῆς σειρᾶς συνεχό- μενος" ἐπ᾿ αὐτῷ γὰρ ὁ Ζεὺς τὴν χρυσὴν ὑφί- στησι σειρὰν χατὰ τὰς ὑποθήκας τῆς Νυχτός" Αὐτὰρ ἐπεὶ χτλ. Cf. Proclus in Tim, III p. 173 F : Κρατερὸς μὲν γὰρ xal ὃ δεσμὸς 5 ἀπὸ νοῦ xal ψυ ἧς, ὡς καὶ ᾿ρφεύς φησιν, ἀλλὰ μείζων ἣ τῆς χρυσῆς σειρᾶς ἕνωσις καὶ μειζόνων τοῖς πᾶσιν ἀγαθῶν αἰτία. Similiter jam Homerus Iliad, VIII, 19 : Σειρὴν χρυσείην ἐξ οὐρανόθεν χρεμά- σαντες.) XI. Ζεὺς δ᾽ ἐφορᾷ γονέων ὁπόσοι τίουσι θέμιστας, ἠδ᾽ ὅσοι οὐχ ἀλέγουσιν, ἀναιδέα θυμὸν ἔχοντες" xat τοῖς μὲν πρόφρων τε καὶ ἥπιος ἐσθλὰ δίδωσι, τοῖς δὲ xax&à φρονέων νεμεσίζεται Εὐμενίδεσσι. δειναὶ γὰρ κατὰ γαῖαν Ἐριννύες εἰσὶ τοκήων. (Stobzus Floril, ΕΧΧΊΧ, 28.) XII. "Hv χρόνος, ἡνίχα φῶτες ἀπ᾿ ἀλλήλων βίον εἶχον σαρχοδαχῇ " χρείσσων δὲ τὸν ἥττονα φῶτα δαϊζε. ( Sextus Empiricus adv. Math. II, 31 et IX, 15 : Ot γὰρ νόμοι πόλεών εἶσι σύνδεσμοι, xal ὡς ψυχὴ σώματος ἐχφθαρέντος φθείρεται, οὕτω νόμων ἀναιρεθέντων xal αἴ πόλεις διόλλυνται. Παρὸ xai ὃ ἠθολόγος Ὀρφεὺς τὸ ἀναγχαῖον αὐτῶν ὑποφαί- νων φησί ἦν χρόνος χτλ. Μηδενὸς γὰρ ἐπιστα- τοῦντος νόμου, ἕχαστος ἐν χερσὶ τὸ δίκαιον εἶχε.) XII. "Extn δ᾽ ἐν γενεᾷ χαταπαύσατε χόσμον ἀοιδῆς. ( Plato Phileb. p. 66 C: ἔχτη δ' ἐν γενεᾷ, ΧΙ. Jupiter inspicit illos qui colunt parentum jura, et qui negligunt, impudentia freti. Atque illis quidem benignus et mitis bona largitur, his vero inimicus irascitur per Furias. Sunt enim horribiles in terra parentum Furiae. XII. [ lerarent Erat tempus illud, quum homines mutua cade vitam to- carnibus «omedendis , οἱ validior vir inval:diorem inter- [ fectum dilaniaret. XIII. Sexta vero in progenie carminis ornatum finitolc. ORPHICA. φησὶν Ὀρφεύς, χτλ. Idem versus exstat apud Plutarchum περὶ τοῦ El τοῦ ἐν Δελφοῖς tom. IX p. 236 ed. Hutten., ubi pro χόσμον codices θυμὸν prebent. Cf. Lobeckii Aglaopham. tom. II p. 788 seqq.) XIV. ὮὨχεανὸς πρῶτος καλλίῤῥοος ἦρξε γάμοιο, ὅς ῥα κασιγνήτην ὁμομήτορα Τηθὺν ὄπυιεν. . (Plato Cratyl. p. 4oa et Stobzus Eclog. Phys. lib. I cap. 10, 8, tom. I pag. 109 ed. Gaisford., quorum posterior hunc locum a priore mutuatus videtur. Plato addit : Λέγει δέ που xal Ὀρφεὺς ὅτι" Ὠχεανὸς x12.) XV. ᾿Αργὼ τὸ σχάφος εἶμί, θεῷ δ᾽ ἀνέθηκεν Ἰάσων, Ἴσθμια καὶ Νεμέαις στεψάμενον πίτυσιν. (Dio Chrysostomus Orat. XXXVII p. 107: "Exévexo δὲ καὶ τῶν νεῶν ἅμιλλα" xat 'A ργὼ ἐνίχα, καὶ μετὰ ταῦτα οὐχ ἔπλευσεν, ἀλλ᾽ αὐτὴν ἀνέθη- κεν ὁ ᾿Ιάσων ἐνταῦθα [ἐν Κορίνθῳ τῷ Ποσει- δῶνι, xal τὸ ἐπίγραμμα ἐπέγραψεν, ὃ λέγουσιν Ὀρφέως slvat* Ἀργὼ τὸ σχάφος χτλ. Cf. Anthol. t. IV, Epigr. ἀδεσπ. CCXXII. b. et Schol. Lyc. v. 175 p. 441. Similiter lotutus. est Si- monides apud Henr. Stephanum Thes. ling. gr. II p. 1690 A : Ἴσθμια, δὶς Νέμεα, τρὶς Ὀλύμπια ἐστεφανώθην, et Lucianus ibid., ἔστεψαι τὰ Ὀλύμπια, neque erat quod Bergkius Poet. Lyr. p. 928 deteriorem scripturam Ἴσθμια δίς, Νεμέᾳ δίς, ᾿Ολυμπίᾳ ἐστεφανώθην pro- Ραγεῖ.) XVI. Ὡς εἰποῦσα πέπλους ἀνεσύρατο, δεῖξέ τε πάντα σώματος οὔτι πρέποντα τύπον᾽ παῖς δ᾽ ἧεν ἼἼχχχος, χεῖρά θ᾽ ἑὴν ῥίπτασχε γελῶν Βαυδοῦς ὑπὸ κόλπους. ἡ δ᾽ ἐπεὶ οὖν μείδησε θεά, γήθησ᾽ ἐνὶ θυμῷ, 56 δέξατο δ᾽ αἰόλον ἄγγος, ἐν à χυκεὼν ἐνέκειτο. ( Clemens Alexandrinus Cohort. p. 17 : Καὶ XIV. Oceanus pulchre fluens primus conjugium inchoavit, qui sororem germanam Tethyn uxorem habebat. XV. Argo navis sum, deo aulem me dedicavit lason in Isthmiia ludis Nemeá& etiam pinu coronatam. XVI. Sic locuta retexit vestem, ostenditque omnem pudendam corporis partem : accedebat autem facchus puer, manumque suam ridens Baubüs simui suhjecit. Postquam vero dea illa subrisit, gavisa est animo accepitque vas varium, in quo cinnus inerat. ORPHICA. 176 τί θαυμὸ στὸν εἰ Τυῤῥηνοὶ οἱ βάρδαροι αἰσχροῖς speciem lavigari nondum duri atque striculi οὕτω τελίσχονται παθήμασιν, ὅπου γε ᾿Αθηναίοις pusionis, redit ad deam tristem et retegit se γχαὶ τῇ ἄλλη, ᾿Ελλάδι (αἰδοῦμαι καὶ λέγειν, αἰ- ipsam. Ipsos in medio ponemus versus quos σχύνης ἔμπλεως) ἣ περὶ τὴν Δηὼ “μυθολογία; Calliopes filius ore edidit Graeco et cantando ἀλωμένη γὰρ fj, Δηὼ xaxà ζήτησιν τῆς θυγατρὸς per secula generi publicavit humano : τῆς Κόρης περὶ τὴν ᾿Ελευσῖνα ἀποχάμνει, καὶ Sic effata sinu vestem contraxit ab imo φρέατι ἐπικαθίζει λυπουμένη. Τοῦτο τοῖς μυουμέ- objecitque oculis formatas inguinihus res, voi; ἀπαγορεύεται εἰσέτι vov, ἵνα μὴ δοχοῖεν ol quas cava succutiens Bacchi manu', nam puerilis τετελεσμένοι μιμεῖσθαι τὴν ὀδυρομένην. Ὥχουν δὲ onis vuitns erat , pandit, ton ireciat amice. τηνικάδε τὴν ᾿Ελευσῖνα οἱ γηγενεῖς" ὀνόματα αὖ- ΗΝ ani mi paullum mollita reponit 2 τοῖς Βαυδὼ xal Δυσαύλης xal Τριπτόλεμος " ἔτι inde manu poclnm sumit risuque sequenti δὲ Εὔμολπός τε xat Εὐθδουλεύς. Βουχόλος ὃ Tpi- perducit totum cyceonis lzeta liquorem. » πτόλεμος ἦν, ποιμὴν δὲ ὁ Εὔμολπος, συβώτης δὲ ὃ Εὐδουλεύς - ἀφ᾽ ὧν τὸ Εὐμολπιδῶν καὶ τὸ χηρύ- χων τὸ ἱεροφαντιχὸν δὴ τοῦτο ᾿Αθήνησι γένος ἤνθη- σεν, Καὶ δὴ (οὐ γὰρ ἀνήσω μὴ οὐχὶ εἰπεῖν) ξενί- caca ἣ Βχυδὼ τὴν Ano, ὀρέγει χυχεῶνα αὐτῇ. Τῆς δὲ ἀναινομένης λαθεῖν, xai πιεῖν οὖχ ἐθελού- σης (πενθήρης γὰρ ἦν περιαλγὴς ἢ Βαυδὼ γενο- μένη, ὡς ὑπεροραθεῖσα δῆθεν, ἀναστέλλεται τὰ αἰδοῖα, xal ἐπιδεικνύει τῇ θεῷ " ἡ δὲ τέρπεται τῇ (Clemens Alexandrinus Cohort. p. 15 : Tà ὄψει ἡ Ano , xol μόλις ποτὶ δέχεται τὸ ποτόν , γὰρ Διονύσου μυστήρια τελέως ἀπάνθρωπα., ὃν ἡσθεῖσα τῷ ϑεάματι. Ταῦτ᾽ ἐστὶ τὰ κρύφια εἰσέτι παῖδα ὄντα, ἐνόπλῳ χινήσει περιχορευόν- Disputat copiose de hoc loco Lobeckius Aglaopham. tom. II p. 818-825, nec tamen ita, ut opere pretium fecisse videatur.) XVIT. Κῶνος xal Bonn xal παίγνια χαμπεσίγυια, μῆλά τε χρύσεα καλὰ παρ᾽ Ἑσπερίδων λιγυφώνων. ᾿Αθηναίων. μυστήρια ταῦτά τοι xal ᾿Ορφεὺς ἀνα- των Κουρήτων, δόλῳ δὲ ὑποδύντων Τιτάνων, ἀπα- γράφει, Παραθήσομαι δέ σοι αὐτὰ τοῦ Ὀρφέως τήσαντες παιδαριώδεσιν ἀθύρμασιν οὗτοι δὴ οἵ τὰ ἔπη, ἵν᾽ ἔχης μάρτυρα τῆς ἀναισχυντίας τὸν Τιτᾶνες διέσπασαν, ἔτι νηπίαχον ὄντα, ὡς ὃ τῆς ᾿ μυσταγωγόν. Ὥς εἰποῦσα χτλ. Repetit hzc τελετῆς ποιητὴς Ὀρφεύς φησιν ὃ Θρέκιος" κῶνος iisdem verbis Eusebius Prep. Evang. IT, 3. xal ῥόμδος xtÀ. xai τῆσδε ὑμῖν τῆς τελετῆς τὰ — Vs. 1 sic immntatus legitur apud Gregorium ἀχρεῖα σύμθολα οὐκ ἀχρεῖον εἰς κατάγνωσιν πα- Nazianzenum in Julian. Orat. III P- 104 : Ὡς ραθέσθαι , ἀστράγαλος, σφαῖρα, στρόδιλος, μῆλα, εἰποῦσα θεὰ δοιοὺς ἀνεσύρατο μηρούς. Sed hoc δόμόος, ἔσοπτρον, πόχος. Arnobius Adv. gentes memorie vitio factum. — Vs. ἃ scribebatur lib. V, 19 P 169 : « Bacchanalia pretermit- οὐδὲ πρέποντα, quod Hermannus in οὔτι πρέ- tanius , in quibus arcana et tacenda res prodi- xov: convertit. Porro ἦεν codices prabent; tur insinuaturque sacratis, ut occupatus pue- at sensus requirit ἦεν. — Vs. 3 χειρὶ τέ μιν rilibus ludicris distractus a Titanibus Liber ῥίπτασχε Ἱελῶν Βαυθοῦς € ὑπὸ χόλποις membrana- sit — sectus—in ollam conjectus—ut Jupiter rum scriptura est, cujus loco Gesnerus edi- invocatus advolaverit ad prandium comper- dit : χεῖρά θ᾽ δὴν ῥίπτεσχε γελῶν Βαυθοῦς ὑπὸ taque re grassatores obruerit fulmine et in χύλπους. Ego ῥίπτασχε restitui, — Vs. 4. f$ δ᾽ Tartarum prezcipitaverit; cujus rei argumen- ἐπεὶ οὖν μείδησε θεά, μείδησ᾽ ἐνὶ θυμῷ codices ; tum prodidit vates Thracius, talos, speculum, sripsi quod sententia flagitat γήθησ᾽ ἑνὶ θυμῷ. turbines, volatiles rotulas et sumta ab Hespe- — Longe aliter rem narrat Arnobius quem ridibus mala. » Cf. Lobeckii Aglaopham. I corrigere supersedemus. Is enim Adv. gentes P. 699 seqq. ) lib. V p. 175 hec scripsit : « Baubo accipit ho- spitio Cererem ; ; sitienti adoris oggerit potio- nem cinnum; aversatur et respuit dea. Tum vertit Baubo artes et quam serio non quibat allicere, ludibriorum statuit exhilarare mira - culis; partem illam corporis per quam secus femineum sobolem solet orum fedem solet prodere, facit In 7 sign χαὶ κύντερον To Yr facit in XVIII. Ὥς οὐ κύντερον ἦν καὶ ῥίγιον ἄλλο γυναιχός. (Clemens Alexandrinus Strom. lib. VI p.738: Ὀρφέως ποιήσαντος ὡς οὗ χύντερον xtÀ. “Ὅμηρος ἄντιχρυς λέγει (708. λ, 426) ὡς οὐχ αἰνότερον xal χύντερον ἄλλο γυναιχός.) Xvil. | XVII. Terbo et rhombus et oscilla flexibilia , Quandoquidem non erat aliud impudentius et horribilius Pulthraque Hesperidum vocalium aurea mala. [ muliere.— 115 Κεῖτ᾽ ἀποδοχμώσας παχὺν αὐχένα; κὰδ δέ μιν ὕπνος ἥρει πανδαμάτωρ. (Clemens Alexandrinus Strom. lib. VI p. 751 : Εὔροις δ᾽ ἂν xal Ὅμηρον, τὸν μέγαν ποιητήν, ἐχεῖνα τὰ ἔπη, Οἷον δὲ τρέφει ἔρνος ἀνὴρ ἐριθηλὲς ἐλαίης (ID. o, 53) xai τὰ ἑξῆς, χατὰ λέξιν μετενηνοχότα παρ᾽ Ὀρφέως ix τοῦ Διονύσου ἀφανισμοῦ ἔν τε τῇ θεολογίᾳ ἐπὶ τοῦ Κρόνου "Op- φεῖ πεποίηται χεῖτ᾽ ἀποδοχμώσας χτλ. Ταῦτα δὲ Ὅμηρος (O3. 1, 372) ἐπὶ τοῦ Κύχλωπος μετέ-- θηχεν.) | Ὦκεανός, ὅσπερ γένεσις πάντεσσι τέτυχται. ( Athenag. Legat. c. 15 p. 64 : Ὁμήρου μὲν γὰρ λέγοντος, "Küxeovóv τε θεῶν γένεσιν xal μη- τέρα Τηθύν: Ὀρφέως δὲ (ὃς καὶ τὰ ὀνόματα αὖ- τῶν πρῶτος ἐξεῦρεν, καὶ τὰς γενέσεις διεξῆλθε; xai ὅσα ἑκάστοις πέπραχται εἶπε, xal πεπίστευ- ται παρ᾽ αὐτοῖς ἀληθέστερον θεολογεῖν᾽ ᾧ καὶ Ὅμηρος τὰ πολλὰ καὶ περὶ θεῶν μάλιστα ἕπεται) χαὶ αὐτοῦ τὴν πρώτην γένεσιν αὐτῶν ἐξ ὕδατος συνιστάντος" ᾿Ὥχεανός, ὅσπερ χτλ. Ἦν γὰρ ὕδωρ ἀρχὴ κατ᾽ αὐτὸν τοῖς ὅλοις, ἀπὸ δὲ τοῦ ὕδατος ἱλὺς χατέστη " ἐκ δὲ ἑχατέρων ἐγεννήθη ζῷον δρά- χων, προσπεφυχυῖαν ἔχων κεφαλὴν λέοντος. Διὰ μέσου δὲ αὐτῶν θεοῦ πρόσωπον, ὄνομα Ἣ ραχλῇς καὶ Κρόνος. Οὗτος ὁ «Ηραχλῆς ἐγέννησεν ὑπερμέ- γεθες ὠόν, ὃ συμπληρούμενον ὑπὸ βίας τοῦ γεγεν- γηχότος ix παρατριδῆς εἷς δύο ἐῤῥάγη᾽ τὸ μὲν οὖν χατὰ χορυφὴν αὐτοῦ οὐρανὸς εἶναι ἐτελέσθη τὸ δὲ κατενεγθὲν γῆ. Προῦλθε δὲ καὶ Γῆ διὰ σώματος. Οὐρανὸς δὲ Γῇ μιχθεὶς γεννᾷ θηλείας μὲν Κλωθώ, Λάχεσιν, Ἄτροπον’ ἄνδρας δὲ ἑχατόγχειρας, Κόττυν, Γύνην, Βριάρεων xol Κύχλωπας, Βρόν- τὴν xal Στερόπην xal 'Apyov: οὖς xal δήσας χατεταρτάρωσεν, ἐχπεσεῖσθαι ἀὑτὸν ὁπὸ τῶν παί- δων τῆς ἀρχῆς μαθών... Μῆνιν ἄειδε θεὰ Δημήτερος ἀγλαοχάρπου. (Justinus Martyr Cohort. c. 16, p. 81 extr. : Τοῦ ᾿Ορφέως Μῆνιν ἄειδε xx, ἐν ἀρχῇ τῆς ποιή- σεως εἰρηχότος, αὐτὸς ( Homerus) « Μῆνιν ἄειδε Θεὰ Πηληϊάδεω ᾿Αχιλῆος » γέγραφεν. Cf. Tzetzes Exeg. Hom. ms. fol. 8.) a— À— M AME. Jacebat inflexa crassa cervice, somnusque eum omnium domitor cepit. — Oceanus qui fons et origo omuibus est. — Iram cane , dea , Cereris frugiferee. — Fili magni Jovis, pater Jovis segidem gestautis. ) . XIX. Et inclyfa natur: opera manent et tempus in(inituni. — Es! aqua aeris , aer autem aquarum permutatio; ORPIIICA. YU Διὸς μεγάλοιο, πάτερ Διὸς αἰγιόχοιο. ( Clemens Alexandr. Strom. lib. V p. 718: Ἤδη δὲ χαὶ “Ὅμηρος φαίνεται πατέρα καὶ υἱὸν διὰ τούτων ὡς ἔτυχε μαντείας εὐστόλου λέγων - Εἰ μὲν δὴ οὔτις σε βιάζεται οἷον ἐόντα, Νοῦσον δ᾽ (leg. νοῦσόν γ᾽) οὕπως ἐστὶ Διὸς μεγάλου ἀλέα- σθαι ( Odyss. IX, 410-411 ). Οὐ γὰρ Κύχλωπες Διὸς αἰγιόχου ἀλέγουσιν ( Odyss. IX, 275). Καὶ πρὸ τούτου Ὀρφεὺς κατὰ τοῦ προχειμένου φερόμε- νος εἴρηχεν ΥἹὲ Διὸς χτλ.) XIX. Καὶ φύσεως κλυτὰ ἔργα μένει, xol ἀπείριτος αἰών. (Proclus in Plat. Tim. I p. 29 D , pag. 66 ed. Schneider. : Οὕτω γὰρ καὶ παρ᾽ Ὀρφεῖ τὰ τῆς φύσεως ἔργα χλυτὰ προσαγορεύεται, xai zu- σεως χτλ. ) στιν ὕδωρ ψυχῇ, ψυχὴ δ᾽ ὕδάτεσσιν ἀμοιθδή" ἐχ δ᾽ ὕδατος μὲν γαῖα, τὸ δ᾽ ἐχ γαίης πάλιν ὕδωρ" ἐκ τοῦ δὲ ψυχή, 020v αἰθέρος ἀλλάσσουσα. (Clemens Alexandrinus Strom. lib. VI p. 746 : Ὀρφέως ποιήσαντος" « " Ecttv ὕδωρ ψυχῆ θάνατος δ᾽ ὑδάτεσσιν ἀμοιθή" ix δ᾽ ὕδατος γαίη, τὸ δ᾽ ἐκ γαίης πάλιν ὕδωρ᾽ ἐκ τοῦ δὲ ψυχὴ . ὅλον. αἰθέρα ἀλλάσσουσα, » “Ηράχλειτος ix τούτων συνι- στάμενος τοὺς λόγους ὧδέ πως γράφει, υχῆσι. θάνατος, ὕδωρ γενέσθαι " ὕδατι δὲ θάνατος, γῆν γενέσθαι" ἐκ γῆς δὲ ὕδωρ γίνεται, ἐξ ὕδατος δὲ ψυχή. Versus emendavit Hermannus Opusc. tom. II pag. 2344 ) 6 Θαλλοῖς δ᾽ ἴσα βροτοῖσιν ἐνὶ φρεσὶν ἔργα μέμηλεν. οὐδὲν ἔχει μίαν αἶσαν ἐπὶ χθονός, ἀλλὰ κυχλεῖται πάντα πέριξ * στῆναι δὲ χαθ᾽ fv μέρος οὐ θέμις [ ἐστίν, ἀλλ᾽ ἔχει, ὡς ἤρξαντο, δρόμου μέρος ἶσον Exact. ( Clemens Alexandrinus Strom. V p. 671 : ᾿Αλλὰ χαὶ Διονύσιος ὁ Θρᾶξ ἐν τῷ περὶ τῆς ἐμφα- σεως τοῦ περὶ τῶν τροχίσχων συμύῥόλου φησίν᾽ ᾿Ἐσήμαινον γοῦν οὐ διὰ λέξεως μόνον. ἀλλὰ καὶ διὰ συμδόλων ἔνιοι τὰς πράξεις. Διὰ λέξεως μὲν ὡς ἔχει τὰ λεγόμενα Δελφιχὰ παραγγέλματα - διὰ δὲ συμβόλων, ὡς ὅ τε τροχὸς ὃ στρεφόμενος ἐν τοῖς θξῶν τεμένεσιν εἰλχυσμένος παρὰ τῶν Αἰγυπτίων καὶ τὸ τῶν θαλλῶν τῶν διδομένων τοὺς προσχυνοῦσι * φησὶ ex aqua quidem terra, e lerra vero rursus aqua; sed ex hac aer, aetheris viam mufans. — Ramis aequalia mortales menle opera curant. Nihil unam habet sortem in terris, sed in orbem agitantur omnia circumcirca ; neque vero semoto a ceterís loco esse ( licet, sed in suam quisque et sequam instituti cursus partem [ venit. — ORPHICA. 171 γὰρ Ὀρφεὺς ὁ Θρᾷξ Θαλλῶν δ᾽ ὅσσα βροτοῖσιν ἐπὶ χθονὸς ἔργα μέμηλεν,, οὐδὲν ἔχει μίαν αἶσαν ἐπὶ φρεσίν “ ἀλλὰ χυχλεῖται χτλ. ΟἹ θαλλοὶ ἦτοι τῆς πρώτης τροφῆς σύμθολον ὑπάρχουσιν ἢ ὅπως ἐπίστωνται οἱ πολλοὶ τοὺς μὲν χαρποὺς δι᾽ ὅλου θάλλειν καὶ αὔξεσθαι διαμένοντας, σφᾶς δ᾽ αὐτοὺς ὀλίγον εἰληχέναι τὸν τῆς ζωΐς χρόνον, τούτου χάριν δίδοσθαι τοὺς θαλλούς " ἴσως δὲ καὶ ἵνα ἐπί- στωνται, ὅτι, ὡς αὖ οὗτοι χαίονται, οὕτως xal τοὺς εἰς τοῦτον τὸν βίον ( ἥχοντας) ταχέως ἐχλι- τεῖν, Poeta cum ramis negotia humana com- parat, ut Homerus cum foliis Iliad. VI, 146. Itaque Lobeckius Aglaoph. II p. 836 initium hujus fragmenti sic corrigit : Θαλλῶν δ᾽ ἶσα βροτοῖσιν vl φρεσὶν ἔργα μέμηλεν. Οὐδὲν ἔχει μίαν αἶσαν ἐπὶ χθονός. Sed ἴσα postulat dativum θαλλοῖς quem restitui. ) Kat βέδυ νυμφάων χαταλείδεται ἀγλαὸν ὕδωρ. (Clemens Alex. Strom. V p. 673 : Χρησι-- μώτερον ἄρα τὸ τῆς συμύολικῆς fpurvstac slc τὰ πολλὰ--οναὶ μὴν ἡἣ στοιχειωτικὴ τῶν παίδων δι- δασχαλία τὴν τῶν τεττάρων στοιχείων περιείλη- otv ἑρμηνείαν - βέδυ γὰρ τοὺς Φρύγας τὸ ὕδωρ φησὶ (Δίδυμος καλεῖν, χαθὸ x«l "Oppsuc: Καὶ βέδυ χτλ.) 10 Διώρισε δ᾽ ἀνθρώποισι γωρὶς ἀπ᾽ ἀθαν ἅτων ναίειν ἕδος, 3) μέσος ἄξων ἠελίου τρέπεται ποτινεύμενος,, οὔτε τι λίην ψυχρὸς ὑπὲρ κεφαλῇς, οὔτ᾽ ἔμπυρος, ἀλλὰ με- [ σηγύς. (Proclus in Plat. Tim. I, p. 38 A, p. 87 ed, Schneid. : Καὶ γὰρ οὐ μόνον οἱ μαθηματιχοὶ λέγουσι περὶ τοῦ μὴ πᾶν χλῖμα γῆς ἀνθρώπους ἔχειν, ἀλλὰ καὶ ᾿Ορφεὺς οὑτωσὶ διορίζων" Διώρισε δ᾽ ἀνθρώποισι κτλ.) ΧΧ, Τῷ δὲ Δίχη πολύποινος ἐφείπετο πᾶσιν ἀρωγός. ( Proclus in Platonis Theol. VI, 8 p. 363 : 0 Ὀρφεὺς---ἤδη βασιλεύοντι [τῷ τῶν ὅλων δη,- μωυργῷ ] xal διαχοσμεῖν ἀρχομένῳ τὸ πᾶν ἔπε- σθαί φησι τὴν ὅλην Δίχην τῷ δὲ Δίκη πολύπονος ἔφεπετο πᾶσιν ἀρωγός. Eodem modo versus corruptus est Comm. in Tümn. V p. 310 D, pag. 753 ed. Schneid. Nos certam JEmilii Porti emendationem probavimus. ) XXI. Οὐδέ τι λήθονται Μουσέων βροτοί" αἱ γὰρ ἔασι χοίρανοι, αἷσι μέμηλε χορὸς θαλίαι τ᾽ ἐρατειναί. (Schol. Apollon. Argon. III, 1 : Ὅτι θα- λιῶν εἶσι προστάτιδες αἱ Μοῦσαι, ἐν τοῖς "Opgi- χοῖς δεδήλωται Οὐδέ τι λήθονται χτλ, Et paulo post : Ἐν τοῖς Ὀρφιχοῖς εὑρέτις ὀρχήσεως ἡ Ἐξρατὸ παραδίδοται. Pro membranarum scriptura λή- γονται posui λήθονται cum Ruhnkenio ad Hom, fragm. H. in Bacchum p. 3.) XXII. Αὐτὰρ "Ερωτα Κρόνος xai πνεύλατα πάντ᾽ ἐτέ- [χνωσε. (Schol. Apollon. III, 26 : "Ev τοῖς εἰς Ὀρφέα ἀναφερομένοις Κρόνου [παῖς ὃ [Ἔρως γενεαλο-- γεῖται: αὐτὰρ χτλ. Conf. Orphei Argon, vs. 14.) XXIII. . Πῦρ ἴχελον σχιρτηδὸν ἐπ᾽ ἠέρος οἷδμα τιταῖνον, ἢ χαὶ πῦρ ἀτύπωτον, ὅθεν φαναὶ προθέουσιν xi Tp ἃ , ? e TU ἢ φῶς πλούσιον ἀμφὶ γύην ῥιζαῖον ἑλιχθέν, ἀλλὰ καὶ ἵππον ἰδεῖν φωτὸς πλέον, ἀστράπτοντα, ἢ xal παῖδα θοοῖς νώτοις ἐπογούμενον ἵππου, ἔμπυρον, ἢ γρυσῷ πεπυχασιλένον, ἣ πάλι γυωνόν, ἢ xai τοξεύοντα xal ἐστηῶτ᾽ ἐπὶ νώτοις. ( Proclus in Platonis Polit.*p. 380 : Οἱ θεοὶ πολλὰς ἑαυτῶν προτείνουσι μορφάς, πολλὰ δὲ σχήματα ἐξχλλάττοντες φαίνονται. --- Καὶ ταῦτα xal ἢ θεοπαράδοτος μυσταγωγία παραδίδωσι. Ταῦτα γάρ φησιν ἐπιφωνήσασα" πῦρ ἴκελον χτλ, Est autem ἣ θεοπαράδοτος μυσταγωγία cadem quam Theol. Plat. VI, 8 p. 363 τὴν Ὀρφιχὴν μυσταγωγίαν appellat, — Vs. 5 Gesnerus θοοῖς pro θεοῖς scripsit. — V. 6 idem ἔλπυρον recte in ἔμπυρον mutavit, Cf. Lobeckii Aglaoph. 1 p. 106 seq.) XXI. Eliquor Nympharum , limpida defluit aqua. Tribuit vero hominibus . sdem seorsum ab immortalibus habitandam, ubi medius τοῖς vertitur accedens, neque panllo [ axis Iriidior supra caput, neque ardens, sed temperatus. XX. Hanc autem vindex Justitia sequebatur omnibus auxilians. XXI. Seque obliviscuntur Musarum mortales : hz» enim sunt doming , quze eurant choros et festa jucunda. PHILOS GREC. Sed Amorem Saturnus et ventos omnes genuit. XXII. Ignem similem subsultim per aeris fluctus tendentem, aut eliam ignem informem unde fulgura emicant, aut lucem largam in terr: visceribus coruscantem, sed equum etiam videre luce plenum , fulgentem, aut etiam puerum veloci equi tergo invehentem, igneum , vel auro tectum, vel rursus nudum, vel etiam sagittantem atque in tergo insistentem. 42 XXIV. Γλυχερὸν δὲ τέχος Διὸς ἐξεχαλεῖτο. (Proclus in Tim. lib. II p. 124 D, p. 293 ed. Sclineider : Ὥς γὰρ εἴρηται πρότερον, νοῦν ἄνευ ψυχῆς ἀδύνατον παραγενέσθαι τῳ. Τοῦτο δὲ ὅμοιον τῷ παρ᾽ Ὀρφεῖ" γλυχερὸν δὲ κτλ. Τοῦτο δὲ ἦν 6 χοσμιχὸς νοῦς Δίιος dv, κατὰ τὸν ἐν τῷ Ad μείναντα προελθών.) Μετὰ δὴ πατριχὰς διανοίας ψυχὴ ἐγὼ ναίω, θέρμῃ ψυχοῦσα τὰ πάντα. (Proclus l. c. : Οὕτω δὲ καὶ f, θεοπαράδοτος θεολογία φησὶ συμπεπληρῶσθαι τὸν χόσμον ἐκ τῶνδε τῶν τριῶν. Λέγει γοῦν ἢ ψυχὴ περὶ τοῦ Διὸς ἐπέχεινα τοῦ δημιουργήσαντος τὸ πᾶν' μετὰ δὴ πατριχὰς χτλ. Cf. Lobeck. Agl. p. 953). Νοῦν μὲν ἑνὶ ψυ ἢ, ψυχὴν δ᾽ ἐνὶ σώματι ἀργῷ ἡμῖν ἐγχατέθηχε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε. ( Proclus l. c. κατέθετο γὰρ « νοῦν μὲν ἐνὶ ψυ- yii κτλ.» Legebatur ἡμέας ἐγκατέθηκε quod mu- avi in ἡμῖν ἐγχ. Nam ad ἡμέας defendendum, animas hic pluraliter loqui, cum Gesnero nemo dicet.) το XXV. Νώτοις δ᾽ ἀμφὶ θεᾶς φύσις ἄπλετος ἠώρηται. (Proclus in Tim. I, p. 4 D, p. 8 ed. Schnei- der. : Τοιαύτη δὲ οὖσα προελήλυθεν ἀπὸ τῆς ζωογόνου θεᾶς" νώτοις δ᾽ ἀμφὶ χτλ. "Ag! ἧς πᾶσα ζωὴ πρόεισιν, ἥ τε νοερὰ καὶ ἢ ἀχώριστος τῶν διοικουμένων, ἐξηρτημένη δ᾽ ἐχεῖθεν xal ἀπῃωρη- μένη φοιτᾶ διὰ πάντων ἀκωλύτως καὶ πάντα ἐμ- πνεῖ, δι ἣν τὰ ἀψυχότατα ψυχῆς μετέχει τινός, xal τὰ φθειρόμενα μένει διαιωνίως ἐν τῷ χόσμῳ, ταῖς ἐν αὐτῇ τῶν εἰδῶν αἰτίαις συνεχόμενα.) ἤλρχει δ᾽ αὖ φύσις ἀκαμάτη χόσμων τε xal ἔργων. (Proclus l. c. ἄρχει δ᾽ αὖ κτλ, φησὶ τὸ λό- γιον.) Οὐρανὸς ὄφρα θέῃ δρόμον ἀΐδιον χατασύρων. ( Preclusl. c. οὐρανὸς ὄφρα κτλ. καὶ τὰ ἑξῆς.) Καὶ φύλαχ᾽ αὐτὸν ἔτευξε χέλευσέ τε πᾶσιν ἀνάσσειν. (Proclus in Tim. V p. 308 F, p. 749 ed. Schneider.: Kal διαφερόντως 6 βασιλεὺς “Ἡλιος" τοῦτον γὰρ ἐπέστησε τοῖς ὅλοις ὃ δημιουργὸς, xol φύλαχ᾽ χτλ. ὥς φησιν 6 Ὀρφεύς.) XXVI. Koaive μὲν οὖν Ζεὺς πάντα πατήρ, Βάχγος δ᾽ ραῖνε μ p, Βάχχ ᾿ [ ἐπέχραινε. (Proclus in Tim. V p. 336 A : Ὃ γὰρ εἶπε περὶ τῆς μονάδος τῶν νέων θεῶν ὃ ᾿Ορφεύς, xpatve μὲν οὖν κτλ., τοῦτο καὶ περὶ τῶν νέων θεῶν ῥη- τέον, ὅτι δὴ τὴν δημιουργίαν ἐπιτελοῦσι τοῦ πα- τρός, ἣν ἐχεῖνος αὐτῷ τῷ νοεῖν ὑπέστησεν.) Ταῦτα πατὴρ ἐνόησε, βροτὸς δέ ot ἐψύχωτο. (Proclus 1. c. ὥσπερ δή φησι x«l τὸ λόγιον' Ταῦτα πατὴρ χτλ. καὶ πέπλασται οὖν τὰ θνητά, xal ἐψύχωται χατ᾽ αὐτὴν μόνην τὴν δημιουργι- χὴν νόησιν' οἱ δὲ νέοι θεοὶ τὴν δλιχὴν ἐκείνου ποί- 181v ἐχφαίνουσι διὰ τῆς ἑαυτῶν ἐχφανοῦς δημιουρ- | γίας, πληρούμενοι τῆς δημιουργικῇῆς μονάδος.) Τῷ πυρὶ γὰρ βροτὸς ἐμπελάσας θεόθεν φάος ἕξει. (Proclus in Tim. II. p. 65 B, p. 151 ed. Schneider, : ᾿Ἐπὶ δὲ ταύταις ἢ ἐμπέλασις [obw γὰρ αὐτὴν χαλεῖ τὸ λόγιον' τῷ πυρὶ γὰρ χτλ.] μείζω τὴν κοινωνίαν ἡμῖν παρεχομένη καὶ τρανε- στέραν τὴν μετουσίαν τοῦ τῶν θεῶν φωτός.) Δηθύνοντι βροτῷ χραιπνοὶ μάχαρες τελέθουσι. (Proclus in Tim. II p. 65 D, 152 ed, Schneid, : xal χρὴ ἀδιαλείπτως ἔχεσθαι τῆς περὶ τὸ θεῖον θρησχείας" δηθύνοντι γὰρ βροτῷ χτλ.) XXVII. Εἴδη τ᾽ εὐειδὴς xal ὁμόσπορος ᾿Αδράστεια. (Hermias in Platonis Phzdr. p. 148 ed. Ast.: Ἢ δὲ Ἀδράστεια μία ἐστὶ xal αὕτη θεὸς τῶν μενουσῶν ἐν τῇ Νυχτί, γενομένη ἐκ Μελίσσου καὶ ᾿Αμαλθείας... ἀδελφὴ τῆς Εἴδης" Εἴδη τ᾽ εὐειδὴς χτλ.) .... Παλάμησι δὲ χάλχεα ῥόπτρα ΧΧΙΥ. Dulcis autem Jovis progenies evocabatur. Post paternas jam cogitationes anima ego habito, omnia catore animans. — Mentem animae, animam autem corpori pigro nostrá causá indidit hominum atque deorum pater. | XXV. E. dec tergo natura immensa pendet. —— Regit autem natura indefessa mundos agrosque cultos. — Et celum sempiterno cursu feratur superiora detrahens. [ - —Euimque custodem apposuit et omnibus imperare jussit. XXVI. Efficiebat igilur omnia Jupiter pater, perficiehat Bacchus. — Hec pater mente agitavit , mortalis autem ab eo anima-- [tus erat. —lgni enim mortalis appropinquans divinitus lumen ba- —Diu meranti mortali celeres dii sunt. [bebit. XXVII. Ida formosa et soror Adrastea. — . Manibus vero :nea cymbala ORPHICA. 179 δῶχεν ᾿Αδραστείη. (Hermias 1. c. : Διὸ (ἡ ᾿Ἀδράστεια) xol πρὸ τοῦ ἄντρου τῆς Νυχτὸς ἠχεῖν λέγεται" παλάμῃσι χτλ. ἐν τοῖς προθύροις γὰρ τοῦ ἄντρου τῆς Νυχτὸς ἠχεῖν λέγεται τοῖς χυμθάλοις, ἵνα πάντα τὰ αὐτῆς τῶν νόμων χατήχοα γένηται. ἔνδον μὲν γὰρ ἐν τῷ ἀδύτῳ τῆς Νυχτὸς χάθηται 6 Φάνγ,ς" ἐν μέσῳ δὲ ἣ Νὺξ μαντεύουσα τοῖς θεοῖς, ἡ δὲ ᾿Αδράστεια ἐν τοῖς προθύροις, πᾶσιν νομοθετοῦσα τοὺς θείους νόμους. Διαφέρει δὲ τῆς ἐκεῖ Δίχης ὡς νομοθετιχὴ διχαστιχῇς" χαὶ ἢ μὲν ἐχεῖ Δίχη θυγάτηρ λέγεται τοῦ ἐχεῖ Νόμου xal Εὐσεδείας. Αὕτη ἢ Ἀδράστεια ἐχ Μελίσσου χαὶ Ἀμαλθείας οὖσα, περιεχτική ἐστι xai τοῦ Νόμου. Αὗται δὴ xad λέγονται τρέφειν τὸν Δία ἐν τῷ ἄντρῳ τῆς Νυχτός, ἄντιχρυς τοῦτο τοῦ θεολόγου λέγοντος.) Χάλχεα ῥόπτρα [λαδοῦσα καὶ τύμπανα ἠχήεντα. ( Proclus Theol. Plat. IV, 16, p. 206 : Παρ’ "Opgsi φρουρεῖν λέγεται fj Ἀδράστεια τὸν ὅλον (leg. τὸν τῶν ὅλων) δημιουργὸν καὶ χάλχεα ῥό- πτρα λαθοῦσα xal τύμπανον αἴγηκες οὕτως ἠχεῖν, ὥστε πάντας ἐπιστρέφειν εἰς αὐτὴν τοὺς θεούς. Verba λαδοῦσα xal interposuit Proclus duo- rum versuum exitus jungens. ro τύμπανον αἵ- γῆχες cum Lobeckio Aglaopham. I p. 515 scripsi τύμπανα ἠχήεντα. Similia Hermiz tra- dit Proclus in Tim, V p. 333€ : xol ykp 6 δη- μιουργός, ὡς ὃ Ὀρφεύς φησι, τρέφεται μὲν ἀπὸ τὴς ᾿Αδραστείας, σύνεστι δὲ χαὶ τῇ ᾿Δνάγχη,, γεν- và δὲ τὴν Εἰἱμαρμένην.) XXVIII. Ἕρμῆς δ᾽ ἐρμηνεύς, τῶν πάντων ἄγγελός ἐστιν" Νύμφαι ὕδωρ, πῦρ “Ἥφαιστοφ, σῖτος Δημήτηρ. $, δὲ θάλασσα Ποσειδάων μέγας ἠδ᾽ ᾿Ενοσίχθων. xat πόλεμος μὲν Ἄρης, εἰρήνη δ᾽ ἔστ᾽ Ἀφροδίτη. : οἶνος, τὸν φιλέουσι θεοὶ θνητοί τ᾽ ἄνθρωποι, ὅντε βροτοῖς εὗρεν λυπέων κηλήτορα πασέων ταυρογενὴς Διόνυσος, ἐϊφροσύνην πόρε θνητοῖς ἡδίστην, πάσήσι τ᾽ ἐπ᾽ εἰλαπίνῃσι πάρεστι, xal Θέμις, ἥπερ ἅπασι θεμιστεύει τὰ δίκαια, "Hàtos , ὃν καλέουσιν Ἀπόλλωνα χλντότοξον, Φοῖθον ἐχηδελέτην, μάνσιν πάντων ἕχάεργον, ἴητῆρα νόσων Ἀσχληπιόν' ἕν τάδε πάντα. -- eo (Jo. Diaconus ad Hesiodi Theog. 943: Μαρτυρεῖ δὲ xol ἐν τῷ μιχροτέρῳ Κρατῆρι "Op- φεὺς τάδε λέγων: “Ἑρμῆς δ᾽ ἑρμηνεὺς χτλ. — Vs. 6 epicas formas λυπέων et πασέων pro membranarum ]lectionibus λυπῶν et πασῶν cum Hermanni restitui. ) Ζεὺς δέ τε πάντων ἐστὶ θεὸς πάντων τε χεραστής, πνεύμασι συρίζων φωνῇσίν τ᾽ ἠερομίχτοις, ( Jo. Diaconus 1. c. : Ὅτι δὲ ἐκ τῆς Mvapo- σύνης αἱ Μοῦσαι γεννῶνται, xal ὅτι 6 Ζεὺς καὶ αἰθὴρ λέγεται, ἄχουε τοῦ εἰρημένου Ὀρφέως" Ζεὺς δέ τε πάντων xv). Recte Ilermannus vs, 13 χεραστής pro χεράστης et vs. 14. φωνῇσίν τ᾽ ἠερομίκτοις pro φωναῖσίν τ᾽ ἀερομίχτοις scripsit. ) I$ Οὕτως ἁρμονίη Μουσέων, ταῖς τ᾽ ὄργανα πάντα Μνημοσύνη πάντων πρῶτον πόρεν, οὐχ ἀνεφάνθη, ἀλλὰ χρόνος λήθη κατεχρήσατο xal κατέχρυψε. νῦν δὲ τέχναι τε λόγοι τε νόμοι θ᾽ ὅσα τ᾽ ἔργα τέ- [τυχται, πάντα διὰ μνήμην διασώζεται ἀνθρώποισιν. (Jo. Diaconus. c. : Ἦ γὰρ οὐ δῆλός ἐστι τὸν αἰθέρα καλῶν οὕτω ; ταυτὸ xol ἁρμονίη Μουσῶν, τάτε ὄργανα πάντων Μνημοσύνη πάντων πρῶτον πόρεν, οὔτ᾽ ἀνεφάνθη χτλ. Vs. 15 οὕτως ἁρμονίη posui; reliqua jam correxerat Hermannus, — Vs. 16 οὔτ᾽ mutavi in οὐχ.) XXIX. “Βδε γὰρ ἀθανάτων προφερεστάτη ἐστὶν ἁπασέων ἱστὸν ἐποίχεσθαι, ταλασήϊά τ᾽ ἔργα πινύσσειν. ( Procfus in Tim. I p. 41 E.. : ἐν τῇ μιᾷ νοή- σει τῆς ᾿Αθηνᾶς περιεχόμενος" 306 γὰρ χτλ. φησὶν Ὀρφεύς. Adde in Cratyl. pag. 24.) Adrasteze dedit. — Quum znea cymbala accepisset et tympana sonora. XXVIII. Mercurius interpres , cunctorum nuntius est ; Nymphze aqua , ignis Vulcanus, frumentum Ceres; 4 mare Neptunus magnus, terram quatiens. Àt bellum quidem Mars , pax autem Venus est. Visum quod amant dii hominesque mortales , qw d mortalibus invenit zgritudinum omnium levamen- Uvrigenus Dionysus , lzetitiam mortalibusattotit — [tum tuam , omnibusque conviviis adest. Àt Themis quz» cunctis jura reddit. & quem vocant Apollinem arco inclytum , Phoebum eminus jaculantem, vatem procul omnes amo- [ ventem, morborum medicum JEsculapium ; unum hec omnia. — Jupiter vero omnium est deus omniumque mixturtw auctor, ventis stridens sonisque aeri immixtis. — Sic harmonia Musarum, quibus organa cuncta Mnemosyne omnium prímum dedit, non apparuit sed tempus eam oblivione delevit et occultavit. Nunc autem artes ac discipline legesque et qusecunque omnes memoriá custodiuntur ab hominibus, — [sunt res, XXIX. Hoc enim immortalium omnium aptissima est . ad percurrendas telas , et ad lanificium scite tractandum. 12, Φ 180 Ὅπλοις λαμπομένην χαλκήιον ἄνθος ἰδέσθαι. (Proclus in Tim, I p. 51 D : Διὸ καὶ 'Oo- φεὺς περὶ αὐτῆς τιχτομένης φησίν, ὅτι ἄρα αὐτὴν ὃ Ζεὺς ἀπεγέννησεν ἐχ τῆς χεφαλῆς" ὅπλοις λαμ- πομένην x1À. ) "Ogp αὐτῷ μεγάλων ἔργων χράντειρα πέλοιτο. ( Proclus in Tim. p. 5a B : Λέγει οὖν καὶ ὃ θεολόγος, ὅτι παρήγαγεν αὐτὴν ὃ maTÁp, ὄφρ᾽ αὐτῷ χτλ.) ἀρετῆς τ᾽ ὄνομ᾽ ἐσθλὸν χλύήζεται. (Proclus in Tim. I p. 5a D : Οἰχεῖον γὰρ τὸ τῆς d ρετῆς γένος πρὸς τὴν μεγίστην ταύτην θεόν, ὡς χαὶ αὐτὴν ἀρετὴν oücav: ἐν γὰρ τῷ δημιουργῷ μένουσα , A , , LÀ A “« σοφία xal νοησὶῖς ἐστιν ἄτρεπτος, xat ἐν τοῖς ἦγε- μονιχοῖς θεοῖς ἐχφαίνει τὴν τῆς ἀρετῆς δύναμιν, ἀρετῆς τε οὔνομ᾽ ἐσθλὸν χλήζεται, φησὶν "Op- φεύς. Recepi Lobeckii emendationem Aglao- ph. I p. 541.) Δεινὴ γὰρ Κρονίδαο νόου χράντειρα τέτυχται. (Proclus in Plat. l'olit. pag. 377 de eadem dea, δεινὴ γὰρ κτλ. Idem p. 387 : Καὶ γὰρ οἱ πρώ- τιστοι Κουρῆτες τάγε ἄλλα τῇ ταξει τῆς ᾿Αθηνᾶς ἀνεῖνται, χαὶ περιεστέφθαι λέγονται τῷ θαλλῷ τῆς ἐλαίας, ὥς φησιν ᾿Ορφεύς.) XXX. Za χύδιστε, μέγιστε θεῶν, εἰλυμένε κόπρῳ μηλείῃ τε xat ἱππείῃ xal ἡμιονείη. (Gregorius Nazianz. in Julian. s. Or. III p. 104 : Ὀρφεὺς παρίτω μετὰ τῆς χιθάρας xol τῆς πάντα ἑλχούσης ᾧδῆς, ἐπιδρεμέτω Διὶ τὰ μεγάλα xat ὑπερφυῇ τῆς θεολογίας ῥήματα xol νοήματα Ζεῦ κύδιστε, μέγιστε θεῶν, εἰλυμένε ' χόπρῳ, ὅση τε μηλείη, ὅση τε ἵππων, ὅση τε ἡμιόνων, ἵν᾽ ἐντεῦθεν, οἶμαι, δειχθῇ τὸ ζωογόνον τοῦ θεοῦ καὶ φερέσόιον. Integros affert versus Philostratus Heroic. II, 19 p. 693, nec ta- men Orpheo vindicat. Hujus verba sunt :- Καὶ μὴν xxl Dxago σοφῶς μὲν ἐνθυμηθέντος, ὅτι σι ORPHICA. rp λ" y ^ Δεὺς εἴη τὸ ζωογονοῦν, BV. οὗ ἀνίσταται dx τῆς γῆς πάντα, εὐηθέστερον δὲ χρησαμένου τῷ λόγω, ME € € , y ^ /o y MEME «at χαταρθεθλημένα ἔπη ἐς τὸν Δία ἄσαντος" ἔστι γὰρ τὰ τοῦ ΠΠαμφὼ ἔπη" Ζεῦ χύδιστε χτλ.) Δειλοί, πάνδειλοι, χυάμων ἄπο γεῖρας ἔχεσθε' ἶσόν τοι χυάμους τε φαγεῖν χεφαλάς τε toxin, (Didymus Geopon. II, 35. 8 : φέρεται χαὶ ὈΟφρέως ταῦτα ἔπη, δειλοί---ἔχεσθε,, xai ἴσόν «x χυάμους χτλ. Priorem versum rectius Empe- docli tribuit Gellius Noct. Att. IV, 11 [ Vid, KEmpedocl. fragm. vs. 451 ]; posteriorem modo Orphicgm modo Pythagoricum veteres ese volunt, PlutarchusSympos. II, 3 : Ὠῶν ἀπε) ύ. μένος ὑπόνοιαν παρέσχον ἐνέχεσθαι δόγματιν ᾿Ορφιχοῖς ἢ Πυθαγοριχοὶς καὶ τὸ ev, ὥσπερ ἔνιοι χαρδίαν xat ἐγχέφαλον, ἀρχὴν ἡγούμενος γενέ- σεως ἀφοσιοῦσθαι" xat προὔφερέν τις ἐπὶ γέλωτι τὸ Ἶσόν τοι χυάμους χτλ. Cf. Heraclides apud Lyd. de Mens. p. 76; Clemens Strom. III p. 435 D; Lucianus in Gallo S 4 p. 295 tom. 6; Athenezus lib. IJ p. 65 E ; Eustathius p. 948; Sextus Empiricus Pyrrh. Hyp. 1 p. 184. Adde Menag. ad Laert. VIII, 24 et 34 et Lobeck. Aglaoph. p. 249 seqq. Vid. etiam Pythagoreorum versus infra collectos. ) XXXI. Πολλαὶ δ᾽ οὐρανόθεν καὶ ἐπαρτέες ἐκ vepeAtov τῆμος ἐπόρνυνται φηγοῖς xal δένδρεσιν ἄλλοις, οὔρεσί τε, σχοπέλοις τε xal ἀνθρώποις ἐριθύμοι: πηγυλίδες, xai ἔσονται ἀμειδέες" αἴδε γὰρ ὄντως τρύουσιν xai θῆρας ἐν οὔρεσιν, οὐδέ τις ἀνδρῶν προύλώσχειν μεγάρων δύναται χατὰ γυῖα δαυα- | σθεὶς ψύχει λευγαλέῳ; πάχνη δ᾽ ὑπὸ γαῖα μέανχε. (Jo. Tzetzes ad llesiodi Op. et D. vs. δοῦ, p. 125 A. : Τὰ δὲ ἔπη dx τῶν ᾿Ορφέως μετε- δλήθη" φησὶ γὰρ Ὀρφεύς" πολλαὶ δ᾽ οὐρανόθεν x1.) XXXII. Ὦ ἄνα, Λητοῦς ut , ἑκατηδόλε, Φοῖδε χραταιέ, πανδερχές, θνητοῖσι χαὶ ἀθανάτοισιν ἀνάσσων, — Arinis fulgentem , &neo decore conspicuam.—- Ut ipsi magnorum operum effectrix esset, — Ac bonum virtutis nomen celebratur. — . Sollers enim Saturnuii consiliorum effectrix est. XXx. Jupiter gloriosissime, maxime deorum, involute fimo ovillo et equino et mulino. — Miseri , lieu miseri, a fabis abstinele manus; idem est fabas et capita parentum comedere. XXXI. Multie ceelitas et paratoc e nubibus ΓῚ tum ingruunt in esculos atque io alias arbores, ἴῃ montes et scopulos atque in homiues animosos nives gelu concrete , quibus contristabuntur; hae enim [ revera vexant etiam belluas in montibus, ueque quisquam ho- ( minum domo exire potest membris caplus | propter frigus acerbum, pruiná vero terra prope con- [ stricta esl. XXXII. O rex, Latone fili, eminus jaculans, Phoebe praepotens, omnia videns, mortalibus et immortalibus imperans, ORPHICA. Ἥλιε χρυσείησιν ἀειρόμενε πτερύγεσσιν, δωδεχάτην δὴ τήνδε παραί σεο ἔχλυον ὀμφήν, σεῦ φαμένου, σὲ δέ γ᾽ αὐτόν, ἑχηύόλε, μάρτυρα [θείην, ( Jo. Malalas chronograph. lib. Vl p ed. Bonn. : 'Ev αὐτῷ δὲ τῷ χρόνῳ ἦν Ὀρφεὺς ὁ Θρᾶξ,.... ἐμφέρεται γὰρ ἐν τῇ αὐτοῦ ἐχθέσει διὰ ποιητιχῶν στίχων οὕτως" Ὦ ἄναξ, Λητοῦς υἱέ, χτλ. Versus restituit Bentlejus Epist. ad Mill. ibid. pag. 682. Hunc secutus sum, nisi quod vs. 3 pro membranarum scriptura Ἥλιε χρυ- σέχισιν, quam Bentlejus in Ἠέλιε χρυσέαισιν convertebat , "Hue χρυσεΐησιν posui. Cf. Ar- gonaut, vs. 324 ( 3a8).) Gpé τ᾽ οἰωνοί τε, βροτῶν τ᾽ ἀλιτήρια φῦλα, ἄ, θεα γῆς, εἴδωλα τετυγμένα, μηδαμὰ μηδὲν εἰδότες. οὔτε χαχοῖο προσερχομένοιο νοῆσαι φράδμονες, οὗτ᾽ ἄποθεν μάλ᾽ ἀποστρέψαι χαχότη.- [ τος, οὔτ᾽ ἀγαθοῦ παρεόντος ἐπιστρέψαι τε xol ἔρξαι (puc, ἀλλὰ μάτην ἀδαήμονες, ἀπρονόητοι, (Jo. Malalas lib. IV p. 75 seq. ed. Bonn. : Περὶ δὲ τοῦ ταλαιπώρου γένους τῶν ἀνθρώπων ὅ αὐτὸς ᾿Ὀρφεὺς ἐξέθετο ποιητιχῶς στίχους πολλούς, ὧν Βέρος εἰσὶν οὗτοι" θῆρές τ᾽ οἰωνοί τε χτλ. Re- cepi Bentleji emendationes Epist. ad Mill. p. 683.) XXXIII. .. ἔπειτα δ᾽ ἔτευξε μέγας Κρόνος αἰθέρι δίῳ ὠεὸν ἀργύφεον — ( Damascius Quaest. 147 : Ὀρφεύς" ἔπειτα δ᾽ ἔτευξε κτλ., ubi pro Κρόνος Lobeckius Aglaoph. I p. 475 reponi vult Χρόνος. De ovo illo au- diendus Apio in Clement. Homil. VI, 4 p. 671 T. 11 ed. Galand., p. 678 ed. Cotel. ; Ὀρφεὺς τὸ γάος ὠῷ παρειχάζει, ἐν ᾧ τῶν πρώτων στοιχείων ἣν ἢ σύγχυσις χτλ.) ..... τὸ δ᾽ ἀπειρέσιον χατὰ χύχλον ἀτρύτως ἐφορεῖτο --- 181 (Proclus in Plat. Crat.p. 79: Ὃ Ὀρφεὺς περὶ oU χρυφίου διαχόσμου τῶν θεῶν οὕτως ἔφη᾽ τὸ 2" ἀπειρέσιον χτλ. Agitur autem de circulari ovi istius motu, Idem fragmentum affert Proclus Comment. in Euclid, Elein. II. 43; in Parme- nid. lib. VII p. 153 et in Tim. ΠῚ p. 160 D, p. 379 ed. Schlineid. Ultimo loco hzc legun- tur : Kal γὰρ τῷ παντὶ τὸ σφαιριχὸν συγγενὲς ... προγονικὸν οὖν τὸ σχῆμα τοῦτό ἐστι τῷ χόσμῳ, φανὲν μὲν xal ἐν αὐτῷ τῷ χρυφίῳ διαχόσμῳ᾽" τὸ γὰρ ἀπειρέσιον κατὰ χύχλον ἀτρύτως ἐφορεῖτο xac' ἐκείνην εἴρηται τὴν τάξιν" ἐναργέστερον δὲ ὀφθὲν xal ἐν τῷ παντελεῖ ζώῳ.) ὭὩρμήθη δ᾽ ἀνὰ χύχλον ἀθέσφατον. ( Proclus in Tim. 1. c. : τὸ γὰρ ὡρμήθη δ᾽ ἀνὰ x. d0, περὶ ταύτης εἴρηται τῷ θεολόγῳ tT. θεότητος.) XXXIV. Εἰνοδίην “Ἑχάτην χλήζω, τριοδῖτιν ἐραννήν. ( Jo. Diaconus ad Hesiod. Theog. P. 268 : Εὐὑρίσχω τὸν Ὀρφέα xol τὴν "Eóyxv Ἴρτεμιν προσαγορεύοντα (Hymno LXXI, 3), ἀλλὰ καὶ τὴν Σελήνην Ἑχάτην. Pro membranarum scriptura ἐφανήν Gesnerus conjecit ἐραννήν. Sic autem totus versus ἐν τῇ πρὸς Μουσαῖον εὐχῇ v. 45 exaratus legitur. ) Ῥείη τοι νοερῶν μαχάρων πηγή τε ῥοή xe. πάντων γὰρ πρώτη δυνάμει χόλποισιν ἀφράστοις δεξαμένη γενεὴν ἐπὶ πᾶν προχέει τροχάουσαν. (Proclus in Plat. Cratyl. apud Werferum , Act. phil. Mon. tom. IT, fasc. I pag. 138: Περὶ δὲ τῆς ζωογόνου πηγῆς Ῥέας, . . οὕτω φασὶ τὰ λόγια.) Ῥείη τὸ πρὶν ἐοῦσα γ᾽, ἐπεὶ Διὰς ἔπλετο μήτηρ, Υΐγνετο Δημήτηρ. (Proclus in Plat. Cratyl. p. 96 : Τὴν Δήμητρα ᾿Ορφεὺς μὲν τὴν αὐτὴν λέγων τῇ "Péa εἶναι, λέγει ὅτι ἄνωθεν μὲν μετὰ Κρόνου οὖσα ἀνεχφοίτητος Ῥέα ἐστί, προδάλλουσα δὲ καὶ ἀπογεννῶσα τὸν 50] aureis alis subvolans, ( ante hos]. duodecim dies jam hanc audivi vocem divinam ex te lquente, cujus rei te certe ipsum, eminus jaculans, teslem [ citaverim. - Ferze volucresque et flagitiosa mortalium genera , Radera terre , simulacra affabre facta , prorsus nibil &ientes, neque animadvertendorum ingruentium malorum Pri, neque procul amovere el avertere flagitium [pra- Ieyae bonum presens convertere et facere [sens ], dti , sed lemere imperiti et improvidi sunt. XXXIII. ^ — — Deinde magnus Saturnus in «there divino fecit album ovum. ———— — Hoc autem infinitum in orbem irrequieto cursu ferebatur. — Prorupit vero in orbem immensum. XXXIV. Compitalem Hecaten celebro, triviam amabilem. — Rhea intelligibilium deorum fons et fluentum. Omnium enim prima viribus sinu ineffabili excipiens liberos omnino profundit currentes. — Rhea qua prius quidem fuerat, postquam Jovis facta est [mater, Ceres evasit. 182 Δία Δημήτηρ᾽ λέγει γὰρ ἹΡείην τὸ πρὶν ἐοῦσαν ἐπεὶ Διὸς ἔπλετο μήτηρ γέγονε Δημήτηρ. Hinc Werferus p. 139 conjecit legendum esse 'Pe(a —io0ca—fL vtto , quas emendationes probavi inserta γε particula. Idem in Cratyl. p. 85 : Ὁ Ὀυρφεὺς τρόπον μέν τινα τὴν αὐτὴν εἶναι τὴν Δή- μήτρα τῇ ὅλῃ ζωογονία, τρόπον δ᾽ ἄλλον οὐ τὴν αὐτήν" ἄνω μὲν γὰρ οὖσα Ῥέα ἐστί, χάτω δὲ μετὰ τοῦ Διὸς Δημήτηρ. ld. Theol. Plat. V, 11 p. 267 : Κατ᾽ Ὀρφέα τῷ μὲν Κρόνῳ συνοῦσα Ῥέα χαλεῖται, τὸν δὲ Δία παράγουσα xal μετὰ Διὸς ἐμφαίνουσα τούς τε ὅλους χαὶ τοὺς μεριχοὺς δια- κόσμους τῶν θεῶν Δημήτηρ.) T5 μήτηρ πάντων, Δημήτηρ πλουτοδότειρα. (Diodorus Siculus I, 12 : Τὴν δὲ γῆν ὥσπερ ἀγγεῖόν τι τῶν φυομένων ὑπολαμθάνοντας μητέρα προσαγορεῦσαι" xal τοὺς “Ελληνας δὲ ταύτην πα- ραπλησίως Δήμητραν χαλεῖν, βραχὺ μετατεθείσης διὰ τὸν χρόνον τῆς λέξεως" τὸ γὰρ παλαιὸν ὀνοικά- ζεσθαι γὴν μητέρα, χαθάπερ xal τὸν Ὀρφέα προσμαρτυρεῖν λέγοντα " Γἣ μήτηρ x13.) Ἰήσατο γὰρ προπόλους καὶ ἀμφιπόλους xal ὀπη- [δούς, μήσατο δ᾽ ἀμόροοσίην xal ἐρυθροῦ νέχταρος ἄρ- θρον; μήσατο δ᾽ ἀγλαὰ δῶρα μὲλισσάων ἐριδόμδων. (Proclus in Plat. Cratyl. p. 161 : Ἡ Δημήτηρ πρώτη xol τὰς διττὰς τροφὰς διεῖλεν dv τοῖς θεοῖς, ὥς φησιν Ὀρφεύς᾽ μήσατο γὰρ κτλ. Cxterum de Proserpina Preclus in Timeum p. 139 B: Καὶ γὰρ ὃ θεολόγος τὴν Κόρην μουνογένειαν εἴωθε προσαγορεύειν. Cf. Hymn. XXVIII, a.) XXXV. Ἄτλας δ᾽ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχει κρατερῆς ὑπ᾽ ἀνάγχης πείρασιν ἐν γαίης. (Proclus in Plat. Tim. [ p. 53 C : Καὶ γὰρ ot θεολόγοι μετὰ τὸν τοῦ Διονύσου διασπασμόν, ὃς δηλοῖ τὴν ἐκ τῆς ἀμερίστου δημιουργίας μεριστὴν πρόοδον εἷς πᾶν ὑπὸ τοῦ Διός, τοὺς μὲν ἄλλους Τιτᾶνας ἄλλας λήξεις διαχεχληρῶσθαί φασι, τὸν δὲ Ἄτλαντα ἐν τοῖς πρὸς ἑσπέραν τόποις ἱδρῦ - σθαι, ἀνέχοντα τὸν οὐρανόν: Ἄτλας δ᾽ οὐρανὸν x1À.) ORPHICA. Οὕτως δὲ Ζηνὸς xal iv ὄμμασι πατρὸς ἄναχτος ναίουσ᾽ ἀθάνατοί τε θεοί, θνητοί τ᾽ ἄνθρωποι, ὅσσα τ᾽ ἔην γεγαῶτα, καὶ ὕστερον ὁππόσ᾽ ἔμελλεν. (Proclus in Plat. Parmen. IV : Οὐχ ἂν 0xuus- σὰιμεν τῶν ᾿Ορφέως ἀκούοντες ἐπῶν, ἐν οἷς φησιν ὃ θεολόγος" αὔτη δὲ Ζηνὸς καὶ ἐν ὄχμασι---- ----χαὶ ὕστερον ὅπως ἔμελλε. Scripsi quod sententia postulare videbatur.) XXXVI. Βάλλειν ἔρνεα πάντα, τάτε δρυὸς ἄχρα λέγονται. (Tzetzes ad Lycophr. v. 83 : Δρύχαρπε πᾶσαν ὀπώραν, ὥς πού φησιν ἐν ταῖς δωξεχαετη- οἷσιν Ὀρφεύς βάλλειν ἔρνεα χτλ. Versus hic le- gitur etiam in carmine Maximi apud Fabricium Bibl. Gr. tom. VII, ubi est 490.) Ἔσται δ᾽ apti; ἀνήρ, 1| xclpavoc ἠὲ τύραννος, 3| βασιλεύς, ὃς τῆμος ἐς οὐρανὸν ἵξεται αἰπύν. (Tzetzes δὰ Lycophr. vs. 523 : Δείκνυσι δὲ xai Ὀρφεὺς τὴν τούτων διαφοράν, οὑτωσὶ λέγων ἐν ταῖς δωδεχαετηρίσιν’ ἔσται δ᾽ αὔτις χτλ.) Δάκρυα μὲν σέθεν ἐστὶ πολυτλήτων γένος ἀνδρῶν. (Proclus in Tim. I p. 35 C : Φερόμενον δ᾽ oiv τὸν Φαέθοντα περὶ γῆν xol τρόπον τινὰ δαιμονιώδη͵ φλέγοντα ἐχείνους τοὺς τόπους, οἷς ἂν πλησιάση,, διὰ τοῦ πυρίου ῥεύματος... . ἐθρήνουν αἱ Ἢλια- δες. .. . καὶ οἱ θεολόγοι δὲ τὴν Ἡλιαχὴν πρόνοιεν xal εἷς τὰ θνητὰ διὰ τῶν δακρύων σημαίνουσι: δά- χρυα μὲν xtA.) | Addam alia quedam dicta Orphica : Proclus in Tim, V p. 393 : Τὴν ἕνωσιν xol συμπλοχὴν τῶν δυνάμεων... εἰώθασι γάμον ol θεολόγοι προσαγορεύειν. . . . καθά φησιν 6 θεολό- γος. Πρώτην γὰρ νύμφην ἀποχαλεῖ τὴν γῆν, χαὶ πρώτιστον γάμον τὴν ἕνωσιν αὐτῆς πρὸς τὸν οὐρα-᾿ γόν χτλ Theologum. arith. p. 37 : Τὴν ἐξάδα ὁλομέ- λειὰν προσηγόρευον oi Ilu&myopuxol xaraxoAou-. θοῦντες "Opoet. Proclus ad Hesiodi Dies p. 168 B : Ὁ μὴν ἐν αὐτῇ (τῇ ἀρχῇ) παρ᾽ Ὀρφεῖ προσαγορεύεται μονόχερως μόσχος. Ἁπλῶς μὲν γὰρ ὃ μὴν λέγεται βοῦς χτλ. Terra omnium mater, Ceres divitiae ministrans. — Paravit enim ministros et famulos et comites, paravit etiam ambrosiam et rubentis nectaris vim, paravit etiam splendida stridentium apum munera. XXXV. Atlas celum Tatum habet szeva necessitate coactus ad extremum terrarum finem. — Sie etiam Jovis patris regis in oculis liabitant dii immortales hominesque mortales, et quecunque nafa erant ac poslea nasci debebant. XXXVI. Sere pro omnibus surculís ea quai poma dicuntur. — Erit rursus vir vel dominus vel tyrannus, vel rex , qui tum in altum colum penetrabit. — Tue lacrimae sunt eerumnosorum hominum genus. ORPHICA. Pollux 11, 39 : To ἔγχοιλον αὐτοῦ [τοῦ χρανίου] κορυφή, ὃ χαὶ μεσόχρανον ἐν τοῖς Ὀρφιχοῖς ὄνο- μάζεται μέτροις. XXXVII. IIxv: dc, Μουσαῖε θεοφραδές, εἰ δέ σ᾽ ἀνώγει θυμός, ἐπωνυμίας μήνης χατὰ μοῖραν dxoUsat , δεῖά τοι ἐξερέω, σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν, Oir,» τάξιν ἔχοντα xupsi* μάλα γὰρ χρέος ἐστὶν 5 ἴδμεναι, ὡς αὕτη παρέχει κλέος ἄντυγι μηνός. (Tzetzes Chiliad. XII, 150 probaturus O:- | pheum fuisse astrologum librorum ejus initia citat. Ait autem : Καὶ τῶν μὲν ἐφημερίδων 'Oo- φέως ἀρχὴ τόδε" πάντ᾽ ἐδάης χτλ.) Δεῦρό vuv οὔατά μοι χαθαρὰς ἀχοᾶς τε πετάσσας, κέχλυθι τάξιν ἅπασαν, ὅσην τεχμήρατο δαίμων, ἔχ τε μιᾶς νψιτὸς ἠδ᾽ ἐξ ἑνὸς ἥματος αὕτως. (Tzetzes 1. c. : Τῶν δωδεκαετηρίδων δ᾽ ἡ χα- ταρχὴ τοιάδε" δεῦρό νυν χτλ.) XXXVIII. Εργα νοήσας γὰρ πατριχὸς νόος αὐτογένεθλος . πᾶσιν ἐνέσπειρεν δεσμὸν πυριδριθῇ ἔρωτος, ὄφρα τὰ πάντα μένῃ χρόνον εἰς ἀπέραντον ἐρῶντα, μηδὲ πέση τὰ πατρὸς νοερῷ ὑφασμένα φέγγει. (Proclus in Tim. Ill p. 155 E : Τοῦτον δὲ τὸν μέγιστον xal τελειότατον δεσμόν, ὃν περιθάλλει τῷ χόσμῳ. πανταχόθεν ὃ πατὴρ ὡς φιλίας ὄντα ποιητιχὸν χαὶ τῆς ἐναρμονίου χοινωνίας τῶν ἐν auto), δεσμὸν πυριδριθῇ ἔρωτος τὰ λόγια προσεί- Qnxev: ἔργα νοήσας χτλ. Vs. 4 πέσῃ et νοερῷ conjecit Hermannus pro membranarum scri- ptura πάση et νοερῶς.) & Ὥς ἐν ἔρωτι μένη χύσμου στοιχεῖα θέοντα. (Proclus in Tim. 1. c. : Διὰ γὰρ τοῦτον τὸν ἔρωτα πάντα ἥρμοσται ἀλλήλοις" ὡς ἐν ἔρωτι μένει χτλ. Dedi μένῃ cum Hermanno.) 183 XXXIX. Ἔστιν δὴ πάντων ἀρχὴ Ζεύς" Ζεὺς γὰρ ἔδωχε, ζῶά v ἐγέννησεν" xat Ζῆν᾽ αὐτὸν καλέουσι, καὶ Δία τ᾽ ἠδ᾽, ὅτι δὴ διὰ τοῦτον ἅπαντα τέτυ- [χται. εἷς δὲ πατὴρ οὗτος πάντων, θηρῶν τε βροτῶν τε. (Joannes Diaconus Allegor. ad Hesiodi Theog. p. 278 B.) . XL. "Epveot φοινίχων ζῷον δ᾽ ἴσα μαχραίωσιν. (Plutarchus Symposiac. lib. VIII c. 4, pag. 360 : Ὁ φοίνιξ μαχρόδιόν ἐστιν ἐν τοῖς μάλιστα τῶν φυτῶν, ὥς που xal τὰ Ὀρφιχὰ ταῦτα μεμαρτύ-- ρῆχε᾽ ζῶον δ᾽ ἶσον ἀχροχόμοισι φοινίκων ἔρνεσι. Videtur poeta hec de aurea generis humani state ac de longissima primorum hominum vita dixisse. [taque versum restitui, quemad- modum loci sensus postulare videbatur.) XLI. ' Πρῶτον μὲν πρώτῳ ἐνὶ ἤματι φαίνεται 'Apzc. Μήνη δ᾽ εἴς τ᾽ ἼἌλρην ἐπιτέλλεται, "Ioyso δ᾽ ἔρ-- ίγων, τήνδε γὰρ ἐξανύσασα φύσις δίχερων ἀναφαίνει. αὐτὰρ ἐπὴν τρίτον ἦμαρ ἀπόπροθεν ἠελίοιο πᾶσιν ἐπιχθονίοισι φυτοσπόρου αἰτίη ἀλκῆς, τετράδι δ᾽ αὐξομένη πολυφεγγέα λαμπάδα τείνει. (Jo. Tzetzes ad Hesiodi Op. et D. p. 170 B ait Ascreum poetam scripsisse δεινῶς xal συγχεχυμένως, ἔτι δὲ ψευδῶς, xal οὐχ ὥσπερ ὁ μέγας Ὀρφεὺς διδασχαλιχῶς τε χαὶ τεταγμένως πρὸς εὐχρίνειαν, καὶ τὸ πλέον τεχνικωτέρως χαὶ ἀληθῶς, ᾿Εκχεῖνος μὲν οὕτω φησί" πρῶτον μὲν---- λαμπάδα τείνει, καὶ καθεξῆς πέντε, ἕξ, μέχρι τῆς λ. χτλ. Idem p. 175 A : Ὀρφεὺς δὲ ἐχεῖνος 6 Θράκιος ἐν τῇ περὶ γεωργίας οὐ τὴν ἁπλῶς ἡμέραν τῆς σελήνης τὴν τοιάνδε λέγει λυσιτελεῖν, 3) xal XXXVII. Omnia didicisti, divine in dicendo Musee; sin autem animus , cognomina lunae decenter audire, [gestit facile tibi dicam , tu vero mente percipe, quem ordinem habeant; nam necesse est hunc scire, quia mensis orbi gloriam dat, — Agedum, aures mihi purgatas pandens, andi ordinem omnem quem perfecit deus €x una nocte atque ex uno die lioc modo. XXX VIII. Elenim mens paterna ex se ipsa nata res agitans omnibus indidit ardens amoris vinculum, ut omnia maneant in infinitum tempus amore juncta, neve cadant intelligibili patris luce effecta. — — [maneant. Ut mundi elementa ultro citroque commeantia amore juncta XXXIX. Est sane cunctarum rerum initium Jupiter; Jupiter enim genuitque animalia; ac Jovem eum vocant [dedit simulque Diespitrem , quia per eum universa sunt. Unus vero hic pater est omnium, bestiarum et bominnm. XL. Vivebant autem ut durabiles palmarum rami. XLI. Primum quidem primo die apparet Mars. Luna autem in Martem obversa oritur. Desiste de negotiis ; hanc enim perficiens nalura bicornem exhibet. Sed postquam tertius dies procul a sole [amolà luná] omnibos mortalibus vim genitalem dedit, quarto die aucta splendidam lampadem protendit. 84 ORPHICA. ἀνόνητον" ἀλλ᾽ ὅταν τοιῶσδε σχηματισθῇ xal συν- liter Proclus δὰ Hesiodi Op. et D. p. 44 B τρέχῃ ζῳδίοις τε καὶ ἀστράσιν. Et pag. 178 B: Ὁ μὲν ᾿ορφεὺς τοῦ ἀργυροῦ γένους βασιλεύειν φησὶ Εἰ δέ, ὥς φησιν Ὀρφεύς, τῇ ἄτη ἀνεῖται ἡ ἕπτα- Ϊ τὸν Κρόνον τοὺς χατὰ τὸν χαθαρὸν λόγον ζῶντας χαιδεχάτη, καὶ διὰ τοῦτο τῇ τε τομῇ τῆς ὕλης ᾿ ἀργυροῦς λέγων, ὥσπερ τοὺς χατὰ νοῦν μόνον χρυ- ἐστὶν οἰχεία, xoi τῇ τοῦ καρποῦ γυμνώσει τῶν coUc- ὃ δὲ Ἡσίοδος τὸ ἀργυροῦν γένος ποιεῖ δά- περικαρπίων. Idem p. 130 B: Ὀρφεὺς μαθημα- θυμον. Idem p. 39 A : Τὸν Κρόνον ἀεὶ μελαίνας τιχῶς πάντα παραχελεύεται δρᾶν᾽ οἷον σελήνης ἔχειν τὰς ἐπὶ γενείου τρίχας, φησὶν Osea τρεχούσης περὶ Παρθένον, πάντα φυτεύειν πλὴν Πλάτων δὲ (Phileb. p. 270 D) τοὺς ἐπὶ τῆς μόνων ἀμπέλων" μισεῖ γὰρ ἡ Παρθένος τὴν ἄμ πε-- Κρονίας περιόδου ἀποδάλλειν φησὶ τὸ γῆρας xal λον διὰ τὸν πατέρα Ἰχάριον. Διὸς *YOpoyóov περι- ἀεὶ γίγνεσθαι νεωτέρους. Idem de Hippa, Bacchi πολεύοντος, μὴ πλεύσῃς" χαλεπὴ γὰρ τότε λίαν nutrice , Comm. in Tim. ll p. 124 €, p. 292 ἐστὶν ἣ θάλασσα. Τοῦ αὐτοῦ Διὸς ἐν Ἰχθύσιν ὄντος, seq. ed. Schneider. liec habet : 'H μὲν γὰρ καλὸν γάμους ποιεῖν, xal τὰ λοιπὰ ὁμοίως.) ἽὝππα, τοῦ παντὸς οὖσα vui χαὶ οὕτω χεχλη- XLII. μένη παρὰ τῷ θεολόγῳ . .. ... λίκνον ἐπὶ τῆς χεφαλῆς θεμένη χαὶ δράκοντι a αὐτὸ περιστέ' 059 τὸ χραδιαῖον, ὑποδέχεται Atóvucov. ——— —6 δὲ ἀπὸ τοῦ μηροῦ τοῦ Διὸς πρόεισιν εἰς αὐτήν, καὶ Πρώτιστος μὲν ἄνασσεν ἐπι χθονίων Κρόνος ἀ ἀνδρῶν, ix δὲ Κρόνου γένετ᾽ αὖτις ἀναξ μέγας εὐρνόπα [Ζεύς, προελθὼν ἐπὶ τὸ νοητὸν αὐτὴν ἀνάγει χαὶ τὴν (Lactantius l, 13, 11 : Orpheus qui tempo- ἑαυτοῦ πηγήν" ἐπείγεται γὰρ πρὸς τὴν Ἴδην. ribus ejus recentior fuit aperte Saturnum in Διὸ xat συλλαμβάνεσθαι ἡ Ἵππα λέγεται τίχτοντι terra et apud homines regnasse commemorat : τῷ Διί, Cf. in Tim. III p. 200 et p. 172. Vide πρώτιστος μὲν x1.) etiam Orphei Hymnum XLIX. Adde Lobeckii XLIIIL Aglaoph. I p. 581.) ᾿Αλλὰ Κρόνον φάσχουσιν 6xo Ζηνὶ Κρονίωνι XLIV. ἀθάνατον αἰῶνα λαχεῖν χαθαροῖο γενείου Κύχλον τ᾽ ἀκαμάτου χαλλιῤῥόου ὠχεανοῖο, xal διερὰς χαίτας εὐώδεας, οὐδέ τι λυγροῦ ὃς γαῖαν δίνησι πέριξ ἔχει ἀμφιελίξας. γήραος ἠπεδανοῖο μιγήμεναι ἄνθεϊ λευχῷ, . [o ς ἀλλὰ περὶ χροτάφοισιν ἔχειν ἐριθηλέα λάχνην. (Eustath, ad Dionys. Perieg. vs. x : Καῦχ xai Ὀρφεὺς ἐν τῷ περὶ Διὸς xal “ρας φησὶ λέ- (Proclus Theol. Plat. lib. V, 10 : Τὸ ἀγήρων γων" χύχλον ἀχαμάτου xTÀ. ὡς τοῦ ὠχεανοῦ πε- ταύτῃ τῇ τάξει (τῇ Κρονίᾳ) προσήχει, ὡς οἵ τε ριειληφότος τὴν γῆν. Aliter Scholiastes ms. : βαρθαροί φασι καὶ 6 Ὀρφεύς. Καὶ γὰρ οὗτος ἀεὶ xal Ὀρφεὺς ἐν τῷ περὶ Διὸς xol Κόρης φησίν᾽ μελαίνας τὰς τοῦ Κρονίου προσώπου τρίχας μυ- χκύχλον τ᾽ ἀέναον χαλλιῤῥόου ὠκεανοῖο, γαῖαν δίνγσι στιχῶς λέγει xal μηδαμῶς γίγνεσθαι πολιάς... περίνιν ἔχει ἀμφιέλισσε. Secutus sum Eustathium 'O Ὀρφεὺς τὰ τούτοις ὅμοια περὶ τοῦ θεοῦ τούτου inserta τε particula.) διατάττεται" ὑπὸ Ζηνὶ Κρονίωνι ἀθάνατον αἰῶνα ΧΙΝ χαμεῖν. .. χαθαροῖο γενείου... διερὰς χαίτας - : ᾿ εὐώδεας, 0028 . . . ἠπεδανοῖο μιγήμεναι ἄνθεϊ Κύχλου τ᾽ αὖ λῆξαι καὶ ἀναπνεῦσαι χακότητος. λευχῷ.. ἀλλ᾽ ἐριθηλέα λάχνην. Ad locum (Proclus in Tim. V pag. 33o A et B, pag. restituendum vs. 1 addidi ἀλλὰ Κρόνον φάσχου- 802 ed. Schneider. : Μία σωτηρία τῆς duy; ctv et vs, 3 scripsi οὐδέ τι λυγροῦ. Caterum αὕτη, παρὰ τοῦ δημιουργοῦ προτείνεται τοῦ χύχλου ν5.2 λα εῖν debetur Hermauno apud Lobeckium τῆς γενέσεως ἀπαλλάττουσα xal τῆς πολλῆς. πλάνγς Aglaoph. p. 512, γήραος γ8. 4 Gesnero, περὶ xai τῆς ἀνηνύτου ζωῆς, fj πρὸς τὸ νοερὸν. εἶδος τῆς χροτάφοισιν ἔχειν vs, 5 itidem Hermanno, Simi- ψυχῆς ἀναδρομὴ xal $ φυγὴ πάντων τῶν ἐχ τῆς XLII. madidosque et odoratos capillos , neque albis moleste Primus quidem terrestribus hominibus imperabat Sa- | alque infirmze senectutis floribus esse conspersum, [turnus, | sed circa tempora habere pinguissimam caesariem. e Saturno autem natus est rursus rex magnus Jupiter late | XLIV. [sonans. | Orbemque infatigabilis et pulchre fluentis oceani, [ctitur. XLIII. qui terram vorticibus utrimque agitatam undique comple- Sed Saturnum dicunt sub Jove Saturnio XLV. perpetuum ters barbo nitorem nactum esse Discedere rursus ex orbe ef respirare a calamitate. ORPHICA. γενέσεως ἡμῖν προσπεφυχότων .. . . . . πᾶσαν δὲ τὴν ζωὴν εἰς τὴν εὐδαίμονα περιάγουσα ζωὴν ἀπὸ τῆς περὶ τὴν γένεσιν πλάνης, ἧς καὶ ol παρ᾽ Ὀρφεϊ τῷ Διονύσῳ xat τῇ Κόρη τελούμενοι τυ- fev εὔχονται, κύκλου τ᾽ ἂν λῆξαι χτλ. Αὖ pro àv substitui cum Galeo ad lamblich. de Myst. p. 309.) XLVI. Nov δ᾽ ἄγε μοι xoópn Πιμπληϊὰς ἔννεπε Μοῦσα. (Tzetzes ad Lycophr. vs, 275, ubi legitur Λειξηθρίην δ᾽ ὕπερθε Πιμπλείας σχοπήν, rcitat Orphei versum νῦν δ᾽ ἄγε xx). addens : ᾿Επείπερ Ὀρφεύς, ἀργὴ xal πατὴρ ὑπάρχων τῶν ποιητῶν, χατώχει περὶ τὸν “Ἑλιχῶνα xal τὸ Λειθήθριον, ἐμυθολογήθη, ὡς αἱ Μοῦσαι περὶ τοὺς ἐχεῖσε τό- ποὺς οἰχοῦσι, Idem ad vs. 410 Orphicum ver- sum repetens pro Πιμπληϊὰς habet Λειδηθριάς. At Chiliad. VII, 949 Λειδηθριίς, Rursus Iuris est in carmine Maximi vs. 141 apud Fabricium Bibl. Gr. Vol. VIII p. 423. Huc accedit quod Jo. Tzetzes Exeg. Hom. ms. fol. 9, a,ait : Τοῦτο δὲ ᾿Ορφεὺς σαφέστερον παραδεί- xvugt* Λειδίθριος γὰρ ὧν φησί" νῦν δ᾽ ἄγε μοι χούρη Λειξηθριὰς ἔννεπε Μοῦσα" et fol. 13, b : φησὶ γὰρ ἐχεῖνος [ὃ ᾿Ορφεὺς] Λειδήθριος ὦν, vuv δ᾽ ἄγε μοι χούρη Κωνσταντιὰς ἔννεπε Μοῦσα.) XLVII. Esc ἂν δή μιν ἴδηαι ὑπὸ δρυσὶν ὀψικόμοισιν ἔργοισιν μεθύοντα μελισσάων ἐριδόμῥων, αὐτίχα μιν δῆσον. (Porphyrius de antro Nymph. p. 118 ed. Barnes. : Οὕτω παρὰ τῷ Ὀρφεῖ ἡ Κόρη, ἥπερ ἐστὶ παντὸς τοῦ σπειρομένου ἔφορος, ἰστουργοῦσα παραδίδοται... Παρὰ τῷ Ὀρφεῖ 6 Κρόνος μέ- λιτι ὑπὸ Διὸς ἐνεδρεύεται. Πλησθεὶς γὰρ μέλιτος μεθύει xat σχοτοῦται, ὡς ἀπὸ οἴνου, xal ὑπνοῖ--- οὕπω γὰρ οἶνος ἦν. Φησὶ γὰρ παρ᾽ Ὀρφεῖ ἡ Νὺξ τῷ Διὶ ὑποτιθεμένη τὸν διὰ μέλιτος δόλον" εὖτ᾽ ἂν δή μιν x1. ὃ xai πάσχει ὃ Κρόνος, καὶ δεθεὶς ἐχ- τέμνεται ὡς Οὐρανός.) XLVIII. Oc καλέουσι γίγαντας ἐπώνυμον ἐν μαχάρεσσιν, 188 οὔνεχα Γῆς ἐγένοντο xat αἵματος Obpavíoto." (Etym. M. Γίγας παρὰ τὸ éx τῆς γῆς ἰέναι [leg. φῦναι] olov: ob; χαλέουσι χτλ. Οὕτως Ὀρφεὺς ἐν τῷ ὀγδόῳ τοῦ ἱεροῦ λόγου.) XLIX. Τὸν δὴ χαλέουσι Φάνητα, (ἀθάνατοι) ὅτι πρῶτος ἐν αἰθέρι φαντὸς ἔγεντο. (Etym. M. s. v. Φάνης" τὸν δὴ καλέουσι ᾧά- vita , ὅτι πρῶτος ἐν αἰθέρε φαντὸς ἐγένετο. Ὀρ- φεύς" οὕτως Ὧρος. Inserui cum Lobeckio Aglaoph. I p. 481 ἀθάνατοι mutavique ἐγένετο in ἔγεντο. Huic dicto subjungam alia quedam Orpheo tributa. Suidas v. 'Γριτοπάτορες. Δή-- pov. ἐν τῇ Ἀτθίδι φησὶν ἀνέμους εἶναι τοὺς τρι- τοπάτορας. Φιλόχορος δὲ τοὺς τριτοπάτρεις πάντων γεγονέναι πρώτους. Τὴν uiv. γὰρ γῆν xal τὸν ἥλιον, φησίν, ὃν χαὶ Ἀπόλλωνα χαλεῖ, γονεῖς αὐτῶν ἠπίσταντο οἱ τότε ἄνθρωποι" τοὺς δὲ ἐχ τούτων τρίτους πατέρας. Φανόδημος δὲ ἐν ἕκτῳ φησὶν ὅτι μόνοι οἱ ᾿Αθηναῖοι θύουσί τε χαὶ εὔχονται αὐτοῖς ὑπὲρ γενέσεως παίδων, ὅταν γαμεῖν μέλ- λωσιν. Ἐν δὲ ᾿Ορφέως φυσιχῷ ὀνομάζεσθαι τοὺς τριτοπάτορας ᾿Αμαλχείδην xoi ΠΕρωτοκχλέα xol ΠΙρωτοχρέοντα, θυρωροὺς καὶ φύλαχας ὄντας τῶν ἀνέμων. ὋὉ δὲ τὸ ἐξηγητικὸν ποιήσας Οὐρανοῦ καὶ Γῆς φησιν αὐτοὺς εἶναι παῖδας, ὀνόματα δὲ αὐτοῖς Κόττον, Βριάρεων, xal Γύγην. Cf, Etym. M. p. 768. Adde Lobeckii Aglaoph. I p. 760 seqq. — Suidas v. ἵππος Νισαῖος. Ἐν δὲ Δίχτυϊ Ὀρφεὺς λέγει“ ἡ Nisa. τόπος ἐστὶν ἐν ᾿Ερυθρῷ χείμενος. Schol, Pind. adPyth. III, 96 : Λέγεται δὲ ὃ Ἀσκληπιὸς χρυσῷ δελεασθεὶς ἀναστῆσαι Ἷπ- πόλυτον τεθνηχότα" οἱ δὲ Τυνδάρεων" ἕτεροι Κα- πανέα᾽" οἵ δὲ Γλαῦχον" οἵ δὲ "Opgixol Ὑμέναιον. Schol. Vict. ad Hom. lliad. XVIII, 570 ap, Heynium vol. VII p. 803 : Ἢ δὲ καλουμένη Σφαῖρα ποίημά ἐστιν εἰς τὸν Λίνον, ἀναφέρεται δὲ εἰς Ὀρφέα.) L. "Ecz' ἂν Ῥείη παῖδα τέχοι Κρόνῳ dv φιλότητι. (Proclus in Tim. II p. 121 A : Διὸ xal μένει μὲν (ἢ Θέμις) παρθένος πρὸ τῆς τοῦ δημιουργοῦ XLVI. Nunc vero age, puella Pimpleis, dic mihi Musa. XLVII. Quum eum videris sub arborihus alte comosis ebrium stridentium apum operibps, slatim eum alligato. XLVIII. Quos inter deos cognomento perhibent gigantes , quia Terra et sanguine Coelesti nati sunt. XLIX. Quem vocant Phanetem immortales, quia prímus in cethere apparuit. L. Donec Rhea filium peperisset Saturno ex €oncubitu.— 186 προόδου χατὰ τοὺς χρησμοὺς τῆς Νυχτός, ἔστ᾽ ἂν Ῥείη χτλ. συμπαράγει δὲ τῷ Διὶ τὴν τριάδα τῶν Ὡρῶν. Transposui verba cum Hermanno; le- gebatur enim τέκοι παῖδα.) Καὶ τότε δὴ ᾿Εχάτην An τέχεν εὐπατέρειαν. (Schol. Apoll. IIL, 467 : Περσηίδα τὴν "Exa- τὴν λέγει" τινὲς δὲ αὐτήν φασι Διὸς εἶναι παῖδα" ἐν δὲ τοῖς Ὀρφικοῖς Δήμητρος γενεαλογεῖται" xad τότε δὴ x1.) Ἃ ὀρὸς ΓἜρως καὶ Μῆτις ἀτάσθαλος.... οἷσιν ἐπεμδεθαὼς Δαίμων αἰὲν ἐπίσχει. (Proclus in Alcib. p. 233 ed. Creuz. ; p. 88 t. III ed. Cousin, : Ἔν τῷ Ad ὃ "Epuc ἐστί’ xol ᾿ γὰρ Μῆτίς ἐστι πρῶτος γενέτωρ xal "Ερως πολυ- τερπής, xal ὁ " Epis πρόεισιν ἐκ τοῦ Διὸς xal συν- ὑπέστη τῷ Aü πρώτως ἐν τοῖς νοητοῖς" ἐχεῖ γὰρ ὃ Ζεὺς ὃ πανόπτης ἐστὶ καὶ ἁδρὸς "ἔρως, ὡς Ὀρ- φεύς φησιν. Et rursus p. 66 ibid. t. IL p. 181 : Καί μοι 8oxei xai ὃ Πλάτων εὑρὼν παρ᾽ Ὀρφεῖ τὸν αὐτὸν τοῦτον θεὸν χαὶ "Epwera xol Δαίμονα μέγαν ἀποκαλούμενον, ἀγαπῆσαι xal αὐτὸς ἐπὶ τοῦ ΓΈρωτος τὸν τοιοῦτον ὕμνον" περὶ μὲν γὰρ τοῦ νοητοῦ νοῦ λέγων ὃ θεολόγος" &6p0c Ἔρως χτλ. Καὶ πάλιν * οἷσιν ἐπεμδεθαὼς χτλ. In fine versus codices prebent vel ἐπίσχνη vel ἐπ᾽ ἴχνη, et sic praeeunte Bentlejo in epistola ad Millium Creu- zerus legendum esse ait, At sensus requirit ἐπίσχει, quod reposui.) LI. Κριοῦ xal ταύρου τ᾽, ὄφιος, χαροποῦ τε λέοντος. (Proclus in Tim. IIf p. 130 B : Τοιαῦτα γὰρ περὶ αὐτοῦ xal ᾿Ορφεὺς ἐνδείχνυται περὶ τοῦ Φά-- νητὸς θεολογῶν. Πρῶτος γοῦν ὁ θεὸς παρ᾽ αὐτῷ ζῴων χεφαλὰς φέρει πολλὰς xal lac (leg. cum Schneid. χριίας), ταυρείους, ὀφίας (leg. ὀφείας) χαροποῦ τε λέοντος xal πρόεισιν ἀπὸ τοῦ πρωτο-- γενοῦς ὠοῦ, ἐν ᾧ σπερματιχῶς τὸ ζῷόν ἐστι. Et pag. 131 E : Ao καὶ δλικώτατον ζῷον 6 θεολό- γος ἀναπλάττει χριοῦ xal ταύρου xal λέοντος xal δράχοντος αὐτῷ περιθεὶς χεφαλάς. Ex his duobus locis viri docti composuerunt versum quem edidi. Conf. Lobeck. Aglaoph. p. 49o et Schneider. ad Proclum p. 307.) ORPHICA. Q3 uc xal γενέτωρ χρατερὸς θεὸς Ἦριχεπαῖος, (Proclus in Tim. pag. 131 F : Καὶ ἐν αὐ- τῷ πρώτῳ τὸ θῆλυ xxl τὸ ἄῤῥεν ὡς ζῴῳ πρώτῳ θῆλυς xat γενέτωρ χτλ. φησὶν ὃ θεολόγος.) Τῷ λαμπρῷ βλέπομεν, τοῖς δ᾽ ὄμμασιν οὐδὲν ὁρῶ- [ua. (Stobaeus Eclog. Phys. I cap. 415, 44, pag. 4o7 ed. Gaisford. : ἔνθ᾽ Ὀρφεύς" τῷ λαμπρῷ X1.) LII. Χρυσείαις πτερύγεσσι φορεύμενος ἔνθα xal fs. (Hermias in Plat. Phaedr. p. 137 ed. Ast: Πρώτῳ γὰρ τούτῳ fj θεολογία παρέχει τοὺς ἵππους. αὐτῷ δὲ τούτῳ πρώτῳ τῷ δεσπότῃ Φάνητι xii πτέρυγας δίδωσι" χρυσέαις πτερύγεσσι xx). Seri- bendum χρυσείαις cum Lobeckio Aglaopham. | P. 491.) Τέτρασιν ὀφθαλμοῖσιν δρώμενος ἔνθα xal ἔνθα. (Hermias in Plat. Phaedr. p. 135 ed, Ast, Τετρὰς δὲ ὁ Φάνης, ὡς Ὀρφεύς φησι’ τέτρασυν ὀφθαλμοῖσιν x*À, Idem p. 109 de Orpheo : Καὶ τρεῖς δὲ λέγονται Ὀρφεῖς παρὰ Θραξὶ γενέσθαι, Idem p. 105 : Οὐδένα γὰρ ἐνθουσιασμὸν ἄνευ τῆς ρωτιχῆῇς ἐπιπνοίας συμδαίνει γίνεσθαι. Ὁ ρᾶς πῶς 6 Ὀρφεὺς πάσας ἐπιτηδεύσας φαίνεται, ὡς àe- μένας καὶ ἐχομένας ἀλλήλων " τελεστιχώτατον μὲν γὰρ αὐτὸν xol μαντιχώτατον παρειλήφαμεν, xai ὑπὸ τοῦ Ἀπόλλωνος χινούμενον, ἔτι ποιητιχώτατον, ὅν γε δι᾽ αὐτὸ τοῦτο καὶ Καλλιόπης υἱὸν qoin φασίν. ᾿Ερωτιχώτατός τέ ἐστιν, ὡς αὐτὸς λέγων φαίνεται πρὸς τὸν Μουσαῖον καὶ προτείνων αὐτῷ τὰ θεῖα ἀγαθά, καὶ τελειῶν αὐτόν. Idem pag. 107: ob πρῶτος δὲ 6 Πλάτων ἡνίοχον καὶ ἵππους ταρέ' ÀAa6ev, ἀλλὰ πρὸ αὐτοῦ oi ἔνθεοι τῶν ποιητῶν, Ὅμηρος, Ὀρφεὺς, Παρμενίδης.) LIII. Μαντοσύνην δέ οἱ δῶχεν ἔχειν ἀψευδέα πάντη (Hermias in Plat. Phaedr. p. 140 ed. Às.: 6 γάρ τοι Ὀρφεὺς περὶ τῆς Νυχτὸς λέγων, θεῶν γὰρ ἔχει, φησί: xal μαντοσύνην δέ οἱ χτλ. Καὶ αὕτη λέγεται μαντεύειν τοῖς θεοῖς.) Δεῖξαί τ᾽ ἐξ ἀφανῶν φανερούς, οἵ τ᾽ εἰσὶ γενέθλην ——3 ——————————————————————— —À ÉL Ac tum demum Ceres Hecaten boni patris progeniem enixa 1 Luce videmus, oculis nihil cernimus. [est. — Pulcher amor et Metis improbus..... que ingressus magnus Deus semper reprimit. LI. Arietis et tauri, serpentis ceesiique leonis. — Femina et genitor fortis deus Ericepseus, — LII. Aureis alis huc et illuc volitans. — Quatuor oculis huc atque illuc spectans, LIII. Divinationem plane veracem possidendam ei dedit. — Ac demonstrare quo genere nati sint qui ex occullis mr [festi evaserunl. — (Hermias in Plat. Phzdr. p. 141: "Il πα- ρηχολουθηκὼς ὃ Πλάτων τοῖς ὑπὸ τῶν θεολόγων εἰρημένοις κατ᾽ ἐχείνους xal αὐτὸς διατίθησι τὸν λόγον; μετὰ γὰρ τὴν τῶν νυχτῶν τάξιν τρεῖς εἶσι τάξεις τῶν θεῶν, Οὐρανοῦ, Κυχλώπων, ᾿ἱΕχατογχ εἰ- ρων, ὧν αὐτὸς ἀποφάσχει τὰ οἰχεῖα τούτων ὀνόμα- τα. Ἐπειδὴ γὰρ τῶν ἔνδον ἐν ταὐτῷ μεινάντων τῷ Φάνητι πρώτως φανερῶς 6 Οὐρανὸς ἐξ αὐτοῦ γέγονεν----ἔξω γὰρ προῆλθον πρῶτοι ἀπ᾽ αὐτοῦ Οὐ- ρανὸς xal I5: δεῖξαί τ᾽ ἐξ ἀφανῶν χτλ.) ἸΠρωτόγονόν γε μὲν οὔτις ἐσέδραχεν ὀφθαλμοῖσιν, εἰ μὴ Νὺξ ἱερὴ μούνη ol δ᾽ ἄλλοι ἅπαντες θαύμαζον καθορῶντες ἐν αἰθέρι φέγγος ἄελπτον" τοῖον ἀπέστραπτε χροὸς ἀθανάέξοιο Φάνητος. (Hermias 1]. c. : Καὶ πρῶτος καταλάμπεται ὃ οὐρανὸς ὑπὸ τοῦ θείου φωτὸς τοῦ Φάνητος" τὴν γὰρ Νύχτα ἡνῶσθαι αὐτῷ φησι" πρωτόγονόν γε μὲγ χτλ. Idem pag. 144 : 'Γριῶν γὰρ παραδιδομένων Νυχτῶν παρ’ Ὀρφεῖ, τῆς μὲν ἐν αὐτῷ μενούσης τῆς πρώτης, τῆς δὲ τρίτης ἔξω προελθούσης, τῆς δὲ μέσης τούτων, τὴν μὲν πρώτην μαντεύειν φη- σίν, ὅ ἐστι τῆς ἐπιστήμης, τὴν δὲ μέσην αἰδοίαν χαλεῖ, ὅ ἔστι τῆς σωφροσύνης, τὴν δὲ τρίτην ἀποτίχτειν φησὶ τὴν δικαιοσύνην. Ceterum Bent- lejus Epist. ad Jo. Millium p. 455 vs. 6 non ἀπέστραπτε, sed ἀπέστιλδε habet, quod scri- ptum est etiam apud Proclum Comment. in Tim. pag. 132 C.) LIV. Καίπερ ἐόντι νέῳ xat νηπίῳ εἰλαπιναστῇ. (Proclus in Tim. V p. 334 D : Ὁ γὰρ Ζεὺς βασιλέα τίθησιν αὐτὸν ἁπάντων τῶν ἐγχοσμίων θεῶν xol πρωτίστας αὐτῷ νέμει τιμὰς καίπερ ἐόντι νέῳ x1À. Idem in Parm. I p. οἱ ed. Cousin. : Kal γὰρ αὐτὸν τὸν Δία xal τὸν Διόνυσον παῖδας xal νέους fj θεολογία χαλεῖ καίπερ ὄντε νέω, φη- σὶν ᾿Ορφεύς.) Κλῦτε θεοί, τὸν δ᾽ ὕμμιν ἐγὼ βασιλῆα τίθημι. (Proclus in Crat. p. 59 : Καὶ ὁ Διόνυσος τε- Λευταῖος θεῶν βασιλεὺς παρὰ τοῦ Διός" ὃ γὰρ πατὴρ ἱδρύει τε αὐτὸν ἐν τῷ βασιλείῳ θρόνῳ χαὶ ἐγχειρίζει τὸ σχῆπτρον xal βασιλέα ποιεῖ τῶν ἐγχοσμίων ἁπάντων θεῶν" χλῦτε θεοί, τὸν δ᾽ ὕμ- pv χτλ. λέγει πρὸς τοὺς νέους θεοὺς ὁ Ζεύς. Idem in Parmen. VII p. 330 : Χρόνος δὲ ὅπὸ Ὀρφέως ORPHICA. — 181 ὀνομάζεται χατὰ δή τινα θαυμαστὴν ἀναλογίαν. Γενέσεις γὰρ δ θεολόγος τῶν ἀγεννήτων μυστιχὰς παραδούς, xal τὸ αἴτιον τῆς ἐχφάνσεως τῶν θείων “ρόνων συμθολιχῶς ὠνόμασεν' ὅπου γὰρ γένεσις, ἐκεῖ καὶ χρόνος.) Ποιμαίνων πραπίδεσσιν ἀνόμματον ὠχὺν ἔρωτα. (Proclus in Alcibiad, I: Ὃ θεολόγος ὃ παρ᾽ “Ἕλλησιν ἀνόμματον ἀποκαλεῖ τὸν ἔρωτα ἐχεῖνον" ποιμαίνων χτλ. Idem ibid. : Καί μοι δοκεῖ, χκαθά- περ Ὀρφεὺς ἐφίστησι τῷ βασιλεῖ Διονύσῳ τὴν μονάδα τὴν ᾿Απολλωνιαχὴν ἀποτρέπουσαν αὐτὸν τῆς εἰς τὸ Τιτανικὸν πλῆθος προόδου xal ἐξανα- στάσεως τοῦ βασιλείου θρόνου, χαὶ φρουροῦσαν αὐτὸν ἄχραντον ἐν τῇ ἑνώσει, τοιαῦτα δὴ xal ó Σωχράτους δαίμων περιάγειν μὲν αὐτὸν εἰς τὴν νοερὰν περιωπήν, ἐπέχειν δὲ τῶν πρὸς τοὺς πολ- λοὺς συνουσιῶν. Idem ibid. : Πάρεδρος 6 νόμος τοῦ Διός, ὥς φησιν ὁ Ὀρφεύς.) LV. ὝΛης οὐρανίης xal ἀστερίης xai ἀδύσσου. (Olympiodorus Comm. in Alcibiad. I : Ἀλλὰ μὴν καὶ ὑλῶοι λέγονται οἱ τήνδε τὴν ὕλην ἐξάπτον- τες τῆς τῶν οὐρανίων, χαὶ διὰ τοῦτο φρουροῦντες αὐτήν, xal μὴ συγχωροῦντες ῥευστὴν οὖσαν, πάντη φθείρεσθαι. Φησὶ γὰρ καὶ 6 Ὀρφεύς" ὕλης οὐρω- vine xtÀ.) Οἱ δ᾽ αὐτοὶ πατέρες τε xal υἱέες ἐν μεγάροισιν 2 ἠδ᾽ ἄλοχοι σεμναὶ χεδναί τε θύγατρες, (Olympiodorus ad Platonis Phzed. p. 70 C: Καὶ ὅτι τὸ ζωὸν xal τὸ τεθνεὼς ἐξ ἀλλήλων, χατασχευάζει ix τῆς μαρτυρίας τῶν παλαιῶν ποιητῶν τῶν ἀπὸ Ὀρφέως, φημί, λέγοντος οἱ δ᾽ αὐτοὶ πατέρες χτλ. πανταχοῦ γὰρ ὃ Πλάτων πα- ρωδεῖ τὰ τοῦ Ὀρφέως. Idem ibid. : Καὶ ἔστι τὸ μυθικὸν ἐπιχείρημα τοιοῦτον παρὰ τῷ Ὀρφεῖ. Τέσσαρες βασιλεῖαι παραδίδονται" πρώτη μὲν f τοῦ Οὐρανοῦ, ἣν ὃ Κρόνος διεδέξατο, ἐκτεμὼν τὰ αἰδοῖα τοῦ πατρός. Μετὰ δὲ τὸν Κρόνον ὃ Ζεὺς ἐβασίλευσεν καταταρταρώσας τὸν πατέρα. Εἶτα τὸν Δία διεδέξατο ὃ Διόνυσος, ὅν φασι χατ᾽ ἐπι- βουλὴν τῆς Ἥρας τοὺς περὶ αὐτὸν Τιτᾶνας σπα-- ράττειν, xal τῶν σαρχῶν αὐτοῦ ἀπογεύεσθαι. Καὶ τούτους ὀργισθεὶς ὃ Ζεὺς ἐκεραύνωσε, καὶ ἐχ τῆς αἰθάλης τῶν ἀτμῶν τῶν ἀναδοθέντων ἐξ αὐτῶν Primogenitum quidem nemo intuitus est oculis, Audite dii, hunc ego vobis regem impono. — nisi sola nox sacra; eseteri omnes Fallens sagaci mente cax:cum celeremque amorem. admirabantur conspicientes in sethere insperatum lumen; LV. &deo coruscabat corpus Phanetis immortalis. Materi: coelestis et siderese et infinito. — LIV. Iidem patres et filii in sedibus Quamvis pusioni e£ parvulo convivae. — et uxores venerande probeeque (lie. — 188 ORPHICA. ὕλης γενομένης γενέσθαι τοὺς ἀνθρώπους. Idem p. 69 C : Διόπερ καὶ παρῳδεῖ ἔπος ᾿Ορφιχὸν τὸ λέγον, ὅτι ὅστις δ᾽ ἡμῶν ἀτέλεστος, ὥσπερ ἐν βορ- Góp κείσεται ἐν δου.) Ἄνθρωποι δὲ τεληέσσας ἑχατόμθας ὅ πέμψουσιν πάσῃσιν ἐν ὥραις ἀμφιετέσσιν ὄργιά τ᾽ ἐκτελέσουσι, λύσιν προγόνων ἀθεμίστων μαιόμενοι, Σὺ δὲ τοῖσιν ἔχων χράτος, οὖς x' ἐθέ- ίλησθα λύσεις ἔκ τε πόνων χαλεπῶν καὶ ἀπείρονος οἴστρου. (Olympiodorus Comm. in Phed. : Ὁ Διό. νυσος λύσεώς ἐστιν αἴτιος. Διὸ xal λυσεὺς (leg. λύσιος) ὃ θεός. Καὶ Ὀρφεύς φησιν’ Ἄνθρωποι δὲ χτλ, Vs.G pro ὄργια ἐκτελέσουσιν scripsi ὄργιά τ᾽ ἐχτελέσουσιν. Idem ibid. : ὅτι παλαιὸς 6 λόγος, Ὀρφιχός τε γὰρ καὶ Πυθαγόρειος, ὃ πάλιν ἄγων τὰς ψυχὰς εἷς τὸ σῶμα, καὶ πάλιν ἀπὸ τοῦ σώμα- τος ἀνάγων, xal τοῦτο χύχλῳ πολλάχις. [dem ibid.: ὅτι οἱ παραδιδόμενοι τέσσαρες ποταμοὶ χατὰ τὴν ᾿Ορφέως παράδοσιν τοῖς ὑπογείοις ἀναλογοῦσι δ' στοιχείοις τε χαὶ χέντροις χατὰ δύο ἀντιθέσεις. Ὁ μὲν γὰρ Πυριφλεγέθων τῷ πυρὶ καὶ τῇ dvaco- Aij, ὁ δὲ Κωχυτὸς τῇ γῇ xal τῇ δύσει, 6 δὲ Ἀχέ- ρων ἀέρι τε καὶ μεσημθρία. Τούτους μὲν Ὀρφεὺς οὕτω διέταξεν, αὐτὸς δὲ τὸν Ὠχεανὸν τῷ ὕδατι xal τῇ ἄρκτῳ προσοιχειοῖ. Idem Comm. in Phi- leb. : Εἴτε (Μνήμη) ἢ θεὸς αὐτή, ἀφ᾽ ἧς πᾶσα ἡ ἰδιότης ἐπιγίνεται, εἴτε ἣ παρὰ τῷ Ὀρφεῖ Μνημώ, εἴτε καὶ ἄλλη τις οὖσα τυγχάνει. Idem ibid. : Καὶ μὴν ἐν τοῖς ᾿Ορφιχοῖς ἐν τῷ μυθευομένῳ ὠῷ τὰς τρεῖς ἐχφανῆναι μονάδας φησίν.) Χειρῶν ὀλλυμένων ἔῤῥει πολύεργος ᾿Αθήνη. (Etym. Orionis : Χεῖρες ἀπὸ τῆς χρήσεως, ὡσανεὶ χρήσιες οὖσαι, 3) χρεῖαι" οὐδεμία γὰρ τέχνη προκόπτει δίχα χειρῶν, ᾿Ορφεύς" χειρῶν ὀλλυμένων ἔῤῥεν χτλ. Legendum ἔῤῥει.) LVI. Τὸ πρὶν ἐὸν μέγα δένδρον ἐπὶ χθονὶ xal φερέχαρπον. (Etym. Gud. p. 395 : Μίνθη, ἥν τινες ἡδύο- μον χαλοῦσι" ἔτι (leg. ἔστι) δὲ χκαλάμινθος ἄγριον ἡδύοσμον, ὅπερ λυπουμένη ἢ Δημήτηρ ἰδοῦσα ἐμίσησε καὶ ἄκαρπον ἐποίησεν, ᾿Ορφεύς " τὸ πρὶν ἐὸν μέγα κτλ. Pro φέρε καρπὸν lege φερέχαρπον.) Σηκχάζειν πυρούς τε xal ἀστάχυας κατ᾽ dioe ἀνδρῶν λιχμώντων, ὅτε τε ξανθὴ Δηυτηρ χρίνη, ἐπειγομένων ἀνέμων, χαρπόντε xai dva. (Jo. Tzetzes Exeg. Hom. pag. a6 : Εὑρίσχω γὰρ αὐτὸν [τὸν "Ouvpov] ἃ μέν τινα τῶν ᾿Ορφέως ἐπῶν xa0' ὁλοχληρίαν πρὸς τὴν αὐτοῦ μετοχ ετεύ- σαντα ποίησιν, ἕτερα δὲ πάλιν καθ᾽ ἡμίσειαν παρα- σπάσαντα. ἔατι δ᾽ ἃ xal μεταφράσαντα ἢ xai ἀλλη- , [ ] 2 αὶ Wn). va) ex; μεταστρέψαντα [ποίησιν] ὡς τὸ Erxaiiv πυρσούς τε χτλ. Edidi πυρούς τε et versu 3 ξαν- 03 Δημήτηρ, üt legitur apud Homerum lliad. lib. V vs. 500, quum codicis scriptura £1/^i, μήτηρ corrupta sit.) 6 "Excov ἔτος τὸ μὲν οὔτις ἐπεφράσατ᾽, οὐδ᾽ ἐνόγσεν. (Jo. Tzetzes l, c. : Καὶ τὸ, ἕχτον ἔτος" τὸ uiv οὔτις ἐπέφρασεν xtÀ. Scripsi ἐπεφράσατ᾽, quod similiter cum ἐνόησεν copulatur apud Hom. Odyss. lib. VII, vs. 94.) "Extr, ἐν ἠριγενεῖ, ῥοδοδαχτύλῳ,, ἀργυροπέζη. (Idem 1. c. : Πρὸς δὲ xai «9, ἔχτη dvrpryev εἰροδοδαχτύλῳ ἀργυροπέζη. Emendavi versum quemadmodum sententia postulat, secutus Hermannum p. 950. Non dubium quin in prz- cedenti qui periit versiculo ἠοῖ exaratum fuerit.) “Ιστὸν ἐποιχομένην, ἀτελῇ πόνον, ἀνθεμόεντα. (Idem 1. c. : Καὶ τὸ, ἱστὸν ἐποιχομένην xx. Legebatur ἀνθεμόεσσαν quod in ἀνθεμόεντα con- verti.) Σμήνεα δ᾽ εἰργάζοντο μελισσάων ἀδινάων. (Tzetzes l. c. p. 26 : Καὶ τὸ, σμήνεα δ᾽ ἐργά- (eo. χτὰ. Sententia requirit εἰργάζοντο quod edi.) Ζεὺς Κρονίδης, βασιλεὺς ὑψίζυγος, αἰθέρι ναίων. (Idem 1. c. *Ojotox; δὲ καὶ τὸ, Ζεὺς Κρονίδης xt. Conf. Hom. Iliad. lib. IV vs. 166.) Homines autem solennia sacrificia facient omnibus anni temporibus orgiaque celebrabunt nefariorum majorum expiationem quaerentes. Tu vero his rebus pollens, quoscunque voles, gravibus aerumnis et immensa cupiditate liberabis. — Manibus pereuntibus operosa perit Minerva. LVI. Arborem olim magnam in terris et frugiferam. — Stabulo includere triticum et spicas in areis viris venlilantibus, quum flava Ceres secernit, urgentibus ventis, fructum et paleas. — Sexlum annum; id quod nemo neque animadverlit, neque [intellexit. — Sexta aurora mane orla, roseis digitis fulgente, candidis [pedibus conspicua. — Telas percurrentem, opus imperfectum floribus variatum.— Examina vero apum confertarüum operabantur. — — [tans. Jupiter Saturnius, rex in excelso sedens, in cethere habi- ORPHICA. ro Οὐδ᾽ ἂν Ἰφίχλοιο θοώτερος αἶψα γένηται, ὅστε χαὶ ἀνθερίκεσσιν ἐπέτρεχεν, οὐδέ τι χαρπὸν c(vev', ἀήσυρα γυῖα φέρων ἐπὶ λήϊον αὖον. (Idem l. c. p. 26 : Καὶ κατὰ μετάφρασιν, ὡς τὸ, οὐδ᾽ ἣν Ἰφίχλοιο θοώτερος αὐδάζοιο (Maximus apud Fabricium Bibl. Grec. Vol. VIII p. 418 vs. 422 αὐγαζοιο) χτλ. Vs. 12 sic exhibetur : Σίνετ᾽, ἀήσυρα ἐλαφρὰ γυῖα φέρων ἐπὶ λήϊον αὖον. Sed ἐλαφρὰ interpretamentum est quod Maxi- mus omittit. Quum neque αὐδάζοιο neque αὖ- γάζοιο ferri queat, vs. 10 probabiliter emen- dasse videor scribendo αἶψα γένηται. Conf. Hom. Iliad. lib. XX vs. 236-238 et Ovid. Metamorph. lib. X vs. 654-655.) LVil. Ὧδε γὰρ ἂν μίμνοι καθαρός τε (καὶ) ἔμπλεος οἶνος, ἥδυμος εὐώδης τε" xaXov δ᾽ ἔτος ἐστὶ φυτείη. (Tzetzes Exeg. p. 127 : Ὁ παλαιὸς γὰρ Ὀρφεὺς d:p' οὗπερ ὃ ἐμὸς χρυσοῦς Ὅμηρος ὡς ἀνθεμουργὸς μέλισσα (sic leg. pro μέλισσαν) πολλὰ ἄνθη ἐπῶν ἀπεδρέψατο, ἐν ταῖς ἑαυτοῦ δωδεχαετηρίσιν, οὐ νήξδυμον φησὶν ἀλλὰ ἥδυμον, λέγων οὗτωσί- ὧδε Ὑὰρ àv μίμνοι xz). Inserui xai cum Lobeckio À glaoph. t. I p. 424.) Οὐδ᾽ ὥς us γλυχὺς ὕπνος ἐᾷ βλεφάροισιν ἰαύειν, ἱστάμενός θ᾽ ἁπαλοῖς ἐν ὀνείρασι νυχτὸς ἀν’ ὄρφνην. (Tzetzes]l. c. : Καὶ ἀλλαχοῦ πάλιν φησίν" ὕπνον ὃς οὐχ ἐᾷ με λιγὺν ἐπὶ βλεφάροισιν ἰαύειν, ἱστάμε- νος ἁπαλοῖς ἐν ὀνείρασιν ἂν πᾶσαν ὄρφνην. Τὸ δὲ λιγὺς ταυτόν ἐστι τῷ ὥδυμος. Versus quorum sententia dubia esse non potest, nullo negotio restitui, Ip iis que Tzetzes subjungit verbis pro τὸ δὲ λιγὺς apparet τὸ δὲ γλυχὺς reponi opor- tere.) 5 Ei μὲν γὰρ στείχῃησιν ἐπ᾽ ἀρνειοῖο θοοῖο. 189 velocem poeta appellat arietis signum [τὸν χριὸν Arato vs. 38], quod signum Sol dicitur inire.) Οὔτοι ἀριστερός εἶμι θεοπροπίας ἀναφαίνειν, ἄλλά μοι ἐν στήθεσσιν ἀληθεύουσι μέριμναι. (Schol. Eurip. Alcest. vs. 985 : Καὶ ποιητὴς xal μάντις ἦν ὁ Ὀρφεύς. Φιλόχορος ἐν πρώτῳ περὶ μαντικῆς ἐχτίθησιν αὐτοῦ ποιήματα ἔχοντα οὕτως" οὗτοι ἀριστερός εἶμι xv). Nuper Cobetus edidit θεοπροπίας ἀποειπεῖν, cujus loco scripsi ἀναφαί- νεῖν. conjectum jam pridem Lobeckio Aglaoph. I p. 337. Pro ἀληθεύουσι μέλαινα, quz codicum lectio est, recepi probabilem Cobeti conjectu- ram ἀληθεύουσι μέριμναι.) Ei δὲ γεωπονίης σε φιλομόρότου ἵμερος αἱρεῖ, καί τ᾽ ἐπὶ χρυσείης γενεΐς ἐντύνεαι ἔργα, 10 γαῖαν ἐπὶ ζείδωρον ἄγων εὐχαμ πὲς ἄροτρον, ἢ γυροῖς ἔνι χλῆμα Μεθυμναίου λελίησαι . χατθέμεναι xal λαρὸν ὀπώρης εἶδαρ ἑλέσθαι ἱμείρῃ, σχαπάνη τε λαχῆναι ἁμόροτον αἶαν" αὐτίχα δή τοι πᾶσαν ἐτητυμίην καταλέξω, 16 ὅππως ἂν πανδῖα σελγναίη πεπίθοιτο ὄμπνιά σοι Δήμητρος ἀερσινόοιό τε Βάχχου δῶρ᾽ ἀναπευπέμεναι xal ἐπητανὸν ὄλθον ὁπάζειν. (Tzetzes Proem. p. 17 : Ἡσιόδου "Eoya xal Ἡμέραι τὸ Bi6Mov ἐπιγέγραπται πρὸς ἀντιδιαστο- λὴν τῶν τοῦ μεγάλου ᾿Ορφέως ἔργων xal ἡμερῶν ὧν [ἔργων Ὀρφέως ἤτοι τοῦ περὶ Γεωργίας] οὕτως ἐστὶν $j ἀρχή" εἰ δὲ γεωπονίης χτλ. Idem locus exstatin Maximi carmine apud Fabricium Bibl, Grec. vol. VIII p. 440, vs. 456-465. Vs. 17 posui ἐπητανὸν, ut est ap. Maximum, repudia- ta Tzetzis lectione ἐπηετανὸν quam sequitur Lobeckius Aglaoph. lp. 414. Reliquamscripta- rz diversitatem praetereo.) Ἀστραίη χούρη δὲ πέλει πρὸς ἅπαντα φερίστη σπέρματα, καὶ δὲ φυτοῖσιν ἐναίσιμος, ἔν τε βό-- | 0potet (Tzetzes l. c. p. 33: Kat 6 Ὀρφεύς" Ἦ μὲν γὰρ | 20 βάλλειν ἔρνεα πάντα, τά τε δρυὸς dxpa λέγονται, κτλ. Scribendum εἰ μὲν γὰρ. Caeterum. agnum οἴνας δ᾽ ἐξαλέασθαι, ἐπεὶ στυγέει περίαλλα Ne sic quidem, si statim Iphiclo velocior factus fuerit , qui eliam aristas percurrebat, neque fruges ledebat, levia membra ferens super siccas segetes. LViI. Sic enim maneat vinum purum et plenum, [est. — dulce odoratamque : opportunus vero plantationi annus Ne sic quidem me dulcis somnus sinit palpebris dormire, stans mollibus in somniis per noctis tenebras.— Si enim accedat ad agnum velocem. — Non parum idoneus sum ad fundenda oracula, sed mens mihi in pectore verax est. — Si veroagriculturze hominibus opportunis desiderio teneris, el aurem setatis aggredi vis opera, terram frugiferam proscindens curvo aratro , aut in scrobibus Bacchi palmitem optas condere dulcemque auctumni (ructum comedere cupis, et ligone terram immortalem exercere : statim tibi omnem veritatem dicam, ut divina luna obsequatur almaque libi Cereris et superbi Bacchi dona mittat ac largas opes suppeditet. — Astrea virgo aptissima est ad omnia semina, et plantis opportuna atque ad scrobes pro omni surculo pomis quae dicuntur conserendas, vites vero (decet) vitare, quoniam insigni odio persequitur 190 ORPHICA. "Ixaplou χούρη ληνοὺς xal ἀδευκέας owac, exstiterit. Cujus originem atque naturam quia μνωομένη ὅσα λυγρὰ Διωνύσοιο ἕχητι concipere animo non poterat, ex aere im- 'Axtaiot μήσαντο, μέθη δεδμημένοι αἰνῇ menso natum esse dixit : πρωτόγονος χτλ. Aliud 25 '"Ixáptov, xal μιν στυφελαῖς χορύνησι δάϊξαν, enim amplius quod diceret non habebat. σφαλλόμενοι δώροισι χοροιμανέος Βάχχοιο. Hunc ait esse omnium deorum parentem, quorum causa celum condiderit liberisque prospexerit, ut haberent habitaculum sedem- que communem : ἔχτισεν xx, v) ( Tzetzes Chil. IV, 128 : Μέμνηται ταύτης xat ᾿Ορφεὺς ἐν Γεωργίᾳ γράφων "Aatpa(n xoópn δὲ xv). lidem versus reperiuntur in Maximi carmine l. c. vs. 488-496. Caeterum vs. 20 legitur etiam fragm. XXXVI.) LVIII. ( Proclus in Theol. p. 353 : Τοῦ Θεολόγου μετὰ τῶν πολλῶν τῆς Σελήνης ὀνομάτων xal τὴν Βένδιν εἰς τὴν θεὸν ἀναπέμποντος. Hesychius : Βένδις, ἡ Ἄρτεμις 8oaxtox Y Πλουτώνη τε ( xal) Εὐφροσύνη Βένδις τε κραταιή. Πρωτόγονος Φαέθων, περιμήχεος αἰθέρος υἱός, ἔχτισεν ἀθανάτοις δόμον ἄφθιτον........ ( Lactantius Institt. I, 5 : « Orpheus qui est vetustissimus poetarum et zqualis ipsorum "Acti (τε) γάμων xat ἄπειρος ἐοῦσα deorum, ( siquidem traditur inter Argonautas παιδογόνου Joy n πάσης ἀνὰ πείρατα λύει. cum Tyndaridis et Hercule navigasse, ) Deum verum et magnum πρωτόγονον primogenitum ( Proclus in Crat. p. 112 : Φησὶν Ὀρφεύς" appellat, quod ante ipsum nihil sit genitum, Ἀτελὴς γάμων χτλ. Inserüi τε cum Lobeckio sed ab ipso sint omnia generata. Eundem Aglaoph. p. 545, qui recte monet accipi hzc etiam Φάνητα nominat, quod, quum adhuc verba de Diana quz perpetua virginitate gau- nihil esset, primus ex infinito apparuerit et det partusque tuetur.) Icarii filia torcularia et vina amara, LVIII. memor quot mala propter Bacchum Primogenitus Phaethon, altissimi wmtheris filius, Actsi moliti sint, horribili vinolentia subigere ausi domum perennem immortalibus condidit. — Icarium , quem duris clavis obtruncarunt, Plutone et Euphrosyne et valida Bendis (s. Diana). — titabantes donis insane tripudiantis Bacchi. Immunisque matrimonii et expers omnis puerperii fines solvit. ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ͂ AIIOZIIAZMATION TOY ΠΕΡῚ THZ EK AOTION ΦΙΔΟΣΟΦΙΑΣ AEYTEPOY. ᾿Αθανάτων ἄῤῥητε πατήρ, αἰώνιε, μύστα, χύσμων ἀμφιδρόμων ἐποχούμενε δέσποτα νώτοις αἰθερίοις, ἀλκῇς ἵνα σοι μένος ἐστήριχται πάντ᾽ ἐπιδερχομένῳ xal ἀχούοντ᾽ οὔασι χαλοῖς " 6 χλῦθι τεῶν παίδων, obc ἤροσας αὐτὸς ἐν ὥραις. Σὴ γὰρ ὅπὲρ χόσμον τε καὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα χρυσὴ ὑπέρχειται πολλὴ ἀϊώνιος ἀλχή, ἧς ὑπερηώρησαι ὄδρίνων φωτὶ σεαυτόν, ἀενάοις ὀχετοῖσι τιθηνῶν νοῦν ἀτάλαντον, 10 ὅς ῥα χυεῖ τόδε πᾶν τεχνούμενος ἄφθιτον ὕλην, ἧς γένεσις δεδόκηται, ὅτε σφε τύποισιν ἔδησας. "Ἔνθεν ἐπεισρείουσι γοναὶ ἁγίων μὲν ἀνάχτων Πορφυρίου ἀποσπασμάτιον χτλ. ] Oraculum de summo Deo ac de triplici prole divina, insigne Porphyrii librorum περὶ τῆς ἐκ λογίων φιλοσοφίας frapnentum , primus in ]ucem protulit Augusti- nus Steuchus, Eugubinus, in volumine de perenni philosophia Lugduni a. 1540 divulgato repetito- que Basilee 1542 et Venetiis in Steuchi operibus 1591. Ex hoc fonte hausit Mornzus (1) qui de religione christiana cap. 3 omissis versibus gre- εἰς latine et gallice carmen exposuit, Sed utrius- que viri docti memoria oblivione exstincta Án- gelas Majus idem poematium ex Ambrosiano codice descriptum cum Porphyrii ad Marcellam uorem epistola 1816 Mediolani iterum publici juris fecit, Panlo post Jo. Conr. Orellius in Opus- cuis veterum Grecorum sententiosis et morali- bus tom, I pag. 319 cum Maji suaque explicatio- πὸ repetiit. Adde huc nostram editionem Berolini 1850 promulgatam , Boissonadii in Notices et Ez- traits vol, 1I part. ἃ pag. 321 (cf. p. 294 ), de- nique Gustavi Wolffii in Porphyrii de philoso- phia ex oraculis haurienda librorum reliquiis, Brrolini 1856. De ipso Porphyrio ejusque scriptis εἰ sipientia disserere hic non vacat, quo in ar- £umento Wolffii nuper versata industria est. Car- men vero quod totum latine interpretati sumus Adnotatignibus illustrare non attinet. Pauca tan- tum de singulorum locorum scriptura et sensu dicemus. M Mornay, De la religion chrétienne, pag. 33 ed. Paris. PORPHYRII FRAGMENTUM LIBRI SECUNDI DE PHILOSOPHIA EX ORACULIS HAURIENDA. — 0 0« —— Ineffabilis immortalium pater, seterne, mysta, mupdorum qui circumaguntur dorsis insidens domine ðeriis , quibus virtutis tu: robur innititur omnia intuenti pulchrisque auribus audienti; exaudi liberos tuos, quos ipse tempestive procreasti. Tua enim mundum ccelumque stelliferum aure& supereminet ingens, seterna vis, super qua extolleris luce te ipse excitans , perennibus rivis nutriens mentem undique aequalem , qua concipit hoc universum, incorruptibilem gignens ] [ materiam, cujus ortus esse putabatur quo tempore eam formis Jnde affluunt stirpes sacrorum quidem regum [ vinxisti. Primum versum in codicibus praecedunt verba : 'O Πορφύριος ἐν τῷ δευτέρῳ (al. δεχάτῳ ) βιθλίῳ τῆς ἐχ λογίων φιλοσοφίας αὐτοῦ παρατίθεται χρησμὸν περὶ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀθανάτου ἔχοντα οὕτως. Vs. x. Pro ἀθανάτων cod. Ambr. ἀθάνατέ τ᾽. Observa Deum μύστην vocari a Porphyrio anti- quorum poetarum exempla secuto , qui Bacchum eodem nomine appellarunt. Cf. Anthol. Palat. IX, 524 vs. 13. Vs. 6. σὴ γὰρ habet codex Borbontkcus, σοὶ γὰρ Ambrosianus. Vs. 8. Pro ὑπερηώρησαι Borbonicus exhibet ὅπερ λώρησαι, Steuchus ὑπὲρ ἠώρησας, Ambrosianus ὑπὲρ αἰώρησας. Vs. 9. Pro ἀενάοις ὀχετοῖσι quod requiritur, Ambrosianus et Steuchus male ὀχετοῖς. 'AvdAavtov eodem significatu adhibuit poeta quo Aratus Phenom. vs. a2 ἀτάλαντον ἁπάντη μεσσηγὺς γαῖαν posuit , ubi scholiastes : ταλαντευομένην. Vs. 10. ὅς ῥα χυεῖ liber Laurentianus, ὅς fa χύει Ambrosianus, ὃς ῥαχύει Steuchus vertens : qui producit. Deinde τεχνούμενος Laurentianus, τε- χνούμενος Borbonicus , τεχνώμενος Steuchus, τεχνώ- μένος ÀAmbrosianus, Vs. 11. ἧς scripsit Wolffius pro vulg. ἣν. Majus ἢ conjicit. Porro γένεσις plerique agnoscunt libri excepto Borbonico ubi legitur γένεσιν, Sequitur ὅτε e Wolffii conjectura pro ὅτι. Denique τύποισιν quod conjectaveram pro Borbonici scriptura τό- ποίσιν et Ambrosiani τόποισιν Steuchi auctoritate confirmatum vidit Wolffius. Vs. 12, ἔνθεν refertur ad Dei vim, ἀλχήν. 'E- 191 92 ἀμφί σὲ, παντόχρατορ, βασιλεύτατε χαὶ μόνε [θνητῶν ἀθανάτων τε πάτερ μαχάρων᾽ al δ᾽ εἰσὶν ἄτερθεν, 16 ἐχ σέο μὲν γεγαυῖαι, ὕπ᾽ ἀγγελίησι δ᾽ ἕκαστα τεσθδυγενεῖ διάγουσι νόῳ καὶ χάρτεϊ, τῷ σῷ. Πρὸς δ᾽ ἔτι xal τρίτον ἄλλο γένος ποίησας ἀνά- [χτων, οἵ ῥ᾽ ἑχὰς ἦμαρ ἄγουσιν ἀνυμνείοντες ἀοιδαῖς βουλόμενόν σ᾽ ἐθέλοντες, ἀοιδιάουσι ὁ᾽ ἐσῶδε. 40 Τύνη δ᾽ ἐσσὶ πατὴρ καὶ μητέρος ἀγλαὸν εἶδος xal τεχέων τέρεν ἄνθος, ἐν εἴδεσιν εἶδος ὑπάρχων, xal ψυχὴ καὶ πνεῦμα καὶ ἁρμονίη καὶ ἀριθμός. PORPHYRII FRAGMENTUM. ad te circumcirca, omnipotens, augustissime et unica [mortaliua immortaliumque pater beatorum; alie vero seorsum sunt ex te nate, mandata autem deferentes cuncta primogenita mente tuoque robore perficiunt. Praeterea etiam aliud terfium genus regulorum genera:ti, qui procul a te diem agunt cantu celebrantes volentem te ultro, canunt vero usque adhuc. Tu autem pater es et matris splendida facies et tener liberorum flos, in formis fragilibus infrarilis εἰ [immota forma, et animus et spiritus atque harmonia et numerus. πεισρείουσι Laurenüanus, ἐπεισρέουσι Borboni- cus, ὑπεισρεέουσι Steuchus , ἐπιστροφόωσι Ambro- sianus. Vs. 13. Pre παντόχρατορ Borbonicus παντοπά- *op, Steuchus παντόπατορ. Preterea βασιλεύτατε Laurentianus , βασιλεύτε Steuchus , βασιλεῦ τε Am- brosianus, Denique μόνε omnes membranz prz- bent, si a Borbonico libro discesseris, in quo μόνον reperitur. Quod quum ferri nequeat , si quis cum Majo ex Ámbrosiano exemplari βασιλεῦ τε legat, versus clausulam multimodis mutatam vo- luit Orellius pag. 626. Itaque ipse nondum co- gnita Laurentiani codicis lectione vulgaveram βασιλεῦ τε xal ὄδριμε θνητῶν. Nunc libri illius au- ctoritatem mes conjecture praeopto. Vs. 14. ai δ᾽ jam in priore editione reposui pro membranarum scriptura αἵδ᾽ vel αἵδε. Vs. 15. γεγαυῖαι item restitui sublato librario - rum mendo γεγαῶσαι. Porro δ᾽ ἕκαστα recte Bor- bonicus, cujus loco Ambrosianus δ᾽ É£xacta:, Steuchus δὲ ἕχασται exhibet. Vs. 18. Pleraque exemplaria calamo exarata vitiose οἵ σε xa' ἦμαρ (vel ἧπαρ) ἄδουσι καθυ-- μνείοντες, sed metro et sententiz satisfacit quod in Laurentiano comparet of δ᾽ ἑχὰς ἦμαρ ἄγουσιν ἀνυ- μνείοντες. Vs. 19. ἀοιδιάουσι cod. Laur. et Steuchus , do- διάσουσι Borbonicus, ἀεὶ διάγουσι Ambrosianus, Deinde ἐσῶδε invenitur in Laur. et Borb. ascripto scholio : Ὅτι τρεῖς τάξεις ἀγγέλων ὃ χρησμὸς οὗτος δηλοῖ" τῶν ἀεὶ τῷ Θεῷ παρεστώτων, xal τῶν χωριζο- μένων αὐτοῦ xat εἰς ἀγγελίας xal διαχονίας ἀποστε)- λομένων, καὶ τῶν φερόντων ἀεὶ τὸν αὐτοῦ θρόνον. In φερόντων latet mala interpretatio verbi ἄγουσιν. Sed additur : Τὸ δὲ ἀοιδιάουσι δ᾽ ἐσῶδε ἀντὶ τοῦ; ἄδουσιν ἕως νῦν. Cf. Lobeck. ad Phryn. p. 4 seqq. Pathol. p. 610 seqq. Ceterum hanc potestatem posterior etas adverbio ἐσάρτι tribuere consueve-. rat. Vid. eundem virum doctum ad Phryn. p.21. Id ipsum a Porphyrio scriptum esse suspicor, sed. propter membranarum consensum ἐσῶδε retinui, siquidem Ambrosianus habet ἐς ὦπα, Steuchus. etiam ἐς ὧδε. Quod reliquum est, Boissonadius- pag. 294 locum in hunc modum corrigere tenta- vit : Of σε xax ἦμαρ χαὶ νύχθ᾽ ὑμνείοντες ἀοιδαῖς βουλόμενόν ῥ᾽ ἐθέλοντες ἀεὶ διάγουσιν ἐς ὦπα , ἄδουσιν. interpretamentum verbi διάγουσιν fuisse putans. Vs. 22. ἁρμονίη Laurentianus , oteri ἁρμονία, TA ΤΩΝ IIYOATOPEION XPYZA EIIH. ᾿Αθανάτους μὲν πρῶτα θεούς, νόμῳ ὡς διάχεινται, τίμα xal σέδου ὄρχον. ἔπειθ᾽ ἥρωας ἀγαυούς, τούς τε χαταχθονίους σέθε δαίμονας, ἔννομα ῥέ- [ζων’ πούς τε γονεῖς τίμα, τούς τ᾽ ἄγχιστ᾽ ἐχγεγαῶτας" $ τῶν δ᾽ ἄλλων ἀρετῇ ποιεῦ φίλον ὅστις ἄριστος. Πραέσι δ᾽ εἶχε λόγοις, ἔργοισί τ᾽ ἐπωφελίμοισι, μηδ᾽ ἔχθαιρε φίλον σὸν ἁμαρτάδος εἵνεχα μικρῆς, ὄφρα δύνη" δύναμις γὰρ ἀνάγχης ἐγγύθι ναίει. Ταῦτα μὲν οὕτως ἴσθι" χρατεῖν δ᾽ εἰθίζεο τῶνδε" 10 γαστρὸς μὲν πρώτιστα, xal ὕπνου λαγνείης τε xai θυμοῦ, πρήξης δ᾽ αἰσχρόν ποτε μήτε μετ᾽ ἄλλου, μήτ᾽ ἰδίῃ" πάντων δὲ μάλιστ᾽ αἰσχύνεο σαυτόν. Εἶτα δικαιοσύνην ἄσχει ἔργῳ τε λόγῳ ce μηδ᾽ ἀλογίστως σαυτὸν ἔχειν περὶ μηδὲν ἔθιζε" Parma — V. 1. Αθανάτους μὲν πρῶτα θεοὺς ] Ita omnes codd. prs- er Mediceum, in quo ἀθάνατον μὲν πρῶτα θεόν reperiri iatatur Bandinius in Bibl. Codd. Laur. T. I1. p. 259. Ean- lem lectionem fortasse exprimit interpres Arabs, cujus rerba sic latine. reddidit Joh. Elichmannus apud Salma- jum p. 3: « Primum eorum ques tibi precipio post ti- orem Dei ter ophmi maximi, ut reverenter habeas eos quibus non decreta est mors a Deo quique ejus sunt amici, ut illis honorem exhibeas eum , quem approbat re- ligo. » Sed nugantur qui ἀθάνατον μὲν πρῶτα θεόν hoc loco defendunt. — νόμῳ ὡς διάχεινται} S et G atque ipse Hierocles. Eandem scripturam agnoscunt Proclus in Plat. Timeum p. 65 F (p. 145 ed. Schneider. ) et Jamblich. vit. Pythag. n. 144. Sylburgius in quibusdam libris inve- bit ἀάχειται, qnod cum aliis probavit Schavferus ap. Orel- lium p. 471. Idem legisse videtur Arabs. Ut νόμῳ χεῖται ἅτε διάχειται lege cautum , sancitum est intelligendum ét justa numinum veneratione qua legibus consentanea Sit: ila διάχεινται lege constituti sunt accipi convenit de €um deorum cullu qui more institutoque majorum in botore sunt, ut externa numina excipiantur. Doctius more Palonicorum Hierocles θεούς, νόμῳ ὡς διάχεινται, τίμα "ponit in eam sententiam, ut quemadmodum numina Pt spheras ordine disposita sint, sic ea divinze legi con- Yüienler colenda esse dicat. Ceterum in Codd. Paris. imquam soluta. oratione nullaque distinctione exarantur ἴσος usque ad 34 , nisl quod in fine cujusque versus erat bac nola ^ alio atramento scripta. V. 3. χαταχθονίους δαίμονας } Hierocles esse vult τοὺς lxi γῆς πολιτεύεσθαι δυναμένους καὶ χατὰ γῆς olxetv, ut κατα- Jv. vocentur qui vulgo sunt ἐπιχθόνιοι. Sed plerumque apud veleres χαταχθόνιοι nominantur ὑποχθόνιοι. Vid. adn. Wd Hierocl. — ἔννομα ῥέζειν justa. vel legitima facere, q»od proprie de sacrificiis dici nemo dubitat, Hierocles *iponil : « facere quze sapientium virorum praeceptis con- ientanea sunt. vitamque ad illorum virtutem componere et ad rationis normam dirigere. » Camerarius male conjecit . ῥέζειν. Nam Pythagoras qui incruenta sacrificia PlILOS, GRAEC. AUREUM PYTHAGOREORUM CARMEN. Immortales primum deos, ut lege dispositi sunt, venerare et cole jusjurandum, deinde heroes iliustres &c terrestres genios legitima faciens, honera ; observa etiam parentes et eos qui proxime cognati sunt; ex aliis vero amicum tibi adjunge quisquis virtute prie- [stantissimus est. Lenibus dictis cedas et utilibus factis, neve oderis amicum propter leve peocatum, quoad potes ; facultas enim prope necessitatem habitat. Htec quidem sic teneas, sed istis imperare assuesce : ventri primum et somno, deinde libidini et irm. Ne quid unquam turpe commiltas sive eum alio sive seorsum , sed rhaxime omnium verere te ipsum. Deinde justitiam exerce factis atque dictis : neve te ulla in re inconsiderate gerere assuescas : amabat, Cicerone teste lib. 11I-de Nat. deor., ne Apollini quidem Delio hostiam immolare volebat, ne aram san- guine aspergeret. Cf. Menag. ad Diog. Laert. VIIT, 13, 20 et 22. V. 4. Hunc versum citat Stobseus Florileg. LXXIX p. 337 ed. Grot. ( vol. III p. 109 ed. Gaisf. ) addito lem- mate Πυθαγόρον ἐκ τῶν χρυσῶν ἐπῶν. Hujus scriptoris Cod. Par. A praebet σούς τε γονεῖς pro τούς τε γονεῖς. V. 5. ἄριστος] tres O; ἄρεστος S. V. 6. ἐπωφτελίμοισι ] 0; ἐπωφελίοισι G ; ἐπωτελίαισι S. in quo ἐπωφελέεσσι latere suspicatur Gaisfordius. V. 7. eivexa μιχρῆς | Codd. N ; Simplicius Comm. in Epi- cteti Enchir. pag. 204 ed. Salmas. legit οὔνεχα μιχρᾶς. V. 9—16 affert Stobaeus Flor. serm. I. pag. 7 ed. Grot. (pag. 2 ed. Gesn.; vol. 1 pag. 6 ed. Gaisf. ) Sed v. 9— 11 (χρατεῖν — θυμοῦ) sermoni V sine codd. auctoritate inseruit Gesnerus pag. 64. Cf. Gailsfordii adn. ad p. 164. V. 9. δ' εἰθίζεο ] tre$ O. et Hierocles. Hanc scripturam sequuntur Aldus , Stephanus in Thes. Ling. Gr. Ind. col. 814, Schieferus , alii. At δὲ ἐθίζεο habet Stobeeus serm. I, item Steph. Poes. phil. pag. 114. Curter. δὲ om; De rell-" quo illud δ᾽ εἰθίζεο quod etiam Gesneri fraude Stob. serm. V illatum est vel propterea magis convenit huic loco, quod infra v. 35 legitur εἰθίζον. V. 11. πρήξῃης 1 S, quod jam Stephanus, Lectius et Wintertonus posuerunt; vulgo πρήξεις. V. 12. μήτ᾽ ἰδίῃ) Ο. S; μήτ᾽ αὐτὸς Stobsus et Stepha- nus in margine. — μάλιστ᾽ ] O. S; μάλιστα Curter. Gale- nus libro de cognitione et curatione morborum animi vol. V p. 26 ed. Kuehn. proferens hunc versum, Σὺ δέ, in- quit, σαυτὸν αἰδοῦ μάλιστα, πειθόμενος τῷ φάντι, Πάντων δὲ μάλιστα αἰσχύνεο σαυτόν. V. 13. ἄσχει] Sic Stob:eus et bis Hierocles ; item Ste- phanus in editione Principum poelarum atque in Poesi philos. p. 114, Brunckius, Orellius, alii. Vulgo &oxsiv, quod Hieroclis verborum immemores ex O. et S. carmini inseruerunt Needh. et Gaisfordius., V. 14. σαυτόν] Codd.; om* Curt. A AHMHTPIOY ΦΛΑΛΗΡΕΩΣ ΤΩΝ ἙΠΤᾺ ΣΟΦΩΝ ΑἈΠΟΦΘΕΓΜΑΤΆΑ. α΄. Κλεόδουλος ᾿ξαγόρου Λίνδιος ἔφη" Μέτρον ἄριστον. — Πατέρα δεῖ αἰδεῖσθαι, — ἘΠ τὸ σῶμα ἔχειν xal τὴν ψυχήν. — Φιλήχοον xal μὴ πολυΐήχοον, — Πολυμαθῆ, μὴ ἀμαθῆ. — Γλῶσσαν εὔφημον χεχτῆᾷσθαι. --- Ἀρετῆς οἰχεῖον xal χαχίας ἀλλότριον ἀδικίαν μισεῖν. — Εὐσέδειαν φυλάσσειν. --- Πολίταις τὰ βέλτιστα συμθουλεύειν. ---- Γλώττης χρα- τεῖν. — Βία μηδὲν πράττειν. — Τέχνα παιδεύειν. -- τ-ὐὑὐχη εὔχεσθαι. ---- [ἔχθρας διαλύειν. ---- Τὸν τοῦ δήμου ἐχθρὸν πολέμιον νομίζειν. ---- Γυναιχὶ μὴ μάχε- σθαι, υηδὲ φιλοφρονεῖσθαι ἀλλοτρίων παρόντων τὸ μὲν γάρ ἐστι χέρηον, τὸ δὲ μανίαν δύναται παρέχειν. — Οἰκέτας μεθύοντᾶς μὴ χολάζειν' εἶ δὲ μή, δόξεις xol αὐτὸς μεθύειν. ---- Γαμεῖν ἐκ τῶν ὁμοίων" ἐὰν γὰρ ἐχ τῶν χρειττόνων, δεσπότας, οὐ συγγενεῖς χτήσῃ. — Μὴ ἐπιγέλα τῷ σχώπτοντι ᾿ ἀπεχθὴς γὰρ ἔση τοῖς σχωπτο- μένοις. — Εὐποροῦντα μὴ ὑπερήφανον εἶναι, ἀποροῦν- τα μὴ ταπεινοῦσθαι. β΄. Σόλων ᾿Εξηχεστίδου ᾿Αθηναῖος ἔφη" Μηδὲν ἄγαν. — Κριτὴς υἡ χάθησο᾽ εἰ δὲ μή, τῷ ληφθέντι ἐχθρὸς Eon. — Ἡδονὴν φεῦγε ἥτις λύπην τίχτει. — Φύλασσε τρόπου χαλοχαγαθίαν ὄρχου πιστο- τέραν. — Σφράγιζε τοὺς μὲν λόγους σιγῇ, τὴν δὲ σι-- γον καιρῷ, — Μὴ ψεύδου, ἀλλ᾽ . ἀλήθευε. — Τὰ σπουδαῖα μελέτα. — Τῶν γονέων μὴ λέγε δικαιότερα. — Φίλους μὴ ταχὺ χτῶ, οὺς δ᾽ ἂν χτήση, μὴ ταχὺ ἀποδοκίμαζε. — Ἄρχεσθαι μαθὼν ἄρχειν ἐπιστήσῃ. — Εὐθύνας ἑτέρους ἀξιῶν διδόναι χαὶ αὐτὸς ὕπεχε. ---- Συμδούλευε μὴ τὰ ἥδιστα, ἀλλὰ τὰ βέλτιστα τοῖς πολίταις, — Μὴ θρασύνου. --- Μὴ καχοῖς ὁμίλει, — Χρῶ τοῖς θεοῖς. — Φίλους εὐσέδει. ---- Γονεῖς αἰδοῦ, “- Νοῦν ἡγεμόνα ποιοῦ. — Ὃ δ᾽ ἂν ἴδης μὴ λέγε. — Εἰδὼς σίγα. — Τοῖς σαυτοῦ πρᾶος ἴσθι. — Τὰ ἀφανῇ τοῖς φανεροῖς τεχμαίρου. . γ΄. Χίλων υἱὸς Δαμαγήτου Λαχεδαιμόνιος ἔφη Γνῶθι σαυτόν. — Πίνων μὴ πολλὰ λάλει" ἁμαρτή- σεις γάρ. --- Μὴ ἀπείλει τοῖς ἐλευθέροις " οὐ γὰρ καλόν. — Μὴ καχολόγει τοὺς πλησίον εἰ δὲ μή, ἀχούση ἐφ’ οἷς λυπηθήσῃ. — "Eri τὰ δεῖπνα τῶν φίλων βραδέως πορεύου, ἐπὶ δὲ τὰς ἀτυχίας ταχέως. — Γάμους εὖτε- λεῖς ποιοῦ. — Τὸν τετελευτηχότα μαχάριζε, — Πρε- σθύτερον σέθου. ---- Τὸν τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενον μίσει. — Ζημίαν αἱροῦ μᾶλλον ἢ κέρδος αἰσχρόν " τὸ μὲν γὰρ ἅπαξ ae λυπήσει, τὸ δ᾽ ἀεί. — Τῷ δυστυχοῦντι μὴ ἐπιγέλα, --- Ἰσχυρὸς ὦν, ἥσυχον σεαυτὸν πάρεχε, ὅπως σε αἰσχύνωνται μᾶλλον ἢ φοθῶνται. — Τῆς ἰδίας DEMETRII PHALEREI SEPTEM SAPIENTUM APOPHTHEGMATA. — nQQO«m— — 1. Cleobulus Evagore filius Lindius dixit : Modus optima res. — Patrem revereri oportet. — Co- randum est ut corpore et. animo bene valeamus. — Liben- ter audire oportet , non quavis tamen temere. — Doctum, non indoclum esse decet. — Linguam bene ominantem habeto. — Virtutis proprium est et ab improbitate alienum injustitiam odisse. — Pietalem serva. — Civibus oplima suade. — Linguam contine. — Per vim nihil agendum. — Liberos institue. — Fortunam precare. — Jnimicitias dissolve. — Populi inimicum hostem habeto. — Cum uxore neque jurgare debemus presentibus alienis, neque ei blan- diri : illud quidem pejus est, hoc autern ad furorem per- ducere polest. — Servulos ebrios ne castiga : sin minus, el ipse ebrius videberis, — Uxorem duc ex sequalibus : si enim e potentioribus duxeris, dominos, non affines tibi comparabis. — Alios cavillanti ne subrideas ; invisus enim fies iis quibus illuditur. — In divitiis nesuperbias, in egestate ne abjecto sis animo. 2. Solon Execestidse filius Atheniensis dixit : Ne quid nimis. — Judex ne sedeas : sin minus, in odio cris damnato, — Voluptatem foge quie tristitiam parit. — Morum probitatem serva vel jurejurando fide digniorem. — Sermones silentio , silentium temporis opportuucitate com- proba. — Ne mentiaris, sed vera loquere. — Honesta. meditare. — Parentibus justiora ne dicas. — Amicos ne cito compares, quos autem comparaveris, ne stalim repu-. dies. — Parére .quum didiceris, imperare scies. — Quam. alios reposcis rationem, ipse quoque redde. — Civibus non jucundissima, sed optima suadebis. — Ne fastidio effera-: ris. — Cum improbisne verseris. — Consule deos. — Ami- | cos cole, — Parentes reverere. — Mentem ducem sequere. — Ne dicas autem quodcunque videris. —- Sciens tace. — Lenis in tuos sis. — Obscura e manifestis conjice. 3. Chilon Damageti filius Lacedaemonius dixit : Nosce teipsum. — Inter bibendum ne multa loquaris : delinques enim. — Libetis hominibus ne mineris : neque enim decet. — Ne maledicas aliis : sin minus, audies qux tibi molesta erunt. — Ad amicorum eonvivia lente, ad calamitates autem cito accede. — Nuptias frugaliter faci- io. — Vita functum beatum praedica. — Natn majorem cole. — Alienarum rerum cura occupatum oderis. — Jacturam turpi lucro prsefer : illa enim semel, hoc semper tibi dolorem afferet. — Calamitosum ne irrideas. — Si robustus es, tranquillum te prebe, ut revereantur te alii potius quam metuant. — Domui tue bene prieesto. — 212 AUREUM PYTHAGOREORUM CARMEN. 25 μηδεὶς μήτε λόγῳ σε παρείπῃ, μήτε τι ἔργῳ, πρῆξαι, μηδ᾽ εἰπεῖν, ὅ, τι τοι μὴ βέλτερόν ἐστι. βουλεύου δὲ πρὸ ἔργου, ὅπως μὴ μῶρα πέληται' δειλοῦ τοι πρήσσειν τε λέγειν τ᾽ ἀνόητα πρὸς ἀνδρός" ἀλλὰ vd2 ἐκτελέειν, d σε μὴ μετέπειτ᾽ ἀνιέσει. 90 Ie ροῦσσε δὲ μηδὲν τῶν μὴ ἐπίστασαι, ἀλλὰ διδάσχευ ὅσσα χρεών, xal τερπνότατον βίον ὧδε διάξεις, Οὐδ᾽ ὑγιείης τῆς περὶ σῶμ᾽ ἀμέλειαν ἔχειν χρή" ἀλλὰ ποτοῦ τε μέτρον χαὶ δίτου γυμνασίων τε ποιεῖσθαι" μέτρον δὲ Mo τόδ᾽. ὃ μή σ᾽ ἀνιήσει, 3$ Ἐ ἰθίζου δὲ δίαιταν ἔχειν χαθάρειον, ἄθρυπτον" καὶ πεφύλαξό γε ταῦτα ποιεῖν, ὁπόσα φθόνον ἴσχει. ΜῈ δαπανᾶν παρὰ χαιρόν, ὅποῖα χαλῶν ἀδαήμων᾽ μηδ᾽. ἀνελεύϑερος ἴσθι" μέτρον δ᾽ ἐπὶ πᾶσιν ἄριστον. ΠΙρῆσσε δὲ ταῦθ᾽ ἅ σε μὴ βλάψει" λόγισαι δὲ πρὸ ( ἔργου. ὁ ἌΓ δ᾽ ὕπνον μαλαχοῖσιν ἐπ᾽ ὄμμασι προσδέξασθαι, τορὶν τῶν ἡμερινῶν ἔργων λογίσασθαι ἕχαστον" 195 | nemo te aut diclis aut factis adducat , ut quidquam aut facias aut dicas, quod tibi non sit commodum. Consilium vero cape-ante rem gerendam, ne stulla fiant ; liominis enim miseri est facere et dicere quae stulta sunt. At tu ea perage, quie tibi postea non sint molesta. Ne quid facias eorum quie nescis, sed discito [dissimam. quicunque discí par est, alque ita vitam trausizes jucun- Neque cura valetudinis est neglizenda ; sed modus in potu , cibo et exerciliis servandus : [ non pariet. modum autem dico lunc, qui tibi dolorem , Mundo vero victa uti sssuesce , non delicato; | et cave facias quicunque invidiam habent. | Ne fac sumtus importunos, ut qui honesti ignarus est , | neve sis illiberalis : modus eaim ia omuibus oplima res. | Fac ea qua tibi non noceant, et delibera priusquam fa- | . [cias. | Neve somnum mol'es in oculos prius admittas , | quam síngula diurna opera recensueris : Cnrtieríius ad Hieroclis Comm. p. 106 memoravit. Reperilur autem in margiue Codd. Gall. — ἐπὶ παντὶ omnes codd. εἰ exid ; sed Stobaeus ἐπὶ πᾶσι, quam scripturam Stepha- nus in. margine notavit. Ὕ. 23 λόγῳ--ἔργῳ] Omnes codd. et edd. preter Ven. ubi legitar λόγος.--ἔογον. V. 26. μηδ᾽ ]S. Cod. Med. Steph. in Poes. phil. Salmas.* | et omnes Hieroclis editores; μήτ᾽ Brunck. et Orell. — 6, 1] Ald. in una editione ὅτι, in altera 6, τι. V. 27 inseruit Gesnerus Stob. Tit. Ἢ p. 37 sine codicum auctoritate. Cf. Gaisf. adn. ad vol. I p. 9t. Qnod deinceps pratereo. — μῶρα] 55 Brunck. Orell. Schwepf. ; reliqui V. 28. δειλοῦ τοι] Ita Codd. Gall. et omnes edd. At δει- λοῦ τι vitiose Curterius quem sequuntur Wecbel. Marcil. Dacer. — ἀνόητα | Omnes praeter Orell. qui tacite scripsit kvo ria. wv. 29. ἀλλὰ τάδ᾽] Codd. et edd.; ἀλλ᾽ τάδ᾽ mendose Sylb. — ἀνιήσει ] Brunck. Orell.; ἀνιήσῃ S. Needh. Curt.; ἀν:άσῃ Codd. Gall. sed in margine ἀνιήση. . V. 30. πρῆσσε}] Codd. et edd ; πρῶσε male Froben. — πρᾶσσε--ὧν S. — ἐπίστασαι) Codd. et edd.; ^níoxacat Cur- ter.; πίστασο Codd. G. sed in marg. πιστάσαιο. V. 32—35 citat Stobzeus Tit. XCIX p. 542 ed. Gesn. Tit. CI ed. Grot. vol. IJI p. 315 ed. Gaisf. V. 32. ὑγιείης-70 ; ὑγιείας S. — τῆς περὶ σῶμ᾽ ] Codd. et edd.; τῆς κατὰ σῶμ᾽ Stob.; τῶν περὶ σῶμ᾽ Schier. typogra- phorum errore. V. 33. μέτρον] Codd. et edd.; sic etiam Stobsi Cod. Par. A , alii μέτρων ap. Gaisf. — σίτου] Codd. et edd. pre- ler Ven. ubi σίτων habetur. In Codd. Gall. male legitur σίτου xat. V. 34. μέτρον 0E] omnes excepto Gesnero qui vitiose μέ- τρῶν ?& edidit. — τόδ᾽ 1 plereeque membrana; sed Stobei codd. Par. A et B ap. Gaisfordium cobro. — ἀνιήσει Cur- ter. Marcil. Needh. Asht. et Stobeeus ; ἀνιήσῃ Codd. Gall. el S. in quo est ἀνιήσηι. V. 35. εἰθίζον ] libri scripti et editi; sic etiam Stobai Cod. Par. B ap. Gaisf. Sed ἐθίζον Arsen. et Trincavellus , ἐθίζουσαν Cod. Par. A , ἠθίζου Gesnerus, qui etiam χκαθά- qo» repugnante metro pro xaÜácetov vulgavit. V. 36. γε ταῦτα] edd. omnes et codd. plerique: sed mem- | brane Gall. et libri Oxoniensea A. C. D. τοιαῦτα, quam lectionem etiam Hierocles agnoscit p. 148. Adde quod S uim. ve, in Comment, vero πεφ. τοιαῦτα habet. Sed vul- gala scriptura magis placet. — ποιεῖν Codd. Gall ; πονεῖν Curter. V. 37—38 laudat Stohxus Flor. ΤΙ. Gesn.; vol. J p. 336 ed. Gaisford. V. 37. ὁποῖα καλῶν ἀδχήμων | membrane et edd.; item Stobsi Cod. Par. B ap. Gaisf. et Gesneri margo. Vulgo apud Stobzeum scribitur ἀπειροκάλως Évc ἡμῶν. Quod quum mendosum sit, Theod. Marcilius seribi jussit ἐνὶ ὑμῖν, in nobis pro in nostra socie(ate. Notse enim sunt Pythage- reorum societates. Alii legendum esse conjecerunt ἔνε i. e ἕνεστιν ἡμῖν, quod quodammodo confirmatur Arabis inter- pretis anctoritate, cujus verba sic latina fecit Elichman- nus: « neque sis prodigus instar ejus qui notitiam non habet rerum, qua suut in manu ejus. » Hic in manu ejus | videtur respondere graeco ἔνι vel ἔνεστι. Tum igitur versus tale preeceptum continet : licet nobis nimios sumtus, quales boni honestique ignorantia inepti homines fa - ciunt, vitare. Sed ne quid de sententia dicam, qure longe accommodatior huic loco apparet, si ὁποῖα χαλῶν ἐδαήμων legas, ipsa Vox ἀπειροχάλως inusitata poetis te- | stimonio est, alleram scripturam unice veram esse. V. 38. ym? ] codd. et edd. preter Gesnerianam, ubi male scribitur μὴ δ᾽. V. 39. πρῆσσε] codd. et edd.; libri Gallici (et S.) πρᾶσσε, sed in marg. πρῆσσε. — βλάψει Brunck. Orell. Gaisf. in Poet. gr. min. vol. III p. 282; βλάπτη Ven.; βλάπτει Stob. p. 37 ed. Gesn. At hunc locum a Gesnero temere additum esse ostendit Gaisfordius vol. I p. 91; βλάψῃ S. item Steph. Salmas. Needh. Ashton. Inter vs. 39 et 40 leguntur in codice Augustano hi duo versicnli qui neque in vulyatis editionibus neque in Hieroclis Commentario exstant, sed a Porphyrio de vita Pythagorze p. 27 ed. Rom. (p. 41 ed. Küster.) servati sunt : XV p. 152 ced. πρῶτα μὲν ἐξ ὕπνοιο μελίφρονος ἐξυπανιστὰς (].---αναστὰς) εὖ μάλα ποιπνύειν Og! ἐν ἤματι ἔργα τελέσσεις. Augustanom codicem olim contulerat David Hoeschelius. Cf. Fabric. Bibl. Gr. vol. I p. 795 ed. Harl. V. 4t. λογίσασθαι ἕκαστον] Ita bis Hierocleg in cemmen- tario. Cf. adn. ad pag. 152. Vulgo : πρὶν τῶν ἡμεοινῶν Ep- γῶν τρὶς Éxactov ἐπελθεῖν, quam scriptoram [rrieler codd. 13. iH 190 πὴ παρέθην ; τί δ᾽ ἔρεξα; τί μοι δέον οὐχ ive £007; f^? ^3 , , , , l] ἄρξαμενος δ᾽ ἀπὸ πρώτου ἐπέξιθι" καὶ μετέπειτα δειλὰ μὲν ἐκπρήξας ἐπιπλήσσεο, χρηστὰ δέ, τέρπευ, Ταῦτα πόνει, ταῦτ᾽ ἐκμελέτα' τούτων χρὴ ἐρᾶν σε, ταῦτα σε τῆς θείης ἀρετῆς εἰς ἴχνια θήσει" 1 $ » € j ^ ναὶ μὰ τὸν ἀμετέρα ψυγᾷ παραδόντα τετραχτύν, 3. 7 "n , , . » παγὰν ἀενάου φύσεως. AM ἔρχευ ἐπ᾽ ἔργον. D J, 4 θεοῖσιν ἐπευξάμενος τελέσαι, Τούτων δὲ κρατήσας, Ὑνώτεαι ἀθανάτων τε θεῶν θνητῶν τ᾽ ἀνθρώπων σύστασιν, 7; τε ἕκαστα διέρχεται ἦ τε κρατεῖται" AUREUM PYTIIAGOREORUM CARMEN. Qua in re peccavi? quid feci? quid omisi quod fieri de. A primo incipiens singula percurras ; et postea, [bebat malis admissis , te ipsum coar;ue, bonis autem, lzlar. In his tibi elaborandum est; liaec meditare ; hiec amind hzc te in diving virlutis via sistent : [ &ünt : per eum certe qui nobis quaternarium numerum trad. fontem pereunis naturse. Sed accingere ad opus, 1, a diis precatus ut perficiant. Si vero liec teneas, [lium cognosces οἱ immortalium deorum et hominum mort conslitutionem , quatenus singnla differant et quatenu [communione quadam contineautur, S et G et editiones Curt. Steph. Salmas. Brunck. et Gaisf. exhibet Porphyrius in vita Pythagorae n. 40. Arrian. Diss. Epictet. MI, 10 habet ἡμερίων ἔργων λογίσασθαι ἐκχστῶ. V. 42. πῇ παρέθην ] Sic edd. omnes, etiam Diog. Laert. VI, 22et Plutarch. de superstitione Opp. p. 168 ( vol. VI p. 612 ed. Reisk.). Suidas in voc. ΠΠνθαγ. legit xot. Aribs exprimit x69 : « expende loca in quibus aliquid prater- gressus es. » Non lamen putaverim eum legisse ποῦ, sed uon recle interpretatum esse πῇ, quod potius cum Auso- nio pro πῶς quam cum Saraceno interprete pro ποῦ accipi cenvenit. Hesychius πῇ, πῶς, quo pacto i. e. quatenus ; cf. Thom. Mag. p. 652. Ausonius Idyll. XVI, 16: Qua prztergressus ? quid gestum in tempore? quid non? ubi qua valet qua ratione, quatenus. Salmasius exponit qua in re loci polius sensum , quam vocabuli vim intui- tus. Arrian. Diss. Epictel. 1. c. ἐχτετέλεσται pro οὐχ ἐτε- ^s567,, quod librariorum mendum videtur. Nam Diss. IV, ὁ legitur : ἀναπόλει τὰ πεπραγμένα " πῇ παρέθην τῶν πρὸς εὔροιαν; τί ἔρεξα ἢ ἄφιλον ἢ ἀχοινώνητον; τί μοι δέον οὐχ ἐ- εὐ ἐσθη πρὸς ταῦτα; V. 43. ἀ΄ξάμενο" δ᾽ ἀπὸ πεώτον ] Arrianus l. c. ἀρξάμενος δ᾽ ἀπὸ τοῦζε. . Y. 44. δειλὰ ] omnes edd. prieter Wechel. Curter. Omeis. Dacer. Needh. Ashton. Schier. Gaisf. qui legunt δεινὰ quod est etiam apud Arrian. Diss. Epictet. ]. c. atque in pleris- que codd. [0 et S ] Hieroclis p. 152 ( nisi quod membrance Galliczte in. margine δε: à habent), denique apud Clemen- tem Alex. Paedagog. lib. 1, 10 p. 154 ed. Oxon. Contra δειλὰ reperitur in reliquis editionibus Steph. Poes. phil. P. 116. Marcil. Salmas. Brunck. Glandorf. Orel!. Gaisford. schwepf. Praestat δει à quod lioc sensu apud Homerum , Hesiodum , Theognidem invenitur. Odyss. VIM, 351 : δειλαί τοι δει) ὧν γε xal ἐγγύαι ἐγγνάασθαι, ubi Eustathius : ἀντὶ τοῦ, τῶν χαχῶν xol. ἐγγύαι xaxal ὥστε ἐγγνᾶσθαι. Quam- quam δεινὰ ferri posse non est quod uberius ostendam. — τέρπευ (οὐ. Ven.; reliqui τέρπου (ut S. in. comment.) «quod est in omnibus edd. anle Needhamianam promulga tis, Praeterea τέρπον scripserunt Brunck. Orell. Gaisf. in Poetis minoribus, Schwepf.; τέρπεν tuentur Needh. Ash- ton. Schier. Gland. ut magis poeticum. Post hunc versum in Codd. Oxoniensibus A. C. D. in Ven. et Augustano ite- vum exstat versiculus spurius . ταῖς αὐταῖς ἀρεταῖς ποιεῦ φίλον, ὅν x' ἐθέλῃσθα, quem Harlesius recte interpretamentum versus quinti esse statuit. V. 47—4À8 Empedocli tribuuntur in Theologum. arith- met. p. 20 : Τοιαύτης δὲ οὔσης, ἐπώνυμον ( corr. ἐπώμννον) δι᾿ αὐτῆ: τὰ ΠΙ|υθαγόρον ol ἀνδρες θαυμάζοντες δηλονότι xai ἀνευφημοῦντες ἐπὶ τῇ εὑρήσει, καθά mou xai Ἐμπεδοχλῆς * Οὐ μὰ τὸν ἀμετέρᾳ γενεᾷ παραδόντα τετραχτύν, παγὰν ἀενάον φύσεως ῥιζώματ᾽ ἔχονσαν. É€————————ÓÀ—MÀ— € ———————Ó n ———MÁ———DPÓÓÓÓTÓ— ————————————,——!! Reliqui auctores commune Pythagoreorum jusjurapdnm esse ajunt. Plutarchus de Plac. philos. vol. IX p. $76 e. Reisk. : διὸ xal ἐφθέγγοντο ol Πυθαγοριχοὶ ὡς μεγίστον bru, ὄντος τῆς τετράδος * οὐ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα x τραχτύν, ΠΠαγὰν &iva0v φύσεως ῥιζώματ᾽ ἔχουσαν, ubi Wit- tenbachius et Huttenus recte posuerunt ῥίγωμά τ᾽ parit atque Sextus Empiricus adv. Mathiem. VH, 94 : τοῦτο ἐμ;::- vovtec o! Πυθαγορικοί, ποτὲ μὲν εἰώθασι λέγειν τὸ — 2525 δέ τε πάντ᾽ ἐπέοιχεν ^ ποτὲ δὲ τὸν φυσινώτατον ὀμνύναι xoi οὑτωσί, οὐ μὰ τὸν ἀμετέρᾳ χεφαλᾷ παραδόντα τεῖραχτ, Παγὰν ἀενάον φύσεως ῥίζωμά τ᾽ ἔχουσαν. Idem eodem modo adv. Arithm. lib. IV, 2 p. 332, nisi quod ψυχᾷ et πηγὴν ν- bet. Jamblichus de vit. Pythag. $ 150 et 162 itidem eii bet ῥίζωμὰ τ alque in priore versu ἁμετέρᾳ γενεᾷ cum codice Vaticano. Apud Macrobium in Somn. Scip. 1,6 εἰ Porphyr. vit. Pytliag. $ 20 scribitur inilio versus priori o9 μὰ : contra Jamblichus $ 150 ita legit : vai μὰ τὸν $yc- τέρας σοφίας εὑρόντα τετραχτύν, sed $ 161 οὐ μὰ τὸ» ἁμετερὴ γενεῇ παραδόντα τετρ. Plutarchus, Macrobius, Porphyrius et Theo Smyrneus in. eorum qua ἰῃ Mallemalicis δι Platonis lectionem utilia sunt , expositione ed. Ismael Bu- liald. ( Paris. 1644) cap. 38 p. 147 praebent ψυχᾷ, quod n Carminis aurei codd. exstat, pro γενεᾷ, sed Sextus l. c. Stobavus Ecl. phys. p. 302 xezo2a , in cujus libris Heere- nius et Gaisfordius etiam ἐπιθέντα pro παραδόντα scriplum repererunt. Julianus Orat 6 p. 196. C ed. Spanhem. οὐ μὰ τὸν ἐν στέρνοισιν ἐμοῖς παραδ. τετρ. Methodius in Con- vivio decem virginum Orat. 6 extr. p. 81 edilionis Petr. Possin. ( Paris. 1657 ) vai μὰ τὸν ἁμετέρας (ad: δείξαντα χε- λεύθους. Pro ἀενάου male in Plutarch. textu ἀεννάου dede- runt Beckius et Huttenus, idem fecerunt Heerenius εἰ Gaisfordius in Stobzi Eclog. Denique pro φύσεως Porply- rii et Stobaii codd. habent φύσιος. Nos codicum qui aureum carmen continent scripturam servavimus. Nulla autem In his atque in editionibus leclionis discrepantia esl, n3 quod Juntina cum Codd. Gall. pro &eváov neglecto melro liabet &evv&ov. Praeterea libri Gallici pro ἀλλ᾽ ἔρχευ ἐπ &r^ exhibent ἀλλ᾽ ἔργον ἐπ᾽ ἔργῳ. V. 50. γνώσεαι] S. ὦ. O; item Camerar. Neand. Sleph. in Poet. gr. princ. Curt. Sylb. Needh, Ashton. Sclier. Gland.:; γνώσῃ Ald. Steph. in Poes. phil. p. 116. Salmas. Brun: k. Orell. Schwepf. ] V. 50——51. γνώσεαι ἀθανάτων τε θεῶν θνητῶν v évipunt σύστασιν, ᾧ τε ἕκαστα διέρχεται dj τε χρατεῖται] Hierocles p. 174 interpretatur : πρῶτον μὲν θεογνωσίαν xai eol ἐπιστήμη παρέσεσθαι τοῖς οὕτως &y eiat προλέγει, xai SII τῶν ἀπὸ τῆς ἱερᾶς τετραχτύος ὑποστάντων τὴν ἐπίγνωσιν μετὰ τῆς κατὰ yévo; αὐτῶν διαχρίσεως xal τῆς εἰς ἕνα χόσμον be σεως. Τὴν μὲν γὰρ σύνταξιν αὐτῶν ἐνταῦθα τὸ τῆς σ᾽" στάσεως ὄνομα δηλοῖ τὸ δὲ d διέρχεται τὴν xar εἶδος - φοράν" xai τὸ dj x pa c&(ca t τὴν κατὰ γένος κοινωνίαν, ws γὰρ διεστῶτα τῶν λογικῶν οὐσιῶν τὰ γένη χατὰ ταυτὶ ὧν διάστασιν εἷς μίαν χοινωνίαν συνέρχεται. Τῷ ap εἰναὶ ἴω. πρῶτα, τὰ δὲ μέσι, τὰ δὲ ἔσχατα διακέκριται ἅμα χᾶὶ AUREUM PYTHAGOREORUM CARMEN. , - , 2 , [4 LI M , γνώση δ' ἦ θέαις ἐστί, φύσιν περὶ παντὸς ὁμοίην, ΄ ' " y , , 7; , ὥστε σε μύτε ἄελπτ᾽ ἐλπίζειν, ιήτε τι λύθειν. Dl'voc, δ᾽ ἀνθρώπους αὐθαίρετα m uat! ἔγοντας [6 τλήμονας,, οἵ τ᾽ ἀγαθῶν πέλας ὄντων οὔτ᾽ ἐσορῶσιν οὔτε κλύουσι" λύσιν δὲ χακῶν παῦροι συνίσασι. ται. Οὔτε γὰρ τὰ πρῶτα ἂν γένοιτο μέσα, ἢ ἔσχατα, οὔτε τὰ μέσα πρῶτα ἣ ἔσχατα, οὔτε τὰ ἔσχατα μέσα ἣ πρῶτα, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς δημιουργικοῖς ὅροις ἀϊδίως μένει κατὰ γένος διαχεχρι- μένα. Καὶ οὕτω μὲν τὸ d$ ἕκαστα διέρχεται νοοῦμεν, τὸ ἃ ἑξκαστα χρατεῖται πάλιν αὖ τῇδε θεωρήσομεν. Τὸ πᾶν τόδε οὐχ ἂν εἴη τέλειον, μὴ πρῶτα χαὶ μέσα χαὶ ἔσχατα p£gr, ἐν ἑαυτῷ χεχτημένον, ὡς ἀρχὴν xal μέσα xal τελευτὴν τοῦ ὅδον συστήματος. Καὶ τὰ πρῶτα οὐχ ἂν εἴη πρῶτα, μὴ μέσων χαὶ ἐσχάτων αὐτοῖς ἑπουένων Οὐδὲ τὰ μέσα τοῦτ᾽ ἂν t, ὃ λέγεται, μὴ ἄχρων ἐχατέρωθεν αὐτοῖς παραχειυ νων. Ἀλλ οὐδὲ τὰ ἔσχατα εἴη ἂν ἔσχατα, μὴ πρώτων xal μέσων προγχουμένων. Συνεισάγει οὖν ἀλληλα πρὸς τὴν τοῦ παντὸς τελειότητα. Ac semtentiam quidem philosophus tam bene Pythagoreorum psrzecepta secutus exposuit, nihil ut fingi perfectius queat, sed singula accuratius rimanti plura oc- currunt , in quibus ab ea dissentiendum videatur. Σύστασιν e philosophorum usu σύνταξιν τοῦ ὅλου esse vult, quam Plato in Timzio 32 E σύστασιν τοῦ χόσμου appellavit. Quamquam autem aliud est ἡ τοῦ ὅλου σύστασις, rerum uni- versitatis constitutio , de qua Hierocles loquitur, alia ἡ τῶν» ἀθανάτων θεῶν xal τῶν θνητῶν ἀνθοώπων σύστασι:, dcorum immortalium hominumque mortalium conjufictio , divince lumanzque naturze conditio et constitutio : tamen versum 32 spectanti persuasum erit, poetam a singulis profectum d universa transire , ita ut in philosophize studio e singu- larum rerum scientia magna rerum parentis , natura , co- gnilionem efflorescere velil. Quamobrem non est quod mi- remur, cur Hierocles mentem poeta explicare molitus singia verba minus curaverit. In his etiam sunt : ὁ «e ἔχιστα διέρχεται ᾧ τε χρατεῖται. Nam. neque διέρχεται un- quam valet idem quod διαφέρει neque χρατεῖσθαι dicitur de ommnnione, qua cuncta contineantur. Immo διέρχεσθαι dici constal de rebus fluxis et caducis qum transeunt vel de locis quie transimts. Deinde χρχτεῖν, si ab aliis signi- fieationibus discesseris, nonnunquam prehendere, tueri , serrare interpretari licet. Vide Osann. ad Cornut. de Nat. deor. p. 256 et Coraen "Acaxz. II. p. 210 seqq. Quamobrem ἧ τε ἔχαστα διέρχεται ᾧ τε χρατεῖται, verti oportet : qua- fenus singula transeant et quatensus conserventur, i. e. qualenus singula vel fluxa et caduca vel :eterna sint. Simi- liter interpres Arabs liaec accepit qui , ut Elichmanni verbis Ular, ifa interpretatur : « Intellig.& rationem eorum juxta que procedit negotium , tum in regimine Dei Ter Optimi Maximi ejusque amicorum, tum etiam apud nos, cotum hominum , videlicet , quid de iis sit evanidum in uno post aliod (id est, singulis), et quid de iis sit permanens. » Quocirca Salmasins aut Arabem parum vidisse aut. inter- |vetes alios Grecos et Latinos nihil vidisse existimabat. Ipse igitur probata magnam partem Arabis interpretatione : * Nam natura, inquit, Deorum immortalium stabilis esl, lixa et eterna , ideo χρατεῖται : hominum vero mortalium instabilis, fluxa et transitoria, ut ita loquar, διερχομένη. Quod etiam magis dicere liceat , ct alio quidem sensu ex sententia Pythagoreorum , qui putabant animas hominum tx aliis enrporibus in alia transire , ex humanis in belluina, ^X belluipis in humana. Sie σύστασις θνητῶν ἀνθρώπων hoc modo διέρχεσθαι optime dici potest. At deorum immorta- lium σύστασις plane κρατεῖται, nulli wutationi aut. migra- D E ———AA———^—^—^————————————————————————— 197 Cognosces etiam , quoad fas οἴ, naturam ex omni parle [ sui similem : ul nec spereà quae &peranda nou sunt, nec te quidquam lateat. Cognosces antem bomines malis nltro arcessitis obetos; miseros , qui bona quum prope sint noc vident , nec audiunt : paucique sciunt e malis se expedire. gralioni ex aliis sedibus in alias obnoxia. » Verum enun vero neque Hierocles erravit, neque Salmasius rem, «de qua agitur, penitus perspexit. Quis enim credat, Ilierocletm a Saraceno interprete doctrina superatum esse? Unde igitur haec explicationis ejus ab ipso carmine discrepantia ἢ qua philosophiae praeceptum latissime patens atque ab hioc loco non alienum e»posilurus, quie esset propria singulorum poete verborum vis minime laborabat. Salmasius opponi putat (luxa el :eterna. Quod εἰ verum est, fructus e pbi- losophiae studio percipiendus secundum Pythagoram cer- nitur in hoc, quod mortlia et caduca ae cito peritura ab immortalibus οἱ perpetuo mansuris distioguere discimus. Atqui non est philosophorum de rebus fluxis disputare , sed tota philosophia in rerum perennium contemplatione ver- satur. Quare quae mutabilia sunt, in his mutationis ater- nitas consideranda est. /Eterna autem mutatio, qua mor- talia ouinia agitantur, cum sempiterna quiete , quee deorum natura contigit , comparata simillima est singula: um rerum differentize et illi, quod cuncta continet, reriim naturae cor- pori. Quae autem dixi, elsi certissima sunt, confirmabo tamen Ocelli etiam auctoritate. I& cap. 1 $ 12 pag. 157 nostra editionis, ἔτι δὲ, inquit, xai ὅλη δι᾽ ὅλης ἡ qnt; θεωρουμένη τὸ συνεχὲς ἀπὸ τῶν πρώτων xal τιμιωτάτων ἀφαιρεῖ κατὰ λόγον ἀπομαραινομένη xal προσάγουσα ἐπὶ πᾶν τὸ θνητὸν x«l διέξοδον ἐπιδεχόυμενον τῆς ἰδίας συστάσεως, i. e. jam vero universa rerum natura si per omnes partes spectetur, lieet proportione quadam deficere (ac deterior et . caduca fieri) videatur, tamen continuationem et perenni- latem a primis prestantissimisque corporibus sumtam omnibus mortalibus affert , quibus concretionis su: vicis- situdines accidunt. Ad quem locum illustrandum p. 187 hiec notavi : « Sunt autem τὰ πρῶτα xai τιυιώτατα corpora celestia. Vult enim scriptor eterna esse non modo corpora calestia, ut quee eodem semper statu maneant , sed reliqua eliam, qua perpetuo mutantur propter mulationis seter- nifatem a celestibus corporibus repetendam. » V. 52. γνώσῃ δ᾽] O et G; γνώσῃ 0* S. sed non in comm. p. 178 ed. Needli. [p. 136 Gaisf.], ubi reperitur γνώσῃ δ᾽, ul mirandum sit Gaisfordium h. |. vulgatam deseruisse. V. 53. ὥστε--- μήτε] S. G. O; item pleraque edd., sed nonnulli ὥς τέ et μὴ τέ. V. 54. γνώσῃ δ᾽ ἀνθρώπους αὐθαίρετα πύματ᾽ ἔχοντας] Sic libri scripti et editi ; profert hunc locum Chrysippus ap. Gell. líb. VI cap. 2, ubi quasdam editiones γνώσει et ἑλόντας habere jam Theod. Marcilias testatur, qui jure praefert ἔχοντας, inconcinnam repetitionem ἑλόντας αὐδαίρετα vo- cans, quum verbi &eiv vis in nomine αὐθαίρετος sit. V. 55. τλήυονας — οὔτ᾽ ἐσορῶσιν] Cod. Ven. G. et S.; alii τλήμονες — οὐκ ἐσορῶσιν. Neutra lectio spernenda. Re- peritur autem τλήμονες ap. Ald. Cam. Steph. Sylb. τλήμο- va; ap. Curter. Marcil. Omeis. Dacer. Needh. Asthon. usque ad Glandorf. qui restituit τλήμονες, quod per Brunc- kium , Orellium, aliosque usque ad nostram memoriam propsgatum est. At Sehmferus apud Orellium ait, se non repugnare, δὶ quis τλήμονας — οὔτ᾽ ἐσορῶσιν preeferat. Hiuc Schwepfinger. edidit τλήμονας---οὐχ ἐσορῶσιν. Ego vero cum Gaisfordio ad cod. Ven. scripturam redii. V. 56. σνυΐίσασι) S. et G ; item Ald. in maj. ed. συνίσασι. 198 Tot» μοῖρα βροτῶν βλάπτει φρένας" ὡς δὲ χύλινδροι ἄλλοτ᾽ ἐπ᾽ ἄλλα φέρονται, ἀπείρονα πήματ᾽ ἔχοντες. λυγρὴ γὰρ συνοπαδὸς ἔρις βλάπτουσα λέληθε 60 σύμφυτος, ἣν οὐ δεῖ προάγειν, εἴκοντα δὲ φεύγειν. Ζεῦ πάτερ, ἦ πολλῶν χε χαχῶν λύσειας ἅπαντας, εἰ πᾶσιν δείξαις, οἴῳ τῷ δαίμονι χρῶνται. ᾿Αλλὰ σὺ θάρσει, ἐπεὶ θεῖον γένος ἐστὶ βροτοῖσιν, οἷς ἱερὰ προφέρουσα φύσις δείχνυσιν ἕχαστα. 65 Ὧν εἴ σοί τι μέτεστι, χρατήσεις ὧν σε χελεύω,, ἐξαχέσας ψυχὴν δὲ πόνων ἀπὸ τῶνδε σαώσεις. Ἀλλ᾽ εἴργου βρωτῶν, ὧν εἴπομεν, ἔν τε καθαρμοῖς, ἔν τε λύσει ψυχῆς χρίνων, xat φράζευ ἕχαστα, Sed Cod. Mel. p. 184, 194 et 196 prebet συνίασι (corr. συνιᾶσι), quod verius fursitan videatur. At poetarum usus postulat avvuio:. V. à7. τοίη μοῖρα βροτῶν] Codd. Gall. atque Oxonienses Α et D; τοίη μοῖρ᾽ αὐτῶν S. — ὡς δὲ χύλινδροι] Síc Need- ham. e margine codd. Gall. suffragantibus libris Oxonien- sibus A et D. Cf. Hierocl. pag. 196 ; eandem scripturam vulgarunt Asthton. Schier. Brunck. Orell. Gaisf. Schwepf. repudiata velere lectione οἱ δὲ xuXCo2po; quam exhibent S, item Ald. Stepli. Sylb. Camer. Curter. Marcil. Salma- sius habet οἵ δὲ χυλίνδροις typograpliorum forsitan errore. Glandorfius posuit quidem in ipso carmine ὡς δὲ κύλινδροι, in adnotationibus autem scribendum conjecit οἱ δὲ, κύλινδροι, ἄλλοτ᾽ ἐπ᾽ ἄλλα x. τ. λ. V. 58. ἀπείοονα) Omnes praeter Ald. in ed. maj. Froben. et Junt. qui vitiose ἀπήρονα scripserunt. Theod. Marcilius cylindros putat exponi posse rerum vicissitudines, similes volutationibus cylindri. Que interpretatio nobis arrideret si cum ipso οἱ δὲ χυλίνδροις legeremus. Neque verior est al- . tera Marcilii explicatio, qua volutationes illas animo um in alia atque alia corpora migrationes , donec ab omni cor- poris contagione expiati sint , intelligit. Nos nihil tale hoc loco reperimus. V. 59. λυγρὴ] G. O ; λυγρὰ S. V. 60. σύμφυτος) Codd. et edd.; libri Gall. σύμφοιτος. — προάγειν] S. et interpres Arabs cujus verba Elichm. sic exprimit : « convenit autem eam non foveri, sed fugienda est ostendendo demissionem erga eàm. » Hierocles ipse p. 210 ed. N. (p. 161 ed. Gaisf.) explicat προάγειν ἐπὶ πλεῖον. Neque tamen spernenda Codd. G. el Ο. lectio προσάγειν, qua in omnibus edd. ante Gaisfordianam est, sensu si- mili verbis Homericis Od. XVII, 446 tí; δαίμων τόδε πέμα προσήγαγε, δαιτὸς ἀνίην; Sed nos velustas membranas cum : Hierocle sequimur. lllud vero observandum, Codicem Vindobonensem ilidem in Comm. pag. 185 ed. Needh. [pag. 141 ed. Gaisf.] praebere προάγειν, sed pag. 198 ed. Needh. [pag. 152 ed. Gaisf.] προσάγειν exhibere, ut hinc concludi liceat , jam antiquitus codices in hoc versu inter προάγειν οἰ “προσάγειν fluctuasse. V. 61. ἢ πολλῶν χε] Brnnck. Orell. Gaisf. in Poet. min. Schwepf.; ἢ πολλῶν. γε Theod. Marcil. Salmas. in pref. Needh. et Ashton. Schier. Gland. Gaisf. in Hierocl. ed.; ἢ πολλῶν τε xaxüv τε Codd. Gall. Ald. in ed. maj. Fro- ben. Ruff. Sed Ald. in ed. mibore cum Junt. «c post χαχῶν recte omittit; idem faciunt Curter. Steph. Hertel. Dacer. Stejhanus et Hertelius τε post πολλῶν in ye mu- tant , quos seqnuntur. Arcer, οἱ Omeis, Caeterum: Cod. S : 3) πολλῶν τε χακῶν λύσειας ἅπαντας. — λύσεια:} Hierocles pag. 304. Steph. Needh. Ashton. Brunck. Orell. Gaisf. Schwepf ; παύσειας Cod. Ven. et libri Oxonienses, item AUREUM PYTHAGOREORUM CARMEN. Tale fatum Llxdit mortalium mentes ; illi vero cylindrorum huc illuc volvuntur, infinitis malis oppressi. [ instar Gravis enim comes latenter nocet contentio innata, quam provocare non decet , sed cedendo evitare, Jupiter pater, multis profecto malis omnes liberaris , si cunctis ostendas , quali genio utantur. | talibus, - Tu autem bono sis animo, quum divinum genus sit mor- - quibus sacra natura singula pandens commonstrat. Quorum si fueris particeps , mea jussa tenebis, remedioque usus istis eerumnis liberabis animum. ( bus, Abstiue vero cibis iis, quos diximus, cum in lustrationi- tum in purgatione animi judicium adhibens : et considera | singula, Quas si antiqua lectio est, accedit ad similitudinem efía:i Euripide xax&v πεπαυμένον ap. Sext. Empir. Pyrrhon. Hypot. p. 157. V 62. εἰ] Hierocles, interpres Arabs, Marcil. Salmas. Needh. Ashton. Schier. Gland. Brunck. Orell. Gai. Schwepf.; ἢ Ald. in ed. maj. Froben. Ruff. Steph. V. 65. ὧν εἴ σοί τι μέτεστι) Codd.; Glandorfius legi vo- lebat ἧς (i. e. ἱερᾶς φύσεω:) εἶ σοί τι μέτεστι, Orellius do- rice ἄς. Sed nihil mutandum. Explicatur hic versus ab Hlierocle p. 204, id quad .Glandorlium fugit. Qui quum nullam ejus explanationem in Hieroclis commentario re- periret, versum difficilem et spurium esse putabat. Ja Salhnasii editione pro χρατήσεις operarum vitio legitur χρατέσεις. Aldus post χελεύω non distipxil. V. 66. ἐξακέσας] activum lioc tantum loco exstat. Pust lianc vocem virgulam posuerunt omnes editores ante Need- hamium; idem Brunck. Orell. Gaisf. Schwepf. fecerunt. Glandoríius τῷ μέσῃ στιγμῇ boc vocabulum ἃ sequentibus separavit. Ego cum Needhamio, Asthon. Gaisford. χελεύω, ἐξαχέσας ψυχὴν δὲ scripsi. V. 67. εἴπομεν, ἔν τε χαθχρμοῖς) ta omnes editores ex- cepto Glandoríio , qui sic interpuuxit : εἴπομεν" ἕν τε xa^. V. 68. χρίνων] S. G. Hierocl. p. 212; itean Ald. in ed. - maj. Froben. Arcer. Junt. Steph. Sylb. Curter. Marcil. Dacer. Needh. Ashton. Schier. Brunck. Oreil. Gaisf. Schwepf. Αἱ xgivov habent Ald. in ed. min. Amerb. in prima ed. Ruff. Camerar. Neand. Salmas. Glandoirf. Utraque scriptura idem eflicilur. Nimirum in omni lustratione vel expiatione atque in purgando corpore animoque judicari debere cibos id est ciborum delectum adhibendum esse, ne iis utamur cibis qui morari vel impedire purum perfe- ctumque vitee humana statum possint. Avctv ψυχῆς anui solutionem Theod. Marcilius commentationem mortis in- telligit. Aliter Hierocles qui ea, de quibus in his versibus agitar, omnia ad philosophiam rettulit. Sed ut Pythazo- rei vitia animi vincula δέσεις appellabant : ita λύσις τῇ; ψυχῆς nihil est nisi animus solutus ac purus omni vilio, qualem Pythagoras in iis inesse volebal, quibus vel sacra obeunda essent vel loca Instranda vel qui sapientise arcem eniti conarentur. Cf. C. F. Hermanni, Lehrb. de gottes- dienstl. Alterth. d. Gr. p. 99 seq. Quamobrem auditoribus suis certo quodam ciborum genere interdicebat , solam abs- tinentiam ratus salis ad id quod expetebatur consequendum valere. Quomodo igitur λύσις ψυχῆς abstinentia coptinge- bat : sic ejus δέσις in ciborum quorundam usu posila cre- debatur. Inde apparet nihil insanius excogitari posse Arabis interpretis explanatione, qui λύσιν ψυχῆς de animi ex cor- pore discessu accipit. Quid enim ad animum e corporis vinculis elapsum abstineotia pertinet, ad quam referuntur verba ἀλλ᾽ εἴργον βρωτῶν x. τ. À. Pythagoras autem ipse Ald. in ed. min. Junt. Amerb. Camerar. Neander. Wechel. ! quoque, quum ad singula leca appulerat, lustrationes, ΣΩΣΙΑΔΟΥ͂ ΤΩΝ EHIITÀ ΣΟΦΩΝ ΥΠΟΘΗΚΑΙ. Ἕπου θεῷ. — Νόμῳ πείθου. --- Θεοὺς σέθον. ---- lovi; αἰδοῦ, ---- Ἥττῶ ὑπὲρ δικαίου. --- Γνῶθι μα- θών, — Ἀχούσας νόει, — Σαυτὸν ἴσθι, — Γαμεῖν μέλλων καιρὸν γνῶθι. — Φρόνει θνητά. — Ξένος ὧν ἴσθι. — Ἑστίαν τίμα. — Ἄρχε σαυτοῦ. — «on βοήθει. ---- Θυμοῦ χράτει. --- Φρόνησιν ἄσχει. — Πρόνοιαν τίμα. ----Ὅρχῳ μὴ χρῶ. --- Φιλίαν ἀγάπα. — Ιαιδείας ἀντέχου. ---- Δόξαν δίωχε. — Σοφίαν ζή- λου, — Καλὸν εὖ λέγε. — Ἡέγε μηδένα. ---- Ἐπαίνει ἀρετήν, — Πρᾶττε δίχαια, -- Φίλοις εὐνόει. — "Ej0pouc ἀμύνου. — Εὐγένειαν ἄσχει. ---- Καχίας ἀπέ- j*. — Κοινὸς γίνου, — Ἴϊδια φύλασσε. --- Ἀλλοτρίων ἀπέχου. — Εὔφημος ἴσθι. — Ἄχουε πάντα. — Φίλῳ χαρίζου. — Μηδὲν ἄγαν. --- Χρόνου φείδου. ---- “Ὅρα τὸ μέλλον. — "Y6pw μίσει, — Ἱχέτας αἰδοῦ. — II3ctv ἅρμοζε (*). — ΥἹοὺς παίδευε. — "ἔγων χαρί- (oo. — Δόλον φοδοῦ. — Εὐλόγει πάντας. — Φιλό- σοφὸς γίνου. — "Octa χρῖνε, — Γνοὺς πρᾶττε. — Φύνου ἀπέχου. — Εὔγου δυνατά, ---- Σοφοῖς χρῶ). -- Ἦθος δοχίμαζε, --- Λαδὼν ἀπόδος. τ-- Ὑφορῶ μηδένα, --- Τέχνη χρῶ. — Ὃ μέλλεις, δός. — Εὐερ- γεσίας τίμα. ---- Φθόνει μηδενί, — Φυλαχῇ πρόσεχε. — Ἐλπίδα αἴνει. — Διαῤολὴν μίσει. --- Δικαίως χτῷ),, -- Ἀγαθοὺς τίμα. --- Κριτὴν γνῶθι, — Γάμους χράτει, — Τύχην νόμιζε. ---- ᾿Εγγύην φεῦγε. — Πᾶσι διαλέγου. — “Ὁμοίοις χρῶ, — Δαπανῶν ἄρχου. --- Κτώμενος ἥδου. — Αἰσχύνην σέθου. ---- Χάριν ἐχτέ- λει. — Εὐτυχίαν εὔχου. — Τύχην στέργε. ---- Ἀχούων ὅρα. — "Epydtou χτητά, — Ἔριν μίσει, — "Ove ἔχθαιρε. — Γλῶσσαν loys. — "Y6pw ἀμύνου. ---- Κρῖνε δίκαια, — Χρῶ χρήμασιν. — Ἀδωροδόχητος δοχίμαζε, .-- Αἰτιῶ παρόντα. — Λέγε εἰδώς. — Βίας μὴ ἔχου, --- Ἀλύπως βίου. — Ὁμίλει πράως. — Πέρας ἐπιτέλει μὴ ἀποϑδειλιῶν. — Φιλοφρόνει πᾶσιν. τ Υἱοῖς μὴ χαταρῶ. — Γλώττης ἄρχε. — Σαυτὸν εὖ ποίει, — Εὐπροσήγορος γίνου. — ᾿Αποχρίνου ἐν χαιρῷ, --- Πόνει μετὰ διχαίου, ---- Πρᾶττε ἀμετανογ- τως, — Ἃ μαρτάνων μετανόει, ---- Ὀγθαλμοῦ χράτει. — Βωλεύου χρόνῳ. --- Ἐπιτέλει συντόμως. — Φι- λίαν φύλασσε, ---- Ἐὐγνώμων γίνου. ---- Ὁμόνοιαν δίωχε. — ἄῤῥητον μὴ λέγε. — Τὸ χρατοῦν qo600. — Τὸ συμφέρον θηρῶ, —— Καιρὸν προσδέχου. -- ἴἼἜχϑρας διάλυε, — Γῆρας προσδέχου. — Ἐπὶ ῥώμη μὴ καυ- χῶ.--- Εὐφημίαν ἄσχει. ---- ᾿Απέχθειαν φεῦγε.---- Πλού- τει διχαίως, — Δόξαν μὴ λεῖπε, — Καχίαν μίσει. — Μενθάγων μὴ χάμνε. — Κινδύνευε φρονίμως. — Πῶύμενος μὴ λεῖπε. -.-. Χρησμοὺς θαύμαζε, ---- Οὖς MM τ. SOSIADJE SEPTEM SAPIENTUM PRJECEPTA. ———— MED Qu Deum sequere. — Legibus obtempera. — Deos cole. — Parentes reverere. — Pro jure pugnans etiam succumbe. — Cognitam rem judica. — Audita intellige. — Nosce te ipsum. — Uxorem ducturus temporis opportunitatem specta. — Mortalía cogites. — Hospitem te esse scito. — Focum sacrosanctoin habe. — Rege te ipsum. — Succurre amicis. — Iree moderare. — Intelligentiam exerce, — Pru- dentiam cole. — Jurejurando abstine. — Amiícitiam dili- ge. — Ad doctrine studia incumbe. — Gloríam quare. — Sapientice operam da. — De bono bene loquere. — Nemi- nem vitupera. — Lauda virtutem. — Age que justa sont. — Amicis benevolus esto. — [nimicos ulciscere, — Inge- nuitatem exerce. — A vitiis abstine. — Communis esto. — Propria custodi. — Alienis abstine. — Fare linguáà. — Audi omnia. — Amico gratificare. — Ne quid nimis. — Parce tempori. — Prospice futurum. — Contumeliam oderis. — Supplices reverere. — Omnibus commodus esto. — Filios erudi. — Si quid habes, aliis gratificare. — Dolum me- tue. — Lauda omnes, — Sapientis studiosus esto. — Ex squo et bono judica. — Rem cognitam aggredere. — À caede abstine. — Opta quae fieri possunt. — Sapientum utere consuetudine. — Mores explora. — Accepta redde. — Ne quem suspecta. -- Arte utaris. — Quod daturus es, dato. — Beneficia lionorato. — Nemini invideas. — Ad cautionem animum inlende, — Spem approbato. -— Criminationém oderís. — Juste rem facias. — Bonos ho- nora.—Judicem nosce.— Uxori impera. — Fortunam esse crede, — Sponsionem fuge. — Cum omnibus loquere. — Tui similibus hominibus familiariter utere. — Sumtus fac omnium primus. — Acquisitis gaude. — "Verecundiam cole. — Gratiam refer. — Secundam fortunam opta. — Sorte tua contentus esto. — Et audi et vide. — Opere fa- ciendo divitias para. — Contentionem oderis. — Oppro- brium defestare. — Linguam contine. — Injuríam repelle. — Juste judicalo, — Utere pecunia. — Incorruptus sis rerum inquisitor. — Praesentem accusa. — Dic quee nosti. — Ne vim adhibeas. — Jucunde vivas. — Placide cum aliis conversare. — Finem coeptis intrepidus impone, — Comis erga omnes esto. — Ne exsecrare filios tuos. — Linguam cobibe. — Benefacito tibi ips. — Affabilis esto. — Responde in tempore.— Juste opus nava.— Fac non peni- tenda. — Peccans resipisce. — Oculis mnoderare. — Deli- bera lente, — Perfice e vestigio. — Amicitiam serva. — Sis squus rerum s&stimator. — Expete concordiam. — Arcanum ne dic. — Magístratum metue. — Venare id quod utile est. — Occasionem exspecta. — Inimicitias dissolve. — Senectutem exspecta, — De viribus ne glorieris. — Dic bona verba. — Simultatem fuge, — Juste ditescas. — Gloriam quaerere ne desistas. — Improbitatem oderis. — Discendo ne defatigeris. — Periclitare prudenter. — Leetari ne cessa, —- Oracula admirare. — Quos alis, dilige. — (7 Pro κείνων vel πεινῶν vel πένης ὧν ἅρμοζε, quod in membranis est, scripsi πᾶσιν ἄρμοζε. 217 τρέφεις, ἀγάπα. --- Ἀπόντι μὴ μάχου. --- Πρεσδύ- τερον αἰδοῦ, ---- Νεώτερον δίδασχε. — Πλούτῳ ἀπί- στει.--- Σαυτὸν αἰδοῦ. ---- Μὴ ἄρχε ὑδρίζειν. — Προ- Ὑόνους στεφάνου. --- Θνῆσχε ὑπὲρ πατρίδος. — Τῷ βίῳ μὴ μάχου. — "Exi νεχρῷ μὴ γέλα. — ᾿Ατυχοῦντι συνάχθου. — Χαρίζου ἀδλαδῶς, — Μὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ. ---- ἘΞ εὐγενῶν γέννα. ---- Ἐπαγγέλλου μηδενί. — Φθιμένους μὴ ἀδίχει. — Εὖ πάσιε ὡς θνητός. ---- Τύχη μὴ πίστευε. --- Παῖς ὧν χόσμιος ἴσθι, ἡδῶν ἐγχρατής, μέσος δίχαιος, πρεσδύτερος εὔλογος. --- Τελεύτα ἀλύπως. — Πλήθει ἄρεσχε, — Μὴ λάλει πρὸς ἡδονήν. — Ὁμολογίαις ἔμμενε. ---- Θυσίας πρόσ- φερε κατὰ δύναμιν. --- Σαυτῷ μὴ μάγου. — Μὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ. — Τῷ βίῳ μὴ ἄχθον. ---- Μὴ φιλαί- 1106 ἴσθι.---- ᾿Ἐπαγγέλλου μηδενὶ τὸ παράπαν. — Χρό- vou φείδου. ---- ᾿Ενδαπανώμενος xal ἐφ᾽ ἃ μὴ δεῖ, ὀλί- γος ἔσῃ ἐφ᾽ ἃ δεῖ, (Stobzus Florileg. IIT, 8o. SEPTEM SAPIENTUM PR/ECEPTA. Absentem ne impugna. — Majorem natu reverere. — Mino. rem doce, — Divitiis diffide. — Reverere te ipsum. — Ne prior injuriosus sis. — Majores honora. — Oppete pro pt iria mortem. — Noli vitam in discrimen offerre. -— Mor- tuum ne irridelo. — Infortunati vicem dole. — Gratificare citra jacturam. — Ne quavis re doleas. — Ex ingenuis li beros procrea. — Ne cuí quidquam promittas. — Morluo: ne liedas. — Fruere bonis ut mortalis. — Fortuna ne fide. — Puer modestus sis, adolescens temperans, vir justus, senex prudens. — Morere sine animi segritudine. — Mul- titadiui placeto. — Ne loquaris ad voluptatem. — In pe ctis mane, — Sacrificia pro viribus fac. — Noli teenm ipse pugnare. — Ne quavis re doleas. — Ne tibi molesta sit vita. — Ne sis querulus, — Prorsus nemini quidquam promittas. — Tempori parce. — Sumtus faciens in res etiam minime necessarias parum valebis ad res necess- rias comparandas. AAAA TON AYTON ΑΠΟΦΘΕΡΓΜΑΊΑ EK ΔΙΑΦΟΡΩΝ ZYTTPAPCEON ZYNEIAET'MENA. α΄. KAEOBOYTAOY. . 'Auoócv ἐν βροτοῖσι τὸ πλέον μέρος λόγων τε πλῆθος" ἂν δ᾽ ὁ χαιρὸς ἀρχέση, φρόνει τι κεδνόν * μὴ μάταιος ἢ χάρις γινέσθω. ( Diogenes Laertius lib. 1, 91.) "Eg δὲ δεῖν συνοιχίζειν τὰς θυγατέρας, παρθέ- vou, μὲν τὴν ἡλιχίαν, τὸ δὲ φρονεῖν γυναῖχας" ὑποδεικνὺς ὅτι δεῖ παιδεύειν xal τὰς παρθένους. (Diogenes Laertius lib. I, 91; cf. Stob. Flor. LXX, 16.) . Ἔλεγε δὲ τὸν φίλον δεῖν εὐεργετεῖν, ὅπως ἦ μᾶλ- λον φίλος" τὸν δὲ ἐλθρὸν φίλον ποιεῖν φυλάσσε- σθαι γὰρ τῶν μὲν φίλων τὸν ψόγον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὴν ἐπιδουλήν. | " ( Diogenes Laertius fib. I, 91.) . Ὅταν τις ἐξίη τῆς olxlac, ζητείτω πρότερον, τί μέλλει πράσσειν" χαὶ ὅταν εἰσέλθη, πάλιν, τί ἔπραξε, (Diogenes Laertius lib. I, 92.) Τὰς τῆς coy re μεταδολὰς γενναίως πειρῶ φέρειν, xal μήτε εὐτυχῶν ὁπερήφανος ἔσο, μήτε ἀπορῶν ταπεινός" ἀλλὰ γίνου μέτριος ἐφ᾽ ἑχατέρας τῆς τύχης. (Stobzus Florileg. ΟΥ̓, 75 addito Theo- buli nomine ut XLVIIT, 23. ) €. Τοῖς σοφοῖς τὸ μέτριον 6 νόμος δέδωχε. i» e 7. Φεῦγε μὲν τὸν φθόνον τῶν πολλῶν, φυλάσσου δὲ τὰς ἐπιθουλὰς τῶν μισούντων. ( Stob. Flor. XLVIII , 23.) 8. Δοχεῖ μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι xal βασιλεὺς χαὶ τύραννος, εἰ μηδενὶ πιστεύοι τῶν συνόντων. (Plutarchus VII sapient. Conviv. cap. 7 pag. 17.) . “Ὥσπερ οὐχ ἂν ἐδούλου ἐν νηὶ μαχρᾷ xal πολυ- χρύσῳ πλέων βαπτίζεσθαι, οὕτω μηδὲ ἐν οἰχία αἱροῦ ὑπερμεγέθει xal πολυτελεῖ χαθήμενος χει- μάζεσθαι. (Anthol. Patav. ) iv, Εἷς ὁ πατήρ, παῖδες δὲ δυώδεχα " τῶν δέ θ᾽ ἑκάστῳ χοῦραι ἑξήκοντα, διάνδιχα εἶδος ἔχουσαι. Αἱ μὲν λευχαὶ ἔασιν ἰδεῖν, αἱ δ᾽ αὖτε μέλαιναι" ἀθάναται δέ τ᾽ ἐοῦσαι ἀποφθινύθουσιν ἅπασαι. (Stobaus Eclog. lib. 1 cap. 8, 37 pag. 87 ed. Gaisf. Conf. Anthol, Pal. XIV. 101 et Diog. Laert. lib. I, 91.) β΄. ZOAQNOZ. 1. Τέλος δρᾶν μακροῦ βίου. ( Herodot, lib. I cap. 3a.) 3. Οὖρος τοῦ ἀνθρωπίνου βίου ἔτεα ἑδδομήκοντα. (Idem l. c.) 8. Πᾶν ἐστι ἄνθρωπος συμφορή. (Idem ]. c.) 4. Οὐ γάρ τοι ὃ μέγα πλούσιος μαλλον τοῦ ἐπ᾽ ἡμέ- ——ÓÁ———————————————— BKK C 1. CLEOBULI. 1. imperitia in. bominibus majori ex parte dominatur verborumque mnititudo. Quodsi oblata fuerit occasio, ad aliquid honesti animum intendito; ne irrita et inanis sit gratia. 1. Cleobulus ait filias viris nuptum locandas esse etate quidem virgines, fatelligentia vero mulieres , docens virgi- nes quoque institui oportere. 3. Dicebat porro beneficiis afficiendum esse amicum, ut amidor foret, et ex inimico faciendum amicum : esse cnim et ab amicorum vituperatione et ab inimicorum in- sidiis cavendum. 4. Antequam domo quis exeat , quid acturus sit cogitet : rursus quum redux intrarit, quid egerit. δ. Fortunse mutationes fortiter sustinere tenta, ita ut Deque prosperis rebus superbias , neque adversis ad pau- peralem redactus animum despondeas, sed in utraque loriuma moderatus sis. 6. Leges sapientibus modum imponunt. 7. Declina invidiam vulgi et insidias odio te persequen- tíum cave. 8. Videtur ita maxime gloriam consecuturus sive rex sive tyrannus , si familiarium nemini fidat. 9. Quemadmodum in navi magpa et aurata vectus mergi nolles , sic caveto ne in domo ampla ac splendida sedens fortune fluctibus jacteris. 10. Unus est pater, duodecim autem filii, quorum siu- gulis sexaginta filie sunt, duplicem formam babentes. Quippe aliae albo colore sunt, alie nigro : quamvis vero immortales sint, omnes tamen moriuntur. 2. SOLONIS. 1. Exitium vitse diuturno specta. 2. Terminus humans vitae anni septuaginta. 3. Mera calamitas homo est. 4. Neque enim beatior est. magnis opibus praeditus eo, 219 ΑΛΛΟΙ TON IIYOAFOPEION ZTIXOI. — "u"»p 9 90 αἱ----- Εἴ τις ἐρεῖ, θεός εἶμι παρὲξ ἑνός, οὗτος ὀφείλει χόσμον ἴσον τούτῳ στήσας εἰπεῖν" ἐμὸς οὗτος, χοὐχὶ μόνον στήσας εἰπεῖν" ἐμός, ἀλλὰ χατοιχεῖν αὐτὺς ἐν ὦ ᾧ πεποίηχε, πεποίηται δ᾽ ἀπὸ τοῦδε, (Justinus Martyr lib. de Monarchia Dei pag. δὰ : xal ταῦτα οὕτως φράζει (6 ᾿Ορφεὺς) ὡς αὐτόπτης γεγονὼς τοῦ μεγέθους θεοῦ" κοινωνεῖ δ᾽ αὐτῷ xal Πυθαγόρας ἐν οἷς γράφει" εἴ τις ἐρεῖ χτλ.) Πρόεισιν ὁ θεῖος ἀριθμὸς μουνάδος ἐκ χευθμῶνος ἀκηράτου, ἔστ᾽ ἂν ἵχηται τετράδ᾽ ἐπὶ ζαθέην, ἢ δὴ τέχε μητέρα πάντων, πανδοχέα, πρέσδειραν, ὅρον περὶ πᾶσι τιθεῖσαν, ἄτροπον, ἀχαμάτην' δεχάδα χλείουσί μιν ἁγνήν. (Proclus Comment. in Plat. Tim. pag. 369. B (pag. 657 seq. ed. Schneider.) : πρόεισι γὰρ ὃ θεῖος ἀριθμός, ὥς φησιν 6 Πυθαγόρειος εἰς αὐτὸν ὕμνος" αονάδος ix χευθμῶνος χτλ. ( leg. μουνάδος), μονάδα μὲν ἀχήρατον λέγων, xal χευθμῶνα τῆς μονάδος τὴν ἑνοειδῇ xal χρύφιον τοῦ ἑνὸς ὄντος αἰτίαν, τετράδα δὲ ζαθέην τὴν τοῦ νοητοῦ πλήθους ἔχφασιν, ἣν ἢ δυὰς ἐξέφηνεν, f; μέση τῆς μονάδος xai τετράδος, δεχάδα δὲ αὐτὸν τὸν χόσμον τὸν πάν- τῶν ὑποδεχόμενον τῶν θείων ἀριθμῶν εἰχόνας ἄνω-- θεν εἷς αὐτὸν ἐχδοθείσας. Cf. ibid. pag. 1550 [pag. 367 ed. Schneid. 1.) ἀριθμῷ δέ τε πάντ᾽ ἐπέοιχεν. ( Sextus Empiricus adv. Arithm. lib. IV, à p. 33a : καθόλου μὲν οὖν oi ἀπὸ τῶν μαθημάτων Πυθαγορικοὶ μεγάλην ἀπονέμουσι δύναμιν τοῖς ἀριθμοῖς, ὡς τῆς τῶν ὅλων φύσεως χατ᾽ αὐτοὺς διοικουμένης ὅθεν xal ἀεί ποτε ἐπεφώνουν τὸ « «ἀριθμῷ iEn) 0 7— Hp. GSP; Geopon.1, 8,8), 6 δέ «€ » κτλ.) 15 Ἶσόν xot χυάμους ἔσθειν χεφαλάς τε τοχήων. ν 3 . . .D; II p. 65 F; Geopon. II, 35, 8.) ALII PYTHAGOREORUM VERSUS. — " 0999 «m——— Οὐ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα τετραχτύν, παγὰν ἀενάου φύσεως ῥίζωμά τ᾽ ἔχουσαν. (Sextus Empiricus l, c. : ὀμνύοντες οὗ μόνον τὸν ἀριθμόν, ἀλλὰ xol τὸν ὑποδείξαντα αὐτοῖς τοῦτον, Πυθαγόραν, ὡς θεόν, διὰ τὴν pibus χὴν δύναμιν, λέγοντες: οὐ μὰ τὸν ἁμετέρα x1), Τετραχτὺς δὲ προσηγορεύετο map αὐτοῖς Ó dx τῶν πρώτων ἀριθμῶν. συγχείμενος τέταρτος ἀριθμός, ἕν γὰρ xai δύο xal τρία καὶ τέσσαρα δέκα γίνε- ται; ὅς ἐστι τελειότατος ἀριθμός, ἐπείπερ ἐπ᾽ αὖ- τὸν φθάσαντες πάλιν ἀναλύομεν ἐπὶ τὴν μονάδα, xal ἐξ ὑπαρχῆς ποιούμεθα τὰς ἀριθμήσεις. Πηγέν τε ἀενάου φύσεως ῥίζωμά τ᾿ ἔχουσαν εἰρήκασιν αὐτὸν διὰ τὸ κατ᾽ αὐτοὺς ἐν αὐτῷ τὸν λόγον τῆς ἁπάντων χεῖσθαι συστάσεως. Vid. eund. adv. Math. VII, 94 et que notavi ad Aur. carm, vs. 47-48.) Ὦ νέοι, ἀλλὰ σέδεσθε μεθ᾽ ἡσυχίας τάδε πάντα. ( Diog. Laert. lib. VIII, 7 : φησὶ δ᾽ Ἥρα- κλείδης ὃ τοῦ Σαραπίωνος ἐ ἐν τῇ Σωτίωνος ἐπιτο- μῇ γεγραφέναι αὐτὸν [ τὸν Πυθαγόραν ] καὶ περὶ τοῦ ὅλου δεύτερον τὸν ἱερὸν λόγον οὖ ἥ ἀρχή" ὦ νέοι xc. ) βωμὸν ἐρεύθοντας μαχάρων θερμοῖσι φόνοισι. (SextusEmpiricus adv. Math. IX, 128 : ἔν- θεν xal παρήνουν οὗτοι οἵ φιλόσοφοι ἀπέχεσθαι τῶν ἐμψύχων, καὶ ἀσεθεῖν ἔφασκον τοὺς ἀνθρώ- πους, « βωμὸν ἐρεύθοντας χτλ. ἢ (Plutarchus Sympos. II, 3 pag 519, Py- thagoreis vel Orphicis versum tribuens. Cf. Clc- mens Alex. Strom, III p. 435. D; Athenzus Si quis dicat , se esse Deum praeter unum, is debet Si quis dicat, se ese Deum preter unum, is debet — | immutabilem, indefessam; decadem puram eam appd- indefessam ; decadem puram eam appe- mundum huic parem fabricatus dicere : hic meus est, [lant — neque solum fabricatus dicere : meus, sed etiam habitare Numerum autem omnia decent. — ipse in eo quem effecit; ab hoc autem effectus est. — Haud sane, per eum qui nobis quaternarium numerum , Progreditor divinus numerus [ tradidil , ex intcorrupto unitatis latibulo, donec perveniat [ matrem, | fontem perennis nature et principium continentem. — ad tetradem sacrosanctam, quae peperit cunctorum | O juvenes, silentio haec omnia veneramini. — omnes recipientem, venerandam, omnibus terminos con- | Deorum aram calide cruore rubefacientes. — [stituentem, i Idem est fabas et parentum capita comedere. 1 200 PHILOSOPHORUM GR/ECORUM | FRAGMENTA. LIBER II. PROS/E SCRIPTORES. TON ΕΠΠᾺ ΣΟΦΩΝ ΓΝΩΜΑΙ ΚΑΙ AIIOQOEPFMATA. SEPTEM SAPIENTUM SENTENTLE ET APOPHTHEGMATA. Quum diu viguisset apud Gracos Orphei, Mu- sei reliquorumque priscorum vatum disciplina, qui carminibus suis homines erudire multarum- que rerum scientia repletos ad virtutem accen- dere conabantur : posteri diligentius paullatim divina et coelestia contemplari cceperunt ac totos se ad scrutandam nature obscuritatem contule- runt, Horum primus fuit TÀaZes Milesius (1), philo- sophia greca! conditor et propter sapientiam quam profitebatur Sapientis nomine insignis. Natus est patre Examio, matre Cleobulina Olym- piadis XXXV anno primo, utex Apollodori Chro- nicis Diogenes Laertius (2) lib. 1, 37 tradit vitaque utra nonagesimum annum producta Olympiade LVIII diem suum obiit. Neque vero solus sapiens vocatus est, sed eadem :elas septem vidit sapien- tes Thaletem, Solonem, Periandrum, Cleobulum, Chilonem, Biantem, Pittacum; quibus nonnulli Anacharsidem Scytham, Mysonem Cheneum, Phe. recyden Syrium , Epimenidem Cretensem, qui- dam etiam Disistratum adjiciunt(3). Sed decateris postea disputabimus, nunc de Thalete agamus. Is antequam ad doctrina studia incumberet, in re- publica versatus est (4). Huc referenda sunt ea quz de quibusdam ejus consiliis partim civibus, partim lonibus, partim Croeso datis narrant He- rodotus lib. I, 75 et 170 et Diogenes Laertius lib. I, 45 (5). Postmodo litterarum dulcedine captus /Egyptum petiit(6), ubi diu cum sacerdo- tibus conversatus philosophia operam dedit, Inde jam state provectus ad Milesios redux e nullius magistri schola prodiisse, sed omnia suopte ingenio perspexisse visus est, Qui si Apu- (1) De genere ejus Herodotus lib. I, 170 : Θάλεω ἀνδρὸς Νιλησίου ἐγένετο, τὸ ἀνέχαθεν γένος ἐόντος dbolvixoz. Dioge- MS Laertius lib. I, 22 : "liv τοίνυν ὁ Θαλῆς, ὡς μὲν Ἡ]ρό- ὅστος, Δοῦρις καὶ Δημόχριτός φασιν, πατρὸς μὲν ᾿Εξαμίου, μητρὸς & Κλεοδουλίνης, ἐκ τῶν Θηλιδῶν, ol εἰσι Φοίνικες, εὐγενέστατοι τῶν ἀπὸ Κάδμου καὶ ᾿Αγήνορος, καθὰ καὶ Πλά- των φησί. Καὶ πρῶτος σοφὸς ὠνομάσθη, ἄρχοντος ᾿Αθήνησι δεμασίου" καθ᾽ ὃν χαὶ οἱ ἑπτὰ σοφοὶ ἐχλήθησαν, ὥς φησι ἀγμήσριος ὁ Φαληρεὺς ἐν τῇ τῶν ἀρχόντων ἀναγραφῇ᾽ ἐπολι- τογραφήθῃ δὲ ἐν Μιλήτῳ, ὅτε ἦλθε σὺν Νειλέῳ ἐχκπεσόντι Φοινίχης" ὡς δ᾽ οἱ πλείους φασίν, ἰθαγενὴς Μιλήσιος ἣν καὶ γένους λαμπροῦ. . (2) Diogenes Laertius lib. 1, 37 : Φησὶ δ᾽ ᾿Απολλόδωρος ἐν τοῖς χρονιχοῖς γεγενῆσθαι αὐτὸν κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῆς ᾿μαχοστῆς πέμπτης ὀλυμπιάδος. ᾿Ετελεύτησε δ᾽ ἐτῶν ἐόδο- μήχοντα ὀχτώ, ἢ ὡς Σωσιχράτης φησίν, ἐνενήκοντα᾽ τελευ- τῆσαι γὰρ ἐπὶ τῆς πεντηκοστῆς ὀγδόης ὀλυμπιάδος. (3) Diogenes Laertius lib. T, 13 : Σοφοὶ δὲ ἐνομίζοντο οἵδε. Θαλῆς, Σόλων, Περίανδρος, Κλεόθουλος, Χείλων, Βίας, Πιτ- ταχός. Τούτοις προσαριθμοῦσιν Ἀνάχαρσιν τὸν Σκύθυνν, Μύ- σωνα τὸν Χηνέα, Φερεκύδην τὸν Σύριον, ᾿Επιμενίδην τὸν Κρῆτα᾽ ἔνιοι καὶ Πεισίστρατον τὸν τύραννον. (4) Diogenes Laertius lib. I, 23 : Μετὰ δὲ τὰ πολιτικὰ τῆς φυσιχῆς ἐγεύετο θεωρίας. (5) Diogenes Laertius lib. 1, 25 : Δοχεῖ δὲ xal ἐν τοῖς πολιτικοῖς ἄριστα βεδουλεῦσθαι. Κροίσου γὰρ πέμψαντος πρὸς Μιλησίους ἐπὶ συμμαχίᾳ, ἐχώλυσεν " ὅπερ, Κύρον χρατήσαν" τὸς, ἔσωσε τὴν πόλιν. (6) Diogenes Laertius lib. I, 27 : Οὐδείς τε αὐτοῦ καθηγή- σατο, πλὴν ὅτ᾽ εἰς Αἴγυπτον ἐλθὼν τοῖς ἱερεῦσι συνδιέτριψεν. Plutarch. de Placitis phil. lib. 1, 3 : Φιλοσοφήσας δ᾽ dv Al- Tonto ἦλθεν εἰς Μίλητον πρεσδύτερος. 208 AHMHTPIOY ΦΛΑΛΗΡΕΩΣ ΤΩΝ ἙΠΤᾺ ΣΟΦΩΝ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ. α΄. Κλεόδουλος Ἐῤαγόρου Λίνδιος ἔφη" Μέτρον ἄριστον. — Πατέρα δεῖ αἰδεῖσθαι, ---- Εὖ τὸ σῶμα ἔχειν xol τὴν ψυχήν. — Φιλήχοον xal μὴ πολυΐχοον. — Πολυμαθῆ. μὴ ἀμαθῆ. — Γλῶσσαν εὔφημον χεχτῆσθαι, --- Ἀρετῆς οἰχεῖον xal χαχίας ἀλλότριον ἀδιχίαν μισεῖν. ---- Εὐσέδειαν φυλάσσειν. ---- Πολίταις τὰ βέλτιστα συμθουλεύειν, ---- Γλώττης χρα- t&v, — Día μηδὲν πράττειν. — Τέχνα παιδεύειν. — Τύχη εὔχεσθαι. ---- Ἔχθρας διαλύειν. — Τὸν τοῦ δήμου ἐχθρὸν πολέμιον νομίζειν. ---- Γυναιχὶ μὴ μάχε- σθαι, αηδὲ φιλοφρονεῖσθαι ἀλλοτρίων παρόντων᾽ τὸ μὲν γάρ ἐστι χέρηον, τὸ δὲ μανίαν δύναται παρέχειν. — Οἰχέτας μεθύοντᾶς μὴ χολάζειν' εἰ δὲ μή, δόξεις χαὶ αὐτὸς μεθύειν, ---- Γαμεῖν ex τῶν ὁμοίων" ἐὰν γὰρ dx τῶν χρειττόνων, δεσπότας, οὐ συγγενεῖς χτήση. — Μὴ ἐπιγέλα τῷ σχώπτοντι᾽" ἀπε χθὴς γὰρ £o» τοῖς σχωπτο- μένοις. --- Εὐποροῦντα μὴ ὑπερήφανον εἶναι, d ἀποροῦν- πὰ μὴ ταπεινοῦσθαι. β΄. Σόλων ᾿Εξηκεστίδου ᾿Αθηναῖος ἔφη" Μηδὲν ἄγαν. — Κριτὴς u3 κάθησο εἰ δὲ μή, τῷ ληφθέντι ἐχθρὸς ἔση. — Ἡδονὴν φεῦγε ἥτις λύπην τίχτει, --- Φύλασσε τρόπου χαλοχαγαθίαν ὅρχου πιστο- τέραν. — Σφράγιζε τοὺς μὲν λόγους σιγῇ, τὴν δὲ σι-- γὴν χαιρῷ, — Μὴ ψεύδου, ἀλλ’. ἀλήθευε. — Τὰ σπουδαῖα μελέτα. — Τῶν γονέων μὴ λέγε ὃ δικαιότερα. — Φίλους μὴ ταχὺ χτῶ, οὖς δ᾽ ἂν χτήσῃ, μὴ ταχὺ ἀποδοχίμαζε. — Ἄρχεσθαι μαθὼν ἄρχειν ἐπιστήσῃ. — Εὐθύνας ἑτέρους ἀξιῶν διδόναι xal αὐτὸς ὕπεχε. ----- Συμδούλευε μὴ τὰ ἥδιστα, ἀλλὰ τὰ βέλτιστα τοῖς πολίταις. — Μὴ θρασύνου. — Μὴ χαχοῖς διίλει, — Χρῶ τοῖς θεοῖς, — Φίλους εὐσέδει. — Γονεῖς αἰδοῦ. -— Νοῦν ἡγεμόνα ποιοῦ. --- Ὃ δ᾽ ἂν ἴδης μὴ λέγε. — Εἰδὼς σίγα. — Τοῖς σαυτοῦ πρᾶος ἴσθι. — Τὰ ἀφανῆ τοῖς φανεροῖς τεχμαίρου. γ΄. Χίλων υἱὸς Δαμαγήτου Λαχεδαιμόνιος ἔφη" νῶθι σαυτόν. --- Πίνων μὴ πολλὰ λάλει" ἁμαρτή- σεις γάρ. --- Νὴ ἀπείλει τοῖς ἐλευθέροις" οὐ γὰρ χαλόν. — Μὴ καχολόγει τοὺς πλησίον el δὲ μή, ἀχούσῃ ἐφ᾽ οἷς λυπηθήσῃ, — Eni τὰ δεῖπνα τῶν φίλων βραδέως πορεύου, ἐπὶ δὲ τὰς ἀτυχίας ταχέως. — Πάμους εὖτε- λεῖς ποιοῦ. --ὶ Τὸν τετελευτηχότα μαχάριζε, — Πρε - σέύτερον σέθον. — Τὸν τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενον μίσει. — Ζημίαν αἱροῦ μᾶλλον ἢ χέρδος αἰσχρόν " τὸ μὲν γὰρ ὅπαξ σε λυπήσει, τὸ δ᾽ det. — Τῷ δυστυχοῦντι μὴ ἐπιγέλα, — ᾿Ισχυρὸς ὦν, ἥσυχον σεαυτὸν πάρεχε, ὅπως σε αἰτγύνωνται μᾶλλον ἢ φοθῶνται, — Τῆς ἰδίας DEMETRII PHALEREI SEPTEM SAPIENTUM APOPHTHEGMATA. ————9 90 —— 1. Cleobulus Evagor-e filias Lindius dixit : Modus optima res. — Patrem revereri oportet. — Cn- randum est ut corpore et animo bene valeamus. — Liben- - ter audire oportet , non quavis tamen Lemere. — Docium, non indoctum esse decet. — Linguam bene ominantem habeto. — Virtutis proprium est et ab improbitate alienum iujustitiam odisse. — Pietatem serva. — Civibus optima suade. — Linguam contine. — Per vim nihil agendum. — Liberos institue. — Fortunam precare. — nimicitias dissolve. — Populi inimicum hostem habeto. — Cum uxore neque jurgare debemus presentibus alienis, neque ei blan- diri : illud quidem pejus est, hoc autem ad furorem per- ducere potest, — Servulos ebrios ne castiga : sin minus, el ipse ebrius videberis. — Uxorem duc ex aequalibus : si enim e potentioribus duxeris, dominos, non affines tibi comparabis. — Alios cavillanti ne subrideas ; invisus enim fies iis quibus illuditur. — In divitiis nesuperbias, in egestate ne abjecto 58 animo. 2. Solon Execestide filius Atheniensis dixit : Ne quid nimis. — Judex ne sedeas : sin minus, in odio cris damnato. — Voluptatem fuge quze tristitiam parit. — Morum probitatem serva vel jurejurando fide digniorem. — Sermones silentio, silentium temporis opportunitate com- proba. — Ne mentiaris, sed vera loquere. — Honesta meditare. — Parentibus justior& ne dicas. — Amicos ne cito compares, quos autem comparaveris, ne stalim repu- dies. — Parére .quum didiceris, imperare scies. — Quam - ᾿ alios reposcis rationem, ipse quoque redde, — Civibus non jucundissima , sed optima suadebis. — Ne fastidio effera- ris. — Cum improbisne verseris. — Consule deos. — Ami- cos cole, — Parentes reverere. — Mentem ducem sequere. — Ne dicas autem quodcunque videris. — Sciens tace. — Lenis in tuos sis. — Obscura e manifestis conjice. 3. Chilon Damageti filius Lacedeemonius dixit : Nosce teipsum. — Inter bibendum ne multa loquaris : delinques enim. — Libetis hominibus ne mineris : neque enim decet. — Ne maledicas aliis : sin minus, audies quz tibi molesta erunt. — Ad amicorum convivia lente, ad calamitates autem cito accede. — Nuptias frugaliter faci- to. — Vita functum beatum praedica. — Natu majorem cole. — Alienarum rerum cura occupatum oderis. — Jacturam turpi lucro prefer : illa enim semel, hoc semper tibi dolorem afferet. — Calamitosum ne irrideas. — Si robustus es, tranquillum te prebe, ut revereantur te alii potius quam metuant. — Domui tus bene proesto. — 212 ΦΕΝΤΕΝΤΙ Ὲ ET APOPHTHEGMATA. τὴν ὑπόληψιν λαδὼν ταύτην xoi διὰ τὸ πάντων τὰ σπέρλατα τὴν φύσιν ὑγρὰν ἔχειν, τὸ δ᾽ ὕδωρ ἀρχὴν τῆς φύσεως εἶναι τοῖς ὑγροῖς. Εἰσὶ δέ τινες ot xal τοὺς πιμπαλαίους xal πολὺ πρὸ τῆς νῦν γενέσεως xal πρώ- τοὺς θεολογήσαντας οὕτως οἴονται περὶ τῆς φύσεως ὑπολαθεῖν" ᾽Ὥχεανόν τε γὰρ καὶ Τυηθὺν ἐποίησαν τῆς γενέσεως πκτέρας, xal τὸν ὅρχον τῶν θεῶν ὕδωρ, τὴν χχλουμένην δπ᾽ αὐτῶν Στύγα τῶν ποιητῶν" τιμιώτα- tw μὲν γὰρ τὸ πρεσθύτατον, ὄρχος δὲ τὸ τιμιώτατόν ἐστιν. ldem de Coelo lib. II, 13 ait : Ot δ᾽ ἐφ᾽ ὕδατος χεῖσθαι [φασὶ τὴν γῆν] τοῦτον γὰρ ἀρχαιότατον παρει- λύοσμεν τὸν λόγον, ὅν φασιν εἰπεῖν Θαλῆν τὸν Μιλή- σιν, ὡς διὰ τὸ πλωτὴν εἶναι μένουσαν ὥσπερ ξύλον ἤ τιτοιοῦτον ἕτερον. In eandem sententiam Plutarchus de Plac, phil. lib. 1, 3: Θαλῇς ὃ Μιλήσιος ἀρχὴν τῶν ὄντων ἀπεφήνατο τὸ ὕδωρ. δοχεῖ δὲ 6 ἀνὴρ οὗτος ἄρξαι τῆς φιλοσοφίας, καὶ ἀπ᾽ αὐτοῦ ἢ ᾿[ωνιχὴ αἵρεσις προσυγορεύθη. ὃς ἐξ ὕδατός φησι πάντα εἶναι xal εἰς ὕδωρ πάντα ἀναλύεσθαι. στοχάζεται δ᾽ ix τούτου πρῶ- vw, ὅτι πάντων τῶν ζώων ἣ γονὴ ἀρχή ἐστιν, ὑγρὰ οὗτα᾿ οὕτως εἰχὸς xal τὰ πάντα ἐξ ὑγροῦ τὴν ἀρχὴν ἕψειν" δεύτερον, ὅτι πάντα τὰ φυτὰ ὑγρῷ τρέφεται xat xxgroyopet , ἀμοιροῦντα δὲ ξηραίνεται" τρίτον, ὅτι Xd αὐτὸ τὸ πῦρ τοῦ ἡλίου xal τὸ τῶν ἄστρων ταῖς τῶν ὑδάτων ἀναηυμιάσεσι τρέφεται, καὶ αὐτὸς ὃ κόσμος " διλ τοῦτο xal Ὅμηρος ταύτην τὴν γένεσιν ὑποτίθεται, περὶ τοῦ ὕδατος" "lxsavoc, ὅσπερ γένεσις πάντεσσι txt, Alii Thaletem hoc rerum principium staiuisse affirmant διὰ τὸ συνεχτιχὸν xal τὸ εὐτύπω- τὸν τοῦ ὕδατος, velut Simplicius in Aristotelis Phys. fol. 6 a; 8 a, b. Sic Heraclides Alleg. Hom. càp. 22 pag. 45 ed. Mehl. : Θάλητα μέν γε τὸν MO X- σον ὁμολογοῦσι πρῶτον ὑποστήσασθαι τῶν ὅλων χοσμο- Tow στοιχεῖον τὸ ὕδωρ" ἡ γὰρ ὑγρὰ φύσις, εὐμαρῶς εἰς ἕκαστα μεταπλαττομένη, πρὸς τὸ ποιχίλον εἴωθε μορφοῦσθαι, τό τε γὰρ ἐξατμιζόμενον αὐτῆς ἀεροῦται," ἢ 3 / - A] 9 9^4 4 , χαὶ τὸ λεπτότατον ἀπὸ ἀέρος αἰθὴρ ἀνάπτεται, συνι- , * d^ NS; M, 2 e ζάνον τε τὸ ὕδωρ xal μεταθαλλόμενον εἷς ἰλὺν ἀπογαιοῦ- ται" διὸ δὴ τῆς τετράδος τῶν στοιχείων ὥσπερ αἰτιώ-- Uy ὃ Θαλῆς ἀπεφήνατο στοιχεῖον εἶναι τὸ ὕδωρ. Preterea Cicero de Nat. Deor. lib. I, 10 Thaletem ataquz adjunxisse deum qui ex ea cuncta finge- 2086 ret. Similiter Plutarchus de Plac. phil. 1, 7 : 8a- λῆς νοῦν τὸν τοῦ χόσμου θεόν (14). Quare fallitur Augustinus de Civ. Dei VII, ἃ docens 7TAaletem nil huic operi ex mente divina praposuisse : qui error inde natus videtur, quod Thales Deum non extra mundi machinam positum, sed per eam totam diffusum esse credidit. Inde apparet quí factum sit, ut omnia qus cernerentur deorum plena esse vellet rebusque inanimatis animas tri- bueret. Quum autem nihil mobiliusanimo eumque movendi vi preditum esse existimaret : omnem motum ex hoc fonte repetendum ratus magnetem etiam lapidem atque electrum suis mentibus ani- mata esse decrevit (15). Fuere qui Tbhaletem primum exstitisse putarent animorum immortalitatis vindicem ac patronum. Nempe animum esse naturam, qua semper move- retur vel quz se ipsa moveret , princeps Milesius philosophus contenderat (16). Arbitramur autem, etsi hoc diserte non est proditum, eum hominum animos pro partibus anime mundi habuisse. Quz mundi anima quoniam rerum universitatem movet, humanos animos e corporum vinculis elapsos non exstingui, sed in communem ani- mam redire, si constare sibi vellet, censere debe- bat philosophus. Quanta autem ejus sapientiz fama fuerit quan- tumque apud zquales auctoritate valuerit, per- spicitur ex illa de tripode aureo narratiuncula, qua a pluribus scriptoribus litteris consignata est. Res ita se habet. A piscatoribus Milesiis ver- riculum trahentibus quidam jactum emerat. Ex- tracto deinde magni ponderis tripode aureo Del- phicis simili orta controversia est, illis piscium se capturam vendidisse affirmantibus, hoc fortu- nam tractus se emisse dicente. Qua conditione propter novitatem rei et magnitudinem pecuniae ad universum ejus civitatis populum delata, pla- cnit Apollinem Delphicum consuli , cuinam adju- dicari tripus deberet. Deus respondit illi esse dandum qui sapientia ceteros anteiret. Tum Milesii consensu Thaleti tripodem dederunt; ille (14) Sic etiam Stob;us Ecl. Phys. lib. I cap. 2, 29 : θλλῆς νοῦν τοῦ χόσμον τὸν θεόν, τὸ δὲ πᾶν ἔμψυχον ἅμα xal (αιμόνων πλῆρες" διήχειν δὲ καὶ διὰ τοῦ στοιχειώδους ὑγροῦ ὄναμιν θείαν χινητικὴν αὐτοῦ. Ciceronem sequuntur La- cautius Divin. Instit. lib. I, 5 et Minucius Felix cap. 19. (13) Aristoteles de Anima lib. I, 5: Kai ἐν τῷ ὅλῳ δέ τίνες αὐτὴν (i. 6. τὴν ψυχὴν) μεμῖχθαί φασιν, ὅθεν ἴσως καὶ θαλῆς ζήθη πάντα πλήρη θεῶν εἶναι. Id. I, 2: Ἔοιχε δὲ καὶ O2); ἐξ ὧν ἀπομνημονεύουσι χινητικόν τι τὴν ψυχὴν ὑπολα- θεῖν, εἴπερ τὸν λίθον ἔφη ψυχὴν ἔχειν, ὅτι τὸν σίδηρον χινεῖ. Diogenes Laertius lib. 1, 24 : Ἀριστοτέλης δὲ καὶ Ἱππίας φασιν αὐτὸν ^i τοῖς ἀψύχοις διδόναι ψνχάς, τεχμαιρόμενον ix τῆς λίθου τῆς μαγνήτιδος καὶ Too ἠλέχτρον. Et ibid. 27 : Ἀρχὴν δὲ τῶν πάντων ὕδωρ ὑπεστήσατο καὶ τὸν χόσμον Éu- ψυχον καὶ δαιμόνων πλήρη. (16) Diogenes Laertius lib. I, 24 : Ἔνιοι δὲ καὶ αὐτὸν πρῶτον εἰπεῖν φασιν ἀθανάτους τὰς ψυχάς, ὧν ἐστι Χοιρίλος ὁ ποιητής. Plutarchus de Plac. phil. IV, 2 : Θαλῆς ἀπε- φήνατο πρῶτος τὴν ψυχὴν φύσιν ἀειχίνητον ἢ αὐτοκίνητον, quem locum repetierunt Stobeus in Eclog. Phys lib. I cap. 41, 1, p. 320 ed, Gaisf. et Nemesius de Nat. hom. cap. 2. Neque alium auctorem secutus est Theodoretus Serm. V p. 83 scribens : Θαλῆς τοίνυν xéx)nxs τὴν ψυχὴν &xivntov φύσιν, ubi pro &xívrtov repone ἀειχίνητον. cessit eum Dianti, Bias Pittaco, is protinus alii, deincepsque per omnium septem sapientum orbem ad ultimum, ad Solonem, pervenit, qui et titulum amplissima sapientie et premium ad ipsum Apollinem transtulit (1 7). Thaletem nullum ingenii sui monumentum posteris reliquisse affirmant Alexander Aphrodi- siensis Comment, in Aristotelis Metaph. p. 21 ed. Bonitz, Themistius Orat. XXVI p. 317 et anti- quorum nonnulli apud Diogenem Laertium lib. I, 233. Contra alii unum aut plures libros ab eo editos esse sive perspicue testantur sive obscure significant. Cf. Augustinus de Civit. Dei lib, VIII cap. ἃ et Vitruvius lib. ΙΧ cap. 7. Certe duo scripta de Solstitio (περὶ τροπῆς) ac de /Equinoctio (περὶ ἰσημερίας) ἃ quibusdam ei attribuebantur; sed Nautica Astrologia, qua et ipsa olim Thaletis esse credita erat, Phocum Samium auctorem ha- bebat(18). Huc pertinet etiam Lobonis Argivi testimonium, qui ducentos circiter versiculos ab eo compositos esse prodit (19). Quocum jungen- dus Plutarchus libro de Pythia: oraculis non am- plius carmine editis cap. 18 vol. IX p. 375 et 376 Thaletem zquiparans Orpheo, Hesiodo, Parme- nidi, Xenophani, Empedocli caeterisque qui philosophiam versibus persecuti erant (20). Ne- que absimile praecedentibus illud est quod addit scriptor Eudoxum, Hesiodum et Thaletem de asirologia versibus scripsisse, quamquam dubi- tanter hac ab eo dicta esse efficitur ex iis qua sequuntur : slye Θαλῆς ἐποίησεν, ὡς ἀληθῶς εἰπεῖν, τὴν αὐτῷ ἀναφερομένην ἀστρολογίαν. Suidas quoque et Fudocia p. 238 ajunt eum commentatum esse περὶ μετεώρων ἐν ἔπεσι, περὶ ἰσημερίας, xal ἄλλα πολλά. Αἱ vero Galenus Comment. in libr. de humor. I, 1, tom. XVI, 37 ed. Kühn. affert 'Thaletis locum e secundo de Principiis (περὶ dg- SEPTEM SAPIENTUM χῶν) libro pedestri oratione scriptum (11); quz res eo mirabilior debet videri, quod idem Con. ment. ] in libr. de Nat. hum. 26 (1, 1, 125, um, XV, 69) negat Thaletis de aqua, primo principio, sententiam éx συγγράμματος αὐτοῦ posse osten. di (22). Suppositas ei esse epistolas qua exstant apud Diogenem Laertium lib. l, 43-44 jam pridem viderunt viri docti. Quae quum: ita sint, sequen dus nobis Aristoteles est qui in exponenda Th;- letis doctrina non ipsius philosophi disputatio- nes litteris mandatas, sed ea qua ab aliis hac de re memorabantur se consuluisse fatetur (231. Hinc patet illa etate nullum Milesii philosophi librum exstitisse omniaque volumina qua sub Thales nomine posterioribus saeculis ferebantur suppo- sititia fuisse, Nihilominus ut hujus, ita catero- rum septem sapientum sententias etapophthegmata ab antiquis scriptoribus servata, in quibus col. ligendis post Leonardum Lycium et Othmarum Luscinium multam operam consumsit Jo. Co- radus Orellius (24), accurate recensita, hic illic aucta et latine versa divulgavi. Restat, ut pauca de reliquorum sapientum vitis dicamus..$0/on, Execestida filius, Atheniensis (15), ingenii bonitate elegorumque quos componebat suavitate ita excelluit, ut summus poeta esse existimaretur eaque arte confisus auram popula- rem captaret. Neque vero solum mirabilis dicen. di artifex politusque scriptor et versificator fuit, .sed philosophus etiam, ut inter septem Graciz sapientes nomen suum profiteretur. Nimirum 2b ineunte etate omne tempus ad eas res contulit, quibus illain quam postea consecutus est nominis claritudinem, archontis dignitatem ac legum lato ris auctoritatem adipisceretur. Quapropter vele- res passim eum virum omni laude cumulatun . (17) Valerius Maximus lib. IV cap. 1; Diogenes Laer- tius lib. T, 28; Plutarchus Vit. Solon. cap. 4; Porphyrius apud Cyrillum lib. 1 contr. Julian., Scholiast. ad Aristoph. Plut. vs. 9. (18) Diogenes Laertius lib. f, 23 : Κατά τινὰς μὲν σύγ- γραμμα χατέλιπεν oU8év* ἡ γὰρ el; αὐτὸν ἀναφτερομένη Ναντι- χὴ Ἀστρηλογία Φώκου λέγεται εἶναι τοῦ Σαμίου. Κατά τινας δὲ δύο μόνα συνέγεαψε, Περὶ τροπῆς xai ἰσημερίας, τὰ ἄλλα καταληπτὰ εἶναι δοχιμάσας. Alexander Aphrodisiensis in Metaph. p. 21 ed. Bonitz : Θαλῆς --- αἰτίας « εἰκότως τὸ » λέγεται οὕτως ἀποφήνασθαι. « Οὐδὲν γὰρ προφέρεται αὐτοῦ σύγγραμμα, ἐξ οὗ τις τὸ βέδχιον ἕξει τοῦ ταῦτα λέγεσθαι τοῦτον τὸν τρόπον ὑπ᾽ αὐτοῦ. » (19) Diogenes Laertius lib. I, 34 : Τὰ δὲ γεγραμμένα ὑπ᾽ αὐτοῦ φησι Aó6wv ὁ 'Apyetoz εἷς ἔπη τείνειν διαχόσια. (20) Plutarchus de Pytliie oraculis cap. 18 : Οὐδὲ γὰρ φιλοσοφίαν ἀπεγινώσχομεν ὡς ἀνηοημένην παντάπασι xai διε- | φλυρυῖαν, ὅτι πρότερον μὲν ἐν ποιήμασιν ἐξέφερον οἱ φιλόσο- ' qot τὰ δόγματα καὶ τοὺς λόγους, ὥσπερ Ὀρφεὺς καὶ Ἡσιοὺκ xai Παρμενίδης καὶ Ξενοφάνης xai ᾿Εμπεδοχλὴῆς καὶ θαλῆν (21) Vid. infra fragm. 18. (22) Galenus Comment. I in lib. de Nat. hum. secl. 16: El γὰρ ὅτι Θαλῆς ἀπεφήνατο στοιχεῖον μόνον εἶναι τὸ ni àx συγγράμματος αὐτοῦ δειχνύναι οὐκ ἔχομεν, ἀλλ᾽ Ops ἅπασι καὶ τοῦτο πεπίστευται. uu (33) Aristoteles de Anima lib. I cap. 2 : "Eouxs δὲ vti Θαλῆς ἐξ ὧν ἀπομνημι"νεύουσι κινητιχόν τι τὴν ψυχὴν ὑποίδ: θεῖν, εἴπερ τὸν λίθον ἔφη ψυχὴν ἔχειν, ὅτι τὸν σίδηρον x^ Id. de Celo lib. II, 13 : Τὸν λόγον, ὅν φασιν εἰπεῖν 81 τὸν Μιλήσιον. (24) Orellius Opusc. veterum Graec. sentent. el moràl., in tomo I. " (25) Vel, ut alii volant, Salaminius. Diogenes Laer lib. f, 45 : Σόλων ᾿Ἐξηκεστίδου Σαλαμένιος. Herodotus lib. I, 29 : Σόλων ἀνὴο ᾿Αθηναῖος. Sic autem plerumque vocalür. Vid. Menag. ad Laertii l. c. SENTENTLE ET APOPHTHEGMATA. 201 fuisse testantur (26). Quum enim Atheniensium civitas magnis partium contentionibus laboraret, Megarenses Salaminem insulam occuparunt. Quocirca orto inter utrosque bello ferme usque ad interitum dimicatum est, Multis igitur cladibus acceptis, apud Athenienses capitale esee coepit, si qui legem de vindicanda insula tulisset. Tum Solon ne aut tacendo parum reipublice consule- ret aut. censendo sibi noceret, prohibita non modo dicturus, sed etiam facturus menus aliena- tionem simulat. Idcirco in ferum se proripuit pileatus factoque hominum concursu insolitis sibi versibus populo suadere coepit quod, vetabatur, omniumque animos ita cepit, ut extemplo bellum adversus Megarenses decerneretur insulaque su- peratis bostibus Atheniensium virtute recupera- retur (7). Mox idem Solon novam civibus suis victoriam paravit bello sacro adversus Cirrhaus, templi Delphici direptores, administrato et re feliciter gesta intra paucos menses confecto (38). Sed multo majorem laudem gloriamque sibi pepe- rit legibus scriptis quibus Atheniensium rem- publicam. sapienter temperavit. Etenim anno tertio Olympiadis XLVI archon creatus (29), non tam mederi reipubliez malis sapienti imperio , quam novam condere civitatem visus est, siqui- dem publicam disciplinam ita legibus astrinxit, ut gratiam ab omnibus civium ordinibus iniret. Postquam autem Athenienses jurejurando inter- posito promiserunt, fore ut in decem annos ratas haberent Solonis leges, ipse ne quam legem abrogare cogeretur, suscepte itinere in Lydiam ad Creesum rege profectus ab eoque mox digres- sus diu partim in Egypto partim apud Cyprios versatus est (3o). [nde in patriam redux offendit rempublicam factionibus turbatam (31). Quuim autem ipse jam senior neque consiliis neque auctoritate quidquam proficeret, Pisistrato rerum potito in exsilium abiit, Videtur vero posthac Cypri vixisse atque octogenarius mortem cum vita commutasse (32). « Quanta industria, inquit Valerius Maximus lib. VIII cap. 7, flagraverit, et versibus complexus est quibus significat se quo- tidie aliquid addiscentem senescere ,33), et supre- mo vitz die confirmavit. Quum assidentibus ami- cis et quadam de re sermonem inter se conferen- tibus fatis jam pressum caput erigeret, interro- gatus, quapropter id fecisset, respondit : Ut quum istud, quidquid est, de quo jam disputatis perce- pero, moriar. » lloc a Valerio traditum pulchre exornavit Muretus Orat, li, sed aliter narrat /Elianus apud Stobzeum Flor. XXIX, 58. Vid. fragm. 36. Ex ejus reliquiis nihil nisi apophthe- gmata cum ceterorum sapientum dictis, additis paucis quibusdam legibus, foras dedi. Omitten- dz enim erant plereque leges que e Plutarchi Vita Solonis aliisque scriptoribus cognoscun- (26) Plato Tim. p. 21 : Aoxetv οἴ τά τε ἄλλα σοφώτατον Ἑγονέναι Σόλωνα καὶ κατὰ τὴν ποίησιν αὖ τῶν ποιητῶν πάντων ἐλευθεριώτατον. JEschines in Ctesiph. p. 69 : Σόλω- v6; εἰχόντος ᾿Αθηναίου τὴν γνώμην, ἀνδρὸς καὶ νομοδετῆσαι ἑρνατοῦ xal περὶ ποίησιν καὶ φιλοσοφίαν διατετριφότος᾽ el P4g. 90 : Σόλωνα μὲν τὸν καλλίστοις νόμοις κοσμήσαντα τὴν δγμοχρατίαν, ἄνδρα φιλόσοφον καὶ νομοθέτην ἀγαθόν. (17) Plutarchus Vit. Solon. cap. 8 : Ἐπεὶ δὲ μαχρόν τινα χαὶ δυσχερὴ πόλεμον ol ἐν ἄστει περὶ τῆς Σαλαμινίων νήσον Μιγαρεῦσι πολεμοῦντες ἐξέκαμον, καὶ νόμον ἔθεντο, μήτε γρζναι τινά, μήτ᾽ εἰπεῖν αὖθις, ὦ: χρὴ τὴν πόλιν ἀντιποιεῖ- c2: τῆς Σαλαμῖνος, ἢ θανάτῳ ζημιοῦσθαι, βαρέως φέρων τὴν Slav ὁ Σόλων, καὶ τῶν νέων ὁρῶν πολλοὺς δεομένους ἀρχῆς ἐπὶ τὸν πόλεμον, αὐτοὺς δὲ μὴ θαῤῥοῦντας ἄρξασθαι διὰ τὸν νόμον, ἐσχήψατο μὲν ἔχστασιν τῶν λογισμῶν, καὶ λόγος εἷς τὴν πόλιν ix τῆς οἰκίας διεδόϑη παραχινητικῶς ἔχειν αὐτόν. 'Esyvia δὲ χρύφα συνθείς, καὶ μελετήσας, ὥστε λέγειν ἀπὸ στόματος, ἐξεπήδησεν εἰς τὴν ἀγορὰν ἄφνω πιλίον περιθέμε- νος. Ὄχλου δὲ πολλοῦ συνδραμόντος, ἀναθδὰς ἐπὶ τὸν τοῦ xf ὄνχος λίθον, ἐν ᾧδὰ διεξῆλθε τὴν ἐλεγείαν, ἧς ἐστιν ἀρχή" Αὐτὸς κήρυξ ἦλθον ἀφ᾽ ἱμερτῆς Σαλαμῖνος κόσμον ἐπέων δὴν ἀντ᾽ ἀγορῆς θέμενος. Conf. Justin. lib. IT, 7. . (28) Plutarchus Vit. Sol. cap. 11 : ᾿Ἐθαυμάσθη δὲ καὶ διε- δοήθη μᾶλλον ἐν τοῖς Ἕλλησιν, εἰπὼν ὑπὲρ τοῦ ἱεροῦ τοῦ dv Δελφοῖς, ὡς χρὴ βοηϑεῖν καὶ μὴ περιορᾷν Κιῤῥαίους ὑδρίζον- τας εἷς τὸ μαντεῖον, ἀλλὰ προσαμύνειν ὑπὲρ τοῦ θεοῦ Δελφοῖς. (29) Diogenes Laerlius lib. 1, 62 : ᾿Ἔχμαζε μὲν οὗ" περὶ τὴν τεσσαραχοστὴν ἔχτην ὀλυμπιάδα, ἧς τῷ τρίτω ἔτει ἦρξεν ᾿Αθηναίων, καϑά φησι Σωσιχοάτης,, ὅτε καὶ τίθησι τοὺς νόμους. Cyrillus lib. I contra Julianum . Τεσσαρακοστῇ Excy ὀλυμ-᾿ κιάδι Σόλων νενομοθέτηχε, τοὺς Δράκοντος νόμους περιελὼν πλὴν τῶν φονικῶν. Cf. Fabrice. Bibl. Greec. vol. 1I pag. 24 ed. Harl. (30) Herodotus lib. I, 29-30 : Kai δὴ xal Σόλων, ἀνὴρ ᾿Αθηναῖος, ὃς ᾿Αθηναίοισι νόμους κελεύσασι ποιήσας, ἀπεδή- pot ἔτεα δέκα, κατὰ θεωρίης πρόφασιν ἐχπλώσας, ἵνα δὴ μή τινα τῶν νόμων ἀναγχασθῇ λῦσαι τῶν ἔθετο. Αὐτοὶ γὰρ οὐχ οἷοί «& ἦσαν αὐτὸ ποιῆσαι ᾿Αθηναῖοι" ὁρκίοισι γὰρ μεγά- λοισε κατείχοντο, δέκα ἔτεα χρήσεσθαι νόμοισι τοὺς ἄν σφισι Σόλων θῆται. Αὐτῶν δὴ ὧν τούτων xal τῆς θεωρίης ἐχδημή- σας 6 Σόλων εἵνεκεν, ἐς Αἴγυπτον ἀπέκετο καρὰ Ἄμασιν, καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις παρὰ Κροῖσον. Plutarchus Vit. Solon. cap. 26 : Πρῶτον μὲν οὖν εἰς Αἴγυπτον ἀφίκετο καὶ διέτριψεν.... ἔπειτα πλεύσας εἰς Κύπρον, ἠγαπήθη διαφερόντως ὑπὸ Φιλο- κύπρον τινὸς τῶν ἐχεῖ βασιλέων χτλ. (31) Plutarchus Vit. Solon. cap. 29 : Θἱ δ᾽ ἐν ἄστει πάντες ἑστασίαζον ἀποδημοῦντος τοῦ Σόλωνος. ... οὕτω δὲ τῶν πραὰ μάτων ἐχόντων, ὁ Σόλων παραγενόμενος εἷς τὰς Ἀθήνας αἰδῶ μὲν εἶχε καὶ τιμὴν παρὰ πᾶσιν, ἐν δὲ κοινῷ λέγειν καὶ πράσ- σειν ὁμοίως οὐχ ἔτ᾽ ἦν δυνατός, οὐδὲ πρόθυμος ὑπὸ γήρως κτλ. (32) Diog. Laert. 1, 62 : ᾿Ετελεύτησε δ᾽ ἐν Κύπρῳ, βιοὺς ἔτη ὑγδοήχοντα Cf. Plotarch. Vit. Sol, cap. 32. . (53) Cf. fragm. 17. 208 tur (34). Dulcissimas autem ejus elegias quze cum Lyricis Grecorum poetis edi solent ab hoc loco alienas esse perspicuum est. CÀilo, Damageti filius, Lacedaemonius, qui pu- blicorum negotiorum gravitatem mansuetiorum Musarumelegantia suavissime temperavit, ducen- tos circiter versus elegiaco carmine scripsit. Fuit autem Ephorus circa quinquagesimam quintam olympiadem, vel si Pamphile fides, sextam, eo- que magistratu, utSosicrates ait, Euthydemo apud Athenienses archonte functus est (35). Quum vero inter quinque Ephoros principe loco esset, primus suasit, ut regibus ad bellum proficiscentibus Ephori comites adderentur(36). Inter septem sa- pientes honorificum tenuit locum. Nam si bene adnotat Diodorus (37), plerosque philosophos pul- cherrimis quidem sermonibus uti, moribus autem turpissimis, qui gravitatem ac prudentiam quam dictis pollicentur, factis refutent : summam glo- riam meruit Chilo cujus sermones cum vita con- sentiebant. ldem preter constantem in omni vita virtutem multa et cogitavit et dixit preclare quz memoriá imprimis digna sunt. Tria ejus precepta T vit eavcov (38), Μηδὲν dyav, et ᾿Εγγύα, πάρα δ᾽ dva aureis litteris fuere inscripta Delphiset consecrata teste Plinio Nat. Hist. lib. VII, 3a (39). Proditum est eum in loquendo brevem fuisse, unde Árista- goras Milesius hunc loquendi modum Chilonium appellavit (40). Consenuerat jam, inquit Dioge- nes Laertius lib. I, 73, circa olympiaden: quin- SEPTEM SAPIENTUM quagesimam secundam, quo tempore florebat JEsopus , fabularum scriptor. Exspiravit autem, ut Hermippus ait, Pise, amplexus filium qui lu dis Olympiacis in pugilatu victor evaserat. Mor- tuum esse ferunt immodica letitia et senii imbe cillitate. Quod ubi accidit, omnes qui ad festam illam celebritatem convenerant honorificentissi me funeris exsequias prosecuH sunt. De aliis Chilonibus vide Fabric. Bibl. Graec, vol. 1I p. 65; ed. Harl. Pittacus (41), Hyrrhadii filius, Mitylenzus,cujus patrem Thracem fuisse Duris auctor est, una cum Alcei fratribus Melanchrum, Lesbi tyrannum, sustulit. Et quum de Achillitidis regionis posses- sione inter Athenienses et Mitylenaos armis decertaretur,ipsebello pra positus cum Phrynore, Atheniensium duce, qui et pancratiastes et olym- pionices fuerat, singulari certamine depuguare instituit. Quamobrem postquam expedieruat arma, rete clypeo tectum incauto adversano in- jecit eoque interfecto agrum servavit. Postei vero Áthenienses cum Mitylenzis de agro liti garunt, quem a Periandro controversiz judice Atheniensibus adjudicatum tradit Apollodorus in Chronicis. Sed ab eo inde tempore (43) Pit cum in summo bonore Mitylenzi habuere eique principatum detulerunt, quem ille quum deceu annos tenuissetac rempublicam ordinasset, sponte deposuit. Sic publicis negotiis exsolutus decem adhuc vixit annos, quos in litterarum studiis (34) Vide Sam. Petitum in utilissimo opere de Legibus Atticis, Jo. Meursium in Tliemide Attica et quos laudavit Fabricius Bibl. Graec. vol. II p. 24 et 41 seqq. ed. Hail. (35) Diogenes Laertius lib. I, 68 : Χείλων Δαμαγήτου, Λακεδαιμόνιος. Οὗτος ἐποίησεν ἐλεγεῖα εἷς ἔπη διακόσια... Ὑέγονε δὲ ἔφορος χατὰ τὴν πεντηκοστὴν πέμπτην ὀλυμπιάδα. Παμφίλη δέ φησι κατὰ τὴν Extnv, καὶ πρῶτον ἔφορον γενέσθαι ἐπὶ Εὐθυδήμον, ὥς φησι Σωσιχράτης. Couf. Marmor Parium v3. $7 in Fragm. Hist. Graec. vol. 1 p. 548. Hinc Scaliger in Ὀλυμπιάδων ἀναγραφῇ ad Olymp. LVI ann. I: Εὐθύδη- μος [ἄρχων]᾽ Χείλων πρῶτος "Egopoc ἐν Λαχεδαίμονι χατέστη. (36) Diogenes Laertius lib. I, 68 : Καὶ πρῶτος εἰσηγήσατο "Eoópouc τοῖς βασιλεῦσι παραζευγνύναι. Conf. ihi Menag. (37) Diodorus Epitom. lib. 1X, 13 : Ὅτι Χίλων τῷ λόγῳ σύμφωνον ἔσχε τὸν βίον, ὅπερ σπανίως εὕροι τις ἄν γινόμε- vov. Τῶν γὰρ καθ᾽ ἡμᾶς φιλοσόφων τοὺς πλείστους ἰδεῖν ἐστι λέγοντας μὲν τὰ χάλλιστα, πράττοντας δὲ τὰ χείριστα, καὶ τὴν ἐν ταῖς ἀπαγγελίαις αὐτῶν σεμνότητα xal σύνεσιν διὰ τῆς πείρας ἐλεγχομένην. Ὁ δὲ Χίλων χωρὶς τῆς χατὰ τὸν βίον ἐν ἅπασι τοῖς πραττομένοις ἀρετῆς πολλὰ διενοήθη xai ἀπεφθέγ- ξατο μνήμης ἄξια, (38) Praxeptum illud : Γνῶθι σαυτόν alii Thaletís esse volunt. Vid. fragm. Conf. Clement. Alexandr. Strom. lib. 1- pag. 300..Adde Menag. ad Diog. Laert. lib. I, 40; Ruhnken. preefat. ad Hesych. tom. II p. VI et in Auclario ad Hesych. pag. 843. (39) Diodorus Siculus Epitom. libr. IX, 14 : Ὅτι Χίλων ἀφιχόμενος εἰς Δελφούς, xai καθάπερ ἀπαρχὰς ποιούμενος τῷ θεῷ τῆς ἰδίας συνέσεως, ἐπέγραψεν ἐπί τινὰ χίονα τρία ταῦτα, « γνῶθι σαυτόν » χαὶ « μηδὲν ἄγαν, » xai τρίτον « ἐγγύα, πάρα δ᾽ ἄτα. » (40) Diogenes Laertius lib. I, 72 : Βραχυλόγος τε ἦν, 8e xal Ἀρισταγόρας ὁ Μιλήσιος τοῦτον τὸν τρόπον Χειλώνειοι χαλεῖ,.... ἣν δὲ γέρων περὶ τὴν πεντηχοστὴν δευτέραν Dun πιάδα, ὅτε Αἴσωπος ὁ λογοποιὸς ἤκμαζεν. Ἐτελεύτησε ὅ᾽ ὧς φησιν “ἕρμιππος, ἐν Πίσῃ, τὸν υἱὸν ὀλυμπιονίχην ügza- σάμενος πυγμῆς. Ἔπαθε δὲ τοῦτο ὑπερθολῇ tt χαρᾶς καὶ ἀσθενείᾳ πολυετίας. Καὶ αὑτὸν πάντες οἱ κατὰ τὴν saviye οἷν ἐντιμότατα παρέπεμψαν. ᾿ (41) Diogenes Laertius lib. 1, 74 : Πιτταχὸς Ὑῤῥαδον, Μιτυληναῖος. Φησὶ δὲ Δοῦρις τὸν πατέρα αὐτοῦ Θρᾷχα tiva Οὗτος μετὰ τῶν Ἀλκαίον γενόμενος ἀδελφῶν Μέλαγχρον xe θεῖλε, τὸν τῆς Λέσδον τύραννον, καὶ περὶ τῆς ᾿Αχιλλείτιῦος χώρας μαχομένων Αθηναίων καὶ Μιτυληναίων dora μὲν αὐτός, ᾿Αθηναίων δὲ Φρύνων παγχρατιαστὴς ὀλυμπῖση" χῆς. Συνέθετο δὴ μονομαχῆσαι πρός αὐτόν᾽ καὶ δίκτυον Ep ὑπὸ τὴν ἀσπίδα λαθραίως περιέδαλε τὸν Φρύνωνα, καὶ xit νας ἀνεσώσατο τὸ χωρίον. Ὕστερον μέντοι, φησὶν Amour ρος ἐν τοῖς Χρονιχοῖς, διαδιχασθῆναι τοὺς ᾿Αθηναίους περί TU. χωρίου πρὸς τοὺς Μιτυληναίους, ἀχούοντος τῆς δίκης Tea i δρον, ὃν xai τοῖς ᾿Αθηναίοις προσχρῖναι. Cf. Strabo lib. X1 pag. 600 ed. Casaub. . (42) Diogenes Laertius lib. I, 75 : Τότε δ᾽ οὖν τὸν Its κὸν ἰσχυρῶς ἐτίμησαν οἱ Μιτυληναῖοι, καὶ τὴν ἀρχὴν PUn pnoav αὐτῷ, Ὁ δὲ δέκα ἔτη κατασχὼν καὶ εἰς τάξιν dry" τὸ πολίτευμα, κατέθετο τὴν ἀρχὴν καὶ δέχα ἐπεδίω ἄλλα. ΣΩΣΙΑΔΟΥ TON ΕΠΤᾺ ΣΟΦΩΝ YIIOOHKAI. *Exou θεῷ. — Νόμῳ πείθου, — Θεοὺς σέθου. ---- l'ovcig αἰδοῦ, --- Ἧττῶ ὑπὲρ διχαίου. --ο-“ Γνῶθι μα- θών. — ἸΑχούσας νύει. ---- Σαυτὸν ἴσθι. --- Γαμεῖν μέλλων καιρὸν γνῶθι. --- Φρόνει θνητά. — Ξένος ὧν ἴσθι. — [Ἑστίαν τίμα. — Ἄρχε σαυτοῦ. — Do βοήθει. — Θυμοῦ χράτει, — Φρόνησιν ἄσχει. — Πρόνοιαν τίμα. ----Ὅρχῳ μὴ χρῶ. --- Φιλίαν ἀγάπα. --- Παιδείας ἀντέχου. — Δόξαν δίωχε, — Σογίαν ζή- λου, — Καλὸν εὖ λέγε. — Wáéys μηδένα. — ᾿Επαίνει ἀρετήν. — Πρᾶττε δίχαια, — Φίλοις εὐνόει. --- Ἐκ θροὺς ἀμύνου. --- Εὐγένειαν &axet. — Καχίας ἀπέ- yov. — Κι οινὸς γίνου. -- Ἴδια φύλασσε. — Ἀλλοτρίων ἀπέχου. — Εὔφημος ἴσθι, — "Axous πάντα. — Φίλῳ χαρίζου. — Μηδὲν ἄγαν. — Χρόνου φείδου, ---- Ὅρα τὸ μέλλον. — "Y6ow μίσει. — Ἱχέτας αἰδοῦ. — II5ctv ἅρμοζε (7. — ΥἹοὺς παίδευε. — “ἔχων χαρί- (ov, — Δόλον φοθοῦ. — Εὐλόγει πάντας. — Φιλό- σοφὸς γίνου. --- Ὅσια xptve, — Γνοὺς πρᾶττε. — Φόνου ἀπέ,ου. — Εὔγου δυνατά, — XZoyoi χρῶ, - "H6oc δοκίμαζε, — Λαδὼν ἀπόδος. --- Ὑφορῶ μηδένα, — Τέχνη χρῶ. — Ὃ μέλλεις, δός. — Εὐερ- γεσίας τίμα, — Φθόνει μηδενί, — Φυλαχῇ πρόσεχε. — Ἐλπίδα αἴνει. — Διαδολὴν μίσει. ---- Διχαίως χτῶ, - Ἀγαθοὺς τίμα. — Κριτὴν γνῶθι, — Γάμους χράτει, — Τύχην νόμιζε. — ᾿Εγγύην φεῦγε. — Πᾶσι διαλέγου. — Ὁμοίοις χρῶ. --- Δαπανῶν ἄρχου. — Κτώμενος ἥδου. — Αἰσχύνην σέθου. ---- Χάριν ἐχτέ- λει. — Εὐτυχίαν εὔχου. — Τύχην στέργε., — Ἀχούων ὅρα. — ᾿Ἐργάζου χτητά. — [ἔριν μίσει, — [Ονειδος ἔχμθαιρε. --- Γλῶσσαν ἴσχε. ---- "Y6pw ἀμύνου. — Κρῖνε δίκαια. — Χρῶ χρήμασιν. — Ἀ δωροδόχητος δοχίμαζε. — Αἰτιῶ παρόντα. — Λέγε εἰδώς. — Βίας μὴ ἔχου. — Ἀλύπως βίου. --- Ὁμίλει πράως. — Πέρας ἐπιτέλει μὴ ἀποδειλιῶν. --- Φιλοφρόνει πᾶσιν. — ΥἹἱοῖς μὴ χαταρῶ, — Γλώττης ἄρχε. ---- Σαυτὸν εὖ ποίει, --- Εὐπροσήγορος γίνου. ---- Ἀποχρίνου ἐν χαιρῷ. -- Πόνει μετὰ δικαίου. -- Πρᾶττε ἀμετανοή- τως. — Ἁμαρτάνων μετανόει. --- ᾿Ογθαλμοῦ χράτει, — Βουλεύου χρόνω. --- ᾿Ἐπιτέλει συντόμως. — Φι- λίαν φύλασσε. --- Ἐὐγνώμων γίνου. --- Ὁ μόνοιαν δίωχε. — Ἄῤῥητον μὴ λέγε. --- Τὸ χρατοῦν φοθοῦ. --- Τὸ συμφέρον θηρῶ. --- Καιρὸν προσδέχου. — ἔχθρας διάλυε, — Γῆρας προσδέχου. — "Exi ῥώμη μὴ xav- χῶ.--- Εὐφημίαν ἄσχει, — ᾿Απέχθειαν φεῦγε.--- Πλού- τει δικαίως. ---- Δόξαν μὴ λεῖπε. — Καχίαν μίσει. — Μανθάνων μὴ κάμνε. ---- Κινδύνευε φρονίμως. — Ἡδόμενος μὴ λεῖπε. .---- Χρησμοὺς θαύμαζε. ---- Οὖς ---.-.οὕὕρρ.ὄ.Ὄ.ὄ 5. SOSIADJE SEPTEM SAPIENTUM PRJECEPTA. ———— ] — Deum sequere. — Legibus obtempera. — Deos cole. — Parentes reverere. — Pro jure pugnans etiam succumbe. — Cognitam rem judica. — Audila intellige. — Nosce te ipsum. — Uxorem ducturus temporis opportunitatem specta. —- Mortalía cogites. — Hospitem te esse scito. — Focum sacrosanctuin habe. — ftege te ipsum. — Succurre amicis. — Iree moderare. — Intelligentiam exerce, — Pru- dentiam cole. — Jurejurando abstine. — Amíicitiam dili- ge. — Ad doctrine studia incumbe. — Gloriam quere. — Sapientiee operam da. — De bono bene loquere. — Nemi- nem vitupera. — Lauda virtutem. — Age que justa sunt. — Amicis benevolus esto. — [nimicos ulciscere. — Inge- nuilatem exerce. — A vitiis abstine. — Communis esto. — Propria custodi. — Alienis abstine. — Fave linguá. — Audi omnia. — Amico gratificare. — Ne quid nimis. — Parce tempori. — Prospice futurum. — Contumeliam oderis, — Supplices reverere. — Omnibus commodus esto. — Filios erudi. — Si quid habes, aliis gratificare. — Dolum me- tue. — Lauda omnes. — Sapientise studiosus esto. — Ex sequo et bono judica. — Rem «ognitam aggredere. — A ctede abstine. — Opta quz fieri possunt. — Sapientum utere consuetudine. — Mores explora. — Accepta redde. — Ne quem suspecta. -- Arte utaris. — Quod daturus es, dato. — Beneficia honorato. — Nemini invideas. — Ad cautionem animum intende, — Spem approbato. -— Criminationem oderis, — Juste rem facias. — Bonos bho- nora.—Judicem nosce.— Uxori impera. — Fortunam esse crede. — Sponsionem fuge. — Cum omnibus loquere. — Tui similibus hominibus familiariter utere. — Sumtus fac omnium primus. — Acquisitis gaude. — "Verecundiam cole. — Gratiam refer. — Secundam fortunam opta. — Sorte tua contentus esto. — Et audi et vide. — Opere fa- ciendo divitias para. — Contentionem oderis. — Oppro- brium detestare. — Linguam contine. — Injuriam repelie. — Jus(e judicato. — Utere pecunia. — JIncorruptus sis rerum inquisitor. — Presentem accusa. — Dic que nosti. — Ne vim adhibeas. — Jucunde vivas. — Placide cum aliis conversare. — Finem coeptis intrepidus impone. — Comis erga omnes esto. — Ne exsecrare filios tuos. — Linguam cohibe. — Benefacito tibi ipsi. — Affabilis esto. — Responde in tempore.— Juste opus nava.— Fac non poeni- tenda. — Peccans resipisce. — Oculis 1noderare. — Deli- bera lente. — Perfice e vestigio. — Amicitiam serva. — Sis cequus rerum s&stimator. — Expete concordiam. — Arcanum ne dic. — Magistratum metue. — Venare id quod utile esl. — Occasionem exspecta. — Inimicitias dissolve. — Senectutem exspecta. — De viribus ne glorieris. — Dic bona verba. — Simullatem fuge. — Juste ditescas. — Gloriam quaerere ne desistas. — Improbitatem oderis. — Discendo ne defatigeris. — Periclitare prudenter. — Leetari ne cessa. — Oracula admirare. — Quos alis, dilige. — (*) Pro πείνων vel πεινῶν vel πένης ὧν ἄρμοζε, quod in membranis est, scripsi πᾶσιν ἅρμοζε. 217 210 Cleobulus, Evagorz filius, Lindius, quem Plu- tarcbus (54) lib. de εἰ Delphico cap. 3 Lindiorum tyrannum vocat, /Elianus Var. Hist. lib. Ill, 17 Rhodiorum reipublice multum profuisse dicit, corporis pulchritudine et viribus excelluit. Huuc nonnulli genus suum ad Herculem retulisse at- que in Egyptum philosophis percipienda causa profectum esse ajunt (55). Fama est eum Minerve fanum a Danao constructum apud Lindios restau- rasse(56). Ejus filiam Cleobulinam , nobilem poetriam, qua snigmata hexametris versibus componebat , passim veteres memorant (57). Ipse cantionum et griphorum auctor ad quattuor mil- lia versuum scripsit. Fuerunt etiam qui epigram- ma Midz sepulcro insculptum a Cleobulo factum esse contenderunt (58). Mortalitatem explevit septuaginta annorum senex, ejusque cippo hoc incisum fuit elogium : Exstinctim luget Cleobulum Lindus alumpum clara parens factis undique cincta mari (59). Periander, Cypseli filius, ex Heraclidarum gente oriundus, per quadraginta annos Corinthi- orum tyrannus, circa trigesimam octavam olym- piadem floruit (60). Quo homine nihil unquam crudelius et impurius Corinthiorum civitas tulit. Namque uxorem Melissam, Proclis Épidauriorum SEPTEM SAPIENTUM cophronem, susceperat, interfecit multaque cog. misit flagitia et nefaria facinora, quz ab ἢ} doto lib. ΠῚ, 5o-53; V, 9a et Diogene Lieri lib. I, 94 seqq. (61) copiose narrata hic refe piget. lllud mirandum, quod aut Graci homi facinoroso locum inter sapientes concesserunt aut in uno homine res dissociabiles , sapientis crudelitas et nequitia mixtae fuerunt. Quamobreg nonnulli eum de septem sapientum numero exe. merunt. Vide Clementem Strom. I pag. 200 4 Lucianum (62) Vere Historie lib. II cap. i; tom. lI, p. 114 ed. Reitz., ubi ab Elysiis quoqm campis hunc solum sapientum abesse dicit, Qui dam duos fuisse Periandros auctores sunt, alte. rum sapientem eumqué Ámbraciensem, alterum tyrannum Corinthium. Sed Aristoteles ait Corin- tbium fuisse sapientem, Plato negat (63). Plutar chus certe Corinthiorum principem unum e s pientibus esse vult, quum reliquis eum epulum dedisse fingat (64). Utcunque est, s»vus iste do- minus, quem nos plerorumque veterum auctori- tate permoti inter sapientes numeramus , octoge- narius de vita migravit. Accidithoc quadragesimo anno ante victum a Cyro Crocesum, id est, olyn- piadis XLVIII anno quarto (65). Edidit duo millia versuum Praceptionum nomine inscripta [66]. Anacharsis Scytha, Gnuri filius, Caduidz regis filiam, ex qua duos filios, Cypselum et Ly- | Scytharum regis frater, matre Graca natus, ἃ víac, τίνα μάλιστα àv τρόπον εὐδαιμονοίη, εἰς ἔπη ὃδι7- χίλια. (54) Plutarchus de εἰ Delphico cap. 3: Κλεόδουλος ὁ Aw- δίων τύραννος. Elianus Var. Hist. lib. IIT, 17 : Κλεόδουλος δὲ 'Ροδίους [πολλὰ ὥνησεν]. Diog. Laert. I, 89 : Κλεόδουλος, Ἑὐαγόρονυ, Λίνδιος..... ῥώμῃ δὲ καὶ χάλλει διαφέρειν, (55) Diogenes Laertius lib. I, 89 : "Evo δὲ εἰς Ἡραχλέχ ἀναφέρειν τὸ γένος αὐτόν.... μετασχεῖν τε τῆ: ἐν Αἰγύπτῳ φιλοσοφίας. (56) Diogenes Laertius lib. f, 89: Ἀλλὰ xal τὸ ἱερὸν τῆς ᾿Αθηνᾶς: ἀνανεώσασθαι αὐτὸν ἀπὸ Δαναοῦ. Strabo lib. XIV pag. 655 ed. Casaub. : "Ἔστι ὃΣ ποώτη μὲν Δίνδος ἀπὸ τῆς πόλεως πλέουσιν ἐν δεξιᾷ ἔχουσι τὴν νῆτον, πόλις ἐπὶ ὄρους ἰδουμένη, πολὺ ποὸς μεσημδροίαν ἀνατείνουσα xal πρὸς Ἀλεξάν- ὄρειαν μάλιστα ἱερὸν δέ ἐστιν ᾿Αθηνᾶς Λινδίας αὐτόθι ἐπιφα- νέ-, τῶν Δαναΐδων lópuua... ἐντεῦθεν δ᾽ ἐστὶν εἷς τῶν ἑπτὰ σοφῶν, KJsobouAoc. (57) Diogenes Laertius lib. T, 89 : Γενέσθαι τε αὐτῷ θνγα- τέρα Κλεοδονλίνην, αἰνιγμάτων ἐξαμέτρων ποιήτριαν" ἧς μέμνηται καὶ Κρατῖνος ἐν τῷ ὁμωνύμῳ δράματι, πληθυντικῶς ἐπιγράψας. Vide Menagium in Historia mulierum philoso- * pharum. Cf. Bergk. Comment. de Reliquiis comoad. attic. pag. 121. (58) Diogenes Laertius lib. I,-89 : Οὗτος ἐποίησεν ἄσματα xai γρίφους εἰς ἔπη τρισχίλια. Καὶ τὸ ἐπίγραμμά τινες τὸ ἐπὶ Μίδᾳ τοῦτόν φασι ποιῆσαι * Χαλχῆ παρθένος εἰμί, Μίδον δ᾽ ἐπὶ σήυατι χεῖμαι, ΓἜστ᾽ ἂν ὕδωρ τε ῥέῃ, καὶ δένδρεα μαχρὰ τεθή- λῃ, ᾿Ηέξλιός τ᾽ ἀνιὼν λάμπῃ λαμπρά τε σελήνη. Καὶ ποταμοὶ" τε ῥέωσιν, ἀναχλύζῃ δὲ θάλασσα, Αὐτοῦ τῇδε μένονσα πολυ- χλαύστῳ ἐπὶ τύμδῳ, ᾿Αγγελέω ποριοῦσι, Νίδας ὅτι τῇδε τέ- πται. (59) Diogenes Laertius lib. I, 93 : Ἐτελεύτησε δὲ yug ἔτη βιοὺς ἑδδομήχοντα, xai αὐτῷ ἐπεγράξη ᾿ "Avr evi Κλεόδουλον ἀποφθίμενον καταπενθεῖ "δε πάτρα Λίνδος, τὸν τῳ ἀγαλλομένη. (60) Diogenes Laertius lib. Y, 94-98 : Περίανδρος Kvjtimv Κορίνθιος, ἀπὸ τοῦ τῶν Ἡοαχλειδῶν γένους..... ἤχμαϊε ἃ mpl τὴν τριαχοστὴν ὀγδόην ὀλυμπιάδα, καὶ ἐτυράννησεν ἔτη τετταράχοντα. (61) Diogenes Laertius lib. I, 94 : Οὗτος γήμας Λυσίδην, ἣν αὐτὸς Μέλισσαν ἐχάλει, τὴν Ἰ]Προχλέους, τοῦ ᾿Ἐπιδανιίων τυράννου xal ᾿Ερισθενείας θυγατέρα, παῖδας ἐξ αὐτῆς ἐποίησε δύο, Κύψελον καὶ Λυκόφρονα, τὸν μὲν νεώτερον συνεῖόν, τὸν δὲ πρεσθύτερον ἄφρονα. Χρόνῳ δὴ ὑπὸ ὀργῆς βαλὼν 0061 ἣ λαχτίσας τὴν γυναῖκα, ἔγχυον οὖσαν, ἀπέκτεινε xt). (62) Lucianus Ver. Hist. ll, 17 : ᾿Ἐϑεασάμην xoi τοὺς Ὁ φοὺς ἄνεψ Περιάνδρον. ᾿ (63) Diogenes Laertius lib. I, 98-99 : Σωτίων δὲ χαὶ "Hot χλείδης xal Παμφίλη ἐν τῷ πέμπτῳ τῶν ὑπομνημάτων bs φασὶ Περιάνδρους γεγονέναι, τὸν μὲν τύραννον, τὸν δὲ cop xai Ἀμπραχιώτην. Τοῦτο γαι Νεάνθης φησὶν ὁ Kw ἀνεψιούς τε εἶναι ἀλλήλοις. Καὶ ᾿Αριστοτέλης μὲν τὸν Kop φησιν εἶναι τὸν σοφόν᾽ Πλάτων δέ, οὗ φησι. (64) Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. 2. (65) Diogenes Laertius lib. I, 95 : Καὶ ὃς ἀϑυμήσας ἐπ’ λεύτησεν, ἤδη γεγονὼς ἔτη ὀγδοήκοντα. Σωσικράτης δέ qno πρότερον Κροίσου τελευτῆσαι αὑτὸν ἔτεσι τετταράκοντα xat bi πρὸ τῆ: τεσσαραχοστῆς ἐννάτης ὀλυμπιάδος. Conf. Corsi Fast. attic. Tom. III p. 48. 61. 85. 4 (66) Diogenes Laertius lib. I, 97. : "Exotnot δὲ xoi vxo θήκας εἰς ἔπη δισχίλια. Suidas : "ἔγραψεν ὑποθήχας 6s τὰ ἀνθρώπινον βίον [εἰς] ἔπη B. AAAA TON AYTON AIIOSDOEFMATA EK AIASOPON ZYTTPADEON ZYNEIAETI'MENA. α΄. KAEOBOYAOY. . Ἀμούσι᾽ ἐν βροτοῖσι τὸ πλέον μέρος λόγων τε πλῆθος" ἂν δ᾽ 6 καιρὸς ἀρχέσῃ;, φρόνει τι χεδνόν" μὴ μάταιος ἢ χάρις γινέσθω. ( Diogenes Laertius lib, 1, 9r. ) . Ἔφη δὲ δεῖν συνοιχίζειν τὰς θυγατέρας, παρθέ- νους μὲν τὴν ἡλικίαν, τὸ δὲ φρονεῖν γυναῖχας" ὑποδεικνὺς ὅτι δεῖ παιδεύειν καὶ τὰς παρθένους. (Diogenes Laertius lib. I, 91; cf. Stob. Flor. LXX, 16.) . Ἔλεγε δὲ τὸν φίλον δεῖν εὐεργετεῖν, ὅπως ἦ μᾶλ- λον φίλος" τὸν δὲ ἐχθρὸν φίλον ποιεῖν' φυλάσσε- σθαι γὰρ τῶν μὲν φίλων τὸν Ψόγον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὴν ἐπιδουλήν. | " ( Diogenes Laertius lib. I, 91.) Ὅταν τις ἐξίη τῆς οἰχίας, ζητείτω πρότερον, τί μέλλει πράσσειν " xal ὅταν εἰσέλθῃ, πάλιν, τί ἔπραξε, (Diogenes Laertius lib. I, 9a.) Τὰς τῆς τύχης μεταδολὰς γενναίως πειρῶ φέρειν, xal μήτε εὐτυχῶν ὑπερήφανος ἔσο, μήτε ἀπορῶν ταπεινός" ἀλλὰ γίνου μέτριος ἐφ᾽ ἑκατέρας τῆς τύχης. (Stobeus Florileg. CVIII, 75 addito Theo- buli nomine ut XLVIII, 23.) €. Τοῖς σοφοῖς τὸ μέτριον ὃ νόμος δέδωχε. - 7. Φεῦγε μὲν τὸν φθόνον τῶν πολλῶν, φυλάσσου δὲ τὰς ἐπιθουλὰς τῶν μισούντων. ( Stob. Flor. XLVIII , 23.) 8. Δοχεῖ μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι xal βασιλεὺς χαὶ τύραννος, εἰ μηδενὶ πιστεύοι τῶν συνόντων. (Plutarchus VII sapient. Conviv. cap. 7 pag. 17.) 9. “Ὥσπερ οὐχ ἂν ἐδούλου dv νηὶ μαχρᾷ xal πολυ- χρύσῳ πλέων βαπτίζεσθαι, οὕτω μηδὲ ἐν olxía αἱροῦ ὑπερμεγέθει χαὶ πολυτελεῖ χαθήμενος χει- μάζεσθαι. (Anthol. Patav. ) 10. Εἷς ὁ πατήρ, παῖδες δὲ δυώδεχα " τῶν δέ θ᾽ ἑκάστῳ χοῦραι ἑξήχοντα, διάνδιχα εἶδος ἔχουσαι. Αἴ μὲν λευχαὶ ἔασιν ἰδεῖν, αἵ δ᾽ er μέλαιναι" ἀθάναται δέ τ᾽ ἐοῦσαι ἀποφθινύθουσιν ἅπασαι. (Stobaus Eclog. lib. 1 cap. 8, 37 pag. 87 ed. Gaisf. Conf. Anthol, Pal. XIV. 10: et Diog. Laert. lib. I, 91.) β΄. ΣΟΔΩΝΟΣ. I. Τέλος ὁρᾷν μαχροῦ βίου. ( Herodot. lib. I cap. 32.) 3. Οὖρος τοῦ ἀνθρωπίνου βίου ἕτεα ἑδδομήκοντα. (Idem 1. c.) 3. Πᾶν ἐστι ἄνθρωπος συμφορή. (Idem 1. c.) 4. Οὐ γάρ τοι ὃ μέγα πλούσιος μαλλον τοῦ ἐπ᾽ ἡμέ- 1. CLEOBULI. 1. Imperitia in hominibus majori ex parte dominatur verborumque multitudo. Quodsi oblata fuerit occasio, ad aliquid honesti animum intendito; ne irrita et inanis sit gratia. 2. Cleobulus ait filias viris nuptum locandas esse cetate quidem virgines, jatelligentia vero mulieres , doceus virgi- nes quoque inslitui oportere. 3. Dicebat porro beneficiis afficiendum esse amicum, ut amicior foret, et ex inimico faciendum amicum : esse enim et ab amicorum vituperatione et ab inimicorum in- sidiis cavendum. 4. Antequam domo quis exeat , quid acturms sit cogitet : rursus quum redux intrarit, quid egerit. δ. Fortunze mutationes fortiter sustinere tenta, ita ut neque prosperis rebus superbias , neque adversis ad pau- Pertatlem redactus animum despondeas, sed in utraque fortuna moderatus sis. 0. Leges sapientibus modum imponunt. 7. Declina invidiam vulgi et insidias odio te persequen- lium cave. 8. Videtur ita maxime gloriam consecuturus sive rex sive tyrannus , si familiarium nemini fidat. 9. Quemadmodum in navi magna et aurata vectus mergi nolles , sic caveto ne in domo ampla ac splendida sedens fortune fluctibus jacteris. 10. Unus est. pater, duodecim autem filii, quorum sin- gulis sexaginta filia sunt, duplicem formam habentes. Quippe δ᾽ [35 albo colore sunt, ali: nigro : quamvis vero immortales sint, omnes tamen moriuntur. 2. SOLONIS. 1. Exitium vitse diuturno specta. 2. Terminus humane vitae anni septuaginta. 3. Mera calamitas liomo est. 4. Neque enim beatior est. magnis opibus prexditus eo, 219 AHMHTPIOY ΦΑΛΗΡΕῺΩΣ ΤΩΝ ἙΠΤᾺ ΣΟΦΩΝ AIIOSOETMATA. α΄. Κλεόδουλος Εὐαγόρου Λίνδιος ἔφη" Μέτρον ἄριστον. — Πατέρα δεῖ αἰδεῖσθαι, — Εὖ τὸ σῶμα ἔχειν xol τὴν ψυχήν. — Φιλήχοον χαὶ μὴ πολυήχοον, — Πολυμαθῆ. μὴ ἀμαθῆ. --- Γλῶσσαν εὔφημον χεχτῆσθαι. --- Ἀρετῆς οἰχεῖον xal χαχίας ὀλλότριον ἀδιχίαν μισεῖν. ---- Εὐσέδειαν φυλάσσειν. ---- Πολίταις τὰ βέλτιστα συμθουλεύειν. — Γλώττης χρα- τεῖν. — Βίᾳ μηδὲν πράττειν. — Τέχνα παιδεύειν. — Τύχη εὔχεσθαι. ---- [ἔχθρας διαλύειν, — Τὸν τοῦ δήμου ἐχθρὸν πολέμιον νομίζειν. ---- Γυναιχὶ μὴ μάχε- σθαι, αηδὲ φιλοφρονεῖσθαι ἀλλοτρίων παρόντων᾽ τὸ μὲν γάρ ἐστι χέρηον, τὸ δὲ μανίαν δύναται παρέχειν. — Οἰχέτας μεθύοντᾶς μὴ κολάζειν" st δὲ μή, δόξεις xal αὐτὸς μεθύειν. ---- Γαμεῖν ἐκ τῶν ὁμοίων" ἐὰν γὰρ ἐχ τῶν χρειττόνων, δεσπότας, οὐ συγγενεῖς χτήσῃ. -- Μὴ ἐπιγέλα τῷ σχώπτοντι ἀπεχθὴς γὰρ ἔση τοῖς σχωπτο- μένοις. --- Εὐποροῦντα μὴ ὑπερήφανον εἶναι, ἀποροῦν- τα μὴ ταπεινοῦσθαι. β΄. Σόλων ᾿Εξηχεστίδου ᾿Αθηναῖος ἔφη" Μηδὲν ἄγαν. --- Κριτὴς uw κάθησο᾽ εἰ δὲ μή, τῷ ληφθέντι ἐχθρὸς ἔσῃ. --- Ἡδονὴν φεῦγε ἥτις λύπην τίχτει. — Φύλασσε τρόπου χαλοχαγαθίαν ὅρχου πιστο- τέραν. — Σφράγιζε τοὺς μὲν λόγους σιγῇ, τὴν δὲ σι-- γὴν καιρῷ. — Μὴ ψεύδου, ἀλλ’. ἀλήθευε. --- Τὰ σπουδαῖα μελέτα. — Τῶν γονέων μὴ λέγε δικαιότερα. --- Φίλους μὴ ταχὺ χτῶ, o0; δ᾽ ἂν χτήσῃ, μὴ ταχὺ ἀποδοχίμαζε. — Ἄρχεσθαι μαθὼν ἄρχειν ἐπιστήσῃ. — Εὐθύνας ἑτέρους ἀξιῶν διδόναι καὶ αὐτὸς ὕπεχε. ---- Συμδούλευε μὴ τὰ ἥδιστα, ἀλλὰ τὰ βέλτιστα τοῖς πολίταις. — M3, θρασύνου. — Μὴ χαχοῖς δμίλει. -- Χρῶ τοῖς θεοῖς. — Φίλους εὐσέδει. ---- Γονεῖς αἰδοῦ. -- Νοῦν ἡγεμόνα ποιοῦ. — Ὃ δ᾽ ἂν ἴδης μὴ λέγε. — Εἰδὼς σίγα. — Τοῖς σαυτοῦ πρᾶος ἴσθι. — Τὰ ἀφανῆ τοῖς φανεροῖς τεχμαίρου. . γ΄. Χίλων υἱὸς Δαμαγήτου Λαχεδαιμόνιος Fon: Ἰνῶθι σαυτόν. ---- Πίνων μὴ πολλὰ. λάλει’ ἁμαρτή- σεις γάρ. — Μὴ ἀπείλει τοῖς ἐλευθέροις * οὐ γὰρ καλόν. — Μὴ καχολόγει τοὺς πλησίον εἰ δὲ μή, ἀχούση ἐφ᾽ οἷς λυπηθήση. — Ἐπὶ τὰ δεῖπνα τῶν φίλων βραδέως πορεύου, ἐπὶ δὲ τὰς ἀτυχίας ταχέως. --- Γάμους εὖτε- λεῖς ποιοῦ. — Τὸν τετελευτηχότα μαχάριζε, — Πρε - σθύτερον σέθονυ. ---- Τὸν τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενον μίσει. — Ζημίαν αἱροῦ μᾶλλον ἢ κέρδος αἰσχρόν " τὸ μὲν γὰρ ἅπαξ σελυπήσει, τὸ δ᾽ ἀεί. --- Τῷ δυστυχοῦντι μὴ ἐπιγέλα, --- Ἰσχυρὸς ὦν, ἥσυχον σεαυτὸν πάρεχε, ὅπως σε αἰσγύνωνται μᾶλλον ἢ φοθῶνται. ---- Τῆς ἰδίας | 212 DEMETRII PHALEREI . SEPTEM SAPIENTUM APOPHTHEGMATA, ————9 90 —— 1. Cleobulus Evagora filius Lindius dixit : Modus optima res. — Patrem revereri oportet, — (y. randum est ut corpore et. animo bene valeamus, — Libes- ter audire oportet , non quaevis tamen lemere. — Doclum, non indoctum esse decet. — Linguam bene ominaniem habeto. — Virtutis proprium esl et ab improbitate alieoum injustitiam odisse. — Pietatem serva. — Civibus optima suade. — Línguam conline. — Per vim nihil agendum. — Liberos institue. — Fortunam precare. — Inimicilias dissolve. — Populi inimicum liostem habeto. — Cum uxor neque jurgare debemus praesentibus alienis, neque ei bla- diri : illud quidem pejus est, hoc autem ad furorem per ducere potest. — Servulos ebrios ne castiga : sin minos, el ipse ebrius videberis, — Uxorem duc ex equalibos: si enim e potentioribus duxeris, dominos, non affines tibi comparabis. — Alios cavillanti ne subrideas ; invisos enim fies iis quibus illuditur. — In divitiisnesuperbias, in egestate. ne abjecio sis animo. | 2. Solon Execestidae filius Atheniensis dixit : Ne quid nimis. — Judex ne sedeas : sin minus, in odi cris damnato. — Voluptatem fuge quce tristiliam parit. — Morum probitatem serva vel jurejurando fide digniorem. —. Sermones silentio , silentium temporis opportunitate com-. proba. — Ne mentiaris, eed vera loquere. — Honesà meditare, — Parentibus justiora ne dicas. — Amicos ne cito compares, quos autem comparaveris, ne slalim rep-. dies. — Parére .quum didiceris, imperare scies. — Quam. ' alios reposcis rationem, ipse quoque redde, — Civibus nov jucuudissima , sed optima suadebis. — Ne fastidio effer ris. — Cum improbis ne verseris. — Consule deos. — Ami- cos cole. — Parentes reverere. — Mentem ducem seque. — Ne dicas autem quodcunque videris. — Sciens lace. —' Lenis in tuos sis, — Obscura e manifestis conjice. | 3. Chilon Damageti filius Lacedemonius dixil : Nosce te ipsum. — Inter bibendum ne molla loquris : delinques enim. — Libeftis hominibus ne mineris : nequ, enim decet. — Ne maledicas aliis : sin minus, audies qu? tibi molesta erant. — Ad amicorum convivia lent^, εἰ calamitates autem cito accede. — Nuptias frugaliler faci- io. — Vita functum beatum predica. — Nan majot? cole. — Alienarum rerum cura occupatum oderis. — Jacturam turpi lucro prtefer : illa enim semel, hoc sempe tibi dolorem afferet, — Calamitosum ne irridess. — ? robustus es, tranquillum te praebe, ut revereanlur le alii polius quam metuant. — Domui tus bene praesto. 7 SEPTEM SAPIENTUM APOPHTHEGMATA. οἰκίας προστάτει. — ἮΙ γλῶσσά σου μὴ προτρεχέτω τοῦ νοῦ. --- Θυμοῦ χράτει, — Μὴ ἐπιθύμει ἀδύνατα. 8» δι ^ , - -- Ἔν ὁδῷ μὴ σπεῦδε προάγειν. μηδὲ τὴν χεῖρα χι- νεῖν" μανιχὸν γάρ. --- Νόμοις πείθου. — ἀδιχουμενος διαλλάσσου, ὑδριζόμενος δὲ τιμωροῦ. δ΄, Π᾿τταχὸς Μιτυληναῖος. Καιρὸν γνῶθι. — Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ λέγε" ἀπο- τυὼν γὰρ χαταγελασθήσῃ. — Τοῖς ἐπιτηδείοις χρῶ. .-- Ὅτα νεμεσᾶς τῷ πλησίον, αὐτὸς μὴ ποίει. --- Ka- χυπραγοῦντα μὴ ὀνείδιζε" ἐπὶ γὰρ τούτοις νέμεσις θεῶν κάθηται. — Παραχαταθήκας ἀπόδος. ---- ᾿λνέχου ὑπὸ τῶν πλησίον μικρά. --- "Aqdma τὸν πλησίον μιχρὰ λαττούμενος. ---- Τὸν φίλον καχῶς μὴ λέγε, μηδ᾽ εὖ τὸν ἐλθρόν᾽ ἀσυλλόγιστον γὰρ τὸ τοιοῦτον. ---- Δεινὸν τὸ συνιδεῖν τὸ μέλλον᾽ ἀσφαλὲς τὸ γενόμενον, ἀσαφὲς τὸ μέλλον, ---- Πιστὸν γῆ, ἄπιστον θάλασσα. ---Ἄ πλη- στὴν χέρδος. --- Κτῇῆσαι καλοχαγαθίαν. --- Θεραπείαν ζέτει.. --α Φίλει τὴν παιδείαν, σωφροσύνην, φρόνησιν, ἀλήθειαν, πίστιν, ἐωπειρίαν, ἐπιδεξιότητα, ἑταιρείαν, ἐτιμέλειαν, olxovou(av, τέχνην, εὐσέθειαν. e, Θαλῆς ὃ Μιλήσιος. Ἐγγύη, πάρα δ᾽ ἄτη. — Φίλων παρόντων xal ἀπόν- τῶν μέμνησο. — Μὴ τὴν ὄψιν χαλλωπίζου, ἀλλ᾽ ἐν τὸς ἐπιτηδεύμασιν ἴσθι χαλός. --- Μὴ πλούτει χαχῶς. — Mi, σε διαδαλλέτω λόγος εἷς τοὺς πίστεως χεχοινω- νηχύτας, — Κολακεύειν γονεῖς μὴ ὄχνει, — Μὴ προσ- (jou τὸ φαῦλον. --- Οἵους ἂν ἐράνους ἐνέγχης τοῖς γονεῦσι, τοιούτους αὐτὸς ἐν τῷ γήρα παρὰ τῶν τέχνων προσδέγου. --- Χαλεπὸν τὸ εὖ γνῶναι. — Ἥδιστον τὸ ἐπιθυμίας τυχεῖν. -- ᾿Ανιαρὸν ἀργία, — Καχὸν ἀχρα- οἷα, — Βαρὺ ἀπαιδευσία. — Δίδασχε xal μάνθανε τὸ ἄμεινον. — Ἀργὸς μὴ ἴσϑι, un? ἂν πλουτῇς. — 1 ἣν εὐτυχίαν χρύπτε φθόνου χάριν. — Μὴ οἰχτείρου. — Μέτρῳ χρῶ. — Μὴ πᾶσι πίστευε. — Ἄρχων χόσμει στυτόν, *- Βίας Τευταμίδου Πριηνεὺς ἔφη" Οἱ πλεῖστοι ἄνθρωποι χαχοί, — "Ec τὸ ἔσοπτρον ἐμύλέψαντα δεῖ, εἶ μὲν χαλὸς φαίνη, χαλὰ ποιεῖν, εἰ δὲ αἰσγρός, τὸ τῆς φύσεως ἐλλιπὲς διορθοῦσθαι τῇ xa- ληχαγαθίᾳ, — Βραδέως ἐγχείρει " ὃ δ᾽ ἂν ἄρξη, διαθε- βαιοῦ. — Μίσει τὸ ταχὺ λαλεῖν, μὴ ἁμάρτης " μετά-- *& γὰρ ἀχολουθεῖ, — Μήτε εὐήθης ἴσθι, μήτε χαχοήθης, — ᾿λφροσύνην μὴ προσδέχου. — Φρόνησιν ἀγάπα. — Περὶ θεῶν λέγε, ὡς εἰσὶ θεοί. — Νόει τὸ πραττόμενον, — Ἄχουε πολλά. ---- Λάλει καίρια. ---- Πένης ὧν πλουσίοις μὴ ἐπιτίμα, ἣν μὴ μέγα ὠφελῇς. — Ἀνάξιον ἄνδρα μὴ ἐπαίνει διὰ πλοῦτον. ---- Πείσας M6t, μὴ βιασάμενος.---Ὅταν ἀγαθὸν πράσσης, θεούς, μὴ σαυτὸν αἰτιῶ, — Κτῇσαι ἐν μὲν νεότητι εὐπραξίαν, ἐν δὲ τῷ γήρᾳ σοφίαν. — Ἕξεις ἔργῳ ανήμην; χαιρῷ | ὐλάθειαν, τρόπῳ γενναιότητα, πόνῳ ἐγχράτειαν, φό- 218 Lingua tua ne mentem antevertat. — Iro moderare. — Ne concupisce quae fieri nequeunt. — In via ne progredi festines, neve manum moveas : est enim hominis vecordis. — Legibus obtempera. — JInjuria affectus reconciliare, contumeliam vero ulciscere. 4. Pittacus Mitylenzus, Nosce tempus opportunum. — Quod facturus es, ne di- cas : nam spe frustratus derideberis. — Amicis utere. — Qua vitio vertis aliis, ipse ne facito. — Infortunato ne probra ingeras : in his enim deorum vindicta sedet. — Deposita redde. — Fer parvas molestias ab aliis allatas. — Ama alios etiamsi paulo inferior sis. — Nec amico male, nec inimico bene dicas : lioc enim hominis inconsiderati est. — Magnum est perspicere futura : quod praeteriit cer- tum est, quod futurum, obscurum. —- Fida est terra, infi- dum mare. — Inexplebile lucrum. — Honestatem acquire. — Quere obsequium. — Ama doctrinam, temperantiam, prudentiam, veritatem, fidem, experientiam, dexteritatem, societatem, diligentiam, curam rei familiaris, artem, pie- tatem. 5. Thales Milesius. - Sponde; presto noxa est. — Amicorum praesentium et absentium memento. — Faciem ne ornato, sed studiis ho- nestis ornatissimus esto. — Noli male ditescere. — Cave sermo tous invisum te faciat iis qui fide interposita earun- dem rerum socii sunt. — Parentibus blandiri ne dubita. — . Maleficium ne admitte. — Qualia parentibus praemia dede- ris, talia ipse senex a liberis tuis exspecta. — Difficile est noscere bonum. — Suavissimum est optatis potiri. — De. sidia res molesta est. — Malum intemperantia. — Igno- rantia incommoda est. — Doce ac disce meliora. — Noli oliari, etiamsi dives sis. — Res secundas cela invidiae de- clinandae causa. — Fac ne miserabilis fias. — Modum adhibe. — Cave omnibus credas. — Quum imperas, rege te ipsum. 6. Bias Teutamidz filius Prienensis dixit : Plerique homines improbi sunt. — In speculum intuitum oportet te, si pulcher tibi videris, honesta facere, siu de- formis, nature vitium honestate corrigere. — Lente ali- quid aggredere : quod autem inchoaveris, id perticere persevera. — Celeritatem in loquendo oderis, ne pecces; sequitur enim paenitentia. — Nec stultus sis, nec malitio- 808. — Imprudentiam ne admitte. — Prudentiam dilige. — De diis dic, esse numina. — Intellige id quod facien- dum est. — Audi mulla. — Loquere tempestiva. — 8i pauper es, noli divites reprehendere, nisi perutilis repre- lensio est. — Virum indignum ne lauda propter divitias. — Persuasicpe cape, non vi. — Quum boni aliquid facis, causam diis, non tibi ascribe. — Adolescens rebus bene gerendis, senex sapientie studeas. — Operi adhibebis memoriam , occasioni cautionem, moribus ingenuitatem, labori eontinentiam, timori pietatem, divitiis amicitiam, 214 Ó6«w εὐσέδειαν, πλούτῳ φιλίαν, λόγῳ πειθώ, σιγῇ κό- σψον, γνώμη δικαιοσύνην, τόλμῃ ἀνδρείαν, πράξει δυναστείαν, OL, ἡγεμονίαν, φύσει εὐγένειαν, η΄. Περίανδρος Κυψέλου Κορίνθιος ἔφη" Μελέτη τὸ πᾶν. --- Καλὸν ἡσυχία. ---- ᾿Ἐπισφαλὲς προπέτεια. — Κέρδος αἰσχρὸν φύσεως χατηγορία. --- Δημοχρατία χρεῖττον τυραννίδος. --- Αἴ μὲν ἡδοναὶ θνηταί, αἱ δ᾽ ἀρεταὶ ἀθάνατοι, ---- Εὐτυχῶν μὲν μέτριος ἴσθι, ἀτυχῶν δὲ φρόνιμος, — Φειδόμενον χρεῖττον ἀποθανεῖν ἢ ζῶντα ἐνδεῖσθαι, — Σαυτὸν ἄξιον παρα- σχεύαζε τῶν γονέων. — Ζῶν μὲν ἐπαινοῦ, ἀποθανὼν δὲ μαχαρίζου. — Φίλοις εὐτυχοῦσι xal ἀτυχοῦσιν ὃ αὐτὸς ἴσθι, --- Ὃ ἂν ἄχων ὁμολογήσης πονηρόν, πα- ράθαινε. --- Λόγων ἀποῤῥήτων ἐχφορὰν μὴ ποιοῦ. — Λοιδόρει, ὡς ταχὺ φίλος ἐσόμενος. — Τοῖς μὲν νό- μοις παλαιοῖς χρῶ, τοῖς δ᾽ ὄψοις προσφάτοις, --- Μὴ μόνον τοὺς ἁμαρτάνοντας χόλαζε, ἀλλὰ χαὶ τοὺς μέλ- λοντας χώλυε. — Δυστυχῶν χρύπτε, ἵνα μὴ τοὺς ἐχθροὺς εὐφράνης. SEPTEM SAPIENTUM SENTENTLE. orationi persuasionem, silentio decorum, sententise sequite- tem, audacia fortitudinem, actioni potentiam, gloriae pria- cipatum, nature nobilitatem. 7. Periander Cypeeli filius Corinthius dixit Studium omnia complectitur. — Bona res quies. — Periculosa temeritas. — Lucrum turpe naturae accusatio. — |mperium populare prssiat tyrannidi. — Voluptates mortales sunt, virtutes immortales. — In rebus secondis modestus, in adversis prudens esto. — Satius est in parsi- monia mori, quam in egestate vivere. — Dignum te parenli- bus priebe.—Da operam ut vivus lauderis, mortuus autem beatus preediceris. — Amicis οἱ fortunatis οἱ infortunatis idem esto. — Quidquid mali invitus promisisti, silenlio transi. — Colloquia secreta ne enuntia. — Ita convici- re, ut brevi amicus futurus. — Legibus antiquis uterr, obsoniis recentibus. — Non solum peccantes castiga, sed etiam peccaturos prohibe. — Res adversas cela, ne gaudie aíficias 1nimicos. (Stobaeus Floril. lii, 79. Conf. Diog. L. I, 92-93; 58-59; 69-70; 77-78; 37; 87-88; 97-98.) » TON AYTON EIITA ΣΟΦΩ͂Ν ΓΝΩΜΑΙ. ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΥ͂ TOY ΣΟΦΟΥ͂. Πᾶσιν ἄρεσκε. ---- Καλὸν ἡσυχία. — ᾿Ἐπισφαλὲς προπέτεια. — Ἀεὶ αἵ μὲν ἡδοναὶ θνηταί, αἱ δὲ τιμαὶ ἀδάνατοι, — Φίλοις ἀτυχοῦσιν $ αὐτὸς ἴσθι. — Κέρ- (x αἰσχρὸν χάχιστον. — Ὃ ἂν ὁμολογήσης, ποίει. ---- Ἀτυχίαν χρύπτε, ἵνα μὴ τοὺς ἐχθροὺς εὐφράνης. — Ἀληθείας (ἢ) ἔχου. ---- Πρᾶττε 6(xata.— “Ὑόριν μίσει. — Ἄρχουσιν εἶκε, — Ἡδονῆς χράτει. — Ὅρχῳ μὴ jp. — Εὐσεδείας ("*) ἐχου. ---- ᾿παίνει τὰ χαλά. --- Καχίας ἀπέχου. — Χάριν ἀπόδος. — 'Ix£rac ἐλέει. — ΥἹοὺς παίδευε. ---- Σοφοῖς χρῶ. — "Eptw μίσει. -- ᾿γαθοὺς τίμα. --- Ἄχους τὰ προσήχοντα. --- Αἰσχύ- γῆν φεῦγε. — Ἀποχρίνου ἐν χαιρῷ. --- Πρᾶττε ἀμετα- μέλητα, — Μηδενὶ φθόνει, — ᾿Οφθαλμῶν χράτει. — τὸ δίχαιον μιμοῦ. — Εὐεργέτας τίμα. — ᾿Ελπίδας νέμε, — Διαδολὴν μίσει. — Εὐπροσήγορος γίνου. — Ἁμαρτὼν μεταθουλεύου. ---- Χρονίαν (***) φιλίαν φύ- λαττε.-- Πᾶσιν ἀποχρίνου (““".-- -Ὁμόνοιαν δίωχε. — Τοὺς ἡγεμόνας φοδοῦ. --- Μὴ λάλει πρὸς ἡδονήν. — Νὴ πίστευε χρόνῳ. — Σαυτοῦ μὴ ἀμέλει, — Πρεσύντερον αἰσχύνου. ---- Θνῆσχε ὁπὲρ πατρίδος. — Νὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ. — ἘΣ εὐγενῶν γέννα. ---- Γλπιζε ὡς θνητός. — Φείδου ὡς ἀθάνατος. --- Μὴ ἐπαίρου ἐπὶ b. — Μυστήριον χρύπτε. — Εἶχε μεγάλοις. — Και- pv πρόσμενε, — Θνητὰ φρόνει. --- Δωροδόχει χρησί- μως. -α Μὴ ἄρχου ἀδιχεῖν. --- Αύπην φυλάττου. — "Eri νεκρῷ μὴ γέλα. — Φίλοις χρῶ. — Συμθούλευε ἀναιτίως. — Εὔφραινε φίλους. ΒΙΑΝΤΟΣ. Εἰς χάτοπτρον ἐμόλέψας θεώρει, καὶ εἰ μὲν χα- )ὺς φαίνῃ, ἄξια τούτου πρᾶττε, εἰ δὲ αἰσχρός, τὸ τῆς ὄψεως λλιπὲς ὡράϊζε καλοχἀγαθίαις. ---- Περὶ θεοῦ μὴ λίγε χαχῶς, ὅτι δ᾽ ἔστιν ἄχουε. — Ἄκουε πολλά. ---- λάλει ὀλίγα. — Νόει καὶ τότε πρᾶττε. ---- Ἀνάξιον ἄγδρα μὴ ἐπαινῆς διὰ πλοῦτον. --- Πείσας λάδε, μὴ βιασάμενος. ---- Κτῆσαι (*****) ἐν μὲν νεότητι εὐταξίαν, i& γήρᾳ σοφίαν. ΠΙΤΤΑΚΟΥ. Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ πρόλεγε᾽ ἀποτυχὼν γὰρ γε- | EORUNDEM SEPTEM SAPIENTUM SENTENTLE. PERIANDRI. Omnibus placeto. — Bona res quies. — Periculosa teme- ritas. — Semper voluptates sunt mortales, honores autem immortales. — Amicis adversa fortuna pressis idem esto. — Lucrum turpe res pessima. — Quidquid promiseris, facito. — Infortunium tuum cela, ne voluptate afficias inimicos. — Veritali adhaere. — Age quae justa supt. — Contumeliam οὐθείς. — Principibus cede, — Voluptatem celiibe, — Noli cum jurejuraudo affiripare. — Pietatem sectare. — Laudato lionesta. — A vitiis abstine. — Gra- tiam refer. — Miserere supplicum. — Liberos institue. — - Sapientum utere consuetudine. — Litem oderis. — Bonos - honorato. — Audi quae decora sunt. — Fuge dedecus. — Responde in tempore. — Fac non penitenda. — Ne cui invideas. — Oculis moderare. — Quod justum est imita- re. — Homines beneficos honora. — Spes fove. — Crimi- nationem oderis. — Affabilis esto. — Quutn erraris, mu- tato consilium. — Diutinam amicitiam custodi. — Omni- bus responde. — Concordiam sectare. — Duces metue. — Ne loquaris ad voluptatem. — Ne tempori credas. — Cave te ipsum negligas. — Seniorem reverere. — Mortem oppele pro patria. — Ne quavis re doleas. — Ex ingenuis liberos procrea. — Spera ut mortalis. — Parce tanquam immortalis. — Ne efferaris gloria. — Arcanum cela. — Cede magnis. — Occasionem exspectato. — Mortalia cogi- fa. — Largire cum utilitate. — Ne prior injuriam facias. — Tristitiam fuge. — Mortuum ne rideto. — Amicis utere. — |nculpatus consilii auctor esto. — Delecta amicos. BIANTIS. In speculo te ipsum coutemplare, et si formosus appa- rebis, age qua formam deceant : sin deformis, quod ia facie minus est, id honestarum actionum splendore com- pensa. — De Deo ne male loquere, esse autem Deum di- centi mihi crede. — Audi multa. — Loquere pauca. — Prius intellige" et deinde opus aggredere. — Virum indi- gnum ne lauda propter divitias. — Persuaslone cape, non vi. — Compara in adolescentia quidem modestiam, in senectute vero sapientiam. PITTACI. Quod facturus es, rie predicas : nam spe frustratus vi- λασθήσῃ. --- Παραχαταθήχην ἀπόδος. — ᾿Ανέχου ὑπὸ | deberis. — Depositum redde. — Patereteab aliis aliquantu- (****) legebatur ἀποστρέφου quod mutavi. (*****) Κτῆσαι scripsi pre eodicis lectiene στῆσαι. 215 216 SEPTEM SAPIENTUM SENTENTLE. τῶν πλησίον μιχρὰ ἐλαττούμενος. — 'Tóv φίλον καχῶς μὴ λέγε, μηδὲ τὸν ἐχθρὸν φίλον ἐγοῦ. — Γυναιχὸς ἄρχε. — Ἅπερ αὐτὸς τοῖς γονεῦσι δράσεις, τὰ αὐτὰ προσδέχου παθεῖν xal αὐτός. --- ᾿Ἀργὸς μὴ ἴσθι. — Φίλων χριτὴς μὴ γίνου. — Μὴ ἔριζε γονεῦσι, χἂν δίκαια λέγης. — Μὴ ἄρχε, πρὶν ἄρχεσθαι μάθης. — "Acu- χοῦντι μὴ ἐπιγέλα. — Ἢ γλῶττα μὴ προτρεγ ἑτὼ τοῦ νοῦ. — M3, ἐπιθύμει ἀδυνάτων. — Μὴ σπεῦδε λαλῶν. — Νόμοις πείθου. — Γνῶθι σαυτόν. — Μηδὲν ἄγαν. — Πρὸ πάντων σέδου τὸ θεῖον. — Γονέας αἰδοῦ. — Φιλήκοος ἔσο. ---- 'Héóovic κράτει. — ἔχθραν διά- λυε. ---- Γάμει x τῶν Óuolov* ἦν γὰρ ἐχ τῶν χρεισ- σόνων γήυης, δεσπότας καὶ οὐ συγγενεῖς xviov. , KAEOBOYAOY. Μὴ ὑπερήφανος γίνου ποτέ. — Τῆς οἰχίας ἐπιμε- λοῦ. — Τὰς βίόλους διέρχου. ---- Τὰ φίλτατα παίδευε. --- Τὰ δίχαια κρῖνε. --- Τοὺς ἀγαθοὺς ἀγαθὰ ποίει, --- Καχολογίας ἀπέχου. ---- Τὴν ὑπόνοιαν ἄπεχε. — Τοὺς πεχόντας ὑπομονῇ νίκα. --- Εὐποιίας ἧς ἔτυχες μνη- μόνευε. — Τὸν ἐλάττω μὴ ἀποσχυδαλίσης. ---- Ἀλλο- τρίων μὴ ἐπιθύμει. — Μὴ ῥιψοχίνδυνος ἔσο. ---- Ἀγάπα τὰ τοῦ πλνσίου σου καὶ τήρει ὡς τὰ σαυτοῦ. — Ὃ σὺ μισεῖς, ἑτέρῳ μὴ ποιήσης. — Μὴ ἀπείλει μηδενί" γυναιχῶδες γάρ. --α Θᾶττον ἐπὶ ταῖς ἀτυχίαις τῶν φί- λων 2) ταῖς εὐτυχίαις πορεύου. — Αίθος χρυσοῦ βάσα- voc , χρυσὸς δ᾽ ἀνδρῶν. --- Εὐχῆς γὰρ οὐδέν ἐστι τιμιώ- τερον. --α Ἰψευδὴς διαθδολὴ ( τὸν βίον λυμαίνεται. — Ψεῦδος δὲ μισεῖ πᾶς φρόνιμος καὶ σοφός. ᾿ XIAONOZ. Γνῶθι σαυτόν. — Μὴ φθόνει θνητά, --- Ἐγχρά- τειαν ἄσχει. ---- Αἰσχρὰ φεῦγε. — Χρόνου φείδου. — Δικαίως χτῶ. --- Πλήθει ἄρεσχε. — Σοφίᾳ χρῶ. -- Ἤθη (**) δοχίμαζε. --- Ὑφορῶ μηδέν, — Μίσει δια- θολάς. — Μὴ ἧς ἐπαχθής. ΣΟΛΩΝΟΣ. Θεὸν σέδου. --- l'oveig αἰδοῦ. — Φίλοις βοήθει. -- Μοηδενὶ φθόνει. — Ἀλήθειαν ἀνέχου. — "Opxo μὴ χρῶ. — Νόμοις πείθου. ---- Νόει τὸ δίχαιαν, --- Θυμοῦ xpátet, — Ἀρετὴν ἐπαίνει. — Κακοὺς μίσει. ΘΑΛΟΥ͂. Τὸν χρατοῦντα τίμα. — Δοχίμαζε φίλους. — “Ὅμοιος σαυτῷ γίνου. — ᾿᾿ἶπαγγέλλου μηδενί. --- ΤΙολίταις μὴ θρασύνου. ---- Τὸ παρὸν εὖ ποίει. --- Κα- χίας ἀπέχου. — Δόξαν δίωχε. — ᾿Επιμελοῦ βίου. --- Εἰρήνην ἀγάπα. --- ᾽᾿Επαινοῦ παρὰ πᾶσι. --- Wiüupoy ἄνδρα ἔκδαλε τῆς ("^ *) οἰκίας. (Has sententias ex antiquo codice cum Theo- crito et aliis scriptoribus Aldus Manutius anno 1495 edidit.) (*) Cod. καταθολή. Cf. Stob. Flor. XI!, 16, ubi eadem sententia Menandro tribuitur. (**) Ἤθη conjecit Orellius; cod. ἤθει. lum superari. — Amico ne maledicas; inimicum ne pates amicum. — Uxori impera. — Quie ipse fecerié parenlibus, eadem a liberis exspecta. — Deses ne esto. — Inter ami cos ne sis judex. — Ne contende cum parentibus, etiamsi justa dicas. — Ne impera, priusquam parere didiceris. — Infortunatum ne irrideas. — Lingua ne mentem antever- lat. — Cave concupiscas qua fieri non possunt. — Ne festines loqui.'— Legibus pare. — Nosce te ipsum. — Ne quid nimis. — Ante omnia venerare numen. —— Pareules reverere, —— Libenter audi. — Voluptatem coerce. — Inimicitiam dissolve, — Uxorem duc ex :zequalibus : si enim e potentioribus duxeris, dominos, non aíflines tibi comparabis. | ' CLEOBULI. Ne unquam superbias. — Domus curam gere. — Libros perlege. — Liberos tibi carissimos erudi. — Juste judica to. — Bonis benefacito. — A maledictione abstine. — Suspi- cionem amove. — Parentes patientia vince. — Beneficii accepti memento. — luoferiorem no rejicias. —- Aliepa ne concupiscas. — Ne offeras te in discrimen. — Dilige re: proximi easque ut tuasserva. — Quod tu odisti, alteri ne facias. — Ne cui mineris : est enim muliebre. — Cilius ad iuforlunatos amicos quam ad fortunatos proficiscere. — Lapis auri index, aurum hominum. — "Voto nihil pretio- . sius. — Falsa criminatio vitam corrumpit. — Mendacium omnis homo prudens et sapiens odit. CHILONIS. Nosce te ipsum. — Ne cui invideas mortalia. — Tem- perantiam exerce, — Turpia fuge. — Tempori parce. — Juste rem facias. — Multitudini place. — Sapientia utere. — Mores explora, — Ne quid suspiceris. — Oderis crinii- nationes. — Nesis molestus. SOLONIS. Deum cole. — Parentes reverere. — Amicis succurre. — Ne cui invideas. — Veritatem sustineto, — Ne jurato. — Legibus pare. — Cogita quod justum est. — Irae mode- rare. — Virtutem laudalo, — Malos odio persequere. THALETIS. Principem honora. — Amicos tenta. — Similis tui sis. — Ne cui quidquam promittito. — Civium favore ne su- perbias. — Preesentia boni consule. — A viliis abstine. — Gloriam qu&re. — Vil:» curam age. — Pacem dilige. — Laude apud omnes afficiaris. — Susurronem ex aedibus ejice. (***) Cod. σῆς, quod mutavi in τῆς. Conf. Boissonadii Anecd. 1, p. 135 et Stob. Flor. IV p. 296 ed. Meinek ——— "lup e ———————— ΣΩΣΙΑΔΟΥ TON ΕΠΤᾺ ΣΟΦΩΝ YIIOOHKAI, που θεῷ. --- Νόμῳ πείθου. --- Θεοὺς σέθου. — [ονεῖς αἰδοῦ, — Ἡττῶ ὑπὲρ δικαίου. --ε Γνῶθι μα- βών. — ᾿Ἀχούσας γόει. —— Σαυτὸν ἴσθι. — Γαμεῖν μέλλων καιρὸν γνῶθι. -- Φρόνει θνητά. — Ξένος ὧν is. — Ἑστίαν τίμα. — "Apye σαυτοῦ. — Φίλοις Bob. — Θυμοῦ xpdtet. — Φρόνησιν ἄσχει. — Πρόνοιαν τίμα. ----Ὅρχῳ μὴ χρῶ. — Φιλίαν ἀγάπα. — Παιδείας d ἀντέχου. — Δόξαν δίωχε. — Σοφίαν ζή- Xu, — Καλὸν εὖ λέγε. — Wéys μηδένα. — "Exaíive: ἀρετήν. — ἸΙρᾶττε δίχαια. — Φίλοις εὐνόει. — Ἐ ϑροὺς ἀμύνου. — Εὐγένειαν ἄσχει. ---- Καχίας ἀπέ- jov. — Κοινὸς y (vov. - Ἴδια φύλασσε. — ᾿λλοτρίων ἐπέχου. — Εὔφημος ἴσθι. — "Axous πάντα. ---- OOo γαρίζου. -- Μηδὲν ἄγαν. — Χρόνου φείδου. — “Ὅρα | τὸ αέλλον. — "Y6ow μίσει, — Ἱχέτας αἰδοῦ. — Πβσιν ἅρμοζε (Ἶ. — ΥἹἱοὺς παίδευε. — Γἔγων χαρί- (9o, — Δόλον φοθοῦ. — Εὐλόγει πάντας. --- Φιλό- 6025 γίνου. -- Ὅσια χρῖνε. — Γνοὺς πρᾶττε. --- Φόνου ἀπέχου. — Εὔγχου δυνατά. ---- Σοφοῖς χρῶ, — Ἦθος δοχίμαζε, ---- Ααδὼν ἀπόδος. τ-- Ὑφορῶ μηδένα, — Τέχνη χρῶ. — Ὃ μέλλεις, δός. — Ἐὐερ- γεσίας τίμα, — Φθόνει μηδενί, — Φυλαχῇ πρόσεχε. — Ἐλπίδα αἴνει. — Διαῤολὴν μίσει. --- Δικαίως x19. — Ἀγαθοὺς τίμα. — Κριτὴν γνῶθι. — Γάμους χράτει, — Τύχην νόμιζε. — ᾿Εγγύην φεῦγε. — Πᾶσι διαλέγου. — “Ὁ μοίοις χρῶ, --- Δαπανῶν ἄρχου. — Κτώμενος fou. — Αἰσχύνην σέθου. --- Χάριν ἐχτέ- λει. — Εὐτυχίαν εὔχου. — Τύχην στέργε. — Ἀιχούων ὅρα, — Ἐργάζου χτητά. — "Ept μίσει. — [Ὄνειδος ἔχαιρε. — Τλῶσσαν ἴσχε. — “Ὑόριν &póvov. — Κρῖνε δίκαια. — Χρῶ χρήμασιν. --- Ἀδωροδόχητος δοχίμαζε, — ΑἸτιῶ παρόντα. ---- Λέγε εἰδώς. — Βίας μὴ ἔχου. --- ᾿Αλύπως βίου, — Ὁμίλει πράως. — Πέρας ἐπιτέλει μὴ ἀποδειλιῶν. — Φιλοφρόνει πᾶσιν. — Υἱοῖς μὴ καταρῶ. — Γλώττης ἄρχε. — Σαυτὸν εὖ ποίει, — Ἑπροσήγορος γίνου. ---- "Anoxplvou ἐν χαιρῷ. «-- Πόνει μετὰ διχαίου. ---- Πρᾶττε ἀμετανού- τως, — Ἃμαρτάνων μετανόει. — ᾿Οφθαλμοῦ χράτει. — Βουλεύου χρόνῳ. — ᾿Ἐπιτέλει συντόμως. — Φι- λίαν φύλασσε. — Εὐγνώμων γίνου. ----Ὁμόνοιαν δίωχε. — Ἄῤῥητον μὴ λέγε. — Τὸ χρατοῦν φοδοῦ. — Τὸ συμφέρον θηρῶ. --- Καιρὸν προσδέχου. ---- Ἕχθρας διάλυε, — Γῆρας προσδέχου. — ᾿Επὶ ῥώμῃ μὴ χαυ- χῶῷ.-- Εὐφημίαν ἄσχει. ---- ᾿λπέχθειαν φεῦγε. - Πλού- ztt διχαίως. -- Δόξαν μὴ λεῖπε, — Καχίαν μίσει. — Mavüdyey μὴ χάμνε. — Κινδύνευε φρονίμως. — Ἡδύμενος μὴ λεῖπε. ---- Χρησμοὺς θαύμαζε. ---- Οὖς — —— SOSIADJE SEPTEM SAPIENTUM PRAECEPTA. ——— 8» (Ὁ 4888»... Deum sequere. — Legibus obtempera. — Deos cole. — Parentes reverere. — Pro jure pugnans etiam succumbe. — Cognitam rem judica. — Audita intellige. — Nosce te ipsum. — Uxorem ducturus temporis opportunitatem specta. — Mortalia cogites. — Hospitem te esse scito. — Focum sacrosanctum habe. — Rege te ipsum. — Succurre amicis. — Ire moderare. — Intelligentiam exerce. — Pru- dentiam cole. — Jurejurando abstine. — Amicitiam dili- ge. — Ad doctrine studia incumbe. — Gloriam quere. — Sapientite operam da. — De bono bene loquere, — Nemi- nem vitupera. — Lauda virtutem. — Age quce justa sunt. — Amicis benevolus esto. — Inimicos ulciscere. — Inge- nuitatem exerce. — À vitiis abstine. — Communis esto. — Propria custodi. — Alienis abstine. — Fave linguà. — Audi omnia, — Amico gratificare. — Ne quid nimis. — Parce tempori. — Prospice futurum. — Contumeliam oderis, — Supplices reverere. — Omnibus commodus esto. — Filios erudi. — Si quid habes, aliis gratificare. — Dolum me- tue, — Lauda omnes. — Sapientis: studiosus esto. — Ex &quo et bono judica. — Rem cognitam aggredere. — A erede abstine. — Opta qua fieri possunt. — Sapientum utere consuetudine. — Mores explora. — Accepta redde. — Ne quem suspecta. -- Arte utaris. — Quod daturus es, dato. — Beneficia honorato. — Nemini invideas, — Ad cautionem animum intende, — Spem approbato. -— Criminationém oderis. — Juste rem facias. — Bonos ho- nora.—Judicem nosce.— Uxori impera. — Fortunam esse crede. — Sponsionem fuge. — Cum omnibus loquere. — Tui similibus hominibus familiariter utere. — Sumtus fac omnium primus. — Acquisitis gaude. — Verecundiam cole. — Gratiam refer. — Secundam fortunam opta. — Sorte tua contentus esto. — Et audi et vide. — Opere fa- ciendo divitias para. — Contentionem oderis. — Oppro- brium detestare. — Linguam contine. — Injuriam repelle. — Juste judicato. — Utere pecunia. — Incorruptus 8.8 rerum inquisitor. — Pressentem accusa. — Dic que nosti. — Ne vim adhibeas. — Jucunde vivas. — Placide cum aliis conversare. — Finem ceptis intrepidus impone. — Comis erga omnes esto. — Ne exsecrare filios tnos. — Linguam cohibe. — Benefacito tibi ipsl. — Affabilis esto. — Responde in tempore.— Juste opus nava.— Fac non poni- tenda. — Peccans resipisce. — Oculis inoderare. — Deli- bera lente. — Perfice e vestigio. — Amicitiam serva. — Sis equus rerum estimator. — Expete concordiam. — Arcanum ne dic. — Magistratum metue. — Venare id quod utile est. — Occasionem exspecta. — Inimicitias dissolve. — Senectutem exspecta. — De viribus ne glorieris. — Dic bona verba. — Simullatem fuge. — Juste dilescas. — Gloriam quaere ne desistas. — Improbitatem oderis. — Discendo ne defatigeris. — Periclitare prudenter. — Leetari ne cessa. — Oracula admirare. — Quos alis, dilige. — (7 Pro πείνων vel πεινῶν vel πένης ὧν douote , quod in membranis est, scripsi πᾶσιν ἅρμοζε. 217 418 SEPTEM SAPIENTUM PRJECEPTA. τρέφεις, ἀγάπα. — Ἀπόντι μὴ μάχου. — Πρεσδύ-- τερον αἰδοῦ. --- Νεώτερον δίδασχε. — Πλούτῳ ἀπί- στει.---- Σαυτὸν αἰδοῦ. --- Μὴ ἄρχε ὑδρίζειν. — Προ- γόνους στεφάνου. .--- Θνῆσχε ὑπὲρ πατρίδος, — Τῷ βίῳ μὴ μάχου. — ᾿Επὶ νεχρῷ μὴ γέλα. — ᾿Ατυχοῦντι συνάχθου. — Χαρίζου ἀδλαθῶς. --- Μὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ, --- ἘΞ εὐγενῶν γέννα. — ᾿Επαγγέλλου μηδενί. — Φθιμένους μὴ ἀδίχει. — Εὖ πάσχε ὡς θνητός. --- Τύχη μὴ πίστευε. --- Παῖς ὧν χόσμιος ἴσθι, ἡδῶν ἐγχρατής, μέσος δίκαιος, πρεσθύτερος εὔλογος. — Τελεύτα ἀλύπως. — Πλήθει ἄρεσχε, — Μὴ λάλει πρὸς ἡδονήν. — - Ὁμολογίαις ἔμμενε. — Θυσίας πρόσ- φερε κατὰ δύναμιν. — Σαυτῷ μὴ μάγου. — Μὴ ἐπὶ παντὶ λυποῦ. — Τῷ βίῳ μὴ ἄχθου. — Μὴ φιλαί- τίος ἴσθι.---- Ἐπαγγέλλου μηδενὶ τὸ παράπαν. — Χρό- vou φείδου. ---- ᾿Ενδαπανώμενος xal ἐφ᾽ ἃ μὴ δεῖ, ὀλί-- q« ἔσῃ ἐφ᾽ ἃ δεῖ. (Stobzus Florileg. III, 8o. Absentem ne impugna. —- Majorem natu reverere. — Mino rem doce, — Divitiis diffide. — Reverere te ipsom. — Ne prior injuriosus sis. — Majores honora. — Oppete pro pa tria mortem. — Noli vitam in discrimen offerre. -— Mor- tuum ne irridelo. — Infortunati vicem dole. — Gratificare citra jacturam. — Ne quavis re doleas. — Ex ingenuis οὖ beros procrea. — Ne cui quidquam promittas. — Mortuo ne lzdas. — Fruere bonis ut mortalis. — Fortune ne fide. — Puer modestus sis, adolescens temperans, vir justus, senex prudens. — Morere sine animi segritudine. — Mul- titudiui placeto. — Ne loquaris ad voluptatem. — In pa clis mane. — Sacriflcia pro viribus fac. — Noli tecm ipse pugnare. — Ne quavis re doleas. — Ne tibi molesta sit vita. — Ne sís querulus, — Prorsus nemini quidquam promittas. — Tempori parce. — Sumtus faciens in res etiam minime necessarias parum valebis ad res necessa- rias comparandas. AAAA TON AYTON AIIOPDOEIMATA EK AIADOPON ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ XYNEIAETMENA. α΄. KAFOBOYAOT. . Ἀμούσι᾽ ἐν βροτοῖσι τὸ πλέον μέρος λόγων τε πλῆθος" ἂν δ᾽ ὃ χαιρὸς ἀρχέσῃ, φρόνει τι χεδνόν" μὴ μάταιος ἢ χάρις ὁ ἡνέσθω, (Diogenes Laertius lib. 1, 9t.) νους μὲν τὴν ἡλιχίαν, τὸ δὲ φρονεῖν γυναῖχας " ὑποδεικνὺς ὅτι δεῖ παιδεύειν xal τὰς παρθένους. (Diogenes Laertius lib. I, 91; cf. Stob. Flor. LX X, 16.) Ἔλεγε δὲ τὸν φίλον δεῖν εὐεργετεῖν, ὅπως ἢ μᾶλ- λον φίλος’ τὸν δὲ ἐχθρὸν φίλον ποιεῖν᾽ φυλάσσε- σθαι γὰρ τῶν μὲν φίλων τὸν ψόγον, τῶν δὲ E; χθρῶν τὴν ἐπιῤδουλήν. ( Diogenes Laertius lib. I, 9t. ) . Ὅταν τις ἐξίη τῆς οἰχίας, ζητείτω πρότερον, τί μέλλει πράσσειν" καὶ ὅταν εἰσέλθη, πάλιν, τί ἔπραξε, (Diogenes Laertius lib. I, 92.) . Τὰς τῆς τύχης μεταβολὰς γενναίως πειρῶ φέρειν, xxl μήτε εὐτυχῶν δπερήφανος ἔσο, μήτε ἀπορῶν ταπεινός" ἀλλὰ γίνου μέτριος ἐφ᾽ ἑχατέρας τῆς τύχης. (Stobeus Florileg. CVIII, 75 addito Theo- buli nomine ut XLVIIT, 23. ) 4. Τοῖς σοφοῖς τὸ μέτριον 6 νόμος δέδωχε. i» , Ἔφη δὲ δεῖν συνοιχίζειν τὰς θυγατέρας, παρθέ- | 7. Φεῦγε μὲν τὸν φθόνον τῶν πολλῶν, φυλάσσου δὲ τὰς ἐπιδουλὰς τῶν μισούντων. ( Stob. Flor. XLVIII, 23.) 8. Δοχεῖ μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι xal βασιλεὺς xal τύραννος, el μηδενὶ πιστεύοι τῶν συνόντων. (Plutarchus VII sapient. Conviv. cap. 7 pag. 17.) . “Ὥσπερ οὐχ ἂν ἐδούλου ἐν νηὶ μαχρᾷ καὶ πολυ- χρύσῳ πλέων βαπτίζεσθαι, οὕτω μηδὲ ἐν οἰχία αἱροῦ ὑπερμεγέθει xal πολυτελεῖ χαθήμενος χει- μάζεσθαι. (Anthol. Patav. ) τυ. Εἷς ὁ πατήρ, παῖδες δὲ δυώδεχα " τῶν δέ θ᾽ Éxdoto κοῦραι ἑξήκοντα, διάνδιχα εἶδος ἔχουσαι. Αἱ μὲν λευχαὶ ἴασιν ἰδεῖν, αἵ δ᾽ αὐτε μέλαιναι" ἀθάναται δέ τ᾽ ἐοῦσαι ἀποφθινύθουσιν ὅπασαι. (Stobzus Eclog. lib. I.cap. 8, 37 pag. 87 ed. Gaisf. Conf. Anthol. Pal. XIV. xor et Diog. Laert. lib. Il, 91.) β΄. ZOAQNOZ. 1. Τέλος δρᾶν μαχροῦ βίου. ( Herodot. lib. I cap. 32. ) 3. Οὖρος τοῦ ἀνθρωπίνου βίου ἔτεα ἑξδομήκοντα. (Idem l. c.) . | 8. Πᾶν ἐστι ἄνθρωπος συμφορή. (Idem 1. c.) 4. Οὐ γάρ τοι 6 μέγα πλούσιος μαλλον τοῦ ἐπ᾽ ἡμέ- ᾿----.0ὃ....γ, ——————M HGÉÓÀÀÀMÓÓMM 6 ..............ιω“ι «ιι«Ά΄ΆΏΆι 1. CLEOBULI. 1. Imperitia in hominibus majori ex parte dominatur verborumque multitudo. Quodsi oblata fuerit occasio, ad aliquid honesti animum intendito; ne irrita et inanis sit gratia. 2. Cleobulus ait filias viris nuptum locandas esse eetate quidem virgines, intelligentia vero mulieres , doceus virgi- nes quoque institui oportere. 3. Dicebat porro beneficiis afficiendum esse amicum, ut amicior foret, et ex inimico faciendum amicum : esse enim et ab amicorum vituperatione et ab inimicorum in- sidiis cavendum. 4. Antequam domo quis exeat , quid acturus ait cogitet : rursus quum redux intrarit, quid egerit. 5. Fortunse mutationes fortiter sustinere tenta, ita ut Beque prosperis rebus superbias , neque adversis ad pau- peralem redactus animum despondeas, sed in utraque forluna moderatus sis. 6. Leges sapientibus modum imponunt. 7. Declina invidiam vulgi et insidias odio te persequen- tium cave. 8. Videtur ità maxime gloriam consecuturus sive rex sive tyrannus , ei familiarium nemini fidat. 9. Quemadmodum in navi magna et aurata vectus mergi nolles , sic caveto ne in domo aropla ac splendida sedens fortunz fluctibus jacteris. t0. Unus est pater, duodecim autem filii, quorum : sin- gulis sexaginta filite sunt, duplicem formam habentes. Quippe aliae albo colore sunt, alie nigro : quamvis vero immortales sint, omnes tamen moriuntur. 2. SOLONIS. 1. Exitium vitee diuturna specta. 2. Terminus humane vitae anni septuaginta. 3. Mera calamitas liomo est. 4. Neque enim beatior est. magnis opibus praeditus eo, 219 228 ραντα ἔφη τύραννον. πῶς ἄν τις ἀτυχίαν ῥᾶστα φέροι; el τοὺς ἐχθροὺς χεῖρον πράσσοντας βλέποι. πῶς ἂν ἄριστα χαὶ δικαιότατα βιώσαιμεν ; ἐὰν ἃ τοῖς ἄλλοις ἐπιτιμῶμεν, αὐτοὶ μὴ δρῶμεν. τίς εὖ- δαίμων; ὃ τὸ μὲν σῶμα ὑγιής, τὴν δὲ τύχην εὔπο- poc , τὴν δὲ ψυχὴν εὐπαίδευτος. (Diogenes Laertius lib. I, 36-37. Pro codi- cum lectione τί δύσκολον εἴη τεθεαμένος po- sui τί δυσεύρετον χτλ.) Is. ᾿Ερωτηθεὶς ὑπό τινος, πόσον ἀπέχει τὸ ψεῦδος τοῦ ἀληθοῦς ὅσον, ἔφη, ὀφθαλμοὶ τῶν dev. (Antonius et Maximus Serm. περὶ ἀληθείας.) 16. Θαλῆς ἔφησεν, ὅτι σαφέστατος ἔλεγχος πραγμά- των ἅπαντων ἐστὶν ὃ χρόνος" οὔτος γὰρ τὴν ἀλή- Octav. ἐμφανίζει. ( Stobzus Eclog. lib. I cap. 9. ) 17. Θαλῆς ἔφησεν, εὐδαιμονίαν ἄρχοντος νομίζειν, el ἐτελεύτησε γηράσας χατὰ φύσιν. (Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. 7 pag. 18.) 15. Θαλῆς μὲν εἰ xol ἐκ τοῦ ὕδατός φησι συνεστάναι πάντα, ἀλλ᾽ ὅμως xol τοῦτο βούλεται μεταδαλ- Aev* ἄμεινον δὲ xai αὐτοῦ τὴν ῥῆσιν προσθεῖναι ἐχ τοῦ δευτέρου περὶ τῶν ἀρχῶν ἔχουσαν ὧδέ πως: Τὰ μὲν οὖν πολυθρύλητα τέτταρα, ὧν τὸ πρῶτον ὕδωρ εἶναί φαμεν χαὶ ὡσανεὶ μόνον στοιχεῖον τί- θεμεν,, πρὸς σύγχρισίν τε καὶ πῆξιν (1) καὶ σύστα- σιν τῶν ἐγχοσμίων πρὸς ἄλληλα συγχεράννυται. πῶς δέ, ἤδη λέλεχται ἡμῖν ἐν τῷ πρώτῳ. ᾿Εναργῶς (1) Legebatur πήγνυσιν quod mutavi in πῆξιν. SEPTEM SAPIENTUM ἐνταῦθα δῆλός ἐστιν ὡς ἀξιοῖ εἰς ἄλληλα μεταξαλ- λειν τὰ στοιχεῖα, (Galenus Comment. in libr. de Humor. l, 1, tom. XVI, 3) ed. Kühn. ς΄. BIANTOX. I. Ἀστοῖσιν ἄρεσχε πᾶσιν, dv πόλει abus μένης" πλείσταν γὰρ ἔχει χάριν" αὐθάδης δὲ τρόπος πολλάχι δὴ βλαδερὰν ἐξέλαμψεν ἄταν. (Diogenes Laertius lib, 1, 85. — Vs. 3 δὴ adjecit Bergk. ) 3. Τὸ μὲν ἰσχυρὸν γενέσθαι τῆς φύσεως ἔργον τὸ δὲ λέγειν δύνασθαι τὰ συμφέροντα τῇ πόλει ψυχῆς ἴδιον xal φρονήσεως" εὐπορία δὲ χρημάτων πολλοῖς xol διὰ τύχην περιγίνεται. ( Diogenes Laertius lib. I, 86. ) 3. Atvg? 6 ἀτυχίαν μὴ φέρων. ( Diogenes Laertius lib. I, 86. ) 4. Νόσος ψυχῆς τὸ τῶν ἀδυνάτων ἐρᾶν. (Diogenes Laertius lib. I, 86.) 6. "AXXozplev χαχῶν ἀμνημόνευτος ἴσθι. (Diogenes Laertius lib. I, 86. ) 6. Οὕτω πειρῶ ζῆν ὡς xat ὀλίγον xat πολὺν γρόνον βιωσόμενος. (Stobaeus Floril. V, 27. Cf. Diog. Laert. lib. 1, 87.) 7. Ol ἀγαθοὶ εὐαπάτητοι. 8. "Eoíxact τοῖς ἤμμασι τῆς γλαυχὸς οἱ περὶ τὴν μα- ταίαν σσφίαν ἠσχοληκότες" xal γὰρ ἐκείνης αἱ ὄψεις γυχτὸς μὲν ἔῤῥωνται, ἡλίου δὲ λάμψαντος ἀμαυ- ροῦνται" καὶ τούτων dj διάνοια ὀξυτάτη μέν ἐστι nüm? Quod neque initium habet neque finem. Quid in- ventu difficile vidisset? Senem, iuquit, tyrannum. Quo pacto quis facillime adversam ferret fortunam? Si inimi- cos serumnis premi videat. Quo modo optime et justissime vivere possemus? Si quie in aliis reprehendimus, ea non faciamus ipsi. Quis esset felix? Qui corpore sanus, fortuná locuples et animo liberaliter institutus est. 15. Interrogatus a quodam, quantum distaret a veritate mendacium : Quantum , inquit, ab auribus oculi. 16. Thales ait certissimam rerum omnium obrussam esse tempus, quod veritatem patefaceret. 17. Thales dixit eum principem beatum sibi videri qui naturte. lege senex obiisset. 18. Thales quidem quamquam ex aqua omnia constare &it, tamen el hanc mutari vulL; melius vero est hujus quoque e secundo de principiis libro apponere verba quae sic se habent : « Quattuor illa elementa vulgi sermonibus celebrata e quibus principe loco aquam esse dicimus et quasi solum elementuin ponimüs , ad muluam rerum quee in mundo reperiuntur concrelionem , coagmentationem et copulationem miscentur ac temperantur. Quomodo avtem hoc fiat, jam in primo libro a nobis dictum est. » ftc manifesto ostendit sese existimare, elementa inler se mutari. 6. BIANTIS. 1. Civibus placere omnibus stude, si in urbe velis ha- bitare : habet enim id multum gratie : superbia autem &epe jam perniciosam genuit noxam. 2. Validum esse natura beneficio licet : al civitali uti- lia dicere posse, animi et prudentia proprium est. Pecu- niarum autem copia multis etiam fortuito contingit. 3. Infelix qui infelicitatem ferre non potest. 4. Animi morbus est appetere quae consequi nequeas. 5. Alieni incommodi ne memineris. 6. [ta vitam institue anas et breve et longum tempus victurus. 7. Boni viri facile decipiuntur. 8. Qui sapientiae vacant inani noctuz oculis similes sunt, qui noctu quidem valent, sed sole splendente ctecutiunt. Sic illogym quidem mens aculiseima est el aptissima ad τὰ" APOPHTHEGMATA. ( Anton. Meliss. Serm. περὶ γερόντων.) *2. "Ex χρυσοῦ ποτηρίου πίνειν φάρμαχον xai παρὰ φίλου εὐγνώμονος συμδουλίαν λαμθάνειν ταυτόν ἐστιν. ; — (Anton. Meliss. Serm. περὶ φίλων xal φι- λίας.) | 33. Ὁ χατὰ θεὸν φίλος ῥέει μέλι xal γάλα τοῖς ἀλη- θέσι λόγοις. (Anton. Meliss. Serm. περὶ φίλων xal φι- Ata. ) ἰς ἀργὴν κατασταθεὶς μηδενὶ χρῶ πονηρῷ πρὸς τὰς διοικήσεις - ὧν γὰρ ἂν ἐχεῖνος ἁμάρτῃ, σοὶ τὰς αἰτίας τῷ ἄρχοντι ἐπιθήσουσι. ( Anton. Meliss. Serm. περὶ ἀρχῆς καὶ ἐξου- σίας. Cf. Isocrat. Orat. ad Demonic. p. 10 ed. Steph.) 55. l'au6poU ὃ μὲν ἐπιτυχὼν εὗρεν vlov, ὃ δὲ ἀποτυ- γὼν ἀπώλεσε χαὶ θυγατέρα, (Anton. et Maxim, Serm. περὶ εὐτυχίας xal δυστυχ ας.) 3. Υἱῷ xal θυγατρὶ μὴ προσμειδιάσεις, ἵνα μὴ ὕστε- pov δαχρύσης. (Anton. Meliss. Serm. περὶ γονέων χρη- στῶν.) 1. Σπάνιον εἴσαγε τὸν πόδα πρὸς τὸν φίλον, ἵνα μὴ σοῦ πλησθεὶς μισήση σε. (Anton. Meliss. Serm. περὶ φίλων xal φι- λίας (*).) 13. Μηδέποτε ópey 7c χτήσασθαι φίλον τὸν μήτε ψυ- γὴν μήτε σῶμα εὖ ποιῆσαι δυνάμενον. (*) Scripsi τὸν πόδα vulg. pro σὸν πόδα. (Anton. Meliss. Serm. περὶ φίλων xal φι- tac. ) $9. Ἐρωτηθεὶς ὑπὸ τοῦ Κροίσου, τίς σοι δοχεῖ εὐδαί-- μων; Τέλλος, ἔφη, ᾿Αθηναῖος xav Κλέοδις xat B(- των, χαὶ τὰ θρυλλούμενα. ( Diogenes Laertius lib. T, 5o.) - 30. Φασὶ δέ τινες, ὅτι χοσμήσας ἑαυτὸν ὃ Κροῖσος παντοδαπῶς xal χαθίσας εἰς"τὸν θρόνον ἤρετο αὖ-- τόν, εἴ τι θέαμα χάλλιον τεθέαται" ὃ δέ, ἀλε- xtpuóvac , εἶπε, φασιανοὺς xal ταώς " φυσιχῷ γὰρ ἄνθει κεχόσμηνται xal μυρίῳ xaAMov:. ( Diogenes Laertius lib. ], 51.) 31. Ἐρωτηθείς, διὰ τί χατὰ πατροχτόνου νόμον οὐχ ἔθηχε, διὰ τὸ ἀπελπίσαι, ἔφη. ( Diogenes Laertius lib. I, 59. ) 32. (Ἐρωτηθεὶς ) πῶς ἂν ἤἥχιστα ἀδικοῖεν ot dvÜpwrot,, εἰ ὁμοίως, ἔφη, ἄχθοιντο τοῖς ἀδικουμένοις οἱ μὴ ἀδιχούμενοι. (Diogenes Laertius lib. I, 51.) 88. Δαχρύων τὸν παῖδα τελευτήσαντα, πρὸς τὸν sl- Tóvta* ἀλλ᾽ οὐδὲν ἀνύτεις, εἶπε, δι αὐτὸ τοῦτο δαχρύω, ὅτι οὐδὲν ἀνύτω. ( Diogenes Laertius lib. I, 63.) Ἐρωτηθεὶς πῶς ἂν ἄριστα at πόλεις olxoivto , et- mtv, ἐὰν μὲν οἱ πολῖται τοῖς ἄρχουσι πείθωνται, οἱ δὲ ἄρχοντες τοῖς νόμοις. ( Plutarchus Conviv. VII Sapient. ) 35. ᾿Ερωτηθεὶς ὑπὸ Περιάνδρου παρὰ πότον, ἐπεὶ σιωπῶν ἐτύγχανε, πότερα διὰ λόγων σπάνιν ἣ διὰ μωρίαν σιωπᾷ, « ἀλλ᾽ οὐδεὶς ἂν » εἶπε « μωρὸς ἐν συμποσίῳ σιωπᾶν δύναιτο. » ( Stobaeus Flor. XXXIV. 15.) 94 23. Accipere consilium a benevolo amico datum idem est ac si salutare remedium ex aureo poculo bibas. 23. Amicus divinitus nobis adjunctus mel et lac veris sermonibus effundit. ?4. Magistratum adeptus noli in negotiis obeundis ul- lios improbi ministerio uti ; nam quidqnid ille deliquerit, id tibi rerum moderatori imputabitur. 25. Generum nactus bonur repperit filium , malum au- lem nactus perdidit e£ filiam. 26. Liberis arridere noli, ne in posterum fleas. 27. Raro amici :zedes ingredere, ne fastidio quodam et Silielate abs te abalienetur. 28. Ne cupias tibi unquam comparare amicum, qui neque animum tuum neque corpus juvare possit. 29. Interrogatus ἃ Creso, Quis tibi videlur beatus? Tellus, inquit, Atheniensis et Cleobis et Bito, et cetera adjecit qum vulgo narrantur. 30. Ajunt quidam , Creesum, quum se omni decore exor- Dasset alque in solio consedisset, interrogasse Solonem, num pulchrius unquam spectaculum vidisset , illumque dixisse : Gallos gallinaceos , phasianos et pavones , qui na- turali multoque majore nitore essent ornati. 31. Interrogatus car nullam tulisset legem in eum qui parentem necasset , respondit , quia hoc scelus ab homi- nibus admitti non posse crederet. 32. Interrogatus quo pacto homines minime jus viola- rent : Si leesi , inquit, non minus segre injurias quam non loesi ferunt. 33. Qunm quidam diceret, illo filii mortem lacrimis prosequente, At nihil proficis : At propter hoc ipsum, in- quit ille, lacrimo, quod nihil proficio. 34. Interrogatus, quomodo reipublice status optimus esse posset : Si, inquit, cives magistratibus obediant et magistratus legibus. 35. Solon inter bibendum tacitus interroganti Perian- dro, taceretne idciroo quia verba ipsi deessent, an qnia prodere nollet stultitiam : Atqui nemo, inquit, stultus tacere in convivio potest. ^ e. 330 (Anton. et Max. Serm. περὶ ἐλεημοσύνης; cf, Stob. Flor. XLVI, 67.) 33. Τῷ πυθομένῳ, τί τῶν ζῴων χαλεπώτατόν ἐστιν, ἀπεχρίνατο, ὅτι τῶν μὲν ἀγρίων ὃ τύραννος, τῶν δὲ ἡμέρων ὃ χόλαξ. (Plutarchus De adulat. et amici discr. cap. 28 p. 198.) 93. Ἀμάσιδι χελευσθεὶς τὸ χρηστότατον ὁμοῦ καὶ φαυ- λότατον ἐχπέμψαι χρέας τοῦ ἱερείου, τὴν γλῶτταν ἐξελὼν ἀπέπεμψεν, ὡς καὶ βλάδας καὶ ὠφελείας τοῦ λέγειν ἔχοντος μεγίστας. (Plutarchus de Auditione cap. ἃ pag. 131.) 94. Θεασάμενος μάχαιραν ἐῤῥιμμένην Éon Τίς σε ἀπώ- λεσεν, ἣ τίνα σύ - ᾿ (Maximus Serm. περὶ θανάτου.) 26. Ἥδιον ἔλεγε διχάζειν μεταξὺ ἐχθρῶν ἣ φίλων’ τῶν μὲν γὰρ φίλων πάντως ἐχθρὸν ἔσεσθαι τὸν ἕτερον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὸν ἕτερον φίλον. (Diogenes Laertius lib. I, 87.) 86. ᾿ρωτηθείς, τί ποιῶν ἄνθρωπος τέρπεται, ἔφη, Κερδαίνων. (Diogenes Laertius lib. I, 87.) 37. Ἔλεγε δεῖν xoi φιλεῖν ὡς μισήσοντας" τοὺς γὰρ πλείστους εἶναι χκαχούς. (Diogenes Laertius lib. 1, 87.) 35. Μαχάριός ἐστιν ὃ πλουτῶν xal ὧν ἐπιθυμεῖ ἀπο- λαύων" ὃ δὲ μὴ ἐπιθυμῶν μαχαριώτερος. (Anton. et Max. Serm, περὶ ἁγνείας xai σω- φροσύνης.) | 39. Βίας, ἐπιχαλουμένου τινὸς τὸν θάνατον ἐπὶ τέχνων SEPTEM SAPIENTUM ἀπωλείᾳ, ἔφη, Τί αὐτὸν χαλεῖς, ἄνθρωπε ; οὔχ, μὴ καλέσῃς, ἥξει; (Anton. et Max. Serm. περὶ θανάτου.) 30. Τῷ υἱεῖ πρὸς Αἰγυπτίους ἀπαίροντι xai πωνθ μένῳ, τί ἂν ποιῶν αὐτῷ μάλιστα κεχαρισμά πράττοι, ᾿Ἔφόδιον, ἔφη, πρὸς γῆρας χτησάμενα τὴν ἀρετὴν δηλαδὴ τὸ ἐφόδιον λέγων. (S. Basilius Magnus De profanorum libri rum lectione extr.) 81. Ὁ πλωτιχὸς μήτε ἐν τοῖς τεθνηχόσιν ἐστί, p, i τοῖς βιοῦσι. (S. Basilius Magnus De profan. libr. lect 32. Ἐμοὶ μὲν δοχεῖ μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι x: βασιλεὺς xal τύραννος, εἰ πρῶτος χρῷτο τοῖς νύ pote τῆς πατρίδος. (Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. ΣΡ 17.) 33. Βίας fv τινι πότῳ σιωπῶν xol σχωπτόμενος εἰ ἀξελτερίαν ὑπό τινος ἀδολέσγον " Καί τίς ἄν, ἔτη, δύναιτο Ἱκωρὸς ὧν ἐν οἴνῳ σιωπᾶν; (Plutarchus de Garrulitate cap. 4 p. 102. 81, Θεώρει ὥσπερ ἐν χατόπτρῳ τὰς σαυτοῦ πράξεις; ἵνα τὰς μὲν καλὰς ἐπιχοσμῆς, τὰς δὲ αἰσχρὰς χα- λύπτης. (Stobzus Flor. XXI, 11.) ζ΄. HEPIANAPOY. 1. Μηδὲν χρημάτων ἕνεχα πράττειν" δεῖ γὰρ τὰ χε;- δαντὰ χερδαίνειν. (Diogenes Laertius lib. I, 97.) 22. Percontanti, qua essel perniciosissima bestia, respon- dit : Inter feras tyrannus, inter cicures vero adulator. 23. Ab Amaside jussus optimam simul et pessimam victims carnem mittere, linguam exsectam misit, quia sermo plurimum et utilitatis et damni afferret. 24. Conspicatus ensem projectum : Quis te, inquit, perdidit, aut quem tu? 25. Malle se inter inimicos, quam inter amicos judicare dicebat; quippe ex amicis alterum prorsus futurum inimi- cum , ex inimicis autem alterum amicum. . 26. Inlerrogatus, quo negotio liomo delectaretur : Lu- cro, inquit. 27. Idem amandum esse dicebat , quasi odio essemus ha- bituri; malos enim esse plerosque. 28. Beatus est qui et divitiis affluit et bonis quae con- cupiverat partis fruitur, sed beatior tamen qui nihil con- cupivit. 29. Bias, quum quidam liberis suis interitum precaturus mortem vocaret : Quid est, inquit , quod illam voces, 4086 eliam te non vocante adventura est? 30. Filio in gyptum proficiscenti interrogantique , qui! patri gratissimum facere posset , respondit : Si praesidium sibi ad senectutem compararet, virtutem scilicet praesidium appellans. 34. Navigans neque mortuis neque vivis adnume- randus. 32. Mihi quidem videtur hac ratione maxime gloriam conseculurus sive rex sive tyrannus, si primus legii: patrie obtemperet. 33. Bias in quodam convivio, quum tacenti a nugz.loi" quopiam stultitia objiceretur : Quis vero, inquit, stullu: inter bibendum possit tacere? 34. Contemplare tanquam in speculo actiones tuas, 1 honestas ornes , turpes vero tegas. 7. PERIANDRI. 1. Nihil pecunise causa agendum ; nam iis ex rebus lu crum faciendum est ex quibus decet, APOPHTHEGMATA. ( Plutarchus Vit. Solon, cap. 23 p. 227.) 81 Παντὶ λαθεῖν δίχην Ómip toU χαχῶς πεπονθότος ἐξέστω. ( Plutarchus Vit. Solon. cap. 18 p. aa1.) $3. Τὸν τεθνηκότα μηδεὶς καχῶς ἀγορευέτω. (Plutarchus Vit. Solon. cap. a1 p. aa4.) Η. Ζῶντα χαχῶς λέγων πρὸς ἱεροῖς xal διχαστηρίοις καὶ ἀρχείοις καὶ θεωρίας οὔσης ἀγώνων τρεῖς δρα- μὰς τῷ ἰδιώτη, δύο δ᾽ ἄλλας tlc τὸ δημόσιον ἀπο- ira, ( Plutarchus Vit. Solon. cap. a1 p. 224.) S. Ἐπὶ τοῖς σώμασι δανείζειν μὴ ἐξέστω. (Plutarchus Vit. Solon. cap. 15 p. 2316. ) M. Δῶρον λαδεῖν ἀνδρὶ παρὰ γυναιχὸς καὶ γυναιχὶ παρ᾽ ἀνδρὸς μὴ ἐξέστω. ( Plutarchus Quaest. Rom. cap. 7 p. 315; cf, Vit. Solon. cap. 2o p. 223. ) Ἐρομένου τινὸς αὐτόν, τί νομίζεις τὸ γῆρας ; ἀπε- xplvavo* τοῦ ζῆν χειμῶνα. (Stobaeus Flor. CXVII, 6. ) t. Mitt ἀρχέτω ὅ σφόδρα νέος, μήτε συμδουλενέτω, εἰ xai ἄριστα δοχοίη γνώμης ἔχειν. (Anthol. Patav. ) Ὀνειδιζόμενός ποτε, ὅτι δίκην ἔχων ἐμισθώσατο ῥήτορα xai γαίρ, ἔφη. ὅταν δεῖπνον ἔχω, μάγει- pov μισθοῦμαι. (Anton. Meliss. Serm. περὶ παιδείας.) -— $8. €. Aoxet μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι καὶ βασιλεὺς xal τύραννος, εἶ δημοχρατίαν ix μοναρχίας χατασχευά- Ctt£ τοῖς πολίταις. ( Anton. Meliss. Serm. περὶ παιδείας.) 428 81. Δόσεις χύοιαι τῶν τελευτώντων. (Plutarchus Quzst. Rom. cap. 7 p. 315.) Ὃ τῶν περισσῶν ζῆλος εὐθὺς ἀχολουθεῖ χαὶ σύνοι- po τῇ χρείᾳ τῶν ἀναγκαίων. (Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. 15 P. 4o.) 68. Τὸν ὗ ὑπερουράνιον τόπον οὔτε τις ὕμνησε τῶν τῇδε ποιητὴς οὔτε ὑμνήσει xar! ἀξίαν, ( Àristides Sophist. ) Y ΧΙΛΩΝΟΣ. 1. Μαντιχὴν μὴ ἐχθαίρειν. ( Diog. Laert. lib. !, 70.) 3. Πρόνοια περὶ τοῦ μέλλοντος, λογισμῷ χαταληπτή, ἀνδρός ἐστιν ἀρετή. ( Diog. Laert. lib. I, 68. ) 3. Ἦρεμίᾳ χρῶ. ( Diog. Laert. lib. I, 70.) 4. "Ev λιθίναις ἀχόναις 6 χρυσὸς ἐξετάζεται διδοὺς βάσανον φανεράν, ἐν δὲ χρυσῷ ἀνδρῶν ἀγαθῶν τε χαχῶν τε νοῦς ἔδωχ᾽ ἔλεγχον. ( Diogenes Laert. lib. I, 71.) 5. Πλοῦτος χαχίας μᾶλλον ἢ χαλοχαγαθίας ἐστὶν ὑπηρέτης. ( Antonius Melissa Serm. περὶ πλούτου ; cf. Isocrat. ad Demonic. pag. 3 ed. Steph.) 6. Τί ἐστι πλοῦτος ; θησαυρὸς χαχῶν, ἐφόδιον ἀτυχη- μάτων, χορηγία πονηρίας. ( Anton. Meliss. Serm. περὶ πλούτου.) - 7. Πλοῦτος ἀπὸ xaxzc ἐργασίας ἐπιγενόμενος ἐπιφα- νέστερον ὄνειδος χέχτηται. ( Anton. Meliss. Serm. περὶ πλούτου.) — ဗ— Pe — € MM Ó ΑἐἘἈἙἈἠὠἠὼἠἠἠἐ.......1...........................ὃ....ὕ........ὕ...............ὕ..........ϑ..ϑ.....ὅ5..Χ5Ψ.ϑ...““ὕὔὕὸὕὔπὔππὸπτπΠἕᾷἕἔΨἝἌἔΤϊ}“Ὅ«.ᾳ.“ο.Ἕο.» .. “τ ὕ«ῳς 52. Injuriam alicui illatam unicuique persequi liceat. 53. De mortuo nemo male loquitor. 54. Vivo maledicens in templis , judiciis, curia et quum speetaenla eduntur tres drachmas homini privato cui con- viciatur et alias duas cerario solvat. $5. Corporum obligatione fcenerari ne liceat. 36. Ne marito ab uxore neve uxori a marito donum ac- cipere liceat. 37. Quum quidam ex eo quiereret, quid senectatem esse pPitaret, respondil, vitse hiemem. 98. Neque imperet qui admodum juvenis esL, neque consiliorum auctor sit, quamvis recte sentire videatur. 39. Reprehensus aliquando, quod litigans cum altero valorem eonduxisset : Atqui, inquit, et coenam quum àpparo, conduco coquum. €0. Videtur ita maxime gloriam consecuturus sive rex $lYé lyrannus, si. civibus ex unius dominatu popularem rempublicam constituerit. 61. Morientiom donationes rate sunto. 62. Rerum supervacanearum studium statim comitatur necessariarum appetitionem. 63. Colum neque laudavit unquam satis poeta terre- stris, neque laudabit pro dignitate. 3. CHILONIS. 1. Divinationem ne oderis. 3. Rerum futurarum providentia, ratiocinatione com- preliensa , viri virtus est. 8. Quiete utere. 4, Coticula aurum probatur, ut manifestum de se det judicium : auro vero bonorum et improborum bominum mens examinatur. 5. Divitize improbitatis magis sunt ministre, quam vir- tutis et honestatis. 6. Divitie quid sunt? Thesaurus malorum, adjumen- tum calamitatum , subsidia nequitize. 7. Divitizee illiberali quaestu parate manifestum dedecus impressum habent. 958 SEPTEM SAPIENTUM 36. Παρὰ πότον τοῦ ἀδελφιδοῦ αὐτοῦ μέλος τι Σαπ- φοῦς ἄσαντος, ἥσθη τῷ μέλει xal προσέταξε τῷ μειρακίῳ διδάξαι αὐτόν ' ἐρωτήσαντος δέ τινος, διὰ ποίαν αἰτίαν τοῦτο ἐσπούδαχεν, 6 δὲ ἔφη va. μα- θὼν αὐτὸ ἀποθάνω. (Stobzus Flor. XXIX, 58.) — 81. Ἔρωτηθείς, εἰ τοὺς ἀρίστους ᾿Αθηναίοις νόμους ἔγραψεν, ὧν ἄν, ἔφη, προσεδέξαντο τοὺς ἀρίστους. ( Plutarchus Vit. Solon. p. 86. ) Τῆς Πεισιστράτου δημαγωγίας, ὅτι τυραννίδος ἦν μηχάνημα, φανερᾶς γενομένης, μηδενὸς ἀμύνεσθαι μηδὲ χωλύειν τολμῶντος, 6 Σόλων ἐξενεγχάμενος ᾿ τὰ ὅπλα xal πρὸ τῆς οἰχίας θέμενος, ἠξίου βοη- θεῖν τοὺς πολίτας. πέμψαντος δὲ Πεισιστράτου πρὸς αὐτὸν καὶ πυνθανομένου, τίνι πεποιθὼς ταῦτα πράττει" τῷ γήρᾳ, εἶπεν. ( Plutarchus lib. An seni gerenda sit respu- blica cap. 21.) 39. ΠΙροσπτύσαντος αὐτῷ τινος, ἠνέσχετο, μεμψαμέ- νου δὲ αὐτῷ ἑτέρου ἐπὶ τούτῳ, des ot μὲν ἁλιεῖς, εἶπεν, ὑπομένουσι δῥαίνεσθαι τῇ θαλάσσῃ, ἵνα χω- διὸν θηράσωσιν - ἐγὼ δ᾽ οὐχ ἀνάσχωμαι τὸ αὐτὸ παθεῖν, ἵνα ἄνθρωπον ἁλιεύσω; (Anton. Meliss. Serm. περὶ φίλων xal φιλίας.) NOMOI ΤΙΝΕΣ. 40. 'Edv τις μὴ τρέφη τοὺς γονέας, ἄτιμος ἔστω * ἀλλὰ ᾿ς χαὶ δ τὰ πατρῷα κατεδηδοχὼς ὁμοίως. ( Diogenes Laertius lib. I, 55.) 41. Υἱῷ τρέφειν τὸν πατέρα μὴ διδαξάμενον τέχνην ἐπάναγκες μὴ εἶναι. ( Plutarchus Vit. Solon. cap. 22 p. 226.) 'O ἀργὸς ὀπεύθυνος ἔστω παντὶ τῷ βουλομένῳ γρά. φεσθαι. ( Diogenes Laertius lib. I, 55.) 42. Ὁ ἡταιρηχὼς τοῦ βήματος εἰργέσθω. ( Diogenes Laertius lib. I, 55.) «4. Ὁ ἐπίτροπος τῇ τῶν ὀρφανῶν μητρὶ μὴ συνοικείτω, (Diogenes Laertius lib. I, 56. ! 45. Εἷς ὃν ἢ οὐσία ἔρχεται τῶν ὀρφανῶν τελευτηδάν- των, μὴ ἐπιτροπευέτω. ( Diogenes Laertius lib. I, 56.) Δαχτυλιογλύφῳ μὴ ἐξέστω σφραγῖδα φυλάττειν τὴν τοῦ πραθέντος δαχτυλίου. ( Diogenes Laertius lib. I, 57.) 47. 'E&v ἕνα ὀφθαλμὸν ἔχοντος ἐχχόψη τις, ἀντεχχύ- ttiv τοὺς δύο. ( Diogenes Laertius lib. I, 57.) 45. Ἃ μὴ ἔθου, μὴ ἀνέλη εἰ δὲ μή͵, θάνατος f ζημία. ( Diogenes Laertius lib. I, 57.) 49. Τῷ ἄρχοντι, ἂν μεθύων ληφθῇ,, θάνατος f, ζημία ἔστω. - ( Diogenes Laertius lib. I, 57.) δυ. 'O ἐν στάσει μηδετέρας μερίδος γενόμενος ἄτιμος ἔστω. (Plutarchus Vit. Solon. cap. 20 p. 223. 51. Μοιχὸν ἀνελεῖν τῷ λαθόντι θέμις ἔστω ᾽ ἐὰν δ᾽ dp πάσῃ τις ἐλευθέραν γυναῖχα xal βιάσηται, ζημία ἔστω ἑκατὸν δραχμαί" x&v προαγωγεύγ , δραχμαὶ εἴχοσι. “--............----..................ὃ0ζὅὕ..ΧὍ..ϑὕὕϑ0.0..ὅὕ00..Ψ0.Ὁ“πῦντττἱν.....0.Ὅ0ὍΧΧὍ0.ὅϑὅῳὧσ....0..ὕ.σΧὕ..τοντν τ το πατα στ σπισι οὐσπιαισιν....... τοὔὉὕ.---........ὕὅὅ0.0................Χ..0Χ..............ὅὕ0Χ0Ὅ0.Χ0ᾳ.Χ..ὕ.0........----...............;)ϑ.ΨΣὕ......ὕ...“οο͵. τοῦ 36. Quum cecinisset inter bibendum fratris filius car- men Sapphicum , valde eo delectatus postulavit ab adole- scente , ut illud se doceret. Quum autem quidam interro- garet , quam ob causam id desideraret , ut prius, inquit ille, ediscam, deinde moriar. 37. Interrogatus, num optimas Atheniensibus leges scri- psisset, Optímas, inquit, quas accipere poterant. 38. Quum appareret Pisistrati popularitatem tyrannidis esse affectationem , nemine nec resistere nec impedire au- dente, Solon armis suis elatis et ante domum collocatis auxilium a civibus petiit, Quumque Pisistratus misso nuntio ab eo quaereret, qua re fretus ista faceret : ille, Senectute, inquit. 39. Quum conspulatus a quodam dequo animo ferret contumeliam, atque eo nomine ab alio quodam reprehen- derelur, Piscatores, inquit, patiuntur se £onspergi aqua marina, ut gobium capiant, cur hoc idem ego non feram, ut hominem mihi conciliem ὃ LEGES QU/EDAM. "40. Qui parentes non alit, infamis esto, similiter et qui patrimonium conviviis dissipaverit. 41. Filium ad patrem alendum qui nullam ipsum artem docuerit , nulla necessitate cogi. 42. Deses omnibus accusare volentibos ralioni reddende obnoxius esto. 43. Muliebria passus & suggestu arcetor. 44. Tutor cum pupillorum matre ne habitafo. 45. Ad quem facultates pupillorum morte perveniunt , is tutor ne esto. 46. Annnlario ne liceat venditi annuli signum ΜΓ' vare. 47. Qui lusci unum oculum efíoderit, ej eruantor ambo. 48. Quie non posuisti, ne tollas; si quis secus axil, capitali poena afficitor. 49. Princeps si ebrius fuerit deprehensus, morte mul tator. 50. Qui in sedítione neutri parti se adjunxerit , ignom* nià notator. 51. Moxchum interficere deprehendenti liceat; quo quis liberam mnlierem rapuerit et violaverit, centum de- nariorum multa esto; sin prostituerit, vigiati. APOPHTHEGMATA. 438 (Plutarchus Vit. Solon, cap. 23 p. 227. ) | et. Δόσεις χύοιαι τῶν τελευτώντων. 5. Παντὶ λαθεῖν δίχην ὑπὲρ τοῦ χαχῶς πεπονθότος ἐξέστω. ( Plutarchus Vit. Solon. cap. 18 p. aar.) &.. Τὸν τεθνηκότα μηδεὶς χαχῶς ἀγορευέτω. ( Plutarchus Vit. Solon. cap. ax p. 224.) uH. Ζῶντα. χαχῶς λέγων πρὸς ἱεροῖς χαὶ δικαστηρίοις χαὶ ἀρχείοις καὶ θεωρίας οὔσης ἀγώνων τρεῖς δρα- μὰς τῷ ἰδιώτη, δύο δ᾽ ἄλλας sic τὸ Ὁ δημόσιον à ἀπο- τινέτω. (Plutarchus Vit. Solon. cap. a1 p. 224.) v. Ἐπὶ τοῖς σώμασι δανείζειν μὴ ἐξέστω. (Plutarchus Vit. Solon. cap. 15 p. 216. ) M. Δῶρον λαθεῖν ἀνδρὶ παρὰ γυναιχὸς καὶ γυναιχὶ παρ᾽ ἀνδρὸς μὴ ἐξέστω. (Plutarchus Quaest. Rom. cap. 7 p. 315; cf. Vit. Solon. cap. ao p. 223. ) 51. ᾿Βρομένου τινὸς αὐτόν, τί νομίζεις τὸ γῆρας ; ἀπε- χρίνατο" τοῦ ζῆν χειμῶνα. (Stobeus Flor. CXVIT, 6. ) [8, Μήτε ἀρχέτω ὅ σφόδρα νέος, μήτε συμδουλευέτω, εἰ χαὶ ἄριστα δοχοίη γνώμης ἔχειν. (Anthol. Patav. ) 89. Ὀνειδιζόμενός ποτε, ὅτι δίχην ἔχων ἐμισθώσατο ῥήτορα" xol γοίρ, ἔφη, ὅταν δεῖπνον ἔχω, μάγει- pov μισθοῦμαι. (Anton. Meliss. Serm. περὶ παιδείας.) €. Aoxei μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι xat βασιλεὺς xal τύραννος, el δημοχρατίαν ix μοναρχίας χατασχευά- σεῖε τοῖς πολίταις. ( Anton. Meliss. Serm. περὶ παιδείας.) ( Plutarchus Qusest. Rom. cap. 7 p. 315.) Ὃ x&v περισσῶν ζῆλος εὐθὺς ἀχολουθεῖ χαὶ σύνοι- Ἦ κζεται τῇ χρείᾳ τῶν ἀναγχαίων. (Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. 15 P- 40.) es. Tov i ὑπερουράνιον τόπον οὔτε τις ὕμνησε τῶν τῇδε ποιητὴς οὔτε ὑμνήσει χατ᾽ ἀξίαν. ( Àristides Sophist. ) Y XIAQNOZ. 1. Μαντιχὴν μὴ ἐχθαίρειν. ( Diog. Laert. lib. !, 7o.) 2. Πρόνοια περὶ τοῦ μέλλοντος, λογισμῷ χαταληπτή, ἀνδρός ἐστιν ἀρετή. ( Diog. Laert. lib. I, 68. ) 3. Ἦρεμίᾳ χρῶ. ( Diog. Laert. lib, I, 7o.) 4. Ἐν λιθίναις ἀχόναις ὃ χρυσὸς ἐξετάζεται διδοὺς βάσανον φανεράν, ἐν δὲ χρυσῷ ἀνδρῶν ἀγαθῶν τε χαχῶν τε νοῦς ἔδωχ᾽ ἔλεγχον. ( Diogenes Laert. lib. I, 71.) &. Πλοῦτος χαχίας μᾶλλον ἢ χαλοχαγαθίας ἐστὶν ὑπηρέτης. ( Antonius Melissa Serm. περὶ πλούτου; cf. Isocrat. ad Demonic. pag. 3 ed. Steph.) 8. Τί ἐστι πλοῦτος ; θησαυρὸς χαχῶν, ἐφόδιον ἀτυχη- μάτων, χορηγία πονηρίας. ( Anton. Meliss. Serm, περὶ πλούτου. ) - 7. Πλοῦτος ἀπὸ χαχῇς ἐργασίας ἐπιγενόμενος ἐπιφα- νέστερον ὄνειδος χέχτηται, ( Anton. Meliss. Serm. περὶ πλούτου.) "CE MU DUDAS » oQAOIOULAALLGLVNH!ULDELLLEAL-EAAZ2AZ££C/O//2ZSE 52. Injuríam alicui illatam unicuique persequi liceat. 33. De mortuo nemo male loquitor. 34. Vivo maledicens in templis, judiciis, curia et quum sperlacula eduntur tres drachmas homini privato cui con- viciatur et alias duas aerario solvat. 55. Corporum obligatione fcnerari ne liceat. »6. Ne marito ab uxore neve uxori a marito donum ac- Cipere liceat. 57. Quuin quidam ex eo quzereret, quid senectalem esse putaret, respondit, vitse hiemem. "8, Neque. imperet qui admodum juvenis est, neque eusiliorum auctor sit, quamvis recte sentire videatur. 39. Reprehensus aliquando, quod litigans cum altero oratorem condnxisset : Atqui, inquit, et ccenam quum àpparo, conduco coquum. Ὁ. Videtur ità maxime gloriam consecuturus sive rex 8lYe lyrannus, si civibns ex unius dominatu popularem rempublicam constituerit. 61. Morientium donationes rate sunto. 62. Rerum supervacanearum studium statim comitatur necessariarum appetitionem. 63. Colum neque laudavit unquam satis poeta terre- slris, neque laudabil pro dignitate. 3. CHILONIS.. 1. Divinationem ne oderís. $3. Rerum futurarum providentia, ratiocinatione com- prehensa , viri virtus est. 8. Quiete utere. 4. Cotlicula aurum probatur, ut manifestum de se det judicium : auro vero bonorum et improborum hominum mens examinatur. δ. Diviticve improbitatis magis sunt ministre, quam vir- tutis et honestatis. 6. Divitiae quid sunt? Thesaurus malorum, adjumen- tum calamitatum , subsidia nequitise. 7. Divitise illiberali quaestu paratze manifestum dedecus impressum habent. 224 8. Δαπανώμενος ἐφ᾽ ἃ μὴ δεῖ, ὀλίγος ἔσῃ ἐφ᾽ ἃ δεῖ, ( Antonius Melissa.Serm. περὶ ἀσωτίας.) 9. Τὸ μὴ κεχτῆσθαι πλοῦτον βλάθην οὗ χομίζει το-- σαύτην᾽ τὸ δὲ τοῖς οὖσι χαχῶς κεχρῆσθαι ἀπόλ-- λυσι τὸν ὄντως, φασί, βίον χεχρημένον βίου. . ( Antonius Melissa Serm, περὶ ἀσωτίας.) 10. Πρὸς τὸν ἀδελφὸν δυσφοροῦντα, ὅτι μὴ ἔφορος ἐγέ- νετο, αὐτοῦ ὄντος" ἐγὼ μέν, ἔφη, ἐπίσταμαι ἀδι- χεῖσθαι, σὺ δ᾽ οὔ. ( Diogenes Laertius lib. I, 68. ) 11. acl δ᾽ αὐτοῦ xal Αἴσωπον πυθέσθαι, δ Ζεὺς τί εἴη ποιῶν, τὸν δὲ φάναι“ τὰ μὲν ὑψηλὰ ταπει- νοῦν, τὰ δὲ ταπεινὰ ὑψοῦν. | ( Diogenes Laertius lib. I, 69.) 12. Ἐρωτυηθείς, τίνι διαφέρουσιν οἱ πεπαιδευμένοι τῶν ἀπαιδεύτων, ἔφη, ἐλπίσιν ἀγαθαῖς. ( Diog. Laert. lib. L, 69.) ἘΕρωτηθείς, τί δύσκολον, (L9, ) τὸ τὰ ἀπόῤῥητα σιωπῆσαι, καὶ σχολὴν εὖ διαθέσθαι, xal ἀδικχού- μενον δύνασθαι φέρειν, ( Diogenes Laertius lib. I, 69.) "Axoucae τινὸς λέγοντος μηδένα ἔχειν ἐχθρόν, ἠρώ- τῆσεν, εἶ μηδένα φίλον ἔχει, νομίζων ἐξ ἀνάγχης ἐπαχολουθεῖν xol συνεμπλέχεσθαι φιλίαις ἀπε- χϑθείας. (Plutarchus de Anima apud Gellium lib. I, 3.) 15. Ἐξρωτηθείς,͵ τί χαλεπώτατον, « τὸ γινώσχειν ἕαυ- τὸν ν ἔφη πολλὰ γὰρ ὑπὸ φιλαυτίας ἕχαστον ἑαυτῷ προστιθέναι. M SEPTEM SAPIENTUM (Stobaeus Flor. XXI, 13.) 16. Λυπουμένου τινὸς ἐπὶ τοῖς αὐτοῦ καχοῖς, εἶπεν" εἰ τὰ πάντων κατανοήσῃς, ἧττον ἐπὶ τοῖς σαυτῷ δυσφορήσεις. (Stobzus Flor. CVIII, 72. ) Tov ἄρχοντα χρὴ μηδὲν φρονεῖν θνητόν, dà πάντα ἀθάνατα. (Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. 1 P. 18.) Χίλων καλούμενος (ἐπὶ τὸ δεῖπνον ) οὐ πρότεριν ὡμολόγησεν, ἣ πυθέσθαι τῶν χεχλημένων ἕχε- στον. [ἔφη γάρ, ὅτι σύμπλουν ἀγνώμονα δεῖ qi- pew xal σύσχηνον, οἷς συμπλεῖν ἀνάγχη xd συστρατεύεσθαι" τὸ δὲ συμπόταις ἑαυτόν, ix ἔτυχε, χαταμιγνύειν οὐ νοῦν ἔχοντος ἀνδρός ἐστιν, (Plutarchus Conviv. VII Sapient, cap. 1 p. 6.) 19. Χίλων φιλάργυρον ἰδὼν ἐχφερόμενον ἔφη" Οἶτα βίον ἀδίωτον ζήσας ἑτέροις βίον καταλέλοιπεν. (Sentent. Cod, Lugdunobat. ed. Beynen p. 44.) | I7, 5 IIITTAKOY. I. Τὸ ἥμισυ τοῦ παντὸς πλεῖον. ( Diog. Laert. lib. 1, 75.) 3. Χαλεπὸν ἐσθλὸν ἔμμεναι. ( Diog. Laert. lib. I, 76.) 3. Ἀρχὴ ἄνδρα δειχνύει. (Diog. Laert. lib. I, 77.) 4. ᾿λνάγχη δ᾽ οὐδὲ θεοὶ μάχονται. MEN UUUUM M Ba A A n n nnn 8. Sumtus faciens in res minime necessarías parum và- lebis ad res necessarias comparandas. 9. Tantum tibi incommodi ex eo non est, si divitiis ca- reas, quantum ex eo, δἰ iis quas habes male utaris; nam hoc illam quae vere est vitam , ut ajunt, victu indigentem exstinguit. 10. Fratri egre ferenti, quod ephorus ipse non creare. tnr, quum ille esset : Ego, inquit, injuriam ferre scio, tu nescis. 11. Ajunt eum ab J/Esopo interrogatum, quid ageret Jupiter, respondisse : Excelsa deprimit, humilia extollit. 12. Interrogatus, qua re docti a rudibus discerneren- tar, Bona, inquit , spe. 13. Interrogatus, quid esset difficile : Arcana , inquit, reticere et otium recte collocare et injuriam ferre posse. 14. Quum quendam dicentem audivisset, nullum se inimicum babere, nullumne amicum haberet interrogavit, necessario amicitiarum pedissequas inimicilias esse cum iisque conjungi existimans. 15. Interrogatus, quid esaet difficillimum , Se ipsum inquif, noscere : multa enim unumquemque ceo si amore sibi attribuere. 16. Quum quidam moereret suas miserias : Si omnium, inquit, aliorum miserias perpenderis, minus egre fera tuas. 17. Princeps nihil mortale meditari debet, sed omn immortalia. 18. Chilo ad cenam vocatus non prius condixil, qu" - eorum qui invitarentur eodem nomina singulatim coge visset. Dicebat enim quibuscum necesse esset una DAY gare aut, militare , eorum etiam molesto comilalu el coD- tubernio utendum esse : ultro aulem qualibuscunq* admiscere se convivis non esse sani hominis. 19. Chilo quum avarum efferri videret : Hic, inquil yia non vitali acta aliis facultates reliquit. 4. PITTACI. 1. Dimidium plus toto. 2. Difficile est bonum esse. 3. Magistratus quale cujusque ingenium sit ostendit. 4. Necessitati ne dii quidem resistunt. APOPHTHEGMATA. 255 ( Diog. Laert. lib. I, 77.) ε. Τὰς νίχας ἄνευ αἵματος ποιοῦ. ( Diog. Laert. lib. 1, 77.) e. Εὐχάριστον ὃ χρόνος. ( Diog. Laert. lib. I, 77. ) 7. Ηδονὴ σὺν τῷ χαλῷ δίχαιον. (Stobzus Flor. IX, 33.} $. Συνετῶν ἀνδρῶν, πρὶν γενέσθαι τὰ δυσγερῇ,, mpo- νοῆσαι ὅπως μὴ γένηται, ἀνδρείων δέ, γενόμενα εὖ θέσθαι. (Diogenes Laertius lib. I, 77; cf. Stob. Florileg. CVIH, 73.) $. "ἔχοντα δεῖ τόξον τε καὶ ἰοδόχον φαρέτραν στείχειν ποτὶ φῶτα xaxóv: πιστὸν γὰρ οὐδὲν γλῶσσα διὰ στόματος λαλεῖ διχόμυθον ἔχουσα χαρδίη νόνμα, (Diogenes Laertius lib. I, 78.) KV. Τῶν μὲν ἀγρίων θηρίων χάχιστον ὃ τύραννος, τῶν δὲ ἡμέρων ὃ χόλαξ. (Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. a p. 4.) i. Νόμος. TG. εθύοντι, ἐὰν ἁμάρτη, διπλῇ ζημία ἔστω. . ( Diogenes Kaertius lib. I, 76. ) I. Κροίσου διδόντος χρήματα οὐχ ἐδέξατο, εἰπὼν ἔχειν ὧν ἐδούλετο διπλάσια - ἄπαιδος γὰρ τἀδελ- φοῦ τελευτήσαντος χεχληρονομηχέναι. (Diogenes Laertius lib. I, 75.) H. Τῶν Κυμαίων πεμψάντων αὐτῷ φονέα, μαθὼν καὶ ἀπολύσας εἶπε " συγγνώμη μετανοίὰς χρείσσων. (Diogenes Laertius lib. I, 76.) 14. ᾿Ερωτηθείς, τί ἄριστον ; ἔφη τὸ παρὸν εὖ ποιεῖν, xat ὑπὸ Κροίσου, τίς ἀρχὴ μεγίστη; fj τοῦ ποιχί- Aou , ἔφη, ξύλου, σημαίνων τὸν νόμον. ( Diog. Laert. lib. 1, 77.) I5. Ἐρωτηθεὶς ὑπὸ Μυρσίλου, τί παράδοξον εἴη &o- ραχώς, ἀπεχρίνατο τύραννον γέροντα. ( Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. ἃ p. 4.) 16. ᾿Επύθετό τινος, διότι οὐ βούλεται γῆμαι" τοῦ δὲ φήσαντος" ἐὰν μὲν χαλὴν viuo, ἕξω χοινήν,, ἐὰν δὲ αἰσχράν, ἕξω ποινήν Οὐμενοῦν, ἔφη, ἀλλ᾽ ἐὰν μὲν χαλὴν γήμης, οὐχ ἕξεις ποινήν, ἐὰν δὲ al- σχρᾶν, οὐχ ἕξεις χοινήν. (Stobeus Flor. LXVII, 17. ) 17. ᾿Ερωτηθείς, εἰ λανθάνει τις τοὺς θεοὺς φαῦλόν τι ποιῶν, εἶπεν" οὔ, οὐδὲ διανοούμενος. (Theon Sophist. ) 18. Ὁ Πιττακὸς ἐκεῖνος, οὗ μέγα μὲν ἀνδρείας, ἀέγα δὲ σοφίας χαὶ δικαιοσύνης χλέος, εἱστία ξένους. ἐπελθοῦσα δὲ $ γυνὴ μετ᾽ ὀργῆς ἀνέτρεψε τὴν τρά- . πεζαν" τῶν δὲ ξένων διατραπέντων "Exdato τι (ἔφη) ἡμῶν xaxóv ἐστιν. ᾧ δὲ τοὐμόν, ἄριστα πράττει. Οὗτος μακάριος ἐν ἀγορᾷ νομίζεται, Ὅταν δ᾽ ἀνοίξη τὴν θύραν, τρισάθλιος. Γυνὴ χρατεῖ πάντων, ἐπιτάττει, μάγετ᾽ det, Ἀπὸ πλειόνων ὀδυνᾶτ᾽, ἐγὼ δ᾽ ἀπ᾽ οὐδενός. ( Plutarchus de Ànimi tranquillitate cap. II, 5. Victorias sine sanguine parito. 6. Tempus maxime gratum est. 7. Honesta voluptas justa res est. 8. Sapientium virorum est, adversa, antequam eve- |ir!, providere ne contingant : fortium vero, quse acci- derint bene moderari. 3. Sumto arcu sagittiferaque pharetra petendos est homo improbus; nam nihil fidum lingua proloquitur, dum in corde duplex insidel sensus. 10. Ferarum pessima tyrannus, cicurum vero bestiarum &isenlator. — I1. Lex. Ebrio, si peccaverit, duplex pana irrogator. 12, Pecunias quee a Croeso olferebantur non accepit, duplo plura quam vellet se habere testalus : mortuo enim tine liberis fratre hereditatem ad se pervenisse, 13. Quum homicidam ad ipsum misissent Cumani, co- gnila causa absolvit reum, veniam p«enitentia potiorem ese dicens, ἢ 14. Interrogatus , quid esset optimum : Praesentia, in- quil, boni consulere; et ἃ Croeso, quod maximum esset PRILOS. CR.EC. imperium : Ligni , inquit, varii imperium, leges signifi- cans. 15. Interrogatus a Myrsilo, quid insolens esset, respon- dit, tyrannnm senem. 16. Interrogabat quendam , quamobrem nollet. uxorem ducere. Qui quum respondisset : Si formosam dusero, habiturus sum communem : sin deformem, paenam : Ne- quaquam , inquit, sed si pulchram duxeris, non habebis poenam : sin deformein , non communem. 17. Interrogatus, fuügerentne deos mala facinora : Mi- nime, inquit; ne cogitationes quidem. 18. Pittacus ille cui magnam fortitudo, magnam sapien- tia et justitia paraverunt gloriam , quum hospites convivio excepisset uxorque irata supervenissel et mensam subver- tisset, hospitibus perturbatis : Unusquisque, inquit, no- strüám miseria aliqua premitur; qui vero ita miser est ut ego, cum eo praeclare agitur. Hic in foro beatus esse creditur, sed quum fores reclusit, est miserrimus. Uxor regit omnia, mandat, semper litigat. Multa afferunt illi dolorem, nil mihi. 220 vol. X p. 16; ceterum versus cui poeta tri- buendi sint, non apparet. ) 19. Πιτταχὸς ἐν τῇ Μιτυλήνη χατεσχεύασε τοῖς ἱεροῖς χλίμακα, εἰς οὐδεμίαν μὲν χρῆσιν ἐπιτήδειον, αὐτὸ δὲ τοῦτο ἀνάθημα εἶναι, αἰνιττόμενος τὴν ix. τῆς τύχης ἄνω καὶ χάτω μετάπτωσιν τρόπον τινά, τῶν μὲν εὐτυχούντων ἀνιόντων, χατιόντων δὲ τῶν δυσ- τυχούντων. ( lian. Var. Hist. IT, 29.) Παρακαλούμενος υἱῷ xal πατρὶ διαιτῆσαι, εἶπε πρὸς τὸν υἱόν: εἰ μὲν ἀδιχώτερα μέλλεις λέγειν τοῦ πατρός, καταχριθήση᾽" εἰ δὲ δικαιότερα, διὰ τοῦτο αὐτὸ ἄξιος εἶ χαταχριθῆναι. (Stobzus Flor. LXXIX, 41.) 41. Πρὸς τὸν Φωχαϊχὸν φάσχοντα δεῖν ζητεῖν ἄνθρω- vov σπουδαῖον, ἀν λίαν, ἔφη, ζητῇς, οὐχ εὑρή- σεις. ( Diogenes Laertius lib. I, 77.) 20. 45, Πιτταχὸς Περιάνδρῳ τῷ Κορινθίῳ παρήνει μὴ με- θύσχεσθαι, μηδὲ κωμάζειν, ἵν᾽, ἔφη, μὴ γνω- σθῇς οἷος ὧν τυγχάνεις, ἀλλ᾽ οὐχ οἷος προσποιῇ. (Athenaus lib. X p. 427 E.) Κάτοπτρον εἴδους χαλκός ἐστ᾽, οἶνος δὲ νοῦ, ( Athenzus lib. X p. 425 F.) Ot νέοι φιλοχρήματοι ἥἤχιστα διὰ τὸ μήπω ἐνδείας πεπειρᾶσθαι, ὥσπερ τὸ Πιτταχοῦ ἔχει ἀπόφθεγμα εἷς Ἀμφιάραον. ( Aristoteles het. lib. II, cap. 12.) 23. 24. 19. Pittacus Mitylenis in templo scalam exstruxit, alium ad usum nullum accommodatam, quam ut esset dona- rinm, quo significabat fortune ad superiorem et inferio- rem statum commutationem , quum fortunali quodam modo ascendere , infortunati descendere videantur. 20. Quum arbiter inter filium et patrem sumeretur, filium sic allocutus est : Si iniquiora quam pater dixeris, condemnaberis : sin eequiora , propter hoc ipsum dignus es qui condemneris. 21. Phocaico cuidam dicenti quzrendum esse hominem írugi respondens : Si nimio, inquit, studio eum queesie- ris, non invenies. 22. Piltacus Periandrum Corinthium monebat, ut ebrie- talem fugeret et comessationea, Ne appareat, inquiens, qualis sis, non qualem te fingas. 23. Speculum seeneum forms, vinum mentis est index. 24. Adolescentes omnium minime pecunie avidi sunt, propterea quod nondum experti sunt egestatem , quemad- modum se habet Pittaci dictum in Amphiaraum. 25. Quarentibus, quid esset obscurum : Quod futurum est , respondit. 16. Atarnites quidam hospes sic interrogavit Pittacum SEPTEM SAPIENTUM 26. Πρὸς τοὺς πυνθανομένους, τί ἀφανές; τὸ μέλλον; ἔφη. ( Diogenes Laertius lib. I, 77.) E«lvoc 'À ταρνείτης τις ἀνήρετο Πιτταχὸν οὕτω, τὸν Μιτυληναῖον, παῖδα τὸν “Ὑῤδῥαδίου" ἄττα γέρον, δοιός με καλεῖ γάμος f μία μὲν δὴ νύμφη xai πλούτῳ xat γενεῇ xav ἐμέ' ἡ δ᾽ ἑτέρη προδέῤηχε. Τί λώϊον ; εἰ δ᾽ ἄγε σύν ux βούλευσον,, ποτέρην slc ὑμέναιον ἄγω. | Εἶπεν. Ὁ δὲ σκίπωνα, γεροντιχὸν ὅπλον, ἀείρας Ἠνίδε, χεῖνοι σοὶ πᾶν ἐρέουσιν ἔπος. Οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὸ πληγῆσι θοὰς βέμόιχας ἔχοντες ἔστρεφον εὐρείῃ παῖδες ἐνὶ τριόδῳ, Κείνων ἔρχεο, φησί, μετ᾽ ἴχνια, Χὼ μὲν ἐπέστη. πλησίον * οἱ δ᾽ ἔλεγον * Τὴν χατὰ σαυτὸν ἔλα. Ταῦτ᾽ ἀΐων 6 ξεῖνος ἐφείσατο μείζονος οἴχου δράξασθαι, παίδων κληδόνι συνθέμενος" τὴν δ᾽ ὀλίγην, ὡς κεῖνος, ἐς οἶχον ἀπήγετο γύμφην. Οὕτω καὶ σὺ Δίων τὴν κατὰ σαυτὸν ἔλα. ( Callimachus ap. Diog. Laert. lib. I, 80.] ε΄. ΘΑΛΕΩ. 1. Πάντα πλήρη θεῶν. ( Aristot. de Anima lib. I, 5; cf. Stob. Eclor. lib. I, 2, 29; Diog. Laert. lib. I, 27.) . Οὗτι τὰ πόλλ᾽ ἔπεα φρονίμην ἀπεφήνατο δόταν' ἕν τι μάτευε σοφόν, ἕν τι χεδνὸν αἱροῦ. χλείσεις γὰρ ἀνδρῶν χωτίλων γλώσσας ἀπεραντο- , [λόγους 20. Mityleneum, Hyrradii filium : Carissime senex , duplex me matrimonium vocal ; allera sponsa et divitiis et genere mihi par est; altera prestat. Quid igitur melins ? age vero, mihi dic, utra ducenda sit uxor, inquit. Iste vero scipione , senili gestamine, sublato : En, hi sunt illi qui totam rem tibi aperient. Quippe verbere celeres turbines agitando lato in trivio pueri versabant. Illorum, inquit, vestigia sequere. Is ubi accessit propius , bi dicebant : Tibi aptam viam percurre. Hac audiens hospes omisit majorem domum petere , puerorum omine accepto, ac tenuiorem sponsam in matrimonium duxit, nt ille : ita et tu Dion tibi aptam viam percurre. 5. THALETIS. 1. Omnia deorum plena sunt. 2. Nequaquam plurima verba prudentiam indicant; uüum aliquid sapiens quare , unum quippiam bonum elige; | ila enim garrulis hominibus loquaces linguas occludet. APOPHTHEG MATA., 233 (Diogenes Laertius lib. I, 35. Vs. 4 χλεί- σεις conjecit Schneidewinus pro vulgato λύσεις.) . Τί πρεσθύτατον ; θεός" (ἔφη Θαλῆς) ἀγέννητον γάρ ἐστι. Τί μέγιστον; τόπος " τἄλλα μὲν γὰρ ὃ χύσμος, τὸν δὲ χόσμον οὗτος περιέχει, Té χάλλι- στον ; χόσμος" πᾶν γὰρ τὸ χατὰ τάξιν τούτου μέ-- ρος ἐστί, Τί σοφώτατον ; χρόνος" τὰ μὲν γὰρ εὕ- pray οὗτος ἤδη , τὰ δὲ εὑρήσει. Τί χοινότατον ; Dis: χαὶ γὰρ οἷς ἄλλο μηθέν, αὕτη πάρεστι. Τί ὠφελιμώτατον ; ἀρετή" xat γὰρ τἄλλα τῷ χρῆσθαι χαλῶς ὠφέλιμα ποιεῖ. ᾿Γ({ βλαδερώτατον; xaxia " χαὶ γὰρ τὰ πλεῖστα βλάπτει παραγενομένη. Τί ἰσχυρότατον ; ἀνάγχγ, " μόνον γὰρ ἀνίχητον. Τί ῥᾷ- στον; τὸ χατὰ φύσιν" ἐπεὶ πρὸς ἡδονάς γε πολλά- χις ἀπαγορεύουσιν. (Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. 9 pag. 22.) Δεῖ τὰ μὲν εἰκότα λέγειν, τὰ δὲ ἀμήχανα σιωπᾶν. am * (Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. 17 p. 42.) . Δεῖ τοῖς ἐχθροῖς xai περὶ τῶν πιστῶν ἀπιστεῖν, τοῖς δὲ φίλοις xab τὰ ἄπιστα πιστεύειν, et (Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. 17 p. 42.) . Τῆς μητρὸς ἀναγχαζούσης αὐτὸν γῆμαι, νὴ Δία. ἔλεγεν, οὐδέπω καιρός. Εἶτα ἐπειδὴ παρήδησεν, ἐγχειμένης εἶπε οὐχέτι χαιρός. [Diogenes Laertius lib. I, 36.) * 7. Ἐρωτηθείς, διὰ τί ἀχμάζων οὐχ ἐπαιδοποίησεν, e 3. Quid est antiquissimum? Deus ( inquit Thales ) ; ortu enim carel. Quid maximum? Spatium : reliqua enim mundus continens hóc continetur. Quid pulcherrimum? Mondus : omnia enim ordine disposita hujus partes sunt. Quid sapientissimum ? Tempus : id enim alia invenit jam, iia inveniet. Quid communissimum ἢ Spes : quibus enim reliqua omnia desunt, haec adest. Quid utilissimum? Vir- lui: liec enim caetera etiam recto usu utilia facit. Quid periciosissimum ? Vitium : hoc enim surrepente pleraque crrumpuntur. Quid validissimum? Necessitas : ea enim $la est invicta. Quid facillimum? Quod naturz consenta- Kum £st; quia voluptatibus etiam homines swpe defati- fanlur. ἡ. Dicenda sunt. probabilia, tacenda vero quie fieri ne- queunt, ». Inimicis etiam ubi credibilia narrant fidem derogare, ticis eliam quze fidem excedunt credere debemus. 5. Quum mater eum impelleret, ut uxorem duceret : Pet Jovem, inquit, nondum tempus est. Deinde illa ite- rim instante , quum eelate provectus esset : Non amplius, inquit , tempus est. 7. Interrogatus, cur in etatis floreliberos non procfbasset, ἀπεχρίνατο" διότι τὸ ζῆν oüx ἐθουλόμην λύπαις αὐθαιρέτοις χατεγγυῆσαι. (Stob. Flor. LXVIII, 34.) 8. Βουλόμενος δεῖξαι ᾿ῥάδιον εἶναι πλουτεῖν, φορᾶς μελλούσης ἐλαιῶν ἔσεσθαι. προνούσας ἐμισθώσατο τὰ ἐλαιουργεῖα,, xai πάμπλειστα συνεῖλε χρήματα. (Diogenes Laertius lib. I, 26. ) 9. Ἔφασχε τριῶν τούτων ἕνεκα χάριν ἔχειν τῇ τύχῃ, πρῶτον μὲν ὅτι ἄνθρωπος ἐγένετο xal οὐ θηρίον, εἶτα ὅτι ἀνὴρ καὶ οὐ γυνή,, τρίτον ὅτι “ἕλλην xal οὐ βαρόαρος. ( Diogenes Laertius lib. I, 33 ) το. Οὐδὲν ἔφη τὸν θάνατον διαφέρειν τοῦ ζῆν. Eb οὖν, ἔφη τις, διὰ τί οὐχ ἀποθνήσκεις; "Ott, ἔφη, οὐδὲν διαφέρει. ( Diogenes Laertius lib. I, 35. ) 11. Πρὸς τὸν πυθόμενον, τί πρότερον ἐγεγόνει, νὺξ ἢ ἡμέρα" ἣ νὺξ, ἔφη, μιᾷ ἢιμέρα πρότερον. ( Diogenes Laertius lib. I, 36.) 13. Ἠρώτησέ τις αὐτόν, εἰ λήθοι θεοὺς ἄνθρωπος dot- χῶν ἀλλ᾽ οὐδὲ διανοούμενος, ἔφη. (Diogenes Laertius lib. I, 36.) 13. Πρὸς τὸν μοιχὸν ἐρόμενον, el ὀμόσει μὴ μευοιχευ- χέναι" Οὐ χεῖρον, ἔφη, μοιχείας ἐπιορχία ; ( Diogenes Laertius lib. 1, 36.) 1. E ρωτηθείς » τί δύσχολον , ἔφη" τὸ ἑαυτὸν γνῶναι. τί δὲ εὔχολον ; τὸ ἄλλῳ᾽ ὑποτίθεσθαι. τί ἥδιστον ; τὸ ἐπιτυγχάνειν. τί τὸ θεῖον; τὸ μήτε ἀρχὴν ἔχον μήτε τελευτήν. τί δυσεύρετον εἴη͵ τεθεαμένος ; γέ- respondit : Quia nolui vitam sponte susceptis molestiis quasi despondere. 8. Quum vellet ostendere, facile csse ditescere, praevisa futura olearum ubertate molas olearias conduxit pluri- murque pecunia fecit. 9. Ajebat se trium rerum causa gratiam habere fortune, primum quod homo natus esset, non bestia; deinde quod vir, non mulier ; tertio quod Graecus , non barbarus. 10. Mortem nihil a vita differre dicebat. Quodam au- tem objiciente : Cur igitur non moreris? Ob hoc ipsum, inquit , quia nihil interest. 11. Cuidam sciscitanti , utrum prior exslitisset nox an dies : Nox, inquit, uno die prior. 12. Quum interrogaret eum quispiam, fugerentne deos mala hominum facinora : Ne cogilationes quidem, in- quit. 13. Percontanti adultéro, num jurare deberet, non commisisse se adulterium : Nonne est, inquit, perjurium adulterio deterius? 14. Interrogatus , quid esset difficile? Se ipsum , inquit, noscere. Quid contra facile? Alteri dare consilium. Quid jucundissimum ? Voti compotem fieri, Quid numen divi- ! 15, 228 povta ἔφη τύραννον. πῶς ἄν τις ἀτυχίαν ῥᾷστα φέροι; εἰ τοὺς ἐχθροὺς χεῖρον πράσσοντας βλέποι. πῶς ἂν ἄριστα χαὶ διχαιότατα βιώσαιμεν : ἐὰν ἃ τοῖς ἄλλοις ἐπιτιμῶμεν, αὐτοὶ μὴ δρῶμεν. τίς εὖ- δαίμων; ὃ τὸ μὲν σῶμα ὑγιής, τὴν δὲ τύχην εὔπο- poc , τὴν δὲ ψυχὴν εὐπαίδευτος. ( Diogenes Laertius lib. I, 36-37. Pro codi- cum lectione τί δύσχολον εἴη τεθεαμένος po- Sui τί δυσεύρετον χτλ.) Is. ᾿Ερωτηθεὶς ὅπό τινος, πόσον ἀπέχει τὸ ψεῦδος τοῦ ἀληθοῦς ὅσον, ἔφη, ὀφθαλμοὶ τῶν ὥτων. ( Antonius et Maximus Serm. περὶ ἀληθείας.) 16. Θαλῆς ἔφησεν, ὅτι σαφέστατος ἔλεγχος πραγμά- των ἁπάντων ἐστὶν ὃ χρόνος" οὗτος γὰρ τὴν ἀλή- Octav. ἐμφανίζει. ( Stobaus Eclog. lib. 1 cap. 9. ) 17, Θαλῇς ἔφησεν, εὐδαιμονίαν ἄρχοντος voultrty , εἰ ἐτελεύτησε γηράσας κατὰ φύσιν. (Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. 7 pag. 18.) 15, Θαλῆς μὲν el xal ἐκ τοῦ ὕδατός φησι συνεστάναι πάντα, ἀλλ᾽ ὅμως xal τοῦτο βούλεται μεταθαλ-- Aew* ἄμεινον δὲ καὶ αὐτοῦ τὴν ῥῆσιν προσθεῖναι ἐχ τοῦ δευτέρου περὶ τῶν ἀρχῶν ἔχουσαν ὧδέ πως" 'Tà μὲν οὖν πολυθρύλητα τέτταρα, ὧν τὸ πρῶτον ὕδωρ εἶναί φαμεν καὶ ὡσανεὶ μόνον στοιχεῖον τί- θεμεν, πρὸς σύγχρισίν xe xal πῆξιν (1) xai σύστα- σιν τῶν ἐγχοσμίων πρὸς ἄλληλα συγχερᾶνννται. πῶς δέ, ἤδη λέλεκται ἡμῖν ἐν τῷ πρώτῳ. ᾿Εναργῶς (1) Legebatur πήγνυσιν quod mutavi in πῆξιν. SEPTEM SAPIENTUM ἐνταῦθα δῆλός ἐστιν ὡς ἀξιοῖ εἰ: ἄλληλα μεταδῶ. λειν τὰ στοιχεῖα, (Galenus Comment. in libr. de Humor, |, 1, tom. XVI, 37 ed, Kühn, ς΄. BIANTOZ. I. Ἀστοῖσιν ἄρεσχε πᾶσιν, ἐν πόλει alxe μένης" πλείσταν γὰρ ἔχει γάριν" αὐθάδης δὲ τρόποι πολλάχι δὴ βλαδερὰν ἐξέλαμψεν ἅταν, (Diogenes Laertius lib. I, 85. — Vs. 3 ἃ adjecit Bergk. ) 2. Τὸ μὲν ἰσχυρὸν γενέσθαι τῆς φύσεως ἔργον s λέγειν δύνασθαι τὰ συμφέροντα τῇ nlsi ψυηῖ ἴδιον καὶ φρονήσεως" εὐπορία δὲ χρημάτων πολλάς χαὶ διὰ τύχην περιγίνεται. ( Diogenes Laertius lib. I, 86.} 3. ἈΑτυχὴς 6 ἀτυχίαν μὴ φέρων. ( Diogenes Laertius lib. I, 86.) 4. Νόσος ψυχῆς τὸ τῶν ἀδυνάτων ἐρᾶν. (Diogenes Laertius lib. I, 86.) 5. 'AXAozplov χαχῶν ἀμντυμαόνευτος ἴσθι, (Diogenes Laertius lib. I, 86. ) 6. Οὔτω πειρῶ ζῇν ὡς καὶ ὀλίγον xoi πολὺν ypoa βιωσόμενος. (Stobaus Floril. V, 27. Cf. Diog. Laert. lib. I, 87.) 7. Ot ἀγαθοὶ εὐαπάτητοι. | 8. ᾿Εοίχασι τοῖς ὄμμασι τῆς γλαυχὸς οἱ περὶ τὴν ut ταίαν σοφίαν ἠσχοληκότες᾽ * xal γὰρ ἐχείνης αἱ ὄψεις, γυχτὸς μὲν ἔῤῥωνται, ἡλίου δὲ λάμψαντος dur ροῦνται᾽ xal τούτων ἥ διάνοια ὀξυτάτη μέν ἐστι, ——M————————————————————— num? Quod neque initium habet neque finem. Quid in- ventu difficile vidisset? Senem, iuquit, tyrannum. Quo pacto quis facillime adversam ferret fortunam ἢ Si inimi- cos aerumnis premi videat. Quo modo optime et justissime vivere possemus? Si que in aliia reprehendimus, ea non faciamus ipsi. Quis esset felix? Qui corpore sanus, fortuná locuples et animo liberaliter institutus est. 15. Interrogatus a quodam, quantum distaret a veritate mendacium : Quantum , inquit , ab auribus oculi. 16. Thales ait. certissimam rerum omnium obrussam esse tempus, quod veritatem patefaceret. 17. Thales dixit eum principem beatum sibi videri qui nàfurte lege senex obiisset. 18. Thales quidem quamquam ex aqua omnia constare ait, tamen et lianc mulari vulL; melius vero est hujus quoque e secundo de principiis libro apponere verba quae sic se habent : « Quattuor illa elementa vulgi sermonibus celebrata e quibus principe loco aquam esse dicimus et quasi solum elementum ponimás , ad mutuam rerum qua in mundo reperiuntur concrelionem , coagmentationem et copulalionem miscentur ac Lemperantur. Quomodo autem hoc fiat, jam in primo libro a nobis dictum est. »TIk manifesto ostendit sese existimare, elemenla inler $^ mutari. 6. BIANTIS. | 1. Civibus placere omnibus stude, si ip urbe velis br bitare : habet enim id multum gratie : superbia aote. siepe jam perniciosam genuit noxam. 2. Validum esse nature beneficio lícet : at civilali vli lia dicere posse, animi et prudentiee proprium est. Pecu: niarum autem copia multis etiam fortuito contingi. 3. Infelix qui infelicitatem ferre non poles!. 4. Animi morbus est appelere quse consequi nequeas. 5. Alieni incommodi ne memineris. | 6. Ita vitam institue auasi et breve el longum lempé victurus. | 7. Boni viri facile decipiuntur. | 8. Qui sapientie vacant inani noctua oculis similes sm qui noctu quidem valent, sed sole splendenie ceeculium. Sic illogym quidem mens aculissima esl et aplissima ad và APOPHTHEGMATA. πρὸς τὴν ματαιότητος θεωρίαν, πρὸς δὲ τὴν ἀλη- θινοῦ φωτὸς χαταχίνησιν ἐξαμαυροῦται. ( Maximus Serm. περὶ φρονήσεως; cf. Stob. Flor. pag. 51 ed. Gesner. ) , Τόπων μεταθολαὶ οὔτε φρόνησιν διδάσχουσιν, οὗτε ἀφροσύνην ἀφαιροῦνται. | ( Anton. Meliss. Serm. περὶ σοφίας.) ". Οἱ φρόνιμοι μᾶλλον ὑπὸ τῶν ἀφρόνων, ἣ ol ἄφρο- vc ὑπὸ τῶν φρονίμων ὠφελοῦνται" οὗτοι μὲν γὰρ φυλάττονται τὰς ἐχείνων ἁμαρτίας, ἐχεῖνοι δὲ τὰς τούτων μὴ μιμοῦνται κατορθώσεις. (Maximus Serm. περὶ φρονήσεως.) n. Δεῖ τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα μεμνῆσθαι μὲν τῶν γεγενη- μένων, πράττειν δὲ τὰ ἐνεστῶτα, περὶ δὲ τῶν μελλόντων ἀσφαλίζεσθαι. (Maximus Serm. περὶ φρονήσεως.) n. Νία ἐστὶν ἀρχὴ τοῦ καλῶς βουλεύεσθαι τὸ γνῶναι περὶ ὅτου ὃ λόγος εἶ δὲ uj, τοῦ παντὸς ἅμαρτά- vtty ἀνάγκη. (Maximus Serm. περὶ φρονήσεως.) n. Τοὺς αἰτουμένους παρὰ τῶν θεῶν φρένας ἀγαθάς, χαὶ μὴ ἑαυτοὺς παιδεύοντας ἀναισθήτους ἔφασχεν εἶναι. οὔτε γὰρ ζωγράφον εὐχόμενον τοῖς θεοῖς δοῦ- ναι abri γραμμὴν καὶ εὔχροιαν, λαθεῖν ἄν, cl μὴ μάθοι τέχνην, οὔτε μουσικὸν γενέσθαι ποτ᾽ ἂν ἕνεχεν εὐχῆς. εἰ μὴ τὰ μουσικὰ μαθοι. τὸν δὲ aU: τὸν τρόπον οὔτ᾽ ἂν φρόνιμόν τινα γενέσθαι εὐχό- μένον, εἰ μὴ τούτων τὴν μάθησιν λάθοι. ( Anton. et Maxim. Serm. περὶ προσευχῆς.) It. Ἐρωτηθϑείς. τί δυσχερές, Τὴν ἐπὶ τὸ χεῖρον, ἔφη, μεταδολὴν εὐ γενῶς ἐνεγχεῖν. hilatis contemplationem , sed ad oppositum veri luminis motum obscuratur. 9. Locorum mutationes neque prudentiam nos docent, neque imprudentiam dedocent. 10: Prudentes magis juvantur ab imprudentibus, quam hi ab illis : nam illi cavent ab norum delictis, hi illorum egregia facta non imitantur. t1. Vir bonus przeteritorum debet meminisse , presentia tractare et (uturis adhibere cautionem. 12, Unum est principium bene consultandi,, scire qua de re agatur. Quod nisi fiat, necesse est deliberantem toto arlo errare. 13. Qui mentem bonam et sagacem a diis petunt nec lamen se ipsos discendo erudiunt, eos esse stupidos dice- bat. Neque enim pictorem voti compotem fleri, si petat a deo, ul sibi largiatur scientiam ducendi lineas et miscendi Colores, nisi pingendi: artem didicerit; neque quemquam musicum evasurum optando, nisi modos didicerit : ita nec prudentem , nisi rerum quie ad prudentiam pertinent per- ceptam animo scientiam habeat. d 229 (Diog. Laert. lib. I, 86.) ι5. ᾿Ἐρωτηθείς, ποῖος τῶν θανάτων xaxóc , ἔφη, Ὁ ἀπὸ τῶν νόμων ὑπαγόμενος. (Antonius et Maximus Serm. περὶ 0x- νάτου.) t6. ᾿Ἐρωτηθείς, τίς ἄριστος σύμδουλος; Ὁ καιρός, ἔφη. (Antonius et Maximus Serm. περὶ φρονή- σεως.) 17. Συμπλέων ποτὲ ἀσεδέσι, χειμαζομένης τῆς νεὼς χἀχείνων τοὺς θεοὺς ἐπικαλουμένων, Σιγᾶτε, ἔφη, μὴ αἴσθωνται ὑμᾶς ἐνθάδε πλέοντας. (Diogenes Laertius lib. I, 86.) 19. Ἐρωτηθεὶς ὕπ᾽ ἀσεδοῦς ἀνθρώπου, τί ποτέ ἐστιν᾿ εὐσέδεια; ἐσίγα * τοῦ δὲ τὴν αἰτίαν τῆς σιγῆς πυ- θομένου, Σιωπῶ, ἔφη, ὅτι περὶ τῶν οὐδέν σοι προσ- ἡχόντων πυνθάνῃ. | (Diogenes Laertius lib. I, 86.) 19. Ἐρωτυβείς, τί γλυχὺ ἀνθρώποις; "EXn(s , ἔφη. (Diogenes Laertius lib. I, 87.) 20. Ἐρωτηθείς, τί ἂν εἴη τῶν xarà βίον ἄφοδον, εἶπεν, ὌὈρθὴ συνείδησις. (Stobzeus Flor. XXIV, 11; cf. Floril. Mo- . nacense 25 in Stob. Flor. tom. IV p. 269 ed. Meineke.) 21, Θανάτῳ μέλλων καταδιχάζειν τινὰ ἐδάχρυσεν. Εἰπόντος δέ τινος, τί παθὼν αὐτὸς χαταδιχάζεις καὶ χλαίεις: εἶπεν, ὅτι ἀναγκαῖόν ἐστι τῇ μὲν φύσει τὸ συμπαθὲς ἀποδοῦναι, τῷ δὲ νόμῳ τὴν Tügov 14. Interrogatus, quid esset difficile : Ferre, inquit , fortiter mutationem rerum. in deterius. 15. Interrogatus, qu:ze mors mala esset et inhonesta : Illa, inquit, quam leges inferunt. 16. Interrogatus , quis optimus esset consiliarius : Occa- sio , inquit. 17. Navigans aliquando cum impiis, quum navis tempe- state jactaretur istique deos invocarent : Silele, inquit, ne illi vos htc navigare sentiant. 18. Interrogatus ab homine impio, quid tandem esset pietas , nihil respondit; quumque ille silentii causam re- quireret : Taceo, inquit, quia de rebus nihil ad te perti- nenlibus me interrogas. 19. Interrogatus quid esset dulce hominibus : inquit. 20. Interrogatus, quae res in vita metu vacaret : Recta, inquit , conscientia. 21. Capite damnaturus quendam lacrimavit. Quarente autem quopiam : Quid est quod fleas, quum ipse condemnes ? Quia, inquit, necesse est me et naturze humanze vicem do- lere et ex lege sententiam ferre. Spes, 330 (Anton. et Max. Serm. περὶ ἐλεημοσύνης : cf. Stob. Flor. XLVI, 67.) 33. Τῷ πυθομένῳ, τί τῶν ζώων χαλεπώτατόν ἐστιν, ἀπεχρίνατο, ὅτι τῶν μὲν ἀγρίων ὃ τύραννος, τῶν δὲ ἡμέρων ὃ χόλαξ. (Plutarchus De adulat. et amici discr. cap. 28 p. 198.) 19 ων e. Ἀμάσιδι χελευσθεὶς τὸ χρηστότατον ὁμοῦ xal φαυ- λότατον ἐχπέμψαι χρέας τοῦ ἱερείου, τὴν γλῶτταν ἐξελὼν ἀπέπεμψεν, ὡς καὶ βλάδας xai ὠφελείας τοῦ λέγειν ἔχοντος μεγίστας. (Plutarchus de Auditione cap. ἃ pag. 131.) 94. Θεασάμενος μάχαιραν ἐῤῥιωαμένην ἔφη" Τίς σε ἀπώ- λεσεν, ἢ τίνα σύ: ᾿ (Maximus Serm. περὶ θανάτου.) “Ἥδιον ἔλεγε δικάζειν μεταξὺ ἐχθρῶν ἣ otov: τῶν μὲν γὰρ φίλων πάντως ἐχθρὸν ἔσεσθαι τὸν ἕτερον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὸν ἕτερον φίλον, s (Diogenes Laertius lib. I, 87.) 36. ᾿Ερωτηθείς, τί ποιῶν ἄνθρωπος τέρπεται, ἔφη, Κερδαίνων. (Diogenes Laertius lib. I, 87.) 37. "ἔλεγε δεῖν xal φιλεῖν ὡς μισήσοντας" τοὺς γὰρ πλείστους εἶναι χαχούς. (Diogenes Laertius lib. 1, 87.) . 4). Μαχάριός ἐστιν ὃ πλουτῶν καὶ ὧν ἐπιθυμεῖ ἀπο- λαύων᾽ ὃ δὲ μὴ ἐπιθυμῶν μαχαριώτερος. (Anton. et Max. Serm. περὶ ἁγνείας xal σω- φροσύνης.) 40. Βίας, ἐπιχαλουμένου τινὸς τὸν θάνατον ἐπὶ τέχνων SEPTEM SAPIENTUM ἀπωλείᾳ, ἔφη, Τ αὐτὸν χαλεῖς, ἄνθρωπε; οὐκ, μὴ καλέσῃς, ἥξει; (Anton. et Max. Serm. περὶ θανάτου.) 30. Τῷ υἱεῖ πρὸς Αἰγυπτίους ἀπαίροντι xol πωνθ αν μένῳ, τί ἂν ποιῶν αὐτῷ μάλιστα χεχαρισ μά πράττοι, ᾿Εφόδιον, ἔφη, πρὸς γῆρας xvrod sevo τὴν ἀρετὴν δηλαδὴ τὸ ἐφόδιον λέγων. (S. Basilius Magnus De profanorum libr« rum lectione extr.) 31. Ὃ πλωτιχὸς μήτε £v τοῖς τεθνηχόσιν ἐστί, μεν τ᾽ i τοῖς βιοῦσι. (S. Basilius Magnus De profan. libr. lect 33. Ἐμοὶ μὲν δοχεῖ μάλιστ᾽ ἂν ἔνδοξος γενέσθαι xa βασιλεὺς χαὶ τύραννος, εἰ πρῶτος χρῷτο τοῖς νό μοις τῆς πατρίδος. (Plutarchus VII Sapient. Conviv. cap. 7 p 17.) 33. Βίας ἔν τινι πότῳ σιωπῶν xal σχωπτόμενος ti ἀθελτερίαν ὑπό τινος ἀδολέσχου " Kal τίς àv, £z, δύναιτο "opio ὧν ἐν οἴνῳ σιωπᾶν; (Plutarchus de Garrulitate cap. 4 p. 102.) 81. Θεώρει ὥσπερ dv χατόπτρῳ τὰς σαυτοῦ πράξεις, ἵνα τὰς μὲν χαλὰς ἐπιχοσμῆς, τὰς δὲ αἰσχρὰς χα- λύπτης. (Stobzus Flor. XXI, 11.) t. IIEPIANAPOY. 1. Μηδὲν χρημάτων ἕνεχα πράττειν’ δεῖ γὰρ τὰ χερ- δαντὰ χερδαίνειν. (Diogenes Laertius lib. 1, 97.) 22. Percontanti, quae esset perniciosissima bestia, respon. dit : Inter feras tyrannus, inter cicures vero adulator. 23. Ab Amaside jussus optimam simul et pessimam victima carnem mittere, linguam exsectam misit, quia sermo plurimum et utilitatis εἰ damni afferret. 24. Conspicatus ensem projectum : Quis te, inquit, perdidit, aut quem tu? 25. Malle se inter inimicos, quam inter amicos judicare dicebat; quippe ex amicis alterum prorsus futurum inimi- cum, ex inimicis autem alterum amicum. . 26. Interrogatus, quo negotio homo delectaretur : Lu- cro, inquit. 27. Idem amandum esse dicebat, quasi odio essemus ha- bituri; malos enim esse plerosque. 28. Beatus est qui et divitiis affluit et bonis qua con- cupiverat partis fruitur, sed beatior tamen qui nihil con- cupivit. | 29. Bias, quum quidam liberis suis interitum precaturus mortem vocaret : Quid est, inquit , quod illam voces, qute eliam te non vocante adventura est? 30. Filio in Agyptum proficiscenti interrogantique , quid patri gratissimum facere posset , respondit : Si praesidium sibi ad senectutem compararet, virtutem scilicet praesidium appellans. 31. Navigans neque mortuis neque vivis adnume- randus. 32. Mihi quidem videtur hac ratione maxime ploriam consecuturus sive rex sive tyraunus, si primus legib patrie obtemperet. 33. Bias in quodam convlvio, quum tacenti a nugalore quopiam stultitia objiceretur : Quis vero, inquit, stullu: inter bibendum possit tacere? 34. Contemplare tanquam in speculo actiones tuas, "ἱ honestas ornes , turpes vero tegas. 7. PERIANDRI. 1. Nibil pecuniz causa agendum ; nam iis ex rebus 1v crum faciendum est ex quibus decet, APOPHTHEGMATA. 231 3. Τοὺς μέλλοντας ἀσφαλῶς τυραννήσειν τῇ εὐνοίᾳ | r1. ᾿Ερωτηθείς, τί πάντων αἴτιον, ἔφη, Χρόνος. δορυφορεῖσθαι δεῖ, καὶ μὴ τοῖς ὅπλοις. (Stobeus Eclog. Phys. lib. I cap. 8, 4o p. (Diogenes Laertius lib. I, 97.) 90 ed. Gaisf.) 3. Μηδενὶ φθόνει. (Stobzeus Flor. XXXVIII, 51.) 4. Ὥσπερ ἣ ἐρυσίδη ἴδιόν ἐστι τοῦ σίτου νόσημα, TON AYTON EIITA ΣΟΦΩΝ IIEPI OIKO- NOMIAZ AIIOd4OETMATA. οὕτω φθόνος φιλίας ἐστὶν ἀῤῥώστημα. Τοῦτον ἄριστον 6 Σόλων εἶπεν αὐτῷ δοκεῖν οἶκον, (Stobeus Flor. XXXVIII , 5a.) ὅπου τὰ χρήματα αήτε χτωμένοις ἀδιχία, μήτε qula. - τουσιν ἀπιστία, μήτε δαπανῶσι μετάνοια πρόσεστιν. Ὁ δὲ Βίας" ἐν ᾧ τοιοῦτός ἐστιν ὃ δεσπότης δι᾽ αὑτόν, οἷος ἔξω διὰ τὸν νόμον. Ὁ δὲ Θαλῆς ἐν ᾧ πλείστην 5, Ὥσπερ 6 ἰὸς σίδηρον, οὕτως 6 φθόνος τὴν ἔχουσαν αὐτὸν ψυχὴν ἐξαναψήχει. (Stobzeus Flor. XXXVIIT, 53.) ἄγειν τῷ δεσπότῃ σχολὴν ἔξεστιν. Ὃ δὲ Κλεόδουλος - t. Ὅσῳ γὰρ ἂν φθονῇς., τοσούτῳ μειζόνων γίνη πρό- | εἰ πλείονας ἔχει τῶν φοδουμένων αὐτὸν τοὺς οιλοῦντας ξενος ἀγαθῶν τῷ φθονουμένῳ. . ὃ δεσπότης. Ὁ δὲ Πιτταχὸς εἶπεν, ὡς ἄριστος οἶχός (Stobzus Flor. XXXVIII, 54.) ἐστιν ὃ τῶν περισσῶν xal τῶν ἀναγχαίων μηδενὸς ἐνδεόμενος. Ὁ δὲ Χίλων ἔφη, δεῖν μάλιστα βασιλευο- τηνεὶς " ud . ^ μένη πόλει προσεοιχέναι τὸν olxov * εἶτα προσεῖπεν, ὅτι ἱκουσίως ἀποστῆναι καὶ τὸ ἀφαιρεθῆναι χίνδυνον | . Λυκοῦργος πρὸς τὸν κελεύοντα δημοκρατίαν ἐν τῇ πό- pep. λει χαταστῆσαι, πρῶτον, ἔφη, ποίησον ἐν τῇ oixia σου (Diogenes Laertius lib. 1, 97; cf. Stob. Flor. | δημοχρατίαν. XLIII, 58.) 7. Ἐρωτηθείς, διὰ τί τυραννεῖ, ἔφη, Ὅτι xal τὸ 8. Ἐρωτηθείς, τί μέγιστον ἐν ἔλαχέστῳ, εἶπε, Φρένες (Plutarchus VII Sapient, Conviv. cap. 1a ἀγαθαὶ ἐν σύματι ἀνθρώπου. pag. 26 seq.; cf. Stob. Flor. LXXXV, (Stobaeus Flor. III, 56.) 14.) 9, Κέρδος αἰσχρὸν βαρὺ χειμήλιον. TON ΑΥ̓ΤΩΝ ΠΕΡῚ IIOAITEIAZ AIIO- (Stobzeus Flor. X, 49.) ΦΘΕΓΜΑΤΑ. I. Λύγων ἀποῤῥήτων ἐχφορὰς μὴ ποιοῦ. , Καὶ πρῶτος ὁ Σόλων᾽ Ἀλλ᾽ ἀκήχοας μὲν ἣν ἔγω (Stobeus Flor. XLII, 7.) ἡἩνώμην περὶ πολιτείας, εἰ δὲ βούλει καὶ νῦν ἀχούειν, 2, Qui tuto regnare volunt benevolentia stipari debent, | esset neque injuste parta, neque in ea vel conservanda don armis. 3. Nemini invideto. . . . : 4. Quemadmodum rubigo proprius est frumenti morbus : in qua dominus sua sponte falis esset , qualem foris p'opter diffidentize vel consumenda panitentia locus esset. Dias : sic invidia amicitiae est zegritudo. leges se gereret. Thales vero, in qua domino plurimum 5. Ut rubigo ferrum, ita invidia animum, cui inest, | otij habere liceret. Cleobulus autem : & dominus plures corrumpit. . . ; . 6. Quo magis invides, eo majornm bonorum conciliator haberet sui amantes, quam metuentes. Pittacus optimam & ei cui invidetur. esse domum dixit, uhi neque supervacaneum neque neces- 7. Interrogatus cur in tyrannide permaneret : Quia , in- quil, et sponte decedere et vi demoveri periculosum est. 8. Interrogatus , quid maximum in minimo esset : Bona mens, inquit , In corpore humano. que Lycurgum cuidam qui populare imperium Sparte 9. Turpe Jucrum gravis est thesaurus. instituere ipsum juberet, respondisse : Prius tu hoc domi 10. Secreta noli enuntiare. 11. Interrogatus, quae esset omnium causa ; Tempus, Inquit. sarium quidquam desideraretur. Chilon censuit domum civitati regibus obnoxiz simillimam esse debere, adjecit- luce facito. EORUNDEM DICTA DE REPUBLICA. EORUNDEM VII SAPIENTUM DE RE FAMILIARI Primusque Solon : Audivisti quidem qus sit mea de re- EFFATA. publica sententia , sed si nunc quoque libet audire , videtur Solon eam sibi domum optimam videri dixit, ubi res ' mihi civitas perbeata esse et popularem rationem optime 282 SEPTEM SAPIENTUM δοχεῖ μοι πῦλις ἄριστα πράττειν xat μάλιστα σώζειν αγγείλας ἐχελεύσθη ὑπὸ τοῦ Σόλωνος dins δημοχρατίαν, ἐν ἧ τὸν ἀδικήσαντα Τοῦ ἀδικηθέντος αὐτῷ, ὅτι περ ἐν ταῖς ἰδίαις πατρίσι ξένηκ $^ t e 1 ^ ^ οὐδὲν ἧττον οἱ μὴ ἀδικηθέντες προύάλλονται xal xo- | ποιοῦνται" ἔνθεν ὃ Ἀνάχαρσις ἐλθὼν ἔφη᾽ νῦν αὐτὰ λάζουσιν. Δεύτερος δὲ ὃ Βίας ἔφησε, χρατίστην εἶναι ἐν τῇ πατρίδι εἶμί, xot προσήχει μοι ξένως δημοκρατίαν, dv ἦ πάντες ὡς τύραννον qoboUvrat τὸν ποιεῖσθαι. 6 δὲ καταπλαγεὶς τὴν ἑτοιμύτητ ) , e^ / Ψ . , νόμον. "Ert τούτῳ Θαλῆς τὴν μήτε πλουσίους ἄγαν, εἰσέφρησεν αὐτόν, καὶ μέγιστον φίλον ἐποιήσατι. , / ' . ἢ “Ὁ . . . ἦτε πένητας ἔχουσαν πολίτας, Μετὰ δὲ τοῦτον ὃ (Diogenes Laertius lib, I, 101-: 02.) "Avdja9Gtc* ἐν 7j τῶν ἄλλων ἴσων δριζομένων ἀρετὴ τὸ βέλτιον ὁρίζεται xal χαχία τὸ χεῖρον. ΠΠέμπτος 6 Κλεό- ῥουλος ἔφη, μάλιστα σωφρονεῖν δῆμον, ὅπου τὸν ψόγον μᾶλλον οἱ πολιτευόμενοι δεδοίκασιν ἢ τὸν νόμον. “Πὐκτος 8. Ἔρωτηϑείς, τί ἐστιν ἐν ἀνθρώποις ἀγαθόν τε xi δὲ Πιττακός, ὅπου τοῖς πονηροῖς οὐχ ἔξεστιν ἄρχειν, | 4- Γλώσσης, γαστρός, αἰδοίων χράτει. φαῦλον; ἔφη, Γλῶσσα. (Diogenes Laertius I, 105.) xai τοῖς ἀγαθοῖς ἔξεστιν ἄρχειν. ετατραπεὶς δὲ ὃ (Diogenes Laertius lib. I, 104.) Χίλων ἀπεφήνατο, τὴν μάλιστα νόμων, ἥχιστα δὲ | X «γπὸ μειρακίου παρὰ πότον ὑδρισθεὶς Toy. Mo. ῥητόρων ἀχούουσαν πολιτείαν ἀρίστην εἶναι. Ἵ ελευ- ράκιον, ἐὰν νέος ὧν τὸν οἶνον ob φέρης, γέρων ὧν ταῖος δὲ πάλιν ὁ Περίανδρος ἐπικρίνων ἔφη, δοχεῖν ὕδωρ οἴσεις. , αὐτῷ πάντας ἐπαινεῖν δημοχρατίαν τὴν διμκοιοτάτην ἀρι- (Diogenes Laertius lib, I , 105.) στοχρατίᾷ. 6, ᾿Ανάχαρσις ἔφη, χιρναμένου χρατῆρος iti» τὸν μὲν πρῶτον ὑγιείας πίνεσθαι, τὸν δὲ δεύτερον ἡδονῆς, τὸν δὲ τρίτον ὕδρεως,, τὸν δὲ τελευταῖον μανίας. (διοθαυϑ Flor. XVII, 26; Anton. et Maxin. Serm. περὶ μέθης.) 7. Ἐρωτηθείς, εἴ εἶσιν ἐν Σκύθαις αὐλοί, εἶπεν, AU' οὐδὲ ἄμπελοι. (Diogenes Laertius lib. I, 104.) 8. Ἐξρωτηθείς, πῶς οὐχ ἂν γένοιτό τις φιλοπότης, εἶπεν Εἰ πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχοι τὰς τῶν μεθυόντων ( Plutarchus VIl Sapient. Conviv. cap. 11 pag. 24 seq.) ANAXAPZIAOZ I'NOYPOY ΛΠΟΦΘΕΙ- '. 'MATA. 1. Κρεῖττον ἕνα φίλον ἔχειν πολλοῦ ἄξιον ἣ πολλοὺς μηδενὸς ἀξίους. (Diogenes Laertius 1, 105.) 3. Πρὸς τὴν Σόλωνος olxíav ἀφικόμενος τῶν θερα- πόντων τινὶ ἐχέλευσε μηνῦσαι, ὅτι παρείη πρὸς αὐτὸν Ἀνάχαρσις, χαὶ βούλοιτο αὐτὸν θεάσασθαι ἀσχημοσυνας. ξένος τε, εἰ οἷόν τε, γενέσθαι - xai ὁ θεράπων εἰσ- (Diogenes Laertius lib. I, 103.) MM —c—- VENEREM conservare, in qua injurie alicujus auctorem non minus 3. Solonis domum quum venisset, jussit quendam e: illasi quam qui l:xsus est in jus rapiant et puniant. Se- | ejus familia nuntiare Soloni, Anacharsidem ad íores cundus Bias dixit, popularem reipublicze statum esseopti- | adesse, ut illius conspectu et hospitio, si fieri posse, mum, in quo legem universi tanquam tyrannum melue- | frueretur. Puer intus hmc nuntiat Soloni ejusque psu rent. Tum Thales eam laudavit civitatem, qut cives | Anacharsidi renuntiat, in sua. quemque patria liospilium neque divites nimis neque pauperes haberet. Post hunc | facere. Hinc ingressus Anacharsis : Jam vero, inquil, Anacharsis eam in qua, quum reliqua zequalia statueren- | in patria sum meque decet hospilio cum aliis jung. tur, virtus finis bonorum , vitium summum malum judi- | Quam viri dexteritatem admiratus Solon statim eum ad- misit et arctissimis amicitize vinculis sibi devinxit 3. Interrogatus, quid in hominibus bopum simul ac ma lum esset : Lingua , inquit. 4. Linguam, ventrem , pudenda contine. 5. Ab adolescente in convivio passus contumeliam : Adolescens , inquit , si nunc ipsum , quum juvenis e5, V num non fers, quando consenueris, aquam feres. 6. Anacbarsis dixit, quum vina domi miscerentur, pr^ mum poculum sanitatis bibi , alterum voluptatis, tertium — contumeliz», ultimum insanis. 20] 7. Interrogatus , num tibize essent in Scythia, Ne vl — quidem, inquit. | 8. Interrogatus, quomodo quis abstemius fierel : Si ebrio- | rum, inquit, flagitia ante oculos habeat. | carelur. Quintus Cleobulus ait, ibi temperantissimum esse populum, ubi cives magis reprehensionem metuerent quam leges. Sextus Pittacus , uhi imperare improbis non liceret, bonis viris liceret. Conversus deinde Chilo rempublicam legibus potissimum, minime oratoribus obtemperantem optimam esse pronuntiavit. Rursus ultimus Periander ceterorum dicta dijudicans ait, videri sibi omnes eam commendare popularem reipublicze formam, .qu& si- millima esset. optimatum in civitate gubernationi. ANACHARSIS GNURI F. APOPHTHEGMATA. 1. Melius est unum amicum praestantem quam fallaces multos habere. APOPHTHEGMATA. . Θαυμάζειν φησί, πῶς “Ἕλληνες ἀρχόμενοι μὲν ἐν μιχροῖς πίνουσι, πλησθέντες δὲ ἐν μεγάλοις. (Diogenes Laertius lib. I, 104.) (o. Ἀνάχαρσις ἔλεγε τῷ νομίσματι πρὸς οὐδὲν ἕτερον ἣ τὸ ἀριθμεῖν χρωμένους δρᾶν τοὺς “λληνας. (Plutarchus Quomodo quis suos in virtute paranda sentire possit profectus p. 251.) € Ι. Ἔρωτηθείς, πότερον πλείους εἰσὶν οἱ ζῶντες ἢ οἱ νεχροί, ἔφη - Τοὺς οὖν πλέοντας ποῦ τίθης; (Diogenes Laertius lib. I, 104.) 2. Μαθὼν τέτταρας δαχτύλους εἶναι τὸ πάγος τῆς νεώς, τοσοῦτον ἔφη τοῦ θανάτου τοὺς πλέοντας ἀπέχειν. (Diogenes Laertius lib. 19 103.) 1». Ὀνειδιζόμενος ὑπὸ "Atrtxou , ὅτι Σχύθης ἐστίν, ἔφη" Ἀλλ᾽ ἐμοὶ μὲν ὄνειδος f, πατρίς, σὺ δὲ τῇ πα- τρίδι, (Diogenes Laertius lib. I, 104.) u. Πῶς, ἔλεγεν, ἀπαγορεύοντες τὸ ψεύδεσθαι ἐν ταῖς χαπηλείαις φανερῶς ψεύδονται; (Diogenes Laertius lib. I, 104.) Is. Ἐρωτηθείς, τίνα τῶν πλοίων ἐστὶν ἀσφαλέστερα" Éon , Τὰ νενεωλχημένα. (Diogenes Laertius lib. I, 104.) . To ἔλαιον μανίας φάρμαχον ἔλεγε διὰ τὸ ἀλειφο- μένους τοὺς ἀθλητὰς ἐπιμαίνεσθαι ἀλλήλοις. (Diog. Laert. I, 104.) . Kai τοῦτο ἔφη θαυμασιώτατον ἑωραχέναι παρὰ τοῖς “Ἕλλησιν, ὅτι τὸν μὲν χαπνὸν ἐν τοῖς ὄρεσι χαταλείπουσι, τὰ δὲ ξύλα εἷς τὴν πόλιν χομί-- ζουσι, -—- -. 228 " (Diogenes Laertius lib. I, 104.) I8. Θαυμάζειν ἔλεγε, πῶς ol " EX)nvec, νομοθετοῦντες κατὰ τῶν ὑθδριζόντων, τοὺς ἀθλητὰς τιμῶσιν ἐπὶ τῷ τύπτειν ἀλλήλους. (Diogenes Laertius lib. I, 103.) 19. Τὴν ἀγορὰν ὡρισμένον ἔφη τόπον εἷς τὸ ἀλλήλους ἀπατᾶν χαὶ πλεονεχτεῖν. (Diogenes Laertius lib. I, 105. ) 30. Ἀνάχαρσις ἔφησεν εὐδαιμονίαν ἄρχοντος νομίζειν, εἰ μὴ μόνος εἴη φρόνιμος. (Stobzus Flor. XLVIII, 47.) 81. Θαυμάζειν ἔφη, πῶς παρὰ τοῖς “ἕλλησιν ἀγωνί- ζονται μὲν ol τεχνῖται, χρίνουσι δὲ ol μὴ τε-- χνῖται. (Diogenes Laertius lib. I, 103.) 98. Παίζειν δεῖ͵, ὅπως σπουδάσῃς. (Anthol. Patav.) ᾿Ονειδιζόμενος, ὅτι Σχύθης ἐστίν, εἶπεν' TG γένει, ἀλλ᾽ οὐ τῷ τρόπῳ. (Anthol. Patav.) 9. ᾿Αρδάλου εἰπόντος" Ἀλλὰ θεοί γε Σκχύθαις εἰσίν" Πάνυ μὲν οὖν ν ἔφη » Ὑλώσσης ἀνθρωπίνης συνίεντες, οὐχ ὥσπερ δὲ ot “ἕλληνες, οἰόμενοι Σχυθῶν δια-- λέγεσθαι βέλτιον, ὅμως τοὺς θεοὺς ὀστέων χαὶ ξύ- λων ἥδιον ἀχροᾶσθαι νομίζουσιν. (Plutarchus Conviv. VII Sapient. cap. 5 pag. 13.) 25. Οἶδα xol Ἀνάχαρσιν τὸν Σχύθην ἐν συμποσίῳ γελωτοποιῶν εἰσαχθέντων ἀγέλαστον διαμείναντα, πιθήκου δ᾽ ἐπεισαχθέντος γελάσαντα φάναι ὡς οὗτος 9. Mirari se dixit, cur Greeci inilio convivii parvis po- culis uterentur, nbi vero saturati essent, majoribus. 10. Apacharsis dicebat se non videre ad aliam rem nu- mismate uti Greecos quam ad numerandum. 11. Interrogatus, utrum plures vivi an mortài essent : Nivigantes , inquit , utra in parte constituis ? 12. Quum didicisset quattuor digitorum navis esse crassitudinem , tantum dixit a morte navigantes abesse. 13. Exprobranti sibi Attico, quod Scytha esset : At mibi, inquit , dedecori est patria, tu patria. 14. Qui Gt, inquiebat , ut qui mentiri vetant, in caupo- nando aperte mentiantur ἢ 15. Iuterrogatus , quaenam essent tutissima naves : Sub- duct, inquit. 16. Oleum insanize incitamentum esse dicebat, quod eo uncti athletze furiose se mutuo aggrederentur. 17. Hoc quoque permirum apud Grs»cos se vidisse dixil, quod fumum in montibus relinquerent, ligua in urbem conveherent, 18. Mirari se ajebat, cur Grieci. qui leges de injuria- rum auctoribus ferrent, athletas ob mutua verbera hono- rarent. 19. Forum esse locum ad mutuam fraudem lucrumque turpe destinatum ait. 20. Anacharsis dixit sibi videri principis felicitatem in hoc sitam esse, si non solus esset prudens. 21. Mirari se dixit, cur apud Grecos artifices certarent, judicarent autem qui artifices non essent. 22. Ludendum tibl est, ut sería agas. 23. Exprobrante quodam, qued Scytha esset : Genere quidem, inquit, non moribus. 24. Ardalo dicente : Atqui dii sunt. Scythis? Omnino, inquit Anacharsis, iique humans lingue intelligentes ; neque vero Scythe putant quod Grieci, qui quamquam Scythis eloquentia prostare se censent, tamen deos os- sium et lignorum sonos libentius quam humanam vocem audire opinantur. 25. Scio etiam Anacharsidem Scylham arcessitís in 234 μὲν φύσει γελοῖός ἐστιν, 6 δ᾽ ἄνθρωπος ixvw- δεύσει. (Athenzus Dipnosoph. lib. XIV p. 613 46. Ἀνάχαρσις ὃ Σκύθης ἐρωτηθείς, διὰ τίνα αἰτίαν ἄνθρωποι λυποῦνται πάντοτε, ἔφη" Ὅτι οὐ μόνον . αὐτοὺς τὰ ἴδια χαχὰ λυποῦσιν, ἀλλὰ xal τὰ ἀλλότρια ἀγαθά. (Anton. et Maxim. Serm. περὶ φθόνου.) 37. Ἀνάχαρσις ἔφη πρὸς τὸν ἀποπέμψαντα αὐτὸν Σκυθέων βασιλέα] “Ἕλληνας πάντας ἀσχόλους εἶναι ἐς πᾶσαν σοφίην, πλὴν Λαχεδαιμονίων" τού-- τοισι δὲ εἶναι μούνοισι σωφρόνως δοῦναί τε καὶ δέ- ξασθαι λόγον, (Herodotus lib. 1V cap. 77.) 28. Ἀνάχαρσις 6 σοφὸς ἐπιδειχνύμενος τὴν τῆς ἀμπέ- λου δύναμιν τῷ τῶν Σχυθῶν βασιλεῖ, xal τὰ χλή- ματα αὐτῆς δεικνύς, ἔλεγεν ὡς εἰ μὴ xa0* ἕκαστον ἕτος ἔτεμνον οἵ “ἕλληνες τὴν ἄμπελον, ἤδη x&v ἐν Σχύθαις ἦν. (Athenzus Dipnosoph. lib. X p. 428 E.) 49. Ὅτι δὲ τὸ μεθύειν xal τὰς ὄψεις ἡμῶν πλανᾷ, σαφῶς ἔδειξεν Ἀνάχαρσις δι’ ὧν εἴρηκε, δηλώσας ὅτι ψευδεῖς δόξαι τοῖς μεθύουσι γίγνονται. Συμ- πότης γάρ τις ἰδὼν αὐτοῦ τὴν γυναῖχα ἐν τῷ συυ- ποσίῳ ἔφη" Ὦ ᾿Ανάχαρσι, γυναῖκα γεγάμηχας αἰσχράν. Καὶ ὃς ἔφη" Πάνυ γε χἀμοὶ δοκεῖ, ἀλλά μοι ἔγχεον, ὦ παῖ, ποτήριον ἀκρατέστερον, ὅπως αὐτὴν χαλὴν ποιήσω. SEPTEM SAPIENTUM (Athenzus Dipnosoph. lib. X pag. i5 F.) 30. Παραγενόμενος εἷς Σχυϑίαν xe νομιζόμενκ ἡ νόμιμα παραλύειν τῆς πατρίδος, πολὺς ὧν ἐνῷ ἑλληνίζειν, τοξευθεὶς ἐν χυνηγεσίῳ πρὸς ciitizi τελευτᾷ εἰπών, διὰ μὲν τὸν λόγον ἐχ τῆς Ἔλ) χὰ σωθῆναι, διὰ δὲ τὸν φθόνον ἐν τῇ οἰχεία 1πὺ)}- σθαι. "Eviot. δὲ τελετὰς ἑλληνιχὰς ἐπιτελοῖν: διαχρησθῆναι. Ι (Diogenes Laertius lib. I, 102. νομιζόμες conjecit Orellius pro vulgato voutjo.: MYZQNOZ ΑΠΟΦΘΕΙΜΑΤΑ. Μὴ ix τῶν λόγων τὰ πράγματα, ἀλλ᾽ Ex τῶν τον Ὑμάτων τοὺς λόγους ζήτει" οὐ γὰρ ἕνεχα τῶν 1m τὰ πράγματα συντελεῖται, ἀλλ᾽ ἕνεκα τῶν zz μάτων οἷ λόγοι. (Diogenes Laertius lib. I, 108.) 4. Eópov (Ἀνάχαρσις) αὐτὸν θέρους ἐχέτλην dois προσαρμόττοντα εἶπεν" AX, ὦ Μύσων, οὐ" v2 vov ἀρότρου" Καὶ μάλα, εἶπεν, d ὥστε — ζειν. | (Diogenes Laertius lib. I, 106.) | Ὥφθη ποτὲ ἐν Λαχεδαίμονι μόνος ἐπ᾿ irum γελῶν᾽ ἄφνω δέ τινος ἐπιστάντος χαὶ πυβομένν, διὰ τί μηδενὸς παρόντος γελᾷ" Δι᾿ αὐτὸ vieni ἔφη. (Diogenes Laertius lib. 1, 107.) convivium scurris non risisse, postea autem adductam si- miam risu excepisse dicentem , natura quidem animal illud esse ridiculum, hominem vero studio et industria. 26. Anacharsis Scytha, quum ex eo quesitum esset, cur semper homines dolerent : Quia, inquit, non solum mala eua dolent, verum etiam aliena bona. 27. Anacharsis illi qui ipsum in Graeciam miserat [Scy- tharum regi] dixit Graecos universos in omni sapientia oc- cupari, exceptis Lacedremoniis ; his autem solis esse pru- denter respondendi et interrogandi facultatem. 28. Anacharsis ille sapiens vitis vim Scytharum regi ostendens ejusque palmites inonstrans, dicebat nisi quo- tannis Graeci vitem amputarent, futurum jam fuisse, ut apud Scythas esset. 29. Oculos etiam nostros temulentia decipi aperte re- sponso suo ostendit Anacharsis, ebriorum falsas esse opi- niones significans. Namque e compotoribus quidam uxorem ejus in convivio intuitas : O Anacharsi, inquit , deformem duxistí uxorem. Tum ille : Ita quidem , inquit , et mihi vi- detur ; sed, heus tu puer, meracius milii poculum infunde, ut formosam eam efficiam. 30. Reversus in Scythiam et patrias leges everlere ΟἹ ditus, quod totum se ad Graecorum imitationem contuli set, in venatione a fratre sagitla percussus interiif, teslalts se ratione et oratione servatum e Graecia rediisse , ἰπη autem in patria perire, Nonnulli Gra»co vitu sacrificanlea occisum esse tradunt. MYSONIS APOPHTHEGMATA. 1. Ne ex verbis res, sed ex rebus verba inqu'ras: neg . . . LJ Ι enim propter verba res perficiuntur, sed rerum caus: i74 consummantur. 2. Quum Anacharsis eum reperisset estate sfivam ar* tro aptantem : At nunc, inquit, o Myson, tempi m est aralro vacare. Tum ille : Immo, inquit, temps c illud praeparare. 3. Solus aliquando Lacedemone in solitudine ridere visus est; quum vero repente aliquis supervenissel inlet rogasselque , cur nemine presente rideret : Ob lioc ipeum, inquit, rideo. APOPHTHEGMATA. EIIITPAMMA AAEZTIOTON EIZ ΤΟΥ͂Σ EDITA ΣΟΦΟΥ͂Σ. Ἑπτὰ σοφῶν ἐρέω xav ἔπος πόλιν, οὔνομα, [φωνήν. Μέτρον μὲν Κλεόθουλος ὁ Λίνδιος εἶπεν ἄριστον. Χίλων δ᾽ ἐν xor Λαχεδαίμονι * γνῶθι σεαυτόν. Ὃς δὲ Κόρινθον ἔναιε. χολοῦ χρατέειν Περίαν- [δρος. Πιτταχὸς οὐδὲν ἄγαν, ὃς ἔην γένος ἐκ Μιτυλήνης. Τέρμα δ᾽ δρᾶν βιότοιο, Σόλων ἱεραῖς ἐν ᾿Αθήναις. Τοὺς πλέονας χαχίους δὲ Βίας ἀπέφηνε Πριηνεύς. 235 (Anthol. Planud. lib. 1 cap. 86; Ánal. Brunck. 111 p. 149.) ANTIIIATPOY ΕΙΣ ΤΟΥ͂Σ EIITA ΣΟΦΟΥ͂Σ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ. Ἑπτὰ σοφῶν, Κλεόδουλε, σὲ μὲν τεχνώσατο [Λίνδος, ἀμφὶ δὲ Σισυφία χθὼν Περίανδρον ἔχει, Πιτταχὸν 5; Μιτυλῆνα, Βίαντα δὲ δῖα Πριήνη, Μίλητος δὲ Θαλῆν, ἄκρον ἔρεισμα δίχας, ἃ Σπάρτα Χείλωνα, Σόλωνα δὲ Κεχροπὶς ada- πάντας ἀριζάλου σωφροσύνας φύλαχας. Ἐγγύην φεύγειν δὲ Θαλῆς Μιλήσιος ηὔδα. (Anal. Brunck. ll p. 22.) Plures esse Bias pravos quem clara Priene. Mileti fugisse Thales vadimonia alumnus. INCERTI EPIGRAMMA IN VII SAPIENTES D. M. AUSONIO INTERPRETE. ANTIPATRI IN EOSDEM EPIGRAMMA. E seplem sapientibus te, Cleobule, Lindus tulit . at Periandrum Sisyphia habet terra , Pittacum Mitylene, Biantem divina Priene , Miletus Thalem , insigne justitice columen , Sparta Chilonem , Solonem Cecropia terra, v omnes eximie temperantia custodes. Seplenis patriam sapientum nomina , voces versibus expediam ; sua quemque monosticlia dicent. Chilo cui patria est Lacedsemon , JVoscere se ipsum. Periander (repidam moderare Corinthius iram. Ex Mityleneis Nimium nil Pittacus oris. Mensuram optimam ait Cleobulus Lindius in re. Exspectare Solon finem docet , ortus Athenis. - — Á à D Ql — ͵» . VII GRUECL/E. SAPIENTUM SENTENTLI/E A | Ignoscas aliis multa , nihil tibi. D. M. AUSONIO SEPTENIS VERSIBUS | Parcit quisque malis, perdere vult bonos. EXPLICATZE. Majorum meritis gloria non datur : Turpis szepe datur fama minoribus. BIAS PRIENEUS. PERIANDER CORINTHIUS. Nunquam discrepat utile a decoro. Plus est sollicitus , magis beatus. Mortem optare malum, timere pejus. Faxis ut libeat quod est necesse. Multis terribilis caveto multos. Si fortuna juvat, caveto tolli. Si fortuna tonat, caveto mergi. SOLON ATHENIENSIS, Dico tuuc beatam vitam, quum peracta facta sint. Par pari jugator conjux. Quidquid impar, dissidet. Non erunt honores unquam fortuiti muneris. Clam coarguas propinquum , propalam laudaveris. Pulchrius multo parari, quam creari nobilem. Certa si decreta sors est, quid cavere proderit? Sive sint incerta cuncta , quid timere convenit CHILO LACED/EMONIUS. Nolo minor me timeat despiciatque major. Vive memor mortis , uti sia memor et salutis; Tristia cuncta exsuperans aut animo aut amico, Quenam summa boni? mens qua sibi conscia recti. Pernicies homini quae maxima? solus homo alter. Quis dives? qui nil cupiat. Quis pauper? avarus. Quie dos matronae pulcherrima? vita pudica. Quie casta est? de qua mentiri fama veretur. Quid prudentis opus ? quum possit , nolle nocere. Quid stulti proprium? non posse et velle nocere. PITTACUS MITYLEN.;EUS. Loqui ignorabit , quum tacere nesciet. Bono probari malo , quam multis malis. Demens superbis invidet felicibus. Demens dolorem ridet infelicium. Pareto legi, quisque legem sanxeris. Plures amicos re secunda compara. Plures amicos rebus adversis proba. CLEOBULUS LINDIUS. Quanto plos liceat, tam libeat minus. Portung invidiee est immeritus miser. Felix criminibus nullus erit diu. 286 SEPTEM SAPIENTUM APOPHTHEGMATA. Tu bene si quid facias, non meminisse fas est. Quae benefacta accipias, perpetuo memento. Grata senectus homini, quse parilis juventa. llla juventa est gravior, quz similis senectae. THALES MILESIUS. Turpe quid ausurus te sine teste time. Vita perit , mortis gloria quum moritur. Quod facturus eris, dicere sustuleris. Crux est, si metuas vincere quod nequeas. Quum vere objurgas , sic , inimice , juvas. Quum /also laudas, sic et, amice , noces. Nil nimium satis est. Ne sit et hoc nimium. -----““υο-- ——— S9 EC ERE EOS EO DE ANAXIMANDRO. Anaximander quem Cicero (1) Thaletis popu- larem et sodalem , Simplicius (2) ejus successo- rem et discipulum vocat, Praxiadis filius, Milesius fuit. Qui quum Apollodoro (3) teste olympiadis LVHI anno secundo annum ztatis sexagesimum quartum egerit ac paullo post na- ture concessisse feratur, apparet eum partu edi- tum esse olympiadis XLII anno tertio vel a. Chr. 610, Quocum congruit Eusebius ad olympiadem Ll adnotans': ᾿Αναξίμανδρος ὃ Μιλήσιος φυσιχὸς ἐγνωρίζετο, et Hieronymus de eadem olympiade scribens : « Anaximander, Milesius, physicus agnoscitur. » Quum vero Polycrates , Samiorum tyrannus , quo regnante maxime floruisse dicitur Anaximander, regnum adeptus sit olympiadis LXIl anno primo, Diogenem in mortis tempore notando (μετ᾽ ὀλίγον ) errasse conjicias , nisi forte statuendum sit , intelligi majorem Polycratem (4) qui (5) olympiade LIV floruit. Verum ut de placitis ejus pauca disseram , in- finitatem nature dixit esse e qua omnia gigne- rentur (6), vel quemadmodum Diogenes scri- bit (7), initium et elementum esse affirmavit. Quamvis autem cuncta ad causas naturales revo- caret , tamen neque aquam, neque ignem, neque aerem, neque simile quippiam rerum principium nominare solitus est, sed si Alexandro Áphrodi- siensi (8) credimus , mediam quandam naturam eo nomine affecit. Ut vero ex infinitate res omnes ei videbantur oriri : sic ortas et paullatim sene- scentes in eam dissolvi contendebat. Quocirca innumerabiles etiam mundos nasci censuit et rursus interitu suo ad illa unde procreati erant semina redigi. Addit porro ideo esse infinitum, ne quando is qui nuncest rerum ortus deficiat (9). Quid? quod infinitionem illam sive immensita- tem , rerum originem, omnino immutabilem esse ei placuit, licet partes ejus mutari arbitrare- tur (10). Przterea terram centri instar constitutam medio loco sitam esse globosamque formam ha- bere. Lunam falso lucere lumine splendoremque a sole mutuari. At solem tanta esse magnitudine, (1) Cicero Acad. Quest. lib. 11 cap. 37. (2) Simplicius Comment, in Physic. lib. I p. 3 : Avakt- μανδρος μέν, Πραξιάδον, Μιλήσιος, Θαλοῦ γενόμενος διάδο- 1X xal μαϑητής. Diog. Laert. Il, 1 : Ἀναξίμανδρος Πραξιά- br) Μιλήσιος. (3) Diogenes Laertius lib. 11, 2 : Ἀπολλόδωρος ὁ ᾿Αθη- Wi, ὃς χαί φησιν αὐτὸν ἐν τοῖς Χρονιχοῖς τῷ δευτέρῳ ἔτει τῆς πεντηχοστῆς ὀγδόης ὀλυμπιάδος ἐτῶν εἶναι ἑξήχοντα τεσ- σάρων, xal μετ᾽ ὀλίγον τελευτῆσαι, ἀχμάσαντά πη μάλιστα χατὰ Πολυχράτην τὸν Σάμου τύραννον. (4) Suidas v. ᾿Ιὄνκος. (5) Conf. C. Clinton. Fast. Hellen. Ceterum Corsinus Fast. Altic. 1 p. 89 et p. 118 e Diogenis loco lib. 1}, 3 quem ipse emendat concludit , Anaximandrum olympiadis LXI] anno primo vita defunctum esse. Idem tamen in Przfat. ad Plutarchum de Plac. phil. pag. XXV existimat Philosophum usque ad olympiadem LXVIII vixisse, ut A»nimenes ipsum audire potuerit. Sed hec omnia in- ceria sunt. (6) Cicero Acad. Quest. lib. Il, 37. (7) Diogenes Laertius lib. 1l, 1: Οὗτος ἔφασκεν ἀρχὴν χαὶ στοιχεῖον τὸ ἄπειρον, οὐ διορίζων ἀέρα ἢ ὕδωρ ἣ ἄλλο τι. Similiter Aristoteles Phys. III, 4; qui tamen libro de Me- liso, Xenophane et Gorg. cap. 2 scribit : Ἔτι δὲ οὐδὲν χω- lot , μίαν τινὰ οὖσαν τὸ πᾶν μορφήν, ὡς καὶ ὁ Ἀναξίμανδρος xal ὁ ᾿Αναξιμένης λέγουσιν, ὁ μὲν ὕδωρ εἶναι φάμενος τὸ πᾶν, ὁ δέ, ὁ Ἀναξιμένης, ἀέρα. Aliter Origenes Refut. heeres. Ρ. 312 ed. Miller. : Ἵππασος μὲν 6 Μεταπόντιος xai Ἡηράχλει- τὸς ὁ Ἐφέσιος ἐκ πυρὸς ἀπεφήναντο τὴν γένεσιν, ᾿Αναξίμαν- (8) Alexander Aphrodisiensis ad Aristotelis Metapli. lib. | cap. 5 p. 34 ed. Bonitz. : "Ev τούτοις δ᾽ àv xai 'Avatipav- : δρος εἴη ὁ τὴν μεταξὺ φύσιν θέμενος, ἧς δόξης ἐμνημόνευσεν ἐν τοῖς περὶ Γενέσεως. Idem p. 36 : Οἱ μὲν γὰρ ὕδωρ ἄπειρον εἶναι, οἱ δὲ ἀέρα, οἱ δέ τινα μεταξὺ φύσιν, ὡς Ἀναξίμανδρος. ]dem ad Metaph. 1 cap. 6 p. 45: Προσέθηκε δὲ τῇ ἱστορίᾳ xai τὴν ᾿Αναξιμάνδρον δόξαν, ὃς ἀρχὴν ἔθετο τὴν μεταξὺ 'φύ- σιν ἀέρος τε καὶ πυρός, ἢ ἀέρος τε xxl ὕδατος " λέγεται γὰρ pex. Cf. p. 46. Huc nonnulli referunt Aristot. de Coel. 11], 5 : "Ἔνιοι γὰρ ἕν μόνον ὑποτίθενται, xal τοῦτο ol μὲν ὕδωρ, οἱ δὲ ἀέρα, οἱ δὲ πῦρ, οἱ δὲ ὕδατος μὲν λεπτότερον, ἀέρος δὲ πυχνότερον, ὃ περιέχειν φασὶ πάντας τοὺς οὐρανοὺς ἄπειρον ὄν, extrema ad Anaximandrum pertinere rati. Simplicius Comm. ad Arist. Phys. partim recte de Anaxi- mandro disputat , ut fol. 6 a, partim prius dictorum ohli- tus ad lib. III, 4 et 5 temere Alexandrum Aphrodisiensem uitur. (9) Plutarchus de Plac. phil. lib. I, 3 : 'Ava£(pavóooc δὲ ὁ Μιλήσιός φησι, τῶν ὄντων τὴν ἀρχὴν εἶναι τὸ ἄπειρον * ix γὰρ τούτον πάντα γίνεσθαι͵, xai εἰς τοῦτο πάντα φθείρεσθαι ᾿ διὸ καὶ γεννᾶσθαι ἀπείρους χόσμους, καὶ πάλιν φθείρεσθαι εἰς τὸ ἐξ οὗ γίνεται. λέγει οὖν, διὰ τί ἄπειρόν ἐστιν ; ἵνα μηδὲν ἐλλείπῃ ἡ γένεσις ἦ ὑφισταμένη. ἁμαρτάνει δὲ οὗτος, μὴ λέγων, τί ἐστι τὸ ἄπειρον, πότερον ἀήρ ἐστιν ἢ ὕδωρ ἣ 12 , ἢ ἄλλα τινὰ σώματα * ἁμαρτάνει οὖν, τὴν μὲν ὕλην ἀπο- φαινόμενος, τὸ δὲ ποιοῦν αἴτιον ἀναιρῶν. τὸ γὰρ ἄπειοον οὐδὲν ἄλλο 3) ὕλη ἐστίν " οὐ δύναται δὲ ἡ ὕλη εἶναι ἐν ἐνεργείᾳ, ἂν μι τὸ ποιοῦν ὑποχέηται. (10) Diogenes Laertius lib. 11,1 : καὶ τὰ μὲν μέρη μετα- βάλλειν, τὸ δὲ πᾶν ἀμετάδλητον εἶναι. Simplicius ad Arist. Phys. lib. 1f. 9 : καὶ τῶν μίαν καὶ χινουμένην λεγόντων ᾿ναξίμανδρος ὁ Πραξιάδον Μιλήσιος ἄπειρόν τινα φύσιν, ἄλ- λὴν οὖσαν τῶν τεσσάρων στοιχείων, ἀρχὴν ἔθετο, ἧς τὴν ἀίδιον χίνησιν αἰτίαν εἶναι τῆς τῶν ὄντων γενέσεως ἔλεγε. 231 ut non minor sit quam terra eumque purissimum esse ignem (r1). Dicit autem ex aeterna rerum materia calorem et frigus mundi hujus nascentis tempore secreta esse et quendam ortum inde ignis globum cum aere terram cingente tanquam cum cortice arbo- rem circumcirca coaluisse, quo abrupto atque in quosdam circulos incluso exstitisse solem et lunam et stellas (12). Porro terram (13) nulla re sustentatam in aere pendere immotam, quia pari spatio a reliquis omnibus distet : ejus vero for- mam rotundam esse , nigro lapidi similem. Án- tecedere antem solis orbem septem et viginti partibus lune, atque in summa regione esse so- lem, in infima inerrantium stellarum orbes. Terram (14) cylindri formam habere , ita ut ejus altitudo tertia latitudinis pars sit. Mare (15) ait primi humoris esse reliquias, cujus major pars igni exsiccata, reliqua ob ardorem mutata sint, Prima (16) animalia Anaximander in humore nata esse statuit, corticibus spinosis ohducta, DE ANAXIMANDRO. deinde adultiore ztate δὰ siccitatem transiisse ruptoque cortice non multum temporis postea vixisse. Qua quum ita sint, initio (17) homines ex alius formae animalibus natos esse asseverat, propterea quod reliqua animalia per se cito pa- scantur, solus autem homo diuturna nutricatione indigeat. Quamobrem principio rerum talem na- turam nunquam potuisse vitam tolerare ratus homipes in piscibus innatos esse decrevit (18), quumque squalorum vel balenarum in morem nutriti essent et jam ad sese tuendos satis habe. rent virium, ejectos terram occupasse. Ejusdem opinio est nativos esse deos, longis intervallis orientes occidentesque, eosque innumerabiles esse mundos (19). Sunt etiam qui eum sidera deus ccelestes putasse testentur (20). Primus autem gno: monem invenit (21) eumque Lacedamone in sola- riis statuit, ut solstitia et zquinoctia notaret. Idem horoscopia fabricatus est ac terrae maris- que circuitum descripsit, quod nemo ante istam eetatem traditur fecisse. Etenim Strabo (22) testi (tt) Diogenes Laertius lib. IT, 1 : μέσην τε τὴν γῆν κεῖ- σθαι, κέντρον τάξιν ἐπέχουσαν, οὖσαν σφαιροειδῇ " τήν τε σελήνην Ψευδοφαῆ, καὶ ἀπὸ ἡλίου φωτίζεσθαι ἀλλὰ xol τὸν ῷλιον οὐχ ἐλάττονα τῆς γῆς, καὶ καθαρώτατον πῦρ. (12) Plutarchus apud Eusebium Ργαρ. Evang. I, 8 : Φησὶ δὲ τὸ ix τοῦ ἀϊδίου γόνιμον θερμοῦ τε xai ψυχροῦ ( leg. vo- νίμου θερμόν τε xal ψυχρὸν) κατὰ τὴν γένεσιν τοῦδε τοῦ χόσμου ἀποχριθῆναι xat τινα ἐχ τούτου φλογὸς σφαῖραν περι- φῦναι τῷ περὶ τὴν γῆν ἀέρι ὡς τῷ δένδρῳ φλοιόν" ἧς τινος ἀποῤῥαγείσης xal εἷς τινας ἀποχλεισθείσης χύχλους ὑποστῆ- ναι τὸν ἥλιον χαὶ τὴν σελήνην καὶ τοὺς ἀστέρας. (13) Origenes Philosophum. p. 1ted. Miller. : τὴν δὲ γῆν elva? μετέωρον ὑπ᾽ οὐδενὸς χρατουμένην, μένουσαν διὰ τὴν ὁμοίαν πάντων ἀπόστασιν. Τὸ δὲ σχῆμα αὐτῆς ὑγρὸν στρογ- γύλον χιόνι (lege τὸ δὲ σχῆμα αὐτῆς ὑπάρχειν στρογγύλον μέλανι) λίθῳ παραπλήσιον... εἶναι δὲ τὸν χύχλον τοῦ ἡλίου ἑπταχαιειχοσιπλασίονα τῆς σελήνης, χαὶ ἀνωτάτω μὲν εἶναι τὸν ἥλιον, κατωτάτω δὲ τοὺς τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων κύχλους. ({4) Plutarchus ap. Euseb. Prep. Ev. 1, 8 : ᾿Ῥγπάρχειν δέ qnot τῷ μὲν σχήματι τὴν γῆν κυλινδροειδῆ,, ἔχειν δὲ τοσοῦ- τον βάθος, ὅσον ἂν εἴη τρίτον πρὸς τὸ πλάτος. (15) Plutarchus de Plac. phil. lib. III, 16 : ᾿Αναξίμανδρος τὴν θάλασσάν φησιν εἶναι τῆς πρώτης ὑγρασίας λείψανον, ἧς τὸ μὲν πλεῖον μέρος ἀνεξήρανε τὸ πῦρ, τὸ δὲ ὑπολειφθὲν διὰ τὴν ἔχκαυσιν μετέθαλεν. Td. lib. 11, 25 : ᾿ναξίμανδρος κύ- κλον εἶναι (τὴν σελήνην) ἐννεαχαιδεχαπλασίονα τῆς γῆς, ὥσπερ τὸν τοῦ ἡλίον πλήρη πυρός " ἐχλείπειν δὲ xarà τὰς ἐπιστροτὰς τοῦ τροχοῦ " ὅμοιον γὰρ εἶναι ἁρματείῳ τροχῷ χοίλην ἔχοντι τὴν ἁψῖδα, καὶ πλήρη πυρός, ἔχοντι μέαν ἐχπνοήν. Sto- heus Ecl. I p. 510 : Ἀναξίμανδρος (τοὺς ἀστέρας εἶναι) πιλήματα ἀέρος τροχοειδῇ, πυρὸς ἔμπλεα,, κατά τι μέρος ἀπὸ στομίων ἐκπνέοντα φλόγας. De sole cf. Achill. Tat. Isag. Arat. 19 p. 138 ed. Peltav. Totum ccelum contendebat esse πτηνὸν πυρὸς μετέχοντα, id. ib. 5, p. 128. (16) Plutarchus de Plac. phil. lib. V, 19 : ᾿ἈΑναξίμανδρος iv ὑγρῷ γεννηθῆναι τὰ πρῶτα ζῷα, φλοιοῖς περιεχόμενα ἀχανθώδεσι * φπροδαινούσης δὲ τῆς ἡλικίας ἀποδαίνειν ἐπὶ τὸ ξηρότερον ' xal περιῤῥηγνυμένον τοῦ φλοιοῦ, ἐπ᾽ ὀλίγον χρό- γον μεταδιῶναι. (17) Plutarchus apud Eusebium Prep. Evang. I, 8 : Ἔτι φησὶν [ὁ ᾿Αναξίμανδρος ] ὅτι κατ᾽ ἀρχὰς ἐξ ἀλλοειδῶν ζῴων à ἄνθρωπος ἐγενήθη, ἐκ τοῦ τὰ μὲν ἄλλα δι’ ἑαυτῶν ταχὺ vé- μεσθαι, μόνον δὲ τὸν ἄνθρωπον πολυχρονίον δεῖσθαι τιθγντ- σεως" διὸ xal κατ᾽ ἀρχὰς οὐχ ἄν ποτε τοιοῦτον ὄντα ü- σωθῆναι. (18) Plutarchus Convival. Disput. lib. VIM, 8, 4: (Ὁ Ἀναξίμανδρος) ἐν ἰχθύσιν ἐγγενέσθαι τὸ πρῶτον ἀνθρώπου: ἀποφαίνεται καὶ τραφέντας ὥσπερ οἱ παλαιοί, (leg. ὥσκε τοὺς πηλαίους vel ὥσπερ τὰς φαλαίνας) καὶ γενομένους tza- γνοὺς ἑαντοῖς βοηθεῖν ἐκδληθῆναι τηνικαῦτα xai γῆς λαβέσθαι. Origenes Phiiosophum. pag. 1t ed. Miller. : τὰ δὲ ζῷα vi- γνεσῦαι ἐξατμιζόμενα ὑπὸ τοῦ ἡλίου" τὸν δὲ ἄνθρωπον ἕτερω ζῴῳ γεγονέναι, τουτέστιν ἰχθύξϊ παραπλήσιον xat' ἀργάς. (19) Cicero de Nat. Deor. J, 10; item Stobamns Εγίοσ. Phys. 1, cap. 2, 28 tom. I p. 21 ed. Gaisf. : Avatt ..27 ἀπεφήνατο τοὺς ἀπείρους οὐρανοὺς θεούς. (20) Plutarchus de Plac. phil. lib. I. 7 : Ἀναξίμανξρος τοὺς ἀστέρας οὐρανίους θεούς. (21) Diogenes Laertius IT, 1-2 : Εὖρε δὲ aai γιώμονα πρῶ- τὸς xai ἔστησεν ἐπὶ τῶν σχιοθήρων ἐν Λακεδαίμονι, x262 φησι Φαδωρῖνος ἐν παντοδαπῇ ἱστορίᾳ, τροπάς τε καὶ ἰσγμε- ρίας σημαίνοντα, καὶ ὡροσχόπια χατεσχεύασε. χαὶ γῆς xai θαλάσσης περίμετρον πρῶτος ἔγραψεν. ἀλλὰ χαὶ σταῖραν κα- τεσχεύασε. Hoc inventum Babyloniis tribuit Herodotus lib. 11, 109 : Πόλον μὲν γὰρ καὶ γνώμονα καὶ τὰ δυώδεχα μέρεα τῆς ἡμέρης παρὰ Βαδυλωνίων ἔμαθον ol “ἕλληνες. Pro Anaxi- mandro cui Greci gnomonices cognitionem debent Anaxi- menem nominat Plinius Hist. nat. lib. 1I, 76 his verbis: « Umbrarum banc rationem et quam vocant gnomonicen invenit Anaximenes Milesius , Anaximandri ( de quo dixi- mus) discipulus : primusque horologium, quod appellant sciolhericon , Lacedeemone ostendit. » Cf. Suidas v. γνώ- μὼν et ἡλιοτρόπιον. Vid. etiam Salmas. Plin. Exerc. pag. 632 sq. (22) Strabo lib. I cap. 1, pag. 7 ed. Casaub. : Ὧν τοὶς πρώτους μεθ᾽ Ὅμηρον δύο φησὶν ᾿Ερατοσθένης ᾿Δναξίμανδρόν τε Θαλοῦ γεγονότα γνώριμον καὶ πολίτην, xoi "Exataiov τὸν ἉΠλήσιον τὸν μὲν οὖν ἐχδοῦναι πρῶτον γεωφραφιχὸν πί- DE ΑΝΑΧΙΜΑΝΏΒΟ, icatur ab illo primam editam esse tabulam geo- maphicam. Ad ornanda litterarum studia sine lubio sphaera quoque ab eo constructa valuit. Preclare vero de astrologia meritus est , siqui- lem princeps de siderum magnitudine et inter- allis quaesivit (33). Quin etiam signiferi orbis liquitatem, quae antea ignota erat , intellexisse, 10c est rerum fores aperuisse olympiade LVIII perhibetur (24). Neque tamen sola doctrinz et in- ventionis laude contentus fuit, sed brevem etiam placitorum suorum expositionem vulgavit, in quam Apollodorum Atheniensem, Chronicorum 239 scriptorem, incidisse Diogenes (25) auctor est. Cui consentaneum esse liquet quod apud 'The- mistium Orat. XXVI p. 315 ed. Harduin. (16) le- gimus. lbi enim Anaximander omnium Grzeco- rum primus librum de rerum natura compositum emisisse dicitur, qus» res antea dedecori erat atque a vite consuetudine et civitatum moribus abhorrebat. Ceterum si vera rettulit £lianus (27) Var. Hist. lll, 17, coloniam Mileto Apolloniam deduxit. Ex ejus opere (28) pauca quaedam veteres excerpserunt fragmenta quae sequenti pagina subjiciam (29). ᾿ vaxx , τὸν δὲ "Exatatoy χτλ. Conf, Agathemer. I c. I p. 1. (23) Cf. Eudemus ap. Simplic. de Celo fol. 115 a. (23) Plinius Hist. nat. lib. 1! eap. 8. /23) Diogenes Laertius lib. 11, 2 : Τῶν δὲ ἀρεσχόντων αὐτῶ πεποίηται χεφαλαιώδη τὴν ἔχθεσιν, ἧπερ περιέτυχε χαὶ ὁ ᾿Απολλόδωρος ὁ ᾿Αθηναῖος. (20) Θαλῆς μὲν δὴ τοσαῦτα εἰσενεγχάμενος οὐ κατέθετο ὅμως εἰς συγγραφὴν τὰ εὑρήματα, οὔτε αὐτὸς ὁ Θαλῆς, οὔτε ἄλλος τις τῶν εἰς ἐχεῖνον τὸν χρόνον. Τούτου γενόμενος ζηλωτὴς ᾿Ανα- ξμτιῦτος ὁ Πραξιάδου οὐ πάντα ἐζήλωσεν ὅμως, ἀλλὰ τοῦτο t^»; παρήλλαξέ τε καὶ ἐξετράπετο, ὅτι ἐθάῤῥησε πρῶτος, ὧν ἰσμεν, Ἑλλήνων λόγον ξξενεγχεῖν περὶ φύσεως συγγεγραμμέ- vov. Π|οῖν ἂξ εἰς ὄνειδος χαθειστήχει τὸ λόγους συγγράφειν, ἀλλ᾽ οὐχ ἐνομίζετο τοῖς πρόσθεν “Ἕλλησι. (7) /Elianus Var. Hist. lib. III cap. 17 : Καὶ ἈΑναξίμανδρος δὲ ἡγήσατο τῆς elc ᾿Α πολλωνίαν dx Μιλήτου ἀποιχίας. (28) Fallitur Suidas, plura Anaximandri scripta comme- morans : Ἔγραψε περὶ φύσεως, γῆς περίοδον, πεοὶ τῶν ἀπλανῶν xai σφαῖραν xai ἄλλα τινά. Aliter Eudocia p. 55 : Πρῶτος ἐτόλμησε τὴν οἰχουμένην ἐν πίναχι γράψαι καὶ περὶ φύσεως καὶ ἀπλανῶν. Suidam apparet aut. negligenter haec scripsisse, ne inspecto quidem Diogenis loco, aut vitiato ejus scriploris codice esse usum. Eudociam quoque memo- ra parum nrma fefellit. (29) Diversus ab hoc fuit Anaximander lhiistoricus, de quo Diogenes Laertius lib. 1), 2 : Γέγονε δὲ καὶ ἄλλος ᾿αναξίμανδοος ἱστοριχός, xal αὐτὸς Μιλήσιος, τῇ ᾿Ιάδι γε- γραφώς. ANAZIMANAPOY AIIOZIIAXMATIA. 1, Ἅπαντα γὰρ ἢ ἀρχὴ ἢ ἐξ ἀρχῆς" τοῦ δὲ ἀπείρου οὐχ ἔστιν ἀρχή᾽ εἴη γὰρ ἂν αὐτοῦ πέρας. ἔτι δὲ xal ἀγένητον xai ἄφθαρτον, ὡς ἀρχή τις οὖσα τό τε γὰρ γενόμενον ἀνάγκη τέλος λαθεῖν, καὶ τε- λευτὴ πάσης ἐστὶ φθορᾶς. διὸ καθάπερ λέγομεν ; οὗ ταύτης ἀρχή, ἀλλ᾽ αὕτη τῶν ἄλλων εἶναι δοχεῖ xal περιέχειν ἅπαντα καὶ πάντα χνὔερ- νᾶν, ὥς φασιν ὅσοι μὴ ποιοῦσι παρὰ τὸ ἄπειρον ἄλλας αἰτίας, οἷον νοῦν ἢ φιλίαν, χαὶ τοῦτ᾽ εἶναι τὸ θεῖον ἀθάνατον γὰρ καὶ ἀνώλεθρον, ὥς φησιν ὃ ᾿Αναξίμανδρος xal οἱ πλεῖστοι τῶν φυσιο-- λόγων. (Aristoteles Phys. 1II, 4. Hic νοῦς ad Anaxagoram , φιλία ad Empedoclem refertur. Cf. Origines Philosoph. p. 11 ed. Miller. : Οὗτος [6 Ἀναξίμανδρος] ἀρχὴν ἔφη τῶν ὄντων φύσιν τινὰ τοῦ ἀπείρου, ἐξ ἧς γίγνεσθαι τοὺς οὐρανοὺς xal τὸν ἐν αὐτοῖς χόσμον (leg. cum Rittero xoi τοὺς χόσμους). ταύτην δ᾽ ἀΐδιον εἶναι καὶ ἀγήρω, ἣν καὶ πάντας περιέχειν τοὺς χόσμους.... πρὸς δὲ τούτῳ χίνησιν ἀΐδιον elvat, ἐν ἦ συμβαίνει γί- νέεσθαι τοὺς οὐρανούς.) 4. Ἀναξίμανδρος... ἀρχήν τε χαὶ στοιχεῖον εἴρηχε τῶν ὄντων τὸ ἄπειρον, πρῶτος τοῦτο τοὔνομα χο- μίσας τῆς ἀρχῆς. λέγει δ᾽ αὐτὴν μήτε ὕδωρ μήτε 1. Omnia enim quie exstant aut principium sunt, aut e principlo orta : infiniti autem non est principium ; esset. enim ejus finis. Preterea id neque genilum neque interitu- rum esse convenit, quía principium est. Etenim quod ortum habuit, id finem inveniat necesse est , atque omnis corru- ptionis quidam est terminus. Quamobrem, ut dicimus, non hujus principium est, sed hoc ceeterorum videtur esse principium et continere omnia cunctaque gubernare , quod ipsum affirmant quicunque non alias causas preeler infinltum faciunt , velut mentem aut amicitiam, et hoc esse divinum. Est enim immorí(ale et interitus expers, quemadmodum Anasimapder et physicorum plerique dicunt. 2. Anaximander rerum principium atque elementum in- finitum vocavit, primus hoc principii nomine usus. Dicit autem id neque aquam neque aliud ex !llis quze elements ἄλλο τι τῶν χαλουμένων εἶναι στοιχείων . ἀλλ᾽ ἑτέραν τινὰ φύσιν ἄπειρον, ἐξ ἧς ἅπαντας γίγνε- σθαι τοὺς οὐρανοὺς xal τοὺς ἐν αὐτοῖς χύόσμους-" ἐξ ὧν δὲ ἢ γένεσίς ἐστι τοῖς οὖσι, xal τὴν φθορὰν εἰς ταὐτὰ γίγνεσθαιχατὰ τὸ χρεών διδόναι γὰρ αὐτὰ τίσινχαὶ δίχην τῆς ἀδιχίας κατὰ τὴν τοῦ χρόνου τάξιν, ποιητιχωτέροις ὀνόμασιν αὐτὰ λέγων. δῆλον δὲ ὅτι τὴν εἰς ἄλληλα μεταδολὴν τῶν τεσσάρων στοιχείων οὗτος θεασάμενος οὐκ ἠξίωσεν ἕν τι τούτων ὑποχείμενον ποιῷῶσαι., ἀλλὰ τι ἄλλο παρὰ ταῦτα. οὗτος δὲ οὖκ ἀλλοιουμένου τοῦ στοιχείου τὴν γένεσιν ποιεῖ, ἀλλ’ ἀποχρινομένων τῶν ἐναντίων διὰ τῆς ἀϊδίου χινέσεως" διὸ xal τοῖς περὶ ᾿Αναξαγόραν τοῦτον Ó ᾿Δριστοτέλης συνέ- ταῖξεν. | (Simplicius Comment. in Aristot. Phys. fol. 6. a.) 3. ᾿Ενούσας γὰρ τὰς ἐναντιότητας ἐν τῷ ὑποχειμένω., ἀπείρῳ, ὄντι δὲ σώματι, ἐχχρίνεσθαί φησιν Ἄνα- ξίμανδρος, πρῶτος αὐτὸς ἀρχὴν ὀνομάσας τὸ ὗπο-, χείμενον. ἐναντιότητες δέ εἶσι θερμὸν ψυχρόν, ξηρὸν ὑγρὸν καὶ αἱ ἄλλαι. | ( Simplicius in Aristotelis Phys. fol. 32a b. ὄντι δὲ σώματι cum Prellero scripsi; vulg. ὄντι ἀσώματι.) : appellantur esse, sed aliam quandam naturam infinitam e. qua cceli omnes mundique qui in illis sunt gignantur; e quibus vero oriantur res, in eadem illas necessario rursus corrumpi : sic enim eas temporis ordine injustitio pa- nas dare et supplicia luere, poeticis haec verbia enun- tians. Ceeterum apparet bunc mutuam quattuor elemento- rum mutationem intuitum noluisse eorum unum aliquod. eeeteris subesse decernere, sed aliud quodpiam atque bzc.- At hic quidem non elementi variatione generationem efti- cit, sed contrariis motu sempiterno secretis. Quocirca εἰ cum Anaxagora eum Aristoteles conjunxit. 3. Contraria enim que insunt in subjecta infinilile eaque corporea excerni ait Anaximander, qui primus sub- jectam materiam principium nominavit. Contraria vere sunt calida frigida, arida humida el reliqua. 240 2 CUNMNUE πε δ λα δ λυ ALLE EACEDANEADHCO EMO OR MICE Εἰξ DE ANAXIMENE. Anaximenes , Eurystrati filius, Milesius fuit. unc Apollodorus in Chronicis apud Diogenem ympiade sexagesima terlia esse natum ac circa lud tempus quo Sardes capta sunt diem supre- um obiisse testatur (1). Atqui Sardes quas bis ! hostium arbitrium et potestatem venisse con- at, combusta sunt secundo olympiadis septua- esimz anno vel a. Chr. 499. ltaque nisi philo- phum juvenem rebus humanis exemtum esse latuamus, Diogenis verba mendo laborare ve- isimile est. Neque tamen alii scriptores certiora erioraque .tradunt, e quibus Origenes (2) eum rimo olympiadis quinquagesima octavae anno lorusse, Suidas (3) olympiade quinquagesima [inta in hanc vitam profectum esse vel vixisse γεγονέναι) auctor. est, quo tempore Cyrus expu- maus Sardibus Creesum regno spoliavit. In hac estimoniorum paucitate nemo mirabitur viros loctos que in veterum nionumentis desiderantur tenjecturis explere voluisse. Sed varias illorum it discrepantes sententias referre supersedemus ; unum memorabimus lleynii inventum qui cum Simsono transpositis aliquot verbis Diogenis locum sic constituit : γεγένηται μὲν. .«περὶ τὴν Σάρδεων ἅλωσιν, ἐτελεύτησε δὲ τῇ by! ὀλυμπιάδι. Conf. Fabric. Bibl. Gr. vol. II p. 651 ed. Harl.; Üinton. ad Olymp. 58, 1 et p. 376 transl. Krüg.; C. F. Hermanni de philosophorum lonicorum Ptatibus disputationem, Gottingze 1849. Prodi- ium est Anaximenem Anaximandri (4) auditorem fuisse, quod credibile videretur, nisi temporum ratio obstaret. [ntelligitur certe e dogmatum si- militudine, Anaximenem post Ánaximandrum philosophatum esse. Falluntur autem qui eum Parmenidis discipulum faciunt. Qua de re dixi in przfatione ad Parmenidem. Praecipua ejus decreta hzc sunt. Placet (5) ei rerum principium aerem esse, ex quo omnia nascantur et in quem omnia interitu suo redeant. Ita, inquit, anima nostra, quia aer est, idcirco nos tuetur et regit, totumque mundum spiritus atque aer continet. Hunc genere infinitum, qua- litatibus finitum vocavit (6). Quippe per se infi- nitum illum rerum parentem esse dixit, sed ea que ex eo orirentur definita (7) : gigni autem terram, aquam, ignem, tum ex his reliqua. Oriri (8) enim cuncta aere vel densato vel rare- scente, Praterea motum ab omni aternitate esse. Nimirum concrescente aere primum procreataimn esse terram latissime patentem, ideoque optimo jure eam aere inniti. Porro solem et lunam ac caetera sidera a terra originem habere. Solem igitur terram esse pro se tulit ac motus celeri- tate calidissimam nactum esse naturam. Ástra e terrenis humoribus exstitisse censuit (9). Scilicet vapores excitati paullatimque rarescentes in ignem conversi sunt, qui ubi sublimis abiit, ef- fecit ut stell exorirentur. Idem sidera non supra terram, sed circa terram moveri ait (τοὶ. Materie contractionem ac densationem appellabat fri- 'l) Diogenes Laertius lib. 11I, 3 : ᾿Αναξιμένης Εὐρυστρά- 7) διλήσιος...«χαὶ γεγένηται μέν, καθά φησιν ᾿Α πολλόδω- ὃς, τῇ rxogr) τρίτῃ ὀλυμπιάδι " ἐτελεύτησε ζὲ περὶ τὴν yi ἅλωσιν. Eudocia p. 55 : Οὗτος τὸν βίον κατέστρεψε tt τὴν Σάρδεων ἅλωσιν. | ?. Origenes Philosoph. p. 13 ed. Miller. : Οὗτος ἤἦχμασε Up ἔτος πρῶτον τῆς πεντηχοστῆς ὀγδόης ὀλυμπιάδος. Β; Suidas : Γέγονεν ἐν τῇ ve' (leg. νη) Ὀλυμπιάδι ἐν τῇ lxv ἁλώσει ὅτε Κῦρος ὁ Πέρσης Κροῖσον καθεῖλεν. (4) Diogeues Laertius lib. 11, 3 : Ἀναξιμένης... ἤκουσεν Mwiydvicou* ἔνιοι δὲ xal Παρμενίδου φασὶν ἀκοῦσαι αὐτόν». 5) Plutarchus de Placitis pliil. lib. I, 3 : Ἀναξιμένης δὲ Miteic ἀρχὴν τῶν ὄντων ἀέρα ἀπεφήνατο" £x yàp τούτου k πάντα γίνεσϑαι, vai εἰς αὐτὸν πάλιν ἀναλύεσθαι " οἷον ἡ Νχὴ (φησὶν) ἡ ἡμετέρα, ἀὴρ οὖσα, συγχρατεῖ ἐμᾶς, καὶ Mv τὸν χύσμον πνεῦμα καὶ ἀὴρ περιέχει. Οἵ, Aristotelem lapliys. 1, 3. (6) Plutarchus apud Euseb. Prop. Evang. 1, 8 : Ἄναξι- ἕνην ξέ φασι τὴν τῶν ὅλων ἀρχὴν τὸν ἀέρα εἰπεῖν, καὶ τοῦ- " "vat τῷ μὲν γένει ἄπειρον, ταῖς δὲ περὶ αὐτὸν ποιότησι ᾿ισμένον. Minus recte Diogenes Laertius lib. II, 3 : Οὗτος [ἣν ἀέρα εἶπε xai τὸ ἄπειρον. PHILOS. ΒΟ, 241 (7) Cicero Acad. Queesl. lib. II, 37 ; paulo aliter Sim: plicius Comment. ie Arist. Phys. fol. 6. a : Ἀναξιμένης δὲ Εὐρυστράτον Μιλήσιος, ἑταῖρος γεγονὼς Ἀναξιμάνδρον, μίαν μὲν τὴν ὑποχειμένην φύσιν καὶ ἄπειρόν φησιν, ὥσπερ ἐχεῖ- νος, οὐχ ἀόριστον δὲ ὥσπερ ἐκεῖνος, ἀλλὰ xal ὡρισμένην, ἀέρα λέγων αὐτήν. κίνησιν δὲ xai οὗτος ἀΐδισν ποιεῖ, δι᾽ ἣν καὶ τὴν μεταδολὴν γίγνεσθαι. (8 Plutarchus apud Euseb. Prep. Evang. I, 8 : Γεννᾶ- σθαι δὲ πάντα xatá τινα πύχνωσιν τούτον καὶ πάλιν ἀραίω- σιν. τήν γε μὴν χίνησιν ἐξ αἰῶνος ὑπάρχειν. πιλονμένον δὲ τοῦ ἀέρος πρώτην γεγενῆσθαι λέγειν τὴν γῆν, πλατεῖαν μάλα" διὸ xal χατὰ λόγον αὐτὴν ἐποχεῖσθαι ἀέρι καὶ τὸν ἥλιον xai τὴν σελήνην χαὶ τὰ λοιπὰ ἄστρα τὴν ἀρχὴν τῆς γενέσεως ἐκ γῆς ἔχειν. ἀποφαίνεται γοῦν τὸν ἥλιον γῆν, διὰ δὲ τὴν ὀξεῖαν κίνησιν xai μάλα ἱχανῶς θερμοτάτην χίνησιν (leg. φύσιν) λαδεῖν. (9) Origenes Philosoph. p. 12 ed. Miller. : Γεγονέναι δὲ τὰ ἄστρα Ex γῆς διὰ τὸ τὴν ἰχμάδα ἐκ ταύτης ἀνίστασθαι, ἧς ἀραιουμένης τὸ πῦρ γίνεσθαι, ἐκ δὲ τοῦ πυρὸς μετεωριζομέ- νον τοὺς ἀστέρας συνίστασθαι. (10) Diogenes Laerlius lib. 1f, 3 : Κινεῖσθαι δὲ τὰ ἄστρα οὐχ ὑπὲρ γῆν, ἀλλὰ περὶ γῆν. 16 242 ΄ DE ANAXIMENE. gus, laxationem ejus et raritatem calorem (11); eam ob causam noninepte dici calida hominem et frigida ex ore emittere. Halitum enim compres- sum labiis ac densatum fieri frigidum, emissum aperto ore ob raritatem calescere. Qualem deo- rum naturam Ánaximenes finxerit, e diversis veterum testimoniis colligendum nobis est. Nam Cicero de Nat. Deor. I. 10 : « Anaximenes, 1n- quit, aera deum statuit eumque gigni esseque immensum et infinitum et semper in motu. » Contra Augustinus de Civ. Dei VIII, 2 : « Omnes rerum causas infinito aeri dedit, nec deos nega- vit aut tacuit, non tamen ab ipsis aerem factum, sed ipsos ex aere ortos credidit, » Hic antiqui philosophi sententiam accuratius expressisse vi- detur. Similiter Origenes Philosoph. p. 1a ed. Mill. : Ἀέρα ἄπειρον ἔφη τὴν ἀρχὴν εἶναι, ἐξ οὗ τὰ γι- νόμενα, τὰ γεγονότα χαὶ τὰ ἐσόμενα, xxl θεοὺς καὶ θεῖα γίνεσθαι, τὰ δὲ λοιπὰ ix τῶν τούτου ἀπογόνων (1a). Quod reliquum est , nemo dubitat, quin Anaxi- menes placita sua litteris consignarit, quum lonica dialecto eaque simplici et inaffectata usus esse feratur (13). Sed unum scripserit librum an plures ignoramus. E posterioribus philosophis singularem commentationem de ejus disciplini: ediderat Theophrastus (14). Fuerunt et alii Anaximenes, quorum duo Lar psaceni, alter rhetor, historicus alter, laudem sibi studiis suis pepererunt. De utroque vide Menagium ad Laert. lI, 3 et quos citat Fabricius Bibl. Gr. vol. 11 pag. 65a ed. Harl. Tertium. Anaximenem Chium Sophistis adnumerat Lucia- nus in Áetione sive Herodoto tom. ΕΥ̓͂ p. 1:8: Ἱππίας τε ὁ ἐπιχώριος αὐτῶν [᾿Ηλείων σοφιστής, xai Πρόδιχος 6. Κεῖος, xai Ἀναξιμένης ὃ Χῖος, xat Πῶλος ὃ Ἀκραγαντῖνος χτλ. (15). Horum clarissimus. fuit plurimumque auctoritate valuit rhetor (16', cujus sententias aliquot servavit Stobzeus Flor. XXXVIIIL, 44-45 ; XLIX, 17; XCVII, 2x ; CXVII, 5 et Eclog. lib. 1I cap. 7, 17 tom. II p. 619 ed. Gaisf. Namque dicta illa, praeterquam quod rhe- toris mentio fit Flor. XLIX, 17, philosopho ascribi attici sermonis elegantia vetat. Ápparet tamen Stobeum qua de Anaximenis Milesii ph: losophia in Eclogis habet aut ex ejus libro aut ex aliorum scriptis excerpsisse. (11) Plutarchus de Prim. Frig. c. 7 : Τὸ γὰρ συστελλόμε- voy αὐτῆς [τῆς ὕλης ] καὶ πυχνούμενον ψυχρὸν elvat φησι, τὸ δὲ ἀραιὸν χαὶ τὸ χαλαρόν, οὕτω πως ὀνομάσας καὶ τῷ ῥή- ματι, θερμόν" ὅθεν οὐχ ἀπειχότως λέγεσθαι τὸ xol θερμὰ τὸν ἄνθρωπον ἐχ τοῦ στόματος xal ψυχρὰ μεθιέναι “ ψύχεται γὰρ ἡ πνοὴ πιεσθεῖσα καὶ πυχνωθεῖσα τοῖς χεΐλεσιν, ἀνειμένου δὲ τοῦ στόματος ἐχπίπτουσα γίγνεται θερμὸν ὑπὸ μανότητος. Conf. Origenes Philos. p. 12 ed. Miller. : τὸ δὲ εἶδος τοῦ ἀέρος τοιοῦτον, ὅταν μὲν ὁμαλώτατος ᾧ, ὄψει ἄδηλον, δηλοῦ- σθαι δὲ τῷ ψυχρῷ, xai τῷ θερμῷ, καὶ τῷ νοτερῷ, xal τῷ χινουμένῳ, κινεῖσθαι δὲ ἀεί" οὐ γὰρ μεταθάλλειν ὅσα ψμετα- 62208, εἰ μὴ χινοῖτο. πυχνούμενον γὰρ xal ἀραιούμενον διά- qopov φαίνεσθαι ὅταν δὲ εἰς τὸ ἀραιότερον διαχυθῇ, πῦρ γί- νεσθαι, μέσως: δὲ ἐπὰν εἰς ἀέρα πυχνούμενον [ add. μεταδάλῃ], ἐξ ἀέρος νέφο: ἀποτελεσθῇ (leg. ἀποτελεῖσθαι) κατὰ τὴν πό- λησιν, ἔτι δὲ μᾶλλον ὕδωρ, ἐπὶ πλεῖον πυκνωθέντα γῆν, καὶ εἰς τὸ μάλιστα πνχνότατον λίθους. ὥστε τὰ χυριώτατα τῆς γενέσεω- ἐναντία εἶναι θερμόν τε xal ψυχρόν. Simplicius in Phys. fol. 32 : Ὡς ᾿Αναξιμένης ἀραιούμενον μὲν τὸν ἀέρα πῦρ γίγνεσθαί φησι, πυχνούμενον δὲ ἄνεμον, εἶτα νέφος, εἶτα ἔτι μᾶλλον ὕδῳρ, εἶτα γῆν, εἶτα λίθους, τὰ ὃὲ ἄλλα ἐχ τούτων. ἐπὶ γὰρ τούτον μόνου Θεόφραστος ἐν τῇ ἱστορία τὴν μάνωσιν. εἴρηχε xal τὴν πύχνωσιν. (12) Cum Cicerone fere consentit Stobeus Eclog. Phy«.- J, cap. 2, 29 tom. J p. 21 ed. Gaisf. : Ἀναξίμανδρος àzzzt- νατὸ τοὺς ἀπείρου: οὐρανοὺς θεούς" ᾿Αναξιμένης τὸν Xipa" δεῖ δὲ ὑπαχούειν ἐπὶ τῶν οὕτως λεγομένων τὰς ἐνοιχούσας τοῖς. στοιχείοις ἣ tot; σώμασι δυνάμεις. (13) Diogenes Laertius lib. 11, 3: Κέχρηταί τε γλώσαν ᾿Ιάδι ἁπλῇ καὶ ἀπερίττῳ. Eandem Hecatseo Milesio tribut Hermogenes de Gener. dicendi II, 12, 6 : τῇ διαλέχτῳ ἃ ἀχράτῳ Ἰάδι xal οὐ μεμιγμένῃ χρησάμενος οὐδὲ κατὰ τὸν Ἡρόδοτον ποιχίλῃ, ἧττόν ἐστιν ἕνεχά γε λέξεως ποιητιχός. (14) Diogenes Laertius lib. V, 42 : Περὲ τῶν ᾿Αναξιμέ- νους, α΄. (15) Vid. Coraem. ᾿Ἄταχτ. tom. 1II pag. 181. (16) Quos ita memorat Diogenes Laertius lib. If, 3 : T«-- γόνασι δὲ xal ἄ)λοι δύο, Λαυψαχηνοί" ῥήτωρ xai ἱστοριχός, ὃς ἀδελφῆς υἱὸς ἦν τοῦ ῥήτορος τοῦ τὰς ᾿Αλεξχνὸρυυ πράξει: γεγραφότος. GCUCEUBIMOEBHNEBHNORDEACE GELD MORAN C AUEMEE DE. ANAXAGORA. Anaxagoras (1) Clazomenius, natus primo olympiadis septuagesimz anno patre Hegesibulo vel Fubulo, divitias et nobilitatem cum animi magnitudine conjunxit. Namque ut discendi querendique delectationi toto se dederet animo, agros et patrimonia sua fertur reliquisse. Quin etiam, si fides Valerio Maximo (2), quum e diu- tina peregrinatione patriam repetisset possessio- nesque desertas vidisset : Non essem, inquit, ego salvus, nisi istae periissent. Quum igitur quietem eL otium sequeretur, a regendis civitatibus sese abstinuit ceterisque rebus posthabitis in una philosophia quasi vite sus tabernaculum collo- cavit (3). Erat vero illa tempestate Atheniensium urbs politioris humanitatis mater laudandarum- que omnium artium domicilium. Quare vicesimo etatis anno Athenas concessit , ubi triginta annos commoratus est (4). Sed quominus eum ab Ana- ximene disciplinam accepisse putemus, que fuit multorum veterum opinio (5), temporum ratio obstat. Vixit autem Anaxagoras usque ad olym- | piadem octogesimam octavam , cujus primo anno septuagenario major mortem cum vita commu- tavit. Discipulos sive familiares cum alios habuit, velut Archelaum, tum clarissima Gracie lumina Periclem atque Euripidem. Quippe ut ille (6) e Clazomenii hominis schola excellens prodiit ora- tor, quod rerum divinarum humanarumque co- gnitione repletus plus prudentize quam ceteri ad rempublicam administrandam afferebat : ita bic ab iisdem disciplinz initiis profectus ad trageedize cothurnum philosophiz majestatem adjecit. Et Euripides quidem scena praesidio ab adversariis tutus quomodo Anaxagorea sapientie precepta sub aliena persona in hominum celebritatem produxerit civibusque commendarit , multi eius versus et effata declarant (7). Alter vero Greco- rum sine controversia princeps belli pacisque artibus magistri decreta ita ad vite usum con- tulit, ut simul rempublicam simul se et ma- gistrum prudentie armis tueretur atque defen- deret. | Nam quum mali ac seditiosi cives Periclis po- (t) Diogenes Laertius lib. 1T, 6 : Ἀναξαγόρας ᾿Ηγησιδούλου ἢ Εὐδούλου Κλαζομένιος... οὗτος εὐγενείᾳ xal πλούτῳ διαφέρων ἦν, ἀλλὰ καὶ μεγαλοφροσύνῃη, ὅς γε τὰ πατρῷα πα- βεγώρησε τοῖς οἰχείοις. αἰτιχθεὶς γὰρ ὑπ᾽ αὐτῶν ὡς ἀμελῶν, Ti οὖν, ἔφη, οὐχ ὑμεῖς ἐπιμελεῖσθε ; Plato Hipp. maj. p. 233: καταλειφθέντων γὰο αὐτῷ πολλῶν χρημάτων χαταμελῆσαι, χαὶ ἀπολέσαι πάντα - οὕτως αὐτὸν ἀνόητα σοφίζεσθαι. Plutar- thus Pericl. cap. 16 : Καὶ τὴν οἰκίαν ἐκεῖνος ἐξέλιπε καὶ τὴν χώραν ἀφῆχεν ἀργὴν xal μηλόθοτον ὑπ᾽ ἐνθουσιχσμοῦ xal με- γαλοφοοσύνης. Cf. Philo de Vit. Contemp. p 473. Himer. t IIl, 18 p. 84 ed. Wernsdorf. Cicero Quaest. Tu:cul. » 39. (2) Valer. Maxim. lib. VIII cap. 7. (3) Cicero de Orat. III, 15. (4) Diogenes Laertius lib. 1I, 7 : Λέγεται δὲ χατὰ τὴν Zéo- Uv διάβασιν εἴχοσιν ἐτῶν εἶναι, βεδιωκέναι δὲ ἑδδομήκοντα 600. φησὶ δ᾽ ᾿λπολλόδωρος ἐν τοῖς Χρονιχοῖς γεγενῆσθαι αὐτὸν τῇ ἐδδομηχοστῇ ὀλυμπιάδι, τεθνηχέναι δὲ τῷ πρώτῳ ἔτει τῆς ὀγδοηχοστῇς ὀγδόης. ἤρξατο δὲ φιλοσοςεῖν ᾿Αθήνησιν ἐπὶ Καλ- 402, ἑτῶν εἴχοσιν ὦν, ὥς φησι Δημήτριος ὁ Φαληρεὺς ἐν τῇ τῶν ἀρχόντων ἀναγραφῇ " ἔνθα xai φασιν αὐτὸν ἔτη διατρῖψαι τριάχοντα, Ceterum ὀγδοηκοστῆς ὀγδόης recle posuerunt "iri docti ; vulgo legilur τῆς ἑδδομηκοστῆ-: ὀγδόης quod pra- cedentibus refutatur. (5) Diogenes Laertius lib. IT, 6 : οὗτος ἤκουσεν Ἀναξιμένους. Strabo lib. XIV p. 645 : Κλαζομένιος δ᾽ ἦν ἀνὴρ ἐπιφανὴς Ἀναξαγόρας ὁ φυσιχός, ᾿Αναξιμένους ὁμιλητὴς τοῦ Μιλησίου. Cf. Cicero de Nat. deor. lib. 1 cap. 11. (6) Plato Phaedr. p. 270, A : Προσπεσὼν γάρ, οἶμαι, Wiovtt ὄντι ᾿Αναξαγόρᾳ,, μετεωρολογίας ἐμπληθεὶς xal ἐπὶ φύσιν νοῦ τε xal ἀνοίας ἀφιχόμενος, ὧν δὴ πέρι τὸν πολὺν λό- 243 γον ἐποιεῖτο Ἀναξαγόρας, ἐντεῦθεν εἴλχυσεν ἐπὶ τὴν τῶν λόγων τέχνην τὸ πρόσφορον αὐτῇ. Plutarchus Pericl. cap. 4 : Ὁ δὲ πλεῖστα Περιχλεῖ συγγενόμενος καὶ μάλιστα περιθεὶς ὄγχον αὐτῷ xal φρόνημα δημαγωγίας ἐμδριθέστερον, ὅλως τε μετεω- ρίσας καὶ συνεξάρας τὸ ἀξίωμα τοῦ ἤθους ᾿Αναξαγόρας ἣν ὁ Κλαζομένιος, ὃν οἱ τότ᾽ ἄνθρωποι Νοῦν προσηγόρενον, εἴτε τὴν σύνεσιν αὐτοῦ μεγάλην εἰς φυσιολογίαν καὶ περιττὴν δια- φανεῖσαν θαυμάσαντες, εἶθ᾽ ὅτι τοῖς ὅλοις πρῶτος οὐ τύχην, οὐδ᾽ ἀνάγχην, διαχοσμήσεως ἀρχήν, ἀλ)γὰ νοῦν ἐπέστησε χα- θαρὸν xai ἄχρατον ἐμμεμιγμένοις πᾶσι τοῖς ἄλλοις ἀποχρίνοντα τὰς ὁμοιομερείας. Id. cap. 5 : Τοῦτον ὑπερφνῶς τὸν ἄνδρα θαυ- μάσας ὁ Περικλῆς καὶ τῆς λεγομένης μετεωρολογίας καὶ με- ταοσιολεσχίας ὑποπιμπλάμενος, οὗ μόνον ὡς ἔοιχε τὸ φρόνημα σοδαρὸν καὶ τὸν λόγον ὑψηλὸν εἶχε xai καθαρὸν ὀχλικῆῇς καὶ πανούργον βωμολοχίας, ἀλλὰ χαὶ προσώπον σύστασιν ἄθρυ- πτον εἰς γέλωτα, xal πρᾳότητα πορείας xai χαταστολὴν περι- βολῆς πρὸς οὐδὲν ἐκταραττομένην πάθος ἐν τῷ λέγειν καὶ πλάσμα φωνῆς ἀθόρνδον xxi ὅσα τοιαῦτα πάντα: θαυμαστῶς ἐξέπληττε. ld cap. 6 : Οὐ μόνον δὲ ταῦτα τῆς Ἀναξαγόρου συνουσίας ἀπέλαυσε Περιχλῆς, ἀλλὰ «al δεισιδαιμονίας δοχεῖ γενέσθαι χαθυπέρτερος, ὅση πρὸς τὰ μετέωρα θάμδος ἐργάζεται τοῖς αὐτῶν τε τούτων τὰς αἰτίας ἀγνοοῦσι xal περὶ τὰ θεῖα δαιμο- γῶσι xai ταραττομένοις δι᾽ ἀπειρίαν αὐτῶν᾽ ἣν ὁ φυσιχὸς λόγος ἀπαλλάττων ἀντὶ τῆς φοδερᾶς xai φλεγμαινούσης δεισιδαιμονίας τὴν ἀσφαλῆ μετ᾽ ἐλπίδων ἀγαθῶν εὐσέθειαν ἐνεργάζεται. Cf. Plato Alcib. I p. 118. c. Demosthenes orat. amat. p. 1414 ed. Reisk.; Himerius orat. 23, 4 p. 772 ed. Wernsdorf.; Themist. p. 384 ed. Petav.; JEl. Aristides tom. III p. 218. (7) Vid. Valcken. diatr. in Eur. fragm. cap. V p. 84 seqq. 16. 244 íentie inviderent eamque quoquo modo labe- factare cupientes virum bene de patria meritum impietatis accusarent, quod patriam religionem et majorum sacra contemneret, cum iisque ho- minibus commercium haberet qui novos deos in- ducerent, manifesto hoc crimen ad Ánaxagoram rerum naturae interpretem pertinebat, Neque enim ignoscere volebat hominum istorum pra- vitas Ànaxagorse statuenti (8) et solemesse igneam ferri massam et hanc rerum compagem atque universitatem olim unum in corpus confusam fuisse nec nisi mente paullatim ordinatam ad ean quam admiramur pulchritudinem perve- nisse. Quapropter simulatque Pericles se cum Anaxagora in periculo versari animadvertit, ipse quidem inimicorum insidias effugit, Anaxago- ram vero ita tantum capitis discrimine ex iratz plebis invidia orto liberavit, ut ejus consuetudinis suavitate in qua per multos acquieverat annos se ipse privaret eumque clam Athenis abduceret. Quo facto Anaxagoras Lampsacum profectus ibi diem suum obiit (9). Transeo ad ejus scripta quorum de numero inter se dissentiunt veteres. Àc primum quidem : librum dererum natura compositum edidit, cujus DE ANAXAGORA. fragmenta (10) tam accurate recensita quam di- ligenter conversa e Simplicio infra afferemus. Talis operis mentio fit etiam apud Diogenem Laertium lib. II, 6 (11), qui eum unum duntaxat volumen lib. I, 16 divulgasse auctor est. Neque dubium quin in hoc de rebus naturalibus conm- mentario causas collustrate et. obumbrate luz reddiderit, siquidem id argumentum aperte et audacter ab eo tractatum esse Plutarchus /17i memorie prodit. Αἱ a physica ratione abhorret libellus de quadratura circuli quem ei tribuit Plutarchus (13) De exsilio cap. 17, in carcere Clazomenio philosopho conscriptum esse dicens. Tertium Anaxagorz opus memorat Vitruvius in prefatione ad lib. V1] de architectura his verbis: « Namque primum Agatharchus, /Eschylo do- cente tragoediam , scenam fecit et de ea commen. tarium reliquit. Ex eo moniti Democritus et Anaxagoras de eadem re scripserunt, quemad. modum oporteat ad aciem oculorum radio- rumque extensionem certo loco centro consti- tuto , lineas ratione naturali respondere, uti de incerta re certz imagines zdificiorum in scenarum picturis redderent speciem, et qux in directis planisque frontibus sunt figurata, alia absce- (8) Diogenes Laertius lib. IIT, 12-14 : Σωτίων μὲν γάρ φησιν ἐν τῇ διαδοχῇ τῶν φιλοσόφων, ὑπὸ Κλέωνος αὐτὸν &ct- θείας χριθῆναι,, διότι τὸν ἥλιον μύδρον ἔλεγε διάπυρον ἀπολο- γησαμένον ξὲ ὑπὲρ αὐτοῦ Περιχλέονς τοῦ μαθητοῦ, πέντε τα- λάντοις ζημιωθῆναι xal φυγαξευθῆναι. Σάτυρος δ᾽ ἐν τοῖς βίοις ὑπὸ Θουχυδίδου φησὶν εἰσαχθῆναι τὴν δίχην, ἀντιπολιτευσα- μένου τῷ Περικλεῖ, xal οὐ μόνον ἀσεδείας, ἀλλὰ xai μηδι- σμοῦ, καὶ ἀπόντο καταδικασθῆναι θανάτου... Ἕρμιππος δ᾽ ἐν τοῖς βίοις φησίν, ὅτι χαθείρχθη ἐν τῷ δεσμκυτησίῳ τεθνηξό- μενος. Περικλῆς δὲ παρελθὼν εἶπεν, εἴ τι ἔχουσιν ἐγχαλεῖν αὐτῷ κατὰ 10v βίον; οὐδὲν δὲ εἰπόντων, Kol μὴν ἐγώ, ἔφη, τούτου μαθητής εἶμι. μὴ οὖν διαϑολαῖς ἐπαρθέντες ἀποχτείνητε τὸν ἄνθρωπον, ἀλλ᾽ ἐμοὶ πεισθέντες ἄφετε. xal ἀφείθη. οὐχ ἐνεγχὼν δὲ τὴν ὑόδριν ἑαυτὸν ἐξήγαγεν. (Immo Lampsacum abiit. Vid. not. 9.) ἹἹερώννμος δὲ ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν σπορά- Or,» ὑπομνημάτων φησίν, ὅτι ὁ Περικλῆς παρήγαγεν αὐτὸν ἐπὶ τὸ δικαστήριον, διεῤῥνηκότα καὶ λεπτὸν ὑπὸ νόσου, ὥστε ἐλέῳ μᾶλλον 9) χρίσει ἀφεθῆναι. Plutarchus vit. Pericl. cap. 32: Kol ψήφισμα Διοπείθης ἔγραψεν, εἰσαγγέλλεσθαι τοὺς τὰ θεῖα μὴ νομίζοντας, fj λόγους περὶ τῶν μεταοσίων διδάσχοντας " ἀπερειδόμενος εἰς Περιχ)έα δι᾿ ᾿Αναξαγόρον τὴν ὑπόνοιαν ... ᾿λναξχγόραν δὲ φοθυϑεὶς ἐξέπεμψε xai προὔπεμψεν ἐκ τῆς πό- λεως. 14. Nic. cap. 23 : Ἀναξαγόρα" εἰρχθέντα μόλις περιε- ποιήσατο Περιχγῇς. Diodorus Siculus X11, 39 : Πρὸς τούτοις δὲ ᾿Αναξαγόραν τὸν δοφιστὴν διδάδχαλον ὄντα Περικλέους ὡς ἀσεδοῦντα εἰς τοὺς θεοὺς ἐσνχοφάντουν. Josephus contra Apion. t. II p. 492 ed. llaverkamp. : Avatayópac δὲ Κλαζο- μένιος ἦν" ἀλλ᾽ ὅτε, νομιζόντων ᾿Αθηναίων τὸν ἥλιον εἶναι θεόν, δὲ᾽ αὐτὸν ἔφη μύδρον διάπυρον, θανάτου αὐτὸν map ὀλίγας ψήφους χατέγνωσαν. Olympiodorus schol. in Arist. Meteor. p. 5 8 : ὡς xal τὸν Ἀναξαγόραν μύδοον καλέσαι τὸν ἥλιον διὰ τὸ ἄμετρον τῆς πυρώσεως. μύδρος γάρ ἐστιν ὁ πεπυρωμένος σίδηρος. διὸ καὶ ὁ Ἀναξαγόρας ἐξωστραχίσθη ἐκ τῶν ᾿Αθηναίων, ὡ- τοιοῦτον τι τολμήσα; εἰπεῖν. ὕστερον δ᾽ ἀνεχλήθη διὰ τῆς Περιχλέους ῥητορείας. Cf. Lucian. Tim. I p. 118 ed. Hem. sterhus. (9) Diogenes Laertius lib. 11, 14 : xai τέλος ἀποχωρήσσ: εἰς Λάμψαχον, αὐτόθι χχτέστρεψεν. (10) Prius Anaxazore Clazomenii fragmenta ed. E. Schau- bach. Lipsie 1827; Anaxagora Clazomenii ct Dio.enis Apolloniate fragmenta recensuit Guil. Schorn. Donnz18?4. (11) Diog. Laert. II, 6 : ἀρξάμενος οὕτω τοῦ σνγγοά! τος, 6 ἐστιν ἡδέως xal μεγαλοφρόνως ὑὁρμηνευμένον. Id. lib. I, 16 : οἱ δὲ ἀνὰ Ev συγγράψαντες Μέλισσος, Παρμενίδης, Avr ξανόρας. (12) Plutarchus Nic. cap. 23 : 'O γὰς πρῶτος σαφέστατον ve πάντων καὶ θαῤῥαλεώτατον περὶ σελήνης χαταυγαςμῶν xai exi, λόγον εἷς γραφὴν καταθέμενος Ἀναξαγόρας ouv αὐτὸς ἦν παλαιός, οὔτε ὁ γόγος ἔνδοξος, ἀλλ᾽ ἀποόῤῥυτος ἔτι, xxi OV ὀλίγων καὶ μετ᾽ εὐλαδείας τινὸς ἣ πίστεω: βαδίζων. o? γὰρ ἠνείχοντο τοὺς φυσικοὺς καὶ μετεωρολέσχας τότε χαλου- μένους, ὡς εἰς αἰτίας ἀλόγους xai δυνάμεις ἀπρονούήτους xai χατη αγχασμένα πάλη διατρίδοντας (leg. ἀνχφξέροντας) τὸ θεῖον. (13) Plutarchus de Exsilio oap. 17 : ἀλλ᾽ Ἀναξαγόρας ut: ἐν τῷ δεσμωτηοίῳ τὸν τοῦ χύχλον τετραγωνισμὸν ἔγρατε, i. e. circuli quadraturam describebat , quod alii non de li- bello , sed de formis gcometricis accipiunt. Conf. Montucia Hist. math. 1 p. 108 : « 1l est probable qu'Anaxagore, qui était habile géométre, sut se préserver d'y faire un hon- teux naufrage; je veux dire qu'il sut éviter l'illasion dont nous avons tant. d'exemples, anciens et récents, et quil ne donna pas dans le ridicule de proposer de vain: pa- ralogismes comme une véritable solution de ce pro- bléme. » Idem p. 113:« On dit qu'il s'y ozcupa dela quadre- ture du cercle; on n'ajoute pas qu'il crut l'avoir trouvée, et il est probable que cela valut à la géométrie la décou- verte de quelques nouvelles propriétés de cette figure. » DE ANAXAGORA. dentia, alia prominentia esse videantur (14). » Quare Plato (15) Apol. Socr. p. λό de pluribus Anaxagoree libris loquitur. llaud dubie diversus a Clazomenio fuit ille Anaxagoras cujus de Regno commentationem citat /Elianus (16) Var. Hist. IV, 14. Etenim Cla- zomenius , ut supra vidimus, zetatem sibi procul a republica habendam decrevit. Quid? quod magnum studium multamque operam in res non modo difficiles, sed etiam obscuras contulit. Nempe de universi ortu, de sole et luna reliquis- que sideribus disputavit , ac si Platoni (17) cre- dimus , in geometricis quoque questionibus ver- satus est. Idem primus Homerum heroum facta moresque cecinisse ratus, ut tum virtutis tum justitize exempla hominibus proponeret , carmina ejus in alienam sententiam detorsit auctorque exstitit allegoricze interpretationis quae posterioribus sz- culis invaluit. Sed jam tum ejusdem studii com- munione cum Metrodoro Lampsaceno conjunctus erat (18). Quum igitur vir preclara eruditione atque doctrina esset, inter veteres "Theophrastus de Ánaxagora commentatus erat, cujus tamen libri πρὸς Ἀναξαγόραν et περὶ τῶν ᾿Αναξαγόρου Laer- tiolib. V, 42 et Suida. v. Θεοφρ. (19) comine- juorati jam pridem interciderunt. 2465 Reliquum est ut Clazomenii philosophi do- gmata summatim exponam. Principia rerum par- ticulas innumerabiles et admodum parvas esse dixit. Hx sunt homeomeriz quas Aristoteles, Lucretius aliique. Anaxagora ascribunt, lpse rerum' semina (χρημάτων σπέρματα) appellavit e quibus universum ut aqua e guttis aut aurum e ramentis constat (20). Mens autem motum dedit immoto olim cunctarum rerum acervo, effecitque ut paullatim haec universitas converteretur. Ác primum quidem ab exiguis initiis conversio cc- pit, deinde plures materia partes complexa cre- vit, in posterum vero etiam ulterius progredietur. IIac conversione a rudi et indigesta mole, cujus partes indiscrete et confuse fuerant, singula procedente tempore segregata sunt. [ta factum est, ut a raris densa, a frigidis calida, a caligi- nosis illustria, ab humidis sicca semoverentur, Simul sol et luna et reliqua sidera orta sunt, atque aer et zther secretas sedes tenuerunt (a1). Nimirum densa et humida, frigida et obscura in inferiorem locum congregata sunt quo nunc terra est : at rara et calida, sicca et splendida in longinquam zetheris oram secesserunt. Deni- que aqua et aer in media mundi regione locata- sunt (22). Neque tamen illa rerum separatione , tanquam securi, calida a [frigidis vel frigida a (14) Montucla Hist. math. Y, p. 107: «Tl y avait en effet parmi les ouvrages d'Anaxagore un traité intitulé : Ac(ino- graphia ou radiorum descriptio, qui est probablement celui dont pi rle l'architecte latin. » (15) Plato Apol. Socr. p. 26 : ὥστε οὐχ εἰδέναι ὅτι τὰ ᾿Αναξαγόρου βιδλέξα τοῦ Κλαζομενίονυ γέμει τούτων τῶν λόγων. (16) £lianus Var. Hist. IV, 14 : Καὶ ᾿λναξαγόνας ἐν τῷ περὶ βασιλείας φησί, γαλεπὸν χρήματα συναγείρασθαι, χαλεπώτερον ἐξ τυλαχὴν τούτοις περιθεῖναι. Cf. Menag. ad Diog. Laert. II, 7 et 15. (17) Plato Amator. p. 132, À : ᾿Ετυγχανέτην oov δύο τῶν μειραχίων ἐρίζοντε " περὲ ὅτου δέ, οὐ σφόδρα χατήκονον. d- φυινέσθην μέντοι ἢ περὶ ᾿Αναξαγόρον 9) πεοὶ Οἰνοπίδον ἐοίζειν. χύλλους γοῦν γράφοντες ἐφαινέσθην καὶ ἐγχλίσεις τινὰς ἐμι- pto τοῖν χεροῖν ἐπιχλίνοντε. Proclus ad Euclid. II p. 19 ed. Basil. : 'AvaEayópaz ὁ Κλαζομένιος πολλῶν ἐφήψατο xav Ἱεωπετρίαν. (18) Diogenes Laertius lib. 1f, 11 : Aofet δὲ πρῶτος (xa- θά 270 Φαξωρῖνος ἐν παντοδαπῇ ἱστορία) τὴν Ὁμήρου ποίησιν ἀποζήνασθαι εἶναι πεοὶ ἀρετῆς xal διχαιοσύνης᾽ ἐπὶ πλεῖον δὲ προστῆωαι τοῦ λόγου Μητοόδωρον τὸν Λαμψαχυνόν, γνώριμον ὄντα αὐτοῦ, ὃν καὶ πρῶτον σπουδάσαι τοῦ ποιητοῦ περὶ τὴν φυσιχὴν πραγαατείαν. Tatianus adv. Grec. : Καὶ Μητρόδω- ρος δὲ ὁ Aaudaxsyóz ἐν τῷ περὶ Ὁμήρου λίαν εὐήθως διεί- AXT20, πάντα εἰς ἀλληγορίαν μετάγων. οὔτε γὰρ “ραν οὔτε Αθτνᾶν, οὔτε Δία τοῦτ᾽ eivai φησιν, ὅπερ οἱ τοὺς περιβόλους αὐτοῖς καὶ τεμένη χαθιδρύσαντες νομίζουσι, φύσεως δὲ ὑπο- στάσεις χαὶ στοιχείων διαχοσμήσεις. xl τὸν "Extopa. δὲ xal τὴν ΑἈγϑλέα δηλαδὴ καὶ τὸν Ἀγαμέμνονα καὶ πάντας &nata- πλῶς "Ελληνάς τε xai βαρδάρους σὺν τῇ "I2évy, καὶ τῷ [14- ριδι τῆς αὐτῆ: φύσεω: ὑπάργοντας, χάριν οἰκονομίας εἶπε παρεισῆχθαι, σύδενὸς ὄντος τῶν προειρημένων ἀνθρώπων. Conf. Georg. Syncell. Chron. p. 149 ed. Paris. Adde Lobeck. Aglaoph. p. 156 seq. (19) Cf. Simplic. in Arist. Phys. fol. 6 b; 35: b. (20) Aristoleles Metaph. [, 3 : ᾿Αναξαγόρας δὲ ὁ Κλαξομέ- νιος t | μὲν ἡλικίᾳ πρότερος ὧν τούτον [i. e. 'EuncboxXéouc], τοῖς δ᾽ ἔργοις ὕστερος, ἀπείρους εἶναί φησι τὰς ἀρχάς" σχεδὸν γὰρ ἅπαντα τὰ ὁμοιομερῆ, χαθάπερ ὕδωρ 3) πῦρ, οὕτω yiyve- σῦχι χαὶ ἀπόλλυσθαί φησι συγχρίσει καὶ διχχρίσει μόνον" ἄλλως δ᾽ οὔτε γίγνεσθαι οὔτ᾽ ἀπόλλυσθαι, ἀλλὰ διαμένειν, ἀΐδια: Id. de Colo ΠῚ, 3 : Ἀναξαγόοα: δ᾽ ᾿Εμπεδοκλεῖ. ἐναντίως λέγει περὶ τῶν στοιχείων. ὁ μὲν γὰρ πῦρ xal γῆν χαὶ τὰ σύστοιχα τούτοις στοιχεῖά φησιν εἶναι τῶν σωμάτων xal συγχεῖοθαι πάντ᾽ ἐχ τούτων, Ἀναξαγόρας 6b τοὐναντίον" τὰ γὰρ ὁμοιομερῆ στοιχεῖα (λένω δ᾽ οἷον σάρχα χαὶ ὀστοῦν xal τῶν τοιούτων ἔχαστον), ἀέοχ Gb xal πῦρ μῖγμα τούτων xal τῶν ἄλλων σπερμάτων πάντων᾽ εἶναι yàp ἑχάτερον αὐτῶν ἐξ ἀοράτων ὁμοιομερῶν πάντων ἠθροισμένον. (Caeterum Ana- xagoras promi:eue σπέρματα vel χρήματα vel χρηυάτων σπέρματα dixit.) His consentanea liabet Aristoteles eti.m de Gener. et Corrupt. T, 1 : ὁ μὲν γὰρ τὰ ὁμοιαμερῆ στοι- χεῖα τίθησιν, otov ὀστοῦν καὶ σάρκα xai μνελὸν xal τῶν ἄλλων ὧν ἑκάστου συνώνυμον τὸ μέρο: ἐστίν. Cf. fragm. 1; ilem Plutarch. de plac. ph. I, 3 et Lucret. I, 830 seq. (21) Cf. fragm. 6. (22) Diogenes Laertius IT, 8 : ἀρχὰς δὲ τὰς ὁμοιομερείας. χαθάπερ γὰρ ἐκ τῶν ψηγμάτων λεγομένων τὸν χρυσὸν συνε- στάναι, οὕτως ἐκ τῶν ὁμοιι:μερῶν μιχρῶν σωμάτων τὸ πᾶν συγχεχρίσθαι. χαὶ νοῦν μὲν ἀρχὴν κινήσεως ᾿ τῶν δὲ σωμάτων τὰ μὲν βαρέα τὸν χάτω τόπον, ὡς τὴν γῆν τὰ δὲ χοῦφα TON . 246 ealidis sunt. abrupta, sed quemadmodum antea sic eliam nunc omnia colarent (23). Verum quamvis hac discreta sint aliaque quotidie dis- cernantur, tamen materia neque generatione au- geri neque minui interitu potest (24). Caterum nihil neque fit neque interit, sed ex iis qua sunt rebus omnia miscentur ab iisque discer- nuntur. lta rectius pro ortu misturam, pro in- teritu separationem dixeris (25). Lunam habitari putavit collesque et valles habere (26). Initio ferebantur sidera circa polum qui erat in mundi quasi culmine. Quum vero hoc modo omnes terrae partes et coli et habitari pariter possent, contigit, ut terra versus meridiem in- clinaretur et polus sub septentrionibus constitue- relur, ubi etiam nunc conspicitur (27). Nivem DE ANAXAGORA. nigram esse oontendit (28). Lacteum orbem oriri censet a sideribus quz noctu, quo tempore terrz umbra solis radiis officit, in tenebris suam lucem emittunt (29). Ait porro cometas stellarum errantium et flammas ex se emittentium esse concursum , trajectiones autem stellarum veluti scintillas ab aere vibrari (30). Ventos gigni quando aer a sole extenuetur. Tonitrua nubium esse collisionem; fulgura confricationem itidem nubium. ει γα motus causam esse aerem terrz viscera et cavernas subeuntem (31). Mare ortum est, quum particule humide emque leviores in vapores converse sublimes abirent gravioribus in terra remanentibus. Quz res eo valuit, ut aqua marina salis instar amare sapiat (32). ———— —— —— M IRE RE E d ἄνω ἐπισχεῖν, ὡς τὸ πῦρ᾽ ὕδωρ Cà xai ἀέρα τὸν μέσον. Cf. fragm. 8. (23) Cf. fragm. 13 et 16. (24) Cf. fragm. 14 et 15. (25) Conf. fragm. 17. (26) Diogenes Laertius 11, 8 : τὴν δὲ σελήνην οἰχήσεις ἔχειν, ἀλλὰ xol λόφους xai φάραγγας. (27) Diogenes Laertius IT, 9 : τὰ δ᾽ ἄστρα κατ᾽ ἀρχὰς θο- λοειδῶς ἐνεχθῆναι, ὥστε χατὰ χορυφὴν τῆς γῆς τὸν ἀεὶ φαινό- μενον εἶναι πόλον, ὕστερον δὲ τὴν ἔγχλισιν λαδεῖν (leg. τὴν γῆν ἔγχλισιν λαθεῖν). Plutarchus de plac. phil. lib. IL, s : Διογένης, ᾿Αναξαγόρας μετὰ τὸ συστῆναι τὸν χόσμον «al τὰ ζῷα ἐχ τῆς γῆς ἐξαγαγεῖν ἐγχλιθῆναί πως τὸν χόσμον ἐκ τοῦ αὐτομάτου ἐς τὸ μεσημόρινὸν αὐτοῦ μέρος * ἴσως ὑπὸ προνοίας, ἵνα ἃ μέν τινα ἀοίκητα γένηται, ἃ δ᾽ οἰκητὰ μέρη τοῦ χόσμου, χατὰ ψύξιν, καὶ ἐκπύρωσιν, καὶ εὐχρασίαν. (28) Sextus Empiricus Pyrrh. hypotyp. 1, 13, 33 : νοού- μενα δὲ [Ἀντιτίθεμεν] φαινομένοις, ὡς ὁ ᾿Αναξαγόρας τῷ λευχὴν 4«ἵἶναι τὴν χιόνα ἀντετίθει ὅτι ἡ χιὼν ὕδωρ ἐστὶ πεπηγός. τὸ δὲ ὕδωρ ἐστὶ μέλαν᾽ xai ἡ χιὼν ἄρα μέλαινά ἐστί. Galenus de simpl. medicam. 11, 1 : καί τινες xai τὸν ᾿Αναξαγόραν ἐπιχα- λοῦνται μάρτνρα περὲ τῆς χιόνος, ἀποφηνάμενον, ὡς οὐχ εἴη λευκή. Cicero Οια!5ῖ. Acad. 1V, 23 : « Anaxagoras nivem nigram dixit esse. » IV, 31:«faciliorque erit, ut albam esse nivem probet , quam erat Anaxagoras qui id non modo ita esse negabat, sed sibi, quia sciret aquam nigram csse, unde illa concreta esset, albam ipsam esse ne videri qui- dem. » Lactantius Divin. Instit. III, 23 : « Quid enim dici potest de illo qui nigram dixit esse nivem? quam consoqueus erat , ut eliam picem albam eise diceret. » Id. V1, 3 : « Di- scipulus hic fortasse Anaxagorze fuerit, cui nives atramentum fuerunt. » (29) Aristoteles Meteor. T, 8 : Ot δὲ περὶ ᾿ἀναξαγόραν καὶ Δημόκριτον φῶς εἶναι τὸ γάλα AXéyouctv ἄστρων τινῶν τὸν γὰρ ἥλιον ὑπὸ τὴν γῆν φερόμενον οὐχ δρᾶν ἔνια τῶν ἄστρων. ὅσα μὲν οὖν ὁρᾶται ὑπ᾽ αὐτοῦ, τούτων μὲν οὐ φαίνεσθαι τὸ φῷς χωλύεσθαι γὰρ ὑπὸ τῶν τοῦ ἡλίου ἀχτίνων. ὅσοις δὲ ἀντιφράττει ἡ γῆ, ὥστε μὴ ὁρᾶσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίον, τὸ τοιούτων οἰχεῖον φῶς φασιν εἶναι τὸ γάλα. Cf. Alex. Aphrodis. ad h. J. Plutarchus de Placit. phil. Ilf, 1 : Ἀναξαγόρας τὴν σχιὰν τῆς γῆς κατὰ τοῦτο τὸ μέρος ἵστασϑαι τοῦ οὐρανοῦ, ὅταν ὑπὸ τὴν γῆν ὁ ἥλιος γινόμενος μὴ πάντα φωτίζῃ. Diogenes Laert. lib. 11,9 : καὶ τὸν γαλαξίχν ἀνάχλασιν eivat: φωτὸς ἡλιαχοῦ, U?) κατολαμπομένωγ τῶν ἄστρων. Sic el Hippolytus Refut. Heres. p. 15 ed. Miller. ubi pro καταλαμδανομένων leg. xa- ταλαμπομένων. Olympiodorus comment. ín Arist. meteor. p. 15 b : τρίτη δόξα 'Avatavópou xai Δημοχρίτου. Οὗτοί φασι τὸν γαλαξίαν elvat τὸ ἴδιον φῶς τῶν ἀστέρων τῶν μὴ φωτιζο- μένων ὑπὸ τοῦ ἡλίον. Ἔ χονσι γάρ, φησί, τὰ ἄστρα τὸ ἔδιον φῶςχαὶ ἐπίκτητον τὸ ἀπὸ τοῦ ἡλίου. xai δηλοῖ ἡ σελήνη. ταύτης γὰρ ἕτερον μὲν" τὸ ἴδιον φῶς, ἕτερον δὲ τὸ ἀφ᾽ ἡλίου. τὸ γὰρ ἴδιον αὐτῆς φῶς ἀνθραχῶδές ἐστιν, ὡς δηλοῖ ἡμῖν ἡ ἔλλειψις αὐτῆς. Ὁ λλ᾽ οὐ πάντα, quai, τὸ ἐπίκτητον δέχονται. Τὰ οὖν μὴ δεχόμενα ἐκεῖνα τὸν χύχλον τὸν γαλαξίαν ἀπεργάζονται. Id p. 16a : ἐντεῦθεν ἡ τρίτη δόξα ἡ λέγουσα Ἰἰδιον φῶς τινων εἶναι ἄστρων τὸν γαλαξίαν τῶν μὴ ὑπὸ ἡλίου φωτιζομένων. (30) Diogenes Laertius lib. IT, 9 : τοὺς δὲ χομήτας σύνοξον πλανητῶν φλόγας ἀφιέντων᾽ τούς τε διάττοντας οἷον σπινθῆρας ἀπὸ τοῦ ἀέρος ἀποπάλλεσθαι. (31) Diogenes Laertius lib. H, 9 : ἀνέμους γίνεσθαι }ε- πτυνομένον τοῦ ἀέρος ὑπὸ τοῦ ἡλίου" βροντὰς σύγχρουσιν νεφῶν’ ἀστραπὰς ἔχτριψιν νεφῶν᾽ σεισμὸν ὑπονόστησιν ἀέρος εἷς γῆν. Plutarchus de Plac. phil. ΠῚ, 15 : ἀέρος ὑποδύσει,, τῇ μὲν πυχνότητι τῆς ἐπιφανείας προσπίπτοντος, τῷ δ᾽ ἔχχρισιν λαδεῖν μὴ δύνασθαι τρόμῳ τὸ περιέχον κραδαίνοντος. Hippol tue Re- fut. Haeres. p. 15 : σεισμοὺς δὲ γίνεσθαι τοῦ ἄνωθεν ἀέρος ti; τὸ ὑπὸ γῆν ἐμπίπτοντος " τούτον γὰρ χινουμένον καὶ τὴν ὄχονυ- μένην γὴν ὑπ᾽ αὑτοῦ σαλεύεσθαι. Aristot. Meteor. II, 7 : 'Ava- ξαγόρας μὲν οὖν φησι τὸν αἰθέρα πεφυχότα φέρεσθαι ἄνω, ἐμπίπτοντα εἰς τὰ χάτω τῆς γῆς xal τὰ χοῖλα χινεῖν αὐτήν τὰ μὲν γὰρ ἄνω συναληλίφθαι διὰ τοῦ ὄμθρον, ἐπεὶ φύσει γε πᾶσαν ὁμοίως εἶναι σομφήν, ὡς ὄντος νοῦ μὲν ἄνω, τοῦ δὲ χάτω τῆς ὅλης σφαίρας, καὶ ἄνω μὲν toutou ὄντος τοῦ μορίον, ἐφ᾽ ὦ τυγ- χάνομεν οἰκοῦντες, χάτω δὲ θἁτέρον. Ad quem locum Alexan- der Aphrod. p. 100 b : Ἔστι δὲ ἡ μὲν 'Avataópou δόξα τοιαύττν; qr,01 τὸν αἰθέρα πεφυχύτα φέρεσθαι ἄνω, ἐμπίπτοντος δὲ εἰς τὰ χάτω τῆς γῆς, ἄνω λέγων τὴν ἐπιφάνειαν ἐφ᾽ ἧς οἰκοῦμεν ἡμεῖς, χάτω δὲ τὸ ὑπὸ τὴν γῆν, χαὶ ἐχείνην τὴν ἐπιφάνειαν, ὧν τὴν μὲν ἐφ᾽ ἧς ἡμεῖς οἰκοῦμεν συναληλίφθαι τε διὰ τοῦ ὄμόρου xai ἡνῶσθαι, τὴν δὲ χάτω σομφήν τε εἶναι xal ἔχουσαν διὰ ττῇ.- ματα" πᾶσαν γὰρ εἶναι τὴν γῆν σομφὴν φύσει" τὸν οὖν αἰθερα τὸν ὑπὸ τῇ γῇ πεφυχότα ἄνω φέρεσθαι εἰς τὰ ὑπὲρ ἡμᾶς, ἐν τῇ ἀνόδῳ ἐμπίπτοντα εἷς τὰ χοῖλα xal σομφὰ τῆς γῆς, κινεῖν. αὐτήν. χαὶ οὕτω γίνεσθαι τοὺς σεισμούς. ὡς οὔσης ὃὲ τῆς γῆς πλατείας, καὶ διὰ τοῦτο ἐποχουμένης τῷ ὑποχειμένῳ ἀέρι, χαὶ μενούσης ἔνθα ἐστί, λέγει ταῦτα. (32) Diogenes Laertius lib. 1f, 8 : ἐπὶ τῆς γῆς πλατείας οὔσης τὴν θάλασσαν ὑποστῆναι, διατμισθέντων ὑπὸ τοῦ ἡλίου τῶν ὑγρῶν. Hippolytus Refut. Heeres. p. 15 : τῶν δ᾽ ἐπὶ γῆς ὑγρῶν τὴν μὲν θάλασσαν ὑπάρξαι, τά τε ἐν αὐτῇ ὅδατα ἐξατωισθέντα ὑποστάντα οὕτως γεγονέναι, καὶ ἀπὸ τῶν καταῤ- DE ANAXAGORA. Animalia primum ex humore et calore terráque exstiterunt, postea ex se invicem n&ta sunt (33). «lllud quoque, inquit Censorinus cap. V, am- biguam facit inter auctores opinionem , utrumne ex patris modo semine partus nascatur, ut Dioge- nes et Hippon Stoicique scripserunt, an etiam ex matris, quod Ánaxagorz et Alcmzoni nec non Parmenidi Empedoclique et Epicuro visum est. » ldem cap. VI : « E dextris partibus profuso. semine mares gigni, ut e levis feminas Anaxagoras Ein- pedoclesque consentiunt (34) ». Non solum animalia, sed omnes res respirant eaque ratione aluntur (35). Plantes originem ac- cepisse censet a seminibus quz ex aere una cum aqua in terram deciderunt , unde sumtis viribus enascuntur (36). Mentem inesse docuit plantis 241 quas animantes esse judicat (37). Mens autem omnis similis est et major et minor (38). Somnum ad corpus, non ad animum pertinere statuit (39). Vox auditur, quod spiritus aere denso repercu- titur (4o). Aer sole interdiu calefactus stridet et obstrepit, noctu requiescit, quum omnis calor absit. Igitur horis nocturnis quibus nullus est strepitus audiri cuncta melius quam diurnis pos- sunt (41). Acutorum morborum causam Clazo- menio philosopho placet esse fel , quod abundans in pulmonem, in venas atquein latera defluit (42). Idem cum Stoicis Fortunam esse dixit causam qua humana ratiocinatione cognosci non posset. Fieri enim alia necessario, alia fato, alia con- sulto, alia forte fortuna, alia casu (43). Sed ipsa fragmenta jam proponenius. ῥυσάντων ποταμῶν. Plutarchus de plac. philos. IIJ, 16: Ἀναξαγόρας τοῦ xat? ἀρχὴν λιμνάζοντος ὑγροῦ περιχαέντος ὑπὸ τῆς ἡλιαχῇς περιφορᾶς, καὶ τοῦ λιπαροῦ ἐξατμισθέντος, εἰς ἁλνχίδα xal πιχρίαν τὸ λοιπὸν ὑποστῆναι. (33) Diogenes Laertius lib. II, 9 : ζῷα γενέσθαι ἐξ ὑγροῦ xai θερμοῦ xol γεώδους ὕστερον δὲ ἐξ ἀλλήλων. (34) Aristoteles de generat. animal. IV, 1 : Φασὶ vào ol μὲν ἐν τοῖς σπέρμασιν εἶναι ταύτην τὴν ἐναντίωσιν εὐθύς, olov Ἀναξαγόρας xai ἕνιος τῶν φυσιολόγων. γίνεσθαί τε γὰρ ἐχ τοῦ ἄῤῥενος τὸ σπέρμα, τὸ δὲ θῆλυ παρέχειν τὸν τόπον. χαὶ τὸ μὲν ἀῤῥεν εἶναι ἐκ τῶν δεξιῶν, τὸ δὲ θῆλυ ἐκ τῶν ἀριστερῶν, ταὶ τῆς ὑστέρας τὰ μὲν ἀῤῥενα ἐν τοῖς δεξιοῖς εἶναι, τὰ δὲ fra. ἐν τοῖς ἀριστεροῖς. Philoponus ad h. Il. p. 83 b : Δεῖ δὲ ἡμᾶς εἰδέναι, ὅτι xal οὗτος ἐν τῷ σπέρματι ἐνεργείᾳ εἶναι ἔλεγε τὰ μόρια, ἀναίσθητα δὲ διὰ μιχρότητα. Plutarchus de Plac. phil. V,7 : Ἀἰναξαγόρας, Παρμενίδης τὰ μὲν ἐκ τῶν δεξιῶν χαταδάλλεσϑαι εἰς τὰ δεξιὰ μέρη τῆς μήτρας, τὰ δ᾽ ἐχ τῶν ἀριστερῶν εἰς τὰ ἀριστερά᾽ εἰ δ᾽ ἐναλλαγῇ τὰ τῆς xata- βολῆς, γίνεσθαι θήλεα. Diogenes Laertius lib. 1I, 9 : x«l ἄῤῥενα μὲν ἀπὸ τῶν δεξιῶν, θήλεα δὲ ἀπὸ ἀριστερῶν. Hippo- bios Refut. Hzeres. p. [5 : καὶ &ófeva; μὲν γίνεσθαι, ὅταν &xà τῶν δεξιῶν μερῶν ἀποχριθὲν τὸ σπέρμα τοῖς δεξιοῖς μέ- ρέσι τῆς μήτρας χολληθῇ, τὰ δὲ θήλεα κατὰ τοὐναντίον. (35) Aristoteles de Respiratione 2 : Ἀναξαγόρας δὲ xal Διο- γένης πάντα φάσχοντες ἀναπνεῖν, περὶ τῶν ἰχθύων xal τῶν ὀστρέων λέγουσι τίνα τρόπον ἀναπνέουσι, καί φησιν Ἄναξα- τόρας μέν, ὅταν ἀφῶσι τὸ ὕδωρ διὰ τῶν βραγχίων, τὸν ἐν τῷ στόματι γινόμενον ἀέρα ἕλχοντας ἀναπνεῖν τοὺς ἰχθῦς. οὐ 125 εἶναι χενὸν οὐδέν. χτλ. Id. de Plantis I, 2 : Ἀναξαγόρας Ἱὰρ εἶπε ταῦτα ἔχειν καὶ πνοήν, ubi loquitur de plantis. (36) Theophrastus. Hist. plant. 11,2: ᾿Αναξαγόρας μὲν τὸν ἀέρα πάντων φάσχων ἔχειν σπέρματα" xal ταῦτα συγχαταφε- ρύμενα τῷ ὕδατι γεννᾷν τὰ φυτά. Arist. de Plantis I, 2 : εἶπε δὲ ᾿Αναξχγόρας, ὅτι ἦ ὑγρότης τούτων ἐστὶν ἀπὸ τῆς γῆς. καὶ διὰ τοῦτο ἔφη πρὸς Λεχίνεον, ὅτι ἡ γῆ μήτηρ μέν ἐστι τῶν φυτῶν, ὁ δὲ ἥλιος πατύρ. (37) Aristoteles de Plantis f, 1 : Ὁ δὲ ᾿Αναξαγόρας καὶ ὅ Δηυόχριτος χαὶ ὁ Ἐμπεδοχλῆς, καὶ νοῦν καὶ γνῶσιν ἔχειν εἶπον τὰ φυτά. Ibid. : Ἀναξαγόοας μὲν οὖν χαὶ ᾿Ἐμπεδοχλῆς, ἐπιθυμίᾳ ταῦτα κινεῖσθαι λέγουσιν, αἰσθάνεσθαΐξ τε καὶ λυπεῖ- σθαι xal ἥδεσθαι διαδεδαιοῦνται " ὧν ὁ μὲν ᾿Αναξαγόρας xal ζῷα εἶναι καὶ ἥδεσθαι xal λυπεῖσθαι εἶπε, τῇ τε ἀποῤῥοῦῇ τῶν φύλλων καὶ τῇ αὐξήσει τοῦτο ἐχλαμθάνων. Cf. Aristot. de Anima I, 2. Plutarch. Quaest, nat. 1, vol. XIfI p. 1. (38) Vid. fragm. 6. Ceeterum mentem (νοῦν) et animam (ψυχὴν) promener videtur dixisse. Aristot. de Anima L2: ἑτέρωθι τὸν νοῦν εἶναι τὸν αὐτὸν τῇ ψυχῇ. Ibid. : Ἄναξα- γόρας δ᾽ ἔοιχε μὲν ἕτερον λέγειν ψυχήν τε xai νοῦν, ὥσπερ εἴπομεν καὶ πρότερον. χρῆται δ᾽ ἀμφοῖν ὡς μιᾷ φύσει. Cf. Plato Cratyl. p. 400, A. Philop. ad Arist. de Anim. cap. 1 et 7. (39) Plutarchus de Plac. phil. IV, 35 : Ἀναξαγόρας δὲ κατὰ χύπον τῆς σωματικῆς ἐνεογείας γίνεσθαι τὸν ὕπνον" σω- ματιχον γὰρ εἶναι τὸ πάθος, οὐ ψυχιχόν. (40) Vid. Plutarch. de Plac. phil. IV, 19. (41) Vid. Aristot. problem. XI, 33; Plutarch. Symposiac. ὙΠ, 3, vol. XI p. 355. (42) Aristoteles de Part, anim. IV, 2 : Οὐχ ὀρθῶς δ᾽ ἐοίχασιν οἱ περὶ Ἀναξαγόραν ὑπολαμθάνειν ὡς αἰτίαν οὖσαν τῶν ὀξέων νοσημάτων [τὴν χολήν], ὑπερδάλλουσαν γὰρ ἀποῤῥαίνειν πρός τε τὸν πνεύμονα xal τὰς φλέδθας xal τὰς πλευράς. (43) Plutarch. de Plac. ph. I, 29 : ᾿λναξαγόρας xoi ol Στωϊχοὶ ἄδηλον αἰτίαν ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ [τὴν τύχην]. ἃ μὲν γὰρ εἶναι κατ᾽ ἀνάγχην, ἃ δὲ χαθ᾽ εἱμαρμένην, ἃ δὲ χατὰ προαίρεσιν, ἃ δὲ κατὰ τύχην, ἃ δὲ χατὰ τὸ αὐτόματον. / ANAZATOPOY TOY KAAZOMENIOY AIIOXIIAXMATIA. - Haec de ejus placitis breviter dicta sufficiant : reliqua e fragminibus intelliguntur. 1. Ὁμοῦ πάντα χρήματα ἦν, ἄπειρα xal πλῆθος xal σμικρότητα " καὶ γὰρ τὸ σμιχρὸν ἄπειρον ἦν. Καὶ πάντων ὁμοῦ ἐόντων οὐδὲν ἔνδηλον ἦν ὑπὸ σμι- χρότητος" πάντα γὰρ ἀήρ τε xat αἰθὴρ χατεῖχε, ἀμφότερα ἄπειρα ἐόντα’ ταῦτα γὰρ μέγιστα ἔνεστι ἐν τοῖσι σύμπασι χαὶ πλήθεϊ χαὶ μεγαθεῖ, (Simplicius Comment. in Arist. Phys. p. 33 b. qui hoc libri Περὶ φύσεως initium fuisse testatur : Ἀναξαγόρας λέγων ἀπ’ ἀρχῆς" Ὁμοῦ πάντα χτλ. ldem de Οα]. fol. 150 : λέγει δὲ ᾿Αναξαγόρας ἀρχόμενος τοῦ συγγράμματος " ὁμοῦ χρήματα ἦν, ἄπειρα πάντα xal πλ. x: Plato Phad. 17: ταχὺ ἂν τὸ τοῦ Ἀναξαγόρου γεγονὸς εἴη, διοῦ πάντα χρήματα, ubi vid. Heindorf. et Wyttenbach. Adde Valckenar. Diatrib. in Eurip. fragm. p. 4o. Cf. Plat. Gorg. p. 465 D ; Aristot, phys. I, 5; Id. Metaph. III, 4. Aliter Diogenes Laertius lib. If, 3 operis principium citat, cujus verba sunt : ἀρξάμενος (ὁ ᾿Αναξαγόρας) οὕτω τοῦ συγγράμματος, ὅ ἐστιν ἡδέως χαὶ μεγαλοφρόνως ἑρμηνευόμενον' πάντα χρήματα ἦν ὁμοῦ, εἶτα νοῦς ἐλθὼν αὐτὰ διεχό- σμησε. Hunc multa omisisse clausulamqnue εἶτα νόος xr. ex alio loco huc transtulisse nemo non videt. Quod autem Simplicius in Arist, Phys. pag. 106 a. affert, dicens : οὕτως ἤρξατο τοῦ συγγράμματος" « ἦν ὁμοῦ πάντα χρή- ματα, ὥστε ὁτιοῦν οἷον τὸν ἄρτον τόνδε χαὶ τῆς σαρκὸς τῆσδε xal τοῦδε τοῦ ὀστοῦ μῖγμα ᾿ εἶναι ὁμοίως τῷ παντί, » id excepto Anaxagorz ef- fato ἣν ὁμοῦ πάντα ypruara nihil nisi ipsius interpretis explicationem esse apparet. Po- strema ταῦτα γὰρ μέγιστα xv), ad eum qui et olim fuit et nunc est semperque erit rerum statum referenda. Semper enim aeris et zthe- ris semina prevalent.) 3. Kal γὰρ 6 ἀήρ τε καὶ ὃ αἰθὴρ ἀποχρίνεται ἀπὸ τοῦ τὰ πολλὰ περιέχοντος" xai τό γε περιέχον ἄπειρόν ἐστι τὸ πλῆθος. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 33 b. Scripsi cum Schornio ἀπὸ τοῦ τὰ πολλὰ περιέχοντος : vulgo ἀπὸ τοῦ περιέχοντος τοῦ πολλοῦ. Esse inter hzc et przecedentia exiguum inter- vallum sequitur e Simplicii verbis : xol μετ᾽ ὀλίγον. Caeterum πλῆθος hoc loco non est mul- titudo , sed magnitudo, ut apud Herodotuni lib. I, 203 et 204.) 3. Τουτέων δὲ οὕτως ἐχόντων χρὴ δοχέειν ἐνεῖναι πολλά τε xai παντοῖα ἐν πᾶσι τοῖσι συγκχρινομέ- νοισι χαὶ σπέρματα πάντων χρημάτων καὶ ἰδέας παντοίας ἔχοντα xal χροιὰς xal ἧδονάς. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 33 b : xal μετ᾽ ὀλίγα" τουτέων δὲ x). Posui ἐνεῖναι quod paulo inferius exhibet Simplicius, licet hic εἶναι exaraverit. Idem ἐνεῖναι praebet de Colo fol. 150.) 4. Πρὶν δὲ ἀποχριθῆναι ταῦτα, πάντων δυοῦ ἐόντων οὐδὲ χροιὴ ἔνδηλος ἦν οὐδεμίη" ἀπεχώλυε γὰρ ἡ σύμμιξις ἁπάντων χρημάτων τοῦ τε διεροῦ καὶ τοῦ ξηροῦ xal τοῦ θερμοῦ καὶ τοῦ ψυχροῦ χαὶ τοῦ λαμπροῦ χαὶ τοῦ ζοφεροῦ καὶ γῆς πολλῆς ἐνεούτης χαὶ σπερμάτων ἀπείρων πλῆθος οὐδὲν ἐοιχότων ἀλλήλοισι" οὐδὲ γὰρ τῶν ἄλλων οὐδὲν ἔοιχε τῷ ἑτέρῳ τὸ ἕτερον. Τουτέων δὲ οὕτως ἐχόντων ἐν τῷ σύμπαντι χρὴ δοχέειν ἕν εἶναι πάντα χρήματα. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. ful. 33 b : πρὶν δὲ ἀποχριθῆναι, φησί, πάντων ὁμοῦ x1). Inserui autem ταῦτα e fol. 8 a.) 6. Ἔν παντὶ παντὸς μοῖρα ἔνεστι πλὴν νόου ἔστι οἷσι δὲ xal νόος ἔνι. 1. Res omnes ΘΟὨ {828 unum in corpus erant, innumerze et admodum parvae , quum parvitas ipsa incomprehensibilis esse. Et in hac quidem omnium mistura nihil propter rerum exiguitatem exstabat atque apparebat : cuncta enim aer et ether, ambo infiniti, pervagabantur : quippe hi uni- versis immixli partium multitudine et magnitudine csetera superant, 2. Etenim aer atque zther secernifur a ccelo quod rerum multitudinem ambit : coelum vero immense magnitudinis est. et varia in omni ista congerie et semina omnium rerum et formas varias et colores et affectiones labentia. 4. Antequam vero hac secernerentur, in isto cunctarum rerum acervo ne color quidem ullus conspiciebatur : obstaba enim omnium confusio, humoris et siccitatis, caloris εἰ frigoris, lucis et caliginis multarumque terras particularum acseminum innumerorum inter se dissimilium : quippe ne cseterarum quidem rerum ulla alii nuncsimilis est. Quae quum ita sint, putandum est in hac universitate unum esseomnis. 5. ]n quavis re omnis materi; particula inest preler 8. Quee quum ifa sint, existimandum est, inesse multa 1 mentem : nonnullis vero eliam mens inest. 248 ANAXAGORJE FRAGMENTA. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. p. 35 a. Cf. idero pag. 37 a. et fragm. 6. Sensus est : « in singulis universa vel in omnibus omnia insunt. « Similiter Simplicius in Ari- stot, de Cel. p. 149 b : ἐν παντὶ δεῖ νομίζειν ὑπάρχειν πάντα χρήματα, quee tamen non ipsa Anaxagore verba sunt). e. Τὰ μὲν ἄλλα παντὸς μοῖραν μετέχει, νόος δέ ἐστι ἄπειρον καὶ αὐτοχρατὲς καὶ μέμιχται οὐδενὶ γρή- uatt, ἀλλὰ μοῦνος αὐτὸς ἐφ᾽ ἑωυτοῦ ἐστι. El μὴ γὰρ ἐφ᾽ ἑωυτοῦ ἦν; ἀλλά τεῳ ἐμέμικτο ἄλλῳ, με- τεῖγε ἂν ἁπάντων χρημάτων, εἰ ἐμέμικτό veo ἐν παντὶ γὰρ παντὸς μοῖρα ἔνεστι, ὥσπερ ἐν τοῖσι πρόσθεν μοι λέλεχται" χαὶ ἐχώλυε ἂν αὐτὸν τὰ συμμεμιγμένα, ὥστε μηδενὸς γρήματος χρατέειν ὁμοίως, ὡς καὶ μοῦνον ἐόντα ἐφ᾽ ἑωυτοῦ. Ἔστι γὰρ λεπτότατόν τε πάντων χρημάτων xal χαθα-- ρώτατον, xal γνώμην γε περὶ παντὸς πᾶσαν ἴσχει xai ἰσχύει μέγιστον. “Ὅσα τε ψυχὴν ἔχει καὶ τὰ μέζω xal τὰ ἐλάσσω, πάντων νόος χρατέει" καὶ τῆς περιχωρήσιος τῆς συμπάσης νόος ἐχράτησε, ὥστε περιχωρῆσαι τὴν ἀρχήν. Καὶ πρῶτον ἀπὸ τοῦ σμιχροῦ ἤρξατο περιχωρῇσαι, ἔπειτε πλέον περιεχώρεε, xal περιχωρήσει ἐπὶ πλέον. Καὶ τὰ συμμισγόμενά τε χαὶ ἀποχρινόμενα χαὶ διαχρινό- μενα, πάντα ἔγνω νόος" καὶ ὁχοῖα ἔμελλε ἔσεσθαι χαὶ ὀχοῖα ἦν καὶ ἄσσα νῦν ἔστι xal ὅχοῖα ἔσται, πάντα διεχόσμησε νόος, xal τὴν περιχώρησιν ταύ- τὴν, ἣν νῦν περιχωρέει τά τε ἄστρα xal ὁ ἠέλιος χαὶ ἡ σελήνη xal 6 ἀὴρ xal 6 αἰθήρ, οἱ ἀποχρινό- μενοι, Ἧ δὲ περιχώρησις αὕτη ἐποίησε ἀποχρί- νεσθχι. xal ἀποχρίνεται ἀπό τε τοῦ ἀραιοῦ τὸ πυχνὸν χαὶ ἀπὸ τοῦ ψυχροῦ τὸ θερμὸν καὶ ἀπὸ τοῦ 249 ζοφεροῦ τὸ λαμπρὸν χαὶ ἀπὸ τοῦ διεροῦ τὸ ξηρόν. Μοῖραι δὲ πολλαὶ πολλῶν εἶσι’ παντάπασι δὲ οὐδὲν ἀποχρίνεται οὐδὲ διακρίνεται τὸ ἕτερον ἀπὸ τοῦ ἑτέρου πλὴν νόου. Νόος δὲ πᾶς ὅμοιός ἐστι χαὶ 6 μέζων xal 6 ἐλάσσων’ ἕτερον δὲ οὐδέν ἐστι ὅμοιον οὐδενὶ ἑτέρῳ ἀπείρων ἐόντων, ἀλλ᾽ ὅτεων πλεῖστα ἕνι, ταῦτα ἐνδηλότατα ἕν ἔχαστόν ἐστι xal ἦν. (Simplicius Comment. In Arist. Phys. fol. 33 b, 35 a. Post λέλεχται vulgo legitur dve- χώλυεν quod mutavi in ἐχώλυεν ἄν. Praterea praeunte Schornio reposui ὅσα τε ψυχὴν ἔχει; vulgo ὅσα γε ψ. i. [n sequentibus Ritteri emen- dationem ἔπειτε πλέον περιεχώρεε recepi pro vulgata scriptura ἐπεὶ δὲ πλέον περιχωρεῖ, Extrema apud Simplicium sic eduntur : ἀλλ᾽ ὅτῳ πλεῖστα ἔνι x), qu: Prellerum secutus converti in ἀλλ᾽ ὅτεων πλεῖστα vt xx.) 7. "Ene ἤρξατο 6 νόος χινέειν, ἀπὸ τοῦ χινεομένου παντὸς ἀπεχρίνετο, χαὶ ὅσον ἐχίνησε ὃ νόος, πᾶν τοῦτο διεχρίθη" χινεομένων δὲ xat διαχρινομένων ἥ περιχώρησις πολλῷ μᾶλλον ἐποίεε διαχρί-- νεσθαι. (Simplicius Comment, in Arist. Phys. fol. 67 a.) 8. Τὸ μὲν πυχνὸν xal διερὸν xal ψυχρὸν xal τὸ ζοφερὸν ἐνθάδε συνεχώρησε, ἔνθα νῦν ἡ Ὑῆ᾽ τὸ δὲ ἀραιὸν xal τὸ θερμὸν xal τὸ ξηρὸν xal τὸ λαμπρὸν ἐξεχώ- ρησε ἐς τὸ πρόσω τοῦ αἰθέρος. (Simplicius Comment. in Árist. Phys. fol. 38 b. Caterum καὶ τὸ λαμπρὸν quz verba li- brariorum éulpa omissa sunt apud Simplicium addidi cum Schornio ex Origenis Philosoph. cap. 8.) 6. Reliqua omnis materia partem continent, mens autem infieifa suique juris est neque ulli rei admixta, sed sola libera et soluta est. Nam nisí segregata ab omni concretione mortali, sed alii cuidam adjuncta esset, uni alicui addita omnium rerum consors foret; siquidem in quavis re omnis malerie particula est, quemadmodum in praecedentibus diximus, aliaque cum aliis commixta eam impedirent , quominus ullam rem ita teneret ut sola nunc libera et so- luta tenet. Est enim cunctarum rerum subtilissima et pu- rissima , ac sententiam quamlibet de quavis re dicit pluri- mumque valet. Porro queecunque animata sunt tum majora lum minora, omnia mens gubernat colestesque moderata est conversiones , ita ut principio universum converteretur. Àc primum quidem ab exiguis initiis conversio ccepit , deinde plures materiae partes complexa crescebat , atque in posterum etiam ulterius progredietur. Commixta vero et secrela ac diserela omnia cognovit mens : et qua futura erant quaeque foerunt. et quae nunc sunt quizeque erunt omnii mens ordinavit conversionemque hanc qua nunc sidera et sol lunaque et aer atque sether ab indigesta mole secreti torquentur et vertuntur. Heec autem conversio effe- cit, ut singula secernerentur. Ac secreta sunt a raris densa, a frigidis calida, a caliginosis illustria, ab humidis sicca. Verum multe sunt multarum rerum partes, quia aliud ab alio neque secernitur prorsus , neque discernitur praeter mentem. Jam vere mens omniís similis est et major et mi- nor : at nihil aliud alii simile est in hac infinita rerum multitudine, sed qualía cuique semina plurima insunt, tale perspicue est et fuit. 7. Quum mens materiam movere cepisset, ab omni parte mota reliquae sccernebantur, quantumque partium movit mens, tantum discrelum est ab indigesta mole : quumque he particulge moverentur ac discernerentur, con- versio efficiebat, ut eo magis alia ab aliis discernerentur. 8. Densa et humida, frigida et obscura eum in locum congregata sunt quo nunc terra est : at rara et calida, sicca et splendida in longinquum setheris locum secesse- runt. 250 ANAXAGORJE FRAGMENTA. ᾿ 9. "An τουτέων ἀποχρινομένων συμπήγνυται γῇ " ἐκ μὲν γὰρ τῶν νεφελέων ὕδωρ ἀποχρίνεται, ἐχ δὲ τοῦ ὕδατος γῆ, ix δὲ τῆς γῆς λίθοι συμπήγνυνται͵ xb τοῦ ψυχροῦ - οὗτοι δὲ ἐχχωρέουσι μᾶλλον τοῦ ὕδατος. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 38 b : οὕτω γάρ qratw* ἀπὸ τουτέων x3). Cf. fol. 33 b, ubi legitur λίθος συμπήγνυται. Est autem ἐκ τῶν νεφελέων idem quod ἐξ ἀέρος. Sic enim Simplicius fol. 106 ἃ : ὁρῶν οὖν πᾶν ix παντὸς γινόμενον, εἰ χαὶ μὴ ἀμέσως, ἀλλὰ χατὰ τάξιν, xal γὰρ ἐκ πυρὸς ἀὴρ καὶ ἐξ ἀέρος ὕδωρ xoi ἐξ ὕδατος γῇ xa ix γῆς λίθος χαὶ ἐκ λίθου πάλιν πῦρ᾽ χτλ.) 10. ἀνθρώπους τε συμπαγῆναι χαὶ τἄλλα ζῷα, ὅσα ψυχὴν ἔχει" καὶ τοῖσί γε ἀνθρώποισι εἶναι xal πόλιας συνῳχημένας xai ἔργα χατεσχευασμένα, ὥσπερ παρ᾽ ἡμῖν, καὶ ἠέλιόν τε αὐτοῖσι εἶναι xal σελήνην καὶ τἄλλα, ὥσπερ παρ᾽ ἡμῖν, χαὶ τὴν Ὑὴν αὐτοῖσι φύειν πολλά τε xal παντοῖα, ὧν ἐχεῖνοι τὰ ὀνήϊστα συνενειχάμενοι ἐς τὴν οἴχησιν χρέονται. (Simplicius Comment. in Aristot. Phys. fol. 33 b, ubi hanc apponit explicationem : χαὶ ὅτι μὲν ἑτέραν τινὰ διαχόφμησιν παρὰ τὴν παρ᾽ ἡμῖν αἰνίττεται, δηλοῖ. τὸ ὥσπερ παρ᾽ ἡμῖν οὐχ ἅπαξ εἰρημένον. Add. Diog. Laert. lib. 11,6 : τὴν σελήνην οἰχήσεις ἔχειν, ἀλλὰ xal λόφους xal φάραγνας. Conf. Simplic. fol. 8 a.) 11. Οὕτω τουτέων περιχωρεόντων τε xal ἀποχρινο-- μένων πὸ βίης τε καὶ ταχυτῆτος. Βίην δὲ ἢ τα- χυτὴς ποιέει, jj δὲ ταχυτὴς αὐτέων οὐδενὶ ἔοιχε χρήυατι τὴν ταχυτῆτα τῶν νῦν ἐόντων γρημάτων ἐν ἀνθρώποισι, ἀλλὰ πάντως πολλαπλασίως ταχύ ἐστι. (Simplicius Comment. in Aristot. Phys. . fol. 8 a : ἄκουσον δὲ οἷα xai μετ᾽ ὀλίγα φησὶν τὴν ἀυφοῖν ποιούμενος σύγχρισιν' οὕτω τούτων περιχωρούντων χτλ. qui διττὴν διάχρισιν εἴ δια- χόσμησιν ab Ánaxagora statui dicit. Certum est hic disputari de motu quo ccelum et sidera olim ab indigesta mole segregata sunt. Sed eodem motu etiam nunc feruntur, quoniam durat adhuc atque adeo in aternum du- rabit. Verborum structura $j δὲ ταχυτὴς αὐ- τέων οὐδενὶ ἔοικε γρήματι τὴν ταχυτῆτα et ἡ, δὲ ταχυτὴς πάντως πολλαπλασίως ταχύ ἐστι elegan- tem sermonem non decent, sed antiquitatis excusationem babent.) i2, Ὁ δὲ νόος ὅσα ἔσται τε xal νῦν ἔστι xai ἦν xai τὰ ἄλλα πάντα ἐν τῷ πόλλὰ περιέχοντι χαὶ ἐν τοῖσι προσχριθεῖσι xat ἐν τοῖσι ἀποχεχριμένοισι χάρτα διεχόσμησε. (Simplicius Comment. in Aristot. Phvs. fol. 33 b : ὅτι δὲ διττήν τινα διαχόσμησιν ὑποτί- θεται, τὴν μὲν νοεράν, τὴν δὲ αἰσθητήν, δῆλον μὲν xal ix τῶν εἰρημένων, δῆλον δὲ xat ἐκ τῶνδε" ὃ δὲ νοῦς ὅσα ἐστί τε [cod. 1) ἔσται τε] χάρτα, xal νῦν ἔστιν, ἵνα xai τὰ ἄλλα πάντα ἐν τῷ πολλὰ περιέχοντι, χαὶ ἐν τοῖσι προσχριθεῖσι χαὶ ἐν τοῖσιν ἀποχεχριμένοισι. Locum mutilum et corruptum emendavi et supplevi e fragm. 6.) 13. Οὐ χεχώρισται τὰ ἐν τῷ ἑνὶ χόσμῳ οὐδὲ ἀποχέχοπται πελέχεϊ οὔτε τὸ θερμὸν ἀπὸ τοῦ ψυχροῦ οὔτε τὸ ψυχρὸν ἀπὸ τοῦ θερμοῦ. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 37 b. et 38 a. In eandem sententiam supra Anaxagoras (fragm. 6) dixit : παντάπασι δὲ οὐ- δὲν &moxpiverat οὐδὲ διαχρίνεται τὸ ἕτερον ἀπὸ τοῦ ἑτέρου. Cf. Simplic. in Aristotelis Phys. p. 106 b : xal διαχρινόμενα γὰρ ταῦτα οὖχ ἀπέ- σπασται πάντη ἀπ᾽ ἀλλήλων. Διό φησιν ὃ Ἀναξ"- γόρας, μηδ᾽ ἐνδέχεσθαι πάντα διαχριθῆναι.) 14. Τουτέων δὲ οὕτω διαχεχριμένων γινώσχειν χρή. ὅτι πάντα οὐδὲν ἐλάσσω ἐστὶ οὐδὲ πλέω. Οὐ γὰρ ἀνυστὸν πάντων πλέω εἶναι, ἀλλὰ πάντα ἴσα αἰεί. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 33 b. Pro ὅτι πάντα quz est exempli Aldini scriptura, cod. D non male habet ὅτι τὰ πάντα. De reliquo philosophus ait materian neque generatione augeri neque minui in- teritu.) 9. Ex his secretis concrescit terra : nam e nubibus aqua secernitur, ex aqua terra; e terra lapides frigore concre- scunt : hi autem magis ex aqua excedunt. 10. hominesque et reliqua animalia vitali spiritu preedita concrevisse, atque hominibus esse urbes habitatas et opera facta ut apud nos, ac solem iig esse et lunam et caetera, ut apud nos, terramque iis gignere multa et varia, e quibus illi utilissima quaeque in domos comportata in rem suam convertunt. 11. His vi ac celeritate ita conversis et secretis. Vim vero celeritas efficit; celeritas autem illorum ad nullius earum qua nunc sunt inter homines rerum similitudinem, si de earum celeritate agitur, accedit, sed omnino multo major ista celeritas est. 12. Verum mens quacunque erunt et nunc sunt et fue- runt et reliqua omnia qua continentur colo rerum mulii- tudine instructo et quae insunt in accretis vel jam secreti sedulo ordinavit. 13. Non separata sunt qus uno hoc continentur mundo, neque securi abrupta calida a frigidis vel (rigida a calidis. 14. His ita discretis sciendum est omnia nihilo neque pauciora esse neque plura. Etenim fieri non potest, sl plura sint universis quz exstant, sed cuncta semper aequalia sunt. ANAXAGOR/E FRAGMENTA. t. Οὔτε τοῦ σμιχροῦ γέ ἐστι τό γε ἐλάχιστον, ἀλλ᾽ ἔλασσον αἰεί" τὸ γὰρ ἐὸν οὖχκ ἔστι τὸ μὴ οὐχ εἶναι" οὔτε τὸ μέγιστον, ἀλλὰ xa τοῦ μεγάλου αἰεί ἐστι μέζον' καὶ ἴσον ἐστὶ τῷ σμιχρῷ πλῆθος, πρὸς ἑωυτὸ δὲ ἕχαστόν ἐστι καὶ μέγα χαὶ σμιχρόν. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 35 a: καὶ ὅτι οὔτε τὸ ἐλάχιστον ἦν (ἐστιν cod. D) ἐν ταῖς ἀρχαῖς οὔτε τὸ μέγιστον" οὔτε γὰρ τοῦ σμιχροῦ γέ (φησίν) ἐστι τὸ γε ἐλάχιστον xx. ubi yàp particulam Simplicius inseruit. Duplex y: in eadem sententia positum neminem of- fendit. Similiter Diogenes Apolloniates fragm. 6 : οὐ μέντοι ἀτρεκέως γε ὅμοιόν γ᾽ ἐόν. Caeterum eadem verba repetit Simplicius fol. 35 b. Incisum illud τὸ γὰρ ἐὸν οὖχ ἔστι τὸ μὴ οὐχ εἷ- γαι, 1. e. ens enim non est non esse, vel quod est, non est ita , ut non sit sensum nequaquam obscurum habet. Nam si quid esset ininimum, Anaxagoras arbitratur fore, ut id quod est ad nihilum redigi posset. In sequentibus οὔτε τὸ μέγιστον desideratur fol. 35 a, legitur au- tem fol. 35 b. Conf. Simpl. 35 a : el γὰρ πᾶν ly παντί, xal πᾶν Ex παντὸς ἐχχρίνεται, xal ἀπὸ τοῦ ἐλαχίστου δοχοῦντος ἐχχριθήσεταί τι ἔλαττον 261 ἐχείνου χαὶ τὸ μέγιστον δοχοῦν ἀπό τινος ἐξεχρίθη ἑαυτοῦ μείζονος κτλ.) xal ὅτε δὲ ἴσαι μοῖραί εἶσι τοῦ τε μεγάλου xal τοῦ cyixpoU, πλῆθος xal οὕτως ἂν εἴη, καὶ ἐν παντὶ πάντα" οὐδὲ χωρίς ἐστι εἶναι, ἀλλὰ πάντα παντὸς μοῖραν μετέχει. Ὅτε δὲ τοὐλάχιστον μή ἐστι εἶναι, οὐχ ἂν δύναιτο χωρισθῆναι οὐδ᾽ ἂν λίην ἀφ᾽ ἑωυτοῦ γενέσθαι, ἀλλ᾽ ὅχως περὶ ἀρχὴν ἦν, χαὶ νῦν πάντα . δμοῦ. Ἔν πᾶσι δὲ πολλὰ ἔνεστι καὶ τῶν ἀποχρι- 17. γομένων ἴσα πλῆθος ἐν τοῖσι μέζοσί τε χαὶ ἐλάσσοσι. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 35 a. In exemplo Aldino legitur ἀλλ᾽ ὅπερ περὶ ἀρχὴν εἶναι, xal νῦν πάντα ὁμοῦ, in cod. | D ὅπως περ ἀρχὴν εἶναι, sed loci sensus re- quirit ἀλλ᾽ ὅχως περὶ ἀρχὴν vel περὶ τὴν ἀρχὴν ἦν, quod vulgavi.) Τὸ δὲ γίνεσθαι xal ἀπόλλυσθαι οὐχ ὀρθῶς νομίζουσι ot “ἕλληνες " οὐδὲν γὰρ χρῆμα οὐδὲ γίνεται οὐδὲ ἀπόλλυται, ἀλλ᾽ ἀπὸ ἐόντων χρημάτων συμμίσγεταί τε xai διχχρίνεται. Καὶ οὕτως ἂν ὀρθῶς χαλοῖεν τό τε γίνεσθαι συμμίσγεσθαι καὶ τὸ ἀπόλλυσθαι δια-- χρίνεσθαι. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 34 b.) 15. Neque parvo est minimum, sed semper minus : quod esim est, non est ita, ut non sit : neque maximum est, sed et magno semper est majus : et magnura parvo ma- puludine par est, per 86 vero unumquidque et magnum αἱ el parvum. 16. EL quoniam requales magni et parvi particule sunt, magniludo etjam in utroque reperitur, atque in omnibus emnia insunt, neque alia ab aliis separari possunt, sed tuxcla omnis materize partem continent. Quum vero mi- imum esse nequeat , non potest segregari neque a semet ipso quasi penitus avelli, sed quemadmodum principio rerum nihil non colligatum erat, sic eliam nunc omnia coherent. In omnibus autem multa insunt, rerumque a materia secrelarum tot particule in majoribus quot in minoribus inveniuntur. 17. At vero nascendi et moriendi vocabulis Grzeci non recle utuntur. Nulla enim res neque fit neque interit, sed ex iis quae sunt rebus miscetur ab iisque discernitur. Ita rectius pro fieri dixerint misceri, pro interire autem dis- cerni. ρων ΤΌΣΟ DE DIOGENE APOLLONIATE. Diogenes (1), Apollothemidis filius, physicus, Apollonia natus est, nobilissimo Cretae oppido (2), unde Apolloniates ab antiquis scriptoribus voca- ri solet. Hunc Simplicius (3) veterum philoso- phorum qui in nature obscuritate versati sunt pane novissimum exstitisse dicit. Idem eum tam Anaxagorea quam Leucippea decreta secutum bonam doctrine partem ab aliis mutuatum esse testatur. Sed quantum e fragmentis colligi licet, Anaximenis placita ita exornavit, ut illa contra Anaxagoram tueretur. Qua res eam vim habuit, ut Antisthenes Apolloniaten Anaximenis audito- ribus annumeraret (4). Verum quum Anaxagore tempore vixerit ac post Clazomenium sapientiz doctorem philosophatus sit, ne juvenis quidem senem Ánaximenem convenire potuit. Neque vero perpetuo Ápolloni;& commoratus est, sed ali- quandiu Athenis habitavit , ubi Demetrius Phale. reus doctissimo homini invidia presso prope- inodum capitis periculum illatum esse tradit (5). In explicandis rebus naturalibus locutus est etiam de lapide qui Olympiade septuagesima octava ad /ÉEgos flumen coelo decidit, cujus lapsum praedixisse fertur Anaxagoras (6). Unum an plura volumina scripserit non constat. Nam etsi Dio- genes Laertius lib. IX, 57 (7) unum ei opus attribuit ejusque initium affert, tamen commen- tarium de rerum natura auctor in plures diviserat libros, quorum secundumcitat Rufus Ephesius (8) apud Galenum ἃ in V1 Epidem. tom. V p. 473. Hoc autem solum ingenii monumentum sub Dio- genis Apolloniate nomine Simplicii ztate fere- batur (9), qui alia ejus scripta periisse his verbis memori: prodit in Aristotelis Phys. f. 3a b : ἰστέον ὡς γέγραπται πλείονα τῷ Διογένει τούτῳ συγγράω ματα, ὡς αὐτὸς ἐν τῷ περὶ φύσεως ἐμνήσθη, καὶ πρὸς φυσι» λόγους ἀντειρηχέναι λέγοιν, οὃς καλεῖ xal αὐτὸς σο:.» στάς, xal μετεωρολογίας (leg. μετεωρολογίαν) Yty;2- φέναι, ἐν dj λέγει xal περὶ ἀργῆς εἰρηκέναι καὶ μέντοι καὶ περὶ ἀνθρώπου φύσεως. Αἱ fortasse non integrum de rerum natura volumen Simplicius vidit, ut putandum sit deperdita illa scripta ejusdem ope- ris partes olim fuisse. Ceterum quamvis Creten- ses Dores essent, Diogenes tamen in libris coní- ciendis non doricased ionica dialecto philosopho- rum ionicorum more et exemplo usus est. Qua in re ut Ánaxagoram elegantia superavit, ita a posterioribus, inprimis a Democrito superatus est. Quippe paullatim Iones in solutz orationis scriptione profecerunt. Jure igitur cultiorem Diogenis sermonem pro recentioris zetatis indi- cio habentes Apolloniaten paullo juniorem Cla- zomenio philosopho fuisse existimamus. Confir- matur hoc Sidonii Apollinaris testimonio qui carm. XV vs. 89 seqq. ait : , « Quartus Anaxagoras Thaletica dogmata ser- | | vat, sed divinum animum sentit qui fecerit orbein. Junior huic junctus residet collega, sed idem materiam cunctis creaturis aera credens judicat inde deum, faceret quo cuncta, tulisse.» Jam ut dogmata ejus paucis exponam, aerem rerum materiam esse dixit, e qua omnia fie- rent, sed esse compotem mentis sine qua ni- hil ex eo fieri posset. Quocirca aer cuncta re- git et ad omnia penetrat, neque quidquam est (1) Diogenes Laertius lib. 1Χ 57 : Διογένης Ἃ πολλοθέμι- $0; ᾿Απολ) ὠνιάτης, ἀνὴρ φυσιχὸς xal ἄγαν ἐλλόγιμος. Cf. Eu- docia Violar. pag. 137. (2) Stephanus Byzantius v. ᾿Ἀπολλωνία : εἰχοστὴ τρίτη Κρήτης, ἡ πάλαι ᾿Ελεύθερνα, Atvou πατρίς. ἐκ ταύτης ὁ φυσι- χὸς Διογένης. Fuere aulem viginli quinque ejusdem nominis oppida quiz recenset Stephanus. (3) Simplicius in Aristot. Phys. fol. 6 ἃ : καὶ Διογένης δὲ ὁ Ἀπολλωνιάτης σχεδὸν νεώτατος γεγονὼς τῶν περὶ ταῦτα [τὰ φυσιχὰ] σχολασάντων τὰ μὲν πλεῖστα συμπεφορημένως γέγραφε, τὰ μὲν κατὰ ᾿Αναξαγόραν τὰ δὲ κατὰ Λεύχιππον λέγων. (4) Diogenes Laertius lib. IX, 57: ἤχουσς δὲ (φησὶν Ἄντι- σθένης) ᾿Αναξιμένους. ἦν δὲ ἐν τοῖς χρόνοις χατὰ Ἀναξαγόραν. (5) Diogenes Laertius lib. TX, 57 : Τοῦτόν φησιν ὁ Φαλη- ρεὺς Δημήτριος ἐν τῇ Σωχράτους ἀπολογίᾳ διὰ μέγαν φθόνον μιχροῦ χινδυνεῦσαι ᾿Αθήνησιν. 2 (6) Stob:eus Eclog. Phys. lib. I cap. 24 p. 508 ed. Heer.; tom. 1 p. 198 ed. Gaisf. : Διογένης xtoanpotiór, τὰ ἀστυχ, διχπνοίας δὲ αὐτὰ νομίζει τοῦ χόσμου, εἶναι δὲ διάπυρα. Xuu- περιφέρεσθαι δὲ τοῖς φανεροῖς ἄστροις ἀφανεῖς λίθους καὶ πα΄ αὐτὸ τοῦτ᾽ ἀνωνύμους " πίπτοντας δὲ πολλάχις ἐπὶ τῇς τῇς σὄέννυσθαι, καθάπερ τὸν ἐν Αἰγὸς ποταμοῖς πυρωδῶς xatt.t- χθέντα ἀστέρα πέτρινον. Cf. Plutarchus de Plac. phil. I.b. 1], 13. Marmor Parium epoch. 57 p. 550 et 585 ed. Muller; D:og. Laert. lib. 11, 10; Plin. Hist. nat. lib. II, 58. (7) Diog. Laert. 1X, 57 : Ἀρχὴ δὲ αὐτῷ τοῦ συγγράμματος: ἥδε * λόγου παντὸς κτλ. Conf. lib. VI, 81. (8) Galenus 2 in VI Epidem. tom. V p. 473 . 'Poozo; & φησιν Διογένη τὸν ᾿λπολλωνιάτην μόνον ἐναντίως GxtozT,vac 2: χατὰ τὸ περὶ φύσεως δεύτερον. (9) Simplicius in Arist. Phys. fol. 32 b : ἐν δὲ γε περὶ φύσεως, ὃ τῶν αὐτοῦ μόνον εἰς ἐμὲ ἦλθε. 2 τῷ . DE DIOGENE APOLLONIATE. jud non hujus consors sit (Vid. fragm. 6). zvendum tamen ne cum Cicerone de Nat. deor. l, 12 putemus, Diogenem aere usum esse deo, rel cum Augustino de Civ. Dei VIII, ἃ aeri eum livinam rationem tribuisse. Hoc enim non di- erte dixit Apolloniates, sed dicere visus est. Falluntur praeterea. Nicolaus et Porphyrius qui Üretensem philosophum medium quiddam inter ignem et aerem rerum principium statuisse scri- pserunt (10). Neque enim dubium quin errorem ambigua philosophi oratio pepererit qui fragm. 6 de aeris varietate disputans : Kal ἁπάντων, inquit, τῶν ζῴων δὲ ἢ uy?) τὸ αὐτό ἐστι, ἀὴρ θερμότερος μὲν τῷ ἔξω, ἐν ᾧ εἶμεν, τοῦ μέντοι παρὰ τῷ ἡλίῳ πολλὸν ὑγρότερος" ὅμοιον δὲ τοῦτο τὸ θερυὸν οὐδενὸς τῶν ζῴων ἐστί, Itaque illi rati e frigore nihil oriri, solum calorem ad mundum procreandum aptum tse, Diogenem in calido aere rerum omnium fundamenta posuisse contenderunt, Quod licet aliqua ex parte ita sese habere facile concedamus, tamen a philosopho non eo quo ipsi volunt modo expresum est. Etenim Apolloniates neque cali- dum aerem, neque frigidum, sed omnino aerem eorum qua exstant et gignuntur parentem nomi- navit. Quamobrem non est quod cum Simplicio arbiremur Nicolaum et Porphyrium qua de Diogenis philosophia memorant e deperditis ejus scriptis tanquam reconditis atque abditis e fon- libus hausisse, Porro Diogenes omnia moveri et innumerabiles esse mundos et inane infinitum ese affirmavit. Idem aerem tum spissatum tum rarefactum mundos gignere, e nihilo autem nihil e'sistere, neque in nihilum corrumpi censuit. Terram rotundam appellavit quz in medio sta- bilita circumfuso calore et frigore concreve- rit (11). Nilus(12) Diogeni quotannis circa solstitium $sivum inundare /Egyptum videtur, quia sol iquam marinam et quidquid humidi in terra est X serapiat.raptumque humorem in Nilum demit- lt. Yerba ejus latine versa sic exhibet Seneca Quzst, nat. V, ἃ : « Diogenes Apolloniates ait : Sol humorem ad se rapit ; hunc exsiccata tellus tum ex mari ducit, tum ex ceteris aquis. Fieri 253 autem non potest, ut unasicca sittellus, alia abun- det. Suntenim perforata omnia etinitinera pervia. Sicca ab humidis sumunt aliquando. Nisi aliquid terra acciperet, exaruisset. Ergo undas sol tra- hit : sed ex his qua premunt maxime hzc meri- diana sunt. Terra quum exaruit, plus ad se humoris adducit. Ut in lucernis oleum illo fluit ubi exuritur, sic aquaillo incumbit quo vis calo- ris et terrze eestuantis arcessit, Unde ergotrahitur? ex illis scilicet partibus semper hibernis, septen- trionalibus, unde exundat. Ob hoc Pontus in inferum mare assidue fluit rapidus, non ut cztera maria alternatis ultro citro estibus, in unam par- tem semper pronus et torrens. Quod nisi faceret, hisque itineribus quod cuique deest redderetur, quod cuique superest emitteretur : jam aut exsic- cata essent omnia aut inundata, » Contra hec Seneca : « Interrogare Diogenem libet, quare quum Pontus et amnes cuncti invicem commeent, non omnibus locis zstate majora sunt flumina? AFgyptum sol magis percoquit : itaque Nilus ma- gis crescit. Sed in ceteris quoque terris aliqua fluminibus fit adjectio. Deinde quare ulla pars terra sine humore est, quum omnis ad se ex aliis regionibus trahit eoque magis, quo calidior est? Deinde quare Nilus dulcis, si illi e mari unda est? Nec enim ulli flumini dulcior gustus. » Qui- bus tamen plerisque neque Diogenes refellitur, neque res ipsa explicatur. De hominis natura philosophus Cretensis dedi- ta opera egit. Quo in genere ad nostram statem mansit egregium fragmentum quod est ap. Ari- , stotelem llist. anim. lib. III, 2, 4 (Vid. fragm. 8), ubi de venis, quas ideo pertotum corpus pertinere credidit Diogenes, ut earum ope aer calidior et mente praditus in omnes animalium partes de- rivatus omnium et sensuum et cogitationum causa exsisteret. Qua de sensibus docuit Apollo- niates persequitur Theophrastus lib. de Sensu cap. 39, 42 et 44, cui adde Plutarchum Plac. phil. IV, 16 et 18. Placita ejus breviter perstrinxi; reliqua e fragmentis (13) quae omni adhibita diligentia re- censui et interpretatus sum cognoscentur. ———————————————M—MM ————— ——— € .... .. .(10) Simplicius ad Aristotelis Phys. fol. 32 b : Ἐπειδὴ ἢ μὲν τῶν πλειόνων ἱστορία Διογένην τὸν Ἀπολλωνιάτην bnt, Ἀναξιμένει τὸν ἀέρα τίθεσθαι τὸ πρῶτον στοιχεῖόν «1, δικόλαος δὲ ἐν τῇ περὶ θεῶν πραγματείᾳ τοῦτον ἱστορεῖ Ὧὸ μειατὺ πυρὸς καὶ ἀέρος τὴν ἀρχὴν ἀποφήνασθαι xal τῷ δχολάῳ συνηχο) ούθησεν ὁ φιλομαθέστατης τῶν φιλοσόφων Πρρφύριος, ἱστέον ὡς γέγραπται πλείονα τῷ Διογένει τούτῳ γράμματα xTÀ. .. Wl) Diogenes. Laertius lib. 1X, 57 : Στοιχεῖον εἶναι τὸν 151, X03400; ἀπείρους, xal χενὸν &nttpov, τόν τε ἀέρα πυ- τθσμξνον χαὶ ἀραιούμενον γεννητιχὸν εἶναι τῶν κόσμων. Οὐ- ἂν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος γίνεσθαι, οὐδὲ εἰ: τὸ μὴ v φθείρεσθαι, Τὴν γῆν στρογγύλην, ἐρηρεισμένην ἐν τῷ μέσῳ, τὴ» σύστασιν εἰγητυῖαν κατὰ τὴν ἐκ τοῦ θερμοῦ περιφιρὰν καὶ πῆξιν ὑπὸ τοῦ ψυχροῦ. Cf. Hesychius Milesius p. 20 ed. Orell. Euse- . bius Prep. Ev. lib. I cap. 8: Διογένης ὁ ᾿Απολλωνιάτης ἀέρα ὑφίσταται στοιχεῖον, κινεῖσθαι δὲ τὰ πάντα κτλ. (12) Schol. Apoll. Rliod. IV, 269 : Διογένης ὁ Ἀπολλω- νιάτης ὑπὸ ἡλίον ἁρπάζεσθαι τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, ὃ τότε εἰς τὸν Νεῖλον χαταφέρεσθαι᾽ οἴεται γὰρ π)ηροῦσθαι τὸν Nei- λον ἐν τῷ θέρει διὰ τὸ τὸν ἥλιον εἷς τοῦτον τὰς ἀπὸ γῆς ἰχμά- ὃχς τρέπειν. (13) Anaxagore Clagomenii οἱ Diogenis Apolloniatze fragmenta recensuit Guil. Schorn. Ronne 1829. Diogenis Apolloniatz fragmenta edidit Frid. Panzerbieter. Lipsie 1830. ΔΙΟΓΈΝΟΥΣ TOY AIIOAAOQNIATOY . ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΊΑ. ι. Λόγου παντὸς ἀρχόμενον δοχέει μοι χρεὼν εἶναι τὴν ἀρχὴν ἀναμφισθήτητον παρέχεσθαι, τὴν δὲ ἑρμη- νηΐην ἁπλῆν xol σεμνήν. (Diogenes Laertius lib. IX, 55 : Ἀρχὴ δὲ αὐτῷ τοῦ συγγράμματος ἦδε" λόγου παντὸς χτλ. Cf. lib. ; 81. 2. ᾿Εμοὶ δὲ δοχέει, τὸ μὲν ξύμπαν εἰπεῖν, πάντα τὰ ἐόντα ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ ἑτεροιοῦσθαι καὶ τὸ αὐτὸ εἶναι" xal τοῦτο εὔδηλον. ΕἸ γὰρ τὰ ἐν τῷδε τῷ χόσμῳ ἐόντα ᾿ νῦν γῆ καὶ ὕδωρ xal τἄλλα, ὅσα φαίνεται ἐν τῷδε τῷ χόσμῳ ἐόντα, εἰ τουτέων τε ἣν τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἕτερον ἐὸν τῇ ἰδίῃ φύσεϊ, καὶ μὴ τὸ αὐτὸ ἐὸν μετέπιπτε πολλαχῶς xai ἡτεροιοῦτο, οὐδ᾽ ἂν οὔτε μίσγεσθαι ἀλ- λήλοισι ἠδύνατο οὔτε ὠφέλησις τῷ ἑτέρῳ οὔτε βλάβη εἶναι, Οὐδ᾽ ἂν οὔτε φυτὸν ἐχ τῆς γῆς φῦναι οὔτε ζῷον οὔτε ἄλλο γενέσθαι οὐδέν, εἰ μὴ οὕτω συνίστατο ὥστε τωυτὸ εἶναι" ἀλλὰ πάντα ταῦτα ἐκ τοῦ αὐτοῦ ἑτεροιού- μενα ἄλλοτε ἀλλοῖα γίνεται καὶ ἐς τὸ αὐτὸ ἀναχωρέει. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 3a Ὁ : γράφει δὲ εὐθὺς μετὰ τὸ προοίμιον τάδε * ἐμοὶ δὲ δοχέει κτλ. Post γῇ xai ὕδωρ Cod. D addit xai ἀὴρ xat πῦρ. Pro οὐδαμῇ οὔτε μίσγεσθαι ἀλλήλοισι ἠδύνα- 10, quae codicum scriptura est, posui cum Schornio οὐδ᾽ ἂν οὔτε μίσγεσθαι xx). Denique inter A467 et οὐδ᾽ ἂν inserui εἶναι. Nam deesse aliquid viri " docti jam pridem animadverterunt. Cf. Aristot. de gen. et corrupt. I, 6 : xai τοῦτ᾽ ὀρθῶς λέγει Διογένης, ὅτι εἰ μὴ ἦν ἐξ ἑνὸς ἅπαντα, οὐχ ἂν ἦν τὸ ποιεῖν xal τὸ πάσχειν ὑπ᾽ ἀλλήλων, οἷον τὸ θερμὸν ψύχεσθαι καὶ τοῦτο θερμαίνεσθαι πάλιν" οὐ γὰρ ἣ θερμότης μεταθάλλει καὶ 5$ ψυχρότης εἷς ἄλληλα, ἀλλὰ δῆλον ὅτι τὸ ὑποχείμενον.) 8. Ἀλλὰ τοῦτό μοι δοχέει δῆλον εἶναι, ὅτι χαὶ μέν; καὶ ἰσχυρὸν xal ἀΐδιόν τε καὶ ἀθάνατον xal πολλὰ d, ἐστι. | (Simplicius Comment. in Arist. Phys. [0]. 332) 4. Οὐ γὰρ ἂν οὕτω δεδάσθαι οἷόν τε ἦν ἄνευ ν»- σιος, ὥστε xal πάντων μέτρα ἔχειν, χειμῶνός τε xi θέρεος xal νυχτὸς καὶ ἡμέρης xal δετῶν xat ἀνέμων xal εὐδιέων. Καὶ τὰ ἄλλα εἴ τις βούλεται ἐννοέεοῦει, εὑρίσχοι ἂν οὕτω Dtaxelusva , ὡς ἀνυστὸν χάλλιστα. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 36b: ἐφεξῆς δὲ δείξας ὅτι ἐστὶν ἐν τῇ ἀρχῇ ταύτη νόησις τὰ- Jf, * οὐ γὰρ ἄν, φησὶν, οὕτω δεδάσθαι etc.) 5. "Ext δὲ πρὸς τούτοισι καὶ τάδε μεγάλα orari ἄνθρωποι γὰρ xol τὰ ἄλλα ζῷα ἀναπνέοντα [ue τῷ ἀέρι, καὶ τοῦτο αὐτοῖσι xat ψυχή ἐστι xat veo; ὡς δεδήλωται ἐν τῇδε τῇ συγγραφῇ ἐμφανέως, χαὶ in τοῦτο ἀπαλλαχθῇ, ἀποθνήσχει xal 5j νόησις ἐπιλείπει, ( Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 32 b : ἐπάγει ὅτι xai ὁ ἄνθρωπος xai τὰ ἄλλα xà τῆς ἀρχῆς ταύτης, ἥτις ἐστὶν 6 ἀήρ, xal ζῇ χαὶ ψυγὶν ἔχει xal νόησιν, λέγων οὕτως" ἔτι δὲ πρὸς τούτοισι x3. Caterum τοῦτο refertur δὰ ἀέρος nomen, qui quominus fiat generis diversitas non obstat. Si militer Plato Lach. p. 185 E : εἴ τις ἄρα ὑμῶν τεχνιχὸς περὶ ψυχῆς θεραπείαν, xal οἷός τε χαλῶς τοῖς το [i. e. τὴν ψυχὴν] θεραπεῦσαι.) e. Καί μοι δοχέει τὸ τὴν νόησιν ἔχον εἶναι 6i; χαλεόμενος ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων xa! δπὸ τούτου πᾶν χαὶ χυδερνᾶσθαι xal πάντων χρατέειν᾽ ἀπὸ γάρ us τούτου δοχέει νόος εἶναι καὶ ἐπὶ πᾶν ἀφῖχθαι xal zar διατιθέναι xal ἐν παντὶ ἐνεῖναι. Kal οὐχ ἔστιν οὐδὲ ὅν, 1. Disputationes qualescunque ordientem meo judicio oportet principium certum et indubitatum preestare , elo- cutionem vero simplicem el gravem. 2, Mihi vero videntur, ut uno verbo dicam, res cunctze ab eodem elemento variatione oriri atque idem esse, id quod manifestum est. Si enim res qus in hoc mundo nunc sunt, terra et aqua et csetera quae in hoc mundo ap- - parent, si harum, inquam, rerum alic ab aliis suapte natura differrent , neque multis modis mutata et variatze idem essent, nequaquam fieri posset, ut miscerentur alize aliis vel commoda et incommoda afferrent. Neque vel planta e terra enasci vel animal vel aliud quid procreari posset, nisi ita comparatum esset, ut idem foret; sed htec omnia ab eodem elemento variata alias alia specie induuntur atque in idem elementum recidunt. 3. Sed hoc principium mibi videtur perspicue magnum esse et potens atque citernum et immortale multaramqe rerum sciens, 4. Nam principium illud sine intelligentia ita distribu non posset, υἱ omnium rerum modum contineret, eshl& et hiemis , noctis et diei , imbriumque et ventorum el «dli sereni. Ac caetera quoque si quis reputare velit, reperi quam pulcherrime constituta. 5. Praeterea hasc quoque firma illius rei argumenta sul: homines eniro et reliqua animalia spiritum ducentia ais beneficio vivunt, qui ipsis etiam pro anima et inlelligeola est, ut in boc libro dilucide est explicatum. Qui quia excessit, moriuntur et intelligentia deficit. 6. Ac mibi videturillud quod intelligentiam continel eis aer qui ab hominibus vocatur et ab hoc omnia gubertan, isque cuncta regere : ab hoc enim nihi videlur orta st mens atque δή omnia penetrasse et universa conslilut't 294 DIOGENIS ΑΡΟΙΓΟΝΙΑΤῈ FRAGMENTA. ὅ,τι μὴ μετέχοι τούτου, μετέχει δὲ οὐδὲ ἕν ὁμοίως τὸ ἕτερον τῷ ἑτέρῳ, ἀλλὰ πολλοὶ τρόποι καὶ αὐτοῦ τοῦ ἀέρος καὶ τῆς νοήσιός εἶσιν. Ἔστι γὰρ πολύτροπος xat θερμότερος xal ψυχρότερος χαὶ ξηρότερος καὶ ὑγρότε-- ρος χαὶ στασιμώτερος χαὶ ὀξυτέρην χίνησιν ἔχων, χαὶ ἄλλαι πολλαὶ ἑτεροιώσιες ἕνεισι xal ἡδονῆς xal χροιῆς ἄπειροι. Καὶ ἁπάντων τῶν ζῴων δὲ ἣ ψυχὴ τὸ αὐτό ἐστι͵ ἀὴρ θερμότερος μὲν τοῦ ἔξω, ἐν ᾧ εἶμεν, τοῦ μέντοι παρὰ τῷ ἡλίῳ πολλὸν ψυχρότερος " ὅμοιον δὲ τοῦτο τὸ θερμὸν οὐδενὸς τῶν ζῴων ἐστί, ἐπεὶ οὐδὲ τῶν ἐνθρώπων ἀλλήλοισι, ἀλλὰ διαφέρει, μέγα μὲν οὐ, ἐλλ' ὥστε παραπλήσια εἶναι, οὐ μέντοι ἀτρεχέως γε ἐμοιόν γ᾽ ἐόν᾽ οὐδὲν δ᾽ οἷόν τε γενέσθαι τῶν ἑτεροιου- μένων ἕτερον ἑτέρου, πρὶν τὸ αὐτὸ γένηται. Ἅτε ὧν πολυτρόπου ἐούσης τῆς ἑτεροιώσιος πολύτροπα χαὶ τὰ ζῷα χαὶ πολλά, xal οὔτε ἰδέην ἀλλήλοισι ἐοικότα οὔτε δίαιταν οὔτε νόησιν ὑπὸ τοῦ πλήθεος τῶν ἑτεροιωσίων. Ὅμως δὲ πάντα τῷ αὐτῷ xai ζῇ καὶ ὁρᾷ xal ἀχούει, xxt τὴν ἄλλην γόησιν ἔχε: ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ πάντα. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 33 ἃ : εἶτα μετ᾽ ὀλίγον σαφῶς ἐπήγαγε" καί μοι δοχέει χτλ, Initio Simplicii codd. exhibent : καὶ ὑπὸ τού- του πάντας xai χυδερνᾶσθαι. ubi restitui πάντα. In sequenti inciso omnium membranarum scriptura est : ἀπὸ γάρ μοι τούτου δοχέει ἔθος εἶναι. Sed pro ἴθος sententia flagitat νόος quod edidi. Catera e codicibus correcta sunt, Verba οὐδὲν δ᾽ οἷόν τε γενέ- σθαι τῶν ἑτεροιουμεένων ἕτερον ἑτέρου, πρὶν τὸ αὐτὸ Ἰένηται ad aeris naturam et potentiam pertinent. Nam omnia prius eadem, id est, aeria fuerunt, quam inutatione facta sunt diversa.) 7. Καὶ αὐτὸ μὲν τοῦτο xat ἀΐδιον xal ἀθάνατον σῶμα, τῶν δὲ τὰ μὲν γίνεται, τὰ δὲ ἀπολείπει. (Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 33 à : θαυμαστὸν δὲ ὅτι χατὰ ἑτεροίωσιν τὴν ἀπ᾽ αὐτοῦ [i. e. τοῦ ἀέρος] λέγων τὰ ἄλλα γίγνεσθαι ἀΐδιον ὅμως 255 αὐτό φησι λέγων" « xxl αὐτὸ μὲν τοῦτο xai ἀΐδιον χτλ. ») 8. Al δὲ φλέδες ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ὧδ᾽ ἔχουσιν, Εἰσὶ δύο υέγισται" αὗται τείνουσι διὰ τῆς χοιλίας παρὰ τὰν νωτιαίαν ἄχανθαν, ἡ μὲν ἐπὶ δεξιὰ ἢ δ᾽ ἐπ᾽ ἀριστερά, εἰς τὰ σχέλη ἑχατέρα τὰ παρ᾽ ἑαυτῇ, xal ἄνω εἷς τὴν χεφαλὴν παρὰ τὰς χλεῖδας διὰ τῶν σφαγῶν. "Amo δὲ τούτων χαθ᾽ ἅπαν τὸ σῶμα φλέόες διατείνουσιν, ἀπὸ μὲν τῆς δεξιᾶς εἰς τὰ δεξιά, ἀπὸ δὲ τῆς ἀριστερᾶς εἰς τὰ ἀριστερά, μέγισται μὲν δύο εἰς τὴν καρδίαν περὶ αὐτὴν τὴν νωτιαίαν ἄχανθαν, ἕτεραι δ᾽ ὀλίγον ἀνωτέρω διὰ τῶν στηθῶν ὑπὸ τὴν μασχάλην εἰς ἑχατέραν τὴν χεῖρα τὴν παρ᾽ ἑαυτῇ " xal καλεῖται ἣ μὲν σπλῃνῖτις,᾿ ἡ δὲ ἧπατῖτις. Σχίζεται δ᾽ αὐτῶν ἄχρα ἑκατέρα, d μὲν ἐπὶ τὸν μέγαν δάχτυλον, ἡ δ᾽ ἐπὶ τὸν ταρσόν' ἀπὸ δὲ τούτων λεπταὶ χαὶ πολύοζοι ἐπὶ τὴν ἄλλην χεῖρα xal δαχτύλους, Ἕτεραι δὲ λεπτότεραι ἀπὸ τῶν πρώ- τῶν φλεθῶν τείνουσιν, ἀπὸ μὲν τῆς δεξιᾶς εἰς τὸ ἧπαρ, ἀπὸ δὲ τῆς ἀριστερᾶς εἷς τὸν σπλῆνα χαὶ τοὺς νεφρούς. Αἱ δὲ εἷς τὰ σχέλη τείνουσαι σχίζονται χατὰ τὴν πρόσ-- φυσιν, χαὶ διὰ παντὸς τοῦ μηροῦ τείνουσιν. Ἧ δὲ με- υίστη αὐτῶν ὄπισθεν τείνει τοῦ μηροῦ xal ἐχφαίνεται παχεῖα" ἑτέρα δὲ εἴσω τοῦ μηροῦ μιχρὸν ἧττον παχεῖα ἐχείνης. ΓἜπειτα παρὰ τὸ γόνυ τείνουσιν εἷς τὴν χνή- μὴν τε καὶ τὸν πόδα, χαθάπερ xal εἷς τὰς χεῖρας" xol ἐπὶ τὸν ταρσὸν τοῦ ποδὸς χαθήχουσι, καὶ ἐντεῦθεν ἐπὶ τοὺς δαχτύλους διατείνουσιν. Σχίζονται δὲ καὶ ἐπὶ τὴν χοιλίαν xal τὸ πλευρὸν πολλαὶ ἀπ᾽ αὐτῶν xal λεπταὶ φλέδες. Αἱ δὲ εἰς τὴν χεφαλὴν τείνουσαι διὰ τῶν σφαγῶν φαίνονται ἐν τῷ αὐχένι μεγάλαι" ἀφ᾽ ἑκατέρας δ᾽ αὐτῶν, 7j τελευτᾷ, σχίζονται elc τὴν χεφαλὴν πολ- Aat, αἵ μὲν ix τῶν δεξιῶν εἷς τὰ ἀριστερά, αἵ δ᾽ ix τῶν ἀριστερῶν εἰς τὰ δεξιά, Γελευτῶσι δὲ παρὰ τὸ οὖς ἑχάτεραι. "Eovt δ᾽ ἑτέρα φλὲψ ἐν τῷ τραχήλῳ παρὰ τὴν μεγάλην ἑκατέρωθεν, ἐλάττων ἐχείνης ὀλίγον, εἰς ἣν αἱ πλεῖσται x τῆς χεφαλῇς συνέχουσιν αὐτῆς. εἰ in qualibet re inesse. Neque quidquam est quod non ! et intelligentia propter mutationum multitudinem. Sed seris consors sit; at ne una quidem res reperitur 4085 seque δίῃ alia illius consortione fruatur, sed multi sunt modi δ ipsius aeris et intelligentise. Est enim aer varius, calidior, frigidior, siccior, humidior, quietior, celeriore motu agi- latus, atque cum multe aliee dissimilitudines, tum innu- merabiles et affectionis οἱ coloris varietates insunt. Omnium eliam animalium anima idem est aer, calidior quidem &pi- ritu nobis circumfuse, sed tamen multo frigidior aere solem cingente. Hic vero calor non idem in aliis atque aliis bestiis αἱ, quum ne hominum quidem inter se comparatorum idem sit calor, sed diversus est, non quidem maxime, sed ila ut similes sint calores, nec tamen adeo similes, ut reapse par sit calor. Nibil autem rerum mutatarum ab aliis differ- ré potest, antequam ídem fuerint. Quum igitur multiplex sit aeris mntatio, multiplicia etiam et varia animalia sunt, δ neque forma inter se similia, neque .victu, neque sensu tamen omnia ejusdem elementi beneficio et vivunt et vident et audiunt, et reliquam intelligentiam eidem acceptam referunt. 7. Atque hoc ipsum est corpus :eternum et immortale : czetera partim fiunt, partim deflciunt. 8. Vene in homine sic se habent. Due? eseque maxime tendunt per ventrem juxta dorsi spinam, altera dextror- sum, altera levorsum ad propinquum sibi utraque crus, et sursum ead caput per jugulum jüxta claviculas. Ab his totum per corpus ad suum quaque latus vens ducuntur, id est, a dextero latere dextrorsum, a laevo levorsum, duse maxim: ad cor circa ipsam dorsi spinam, altere paullo altius per pectus sub axillam, utraque ad manum sibi proximam, quarum altera lienaris, altera jecoraria appel- latur. Earum summe partes ita scinduntur, ut hlnc ad pollicem, illinc ad palmam prodeant, atque inde tenues 256 Καὶ αὗται τείνουσι διὰ τῶν σφαγῶν εἴσω. Καὶ ἀπ’ αὐτῶν ἑχατέρας ὑπὸ τὴν ὠμοπλάτην τείνουσι xol εἷς τὰς χεῖρας. Καὶ φαίνονται παρά τε τὴν σπληνῖτιν χαὶ τὴν ἡπατῖτιν ἕτεραι ὀλίγον ἐλάττους, ἃς ἀποσχῶσιν, ὅταν τι ὑπὸ τὸ δέρμα λυπῇ ἂν δέ τι περὶ τὴν χοιλίαν, τὴν ἧπατῖτιν xa τὴν σπληνῖτιν. "l'évoust δὲ xal ὑπὸ τοὺς μαστοὺς ἀπὸ τούτων ἕτεραι. “Ἕτεραι δ᾽ εἰσὶν ai ἀπὸ ἑκατέρας τείνουσαι διὰ τοῦ νωτιαίου μυελοῦ εἷς τοὺς ὄρχεις, λεπταί, “Ἕτεραι δ᾽ ὑπὸ τὸ δέρμα xoi διὰ τῆς σαρχὸς τείνουσιν εἰς τοὺς νεφρούς, xai τελευτῶσιν εἰς τοὺς ὄρχεις τοῖς ἀνδράσι, ταῖς δὲ γυναιξὶν εἰς τὰς ὑστέρας. Αἱ δὲ φλέδες αἱ μὲν πρῶται x. τῆς χοιλίας frequentibus ramis in reliquam manum ac digitos. Alice autem tenuiores a primis venis tendunt a dextra in jecur, a leva in lienem ae renes. Quee vero ad crura pertinent finduntur ad commissuram ac per totum femur intendun- tur. Quarum maxima pone femur porrigitur crassiorque apparet, altera paullo minus crassa in interiore femoris parte exstat. Deinde quemadmodum ille in manus, sic he preetervectae genu in tibias atque in pedes et inde in plantam descendunt, postremo in digitos pervadunt. Multae vero alie ezque tenues venz ab illis in ventrem et costas scinduntur. Quz autem caput per jugulum petunt, appa- rent in collo magne , eL ab earum utraque, qua terminan- tur, multae in caput scinduntur et dexturie in sinistram et sinistree in dextram. Terminantur vero propeaures. Est et altera vena prope majorem, sed paullo ea minor in ulroque cervicis latere, in quam plurima e capite ipso DIOGENIS APOLLONIATAE FRAGMENTA. εὐρύτεραί εἶσιν, ἔπειτα λεπτότεραι γίγνονται, ἕως ty ἕ eo σι» ) t] E νιν μεταδάλωσιν ἐχ τῶν δεξιῶν εἰς τὰ ἀριστερὰ xai à 2, , . δ᾿ τούτων εἷς τὰ δεξιά" αὗται δὲ σπερματίτιδες χαλοῦνται, Τὸ δὲ αἷμα τὸ μὲν παχύτατον ὑπὸ τῶν σαρχῶν ἐγγί- νεται’ ὑπερδάλλον δὲ εἰς τοὺς τόπους τούτους λεπτὴν xai θερμὸν xal ἀφρῶδες γίγνεται. (Aristoteles Hist. anim. lib. III cap. a, 1: Διογένης δὲ ὃ ᾿Απολλωνιάτης τάδε λέγει" al δὲ uis x1). Quum nullum ionice dialecti vestigium in hoc fragmento appareret, atticas vocum forma ab Aristotele positas mutare nolui.) conveniunt. Atque ha jugulum subeunt. Tum ab utra- que sub scapulam atque in manus tendunt. Apparent eliam, prope lienarem et jecorariam alise paullo minores qua: i- terscindere solent, quum quid morbi sub cute esl; at is; ventriculi zegrotationibus lienarem et jecorariam. Quineliam alie ab his in mammas vergunt, alie esque tenues ab utraque per spinalem medullam in testiculos pertinent. Ali? sub cute per carnem in renes porriguntur, qua viri in testiculos, mulieribus in uterum desinunt. Qui τοῦδ primae a ventriculo prodeunt, latiores sunt,deinde atle- nuantur, donec commutent sedem, ut a dextra sinistror-. sum indidemque ad dextram transeant : he semimla | appellantur. Et crassissimus quidem sanguis sub carne in. venis gignitur : in hos vero locos transgressus tenuis fi et calidus et spumosus. DE ARCHELAO. Archelaus (1) quem alii Atheniensem alii Mi- lsium esse volunt patre Apollodoro vel Mydone, philosophia praeceptore Anaxagora usus est. Videtur autem primus Anaxagoras Athenis in re- mum cugnitione versatus eamque sapientiam pro- iesus esse. Secundum ab hoc physicum qui in edem urbe vixerit Diogenem Apolloniaten po- timus, tertium Archelaum. Itaque summo errore lbitur Diogenes Laertius, temporum ordinem vertens, "Tantum enim abest, ut Archelaus primus jonicam philosophiam clarissime illi Musarum sedi intulerit, ut Anaxagoras cum Cle. mente-(23) ejus beneficii auctor fuisse dicendus sit. Est autem. vix probabile Archelaum disci- pulorum nobilitate floruisse, quum iis Socratem ἃ Diogene et Cicerone (3) injuria annumerari appareat, Etenim. Plato, Xenophon , Aristoteles Archelai placita silentio pretereuntes ipsum ho- minem sine dubio ignorarunt. Solus 'l'heophra- sus singularem de ejus decretis librum vulga- verat (4), unde excerpta videntur qua a veteribus de disciplina viri prope ignoti memorantur. Nimirum physicum opus quod Archelao ascribit eSuidas (5) fortasse paullo post Theophrasti mor- lem intercidit. In explicanda mundi origine caeterisque rebus (1) Diogenes Laertius lib. 1}, 16 : Ἀρχῶαος, ᾿Αθηναῖος 3 Νυήσιος, πατρὸς Ἀπολλοδώρον, ὡς δέ τινες, Μύδωνος, μα- eres Ἀναξαγόρον, διδάσκαλος Σωχράτους. Οὗτος πρῶτος ix τῆς Ἰωνίας τὴν φυσικὴν φιλοσοφίαν μετήγαγεν ᾿Αθήναζε xai ἀλήθη φυσικός, παρὸ καὶ ἔληξεν ἐν αὐτῷ ἡ φυσικὴ φιλοσοφία, Σωχράτους τὴν ἠθικὴν εἰσαγαγόντος. (^) Clemens Alexandrinus Strom. lib. I p. 301 A : Οὗτος [ὁ Ἀναξαγόρας} μετήγαγεν ἀπὸ τῆς Ἰωνίας ᾿Αθήναζε τὴν δια- τριδήν * τοῦτον διαδέχεται ᾿Αρχέλαος. (3) Cicero Tuse. V, 4 : « usqne ad Socratem qui Arche- laum , Anaxagore discipulum , audierat. » (9) Περὶ τῶν Ἀρχελάου teste Diog. Laert. V, 42. (5) Suidas v. ᾿Αρχέλαος. (6) Simplicius Comment. in Arist. Phys. fol. 6 b : 'Ao- χϑαος ἐν μὲν τῇ γενέσει τοῦ κόσμον χαὶ τοῖς ἄλλοις πειρᾶταί P φέμειν ἴδιον, τὰς ἀρχὰς δὲ τὰς αὐτὰς δίδωσιν, ἄσπερ Ava- ξαγόρας. οὗτοι μὲν οὖν ἀπείρους τῷ πλήθει χαὶ ἀνομοιογενεῖς τὰς ἀργὰς λέγουσι. (7) Origenes Philos. 9 : Οὗτος ἔφη τὴν μῖξιν τῆς ὕλης ὁμοίως Ἀναξαγόρᾳ, τάς τε ἀρχὰς ὡσαύτως" οὗτος δὲ τῷ νῷ ἐνυκάργειν τι εὐδέως μῖγμα. , (8) Stobeeus Eclog. I p. 56 (lom. 1 p. 22 ed. Gaisf. ) : Apüax ἀέρα καὶ νοῦν τὸν ϑεόν, οὐ μέντοι χοσμοποιὸν τὸν P"NLOM CaEC. 2 27 diversam quidem ab Anaxagorze ratione formu- lam excogitavit aut certe proprium quid afferre nisus est , sed eadem tamen rerum principia esse statuit (6). Nam de materiae mistura idem przci- pit quod Anaxagoras, licet mentem ab omni concretione mortali segregatam esse nollet (7). Quocirca si vera rettulit Stobaeus (8), aerem et mentem deum esse opinatus est , ademta mundi procreandi facultate. Huc pertinet etiam quod alii narrant eum pro rerum fundamento aerem habuisse (9). Ab his omnibus dissentit Diogenes Laertius duas Árchelao generationis causas fuisse dicens, calorem et frigus. Porro animalia primum e lino , postea ex se invicem nata esse existimavit. Qua in re homines a czteris animantibus adeo nondistinxit, utomnium eundem ortum fuisse( ro) contenderet. Praterea aquam calore liquefactam, quatenus in igneam naturam abit , efficere ter- ram , quatenus vero circumfluit , aerem gignere censet eamque ob causam illam aere, hunc ignis motu contineri (11). Eidem vocem aeris percussu formari placuit. Quid? quod mare in cavis per humum velut pér- colatum consistere credidit, maximum autem siderum solem esse affirmavit, deniqne univer- (9) Plutarchus de Plac. phil T, 3 : Ἀρχέλαος ᾿Ἀπολλοδώ- ρον "'AUnvatoz ἀέρα ἄπειρον xai τὴν περὶ αὐτὸν πυχνότητα xal μάνωσιν. τούτων δὲ τὸ μὲν εἶναι πῦρ, τὸ δὲ ὕδωρ. Cf. Stob. Eclog. I p. 298 ( tom. I p. 114 ed. Gaisf. ); Sext. Empir. adv. Math. IX, 360. ( 10) Diogenes Laertius lib. 1I, 16-17 : "Ἔλεγε δὲ δύο αἰτίας εἶναι γενέσεως, θερμὸν xai ψυχρόν * xxl τὰ ζῷα ἀπὸ τῆς ἰλύος γεννηθῆναι... γεννᾶσθαι δέ φησι τὰ ζῷα dx θερμῆς τῆς γῆς, xzi ἰλὺν παραπλησίαν γάλαχτι, οἷον τροφὴν ἀνιείσης. οὕτω δὲ xal toU; ἀνθρώπου: ποιηθῆναι. Origenes Philos. 9 : περὶ δὲ ζῴων φησὶν ὅτι θερμαινομένης τῆς γῆς τὸ πρῶτον ἐν τῷ κατὰ μέρος (leg. cum Rilttero κάτω μέρεν) ὅπον τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρὸν ἐμίσγετο, ἀνεφαίνετο τά τε ἄλλα ζῷα πολλὰ xal ἀνόμοια, κάντα τὴν αὐτὴν δίαιταν ἔχοντα, £x. τῆς ἰλύος τρετόμενα" ἦν δὲ ὀλιγοχρόνια. ὕστερον δὲ αὐτοῖς καὶ ἐξ ἀλλή λων γένεσις ἀνέστη, καὶ διεχρίθησαν ἄνθρωποι ἀπὸ τῶν dA- λων, καὶ ἡγεμόνας xai νόμους καὶ τέχνας xai πόλεις xoi τὰ ἄλλα συνέστησαν. νοῦν δὲ λέγει πᾶσιν ἐμφύεσθαι ζῴοις ὁμοίως. χρήσασθαι γὰρ ἕκαστον καὶ τῷ σώματι ἀναλόγως, τὸ μὲν βραδυτέρως τὸ δὲ ταχντέρως. (11) Diogenes Laertius lib. 1], 17 : Τηκόμενόν φησι τὸ ὕδωρ ὑπὸ τοῦ θερμοῦ, καθὸ μὲν εἷς τὸ πυρῶδες σννίσταται, ποιεῖν γῆν᾽ καθὸ δὲ πεοιῤῥεῖ, ἀέρα γεννᾷν. ὅθεν ἡ μὲν ὑπὸ. τοῦ ἀέρος, ὁ δὲ ὑπὸ τῆς τοῦ πυρὸς περιφορᾶς κρατεῖται. 11 238 DE ARCHELAO. sitatis corpus infinitum esse sibi persuasit (12). | natura, sed opinione et instituto esse : eo omnis Quamvis autem Archelaus physicorum ultimus | morum doctrina evertitur potius quam funda- fuisse perhibeatur (13), tamen moralem quoque | tur (14). Quare non est quod cum Diogene (15) philosophiam ac civilem rationem attigit, siqui- | putemus Socratem Archelai preceptis imbutum dem de legibus ac de honesto et justo disputavit. | in morali philosophie parte profecisse. Quod vero dixisse traditur, justum et turpe non (12) Diogenes Laertius lib. If, 17 : Πρῶτος δὲ εἶπε φωνῆς (14) Diogenes Laertius lib. 11, 16 : "Eotxe δὲ xai οὗτος γένεσιν τὴν τοῦ ἀέρος πλῆξιν * τὴν δὲ θάλατταν ἐν τοῖς κοίλοις | ἅψασθαι τῆς ἠθιχῆς. xal γὰρ περὶ νόμων πεφιλοσόφηκε xai διὰ τῆς γῆς ἠθουμένην συνεστάναι " μέγιστον τῶν ἄστρων τὸν | καλῶν καὶ δικαίων. ἔλεγε δὲ τὸ δίχαιον εἶναι xal τὸ αἴσχρυν ἥλιον καὶ τὸ πᾶν ἄπειρον. οὐ φύσει, ἀλλὰ νόμῳ. (13) Hoc quoque dubiam est. Mthi physicorum ultimus (15) Diogenes Laertius lib. 11, 16 : Παρ᾽ οὗ λαδὼν Su:pi- Democritus videtur qul quadraginta annis post Anaxago- | τῆς τῷ αὐξῆσαι αὐτὸς εὑρεῖν ὑπελήφθη. rani natus est. DE MELISSO. γε σους (1), Ithagenis filius, Samius quem polledorus apud Diogenem circa Olympiadem ctogesimam quartam floruisse testajur, ita litte- arum studia cum armorum tractatione copula- it, ut tam eruditionis et doctrine gloria excelle- et quam bellicis laudibus prastaret. Adolescens armenidem, Eleaticz scholzg principem , audivit liosque viros primarios convenit. Nam cum He- aclito etiam commercium habuisse eumque Ephe- iis commendasse fertur. Postea quum vir civilis t popularibus suis gratus esset, ad reipublice uram admotus egregiam in bello patriz suz ope- «m navavit. Constat autem bello Samiorum Whenienses quorum rebus tum praeerat Pericles i Samiis Melissi ductu et auspiciis duobus navali- ns preeliis Olympiade octogesima quinta supera- 0s esse. Sic ἃ rerum contemplatione ad usum (1) Diogenes Laertius lib. IX, 24 : Μέλισσος ᾿Ιθαγένους, άμιος. Οὗτος ἤχουσε Παρμενίδου" ἀλλὰ xai εἰς λόγους ἣλ- tv Ἡραχλείτῳ, ὅτε καὶ συνέστησεν αὐτὸν τοῖς ᾿Εφεσίοις πγνοοῦσι.... «γέγονε δὲ καὶ πολιτιχὸς ἀνήρ, καὶ ἀποδοχῆς παρὰ πἷς πολίταις ἠξιωμένος. ὅθεν ναύαρχος αἱρεθεὶς ἔτι καὶ μᾶλ- ὃν ἐθχυμάσθη διὰ τὴν οἰχείαν ἀρετήν.... φησὶ δ᾽ Ἀ πολλόδω- ὃς ἡχμαχέναι αὐτὸν χατὰ τὴν τετάρτην καὶ ὀγδοηχοστὴν ἀικιαδα. Plutarchus vit. Pericl. cap. 26 : Πλεύσαντος ^p αὐτοῦ [τοῦ “Περικλέους ] , Μέλισσος ὁ ᾿Ιθαγένους,, ἀνὴρ ᾿λόσοφος, στρατηγῶν τότε τῆς Σάμον, καταφρονήσας τῆς διγότητος τῶν νεῶν ἣ τῆς ἀπειρίχς τῶν στρατηγῶν ἔπεισε 9: πολίτας ἐπιθέσθαι τοῖς ᾿Αθηναίοις. καὶ γενομένης μάχης, πχύσαντες οἱ Σάμιοι, xai πολλοὺς μὲν αὐτῶν ἄνδρας ἑλόν- ἂς, πολλὰς δὲ ναῦς διαφθείραντες, ἐχρῶντο τῇ θαλάσσῃ καὶ ἰαρετίήεντο τῶν ἀναγκαίων πρὸς τὸν πόλεμον, ὅσα μὴ πρό- προν εἶχον, ὑπὸ δὲ τοῦ Μελίσσον καὶ Περιχλέα φησὶν αὐτὸν Ἀριστοτέλης ἡττηθῆναι, ναυμαχοῦντα πρότερον. ld. vit. Themist. eap. 2 : Καίτοι Στησίμόροτος 'Avatayópou τε δια- ἰοῦσαι τὸν Θεμιστοχλέα φησί, xai περὶ Μέλισσον σπουδάσαι ὸν ξυσιχόν, οὐχ εὖ τῶν χρόνων ἁπτόμενος. Περικλεῖ γάρ, k πολὺ νεώτερος ἦν Θεμιστοχλέους, Μέλισσος μὲν ἀντεστρα- Wytt πολιορκοῦντι Σαμίους, ᾿Αναξαγόρας δὲ συνδιέτριδε. Id. ΝΥ. Colot. cap. 32 : Μέλισσος δέ, τῆς πατρίδος στρατη- Iv , ᾿Αθηναίους χατεναυμάχησε. Alianus Var. Hist. lib. VII p. 14 : Tí δέ, οὐκ ἦσαν xal ol φιλόσοφοι τὰ πολέμια ἀγα- ki; ἐμοὶ μὲν δοχοῦσιν, εἴ γε ᾿Αρχύταν μὲν εἵλοντο ἑξάχις πρατηγὸν Ταραντῖνοι, Μέλισσος δὲ ἐνανάρχησε χτλ. (2) Οἱ. Snidas v. Mó«txoz , ubi legitur περὶ τοῦ ὄντος. (3) Περὶ φύσεως citat Galenus ad Hippocr. de Nat. hom. pag. 5 ed. Kübn. el de element. sec. Hippocr. I, 9 ΩΡ, 487 ed. Kübn. his verbis : Τὰ γὰρ τῶν παλαιῶν "avt περὶ φύσεως ἐπιγέγραπται, τὰ Μελίσσον, τὰ ΠΠαρμε- Vv, τὰ Ἐμπεδοχλέους, Ἀλκχμαίωνός τε καὶ l'opy(ou, καὶ Ἱροδίχου, χαὶ τῶν ἄλλων ἀπάντων. De ente et natura est ipud Alexandrum Aphrodisiensem et Nicolaum Damasce- ium. Vid. Bessarionem in Calumn. Platon. II, 11. (4) Vide praefationem ad Parmenidem. 259 actionemque traductus civibus qui antea eum dilexerant majorem etiam sui admirationem in- jecit. Unum composuit librum dialecto Ionica [Περὶ τοῦ ἐόντος (2) vel Περὶ φύσιος (3) , vel ut alii volunt De ente et natura inscriptum. In quo apparet eum non egisse de infinita eorum quz orta, generata, concreta sunt copia et varietate, sed de natura eterna quam ab omni concretione mortali segre- gatam entis nomine, Parmenidem secutus (4), affecit, Hujus libri plura Simplicius servavit fra- gménta que infra exponam. Idem opus spectarunt Plato (5) in Theazteto pag. 180 E, ct Aristoteles in volumine de Sophisticis Elenchis (6), porro Physicorum lib. I, à et 3, nec non in disputatio- nibus de Melisso, Xenophane et Gorgia atque alibi. Neque dubium quin Hippocrates (7), Pa- ' (5) Plato Thesmt. pag. 180 E : 'OXiov δὲ ἐπελαθδόμην, ὦ Θεοδωρε, ὅτι ἄλλοι αὖ τἀναντία τούτοις ἀπεφήναντο, oiov ἀχίνητον τελέθειν ᾧ πάντ᾽ ὄνομ᾽ εἶναι, καὶ ἄλλα ὅσα Μέλισ- σοί τε καὶ ΙΙαρμενίδαι ἐναντιούμενοι πᾶσι τούτοις διισχυρί- ζονται, ὡς ἕν τε πάντα ἐστὶ xai ἕστηχεν αὐτὸ ἐν αὑτῷ, οὐχ ἔγον χώραν ἐν ᾧ χινεῖται. (6) Aristoteles de Sophisticis Elenchis pag. 167 b ed. Bekker. : Ὁμοίως δὲ xai ἐν τοῖς συλλογιστιχοῖς, olov ὁ Me- λίσσον λόγος ὅτι ἄπειρον τὸ ὅπαν, λαδὼν τὸ μὲν ἅπαν ἀγέ- νῆτον (ἐκ γὰρ μὴ ὄντος οὐδὲν &v γενέσθαι), τὸ δὲ γενόμενον ἐξ ἀρχῆς γενέσθαι. εἰ μὴ οὖν γέγονεν, ἀρχὴν οὖχ ἔχει τὸ πᾶν, ὥστ᾽ ἄπειρον. οὐχ ἀνάγχη δὲ τοῦτο συμθαίνειν * οὐ γὰρ εἰ τὸ γενόμενον ἅπαν ἀρχὴν ἔχει, καὶ εἴ τι ἀρχὴν ἔχει, γέγονεν, ὥσπερ οὐδ᾽ εἰ ὁ πυρέττων θερμός, καὶ τὸν θερμὸν ἀνάγχη πυ- ρέττειν. Id. ibid. p. 168 b : ἣ πάλιν, ὡς ἐν τῷ Μελίσσου λόγῳ, τὸ αὐτὸ εἶναι λαμδάνει τὸ γεγονέναι καὶ ἀρχὴν ἔχειν, ἢ τὸ ἴσοις γίνεσθαι xai ταὐτὸ μέγεθος λαμθάνειν. ὅτι γὰρ τὸ γεγονὸς ἔχει ἀργήν, καὶ τὸ ἔχον ἀρχὴν γεγονέναι ἀξιοῖ, ὡς ἄμφω ταὐτὰ ὄντα τῷ ἀργὴν ἔχειν, τό τε γεγονὸς καὶ τὸ πε- περασμένον. ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἴσων γινομένων sl τὰ τὸ αὐτὸ μέγεϑος xai ἕν λαμδάνοντα ἶσα γίνεται, xal τὰ ἴσα γε- νόμενα ἕν μέγεθος λαμθάνει. Id. Phys. lib. I, 2pag. 184 b : ἀνάγχη δ᾽ ἦτοι μίαν elvat τὴν ἀρχὴν ἢ πλείους, καὶ el μίαν, Ytot &xivntov, ὥς φησι Ἰαρμενίδης xal. Μέλισσος, ἣ χινου- μένην, ὥσπερ οἱ φυσικοί. Εἰ pag. 185 b : ἀλλὰ μὴν εἰ ὡς ἀδιαίρετον, οὐθὲν ἔσται ποσὸν οὐδὲ ποιόν, οὐδὲ δὴ ἄπειρον τὰ ὄν, ὥσπερ Μέλισσός φησιν, οὐδὲ πεπερασμένον, ὥσπερ Παρ- μενίδης. Idem cap. 3, pag. 186 b : ἀμφότεροι γὰρ ἐριστ κῶς συλλογίζονται, xai Μέλισσος xat Παρμενίδης * χαὶ γὰρ Vaud) λαμθάνουσι καὶ ἀσυλλόγιστοί εἰσιν αὐτῶν οἱ λόγοι᾽ μᾶλλον δ᾽ ὁ Μελίσσου φορτιχὸς καὶ οὐχ ἔχων ἀπορίαν, ἀλλ᾽ ἑνὸς ἀτόπον δοθέντος τἄλλα συμθαίνει" τοῦτο δ' οὐθὲν χαλεπόν. ὅτι μὲν οὖν παραλογίζεται Μέλισσος, δῆλον " οἴεται γὰρ εἰληφέναι, εἰ τὸ γενόμενον ἔχει ἀρχὴν ἅπαν, ὅτι καὶ τὸ μὴ γενόμενον οὐκ ἔχει, κτλ. (7) Hippocrates de Nat. hom. tom. I p. 349 ed. Kühn. : 'AXX ἐμοί γε δοκέουσι οἱ τοιοῦτοι ἄνθρωποι σφᾶς αὐτοὺς 17. 460 e lephatus (8) et quicunque (9) apud veteres Me- lissi decreta vel memorant *el impugnant , ex hoc fonte ea hauserint, In recognoscendis vertendisque DE MELISSO. Melissi fragmentis idem consilium secutus sum quod in Xenophaneis reliquiis interpretandis. Qui de re vide prafationem ad Xenophanem. καταδάλλεεν ἐν τοῖσι ὀνόμασι τῶν λόγων αὐτέων ὑπὸ ἄσυ- γεσίης, τὸν δὲ Μελίσσον λόγον ὀρθοῦν. (8) Pala phatus de Incredibilibus, Procm. : Ἀεὶ δὲ ἔγωγε ἐπαινῶ τοὺς συγγραφέας Μέλισσον xal Λαμίσχον τὸν Σάμιον, ἐν ἀρχῇ λέγοντας * ἔστιν ἃ ἐγένετο καὶ νῦν ἔσται. (9) Suidas τ. γεννητική : Μέλισσος ᾧετο τὸ μὴ γενόμενον οὐχ ἔχειν ἀρχήν. ψεῦδος δέ ἐστι πολλὰ γὰρ ἀγέννητα ὄντα ἀρχὰς ἔχει. Theodoretus Serm. IIl : Μέλισσος δὲ ὁ 'Iüayé- vou, ὁ Μιλήσιος, τούτον (τοῦ Παρμενίδον ) μὲν ἑταῖρος ἐγέ- v&to, τὴν δὲ παραδοθεῖσαν διδασκαλίαν ἀχήρατον οὐχ ἐτήρη- σεν" ἄπειρον γὰρ οὗτος ἔφη τὸν χόσμον, ἐχείνων φάντων πεπερασμένον. Sextus Empiricus Pyrrh. hypotyp. lib. III Cap. 7 : τρεῖς δέ, οἶμαι, γεγόνασιν αἱ ἀνωτάτω περὶ κινήσεως στάσεις. ὁ μὲν γὰρ Βίας καί τινες τῶν φιλοσόφων εἶναι κί- γησιν ὑπολαμδάνουσιν, μὴ εἶναι δὲ Παρμενίδης τε καὶ Μέλισ- coc xal ἄλλοι τινές, μὴ μᾶλλον δὲ εἶναι 3$ μὴ κίνησιν ἔφασαν ol Σχεπτιχοί. Idem adv. Math. X cap. 2, 46 : Γνωστέον δπι τρεῖς γεγόνασι στάσεις xarà τὸ ἀνωτάτω περὶ κινήσεως. d μὲν γάρ φὰσι κίνησιν εἶναι, οἱ δὲ μὴ εἶναι, οὗ δὲ οὐ pio εἶναι ἢ μὴ εἶναι. xal εἶναι μὲν ὅ τε Βίας, τοῖς φαινομένι: προσέχων , καὶ οἱ πλείους τῶν φυσικῶν, ὥσπερ οἱ περὶ IT/a- γόραν xxl ᾿Εμπεδοκλέα xai Ἀναξαγόραν, Anpoxortóy τε τοὶ Ἐπίκονρον᾽ οἷς καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ Περιπάτον, ἔτι δὲ xai οἱ rd τῆς Στοᾶς συνχπεγράψαντο, xal ἄλλοι παμπλυμθεῖς. μὴ εἶναι δὲ οἱ περὶ [Παρμενίδην καὶ Μέλισσον, οὖς ὁ Ἀριστοτέλης τα σιώτας τε τῆς φύσεως καὶ ἀφυσίχκους χέχληχεν᾽ στασιωτ: μέν, ἀπὸ τῆς στάσεως, ἀφυσίχους δέ, ὅτι ἀρχὴ πινήρεώ, ἐστιν ἡ φύσις. Conf. Alexander Aphrodisiensis in Topic. pag. 102 (Scholl. ed. Brandis. pag. 269 b). Id. in Soph. Elench. fol. 17 et 21. Themistius in Physic. fol. i7. (Scholl. ed. Brandis. pag. 330 b). Siraplicius in libros à Colo fol. 32. | ΜΕΛΙΣΣΟΥ AIIOZIIAZMATIA. — "9099 «m»—— $ 1. Εἰ μὲν μηδὲν ἔστι, περὶ τούτου τί àv λέγοιτο ἰόντος τινός ; εἰ δέ τι ἔστι, ἤτοι γινόμενόν ἐστι, 3 ἡ ἐόν. Ἀλλ᾽ εἰ γινόμενον, ἤτοι ἐξ ἐόντος ἢ ἐχ μὴ πος" ἀλλ᾽ οὔτε dx μὴ ἐόντος οἷόν τε γίνεσθαί τι, τε ἄλλο μὲν οὐδὲν ἐόν, πολλῷ δὲ μᾶλλον τὸ ἁπλῶς y οὔτε ἐχ τοῦ ἐόντος" εἴη͵ γὰρ ἂν οὕτω xal οὐ γίνοιτο. χ ἄρα γινόμενόν ἐστι τὸ ἐόν" αἰεὶ ἐὸν ἄρα ἐστί. τε φθαρήσεται τὸ ἐόν" οὔτε γὰρ ἐς τὸ μὴ ἐὸν οἷόν πὸ ἐὸν μεταδάλλειν" συγχωρέεται γὰρ xal τοῦτο & τῶν φυσιχῶν * οὔτε ἐς ἐόν μένοι γὰρ ἂν πάλιν τω γε χαὶ οὐ φθείροιτο, Οὕτε ἄρα γέγονε τὸ ἐόν, πε φθαρήσεται. Αἰεὶ ἄρα ἦν τε xal ἔσται. 62. Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὸ γενόμενον ἀρχὴν ἔχει, τὸ μὴ ινόμενον ἀρχὴν οὐχ ἔχει,. τὸ δ᾽ ἐὸν οὐ γέγονε, οὐχ ἂν (οι ἀργήν. "Ext δὲ τὸ φθειρόμενον τελευτὴν ἔχει" d τί ἐστι ἄφθαρτον, τελευτὴν οὐκ ἔχει" τὸ ἐὸν ἄρα γθαρτον ἰόν, τελευτὴν οὐχ ἔχει" τὸ δὲ μήτε ἀρχὴν (ὃν μήτε τελευτήν, ἄπειρον τυγχάνει ἐόν" ἄπειρον ga τὸ ἐόν, 6 3. Εἰ δὲ ἄπειρον, ἕν εἰ γὰρ δύο εἴη, οὐκ ἂν 5ύ-- tto ἄπειρα εἶναι, ἀλλ᾽ ἔχοι ἂν πέρατα πρὸς ἄλληλα" πεῖρον δὲ τὸ ἐύν, oóx ἄρα πλέω τὰ ἐόντα" ἕν ἄρα τὸ h. S 4. AJ μὴν εἰ ἕν, καὶ ἀχίνητον " τὸ γὰρ ἕν ἐὸν paxov αἰεὶ ἑωυτῷ “ τὸ δὲ διοῖον, οὔτ᾽ ἂν ἀπόλοιτο, οὔτ᾽ * μέζον γίνοιτο, οὔτε μεταχοσμέοιτο, οὔτε ἀλγέοι, ὅτε ἀνιῷτο, Εἰ γάρ τι τούτων πάσχοι, οὐχ ἂν ἕν εἴη; $ γὰρ ἡντιναοῦν χένησιν χινεόμενον ἔχ τινος xal ἐς τερόν τι μεταδάλλει" οὐδὲν δὲ ἦν ἕτερον παρὰ τὸ ἐόν, ἐχ ἄρα τοῦτο χινήσεται, MELISSI FRAGMENTA. — in» ΘΘΦ «m-—— $ 1. Si nihil reapse est, quid de hoc, quasi sit aliquid , dicatur? Si vero est aliquid , id aut oritur aut semper est. Quodsi oritur, aut ex eo quod est, aut ex eo quod non est oriatur oportel ; atqui neque ex non-ente fieri potest ut cum aliud ens oriatur, tum maxime ens simpliciter dictum , neque ex ente : esset enim hoc modo ac non ori- retür. Ergo nop oritur ens ; sempitereum igitur est. Ne- que vero interibit ens; non enim fieri potest, ut ens in non-ens mulelur; quippe conceditur et hoc a physicis : neque in ens; ita enim certe rursus maneret ac non inter- irel. Ergo neque ortum est ens neque interibit. Semper igitur fuit atque erit. $ 2. Sed quoniam id quod ortum est initium habet, non ortum non habet initium, ens autem ortum non est ideoque non -habet iuilium. Prseterea quidquid interit fimem habet; quodsi quid interitàs expers eet, finem noo habet; ens igitur ot interitus expers finem nom babet; quod vero neque initium habet neque finem, infinitum est : infinitum igitur ens est. b $ 3. Si vero infinitum , unum simul est; εἰ enim duo essent, non possenl esse infinita, sed (ines inter se ter- minosque haberent : infinitum autem ens, pon igitur plura enlia ; unam igitur ens. $ 4. Enimvero si unum, etiam immolnm est : quod enim unum, id sui semper simile est : quod autem simile est, id nec perire possit nec majus fieri neque verso re- rum statu οἱ ordine transformari, neque dolere, neque molestià afüci. Si enim horum quidquam ei accideret, non foret unum ; quod enim metu qualicunque cietur, id &x aliquo atque in aliud quid mutatur; atqui nihil aliad ex omni eeternitate fuit praeter ens : lioc igitur non mo- vebitur. Quz inilio a nobis posita sunt Melissi fragmenta ($ 1— ')legehantur olim in principio libri, quem περὶ τοῦ ὄντος tile Suida v. Μέλιτος, vel περὶ φύσεως, ut. refert Galen. ἡ Hippocr. de Nat. hom. 1 p. 5 ed. Kühn. el de element. «€. Hippocr. I, 9 p. 487, vel de ente et natura , ut te- lntur Alexander Aphrodisiensis et Nicolaus Damascenus P Bessarionem in Calumn. Pla£on. 11, 11. Ionica dia- &to Samius philosophus scripserat. Servavit bos locos smplicius in Aristotelis Phys. f. 22 b; cujus verba sunt : ἣν & τὸν Μελίσσου λόγον ἴδωμεν, πρὸς ὃν πρότερον ὑπαντᾷ ὁ λριστοτέλης). τοῖς γὰρ τῶν φυσικῶν ἀξιώμασι χρησάμε- ὃ ὁ Μέλισσος περὶ γενέσεως χαὶ φθορᾶς, ἄρχεται τοῦ σνγ- ῥάμματος οὕτως " Εἰ μὲν μηδὲν ἔστι x. τ. λ. Allatis Melissi *rhis haec subjungit Simplicius : Ταῦτα μὲν οὖν ἀρκεῖ τῶν ἐδίσσου ὡς πρὸς τὴν Ἀριστοτέλους ἀντίῤῥησιν. Τὰ δὲ λήμ- ἅτὰ αὐτοῦ ὡς συνελόντι φάναι ταῦτα x. t. Δ. [n hoc operis τογο videlur Melissus rerum de quibus acturus erat "'&umenta breviter ac summatim perstrinxisse eo consilio ἢ singula postea accuratius et uberius periractaret, id quod joei ejus alibi a Stmplicio memorati et qui hos re- spexit libri de Melisso, Xenophane et Gorgia auctor abunde ostendunt. onicsz dialecti formam magis quam decebat ἃ Brandisio neglectam restituere ceeperat Prellerus in Hi- stor. phil. p. 104 seqq. Nos in eo negotio etiam extra fines quos Prellerus sibi constituit egressi sumus. $ 1. In primo fragmento his cum Prellero αἰεὶ pro ἀεί edidi et εἰς in ἐς mutavi ; praeterea v ἐφελχυστικόν quod ille servaverat ubique in his fragminibus delevi, obsecutus Grammatico Augustano p. 669 Greg. Cor. ed. Schaef. Hoc semel monuisse sufficiat. Ceeterum quos φυσιχούς Vocat Melissus , iidem ἃ Diogene Apolloniale φυσιολόγοι nomina- bantur. Cf. Simplic. in Arist. phys. p. 32 b. Cum hoc Melissi loco recte comparavit Brandisius initium libri de Melisso, Xenophane et Gorgia compositi. ς 3. πλέω edidi pro πλείω : sic enim plerumque Tones , quamquam etiam alteram formam in codd. interdum inve- niri non ignoro. € 4. ὁμοῖον, μέζον, γίνοιτο cum Prellero pro iis quie ia 261 9 5. Καὶ χατ᾽ ἄλλον δὲ τρόπον οὐδὲν xeveov ἐστι τοῦ ἐόντος τὸ γὰρ xevebv οὐδέν ἐστι" οὐκ ἂν ὧν εἴη τό γε μηδέν. Οὐ χινέεται ὧν τὸ ἐόν" ὑποχωρῆσαι γὰρ οὐχ ἔχει οὐδαιῦ, κενεοῦ 143, ἐόντος, ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ ἐς ἑωυτὸ συσταλῆναι δυνατόν" εἴη γὰρ ἃ ἂν οὕτως ἀραιότε- pov ξωυτοῦ xol πυχνότερον“ τοῦτο δὲ ἀδύνατον. Τὸ γὰρ ἀραιὸν ἀδύνατον ἑμοίως εἶναι πλῆρες τῷ TUXVO, ἀλλ᾽ ἤδη τὸ ἀραιόν γε χενεώτερον γίνεται τοῦ πυχνοῦ᾽ τὸ δὲ χενεὸν οὐχ ἔστι.ς, El δὲ πλῆρές ἐστι τὸ ἐὸν ἢ μή, χρίνειν χρὴ τῷ ἐσδέγεσθαί τι αὐτὸ ἄλλο, ὃ μή" εἰ γὰρ μὴ ἐσδέχεται, πλῆρες: εἶ δὲ ἐσδέψοιτό τι, οὐ πλῆρες. Εἰ ὧν ἐστιμὴ χενεόν, ἀνάγχη πλῆρες εἶναι" εἰ δὲ τοῦτο, μὴ χινέεσθαι" οὐχ ὅτι μὴ δυνατὸν διὰ πλήρεος χινέ- εσθαι. ὡς ἐπὶ τῶν σωμάτων λέ ἔγομεν, ἀλλ᾽ ὅτι πᾶν τὸ ἐὸν οὔτε ἐς ἐὸν δύναται χινέεσθοι᾽" οὐ γὰρ ἔστι τι παρ᾽ αὐτό οὔτε ἐς τὸ μὴ ἐόν" οὐ γὰρ ἔστι τὸ υἡ ἐόν. * * * ς 6. Αἰεὶ ἦν ὅ,τι ἦν, καὶ αἰεὶ ἔσται" el γὰρ ἐγένετο, ἀναγκχαῖόν ἐστι πρὶν γενέσθαι εἶναι μηδέν εἰ τοίνυν μηδὲν ἦν, οὐδαμῇ ἂν ἐγένετο μηδὲν ἐχ μηδενός. » * * "1 Q 1. Ὅ τε τοίνυν οὐχ ἐγένετο, ἔστι τὲ xoi αἰεὶ ἦν, καὶ αἰεὶ ἔσται" xai ἀργὴν οὐχ ἔχει οὐδὲ τελευτήν, ἀλλ᾽ ἀπειρόν ἐστι, — El μὲν γὰρ ἐγένετο, ἀργὴν ἂν εἶχε" ἤρξατο γὰρ dv ποτε γινόμενον" xal τελευτήν" ἐτελεύτησε γὰρ Xv ποτε γινόμενον. — El δὲ μήτε 7 ipta vo μήτε ἐτελεύξησε, αἰεί τε ἦν xol αἰεὶ ἔσται, οὐχ ἔχον ἀρχὴν οὐδὲ τελευτήν. Οὐ γὰρ αἰεὶ εἶναι ἀνυστόν, ὅ,τι μὴ πᾶν ἐστι. * * . * codd. leguntur ὅμοιον, μεῖζον, γίγνοιτο exaravi. Prtelerea ἀλγέοι et ἀνιᾷτο &cripsi pro vulg. ἀλγέει et ἀνεῖται. $ 5. οὖν ter motavi in ὧν ; reliqua jam Prellerus correxe- rat. Ad verba οὐδὲ εἰς &ovtó συσταλῆναι recte observat Brandisius : « διαχρινόμενον Sive συγχαρινόμενον. » Cf. qui diximus de liis vocibus in edit. Democriti p. 386. $ 6. Exstat hoc fragmentum apud Simplicinm in Aristot. Phys. fol. 34 b , qui sic scribit : xai Μέλισσος δὲ τὸ ἀγένη- τον τοῦ ὄντος ἔδειξε, τῷ χοινῷ τούτῳ yongáusvoc ἀξιώματι, γράφει δὲ οὕτως" Δεὶ x. τ. Δ. Erunt fortasse qni verba εἰ γὰρ ἐγένετο, ἀναγχαῖόν ἐστι πρὶν γενέσθαι εἶναι μηδέν inso- lens quid habere censeant, sed ut apud /Eschin. C. Ctes. p. 86 εἰ δ᾽ ἣν ἀναγκαῖον ῥηθῆναι, οὐ Δημοσθένους ἦν ὁ λόγος el apud /Eschylum Agam. 875 xai τραυμάτων μὲν εἰ τόσων ἐτύγχανεν, , — τέτρωται διχτύου πλέω λέγειν et aliis locis qnos citat Bernhardyus Syntax. ling. gr. p. 376 nihil mntandum est , quum ob senteutim diversitatem loquendi forma di(fe- rat a vulgari , ita bic membranarum scripturam conservari oportet. At aliter judicandum de extremis εἰ τοίνυν μηδὲν ἣν, o00a:3, ἄν γόνοιτο μηδὲν ἐκ μηδενός, ubi pro γένοιτο sub- stitui ἐγένετο. $ 7. Quee sequuntur fragmenta ( $ 7—10) servavit Sim- plieius 1. 1. fol. 23 b, cujus verba supt : ἐγχαλεῖται δὲ ὁ Μέλισσος, xai ὡς τῆς ἀρχῆς πολλαχῶς λεγομένης, ἀντὶ τῆς χατὰ χρόνου ἀρχῆς, ἥτις ὑπάρχει τῴ γενητῷ, τὴν κατὰ τὸ πιᾶγμα λαθών, ἥτις καὶ τοῖς ἀυρόως μεταδάλλονσιν οὐ ὑπάρ' χει. 'Eoxt δὲ αὐτὸς καὶ πρὸ τοῦ Ἀριστοτέλους τεθεᾶσθαν MELISSI FAAGMENTA. $ 5. Sed alía etíam ratione nibil vacuum est enle; v cuum enim nihil est : ergo illad certe quod nihil appela- Ir mus non fueril. Non movelur iszitur ens; neque ena liabet quo concedat, quia vacuum non est, — Neque vere fieri potest , ut in se ipsum contrahalur : ita enun rarwa e fuerit se ipso et densius; hoc aulem fieri nequit. — Quipre fieri non potest, ut rarum seque plenum sit ac densum, sed rarum certe etiam magis vacuum fit denso; vacvum. vero non est. Nnm autem plenum sit ens an minus, jodi- , cari oportet ex alio aut. recepto aul non receplo : si esim non recipit, plenum est; si vero recipiat aliquid, na plenum. Si igilur ton est vacuum, necesse est plenum esse, si vero lioc , non moveri ; non quod fieri nequeat, ut quid per plenum moveatur, quemadmodum in corpo ribus dicimus, sed quod universum ens neque io ens « movere polest : non enim quidquam est praeter ipsom : neque in nox-eus , uon enim est non-ens. * * "0*4 $ 6. Semper fuit quidquid fuit, et semper eril: sienim. ortum esset , uecesse esl ante ortum (uisre nihil ; si izilur nibil erat, haudquaquam nihil e nibilo ortum ctset. * * * $ 7. Quod igitur ortum non est, semperque est et fuit, ac semper erit : id neque initium habet neque finem , sed infinilum est. Si enim ortum esset, initium haberet : nasci enim aliquando capissel ; et finem : fieri enim ali- quando desiissel, Sin autem neque ccepit neque desiil : semper fuit semperque erit, non habens iniljum neque finem. Neque enim fieri polest , ut semper sit nisi quoJ - universum esit. * 7 * χαλῶς, ὅτι πᾶν σῶμα xxi τὸ ἀΐδιον πεπερασμένον ὑπάρχον, πεπερασμένην ἔχει δύναμιν, xui ὅσον ἐφ᾽ ἑαυτῷ ἀεὶ ἐν 10S χρόνου ἐστίν ".... ὥστε τὸ κατὰ μέγεθος ἀρχὴν xal τέλος ἔχ", xai κατὰ χρόνον ἔχει ταῦτα * καὶ ἀνάπαλιν" τὸ γὰρ ἀρλτ' ἔχον χρόνον xai τέλος, οὐχ ἅμα πᾶν ἐστι ^ διὸ ποιεῖται τὴν μὲν ἀπόδειξιν ἀπὸ τῆς κατὰ χρόνον ἀρχῆς. καὶ τελεντῆς. Ἄν" yov δὲ οὕτω xai ἀτελεύτητον οὗ φησιν εἶναι. ὃ μὴ πᾶν ἔστι, τοντέστιν ὃ μὴ ἁμα ὅλον ἐστίν" ὅπερ τοῖς ἀμερέσιν ὑπάρχει xal τῷ ὄντι ἀπείροις ᾿ τῷ δέ γε ἁπλῶς ὄντι, xai χυριώτστα. τῷ γὰρ ὄντι πᾶν ἐκεῖνό ἐστι. λέγει δὲ ταῦτα οὕτως ὁ Mé::c- ὅσος ὋὍὋ τε τοίνυν x. τ. λ (9 7). Καὶ ὅτι μὲν τὸ πο: τὲ χρονιχόν ἐστι, δῆλον. ὅτι δὲ γινόμενον τὸ κατ᾽ οὐσίαν γενητὸν εἶπεν, ὃ ἕως ἂν ᾧ γινόμενόν ἐστι xal οὐχ ὄν, δῆλον ix τοῦ * ἐτελεύτησεν ἀν ποτεγινόμενον (8 7) καὶ ix τοῦ" οὐ γὰρ ἀεὶ εἶναι ἀννστὸν ὅ, τι μὴ πᾶν ἐστι ($7), ὡς τοῦ ἀεὶ ὄντος, ὃ καὶ πᾶν ἐστιν, ἀντιχειμένον τῷ γενητῷ. Ὅτι δὲ ὥσπερ τὸ ποτὲ πεπερασμένον τῇ οὐτὶλ φησίν, οὕτω xdi τὸ ἀεὶ ὃν ἄπειρον λέγει τῇ οὐσία. e ὃς πεποίηκεν εἰπών ᾿Αλλ’ ὥσπερ ἐστὶν x. τ. λ. ($8) utvi^5 δὲ οὗ τὸ διαστατόν φησιν ^ αὐτὸς γὰρ ἀδιαίρετον τὸ ὃν δείκνυ-" σιν" Ei yàp διήρηταί φησι x. τ. λ. (9 15) μέγεθος οὖν τὸ δίαρμα αὐτὸ λέγει τῆς ὑποστάσεως. ὅτι γὰρ ἀσώματον εἶναι βούλεται τὸ ὄν, ἐδήλωσεν εἰπών Εἰ μὲν ἐὸν εἴη (9 [6] xal ἐφεξῆς δὲ τῷ ἀϊδίῳ τὸ ἄπειρον κατὰ τὴν οὐσίαν σννέταξ:ν, εἰπών. Ἀρχὴν δὲ xai x. v. λ. ($9) ὥστε τὸ μὴ Exo. ἄπειρόν ἐστιν ἀπὸ τοῦ ἀπείρου δὲ τὸ ἕν συνελογίσατο, ἐκ τοῦ * Εἰ μὴ ἕν εἴη x. t. λ. ($ 10). MELISSI FRAGMENTA. 8$ 8. Ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐστὶ αἰεί, οὕτω xal τὸ μέγαθος ἄπειρον αἰεὶ χρὴ εἶναι, * 2 * G 9. Ἀρχὴν δὲ xal τέλος ἔχον, οὐδὲν οὔτε ἀΐδιον οὔτε ἀπειρόν ἐστι. * * * G 10. Ei μὴ £v εἴη, περανέει πρὸς ἄλλο. * * * 8 11. Οὕτως ὧν ἀΐδιόν ἐστι καὶ ἄπειρον καὶ ἕν καὶ ὁμοῖον (τὸ) πᾶν χαὶ οὔτ᾽ ἂν ἀπόλοιτο, οὔτ᾽ ἀν μέζον γίνοιτο, οὔτε μεταχοσμέοιτο, οὔτε ἀλγέοι, οὔτε ἀνιῷ το" εἰγάρ τι τούτων πάσχοι, οὐχ ἂν ἔτι ἕν εἴη - εἰ γὰρ ἱτεροιοῦται, ἀνάγκη τὸ ἐὸν μὴ ὁμοῖον εἶναι, ἀλλ᾽ ἀπύλλυσθαι τὸ πρόσθεν ἐόν, τὸ δὲ οὐκ ἐὸν γίνεσθαι. Εἰ τοίνυν τρισαυρίοισι ἔτεσι ἑτεροῖον γίνοιτο τὸ πᾶν, ὅλοιτο ἂν ἐν τῷ παντὶ χρόνῳ. $12. Ἀλλ᾽ οὐδὲ μεταχοσμηθῆναι ἀνυστόν" 6 γὰρ χόσμης ὃ πρόσθεν ἐὼν οὐχ ἀπόλλυται, οὔτε ὃ μὴ ἐὼν ἵνεται, Ὅτε δὲ μήτε προσγίνεται μηδέν, μήτε ἀπόλ- λυται, μήτε ἑτεροιοῦται, χῶς ἂν μεταχοσμηθὲν τῶν ἐόντων τι εἴη ; εἰ μὲν γάρ τι ἐγίνετο ἑτεροῖον, ἤδη ἂν χαὶ μετεχοσμήθη. . $13. Οὐδὲ ἀλγέει " οὐ γὰρ ἂν πᾶν εἴη ἀλγεινόν " οὐ yhp ἂν δύναιτο αἰαὶ εἶναι χρῆμα ἀλγεινόν " οὐδ᾽ ἂν ἔχοι $ 7 iternm affertnr a Simplicio fol. 7 usque ad verba i ἀπειρόν ἐστιν, deinde fol. 9 b οἱ fol. 23, ubi hiec. le- guntur : μήποτε δὲ ὁ Μέλισσος οὐ τῷ οὐσίᾳ τὴν ἀρχὴν ἄπει- pe εἶπεν, ἀλλὰ τῷ ἀνεχλείπτῳ τοῦ εἶναι" "O τε γὰρ οὐχ x. t. λ. φησιν.---ἔστι τε καὶ ἀεὶ ἦν sic foll. 7 et 9 ; sed fol. 23 ἔστι δέ, ἀεὶ ἦν x. τ. λ. — ἐτελεύτησε γὰο ἄν ποτε γινόμενον ] sic fol. 23; sed fol. 7 ἐτελεύτησε γὰρ ἄν. — εἰ δὲ μήτε ἦο- Dro ] sic fol, 23; sed fol, 7 ὅτε δὲ μήτε ἥ.--- καὶ ἀεὶ ἔσται] bic desunt. fol, 7, ubi praeterea legitur οὐκ ἔχει pro οὐχ ἔχον, et post vocem τελευτήν adjiciuntur verba ἀλλ᾽ ἄπει- pov. — ὅτι μὴ πᾶν ἐστι ] Quod Brandisius excitatis $ 2, 8 el 9 observat, totum non esse absolutum, quod principium ac finem ideoque partes liabeat : id rectius sic enuntiatur, sl nihil esse neque zeternum neque infinitum dicamus, qued principio ac fine ideoque partibus praeditum sit. Hanc autem naturam non convenire nisi universo, id est & quod simul omne est ac totum , quemadmodum Simpli- cius exposuit. $10. In verbis εἰ μὴ Ev εἴη, περανέει πρὸς ἄλλο non sine causa philosophus hac conditionis forma utitur ut Hom. VW. X, 222, εἴ τίς uot ἕποιτο καὶ ἄλλος, θαρσαλεώτερον ἔσται. Neque enim id quod probabile est consecuturum ex eo quod fingit, sed quod necessario consequitur, hoc loco proponit. $ 11-14 exstant apud Simplicium 1. 1. fol. 24, qui haec prafatur : 322 ἐπειδὴ ἀρχαιοπρεπῶς ἀλλ᾽ οὐκ ἀσαφῶς ταῦτα καὶ ὁ Νέἕλισσος ἔγραψε, παραχείσθω xai αὐτὰ τὰ ἀρχαῖα γράμματα πρὸς τὸ δύνασθαι τοὺς ἐντυγχάνοντας ἀχριδεστέ- ρους γίνεσθαι χριτὰς τῶν προσφυεστέρων ἐξηγήσεων ᾿ λέγει δ᾽ οὖν ὁ Μέλισσος οὕτω, τὰ πρότερον εἰογμένα συμπεραινόμε- νος. χαὶ οὕτω τὰ περὶ τῆς κινήσεως ἐπάγων * Οὕτως x. τ. λ. $ t1. Verba οὔτ᾽ ἂν ἀπόλοιτο, οὔτ᾽ ἃν μέζον γίνοιτο, οὔτε μετακοσμέοιτο, οὔτε ἀλγέοι, οὔτε ἀνιῷτο reperiuntur etiam fragm. 4. Utroque loco ad restituendum Ionismum 68- dem mulavimus. — τρισμυρίοις ἔτεσι bona est. Brandisti * * 263 $ 8. Sed quemadmodum semper est.: sic etiam magni- tudine infinitum semper esse oportet. 4 La v $ 9. Initinm vero et finem habens nihil neque sempi- ternum neque ínfinitum est. * * v $ 10. Nisi unum sit, ad aliud porrigetur. * * * $11. 118 igitur sempiternum esl et infinitum atque unum et simile universum, ac neque interierit, neque majus fiat, neque verso rerum statu et ordine transformetur, neque doleat, neque molestia afficiatur : si enim horum quidquam ei accideret, non amplius unum foret : si enim variatur, necesse est ens non simile esse , sed interire prius ens, non-ens vero nasci. Si igitur triginta millibus an- norum aliud fiat universum, intereat omni illo tempore. $ 12. Sed ne tramsformari quidem potest; nam prior mundus non interit, neque qui non est oritur. Qnum vero nihil neque accedat , neque intereat, neque varietur, quomodo eorum quae sunt quidquam transformatum sit? si quid enim aliud fieret , jam et transformatum esset. $ 13. Neque dolet : non enim universum foret segrum : neque enim posset semper esse res tegra : nec perinde vi- conjectura pro τριχὶ μιῆ μυρίοις. Quid L. Philaltheus le- gerit qui interpretatur : « δὲ ergo omine trifariam pro- tensum infinitis diversis allerum fieret, periret in omni tempore », mon laboro. Certe corruptum fuisse locum in ejus codice ex bac interpretatione apparet. Indicativum ὀλέεται, quem sequente particula ἄν intactum reliquerat Brandisius, correxi in ὄλοιτο. Creteroqui. Bergkius l. c. p. 24 verba τρισμυρίοις ἔτεσι ἃ Melisso opposita esse putat Empedocli , quem statuisse existimat triginta millibus an- norum absolutis eodem omnia redire, unde essent pro- fecta. Quamobrem huc maxime Empedoclei carminis exordium refert : "Ἔστιν ἀνάγχης χρῆμα, x. τ. . Sed hoc licet ingenioeum sit , tamen admodum incertum est. Idem, quod hoc fragmento traditur, placitum apud Acistotelem lih. de Melisso, Xenoph. et G. cap. 1 invenitur : τοιοῦτο δὲ ὃν τὸ ἕν ἀνώδυνόν τε xol ἀνάλγητον, ὑγιές τε καὶ ἄνο- Gov εἶναι, οὔτε μεταχκοσμούμενον θέσει, οὔτε ἑτεροιούμενον εἴδει, οὔτε μιγνύμενον ἄλλῳ" κατὰ πάντα γὰρ ταῦτα πολλά τε τὸ ἕν γίγνεσθαι, xal τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι, χαὶ τὸ ὃν φθεί- ρεσθαι ἀναγχάζεσθαι * ταῦτα δὲ ἀδύνατα εἶναι. 6 12. Scripsi com Prellero l. l. p. 106 ὁ γὰρ χόσμος ὁ πρό- σθὲν ἐὼν οὐκ ἀπόλλυται; vulgo enim ἀπολέδται hic exara- tur. Deinde in verbis χῶς ἂν μεταχοσμηθὲν τῶν ἐόντων τι εἴη, quae omisit. Prellerus , εἴη substitui pro 3. $ 13. Pro οὐδὲ ἔχει ἴσην δύναμιν τῷ ὑγιές cum Prellero edidi οὐδ᾽ ἂν ἔχοι. — Verba ἀπὸ γὰρ àv ὅλοιτο ob raram in soluta oratione tmesin pro ἀπόλοιτο yàp àv memorabilia sunt. Similiter Herodotus VILI, 89 : ἐν δὲ τῷ πόνῳ τούτῳ ἀπὸ μὲν ἔθανε ὁ στρατηγὸς ᾿Αριαδίγνης. Porro ωὑτὸς dedi pro ὁ αὐτός. « In extremis, inquit Prellerus, ὁ λόγος dàà- — γέων eadem loquendi ratione dictum est , qua ὁ λόγος λαν- θάνων, ψευδόμενος, similia »; quod vereor ul recte se la- beat. oU y&o ἀλγέει ὁ λόγος, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἀνιῆσθαι. τοῦτ᾽ ἔστι περὶ τοῦ ἀνιωμένου παντός, ωὑτὸς λόγος τῷ ἀλγέοντι πανί. Philalthei interpretatio, quam ad lianc et praece- 264 * ἴσην δύναμιν τῷ ὑγιέϊ" οὔτ᾽ ἂν ὁμοῖον εἴη, εἰ ἀλγέοι" ἀπογινομένου γάρ τευ ἂν ἀλγέοι, 7, προσγινομένου, καὶ οὐκ ἂν ἔτι ὁμοῖον εἴη. Οὐδ᾽ ἂν τὸ ὑγιὲς ἀλγῆσαι δύ- vatto* ἀπὸ γὰρ ἂν ὄὅλοιτο τὸ ὑγιὲς xal τὸ ἐόν, τὸ δὲ οὐχ ἐὸν γένοιτο. Καὶ περὶ τοῦ ἀνιῆσθαι ωὑτὸς λόγος τῷ ἀλγέοντι. G 14. Οὐδὲ χενεόν ἐστι οὐδέν " τὸ γὰρ χενεὸν οὐδέν ἐστι" οὐχ ἂν ὧν εἴη τό γε μηδέν. Οὐδὲ χινέεται" ὕπο- γωρῇσαι γὰρ οὐκ ἔχει οὐδαμῇ, ἀλλὰ πλέον dott: εἰ μὲν γὰρ κενεὸν ἦν, ὑπεχώρεε ἂν εἷς τὸ xevsóv* χενεοῦ δὲ μὴ ἐόντος, οὖκ ἔχει ὅχη ὑποχωρήσει [πλέον ὧν ἐὸν οὐ χινέεται]. Πυκνὸν δὲ xal ἀραιὸν οὐχ ἂν εἴη " τὸ γὰρ ἀραιὸν οὖκ ἀνυστὸν πλέον εἶναι ὁμοίως τῷ πυχνῷ, ἀλλ᾽ ἤδη τὸ ἀραιόν γε κενεώτερον γίνεται τοῦ πυχνοῦ. Kolsw δὲ ταύτην χρὴ ποιήσασθαι τοῦ πλέου xai τοῦ μὴ πλέου. — El μὲν χωρέει τι, ἢ ἐσδέχεται, οὐ πλέον" εἰ δὲ μήτε χωρέει μήτε ἐσδέχεται, πλέον. Ἀνάγχη τοίνυν πλέον εἶναι, εἰ χενεὸν μή ἐστι" εἰ τοίνυν πλέον ἐστί, οὐ xivéstat, * * * 6 15. Εἰ διήρηται τὸ ἐόν, χινέεται" χινεόμενον δὲ οὐχ ἂν εἴη Gua. * Ά * $ 16. Εἰ μὲν ἐὸν «ἔστι, δεῖ αὐτὸ ἕν εἶναι" ἐν 5 ἐόν, δεῖ αὐτὸ σῶμα μὴ ἔχειν" εἰ δὲ ἔχοι πάχος, ἔχοι ἂν μόρια, καὶ οὐχέτι ἂν εἴη ἕν. * * * $ 17. Μέγιστον μὲν ὧν σημεῖον οὗτος 6 λόγος, ὅτι ἕν μόνον ἔστι. ᾿Ατὰρ καὶ τάδε σημεῖα" sb γὰρ ἦν πολλά, τοιαῦτα χρῆν αὐτὰ εἶναι, οἷόν περ ἐγώ φημι τὸ ἕν εἶναι. El γὰρ ἔστι γῇ xai ὕδωρ καὶ ἀὴρ καὶ σ(δη- ρος xal 4pucbe xal πῦρ, καὶ τὸ μὲν ζωὸν τὸ δὲ τεθνη- χός, xal μέλαν καὶ λευκὸν xal τὰ ἄλλα πάντα ἅσσα ol ἄνθρωποί φασι εἶναι ἀληθέα, εἰ δὴ ταῦτα ἔστι χαὶ ἡμέες ὀρθῶς δρέομεν καὶ ἀκούομεν, εἶναι χρὴ ἕκαστον τοιοῦτον, οἷόν περ τὸ πρῶτον ἔδοξεν ἡμῖν, xal μὴ με- , , vj , Y " ταπίπτειν μηδὲ γίνεσθαι ἑτεροῖον, ἀλλ᾽ αἰεὶ εἶναι ἔχα- . dentem paragraplhium Brandisius excitat , nihil lucis affert, sed vitiosorum codicum vestigiis insistit. $ 14. Hoc fragmentum inde a verbis οὐδὲ xevióv ἐστι οὐδὲν usque ad verba ὅχη ὑποχωρήσει el a. Voce xcíotv usque ad finem repetitur a Simpiicio foll. 9 et 17 b. Cf. et $ 5. bis scripsi ín bac paragraplio àv pro οὖν el πλέον pro πλέων, item poslea τοῦ πλέον xai τοῦ μὴ πλέον. Legi- tur enim f. 17 et 24 τοῦ πλέω xai τοῦ μὴ πλέω, Cujus luco f. 9 male exaratum est πλεὼν xal μὴ πλεὼν. $ 15. Servavit hoc fragmentum Simplicius 1. c. fol. 24. CÍ. quie supra diximus ad $ 7—10. $ 16. Reperitur lioc. Meliisi decrelum ap. Simplicium l. c. ful. 24 a ( Vid. ad $ 7—10), et a verbis ἕν ἐὸν cet usque ad fiuem apud euudem fol. 19 : ἀδιαίρετον ὃν τὸ παρ᾽ αὐτωὶς ἐν ὄν, οὔτε πεπερασμένον οὔτε ἄπειρον ὡς σῶμα ἔσται. Καὶ γὰο ὁ Παρμενίδης x. τ. λ. καὶ ὁ Μέλισσος, "Ev ἐόν, ero, δεῖ κι τ à. Caeteroquin in codd. hic invenitur εἰ μὲν pEEE————— ——————————————t( S.L €—————Ó—— HÓA ccnl MEL!SSI FRAGMENTA. ribus valere ac si sanum esset : neque simile foret, ji doleret : decedente enim aliquo doleret vel accedente, neque amplius simile esset. Neque vero sanum doe posset : periret enim sanum alque ens, non-ens aciem orirelur. Acde universo molestia affecto idem dicendon quod de dolente. - $ 14. Neque vero quidquam vacuum est; nam vacuom nihil est : ergo illud certe quod nibil appellamus non (ue- rit. Neque movetur. Non enim habet quo concedat , «ej plenum est; si enim vacuum esset , concederet in vacuum: quum vero nop sit vacuum, non habel quo concedit [ plenum igitur quum sit, non movetur]. Demnsum vero et rarum non fuerit; rarum enim non potest aeque plenum esse ac densum, sed rarum certe eliam magis vacuum íi denso. De pleno autem et non pleno hoc judicium fieri oportet. Si quid capit vel recipit, non plenum; si vero neque capit neque recipit, plenum. — Necesse igitur eil plenum esse, si vacuum non est ; si igitur plenum el, non movetur. * * a $ 15. Si divisum est ens, movetur; se movens vero si mul pon esset. * * * $ 16. Si ens est, unum esse id oportel ; quodsi unam - esL, nullum id babere corpus oportet ; si vero crassitudi- nem haberet, partes sive membra haberet, neque amplius | unum foret. * * * $ 17. Magno igitur argumento ea 48:8 diximus sunt, unum tantum esse. "Verum et hiec ejus rei sunt arp menta : si enim multa essent , talia oporteret ea es, quale ego unum esse dico. Sien'm reapse est terra al-- que aqua et aer et ferrum et. aurum et ignis, alque loc. vivum, illud mortuum, et nigrum et album et reliqui . omnia qua homines dicunt esse vera , siquidem hac snni el nos recte videmus et audimus , unumquidque tale e - oportet , quale nobis primum visum est, ac pon mulari | neque aliud fieri , »ed semper esse unumquidque tale quát A ———————————————— d ἐὸν εἴη et postea εἰ δὲ ἔχει πάχος, sed sententia postolal ÉC μὲν ἐὸν ἔστι et εἰ δὲ ἔχοι πάγος Utrumque jam emendavi 'rellerus. NEN $ 17. Exstat hic Melissi locus apud Simplicium in Arif. l. de Coel. fol. 137 a et in Scholl. Aristot. p. 590b οἷν. Brandis , item ap. Aristoclem quem citat Eusebius Praf. - Evang. XIV, 17. Initio post μέγιστον μὲν edidi à» μὴ οὖν, tum cum Prellero virgulam posui post xo), €'79. mutavi in χρῆν; vulgo enim legilur πολλὰ τοιαῦτα, 27. Deinde non dubilavi ζωὸν scribere, licet apud Simplicum. ζῷον et apud Aristoclem ζῶν legatur. Porro verba τὰ ds πάντα ἄσσα οἱ ἄνθρωποί φασιν εἶναι ἀληθέα Aristocli dee , apud Simplicium tur, nisi quod pro ἀληθέχ habet ἀληθῶς pu ΤΊ. autem reperitur τὰ ἀλλα, ὅσα φασὶν οἱ ἄνθρωποι civit Sequentia apud Aristoclem sic scripta sunt : εἰ δὴ ταῦτα, ἔστι ἣ xal ἡμεῖς ὀρθῶς ὁρέομεν, apud Simplicium ταῦ δος δὴ ταῦτα ἔστι xai ἡμεῖς ὀρθῶς ὁρῶμεν. Seculi sum: || Arislu- i MELISSI FRAGMENTA. &tov οἷόν περ ἔστιν. Νῦν δέ φαμεν ὀρθῶς δρῆν xal ἀχούειν xat συνιέναι " δοχέει δὲ fuiv τό τε θερμὸν ψυ-- ἡρὸν γίνεσθαι xal τὸ ψυχρὸν θερμόν, xal τὸ σχληρὸν μαλθαχὸν xat τὸ μαλθαχὸν σχληρόν, xat τὸ ζωὸν ἀπο- θνήσκειν xal ἐχ μὴ ζῶντος γίνεσθαι, xai ταῦτα πάντα ἑτεροιοῦσθαι, xal ὅ,τι ἦν τε καὶ ὃ νῦν ἔστι οὐδὲν ὁμοῖον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅ τε σίδηρος σχληρὸς ἐὼν τῷ δαχτύλῳ χα- τατρίδεσθαι ἐπαρηρώς, χαὶ γρυσὸς καὶ λίθος xal ἄλλο ὅτι ἰσγυρὸν δοκέει ἐἶναι πᾶν, ἐξ ὕδατός τε γῆ καὶ λίθοι γίνεσθαι, ὥστε συμθδαίνει μήτε δρῇν μήτε τὰ ἐόντα wwooxttv. Οὐ τοίνυν ταῦτα ἀλλήλοις ὁμολογέει" φαμένοις γὰρ εἶναι πολλὰ ἀΐδια χαὶ εἴδεα χαὶ ἰσχὺν ἔγοντα πάντα ἑτεροιοῦσθαι ἡμῖν δοχέει καὶ μεταπίπτειν ix τοῦ ἑκάστοτε δρεομένου. Δῆλον τοίνυν, ὅτι οὐχ dpi; ὁρέομεν, οὐδὲ ἐχεῖνα πολλὰ ὀρθῶς δοχέει εἶναι, Οὐ γὰρ ἂν μετέπιπτε, εἰ ἀληθέα ἦν, ἀλλ᾽ ἦν, οἷόν περ Dixit ἕκαστον, τοιοῦτον “ τοῦ γὰρ ἐόντος ἀληθινοῦ κρέσ- ew οὐδέν. ἮΝ δὲ μεταπέση, τὸ μὲν ἐὸν ἀπώλετο, τὸ δὲ οὐχ ἐὸν γέγονε. Οὕτως ὧν εἰ πολλὰ ἦν, τοιαῦτα χρῆν εἶναι, οἷόν περ τὸ ἕν. 265 est. Nunc vero dicimos nos recte videre et audire et in- telligere; videtur autem nobis calidum (ieri frigidum et frigidum calidum, et durum molle et molle durum, et vivum mori atque e non vivo oriri , et heec omnia variari, et quidquid fuit et quod nunc est neutiquam simile esse, sed ferrum quod durum est digito aplatum conteri haud secus atque aurum et lapis et quidquid aliud forte vide- tur, atque ex aqua oriri terram et lapides, ita ut contingat, ul neque videamus neque vera cognoscamus. | Non con- gruunt igitur hiec inter se; dicentibus enim multa esse teterna et formae rerum et valida omnia variari nobis vi- dentur el ex sua quseque specie mutari. Manifestum igi- tur nos non recte videre, neque illa recte videri esse multa. Non enim mutarentur, si vera essent, sed erat unumquidque tale quale videbatur : nam quod verum est, eo nihil potentius. Sin autem mutatum sit, periit ens, non-ens autem orfum est. ]ta igitur, si multa essent, talia ea esse oportebat, quale unum. cem, [ἃ tamen, ut 5j; omitteremus et ἡμεῖς in ἡμέες everleremus. Pergit Aristocles εἶναι ἐχρῆν xal τὸ ἐὸν τοῦτον, olov πρῶτον ἔδοξεν ἡμῖν εἶναι, sed. baec apud Sümn- plicium rectius sic enuntiata sunt εἶναι yo?) Éxxatov τοιοῦ- τον, οἷόν περ τὸ πρῶτον ἔδοξεν ἡμῖν. — Verba ἀλλ᾽ αἰεὶ εἶναι ἕκαστον οἷόν περ ἔστιν sumsimus e Simplicio , qui tamen ἀεὶ babel; Aristocles ἕτερον, ἀλλ᾽ εἶναι ὅμοιον, οἷόν περ ἐστὶ ἴχαστον. Sequentia vulgo sic eduntur : νῦν δέ φαμεν ὁρ- Wk ὁρᾶν xal ἀχούειν xxl συνιέναι, δοχέει δὲ ἡμῖν τό τε θερ- μὸν ψυχρὸν γίνεσθαι καὶ τὸ ψυχρὸν θερμόν, xal τὸ σχληρὸν μαλθχχὸν xal τὸ μαλθαχὸν σχληρὸν καὶ τὸ ζωὸν ( Arist, ζῶν, Simpl. ζῷον) ἀποθνήσκειν xai ἐχ μὴ ζῶντος γίνεσθαι, καὶ ταῦτα πάντα ἑτεροιοῦσθαι xai ὅ,τι ἦν τε καὶ ὃ νῦν ἔστιν (h. Y. om. Simpl. ) οὐδὲν ὁμοῖον slvat". ἀλλ᾽ ὅ τε σίδηρος σκχλη- (5 ἐὼν τῷ δαχτύλῳ χατατρίδεσθαι ὁμοῦ ῥέων xal χρυσὸς καὶ ifo: xal ἄλλο ὅ,τι ἰσχυρὸν δοχέει εἶναι πᾶν ὥστε συμόαίνει μήτε ὁρᾶν μήτε τὰ ἐόντα γινώσχειν, ἐξ ὕδατός τε γῇ xal λίθοις γεσήαι, Quae. si quis attente legerit, corrupta esse ani- madverlel. Bergkius p. 30 extrema in hunc modum emendat et transponit : ἀλλ᾽ 6 τε aibnooz σχληρὸς ἐὼν τῷ δαχτύλῳ χατατρίδεσθαι ὁμουρέων xal χρυσὸς καὶ λίθος καὶ ὦλο, ὅ,τι ἰσχυρὸν δοχέει εἶναι πᾶν, ἐξ ὕδατός τε γῇ χαὶ λίθος τνεσθαι, ὥστε συμδαίνει μήτε ὁρᾶν μήτε τὰ ἐόντα γινώσχειν. Quim enim Melissus de rerum sub sensus cadentium vi- tissitudine disputet iisque deroget fidem , quoniam sape Ἰὼ coalrarium vertant ex aliam ex alia formam induant , (jusque rei exempla proferat, velut ferrum, quod usu conleri solitum e duro molle fiat : Bergkius pro ὁμοῦ ῥέων 00à τοῦδ ὁμουρέων scribendum esse arbitralur. Namque aislimat philosophum dicere, ferrum si digito vicinum δἰ, cooteri eumque ferreos potissimum annulos, quorum frequens apud veteres usus fwit, respexisse. Quocirca ap- Ple ad rem citat Ovid. Art. am. I, 473 : Ferreus assiduo consumitur annulus usu. Sed ut sententiam a Bergkio perspectam esse concedo at- que eam quam fieri vult verborum transpositionem probo : ita verbum ὁμουρέειν liuic loco non satis aptum esse reor. Etenim annulus digo aptatus non recte nominatur ὁμου- ρέων, conterminus, vicinus. Mihi aut una littera de- tracta scribendum videtur ὁμοῦ ἐών aut quod magis placet éxapnoux. Neque vero mirabitur ἐπαρηρὼς a nobis subsli- tui in locum verborum ὁμοῦ ῥέων qui secum reputaverit, quo signo a librariis ὁμοῦ notari soleat. Vide Ducang. Append. Gloss. Gr. p. 11 vel Tab. VI. vers. 17 ap. Bast. in Schaferi edit. Greg. Cor. Praeterea nou λίθος cum Bergkio, sed λίθοι scribo propter Simplicii verba, quz ille Melisseis subjungit : καὶ Μέλισσος μὲν ἐν τούτοις θερμὸν ψυχρὸν γένεσθαι xai τὰ ἑξῆς, ἐξ ὑδατὸς τε xal γῇ xal λί- θοι γίνεσθαι. — Denique Meljssi dictio non ὁρᾶν, sed ópzv postulat. Extrema in hunc modum constituimus, ut pro εἴδη poneremus εἴδεα, pro δοχεῖ et ἑωρῶμεν, quod est apud Simplicium , δοχέει et ὁρέομεν ; requiritur enim utroque loco praesens. n verbis τὸ μὲν ἐὸν ἀπώλετο seculi «umus Brandisii conjecturam in Histor. phil. I. p. 403 propositam ; nimirum τὸ μέσον ἀπώλετο, quod est in. membranis, ferri nequit. Denique sl πολλὰ ἦν, τοιχῦτα χρῆν εἶναι cum Prellero scripsimus pro vulgato εἰ πολλὰ εἴη, τοιαῦτα χρὴ εἶναι. Postremo monemus Aristoclem fere ubique vera Melissi verba servasse, hwc autem deletis ionicse dialecti formis apud Simplicium in Scholiis Aristoteleis ἃ Brandisio editis et magis etiam mutata in Commentario ad libros de Ccelo qui Venetiis graece apud Aldum prodiit exstare. Quippe hunc commentarium e latina Morbecee interpretatione factum esse jam pridem Amadeus Peyron demonstravit, id quod hic etiam locus preeter alios egre- gie probat, sed quoniam bec res omnibus hodie cognita est, Morbecz verba allegare supersedemus. DE ZENONE. Zeno Eleates (1), quem Apollodorus apud Dio. genem ait naturá Teleutagorz, adoptione Par- menidis filium fuisse, non solum corporis pul- chritudine ac venustate, verum etiam animi robore, magnitudine, sagacitate egregiam apud sequales et posteros famam consecutus est. Ete- nim quum in patria urbe Parmenidis disputatio- nibus interesset , in hujus amicitiam et familiari- tatem ita se insinuavit, ut ei in deliciis fuisse diceretur, Ferunt autem Zenonem quadraginta circiter annos natum cum magistro sexaginta fere et quinque annorum sene aliquando Athenas ad Panatheneorum celebritatem venisse. Sed maximam vitz partem, quantum scimus , apud Eleatas (2) transegit, quorum civitatem saluberri- cum alios habuit, tum Periclem (3) ac Leucip- pum. Post abolitam libertatem Demylo ty- ranno (4) qui imperio potitus erat insidiatus re male gesta invicti animi documenta dedit. Quippe suam ej magistri disciplinam factis probans lin- guam demorsam exspuit potius quam ullum e consciis proderet, Αο tum quidem alii eum in- terfectum esse, alii effecisse ajunt, ut tyrannus lapidibus obrueretur. "Utcunque est, nos maps quantum studii ac laboris ad philosophi fines proferendos contulerit, quam quid domi apud suos gesserit quaerimus. — Floroisse eum Olsn- piade septuagesima nona secundum Ápollodorum sine dubio Diogenes (5) tradit. Dialectice in- ventorem Aristoteles (6) Zenonem praedicat, que mis Parmenidis ac Zenonis legibus temperatam | nemo adnirabilior dicendi artifex , nemo subi-- fuisse auctor est Strabo. — Discipulos clarissimos | lior disputator fuisse videtur. Cujus conclusio (t) Diogenes Laertius IX, 25 : Ζήνων, 'EXtatnz. τοῦτον ἸἈπολλόδωρός φησιν elvat ἐν Χρονιχοῖς φύσει μὲν Τελενταγὸ- ρον, θέσει δὲ Παρμενίδον (50 leg. cum Rossio )....ó δὴ Ζή- νῶν διαχήχοε Παρμενίδον., xal γέγονεν αὐτοῦ παιδιχά. καὶ εὐμήκης ἦν, καθά φησι Πλάτων ἐν τῷ Παομενίδῃ. Plato Par- menid. pag. 127 : Ἔφη δὲ δὴ ὁ ᾿Αντιφῶν λέγειν τὸν [Πνθόδω- ρον ὅτι ἀφίχοιντό ποτε εἰς Παναθήναια τὰ μεγάλα Ζήνων τε xal Παρμενίδης. τὸν μὲν οὖν Παρμενίδην εὖ μάλα ἤδη πρε- σθύτην εἶναι, σφόδρα πολιόν, χαλὸν δὲ κἀγαθὸν τὴν ὄψιν, περὶ ἔτη μάλιστα πέντε καὶ ἐξήχοντα " Ζήνωνα δὲ ἐγγὺς τῶν τετταράχοντα τότε εἶναι, εὐμήχη δὲ xoi χαρίεντα ἰδεῖν" καὶ λέγεσθαι αὐτὸν παιδιχὰ τοῦ Παρμενίδον γεγονέναι. Vid. pref. δὰ Parmenidem. (2) Strabo lib. VI p. 252 : Κάμψαντι δ᾽ ἄλλος συνεχὴς χόλπος, iv ᾧ πόλις, ἣν ol μὲν χτίσαντες Φωκαιεῖς ᾿γέλην, ol δὲ ΓἜλην ἀπὸ χρήνης τινός, οἱ δὲ vov Ἐλέαν ὀνομάζουσιν, ἐξ ἧς Παρμενίδης καὶ Ζήνων ἐγένοντο, ἄνδρες Πυθαγόρειοι ( vid. prefat. ad Parmen.): δοχεῖ δέ μοι καὶ δι’ ἐχείνους xal ἔτι πρότερον εὐνομηθῆναι. Diog. Laert. lib. IX, 28 : Καὶ γὰρ οὗτος τὴν Ἐλέαν γάπησε μᾶλλον τῆς ᾿Αθηναίων με- γαλαυχίας-, οὖχ ἐπιδημήσας τὰ πολλὰ πρὸς αὐτούς, ἀλλ᾽ αὖ- τόθι καταδιοῦς. (3) Plutarchus Vit. Pericl. cap. 4 : Διήχουσε δὲ ΠΕρι- κλῆς καὶ Ζήνωνος τοῦ Ἔλεάτον, πραγματενομένου περὶ φύσιν ὡς Παρμενίδης. Diogenes Laertius lib. IX, 30 : Λεύχιππος, "Exsitn;' ὡς δέ τινες, ᾿Α (δηρίτης " xat! ἐνίους δὲ, Mio; οὗτος ἤκουσε Ζήνωνος. ᾿ (4) Plutarchus adversus Colotem cap. 32 : Ζήνων τοίνυν, ὁ Παρμενίδου γνώριμος, ἐπιθέμενος Δημύλῳ τῷ τυράννῳ, xai δυστυχήσας περὶ τὴν πρᾶξιν, ἐν πυρὶ τὸν Παρμενίδου γό- qov, ὥσπερ χρνσόν, &xnpatov xai δόχιμον παρέσχε, xai ἀπέ- δειξεν ἔργοις, ὅτι τὸ αἰσχρὸν ἀνδρὶ μεγάλῳ qu6spóv ἐστιν, ἀλγηδόνα δὲ παῖδες, καὶ γύναια, καὶ γυναίων ψυχὰς ἔχοντες ἄνδρες δεδίασι " τὴν γὰο γλῶτταν αὑτοῦ διατοώγων τῷ τυ- gv πιοσέπινσεν. Diogenes Laertius lib. IX, 26.28 : Κα- (ελεῖν δὲ θελήσας Néapygov τὸν τύραννον (οἱ δέ, Διομέδοντα) συνελήφθη, καθά φησιν Ἡραχλείδης ἐν τῇ Σατύρου ini? ὅτε καὶ ἐξεταζόμενος τοὺς σννειδότας xal περὶ τῶν ὅπλων ὧν. ἦγεν εἰς Λιπάραν, πάντας ἔφη αὐτοῦ τοὺς φίλους αὐτὰ ταῦτα, συνειδέναι, βουλόμενος αὐτὸν ἔρημον καταστῆσαι. εἶτα πεῖ, τίνων εἰπὼν ἔχειν τινὰ εἰπεῖν αὐτῷ --ρὸς τὸ οὖς ^ xai boue, οὖκ ἀνῆχεν ἕως ἀπεχεντήθη, ταὐτὸν ᾿Αριστογείτονι τῷ τυσν, νοχτόνῳ παθών. Δημήτριος δέ φησιν ἐν τοῖς "Opto: τὸν, μυκτῆρα αὐτὸν ἀποτραγεῖν. ᾿Αντισθένης δὲ ἐν ταῖς Διαδογαϊ:, φησι μετὰ τὸ μηνῦσαι τοὺς φίλους ἐρωτηθῆναι πρὸς τοῦ ure νου, εἴ τις ἄλλος εἴη * τὸν δὲ εἰπεῖν, Σὺ ὁ τῆς πόλεως uto ρίος. πρός τε τοὺς παρεστῶτας φάναι, Θαυμάζω ὑμῶν τὴν δες λίαν, εἰ τούτων ἕνεχεν ὧν νῦν ἐγὼ ὑπομένω, δουλεύετε τῷ τυράννῳ" χαὶ τέλος ἀποτραγόντα τὴν γλῶτταν προσπτηπ:. αὐτῷ. τοὺς δὲ πολίτας παρορμηθέντας, αὐτίχα τὸν τύραννον, χαταλεῦσαι. ταῦτα δὲ σχεδὸν οἱ πλείους λαλοῦσιν. “Ἐρμιππος, δέ φησιν εἰς ὅλμον αὐτὸν βληθῆναι xai κατακοπῆνει. 120 εἰ, αὐτὸν ἡμεῖς εἴπομεν οὕτως" ἤθελες, ὦ Ζήνων, καλὸν fiot. ἄνδρα τύραννον Κτείνας, ἐχλῦσαι δουλοσύνας Ἐλέαν. A ἐδάμης. δὴ γάρ σε λαβὼν ὁ τύραννος ἐν ὅλα Κόψε᾽ τί τοῦτο, λέγω ; σῶμα γάρ, οὐχὶ δέ σε. Γέγονε δὲ τά τε ἄλλα ἀγαθὰς 0 Ζήνων, ἀλλὰ καὶ ὑπεροπτικὸς τῶν μειζόνων χατ᾽ ἴσον Ter | χλείτῳ. xol γὰρ οὗτος τὴν πρότερον uiv Ὕλην, ὕστερον Ui. Ἐλέαν, Φωκαέων οὖσαν ἀποικίαν, αὑτοῦ δὲ πατρίδα, S0. εὐτελῆ, καὶ μόνον ἄνδρας ἀγαθοὺς τρέφειν ἐπισταμένην Qd πησε μᾶλλον τῆς ᾿Αϑηναίων μεγαλαυχίας οὐχ ἐπιδημήσα; 2. πο)λὰ πρὸς αὐτούς, ἀλλ᾽ αὐτόθι καταδιούς. (b) Diogenes Laertius IX , 29 : Ἤχμαζε δὲ οὗτος 152. τὴν ἐνάτην χαὶ ἐθδομηκοστὴν ὀλυμπιάδα. V (6) Diogenes Laertius lib. IX, 25 : Φησὶ δὲ Ἀριστοτοῦν εὑρετὴν αὐτὸν γενέσθαι διαλεχτικῆς, ὥσπερ pnus ῥητορικῆς. Sextus. Empiricus adv. Math. lib. VIT, 5: II μενίδης δὲ οὐχ ἂν δόξαι τῆς διαλεχτικῆς ἀπείρως ἔχειν, Eh πεὸ πάλιν Ἀρ'στοτέλης τὸν γνώριμον αὐτοῦ Ζήνωνα pod x4 ἀρχηγὸν ὑπείληφεν. Suidas : Τοῦτόν φασιν εὑρετὴν P ξιαλεχκτιχῆς, ὡς Ἐμπεδοχλέα τῆς Qrnropadk. VH. pref. 0 Parmenidem. | 2606 DE ZENONE. 267 nes tantam meruerunt laudem , ut omnium ore argumentatio Ἀχιλλεὺς (7) dicta et altera διχοτο- μία nominata celebraretur. Nam quum Eleati- cus ille Palamedes (8) argumentorum pondere spatium sustulisset, simul motum quem omnes per spatium fieri dicunt allatis rationibus ab eo tolli parerat. Neque vero solum Parmenidis de Uno sententiam quotidianis sermonibus et nobili libro (9! defendit, sed eadem etiam similia et dissimilia, unum et multa, mota et immota esse demonstravit. Hac igitur in utramque partem disputandi consuetudine introducta merito a Ti- mone Phliasio (10) ἀμφοτερόγλωσσος et tanquam invictus disputator μέγα σθένος οὖκ ἀλαπαδνόν voca- tus est. Ceterum διχοτομία sive divisione in duas easque zequales partes, quam bipartitam di- visionem vocare consuevimus, ita usus est, ut in infinitum progrediendum esse doceret. Sic quodlibet corpus ex innumerabilibus corpuscu- lis compositum ingens videbitur. Atqui corpu- scula il'a propter parvitatem oculorum aciem fugiunt, Sequitur ergo, ut compositio quoque eorum admodum parva sit (ἢ. Jam si id quod est, in aliquo inesse statuimus, patet minora majoribus contineri. Quodsi divisionem in in- finitum persequare, reperias maxima corpora ad minimas particulas, vastissima loca et immensos campos ad parvitatem atque adeo ipsum spatium quod in spatio esse non potest ad nihilum redigi. lta rejecto spatio omnem etiam corporum motum repudiari necesse est. Nam si non est ubi exspa- tiere et curras, omnino nihil movetur, sed cuncta quiescunt. Quod quo magis perspicuum audien- übus esset, quattuor rationibus probare solebat quas in fragmentis ex Aristotele afferemus. Prima est qua motum in universum tollebat, Quid- quid igitur ad terminum aliquem perventurum dicitur, prius dimidium viz conficiat oportet, quam totum iter emetiatur. Αἱ dimidium illud pro toto haberi convenit, quia duabus iisque equalibus partibus constat. Ergo res ad motum (7) Diogenes Laertius lib. IX, 29 : Οὗτος καὶ τὸν 'Ay 03a πρῶτος λόγον ἠρώτησε Φχδωρῖνο: δέ φησι Παρμενίδην καὶ ἄλλους συχνούς. Cf. Aristotelis Physicor. lib. V] cap, 14 et ihíra fragmenta. Vid. etiam przef. ad Parmen. (8) Plato Phaedr. p. 261 D: Τὸν οὖν Ἐλεατιχὸν Παλαμήδην λέγοντα οὐκ ἧσμεν τέχνῃ, ὥστε δοχεῖν φαίνεσθαι τοῖς ἀχούουσι τὰ αὐτὰ ὅμοια xai ἀνόμοια, vai ἕν καὶ πολλὰ, μένοντά τε αὖ χαὶ φερόμενα; (9) Zeno apud Platonein Parmenid. p. 128 : "Ἔστι δὲ τό Y: ἀληθὲς βοήθειά τις ταῦτα τὰ γράμματα τῷ Παρμενίδου λόγῳ πρὸς τοὺς ἐπιχειροῦντας αὐτὸν χωμῳδεῖν, ὡς, εἰ ἕν ἔστι, πολλὰ χαὶ γελοῖα συμδαίνε: πάσχειν τῷ λόγῳ καὶ ἐναντία αὐτῷ. ἀντιλέγει δὴ οὖν τοῦτο τὸ γράμμα πρὸς τοὺς τὰ πολλὰ λέγοντας xai ἀνταποδίδωσι ταὐτὰ xai πλείω, τοῦτο βουλόμε- vov δηλοῦν, ὡς ἔτι γελοιότερα πάσγοι ἂν αὐτῶν ἡ ὑπόϑεσι:, ' destinata alteram ex :equalibus illis partibus transeat necesse est, antequam ulteriora petat. Verum altera pars itidem repetita divisione seca- bitur et quidquid superest vie aliis atque aliis partitionibus factis bifariam distribuetur. [τὰ perpetuo novis veluti cancellis interjectis res ista nunquam ad terminum perveniet. Secunda ra- tio est Achillis nomine notata, qui quamvis celeripes nunquam testudinem tardissime ince- dentem consequetur. Occupandus enim Achilli est locus , unde egressa erat testudo , priusquam progredi queat. Quod quoniam identidem me- cessarium esse nemo non videt, semper przce- dere testudinem apparet. Tertiam rationem sic concludit, ut sagittam, quum fertur, stare affir met. Nimirum si temporis perpetuitatem ex infinitis punctis conflatam, spatii continuitatem ex infinitis partibus effectam esse diras, quovis temporis puncto sagitta exiguam spatii particu- lain tenens non movetur, sed quiescit. Quartam subjicit rationem qua demonstret duplo tempori dimidium esse par. Quo in genere binis corpo- ribus inter se paribus utitur juxta bina corpora item. paria quorum alterum movetur, alterum quiescit, contrario motu , sed pari celeritate sta- dium currentibus, hinc a calce stadii, illinc a inedio stadio proficiscendi initio facto. Qua de re opere pretium est audire Simplicium (11) ad - Aristot. Physic. lib. VI cap. 9 pag. 337 b, Scholl. ed. Brandis. pag. 413 seqq. sic philosophantem : Καὶ ὁ τέταρτος τῶν περὶ κινήσεως τοῦ Ζήνωνος λόγων, εἰς ἀδύνατον ἀπάγων καὶ οὗτος τὸ εἶναι χίνησιν, τοιοῦ- τός τις ἦν. Εἰ ἔστι χίνησις, τῶν ἴσων μεγεθῶν xal ἰσοταχῶν τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἐν τῷ αὐτῷ χρόνῳ δι- πλασίαν χίνησιν χινήσεται χαὶ oóx ἴσην. Καὶ ἔστι μὲν καὶ τοῦτο ἄτοπον, ἄτοπον δὲ xal τὸ τούτῳ ἑπόμενον, τὸ τὸν αὐτὸν xal ἴσον χρόνον ἅμα διπλάσιόν τε καὶ ἥμισυν εἶναι. Δείχνυσι δὲ αὐτὸ ὁμολογούμενον λαθὼν τὸ τὰ ἰσοταχῇ xal ἴσα ἐν τῷ ἴσῳ χρόνῳ ἴσον διάστημα χεχινῆσθαι, xal ἔτι μέντοι τῶν ἰσοταχῶν xal ἴσων ἂν τὸ υὲν ἥμισυ τὸ δὲ διπλάσιον εἴη χεχινημένον, ἐν ἡ εἰ πολλὰ ἔστιν ἢ ἡ τοῦ ἕν εἶναι, εἴ τις ἱκανῶς ἐπεξίοι. Διὰ τοιαύτην δὴ φιλονειχίαν ὑπὸ νέον ὄντος ἐμοῦ ἐγράφη, καί τις αὐτὸ ἔχλεψε γραφέν, ὥστε οὐδὲ βονλεύσασθαι ἐξεγένετο, εἶτε ἐξοιστέον αὐτὸ εἰς τὸ φῶς εἴτε μή. (10) Plutarchus Vit. Pericl. cap. 4 : Διήχουσε δὲ Περικλῆς xai Ζήνωνος τοῦ ᾿ἔλεατον, πραγματενομένον περὶ φύσιν, ὡς Παρμενίδης " ἐλδεγχτιχὴν δέ τινα, καὶ δι᾽ ἐναντιολογίας εἰς ἀπορίαν χκαταχλείουσαν ἐξασχύήσαντος Ev, ὥσπερ καὶ Τίμων ὁ Φλιάσιος εἴρηχε διὰ τούτων ^ ἀμφοτερογλώσσον τε μέγα σθένο: οὐκ ἀλαπαδνὸν Ζήνωνος, πάντων ἐπιλήπτορος. Cf. Diog. Laert. ΙΧ, 25 et Timonis fragmenta. (ἢ Hoc argumentandi genus nonnulli male accipieptes Unum a Zenone dissolutum esse putarunt. Cf. Alex. Aphr. in Melaph. Il, 4 p. 183 ed. Bonitz. Seneca Epist. 88 extr. (11) Cf. P. Belii Lexic. hist. et crit. v. Zenon. lit. T. 268 ἡμίσει μὲν χρόνῳ τὸ ἥμισυ, ἐν διπλασίῳ δὲ τὸ διπλά- σιον εἶναι χεχινημένον. Τούτων προληφθέντων στά - διον ὑποτίθεται, ἐφ᾽ οὗ τὸ δ΄, καὶ τέσσαρα μεγέθη ὁσαοῦν, ἄρτια μόνον, ὥστε ἔχειν ἡμίση, lodoyxa , ὡς δὲ ὁ Εὔδημός φησι, κύθδους, ἐφ᾽ ὧν τὰ α'α'α΄ αἴ, ὡς τὸ μέσον διάστημα ἐπέχειν τοῦ σταδίου ἑστῶτα ταῦτα. Ὧν ἑστώτων πρῶτον δρίζει τὸ πρὸς τῇ ἀρχῇ τοῦ στα- δίου τῇ κατὰ τὸ δ΄͵, ἔσχατον δὲ τὸ πρὸς τῷ ε΄, καὶ λαμ- θάνει ἄλλους τέσσαρας ὄγχους ἢ χύθους, ἴσους τοῖς ἑστῶσι xal τὸ μέγεθος xoi τὸν ἀριθμόν, ἐφ᾽ ὧν τὰ f P'8'B', ἀρχομένους μὲν ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ σταδίου, τελευτῶντας δὲ χατὰ τὸ μέσον τῶν τεσσάρων α΄α΄ α΄ α΄, χινουμένους δὲ τούτους ὡς ἐπὶ τὸ ἔσχατον τοῦ σταδίου τὸ ε΄. Διὸ xal πρῶτον λέγει τὸν χατὰ τὸ μέσον τῶν α'α΄α΄α' ὡς ἔμπροσθεν ὄντα τῶν λοιπῶν ἐν τῇ ἐπὶ τὸ ε΄ χινήσει. Διὰ τοῦτο δὲ ἀοτίους (leg. ἀρτίους) ἔλαθε τοὺς ὄγχους, ἵνα ἔχωσιν ἡμίση δεῖται γὰρ τούτων, ὡς μαθησόμεθα. Διὸ xal τὰ πρῶτον β΄ κατὰ τοῦ μέ- cou τίθησι τῶν ἑστώτων a'a'a'a^ εἶτα xal ἄλλους ἴσους τῷ μεγέθει xal τῷ ἀριθμῷ, τοῖς ΡῈ β΄ δηλο- νότι xal τοῖς α'α'α'α', λαμθάνει, ἐφ᾽ ὧν τὰ ΥὙΎΥ', ἀντικειμένους τοῖς P'8 8 P. Τῶν γὰρ β΄ β΄ β΄β’ ἀπὸ τοῦ μέσου τοῦ σταδίου, ἐν ᾧ xal τῶν α΄ α΄ α' τὸ μέ- σον ἦν, ἐπὶ τὸ ἔσχατον τοῦ σταδίου τὸ ε΄ χινουμένων, οἵ y Y y! ἀπὸ τοῦ ἐσχάτου μέρους, ἐν ᾧ τὸ ε΄, ἐπὶ τὸ δ' χινοῦνται τὸ ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ σταδίου. Καὶ πρῶ- τὸν δηλονότι τῶν τεσσάρων ΥὙΎΎ' τὸ πρὸς τὸ δ΄ νενευ- ' x6c, ἐφ᾽ ὃ ἡ χίνησις τοῖς ΥΥΎΥ΄. Τίθησι δὲ τὸ πρῶ- τὸν Y' χατὰ τοῦ πρώτου β΄. Τοιαύτης οὖν τῆς ἐξ ἀρχῆς θέσεως ὁποτεθείσης, ἐὰν τῶν α΄α΄α΄α΄ ἑστώτων τὰ μὲν β΄β' β΄ β' χινεῖται ὡς ἀπὸ τοῦ μέσου τῶν τε α'α΄ α'α' xal τοῦ σταδίου ἐπὶ τὸ τέλος τοῦ σταδίου τὸ ε΄, τὰ δὲ ΥὙΎΤΎ' ὡς ἀπὸ ἐσχάτου τοῦ σταδίου ἐπὶ τὴν dp- χὴν δηλονότι ( οὗ γὰρ δὴ ὡς ἀπὸ τοῦ ἐσχάτου β΄, ὅπερ, ὡς ἔοικεν, ἔν τισιν ἀντιγράφοις εὑρὼν 6 Ἀλέξανδρος ἠναγχάσθη λέγειν ὅτι ὃ πρότερον εἶπε πρῶτον β΄, τοῦτο νῦν ἔσχατον ἐχάλεσε), συμύαίνει τὸ πρῶτον B' ἅμα ἐπὶ τῷ ἐσχάτῳ εἶναι τῆς αὑτοῦ χινήσεως χαὶ τὸ πρῶ- τὸν γ΄, πὰρ᾽ ἄλληλα χινουμένων αὐτῶν xal ἰσοταχῶς ἐπὶ τῷ ἐσχάτῳ ἀλλήλων. Τοῦ γὰρ πρώτου γ΄ κατὰ τοῦ πρώτου β΄ ὄντος ἐξ ἀρχῆς, xal ἀντιχειβένων αὐ- τῶν ἰσοταχῶς, καὶ διεξελθόντων ἄλληλα,, τὸ μὲν πρῶ- τον B' ἐπὶ τῷ ἐσχάτῳ ἔσται γ΄, τὸ δὲ πρῶτον γ΄ ἐπὶ τῷ ἐσχάτῳ β΄. Καὶ τοῦτ᾽ ἂν εἴη τὸ ἄμα τὸ πρῶτον β' ἐπὶ τῷ ἐσχάτῳ εἶναι συμδαίνειν xal τὸ πρῶτον. γ', παρ᾽ ἄλληλα κινουμένων " ἣ γὰρ παρ᾽ ἄλληλα χίνησις ποιεῖ τὸ ἐν τοῖς ἐσχάτοις ἀλλήλων γίνεσθαι. Συμθαί- γει δέ, φησί, καὶ τὸ q' τὸ πρῶτον δηλονότι παρὰ πάντα τὰ α΄ διεληλυθέναι. τὸ δὲ B παρὰ τὰ μίση α΄. et quie disseruit de Zenone Victor Cousin in Nouveauz fragments philosophiques. (12) Diogenes Laertius IX, 29 : Ἀρέσχει δ᾽ αὐτῷ τάδε " χόσμους elvat ( Hesych. Miles. p. 26 ed. Or. κόσμον εἶναι ) κενόν τε μὴ εἶναι, γεγενῆσθαι δὲ τὴν τῶν πάντων φύσιν ἐκ DE ZENONE. Kal ὅτι μὲν τὸ B' τὸ ἀπὸ τοῦ μέσου τῶν α΄ ἀρχόμε." διὰ τῶν δύο α'α' ἐχινήθη, ἢ διὰ τῶν ἡμίσεων, δπόει ἂν Jj ἄρτια, ἐν ὅσῳ τὸ γ' διὰ τῶν διπλασίων β΄ δίεισι δῆλον τὸ γὰρ πρῶτον B' ἀπὸ τοῦ μέσου τῶν α΄ τὴ ἀρχὴν ἐποιήσατο. Καὶ ἐν ὅσῳ τὸ β΄ παρὰ τὰ δύο za τὰ ἔσχατα τὰ ἑστῶτα χινεῖται, τὸ γ΄ τὸ πρῶτον ἄντε χινούμενον τοῖς B' διὰ τῶν τεσσάρων β΄ β΄ Β΄ β΄ δίεισι" αἴ γὰρ δύο χινήσεις τῶν ἀντικινουμένων διπλάσιοι ἀνύουσι διάστημα τῆς μιᾶς, ἣν χινεῖται τὸ B παρὰ τὲ ἰστάμενα α΄. Καὶ τοῦτο μὲν δῆλον: πῶς δὲ παρὶ πάντα τὰ a' τὸ γ' διελήλυθεν; οὔτε γὰρ παρὰ ταῦτα ἐχινεῖτο, ἀλλὰ παρὰ τὰ β΄, οὔτε ἀπ᾽ ἀρχῆς τῶν α΄ ἐχι- γεῖτο, ἀλλ᾽ ἀπ᾽ ἀρχῆς τῶν β΄, ἥτις ἦν χατὰ τὸ μέσοι τῶν α΄, Πῶς οὖν τὸ γ΄ παρὰ πάντα τὰ α΄ χεχίνηται; ἢ ὅτι καὶ τὰ β' ἴσα ἦν τοῖς α΄. Τὸ οὖν q' ἐν ὅτῳ χρόνῳ παρὰ τὰ B' κεκίνηται, εἴη ἂν xal παρὰ τὰ α᾽ τὰ ἴσα τοῖς β' χεχινημένον. Καὶ ὁ παραλογισμὸς ἐν- ταῦθά ἐστιν, ὅτι ἔλαδεν ἁπλῶς ἐν law χρόνῳ κχινούμε-- νον τὸ παρὰ ἴσα χινούμενον, μὴ προσλογιζόμενος ὅτι τῶν ἴσων τὰ μὲν ἀντιχινούμενα ἦν τὰ δὲ ἑστῶτα... δύναται δέ, φησὶν 6 Ἀλέξανδρος, τῷ « συμθαίνει à τὸ γ' παρὰ πάντα τὰ α’ διεληλυθέναι ν ( p. 240 a, 10) ἑξῆς εἶναι τὸ « ἴσον χρόνον παρ᾽ ἕκαστον γινόμε-- voy τῶν β΄ ὅσον περ τῶν α΄, » εἶτα ἐφεξῆς « τὸ δὲ 5 παρὰ τὰ ἡμίση » ἕως τοῦ « ἅμα γὰρ ἔσται τὸ πρῶτον. Y! καὶ τὸ πρῶτον β' ἐπὶ τοῖς ἐναγτίοις ἐσχάτοις, » ἐφε- ξῆς δὲ τούτοις τὸ « διὰ τὸ ἀμφότερα ἴσον χρόνον xa: τὸ a' γίνεσθαι. » 'O μὲν οὖν λόγος τοιοῦτός ἐστιν, εὐηθέστατος ὦν. ὥς φησιν ὃ Εὔδημος, διὰ τὸ προφανῆ τὸν παραλογισμὸν ἔχειν, εἴπερ ἀξιοῖ τὰ ἴσα xal ἰσο- ταχῆ, ἐὰν τὸ μὲν παρὰ χινούμενον χινῆται τὸ δὲ παρὰ. τὸ ἠρεμοῦν, τὸ ἴσον διάστημα ἐν τῷ ἴσῳ χρόνῳ χινεῖ- σθαι. “Ὅπερ ἐστὶν ἐναργῶς ἄτοπον" τὰ γὰρ ἀντιχι- νούμενα ἀλλήλοις ἰσοταχῆ διπλασίαν ἀφίσταται διά-. στασιν ἐν τῷ αὐτῷ χρόνῳ ἐν ᾧ τὸ παρ᾽ ἠρεμοῦν χινού- μενον τὸ ἥμισυ διίσταται, χἂν ἰσοταχὲς ἐχείνοις 7. Fallitur Diogenes (12), plures Zenonem mundos statuisse physicamque que ab ejus placitis ab-- horret attigisse scribens. Ingenii monumenta Zeno sapienti: plenissima reliquit (Diog. L. IX, 36),e.- quibus memorat Suidas : "Epiac, Ἐξήγησιν τῶν Ἐμπεδοχλέους, Πρὸς τοὺς φιλοσόφους, Περὶ φύσεως... Scripsit etiam dialogos teste Diogene III, 47. Sed inter libros ejus notissimus fuit is quo Parmeni- dis de Uno decreta tuebatur, ut supra not. 9 adno- - tavimus. Alios praeter hunc vetus etas vidit Ze- nones de quibus disputat Fabricius Bibl. Grac. vol. Il p. 67a ed. Harl. Eorum illustrissimus fuit Stoicus, de quo alibi erit dicendi locus. θερμοῦ xal ψυχροῦ καὶ ξηροῦ xal ὑγροῦ λαμδανόντων [αὐτῶν; εἰς ἄλληλα τὴν μεταθδολήν. γένεσίν τ᾽ ἀνθρώπων ἐκ γῆς εἶναι καὶ ψυχὴν χρᾶμα ὑπάρχειν ἐκ τῶν προειοημένων κατὰ μηΐε- νὸς τούτων ἐπιχράτησιν, ΖΗΝΩΝΟΣ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΆ. e 1. Διὰ τοῦτο λύει [6 ᾿Αριστοτέλης ] xal τὸν Ζήνωνος τοῦ "EAsdcrou λόγον, ὃν ἤρετο Πρωταγόραν τὸν σοφιστήν. Εἰπὲ γάρ μοι, ἔφη, ὦ Πρωταγόρα, ἄρα ὁ εἷς κέγχρος καταπεσὼν ψόφον ποιεῖ ἢ τὸ μυριοστὸν τοῦ χέγχρου ; τοῦ δὲ εἰπόντος μὴ ποιεῖν, Ὁ δὲ μέδιμνος, ἔφη, τῶν χέγχρων χαταπεσὼν ποιεῖ ψόφον ἢ οὔ; τοῦ δὲ ψοφεῖν εἰπόντος τὸν μέ- διμνον, Τί οὖν, ἔφη ὁ Ζήνων, οὐχ ἔστι λόγος τοῦ μεδίμνου τῶν χέγχρων πρὸς τὸν ἕνα xal τὸ μυριο- | στὸν τοῦ ἑνός; τοῦ δὲ φήσαντος εἶναι, Τί οὖν, ἔφη ὁ Ζήνων, οὗ xal τῶν ψόφων ἔσονται λόγοι πρὸς ἀλ- λήλους ot αὐτοί; ὡς γὰρ τὰ ψοφοῦντα, xai οἱ qó- φοι" τούτου δὲ οὕτως ἔχοντος, εἰ ὃ μέδιμνος τοῦ χέγχρου ψοφεῖ, ψοφήσει καὶ 6 εἷς χέγχρος xal τὸ αυριοστὸν τοῦ χέγχρου. ( Simplicius in Phys. fol. 355 a. Cf. Ari- stot. Phys. VII, 5.) 3, Δειχνὺς γὰρ ὅτι, εἰ πολλὰ ἔστι, τὰ αὐτὰ πεπερα- σμένα ἐστὶ xal ἄπειρα, γράφει ταῦτα κατὰ λέξιν ὁ Ζήνων" « Εἰ πολλὰ ἔστιν, ἀνάγκη τοσαῦτα εἶναι ὅσα ἔστι, χαὶ οὔτε πλείονα αὐτῶν οὔτε ἐλάττονα. Εἰ δὲ τοσαῦτα ἔστιν ὅσα ἔστι, πεπερασμένα ἂν εἴη.» Καὶ πάλιν" « El πολλὰ ἔστιν, ἄπειρα τὰ ὄντα ἐστίν: ἀεὶ γὰρ ἕτερα μεταξὺ τῶν ὄντων ἔστι χαὶ πάλιν ἐχείνων ἕτερα μεταξύ, Καὶ οὕτως ἄπειρα τὰ ὄντα ἐστί. » Καὶ οὕτω μὲν τὸ χατὰ τὸ πλῆθος ἄπειρον ix τῆς διχοτομίας ἔδειξε. Τὸ δὲ κατὰ μέγεθος πρότερον κατὰ τὴν αὐτὴν ἐπιχείρησιν" προδείξας γὰρ ὅτι, εἰ μὴ ἔχοι μέγεθος τὸ ὄν, οὐδ᾽ ἂν εἴη, ἐπάγει" « Εἰ δὲ ἔστιν, ἀνάγχη ἕχαστον αὐτοῦ μέγεθός τε ἔχειν καὶ πάχος, καὶ ἀπέχειν τὸ ἕτερον ἀπὸ τοῦ ἑτέρου. Καὶ περὶ τοῦ προὔχον- τος ὃ αὐτὸς λόγος" καὶ γὰρ ἐχεῖνο ἕξει μέγεθος xal προέξει αὐτοῦ τι. Ὅμοιον δὲ τοῦτο ἅπαξ τε εἰπεῖν xal ἀεὶ λέγειν" οὐδὲν γὰρ αὐτοῦ τοιοῦτον ἔσγατον ἔσται, οὔτε ἕτερον πρὸς ἕτερον οὐχ ἔσται. Οὕτως εἰ πολλὰ ἔστιν, ἀνάγκη αὐτὰ μιχρά τε εἶναι xol μεγάλα" μιχρὰ μέν, ὥστε μὴ ἔχειν μέγεθος, με- γάλα δέ, ὥστε ἄπειρα εἶναι, » ( Simplicius in Phys. fol. 3o b. Cf. Eudem. apud Simplic, in Phys. fol. 3o a.) 3. ὋὉ Ζήνωνος λόγος ἀναιρεῖν ἐδόχει τὸν τόπον ἐρω- τῶν οὕτως" « Εἰ ἔστιν 6 τόπος, ἐν τίνι ἔσται - πᾶν γὰρ ὃν ἕν τινι" τὸ δὲ ἕν τινι xal ἐν τόπῳ. " Eocot ἄρα xai 6 τόπος ἐν τόπῳ, xal τοῦτο ἐπ᾽ ἄπειρον. Οὐχ ἄρα ἔστιν 6 τόπος. » ( Simplicius Phys. fol. 130 b. Cf. Aristot. Phys. IV, 1, 3.) 4. Τέτταρες δ᾽ εἰσὶ λόγοι περὶ χινήσεως Ζήνωνος ot παρέχοντες τὰς δυσχολίας τοῖς λύουσιν" πρῶτος μὲν ὃ περὶ τοῦ μὴ χινεῖσθαι διὰ τὸ πρότερον εἰς τὸ ἥμισυ δεῖν ἀφικέσθαι τὸ φερόμενον 7) πρὸς τὸ τέ- λος, — Δεύτερος δ᾽ 6 χαλούμενος Ἀχιλλεύς" ἔστι δ᾽ οὗτος, ὅτι τὸ βραδύτερον οὐδέποτε χαταληφθή- σεται θέον ὑπὸ τοῦ ταχίστου, ἔμπροσθεν γὰρ ἀναγ- καῖον ἐλθεῖν τὸ διῶχον ὅθεν ὥρμησε τὸ φεῦγον, ὥστ᾽ ἀεί τι προέχειν ἀναγκαῖον τὸ βραδύτερον... οννονον τρίτος δὲ,.......ὄ.ὅτι ἡ ὀϊστὸς φερομένη 1. Idcirco ( Aristoteles ) etiam Zenonis Εἰοδίδ rationem diolvit, de qua Protagoram sophistam interrogavit. Dic mibi, inquit, o Protagora, num unum milii granum de- lapsum sonum efficiat vel decies millesima pars grani. Illo autem dicente non efficere, At medimnus, inquit, milii delapsus efficitne sonum nec ne? Isto vero medimnum sonare dicente, Quid igitur, inquit Zeno, nonne est me- dimni milii relatio ad unum milii granum et ad decies millsimam partem grani? Altero esse dicente, Quid igi- tur, inquit Zeno, nonne sonorum quoque eadem compara- lio inter se erit? Ut enim sonantia , ita etiam soni ; quod quum ita se habeat, si medimmus milii sonat, sonabit ciam unum milii granum et decies millesima grani pars. 2. Demonstrans enim , si multa sint, eadem finita et infinita esse, hec ad verbum ibit Zeno : « Si multa SUD, necesse est tot esse quot sunt, ac neque plura nec Paudora, Si vero tot sunt, quot sunt, finita sint. » Εἰ Mio lo : « Si multa sunt, infinita est rerum copia : mper enim in rebus alise sont et rursus in illis alise. Aque ita infinita est rerum copia. » Sic quidem quod multitudine infünitum est bipartita divisione demonstravit. Quod autem magnitudine infinitum est prius eadem argu- mentatione ostendit. Nam postquam probavit , nisi ma- gnitudine praeditum sit ens, id non esse , subjungit : « Si vero est, necesse est unamquamque rem magnitudine preditam esse el crassitudine, atque abesse ab ipsa tan- quam alià aliam. Eadem est ratio prominentis ? nam illud magnitudinem habebit ipsumque aliquatenus superemine- bit. Idem autem est semel hoc dicere et semper repe- tere : nibil enim ejus tale extremum erit, neque aliud contra aliud non eril. Jta si inulta sunt, necesse est ea parva esse et magna, parva quidem» ita ut magnitudine careant, magna vero, ut infinita sint. » 3. Zenonis ratio tollere videbatur spatium sic interro- gando : « Si spatium est, in quo erit? ompe enim ens in aliquo est ; quod autem in aliquo est , est etiam in spatio. Erit igitur spatium etiam in spatio, idque in infinitum. Non est igitur spatium. » 4. Quattuor Zenonis de motu rationes sunt quie difficul- tates dissolventibus afferunt. Prima quidem qua tollitur molus ea esl, quia prius ad medium quam ad finem id quod fertur pervenire oportet. — Secunda vero esl ea 269 210 | ZENONIS FRAGMENTA. ἕστηχεν' συμθαίνει δὲ παρὰ τὸ λαμάνειν τὸν γρόνον συγχεῖσθαι ἐχ τῶν vüv* μὴ διδομένου γὰρ τούτου οὐχ ἔσται ὃ συλλογισμός. — Τέταρτος δ᾽ 6 περὶ τῶν ἐν τῷ σταδίῳ χινουμένων ἐξ ἐναντίας ἴσων ὄγκων παρ᾽ ἴσους, τῶν μὲν ἀπὸ τέλους τοῦ σταδίου, τῶν δ᾽ ἀπὸ μέσου, ἴσῳ τάχει, ἐν ᾧ συμ- βαίνειν οἴεται ἴσον εἶναι χρόνον τῷ διπλασίῳ τὸν ἥμισυν. "ἔστι δ᾽ 6 παραλογισμὸς ἐν τῷ τὸ μὲν παρὰ χινούμενον τὸ δὲ παρ᾽ ἠρεμοῦν τὸ ἴσον μέγεθος ἀξιοῦν τῷ ἴσῳ τάχει τὸν ἴσον φέρεσθαι χρόνον. ( Aristot. Phys. VE, 9. De primo argumento Arist. Phys. VI, ἃ : διὸ xal 6 Ζήνωνος λόγος ψεῦ- δος Aag Gd vet τὸ μὴ ἐνδέχεσθαι τὰ ἄπειρα διελθεῖν ἢ ἅψασθαι τῶν ἀπείρων xa0' ἕχαστον ἐν πεπερα- σμένῳ χρόνῳ. Cf. Scholl. Arist. Phys. p. 407 b. ed. Brandis.: εἰ γὰρ χινοῖτό τι ἐπὶ πηχναίου μεγέθους ἐν μιᾷ ὥρα, ἐπειδὴ ἐν παντὶ μεγέθει ἄπειρόν ἐστι σημεῖον (leg. ἄπειρά ἐστι σημεῖα), ἀνάγχη πάντων ἅψασθαι τῶν σημείων τοῦ μεγέ- θους τὸ χινούμενον * διελεύσεται ἄρα τὸ ἄπειρον ἐν πεπερασμένῳ χρόνῳ, ὅπερ ἀδύνατον. De altero , argumento Simplicius Phys. fol. 237 a: ᾿Αγιλλεὺς οὖν ὃ λόγος ἀπὸ τοῦ παραλυ,φθέντος ἐν αὐτῷ ᾿Αχιλλέως ἐκλήθη, ὃν ἀδύνατόν φησιν ὅ λ6- γος τὴν χελώνην διώχοντα χαταλαθεῖν. Similiter Themistius fol. 56 in Scholl. p. 413 a. ed. Brandis. : δεύτερος δέ ἐστιν 6 λόγος ὃ xaXobuzv Ἀχιλλεύς, τετραγῳδημένος xat τῷ ὀνόματι. οὐ γὰρ ὅπως, φησί, τὸν “ἔχτορα καταλήψεται 6 x δωχέστατος ᾿Αχιλλεύς, ἀλλ᾽ οὐδὲ τὴν βραδυτάττε γελώνην. De tertio argumento Simplicius Phys. f. 336 b : 6 Ζήνωνος λόγος ἐῴχει συλλοτι- ζεσθαι οὕτως τὸ φερόμενον βέλος ἐν παντὶ τῷ νῦν χατὰ τὸ ἴσον ἑαυτῷ ἐστιν, ὥστε xal ἐν παντὶ τῶ χρόνῳ᾽ τὸ δὲ ἐν τῷ νῦν χατὰ τὸ ἴσον ἑαυτῷ ὃν οὐ ' χινεῖται, ἠρεμεῖ ἄρα, ἐπειδὴ μηδὲν ἐν τῷ νῦν χι- νεῖται, τὸ δὲ μὴ χινούμενον ἠρεμεῖ, ἐπειδὴ πᾶν 7, κινεῖται ἢ ἠρεμεῖ. τὸ ἄρα φερόμενον βέλος Ex φέρεται ἠρεμεῖ, χατὰ πάντα τὸν τῆς φορᾶς χρόνον.) qu&e nominatur Achilles. Est autem haec, quia nunquam | est de molibus sequalibus juxta «quales contrario wolu id quod celerrime currit, id consequetur quod tardius currit : id enim quod persequitur, eo perveniat ante ne- cesse est, unde id quod fugit in fugam se conjecit : quare tardius semper aliquo spatio praecedat necesse est. — Ter- tia vero est quod sagílta quum fertur stat. Accidit autem hoc ex eo quod tempus sumit ex suis punclis constare Sed hoc non concesso, non erit syllogismus. — Quarta stadium currentibus., quarum ali a calce stadii, alix ἃ medio stadio pari celeritate moventur : ubi fieri putat, ut duplo tempori dimidium sit cequale. Rationis autem fal- lacia in hoc versatur, quod utrumque corpus quorum alte- - rum juxta rem procedentem, alterum juxta quiescentem - currit, aequale spatium pari celeritlale aeqnali tempore β transire censet. PRJEFATIO AD ΑΒΙΘΤΟΤΕΙ 15 DE MELISSO, XENOPHANE ET GORGIA DISPUTATIONES. Ex omnibus Aristotelez philosophis monumen- lis nullum librariorum culpa feedius depravatum est, quam disputationes ille que de Xenophane, Zenone et Gorgia vulgo inscribuntur. Nam quum Aldus Pius Menutius Venetiis anno 1495 cum re- liquis Aristotelis operibus hunc quoque libellum e vetustis aliquot exemplaribus edidisset : tot mendis scatere hoc opusculum patuit , ut nullus propemodum esset versus, qui ab omni parte sa- nus atquc. integer judicaretur. Quae res veteris sapientiz studiosos a legenda hac scriptione deter- rere potuisset, nisi paullo post insperata quidem, sed dubia lux e Feliciani interpretatione orta es- set, Etenim Joannes Bernardus Felicianus multo integriorem, quam Manutiani fuerant, codicem nactus plurima quse apud Aldum obscure et men- dose dicta reperiuntur perspicue convertit. In quo negotio utrum omnia codici debuerit, an nonnulla etiam conjectura ductus tentaverit, olim incertum visum est eruditis ac ne nunc quidem, nondum reperto ejus codice, pro explorato ha- bendum, Quid autem intersit inter hanc interpre- tationem et rarissimam illam, quam Arnoldus Ferronus Burdegalensis Lugduni 1557 publicavit, ignotum inter doctos homines est, quum neque ab ejusdem ztatis scriptoribus, neque ab iis qui postea litterarum historiam contexuerunt memoria pro- ditum sit, Sed quamvis philosophiz Aristotelez studium usque ad medium fere seculum septimum decimum viguerit atque ipsius Aristotelis scripta certatim typographorum arte repetita sint, nemo lamen exstitit qui vel novis codicibus excussis vel sola ingenii ope illam de philosophis Eleaticis et Gorgia commentationem emendare et illustrare aggrederetur, quam adeo corruptam censebat Sylburgius ( notat. divers. lectt. p. 396 ) ut qui ad fam sanandam se conferret, quasi carcinomati manus admovere videretur. Itaque et ipse licet de hoc commentario mendis aliquot insigni acumine sublatis meruerit, pleraque tamen minus recte constituta posteris expolienda reliquit. Post Syl- burgium ab Aristotelis editoribus, ne Casaubono quidem excepto, in divulganda hac scriptione nihil memorabile gestum est. Jacuit autem negle- ctus Stagirites, si a paucis singulorum librorum editionibus discesseris, ab anno 1654 quo Duval- lii editio quartum prodiit usque ad superioris seculi finem. Interim J. A. Fabricius perspecta Lipsiensis codicis , qui in bibliotheca Paullina as- servatur, prestantia et antiquitate ad corrigen- dum totum de Eleaticorum philosophorum ct Gorgie decretis librum scripture varietatem e vetusto illo exemplo per Godofr. Olearium ex- cerpendam curavit eamque in Bibliothece Grece lib. IIl c. VI t. II p. 139 ed. tert. (vol. III P. 248 ed. Harl. ) publici juris fecit. Cujus fontis ubertatem postea admiratus Georg. Gustav. Fülle- bornius simulque discipline Eleatice pulchritu- dine captus, quam a diuturna ac prope sempi- terna hominum oblivione vindicare statuerat, animum induxit, ut detegendis expellendisque vitiis quibus Aristoteleum illud opusculum in vul- gatis editionibus laborabat, viam sibi ad alia ejus- dem generis opera muniret. Quare anno 14289 Halis Saxonum copiosam de eo libro commenta- tionem emisit, quam quum benevole a philologis olim excepta sit, diu avide quzsitam nancisci nos non potuisse vehementer dolemus (1). Preterea duobus annis post idem vir doctus partem libel - lorum retractavit scripta disputatione de Xeno- phane in Jeytregen zur Geschichte der Philoso- phie part. I p. 62 seqq. Sed ut discussa noctis ca- ligine e minore luce major paullatim oriri solet , ita G. L. Spaldingius Füllebornii exemplo ad (1) Idcirco conjecturas ejus non omnes adnotavi , sed eas lantum quas alii commemoraverant. inscribitur ejus com- mentio: Liber de Xenophane, Zenone et Gorgia Ari- &oteli vulgo tributus passim illustratus a Georg. Gustav. Fülleborn. Halis 1789. 211 212 ejusdem laudis studium excitatus hunc sicut czte- ros omnes, qui de eodem Aristotelis volumine disseruerant, doctrina et ingenio vicit, compo- sito in priorem libelli partem, quam de Melisso esse primus demonstravit, satis accurato com- mentario (2). At fraudi fuerat Spaldingio Olearii negligentia qua cognita est, postquam Christ. Dan. Beckius omnem lectionis varietatem e Codice Lipsiensi diligenter enotavit (3). Nam levi bra- chio actum esse negotium ab Oleario tum mani- festo apparuit, quum et ea quae in exemplari Lipsiensi non leguntur, ab eo adnotata et scri- pturas maxime memorabiles, quibus ille liber a reliquis codicibus manu exaratis discrepat, silen- tio preteritas esse constaret. Sed miro quodam fortunz ludibrio accidit, ut Beckii commentatio in paucorum hominum manus perveniret, ut quae essent ejus in hunc Stagiritae libellum merita a plerisque eruditorum ignoraretur. Itaque Chr. Aug. Brandisius in Commentationibus Eleaticis et Simon Karstenius in edendis Xenophanis carmi-' num reliquiis et Henr. Ed. Fossius in disputa- tione de Gorgia Leontino, viri non minus eru. ditionis fama florentes, quam judicii subtilitate conspicui, quamvis partes quasdam hujus opusculi aut singulos locos ita tractaverint, ut multa vere emendasse censendi sint, sepenumero tamen Olearii indiligentia decepti a vero aberrarunt. Qui si Beckii dissertationem consuluissent, multo rectius de plurimis locis judicaturi erant. Postre- mus cditor fuit Immanuel Bekkerus, qui anno 1831 auspiciis Academiz regie Borussice omnia Aristotelis opera ad codicum manuscriptorum fidem recensita vulgavit. Qui quum otio afflueret pluribusque quam quisquam alius subsidiis ad rem bene gerendam instructus accessisset, spes erat fore ut tandem aliquando philosophi scripta viri graece doctissimi studio perpolita prodirent, Cui exspectationi eventus si non omni, aliqua tamen ex parte respondit. Etsi enim ille grecarum litterarum antistes in difficillimo scriptore multa aliorum ingeniis illustranda et emendanda reli- quit, id tamen ejus opera consecuti sumus, ut quid in plerisque membranis legatur, certissimo nunc testimonio constet, At in aliis libris secundam, in hoc adversam expertus est fortunam, Etenim quum vitiatorum quos contulerat codicum auxilio libelli PRJEFATIO AD ARISTOTELIS hujus depravatio tolli non posset, interdum 4 Olearii auctoritatem se applicuit et lectionibus? eo memoratis pauca correxit , sepius autem qu de hominis fide dubitaret scripturis quas ille n taverat abstinuit et repudiatis doctorum viro conjecturis abjectaque veri inveniendi spe man festa codicum menda repetiit. Ergo vel po Bekkerum res integra fuit. Quamobrem nup Theod. Bergkius nonnullos Aristotelei opuscu locos facili negotio partim codicis lectionibus Beckii commentatione depromtis partim eximi mentis sagacitate restituit (4). Sed quicunque a has Aristotelis disputationes castigandas studia su contulerant de particulis quibusdam data oc sione commentati totius libelli rationem haber noluerant. Desiderabatur jam editio , qua emen dandi labor ab aliis inchoatus magis quam per fectus, quoad in hujusmodi libro fieri posset tàn codicis Lipsiensis ope quam conjectura absohe retur ac simul superiorum editorum inventi qu quidem probabilia essent consignarentur. Qux provinciam ab aliis neglectam libenter occupari ut tandem facilior ad opus Aristoteleum adita efficeretur. Qua in re grato animo mecum pre dicabunt bonarum artium studiosi Godofrel Hermanni humanitatem , qui rarissimam Beck dissertationem , quam frustra in tabernis librarii quaesiveram , continuo ad me misit , simulatqy illa opus mihi esse per litteras ei significai. — Codex Lipsiensis Beckio teste membranaceus est ac foliis trecentis viginti sex constat, neque solum hunc Aristotelis libellum a fol. 299 usque ad 303 et Κλεομήδους χυχλικὴν θεωρίαν a fol. 286. 297 eadem manu exaratam, sed alia quoque m- gnam partem ad sacras litteras spectantia continet. Beckius eam codicis partem in qua opusculum Aristoteleum reperitur seculo tertio decimo tri buit. Quod quamvis ita se habeat (neque enin. propter frequentia scripture compendia, qut tum primum invaluerunt , aliter judicare licet), illum tamen codicem e quo descriptus est Lipsien- sis longe antiquissimum fuisse oportet. Tani enim hujus apographi praestantia est , ut reliqus omnes membranas scripturze veritate supere Unum addo, quod Beckium fugit, librarium Ἢ quo scriptum est hoc exemplum, ita vulgari lin- gua assuetum fuisse, ut inter scribendum allis ————————— HÉÁÉÁÉÁÉÁRÉRBBE M R. ον ππησῆ (2) 6. L. Spaldingii Vindicie philosophorum Megarico- rum subjeclo commentario in priorem partem libelli de. Xenophane, Zenone et Gorgia. Berolini, sumtibus A. Mylii 1793. (3) 8olemnia Doctorum philosophis et magistrorum ar- lium a. d. XIV Febr. MDCCXCIII antiquo ritu creando- rum indicit Christ. Dan. Beckius. Praemissa est varietas lectionis libellorum Aristofelicorum e codice Lipsers ligenter enotata. Lipsie , litteris Sommeriis. (4) Regie universitati litterarum Friderico-Alexandrie d. XXIII mensis Augusti MDCCCXLIII sacra soU prima agenti gratulatur Academia Marburgensis. Hi est Theodori Bergkii commentatio de Aristotelis libclo Xenophane , Zenone el Gorgia. Marburgi 1832. DISPUTATIONES DE MELISSO, ETC. ociUus ac formis nonnunquam recentiores locu- ones admisceret. Proximuin illi apographo ztate t bonitate id ponimus exemplar, quod in con- cienda interpretatione Felicianus olim secutus Xt. Hujus autem interpretatio ita sepe congruit 1m libro Lipsiensi , ut prima specie interpretem oc ipso codice usum esse conjicias, sed aliis icis ita discrepat a Lipsiensi volumine, ut diver- im ab lioc ejus exemplum fuisse pateat. Est vero triusque diversitas in eo posita, quod Feliciani »dex aliquoties cum deterioribus consentit, onnnquam, sed rarius, ipsi Lipsiensi incor- apta scripturae bonitate et antiquitate prestat. ieiqui codices , quos contulit Bekkerus , Palati- us Vaticanus 162a (B*.), Vaticanus 1301 (R*.), irbinas 108 (V*.), Marciani 200 ((*.), 315 (N?*.), 16 (0*) et Laurentianus 87. a1 (Z".) ob vitia tre innumerabilia nullius ad restituenda philoso- hi verba momenti sunt, quamquam in tribus moribus quaedam emendata orationis vestigia panserunt. Quid statuendum sit de illo codice, πὶ Vindobonz in Bibliotheca Casarea nunc ex- tat, atque olim Joannis Joviani Pontani fuit , iropterea non liquet, quia nondum a quoquam xcnssus est, De hoc pauca Lambecius Comment. le Bibl. Czs, tom. VII p. 215 ed. Kollar. prodi- lit. Chartaceus est. et quinquagesimus sextus ejus lasis quae philosophnorum grecorum scripta tomplectitur, constat autem foliis centum nona- nnta quinque ac preter alia a fol. 160 p. 1 usque id fol, 181 p. τ hunc, de quo agitur, Aristotelis ibrum continet, Verum quum ex iis que in ex- remo folio grece et latine scripta sunt appareat, "emplar anno post Chr. n. 1458, id est, duobus uculis post Lipsiense exaratum esse , vix putave- im multum lucis inde Aristotelis libello posse ifferri, eti Kollarius in adnotatione ait, hunc 'edicem propter Pontani conjecturas margini iscriptas futuris editoribus commendandum esse. Xd satis de libris calamo scriptis. In coniponendo commentario id spectavi, ut prinum corrupta corrigerern , deinde quz diffici- la viderentur breviter explicarem. Quod quo- nodo effecerim alii judicabunt. Transeo ad quzstionem unam omnium gravis- imam de libelli hujus auctore ac de singularum partium inscriptionibus. Diogenes Laertius V, 25 n indice scriptorum Aristoteleorum hec memo- ta: πρὸς τὰ Μελίσσου α΄, πρὸς τὰ ᾿Αλχμαίωνος α΄, πρὸς tob Πυϑαγορείους α΄, πρὸς τὰ Ξενοφάνους a', πρὸς τὰ Ζήνωνος α΄, et Anonymus Menagianus Pa£. 201 ed. Meibom. : πρὸς τὰ Μελίσσου α΄, πρὸς τὰ Ἀλχμαίωνος α΄, περὶ τῶν Πυθαγορείων α΄, πρὸς τὰ Γοργίου. Qua res jam pridem eo valuit , ut opus- culum quod ad nostram memoriam propagatum s FlHiLOS. CR EC. 273 est Aristotelis esse existimaretur. Αἱ codicis Va- ticani. (R*.), cui Theophrasti nomen inscriptum est, auctoritas videtur obstare, etsi Lipsiensis , omnum instar judicandus, Aristotelis nomen singulis partibus impositum exhibet. Quae quum ita se habeant, Brandisius Hist. phil. Gr. et Rom. vol. I p. 358 adnot. hunc commentarium Theo- phrasto attribuit. Atque erunt fortasse qui ejus suspicionem confirmari arbitrentur eorum quz Simplicius ad Aristotelis Physic. fol. 6. a. e Theo- phrasto affert cum nostro libello similitudine, Ait igitur Simplicius : Μίαν δὲ τὴν ἀρχὴν ἥτοι ἕν τὸ ὃν xal πᾶν xal οὔτε πεπερασμένον οὔτε ἄπειρον, οὔτε χινούμενον οὔτε ἠρεμοῦν Ξξενοφάνην τὸν Κολο- φώνιον τὸν Παρμενίδου διδάσχαλον ὑποτίθεσθαί φησιν 6 Θεόφραστος ὁμολογῶν ἑτέρας εἶναι μᾶλλον ἣ τῆς περὶ φύσεως ἱστορίας τὴν μνήμην τῆς τούτου δόξης. Quibus verbis subjungit hzc : α΄, Τὸ γὰρ £v τοῦτο xol πᾶν τὸν θεὸν ἔλεγεν ὁ Ξενοφάνης, ὃν ἕνα μὲν δείχνυσιν ix. τοῦ πάντων χράτιστον εἶναι. πλειόνων - Y&p, φησίν. ὄντων ὁμοίως ἀνάγχη ὁπάρχειν πᾶσι τὸ xpateiv: τὸ δὲ πάντων χράτιστον xal ἄριστον Ok. β΄. ἀγένητον δὲ ἐδείχνυεν ἐχ τοῦ δεῖν τὸ γιγνόμενον 3) ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίου γίγνεσθαι" ἀλλὰ τὸ μὲν ὅμοιον ἀπαθές φησιν ὑπὸ τοῦ óuolou* οὐδὲν γὰρ μᾶλλον γεν- νᾷν ἢ γεννᾶσθαι προσήχει τὸ ὅμοιον ἐχ τοῦ ὁμοίου" εἰ δ᾽ ἐξ ἀνομοίου γίγνοιτο, ἔσται τὸ ὃν ix τοῦ μὴ ὄν-- τος. xal οὕτως ἀγένητον xol ἀΐδιον ἐδείχνυ, γ΄. xal οὔτε δὲ ἄπειρον οὔτε πεπερασμένον εἶναι" διότι ἄπε;- ρὸν μὲν τὸ μὴ ὄν, ὡς μήτε ἀρχὴν ἔχον μήτε μέσον μήτε τέλος, περαίνει δὲ πρὸς ἄλληλα τὰ πλείω. δ΄. Παραπλησίως δὲ καὶ χίνησιν ἀφαιρεῖ xxl τὴν ἠρεμίαν. ἀκίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ὄν" οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτε αὐτὸ πρὸς ἄλλο ἐλθεῖν " χινεῖσθαι δὲ τὰ πλείω τοῦ ἑνός" ἕτερον γὰρ εἰς. ἕτερον μεταδάλλειν᾽ ὥστε xal ὅταν ἐν ταὐτῷ μένειν λέγη καὶ μὴ χινεῖ- σθαι, αἰεὶ δ᾽ ἐν ταὐτῶ τε μένειν χινούμενον οὖδεν οὐδὲ μετέρχεσθαί μιν ἐπιπρέπει ἄλλοτε ἄλλῃ, οὗ κατὰ τὴν ἠρεμίαν τὴν ἀντιχειμένην τῇ χινήσει μέ- νεῖν αὐτόν (i. e. τὸν θεόν) φησιν, ἀλλὰ χατὰ τὴν ἀπὸ χινήσεως xai ἠρεμίας ἐξηρημένην. Concinunt quz tertio hujus disputationis capite leguntur : α΄. Ei δ᾽ ἔστιν ὁ θεὸς ἁπάντων χράτιστον, ἕνα φησὶν αὐτὸν προσήκειν εἶναι" εἰ γὰρ δύο ἢ πλείους εἶεν, οὐχ ἂν ἔτι χράτιστον xai βέλτιστον αὐτὸν εἶναι πάντων " ἔχαστος γὰρ ὧν τῶν πολλῶν ὁμοίως ἂν τοιοῦτος εἴη. x, τ. À. β΄. ἀδύνατόν φησιν εἶναι, εἴ τι ἔστι. γενέσθαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ" ἀνάγκη γὰρ ἤτοι ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. Δυνατὸν δὲ οὐδέτε- pov* οὔτε γὰρ ὅμοιον ὑφ᾽ ὁμοίου προσήχειν τεχνωθῆναι μᾶλλον ἢ τεχνῶσαι ταῦτα γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις xal ὁμοίοις οὖχ ὑπάρχειν πρὸς ἄλληλα, οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίου τἀνόμοιον γενέσθαι. εἰ γὰρ γίγνοιτο ἐξ ἀσθε- i3 914 PR/EFATIO AD νεστέρου τὸ ἰσχυρότερον ἣ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον ἢ ix χείρονος τὸ χρεῖττον ἢ τοὐναντίον τὰ ipu) Ex τῶν χρειττόνων, τὸ ὃν ἐξ οὐκ ὄντος ἂν γενέσθαι, ὅπερ ἀδύνατον * ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτα εἶναι τὸν θεόν. γ΄. ἀΐδιον δ᾽ ὄντα xal ἕνα xal σφαιροειδῆ, οὔτ᾽ ἄπειρον εἶναι οὔτε πεπεράνθαι. ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὃν εἶναι" τοῦτο γὰρ οὔτε ἀργὴν οὔτε μέσον οὔτε τέλος οὔτ᾽ ἄλλο μέρος οὐδὲν ἔχειν - τοιοῦτον δ᾽ εἶναι τὸ ἄπειρον, οἷον δὲ τὸ μὴ ὄν, οὐχ ἂν εἶναι τὸ ὄν, περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα, εἰ πλείω εἴη. τὸ δὲ ἕν οὔτε τῷ οὐχ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὡμοιῶσθαι ὃν γὰρ οὐχ ἔχει πρὸς ὅ, τι περανεῖ. δ΄. τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. ἀχίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ὄν“ οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτ᾽ ἐχεῖνο εἰς ἄλλο ἐλθεῖν * χινεῖσθαι δὲ τὰ πλείω ὄντα ἑνός" ἕτερον γὰρ εἷς ἕτερον δεῖν χινεῖσθαι. Quee verbo- rum similitudo co mirabilior potest videri , quod Xenophanis decreta, qua ipse poetici sermonis venustate ornarat ac luminibus distinxerat, ab utroque scriptore soluto metro et exili orationis genere, quale dialecticorum esse solet, referun. tur, Quapropter utrumque scriptorem, qui ubique fere iisdem verbis usus sit, aut eundem esse ho- mineni necesse est, aut ex eodein fonte hausisse, aut alterius scrinia compilasse, Ob illud autem Simplicii testimonium et Vaticani codicis auctori- tatem Brandisius hoc opusculum Aristoteli abju- dicavit ac Theophrasto ascripsit, ita tamen, ut simul Theophrastum integriore libro usum esse contenderet, Theophrasti verba a Simplicio lau- data brevius enuntiavit et interpretatus est Bes- sarion adv, Calumn. Plat. 11, 11 p. 32. b. Ait autem : « Theophrastus Xenopbanem , quem Par- menides audivit atque secutus est, nequaquam inter physicos numerandum , sed alio loco con- stituendum censet, Nomine, inquit, unius et universi deum appellavit, quod unum ingenitum, immobile, eternum dixit ; ad hec , aliquo quidem inodo neque infinitum neque finitum, alio vero modo ctiam finitum , tum etiam conglobatum, diversa scilicet notitiae ratione; mentem etiam universum hoc idem ( Xenophanes) esse affirma- vit. » Fuerunt qui hoc etiam Bessarionis loco demonstrare vellent, librum, de quo disputatur, Theophrasti esse. Sed tali testimonio nihil tri- bui oportere in promtu est, Theophrastum vero omnino ejus quod ad nostram etatem mansit volu- minis auctorem haberi non posse ex eo collegit Theod. Bergkius p. 6, quod reperiuntur in hoc libello, quz nullo pacto a Theophrasto proficisci potuerunt, quz vel indigna sunt hoc philosopho vel aperte pugnant cum iis quz alibi Theophra- ARISTOTELIS stus memoriz prodidit de horum philosophorum. placitis, Itaque Bergkius quidem hunc libellum. tam Theophrasto quam Aristoteli abjudicandun. censet, ita autem arbitratur scriptorem in confi- ciendo hoc opere esse versatum, ut maximam partem ad Theophrastum se cormoponeret, ali ipse adjiceret. Quod judicium licet nobis non plane displiceat, veremur tamen, ut possit pro-- bari. Nam quod ait inveniri in hoc libello que pugnent cum iis qua alibi Theophrastus et Ari-- stoteles de iisdem philosophis tradiderint , id gra- vissimum videretur, si semper sibi constaret Ari- stoteles ( nam de Theophrasto nolo ei adversari, si ubique eodem modo de aliis sapientize aucto-- ribus judicaret , si semper bona fide eorum , quos refellere instituisset, sententias referret, Quis autem. non jure miretur inconstantiam Aristotelis, qua Parmenidis dogmata aliter atque aliter enuntiaia proponit et errorem in quem vel memoriz lapsu. vel negligentia vel cupiditate inductus est? Quam-. obrem assentior Mureto, qui quum in Varr. lectt. lib. XIV, 18 Aristotelem nonnunquam reprehen- dendorum veterum paullo quam par erat, avi- diorem fuisse dixisset , ita pergit : « Plato civitatis salutem in eo positam esse dixerat, si quam Tsaxime una esset. Quam id sophistice calumniatus est? Non libet de ideis dicere. Sed tamen non desunt ex ipsis Aristoteleis, qui Aristotelem in. eis labefactandis non optima fide cum Platone. egisse füteantur, » Invitus talia commemoro ideo-- que ea alienis quam meis verbis dicere malui, At. ex iis que modo allata sunt intelligitur cavendum esse , ne solam judicii. inconstantiam ac diversita-- tem et preterea malam fidem satis firmum esse argumentum opinemur, cur Aristoteles hujus li- bri auctor esse non queat. In quo genere illud etiam perincommode accidit, quod nonnulli, in- ter quos Spaldingius (5) est, non intellecto cor- ruptarum, quas reperiebant in hoc opusculo enuntiationum sensu multo plures quam quz in- sunt in ipsa scriptione opiniones ab aliis Stagirite- locis diversas deprehendisse sibi visi sunt. ltaque inde a Spaldingii tempore plurimi sibi persuase-- runt, hunc libellum non esse Aristoteleum. Àc.- cedo ad alterum Bergkii argumentum. Affirmat. inveniri in hoc commentario, qus Theophrasto et Aristotele indigna sint, Quod ego tantum abest. ut negem , ut nisi jam ab aliis dictum essel, ipse fuerim demonstraturus. At quis audeat defendere, in reliquis Stagirite operibus nihil legi, quod auctoris fama et illa que omnium ore celebratur mentis sagacitate ac disserendi subtilitate indignum (5) Cf. Spaldingii Vindic. phil. Megar. pag. 55, 66, 72 elc. DISPUTATIONES DE MELISSO, ETC. it, Ergo ne hec quidem ratio ita comparata est , ! t nequeat infirmari, Quemadmodum igitur illud : olumen, si Aristoteleum haberi convenit, non ἢ osse preclaris Stagiritze operibus adnumerari icile concedimus : ita quum haud pauca Aristo- elee dictionis vestigia relicta videamus, non est uod ejus auctoritatem impugnemus. Sed quum pus, quod raptim ac negligenter compositum sse nemo non videt, tale quale nunc est, vix ab iristotele foras dari potuerit, statuendum aut, [nod Karstenius voluit, casu quodam commen- arium rudem et inchoatum (6) ad posteros per- ienisse, aut, quod mihi multo magis placet, ea jue supersunt excerpta esse a Peripatetico nescio qo e majoribus Aristotelis operibus a Diogene Laertio memoratis, qua ille adversus Pythago- reos, Fleaticos aliosque philosophos conscripse- rat, Ex eodem fonte sua videtur hausisse Theo- phrastus atque in egregium φυσιχῆῇς ἱστορίας volu- men transtulisse eo consilio, ut multa adderet ac de singulis accuratius disputaret. E magno enim pud. ἱστορίας opere depromsisse putandus est Simplicius quae e Theophrasto proferre se testifi- catur, Jam vero librariorum incuria accidit, ut singularum libelli partium inscriptiones commu- Grentur. Nam si Lipsiensem codicem sequimur, inscribendus est liber de Zenone, Xenophane et Gorgia, si reliquos, de Xenophane, Zenone et Gorgia. At utrumque titulum zque falsum et ine- ptum esse ex 115 qua singulis commentarii parti- bus continentur abunde conficitur. Quippe prio- rem partem, quas primum et secundum caput complectitur, neque ad Xenophanem referri, quod Füllebornius arbitratus erat, neque ad Zenonem, que'aliorum fuerat opinio , sed ad Melissum per- tinere, e Melissi fragmentorum cum primo capite consensu ita probavit Spaldingius, ut nihil dubi- tationis reliquerit (7). In altera parte non de Ze- none, sed de Xenophane agi, e Theophrasteo apud Simplicium loco, qui tertio capiti consen- laneus est, cogi oportere jam dudum viderunt homines eruditi. De tertia autem parte i. e. de quinto et sexto capite nulla unquam fuit contro- Ytrsia, In hac enim disputatione de Gorgia queri Εἰ membranarum auctoritas vincit et rerum tra- dilarum diligens pervestigatio docet. Sed unde Lenonis nomen tot codicibus illatnm est? Suspicor » 275 quartam olim fuisse disputatiunculam , qua Zeno- nis dogmata tractarentur eamque inter eas partes, qus nunc secundo et tertio loco constitute sunt, mediam tenuisse sedem , ita ut is qui opera Ari- stotelea adversus alios philosophos scripta ad hanc sententiarum et argumentorum paucitatem rede- git initium fecerit a Melisso, tum ad Xenopha- nem transierit, deinde Zenonem posuerit, postre- mum esse Gorgiam voluerit. Quod ut ita se habere credam, certissimis adducor indiciis. In secunda quaestione (cap. 4) quae est de Xeno- phane citatur prima libelli pars , quam ad Melis- sum spectare diximus, his verbis : Πρῶτον μὲν οὖν λαμβάνει xol οὗτος τὸ ὑγνόμενον γίγνεσθαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ ὃ Μέλισσος. In ea autem , que nunc est ter- tia commentatio et quam olim quartam fuisse conjicio , laudatur prima opusculi pars de Melisso et tertia de Zenone olim conscripta, siquidem cap. 5 legimus : τὰ μὲν ὡς Μέλισσος, τὰ δ᾽ ὡς Ζή- γων ἐπιχειρεῖ δειχνύειν. Enimvero quam perversum sit, post Melissum tractare Xenophanem, vix opus est ostendi. Verum illa perversitas non in ipsum Aristotelem, sed in epitomes hujus auctorem ca- dit. Sic omnia videor expediisse, in quibus litte- ratissimi statis nostra et ingeniosissimi homines . heescrunt , qui de libri hujus scriptore conimmentati sunt. Neque tamen omittendum duco primam et tertiam dissertationem ita compositam esse, ut nullum vel Melisso vel Gorgize dogma tribuatur, quod non eorum doctrine conveniat, in secunda autem commentarii parte conscribenda auctorem refutandi studio incensum cupidius versatum vi- deri, quam simplex fert ratio veritatis, Etenim Metaph. I, 5 pag. 986. b, 18 ed. Bekk, hzc lc- guntur : Παρμενίδης μὲν γὰρ ἔοικε τοῦ κατὰ τὸν λόγον ἑνὸς ἅπτεσθαι. Μέλισσος δὲ τοῦ χατὰ τὴν ὕλην’ διὸ xal 6 μὲν πεπερασμένον, 6 δ᾽ ἄπειρόν φησιν εἶναι αὐτό, ᾿ξενοφάνης δὲ πρῶτος τούτων ἑνίσας ( ὃ γὰρ Παρμενίδης τούτου λέγεται μαθητής) οὐθὲν διεσαφή - νισεν, οὐδὲ τῆς φύσεως τούτων οὐδετέρας ἔοιχε θιγεῖν, ἀλλ᾽ elg τὸν ὅλον οὐρανὸν ἀποόλέψας τὸ ἕν εἶναί φησι τὸν θεόν. Xenophaneum quod hic proditur decre- tum quum simplicius esset, quam quod commode posset redargui , ita mutatum est hujus libelli cap. III, ut in ejus locum substitueretur ἀΐδιον δ᾽ ὄντα καὶ £ ἕνα καὶ σφαιροειδῇ, οὔτ᾽ ἄπειρον εἶναι οὔτε | πεπεράνθαι, In quo primum illud mirabile est, an ———-A—-—-«^ ^—————————————————————————— (6) De his commentariis, in quibus antiquiorum opinio- 65 consignare solebant , notabilis est locus Ammonii Her- mie περὶ ἕρμην. (ed. AM. 1503 ) lit. A. fol. 2 : Ὑπομνη- βατιχὰ δὲ ἐχεῖνα (συγγράμματα) χαλοῦσιν, ὅσα πρὸς οἰκείαν ἐπεσημειοῦντο ὑπόμνησιν. Εἰώθεσαν δὲ ol παλαιοί, τὰ τῶν ἀρχαιοτέρων ἀναγινώσκοντες συγγράμματα, ἀποσημειοῦσθαι αὐτῶν τὰς περὶ ἐχάστου πράγματος δόξας xol tà ἐπιχειρή- ματα τὰ τούτων χατασχεναστιχὰ---ὧς ὕλην τῶν οἰχείων σνγ- γραμμάτων. (7) Cf. Spalding. Vindic. phil. Meg. p. 56 seqq. Argu- menta ejus repetere supersedemus, quum ipsa Melissi fragmenta nos in hoc volumine exhibeamus. Adde Bran- dis. Commentationes Eleaticas p. 180 seqq. et Histor. phil. ! 1, 398 seqq. i5. 276 PRJEFATIO. quod unum ve, numen οὔτ᾽ ἄπειρον εἶναι οὔτε πεπε- ράνθαι dicitur, deinde quod σφαιροειδές vocatur. Quidquid enim σφαιροειδές est, id non potest non esse πεπερασμένον. Itaque in hanc sententiam Sim- plicius 1l. c. post Theophrasti, Nicolai Damasceni et Alexandri verba ait : πεπερασμένον δὲ xal σφαι- ροειδὲς αὐτὸ διὰ τὸ πανταχόθεν δμοιον λέγει. At. glo- bosa unius quod est forma non congruit cn Xenophanis, sed cum Parmenidis ratione. Den- que quum Xenophanes deum non moveri censue- rit, mmramur quod hic neque' moveri neque immotum esse deum statuisse traditur. Sed hzc hactenus : neque enim omnia ad vivum resecare libet, ἈΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ TO ΠΈΡΙ MEAIZXOY, ΞΕΝΟΦΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΓΟΡΓΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΝ. ΠΕΡῚ ΜΕΛΙΣΣΟΥ͂. ΚΕΦ. «΄. ᾿λίδιον εἶναί φησιν εἴ τι ἔστιν, εἴπερ μὴ ἐνδέχεσθαι «ινέσθαι μηδὲν dx. μηδενός. — Else γὰρ ἅπαντα γέγο- γεν εἶτε μὴ πάντα, δεῖν ἀμφοτέρως ἐξ οὐδενὸς γενέσθαι CAPUT PRIMUM. Codices contulit Bekkerus Palatinum Vaticanum 102 (B*.), Vaticanum 1302 (R*.), Urbinatem 108 (V*.) et non- nollis locis Marcianos 200 (Q.), 215 (N*.), 216 (O*.) et Laurentianum 87 21 (Z^.). In his variat libri inscriptio. Nam Vaticanus (R^.) habet θεοφράστου περὶ ΞΞενοφάνους, fid Ζήνωνος. περὶ Γοργίον, contra Marcianus (Q.) ἀριστοτέ- lex περὶ δοξῶν, denique Palatinus Vaticanus (B*.) ἀριστο- 100); χατὰ τὰς δόξας τῶν φιλοσόφων. 1n Marciano (.), si Dekkeri adnotationem recte intelligimus, verbis ἀριστοτέλους κερὶ δοξῶν haec subjiciuntur separatim scripta : περὶ Eevo- φάνου:, Ζήνωνος xai Γοργίου. Alioquin vix fieri poterat, quod ail, nt περὶ ante. Ζήνωνος omitteretur. Prima libri para in Vaticano (R?.) et Urbinate (V*.) inscribitur περὶ Ζήνωνο:. ]n Lipsiensi desideratur titulus, qui ad totum librum per- lineat, sed tres ejus partes tanquam singulares libelli indi- tis diversitate sejunguntur. Itaque prima pars inserlbi- lor Ἀριστοτέλους περὶ Ζήνωνος, de qua ut de cieteris inscri- plionibus in praefatione dictnm est. pag. 974. a. vers. 2. In scribendo commentario ita versa- hor, ut a Bekkeriana singulorum locorum scriptura pro- fecius ad ea quae obsenra et corrupta sunt illustranda et emendanda accedam. Initio perperam Bekkerus : Αἰδιον tlvai φησιν εἴ τί ἐστιν, εἴπερ μὴ ἐνδέχεται γενέσθαι μηδὲν ix μῆδενός. Εἴτεγὰρ ἅπαντα γέγονεν εἶτε μὴ πάντα ἀίδια ἀμφο- τέρως, ἐξ οὐδενὸς γὰρ αὐτῶν ἄν γινόμενα. ἁπάντων τε γὰρ γινομένων οὐδὲν προὐπάρχειν “ εἶτ᾽ ὄντων τινῶν del ἕτερα προσγίνοιτο, πλέον ἄν xai μεῖζον τὸ Ev γεγονέναι. ᾧ δὴ πλέον ταὶ μεῖζον, τοῦτο γενέσθαι àv ἐξ οὐδενός. τῷ γὰρ ἐλάττονι τὸ πλέον, ἢ δ᾽ ἐν τῷ μιχροτέρῳ τὸ μεῖζον οὐχ ὑπάρχειν. ἀίδιον δὲ ὃ» ἄπειρον εἶναι, ὅτι οὐχ ἔχει ἀρχὴν ὅθεν ἐγένετο. οὐδὲ τελευτὴν εἰς ὃ γινόμενον ἐτελεύτησέ ποτε. Locus sic τήξοηθυβ : ᾿Αἴξιον εἶναί φησιν et τι ἔστιν, εἴπερ μὴ ἐνδέ- χεσθαι γενέσθαι μηδὲν dx μηδενός. εἶτε γὰρ ἅπαντα γέγονεν τε μὴ πάντα, δεῖν ἀμτατέρως ἐξ οὐδενὸς γενέσθαι ἂν αὐτῶν γιγνόμενα " ἁπάντων τε γὰρ γιγνομένων οὐδὲν προὐπάρχειν. εἰ δ' ὄντων τινῶν ἀεὶ ἕτερα προσγίγνοιτο, πλέον àv xai μεῖζον τὸ ἕν γεγονέναι. ᾧ δὴ πλέον xal μεῖζον, τοῦτο γενέσθαι ἂν ἐξ οὐδε ó;* οὗ γὰρ ἐν τῷ ἐλάττονι τὸ πλέον, οὐδ᾽ ἐν τῷ μιχροτέρῳ 16 μεῖζον ὑπάρχειν. ἀίδιον δὲ ὃν ἄπειρον εἶναι, ὅτι οὐχ ἔχει ἀργὴν ὅϑεν ἐγένετο, οὐδὲ τελεντὴν εἰς ἣν γιγνόμενον ἄν ἐτελεύ- τησέ ποτε. Pro volgato εἶπεο μὴ ἐνδέχεται cod. Lips. εἴπερ i] εἰσδέχεσθαι, quod tuetur Bergkius in commentatione de boc Aristotelis libello p. 8. Affert enim Herodoti locos 11, 171 εἰ γὰρ πρότερον εἶναι δημότης, ἀλλ᾽ ἐν τῷ παρεόντι εἶναι αὐτίων βασιλεύς, οἱ TIT, 108 : λέγουσι δὲ καὶ τόξε ᾿Αράδιοι, EMEN ———————Ó———————Á——— 1 (——'—— RÀ o— ἂν αὐτῶν γιγνόμενα" ἁπάντων τε γὰρ γιγνομένων οὗ - δὲν προῦύπάρχειν. — El δ᾽ ὄντων τινῶν ἀεὶ ἕτερα προσ-- δ γίγνοιτο, πλέον ἂν xol μεῖζον τὸ ἕν γεγονέναι. ὯὮ δὴ πλέον xal μεῖζον, τοῦτο γενέσθαι ἂν ἐξ οὐδενός οὐ γὰρ ἐν τῷ ἐλάττονι τὸ πλέον, οὐδ᾽ ἐν τῷ μικροτέρῳ τὸ μεῖ- ζον ὑπάρχειν, Ἀἰδιον δὲ ὃν ἄπειρον εἶναι, ὅτι οὐχ ἔχει ἀρχὴν ὅθεν ἐγένετο, οὐδὲ τελευτὴν εἷς ἣν γιγνόμε- 10 ὡς πᾶσα ἂν γῆ ἐπίμπλατο τῶν ὀφίων τούτων, εἶ μὴ γίνεσθαι κατ᾽ αὐτοὺς οἷόν τι χατὰ ἐχίδνας ἠπιστάμην γίνεσθαι, ex qui- bus cogit hic quoque in(initivum requiri, quoniam Melissi argumentatio qualis fuerit exponatur. Sed in re nota ne his quidem locis opus erat. Vide Hermann. ad Viger. p. 832 et Poppon. observv. critt. in Thuc. p. 155. Etsi autem infinitivus mihi probatur, tamen ἐνδέχεσθαι verbum Aristotelis proprium retineo, quod in hoc libello vitatis aliorum philosophorum locutionibus Aristotcelea oratio fere ubique apparet et quod εἰσδέχεσθαι eo qui hic flagitatur sensu dictum in Aristoteleo dicendi genere non satis pres- sidii habet. In verbis εἶτε γὰρ ἄπαντα γέγονεν elre μὴ πάντα, δεῖν ἀμφοτέρως secuti sumus lectionem Cod. Lips. pro vul- gato δι᾽ ἀμφοτέρων, nisi quod di-tinximus post πάντα, et ἀϊδι᾽ nostro periculo in δεῖν mutavimus. Illustrantur au- tem haec et quie subjiciuntur aliqua ex parte ipsius Melissi verbis quae in fragm. $ 1 allegavimus ei δέ τι ἔστι, 7i1oc γινό- μενόν ἐστι, ἢ alsi ἐόν x. τ. À. ita ut talis fere sententia insit, sive omnia orta sint, sive non omnia, utroque modo effici, ut que sint orta e nihilo exstitisse statuendum sit. Nam si omn'a oriantur, nihil prius exstare, si vero ei quod est alia semper accedant, id unum amplius jam et majus eva- sisse. Eam autem rem qua lllud amplius et majus evase- sit, e nihilo nasci. Neque enim paucioribus plura, neque minoribus majora contineri. In iis quae subsequuntur ἐξ οὐδενὸς Y&o γενέσθαι αὐτῶν àv γιγνόμενα particulam γὰρ de- levimus δὲ infinitivum γενέσδαι ὁ Cod. Lips. adjecimus. Drandisius in Commentt. Eleatt. p. 187 articulum ante Υἱγνόμενα addi volebat, non male, praesertim quum liuic opinioni suffragetur Aristot. Phys. I, 8, ubi de Eleaticze do- ctrinzx auctoribus : χαί φασιν οὔτε γίγνεσθχι τῶν ὄντων οὐδὲν οὔτε φθείρεσθαι διὰ τὸ ἀναγχαῖον μὲν εἶναι γίγνεσθαι τὸ γι- Ὑνόμενον ἢ ἐξ ὄντος ἢ ix μὴ ὄντος, éx δὲ τούτων ἀμφοτέρων ἀδύνατον εἶναι. Sed fieri potest ut Melissus, more Jonum qui in articuli usir Atticorum diligentiam non «quant, liic ἀνάρθρως locutus sit ac tale antiquioris sermonis vestigium in his excerptis remanserit. Quo autem adj'ciuntur ἁπάντων τε γὰρ γιγνομένων οὐδὲν npoUnapysc, his nihil pla- uius esse potest. ltaque non est quod cum Dergkio legas γενομένων, quod non convenit iulinilivo nooündoye:v. Αἱ idem, rejectis quee apud Bekkerum p. 974 leguntur codd. scripturis, e libri L'psiensis lectione εἶτ᾽ ὄγτων τινῶν ἀεὶ ἕτερα προσγίγνοιτο, πλέον ἂν xai μεῖζον τὸ Ev γεγονέναι recle con- clusit legendum esse εἰ δ᾽ ὄντων. Deinde qued in. eodem libro exstat τὰ lv pro τὸ ἕν, quamquam confirmare videtur Drandisii conjecturam in Commentt. Eleatt. p. 187 et in Hist. phil. p. 399 propositam τὸ àv, tamen non minus simni- 217 218 νον ἂν ἐτελεύτησέ ποτε. Πᾶν δὲ ἄπειρον ἕν εἶναι εἰ γὰρ πλέω ἢ δύο εἴη, πέρατ᾽ ἂν εἶναι ταῦτα πρὸς ἄλλη- λα ἕν δὲ ὃν ὅμοιον εἶναι πάντη" εἰ γὰρ ἀνόμοιον, πλείω ὄντα οὖκ ἂν ἔτι ἕν εἶναι, ἀλλὰ πολλά. ᾿Αἴδιον δὲ ὃν 15 ἄμετρόν τε xol ὅμοιον πάντῃ, ἀκίνητον εἶναι τὸ ἕν. Οὐ γὰρ ἂν χινηθῆναι, μὴ εἴς τι ὁποχωρῆσαν" ὕποχω- ARISTOTELIS LIBER ρῆσαι δὲ ἀνάγκην εἶναι ἤτοι εἷς πλῆρες ἰόν, ἢ εἷς χενόν.. Τούτων δὲ τὸ μὲν οὖχ ἂν δέξασθαι, τὸ πλῆρες, τὸ δὲ. οὐχ εἶναι οὐδέν, τὸ χενόν, Τοιοῦτο δὲ ὃν τὸ ἕν ἀνώ- δυνόν τε χαὶ ἀνάλγητον ὑγιές τε xal ἄνοσον εἶναι, οὔτε 1 μεταχοσμούμενον θέσει, οὔτε ἑτεροιούμενον εἴδει, οὔτε μιγνύμενον ἄλλῳ. Κατὰ πάντα γὰρ ταῦτα πολ) d τε΄ litudinis cum vulgato ἕν gerit, ita ut quum illud unum de quo agitur non queat esse nisi id solum quod est τὸ ὃν, quia cxetera omnia pro nihilo babenda sunt, haud injuria recepu» scripture acquiescere videamur. Porro satis com- modum quidem sensum praebet quod pro à δὴ πλέον καὶ μεῖζον in membrana Lipsiensi reperitur el δὴ x3. x. u..; neque tamen propterea illud reprobaverim. Quamobrem neque Füllebornii conjecturam ὃ δὲ legentis necessariam esse arbitror, neque Bergkii illud ἦ £& πλέον x. τ. 4. Quod enim eruditus ille vir ait, Melissum dicere, quatenus id quod eit augescat et crescat, eatenus aliquid ex nihilo fieri, id per se quidem huic loco accommodatum est, neque repu- diandum esset, si in libris manu exaratis reperiretur. Opor- tebat autem sequentia sic conformari : ταύτῃ τι γενέσθαι ἂν ἐξ οὐδενός. Nunc quum non incongrnens sit à, nihil mutandum videlur. Nam manifesto hoc statuit Melissus, id quo augeatur ef crescat ens ex nihilo fieri, Przeterea locus, qui in plerisque codd. sic exhibetur τῷ γὰρ ἐλάττονι τὸ πλέον, ἢ δ' ἐν τῷ μιχροτέρῳ τὸ μεῖζον οὐχ ὑπάρχειν ferri nequi, Ad quem sanandum jam Beckius in enotauda e eod. Lipsiensi varietate lectionis libellorum Aristoteleorum ἐν τῷ γὰρ ἐλάττονι legi voluerat, quie. postea εἴ Brandisii sententia fuit in Commentt. Ell. p. 187 prodita. [lem pro inepto illo ἢ δ᾽ ἐν τῷ μιχροτέρῳ legit ἠδ᾽ addita libri Lipsiensis scriptura καὶ οὐδ᾽ ἐν τῷ μιχουτέζῳ. Aliquot codd. apud Bekkerum οἱδ᾽; Bergkius coll. Is. de Philoctem. |ν6- red. p. 132 xaox2o9va« οὔτε λαθεῖν ἠθέλησα» hoc loco. pra- gtare putat οὔτ᾽ ἐν τῷ μιχρυτέρῳἔῳ, Mihi legeudum videlur aut ἐν γὰρ τῷ ἐλάττονι τὸ πλέον, ἢ ἐν τῷ puxpoxézq τὸ μεῖζον οὔχ ὑπάρχειν aut quod magis etiam consentaneum videlur οὗ γὰρ ἐν τῷ ἐλάττονι τὸ πλέον, οὐδ᾽ iv τῷ μιχροτέρῳ τὸ μεῖζον ὑπάρχειν. | Quod reliquum est, bene jam Drandisius obser- vavit, quum Melissus hic doceat, ex nihilo fieri quidquid novi accedat enti, videri Aristotelem hoc prieceptum ex alio Melissi loco, non ex primo fragmento sumsisse. In verbis οὐδὲ τελευτὴν εἰς ἣν γιγνόμενον ἄν ἐτελεύτησέ ποτε Sylburgianam lectionem εἰς ἣν vulgatae εἰς ὃ praetulimus atque inter γιγνόμενον et. ἐτελεύτησε inseruimus ἄν, quod flagitat sententia. Neque enim dubium videtur, quiüà in excerpendis philosophi Eleatici placilis talem respexerit locum Aristoteles, qualis est in fragm. 7 : ei μὲν γὰρ ἐγένετο, ἀρχὴν ἂν εἶχεν, ἤρξατο γὰρ ἄν ποτε γινόμενον " xai τελευτήν" ἐτελεύτησε γὰρ ἄν ποτε γινόμενον. Quamobrem quod Berg- kius dubitanter proponit τελευτήσει necessarium non esse arbitramur. 1t. Sequemtia apud Aristotelem sic scribuntur a Dekke- ro : Πᾶν δὲ xal ἄπειρον ὃν εἶνχι. εἰ γὰρ πλέον ἢ δύο εἴη, πέ- pax' ἄν εἶναι ταῦτα πρὸς ἀλληλα. ἕν δὲ ὅμοιον εἶναι πάντα" εἰ γὰρ ἀνόμοια πλείω ὄντα, οὖκ ἄν ἔτ' ἕν θεῖναι ἀλλὰ πολλά. ἀΐδιον δὲ ὃν μέτριόν τε xai ὅμοιον πάντῃ ἀχίνητον εἶναι τὸ ἕν. οὗ γὰρ ἂν κινηθῆναι μὴ ἔς τι ὑποχωρῆταν. ὑποχωρῆσαι δὲ ἀνάγκην εἶναι ἄτοι εἷς πλῆρες ἰὸν ἢ χενόν, τούτων δὲ τὸ μὲν οὐκ ἂν δέξασθαι τὸ πλῆρες, τὸ δὲ οὐχ εἶναι οὐδὲν [ἢ] τὸ xevóv. Corrige : Πᾶν δὲ ἄπειρον £v εἶναι" & vào πλέω ἢ δύο εἴη, πέ- ρατ᾽ ἂν εἶναι ταῦτα πρὸς ἀλληλα ἕν δὲ ὃν ὅμοιον εἶναι πάντῃ. εἰ γὰρ ἀνόμοιον, πλείω ὄντα οὐκ ἂν ἔτι ἕν εἶναι, ἀλλὰ πολλά. ἀΐδιον $$ ὃν ἄμετρόν τε xal ὅμοιον πάντη, ἀκίνητον εἶναι τὸ ἕν. οὗ γὰρ ἂν χινηθῆναι, μὴ εἷς τι ὑποχωρῆσαν" ὑποχωρῆσαι δὲ ἀνάγχην εἶναι ἦτοι εἰς πλῆρες ἰόν, ἢ εἰς xzvóv: τούτων δὲ τὸ μὲν οὐχ ἂν δέξασθαι, τὸ πλῆ’ε:, τὸ δὲ οὐχ εἶνχι οὐδέν, τὸ κενόν. Quibus verbis hac subjecta sententia est : Omne autem infinitum unum esse; si enim plura sint aut duo, ea fines inter se esse (vel mutuo sese terminare), sed unum simile sibi ab omni parte esse, idcirco quia si sui dissimile esset, propter plurium numerum non jam foret unum, sed multa. Unum autem ipsum quum aeternum sit et immensum et sibi undique simile, immotum etiam esse, propterea quoi moveri non possit, nisi si quo concesserit ? oportere autem id quod concedat aut in plenum aut in vacuum concedere: horum alterum, lioc est plenum, id non admittere, alte- rum, hoc est vacuum, prorsus nihil esse, Initio posuimus πᾶν δὲ ἄπειρον ἕν εἶναι pro. vulg. πᾶν δὲ xal ἄπειρον ὃν εἶναι vel ut in cod. Lips. est tà» γὰρ ἄπειρον ὃν ἕν εἶναι. Bran- diiius conjecit πᾶν δ᾽ ἄρ᾽, Dergkius πάντῃ δὲ ἄπειρον ὃν ἕν εἶναι : neutra nobis arridet conjectura. Qui sequuntur in vulgatis exemplaribus sic se liabent : εἰ γὰρ πλέον ἣ ὄύο εἴη, ubi rectius liber Lipsiensis πλέω. — Bergkius scribi jussit εἰ γὰρ πλέω fj xal δύο εἴη, in quo acquiescere posses, si χαὶ particulam .omisisset. Quo4 ad rem, de qua d'sceptatur, attinet cf. tertium Melissi Iragm. εἰ δὲ ἄπειρον x. τ. 2. Deinde quod Bekkerus vulgavil Ev ὃὲ ὅμοιον εἶναι πάντα, cujus loco aliquot codd. ὃ μόνον habent, id correximus e membrana Lipsiensi, cujus hac esl scriptura : ὃν €& ὃν ὅμοιον εἶναι πάντῃ. Preterea quod Bekkerus edidit : εἰ γὰρ ἀνόμοις πλείω ὄντα, cox. ἂν ἔτι 8v θεῖναι facili negotio emendavi e Cod. Lips. ubi locus sie conslituitur : εἰ γὰρ ἀνόμοιον, πλείω ὄντα οὐκ ἂν ἔτι ἕν εἶναι, nisi quod ἕν librarii errore ibi omissum est. Cieteroqui jam Sylburgius εἶναι legendum suspicalus est, quod etiam Brandi:ius comprobavit Commenit. Eleatt. p. 188. Quse subjunguntur ἀΐδιον 6$ à» ἄμετρόν τε deben- tur Bekkeri codicibus, qui tamen edidit μέτοιον. — In libro Lipsiensi Olearius ἄμετρον, Deckius εὔμετρον legisse sibi visus est. Bergkius locum ita studet refingere : ἀΐδιόν τε ὃ. ἄπειρόν τε xal ἕν καὶ ὅμοιον πάντῃ ἀχίνητον εἶναι : quibus mutationibus vix opus esse putaverim. Quod autem ail μέτριον non posse exponi, id bene videtur Brandisius expli- cuisse, qui ὅμοιον et μέτριον synonyma esse dicit. Nihilo- minus ἄμετρον praestat. Dolendum tantum, quod ncque lioc Aristotelis loco, neque apud Simplicium perspicua re- peritur demonstratio, qua ens undique cequale esse vínca- tur, siquidem ea qua fragm. 3 et 4 liac de re disseruntor exigui sunt momenti. Denique in verbis extremis μὴ εἷς τι ὑποχωρῆσαν rescripsi e Cod. Lips. pro ἔτι Ó., sed πλήρξ: ἰόν e Bekkeri conjectura pro πλῆρες ὄν, δέξασθαι autem ex eodem cod. Lips. pro δόξασθαι edidi. Postremo partici lam ἢ inter οὐδὲν et τὸ xevóv insertam, quam uncis inclusit Bekkerus, cum Füllebornio expunxi. 18. Bekkerus : Τοιοῦτο δὲ ὃν τὸ ἕν ἀνώδυνόν τε xai ἀναλ’ γῆτον ὑγιές τε xoi ἄνοσον εἶναι, οὔτε μετακοσμούμενον θέσει, οὔτε ἑτεροιούμενον εἴδει, οὔτε μιγνύμενον ἄλλῳ. Κατὰ πάντα γὰρ ταῦτα πολλά τε τὸ ἕν γίνεσθαι xad τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι xai τὸ ὃν φθείρεσθαι ἀναγκάζεσθαι. Ταῦτα δ᾽ ἀδύνατα εἶναι. Καὶ γὰῤ εἰ τὸ μεμῖχθαί τι ὃν Ex πλειόνων λέγοιτο, χαὶ εἴη πολλὰ χινούμενα εἰς ἄλληλα τὰ πράγματα, xai ἡ μῖξις ἡ ὡς ἐν ἑνὲ σύνθεσις da τῶν πλειόνων, ἢ τῇ ἀπαλλάξει οἷον ἐπιπρόσθησις γίνοιτο τῶν μιχθέντων, ἐχείνονς μὲν ἂν δι᾽ ἀλλήλων χωριζόντων εἶναι τὰ μιχθέντα, ἐπιπροσθήσεως δ᾽ οὔσης ἐν τῷ τρίψει γίνεσθαι ἂν ἕχαστον φανερόν, ἀφαιρουμένων τῶν πρώτων τὰ ὑπ᾽ 20722 DE MELISSO, ETC. * πὸ ἕν γίγνεσθαι xal τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι xal τὸ ὃν φθεί- ρεσθαι ἀναγκάζεσθαι ταῦτα δὲ ἀδύνατα εἶναι. Καὶ γὰρ εἰ τὸ μεμῖχθαί τι ἕν ix πλειόνων λέγοιτο, xal εἴη Β πολλά τε καὶ κινούμενα εἰς ἄλληλα τὰ πράγματα, xal ἡ μῖξις ἢ ὡς ἐν ἑνὶ σύνθεσις εἴη τῶν πλειόνων, ἣ τῇ ἐπαλλάξει οἷον ἐπιπρόδθεσις γίγνοιτο τῶν μιχθέντων, ἐχείνως μὲν ἂν τῶν ἀπ᾿ ἀλχήλων χωριζομένων εἶναι τὰ μιχθέντα, ἐπιπροσθέσνυς δ᾽ οὔσης ἐν τῇ τρίψει γίγνεσθαι τεθέντα τῶν μιχθέντων᾽ ὧν οὐδέτερον συμδαίνειν. Priora usque ad ἄνοσον εἶναι membranae Lipsiensi debentur ; reli- qui codd. corruptas lectiones prsben!. Deinde vulgata exemplaria sic habent : xavX κάντα γὰρ ταῦτα πολλά τε τὸ μὴ ὃν γίνεσθαι, καὶ τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι, καὶ τὸ ὃν φθείρεσθαι ἀναγχάζεσθαι, quie ferri non posse in promptu est. In codice Lipsiensi hoc quidem loco legitur γίνεσθαι, sed in plerisque aliia attica forma γίγνεσθαι reperitur. Quod quum ita se habeat propter libri illius praestantiam atticam ubique scripturam ne monito quidem Jlectore restitui. Spaldingius verba satis plana sic corrigi volebat : Κατὰ fivt1 γὰρ ταῦτα πολλά τε τὸ μὴ ὃν xal μὴ £v γίνεσθαι καὶ τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι καὶ τὸ ὃν φθείρεσθαι ἀναγκάζεσθαι. Beckius eliam τὸ £v post πολλά τε pro τὸ μὴ àv librarii errore scri- plum putabat. At nihil mutandum; nam sentenliam hanc esse liquet : « his omnibus enim unum mutari in. mulla alque id quod non sit gigni el quod sit necessario exstiu- gui.» In sequenti enuntiatione codex Lipsiensis εἴν, πολ) à τε zai χινούμενα praebet pro vulgalo πολλὰ χινούμενχ, Post χαὶ ἡ μῖξις in eadem membrana legitur ἡ, sed rectius po- nitur quam lectionem Felicianus expres-it qui vel inter- pretatur. Pro ἀπαλλάξει, quod in omnibus est exemplari- bus, ἐπαλλάξει rescribeie non. gravatus sum. ' Qua vox quid sonaret, dixi in Democriti fragmm. p. 387. Quod aulem Simplicius ad Arist. libb. de Carl. fol. 150. a. refert τὴν δὲ συμπλοχὴν A6ovplxat ἐπάλλαξιν Exalouv, ὥσπερ ὁ An- μύχριτος, id latius palet. Nam eodem vocabulo pro σνμ- *àoxj uluntur Plato Soph. 240, C, Aristot. Probl. 31, 11 alque ali. Felicianus ἀπαλλάξει interpretatur recessione, quod quam frigidum sit non est quod ostendam. Utrum post τῶν μιχθέντων liber Lipsiensis ἐχείνοις, ἐχείνους an Gives; habeat, non facile cerni posse Beckins ait, sed mihi ἐχείνως cum Feliciano legendum videlur, qui vertit illo mo- do. Vraterea notandum e«t, male Bekkerum οἷον ἐπιπρόσ- βησις et paulo post. ἐπιπροσθήσεως δ᾽ οὔσης edidisse neglecta plerorumque codicum auctoritate qui utroque loco ἐπι- πρόσθεσις et ἐπιπροσθέσεως probent. — Nam ἐπιπρόσθησις, id est obtentus, obstructio, obscuratio, valde differt ab ea voce quie hie. requiritur, ἐπιπρόσθεσις. Posterius vocabu- lum vulgatis lexicis, in quibus desideratur, addi convenit. Porro verbis ἐχείνως μὲν ἂν vulgo subjungitur structura δι᾿ ἀλλήλων χωριζόντων, cujus loco in codice Lipsiensi est διάδνλα χωρίζοντα. Neutra scriptura commodum liabet sensum ; quapropter τῶν ἀπ᾽ ἀλλήλων χωριζομένων sctipsi. Denique inter τῶν πρώτων et τὰ ὑπ᾽ ἄλληλα inserui κατὰ pr&positionem quam sententía flagitat; Ὅγο ὑπ᾽ ἄλλνλα &ulem ipale in codice conjunctim exaratum est ὑπάλληλα. b. 2. Vulgata lectio διὰ τοῦτον δὲ τὸν τρόπον prostat qui- dem ei quae in libro Lipsiensi est διὰ τούτων δὲ τῶν τρόπων, sed poni oportet κατὰ τοῦτον δὲ τὸν τρόπον. Sequentia sic constituit Bekkerus : κἂν εἶναι πολλὰ κἂν ἡμῖν, ὡς τὸ cai- νεσθαι μόνως, ifa enim omnes codices preter Lipsiensem, Ih quo Beckius invenire sibi visus est xàv εἶναι πολλὰ x&v Tuv τὸ (vcl ἔτι) φαίνεσθαι μόνως. Corrige : χἂν εἶναι πολλὰ χαὶ οὐχ ἂν ἡμῖν φαίνεσθαι μόνως. Nam quod Beckius Yolebat xàv ἡμῖν ᾧ τὸ φαίνεσθαι μόνως non probamus. Pro 279 ἂν Éxactov φανερόν, ἀφαιρουμένων τῶν πρώτων χατὰ b τὰ ὑπ᾽ ἄλληλα τεθέντα τῶν μιχθέντων" ὧν οὐδέτερον συμθαίνειν. Κατὰ τοῦτον δὲ τὸν τρόπον x&v εἶναι πολλὰ χαὶ οὐχ ἂν fjuiv φαίνεσθαι μόνως. Ὥστ᾽ ἐπειδὴ οὖν οἷόν θ᾽ οὕτως, οὐδὲ πολλὰ δυνατὸν εἶναι τὰ ὄντα, ἀλλὰ δ ταῦτα δοχεῖν οὖχ ὀρθῶς (πολλὰ γὰρ χαὶ ἄλλα κατὰ τὴν αἴσθησιν φαντάζεσθαι ἀπατηλα) τὸν δὲ λόγον &v αἱρεῖν οὔτε ταῦτα γίγνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ ὄν, ἀλλ᾽ ἐν οὐχ οἷόν θ᾽ οὕτως cod. Lips. οὐχ οἷόν τε οὕτως et paulo in- ferins ἀλγὰ ταῦτα, cujus loco in aliis codicibus ἀλλὰ ταὐτά scriptum est. Spaldingius post δοκεῖν distinguens οὐχ 0200); pro integra sentenlia accipiebat, quod tamen nequaquam necessarium. Sequitur parenthesis πολλὰ γὰρ xal ἄλλα κατὰ τὴν αἴσθησιν φχντάζεσθχι &xacav, in qua postremum voca- bulum, licet in omnibus quos Bekkerus inspexit. libris manu exaratis depreliendatur, nullo pacto ferri potest. In Lipsiensi ejus loco est ἀπατᾷ; quamobrem Deckius suasit nt corrigeretur φανταζόμενα ἀπατᾷ, Spaldingius vero indi- cativum illum non convenire orationis tenuri ratus ἀπατᾷ vestigium polius vero lectionis quam verain lectionem ipsam esse judicavit. taque infipitivum ἀπατᾷν ei suppo- suit, quem tamen quum pro glossemate liaberet ad. expli- candum verbum φαντάζεσθαι olim ascripto ipse inventum suum improbavit. Neque tamen diffitetur aptam seuten- iw fore juncturam si cui ip mentem veniat rescribere : πολγ)ὰ γὰρ καὶ ἄλλα xctà τὴν αἴσθησιν φανταζόμενα ἀπατᾷν. Mihi pro ἀπατᾷ adjectivum ἀπατηλά requiri videtur, — Ulti- ma hujus comprehensionis verba apud Bekkerum sic se liabent : λόγον δ᾽ οὔτ᾽ ἀναιρεῖ τὰ αὑτὰ γίνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ ὄν, ἀλλ᾽ ἀϊξιόν τε καὶ ἄπειρον χαὶ πάντῃ ὅμοιον αὐτὸ αὑτῷ. Sed ood. Lips. suppeditat ἀνχιγεῖν---ἀγ κὰ ἕν ἀΐδιόν τε. Quocirca Brandisius Comm. Eleatt. p. 210 legi voluit λόγος δ᾽ οὔτε ἀναιρεῖ, sed melius Spaldingius locum sic constituit : λόγον δ᾽ ἀναιρεῖν οὔτε ταῦτα γίνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ 6», ἀλλ᾽ ἕν x. τ. λ., usum autem verbi ἀναιρεῖν simili exemplo Phys. p. 58 v. 23 ed. Sylb. ὁ λόγος ἀναιρῶν οὕτως εἶναι τὸ ἄπειρον firmare studet, Αἱ non eadem ulriusque loci ratio est. Etsi enim non recuso quin ἀνχιρεῖν alique- lies apud Aristotelem vetandi et negandi verbis cum Spaldinzio reddatur, tamen hic fortasse rectius dicitur ὁ λόγος αἱρεῖ ratio evincit, quam ὁ λόγος ἀνα:οεῖ, praesertim quum duplex sequatur negatio οὔτε -- οὔτε. Opponitur aulem à λόγος τῇ αἰσθήσει. [taque adjecto articulo quo liec locutio carere nequit oralionem in hunc modum con- formavi : τὸν δὲ λόγον àv αἱρεῖν οὔτε ταῦτα γίγνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ ὄν, ἀλλ᾽ ἕνχ. €. λ. In hiis verbis quum ταῦτα sint τὰ ὄντα, nou dubito quin futuri sint qui dicant, pro τὰ αὐτά non tam ταῦτα, qui pronomina sape confunduntur, quam τὰ ὄντα substitui oportere. Cui opinioni quamquam non refrazor, famen et ταῦτα intelligi posse reor. Ciete- rum totam ῥῆσιν inde a verbis : Koi γὰρ el τὸ μεμῖχθαι x. T. . da interpretor : « Etenim si unum quid mixtum e pluribus dicatur, sintqne multlie res qua in se mutuo mo- veantur, ut mixtio vel tanquam in uno plorium composl- tio vel nexu mixtorum quasi adjectio sit, eflici ut illo modo mixta ex iis quae ἃ sese mutuo separentur composita sint, uhi autem adjectio reperiatur, terendo singule? partes ma- nifesto appareant, detractis primis in illa mixtarum rerum congerie quas sub sese mutuo positae sint; sed horum neu- trum evenire. At hoc modo etíam esse multa, nec nobis tantum videri. idcirco quia res ia esse nequeat, ne fieri quidem posse, ut ea qua sunt multa sint, sed hrec non recte ita videri (mulla enim et alia sensibus fallacia per- cipi): rationem vero evincere, haec [quae vere sunt] neque 280 ἀΐδιόν τε χαὶ ἄπειρον καὶ πάντῃ ὅμοιον αὐτὸ αδτῷ, "A p' οὖν δεῖ πρῶτον μὲν μὴ πᾶσαν λαθόντα δόξαν ἄρ-- I0 χεσθαι, ἀλλ᾽ αἱ μάλιστά εἰσι βέδαιοι; ὥστ᾽ εἰ μὲν ἅπαντα τὰ δοκοῦντα μὴ ὀρθῶς ὑπολαμθάνεται, οὐθὲν ἴσως προσήκει οὐδὲ τούτῳ προσχρῆσθαι τῷ δόγματι, ὡς οὐχ ἄν ποτε οὐδὲν γένοιτο ἐκ μηδενός" μία γάρ τίς ἐστι δόξα χαὶ αὕτη τῶν οὐκ ὀρθῶν, ἣν ἐχ τοῦ αἰσθάνεσθαί πως ἐπὶ πολλῶν πάντες ὑπειλήφαμεν. Εἰ δὲ μὴ πάντα ARISTOTELIS LIBER ἡμῖν ψευδῇ τὰ φαινόμενα, ἀλλά τινές εἶσι xal τούτων ὀρθαὶ ὑπολήψεις, ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην ποία ἐστὶν ἢ τὰς μάλιστα δοχούσας ὀρθάς, ταύτας ληπτέον, ἧς ἀεὶ βεδαιοτέρας εἶναι δεῖ, ἢ at μέλλουσιν ἐξ ἐχείνων. τῶν λόγων δειχθήσεσθαι. Εἰ γὰρ xol εἶεν Quo δόξαι, δπεναντίαι ἀλλήλαις, ὥσπερ οἴεται, εἴ τις πολλὰ γε- 1 νέσθαι φησίν, ἀνάγχην εἶναι ἐκ μὴ ὄντων. ΕἸ δὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τὰ ὄντα πολλὰ γένη" τὸ γὰρ ὄν; gigni, neque id quod sit multa esse, sed unum idque seter- num et infinitum et undique sibi ipsi simile. » 8. Jam iisdem argumentis quibus usus erat Eleaticus philosophus placitum ejus refellere studet Stagirites. Quac- rit igitur ἄρ᾽ οὖν δεῖ πρῶτον μὲν μὴ πᾶσαν λαθόντα δόξαν ἄρχεσθαι, ἀλλ᾽ αἵ μάλιστά εἶσι Bé6ator ; Ita Cod. Lipsiensis, cujus φογίρίυτγδ ei quae subneclitur sententie consentanea est. Contra Spaldingius praetulit quod a Feliciano expres- sum est ἀλλὰ τὸ ἀεὶ μάλιστα fisÓxiov. ὄν : nam vulgatum illud ἀλλ᾽ ἀεὶ μάλιστα ὃν βέδαιον nullo modo tolerari posse bene intellexit. 1.1. οὐθὲν ἴσως προσήχει οὐδὲ τούτῳ προσχρῆσθαι τῷ δόγμα- «. Nihil planius his verbis. Pro οὖθὲν, cujus loco alii αὐδὲν lepunt, male liber Lips. ὅθεν, qui tamen recte exhibet προσχρῆσθαι. Vulgo προχρῆσθαι. 12. Eleatici philosophi dogma, quod improbat Aristote- les, oratione recta enuntiari videlur Beckio, qui ideo non putat cum Spaldingio ὅτι ante οὐχ ἄν ponendum esse, sed tamen vel ὅτι vel ὡς hic desideratur, id quod optativi usus jn citandis aliorum decretis satis ostendit. 14. ἐπὶ πολλῶν πάντες δπειλήταμεν Cod. L. pro vulg. ἐπὶ πολλῶν ὄντες on. 15. Et δὲ μὴ πάντα ἡμῖν ψευδῆ τὰ φαινόμενα, ἀλλά τινές εἶσι καὶ τούτων ὁοθαὶ ὑπολήψεις. Sic C. L. nisi quod inter εἰ δὲ μὴ et πάντα inserit 3, quod nos ut minus necessarium abjecimus. — Neutram Spaldingii conjecturam ψευδῆ τὰ ἡμῖν φαινόμενα εἰ τούτων xal ὀρθαὶ ὁπολήψεις recipiendam putavi, quum verborum sic transpositorum exempla fre- quentia apud Aristotelem sint. t6. ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην ποία ἐττὶν ἢ τὰς μάλιστα δο- κούσας ὀρθάς, ila emendavi locum in ombpibus libris vitio- &um. Cod. Lips. : ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτη (aut. τοιαύτῃ) ποία ἢ τὰς μάλιστα ὃ. 0.; librí quattuor a Bekkero collati ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην, reliqui ἢ ἐπιδεῖξαι τὰς τοιαύτας ποιό- τητας μάλιστα δηοχούσας δοθάς. Spaldiogius recte quidem observavit, hoc enunptiatum eo valere, ut ex visis illa seligere veraque pronuntiare jubeamur, quae maxime sibi constent, sed in sanando ulcere quod in voce ποιότη- τὰς lalere dicit, parum sibi ipsi satisfacere visus est. Con- licit enim pro ποιότητας legendum esse πονηρὰς lioc verbo- rum ordine ἢ ἐπιδείξαντα πονηρὰς τὰς μάλιστα δοχουύσας ὀρθάς, ταύτας: ληπτέον, ἃ: ἀεὶ βεθαιοτέρας εἶναι δόξει (pro δεῖ) ἢ τοιαύ- τας, at μέλλουσιν ἐξ ἐχείνων τῶν λόγων δειχθήσεσθαι, quae in hunc modum interpretatur : «Sin autem minus omnia, quae sensibus nostris subjiciuntur, falsa sint, sed aliquas vel de lis opiniones probari mereantur, jam oportehit aut, docen- tem vel maxime speciosas nihili esse opiniones, non nisi certíseimas quaaque fenere, aut eas probare, que ipeis illis rationibus (quibus videlicet priores eas opiniones redargue- ' ras prima specie mirifice sese commendantes ; ita enim ra- tionem sibi reddere videtur vocis ἐχείνων τῶν λόγιον) unice verre appareant. » Aliter atque Spaldingius verba ἐχείνων «ὧν λόγων accepit Felicianus apud quem heec leguntur : « Sin aytem non omnia falsa sunt, que nobis apparent, eed aliquz etiam horum recte existimationes habentur vel ex demonstratione, quie maxime recte esse videantur, sumi debent, quas idenlidem certiores esse necesse est, vel qua ex illarum rationibus demonstrandae sunt.» Sed quum hac omnia iis qui accuratius scriptoris mentem inda gant vix satisfacere possint, agedum locum quemadmodem . 8 nobis nunc constitutus eyt, inde ἃ versu 8 sic vertamus: | « Nonne igitur primum non omni sumta opinione neque. omni quod apparet incipiendum est, sed iis opinioaibes - quc maxime firms sunt ac stabiles. Quare si omnia, qus in opinionem veniunt et apparent, non recte existimantur, - nihil fortasse convenit hoc przeterea nti dogmate, quo niil. ex nihilo fieri statuitur, quippe quum una etiam e non - rectis liec opinio sit, quam sensibus quodammodo multis in rebus omnes imbibimus. Sin nutem non omnia falsa sunt, qua nobis apparent, sed nonnullze etiam in his recte existimationes sunt, oportet demonstrantem aut qualis sit hujusmodi existimatio aut quz verissimee videantur, ha: sumere, quas semper firmiores esse par est, aut eassumere opiniones qua rationum ex illis petitarum ope demonstran- do sunt. » 20. Vulgo ὥσπερ οἴεται. εἰ μὴ πολλὰ γενέσθαι φησίν, ἀνάγ xy εἶναι dx μὴ ὄντων. εἰ δὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τὰ ὄντα πολλά. γένοιτο γὰρ ἂν ὄν, ὅτι ἔστιν ἄπειρον εἶναι, εἰ δ΄ οὕτως, xai ἕν. ὁμοίως μὲν δὲ ἡμῖν ὁ ἀμφοτέρων xt οὐδὲν uoo τι Ev, ἢ ὅτι πολλὰ δείχνυται. εἰ δὲ βέδαιος μᾶλλον ἡ ἑτέρα, ᾿ ἀπὸ ταύτης ξυμπερανθέντα μᾶλλον δέδεικται. Ingeniose Spal- dingius hanc ῥῆσιν correxit : εἰ γὰρ xai εἶεν δύο δόξαι ὕπενιτν- τίαι, ὥσπερ οἴεται, εἰ μὲν πολλὰ εἶναί φησιν, ἀναάγχῃ γενέσθλι ἐχ μὴ ὄντων᾽ εἰ ξὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τὰ ὄντα xo). (γένοιτο γὰρ ἂν ὃν ὅ,τι ἐστίν) ἄπειρον δὲ εἶναι ^ εἰ δὲ τοιοῦτον, xal ἕν. “Ὅμως μὲν δὴ ἡμῖν ὁ λόγος ἀμφοτέρων» πέρι οὐξὲν μᾶλλον ὅτι ἕν, ἢ ὅτι πολλά, δείκνυται — El δὲ βέδαιος μᾶλιον. ἡ ἑτέρα, ἀπὸ ταύτης ἔνμπερανθέντα μᾶλλον δέξεικται. Quo- rum verborum sententia satis plana est : « Etiamsi enim sint inter se pugnantes duz opiniones, sicut putat (adversa- Ὁ rius) : si plura esse dicat, ex niliilo fieri ea necessario ; quod si poni nequeat, plus uno non esse in rerum nalura (à. ralioue enim quodcunque sit fieri demum id quod sit), esse autem illud infinitum idemque, siquidem infinitum sit, unum ; in neutra tamen earum opinionum ulla apparel ralio, quare unum potius sit, quam plura. Sin aulem alterutra est certior opinio, tum quidem ea que inde effi- ciantur, evidentius patere credi possunt. » Periodi hujus protasis a verbis εἰ γὰρ ad xai ἕν usque pertinere videtur, unde apodosis tendit ad δείχνυται vel potius ad δέδει- χται. Sunt autem verba vévovto—éctlv pro parenthesi habenda. Jam nihil luce clarius est, quam eignificar a scriptore celebratam omnium ore Eleaticorum argumen- tationem, qua simulatque plura aliquis esse dixerat, ea ex nihilo nata fateri cogebatur. Ingens autem inter id quod est et id quod fit discimen intercedere jEleatica schola volebat. Ceterum duc, de quibus agitur, contraria opi- niones sponte quasi sese offerunt. Una est Elcaticorum illa praeceptio 7 ex nihilo nihil fit, in qua non magnum momentum positum esse arbitratur Stagirites, nisi que iis qure rerum usu. notantur quodammodo conveniat {μ|2 τίς ἐστι δόξα xol αὕτη τῶγ οὐχ ὀρθῶν, ἣν ix τοῦ αἰσθάνεσθαι πως ὑπειλήφαμεν), Altera opinio priori repugnans es esl, qua plures res, non unam in rerum natura reperiri nobis DE MELISSO, ETC. κι ἔστιν, ἄπειρον εἶναι" εἰ δ᾽ οὕτως, καὶ ἕν. “Ουοίως idv δὴ ἡωῖν δι᾽ ἀμφοτέρων ὑπολήψεων οὐδὲν μᾶλλόν t£v, ἢ ὅτι πολλὰ δείχνυται" εἰ δὲ βέφαιος μᾶλλον | ἑτέρα, ἀπὸ ταύτης ξυμπερανθέντα μᾶλλον δέδειχται. Εἰ δὲ τυγχάνομεν ἔχοντες ἀμφοτέρας τὰς ὑπολήψεις ταύτας xat ὡς οὐχ ἂν γένοιτο οὐδὲν dx μηδενός, καὶ 281 ὡς πολλά τε xol χινούμενα μέν dott τὰ ὄντα, ἀμφοῖν δὲ εἰ πιστὴ μᾶλλον αὕτη δόξει, θᾶττον ἂν πρόσοιντο πάντες ταύτην ἐχείνης τὴν δόξαν. “Ὥστ᾽ εἰ καὶ συμόαί- νει ἐναντίας εἶναι τὰς φάσεις, χαὶ ἀδύνατον γίγνεσθαί τι ἐχ μὴ ὄντος χαὶ πολλὰ εἶναι τὰ πράγματα, ἐλέγχοι-- τὸ μὲν ἂν ὑπ᾽ ἀλλήλων ταῦτα. ᾿Ἀλλὰ τί μᾶλλον οὔ *rsuademus. Quam opinionem Eleatici, δυροιηση[οΥΌΠ) wndere priorem tuentes, quoquo modo labefactare cona- wntar. Sed in hac contrariarum opinionum probabilitate leri posse philosophus censet, ut alteram nihilo veriorem quam alteram esse vincamus, si vero certior sit alterutra, imul ea quz inde efficiantur item certiora esse, e demon- Hralione patere ait. Qux quum ita se habeant, in Spal- dingii conjecturis acquiescere liceret, nisi et Lipsiensis membrane auctoritas iis adversaretur et colon illud ὁμοίως μὲν δὴ -οδείχνυται minus recte expeditum esset. Mihi igi- lur Lipsiensis codicis lectiones intuenti, ubi v. 19 εἰ (aut ἢ γὰρ χαὶ εἶεν δύο δόξαι et v. 21 οὐχ εἶναι τὰ ὄντα πολλὰ γένη. τὸ γὰρ ὄν, ὅ τι δεγ αν, reliqua autem ne lacuna quilem inter ἀμφοτέρων et οὐδέν, cui insertum estz, excepta, ik ut in. vulgatis exemplaribus exarantur, nisi quod post ὁμοίως μὲν librarii errore non δὴ sed δεῖ invenitur, locus wn admodum corruptus ita emendanius videtur : El γὰρ χαὶ εἶεν δύο δόξαι ὑπεναντίαι ἀλλήλαις, ὥσπερ οἴεται, εἴ τις πο ὰ γενέσθαι φησίν, ἀνάγχην εἶναι ἐκ μὴ ὄντων (subaudi γενέσθαι). Εἰ δὲ τοῦτο μὴ olov τε, οὐκ εἶναι τὰ ὄντα πολλὰ γένη" τὸ γὰρ ὄν, ὅτι ἔστιν, ἄπειρον εἶναι" εἰ δ' οὕτως, xal ἕν. Ὁμοίως μὲν δὴ ἡμῖν δι᾽ ἀμφοτέρων ὁπολύήψεων οὐδὲν μᾶλλόν τι ἕν, ἢ ὅτι πολλὰ δείκνυται. Reliqua mendo carent. Sensus igitur lic es : « Etsi enim duz sint contrarie opiniones, quem- admodum (Melissns) existimat, si quis multa orta esse dicat, necessario ea e nihilo exstitisse : sin autem id fieri Bequeat, ea quze sunt, non esse generum multitudine diver- &:en enim propterea quod sil, infinitum esse, si vero hac ratione infinitum sit, esse etiam unum. Pari modo Lilnr utraque existimatione non magis unum quam multa δὲ demonstratur. Sin alterutra certior est, qua inde ef- fecla sunt, item certiora esse e demonstratione pa:et. » 26, Vulgata scriptura est : τυγχανόμενα δέ, ἔχοντο: ἀμξο- τέρας τὰς ὑπολήψεις ταύτας, καὶ χινούμενα μέν ἐστι τὰ ὄντα. ἐμϑοῖν δὲ πιστὴ μᾶλλον αὕτη. καὶ θᾶττον ἂν προεῖντο πᾶντες ταυτὴν ἐχείνης τὴν δόξαν. — Corruptum esse lioc colon omis- ique pluribus verbis mutilatum sponte ab omnibus intel- litur. Bern. Felicianus qui vertit : « quz quidem si in eim incidant, qui utrasque has opiniones habueril, li- Cea quc sunt adhuc moveantur, probabilior tamen € est, ciliusque hanc quam illam opinionem omnes admitlent » videlur ant scriptum in codice invenisse aut Cilelezendum conjecisse : τυγχανόντων (i. 6 τῶν ξυμπεραν- Krtww) δὲ ἔχοντος ἀμφοτέρας τὰς ὑπολήψεις ταύτας, καὶ χινου- βξνον ἔτι τῶν ὄντων, ἀμφοῖν δὲ πιστὴ μᾶλλον αὕτη, xal 6dt- Ὧν ἄν προ:εἶντο πάντε: ταύτην ἐχείνης τὴν δυξαν. Quo Q'amquam aliqua probabilitatis specie commendantur, lamen neque cum sententiarum ordine neque cum libro Lipsiensi congruunt. Spaldingius negat se perspicere, quo feratur priina hujus enunciati vox et quid sibi velit hic tpente injecta τῶ» χινουμένων mentio. Putat igitur periisse €, quz ad alterum illud de motu tollendo decretum Elea- licum spectaveranl, neque quidquam in his verbis mutat ΝΣ quod θᾶττον ἄν προςεῖντο pro θᾶττον ἀεὶ προεῖντο sub- Hiluit. Idem tamen probe intellexit, earundem hic opi- Monum fieri mentionem, quas oppositas esse vidimus, e hilo nihil fieri et in rerum natura non unum reperiri, sed δίατα, Quamobrem duce Lipsiensi codice, ubi legitur : ἐγχανόμενα δὲ ἔχοντες, ἀμφοτέρας (vel ἀμφοτέρων) τὰς ὑπο- λήψεις ταύτας xai ὡς ἄν o0 γένοι (deinde una littera deleta) ταν (γένοιτ᾽ àv scripsit Olearius) οὐδὲν ἐκ μηδενὸς ὄντος πολ- λά τε (non δὲ ut vult Olear.) xai κινούμενα μέν ἐστι τὰ ὄντα, ἀμφοῖν δὲ πιστὴ μᾶλλον αὕτη, καὶ θᾶττον ἂν πρόοιντο πάντες ταύτην ἐχείνης τὴν δόξαν, sic corrigo : Εἰ δὲ τυγχάνομεν ἔχοντες ἀμφοτέρας τὰς ὑπολήψεις ταύτας, καὶ ὡς οὐχ ἂν γένοιτο οὐδὲν ἐχ μηδενός, καὶ ὡς πολλάτε καὶ χινούμενα μέν ἐστι τὰ ὄντα, ἀμφοῖν δὲ εἰ πιστὴ μᾶλλον αὕτη δόξει, θᾶττον ἂν πρόσοιντο πάντες ταύ- τὴν ἐχείνη: τὴν δόξαν. Quodsi forte ulramque opinionem habemus, e nihilo nihil fieri et ea que sunt mulla esse atque moveri, utriusque vero opinionis posterior hac verisimilior visa fuerit, cilius omnes hanc (ὡς πολλά τε xal χινούμενά ἐστι τὰ ὄντα) quam. illam probarint. De structura εἰ τυγχάνομεν -- εἰ δόξει---πρόσοιντο ἂν cf. Bern- hardi Syntax. p. 386. 29. Ὥστ᾽ εἰ καὶ συμδαίνει ἐναντίας εἶναι τὰς φάσεις, καὶ ἀδύνατον γίγνεσθαί τι ἐκ μὴ ὄντος καὶ μὴ πολλὰ εἶνχι τὰ πρά- γματα, ἐλέγχοιτο μὲν ἂν ὑπ᾽ ἀλλήλων ταῦτα. [ta codex Li- péieusis, a quo reliqui in eo tantum discrepant, quod pro σνμθαίνει ἐναντίας mendose partim συμδαίνοιεν ἄν τις partim συμδβαίνειεν ἄν τις et pro φήσεις inepte φύσεις exhibent. Sed φάσεις jam recte expressiL Felicianus. Ceterum olim Syl- burgius ignota etiam tum Lipsiensis libri scriptura acute conjecerat ὥστ᾽ εἰ xai σνμφήσειεν ἄν τις. Quod ante πολλὰ εἶναι legitur μὴ deleri oportet, siquidem multum interest inter ἀδύνατο. πολλὰ εἶναι el ἀδύνχτον μὴ πολλὰ εἶναι (cf. ]Hermann. ad Viger. pag. 798 seqq. ed. 3) quae eodem sensu dici pulabat Spaldingius p. 35 adn., licet ipse particulam servare nollet. Verba τὰ πράγματα quibus facile carere possis in plossematis suspicionem vocavit Spaidingius, aut niliil eorum luco aut τὰ ὄντα scribeuduim suspicatus. Nos idem censemus, sed propter exemplaris Lipsieusis auctori- tatem nihil hic demere ausi sumus. |. Opponuntur etiam boc loco duo illa decreta inler se pugnantia, qux jam su- pra commemoraviimtus, quorum priore nihil e nihilo exsi- slere, posteriore rerum multitudo statuitur. Nam nisi unum defenderetar esse, Eleatici discipline sus caput, quo non nasci quidquam e nihilo sibi persuaserant, statim cunvelli opinabantur. ΑἹ hujus libelli scriptor negans se videre cur allerum placitum alteri preeferendum sit, si utrumque committatur, eventurum existimat ut non priore posterius, cui convenienter plura esse in rerum natura credimus, sed posteriore prius vincatur, id quod maxime e sequentibus efficitur. Locum autem sic convertimus : « Quapropter si et illud contingit, nt contrarie sint has enuntialiones et fieri simul nequit, ut e nibilo quidquam oriatur ac praeterea ut multae res in hac rerum universitate sint, alterum dogma altero redarguitur. » p. 975. a. 3. Verba ἀλλὰ τί μᾶλλον οὕτως ἂν ἔχοι, quae a superioribus sejungenda sun!, quaestionem continent : Sed cur polius isto modo (ut Eleatici volupt) decreta illa se habeant ? hoc est, qnomodo ullum pondus habeat Eleaticorum sententia? In iis quae liuic quaestioni anne- ctuntur ἴσως τε x&v φαίη τις τούτοις ἐναντία, forsitan eliam 97$ his (Eleaticorum scítis) con'raria aliquis affirmaverit, " omis! τ particulam, cujus loco Spaldingius γὰρ inserue- rat. 282 τως dv ἔχοι; ἴσως x&v φαίη τις τούτοις ἐναντία. Οὔτε 6 γὰρ δείξας, ὅτι 3007) δόξα d ἧς d ἄρχεται, οὔτε μᾶλλον βέδαιον, ἢ περὶ ἧς δείκνυσι. λαθὼν διελέχθη. Μᾶλλον γὰρ ὑπολαμθάνεται εἰχὸς εἶναι γίγνεσθαι ἐχ μὴ ὄντος ἣ μὴ πολλὰ εἶναι. Λέγεταί τε xai σφόδρα ὑπὲρ αὐτῶν Υἱγνεσθαί τε τὰ μὴ ὄντα, xal γεγονέναι πολλὰ dx μὴ 10 ὄντων, χαὶ οὐχ ὅτι οἵ ἱ τυγλάνοντες, ἀλλὰ xal τῶν δοξάν- των τινὲς εἶναι σοφῶν εἰρήκασιν. Αὐτίχα δὴ Ἡσίο- δος «πάντων μὲν πρώτιστα » φησὶ «χάος γένετ᾽, αὐτὰρ ἔπειτα γαῖ᾽ εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἰεί, ἠδ᾽ Πα, οὔτε γὰρ δείξας, ὅτι dob δότα ἀφ ἧς dope, có | 6, 7. M lel D Οὔτε v&o δείξας, ὅτι 0207) δόξα ἀφ' ἧς ἄρχεται, οὔτε μᾶλλον βέδαιον (intellige δόξαν) ἢ περὶ ἧς δείχνυσι, λαθών, διελέχθη. Non male Felicianus : « ueque enim ubi de- monstravit rectam esse opinionem, a qua incipit, neque magis certam, quam de qua demonstrat, sumendo, dis«se- ruit. » Sed planius id quod philosophus hic ait ita elo- quaris : « Melissus enim statim argumentaíus est, ita ut prius neque demonstraret rectam esse opinionem ἃ qoa incipe- ret, neque certiorem sumeret opinionem, quam ea est, ad quam ejus demonstratio speciat. » Quorum verborum sensus non erit obscurus, si quis ea quae p. 974. b. (5 5Ξ66. dicla sunt secum reputaverit. Desiderat igitur Aristote- les in Melisso veram disputandi subtililatem ac necessariam illam philosophis ratiocinandi viam, qua a certis aut pro- babilibus initiis profecti ad alia progredi debeant. 6.. Μᾶλλον vào λαμόάνεται εἰχὸς εἶναι γίνεσθαι ἐκ μὴ ὄντος 3 μὴ πολλὰ εἶναι : ifa. in vulgatis exemplaribus haec exaran- twr. jn cod. Lips. pro λαμδάνεται bene ὑπολαμϑάνεται scriptam est, sed quod sequitnr εἰ μὴ πολγὰ pro scripturae mendo babendum. Sententia vix eget explicatione. Ma- gis, inquit, vulgo probabile ducitur fieri aliquid e nihilo, quam non esse nisi unum in hoc rerum naturme corpore. 7. Λέγεταί τε xal σφόδρα ὑπὲρ αὐτῶν γίγνεσθαί τε τὰ μὴ ὄντα καὶ μὴ γεγονέναι πουλλὰ ἐχ μὴ ὄντων. [{8 omnes codd.; sed delendum est μὴ anle. γεγονέναι cum. Spaldingio , qui recte vidit philosophum dicere : « quin confidenter de iis asseverant, fieri quie non sunt et exstitisse mulla e ni- hilo. » 10. Vulgo δοξάντων εἶναι σοφῶν τινὲς εἰρήχασιν, Cod. L. commodiori verborum collocatione δοξάντων τινὲ: εἶναι σο- φῶν slp. 11. Quod codices ργδῦεπὶ αὐτίχα δ᾽ Ἡσίοδος statim vero Hesiodus ferri non potest ; requiritur enim velut jam Hesiodus. taque αὐτίκα δὴ scripsi. Sequentia in pleris- que exemplaribus sic exarantur « ποῶτον μὲν πάντων, φησί, χάος ἐγένετ᾽, αὐτὰρ ἔπειτα γαῖ᾽ εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἷεί, is ἔρος, 0; πάντεσσι μεταπρέπει͵ ἀθανάτοι- σιν. » τὰ δ᾽ ἄλλα φησὶ γε" νέσθαι, ταῦτα δ᾽ ἐξ οὐδενός. Contra in libro Lip-iensi legitur πάντων μὲν πρῶτα, φησί, χάος ἐγένετο, αὐτὰρ ἔπειτα γαῖα---τὰ δ᾽ ἄλλα φησὶ γιγνέσθαι (sic). Longe alia horum versuum scriptura apud ipsum Hesio- dum est qui Theog. v. 116 seqq. ita canit : "Hot μὲν πρώτιστα χάος γένετ᾽, αὐτὰρ ἔπειτα T'at' εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἰεὶ ἀθανάτων, οἵ ἔχουσι χάρη νιφόεντος Ὀλύμπου Τάρταρά τ᾽ ἠερόεντα μνχῷ χθονὸς εὐρυοδείης ἠδ᾽ ΓΕρος, 8; κάλλιστος ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσι, Eodem modo Hesiodi verba citantur a Cornuto cap. 17, p. 83 ed. Osann., ubi tamen inter πρώτιστα et χάος expli- eationis gratia interjiciuntur haec : ó μεταξὺ τῆς γῆς xal τοῦ « οὐρανοῦ τόπος et pro γένετ᾽ male scribitur γίνεται. — Sextus Empiricus partim habet ἧτοι μὲν γὰρ πρῶτα, ut P. Hyp. 111, 16, 121, 123, partim ἤτοι μὲν πρώτιστα ut adv. Phys. | ABISTOTELIS LIBER "Epoc, ὃς πάντεσσι μεταπρέπει ἀθανάτοισιν" τὸ ἢ ἄλλα φησὶ γενέσθαι, ταῦτα δ᾽ ἐξ οὐδενός. Πολλὰ à χαὶ ἕτεροι εἶναι μὲν οὐδέν φασι, γίγνεσθαι δὲ πάντα λέγοντες ἐξ οὐχ ὄντων γίγνεσθαι τὰ γιγνόμενα. "Q; τοῦτο μὲν δῆλον, ὅτι ἐνίοις γε Boxet xal ἐξ οὐχ Ἢ ἂν γενέσθαι. ' ΚΕΦ. μ΄. Ἀλλ᾽ ἄρα εἰ μὲν δυνατά ἐστιν 2) ἀδύνατα ἃ m ἐατέον. Τὸ δὲ πότερον Dem TU petes πάντων ἔθος ἀσφαλὲς alii ἠδ᾽ 1 ἐατέον. ΤῸ δὲ πότερον συμπεραίνεται αὐτὰ ἃ ὦ αὐτὰ c : I, 6, 7. 11, 11 et 18. Posteriorem lectionem tuenlur caa Plutarchus Conviv. Quest. V, 5, p. 678. F. (vol. Vli p. 702 ed. Reisk.) et ínitio libelli qno quarit, aqua si ignis sit utilior p. 955 E (vol. IX p. 761 ed. Reik. Origenes Philos. c. 26. p. 177. Achilles Tatius 1sag. ai Arat. c. 3. Theoplilus ad Aulol. 11, 5. p. 90. Cle Romanus Hom. IV, 3. Stobxus Ecl. Phys. I, 10. Pruclu et Philo ap. Lobeck. Aglaoph. p. 470 seqq. Simplicius a Aristot. de Colo 1, 364, b. Cod. Taurin. ap. Peres Emped. et Parmen. fragmm. p. 16. At Aristoteles Melapli Ι, 4, et Physic. Auscult. IV, 1 in Hesiodi versibus laudan dis πάντων μὲν πρώτιστα exaravit, quem locum exscripd Justinus Marlyr Aristot. Dogm. Avers. p. (31. 1n Schdl ad 1]. XVIII, 246, πάντων πρῶτον interpretationem ΩΝ τοῦ πρώτιστα apparet. Quum autem uliimus versus qd omittitur Physic. Auscult. l. c. planeita exhibeatur Melapl I, 4, ut hoc loco in codicibus scriptus est ἠδ᾽ £o;, ὃς τῶν τεσσι μεταπρέπει ἀθανάτοισι, statuendum est Aristoteles ant in suo exemplo Hesiodi verba ita scripta repperisse ad memoriae lapsu paululum immutlasse. Forlasse elia non deerunt qui cum P. Pelito Miscc. Obss. c. 18, cal nuper assensus est Lennepius , Aristotelem dicant cousull quadam hic interpolasse. Fidem facere videlur Parme: nidis versiculus praegressus Metaph. 1. c. πρώτιστον μὲν ἔρωτα θεῶν μητίσατο πάντων, cui convenlenter loquentem Hesiodum de industria nescio an Aristoteles fecerit. Sed hzc utcunque exisfimaulut, equidem non dubito, quin e Metaph. 1. c. hic, de quo dis: ceptatur, locus corrigendus sit, praesertim quum verborum ordo in cod. Lips. tali emendationi suffrayelur. Quam. obrem πάντων μὲν πρώτιστα, φησί, γάος γένετ᾽ ponere pad gravatus sum. [n extremis vulgatam lectionem τὰ δ᾽ 251 φησὶ γενέσθαι quae longe praestat Lipsiensi nequaquam so licitavi. Accedit Feliciani auctoritas qui vertit : £x qui- bus alia genita fuisse, ipsa autem hac ex nihil, dt abunde constet eum in egregio quo usus est exemjliri γενέσθαι invenisse. | 16. Hic quoque vulgala scriptura λέγοντες ἐξ οὐκ ὄντων γίγνεσθαι τὰ γιγνόμενα praeferenda est. Lipsiensi 195^ οὐχ ἐξ ὄντων γίγνεσθαι τὰ γιγνόμενα, quibus verbis in il codice supervacaneum anneclitur additamentum οὐδὲ 12? ἂν ἔτι αὐτοῖς ἅπαντα γίγνοιτο. Denique post. δῆλον, ὅτι in omnibus libris habetur ἐν ol; γε, cujus loco jam rtt Sylburgius suspicatus est ἐνίοις ve. Coucinit Feliciani interprelatio : « multi preterea alii esse nihil, ged fieri omnia asserunt, ex iis, quz non sunt, omnia qui H9 exsistere affirmantes ; ut nonnullis videri etiam ex iis qu£ non sunt gigni omnia qua fiunt, perspicuum jam sil, » CAPUT SECUNDUM. 19. Pro ἑατέον Cod. Lips. λεχτέον mero librarii errore. Tum idem liber σνμπεραίνεται αὐτὰ praet pro vulgi» DE MELISSO, ETC. ἱμθάνει, ἢ οὐδὲν χωλύειὶ χα ἄλλως ἔχειν, ἰχανῶς ἱέψασθαι Bri ἕτερον γὰρ ἄν τι τοῦτ᾽ ἴσως ἐχείνου p. Καὶ πρῶτον τεθέντος, ὃ πρῶτον λαμθάνει, μηδὲν νέσθαι ἂν ἐκ μὴ ὄντος, ἄρα ἀνάγχη ἀγένητα πάντα και, ἢ οὐδὲν χωλύει γεγονέναι ἕτερα ἐξ ἑτέρων, καὶ Uto εἰς ἄπειρον ἰέναι, ἢ xal. ἀναχάμπτειν χύχλῳ, πε τὸ ἕτερον £x. τοῦ ἑτέρου γεγονέναι, ἀεί τε οὕτως τος τινός, χαὶ ἀπειράχις ἑκάστου γεγενημένου ἐξ ἀλ- λων; ὥστε οὐδὲν ἂν χωλύοι τὸ ἅπαντα γεγονέναι, Ἱμένου τοῦ μηδὲν γενέσθαι ἂν ix. μὴ ὄντος, καὶ ἄπειρα 283 τὰ ὄντα πρὸς ἐκεῖνον προσαγορεῦσαι οὐδὲν χωλύει τῶν τῷ ἑνὶ ἑπομένων ὀνομάτων * τὰ ἅπαν γὰρ εἶναι xal λέ- γεσθαι καὶ ἐχεῖνος τῷ ἀπείρῳ προσάπτει. Οὐδέν τε χωλύει, χαὶ μὴ ἀπείρων ὄντων, κύχλῳ αὐτῶν εἶναι τὴν γένεσιν. "Exe εἰ ἅπαντα γίγνεται, ἔστι δὲ οὐδέν, ὥς τινες λέγουσι, πῶς ἂν ἀΐδια εἴη; ἀλλὰ γὰρ τοῦ μὲν εἶναι ὡς ὄντος χαὶ χειμένου διαλέγεται. Εἰ γάρ, φησί, μὴ ἐγένετο, ἔστι δέ, ἀΐδιον ἂν εἴη, ὡς δέον ὑπάρχειν τὸ εἶναι τοῖς πράγμασιν. "Ec el καὶ ὅτι μάλιστα μήτε τὸ μὴ ὃν ἐνδέχεται γενέσθαι, μήτε ἀπο-- πὸ quod exprimit Felicianus : « at vero fierine possint, ne ea quae dicit, omiltendum videtur, sed illud conside- Ddum, utrum ex jis, quae sumit, id conficiatur, an nihil tel, quominus alio modo sese res habere queat. » Nos ultitudinis numerum magis consentaneum judicamus. 20. Post σχέψασθαι cum Spaldingio inserui δεῖ, ?1, Füllebornius scribi volebat : ἕτερον γὰρ ἄν τι τοῦτ᾽ Ww; ἐχείνου εἴη τοῦ πρῶτον τεθέντος μηδὲν γενέσθαι ἄν ἐκ ἡ ὄντος ejectis verbis ὃ πρῶτον λαμδάνει, sed codicis Li- Neniis scriptura, quam exhibuimmus, servari potest. wiquam primo capite docuit philosophus notum illud jaticorum dogma non esse certum et exploratum, jam loperàm dat, ut. vel maxime concesso illo, ea tamen K? Elealici inde coegerunt, consequi neget. Ait igitur, lex nihilo nihil fieri ponamus, haudquaquam efíici, nul- im omnino rem esse orfam. 23. ἀξα ἀνάγχη ἀγένητα : ita recte Cod. L. pro ἀγέννητα. 25. ἀναχάμπτειν Ο. L. bene pro ἀναχάμπτει; inlinitivus aim pendet e χωλύει. Opponuntur hic ἕτερα ἐξ ἑτέρων γε- Wwérzt οἱ τὸ ἕτερον ἐκ τοῦ ἑτέρου γεγονέναι, quorum prius esl uia ex aliis fieri, ut causa extrinsecus semper afferatur, Xslerius se invicem. gignere, ut singulae res singularum Aue el genitrices sint. pariterque ipsi singnlis nascantur. 28. ὥστε οὐδὲν ἂν χωλύοι τὸ ἅπαντα γεγονέναι cum Spal- lingio scripsi pro τις ο χωλύοιτο ἅπαντα, quas conjectu- n sequentibus verbis χειμένου (ita enim C. L. pro vitioso μγουμένου) τοῦ μηδὲν γενέσθαι ἂν ix μὴ ὄντος imprimis walirmatur. Quippe articulum propterea addidit scriptor, "evidentius opponerentur quae pugnare secum dixerant Leatici τὸ ἅπαντα γεγονέναι et τὸ μηδὲν γενέσθαι ἂν ἐχ μὴ hx. Adde quod Bekkerus in codice Palatino Vaticano Fpperit χωλύει τὸ, in. quo licet uiendoso veri lectionis Yesligium est. 29. Post ὄντος Spaldingius novam orditur sententiam, d nibi loc enuntiatum usque ad ὄνυμάτων pertinere vi- &lnr, Inter ἄπειρα εἰ ὄντα idem τὰ recte inseruit. 30. τῶν τῷ ἑνὶ Cod. L., reliqui male τῶν ἐν τῷ ἐνὶ. 3l. Pro vulg. ἅπαντα Cod. L. τὸ ἅπαν. Εχίτειμα hunc nsum praebent : « Neque ullum eorum qua uni solent '"pPoti nominum obstat, quominus illo auctore infinita lominemus ea quee sunt. Jpsc enim infinito id tribuit, ut el οἱ εἰ Vocetur omne. » Quippe τὸ non refertur ad so- lum ἅπαν͵ sed ad εἶναι καὶ λέγεσθαι ἅπαν. Nonnulli codd. t Bekkero inspecti perperam τὰ ἅπαννα. [ἢ libro Lipsiensi Invetilur προσάπτει supra poeilis duabus lineolis, quo signo u$ infiniivum in illo codice semper indicari dicit. A huic loco verbum finitum convenit. 82, ]n verbis οὐδέν τε χωλύει, καὶ μὴ ἀπείρων ὄντων, aut ΜῈ deest aut articulus τῶν desideratur, quem inter ἀπεί- 6 Εἴ ὄντων omissum esse Spaldingius suspicatus est. Do- ct autern Philosophus hic posteriorem e dumetis Eleatico- TQ tYadendi rationem : si enim vel maxime neges infinita indi. que sunt, nihil obstat, quominus invicem sese W'reent singula nascanturque inter se in gyrum revoluta. 34. Vulgo sie scribitur : ἔτι el ἅπαντα γίγνεσθαι, ἔστι δὲ οὐδέν, ὥς τινες λέγουσιν, πῶς ἕν ἀΐδια εἴη; ἀλλὰ γὰρ τοῦ μὲν εἶναι ἕν τι ὦ: ὄντος καὶ χειμένον διαλέγεται. Εἰ γάρ, φησί, μὴ ἐγένετο, ἔστω δὲ ἀΐδια, ὡς δέον ὑπάρχειν τὸ εἶναι τοῖς πράγυασιν. Eadem fere praebet liber Lipsiensis, nisi quod primum ὥς τινες λέγουσι habet, deinde ἀλλὰ γὰρ τοῦ μὲν εἶναί τι omisso ἕν, denique εἰ γάρ, φησί, μὴ ἐγένετο ἔστω δὲ ἀΐδιον εἴη. Patet autem. γίγνεσθαι infinitivum ferri non posse , praeterea alienam a sententia esse commemorationem τοῦ ἑνός, porro bis requiri àv particulam librariorum negli- gentia prieterimíssam. Qua: quum ita sint, Spakdingius in hunc modum verba constituit : ἔτι el ἅπαντα γίγνεται, ἔστι δὲ οὐδέν, ὥς τινες λέγουτι, πῶς àv ἀΐδια εἴη ; ἀλλὰ vào τοῦ μὲν εἶναι, ὡς ὄντος καὶ χειμένου διαλέγεται. Εἰ γάρ, φησί, μὴ ἐγένετο, ἔστι δέ, ἀΐδιον ἂν εἶη. Beckius pro ἀλλὰ γὰρ exa- rari voluit aut ἀλλὰ πεοὶ aut ἀλλὰ γὰρ πεοὶ, sed in vulgata structura nibil mendi est. Nam quod Spalding.us jam minime ignoravit, qua hic leguntur perinde sunt. inteili- genda ac si dicas : ᾿λλλὰ τοῦτο μὲν ἑατέον, διχγέγεται γὰρ ὁ Μέλισσος ὡς 5vtoz καὶ χειμένου τοῦ εἶνχι. ὥς τινες λέγουσι ad Heraclitum. »pectare in. promptu est. Cum autem lHeracliteo decreto, quo nihil esse, *ed omnia fluere et. perpetuo inutari Ephliesius. philosophis statuerat, Melissum impugnassel Ari-toteles, reputans secum Hera- clileam rationem nibil spud Ele: ticos valere, quasi ante- cedentia correclurus sisnificat ita abhorrere adversarium ab Heracliti dogmate, ut persuasom habeat omnibus rebus τὸ εἶναι esse ascribendum. — Felicianus locum non satis percepit. 38. Qux subjunguntur, a Dekkero. aliqua ex parte jam e cod. Lips. emendata suut : "Ext εἰ xai ὅτι μαλιττα μήτε τὸ μὴ ὃν ἐνδέχεται γενέσθαι μήτε ἀπολέτθαι τὸ μὴ ὄν, ὅμως τί χωλνει τὰ μὲν γενόμενα αὑτῶν εἶναι, τὰ δ᾽ ἀΐδια, ὡς καὶ "Ey πεδυκλῆς λέγει; ἅπαντα γὰ2 χἀχεῖνη: ταὐτὰ ὁμολογήσας, ὅτι Éx τε μὴ ὄντο: ἀμήχανόν ἐστι γενίσῆχι, τό τε ὃν ἐξύλλυσθαι ἀνήνυστον καὶ ἄπρηχτον, ἀεὶ vào θήσεσῦαι, ὅπῃ χέ τι αἱὲν ἐρείζη, ὅμως τῶν ὄντων τὰ μὲν ἀίδ:α εἶναί φησι, πῦρ καὶ ὕδωρ xal γῆν xal ἀέρα, τὰ δ᾽ ἄλλα γίνεσθαί τε val γεγονέναι ἐχ τού- των. Nondum tamen locus legitimam habet formam. primnm quidem non recte Einpedocles nihili interitum assensu comprobasse perhibetur. Qui quum dixerit, ne- que e niliilo quidquam procreari, neque ea qua sint, ín- tercidere posse, Spaldingius jam correxit μήτε τὸ μὴ ὃν ἐν- δέχεται γενέσθαι, μήτε ἀπολέσθαι τὸ ὄν. Deinde pro ταὐτὰ ὁμολογήσας e codd. Lips. et Urbiuate restitui cum Spaldin- gio oportet ἅπαντα vào χἀχεῖνος ταῦτα ὁμολογήσας. Nam ταῦτα appellat quie pauio ante commemorata sunt μήτε τὸ μὴ ὃν ἐνδέχεται γενέσθαι, μήτε τὸ ὃν ἀπολέσθαι. — Preeterea cod. Lips. ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ργ δεῖ, quod Sylburgius conje- cerat, neque ullo modo repudiandum est. Sic enim Philo de mundi ztera. (cf. Galei opusc. p. 510) effatum Empe- docleum iisdem prope verbis referens : Λέγεται μέντοι καὶ φθορὰ......ἡ τοῦ ὄντος ἀναφαίρεσις παντελής, ἣν xal ἀνύπαρκτον ἀναγκαῖον λέγειν. ὥσπερ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος οὐδὲν γίγνεται Caeterum veiba . AC 284 λέσθαι τὸ ὄν, ὅμως τί χωλύει τὰ μὲν γενόμενα αὐτῶν b εἶναι, τὰ δ᾽ ἀΐδια, ὡς καὶ ᾿Εμπεδοχλῆς λέγει; ἅπαντα γὰρ κἀχεῖνος ταῦτα ὁμολογήσας, ὅτι ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τε ὃν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον xal ἄπρηχτον, ἀεὶ γὰρ περιέσεσθαι ὅπῃ χέ τις αἰὲν ἐρείδη., ὅμως τῶν ὄντων τὰ μὲν ἀΐδια εἶναί φησι, πῦρ | ἀϊδίοις xal τὸ ὃν οὐ γίγνεσθαι λέγει, ἐπεὶ τοῦτό γε ἐὰν οὐδὲ εἰς τὸ μὴ ὃν φθείρεται" ix τοῦ γὰρ οὐδαμοῦ ὄντος ἀμ ἡ- χανόν ἐστι γενέσθαι τι, τό τε ὃν ἐξαπολέσθαι ἀνήννστον χαὶ ἄπαυστον (leg. ἀπρηκτον). Bergkius ἔχ τε τοῦ μὴ ὄντος ait sibi legendum videri. In hac autem enuntiatione planum est non integros reperiri Empedoclis versus, sed paries quasdam solutze orationi accommodatas, Quocirca ab aliis aliter et hic locus Aristoteleus et ipsius Agrigentini vatis versiculi reficti sunt. Illud vero minime dubium, quip quum elementorum atque adeo ipsius entis seternitatem ostendere volueril Empedocles, pro θήσεσθαι aliud flagitetur verbum, quod perpetuilalis notionem exprimat. Nainque in his mutationibus, quz continenter fiunt, nunquam ac- cidere censet Empedocles, ut. quidquam e nihilo oriatur vel quocunque urgeas quidquam pereat. Bergkius igitur pro θήσεσθαι reposuit θεύσεσθαι eo sensu acceptum quo Empedocles usurpare solet, Nimirum verbum θεῖν ad elementorum mutationes variasque, quas induunt, formas sepius transtulit Empedocles. Cf. v. 96, 136, 149. At hoc verbo non fam ipsa perennitas et mortis vacuitas designatur, quam perpetua mutatio. Sturtius poetae manum ita sibl visus est reshituisse : ἐχ τοῦ μὴ ὄντος τι ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τε δ. ἐξόλλυσθαι ἀνήννστον xal ἄπρηκτον" αἰεὶ γὰρ στήσονται ὅπῃ χέ τις αἰὲν ipe:by. qui Simon Karstenius p. 96 intac!a reliquit, nisi quod primo versu... ἔχ τε μὴ ὄντος et secundo τό τ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι scripsit. Quod vero ait, postrema significare : « semper enim stabunt quacunque ratione quis urgeat, » id parum prasidii in Groccorum sermone et usu poetarum liabet. Nam s(abun( a Graecis dici ἐστήξουσι vel ἑστήξονται, sed στήσονται esse consislen( vel erigent, res est notissima. Porro improbamus utramque Wyttenbachii conjecturam a Karslenio p. 191 memoratam : Kai τό γ᾽ ὃν ἐξόλλυσθαι et αἱὲν γάρ τοι θεύσετ᾽ το] γήσετ᾽ ὅπη quod exponit : θεύσεται vel θήσεταί τις. Longe melius nuper Frid. Panzerbieterus in disputatione qux inscribitur Beitrege zur Kritik und Erklzrung des Empedocles (Meiningme 1844) p. 15 antiqui vatis dictum ita in integrum restituere conatus est : ἐχ μὲν γὰρ μὴ ἐόντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, xai δ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον xal ἄπρηχτον" αἰεὶ γὰρ τῷ γ᾽ ἔσται, ὅπῃ χέ τις αἰὲν ἐρείδῃ. . Ullima munire tentat simili loco Hiadis XII, 48. ὅππῃ τ᾽ ἰθύσῃ, τῷ τ᾽ εἴχουσι στίχες ἀνδρῶν. At versu sic emendato sententia angustioribus quam ipsius natura fert finibus cireumscribitur. Neque enim id agit Empedocles, ut doceat quocunque pellamus ens, ibi fore, sed ut demonstret, omnino illud futurum esse semperque victurum, quocunque propellatur. Sola igitur immortali- ias hic spectanda. Quare Spaldingius apud Aristotelem rescribi Jussit : "Ael yáo, φησίν, ἔσεσθαι ὅπῃ κέ τι: αἰὲν ἐρΞί- δὼ, cui emendationi non adversarer, nisi ad versum ex his vocibus componendum aliquid deesset. Mihi apud Aristo- telem scribendum videtur : ὅτι ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τε ὃν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον xol ἀποηκτον, ἀεὶ γὰρ περιέσεσθαι ὅπῃ xé τις αἰὲν ἐρείδῃ. Inde hos versus compono (vid. Empedocl. vss. 102-104) : ARISTOTELIS LIBER xal ὕδωρ xal γὴν xal ἀέρα, τὰ δ᾽ ἄλλα γίγνεσθαί τι xal γεγονέναι ix τούτων. Οὐδεμία γὰρ ἑτέρα, ἐς οἴεται, γένεσίς ἐστι τοῖς οὖσιν, ἀλλὰ μόνον uis l διάλλαξίς τε μιγέντων ἐστί φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς ὀνομαὶ ται ἀνθρώποισι. Τὴν δὲ γένεσιν οὗ προσοῦσαν τὰ $9! ——— ix τοῦ γὰρ μὴ ἐόντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον καὶ &xpnxtov: αἰεὶ γὰρ περιέσται ὅπῃ χέ τις aliy ἐρείδῃ. De secundo versu confer quie Karstenias dixit. Nequ vero quisquam mirabitur pro θήσεσθαι 8 nobis poni xtaí σεσθαι, qui ineminerit quo scripture compendio in codid bus manu exaratis interdum περὶ designetur. Illud euig quod Ducangius Append. Gloss Gr. p. 7. citat »&, quu facile cum 0 commutari potuerit, luce clarius est. | b. 6. Οὐδεμία yàp ἑτέρα ὡς οἴεται γένεσίς ἐστι τοῖς οὗσιη ἀλλὰ μόνον μῖξις τε διάλλαξίς τε μιγέντων ἐστίν" φύσις δ᾽ ἑ τοῖς ὀνομάζεται ἀνθρώποισιν" τὴν δὲ γένεσιν προσιοῦσαν τι ᾿ ἀϊδίοις καὶ τῷ ὅτι γίγνεσθαι λέγει, ἐπεὶ τοῦτό γε ἀδύνατοι devo. 118 Bekkerus qui extrema e Cod. Lips. correxit δαί tamen vidit τῷ ὅτι γίνεσθαι intelligi non posse et γένεσι προσιοῦσα" toi; ἀϊδίοις parum perspicue diclum esse. Αἱ exemplar Lipsiense τὴν δὲ γένεσιν εἰ πρὸς οὐσίαν el τῷ δ' τὶ Υίγνεσθαι suppeditat. Idcirco Bergkius locum sic cooili tuit : τὴν δὲ γένεσιν πρὸς οὖσι τοῖς ἀϊδίοι: καὶ τῷ bra Te γεσθαι λέγει aut τὴν δὲ γένεσιν, εἰ πρὸς οὖσι τοῖς ἀΐδιοις ταὶ τῷ ὄντι γίγνεται, λέγει eo sensu, ut Empedocles hanc ir pellet generationem quum novi aliquid accedat ad ea quz sunt, quum revera aliquid nascatur. Quod vereor ut por sit probari. 1llud προσιοῦσαν, utrum e codd, an e veleri- bus editionibus (legitur enim in Paciana aliisque) sumseril Bekkerus, non liquet. Quod vero Spaldingius ait, qu? sententia sub poete philosophi verbis ἐπαυξάνειν τὸ πᾶν, de quibus statim loquemur, subjecta sit, eandem esse verbo- rum nostri philosophi ἡ γένεσις πρόσεισι τοῖς ἀϊδίοις : M propterea nequeo probare, quia vix ullum hujusmodi exem- plum apud veteres reperitur. Neque enim laudare licel locos, qualis est Platonicus in Phacdone p. 102 E, ótr αὐτῷ (i.e. τῷ μεγέθει) προσίῃ τὸ ἐναντίον, τὸ σμιχρόν, ubi nihil simile invenias. Quum aulem Felicianus vertat : Generationem autem aternis non inesse, neque ea 9t- nerari dicit, quod impossibile id prorsus sil, suspicers eum in codice suo legisse προσοῦσαν. Totum autem locom ita emendo : Οὐδεμία γὰρ ἑτέρα, ὡς οἴεται, γένεσίς ἐστι τοῖς οὖσιν, ᾿ ἀλλὰ μόνον μῖξίς τε διάλλαξίς τε μιγέντων ἐστί ^ φύσις δ' ἐπὶ τοῖς ὀνομάζεται ἀνθρώποισι. τὴ» δὲ γένεσιν οὐ προσοῦσαν τοῖς ἀϊδίοις xal τὸ δ» οὐ yim σθαι λέγει, ἐπεὶ τοῦτό Y εἀδύνχτον ῴετο. — Prior versus in eod. Lips. non recte scribitur ἀλλὰ μόνον μῖξις τε xai δ. In pe steriore invenitur ἐστὶ non ἐστὶν, item ἀνθρώποισι Bon ἀν" θρώποισιν. Sed falsum est quod Olearius tradidit alque à Füllebornio et Spaldingio creditum, scriptum esse in illo libro óvouétzex'; nam Beckio teste supra scriptum legitur «:. Φύσις hoc loco nihil est nisi γένεσις ac perperam a Feliciano accipitur pro ma£ura. Plutarch. adv. Colot. p. t!!2 (tom. X. p. 579. ed. Reisk.) : πεοὶ τῆς ἐξ οὐχ ὄντων γενέσεως, ἣν φύσιν τινὲς χιλοῦσι. Aristot. Phys. p. 26. v. 18: el. Sylb. : 'H φύσις 7j λεγομένη ὡς γένεσις ὁδός ἐστιν εἰ: φυσῖν. Jungitor utrumque vocabulum apud Ocellum cap. 1!, 3: Ἐν ᾧ δὲ μέρει τοῦ κόσμον ούσις τε χαὶ γένεσις ἔχουσι τίν δυναστείαν, τρία δεῖ ταῦτα ὑπεῖναι. — Cseterum vide Beckii adn. ad Pseudoplut. de philos. decr. I, 30, ubi iidem Ye sus afferuntur. i i DE MELISSO, ETC. : tov dero. Πῶς γὰρ dv, φησί, xal ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν | xal πόθεν ἔλθόν ; ἀλλὰ μισγομένων τε xal συντιθε-- ἔνων πυρὸς καὶ τῶν μετὰ πυρὸς γίγνεσθαι τὰ πολλά, ἰαλλαττομένων τε καὶ διαχρινομένων φθείρεσθαι πά-- y, xal elvat τῇ μὲν μίξει πολλά τε καὶ τῇ διαχρίσει, ἠδὲ φύσει τέτταρ᾽ ἄνευ τῶν αἰτίων 3) ἕν. Ἦ εἰ xai xtipa εὐθὺς ταῦτα εἴη, ἐξ ὧν συντιθεμένων γίγνεται, ἰἀχρινομένων δὲ φθείρεται, ὡς xal τὸν Αναξαγόραν 285 φασί τινες λέγειν, ἐξ del ὄντων xal ἀπείρων τὰ γιγνό- μενα γίγνεσθαι, κἂν οὕτως οὐχ ἂν εἴη ἀΐδια πάντα, ἀλλὰ xal γιγνόμενα ἄττα xal γενόμενά τ᾽ ἐξ ὄντων xal 20 φθειρόμενα εἷς οὐσίας τινὰς ἄλλας. — "Ext δὲ οὐδὲν χω- λύει, μίαν τινὰ οὖσαν τὸ πᾶν μορφήν, ὡς χαὶ 6 Ἀνα- ξίμανδρος xal 6 Ἀναξιμένης λέγουσιν, 6 μὲν ὕδωρ εἶναι φάμενος τὸ πᾶν, ὁ δέ, 6 ᾿Αναξιμένης, ἀέρα, xal ὅσοι ἄλλοι οὕτως εἶναι τὸ πᾶν ἕν ἠξιώχασι, τοῦτο ἤδη σχή- sb 11. Πῶς γάρ, φήσει, καὶ ἔκαρξις Uto , παντί τε καὶ ποθὲν lov; ἀλλὰ μισγομένων τε xol συντιθεμένων κυρὸς καὶ τῶν πὰ πυ'ὸς γίγνεσθαι τὰ πολλά, διαλλαττομένων τε xal διχ- κνομένων φθείρεσθαι πάλιν, καὶ εἶναι τῇ μὲν μίξει πολλά τε tj διαχρίσει, τῇ δὲ φύσει τέτταρ᾽ ἄνευ τῶν αἰτίων 9) ἕν. ervavi locum qualem Bekkerus vulgavit. oitium in bro Lips. sic exhibetur : Πῶς γὰρ φήσει καὶ ἐκαυξησείετο πὶ xal πόθεν d20uiv, ἀλλὰ σμιγομένων x. τ. À. quocum enparari convenit ea qua apud Simplicium in Aristot. ys. p. 34 B ex Empedocle depromta exstant (v. 94-95) : τοῦτο δ᾽ ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν τί χε xal πόθεν ἐλθόν, πῇ δέ χε χαὶ ἀπόλοιτο ; ἐπεὶ τῶνδ᾽ οὐδὲν ἔρημον. posteriore versu καὶ productum ante vocalem et hiatus Ὁ Yerbis ἀπόλοιτο; ἐπεὶ, qui tamen interpunctione excu- alor, morari lectores possit. Sed nibil mutandum. Alio- Wi commendabilis foret Karstenii conjectura πῷ δὲ καὶ ἐξα» dier ἄν; ἐπεὶ X. τὸ À. ἃ qua non multum discrepat Berg- τοῦτο δ᾽ ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν χε τί xal πόθεν ἔλθόν, πῇ δὲ xal ἐξαπόλοιτό χ᾽, ἐπεὶ τῶνδ᾽ οὐδὲν ἔρημον. ipud Aristotelem cum Bergkio seribo πῶς γὰρ ἄν, φησί, ταὶ ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν τί xal κόθεν D06v; Sin autem versus mpedocleus quem philosophus respexit non fuit idem qui iSimplicio servatus est, possis vel Spaldingjio auctore οί πη sic restituere : πῶς xev ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν τί τε xal πόθεν 0:067; γε qnemadmodnm Bergkio placuit : κῶς γὰρ ἐπανξήσειε τὸ πᾶν xí τι xol πόθεν 006v; Bergkianam rationem alteri preeopto, exceptis duabus vo- Oli χέ τι, pro. quibus xs τί subetituerim hac sententia : Quid et unde profectum quo modo rerum universitati Wremenia. afferat? vel qua tandem ratione augeat Uitértum qux res et unde profecta? quamquam Berg- lanum illdd xé τι non esse deterius libenter concedo. Quod sequitur in cod. Lips. ἀλλὰ σμιγομένων pro μισγομέ- ww recentioris graecitatis. est (cf. Corais 'Avaxv. tom. II. 331. e IV. p. 526) et mero librarii errore huic libro lmrium. Denique notandum verba τῇ δὲ φύσει τέτταρ᾽ ἄπυ τῶν αἰτίων ἢ ἕν δὰ quattuor elementa, qux Empedo- ὡς iltuit, ignem , aquam, aerem, terram et ad rerum C55 (τὰ αἴτια) vel auctores (τοὺς αἰτίους) Amorem atque Discordiam pertinere. Sunt autem elementa illa diversa quidem sed communi immortalitatis vinculo conjuncta atque ^t unà eademque materia assumtis variis formis et quali- Albus orta. Hinc intelligitor cur res, sia copulandi "nsi discesseris, et ad quattuor elementa et ad unum "Gri queant. Copiose de hoc argumento disseruit NS p, 316 seqq. et p. 336 seqq. 16. Post αἰτίων in. Cod. Lips. bsec leguntur : 5$ ἕν εἴη. - ἔχειρα εὐθὺς ταῦτα sin, non φησί, ut Olearius voluit. his verbis palet prius illud εἴη mutandum essein ἢ εἰ qood in reliquis membranis exstat , praeterea male Fülle- um pro εὐθὺς posuisse αὐτὸς. Neque enim bic , ut In preecedenti enuntiatione, Empedoclis sententia illustratur, sed postquam medis orationi illa ὡς xal τὸν "Avatoyópev --γίγνεσθαι interposuit auctor, inchoatam periodum ver- bis χὰν οὕτως continuat. Namque hoc dicit philosophus, eliamsi quis infinita rerum primordia fingat, quae ab omni fuerint eternitate, ut Anaxagoras fecerit, tamen ne sic quidem contingere, ut omnia sint reterna, sed alia gigni, alia esse genita ex iis quoe sunt, alia denique mutata figura in diversas transire naturas. Quapropter post τῶν αἰτίων ἢ ἕν puncium ponendum, quie sequuntur autem sic quemad- modum [fecimus constituenda sunt. Idem Spaldingius videntur οἱ Bergkius censuisse, quorum prior tamen du- bitavit in principio comprehensionis ἢ εἶ, an el δὲ exara- ret, posterior xai γενόμενά τ᾽ delevit. 22. Ἔτι οὐδὲν χωλύει μίαν τινὰ οὐσίαν τὸ πᾶν μορφήν, ὡς 6 Ἀναξίμανδρος καὶ ὁ Ἀναξιμένης λέγουσιν, ὁ μὲν ὕδωρ εἶναι φάμενος τὸ πᾶν, ὁ δέ, ὁ Ἀναξιμένης, ἀέρα, καὶ ὅσοι ἄλλοι οὔ- τως εἶναι τὸ πᾶν ἕν ἠξιώχασιν. Τοῦτο. ἤδη σχήμασί τε καὶ πλήθεσι καὶ ὀλιγότητι, καὶ τῷ μανὸν À πυχνὸν γίγνεσθαι, πολλὰ καὶ ἄπειρα ὄντα τε καὶ γιγνόμενα ἀπεργάζεται τὸ ὅλον. Jta Bekkerus locum distinxit qui me judice in unum ver- berum circuitum contrahendus erat. Quum auteni mon- strare studeat, fieri posse, ut alia sint ex seterno tempore, alia autem generata, quemadmodum Agrigentinus philoso- phus decreverit, sempiterna esse quattuor illa elementa e quibus eorum qu:e videmus infinila vis et copia oriatur, aut ut Anaxagoras arbitratus sit, rerum principia esse in. finita ex lisque copulandi disjungendique varietate omoia esse procreata, nihi] obstare dicit Aristoteles, quominus eliam ex una aliqua rerum specie multa atque adeo in6G- nita, que partim sunt partim flunt, progignantur. Quam-' obrem primum cod. Lips. auctoritate οὖσαν scribendum pro οὐσίαν, quod Füllebornius conjecit, Felicianus expressit, deinde pro ἀπεργάζεται cum Spaldingio et Bergkio ἀπεργά- ζεσθαι reponendum. — Una superest difficultas. Nam quo spectet illud τὸ ὅλον, non faciie dixeris. Adde quod Fe- licianus hzec verba in exemplari suo non repperit. 1ta enim vertit : « Accedit quod nihil vetat, quin una qux- dam subetantia οἱ forma universum sit , sicut et Anaximan- der et Anaximenes inquiunt, aller aquam esse universam, Anaximenes aerem asserens, et quicunque alii ita univer- sum esse onum censuerunt. Id enim et figuris et multi- tudinibus et paucitatibus, οἱ dum rarum ét densum eva- dit, mulla et infinita ea quse el sint et gignantur eflicit. » Bergkius existimat τοῦτο referri ad unum illud elementum (μορφήν), quod sive quantitatis sive qualitatis raionem ha- beas multifariam dividator et tamen totum illud (τὸ ὅλον) efficiat. At si hsec μορφή est universum, quomodo efficere poterit totum, quod nomine magis quam re hoc aliisque veterum locis differt ab universo? Itaque nihil frequen- tius in Pseudocelli libro, quem licet suppositum, antiquum lamen esse constat, quam juactum utrumque nomen velut cap. I, 5 : Τὸ δέ γε ὅλον xai τὸ πᾶν οὐδὲν ἡμῖν ἐξ αὑτοῦ πα- ρέχεται τεχμήριον τοιοῦτον, et ibid. 7 : Τὸ Bé γε ὅλον καὶ τὸ πᾶν ὀνομάζω τὸν σύμπαντα κόσμον. Qua quum ita sint, acute Frid. Sylburgius pro τὸ ὅλον conjecit ταὐτὸ ὄν, quod ego recipere non sum gravatus. Tum igitur post longio- 286 . paci τε xal πλήθεσι xol ὀλιγότητι xal τῷ μανὸν ἢ πυχνὸν γίγνεσθαι πολλὰ καὶ ἄπειρα ὄντα τε καὶ γιγνό- μενα ἀπεργάζεσθαι, ταὐτὸ ὄν. Φησὶ δὲ xai ὁ Δημό- χριτος τὸ ὕδωρ τε xal τὸν ἀέρα ἕχαστόν τε τῶν πολλῶν, ταὐτὸ ὄν, ῥυσμῷ», διαθιγῇ xai τροπῇ διαφέρειν " τί δὴ 30 χωλύει xal οὕτως τὰ πολλὰ γίγνεσθαι καὶ ἀπόλλυσθαι, ——————————— RR i rem parenihesin ὡς xal ὁ Ἀναξίμανδρος---ἠξιώχασι apparet τοῦτο referri ad πᾶν ef memorata rerum in hac universitate nascentium multitudine atque infinita copia periodum claudi iis verbis, qua tamen hoc rerum naturrme corpus per se unum et equabile esse, quod initio enuptiatum erat illa jonclura. μίαν τινὰ οὖσαν μορφήν, ad tofam sententiam mente comprehendendam iterum significent. Quod reli- quum est, Sylburgii conjectura sequenti enuntiato confir- mari videtur. 29. Φησὶ δὲ xal ὁ Δημόχριτος τὸ ὕδωο τε xal τὸν ἀέρα ἔχα- στόν τε τῶν πολλὼν, τοῦτο ὃν, ῥυθμῷ διαφέρειν. Τί δὴ χκω- λύει καὶ οὕτως τὰ πολλὰ γίγνεσθαϊ τε xal ἀπόλλυσθαι, ἐξ 57- τος ἀεὶ ἐς ὃν μεταθάλλοντος ταῖς εἰρημέναις διχφροραῖ: τοῦ ἑνὸς καὶ οὐδὲν οὔτε πλέονος οὔτε ἐλάττονος γιγνομένον τοῦ Ov. |n lis quoque verbis, qux ut a Bekkero vulgata sunt ascripsi, plura librariorum manibus menda insede- runt. Ac primum quidem egregia est libri Lips. scriptura ταὐτὸ ὃν pro τοῦτο ὄν, quam Sylburgius jam sola ingenii ope invenerat, Deinde pro ῥυθμῷ quod in omnibus codd. legi- tur, uno excepto, quo Bernardus Felicianus olim usus est, formam Democriteam, ῥυσμῷ, qnam alibi Aristoteles usur- pat (vide fragmm. Democr. p. 133 et 381) et qum a Fe- liciano perperam Jluxionis vocabulo redditur, cum Sylbur- gio hic restitui oportet; tum pro ἐς ὃν scribi convenit εἰς ὅν, ut est ἰὼ cod. Lips.; denique illa, quorum mentio fit discrimina (ταῖς εἰρημέναις διαφοραῖς) indicio sunt partem aliquam hujus enuntialionis, qua preter ῥυσμὸν etiam διαθιγὴ et τροπὴ memorabaninr periisse. Idcirco Bergkius nic scripsil : Φησὶ δὲ xai ó Δημόχριτος τὸ ὕδωρ τε καὶ τὸν ἀέρα ἕκαστόν τε τῶν πολλῶν ταὐτὸ ὁ» ῥνσμῷ, διαθιγῇ xoi τροπῇ διαφέοειν᾽ τί δὲ χωλύοι ἂν καὶ οὕτω: τὰ πολλὰ γίγνεσθαι καὶ ἀπόλλυσθαι, ἐξ ὄντος ἀεὶ εἰς ὃν μεταδάλλοντος ταῖς εἰοη- μέναις διαφοραῖς x. τ. À., a quo in eo tantum dissentio, quod vulgatam ἐΐ δὴ χωλύει propter Lipsiensis aliorumque codd. lectionem τί δεῖ χωλύειν vel ut est in Aldina prima τί δὴ χωλύειν non sollicito, 35. "Ext τί χωλύει, ποτὲ μὲν ἐξ ἄλλων τὰ σώματα γίγνεσθαί τε καὶ ἀπόλλυσθαι πάλιν. Mirandum est mutilam hanc enuntiationem non esse correctam a Bekkero e cod. Lips. Nam hic Olearius eadem praebet quc Deckius, nisi quod pro οὕτως δὴ exhibel οὕτως 8i. Hiec autem exstant in Lipsiensi exemplari : "Ett xí χωλύει πολ)ὰ μὲν ἐξ ἄλλων τὰ σώματα γίγνεσθαι [καὶ διαλύεσθαι el; σώματα, οὕτως: δὴ ἀναλνόμενα καὶ ἴσα γίγνεσθαί τε] καὶ ἀπόλλυσθαι πάλιν. Vi- demus integrum versum in reliquis membranis excidisse. At vero ne ea quidem 4uz Lipsiensis liber suppeditat, sa- tis inlegra esse ratus in hunc modum Ber;zkius sententiam corrigi jussil : " Ext τί χωλύει πολλὰ μὲν. ἐξ ἀλλήῤωων τὰ σώματα Υΐγνεσθαι καὶ διαλύεσθαι εἷς σώματα, οὕτως δὲ γιγνόμενά τε καὶ ἀναλυόμενα ἴσα γίγνεσθαί τε καὶ ἀπόλλυσθαι πάλιν .« Vult enim a philosopho dici, fieri etiam posse, ut quite ex se invicem procreentur οἱ in se revertantur, ea et ig nascen- do et in intereundo eandem servent quantitatem. Quod quamquam per se consentaneum est, tamen vel sine hís mutationibus magnam partem inest in verbis e codice prolatis. Spaldingio omnia recte se habere visa sunt prae- ter vocem ἴσα cujus loco evviotsuevx. legendum suspica- patur. Ego nihil muto, nisi ἀναλνόμενα, quod in διαλνόμενα converti propter constantem meliorum scriptorum vsum ARISTOTELIS LIBER ἐξ ὄντος ἀεὶ elc ὃν μεταδάλλοντος ταῖς slpru£vau ba- φοραῖς τοῦ ἑνός, καὶ οὐδὲν οὔτε πλέονος οὔτε ἔλάττο- νος γιγνομένου τοῦ ὅλου ; ἔτι τί χωλύει πολλὰ μὲν E ἄλλων τὰ σώματα γίγνεσθαι xai διαλύεσθαι εἷς σώυ τι, οὕτως δὲ διαλυόμενα xol ἴσα γίγνεσθαί τε xal ἀτῶ. λυσθαι πάλιν; εἰ δὲ xal ταῦτά τις συγχωροίη, χαὶ ἢ necesse est. Qua enim corpora ita corrumpuntur at ἢ aliam abeant naturam, non dicuntur ἀναλύεσθαι, sed δαὶ λύεσθαι. Praeterea διαλύεσθαι εἰς σώματα͵, οὕτως δὲ elit scribi oportere non est quod moneam. Fortasse eias erunt qui post σώματα ita continuent orationem : τὰ & οὕτως διαλυόμενα x. τ. À. quibus equidem non magnopert refragor. Quocirca Aristolelis verba ita interpretari licel « Quid igitur impedit, quominus muita quidem corpers ex aliis nascantur et corruptione in alia corpora transeant sic corrupta autem aequo numero rénascantur εἰ rursn intereant. » 38. Ei δὲ xal ταῦτα τις συγχωροίη, xal εἴη τι xal ἀγένητον, τί μᾶλλον ἄπειρον δείχννται ; ἄπειρον γὰρ εἶναί φησιν͵ εἰ ἐστι μέν, μὴ γεγονέναι. πέρατα γὰρ εἶνχι τὴν τῆς γε σεως 15773 τε χαὶ τελεντήν. Καίτοι τί χωλύει ἀγένητον ὃ: ἔχειν πέρι: ἐχ τῶν εἰρημένων ; εἰ γὰρ ἐγένετο, ἀοχὴν ἔχειν ἀξιοῖ ταύτην, ὅθεν γίγνοιτο, εἰ γιγνόμενα. Ita Bekkerus, qui primum hec non bene distinxit : nam inter γεγονέναι et πέδατα pon μέση στιγμή, item inter τελευτὴν et καίτοι : deinde pul vitium sustulit. Post ἀγένητον, cujus loco male jn ex Lips. liic scriptum est ἀγέννητον, repetitur in eodem libro εἴη addita interrogationis nota. Utrumque oscitanti libra- rio tribuimus. Tum nonnulle membrane habent cy τ μᾶλλον, sed legendum cum cod. L. τί μᾶλλον dxup; Porro egregiam Sylburgii conjecturam pro μὴ tiro? legentis μὴ γέγονε δέ, quie mihi utique probator, jam Spa* dingius arripuit. Con«pirat Feliciani interpretatio : « inf- nitum enim esse inquit, si sit quidem aliquid, sed genitum tamen minime fuerit. » Contra Beckius malebat c» ante φησὶν deleri quam cum Sylburgio γεγονέναι in γέγονβ &&mulari. Alterutrum fieri necesse est, ut ratio gram mafica constet. Quo magis miramur Bergkium nibil de hac structura adnotasse. Przeterea liber Lips. perperam γενήσεως pro γενέσεως exhibet neque quidquam novi affed iu vorbis ix τῶν εἰρημένων, qnx» mendosa esse sequenlia ostendunt. Eodem mendo Feliciani codex laboravi!, quum in interpretatione latina reperiatur : « At enim quid obstal, id quod ingenitum est, ex antedictis finem habere. » Mibi arridet. Spaldingii conjectura qui pro ἐκ substituit ἐκτὸς (eo sensu acceptum quo e»t apud Plat. Gorg. D ἐπέ; tt ἐχτὸς τούτων λέγειν et alios), ut in verbis Aristoteles. liec sit sententia : « Quid autem velat, vel id, quod natam non sit, habere termiuum praeter commemoratos illos? ». Extrema qua misere corrupta sunt ὅθεν γίγνοιτο, εἶ mre. μενα, sed in editione Aldina minore paulo rectius consti. tuta ὅθεν γίγνοιτο τὰ γιγνόμενα (quam scripturam Felicianus expressit et Spaldingius inserto ἀεὶ, ut esset. τὰ ἀεὶ yT9* μενα, tueri volebat), nunc emendari possunt e libro Lips. ubi ἔχειν ἀρχὴν inverso ordine et ὅθεν ἤρξατο γιγνόμενα, exstat. Sententiarum tamen continuatio singularem n7* merum γιγνόμενον, qui et Bergkio praestare visus est, flzg tat. Quamobrem ultima sic conformamus : El yàp ἐγενετον, ἔχειν ἀογὴν ἀξιοῖ ταύτην, ὅθεν ἤρξατο γιγνόμενϑν. P oi^ quam Aristoteles osque ad bunc locum unum przcipté Melissi decretum, quo nihil unquam nasci dixerat, Imp" gnavit, jam alterum ejus dogma convellere el labefacta tentat, quo quod esset, idem infinitum esse affirmabi. Quum igitur nasci quidam sive finita sive infinita 6556 initia rerum docete studuisset, hac nunc omissa controvtt" DE MELISSO, ETC. t xal ἀγένητον, τί μᾶλλον ἄπειρον δείχνυται ; ἄπειρον ὰρ εἶναί φησιν, εἰ ἔστι μέν, μὴ γέγονε Bé πέρατα ἀρ εἶναι τὴν τῆς γενέσεως ἀρχήν τε xal τελευτήν αἰτοι τί χωλύει ἀγένητον ὃν ἔχειν πέρας ἐχτὸς τῶν ἰρημένων ; εἰ γὰρ ἐγένετο, ἔχειν ἀρχὴν ἀξιοῖ ταύτην, hv ἤρξατο γιγνόμενον. TG δὴ χωλύει, καὶ εἰ μὴ ἐγέ- ro, ἔχειν ἀρχήν; οὗ μέντοι γε ἐξ ἧς ἐγένετο, ἀλλ᾽ τέραν, xal erat περαίνοντα πρὸς ἄλληλα ἀΐδια ὄντα. ἔτι τί ωλύει,, τὸ μὲν ὅλον ἀγένητον ὃν ἄπειρον εἶναι, kó ἐν αὐτῷ γιγνόμενα πεπεράνθαι, ἔχοντ᾽ ἀρχὴν - 281 καὶ τελευτὴν γενέσεως; ἔτι xal, ὡς ὁ Παρμενίδης φησί, τί χωλύει xal τὸ πᾶν ἕν ὃν xai ἀγένητον ὅμως πεπε- ράνθαι, χαὶ εἶναι πάντοθεν εὐχύχλου σφαίρης ἐναλίγχιον ὄγχῳ, μεασόθεν ἰσοπαλὲς πάντῃ τὸ γὰρ οὔτε τι μεῖζον οὔτε τι βαιότερον πελέμεν χρεών ἐστι τῇ ἢ τῇ Ἔχον δὲ μέσον καὶ ἔσχατα, πέρας ἔχει ἀγένητον ὄν, ἐπεὶ εἰ xa, ὡς αὐτὸς λέγει, ἕν ἐστι, xal τοῦτο σῶμα, ἔχει ἄλλα ἑαυτοῦ μέρη καὶ ταῦτα ὅμοια πάντα: χαὶ γὰρ ὅμοιον οὕτω λέγει τὸ πᾶν εἶναι, οὐχὶ ὡς ἄλλοι ἑτέρῳ τινί, ὅπερ καὶ ᾿Αναξαγόρας ἔλέγχει, ὅτι ὅμοιον τὸ ἄπει-- ia, quod sit eternum id necessario infinitum esse negat. δ quo insigne conjecture £xtà; τῶν εἰρημένων firmamen- πῇ ex iis quae subjiciuntur τί δὴ κωλύει, καὶ el μὴ ἐγένετο, o» ἀυγήν; οὐ μέντοι γε ἐξ ἧς ἐγένετο, ἀλλ᾽ ἑτέραν, καὶ εἶναι πραίνοντα πρὸς ἄλληλα ἀΐδια ὄντα accedit. Ceteroquin inistoteli ipsius Melissi frsgmentum , quod servavit Sim- Wicius in. Phys. p. 23 b (cf. fragm. 7) hic obversatum nidelur. In illo enim legitur ἤρξατο γὰο ἄν ποτε γινόμενον nriler atque a nobis cum Bergkio restitatum est. P. 976. ἃ. 1. Τί δὴ χωλύει͵ xal el μὴ ἐγένετο, ἔχειν ἀρ» (ἦν, οὐ μέντοι γε ἐξ ἧς γε ἐγένετο, ἀλλὰ xal ἐτέραν᾽ καὶ εἶναι ἀρείνοντα πρὸς ἄλληλα ἀΐδιχ ὄντα. — Hic particulas γε et αἱ lemere a librario adjectas aut e superioribus male re- xlitas loco movendas esse in promptu est. Itaque Berg- ius melius distinctis caeteris οὐ μέντοι ἐξ ἧς γε ἐγένετο, Ὀλὰ ἑτέραν conjecit ; poesis etiam o2 μέντοι γε ἐξ ἧς ἐγένετο, V ἑτέραν reponere. De reliquo ea qui hic dicuntur tetinnnt-cum ipsiua Melissi disputatione apud Simplic. in Phys. D. 22 b, et p 23 b (cf. fragm. 3 et 10). 4. Em τί κωλύει τὸ μὲν ὅλον ἀγέννητον ὃν ἄπειρον elvat, τὰ δ᾽ ἐν αὐτῷ γιγνόμενα πεπερά:θαι, ἔχοντ᾽ ἀρχὴν καὶ τελευ- τὴν τενεϊεῶς ; ἔτι καὶ ὡς ὁ Παρμενίδης φησί, τί κωλύει xal τὸ κᾶν ἕν ὃν χαὶ ἀγένητον ὅμως πεπεράνθαι, καὶ elvat πάντοθεν rov σφαίζας ἐναλίγχιον ὄγχῳ, μέσσοθεν ἰσοπαλὲ- πάντῃ" τὸ γὰρ οὔτε τι μεῖζον οὔτε τι βαιότερον εἶναι μέχρι ὄν ἐστι τῷ τῷ. lia Bekkerus locam vulgavit, in quo primum id mirari.subit quod vir doctissimus initio ἀγέννητον, deinde, qoomodo hic ponendum, ἀγέννητον &cripsit. Porro in vec- sbus Parmenideis (cf. v. 103—103) qui a pluribus citan- lur scriptoribus (vid. comment.) ac facili negotio emendari Doterant, non modo ἐγκύκλον reliquit pro eo quod est apud Platonem, Simplicium et in cod. Lips. eUxóxAov, sed ulti- Iun versum tam mendose edidit, ut intelligi nequeat, quamvis pro βεβαιότερον quod in veteribus Aristotelis edi- onibus exstat nescio ingenii an codicis ope scripserit βαιότερον. Scripturze menda sunt in libro Lipsiensi ὄγχον Po γχῳ (infra tamen ὄγχῳ) et quae non differunt a Bekkeri Colextu εἶναι μέχρι ὄν ἐστι τῇ, quibus interjecta lacuna ἔχον subjungitur. Sed unde his versibus medicina afferri N5iel, jam bene perspexerat Spaldingius. Corrige igitur : πάντοθεν εὐχύχλου σφαίρης ἐναλίγχιον ὄγχῳ μεσσόθεν ἱσοπαλὲς πάντῃ" τὸ γὰρ οὔτε τι μεῖζον οὐτὲ τι βανότερον πελέμεν χρεών ἐστι τῇ ἢ τῇ. - Ist vero πελέμεν apud Simplicium, πελέναι apud Platonem. 0, Ἔχον δὲ μέσον καὶ ἔσχατα, πέρα- ἔχει ἀγέννητον ὄν, ἐπεὶ εἰ χαί, ὡς αὐτὸς λέγει, ἕν ἐστι xal τοῦτο σῶμα, ἔχει * ἑαυτοῦ μέρη, εἰ τάδε ὅμοια πάντα. καὶ γὰρ ὅμοιον οὔ- tsm τὸ πᾶν εἶναι οὖ... . . ἄλλῳ τινί, ὃ περανθῆναι ὁρᾷς, Ἔχει εἴ τι ὅμοιον τὸ ἄπειρον. τό γε ὅμοιον, ἑτέρῳ ὅμοιον, ὑπ Doo ἢ πλείω ὄντα οὐκ ἂν ἕν οὐδ᾽ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ᾽ Ws τὸ ὅμοιον κρὸς αὐτὸ λέγει καὶ φησὶν αὐτὸ ὅμοιον εἶναι τῶν ὅτι ὁμοιομερὲς ὕδωρ ὃν ἅπαν ἢ γῆ ἢ εἴ τι τοιοῦτον ἄλλο. Merss hic salebres sunt atque ut Spaldingius ait βόρδορος καχύς, 6d exempleris Lipsiensis auxilio ex his locorum angustiis aliqua ex parte emergere licebit. Post ἀγένητον iv iterum in illo codice reperitur lacuna, quam sex ocíove lilteree explere poterant, ac deinde ποιεῖ xal ὡς αὐτὸς post μέρη deest εἰ, tum babet τὰ δὲ ὅμοια πάντα. Mox τὸ κᾶν εἶναι, οὐχὶ ὡς ἄλλ..... τινέ, unde intelligitor spetium lacunze majus esse, quam quod «olo « expleatur. Quare Beckius conjecit οὐχὶ ὡς ἄλλοι, ἑτέρῳ τινί. Sequitur lectio memorabilis sb Oleario neglecta. Nam pro vitioso ὃ πε- ρανθῆνχι ὁρᾷς ἐλέγχει εἶ τι reperitur ὅπερ ᾿Αθηναγόρας ἐλέγχει ὅτι ὅμοιον τὸ ἄπειρον. Athenagorse nomen in margine quo- que Codicis, sed recentiore manu positum quum alienum ab hoc loco sit, in Anaxagoree nomen mutandum esse Bec- kius adootavit. Ante ἀλλ᾽ ἴσως in cod. plene interpunctum est ; tum πρὸς τὸ αὐτὸ legitur. Denique aliter atque in veteribus editionibus, ubi est τὴν γῆν, in codice illo scriptum est ἡ γῆ 3j τι τοιοῦτον ἄλλο. Multa quidem Spaldingios non male constituit sic scribendo : Ἔχον δὲ μέσον xat ἔσχατα, πέ- pa; ἔχει ἀγένητον ὄν, ἐπεὶ εἰ καὶ ὡς αὐτὸς λέγει, ἕν ἐστι, καὶ τοῦτο (vel οὕτως) σώματα ἔχει ἄλλα ἑαντοῦ μέρη, εἰ τόδε ὅμοιον πάντῃ " καὶ γὰρ ὅμοιον οὕτω λέγει τὸ κἄν εἶναι, οὐχ ὡς ἄλλῳ τινὶ οὗ περανθῆναι ἂν ὅροις ἐλέγχει εἴ τινι ὅμοιον τὸ ἀπει- pov: τὸ γὰρ ὅμοιον ἑτέρω ὅμοιον, ὥστε δύο ἣ πλείω ὄντα οὐκ ἂν ἕν οὐδ’ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ’ ἴσως τὸ ὅμοιον πρὸς τὸ αὐτὸ )έγει καί φησιν αὐτὸ αὑτῷ ὅμοιον εἶναι τὸ πᾶν, ὅτι ὁμοιομερές, ὕδωρ δ. ἅπαν ἢ γῆν ἢ εἴ τι τοιοῦτον ἄλλο. Sed quum Oiea- rii indiligentia deceptus veras libri Lipsiensis lectiones non nosset, non est mirandum, virum przstantissimum tamen non ubique verum invenisse. — Contra Bergkius auctor esf, ut in hunc modum tota ῥῆσις refingatur : "Eyov δὲ μέσον xal ἔσχατα, πέρας ἔχει, ἀγένητον ὄν, "Ecc, εἰ ὡς καὶ αὐτὸς λέγει, ἕν ἐστι καὶ τοῦτο σῶμα, ἔχει ἄλλα ἑαντοῦ μέρη, τὰ δὲ (vel ταῦτα δὲ) ὅμοια πάντα" καὶ γὰρ ὅμοιον οὗτος λέγει τὸ πᾶν civit, οὐχὶ ὡς ἄλλοι ἑτέρῳ τινὶ, ᾧ πκερανθείη ἄν, ὅπερ 'Avatayópac ἐλέγχει, ὅτι ἀνόμοιον τὸ ἀπειρον’ τὸ γὰρ ὅμοιον ἑτέρῳ ὅμοιον, ὥστε δύο 9) πλείώὠ ὄντα οὐκ ἂν ἕν οὐδ᾽ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ᾽ ἴσως τὸ ὅμοιον πρὸς αὐτὸ λέγει, καί φησιν αὐτῷ ὅμοιον εἶναι πᾶν, οἷον ὁμοιομερὲ: ὕδωρ ὃν ἅπαν ἢ γῆν ἣ εἴ τι τοιοῦ- τον ἄλλο. Adjecil ᾧ περανθείη ἄν, quamquam non ígnora- vit, hzec etiam abesse posse, sed necessario seribendum ratus est ὅτι ἀνόμοιον τὸ ἄπειρον propter Anaxagora dispu tationem apud Simplicium in Phys. p. 33 b (fragm. VI p.97 ed. Schaub.; IV p. 22 ed. Schorn.) σπερμάτων ἀπεί- ρων πλῆθος οὐδὲν ἐοικότων ἀλλήλοισι" οὐδὲ γὰρ τῶν ἄλλων οὐδὲν ἔοιχε τῷ ἑτέρῳ τὸ ἕτερον. ἸΤοντέων δὲ οὕτως ἐχόντων ἐν τῷ σύμπαντι χρὴ δοκέειν Bv εἶναι πάντα γρήματα et exire- ma verba fragmenti VIII ap. Schaub. p. 101 (VI ap. Schorn. p. 25) νόος δὲ κᾶς ὅμοιός ἐστι xal ὁ μέζων καὶ 6 ἐλάσσων" ἕτερον δὲ οὐδέν ἐστι ὅμοιον οὐδενὶ ἑτέρῳ ἀπείρων ἑόντων, ἀλλ᾽ ὅτεου (ita enim lege, uon ὅτεῳ) πλεῖστα ἕνι, ταῦτα ἐνδηλότα»- τὰ ἣν ἕκαστόν ἐστι καὶ ἦν. Adde quod Aristotelis locum vel 40 - desidero quod gravissimum esse omnes largientur. 288 pov* τὸ δὲ ὅμοιον ἑτέρῳ ὅμοιον, ὥστε δύο ἢ πλείω ὄντα, οὔχ ἂν ἕν οὐδ’ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ᾽ ἴσως τὸ Üuotov «ρὸς τὸ αὐτὸ λέγει καί φησιν αὐτὸ διοιον εἶναι πᾶν, ὅτι ὁμοιομερές, ὕδωρ ὃν ἅπαν ἣ γὴν 7) εἴ τι τοιοῦτον ἄλλο. Δῆλος γὰρ οὕτως ἀξιῶν εἶναι ἕν τῶν δὴ μερῶν ἕχαστον σῶμα ὄν, ὃ οὐχ ἄπειρόν ἐστι. To γὰρ ὅλον ἄπειρον" ὥστε ταῦτα περαίνει πρὸς ἄλληλα ἀγένητα propterea notabilem censet, quoniam inde cognoscamus Anaxagoram conira Melissum disputasse. Quae si ila certa essent, ut sunt acute et ingeniose excogitata, nihil melius hac Bergkii sententia foret. Ac primum quidem τὸ ἄπειρον ex Anaxagorc placitis ἀνόμοιον esse vult. In quo unum : Quum enim duo ἄπειρα Anaxagoras statueret, alterum ὅμοιον, ἀνόμοιον alterum, querendum erat, utrum iis de quibus - hic agitur conveniret, quod a Bergkio non esse factum do- lemus. Est vero ἀνόμοιον illud ἄπειρον Anaxagora minima materie pars, ut ex iis quae supra laudata suot atque ex aliis fragmentis efficitur, velute primo pag. 65 ed. Schaub. (pag. 14 ed. Schorn.) ὁμοῦ πάντα χρήματα ἦν, ἄπειρα καὶ πλῆθος χαὶ σμιχρότητα ^ xai γὰρ τὸ σμιχρὸν ἄπειρον ἦν. De dissimilitudine τοῦ σμιχροῦ καὶ ἀπείρου nihil adjicio, quum e superioribus satis pateat. Alterum ἀπειρον, quod ὅμοιον esse arbitrabatur, ipsa mens (νόος) est. Namque fragm. VI init. p. 100 ed. Schaub. (p. 2$ ed. Schorn.) hzc leguntur : τὰ μὲν ἄλλα παντὸς μοῖραν μετέχει, νόος δέ ἐστι ἄπειρον xai αὐτοχρατὲς xal μέμιχται οὐδενὶ χοήυατι, ἀλλὰ μοῦνον αὐτὸ ἐπ᾽ ἑωντοῦ ἐστι, et sub finem ejusdem fragmenti, ut modo vidi- mus, νόος δὲ κᾶς ὅμοιός ἐστι xai ὁ μέζων xai ὁ ἐλάσσων. Jam vero Aristoteles Melissi opinionem Impugnaturus, qui id quod sit infinitum esse dixerat partim Parmenideis utitur Scitis partim Anaxagorz doctrinam commemorat. Quum autem Parmenides sui simile dicens universum eo ipso in- dicet, illam universitatem partibus constare, quoniam si- militudo sine íis qua inler se comparantur ne cogitari quidem potest, extra universum autem nihil est : quod partes habeat, id esse finitum Aristoteles colligit. At illud Anaxagora ἄπειρον quod in miniinis rerum partibus cer- nitur cum Melisseo ἀπείρῳ, quod est universum, non recte contendi, nemini dubium aut obscurum videbitur. Quo. circa confugiendum erit ad alterum ἄπειρον, illud «oto. κρατὲς quod semina rerum digessit (cf. fragm. XVII et XVIII p. 128 et 129 ed. Schaub.) ac totum sui simile est. Inde consequitur, ut infinita mens, quam Anaxagoras primus animo comprehendit ad confutandum ens Meiisseum, quod infinitum et universum est, nullo modo accommodata, cum placitis Melissi ab Aristotele tantum componatur. Nimi- rum ὁ ᾿λναξαγόρας ἐλέγχει hic non vertendum redarguit, refellit, ut ssepe alias, scd demonstrat, osiendit, ut apud Platonem Protag. 331, E : ὥστε τούτῳ γε τῷ τρόπῳ xàv ταῦτα ἐλέγχοις, εἰ βυύλοιο, ὡς ἅπαντά ἐστιν ὅμοια ἀλλήλοις. Jtaque verba graeca sic emendo et interpretor : "Eyov δὲ μέσον καὶ ἔσχατα, πέρας ἔχει ἀγένητον ὄν, ἐπεὶ εἶ xai, ὡς αὖ- τὸς λέγε:, ἐν ἔστι, καὶ τοῦτο σῶμα, ἔχει ἀλλα δαυτοῦ μέρη καὶ ταῦτα ὅμοια πάντα. Καὶ γὰρ ὅμοιον οὕτω λέγει τὸ πᾶν εἶναι, οὐχὶ ὡς ἄλλοι ἑτέρῳ τινί, ὅπερ καὶ ᾿Αναξαγόρας ἐλέγχει, ὅτι ὅμοιον τὸ ἀπειρον᾽ τὸ δὲ ὅμοιον ἑτέρῳ ὅμοιον, ὥστε δύο 9 πλείω ὄντα, οὐχ ἂν ἕν οὐδ᾽ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ᾽ ἴσως τὸ ὅμοιον πρὸς τὸ αὐτὸ λέγει καί φησιν αὐτὸ ὅμοιον εἶναι πᾶν, ὅτι ὁμοιομερές, ὕδωρ ὃν ἅπαν ἢ γῆν ἢ εἶτι τοιοῦτον ἄλλο, i. e. : «sed quum me- dium habeat et extrema, finem habet, quamvis eternum sit, quoniam, etiamsi, ut ipse dicit, unum est idque corpus, alias sni partes easque similes omnes babet, Etenim eo modo simile universum dicit esse, (non quemadmodum ARISTOTELIS LIBER ὄντα. ὕΕτι εἰ ἀΐδιόν τε xal ἄπειρόν ἐστι, πῶς ἂν eb ἕν σῶμα ὄν; εἰ μὲν γὰρ ἀνομοίων μερῶν εἴν, πολλὴ χαὶ αὐτὸς ἂν γίγνεσθαι ἀξιοῖ, εἰ δὲ ἅπαν ὕξωρ, 1 ἅπαν γῆ, ἢ ὅ, τι δὴ τὸ ὃν τοῦτ᾽ ἐστι, πολλὰ ἂν ἔχα μέρη, ὡς xat Ζήνων ἐπιχειρεῖ ὃν δειχνύναι τὸ ons ὃν ἕν. Ely, οὖν ἂν καὶ πλείονα τὰ αὐτοῦ μέρη, τὰ μὲ ἐλάττονα τὰ δὲ μείζονα, ἀλλοίά τε πάντῃ, εἰ ταύτ aliis placet, alteri cuidam) quod etiam Anaxagoras osten dit, infinitum sui simile esse : atqui si quid simile est, aller est simile, ita ut duo vel plura sint entia, non unum ne que infinitum. Sed fortasse simile dicit ejusdem (sem per) habita ratione contenditque, ipsum simile esse totu utpote &qualibus constans partibus, quia universum si aqua vel terra vel quodcunque aliud hujus generis. » 18. Δῆλος γὰρ οὗτος ἀξιῶν εἶναι Ev τῶν διμερῶν ἔχαστα σῶμα ὄν, οὗὖκ ἀπειρόν ἐστιν. lta vulgo liec verba exhiben tur, de quorum ebscuritate jure conquestus est Spaldu gius. At in cod. Lips. est οὕτως ἀξιῶν et τῶν δὴ μερῶν quod omisit Olearius. Quocirca Beckius locnm ita distis gui volebat : Δῆλος γὰρ οὕτως ἀξιῶν εἶναι ἕν, τῶν C3 μενῶ ἕχαστον, σῶμα ὄν, οὐχ ἄπειρόν ἐστι. Sed rectius addito pre nomine relativo ita scribo : Δῆλος γὰο οὕτως ἀξιῶν εἶναι b τῶν δὴ μερῶν ἔχαστον σῶμα ὄν, ὃ οὐχ ἄπειρόν ἔστι. Simi liter jam Spaldiugius ὅγε legendum conjecerat. Caeterun Aristotelis conclusio vehementer repugnat ipsius Melisi decretis, qui (cf. fragm. 16) dixerat : El μὲν ἐὸν ἔστι, δι αὐτὸ Ev εἶναι" ἕν δὲ ἐὸν δεῖ αὐτὸ σῶμα μὴ ἔχειν εἰ Gs Es πάχος, ἔχοι ἂν μόρια xai οὐχέτι ἂν εἴη ἕν. In 60 autem .fellendo id potissimum spectat Aristoteles, ut quoniam i universum esse infinitum affirmaverat, partes esse vu:veri significet, quae etsi non ortee, fines tamen inter xe sint. 22. El μὲν γὰρ ἀνομοίων ἀμερῶν εἴη, πολλά, καὶ αὐτὸς εὖ τῷ γ᾽ εἶναι ἀξιοῖ, Haec neutiquam cum iis de quibus bi disputatur conciliari possunt. Felicianus verlit : « A haec si. seternum. οἱ infinitum eit, quo pacio esse uns corpus potest? nam si sit dissimilium parlium, erui multa, et ipse quoque ita oxistimat. » Is igitur legit εἰ id Y&p ἀνομοίων μερῶν sin. In Lipsiensi libro est : εἰ μὲ ἀνομοιομερῶν (vel ἀνομοιομερές, nam compendium in fin dubitationem facit) εἴη, πολλὰ xai αὐτὸς γένεσθαι ἀξιοῖ rige : Ei μὲν γὰρ ἀνομοίων μερῶν εἴη, πολλὰ καὶ αὐτὸ: à γίγνεσθαι ἀξιοῖ. Ναρδί Aristoteles quod eternum et infini lum sit, id unum esse posse corporis nateram habenti Qui quum ita sint, φυγαὶ aliquis, quid obstet a-ternit unitati? Recte vero Spaldingius ait hic non esse exspe ctandos illos laqueos quibus Plato Parmenideam unita in Sophista et Parmenide adoritur, ubi noo amplius scit unum propterea quod dicatur esse illud (ὡς ἄλλο 1 σημαῖνον τὸ ἔστι τοῦ ἕν). Licet enim eadem ratione bo loco possit negari unum esse id cui duo ascribantur, βίοι nitas et infinitio, eo tamen inclinat animus, nt cum Spal dingio credam, obiter solum memorari τὸ ἀΐδιον, respt autem in argumentatione unice τὸ ἄπειρον, quod officer unitati Stagiritae persuasum erat. lllud vero imprimi manifestum est, omnem lapidem movere Aristotelem, u falsum esse demonstret id quod Melissus contendebat es neque corpus habere neque partes (ἀδιαίρετον εἶναι Gus οὐκ ἔχον). | 26. Εἴη οὖν àv xal πλείονα αὐτοῦ μέρη ἐλαττόνων τε χα μιχροτέρων, ἀλλὰ τε πάντῃ ἂν ταύτῃ ἀλλοῖον εἴη οὐδενὸς κροα γιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπογιγνομένον. 1n his, 4085 ma gnam partem inepta suot, pauca variat exemplar Lipsiense articulum τὰ inter πλείονα et αὐτοῦ inserens et relicta. im ter à22' et τε lacuna sequentia praeter οὐδὲν pro οὐδενὸς it DE MELISSO ETC. ἔλλοῖον εἴη οὐδενὸς προσγιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἐπογιγνομένου" εἰ δὲ μήτε σῶμα μήτε πλάτος μήτε μῆχος ἔχοι μηδέν, πῶς ἂν ἄπειρον εἴη ; τί χωλύει πολ- λὰ χαὶ ἕν ἀριθμῷ τοιαῦξα εἶναι; τί χωλύει xal πλείω» bre ἑνός, μεγέθει ἄπειρα εἶναι; ὡς καὶ Ξενοφάνης ἔπειρον τό τε βάθος τῆς γῆς καὶ τοῦ ἀέρος φησὶν εἶναι. 4289 Δηλοῖ δὲ xal 6 ᾿Εμπεδοχλῆς" ἐπιτιμᾷ γάρ, ὡς λεγόν- τῶν τινῶν τοιαῦτα, ἀδύνατον εἶναι, οὕτως ἐχόντων, ξυμθαίνειν αὐτά" εἴπερ ἀπείρονα γῆς τε βάθη xat δαψιλὸς αἰθήρ, ὡς διὰ πολλῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐχχέχυται στομάτων, ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. lans ut in reliquis codicibus exarata exstant. Corrigen- inm videlur : Εἴη οὖν ἂν xal πλείονα τὰ αὑτοῦ μέρη, τὰ μὲν bxrtovz, τὰ δὲ μείζονα ἀλλοῖα τε πάντῃ, εἰ ταύτῃ ἀλλοῖον eir, σὐξενὸς προσγιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπογιγνομένον. Etsi verisimile non est Melissum diserte prie se tulisse, id quod 8t, unius esse sA&ateri:e atque hoc argumento ad tuendam ἔπε unitalem esse usnm, callide tamen Aristoteles hanc atulit rationem, qua adversarium falsi convinceret. Appo- sile comparare licet similem Alexandri Aphrodisiensis argomentationem ap. Simplicium Phys. fol. 18 a : El δέ T γέγει τῷ ὅλῳ τὸ μέρος ἐπὶ μὲν τῶν συνεχῶν (del. μὴ) τῶν ὁμοιομερῶν ταὐτὸν εἶναι͵ ἐπὶ δὲ τῶν ἀνομοιομερῶν μηχέτι, xxi ἐπὶ τῶν ὁμοιομερῶν εὑρήσει μὴ ταὐτὸν ὄν... xai γὰρ el μὲν 1150 συνεγές ἐστι, χατὰ τοῦτο ἂν xai ταὐτὸν τοῖς ἐχυτοῦ μέρεσι τὸ ὅ)ον͵ xal ἐπὶ ἀνομοιομερῶν ὁ αὐτὸς ἂν εἴη λόγος. Καὶ τὰρ χαὶ τχῦτα συνεχῆ. οἰ δὲ διαιρεθείη ἀπ᾽ ἀλλήλων, Óp.o0- Tzu πολλὰ ἔσται xol τὰ ὁμοιομερῆ. Novissima verba εἰ ταύτῃ ἀλλοῖον εἴη οὐδενὸς ποοσγιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπο- Treu£vos referri videntur ad Melissea (fragm. t1) εἰ τοῖ- τὖν τρισμυρίοισι ἔτεσι ἑτεροῖον γίνοιτο, quae tamen in alie- nam setilentiam Stagirita detorsit. 38 Ei δὲ μήτε σῶμα μήτε πλάτος μήτε μῆχος Eyov μηδέν, πῶ; ἂν ἄπειρον ἂν εἴη ; τί χωλύει πολ)ὰ καὶ ἐνάριθμα τοιαῦτα vu; τί χωλύει xal πλείω ὄντα ἑνὸς μεγέθει ἄπειρα εἶναι ; Eidem in suo codice invenit Felicianus sic interpretans : «al si neque corpus sit, neque latitudine neque longitudine uUa predilum, quomodo esse infinitum potest? Quid eal, quin multa et numerabilia hujusmodi sint? Quid prohibet etiam, quin licet plura uno esse dicantur, infini - à lamen magnitudine sint? » Melius in libro Lipsiensi μῆχος ἔχοι et paulo post τί χωλύει, xal ἂν ἀριθμῷ τοιχῦτα tz, non, ut Olearius ait, ἐν ἀριθμῷ scriptum est. In hoc wo librarius peccavit, quod post πλείω ὄὅ»τα virgula di- Sinxi.. Quam ob rem non dubium quin verba hoc modo tnendanda sint : Εἴ δὲ μήτε σῶμα μήτε πλάτος μήτε μῆχος ἔχοι μηδέν, πῶς ἂν ἄπειρον εἴη ; τί χωλύει πολλὰ καὶ ἕν ἀρι- ἐμῷ τοιαῦτα εἶναι ; τί χωλύει xal πλείω ὄντα ἑνός, μεγέθει ἄπειρα εἶναι ; Sensus apertus : « sí ens neque corporeum, Mque latum. neque longum est, quomodo infinitum esse qual? quid autem obstat, quominus id quod unum est Mmero eliam par sit multis hujus generis? quid praterea Impedit quominus quae plura uno esse perhibentur infinita lamen magnitudine sint? » Erunt fortasse qui extrema in- lerpretentur : quid praeterea impedit quominus, quae plura Un ese dicuntur, magnitudine vel potius parvitate &ulorum aciem fugiant, Nam ut supra vidimus, quem- admodum Anaxagoras duplici notione usurpabat τὸ ἄπει- V», ut aut illud esset quod magnitudine sua omuía com- Hederetur aut id quod ita esset parvum, ut sensibus vix Wercpi posset : ita etiam, ne de aliis loquar, sepe Aristo- feles. Aecedit quod Spaldingius qui nesciebat, quo spectaret τοιαῦτα, ἃς μέρη subaudiri volebat, omnia hic ardua esse Cpmatus imprimis male acceplis verbis μεγέθει ἄπειρα in "rorem inductus videtur. Sunt autem τοιαῦτα, quod ex Destra interpretatione effici arbitramur, ea qu:ze neque cor- Pré, neque latitudine neque longitudine przdita esse phi- phos sumit. Sed tamen sequentia indicio sunt priorem ^Vplicandi rationem veram esse. V. D; xol Ξενοφάνης, at in libro Lipsiensi est ὁ Esvopá- PHILOS. ΟἿ ΣΟ. νης, ut paulo inferius ὁ Ἐμπεδοκλῆς, sed supra sine articulo Ζήνων. Xenophanes dixerat, terram suis radicibus atque fundamentis nixam ín infinitum pertinere. Similem de aeris infinitate sententiam pronuntiasse eom ex hoc loco discimus. Ergo non unum, sed duo infinita Colophonius philosophus esse decrevit, neque ea sic diversa ut illa duo Anaxagore ἄπειρα, sed prorsus ejusdem immensitatis, nec nisi locorum intervallis disjuncta. Hanc Xenopbanis opi- nionem reprehensam esse ab Empedocle' prodidit Aristote- les de Calo 1f, 13, ubi iidem, qui híc citantur, versus exstant : Ἄπειρον τὸ χάτω τῆς γῆ- εἶναί φασιν, ἐπ᾽ ἀπεῖρον αὐτὴν ἐῤῥιζῶσθαι γ)έγοντες, ὥσπερ Ξξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος, ἴνα μὴ πράγματ᾽ ἔγωσι ζητοῦντες τὴν αἰτίαν" διὸ καὶ ᾿ἔμπεδο- χλῆ- οὕτως ἐπέπληξεν εἰπὼν ὡς (leg. αὐτοῖς ἐπέπληξεν εἰπὼν ὧὦ:)}" εἴπερ ἀπείρονα γῆ: τε βάθη xal δχψιλὸς αἰθὴρ, ὡς διὰ πολλῶν δὴ γλώσσης ῥηθέντα ματαίως ἐκχέχυται στομάτων, ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. 33. Δηλοῖ Gb xal ὁ Ἐμπεδοχλῆς᾽ ἐπιτιμᾷ γὰρ ὡς λεγόντων τινῶν τοιαῦτα ἀδύνατα εἶναι, οὕτως ἐχόντων ξυμδαίνειν αὐτά, εἶπε ἀπείρονα γῆς τε βάθη xal δαψιλὸς αἰθήρ. ὃς διὰ πολ- λῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐχχέχυται στομάτων, ὀλίγον «τοῦ παντὸς ἰδόντων. | Cod, Lips. primum exhibet ἀδύνατον, deinde in secundo Empedoclis versu non 8;, sed quod in altero Aristotelis loco de Cael. 11, 13 legitnr, et unice pro- bari oportet, ὡς, denique in tertio versu ὀλίγον, non οὐδὲν quod in veteribus editionibus reperitur. Cseterum erravit Olearius, in primo versu dicens ἄπειρα scriptum esse. Eosdem versus attulit Simplicius de Οα!. f. 127a; secun- dum etiam Clemens Al. Strom. VI p. 688 D memoravit. Pro βοοτέων, quod híc omnes libri habent, altero Aristote- lis loco et apud Clementem exstat γλώσσης ; pro ῥηθέντα vero ἐλθόντα mala est Clementis codd. scriptura, nec nisi librariis imputandum quod ibidem legimus εἰδότων pro ἰδόν- των. Locum cum Beckio sic constituimus : ἐπιτιμᾷ γάρ, ὧς λεγόντων τινῶν τοιαῦτα, ἀδύνατον εἶναι, οὕτως ἐχόντων (scil. γῆς καὶ ἀέρος) ξυμδαίνειν aora" εἴπεο ἀπείρονα γῆς τε βάθη καὶ δαψιλὸς αἰθήρ, ὡς διὰ πολλῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐχχέχυται στομάτων ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. Sic autem sententiam interprelamur : « improbat haec Ein- pedocles, quum nonnulli talia contendant, fieri non posse dicens, ut, si ea sit terree et aeris ratio, apta sint haec inter se etin rerum natura connexa, si infinita sint et terrze profunda et vastus :»ther, quemadmodum multi mortales temere loquentes ore effutiunt, exiguam universi partem contemplati. » Deest in versibus Empedocleis apodosis, quz qualis fuerit ex iis quie ab Aristotele de Empedoclis opinione referuntur, non est diflicile ad judicandum atque ab àliis jam recte intellectum. Namque vidit Simon Kar- stenius Comm. in Emped. p. 222 talem fere fuisse senten- tiam his et iis qui interciderunt versibus expressam : « singulee mundi partes sether, aer, mare, terra certis finibus circumscript:e sunt ; neque enim reliquis locus esset, si, ut quidam effutiunt, aer et terra intinita essent. » Idem ἀπείρων quod minus usitstum qnam ἄπειρος alio Empedo- clis oco (cf. annot. ad vs. 61) et δαψιλός pro δαψιλής He eq 218 vov ἂν ἐτελεύτησέ ποτε, Πᾶν δὲ ἄπειρον ἕν slvat: εἰ γὰρ πλέω ἣ δύο εἴη, πέρατ᾽ ἂν εἶναι ταῦτα πρὸς ἄλλη- λα * ἕν δὲ ὃν ὅμοιον εἶναι πάντη εἰ γὰρ ἀνόμοιον, πλείω ὄντα οὖκ ἂν ἔτι ἕν εἶναι, ἀλλὰ πολλά. ᾿Αἴδιον δὲ ὃν ἄμετρόν τε καὶ ὅμοιον πάντῃ, ἀκίνητον εἶναι τὸ ἕν. Οὐ γὰρ ἂν χινηθῆναι, μὴ εἴς τι ὁποχωρῆσαν" ὕποχω- ARISTOTELIS LIBER | ρἦσαι δὲ ἀνάγχην εἶναι ἤτοι εἷς πλῖίρες ἰόν, ἢ εἷς χεν’ν Τούτων δὲ τὸ μὲν οὐχ ἂν δέξασθαι, τὸ πλῆρες, τὸ οὖχ εἶναι οὐδέν, τὸ χενόν, Τοιοῦτο δὲ ὃν τὸ ἐν ἐνώ- δυνόν τε xal ἀνάλγητον ὑγιές τε xa ἄνοσον εἶναι, oj μεταχοσμούμενον θέσει, οὔτε ἑτεροιούμενον εἴδει, οὔτε μιγνύμενον ἄλλῳ. Κατὰ πάντα γὰρ ταῦτα πολλά τε litudinis cum vulgato 8v gerit, ita ut quum illud unum de quo agitur non queat esse nisi id solum quod est τὸ ὃν, quia cetera omnia pro nihilo habenda sunt, haud injuría recepu» scriptura acquiescere videamur. Porro satis com- modum quidem sensum prabet quod pro ᾧ δὴ πλέον xal μεῖζον in membrana Lipsiensi reperitur et δὴ 1. x. μ.; neque tamen propterea illud ᾧ reprobaverim. Quamobrem neque Füllebornii conjecturam ὃ δὲ legenlis necessariam esse arbitror, neque Bergkii illud ᾧ ὁὲ πλέον x. τ. 3. Quod enim eruditus ille vir ait, Melissum dicere, quatenus id quod tit augescat et crescat, eatenus aliquid ex nihilo fieri, id per se quidem huic loco accommodatum est, neque repu- diandum esset, si in libris manu exaratis reperiretur. Opor- tebat autem sequentia sic couformari : ταύτῃ τι γενέσθαι ἂν ἐξ οὐδενός. Nunc quum non incongruens sít à, nihil mutandum videtur. Nam manifesto hoc statuit. Melissus, id quo augeatur ef crescat ens ex nihilo fieri. Proterea locus, qui in pleriaque codd. sic exhibetur τῷ γὰρ ἐλάττονι τὸ πλέον, ἢ δ᾽ ἐν τῷ μιχροτέρῳ τὸ μεῖζον οὐχ ὑπάρχειν ferri nequit. Ad quem sanandum jam Deckius in enotauda e eod. Lipsiensi varietate lectionis libellorum Aristoteleorum ἐν τῷ γὰρ ἐλάττονι legi voluerat, quae. postea et Brandisii sententía fuit in Commentt. Ell. p. 187 prodita. [dem pro inepto illo 4 δ᾽ àv τῷ μιχροτέρῳ legit 25' addita libri Lipsiensis scriptura xai οὐδ᾽ àv τῷ μιχουτέρῳ. Aliquot codd. apud Bekkerum οἵδ᾽; Bergkius co!l. Is. de Philoctem. hie- red. p. 132 παραδοῦναι οὔτε λαθεῖν ἠῆξλησαν hoc loco. pra- lare putat οὔτ᾽ iv τῷ μικχργτέρῳ. — Mihi legendum videlur aut ἐν γὰρ τῷ ἐλάττονι τὸ πλέον, ἣ ἐν τῷ μιχροτέγῳ τὸ μεῖζον οὐχ ὑπάρχειν aut quod magis etiam consentaneum videtur οὗ γὰρ ἐν τῷ ἐλάττονι τὸ πλέον, οὐδ᾽ iv τῷ μιχροτέρῳ τὸ μεῖζον ὑπάρχειν. Quod reliquum est, bene jam Brandisius obser- vavit, quum Moelissus hic doceat, ex nihilo fieri quidquid novl accedat eunti, videri Aristotelem lioc prieceptum ex alio Melissi loco, non ex primo fragmento suimsisse. [ἢ verbis οὐδὲ τελευτὴ" εἰς ἣν Ytyvousvov ἄν ἐτελεύτησέ ποτε Sylburgianam lectionem εἰς ἣν vulgatae el; ὃ praetulimus atque inter γιγνόμενον οἱ ἐτελεύτησε inseruimus ἅν, quod flagitat sententia. Neque enim dubium videtur, quih in excerpendis philosophi Elealici placitis talem respexerit locum Aristoteles, qualis est in fragm. 7 : el μὲν γὰρ ἐγένετο, ἀρχὴν ἂν εἶχεν, ἤρξατο γὰρ ἄν ποτε γινόμενον" xai τελευτήν" ἐτελεύτησε γὰρ ἄν ποτε γινόμενον. Quamobrem quod Berg- kius dubitanter proponit τελευτήσει necessarium non esse arbitramur. 11. Sequertia apud Aristotelem sic scribuntur a Dekke- ro : Πᾶν δὲ xai ἄπειρον ὃν εἶναι. εἰ γὰρ πλέον ἢ δύο εἴη, πέ- ρατ᾽ ἄν εἶναι ταῦτα πρὸς ἄλληλα. ἕν δὲ ὅμοιον εἶναι πάντα" εἰ γὰρ ἀνόμοια πλείω ὄντα, οὐκ ἄν Ex ἕν θεῖναι ἀλλὰ πολλά, ἀΐδιον δὲ ὃν μέτριόν τε wai ὅμοιον πάντῃ ἀκίνητον εἶναι τὸ ἕν. οὗ γὰρ ἂν κινηθῆναι μὴ ἔς τι ὑποχωρῆσαν. ὑποχωρῆσαι δὲ ἀνάγχην εἶναι ἤτοι εἰς πλῆρες ἰὸν ἢ χενόν. τούτων δὲ τὸ μὲν οὐχ ἂν δέξασθαι τὸ πλῆρες, τὸ δὲ οὐχ εἶναι οὐδὲν [ἢ] τὸ κενόν. Corrige : IIày δὲ ἄπειρον 8 εἶναι" 8 γὰο πλέω ?) δύο εἴη, πέ- ρατ᾽ ἄν εἶναι ταῦτα πρὸς ἄλληλα ἕν δὲ ὃν ὅμοιον εἶναι πάντῃ. εἰ γὰρ ἀνόμοιον, πλείω ὄντα οὐχ ἂν ἔτι ἕν εἶναι, ἀλλὰ πολλά. ἀΐδιον δὲ ὃν ἄμετρόν τε xal ὅμοιον πάντῃ, ἀχίνητον εἶναι τὸ ἕν. οὗ γὰρ ἂν χινηθῆναι, μὴ εἷς τι ὑποχωρῆσαν᾽ ὑποχωρῆσαι δὲ ἀνάγχην εἶναι ἤτοι εἰς πλῆρες ἰόν, ἢ εἰς xevóv: τούτων δὲ τὸ μὲν oux ἂν δέξασθαι, τὸ πλῆτες, τὸ δὲ οὐχ εἶναι οὐδέν, τὸ xz. Quibus verbis haec subjecta sententia est : Omue autem infinitum unum esse; si enim plura sint aut duo, ea fise inter se esse (vel mutuo sese terminare), sed unum simile sibi ab omni parte esse, idcirco quia si sui dissimile essel, propter plurium numerum non jam foret unum, sed multa. Unum autem ipsum quum eternum sit et immensum et sibi undique simile, immotum etiam esse, propterea qool moveri non possil, niai sí quo concesserit : oportere auiem id quod concedat aut in plenum aut in vacuum concedere: horum alterum, lioc est plenum, id non admiltere, 8[{6- run, hoc est vacuum, prorsus nihil esse. Initio posuimus πᾶν δὲ ἄπειρον ἕν εἶναι pro. vulg. πᾶν δὲ xai ἄπειρον ὃν εἶνα: vel ut in cod. Lips. est xà» γὰρ ἄπειρον ὃν ἕν εἶναι. Bran- diijus conjecit πᾶν δ᾽ ἄρ᾽, Dergkius πάντῃ δὲ ἄπειρον ὃν ἔν εἶναι : neutra nobis arridet conjectura. Quae sequuntur i vulgatis exemplaribus sic se habent : εἰ γὰρ πλέον ἢ oo dv, uhi reclius liber Lipsiensis πλέω. — Bergkius scribi jussil εἰ γὰρ πλέω ἢ xxl δύο εἴη, in quo acquiescere posses, si xai particulam.omisisset. Quod ad rem, de qua d'sceptatur, attinet cf. tertium Melissi fragm. εἰ ὁὲ ἄπειρον x. t. ). Deinde quod Bekkerus vulgavit &v c& ὅμοιον εἶναι πάντα, cujus lo aliquot codd . ὃ μόνον habent, id correximuse membram. Lipsiensi, cujus hzc est scriptura : ἕν && ὃν ὅμοιον εἶναι πά"τῃ. Preterea quod Bekkerus edidit : εἰ γὰρ &voucta ras ὄντα, οὐκ ἂν ἔτι ἕν θεῖναι facili neuotio emendavi e Cod. Lips. ubi locus sic constituitur : εἰ γὰρ ἀνόμοιον, πλείω or οὐχ ἂν ἔτι ἕν elvat, nisi quod ἕν librarii errore ibi omissum est. Cieleroqui jam Sylburgius εἶναι legendum suspicatus est, quod etiam Brandisius comprobavit Commentt. Elealt. p. 188. Quse subjunguntur ἀΐδιον δὲ ὃ. ἄμετρόν τε debet- tur Dekkeri codicibus, qui tamen edidit μέτοιον. In libro Lipsiensi Olearius ἄμετρον, Deckius εὕμετρον legisse sibi visus est. Bergkius locum ita studet refingere : ài.0rt ὃν ἄπειρόν τε καὶ Ev καὶ ὅμοιον πάντῃ ἀκίνητον εἶναι: quibos mutationibus vix opus esse putaverim. — Quod aulem ail μέτριον non posse exponi, id bene videtur Brandisius eyli- cuisse, qui ὅμοιον et μέτριον synonyma esse dicit. Nlilo- minus ἄμετρον prestat. Dolendum tantum, quod neq hoc Aristolelis loco, neque apud Simplicium perspicna re- peritur demonstratio, qua ens undique aequale esse vina- lur, siquidem ea quie fragm. 3 et4 liac de re disseruntur exigui sunt momenti. Denique in verbis extremis μὴ & τι ὑποχωρῆσαν rescripsi e Cod. Lips. pro ἔτι 9., sed z755 ἰόν e Bekkeri conjectura pro πλῆρες ὄν, δέξασθαι aulem ex eodem cod. Lips. pro δόξασθαι edidi. Postremo partic Jam ἢ inter οὐδὲν et τὸ x£vóv insertam, quam uncis iuciusil Bekkerus, cum Füllebornio expunxi. 18. Bekkerus : Τοιοῦτο δὲ ὃν τὸ ἕν ἀνώδυνόν τε καὶ ἐνὴν Yntov ὑγιές τε xai ἄνοσον εἶναι, οὔτε μεταχοσμούμενον θέσει, οὔτε ἑτεροιούμενον εἴδει, οὔτε μιγνύμενον ἄλλῳ. Κατὰ πε: γὰρ ταῦτα πολλά τε τὸ ἕν γίνεσθαι καὶ τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι χαὶ τὸ ὃν φθείρεσθαι ἀναγκάζεσθαι. Ταῦτα δ᾽ ἀδύνατα εἶναι. Καὶ T? εἰ τὸ μεμῖχθαί τι ἕν ἐκ πλειόνων λέγοιτο, καὶ εἴη πολλὰ χινονμξνα el; ἄλληλα τὰ πράγματα, καὶ ἡ μῖξις ἡ ὡς ἐν ἑνὶ σύνϑεσι; i τῶν πλειόνων, ἢ τῇ ἀπαλλάξει olov ἐπιπρόσθησις γίνοιτο τῶν μιχθέντων, ἐχείνους μὲν ἂν δι᾽ ἀλλήλων χωριζόντων εἰνξι τὰ μιχθέντα, ἐπιπροσθήσεως δ᾽ οὔσης ἐν τῷ τρίψει γίνεσθαι à ἕχαστον φανερόν, ἀφαιρουμένων τῶν πρώτων τὰ Ux 3294 DE MELISSO, ETC. τὸ ἕν γίγνεσθαι xal τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι xal τὸ ὃν φθεί- ρεσθαι ἀναγκάζεσθαι" ταῦτα δὲ ἀδύνατα εἶναι. Καὶ dp εἰ τὸ μεμῖχθαί τι ἕν ἐκ πλειόνων λέγοιτο, xal εἴη πολλά τε χαὶ χινούμενα εἰς ἄλληλα τὰ πράγματα, χαὶ ἡ μῖξις ἢ ὡς ἐν ἑνὶ σύνθεσις εἴη τῶν πλειόνων, 7, τῇ ἑκαλλάξει οἷον ἐπιπρόδθεσις γίγνοιτο τῶν μιχθέντων, ἐκείνως μὲν ἂν τῶν ἀπ᾽ ἀλχήλων χωριζομένων εἶναι τὰ μιγθέντα, ἐπιπροσθέσειυς δ᾽ οὔσης ἐν τῇ τρίψει γίγνεσθαι τεθίντα τῶν μιχθέντων" ὧν οὐδέτερον συμδαίνειν, — Priora usque ad ἄνοσον εἶναι membranae Lipsiensi debentur; reli- qui codd. corruptas lectiones prsebent. Deinde vulgata exemplaria sic habent : xaxà πάντα γὰρ ταῦτα πολλά τε τὸ μὲ ὃν γίνεσθαι, καὶ τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι, καὶ τὸ ὃν φθείρεσθαι ἀναγχάζεσθαι, quae ferri non posse in promptu est. In codice Lipsiensi hoc quidem loco legitur γίνεσθαι, sed in plerisque aliis attica forma γίγνεσθαι reperitur. Quod quum ita se habeat propter libri illius prestantiam atticam ubique scripturam ne monito quidem lectore restitui. Spaldingius verba satis plana sic corrigi volebat : Κατὰ πάντα γὰρ ταῦτα πολλά tt τὸ μὴ ὃν καὶ μὴ ἕν γίνεσθαι xal τὸ μὴ ὃν τεχνοῦσθαι καὶ τὸ δ. φθείρεσθαι ἀναγχάζεσθαι, Beckius eliam τὸ ἕν post πολλά τε pro τὸ μὴ ὃν librarii errore scri- plum putabat. Αἱ nibil mutandum; nam sentenliam hanc esse liquet : « his omnibus enim unum mutari in. multa alque id quod non sit gigni et quod sit necessario exstiu- gui.» In sequenti enuntiatione codex Lipsiensis εἶν, πολὺ ά t$ zai χινούμενα praebet pro vulgato πολλὰ χινούμενα. Post xai ἡ μῖξις in eadem membrana legitur ἡ, sed rectius po- nitur quam lectionem Felicianus expres:It qui vel inter- pretatur. Pro ἀπαλλάξει, quod in omnibus est exemplari- hus, ἐπαλλάξει rescribere non. gravatus sum. '- Quae. vox quid sonaret, dixi in Democriti fragmm. p. 387. Quod autem Simplicius ad Arist. libb. de Ca. fol. 150. ἃ. refert τὴν δὲ συμπλοχὴν 'A δδηρῖται ἐπάλλαξιν ἐχάλουν, ὥσπερ ὁ An- μύχριτος, id latius patet. Nam eodem vocabulo pro συμ- πλοχῇ utuntur Plato Sopli. 240, C, Aristot. Probl. 31, 11 alque alii. Felicianus ἀπαλλάξει interpretatur recessione, quod quam frigidum sit non est quod ostendam. Utrum post τῶν μιχθέντων liber Lipsiensis éxsivot;, ἐχείνονς an ἐκείνως habeat, non facile cerni posse Beckius ait, sed mihi ἐχείνως cum Feliciano legendum videlur, qui vertit i//o mo- do. Preterea notandum est, male Bekkerum οἷον ἐπιπρόσ- θησις et paulo poet. ἐπιπροσθήσεως δ᾽ οὔσης edidisse neglecta plerorumque codicum auctorilate qui utroque loco ἐπι- πρόσθεσις et ἐκιπροσϑέσεως praebent. — Nam ἐπιπρόσθησις, id esL oblentus, obstructio, obscuratio, valde differt ab ea voce quie hie. requiritur, ἐπιπρόσθεσις. Posterius vocabu- lum vulgatis lexicis, in quibus desideratur, addi convenit. Porro verbis ἐχείνως μὲν ἂν vulgo subjungitur structura δι᾿ ἀλλήλων χωοιζόντων, cujus loco in codice Lipsiensi est 64a yepitov:a. Neutra scriptura commodum habet &ensum ; quapropter τῶν ἀπ᾽ ἀλλήλων χωριζομένων tCtipsi. Denique inter τῶν πρώτων et τὰ ὑπ᾽ ἄλληλα inserui χατὰ Pr&positionem quam sententia flagitat; pro ὑπ᾽ ἄλληλα autem inale in codice conjunctim exaratum est ὑπάλληλα. b. 2. Vulgata lectio διὰ τοῦτον δὲ τὸν τρόπον prestat qui- dem ei qua in Tibro Lipsiensi est διὰ τούτων δὲ τῶν τρόπων, sed poni oportet κατὰ τοῦτον δὲ τὸν τρόπον. Sequentia sic consituit Bekkerus : κἂν εἶναι πολλὰ xàv ἡμῖν, ὡς τὸ gai- νεσῆαι μόνως, ita enim omnes codices preter Lipsiensem, in quo Beckius invenire sibi visus est xàv elvat πολλὰ xàv tv ᾧ τὸ (vel ἔτι) φαίνεσθαι μόνως. Corrige : x&v εἶναι πολλὰ χαὶ οὐχ ἂν ἡμῖν φαίνεσθαι μόνως. Nam quod Beckius Yolebat χὰν ἡμῖν ἢ τὸ φαίνεσθαι μόνως non probamus. Pro p———————————————————————————MíDoEm M ASQ — —— P————ÓÀ—— ÁO ὁ... 5.5... Ψ ΚΞ. c ————— —— n GEI ΨΥ 219 ἂν ἕχαστον φανερόν, ἀφαιρουμένων τῶν πρώτων χατὰ b τὰ ὑπ᾽ ἄλληλα τεθέντα τῶν μιχθέντων᾽ ὧν οὐδέτερον συμθαίνειν. Κατὰ τοῦτον δὲ τὸν τρόπον x&v εἶναι πολλὰ γχαὶ οὐχ ἂν fjuiv φαίνεσθαι μόνως. Ὥστ᾽ ἐπειδὴ οὐχ οἷον θ᾽ οὕτως, οὐδὲ πολλὰ δυνατὸν εἶναι τὰ ὄντα, ἀλλὰ δ ταῦτα δοχεῖν οὐχ ὀρθῶς (πολλὰ γὰρ χαὶ ἄλλα χατὰ τὴν αἴσθησιν φαντάζεσθαι ἀπατηλα)" τὸν δὲ λόγον ἂν αἷρεῖν οὔτε ταῦτα γίγνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ ὄν, ἀλλ᾽ ἐν οὐχ οἷόν θ᾽ οὕτως Cod. Lips. οὐχ οἷόν τε οὕτως et paulo in- ferins ἀλλὰ ταῦτα, cujus loco in aliis codicibus ἀλλὰ ταὐτά scriptum est. Spaldingius post δοχεῖν distinguens οὐχ 0700; pro integra sententia accipiebat, quod tamen nequaquam necessarium. Sequilur parenthesis πολλὰ γὰρ καὶ ἄλλα χατὰ τὴν αἴσθησιν φαντάζεσθαι ἄπασαν, in qua postremum voca- bulum, licet in omnibus quos Bekkerus inspexi libria manu exaratis deprehendalur, nullo pacto ferri potest. In Lipsiensi ejus loco est ἀπατᾷ; quamobrem Beckius suasit ut corrigeretur φανταζόμενα ἀπατᾷ, Spaldingius vero iudi- cativum illum non convenire orationis tenori ratus ἀπατᾷ vestigium potius veri lectionis quam veram lectionem ipsam esse judicavit. ltaque iufinitivum ἀπατᾷν ei suppo- suit, quem tamen quum pro glossemate liaberet δὰ expli- candum verbum φαντάζεσθαι olim ascripto ipse inventnm suum improbavit. Neque tamen diffitetur aptam senten- lim fore juncturam si cui in menlem venial rescribere : πολγὰ γὰρ καὶ ἀλλα xctà τὴν αἴσθησιν φανταζόμενα ἀπατᾷν. Mihi pro ἀπατᾷ adjectivum ἀπατηλά requiri videtur. Ulti- ma hujus comprehensionis verba apud Bekkerum sic se liabent : λόγον δ᾽ οὔτ᾽ ἀναιρεῖ τὰ αὑτὰ γίνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶνχι τὸ ὄν, ἀλλ᾽ ἀϊδιόν τε xai ἄπειρον xat πάντῃ ὅμοιον αὐτὸ αὑτῷ. Sed cod. Lips. suppeditat ἀνχιγεῖν ---ἀλδὰ ἕν ἀΐδιόν τε. Quocirca Brandisius Comm. Eleatt. p. 210 legi voluit λόγος δ᾽ οὔτε ἀναιρεῖ, sed melius Spaldingius locum sic conslituiL : λόγον δ᾽ ἀναιρεῖν οὔτε ταῦτα γίνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ ὄ», ἀλλ᾽ ἕν x. τ. λ.. usum autem verbi ἀναιρεῖν sinill exemplo Phys. p. 58 v. 23 ed. Sylb. ὁ λόγος ἀναιρῶν οὕτως εἶναι τὸ ἄπειρον firmare studet. Αἱ non eadem utriusque loci ratio est. Etsi enim non recuso quin ἀνχιρεῖν alique- lies apud Aristotelem vetandi et negandi verbis cum Spaldinzio reddatur, tamen hic fortasse rectius dicitur ὁ λόγος αἱρεῖ ratio evincit, quam ὁ λόγος &vo:ceit, praesertim quum duplex sequatur negalio οὔτε — οὔτε. Opponitur autem ὁ λόγος τῇ αἰσθήσει. dlaque adjecto articulo quo iurc locutio carere nequit orationem in hunc modum con- formavi : τὸν δὲ λόγον ἂν αἱρεῖν οὔτε ταῦτα γίγνεσθαι, οὔτε πολλὰ εἶναι τὸ ὄν, ἀλλ᾽ Évx. τ. À. In his verbis quuui ταῦτα sint τὰ ὄντα, non dubito quin futuri sint qui dicant, pro τὰ αὐτά non iam ταῦτα, qua pronomina «epe confunduntur, quam τὰ ὄντα substitui oportere. Cui opinioni quamquam non refrazor, tanen et ταῦτα intelligi posse reor. Ciete- rum tolam ῥῆσιν inde a verbis : Koi γὰρ el τὸ μεμῖχθαι x. τι À. ita interpretor : « Etenim si unum quid mixtum e pluribus dicatur, sintque multze res que in se mutuo mo- veantur, ut mixtio vel tanquam in uno plurium composi- tio vel nexu mixtorum quasi adjectio sit, eflici ut illo modo mixta ex iis quae a sese mutuo separentur composita sint, uhi autem adjectio reperiatur, terendo siagule? partes ma- nifesto appareant, detraclis primis in illa mixtarum rerum congerie ques sub sese mutuo positse sint; sed horum nen- trum evenire. At loc modo etiam esse multa, nec nobis tentum videri. ldcirco quia res ita esse nequeat, ne fieri quidem posse, ut ea qua sunt multa sint, sed haec non recte ita videri (mulla enim et alia sensibus fallacia per- cipi) : rationem vero evincere, hiec [quae vere sunt] nequa 280 ἀΐδιόν τε xol ἄπειρον xal πάντῃ δωοιον αὐτὸ αὐτῷ, "A p' οὖν δεῖ πρῶτον μὲν μὴ πᾶσαν λαθόντα δόξαν ἄρ-- χεσθαι, ἀλλ᾽ αἱ μάλιστά εἰσι βέδαιοι; ὥστ᾽ εἰ μὲν ἅπαντα τὰ δοκοῦντα μὴ ὀρθῶς ὑπολαμδάνεται, οὐθὲν ἴσως προσήκει οὐδὲ τούτῳ προσχρῆσθαι τῷ δόγματι, ὡς οὐχ ἄν ποτε οὐδὲν γένοιτο ἐχ μηδενός" μία γάρ τίς ἐστι δόξα xal αὕτη τῶν οὐχ ὀρθῶν, ἣν ix τοῦ αἰσθάνεσθαί πως ἐπὶ πολλῶν πάντες ὑπειλήφαμεν. Εἰ δὲ μὴ πάντα ARISTOTELIS LIBER ἡμῖν ψευδῇ τὰ φαινόμενα, ἀλλά τινές εἶσι xal τούτων ὀρθαὶ ὑπολήψεις, ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην ποία ἐστὶν ἢ τὰς μάλιστα δοχούσας ὀρθάς, ταύτας ληπτέον, ἃς ἀεὶ βεδαιοτέρας εἶναι δεῖ, ἢ at μέλλουσιν ἐξ ἐκείνων τῶν λόγων δειχθήσεσθαι. Εἰ γὰρ καὶ εἶεν δύο δόξαι, ὑπεναντίαι ἀλλήλαις, ὥσπερ υἵεται, εἴ τις πολλὰ γε- νέσθαι φησίν, ἀνάγχην εἶναι ἐκ μὴ ὄντων. Et δὲ τοῦτο, μὴ οἷόν τε, οὖχ εἶναι τὰ ὄντα πολλὰ γένη" τὸ γὰρ ὅν, gigni, neque id quod sit multa esse, sed unum idque eeter- num et infinitum et undique sibi ipsi simile. » 8. Jam iisdem argumentis quibus usus erat Eleaticus pbilosophus placitum ejus refellere studet Stagirites. Quao- rit igitur ἄρ’ οὖν δεῖ πρῶτον μὲν μὴ πᾶσαν λαθόντα δόξαν ἄρχεσθαι, ἀλλ᾽ at μάλιστά εἶσι βέθαιοι; Ita Cod. Lipsiensis, cujus scriptura ei quee subnecttur sententie consentanea est. Contra Spaldingius praetulit quod a Feliciano expres- sum est ἀλλὰ τὸ ἀεὶ μάλιστα βέδχιον ὄν : nam vulgatum illud ἀλλ᾽ ἀεὶ μάλιστα ὃν βέδαιον nullo modo tolerari posse bene intellexit. 1.1. οὐθὲν ἴσως προσήκει οὐδὲ τούτῳ προσχρῆσθαι τῷ δόγμα- τι. Nihil planius his verbis. Pro οὐθὲν, cnjus loco alil οὐδὲν leyunt, male liber Lips. ὅθεν, qui tamen recte exhibet προσχρῆσθαι. Vulgo προχρῆσθαι. : 12. Eleatici philosophi dogma, quod improbat Aristote- les, oratione recta enuntiari videtur Beckio, qui ideo non putat cum Spaldinglo ὅτι ante οὐχ ἄν ponendum esse, sed tamen vel ὅτι vel à; hic desideratur, id quod optativi usus ip citandis aliorum decretis satis ostendit. 14. ἐπὶ πολλῶν πάντες ὑπειλήφαμεν Cod. L. pro vulg. ἐπὶ πολλῶν ὄντες: ὑπ. 15. Εἰ δὲ μὴ πάντα ἡμῖν ψευδῆ τὰ φαινόμενα, ἀλλά τινές εἶσι xal τούτων ὀοθαὶ ὑπολήψεις. Sic C. L. nisi quod inter εἰ δὲ μὴ οἱ πάντα inserit 3, quod nos ut minus necessaríum abjecimus. — Neutram Spaldingii conjecturam ψευδῆ τὰ ἡμῖν φαινόμενα et. τούτων xal ὀρθαὶ δπολήψεις recipiendam putavi, quum verborum sic transpositorum exempla fre- quentia apud Aristotelem sint. t6. ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην ποία ἐττὶν ἢ τὰς μάλιστα 0o- κούσας ὀρθάς, ita emendavi locum in omuibus libris vitio- sum. Cod. Lips. : 9) ἐπιδείξαντα τοιαύτη (aul τοιαύτῃ) ποία" ἢ τὰς μάλιστα ὃ. Ó.; librí quattuor ἃ Bekkero collati ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην, reliqui ἢ ἐπιδεῖξαι τὰς τοιαύτας ποιό- τῆτας μάλιστα δυχούσας δοθάς. Spaldingius recte quidem observavit, hoc enuntistum eo valere, ut ex visis illa seligere veraque pronuntíare jubeamur, qua maxime sibi constent, sed in sanando ulcere quod iu voce ποιότη- τας latere dicil, parum eibi ipsi satisfacere visus est. Con- iici& enim pro ποιότητας legendum esse πονηρὰς hoc verbo- rum ordiue ἢ ἐπιδείξαντα πονηρὰς τὰς μάλιστα δοχούσας ὀρθάς, ταύτας ληπτέον, &; ἀεὶ βεδαιοτέρας εἶναι ξόξες (pro δεῖ) ἢ τοιαύ- τας, et μέλλουσιν ἐξ ἐχείνων τῶν λόγων δειχθήσεσθαι, quie in hunc modum interpretatur : «Sin autem minus omnia, quae sensibus nostris subjiciuntur, falsa sint, sed aliquae vel de iis opiniones probari mereantur, jam oportehit aut, docen- tem vel maxime speciosas nihili esse opiniones, non nisi certíseimas quaaque tenere, aut eas probare, que ipeis illis rationibus (quibus videlicet priores eas opiniones redargue- ἡ ras prima specie mirifice sese commendantes ; ita enim ra- onem eibi reddere videtur vocis ἐχείνων τῶν λόγων) unice verm appareant. » Aliter atque Spaldingius verba ἐκείνων «Gv λόγων accepit Felicianus apud quem heec leguntur : a Sin agtem non omnia falsa sunt, quee nobis apparent, &ed aliqux eliam horum rectae existimationes habentur vel ex demonstratione, qua& maxime recte esse videantur, sumi debent, quas identidem certiores csse necesse esi, vel qua ex illarum rationibus demonslrande sunt. » Sed quum heec omnia iis qui accuratius scriptoris mentem inda- gant vix satisfacere possint, agedum locum quemadmodum a nobis nunc constitutus est, inde ἃ verso 8 sic vertamus : « Nonne igitur primum non omni sumta opinione neque | omni quod apparet incipiendum est, sed iis opinionibus | quie maxime firma sunt ac stabiles. Quare si omnia, qus» - in opinionem veniunt et apparent, non recte existimantur, - nihil fortasse convenit hoc prieterea nti dogmate, quo nihil - ex nihilo fieri statuitur, quippe quum una etiam e non - rectis liec opinio sit, quam sensibus quodammodo multis in rebus omnes imbihimus. Sin autem non omnia lalsa sunt, 4085 nobis apparent, sed nonnullz etiam in his rccte existimationes sunt, oportet demonstrantem ant qualis «it hujusmodi existimatio aut quae verissimse videantur, has sumere, quas semper firmiores esse par est, aut eas sumere | opiniones qua rationum ex illis petitarum ope demonstran- do sunt. » 20. Vulgo ὥσπερ οἴεται, εἰ μὴ πολλὰ γενέσθαι φησέν, ἀνάγ xv εἶναι dx μὴ ὄντων. εἶ δὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τῷ ὄντα πολλά. γένοιτο γὰρ ἂν ὄν, ὅτι ἔστιν ἀπεῖρον εἶναι. εἰ δ᾽ οὕτως, καὶ ἕν. ὁμοίως μὲν δὲ ἡμῖν ὁ ἀμφοτέρων ποὐδὲν noo: τι ἕν, ἢ ὅτι πολλὰ δείχνυται. εἶ δὲ βέδαιος μᾶλλον ἡἣ ἑτέρα, ἀπὸ ταύτης ξυμπερανθέντα μᾶλλον δέδεικται. Ingeniose Spai- dingius hanc ῥῆσιν correxit : εἶ γὰρ καὶ εἶεν δύο δόξας ὕπεν:ν- τίαι, ὥσπερ οἴεται, εἰ μὲν πολλὰ εἶναί φησιν, ἀνάγκῃ γενέσϑχι lx μὴ ὄντων᾽ εἰ δὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τὰ ὄντα xoi. (γένοιτο γὰρ ἂν ὃν ὅ,τι ἐστίν) ἄπειρον δὲ εἶναι " εἰ δὲ τοιοῦτον, καὶ ἕν. “Ὅμως μὲν δὴ ἡμῖν ὁ γόγος ἀμφοτέρων “πέρι οὐξὲν μᾶλλον ὅτι ἕν, ἢ ὅτι πολλά, δείχνυται Εἰ δὲ βέδατος μᾶλλον ἡ ἑτέρα. ἀπὸ ταύτης ξυμπερανθέντα μᾶλλον δέδεικται. Οὐο- rum verborum sententia satis plana est : « Etiamsi enim sint inter se pagnantes due opiniones, sicut putat (adversa- ríns) : si plura esse dicat, ex nihilo fieri eanecessario ; quod si poni nequeat, plus uno non esse in rerum natura (ca ralione enim quodcunque sit fieri demum id quod sit), esse autem illud infinitum idemque, siquidem infinitum sit, unum; in neulra tamen earum opinionum ulla apparet ratio, quare unum potius sit, quam plura. Sin autem alterutra est certior opinio, tum quidem ea que inde efüi- ciantur, evidentius patere credi possunt. » Periodi hujus protasis a verbis εἰ γὰρ ad xai ἕν usque pertinere videtur, unde apodosis tendit ad δείχνυται vel potius ad δέξει- χται. Sunt autem verba γένοιτο --ἐστὶν pro parenthesi habenda. Jam nihil luce clarius est, quam significari a scriptore celebratam omnium ore Eleaticorum argumen- tationem, qua simulatque plura aliquis esse dixerat, ea ex nihilo nata fateri cogebatur. Ingeus autem inter id quod est et id quod (it discimen intercedere JEleatica sclrola volebat. Ceterum duse, de qnibus agitur, contrariae opi- niones sponte quasi sese offerunt. Una est Elcaticorum illa praceptio ^ ex nihilo nihil fit, in qua non magnum momentum positum esse arbitratur Stagirites, nisi quod iis qure rerum usu notantur quodammodo conveniat (uis τίς ἐστι δόξα xol αὔτη τῶγ οὐχ ὀρθῶν, ἣν ἐκ τοῦ αἰσθχνεσθαί πως ὑπειλήφαμεν), Altera opinio priori repugnans ea est, qua plures res, non unam in rerum natura reperiri nobis DE MELISSO ETC. ΠΕΡῚ £ENODANOYZ. ΚΕΦ. v. Ἀδύνατόν φησιν εἶναι, εἴ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο P λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ * ἀνάγχη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. Δυνατὸν Eb οὐδέτε- pov* οὔτε γὰρ ὅμοιον ὅφ᾽ ὁμοίου προσέχειν τεχνωθῆναι μᾶλλον ἣ τεχνῶσαι" ταῦτα γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις καὶ ὁμοίοις οὐχ δπάρχειν πρὸς ἄλληλα, οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνο- 293 μοίου τἀνόμοιον γενέσθαι. ΕἾ γὰρ γίγνοιτο ἐξ ἄσθενε- στέρου τὸ ἰσχνρότερον ἣ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον 3 dx χείρονος τὸ χρεῖττον ἢ τοὐναντίον τὰ χείρω ix τῶν χρειττόνων, τὸ Óv ἐξ οὐχ ὄντος ἂν γενέσθαι, ὅπερ ἀδύ- vatov: ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτα εἶναι τὸν θεόν, El δ᾽ ἔστιν ὁ θεὸς ἁπάντων χράτιστον, ἕνα φησὶν αὐτὸν προσήχειν εἶναι" el γὰρ δύο ἢ πλείους εἶεν, οὐχ ἂν ἔτι χράτιστον xai βέλτιστον αὐτὸν εἶναι πάντων " ἕχαστος γὰρ ὧν τῶν πολλῶν ὁμοίως ἂν τοιοῦτος εἴη. Τοῦτο γὰρ εὸν xal θεοῦ δύναμιν εἶναι, χρατεῖν, ἀλλὰ μὴ CAPUT TERTIUM. Secunda libelli parà quie tertium et quartum caput complectitur rectissime in codice Lipsiensi pariterque ín aliis libris quos inspexit Bekkerus , duobus Marcianis, Pa- latino Vaticano, Urbinate et Parisiensi, 'Apuatotélou; περὶ ξειοτάνους inscribitur, quum ineptam in reliquis exempla- ribus inscriptionem περὶ Ζήνωνος in fronte gerat. p. 977. a. 14. "AZóvatóv φησιν εἶναι, εἴ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ. ἀνάγχη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίων ἢ ἐξ &vouoteoy γενέσθαι τὸ γενόμενον. Htc cod. Lips. ἤτοι ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γενόμενον, [ἃ quod et aptius est vulgato et confirmatur Simplicii verbis Comment. in Arist. Phys. fol. 6 ἃ : ἀγένητον δὲ dBs(xvusy lx τοῦ δεῖν τὸ γιγνόμε- τὴν ἢ ἐξ ὁμοίον 9) ἐξ ἀνομοίου γίγνεσθαι. Brandisii opinio- nem, qui prima hujus capitis verba e primo hujus libelli capile temere arcessita putat atque ἃ Xenophaois ratione aliena videri dicit , nequeo comprobare, Neque enim dubi- fat philosophus sitne aliquid an non sit, sed potius liac sententia esse aliquid contendit ut ea quie paulo inferius posita est enuntiatione εἰ δ᾽ ἔστιν à θεὸς ἀπάντων χράτιστον x. t. ). Karstenius deleto τι, quemadmodum in Parmeni- dis dicto ἔστιν ἣ o9x ἔστιν, legendum conjicit. ἀδύνατόν grat, εἴπερ ἔστι, γενέσθαι eo sensu, ul sit τὸ εἰλιχρινῶς ὃν Yévtow ἔχειν, ἀδύνατον. Sed hec vis in vulgata etiam scri- ptura. inest. 16. Δυνατὸν δὲ οὐδέτερον. οὔτε γὰρ ὅμοιον ὑφ᾽ ὁμοίον προσ- ἥχειν τεχνωθῆναι μᾶλλον ἢ τεχνῶσαι (ταὐτὰ γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις ἢ ὁμοίοις ὑπάρχειν πρὸς ἄλληλα) οὔτ᾽ ἃ.» ἐξ ἀνομοίου τὸ ἀνόμιοιον γενέσθαι. 18 Bekkerus, sed hac ra- lioue locum scribi non posse jam perspexerunt Brandi- sius in Comm. Eleatt. p. 26 et Karstenius Xenoph. p. 101 *libro Lipsiensi corrigentes τοῖς γε ἴσοις ὁμοίως. Preeterea Karstenius conjicit ταὐτὰ γὰρ ἅπαντα (vel ἀπάντη ) ἴσως τοῖς ὁμοίοις ὑπάρχειν. Αἱ "8 hoc quidem accommodatum 6st, neque id quod volunt viri docti in. exemplari Li- psiensi exstat. 1bi enim Beckio teste reperitur ταῦτα γὰρ ἄπαντα τοῖς γε ἴσοις xai ὁμοίως, quod Bergkius sic emen- davit : ταῦτα γὰρ ἅπαντα cot: γε ἴσοις xal ὁμοίοις οὐχ ὑπάρ- γεῖν πρὸς ἄλληλα, i. 8. τὸ τεχνῶσαι xal τὸ τεχνωθῆναι. Neque aliud est quod Simplicius 1. ὁ. refert : ἀλλὰ τὸ μὲν ὅμοιον ἀκαϑές φησιν ὑπὸ τοῦ ὁμοίον. Adde Sext. Empir. Hypot. I. 225 : ἐδογμάτιζε ξὲ Ξενοφάνης παρὰ τὰς τῶν ἄλλων ἀνθρώ- κῶν προλήψεις ἕν εἶναι τὸ πᾶν xai τὸν θεὸν συμφνῇ τοῖς πᾶ- 6t», εἶναι ὃξ σφαιροειδῆ καὶ ἀπαθῆ καὶ ἀμετάδλητον xal λογι- χήν. Extrema οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον τὸ ἀνόμοιον γενέσθαι pro quibus vulgo male scribitur οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον οὔτ᾽ &vó- Vo» γενέσθαν e cod. Lips. emendasse se dicit Bekkerus. Alibi habetur τἀνόμοιον, quod quum in alio nescio quo *xemplari eem. praecedenti voce junctim scriptum esset ἰοντἀνόμοιον, eorruptioni lecum dedit. De reliquo cum Lipsiensi codice Feliciani, interpretatio consentit. Quod Karstenius ait, diligentem scriptionem postulare τὸ ὅμοιον ὑφ᾽ ὅμοίον, ut mox dicitur οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον τὸ ἀνόμοιον, per se quidem verum est, sed Aristotelem Xe- nophanis carmina pedestri oratione interpretautem in omittendo articulo poete vestigia sequi apparet. Ultima recte accepit Karstenius περὶ τοῦ ὄντος, sunt igitur perinde interpretanda ac si dicatur οὔτ᾽ ἄν ἐξ ἀνομοίον ἀνόμοιον τὸ ὃν γενέσθαι. 20. Εἰ γὰρ γίγνοιτο ἐξ ἀσθενεστέρου τὸ ἰσχυρότερον ἢ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον ἣ dx χείρονος τὸ χρεῖττον, 9) τοὐναντίον τὰ χείρω ἐχ τῶν χρειττόνων, τὸ οὐχ ὃν ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι. Plerzeque editiones habent τὸ οὐκ ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι. Cod. Lips. τὸ οὐχ ὃν ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι, quod placuit Βγδιμ}!- sio Comm. Eleatt , Cousino fragm. phil. et Bekkero. Non male tamen Karslenius scripsit τὸ ὃν ἐξ οὐχ ὄντος propter Simplicii verba 1. c. ei δὲ ἐξ ἀνομοίον γίγνοιτο, ἔσται τὸ ἂν ix τοῦ μὴ ὄντος. Accedit quod Felicianus videtur eodem modo in suo libro scriptum — enisse. Vertit enim : « ex non ente quippiam efliceretur. » Elsi autem intelligi potest quod exhibet liber Lipsiensis, tamen quoniam hic de ortu τοῦ ὄντος queritur, cum Karstenio τὸ ὃν ἐξ οὐχ ὄντος ponere non dubitavimus. .3: ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτ᾽ εἶναι. cod. Lips. διὰ ταῦτα εἶναι. 24. In verbis ἕνα φησὶν αὐτὸν προσήχειν εἶναι ultima vox petita est e cod. Lips.; nam in reliquis membranis deest. 25. Pro δύο ἢ ἔτι πλείους εἶεν cod. Lips. omisso ἔτι simpliciter δύο ἢ πλείους, quod prsestat , ne ín priore etiam membro ponatur vocula, quo in posteriore οὐχ ἂν ἔτι χράτιστον necessario requiritur. Pro αὐτὸν εἶναι πάντων, quod recte se habet, in cod. L. esl αὐτῶν εἶναι πάντων. 26. ἕκαστος γὰρ àv θεὸς τῶν πολλῶν ὅμοιος ὧν τοιοῦτος εἴη. fta plerique omnes libri sensu bono , quem εἰ Felicia- nus in hunc modum exprimit : « quippe quum unusquis- que ex multis deus similis atque idcirco talis foret. » At cod. Lips. praebet ἕχαστος γὰρ ὧν τῶν πολλῶν ὁμοίως ἂν τοιοῦτος εἴη : nam quoniam esset unusquisque e multis illis, similiter talis (ἢ. e. χράτιστος) foret. Hanc veram ese scripturam opinor propter Simplicii locum : πλειόνων. γάρ, φησιν ἄντων, ὁμοίω ς ἀνάγχη ὑπάρχειν πᾶσι τὸ κρατεῖν. 27. τοῦτο γὰρ θεὸν καὶ θεοῦ δύναμιν εἶναι, χρατεῖν, ἀλλὰ μὴ κρατεῖσθαι, καὶ πάντα χρὰτεῖσθαι εἶναι, Ita. Belkkerus Lipsiensem et plerosque alios codd. secutus edidit ; nam ἃ Felicianl libro postrema xai πάντα χρατεῖσθαι. εἶναι, quie corrupta sunt, abfnerunt, Quamobrem Füllebornius ea deleri volebat. Contra Brandisius xai πολλὰ χρατεῖσθαι εἷ- vat multa ita se habere ut regantur legendum suspicatus est, Cousinus auctore Boissonadio correxit xal πάντα xoz- τεῖσθαι ἑνί, αὖ une omnia regi, Karslenius denique con- jecit καὶ πάντων κράτιστον εἶναι, quod unum omnium maxime cum verbis priegressis conciliari potest. Hanc igi- tur conjecturam depravate Aristotelis orationi inserendam duximus. 25 280 ἀἰδιόν τε καὶ ἄπειρον xal πάντῃ δώοιον αὐτὸ αὐτῷ, "A p' οὖν δεῖ πρῶτον μὲν μὴ πᾶσαν λαθόντα δόξαν ἄρ-- Ιο χεσθαι, ἀλλ᾽ αὖ μάλιστά εἶσι βέδαιοι; ὥστ᾽ εἰ μὲν ἅπαντα τὰ δοκοῦντα μὴ ὀρθῶς ὑπολαμθάνεται, οὐθὲν ἴσως προσήχει οὐδὲ τούτῳ προσχρῆσθαι τῷ δόγματι, ὡς οὐχ ἄν ποτε οὐδὲν γένοιτο ix μηδενός" μία γάρ τίς ἐστι δόξα καὶ αὕτη τῶν οὐκ ὀρθῶν, ἣν ix τοῦ αἰσθάνεσθαί πως ἐπὶ πολλῶν πάντες ὑπειλήφαμεν. Εἰ δὲ μὴ πάντα gigni, neque id quod sit multa esse, sed unum idque eter- num et infinitum et undique sibi ipsi simile. » 8. Jam iisdem argumentis quibus usus erat Eleaticus philosophus placitum ejus refellere studet Stagirites. Quee- rit igitur ἄρ᾽ οὖν δεῖ πρῶτον μὲν μὴ πᾶσαν λαδόντα δόξαν ἄρχεσθαι, ἀλλ᾽ at μάλιστά εἶσι βέδαιοι ; Ita Cod. Lipsiensis, cujus scriptura ei qua subnechtur sententiee consentanea est. Contra Spaldingius prietulit quod a Feliciano expres- sum est ἀλλὰ «à ἀεὶ μάλιστα βέδαιον ὄν : nam vulgatum illud ἀλλ᾽ ἀεὶ μάλιστα ὃν βέδαιον nullo modo tolerari posse bene íntellexit. 11. οὐθὲν ἴσως ποοσήκει οὐδὲ τούτῳ προσχρῆσθαι τῷ δόγμα- τι. Nihil planins his verbis. Pro οὐθὲν, cnjus loco alii οὐδὲν leyunt, male liber Lips. ὅθεν, qui tamen recte exhibel «ροσχρῆσθαι. Vulgo προχρῆσθαι. 12. Eleatici philosophi dogma, quod improbat Aristote- les, oratione recta enuntiari videtur Beckio, qui ideo non putat cum Spaldingio ὅτι ante οὐχ ἄν ponendum esse, sed tamen vel ὅτι vel ὡς hic desideratur, id quod optativi usus in citandis aliorum decretis satis ostendit. 14. ἐπὶ πολλῶν πάντες ὑπειλήφαμεν Cod. L. pro vulg. ἐπὶ πολλῶν ὄντες ὑπ. 15. Εἰ δὲ μὴ πάντα ἡμῖν ψευδῆ τὰ φαινόμενα, ἀλλά τινές εἶσι καὶ τούτων ὀοθαὶ ὑπολήψεις. Sic C. L. nisi quod inter εἰ δὲ μὴ et πάντα inserit $3, quod nos ut minus necessarium abjecimus. — Neatram Spaldingii conjecturam ψευδῆ τὰ ἡμῖν φαινόμενα et. τούτων xal ὀρθαὶ δπολήψεις recipiendam putavi, quum verborum sic transpositorum exempla fre- quentia apud Aristotelem sint. t6. ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην ποία doti ἢ τὰς μάλιστα δ᾽» κούσας ὀρθάς, ita emendavi locum in omnibus libris vitio- &um. Cod. Lips. : 9) ἐπιδείξαντα τοιαύτη (aul τοιαύτη) ποία" ἢ τὰς μάλιστα ὃ. Ó.; librí quattuor ἃ Bekkero collati ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην, reliqui ἢ ἐπιδεῖξαι τὰς τοιαύτας ποιό- τῆτας μάλιστα δηυχούσας ὀρθάς. Spaldingius recte quidem observavit, hoc enuntisatum eo valere, ut ex visis illa seligere veraque pronuntiare jubeamur, que maxime sibi constent, sed in senando ulcere quod iu voce ποιότη- τας latere dicit, parum sibi ipsi satisfacere visus est. Con- ilcit enim pro ποιότητας legendum esse πονηρὰς hoc verbo- rum ordine ἢ ἐπιδείξαντα πονηρὰς τὰς μάλιστα δοχυύσας ὀρθάς, ταύτας ληπτέον, ἃς ἀεὶ βεδαιοτέρας εἶναι δόξει (pro δεῖ) ἢ τοιαύ- τας, ot μέλλουσιν ἐξ ἐχείνων τῶν λόγων δειχθήίσεσθαι, quie in hunc modum interpretatur : «Sin autem minus omnia, quae sensibus nostris subjiciuntur, falsa sint, sed aliquas vel de iis opiniones probari mereantur, jam oportehit aut, docen. tem vel maxime speciosas nihili esse opiniones, non nisi certísrimas quaaque tenere, aut eas probare, que ipsis illie rationibus (quibus videlicet priores eas opiniones redargue- ' ras prima specle mirifice sese commendantes; ita enim ra- Uonem eibi reddere videlur vocis ἐχείνων τῶν λόγων) unice verm appareant. » Aliter atque Spaldingius verba ἐκείνων κὧὥν λόγων RCcepit Felicianus apud quem hoec leguntur : « Sin agtem non omnia falsa sunt, 4:85 nobis apparent, eed aliquze etiam horam rectae existimationes habentur vel ex demonstratione, quae maxime recte. esse videantur, euml debent, quas identidem certiores csse necesse est, ABISTOTELIS LIBER ἡμῖν ψευδῇ τὰ φαινόμενα, ἀλλά τινές εἶσι xol τούτων ὀρθαὶ ὑπολήψεις, ἢ ἐπιδείξαντα τοιαύτην ποία ἐστὶν ἢ τὰς μάλιστα δοχούσας ὀρθάς, ταύτας ληπτέον, ἧς ἀεὶ βεδαιοτέρας εἶναι δεῖ, 3) at μέλλουσιν ἐξ uiv τῶν λόγων δειχθήσεσθαι. Εἰ γὰρ καὶ εἶεν δύο δόξαι, ὑπεναντίαι ἀλλήλαις, ὥσπερ οἴεται, εἴ τις πολλὰ γε! νέσθαι φησίν. ἀνάγκην εἶναι x μὴ ὄντων. El δὲ τοῦτο, μὴ οἷόν τε, οὐκ εἶναι τὰ ὄντα πολλὰ γένη᾽ τὸ γὰρ ὅν, vel quae ex illarum rationibus demonstrande sunt. » ] quum hzc omniía iis qui accuratius scriptoris mentem inda gant vix satisfacere possint, agedum locum quemadmodum | ἃ nobis nunc constitutus eyt, inde ἃ versu 8 sic vertamus:. « Nonne igitur primum non omni sumta opinione neque | omni quod apparet incipiendum est, sed iis opiionibas | quie maxime firmae sunt ac stabiles. Quare si omnia, qua. in opibionem veniunt et apparent, non recte existimanuir, | nihil fortasse convenit hoc prteterea uti dogmate, quo nihi ex nihilo fieri statuitur, quippe quum una etiam emn. rectis haec opinio sit, quam sensibus quodammodo mulli in rebus omnes imbibimus. Sin autem non omnia lala | sunt, quz» nobis apparent, sed nonnullae etiam in his reci» existimaliones sunt, oportet demonstrantem ant qualis sil hujusmodi existimatio aut quae verissime videantur, ha sumere, quas semper firmiores esse par est, aut esssumer opiniones qua rationum ex illis petitarum ope demonstran- do sunt. » | 20. Vulgo ὥσπερ οἴεται, εἰ μὴ πολλὰ γενέσθαι φησίν, dvi xv εἶναι dx μὴ ὄντων. εἰ ὃὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τὰ ὄντα πολλά. γένοιτο γὰρ ἂν ὄν, ὅτι ἔστιν ἄπειρον εἶναι, εἰ δ΄ οὕτως, καὶ ἕν. ὁμοίως μὲν δὲ ἡμῖν ὁ ἀμφοτέρων m οὐδὲν poo τι ἔν, ἢ ὅτι πολλὰ δείχνυται. εἰ δὲ βέδαιος μᾶλλον f, ἑτέρ:, ἀπὸ ταύτης ξυμπερανθέντα μᾶλλον δέδεικται. Ingeniose Spal- | dingius hanc ῥῆσιν correxit : εἰ γὰρ καὶ εἶεν δύο δόξαι ὑπενιν- τίαι, ὥσπερ oletot, εἰ μὲν πολλὰ elvat φησιν, ἀνάγχῃ yevichn ἐχ μὴ ὄντων᾽ εἰ δὲ τοῦτο μὴ οἷόν τε, οὐχ εἶναι τὰ ὄντα πο))2. (γένοιτο γὰρ ἂν ὃν ὅ,τι ἐστίν) ἄπειρον δὲ εἶναι ᾿ εἰ δὲ τοιοῦτον, xal ἕν. Ὅμως μὲν δὴ ἡμῖν ὁ λόγος ἀμφοτέρων πέρι οὐζὲν μᾶλλον ὅτι ἕν, 9j ὅτι πολλά, δείκνυται Et δὲ βέδαιος μᾶλλον ἡ ἑτέρα, ἀπὸ ταύτης ξνμπερανθέντα μᾶλλον δέδειχται. Quo- rum verhorum sententia satis plana est : « Etiamsi enim sint inter 86 pngnantes duz opiniones, sicut putat (adversa- rius) : si plura esse dicat, ex nihilo fieri ea necessario; quod si poni nequeat, plus uno non esse in rerum nalura (ra ralione enim quodcunque sit fieri demum id quod sil), ese autem illud infinitum idemque, siquidem infinitum sit, unum; in neutra tamen earum opinionum ulla apprre ralio, quare unum potius sit, quam plura. Sin aulem alterutra est certior opinio, tum quidem ea qua inde efli-. ciantur, evidentius patere credi possunt. » — Períodi hujus. protasis a verbis εἰ γὰρ ad xai ἕν usque pertinere videlur, unde apodosis tendit ad δείχνυται vel polius ad Sr χται. Sunt autem verba γένοιτο.--- ἐστὶν pro parenthes labenda. Jam nihil luce clarius est, quam ignilian ἃ scriptore celebratam omnium ore Eleaticorum argumen tationem, qua simulatque plura aliquis esse dixeral, eae. nihilo nata fateri cogebatur. Ingens autem interid qud ὦ est et id quod fit discidmen intercedere JEleat:ca scho volebat. Ceterum dus, de quibus agitur, conirari& opl- niones sponte quasi sese offerunt. Una est Elraticonim illa praeceptio 7 ex nihilo nihil fü, in qua non magnum momentum positum esse arbitratur Stagirites, nisi quo iis quee rerum usa. notantur quodammodo convenial (iz τίς ἐστι δόξα καὶ αὕτη τῶν οὐχ ὀρθῶν, ἣν ἐκ τοῦ αἰσθάνεσθαι πως ὑπειλήφαμεν), Altera opinio priori repugnans ἐδ est, qua plures res, non unam in rerum natura repenr nobi DE MELISSO, ETC. τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖσθαι τε ἀχίνητον εἶναι, ᾿Ἀχίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ἵν: οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτ᾽ ἐχεῖνο εἷς ἄλλο ἰλθεῖν- χινεῖσθαι δὲ τὰ πλείω ὄντα ἕνός " ἕτερον γὰρ elc ἕτερον δεῖν χινεῖσθαι. — Elc μὲν οὖν τὸ μὴ ὃν οὐδὲν ἂν κινηθῆναι“ τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμῇ εἶναι. Εἰ δὲ εἷς ἄλ- ληλα μεταθάλλοι, πλείω ἂν αὐτὸ εἶναι ἑνός. Διὰ ταῦτα δὴ κινεῖσθαι μὲν ἂν τὰ δύο ἢ πλείω ἕνός, ἠρεμεῖν δὲ xai ἀκίνητον εἶναι τὸ οὐδέν" τὸ δὲ ἕν οὔτε ἠρεμεῖν οὔτε χινεῖσθαι " οὔτε γὰρ τῷ μὴ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὅμοιον εἶναι, Κατὰ πάντα δὲ οὕτως ἔχειν τὸν θεόν, ἀΐδιόν τε xal ἕνα, ὅμοιόν τε xal σφαιροειδῇ ὄντα, οὔτε Bisi addito ἄν, ut inillo Jschyleo Prom. v. 885 : οὐδ᾽ ἔχω τίς ἂν γενοίμαν. Karstenius legendum putabat ἕν γὰρ oUx ἔχειν πρὸς 6, τι περαίνῃ. Sed ut. infinltivum ἔχειν non in- commodum esse largior, licet ἃ vulgata lectione non, sit recedendum , ita περαίνῃ pro περανεῖ neutiquam mihi pro- batur. Etsi enim fere solemnis est in ejusmodi junctura conjunctivus , ut apud Sophoclem CEd. Col. 318 : οὐκ ἔχω τί φῶ; tamen futurum περανεῖ nihil habet , in quo offendas. Nam in eadem tragoedia ( v. 1739 ) Sophocles : ὅπως μο- λούμεϑ᾽ ἐς δόμους οὔκ ἔχιν, et Eurip. Heracl. 440 : ὑμῖν οὐκ ἔχω τί χρήσομαι. Sequentia apud Bekkerum sic scribun- tor : τὸ δὲ τοιοῦτον ὅν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι Myex , οὔτε χινεῖ- cmt οὔτε κινητὸν εἶναι. Cod. Lips. suppeditat : τὸ δὴ τοιοῦ- 16$ ἕν ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον ἔναι. In. veteribus editionibus est : τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν ἕν ὄν, Hinc nemo dubitabit, quin poni debeat : τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν Ey, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε κινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. Ceterum. ἀκίνητον jam Tiedemannus conjectura as- secutus erat. 11. Pro οὔτε ἐκεῖνο cod. Lips. οὔτ᾽, ἐχεῖνο. 13. el; μὲν οὖν τὸ μὴ ὃν οὐδὲν ἂν κινηθῆναι τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμῇ εἶναι. Tta recte Bekkerus eum cod. Lips. Cf. Sim- Picii locum , quem infra ponemus. Nam in vulgata le- tlione jure bzesit Karstenius, qui : « melius, inquit, scri- plom esset οὐδ᾽ ἄν κινηθῆναι, diligentior vero scribendi ralio postularet haec ita transponi : εἰ μὲν οὖν μὴ χι-ηθείη, μηδὲν (i. e. μὴ ὃν) ἂν εἶναι αὐτό.» ldem pro o392au3) εἶναι corrigendum putat οὐδαμῇ ἱέναι. Αἱ his mutationibus licel fupersedere, 14, εἰ δὲ εἰς ἄλληλα μεταδάλλοι, πλείω αὐτὸν εἶναι ἑνός. Non liquet , utrum e codd. an e veteribus editionibus Bek- lervs sumpserit αὐτόν, quod si recte se haberet , ad deum "erri in promta esset. Sed quoniam Xenophanes deum Ubum esee, non plures jam supra demonstravit , hic nen- irum αὐτὸ flagitatur, quod pertinet ad τὸ ἕν vel τὸ ὄν. Id ium Karstenius scripsit, quum ín nonnullis editionibus Invenisset, Preterea. ἂν particulam post πλείω rectius addi ilem vir doctus observavit. 16. ἠρεμεῖν δὲ xol ἀχένητον εἶναι τὸ οὐδὲν cod. Lips.; Cleri male ἠρεμεῖν γὰρ ἀκίνητον x. t. X. . 17. ἀτρεμεῖν οὔτε κινεῖσθαι omnes codd. Sed mihi cum Karstenio ἀτρεμεῖν in ἠρεμεῖν, quod paullo superius legi- tur, refngere placet , quía ἀτρεμεῖν licet quiescendi no- Uone ab aliis scriptoribus usarpatum sit, tamen non est phorum proprium qui τῷ κχινεῖσθαι opponunt «à Y, 30. οὔτε ἠρεμεῖν οὔτε ἀκίνητον εἶναι. Ineptam esse hanc ie tarum scripturam dudum Füllebornius viderat οὔτε ἐμ οὔτε χινητὸν εἶναι substituendum ratus. Non injuria *m Karstenios ait melius opponi τὸ ἠρεμεῖν τῷ χινεῖ- qum τῷ χινητὸν εἶναι, ideoque id. quod supra le- 295 ἄπειρον οὔτε πεπερασμένον, ovrt ἠρεμεῖν οὔτε χινητὸν so εἶναι. ΚΕΦ. δ. Πρῶτον μὲν οὖν λαμθάνει καὶ οὗτος τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ ὃ Μέλισσος. Καίτοι τί χωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίου μήτ᾽ ἐξ ἀνομοίου τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ Ux μὴ ὄντος; ἔτι οὐδὲν μᾶλλον 6 θεὸς ἀγένητος ἢ καὶ τἄλλα πάντα, εἴπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίου as. . ἢ ἀνομοίου γέγονεν, ὅπερ ἀδύνατον. “Ὥστε ἢ οὐδέν ἐστι παρὰ τὸν θεὸν, 3) καὶ τἄλλα ἀΐδια πάντα. "Ext χράτιστον τὸν θεὸν λαμθάνει, τοῦτο δυνατώτατον xal gebatur seribi vult οὔτε χινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι, Beckius in codice Llpsiensi illud ἀκίνητον ita exaratum esse testatur, ut dubium sit &xivntov an εὐκίνητον voluerit librarius. Felicianus, qui interpretatur neque quiescere neque moveri, videtur χινεῖσθαι legisse. [n hac rei ambi- guitate ultra Füllebornii conjecturam, qua proxime δὰ codicum lectionem accedit , progredi pon sum ausus, Quod reliquum est cum eo quod liic tractatur argumento Simplicii verba componamus : παραπλησίως δὲ καὶ χίνησιν ἀφαιρεῖ xal τὴν ᾿ρεμίαν. ἀκένητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ὄν" οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτε αὐτὸ πρὸς ἄλλο ἐλθεῖν " χι- γεῖσθαι δὲ τὰ πλείω τοῦ ἑνός " ἕτερον γὰρ εἰς ἕτερον μεταδάλ- )stv * ὥστε καὶ ὅταν ἐν ταὐτῷ μένειν λέγῃ καὶ μὴ κινεῖσθαι, alet δ᾽ ἐν ταὐτῷ τε μένειν χινούμενον οὐδὲν οὐδὲ μετέρχεσθαί μιν ἐπιπρέπει ἄλλοτε ἄλλῃ, οὐ χατὰ τὴν Jipsulav τὴν ἀντιχειμένην τῇ κινήσει μένειν αὐτόν (i. €. τὸν θεόν) φησιν, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἀπὸ κινήσεως καὶ ἦρε- μίας ἐξῃρημένην. CAPUT QUARTUM. p. 977, b. 21 : πρῶτον μὲν οὖν λαμθάνει xal οὗτος τὸ γι- Ὑνόμενον γίγνεσθαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ ὁ Μέλισσος. καίτοι τί κωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίον τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος. Deesse hic aliquid cum ipsa rei natura ostendit, tum Felicianus interpres confirmat , cujus heec sunt verba : « At enim quid obstat, quin neque ex simili, neque ex dissimili id quod fit, sed ex non ente exsistat ? » Statuit Colophopius phílosophus , si quid generetur, id aut ex si- mili aut ex dissimili necessario procreari, neutrum autem fleri posse. Conficitur hoc ex iis quae cap. 3 leguntur : ἀδύνατόν φησιν εἶναι εἶ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ «τοῦ θεοῦ * ἀνάγχη γὰρ ἧτοι ἐξ ὁμοίου 9) ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. δυνατὸν δὲ οὐδέτερον. Hinc Karstenius et Bergkius correxerunt : χαίτοι τί κωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίου μήτ᾽ ἐξ ἀνομοίον τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος. Nam nihil obstare censet Aristoteles , etiamsi id largiaris , quo- minus ex nihilo aliquid gignatur. Praeterea commodior est verborum collocatio qua in Lipsiensi codice exstat : πρῶτον μὲν οὖν λχμδάνει τὸ γιγνόμενον xal οὗτος ἐξ ὄντος γίγνεσθαι. 24. ἃ θεὸς ἀγένοητος ἢ e Lipsiensi libro eubstituisse se dicit Bekkerus pro vulg. ἀγέννητος el, sed in Lipsiensi codice est ἀγένητος ἢ, quam lectionem Felicianus quoque sequitur. 25. εἶπερ &navca ἐξ ὁμοίου ἢ ἀνομοίου γέγονεν. Sic vulgo; cod. Lips. εἴπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίον ἣ xai ἐξ ἀνομοίου γέγονεν. 46. παρὰ τὸν θεὸν exstat in libro Lipsiensi fuitque in co- dice Feliciani qui recte vertit prater deum; in veteribus editionibus habetur περὶ quod ineptum est. 47. ἔτι χράτιστον τὸν θεὸν 6 Lips. cod. posuit Bekkerus; ante male scribebatur εἶπερ ἅπαντα ἐπυχράτιστον τ. 0. 296 βέλτιστον λέγων. Οὐ δοχεῖ δὲ τοῦτο χατὰ τὸν νόμον, ἀλλὰ πολλὰ χρείττους εἶναι ἀλλήλων οἵ θεοί' οὐχ οὖν ἐχ τοῦ δοχρῦντος εἴληφε ταύτην χατὰ τοῦ θεοῦ τὴν ὅμο- λογίαν. 'Γὸ δὲ χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμόάνων λέγει τις, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη fj τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεὶ τό γε ARISTOTELIS LIBER ᾿πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν κωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιεικείᾳ xal ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν. κα Θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, xol οὐδὲν ἐλ-- λείπει καὶ εὖ καὶ καλῶς ἔχειν αὐτῷ ἅμα γὰρ χαλῶς ἔχοντι κἀχεῖνο ἂν συμόαίνοι. Οὕτω δὲ διακεῖσθαι xat 28. οὐ δοχεῖ δὲ τοῦτο χατὰ τὸν νόμον, ἀλλὰ πολλὰ κρείτ- tous εἶναι ἀλλγηλων οἱ θεοί. Karstenius de Xenoph. p. 116 inter ἀλλὰ et πολλὰ inseri vull κατὰ. Fallitur Felicianus hanc enuntiationem ita interpretans : « Id autem ex lege minime videtur, sed in multis preestantiores sese mutuo esse dii dicuntur. » Nam xarà νόμον hic non valet ex lege, sed ez vulgari opinione, cf. Democrit. fragmm, p. 204, 208 , deinde ad θεοὶ subaudiendum δοχοῦσι, quod Karste- nius jam observavit. 29. οὐχ οὖν ix τοῦ δοκοῦντος εἴληφε ταύτην κατὰ τοῦ θεοῦ τὴν ὁμολογίαν. 116 Bekkerus cum pierisque codd.; Karste- nius p.116 male ταύτην κατὰ τοῦ θεοῦ ὁμολογίαν. At in Lipsiensi reperitur ταύτην τοῦ θεοῦ τὴν ὁμολογίαν, quod re- pudiandum. Neque enim abesse potest prepositio eo qui hie requiritur sensu , quem ín hunc modum exprimit Felicianus : « non igitur ex eo quod videlur hanc de deo consensionem sumsit. » Multi autem apud Piatonem, Aristotelem aliosque scriptores loci offenduntur quibus hac vocula genitivo juncta idem sonat quod περὶ priepo- sitio ad patrium casum relata. Plat. Conviv. p. 193 € : μὴ τοίνυν κατ᾽ ἀνθρώπων σχόπει μόνον τοῦτο, ἀλλὰ xal χατὰ ζώων πάντων xai φντῶν. Aristot. de Anima lib. I cap. 1 : τάχ᾽ ἄν τῳ δόξειε μία τις εἶναι μέθοδος χατὰ πάντων. 31. Τό τε χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμδάνων λέγεται ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ ποὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεί τοί γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιειχείᾳ xol ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν * θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χρά - τιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, xol οὐδὲν ἐχλείπει xal εὖ xai χαλῶς ἔχειν αὐτῷ * ἅμα γὰρ ἴσως ἔχοντι χἀχεῖνο ἂν συμβαίη. Hic nonnulla Bekkerus e cod. Lipsiensi emendavit , alia vero quie probanda non sunt recepit, ut ἐπεί tot Ye , cujus loco olim ἐπεὶ τοῦ γὰρ vel ἐπεὶ γὰρ τοῦ scribebatur. Felicianus vertit : « Accedit quod deum esse praestantissimum non eo sensu dicitur, ut erga aliud quip- piam hujusmodi sit dei natura, sed quantum tantummodo ad suam ipsius affectionem attinet : nam si ad allerum spectemus , quid prohibeat, deum non sua ipsius sequi- fate et fortitudine, sed ex aliorum imbecillitate excellere? At deum ila esse praestantissimum intelligit nemo, sed quia ipse quam optime fieri potest , affectus est, nihilque el quominus bene et recte sese habeal deest , quippe quum ia sese habenti simul illud etiam eveniat necesse sit. » Ex qua interpretatiene quid ipse in sno exemplari invene- rit, manifesto apparet. Bergkius corrigi vull τὸ ὃ ὲ χράτι- στον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμθάνων λέγει, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν" ἐπεὶ τό γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιεικείᾳ χαὶ ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθέ- νειαν,, θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα καὶ οὐδὲν ἐλλείπει xai εὖ xal καλῶς ἔχειν αὐτόν" ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἔχοντι χἀ- χεῖνο àv συμδαίνοι. Quod initio scripsit δὲ, elegantio- rem efficit orationem, etsi τε forfasse tolerandum in scriptore qui incise membratimque loquens pragressse sententiae similem annectit, ut non male Felicianus hanc transitionem verbis accedit guod reddiderit. Deinde vero Uxo)auÓawov λέγει non convenit huic loco, quía Aristole- [05 jam non Xenophanis judicium commemorat, sed quid . vulgo homines hac de re sentiant et quid ipse judicet si- gnificare vult. Quapropter Karstenius conjecerat ὑπολαμ- δά: εται ; possis eliam ὑπολαμιθάνων λέγει τις suspicari. Sed bene Bergkius τό ye πρὸς ἕτερον posuit, ubi e superioribus repetendum τοιαύτην τοῦ θεοῦ εἶναι φύσιν. Karstenius legi jusserat : εἰ γὰρ τοῦτο ( scil. λέγοιτο) πρὸς Éreoov, qvod non placet. Praeterea e cod. Lipsiensi ἐλλείπει Bergkius pro ἐχλείπει restituit, neque tamen in sequentibus αὐτῷ quod ex ἐλλείπει aptum est eatis certa conjectura in αὐτόν muta- vit, quum ille dativus licet paulo remotior ab eo unde pendet verbo similibus exemplis excusari queat. Quod aulem Karstenius post ἐλλείπει exarari voluit μι ἡ εὖ xol χαλῶς pro χαὶ εὖ x«i καλῶς, id a sententia abhorret. In exiremis vox συμδαίνοι ducta est e cod. Lipsiensi ad quam scripturam proxime accedit quod e duobus libris Bekkerus enolavit qui mendose συμδαίνει exhibent. Reliqua non ex- pedivit Bergkius ; nam ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἔχοντι ferri. nequit. Est autem, si sequens enuntistum adjunxeris, baec philo- sophi argumentatio : Deum potentissimum et optimum dici par est non aliorum habita ratione, sed ipsius per se spectata natura. Etenim si alios tantum superaret, posset quidem non propter ipsius virtutem przestare, sed ob illo- rum imbecillitatem excellere. At hoc ἃ deo alienum esse patet, quem . ideo potentissimum et optimum dicimus, quia suce naturae convenienter quam oplime affecto nuila res ad bene beateque vivendum deest. Nam si bealus est, optimum quoque et potentissimum esse convenit, Ne- que vero quidquam obstat , quominus, etiamsi plures sint, cuncti eo statu fruantur, ut omnes quam optime sint af- fecti, et quum reliqua omnia superent, invicem tamen sibi non praestent. Ultima Brandisius p. 79 non mullo aliter interpretatur : cetera quidem omnia regentes, non vero se invicem. Jam vero quod Bergkius censet, verba esse in eam sententiam scripta, ut salva aliorum felicitate deus felix esse dicatur, id frustra hic quieras. Porro ἴσως ἔχοντι exponit εὖ xai χαλῶς ἔχοντι ἴσως ἄλλοις, quod si recte se haberet, supervacanea esset sequens enuntialio, Paulo rectius Karetenius ita scripsit : ἅμα γὰρ loco; (i. e. nimirum ) τοῦτ᾽ (τὸ εὖ xal καλῶς ) ἔχοντι xdxstvo (τὸ κράτιστον εἶναι) àv συμδαίη, sed mullo simplicior est Feliciani lectio, ad quam Brandisius Commentt. Elealt. p. 79 se applicavit ἅμα vào οὕτως ἔχοντι. Quum autem illud οὕτως nihil sit hoc loco nisi εὖ xai καλῶς, forsitan in ἴσως vel οὕτως ipsum καλῶς latuerit, quod in verborum ordinem recipere non dubitavi. Itaque locum sic distin- guo : Τὸ δὲ χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμόχνων λέγει τις, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεὶ τό γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χω- λύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιειχείᾳ xal ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν. Θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, χαὶ οὐδὲν ἐλλείπει xal εὖ xai καλῶς ἔχειν αὐτῷ ᾿ ἅμα γὰρ χαλὼς ἔχοντι χἀχεῖνο ἂν συμθαίνοι. 39. οὕτω δὲ διαχεῖσθαι xal πλείους αὐτοὺς ὄντα: οὐδὲν χωλύει, ἅπαντας ὡς οἷόν τε ἄριστα διαχειμένους, xal χρατί- στους τῶν ἄλλων, οὐχ αὑτῶν ὄντας. ἔστι δ᾽, ὡς ἔοιχε, xal ἄλλα. 1 Bekkerus, qui veterum editionum ὡς οἷονται e cod. Lips. ac fortasse ex aliis quoque libris tacite correxit in ὡς οἷόν τε. Sed in Lipsiensi legitur preterea οὐδὲ ἄν DE MELISSO ETC. πλείους αὐτοὺς ὄντας οὐδὲν ἂν χωλύοι, ἅπαντας ὡς οἷόν 8 τε ἄριστα διαχειμένους, καὶ χρατίστους τῶν ἄλλων, οὖχ αὑτῶν ὄντας" ἔστι δ᾽, ὡς ἔοιχε, xal ἄλλα. Κράτιστον γὰρ εἶναι τὸν θεόν φησι, τοῦτο δέ τινων εἶναι ἀνάγχη, ἕνα δὲ ὄντα πάντῃ δρᾶν καὶ ἀχούειν οὐδὲν προσήχει. Οὐ γὰρ εἰ μὴ καὶ τῇδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον δρᾷ, ἀλλὰ ταύτή το 207 οὖχ δρᾶ. ᾿ἈἈλλ᾽ ἴσως τοῦτο βούλεται τὸ πάντη αἶσθά-- γεσθαι, ὅτι οὕτως ἂν βέλτιστα ἔχοι, ὅμοιος ὧν πάντη. "Ext τοιοῦτος ὧν διὰ τί σφαιροειδὴς ἂν εἴη, ἀλλ᾽ οὐχ ἑτέραν τινὰ μᾶλλον ἔχων ἰδέαν, ὅτι πάντη ἀχούει xal πάντῃ χρατεῖ; ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγωμεν τὸ ψιμύθιον ὅτι πάντη ἐστὶ λευχόν, οὐδὲν ἄλλο σημαίνομεν ἢ ὅτι ἐν xelvj,quod mutavimus in χωλύοι. Pro χρατίστους Kar- etenius p. 116 χρείττους substituit, in quo illud miraudum, quod vir doctissimus non memor fuit Thucydidei exeimnplf (lib. ], 1) ἐλπίσας μέγαν τε ἔσεσθαι xal ἀξιολογώτατον τῶν προγεγενημένων aliorumque locorum , quibas superlativus non multum discrepat a comparativo. Nihil igitur hic emendandum. Deinde in eo peccavit Karstenius quod τῶν ἄλλων pro masculino accepit, quasi referretur ad deos. Vertit enim : « neque ratio obstat quominus, etiamsi plures sint, cuncti ea conditione fruantur, ut omnes quam optime sint affecti, et alius quidem alio excellentior, &ua autem quisque natura prestantíssimus sit. » AL eam ex- plicationem non esse veram apparet ex iis qua subjun- guntur : ἔστι δ᾽, ὡς ἔοιχε, καὶ ἄλλα. Quamobrem ipse haec aliter supra interpretatus sum. Postremo monendum 8Π|- biguam esse in Lipsiensi exemplari scripturam, quum Beckius nesciverit, utrum ἔστι an ἔτι exaraverit librarius. p. 978, ἃ 2. χράτιστον yàp εἶναι τὸν θεόν φησι, τοῦτο δέ τινι εἶναι ἀνάγκη͵, ἕνα τὰ πάντα ὁρᾶν xal ἀχούειν οὐδὲν προσ- Txt' 60 γὰρ εἰ μὴ xal τῇδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον ὁρᾷ ταύτῃ, ἀλλ᾽ οὐχ ὁρᾷ. Sic edidit hec Bekkerus, qua partim obscura sunt, partim. inepta. Ac primum quidem injuria sprevit duormm quos contulit codicum lectionem δέ τινων pro δέ «tw praebentium. Ea euim verissima est scriptura codicum Palatini et Vaticani ac przeterea exemplaris Li- psiensis, ubi exstat «v adjecta, non apostropho, ut ait Olearius, sed nota qua cv designatur. Nam quum Xeno- planes deum potentissimum ac praestantissimum vocat, hoc ita dici contendit Aristoteles, ut simul necessario quo- rundam (aliorum ) ratio habeatur, τοῦτο δέ τινων εἶναι ἀνάγ- *n, Siquidem summa rei alicujus prastantia ex aliarum demum ejusmodi rerum comparatione perspicitur. Si izi- lur deus praestantissimus est , vel priestantissimus deorum vel preestantissima rerum sit necesse est. Cf. Xenophanis fragm. 1 : εἷς θεὸς ἔν τε θεοῖσι xoi ἀνθρώποισι μέγιστος. Contra alterum illud τοῦτο δέ τινι εἶναι ἀνάγχη, hoc autem alicui esse oportet , cum per se ita frigidum et jejunum esl ut Aristoteli in mentem venire non potuerit, tum omnibus quee hic afferuntur argumentis repugnal. Quz tübsequuntur ἕνα τὰ πάντα ὁρᾶν xai ἀχούειν οὐδὲν προσύχει, pro quibus Lipsiensis liber ἕνα τὸν τὰ πάντα x. τ. X. exhi- bet, neque integra sunt, neque Xenophanis rationi con- senfanea. Nimirum is de deo (fragm. 2) hoc pradica- verat : οὗλος ὁρᾷ, οὗλος δὲ νοεῖ, οὖλος δέ τ᾽ ἀκούει, Ergo non omnia videt, sed totus videt vel ab omni parte visu preeditus est. Itaque non modo ἕνα ὄντα flagitatur, quod Brandisio arrisit , sed omnino sic reponendum : ἕνα δὲ ὄντα παντῃ, ὁρᾷν χαὶ ἀχούειν οὐδὲν προσήχει. Confirmatur emen- dalio nostra ijs quae a scriptore subjiciuntur verbis. Hiec aulem ila sunt cum Feliciano transponenda : οὐ γὰρ εἰ μὴ χαὶ τῇδ᾽ δρᾷ, χεῖρον ὁρᾷ, ἀλλὰ ταύτῃ οὐχ ὁρᾷ. Codex Li- pstensis hie nihil variat , nisi quod καὶ inter μὴ et τὰ δ᾽ omit- UL, quamquam prima negantis parlicule littera ifa exa- ala est , ut olim x seriptum fuisse videalur. Cztera eodem ordine leguntur, quo in vulgatis exemplaribus. Brandisius, qui scribi volebat χεῖρον ὁρᾷ ταύτῃ, ἢ οὐχ ὁρᾷ, verborum sensum non est assecutus, Totum igitur locum in hunc modum constiluimus : χράτιστον γὰρ εἶναι τὸν θεόν φησι, τοῦτο δέ τινων εἶναι ἀνάγχη, ἕνα δὲ ὄντα πάντῃ ὁρᾶν καὶ ἀχούειν οὐδὲν προσήχει. Οὐ γὰρ εἰ μὴ καὶ τῷδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον ὁρᾷ, ἀλλὰ ταύτῃ οὐχ ὁρᾶ. Ἀλλ᾽ ἴσως τοῦτο βούλεται τὸ πάντῃ αἰσθάνεσθαι, ὅτι οὕτως ἂν βέλτιστα ἔχοι, ὅμοιος ὧν πάντῃ. Non aliter videtur Fellcianus legisse, cujus hsc &aunt verba : « cum enim praestantissimum deum esse di- cat, id aliquorum esse necesse est : at vero unum unde- quaque videre et audire nihil convenit : neque enim si non etiam hac parte videt , minus videt, ted ea parte non videt. Sed fortasse cum inquit undequaque ipsum sentire, id sibi vult, ut ipsum optime ita affectum esse significet, si similis undequaque sit. » 7. ἔτι τοιοῦτος ὧν διὰ τί σφαιροειδὴς ἂν εἴη, ἀλλ᾽ οὐχ ὅτι ἑτέραν τινὰ μᾶλλον ἔχων ἰδέαν, ὅτι πάντῃ ἀχούει καὶ πάντῃ xpatti ; [(a omnes editiones et codices, nisi quod in non- nullis libris pro διὰ tf reperitur διότι, Brandisius legendum conjecit ἀλλ᾽ οὐχ ἔτι ἑτέραν τινὰ μᾶλλον ἔχοι ἰδέαν, ὅτι πάντῃ ἄχονει, quod vereor ut possit probari : immo nulla voce mutata solum ὅτι inler οὐχ et ἑτέραν omittendum est. Feli- cianus vertit : « at si talis, cur globosus potius, quam aliqua alia forma esse praeditus debet, quia undequaque audit et undequaque dominatur. » 9. ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγωμεν τὸ Ψιμμύθιον ὅτι πάντα ἐστὶ λευχόν, οὐδὲν ἀλλο τι σημαένομεν ἢ ὅτι ἐν ἄπασιν αὐτοῦ τοῖς μέρεσιν ἐγχέγρωσται ἡ λευχότης * τί δὴ κωλύει οὕτω xàxet τὸ πάντῃ ὁρᾶν xal ἀχούειν καὶ κρατεῖν λέγεσθαι, ὅτι ἅπαν ὃ ἄ, τις αὐτοῦ λαμδάνῃ μέρος, τοῦτ᾽ ἔσται πεπονθός ; ὥσπερ δὲ οὐδὲ τὸ Ψιμμύθιον, οὐδὲ τὸν θεὸν ἀνάγχη διὰ τοῦτο εἶναι σφαιροειδῆ. Haec e Lipsiensi codice emendari possunt, ubi primum bis legitur ψιμύθιον, quam reclam et Atlicam esse formam jam Beckius observavit. De varia nominis scií- ptura, quod Ψψιμύλιον, Ψιμίθιον, Ψιμμύθιον, ψιμμίθιον exara- tur, vid. Schneiderum ad Nicand. Alexiph. 75, Pierson. ad Marr. p. 418 seq. Hemsterh. et Oudendorp. ad Tliom. Mag. p. 317. Adde de JEolica forma ψυημύθιον Hemsterh. ad Arist. Plut. p. 393 seq. et Ahrentem de dial. /Eol. p. 94 seq. Deinde post ψιμύθιον cum libro Lipsiensi ponen- dum ὅτι πάντῃ ἐστὶ λευχόν. Quod autem ibidem sequitur οὐδὲ ἄλλο συμαίνομεν, ὅτι mutandum esl in οὐδὲν ἄλλο ση» μαίνομεν, ἢ ὅτι. [n reliquis verbis nihil notabile suppeditat liber Lipsiensis , uisi quod ultima hoc ordine habet : &v&y- x7 εἶναι διὰ τοῦτο σφαιροειδῇ. Ergo locus sic refiugendus : ὥσπερ Y&p ὅταν λέγωμεν τὸ ψιμύθιον ὅτι πάντῃ ἐστὶ λευκόν, οὐδὲν ἄλλο σημαίνομεν 7) ὅτι ἐν ἅπασιν αὐτοῦ τοῖς μέρεσιν ἐγχέχρωσται ἡ λευκότης " τί δὴ χωλύει οὕτω χἀχεῖ τὸ πάντῃ ὁρᾷν καὶ ἀκούειν xal χρατεῖν λέγεσθαι, ὅτι ἅπαν ὃ dv τις αὖ- τοῦ λαμδάνῃ μέρος, τοῦτ᾽ ἔσται πεπονθός ; ὥσπεο δὲ οὐδὲ τὸ ψιμύθιον, οὐδὲ τὸν θεὸν ἀνάγχη εἶναι διὰ τοῦτο σφαιροειδῆ. Eadem expressit Felicianus his verbis: « Quemadmodum enim. quum cerussam undequaque esse albam dicimus, nihil aliud signi&care, quam in omnibus ejus partibus al- bedinem esse infusam volumus : quid impedimento egt, quominus ita quoque illic undequaque videre et audire et dominari dicatur, u£ quamcunque ejus partem quispiam sumpserit , eo modo eese affectam intelligamus. Sicut igi- tur neque cerussam, ita neque deum hac de causa globo- sum 6886 necesse est. » 9 284 λέσθαι τὸ ὄν, ὅμως τί χωλύει τὰ μὲν γενόμενα αὐτῶν b εἶναι, τὰ δ᾽ ἀίδια, ὡς καὶ ᾿Εμπεδοκλῆς λέγει; ἅπαντα γὰρ κἀχεῖνος ταῦτα ὁμολογήσας, ὅτι dx τοῦ μὴ ὄντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τε ὃν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον καὶ ἄπρηχτον, dei γὰρ περιέσεσθαι ὅπῃ χέ τις αἰὲν ARISTOTELIS LIBER καὶ ὕδωρ xai γὰν καὶ d£oz, τὰ δ᾽ ἄλλα divi v xal γεγονέναι ἐκ τούτων. Οὐδεμέα γὰρ ἑτίο:, ὁ οἴεται, γένεσίς ἐστι τοῖς οὖσιν, ἀλλὰ μόνον ΟΝ διάλλαξίς τε μιγέντων ἐστί" φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς ni) ται ἀνθρώποισι. Τὴν ὃὲ γένεσιν οὐ προσοῦσεν si ἐρείδη. ὅμως τῶν ὄντων τὰ μὲν ἀΐδια εἶναί φησι, πῦρ | ἀϊδίοις καὶ τὸ ὃν οὐ γίγνεσθαι λέγει, ἐπεὶ coco vci οὐδὲ si; τὸ μὴ ὃν φθείρεται" ἐκ τοῦ γὰρ οὐδαμοῦ ὄντος ἀμή- χανόν ἐστι γενέσθαι τι, τό τε ὃν ἐξαπολέσθαι ἀνήννστον xal ἄπαυστον (leg. ἄπρηκτον). Dergkius ἔχ τε τοῦ μὴ ὄντος ail sibi legendum videri. In hac autem enuntiatione planum est non integros reperiri Empedoclis versus, sed partes quasdam solutze orationi accommodatas, Quocirca ab aliis aliter et hic locus Aristoteleus et ipsius Agrigentini vatis versiculi reficti sunt. Iilud vero minime dubium, quin quum elementorum atque adeo ipsius entis seternitatem ostendere voluerit Empedocles, pro θήσεσθαι aliud flagitetur verbum, quod perpeluitatis notionem exprimat. Nainque in his niutationibus, quai continenter fiunt, nunquam ac- cidere censet Empedocles, ut. quidquam e nihilo oriatur vel quocunque urgeas quidquam pereat. Dergkius igitur pro θήσεσθαι reposuit θεύσεσθαι eo sensu acceptum quo Empedocles usurpare solet. Nimirum verbum θεῖν ad elementorum mutationes variasque, quas induunt, formas wepius transtulit Empedocles. Cf. v. 96, 136, 149. At hoc verbo non tam ipsa perennitas et mortis vacuitas designatur, quam perpetua mutatio. Sturtrius poette manum ita sibi visus est reslituisse : &x τοῦ μὴ ὄντος τι ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τε ὃν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον καὶ ἄπρηχτον" «isi γὰρ στήσονται ὅπῃ χέ τις αἰὲν ἐρε'δῃ. αυῶ Simon Karstenius p. 96 ἱπίδοίδ reliquit, nis quod primo versu... Ex τε μὴ ὄντος et secundo τό τ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθχι scripsit. Quod vero ait, postrema significare : « semper enim stabunt quacunque ratione quis urgeat, » id parum priesidii in Graecorum sermone et usu. poetarum habet. Nam stabunt a Graecis dici ἐστήξουσι vel ἐστήξονται, sed στήσονται esse consistent vel erigent, res est notissima. Porro improbsmus utramque Wyttenbachii conjecturam ἃ Karstenio p. 191 memoratam : Καὶ τὸ γ᾽ ὃν ἐξόλλυσθαι et αἰὲν γάρ tot θεύσετ᾽ γε] ἡήσετ᾽ ὅπῃ quod exponit : θεύσεται vel θγσεταί τις. Longe melius nuper Frid. Panzerbieterus in disputatione quie inscribitur Beifrage zur Kritik und Erklirrung des Empedocles (Meiningze 1844) p. 15. antiqui vatis dictum ita in integrum restituere conatus esl : ἐχ μὲν γὰρ μὴ ἐόντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, καὶ δ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον xal &nprxtov* αἰεὶ γὰρ τῷ γ᾽ ἔσται, ὅπῃ x£ τις αἰὲν ἐρείδῃ. ᾿ Ultima munire tentat simili loco lliadis XIT, 48. ὅππῃ τ᾽ ἰθύσῃ, τῇ τ᾽ εἴχουσι στίχες ἀνδρῶν. At versu sic emendato sententia angustioribus quam ipsius natura fert. finibus circumscribitur. Neque enim id agit Empedocles, ut doceat quocunque pellamus ens, ibi fore, sed ut demonstret, omnino illud futurum esse semperque victurum, quocunque propellatur. Sola igitur immortali- tas hic spectanda. Quare Spaldingius apud Aristotelem rescribi Jussit : Ἀεὶ γάρ, φησίν, ἔσεσθαι ὅπῃ x£ tt; αἰὲν ἐρτί- δὼ, cui emendationi non adversarer, nisi ad versum ex his vocibus componendum aliquid deesset. Mihi apud Aristo- telem scribendum vídetur : ὅτι ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ἀμήχανόν ἔστι γενέσθαι, τό τε ὃν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυστον καὶ ἀποηκτον, ἀεὶ γὰρ περιέσεσθαι ὅπη κέ τις αἰὲν ἐρείδῃ. Inde hos versus compono (vid. Empedocl. vss. 102-104) : ix τοῦ γὰρ μὴ ἐόντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι, τό τ᾽ ἐὸν ἐξόλλυσθαι ἀνήνυττον xai ἄπρηκτον" αἰεὶ γὰρ περιέσται ὅπῃ χέ τις αἷὲν ἐρείδῃ. De secundo versu confer quoe Karstenius diri. Xe vero quisquam mirabitur pro θήσεσθαι a nobis poni zzi σεσθαι, qui trneminerit quo scriptura compendio in codi bus manu exaralis interdum περὶ designelur. lllud ex quod Ducangius Append. Gioss Gr. p. 7. citat $m faciie cum 9 commutari potuerit, luce clarius est. b. 6. Οὐδεμία yàp ἑτέρα ὡς οἴεται γένεσίς ἐστι τοῖς om ἀλλὰ μόνο" μῖξίς τε διάλλαξίς τε μιγέντων ἐστίν᾽ φύσι: ὃ ü τοῖς ὀνομάζεται ἀνθρώποισιν " τὴν δὲ γένεσιν προσιοῦσαν τὶ ' ἀϊδίοις καὶ τῷ ὅτι γίγνεσθαι λέγει, ἐπεὶ τοῦτό γε aloau ᾧετο. ]ta Bekkerus qui extrema e Cod. Lips. οὐπτεν tamen vidit τῷ ὅτι γίνεσθαι intelligi non posse el γένια προσιοῦσαν τοῖς ἀϊδίοις parum perspicue dictum ese. 4 exemplar Lipsiense τὴν δὲ γένεσιν εἰ πρὸς οὐσίαν el τῷ 5: γίγνεσθαι suppeditat. Idcirco Bergkius locum sic - tuit : τὴν δὲ γένεσιν πρὸς οὖσι τοῖς ἀϊδίοις xai. τῷ iva νεσθαι λέγει aut τὴν δὲ γένεσιν, εἰ πρὸς οὖσι soi ἀΐδιοις τί τῷ ὄντι γίγνεται, λέγει eo. sensu, ut Empedocles hanc ἃ pellet generationem quum novi aliquid accedal ad e qu sunt, quum revera aliquid nascatur. Quod vereor ui ps sit probari. illud προσιοῦσαν, utrum e codd, an e vei bus editionibus (legitur enim in Paciana aliisque) sunsri Bekkerus, non liquet. Quod vero Spaldinyius ait, qui sententia sub poetae philosophi verbis ἐπαυξάνει" τὸ τῶν, quibus statim loquemur, subjecta sit, eandem esee ver rum nostri philosophi ἡ γένεσις πρόσεισι toi; aia; τῇ propterea nequeo probare, quia vix ullum hujusmodi exem plum apud veteres reperitur. Neque enim laudare lite locos, qualis est Platonicus in Phaedone p. 102 E, ἐπ αὐτῷ (i.e. τῷ μεγέθει) προσίῃ τὸ ἐναντίον, τὸ σμικρόν, ob nihil simile invenias. Quum autem Felicianus verül Generationem autem aternis non inesse, neque ea δὲ nerari dicit, quod impossibile id prorsus sit, suspi eum in codice suo legisse προσοῦσαν. Tolnm autem loa ita emendo : Οὐδεμία γὰρ ἑτέρα, ὡς οἴεται, γένεσίς ἐστι τὰ οὖσιν, ᾿ ἀλ)ὰ μόνον μῖξίς τε διάλλαξί- τε μιγέντων ἐστί " φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς ὀνομάζεται ἀνθρώποιοι. τὴν δὲ γένεσιν οὐ προσοῦσαν τοῖς ἀϊδίοις καὶ τὸ ὃν οὐ ΤῈ σθαι λέγει, ἐπεὶ τοῦτό y εἀδύνατον ῴετο. — Prior versus in eod Lips. non recte scribitur ἀλλὰ μόνον μῖξις τε καὶ ὃ. ln lu steriore invenitur ἐστὶ non ἐστὶν, item prout B0D 2» θρώποισιν. Sed falsum est quod Olearius tradidit alque! Füllebornio et Spaldingio creditum, scriptum esse in i libro óvou.&zex'; nam Beckio teste supra scriptum legilur σι Φύσις hoc loco nihil est nisi γένεσις ac perperam Felicay accipitur pro na£ura. Plutarch. adv. Colot. p. 1: (tom. X. p. 579. ed. Reisk.) : πεοὶ τῆς ἐξ οὐχ ὄντων γενεσίως fj» φύσιν τινὸς κτλοῦσι. Aristot. Phys. p. 26. Υ. 18: αἱ Sylb. : 'H φύσις 7 λεγομένη ὡς γένεσις ὁδός ἐστιν e; pom. Jungitur utrumque vocabulum apud Ocellum cap. II, 3: Ἐν $ δὲ μέρει τοῦ κόσμου φύσις τε καὶ γένεσις ἔχονσι τὴ δυναστείαν, τρία δεῖ ταῦτα ὑπεῖναι. Clerum vide bed adn. ad Pseudoplut. de philos. decr. I, 30, ubi ódem V^ sus afferuntur. DE MELISSO, ETC. : ' τὸν ero. Πῶς γὰρ dv, φησί, xal ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν χαὶ πόθεν ἔλθόν ; ἀλλὰ μισγομένων τε καὶ συντιθε-- νων πυρὸς xal τῶν μετὰ πυρὸς γίγνεσθαι τὰ πολλά, ἱλλαττομένων τε xai διαχρινομένων φθείρεσθαι πά- ἡ, καὶ εἶναι τῇ μὲν μέξει πολλά τε καὶ τῇ διαχρίσει, δὲ φύσει τέτταρ᾽ ἄνευ τῶν αἰτίων 3 ἕν. ἯἮ εἰ καὶ ειρα εὐθὺς ταῦτα εἴη, ἐξ ὧν συντιθεμένων γίγνεται, αρινομένων δὲ φθείρεται, ὡς xal τὸν Ἀναξαγόραν 285 φασί τινες λέγειν, ἐξ del ὄντων xal ἀπείρων τὰ γιγνό- μενα γίγνεσθαι, χἂν οὕτως oüx ἂν εἴη ἀΐδια πάντα, ἀλλὰ xal γιγνόμενα ἄττα xol γενόμενά τ᾽ ἐξ ὄντων καὶ 30 φθειρόμενα εἷς οὐσίας τινὰς ἄλλας. "τι δὲ οὐδὲν χω» λύει, μίαν τινὰ οὖσαν τὸ πᾶν μορφήν, ὡς xal ὃ Ἀνα- ξίμανδρος καὶ 6 Ἀναξιμένης λέγουσιν, 6 μὲν ὕδωρ εἶναι φάμενος τὸ πᾶν, ὃ δέ, ὃ ᾿Αναξιμένης, ἀέρα, χαὶ ὅσοι ἄλλοι οὕτως εἶναι τὸ πᾶν ἕν ἠξιώχασι, τοῦτο ἤδη σχή- 36 If. Πῶς γάρ, φήσει, καὶ ἔπαρξις ἵετο, παντί τε xal ποθὲν ὄν; ἀλλὰ μισγομένων τα καὶ συντιθεμένων πυρὸς καὶ τῶν d πυρὸς γίγνεσθαι τὰ πολλά, διαλλαττομένων τε xal δια- νομένων φθείρεσθαι πάλιν, καὶ εἶναι τῇ μὲν μίξει πολλά τε τῇ διαχρίσει, τῇ δὲ φύσει τέτταρ᾽ ἄνευ τῶν αἰτίων ἢ Év. mvi locum qualem Bekkerus vulgavit. Initium in ro Lips. sic exhibetur : Πῶς γὰρ φήσει καὶ ἐπαυξησείετο πὶ xal πόθεν ἐλθὼν, ἀλλὰ σμιγομένων x. τ. à. quocum Ὠρλγαγὶ convenit ea quae apud Simplicium in Aristot. 58, p. 34 B ex Empedocle depromta exstant (v. 94-95) : τοῦτο δ᾽ ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν τί χε καὶ πόθεν 006v, πῇ δέ χε χαὶ ἀπόλοιτο ; ἐπεὶ τῶνδ᾽ οὐδὲν ἔρημον. posteriore versu xai productum ante vocalem et hiatus verbis ἀπόλοιτο; ἐπεὶ, qui tamen interpunctione excu- lar, morari lectores possit. Sed nihil mutandum. Alio- ii commendabilis foret Karstenii conjectura πῇ δὲ καὶ ἐξα- Bot! dv; ἐπεὶ x. τ. 3. ἃ qua non multum discrepat Berg- 82: τοῦτο δ᾽ ἐπκαυξήσειε τὸ πᾶν χε τί καὶ πόθεν ἔλθόν, πὴ δὲ xal ἐξαπόλοιτό w', ἐπεὶ τῶνδ᾽ οὐδὲν ἔρημον. μιὰ Aristotelem cum Bergkio scribo πῶς γὰρ ἄν, φησί, d ἑκαυξήσειε τὸ πᾶν τί καὶ πόθεν ἐλθόν ; Sin autem versus Ὠρούοοϊου8 quem philosophus respexit non fuit idem qui Simplicio servatus eet, possis vel Spaldingio auctore tkrum sic restituere : κῶς κεν ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν τί τε xal πόθεν E406»; d quemadmodum Bergkio placuit : κῶς γὰρ ἐπαυξήσειε τὸ πᾶν x£ tt καὶ πόθεν 006v; ergkianam rationem alteri preeopto, exceptis duabus vo- Mis χέ τι, pro quibus xe τί substituerim hac sententia : uid εἰ unde profectum quo modo rerum universitati kremenia. afferat? vel qua tandem ratione augeat nitersum quz res et unde profecta? quamquam Berg- enum illid κέ « non esse delerius libenter concedo. Nod sequitur in cod. Lips. ἀλλὰ σμιγομένων pro μισγομέ- w recentioris graecilatis est (cf. Corais Ἄταχτ, tom. II. - 331. εἰ IV. p. 526) et mero librarii errore huic libro weium. Denique notandum verba τῇ δὲ φύσει τέτταρ᾽ δεν τῶν αἰτίων ἢ ἕν ad. quattuor elementa, quae Empedo- lei statuit, ignem , aquam, aerem, terram et ad rerum 20.328 (τὰ αἴτια) vel auctores (τοὺς αἰτίους) Amorem atque Jscordiam pertinere. Sunt autem elementa illa diversa Jdem sed communi immurtalitatis vinculo conjuncta atque 3 um eademque materia assumtis variis formis et quali- alibus orts. Hinc intelligitur cur res, sia copulandi ausis discesseris, et ad quattuor elementa et ad unum "vari queant. Copiose de hoc argumento disseruit Karstnius p. 316 seqq. et p. 336 seqq. 16. Post αἰτίων jn. Cod. Lipe. hmc ieguntur : ἢ ἕν εἴη. καὶ éxttpa εὐθὺς ταῦτα εἴη, non φησί, ut Olearius voluit. In his verbig patet prius illud εἴη mutandum esse in 8 εἰ quod in reliquis membranis exstat , praeterea male Fülle- bornium pto εὐθὺς posuisse αὐτὸς. — Neque enim bic , ut In modum fecimus constituenda sunt. praecedenti enuntiatione, Empedoclis sententla illustratur, sed postquam medis orationi illa ὡς xal τὸν Ἀναξογόραν --τίγνεσθαι interposuit auctor, inchoatam periodum ver- bis xàv οὕτως continuat. Namque hoc dicit philosophus, etiamsi quis infinita rerum primordia fingat, qua ab omni fuerint eternitate, ut Anaxagoras fecerit, tamen ne sic quidem contingere, ut omnia sint ceterna, sed alia gigni, alia esse genita ex iis qua sunt, alia denique mutata fizura in diversas transire naturas. Quapropter post τῶν αἰτίων ἣ ἕν punctum ponendum, que sequuntur autem sic quemad- Idem Spaldingius videntur et Bergkius censuisse, quorum prior tamen du- bitavit in principio comprehensionis ἢ el, an εἰ δὲ exara- ret, posterior xai γενόμενά τ᾽ delevit. 22. "Ett οὐδὲν χωλύει μίαν τινὰ οὐσίαν τὸ πᾶν μορφήν, ὡς ὁ ᾿Αναξίμανδρος xal ὁ Ἀναξιμένης λέγουσιν, ὁ μὲν ὕδωρ εἶναι φάμενος τὸ πᾶν, ὁ δέ, ὁ Ἀναξιμένης, ἀέρα, καὶ ὅσοι ἄλλοι οὔ-- τως εἶναι τὸ πᾶν ἕν ἠξιώκασιν. Τοῦτο. ἤδη σγήμασί τε καὶ πλήθεσι χαὶ ὀλιγότητι, xol τῷ μανὸν 9) πυχνὸν γίγνεσθαι, πολλὰ καὶ ἄπειρα ὄντα τε xal γιγνόμενα ἀπεργάζεται τὸ ὅλον. 1ta Bekkerus locum distinxit qui me judice in unum ver- berum circultum contrahendus erat. Quum auteni mon- strare studeat, fieri posse, ut alia sint ex seterno tempore, alia autem generata, quemadmodum Agrigentinus philoso- phus decreverit, sempiterua esse quattuor illa elementa e quibus eorum quie videmus infinita vis et copia oriatur, aut ut Anaxagoras arbitratus sit, rerum principia esse in- finila ex iisque copulandi disjungendique varietate omnia esse procreata, nihil obstare dicit Aristoteles, quominus eliam ex una aliqua rerum specie multa atque adeo infi- nita, que partim sunt partim fiunt, progiznantar. Quam-' obrem primum cod. Lips. auctoritate οὖσαν scribendum pro οὐσίαν, quod Füllebornius conjecit, Felicianus expressit, deinde pro ἀπεργάζεται cum Spaldingio et Bergkio ἀπεργά- ζεσθαι reponendum. — Una superest difficultas. Nam quo spectet illud «à ὅλον, non facile dixeris. Adde quod Fe- licianus heec verba in exemplari suo non repperit. 1ta enim vertit : « Accedit quod nihil vetat, quin una qua- dam substantia et forma universum sit , sicut et Anaximan- der et Anaximenes inquiunt, alter aquam esse universam, Anaximenpes aerem asserens, οἱ quicunque alii ita univer- sum esse unaüm censuerunt. Id enim et figuris et multi- tudinibus et paucitatibus, et dum rarum et densum eva- : dit, multa et infinita ea que et sint et gignantur eflicit. v Bergkius existimat τοῦτο referri ad unum illud elementum (μορφήν), quod sive quantitatis sive qualitatis rationem lia- beas multifariam dividatur e£ tamen totum illud (τὸ ὅλον) efficiat. ΑἹ εἱ heec μρρφή est universum, quomodo efficere poterit totum, quod nomine magis quam re hoc aliisque veterum locis differt ab universo? ltaque nihil frequen- tius in Pseudocelli libro, quem licet suppositum, antiquum tamen esse constat, quam juncium utrumque nomen velut cap. I, 5 : Τὸ δὲ γε ὅλον xal τὸ πᾶν οὐδὲν ἡμῖν ἐξ αὑτοῦ πα- βρέχεται τεχμήριον τοιοῦτον, et ibid. 7 : Τὸ δέ γε ὅλον καὶ τὸ πᾶν ὀνομάζω τὸν σύμπαντα κόσμον. Qus quum ite sint, acute Frid. Sylburgius pro τὸ ὅλον conjecit ταὐτὸ 6v, quod ego recipere non sum gravatus. Tum igitur post longio- 20 ἕχαστον σῶμα ὄν, ὃ οὐχ ἄπειρόν ἐστι. 288 ρον" τὸ δὲ ὅμοιον ἑτέρῳ ὅμοιον, ὥστε δύο ἢ πλείω ὄντα, οὐχ ἂν ἕν οὐδ᾽ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ᾽ ἴσως τὸ ὅμοιον πρὸς τὸ αὐτὸ λέγει καί φησιν αὐτὸ διοοιον εἶναι πᾶν, ὅτι ὁμοιομερές, ὕδωρ ὃν ἅπαν ἢ γὴν ἣ εἴ τι τοιοῦτον ἄλλο. Δῆλος γὰρ οὕτως ἀξιῶν εἶναι ἕν τῶν δὴ μερῶν Τὸ γὰρ ὅλον ἄπειρον" ὥστε ταῦτα περαίνει πρὸς ἄλληλα ἀγένητα ARISTOTELIS LIBER ὄντα. — "Ext el ἀΐδιόν τε xal ἄπειρόν ἐστι, πῶς ἂν εἶν ἕν σῶμα ὄν; εἰ μὲν γὰρ ἀνομοίων μερῶν en, πολλὰ xai αὐτὸς ἂν γίγνεσθαι ἀξιοῖ, εἰ δὲ ὅπαν ὕξωρ, ἣ ἅπαν γῆ, ἢ δ, τι δὴ τὸ ὃν τοῦτ᾽ ἐστι, πολλὰ ἂν Eje μέρη, ὡς xai Ζήνων ἐπιχειρεῖ ὃν δειχνύναι τὸ οὕτως ὃν ἕν. Εἴη οὖν ἂν καὶ πλείονα τὰ αὐτοῦ μέρη,, τὰ μὲν ἐλάττονα τὰ δὲ μείζονα, ἀλλοῖά τε πάντῃ, εἰ ταύτη propterea notabilem censet, quoniam inde cognoscamus Anaxagoram contra Melissum disputasse. Quae si ita certa essent, ut sunt acute et ingeniose excogitata, nihil melius hac Bergkii sententia forel. Ac primum quidem τὸ ἄπειρον ex Anaxagore placitis ἀνόμοιον esse vult. 1n quo unum desidero quod gravissimum esse omnes largientur. Quum enim duo ἄπειρα Anaxagoras statueret, alterum ὅμοιον, ἀνόμοιον alterum, quarendum erat, utrum iis de quibus hic agitur conveniret, quod a Bergkio non esse factum do- lemus. Est vero ἀνόμοιον illud ἄπειρον Anaxagora minima materie pars, ut ex iis 408 supra iaudata sunt alque ex aliis fragmentis efficitur, velut e primo pag. 65 ed. Schaub. (pag. 14 ed. Schorn.) ὁμοῦ πάντα χρήματα ἦν, ἄπειρα καὶ πλῆθος χαὶ σμιχρότητα " καὶ γὰρ τὸ σμιχρὸν ἄπειρον ἦν. De dissimilitudine τοῦ σμιχροῦ καὶ ἀπείρου nihil adjicio, quum e superioribus satis pateat. Alterum ἄπειρον, quod ὅμοιον esse arbitrabatur, ipsa inens (νόος) est. Namque fragm. VI init. p. 100 ed. Schaub. (p. 2$ ed. Schorn.) hac leguntur : τὰ μὲν ἄλλα παντὸς μοῖραν μετέχει, νόος δὲ ἐστι ἄπειρον xai αὐτοχρατὲς xai μέμιχται οὐδενὶ χοήματι, ἀλλὰ μοῦνον αὐτὸ ἐπ’ ἑωντοῦ ἐστι, et sub finem ejusdem fragmenti, ut modo vidi- mus, νόος δὲ πᾶς ὅμοιός ἐστι xai ὁ μέζων xai ὁ ἐλάσσων. Jam vero Aristoteles Melissi epinionem Impugpaturus, qui id quod sit infinitum esse dixerat partim Parmenpideis utitur &citia parlim Anaxagor:z doctrinam commemorat, Quum antem Parmenides sui simile dicens universum eo ipso in- dicet, illam universitatem partibus constare, quoniam si- militudo sine iis qua inter se comparantur ne cogitari quidem potest, extra universum aulem nihil est : quod partes habeat, id esse (initum Aristoteles colligit. At illud Anaxagore ἄπειρον quod in minimis rerum partibus cer- nitur cum Melisseo ἀπείρῳ, quod est universum, uon recte contendi, nemini dubinm aut obscurum videbitur. Quo. circa confugiendum erit ad alterum ἄπειρον, illud αὐτο» χρατὲς quod semina rerum digessit (cf. fragm. XVII et XVIII p. 128 et 129 ed. Schaub.) ac totum sui simile est. Inde consequitur, ut infinita mens, quam Anaxagoras primus animo comprehendit ad confutandum ens Melisseum, quod infinitum et universum est, nullo modo accommodata, cum placitis Melissi ab Aristotele tantum componatur. Nimi- rum 6 ᾿Αναξαγόρας ἐλέγχει hlc non vertendum redarguit, refellit, ut sepealias, sed demonstrat, ostendit, ut apud Platonem Protag. 331, E : ὥστε τούτῳ γε τῷ τρόπῳ κἂν ταῦτα ἐλέγχοις, εἰ βυύλοιο, ὡς ἅπαντά ἐστιν ὅμοια ἀλλήλοις, Itaque verba graeca sic emendo et interpretor : "Eyov δὲ μέσον καὶ ἔσχατα, πέρας ἔχει ἀγένητον ὄν, ἐπεὶ el xai, ὡς αὖ- τὸς λέγει, ἐν ἔστι, καὶ τοῦτο σῶμα, ἔχει ἀλλα ἑαντοῦ μέρη καὶ ταῦτα ὅμοια πάντα. Καὶ γὰρ ὅμοιον οὕτω λέγει τὸ πᾶν εἶναι, οὐχὶ ὡς ἄλλοι ἑτέρῳ τινί, ὅπερ καὶ ᾿Αναξαγόρας ἐλέγχει, ὅτι ὅμοιον τὸ ἄπειρον᾽ τὸ Cb ὅμοιον ἑτέρῳ ὅμοιον, ὥστε δύο ἢ πλείω ὄντα, οὐχ ἂν ἕν οὐδ᾽ ἄπειρον εἶναι. Ἀλλ᾽ teo; τὸ ὅμοιον πρὸς τὸ αὐτὸ λέγει καί φησιν αὐτὸ ὅμοιον εἶναι πᾶν, ὅτι ὁμοιομερές, ὕδωρ ὃν ἅπαν ἣ γῆν ἢ εἶτι τοιοῦτον ἄλλο, i. e. : «sed quum me- dinm habeat et extrema, finem habet, quamvis eternum sit, quoniam, etiamsi, ut ipsedicit, unum est idque corpus, alias sni partes easque similes omnes habet. Etenim eo modo simile universum dicit esse, (non quemadmodum * aliis placet, alteri cuidam) quod eliam Anaxagoras ostea- dit, infinitum sui simile esse : atqui si quid simile est, alteri est simile, ita ut duo vel plura sint entía, non unum ne- que infinitum. Sed fortasse simile dicit ejusdem (sem- per) habita ratione contenditque, ipsum simile esse totum, utpole squalibus constans partibus, quia nniversum sit aqua vel terra vel quodcunque aliud hujus generis. » 18. Δῆλος γὰρ οὗτος ἀξιῶν εἶναι Ev τῶν διμερῶν Exxctoy σῶμα ὄν, οὐκ ἀπειρόν ἐστιν. lla vulgohacc verba exhiiben- tur, de quorum ebscuritate jure conquestus est Spaldin- gius. Αἱ in cod. Lips. est οὕτως ἀξιῶν et «ov δὴ μερῶν, quod omisit Olearius, Quocirca Beckius locum ita distn- gui volebat : Δῆλος γὰρ οὕτως ἀξιῶν εἶναι ἕν, τῶν δὴ pezen ἕχαστον, σῶμα ὄν, οὐκ ἄπειρόν ἐστι. Sed rectius addito pro- nomine relativo ita scribo : Δῆλος γὰο οὕτως ἀξιῶν εἶναι Ex τῶν δὴ μερῶν ἕχαστον σῶμα ὄν, ὃ οὐχ ἀπειρόν ἔστι. Simi- liter jam Spaldiugius ὅγε legendum conjecerat. Caeterum Aristotelis conclusio vehementer repugnal ipsius Melissi decretis, qui (cf. fragm. 16) dixerat : El μὲν ἐὸν ἔστι, ài αὐτὸ Ev εἶναι " Ev δὲ ἐὸν δεῖ αὑτὸ σῶμα μὴ ἔχειν εἰ & Ey πάχος, ἔχοι ἂν μόρια καὶ οὐχέτι ἂν εἴη ἕν. In eo autem re- .fellendo id potissimum spectat Aristoteles, ut quoniam ille universum esse infinitum affirmaverat, partes esse eu:versi significet, quae elsí non orte, fines tamen inter se sint. 22. El μὲν γὰρ ἀνομοίων ἀμερῶν εἴη, πολλά, xai αὐτὸς c» τῶ γ᾽ εἶναι ἀξιοῖ. Haec neutiquam cum iis de quibus bic disputatur conciliari possunt. Felicianus verti : « AJ haec si seternum et infinitum sif, quo paclo esse unsn corpus potest? nam si sit dissimilium partium, erus multa, et ipse quoque ita oxistimat. » Is igitur legit ei μὲ! γὰρ ἀνομοίων μερῶν ein. [n Lipsiensi libro est : εἰ μὲν ἀνομοιομερῶν (vel ἀνομοιομερές, nam compendinm in fint dubitationem facit) εἴη, πολλὰ xai αὐτὸς γίνεσθαι ἀξιοῖ Cor- rige : Ei μὲν γὰρ ἀνομοίων μερῶν cin, πολλὰ xal αὐτὸς ἂν γίγνεσθαι ἀξιοῖ, Νοραὶ Aristoteles quod eternum et ἰηδηί. tum sit, id unum esse posse corporis nateram babens. Qua quum ita sint, quorat aliquis, quid obstet a:ternitss unitati? Recte vero Spaldingius ait lic non esse exspe- ctandos illos laqueos quibus Plato Parmenideam unitatesi in Sophista et Parmenide adoritur, ubi noo amplius agno Scit unum propterea quod dicatur esse illud (ὡς ἄλλο τι σημαῖνον τὸ ἔστι τοῦ ἕν). Licet enim eadem ratione ho loco possit negari unum esse id cui duo ascribantur, ser nitas et infinitio, eo tamen inclinat animus, nt cum Spal- dingío credam, obiter solum memorari τὸ ἀΐδιον, respici aulem ín argumentatione unice τὸ ἄπειρον, quod officere unitati Stagiritae persuasum erat. lllud vero ímprimnu manifestum est, omnem lapidem movere Aristotelem, ul falsum esse demonstret id quod Melissus contendebat ent neque corpus habere neque partes (ἀδιαίρετον εἶναι σῶμα οὐχ ἔχον). 26. Εἴη οὖν ἂν καὶ πλείονα αὐτοῦ μέση ἐλαττόνων τε καὶ μιχροτέρων, ἀλλὰ τε πάντῃ ἂν ταύτῃ ἀλλοῖον εἴη οὐδενὸς poc γιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπογιγνομένον. n bis, que ma- gnam partem inepta sunt, pauca variat exemplar Lipsiease, articulum τὰ inler πλείονα οἱ αὐτοῦ inserens et relicta ia- ter à2)* et τε lacuna sequentia prseter οὐδὲν pro οὐδενὸς ila DE MELISSO ETC. ἀλλοῖον εἴη οὐδενὸς προσγιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπογιγνομένου" εἰ δὲ μήτε σῶμα μήτε πλάτος μήτε i μῆχος ἔχοι μηδέν, πῶς ἂν ἄπειρον εἴη ; τί χωλύει πολ- λὰ χαὶ ἕν ἀριθμῷ τοιαῦξα εἶναι; τί χωλύει χαὶ πλείω ὄντα ἑνός, μεγέθει ἄπειρα εἶναι: ὡς καὶ Ξενοφάνης ἄπειρον τό τε βάθος τῆς γῆς καὶ τοῦ ἀέρος φησὶν εἶναι. dans ut in. reliquis codicibus exarata exstant. Corrigen- dum videlur : Εἴη οὖν ἂν xai πλείονα τὰ αὐτοῦ μέρη, τὰ μὲν ὥλάττονα, τὰ δὲ μείζονα ἀλλοῖά τε πάντῃ, εἰ ταύτῃ ἀλλοῖον «lr, οὐδενὸς προσγιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπογιγνομένου. Etsi verisimile non est Melissum diserte prie se tulisse, id quod sit, unius esse smateriz atque hoc argumento ad tuendam ejus unitatem esse usnm, callide tamen Aristoteles hanc attulit rationem, qua adversarium falsi convinceret. Appo- sile comparare licet similem Alexandri Apbrodisiensis argumentationem ap. Simplicium Phys. fol. 18 a : Εἰ δέ τις λέγει τῷ ὅλω τὸ μέρος ἐπὶ μὲν τῶν συνεχῶν (del. μὴ) τῶν ὁμηιομερῶν ταὐτὸν εἶναι, ἐπὶ δὲ τῶν ἀνομοιομερῶν μηκέτι, xai ἐπὶ τῶν δαοιομερῶν εὑρήσε!: μὴ ταὐτὸν ὄν... καὶ γὰρ εἰ μὲν 2295 συνεχές ἐστι, χατὰ τοῦτο ἕν xal ταὐτὸν τοῖς ἔἐχυτοῦ μέρεσι τὸ ὅλον, xal ἐπὶ ἀνομοιομερῶν ὁ αὐτὸς ἄν εἴη λόγος. Καὶ γὰρ καὶ ταῦτα συνεχῆ. Εἰ δὲ διαιρεθείη ἀπ᾽ ἀλλήλων, ὁμολο- γυυμένως πολλὰ ἔσται xal τὰ ὁμοιομερῆ. Novissima verba el 115: ἀλλοῖον εἴη οὐδενὸ: ποοσγιγνομένου σώματος οὐδ᾽ ἀπο- Ὡγνομένου referri videntur ad Melissea (fragm. 11) &l τοί" vri τρισμυρίοισι ἔτεσι ἑτεροῖον γίνοιτο, quae tamen in alie- nam sententiam Stagirita detorsit. 18. Ei δὲ μήτε σῶμα μήτε πλάτος μήτε μῆχος Eyov μηδέν, πῶς ἂν ἄπειρον ἂν εἴη ; τί χωλύει πολ)γὰ καὶ ἐνάριθμα τοιαῦτα tz; τί χωλύει xal πλείω ὄντα ἑνὸς μεγέθει ἄπειρα εἶναι ; Exdem ἴῃ suo codice invenit Felicianus sic interprelans : * alsi neque corpus sit, neque latitudine neque longitudine ula preditlum, quomodo esse infinitum potest? Quid obstat, quin multa et numerabilia hojusmodi sint? Quid prohibet etiam, quin licel plura uno esse dicantur, infini à tamen magnitudine sint? » Melius in libro Lipsiensi μῆχος ἔχοι et paulo post τί κωλύει, xal ἕν ἀριϑμῷ τοιαῦτα εἶναι, non, ut Olearius ait, ἐν ἀριθμῷ scriptum est. In hoc uno librarius peccavit, quod post πλείω ὄντα virgula di- Minxit, Quam ob rem non dubium quin verba hoc modo emendanda sint : El δὲ μήτε σῶμα μήτε πλάτος μήτε μῆχος ἔχοι μηδέν, πῶς ἂν ἄπειρον εἴη ; τί χωλύει πολλὰ xal ἕν ἀρι- ὑμῷᾷ τοιαῦτα εἶναι ; τί χωλύει xal πλείω ὄντα ἑνός, μεγέθει ἄκειρα εἶναι ; Sensus apertus : « sí ens neque corporeum, Meque latum neque longum est, quomodo infinitum esse queat? quid autem obstat, quominus id quod unum est Dimero etiam par sit multis hujus generis? quid praterea Ibpedit quominus quze plura uno esse perhibentur infinita lamen magnitudine sint? » Erunt fortasse qui extrema in- lerpretentur : quid praeterea impedit quominus, quz plura Uno ess&& dicuntur, magnitudine vel potius parvitate culorum aciem fugiant. Nam ut supra vidimus, quem- admodum Anaxagoras duplici notione usurpabat τὸ ἄπει- βῦν, ut aut illud esset quod magnitudine sna omnia com- Plecteretur aut id qnod ita esset parvum, ut sensibus vix Pertipi posset : ita etiam, ne de aliis loquar, sepe Aristo- feles. Accedit quod Spaldingius qui nesciebat, quo spectaret τοιαῦτα, aC μέρη subaudiri volebat, omnia hie ardua esse Cpimatus imprimis male acceplis verbis μεγέθει ἄπειρα in "rorem inductus videtur. Sunt autem τοιαῦτα, quod ex Toslra interpretatione effici arbitramur, ea 40:8 neque cor- Pore, neque latitudine neque longitudine przedila esse phi- phus sumit. Sed tamen sequentia indicio sunt priorem ^Mplicandi rationem veram esse. 82. Ὥς; vol Ξενοφάνης, at in libro Lipsiensi est ὁ £svopá- PHILOS. CILEC. 289 Δηλοῖ δὲ xal 6 ᾿Εμπεδοχλῆς" ἐπιτιμᾷ γάρ, ὡς λεγόν- twv τινῶν τοιαῦτα, ἀδύνατον εἶναι, οὕτως ἐχόντων, ξυμθαίνειν abra * εἴπερ ἀπείρονα γῆς τε βάθη xat δαψιλὸς αἰθήρ, ὡς διὰ πολλῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐχχέχυται στομάτων, ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. vr , ut paulo inferius ὁ Ἐμπεδοχλῇς, sed supra sine articulo Ζήνων. Xenophanes dixerat, terram suis radicibus atque fundamentis nixam in infinitum pertinere. Similem de aeris in(initate sententiam pronuntiasse eum ex hoc loco discimus. Ergo non unum, sed duo infinita Colophonius philosophus esse decrevit, neque ea sic diversa ut illa duo Anaxagorae ἄπειρα, sed prorsus ejusdem immensitatis, nec nisi locorum intervallis disjuncta. Hanc Xenophbanis opi- nionem reprehensam esse ab Empedocle' prodidit Aristote- les de Celo 1f, 13, ubi iidem, qui hic citantur, versus exstant : "Ἄπειρον τὸ κάτω τῆς γῆς εἶναί φασιν, ἐπ᾽ ἄπειρον αὐτὴν ἐῤῥιζῶσθαι γέγοντες, ὥσπερ Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος, ἵνα μὴ πράγματ᾽ ἔγωσι ζητοῦντες τὴν αἰτίαν" διὸ xal Ἔμπεδο- κλῆ-: οὕτως ἐπέπληξεν εἰπὼν ὡς (leg. αὑτοῖς ἐπέπληξεν εἰπὼν ry εἴπερ ἀπείρονα γῆς τε βάθη xal δαψιλὸς αἰθὴρ, ὡς διὰ πολλῶν δὴ γλώσσης ῥηθέντα ματαίως ἐκχέχνται στομάτων, ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. 33. Δηλοῖ δὲ xal 6 Ἐμπεδοχλῆς᾽ ἐπιτιμᾷ γὰρ ὡς λεγόντων τινῶν τοιαῦτα ἀδύνατα εἶναι, οὕτως ἐχόντων ξυμδαίνειν αὐτά, εἴπερ ἀπείρονα γῆς τε βάθη xal δαψιλὸς αἰθήρ. ὃς διὰ πολ- λῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐχχέχυται στομάτων, ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. Cod. Lips. primum exhibet ἀδύνατον, deinde in secundo Empedoclis versu non ὅς, sed quod in altero Aristotelis loco de Cael. 11, 131egitur, et unice pro- bari oportel, ὡς, denique in tertio versu ὀλίγον, non οὐδὲν quod in veteribus editionibus reperitur. Ceterum erravit Olearius, in primo versu dicens ἄπειρα scriptum — esse. Eosdem versus attulit Simplicius de Ceel. f. 127; secun- dum etiam Clemens Al. Strom. VI p. 688 D memoravit. Pro βοοτέων, quod hic omnes libri habent, altero Aristote- lis loco et apud Clementem exstat γλώσσης ; pro ῥηθέντα vero ἐλθόντα mala est Clementis codd. scriptura, nec nisi librariis imputandum quod ibidem legimus εἰδότων pro ἰδόν- των. Locum cum Beckio sic constituimus : ἐπιτιμᾷ γάρ, ὡς λεγόντων τινῶν τοιαῦτα, ἀδύνατον εἶναι, οὕτως ἐχόντων (scil. γῆς «al ἀέρος) ξυμόαίνειν αὑτά’ εἶπε ἀπείρονα γῆς τε βάθη καὶ δαψιλὸς αἰθήρ, ὡς διὰ πολλῶν δὴ βροτέων ῥηθέντα ματαίως ἐκχέγυται στομάτων ὀλίγον τοῦ παντὸς ἰδόντων. Sic autem sententiam interpretamur : « improbat haec Ein- pedocles, quum nonnulli talia contendant, fieri non posse dicens, ut, si ea sit terrce et aeris ratio, apta sint haec inter se et in rerum nalura connexa, si infinita sint et terree profunda et vastus aether, quemadmodum multi mortales temere loquentes ore effutiunt, exiguam universi partem contemplati. » Deest in versibus Empedocleis apodosis, quae qualis fuerit ex iis qua ab Aristotele de Empedoclis opinione referuntur, non est diflicile ad judicandum atque ab áliis jam recte intellectum. |. Namque vidit Simon Kar- stenius Comm. in Emped. p. 222 talem fere fuisse senten- liam his et iis qui interciderunt versibus expressam : « singulae mundi pertes sther, aer, mare, terra certis finibus circeumscriptze sunt ; neque enim reliquis locus esset, si, ut quidam effutiunt, aer et terra infinita essent. » Idem ἀπείρων quod minus usitstum qnam ἄπειρος alio Empedo- clis Joco (cf. annot. ad vs. 61) et δαψιλός pro δαψιλής He 286 . μασί τε xal πλήθεσι xol ὀλιγότητι xal τῷ μανὸν ἢ πυχνὸν γίγνεσθαι πολλὰ χαὶ ἄπειρα ὄντα τε καὶ γιγνό- μενα ἀπεργάζεσθαι, ταὐτὸ ὄν. Φησὶ δὲ xai 6 Δημό- χριτος τὸ ὕδωρ τε καὶ τὸν ἀέρα ἕχαστόν τε τῶν πολλῶν, ταὐτὸ ὄν, ῥυσμῷ,, διαθιγῇ xal τροπῇ διαφέρειν * τί δὴ 90 χωλύει καὶ οὕτως τὰ πολλὰ γίγνεσθαι καὶ ἀπόλλυσθαι, ARISTOTELIS LIBER ἐξ ὄντος ἀεὶ εἰς ὃν μεταδάλλοντος ταῖς εἰργωέναις lo. φοραῖς τοῦ ἑνός, xai οὐδὲν οὔτε πλέονος οὔτε Dizy. νος γιγνομένου τοῦ ὅλου ; ἔτι τί χωλύει πολλὰ μὲν ἢ ἄλλων τὰ σώματα γίγνεσθαι xoi διαλύεσθαι εἰς curs, οὕτως δὲ διαλυόμενα xol ἴσα γίγνεσθαί τε καὶ ἐτῶ, λυσθαι πάλιν; el δὲ xal ταῦτά τις συγχωροίη, xi d rem paren(hesin ὡς καὶ 6 Αναξίμανδρος--ἠξιώκασι apparet τοῦτο referri ad πᾶν ef memorata rerum in hac universitate nascentium multitudine atque infinita copia periedum claudi iis verbis, 4118 tamen hoc rerum naturse corpus per se unum et aequabile esse, quod initio epuntiatum erat illa Junctura μίαν τινὰ οὖσαν μορφήν, ad totam sententiam mente comprehendendam iterum significent. Quod reli- quum est, Sylburgii conjeclura sequenti enuntiato confir- mari videtur. 29. Φησὶ δὲ xal ὁ Δημόκριτος τὸ ὕδωρ τε καὶ τὸν ἀέρα ἔχα- στόν τε τῶν πολλὼν, τοῦτο ὄν, ῥυθμῷ διαφέρειν. Τί δὴ κω- Auct καὶ οὕτως τὰ πολλὰ γίγνεσθαι τε xal ἀπόλ)νσθαι, ἐξ ὄὅν- τος ἀεὶ ἐς ὃν μεταδάλλοντος ταῖς εἰρημέναις διχφοραῖ: τοῦ ἑνὸς xal οὐδὲν οὔτε πλέονος οὔτε ἐλάττονος γιγνομένον τοῦ ὅλου. 1n his quoque verbis, quz ut ἃ Bekkero vulgata sunt ascripsi, plura librariorum manibus menda insede- runt. Ac primum quidem egregia est libri Lips. acriptura ταὐτὸ ὃν pro τοῦτο ὄν, quam Sylburgius jam sola ingenii ope invenerat. Deinde pro ῥυθμῷ quod in omnibus codd. legi- lute, uno excepto, quo Bernardus Felicianus olim usus est, formam Democriteam, ῥῤυσμῷ, quam alibi Aristoteles usur- pat (vide fragmm. Democr. p. 133 et 381) et qum a Fe- liciano perperam ffuxionis vocabulo redditur, cum Sylbur- gio hic restitui oportet; tum pro ἐς δι scribi convenit εἰς ὄν, ut est in. cod. Lips.; denique illa, quorum mentio fit discrimina (ταῖς εἰρημέναις διαφοραῖς) indicio sunt partem aliquam hujus enuutiationis, qua preter fvcuóv etiam διαθιγὴ et τροπὴ memorabantur periisse, Idcirco Bergkius sic scripsit : Φησὶ δὲ xai ὁ Δυμόχριτος τὸ ὕδωρ τε καὶ τὸν ἀέρα ἕκαστόν τε τῶν πολλῶν ταὐτὸ ὅν ῥῤνσμῷ, διαθιγῇ καὶ τροπῇ διαφέρειν" τί δὲ χωλύοι ἂν καὶ οὕτως τὰ πολλὰ γίγνεσθαι καὶ ἀπόλλυσθαι, ἐξ ὄντος ἀεὶ εἰς ὃν μεταδάλλοντος ταῖς εἰρη- μέναις διαφοραῖς x. τ΄ 4., a quo in eo lantum dissentio, quod vulgatam ἐΐ δὴ χωλύει propter Lipsiensis aliorumque codd, lectionem τί δεῖ χωλύειν vel ut est in Aldina prima τί δὴ χωλύειν non sollicito. 35. "Ett τί χωλύει,, ποτὲ μὲν ἐξ ἄλλων τὰ σώματα γίγνεσθαί τε χαὶ ἀπόλλυσθαι πάλιν. Mirandum est inutilam hanc enuntialionem non esse correclam a Bekkero e cod. Lips. Nam hic Olearius eadem prebet quc Beckius, nisi quod pro οὕτως δὴ exhibel οὕτως δέ. Hiec autem exstant in Lips:ensi exemplari : "Ext τί χωλύει πολ)ὰ μὲν ἐξ ἄλλων τὰ σώματα γίγνεσθαι [καὶ διαλύεσθαι εἰς σώματα, οὕτω: δὴ ἀναλνόμενα καὶ ἶσα γίγνεσθαί τε] καὶ ἀπόλλυσθαι πάλιν. Vi- demus integrum versum in reliquis membranis excidisse. At vero ne ea quidem 4na& Lipsiensis liber suppeditat, sa- tis integra esse ratus in hunc modum Ber;kius sententiam corrigi jussit : "Ext τί χωλύε: πολλὰ μὲν ἐξ ἀλλύῤιων τὰ σώματα γίγνεσθαι καὶ διχλύεσθαι εἰς σώματα, οὕτως δὲ γιγνόμενά τε καὶ ἀναλνόμενα ἴσα γίγνεσθαί τε xal ἀπόλλυσθαι πάλιν. Vult enim a philosopho dici, fieri etiam posse, ut qua ex se invicem procreentur et in se revertantur, ea et ia nascen- do et in intereundo eandem servent quantitatem. Quod quamquam per se consentaneum est, tamen vel sine his mufationibas magnam partem inest in verbis e codice prolatis. Spaldingio omnia recte se habere visa sunt pre- ter vocern ἴσα cujus loco συνιστάμενα legendum suspica- pefur. Ego nihil muto, nisi ἀναλνόμενα, quod in διαλνόμενα converüi propter constantem meliorum scriptorum vsum necesse est. Οὐδὲ enim corpora ita corrumpantor εἰ à aliam abeant naturam, non dicuntur ἀναλύεσθαι, ted a λύεσϑαι. — Prseterea διαλύεσθαι εἰς σώματα, οὕτως ἃ din scribi oportere non est quod moneam. Fortasse els eruut qui post σώματα ita continuent orationem : τ ἃ οὕτως διχλνόμενα x. τ. à. quibus equidem noo magnope refragor. Quocirca Aristotelis verba ita interpreuri licd; « Quid igitur impedit, quominus mulla quidem corpe ex aliis nascantur et corruptione in alia corpora transit sic corrupla autem equo numero rénascantur εἰ rursa intereant. » | 38. Ei δὲ xal ταῦτά τις συγχωροίη, καὶ εἴη τι χαὶ ἀγένττη τί μᾶλλον ἄπειρον δείχνυται ; ἀπειρον vào εἶναί φησιν͵ £i μέν, μὴ γεγονέναι. πέρατα γὰρ εἶναι τὴ» τῆς γε σεως 3 τε xal τελεντήν. Καίτοι τί χωλόει ἀγένητον ὃν ἔχειν nin ἐκ τῶν εἰρημένων ; εἰ γὰρ ἐγένετο, ἀρχὴν ἔχειν ἀξιοὶ trim, ὅθεν γίγνοιτο, el γιγνόμενα. — Ita Bel kerus, qui primom bat non bene distinxit : nam inter γεγονέναι et xészra ponet μέση στιγμή, item inter τελευτὴν eb χαίΐτοι : deinde nullae vitium sustulit. Post ἀγένητον, cujus loco. male io cl. Lips. hic scriptum est ἀγέννητον, repetitur in eodem li εἴη addita interrogationis nota. Utrumque oscitaoti libri rio tribuimus. Tum nonnulla membrana liabent cz μᾶλλον, sed legendum cum cod. L. τί μᾶλλον ixaw; Porro epregiam Sylburgii conjecturam pro μὴ qrr«oz legentis μὴ γέγονε δέ, φυῶ mihi utique probatur, jam Spa! dingius arripuit. Conspirat Feliciani iuterpretatio : « iné- nitum enim esse inquit, si sit quidem aliquid, sed geuitou tamen minime fuerit. » Contra Beckius malebat cz ante φησὶν deleri quam cum Sylburgio γεγονέναι in vcr δὲ mutari. Alterutrum fieri necesse est, ut ralio gram matfica constet. Quo magis miramur Bergkium nibil ἐδ hac structura adnotasse. Praeterea liber Lips. perperam γενήσεως pro γενέσεως exhibet neque quidquam nori afíet in verbis ἐκ τῶν εἰρημένων, quas mendosa esse sequeta ostendunt. Eodem mendo Feliciani codex lahoravi!, quot in interpretatione latina reperialnr : « At enim quid obiil, id quod ingenitum est, ex antedictis finem habere. » Nik arridet Spaldingii conjectura qui pro éx substituit £x (eo sensu acceptum quo est apud Plat. Gorg. D t τι ἐχτὸς τούτων λέγειν et alios), ut in verbis Ari:toleks liecc sit sententia : « Quid autem velat, vel id, quod οἶα non sit, liabere terminum prater commemoratos illas? » Extretna quie misere corrupta sunt ὅθεν γίγνοιτο, εἰ ve μενα, sed in editione Aldina minore paulo rectias coms tuta ὅθεν γίγνοιτο τὰ γιγνόμενα (quam scripturam Felicianis expressit et Spaldingius inserto ἀεὶ, ut esset τὰ ἀεὶ v1 μενα, tueri volebat), nunc emendari possunt e libro Lips ubi ἔχειν ἀρχὴν inverso ordine e£ ὅθεν ἤρξατο m exstat. Sententiarum tamen continuatio singularem nJ- merum γιγνόμενον, qui et Bergkio praestare visus est, fg tat. Quamobrem ultima sic conformarmts : Ei γὰν (1565 ἔχειν ἀογὴν ἀξιοῖ ταύτην, ὅθεν ἤρξατο γιγνόμενον. ΕἾ quam Aristoteles usque ad hunc locom unum prse Melissi decretum, quo nihil unquam nasci dixerat, Wn» gnavit, jam alterum ejus dogma convellere et lahefaclrt tentat, quo quod esset, idem infinitum esse affirmabal Quum igitur nascl quasdam sive (inita sive infinila essent initia rerum docete staduisset, hac nunc omissa conlrord DE MELISSO ETC. t xevóy, οὗ μέντοι τοῦτό γέ τι σῶμα εἰναι ἀλλ᾽ olov αἱ ὁ Ἡσίοδος ἐν τῇ γενέσει πρῶτον τὸ χάος φησὶ γε- ἔσθαι, ὡς δέον χώραν πρῶτον ὑπάρχειν τοῖς οὖσιν, ιοῦτον δέ τι καὶ τὸ xevóv, οἷον ἀγγεῖόν τι ἀνὰ μέσον 165», εἶναι ζητοῦμεν. ᾿Αλλὰ δὴ καὶ εἰ μή ἐστι χενόν, αδέ τι ἧσσον ἂν χινοῖτο, ἐπεὶ xal Ἀναξαγόρας 6 πρὶ τὸ αὐτὸ πραγματευθείς, ὡς οὗ μόνον ἀποχρῆσαν vr) ἀποφήνασθαι, ὅτι οὐκ ἔστιν, ὅμως χινεῖσθαί φησι ὰ ὄντα, οὐχ ὄντος κενοῦ. Ὁμοίως δὲ καὶ ὁ Ἐμπεδοχλῆς 291 χινεῖσθαι μὲν del φησι συγχρινόμενα τὸν ἅπαντα ἔνδε- λεχῶς χρόνον, οὐδὲν εἶναι λέγων περισσὸν τοῦ παντός, οὐδὲ χενεόν πόθεν οὖν τί χ᾽ ἐπέλθοι; ὅταν γὰρ εἷς as μίαν μορφὴν συγχριϑῇ, ὥσθ᾽ ἕν εἶναι, οὐδέν, φησί, τό γε χενεὸν πέλει οὐδὲ περισσόν. Τί γὰρ χωλύει εἰς ἄλληλα φέρεσθαι χαὶ περιίστασθαι πάντα, ὁτουοῦν εἷς ἄλλο, xol τούτου εἷς ἕτερον, xal elc τὸ πρῶτον ἄλλου μεταβάλ- λοντὺς ἀεί. "Ext καὶ τὴν ἐν τῷ αὐτῷ μένοντος τοῦ πρά- Ὑματος τόπῳ τοῦ εἴδους μεταδολήν, ἣν ἀλλοίωσιν οἵ τ᾽ ἔριον δὲ καὶ τὸ περὶ τῆς τέφρας ποιοῦνται, ἢ δέχεται ἶσον ἰδωρ ὅσον τὸ ἀγγεῖον τὸ κενόν. 19. ᾿Α)γγὰ δὴ καὶ sl μή ἐστι κενόν, μηδέ τι ἧσσον ἂν κι- miro, ἐπεὶ xal ᾿λναξαγόρας τὸ πρὸς αὐτὸ πραγματενϑεὶς καὶ W μόνον ἀποχρῆσαν αὐτῷ ἀποφήνασθαι, ὅτι οὐκ ἔστιν, ὅμως μνεῖσθαί φησι τὰ ὄντα, οὐκ ὄντος κενοῦ. Initium ialegrum πὶ. Post ᾿Αλναξαγόρας Spaldingius poni volebat 6 πρὸ αὐ- τοῦ πραγματευθείς, sed mihi cum Bergklo legendum vide- lur : ἐπεὶ καὶ ᾿Αναξαγόρας ὁ κερὶ τὸ αὐτὸ πραγματευθείς, à; € μόνον ἀποχρῆσαν αὐτῷ ἀποφήνασθαι, ὅτι οὐχ ἔστιν, ὅμως πνεῖσθαί φησι τὰ ὄντα, οὐκ ὄντος κενοῦ, ut dicatur Anaxe- $»ris, quamvis id ipsum egerit ut non esse vacuum de- postraret, tamen eo non contentus motum rebus attri- iue. -. 22. Ὁμοίως δὲ καὶ ὁ Ἐμπεδοκλῆς κινεῖσθαι μὲν ἀεΐ φησι κυγκινούμενα τὸν ἅπαντα ἐνδελεχῶς χρόνον, οὐδὲν εἶναι λέ- ἴων ὡ: τοῦ παντός, οὐδὲ xsveóv* πόθεν οὖν τί κ᾽ ἐπέλθοι : ὅταν δὲ εἰς μίαν μορφὴν συγκριθᾷ, ὡς ἕν εἶναι, οὐδέν φησι τό γι χενεὸν πέλει οὐδὲ περισσόν. Ineptum est. χινεῖσθαι συγ- χνούμενα,, neque magis sanum quod Bekkerus e codicibus ἐπ} συγχινόμενα eb σνγχοινόμενα, eujus loco Lipsiensis Webel σνγχρινόμενα. Αἱ vero quum oon solum ubi di- φεῖδ in anum congregantur, sed etiam ubi congreyata Iursus dieperguntur, motus exsistat, Bergkius illud unum Svxxvóutwa nom sufücere ratus, διαχρινόμενα | addidit. Deinde quod sequitur ὅταν δὲ εἷς μίαν μορφὴν συγχριθῇ Wstimonio esse ait, in praecedentibus fuisse dictum de dis. 8p4lioRe rerum omnium, in qua nihil neque parum neque Mmium deprehendatur. In verbis ὡς τοῦ παντός Spaldin- δὰ ὡς recte mutavit Ín περισσόν, — Porro in libro Lipsien- 8 ὡσθὲν εἶναι i. e. ὥσθ᾽ Ev εἶναι reperitur pro ὡς ἕν εἶναι. Que antem in eodem codice corrupta sunt παντὸς δὲ οὐδέν Xv... πόθον οὖν τι χε πέλθοι, in iis facile vulgatam scri- Pioram agnoscas. Hine Bergkius suasit, ut locos sic cor- Dgerelur : Ὁμοίως δὲ xal ὁ Ἐμπεδοκλῆς χινεῖσθαι μὲν ἀεί τῆσι συγχρινόμενά τε xal διαχρινόμενα τὸν ἅπαντα ἐνδελεχῶς Χρόνον, ὅταν μὲν διαχριθῇ, οὐδὲν εἶναι λέγων περισσὸν τοῦ παντός, οὐδὲ χενεόν" πόθεν οὖν τί x' ἐπέλθοι " ὅταν δὲ εἷς μίαν Vos? συγχριϑῇ, ὥσθ᾽ ἕν εἶναι, οὐδέν, φησίν, ὅγε κενεὸν πέ- λει οὐδὲ περισσόν. Οὐἱ mihi in eo potissimum lapsus vi- detur, quod magis doctrinee Fmpedoclese quam rei de qua hic disputatur rationem habuit. Aristotelem enim Anaxa- Pr mentione injecta illud ante omnia spectare manife- Htm est, ut doceat, eliamsi non sit vacuum, motum tamen Ὧ08 loli. Quamvis autem Empedocle auctore σύγχρισις Ion fiat nisi praecedente διαχρίσει pariterque Su£xpraxc nisi Post σύγχρισιν non. oriatur, tamen ubi quis dogma Empe- eum nihi] esse inane et corpora 408 συγχρίσει nascun- lur Perpetuo moveri velut in transitu significat : ei τοῦ ?vrxoivttv vorabulo posito alterum omittere licet, preeser- T? quando ortas perennitatem, quse necessario eum &a- *tlseeopulata et conjuncta est, participio prsesentis passivi “θυ δ]. Quocirca exigua mutatione ita constituo locum : Ὁμοίως δὲ xal ὁ Ἐμπεδοκλῆς κινεῖσθαι μὲν ἀεΐ φησι συγχρι" νόμενα τὸν ἅπαντα ἐνδελεχῶς χρόνον, οὐδὲν εἶναι λέγων περισ- σὸν τοῦ παντός, οὐδὲ χενεόν. Πόϑεν οὖν τί χ᾽ ἐπέλθοι ; ὅταν γὰρ εἰς μίαν μορφὴν συγχριϑῦ, ὥσθ᾽ ἕν εἶναι, οὐδέν, φησί, τό 1ε κενεὸν πέλει οὐδὲ περισσόν. In quo nihil fortasse deest preter δὲ quod respondeat τῷ μὲν posito post χινεῖσθαι. Quee res Spaldingium adduxit, ut post χρόνον inseri vellet γίγνεσθαι δὲ μηδέκοτε. Sed posteriuá membrum constat interdum desiderari. Cf. Matthis Gr. Gr. $ 622,6 et alios qui de partícvlis scripserunt. 27. Τί γὰρ κωλύει «lc ἄλληλα φέρεσθαι xal περιίστασθαι ἅμα ὁτονοῦν εἰς ἄλλο, καὶ τούτου εἰς ἕτερον καὶ εἰς τὸ πρῶ- τον. ἄλλον ς ἀεί, Hic jam e cod. Lips. ὁτου- οὖν pro ὁτιοῦν restituit Bekkerus, servata uti par erat vul- gata lectione xai sl; τὸ κρῶτον, cujus loco liber Lips. prae- bet xai εἰ τὸ πρῶτον. Bergkins conjecit : Τί yàp κωλύει εἰς ἄλληλα φέρεσθαι καὶ περιίστασθαι πάλιν (vel πάντα) ὁτονοῦν εἰς ἄλλο καὶ tovtov εἰς ἕτερον, εἶτε τὸ πρῶτον εἴτε καὶ ἀλλο, μεταδάλλοντος ἀεί. — Collatis enim iis quse inilio hujus capi- tis leguntur : Ἢ οὐδὲν χωλύει γεγονέναι ἕτερα ἐξ ἑτέρων καὶ τοῦτο εἰς ἄπειρον ἱέναι, ἣ ἀναχάμπτειν κύκλῳ, ὥστε τὸ ἕτερον ἐκ τοῦ ἑτέρου γεγονέναι philosophum dicere verissime monet, leri posse, ut perpetua hec sit mutatio, ut upumquidque modo hanc modo illam speciem induat, et vel revertatur in eam formam, qua primum fuerit preeditum, vel aliam ex alia asciscat. Sed idemsensus in vulgata scriptura inest, modo pro ἅμα ponatur πάντα, quod Felicianus expressit, et rectius, quam a Bekkero factum est, locus distinguatur. Sic igitur scribendum existimo : Τί γὰρ χωλύει εἷς ἀδληλα φέρεσθαι xal περιίστασϑαι πάντα, ὁτονοῦν εἷς ἄλλο, καὶ τούτον εἰς ἕτερον, καὶ εἰ: τὸ πρῶτον ἄλλου μεταδάλλοντας ἀεί. 49. Ἔτι καὶ τὴν ἐν τῷ αὐτῷ μένοντος τοῦ πράγματος τόπῳ «τοῦ εἴδους μεταθολήν, ἣν ἀλλοίωσιν οὗ τ᾽ ἄλλοι κἀχεῖνος λέγει, οὐδὲν ix τῶν εἰρημένων αὐτῷ κωλύει χινεῖσθαι τὰ πράγματα, ὅταν bx λευκοῦ μέλαν ἣ dx πιχροῦ γένηται γλυχύ. οὐδὲν γὰρ τὸ μὴ εἶναι χενὸν 3) μὴ δέχεσθαι τὸ πλῆρες ἀλλοιοῦσθαι χωλύει. Omittitur οὐδὲν post κἀκεῖνος λέγει in. Cod. Lips., verum illa voce sententia carere non potest. Deinde pro γένηται legitur γίγνηται, sed alterum preeetat. Ceeterum μεταδολὴν ἣν ἀ)λοίωσιν jam. ex eodem Codice restituit Bekkerus pro vulg. μεταβολὴν 9 ἀλλ. Bergkius horum verborum satis impeditam sententiam esce opinatus scribendum conjecit : "Ext καὶ κατὰ τὴν ἐν τῷ αὐτῷ μένοντος τοῦ πράγματος τόπῳ τοῦ εἴδους μεταδολὴν---χινεῖσθχι τὰ πράγματα vel τῇ μεταδολῇ. Αἱ accusalivus τὴν μεταδολὴν ad κινεῖσθαι relatus aliorum locorum timilitudine abunde defenditur, velut Platonico de Legg. 11, 656 : ἡδέα γὰρ τούτων ἕκαστα εἶναί φᾶσι, πονηρὰ δέ, καὶ ἐναντίον ἄλλων, οὖς οἴονται φρονεῖν, αἰσχύνονται μὲν χινεῖσθαι τῷ σώματι τὰ τοιαῦτα x. 1. λ. Ergo nihil mutau- dum, quamquam non sdmodum commoda verborum col- locatio est. Bes de qua discepfatur, exponitur a Melisso fragm. 17. Cf. Ariatot. Phys. Auscult. 1, 3 : ὅτι μὲν οὖν πα- ραλογίζεται Μέλισσος δῆλον᾽ οἴεται γὰρ εἰληφέναι, εἶ τὸ γενό» μενον ἀρχὴν ἔχει ἅπαν, ὅτι καὶ τὸ μὴ γενόμενον οὐχ ἔχει" εἶτα xai τοῦτο ἄτοπον, τὸ παντὸς εἶναι ἀργὴν πράγματος, καὶ μὴ 19. 35 203 ᾿ ARISTOTELIS LIBER ἄλλοι χἀχεῖνος λέγει, οὐδὲν ix τῶν εἰρημένων αὐτῷ χω- λύει χινεῖσθαι τὰ πράγματα, ὅταν ἐκ λευχοῦ μέλαν ἣ ἐκ πιχροῦ γένηται γλυχύ οὐδὲν γὰρ τὸ μὴ εἶναι χενὸν ἢ μὴ δέχεσθαι τὸ πλῆρες ἀλλοιοῦσθαι χωλύει. Ὥστε οὔτε ἅπαντα ἀΐδια, οὔθ᾽ ἕν, οὔτ᾽ ἄπειρον ἀνάγχη εἶναι" ἀλλ᾽ οὔτε ἄπειρχ πολλά, οὔτε ἕν ὅμοιον, οὔτ᾽ ἀχίνητον οὔτ᾽ εἰ ἕν οὔτ᾽ εἰ πόλλ᾽ ἄττα. Τούτων δὲ χειμένων, xa μεταχοσμεῖσθαι xol ἑτεῤοιοῦσθαι τὰ ὄντα οὐδὲν χωλύει ἐκ τῶν ὑπ᾽ ἐκείνου εἰρημένων, xai ἑνὸς ὄντος τοῦ παντὸς χινήσεως οὔσης, χαὶ πλήθει χαὶ ὀλιγότητι διαφέροντος, χαὶ ἀλλοιουμένου, οὐδενὸς προσγιγνομέ- νου, εἶ δ᾽ ἄρα τινός, οὐ σώματος, xat εἰ πολλῶν, συυμι- σγομένων xai διαχρινομένων ἀλλήλοις. Τὴν γὰρ ui ξιν οὔτ᾽ ἐπιπρόσθεσιν τοιαύτην εἶναι οὔτε σύνθεσο 1 εἰχὸς οἵαν λέγει, ὥστε ἢ χωρὶς εὐθὺς εἶναι, ἢ καί, ἀποστρεφθέντων ἐπίπροσθεν ἑτέρου ἑτέρων, φαίνεσθει. χωρὶς ἀλλήλων ταῦτα, ἀλλ᾽ οὔτω συγχεῖσθαι ταχθέντα;. ὥστε ὁτιοῦν τοῦ μιγνυμένου παρ᾽ δτιοῦν ««έρος μεμῖ-, θαι οὕτως ὡς μὴ ἀναληφθῆναι συγχείμενα,, ἀλλὰ ut αἱγμένα ἁρμόττειν ὁποιαοῦν τῷ παντὶ μέρη. ᾿Ἐπεὶ γὰρ οὐχ ἔστι σῶμα τὸ ἐλάχιστον, ἅπαν ἅπαντι μέρος μέμιχται ὁμοίως χαὶ τὸ ὅλον. τοῦ χρόνου καὶ γενέσεως μὴ τῆ: ἁπλῆς, ἀλλὰ xai ἀλλοιώσεως, ὥσπε; οὐχ ἀθρόας γιγνομένης μεταθδολῆς. . 35. Ὥστε οὔτε ἅπαντα ἀΐδια off Ev οὔτ᾽ ἄπειρον ἀνάγχη εἶναι, ἀλλ᾽ &xetox πολλά. Οὔτε ἕν θ᾽ ὅμοιον, εὔτ᾽ ἀχίυττον, οὔτ᾽ εἰ ἕν οὔτ᾽ εἰ πόλλ᾽ ἄττα. Tta Bekkerus. In cod. Lips. est οὔθ᾽ ἅπαντα. Quod sequilur out! ante ἄπειρον cum reliquis libris Lipsiensis servat. Neque tamen reprobsnda Beckii opinio, qui illud οὔτ᾽ deleri volebat. Cetera quee in membrana Lipsiensi ut a Bekkero vulgata sunt legun- tur ita emendo : Οὐτ᾽ ἄπειρον ἀνάγχη εἶναι" ἀλλ᾽ οὔτε ἄπειρα πολλά, οὗτε ἕν ὅμοιον, οὔτ᾽ ἀχίνητον οὔτ᾽ εἰ ἕν οὔτ᾽ εἰ πόλλ᾽ ἄττα. Eadem in suo exemplari invenerat Felicianus, cujus h:zec sunt verba : « Quamobrem neque omnia a:terna, neqne unum, neque infinitum esse necesse est. Sed neque infinita multa, neque unum simile, neque immobile sive unum sit sive multa quaedam. » 38. Τούτων δὲ χειμένων καὶ μεταχοσμεῖσθαι xal ἑτεοοιοῦ- σθαι τὰ ὄντα οὐδὲν χωλύει ἐχ τῶν ὑπ᾽ ἐχείνῳ εἰρημένων, xal ἑνὸς ὄντο: τοῦ παντὸς χινήσεω: οὔσης. xal πλήθει xai ὀλιγότη- τι διαφέροντος, καὶ ἀλλοιουμένου οὐδενὸς προσγιγνομένου. Εἰ δ᾽ ἄρα τινός, οὗ τοῦ σώματος, καὶ εἰ πολλὰ συμμισγομένων καὶ συνδιακρινομένων ἀλλήλοις. Minus recte haec ἃ Bekkero 4listincta sunt. Pr&eterea cod. Lips. probét: ἑτεροιοῦ- σθαι τὰ ὄντα οὐδένα κωλύει ἐχ τῶν ὑπ᾽ ἐχείνον εἰρημένων, quibus quidem verbis vitium istud ὑπ᾽ ἐχείνῳ tollitur, sed tamen illud οὐδὲν vulgala: lectionis servari oportet. Ultima in libro Lipsiensi hoc modo exarantur : συμμισγομένων xal διαχοινομένων. — Bleckius post πολλά distinctionis virgulam ponendam putavil et προσγίγνεται vel εἰσί subaudiri voluit. Nobis εἰ πολλῶν Í. e. προσγιγνομένων requiri videtur. Sic autem scribimus: Τούτων δὲ χειμένων, xol μετακοσμεῖσθαι xai ἑτεοοιοῦσθαι τὰ ὄντα οὐδὲν χωλύει ἐχ τῶν ὑπ᾽ ἐχείνον εἰρη" μένων, xai ἑν: ὄντος τοῦ παντὸς χινήσεως οὔσης, xal πλήθει καὶ ὀγιγότητι διχφέροντος, καὶ ἀλλοιουμένον, οὐδενὸς προσγι- νομένου, εἰ δ᾽ ἄγα τινός, οὐ σώματος, xal εἰ πολλῶν, συμμι» σγομένων xal διαχοινομένων ἀλλήλοις. — Felicianus videtur εἰ γάρ τινος legisse; vertit enim extrema : « Nulla re alia accedente, nam si. modo quidquam id est, quod accedit, corpus non esl, et si mulla sint, dum ea inter 86 simul comimniscentur et secernuntur., » p. 977. ἃ. 4. Τὴν γὰρ μῖξιν οὔτ᾽ ἐπιπρόσθεσιν τοιαύτην el- γαι οὔτε σύνθετιν slxà; οἷαν λέγειν, “Ὥστε ἢ χωρὶς c0); εἶναι, ἢ xai ἀποστρεφθέντος ἐπίπροσθεν ἕτεοα ἑτέρων φέρεσθαι χωρὶς ἀλλήλων ταῦτα, ἀλλ᾽ οὕτω σνγχεῖσθαι ταχϑέντα ὥστε ὁτιοῦν μιγνυμένου xao! ὁτιοῦν ᾧ μίγννσθαι μέρος, οὕτως ὡς μὴ ἀναληφθῆναι σνγχείυενα, ἀλλὰ μεμιγμένα, μηδ᾽ ὁποιχοῦν αὐτῷ μέρη. ᾿Ἐπεὶ γὰο οὐκ ἔστι σῶμω τὸ ἐλάχιστον, ἅπαν ἅπαντι μέρος μέμιχται ὁμοίως καὶ τὸ ὅλον. — Locus corruptus ad quem sanandum parum praesidii e cod. Lips. atque e Felieiani interpretatione peli potest. In libro Lipsien:i perperam legitur οὔτ᾽ ἐπὶ πρότθησιν, quod jam. Belkerus correxit, deinde ἀποστρεφθέντος pro vulgato ἀποστραρέντος permutatione utriusque aoristi non insolita, t€YUm ἕτερα &£ pav φαίνεσθαι γωρίς, mox. ὥστε ὁτιοῦν τοῦ μιγνυμένου παρ᾿ ὁτοιοῦν ὁ (sic) μίγνυσθαι μέρος, praeterea μὴ δὲ vota. οὖν αὖ- τῷ μέρη, denique post ἐλάχιστον id quod Bekkerus recepi ἅπαν» ἅπαντι μέρος pro vulgato ἅπαν τι μέρος. Felicianus ver-- tit : « Mixtionem enim neque superadditionem ejusmodi esse neque compositionem, qualem inquit, verisimile est : ut vel statim separata inter se sint, vel in aversione dum alia aliis superoccurrunt, a sese mutuo seorsum ferantur : sed ea quie mixta sunt, ita esse composila, u£ qualibet pars cum qualibet confusa ita sit, ut non composita, sel mixta esse videantur, neque deprehendi qaialesnam partes eerum sint possit. Quia enim non est corpus aliquod, quod minimum sit, unaquaeque pars simili modo ac totum com- mixta est. » Quse parlim obscura partim aperte viliosa sunt. Nam ne de cseteris loquar, extrema illa « non est corpus aliquod quod minimum sit » ἃ sensu loci abhorrent. Quis enim ignorat τὸ ἐλάχιστον σῶμα apud philosophos esse miuimum vel individuum corpusculum, quod atomi nomine vulgo vocatur. Vide Democr. p.135. Verba graeca sic emen- damus : Τὴν γὰρ μῖξιν οὔτ᾽ ἐπιποόσθεσιν τοιχύτην εἶναι οὔτε, σύνθεσιν εἰχὸς οἵαν λέγει, ὥστε 7) χωρὶς εὐθὺς εἶναι, ἢ καί, ἀποστριφθέντων ἐπίπροσθεν ἑτέρου ἑτέρων φαίνεσθαι χωρὶς ἀλλήλων ταῦτα, ἀλλ᾽ οὕτω συγχεῖσθαι ταχθέντα, ὥστε ὁτιοῦν τοῦ μιγνυμένον παρ᾽ ὁτιοῦν μέρος μεμῖχθαι οὕτω: ὡς μὴ ἀναληφθῆναι συγχείμενα ἀλ)ὰ μεμιγμένα ἁρμόττειν ὁποιαοῦν τῷ παντὶ μέρη. ᾿Επεὶ γὰρ οὐκ ἔστι σῶμα τὸ Ela- χιστον, ἅπαν ἅπαντι μέρος μέμικται ὁμοίως καὶ τὸ ὅλον. Quorum verborum hiec est. sententia : « Nam mixtionem convenit neque additionem esse, neque composilionem qualem ipse dicit, qua vel illico sejuncta cesse (ea quie ac- cedunt, τὰ προσγιγνόμεν) vel aversis ante alia aliis sepo sita hzc ase invicem apparere statuitur, sed ita ordine esse conjuncla, ut unaquaeque mixti particula cuilibe! parti admixta sit, eo modo, ut conjuncli illa» partes non excipiantur deinceps, sed mixta quaevis membra univero congruant. Quoniam enim non exstat minimum el indi- viduum corpusculum, unaquaeque pars cuilibet mixta ex similiter atque totum esl mixtum. » Quod initio cum Bek- kero posui ἐπιπρόσθεσιν neutiquam mutandum in ἐπιπροσ- θησιν, quo scripturae depravate vestigia in cod. Lips. du- cunt. Namque ἐπιπρόσθ:σις ab ἐπιπροστιθένχι deductum (cf. Dion. Hal. VI, 9) additionem et additamentum dest gnat, quum ἐπιπρόσθησι: obstructionem et impeditionem potissimum valeat. Cf. Plutarch. de facie in orb. lun. t. IX p. 684 ed. Reisk, Utrumque vocabulum sspe a libranis confusum est, ut illo loco, cujus Beckius meminit, apud Plutarch. Consolalion. ad Apollon. tom. VI p. 46! οὐ. Reisk. : ταῦτα δὴ αὐτοῖ: πάντα ἐπιπρόσθεσις γίνεται, Reprobalà Reiskii conjectura, qui ἐπίπροσθεν γίνεται impedimento fiunt scribi volebat, corrige ἐπιπρόσθησις. Clerum ἢ plerisque lexicis ἐπιπρόσθεσις desideratur. DE MELISSO ETC. ΠΕΡῚ ZENOPDANOYZ. ΚΕΦ. γ΄. Ἀδύνατόν φησιν εἶναι, εἴ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο I$ λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ * ἀνάγχη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. Δυνατὸν δὲ οὐδέτε- pov* οὔτε γὰρ ὅμοιον φ᾽ ὁμοίου προσήκειν τεχνωθῆναι μᾶλλον 3j τεχνῶσαι" ταῦτα γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις xal ὁμοίοις οὐχ δπάρχειν πρὸς ἄλληλα, οὔτ᾽ ἂν ἐξ dvo- 293 μοίου τἀνόμοιον γενέσθαι. ΕἾ γὰρ γίγνοιτο ἐξ Ἄσθενε-- στέρου τὸ ἰσχυρότερον ἢ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον ἢ ἐχ χείρονος τὸ κρεῖττον ἢ τοὐναντίον τὰ χείρω ix τῶν χρειττόνων, τὸ ὃν ἐξ οὐχ ὄντος ἂν γενέσθαι, ὅπερ ἀδύ- vatov- ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτα εἶναι τὸν θεόν. El δ᾽ ἔστιν ὁ θεὸς ἁπάντων χράτιστον, ἕνα φησὶν αὐτὸν προσήκειν εἶναι" el γὰρ δύο ἢ πλείόυς εἶεν, οὐχ ἂν ἔτι κράτιστον xai βέλτιστον αὐτὸν εἶναι πάντων " ἕχαστος γὰρ ὧν τῶν πολλῶν ὁμοίως ἂν τοιοῦτος εἴη. Τοῦτο γὰρ εὸν καὶ θεοῦ δύναμιν εἶναι, χρατεῖν, ἀλλὰ μὴ CAPUT TERTIUM. Secunda libelli pars que tertium et quartum caput complectitur rectissime in codice Lipsiensi pariterque in aliis libris quos inspexit Bekkerus, duobus Marcianis, Pa- ltino Vaticano, Urbinate et Parisiensi, ᾿Αριστοτέλους περὶ Etvoz&vouc inscribitur, quum ineptam in reliquis exempla- ribus inscriptionem περὶ Ζήνωνος in fronte gerat. p. 977. ἃ. 14. 'AzÓvo1óv φησι» εἶναι, εἶ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ. ἀνάγχη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίων ἢ ἐξ ἀνομοίων γενέσθαι τὸ γενόμενον. Hic cod. Lips. ftot ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίον γενέσθαι τὸ γενόμενον, id quod et aptius est vulgato et confirmatur Simplicii verbis Comment. in Arist. Phys. fol. 6 ἃ : ἀγένητον δὲ ἐδείχνυεν dx τοῦ δεῖν τὸ γιγνόμε- νον 9 ἐξ ὁμοίου ἣ ἐξ ἀνομοίου γίγνεσθαι. Drandisii opinlo- nem, qui prima hujus capitis verba e primo hujus libelli capite temere arcessita putat atque ἃ Xenopbauis ratione aliena videri dicit, nequeo comprobare. Neque enim dubi- fat philosophus sitne aliquid an non sit, sed potius liac sententia esse aliquid contendit ut ea quc paulo inferius posila est enuntiatione εἰ δ᾽ ἔστιν à θεὸς &mavtov χράτιστον x. t. ). Karstenius deleto τι, quemadmodum in Parmeni- dis diclo. ἔστιν ἢ οὐχ ἔστιν, legendum conjicit ἀδύνατόν φησιν, εἴπερ ἔστι, γενέσθαι eo sensu, ut sit τὸ εἰλιχρινῶς ὃν Ἱένεσιν ἔχειν, ἀδύνατον. Sed hoc vis in vulgata etiam scri- plnra inest. 16. Δυνατὸν δὲ οὐδέτερον. οὔτε γὰρ ὅμοιον ὑφ᾽ ὁμοίον προσ- ἥχειν τεχνωθῆναι μᾶλλον ἢ τεχνῶσαι (ταὐτὰ γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις 9) ὁμοίοις ὑπάρχει» πρὸς ἄλληλα) οὔτ᾽ ἃ» ἐξ ἀνομοίου τὸ ἀνόμοιον γενέσθαι. 14 Bekkerus, sed hac rae- lione locum scribi non posse jam perspexerunt Brendi- sius in Comm. Eleatt. p. 26 et Karstenius Xenoph. p. 101 e libro Lipsiensi corrigentes τοῖς ye ἴσοις ὁμοίως. Praeterea Karstenius conjicit ταὐτὰ γὰρ ἅπαντα (vel ἀπάντη ) ἴσως τοῖς ὁμοίοις ὑπάρχει». Αἱ ne hoc quidem accormumodatum esl, neque id quod volunt viri docti in exemplari Li- psiensi exstat. lbi enim Beckio teste reperitur ταῦτα γὰρ ἄπαντα τοῖς γε ἴσοις xal ὁμοίως, quod Bergkius sic emen- davit : ταῦτα yàp ἅπαντα vot; γε ἴσοις καὶ ὁμοίοις οὐχ ὑπάρ- γεῖν πρὸς ἄλληλα, i. e. τὸ τεχνῶσαι καὶ τὸ τεχνωθῆναι, Neque aliud est quod Simplicius |. c. refert : ἀλλὰ τὸ μὲν ὅμοιον ἀπαθές φησιν ὑπὸ τοῦ ὁμοίον. Adde Sext, Empir. Hypot. Ἰ. 225 : ἐδογμάτιζε δὲ Ξενοφάνης παρὰ τὰς τῶν ἄλλω» ἀνθρώ- Ttov προλήψεις Év εἶναι τὸ πᾶν καὶ τὸν θεὸν συμφυῆ τοῖς πᾶ- σιν, εἶναι δὲ σφαιροειδῆ xal ἀκαθῇ xal ἀμετάδλητον xal λογι- Xóv. Extrema οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον τὸ ἀνόμοιον γενέσθαι pro quibus vulgo male scribitur οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον οὔτ᾽ &vó- μοιον γενέσθαν 6 cod. Lips. emendasse se dicit Bekkerus. At ibi habetur τἀνόμοιον, quod quum in alio nescio quo exemplari enm praecedenti voce junctim scriptum esset ἀνομοίουτἀνόμοιον, eorruptioni lecum dedit. De reliquo cum Lipsiensi codice Feliciani, interpretatio consentit. Quod Karstenius ait, diligentem scriptionem postulare τὸ ὅμοιον ὑφ᾽ ὁμοίον, ut mox. dicitur οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον τὸ ἀνόμοιον, per se quidem verum est, sed Aristotelem Xe- nophanis carmina pedestri oratione interpretautem in omittendo articulo poetae vestigia sequi apparet. Ultima recte accepit Karstenius περὶ τοῦ ὄντος, sunt igitur perinde interpretanda ac si dicatur οὔτ᾽ àv ἐξ ἀνομοίου ἀνόμοιον τὸ ὃν γε έσθαι. 20. Εἰ γὰρ γίγνοιτο ἐξ ἀσθενεστέρον τὸ ἰσχυρότερον ἢ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον 9) dx χείρονος τὸ χρεῖττον, 9) τοὐναντίον τὰ χείρω ἐκ τῶν χρειττόνων, τὸ οὐχ ὃν ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι, Plerzeque editiones habent τὸ οὐχ ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι. Cod. Lips. τὸ οὐχ ὃν ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι, quod placuit Βεδιι!- sio Comm. Eleatt , Cousino fragm. phil. et Bekkero. Non male tamen Karstenius scripsit τὸ ὃν ἐξ οὐχ ὄντος propter Simplicii verba l. c. ei δὲ ἐξ ἀνομοίου γίγνοιτο, ἔσται τὸ ὃν ix. τοῦ μὴ ὄντος. Accedit quod Felicianus videtur eodem modo in suo libro scriptum — enisse. Vertit enim : « ex non ente quippiam efliceretur. » Etsi autem intelligi potest quod exhibet liber Lipsiensis, tamen quoniatn lic de ortu τοῦ ὄντος quaeritur, cum Karstenio τὸ ὃν ἐξ οὐκ ὄντος ponere non dubitavimus. nd ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτ᾽ εἶναι. cod. Lips. διὰ ταῦτα Etvat. 24. In verbis ἕνα φησὶν αὐτὸν προσήχειν εἶναι ultima vox petita est e cod. Lips.; nam in reliquis membranis deest. 25. Pro δύο ἢ ἔτι πλείους εἶεν cod. Lips. omisso ἔτι simpliciter δύο ἢ πλείους, quod preestat, ne in priore etiam membro ponatur vocula, qua in posteriore οὐχ ἂν ἔτι χράτιστον necessario requiritur. Pro αὑτὸν εἶναι πάντων, quod recte se habet, in cod. L. est αὐτῶν εἶναι πάντων. 26. ἕκαστος γὰρ ἂν θεὸς τῶν πολλῶν ὅμοιος ὧν τοιοῦτος εἴη. Ita plerique omnes libri sensu bono , quem et Felicia- nus in hunc modum exprimit : « quippe quum unusquis- que ex multis deus similis atque idcirco falis foret. » At cod. Lips. priebet ἔχαστος γὰρ ὧν τῶν πολλῶν ὁμοίως ἂν τοιοῦτος ti» : nam quoniam esset unusquisque e muitis illis, similiter talis ( h. e. χράτιστος) foret. Hanc veram esse scripturam opinor propter Simplicii locum : πλειόνων. γάρ φησιν ὄντων, ὁμοίω ς ἀνάγχη ὑπάρχειν πᾶσι τὸ χρατεῖν. 27. τοῦτο γὰρ θεὸν καὶ θεοῦ δύναμιν εἶναι, χρατεῖν, ἀλλὰ μὴ κρατεῖσθαι, xai πάντα κρατεῖσθαι εἶναι, Ita. Bekkerus Lipsiensem et plerosque alios codd. secutus edidit ; nam ἃ Feliciani libro postrema xal πάντα χρατεῖσθαι εἶναι, quae corrupta sunt, abfaerunt. Quamobrem Füllebornius ea deleri volebat. Contra Brandisius xal πολλὰ χρατεῖσθαι εἷ- ναι multa ita se habere ut regantur legendum suspicatus est , Cousinus auctore Boissonadio correxit xal πάντα xpa- τεῖσθαι ἑνί, ab une omnia regi, Karstenius denique con- jecit xal πάντων κράτιστον εἶναι, quod unum omnium maxime cum verbis priegressis conciliari potest. Hanc igi- tur conjecturam depravata Aristotelis orationi inserendam duximus. 25 294 ARISTOTELIS LIBER χρατεῖσθαι, xal πάντων χράτιστον εἶναι " ὥστε xao μὴ χρείττων, κατὰ τοσοῦτον οὐχ εἶναι θεόν. Πλειόνων 80 οὖν ὄντων, εἰ μὲν εἶεν τὰ μὲν ἀλλήλων χρείττους τὰ δὲ ἥττους, οὐχ ἂν εἶναι θεούς " πεφυκέναι γὰρ θεὸν μὴ χρατεῖσθαι. Ἴϊσων δὲ ὄντων, οὖκ ἂν ἔχειν θεὸν φύσιν δεῖν εἶναι χράτιστον " τὸ δὲ ἴσον οὔτε χεῖρον οὔτε βέλτιον εἶναι τοῦ ἴσου. Ὥστε εἴπερ εἴη τε xal τοιοῦτος εἴη 36 θεός, ἕνα μόνον εἶναι τὸν θεόν" οὐδὲ γὰρ οὐδὲ πάντα δύνασθαι ἂν ἃ βούλοιτο“ οὐ γὰρ ἂν δύνασθαι, πλειό- νων ὄντων᾽ ἕνα ἄρα εἶναι μόνον. "Eva δ᾽ ὄντα ὅμοιον εἶναι πάντῃ, δρᾶν τε xal ἀκούειν τάς τε ἄλλας αἰσθή- σεις ἔχοντα πάντη " εἰ γάρ μή, χρατεῖν ἂν καὶ χρατεῖ- — σθαι ὑπ᾽ ἀλλήλων τὰ μέρη θεοῦ ὄντα, ὅπερ ἀδύνατον. Πάντῃ δὲ ὅμοιον ὄντα, σφαιροειδῆ εἶναι ob γὰρ τῇ μὲν ὃς τῇ δ᾽ οὗ τοιοῦτον. εἶναι, ἀλλὰ πάντη. ᾿Αἴδιον δ᾽ ὄντα xal ἕνα xal σφαιροειδῆ, οὔτ᾽ ἄπειρον εἶναι οὔτε πετε- ρβάνθαι. Ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὃν εἶναι" τοῦτο γὰρ οὔτε ἀρχὴν οὔτε μέσον οὔτε τέλος οὔτε ἄλλο μέρος οὐδὲν s ἔχειν" τοιοῦτον δ᾽ εἶναι τὸ ἄπειρον" οἷον δὲ τὸ μὴ ὅν, οὐκ ἂν εἶναι τὸ ὄν, περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα, el πλείω εἴη. Τὸ δὲ ἣν οὔτε τῷ οὐχ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὡμοιῶσθαι" ἕν γὰρ οὐχ ἔχει πρὸς ὅ,τι περανεῖ. Τὸ δὴ ————————ÓM I ϑ...........Ψϑὕ0......ὕᾧζὦϑ.5.Ψὕ.0...ὕϑὕ.0..,ἀτὐττι. E a 29. καθὸ μὴ χρείττων, sic Bekkerus e cod. Lips., nam in reliquis male scribitur κρεῖττον. : 31. πεφυχέναι γὰρ θεὸν μὴ χρατεῖσθαι. Ita omnes codd. preter Lipsiensem, pro θεὸν invenitur «à θεῖον. Hoc autem propterea repudiavimus, quia ubique hoc capite et apud Simplicium legitur θεός. 32. ἴσων δὲ ὄντων, οὐχ ἂν ἔχειν θεὸν φύσιν δεῖν εἶναι χρά- τιστον. Haeserunt in his verbis viri docti. Ac primum quidem Tiedemanni χρατίστην jure improbarunt Füllebornius et Becklus, quorum posterior δεῖν tanquam inepte additum deleri jussit, hanc sententiae vim esse ratus : non posse deum natura prestantissimum esse. Karstenius nihil mutans sic philosophi praeceptum declarat : οὐκ ἄν προσή- X&tv , θεὸν πεφυχέναι χρατεῖν sive χράτιστον εἶναι, si plures essent dii inter se equales , consentaneum fore negat penes deum esse summam potentiam. Αἱ licet δεῖν simi- liter ut προσήχειν nonnunquam significet convenire, con- sentaneum esse, tamen verborum collocalio huic inter- pretationi non suffragatur. Itaque sic vertendum : « si plures sint dil inter se cequales, non eam naturam deum esse habiturum , ut necessario potentissimus slt, » $4. ὥστε εἶπερ εἴη τε καὶ τοιοῦτον εἴη ϑεός. Scribendum videtur τοιοῦτος, ut versu 27, atque hoc Felicianus ex- pressit : « quapropter si est et talis est deus, unum ipsum solum esse. » 35. οὐδὲ γὰρ οὐδὲ πάντα δύνασθαι ἂν ἃ βούλοιτο. οὐδὲ γὰρ ἂν δύνασθαι πλειόνων ὄντων ἕνα εἶναι μόνον. Depravata esse liaec vel repetitum íllud atque adeo, ter positum οὐδὲ ar- guit. Karstenius suasit; ut poneretur : ὥστ᾽ εἶπερ ἐστί γε τοῦτος, ἕνα μόνον εἶναι τὸν θεόν * οὐδὲ γὰρ οὐδ᾽ ἅπαντα δύ- νασύαι ἂν ἃ βούλοιτο, πλειόνων ὄντων, ἕνα μόνον. Rectius codex Lipeiensis post βούλοιτο habet : οὐ γὰρ àv δύνασθαι, πλειόνων ὄντων" ἕνα ἄρα εἶναι μόνον. Initio duplex οὐδὲ negandi vim auget, quod jam Karstenius adnotavit , qui | citat Epicharmum apud Diogenem L. I1I, 10: οὐδὲ μὰν οὐδ᾽ | el ποτὶ μέτρον x. t. X. et Plat. Pheedr. extr. p. 278 E. | Bed ita jam frequenter Homerus, velut Il. XVIII, 117 : οὐδὲ γὰρ οὐδὲ βίη Ἡραχλῆος φύγε Κῆρα, ὅσπερ φίλτατος ἔσχε Διὶ Κρονίωνι ἄναχτι. Omnino quum poetarum magis pro- prius hic usus sit quam prosa orationis scriptorum , su- | spicor Aristotelem magna ex parte Xenopbanis verba ser- vasse, que forsitan fuerint : | οὐξὲ γὰρ οὐδὲ δύναιτό χε πᾶν τελέειν θεὸς οἷος " οὗ γὰρ ἔχοι δύναμιν ταύτην πλεόνων ἐν ὁμίλῳ " οὕτω μοῦνος ἐὼν πάντων χρατέει φρεσὶν ὕσιν. 87. ἕνα δ' ὄντα ὅμοιον εἶναι πάντῃ, ὁρᾶν τε χαὶ ἀχσύειν, τάς τε ἄλλας αἰσθήσεις ἔχοντα πάντῃ. εἰ γὰρ μή, κρατεῖν ἂν *. t. À. Ita Bekkerus. Notandum illud vocari πάντῃ ὅμοιον quod sublato partium discrimine unum atque continuum est. Parm. v. 78 : οὐδὲ διαίρετόν ἐστιν, ἐπεὶ πᾶν ἐστιν ὁμοῖον. Àc perperam ἃ Belkero distinguitur post ἀχούειν. Namque ut recte monet Karstenius verba ὁρᾶν τε καὶ ἀχούειν sub- stantive posita una eum sequenti nomine τοὺς τε ἄλλας αἰσϑή- σεις pendent ex ἔχοντα πάντῃ, ut eodem sensu dicatur : δρασίν τε xal ἀκοὴν τάς τε ἄλλας αἰσθήσεις ἔχοντα πάντῃ. P. 977 b. 1. πάντῃ δ᾽ ὅμοιον ὄντα σφαιροειδὴ εἶναι οὐ γὰρ τῇ μὲν τῇ δ᾽ οὐ τοιοῦτον εἶναι, ἀλλὰ πάντῃ. Simplicios l. €. σφαιροειδὲς αὐτὸ διὰ τὸ πανταχόθεν ὅμοιον λέγει. Eat- dem quam hic iegimus sententiam Parmenides exprimit v. 104 seqq. Similiter Aristoteles de Colo I, 1 : τὸ δὲ ziv ...«Δέἔλειον ἀναγχαῖον εἶναι καὶ καθάπερ τοὔνομα σημαίνα, πάντῃ, xal μὴ τῇ μὲν τῷ δ᾽ οὔ. 2. ἀΐδιον δ᾽ ὄντα καὶ ἕνα καὶ σφαιροειδῆ, οὔτ᾽ ἄπειρον εἶναι οὔτε πεπεράσθαι. Ita Bekkerus heec verba vulgavit. Karste- nius cum veteribus editionibus πεπερᾶσθαι scripsit. Neu- trum ferendum; requiritur enim.quod cod. Lipeiensis ha- bet πεπεράνθαι. Nam nullus hic est verbo περᾶν locus , sed solum convenit περαίνειν, ut mirandum sit, homines do- ctos tale vitium non animadvertisse. Concinit Simplicins l. €. : xal οὔτε δὲ ἄπειρον οὔτε πεκερασμένον εἶναι διότι ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὄν ὡς οὔτε ἀρχὴν ἔχον οὔτε μέσον οὗτι ( vulg. μήτε) τέλος, περαένει δὲ πρὸς ἄλληλα τὰ πλείω. Ul- timo vocabulo excepto in reliquis vulgatam lectionem secutus sum , quum initium hujus sententiae integrius in aliis quam in Lipslensi libro videatur, ubi legitur : ἀΐδιον δὲ οὕτω xal ἕνα xal σφαιροειδῆ οὔτε ἄπειρον, οὔτε πεπε- ράνθαι. 3. ἄπειρον ὃ μὴ ὃν εἶναι Bekkerus, alii ἄπειρον τὸ μὴ εἶναι, cod, Lips. ἀπειρον μὲν ὃ μὴ ὃν εἶναι, sed hene Bran- disius correxit ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὃν εἶναι. 4, τοῦτο γὰρ οὔτε μέσον οὔτ᾽ ἀρχὴν καὶ τέλος οὔτ᾽ ἄλλο μέ- ρος οὐδὲν ἔχειν. In his verbis xal ante τέλος ὁ correctione ἰδ libro Lipsiensi scriptum est; antea fuit. οὔτε, quod etiam nunc perspicue apparet, et in cseteris membranis atque apud Simplicium exstat. Quamobrem οὔτε legendom exi stimo. 6. περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα, εἰ πλείω εἶεν. Magis atlice Cod. Lips. εἰ πλείω εἴη. Si plura sint, ea finibus inter se terminari philosophus dicit, non vero id quod unum sit. Aristot. Phys. 111, 4 : ἀεὶ περαίνειν ἀνάγχη ἕτερον πρὸς ν. 7. τὸ δὲ ἕν οὔτε τῷ οὐχ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὁμοιοῦσθαι. Rectius Cod. Lips. ὡμοιῶσθαι. Est enim ὁμοιοῦσθαι com parari et assimilari, ὡμοιῶσθαι par vel simile ease. Plat. de Rep. lib. VI p. 498 E : ἄνδρα δὲ ἀρετῇ παρισωμένον καὶ ὡμοιωμένον μέχρι τοῦ δυνατοῦ τελέως, ἔργῳ τε xol λόγῳ δυναστεύοντα ἐν πόλει ἑτέρᾳ τοιαύτῃ, οὐ πώποτε ἑωράκασιν οὔτε ἕνα οὔτε πλείους. 8. ἕν γὰρ οὐχ ἔχει πρὸς 5, τι περανεῖ. Haec vulgata. es scriptura, quam utique prseferendam censemus Lipsiens κρὸς 5, τι περανθείη propter constantem vocabuli usum, quo passivum hac significatione insolens est, el propler verbs priegressa περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα. Brendisios recepil πε΄ ρανθείη, quod δἰ ullo pacto ferri posset, non dicerelur DE MELISSO, ETC. τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖσθαι γοῦτε ἀκίνητον εἶναι. ᾿Ἀχίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ὄν: οὔτε γὰρ ἂν εἷς αὐτὸ ἕτερον, οὔτ᾽ ἐκεῖνο sl; ἄλλο ἐλθεῖν κινεῖσθαι δὲ τὰ πλείω ὄντα ἕνός " ἕτερον γὰρ εἷς ἕτερον δεῖν χινεῖσθαι. Εἰς μὲν οὖν τὸ μὴ ὃν οὐδὲν ἂν χινηθῆναι" τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμῇ εἶναι. Εἰ δὲ εἰς ἄλ- ; Ana μεταδάλλοι, πλείω ἂν αὐτὸ εἶναι ἑνός. Διὰ ταῦτα δὴ χινεῖσθαι μὲν ἂν τὰ δύο ἢ πλείω ἑνός, ἐρεμεῖν δὲ xat ἀχίνητον εἶναι τὸ οὐδέν" τὸ δὲ ἕν οὔτε ἠρεμεῖν οὔτε κινεῖσϑαι " οὔτε γὰρ τῷ μὴ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὅμοιον εἶναι. Κατὰ πάντα δὲ οὕτως ἔχειν τὸν θεόν, ἀΐδιόν τε xal ἕνα, ὅμοιόν τε καὶ σφαιροειδῇ ὄντα, οὔτε nisi addito ἄν, ut inillo Zschyleo Prom. v. 885 : οὐδ᾽ ἔχω τίς ἂν γενοίμαν. Karstenius legendum putabat ἕν γὰρ οὐκ ἔχειν πρὸς ὅ, τι περαίνῃ. Sed ut. infinitivum ἔχειν non in- commodum esse largior, licet a vulgata lectione non, sit recedendum , ita περαίνῃ pro περανεῖ neutiquam mihi pro- batur. Etsi enim fere solemnis est in ejusmodi junctura conjunctivus , ut apud Sophoclem CEd. Col. 318 : οὐχ ἔχω τί 9; tamen futurum περανεῖ nibil habet , in quo offendas. Nam in eadem tragoedia ( v. 1739 ) Sophocles : ὅπως μο- λούμεθ᾽ ἐς δόμους oUx Eyro , et Eurip. Heracl. 440 : ὑυῖν οὐχ ἔγω τί γρήσομαι. Sequentia apud Bekkerum sic scribun- tur : τὸ δὲ τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖ- σθαι οὔτε κινητὸν εἶναι. Cod. Lips. suppeditat : τὸ δὴ τοιοῦ- τον ἕν ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε κινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. In. veteribus editionibus est : τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν ἕν ὄν. Hinc nemo dubitabit, quin poni debeat : τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. Ceterum. ἀχένητον jam Tiedemannus conjectura as- seculus erat. 11. Pro οὔτε Exstvo cod. Lips. οὔτ᾽ dxetvo. 13. ei; μὲν οὖν τὸ μὴ ὃν οὐδὲν àv χινηϑῆναι τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμῇ εἶναι. Tta recte Bekkerus cum cod. Lips. Cf. Sim- plicii locum , quem infra ponemus. Nam in vulgata le- tlione jure hrzesit Karstenius , qui : « melius, inquit, scri- plum esset οὐδ᾽ ἂν χινηθῆναι, diligentior vero scribendi ratio postularet baec ita transponi : el μὲν οὖν μὴ χουυγθείη, μηδὲν (i. e. μὴ ὃν) ἂν εἶναι αὐτό.» ldem pro οὐδαμῇ εἶναι corrigendum putat οὐδαμῇ ἱέναι. Αἱ his mutationibus licet tupersedere 14. εἰ δὲ εἰς ἄλληλα μεταδάλλοι, πλείω αὐτὸν εἶναι ἑνός, Non liquet , utrum e codd. an e veteribus editionibus Bek- keras sumpserit αὐτόν, quod si recte se haberet , ad deum referri in promtu esset. Sed quoniam Xenophanes deum uDum esee, non plures jam supra demonstravit , hic neu- irum αὐτὸ flagitatur, quod pertinet ad τὸ iv vel τὸ ὄν. Id ipsum Karstenius scripsit, quum in nonnullis editionibus invenisset, Preterea àv particulam post πλείω rectius addi Wem vir doctus observavit. 16. ἠρεμεῖν δὲ xal ἀχένητον εἶναι τὸ οὐδὲν cod, Lipe.; celeri male ἠρεμεῖν γὰρ ἀκίνητον x. t. λ. . 17. ἀτρεμεῖν οὔτε χινεῖσθαι omnes codd. Sed mihi cum Karstenio ἀτρεμεῖν in ἠρεμεῖν, quod paullo superius legi- tr, refingere placet , quia ἀτρεμεῖν licet quiescendi no- lone ab aliis scriptoribus usarpatum sit, tamen non est παρε μόνο proprium qui τῷ κινεῖσθαι opponunt τὸ μεῖν, 10. οὔτε ἠρεμεῖν οὔτε ἀκίνητον εἶναι. ἱπορίδαι esse hanc s mbranarum scripturam dudum Füllebornius viderat οὔτε usiv οὔτε κινητὸν εἶναι substituendum ratus. Non injuria iulem Karstenius ait melius opponi τὸ ἠρεμεῖν τῷ χινεῖ- σθαι quam τῷ κινητὸν εἶναι, ideoque ἰά quod supra le- 295 P οὔτε πεπερασμένον, ovre ἠρεμεῖν οὔτε χινντὸν εἶναι. ΚΕΦ. δ΄. Πρῶτον μὲν οὖν λαμθάνει xoi οὗτος τὸ γιγνόμενον Ὑίγνεσϑαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ 6 Μέλισσος. Καίτοι τί χωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίου μήτ᾽ ἐξ ἀνομοίου τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος; ἔτι οὐδὲν μᾶλλον ὃ θεὸς ἀγένητος ἢ καὶ τἄλλα πάντα, εἴπερ ἅπαντα ἐξ διμοίου ἢ ἀνομοίου γέγονεν, ὅπερ ἀδύνατον. Ὥστε 3j οὐδέν ἐστι παρὰ τὸν θεὸν, ἢ καὶ τἄλλα ἀΐδια πάντα. "Ec χράτιστον τὸν θεὸν λαμθάνει, τοῦτο δυνατώτατον xal βουαίυς seribi vnlt. οὔτε χινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι, Beckius in codice Lipsiensi illud ἀκίνητον ita exaratum esse testatur, ut dubium sit &xivntov an εὐκίνητον voluerit librarius. Felicianus, qui interpretatur neque quiescere neque moveri, videtur κινεῖσθαι legisse. In hac rel ambi- guitate uitra Füllebornii conjecturam, 408 proxime δὰ codicum lectionem accedit, progredi non sum ausus, Quod reliquum est cum eo quod hic tractatur argumento Simplicii verba componamus : παραπλησίως δὲ καὶ χίνησιν ἀφαιρεῖ καὶ τὴν ἠρεμίαν. ἀκίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ὄν" οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτε αὐτὸ πρὸς ἄλλο ἐλθεῖν" χι- γεῖσθαι δὲ τὰ πλείω τοῦ ἑνός " ἕτερον γὰρ εἷς ἕτερον μεταβάλ- )siv * ὥστε καὶ ὅταν ἐν ταὐτῷ μένειν λέγῃ xai μὴ κινεῖσθαι, alel δ᾽ ἐν ταὐτῷ τε μένειν χινούμενον οὐδὲν οὐδὲ μετέρχεσθαί μιν ἐπιπρέπει ἄλλοτε ἄλλῃ, o9 κατὰ τὴν ἠρεμίαν τὴν ἀντιχειμένην τῇ χινήσει μένειν αὐτόν (i. e. τὸν θεόν) φησιν, ἀλλὰ χατὰ τὴν ἀπὸ κινήσεως καὶ ἦρε- μίας ἐξυρημένην. CAPUT QUARTUM. p. 977, b. 21 : πρῶτον μὲν οὖν λαμθδάνει καὶ οὗτος τὸ γι- Ὑνόμενον γίγνεσθαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ ὁ Μέλισσος. καίτοι τί κωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίον τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος. Deesse hic aliquid cum ipsa rei natura ostendit, tum Felicianus interpres confirmat , cujus hec sunt verba : « Αἱ enim quid obstat, quin neque ex simili, neque ex dissimili id quod fit, sed ex non ente exsistat P » Statuit Colophonius pliflosophus , sí quid generetur, id aut ex si- mili sut ex dissimili necessario procreari, neutrum autem fleri posse. Conficitur hoc ex iis quae cap. 3 leguntur : ἀδύνατόν φησιν εἶναι εἶ τι ἔστι, γενέσϑαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ * ἀνάγκη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίον 9) ἐξ ἀνομοίον γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. δυνατὸν δὲ οὐδέτερον. Hinc Karstenius et Bergkius correxerunt : καίτοι τί κωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίου μήτ᾽ ἐξ ἀνομοίου τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ Ux μὴ ὄντος. Nam nihil obstare censet Aristoteles, etiamsi id largiaris , quo- minus ex nihilo aliquid gignatur. Preeterea commodior eit verborum collocatio que in Lipsiensi codice exstat : πρῶτον μὲν οὖν λαμδάνει τὸ γιγνόμενον xal οὗτος ἐξ ὄντος γίγνεσθαι. 24. ὁ θεὸς ἀγέννητος ἢ e Lipsiensi libro substituisse se dicit Bekkerus pro vulg. ἀγέννητος el, sed in Lipsiensi codice est ἀγένητος 5, quam lectionem Felicianus quoque sequitur. 25. εἴπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίου ἢ &vouotou γέγονεν. Sic vulgo ; cod. Lips. εἴπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίον ἣ καὶ ἐξ ἀνομοίου γέγονεν. 46. παρὰ τὰν θεὸν exstat in libro Lipsiensi fuitque in co- dice Feliciani qul recte vertit prxter deum; in veteribus editionibus habetur περὶ quod ineptum est. 37. ἔτι κράτιστον τὸν θεὸν e Lips. cod. poscit Bekkerus; ante male scribebatur εἶπερ ἅπαντα ἐπυκράτιστον τ. 0. ARISTOTELIS LIBER πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ Énuuuts | καὶ ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν. a Θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον diva, 296 βέλτιστον λέγων. Οὐ δοχεῖ δὲ τοῦτο κατὰ τὸν νόμον, ἀλλὰ πολλὰ χρείττους εἶναι ἀλλήλων οἵ θεοί" οὐχ οὖν 80 ἐχ τοῦ δοχρῦντος εἴληφε ταύτην χατὰ τοῦ θεοῦ τὴν ὅμο- λογίαν. Τὸ δὲ χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμθάνων λέγει τις, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη fj τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεὶ τό γε ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, καὶ οὐδὲν D.- λείπει χαὶ εὖ χαὶ χαλῶς ἔχειν αὐτῷ ἅμα γὰρ χαλῶς ἔχοντι xdxsivo ἂν συμδαίνοι. Οὕτω δὲ διακεῖσθαι xxt 28. οὗ δοχεῖ δὲ τοῦτο χατὰ τὸν νόμον, ἀλλὰ πολλὰ χρείτ- τους εἶναι ἀλλήλων οἱ θεοί. Karstenius de Xenoph. p. 116 inter ἀλλὰ et πολλὰ inseri vult χατὰ. Fallitur Felicianus lianc. enuntiationem ita interpretans : « Id autem ex lege minime videtur, sed in multis prestantiores sese mutuo esse dii dicuntur. » Nam χατὰ νόμον hic non valet ex lege, sed ex vulgari opinione, cf. Democrit. fragmm. p. 204, 208, deinde ad θεοὶ subaudiendum δοχοῦσι, quod Karste- nius jam observavit. 29. οὐχ οὖν ἐχ τοῦ δοχοῦντος εἴληφε ταύτην χατὰ τοῦ θεοῦ τὴν ὁμολογίαν. Ita Bekkerus cum plerisque codd.; Karste- nius p. 116 male ταύτην χατὰ τοῦ θεοῦ ὁμολογίαν. At in Lipsiensi reperitur ταύτην τοῦ θεοῦ τὴν ὁμολογίαν, quod re- pudiandum. Neque enim abesse potest praepositio eo qui hic requiritur sensu, quem in hunc modum exprimit Felicianus : « non igitur ex eo quod videtur hanc de deo consensionem sumsit. » Multi autem apud Platonem, Aristotelem aliosque scriptores loci offenduntur quihus hiec vocula genitivo juncta idem sonat quod περὶ prepo- sitio ad patrium casum relata. Plat. Conviv. p. 193 C : μὴ τοίνυν κατ᾽ ἀνύρώπων σχόπει μόνον τοῦτο, ἀλλὰ xol xatà ζώω» πάντων xai φντῶν. Aristot. de Auima lib. I cap. 1 : τάχ᾽ ἄν τῳ δόξειε μία τις elvat μέθοδος χατὰ πάντων». 31. Τό τε χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμόάνων λέγεται ὡς πρὸς ἄλλο tt τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρ’ὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεί τοί γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιεικείᾳ χαὶ ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν * θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χρά - τιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, χαὶ οὐδὲν ἐχλείπει xal εὖ καὶ καλῶς ἔχειν αὐτῷ ^ ἅμα γὰρ ἴσως ἔχοντι χἀχεῖνο ἂν συμδαίη. Hic nonnulla Bekkerus e cod. Lipsiensi emendavit , alia vero quie probanda non sunt recepit, ut ἐπεί τοί qe , cujus loco olim ἐπεὶ τοῦ γὰρ vel ἐπεὶ γὰρ τοῦ scribehatur. Felicianus vertit : « Accedit quod deum esse praestantissimum non eo sensu dicitur, ut erga aliud quip- piam hujusmodi sit dei natura, sed quantum tantummodo δὰ suam ipsius affectionem attinet : nam si ad allerum spectemus , quid prohibeat, deum non sua ipsius sequi- tate et fortitudine, sed ex aliorum imbecillitate excellere? Al deum ita esse prestantissimum intelligit nemo, sed quia ipse quam optime fleri potest , affectus est, nihilque ei quominus bene et recte sese habeat deest , quippe quum ita sese habenti simul illud etiam eveniat necesse sit. » Ex qua interpretaliene quid ipse in suo exemplari invene- rit, manifesto apparet. Bergkius corrigi vult τὸ ὃ ὲ χράτι- στον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμθάνων λέγει, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν ἐπεὶ τό γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιειχείᾳ καὶ ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθέ- γειαν, θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα καὶ οὐδὲν ἐλλείπει χαὶ εὖ καὶ χαλῶς ἔχειν a9 xóv* ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἔχοντι χἀ- χεῖνο àv συμδαίνοι. Quod initio scripsit δὲ, elegantio- rem efficit orationem, etsi τε fortasse tolerandum in scriptore qui incise membratimque loquens pregresse sententie similem annectit, ut non male Felicianus hanc transitionem verbis accedit quod reddiderit. Deinde vero ὑπολαμθάνων λέγει non convenit huic loco, quia Aristote- [08 jam non Xenophanis judicium commemorat, sed quid vulgo homines hac de re sentiant et quid ipse judicet si gnificare vult. Quapropter Karstenius conjecerat ὑπολα:- θά: εται ; possis eliam ὑπολαμιδάνων λέγει t1; suspicari. Sed bene Bergkius τό γε πρὸς ἕτερον posuit, ubi e superioribus repetendum τοιαύτην τοῦ θεοῦ εἶναι φύσιν. Karstenius leg jusserat : εἰ γὰρ τοῦτο ( scil. λέγοιτο) πρὸς ἕτεοον, qv'od non placet. Preterea e cod. Lipsiensi ἐλλείκει Bergkius pro ἐχλείπει restituit, neque tamen in sequentibus αὐτῷ quod ex ἐλλείπει aptum est salis certa conjectura in αὐτόν muta- vit, quum ille dativus licet paulo remotior ab eo unde pendet verbo similibus exemplis excusari queat. Quod autem Karstenius post ἐλλείπει exarari voluit i ἃ εὖ 23d χαλῶς pro χαὶ εὖ x«i καλῶς, id a sententia abhorret. In extremis vox συμύαίνοι ducta est e cod. Lipsiensi ad quam scripturam proxime accedit quod e duobus libris Bekkerus enolavit qui mendose cupóaive: exhibent. Reliqua non ex- pedivit Bergkius; nam ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἔχοντι ferri nequit. Est autem, si sequens enuntiatum adjunxeris , hiec philo- sophi argumentatio : Deum potentissimum et optimum dici par est non aliorum habila ratione, sed ipsius per se spectata natura. Etenim si alios tantum superaret, posset quidem non propter ipsius virtutem praestare , sed ob illo- rum imbecillitatem excellere. At hoc a deo alienum esse patet, quem ideo potentissimum et optimum dicimus, quia sue natura convenienter quam optime affecto nulla res ad bene beateque vivendum deest. Nam si beatui est, optimum quoque et potentissimum esse convenit. Ne- que vero quidquam obstat , quominus, etiamsi plures sint, cuncti eo statu fruantur, ut omnes quam optime sint af- fecti, et quum reliqua omnia superent, invicem tamen sibi non praestent. Ultima Brandisius p. 79 non multo aliter interpretatur : cx(era quidem omnia regentes, non vero se invicem. Jam vero quod Bergkius censet, verba esse in eam senleniiam scripta, ut salva aliorum felicitate deus felix esse dicatur, id frustra hic quaras. Porro ἴσως ἔχοντι exponit εὖ xal χαλῶς ἔχοντι ἴσως ἄλλοις, quod si recte se haberet, supervacanea essel sequens enuntiatio. Paulo rectius Karstenius ita scripsit : ἅμα γὰρ ἴσως (i. e. nimirum ) τοῦτ᾽ ( τὸ εὖ xai καλῶς ) ἔχοντι xàxtivo (τὸ χράτιστον εἶναι) ἂν συμθδαΐίη, sed multo simplicior est Feliciani lectio, ad quam Braudisius Commentt. Eleall. p. 79 se applicavit ἅμα vào οὕτως ἔχοντι. Quum autem illud οὕτως nihil sit hoc loco nisi εὖ xai χαλῶς,, forsitan in ἴσως vel οὕτως ipsum χαλῶς latuerit, quod in verborum ordinem recipere non dubitavi. ltaque locum sic distin- guo : Τὸ δὲ κράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμδάνων λέγει τι:, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεὶ τό γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χω" λύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιεικείᾳ xal ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν. Θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὑτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, xai οὐδὲν ἐλλείπει xal εὖ xal καλῶς ἔχειν αὐτῷ" ἅμα γὰρ καλῶς ἔχοντι χἀχεῖνο ἂν σνμδαίνοι. 39. οὕτω δὲ διαχεῖσθαι καὶ πλείους αὐτοὺς ὄντα: οὐδὲν κωλύει, ἅπαντας ὡς οἷόν τε ἄριστα διακειμένους, καὶ χρατί- στους τῶν ἄλλων, οὐχ αὑτῶν ὄντας. ἔστι δ᾽, ὡς ἔοιχε, χαὶ ἄλλα. 118 Bekherus, qui velerum editionum ὡς οἷονται ὃ cod. Lips. ac fortasse ex aliis quoque libris tacite correxit in ὡς οἷόν τε. Sed in Lipsiensi legitur praeterea οὐδὲ ΟΥ̓ DEÉ MELISSO ETC. 297 πλείους αὐτοὺς ὄντας οὐδὲν ἂν χωλύοι, ἅπαντας ὡς οἷόν τε ἄριστα διαχειμένους, χαὶ χρατίστους τῶν ἄλλων, οὖχ αὑτῶν ὄντας" ἔστι δ᾽, ὡς ἔοιχε, καὶ ἄλλα. Κράτιστον γὰρ εἶναι τὸν θεόν φησι, τοῦτο δέ τινων εἶναι ἀνάγχη, ἵνα δὲ ὄντα πάντη δρᾶν xol ἀχούειν οὐδὲν προσήχει. Οὐ γὰρ εἰ μὴ καὶ τῇδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον δρᾶ, ἀλλὰ ταύτη οὖχ δρᾷ. ᾿Ἀλλ᾽ ἴσως τοῦτο βούλεται τὸ πάντη αἶσθά -- νεσθαι, ὅτι οὕτως ἂν βέλτιστα ἔχοι, ὅμοιος ὧν πάντη. "Ext τοιοῦτος ὧν διὰ τί σφαιροειδὴς ἂν εἴη, ἀλλ᾽ οὐχ ἑτέραν τινὰ μᾶλλον ἔχων ἰδέαν, ὅτι πάντῃ ἀχούει xal πάντῃ κρατεῖ; ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγωμεν τὸ ψιμύθιον ὅτι πάντη ἐστὶ λευχόν, οὐδὲν ἄλλο σημαίνομεν ἣ ὅτι ἐν xe)y$,quod mutavimus in κωλύοι. Pro χρατίστους Kar- slenius p. 116 χρείττους substituit, in quo illud miraudum, quod vir doctissimus non memor fuit Thucydidei exemplf (lib. ], 1) ἐλπίσας μέγαν τε ἔσεσθαι xal ἀξιολογώτατον τῶν ποογεγενημένων aliorumque locorum , quibas auperlativus non multum discrepat a comparativo, Nihii igitur hic emendandum. Deinde in eo peccavit Karstenlus quod τῶν ἄλλων pro masculino accepit, quasi referretor ad deos. Vertit enim : « neque ratio obstat quominus, etiamsi plures sint, cuncti ea conditione fruantur, ut omnes quam optime sint affecti , et alius quidem alio excellentior, sua autem quisque natura pristantissimus sit. » At eam ex- plicationem non esse veram apparet ex iis qua subjun- guntur : ἔστι δ᾽, ὡς ἔοιχε, xal ἄλλα. Quamobrem ipse hac aliter supra interpretatus sum. Postremo monendum am- biguam esse in Lipsiensi exemplari scripturam , quum Beckius negciverit, utrum ἔστι an ἔτι exaraverit librarius. p. 978, ἃ 2. κράτιστον yàp εἶναι τὸν θεόν φησι, τοῦτο δέ tiv εἶναι ἀνάγχη, ἕνα τὰ πάντα ὁρᾶν xal ἀχούειν οὐδὲν προσ - ἤχει " οὐ γὰρ εἰ μὴ xal τῇδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον ὁρᾷ ταύτῃ, ἀλλ᾽ οὐχ ὁρᾷ. Sic edidit heec Bekkerus, αὐ partim obscura sunt, parlim. inepta. Ac primum quidem injuria sprevit duornmm quos contulit codicum lectionem δέ τινων pro δὲ τινι praebentium. Ea enim verissima est. scriptura exicum Palatini et Vaticani ac prseterea exemplaris Li- pensis, ubi exstat «1v adjecta, non apostropho, ut ait Olearius, sed nota qua «v designatur. Nam quum Xeno- Plianes deum. potentissimum ac praestantissimum vocat, hoc ita dici contendit Aristoteles, ut simul necessario quo- rundam (aliorum ) ratio habeatur, τοῦτο δέ τινων εἶναι ἀνάγ- *5, Siquidem summa rei alicujus prazstanlia ex aliarum demnm ejusmodi rerum comparatione perspicitur. Si igi- tur deus praestantissimus est , vel priestantissimus deorum *el prestantissima rerum sit necesse est. Cf. Xenophanis fragm. 1 : εἷς θεὸς ἔν τε θεοῖσι xai ἀνθρώποισι μέγιστος. Contra alterum illud τοῦτο δέ τινι εἶναι ἀνάνχη, hoc autem alicui esse oportet , cum per se ita frigidum et. jejunum δὲ ut Aristoteli in mentem venire non potuerit, tum omnibus quee hic afferuntur argumentis repugnat. Que Qübseqnuntur ἕνα τὰ πάντα ὁρᾶν xai ἀχούειν οὐδὲν προσήκει, Pro quibus Lipsiensis liber ἕνα τὸν τὰ πάντα x. τ. À. exlii- bel, neque integra sunt, neque Xenopbanis rationi con- veunta. Nimirum is de deo (fragm. 2) hoc pradica- verat : οὗλος ὁςᾷ, οὖλος δὲ νοεῖ, οὖλος δέ τ᾽ ἀκούει. Ergo non omnia videt, sed totus videt vel ab omm parte Ys praditus est. Itaque non modo ἕνα ὄντα flagitatur, quod Brandisio arrisit , sed omnino sic reponendum : ἕνα δὲ ὄντα πάντῃ ὁρᾷν xxi ἀχούειν οὐδὲν προσήχει. Confirmatur emen- dalio nostra iis quae a scriptore subjiciuntur verbis. Hxc àulem "ἰδ sunl cum Feliciano transponenda : οὐ γὰρ el μὴ καὶ τῇδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον ὁρᾷ, ἀλλὰ ταύτῃ οὐχ ὁρᾷ. Codex Li- Dhensis hic nihi] variat , nisi quod καὶ inter μὴ et τῇδ᾽ omit- UL, quamquam prima negantis particule litiera ita exa- Tala est., ut olim x seriptum fuisse videatur. Coetera eodem ordine leguntur, quo in vulgatis exemplaribus. Brandisius, 1! SCribi volebat χεῖρον ὁρᾷ ταύτῃ , ἢ οὐχ ὁρᾷ, verborum sensum non est assecutus, Totum igitur locum ín hunc modum constituimus : χράτιστον γὰρ elvat τὸν θεόν φησι, τοῦτο δέ τινων εἶναι ἀνάγκη, ἕνα δὲ ὄντα πάντῃ ὁρᾶν xal ἀχούειν οὐδὲν προσήχει. Οὐ γὰρ εἰ μὴ xal τῇδ᾽ ὁρᾷ, χεῖρον ὁρᾷ, ἀλλὰ ταύτῃ οὐχ ὁρᾷ. Ἀλλ᾽ ἴσως τοῦτο βούλεται τὸ πάντῃ αἰσθάνεσθαι, ὅτι οὕτως ἂν βέλτιστα ἔχοι, ὅμοιος ὧν κάντῃ. Non aliter videtur Felicianus legisse, cujus hmc sunt verba : « cum enim prisstantissimum deum esee di- cat, id aliquorum esse necesse est : at vero unum unde- quaque videre et audire nihil convenit : neque enim si non etiam hac parte videt , minus videt, sed ea parte non videl. Sed fortasse cum inquit undequaque isum sentire, id sibi vult, ut ipsum optime ifa affectum esse significet , si similis undequaque sit. » 7. ἔτι τοιοῦτος ὧν διὰ τί σφαιροειδὴς ἂν εἴη, ἀλλ᾽ οὐχ ὅτι ἑτέραν τινὰ μᾶλλον ἔχων ἰδέαν, ὅτι πάντῃ ἀχούει καὶ πάντῃ xpatti ; [ta omnes editiones et codices, nisi quod in non- nullis libris pro διὰ τί reperitur διότι. Brandisius legendum conjecit ἀλλ᾽ οὐχ ἔτι ἑτέραν τινὰ μᾶλλον ἔχοι ἰδέαν, ὅτι πάντῃ ἀχούει, quod vereor ut possit probari : immo nulla voce mutata solum ὅτι inter οὐχ et ἑτέραν omittendum est. Feli- cianus vertit : « at si talis, cur globosus potius, quam aliqua alia forma esse praeditus debet, quia undequaque audit et undequaque dominatur. » 9. ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγωμεν τὸ ψιμμύθιον ὅτι πάντα ἐστὶ λευχόν, οὐδὲν ἀλλο τι σημαίνομεν ἢ ὅτι ἐν ἅπασιν αὐτοῦ τοῖς μέρεσιν ἐγχέγρωσται ἡ λευκότης * τί δὴ χωλύει οὕτω χἀχεῖ τὸ πάντη ὁρᾶν χαὶ ἀχούειν χαὶ χρατεῖν λέγεσθαι, ὅτι ἅπαν ὃ &» τις αὐτοῦ λαμδάνῃ μέρος, τοῦτ᾽ ἔσται πεπονθός ; ὥσπερ δὲ οὐδὲ τὸ Ψιμμύθιον, οὐδὲ τὸν θεὸν ἀνάγχη διὰ τοῦτο εἶναι σφαιροειδῆ. Hiec e Lipsiensi codice emendari possunt, ubi primum bis legitur Ψψιμύθιον, quam rectam οἱ Atticam esse formam jam Beckius observavit. De varía nominis scii- ptura, quod Ψψιμύϑιον, Ψιμίθιον, ψιμμύθιον, ψιμμέθιον exara- tur, vid. Schneiderum ad Nicaud. Alexiph. 75, Pierson. ad Mor. p. 418 seq. Hemsterh. et Oudendorp. ad Thom. Mag. p. 317. Adde de /Eolica forma ψημύθιον Hemsterh. ad Arist. Plut. p. 393 seq. et Alirentem de dial. /Eol. p. 94 seq. Deinde post ψιμύθιον cum libro Lipsiensi ponen- dum ὅτι πάντῃ ἐστὶ λευκόν. Quod autem ibidem sequitur οὐδὲ ἄλλο σημαίνομεν, ὅτι mutandum est in οὐδὲν ἄλλο en patvouev , ἢ ὅτι. In reliquis verbis nihil notabile suppeditat liber Lipsiensis , nisi quod ultima hoc ordine liabet : &v&y- χη εἶναι διὰ τοῦτο σφαιροειδῆ. Ergo locus sic refingendus : ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγωμεν τὸ ψιμύθιον ὅτι πάντῃ ἐστὶ )guxóv , οὐδὲν ἄλλο σημαίνομεν ἢ ὅτι ἐν ἅπασιν αὐτοῦ τοῖς μέρεσιν ἐγχέχρωσται ἡ λευχότης " τί δὴ χωλύει οὕτω χἀκεῖ τὸ πάντῃ ὁρᾷν καὶ ἀχούειν καὶ χρατεῖν λέγεσθαι, ὅτι ἅπαν ὃ ἄν τις αὖ- τοῦ λαμδάνῃ μέρος, τοῦτ᾽ ἔσται πεπονθός ; ὥσπε. δὲ οὐδὲ τὸ ψιμύθιον, οὐδὲ τὸν θεὸν ἀνάγχη εἶναι διὰ τοῦτο σφαιροειδῆ. Eadem expressit Felicianus his verbis: « Quemadmodum enim. quum cerussam undequaque esse albam dicimus, nihil aliud significare, quam in omnibus ejus partibus al- bedinem esse infusam volumus : quid impedimento egt , quominus ita quoque illic undequaque videre et audire et dominari dicatur, ut quamcunque ejus partem quispiam sumpserit, eo modo exse affectam intelligamus. Sicut igi- tur neque cerussam, ita neque deum hac de causa globo- sum 6656 necesse est. » 9 298 ἅπασιν αὐτοῦ τοῖς μέρεσιν ἐγχέχρωσται f; λευχότης᾽ τί δὴ χωλύει οὕτω κἀκεῖ τὸ πάντη ὁρᾶν χαὶ ἀχούειν χαὶ χρατεῖν λέγεσθαι, ὅτι ἅπαν ὃ ἄν τις αὐτοῦ λαμθάνη μέρος, τοῦτ᾽ ἔσται πεπονθός; ὥσπερ δὲ οὐδὲ τὸ ψιμύθιον, 15 οὐδὲ τὸν θεὸν ἀνάγχη εἶναι διὰ τοῦτο σφαιροειδῆ. "Ext μήτε ἄπειρον εἶναι μήτε πεπεράνθαι σῶμά γε ὃν xal ἔχον μέγεθος πῶς οἷόν τε, εἴπερ τοῦτ᾽ ἐστὶν ἄπειρον ὃ ἂν μὴ ἔχῃ πέρας, δεκτιχὸν ὃν πέρατος. Πέρας δ᾽ ἐν μεγέθει καὶ πλήθει ἐγγίγνεται, καὶ ἐν ἅπαντι τῷ ποσῷ, 80 ὥστε εἰ μὴ ἔχει πέρας μέγεθος ὄν, ἄπειρόν ἐστιν. Ἔτι δὲ σφαιροειδῇ ὄντα ἀνάγχη πέρας ἔχειν" ἔσχατα γὰρ ἔχει. εἴπερ μέσον ἔχει, Ó αὐτοῦ τοῦ πέρατος πλεῖστον ἀπέχει" μέσον δ᾽ ἔχει, σφαιροειδὲς ὄν" τοῦτο γάρ ἐστι 16. ἔτι μήτε ἄπειρον μήτε πεπεράνθαι σῶμα γε ὃν xal ἔχον μέγεθος πῶς οἷόν τε, εἴπερ τοῦτ᾽ ἐστὶν ἄπειρον ὃ ἂν μὴ ἔχῃ πέρας δεχτιχὸν ὃν πέρατος. In. his codex Lips. σῶμα γε ὧν χαὶ ἔχων priebet, quod rejiciendum , et deinde quod Bek- kerus recepit ὃ ἂν μὴ ἔχῃ, quum in aliis libris perperam legatur ἔχοι. Praeterea δεχτιχὸν habet, non λεχτιχόν. Pro- bamus rationem quam Bekkerus in conformands e variis lectionibus hac enuntiatjone secutus est, hoc excepto quod inter ἄπειρον et μήτε inserimus εἶναι. 18. πέρας δ᾽ ἐν μεγέθει xol πλήθει ἐγγίνεται, xol ἐν ἅπαντι τῷ ποσῷ, ὥστε ἄν μὴ ἔχῃ πέρας μέγεθος ὄν, ἄπειρόν ἐστιν. In libro Lipsiensi habetur πλήθει ἐγγίγνεται, non ἐγ- γίνεται, ac deinde ὥστε εἰ μὴ Exec πέρας, utrumque recte. Felicianus videtur legisse ὥστε ὃ ἂν μὴ ἔχῃ πέρας, vertit enim : « quocirca quod finem non habet, magnitudo cum sit , infinitum est. » 40. ἔτι δὲ σφαιροειδῆ ὄντα ἀνάγχη πέρας ἔχειν * ἔσχατα γὰρ ἔχει͵ εἴπερ μέσον ἔχει αὐτοῦ τοῦ πλεῖστον ἀπέχειν. μέσον δ᾽ ἔχει, σφαιροειδὲς ὄν" τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδὲς ὃ ix τοῦ μέ- σὸν ὁμοίως πρὸς τὸ ἔσχατα. σῶμα ἔσχὰάτα ἣ πέρατα ἔχειν, olov διαφορεῖ. Cod. Lips, αὐτοῦ τ᾽ οὗ πλεῖστον ἀπέχει, atque ἀπέ- χει simul tres alii codd. a Bekkero collati ; verba τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδές, ὃ qui Olearius e Lipsiensi codice se pe- tivisse dicit, neque in boc neque in aliis libris leguntur, in Lipsiensi autem pro ὄν exstat ὁ μὲν --, deinde ὁμοίως πρὸς τὰ ἔσχατα, quum vulgo ὁμοίως πυρὸς τὰ ἔσχατα scri- batur, denique rectissime σῶμα δ᾽ εἰ διαφέρει. Quod Bran- disius conjecit σῶμα ἔσχατα ἔχειν ἢ πέρας olov διαφέρει, a sententia abhorrere in promtu est. Felicianus in suo libro eadem menda qui in vulgatis exemplaribus sunt repperit, " nisi quod διαφέρει pro vitioso διαφορεῖ legit. Quodsi verba τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδές, 0, que neutiquam sunt repu- dianda, non tam quod Olearius volebat pro codicis Li- peiensis lectione habemus, sed ipsius esse conjecturam existimamus, oratio sic contexenda videtur : ἔτι δὲ σφαι- ροειδῇ ὄντα ἀνάγχη πέρας ἔχειν" ἔσχατα γὰρ ἔχει, εἴπερ μέσον ἔχει, ὃ αὐτοῦ τοῦ πέρατος πλεῖστον ἀπέχει" μέσον δ᾽ ἔχει, σφαιροειδὲς ὄν * τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδές, ὃ dx τοῦ μέσου ὁμοίως πρὸς τὰ ἔσχατα " σῶμα δ᾽ ἔσχατα ἔχειν ἢ πέρας οὐδὲν διαφέρει. Similiter Bergkius locum conformavit , cujus ra- tio a nostra in hoc tantum discrepat quod ὃ αὐτοῦ τοῦ κύκλον πλεῖστον ἀπέχει scripsit, — 24. εἰ γὰρ x&l τὸ μὴ ὃν ἁπλοῦν, οὐχ ἂν καὶ τὸ ὃν ἄπειρον. τί γὰρ κωλύει ἔνια ταὐτὰ λεχθῆναι κατὰ τοῦ ὄντος καὶ μὴ ὄντος; τό τε γὰρ ὃν οὐχ ὃν οὐδεὶς νῦν αἰσθάνεται, καὶ ὃν δέ τις οὐκ ἂν αἰσθάνοιτο νῦν᾽ ἄμφω δὲ λεκτά, ὅπως διανοητά. Sic Bekkerus hsec vulgavit, quee inepta esse sponte patet. Cod. Lips. pro ἁπλοῦν habet ἄπεστι, pro ταὐτὰ, cujus loco olim hic scribebatur ταῦτα, preebet ταῦτ᾽ ἄν, deinde λεχθῆναι τατὰ τοῦ ὄντος, quum in veleribus edd. tantum reperiatur ABISTOTELIS LIBER σφαιροειδές, ὃ dx τοῦ μέσου ὁμοίως πρὸς τὰ ἔσχετε" σῶμα δ᾽ ἔσχατα ἔχειν ἣ πέρας οὐδὲν διαφέρει. E γὰρ καὶ τὸ μὴ ὃν ἄπειρον, διὰ τί οὐχ ἂν xa τὸ ὃν ἅτε: ρον; τί γὰρ χωλύει ἔνια ταὐτὰ λεχθῆναι κατὰ τῶ ὄντος xal μὴ ὄντος ; τό τε γὰρ οὖκ ὃν οὐδεὶς νῦν alcfs- vetat, xal ὃν δέ τις οὐχ ἂν αἰσθάνοιτο νῦν - ἄμφω δὲ λεχτὰ xat διανοητά, Οὐ λευχὸν δὲ τὸ μὴ ὄν " ἄρ᾽ οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάντα λευχά, ὅπως μή τι ταὐτὰ χατὰ τοῦ ὄντος σημήνωμεν χαὶ μὴ ὄντος, ἢ οὐδὲν χω- λύει καὶ τῶν ὄντων τι μὴ εἶναι λευχόν; Οὕτω δὲ καὶ ἄλλην ἂν ἀπόφασιν δέξαιτο τὸ ἄπειρον, al μὴ τῷ qan λεχθέντι μᾶλλον παρὰ τὸ ἔχειν 3) μὴ ἔχειν ἐστὶν ἅπαν. “Ὥστε xal τὸ ὃν 3) ἄπειρον ἢ πέρας ἔχον ἐστίν. "Iow τοῦ ὄντος, denique λεχτὰ καὶ διανοητά. Brandisius initium sic corrigit : εἰ δ’ ἄρα καὶ τὸ μὴ ὃν ἀπειρόν ἐστι, τί οὐχ ἂν xai τὸ ὃν ἄπειρον; τί γὰρ κωλύει ἕνια ταὐτὰ λεχθῆναι τοῦ ὄντος καὶ μὴ ὄντος. At mihi legendum videtur : εἰ γὰρ καὶ τὸ μὴ ὃν ἄπειρον, διὰ τί οὐχ ἂν xal τὸ ὃν ἄπειρον; τὶ γὰρ κωλύει ἕνια ταὐτὰ λεχθῆναι χατὰ τοῦ ὄντος xal μὴ ὄντος; τε γὰρ οὐχ ὃν οὐδεὶς νῦν αἰσθάνεται, xai ὄν δέ τις οὐχ ἂν αἱ- σθάνοιτο νῦν" ἄμφω δὲ λεχτὰ καὶ διανοητά. Prorsus eadem Felicianum legisse certum est, quum ita verterit : « nequ: praeterea si non ens est infinitum, idcirco ens infinitum non erit, Quid enim obstat, quin nonnulla sini, quce eadem tam de ente quam de nop ente dici queant ἢ Nemo siquidem est, qui non ens nunc senliat : sed ens quoque non potesl quisquam nunc sentire, que utraque el dici et considerari sane possunt. ν | 29. οὐ λευκὸν δὲ τὸ μὴ ὄν. el οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάνϊΣ λευχά, ὅπως μή τι ταὐτὸ κατὰ τοῦ ὄντος σημαΐνωμεν χαὶ μὴ. ὄντος, ἢ οὐδὲν κωλύει καὶ τῶν ὄντων τι μὴ ὃν εἶναι λευχόν. Cod. Lips. babet ὅπως μή τι κατὰ τοῦ ὄντος σημήνωμεν, deinde οὐδὲν οἶμαι κωλύει et τι μὴ (sine ὄν) εἶναι λενχόν. Brandisius conjecit : οὐ λευχὸν δὲ τὸ μὴ ὄν. 9) οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάντα λευχά, ὅπως x. τ. λ. Sed hac conjectura locus non sanatur. Sic autem existimo emendandum : οὐ λευκὸν δὲ τὸ μὴ Ov. &p' οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάντα λευκά, ὅπως μή τι ταὐτὸ κατὰ τοῦ ὄντος σημήνωμεν καὶ μὴ ὄντος, 9) οὐδὲν χωλύει xal τῶν ὄντων τι μὴ εἶναι λευχόν. Conspirat Felicis- nus síC vertens : « non atbum item non ens est, nunquid igilur propterea omnia quae sunt esse alba dicendum eril, ne quidquam idem de ente et de non ente significemus? an. nihil impediet , quin ex iis etiam quae sunt, aliquid slbum pon sit? » Cseterum libri Lipsiensis illud οὐδέν, οἶμαι, xe λύει alteri lectioni prsetulisserh, sí bic scriptor varietatem quandam orationis consectaretur ac non perpetuo inculcarel quaestiones Ect τί χωλύει ; οἱ ἢ οὐδὲν κωλύει ; 32. οὕτω δὲ καὶ ἄλλην ἂν ἀπόφασιν δέξαιτο τὸ ἄπειρον, εἰ μὴ τὸ πάλαι λεχθέντι μᾶλλον, παρὰ τὸ μὴ ἔχειν 3 μὴ ἔχεν ἐστὶν ἅπαν. Cod. Lips. τὸ πάλαι λεχθὲν τί μᾶλλον. Brandi- sius suspicatus est locum ita restitui oportere : οὕτω δὲ xa ἄλλην οὖν ἀπόφασιν δέξονται τὸ ἄπειρον, εἰ xal μὴ τῷ xn λεχθέντι ἔτι μᾶλλον περὶ τὸ ἔχειν ἢ μὴ ἔχειν docte ἅπαν. Al δέξονται, quod codd. probent, ferri non posse, minime obscurum est. Felicianus verba sic transtulit : « omillo quod ita alteram quoque negationem admitteret infinitum, pisi id quod antea dictum est , magis ex eo quod habet vd non hahet unumquodque esse est existimandum. » Ne baec quidem nobis satisfaciunt, sed tamen emendandi via? commonstrant. Quamobrem ponendum censemus : οὕτω δ χαὶ ἄλλην ἂν ἀπόφασιν δέξαιτο τὸ ἄπειρον, cl μὴ τῷ πόα! λεχϑέντι μᾶλλον παρὰ τὸ ἔχειν 9 μὴ ἔχειν ἐστὸν ἅπαν. 34. ἴσως δὲ ἄτοπον xal τὸ προσάπτειν τῷ μὴ ὄντι ἀπε" DE MELISSO ETC. ΠΕΡῚ SENODANOYZ. ΚΕΦ. y. ᾿Ἀδύνατόν φησιν εἶναι, εἴ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο "λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ * ἀνάγχη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίου ἢ ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. Δυνατὸν δὲ οὐδέτε- pov* οὔτε γὰρ ὅμοιον ὅφ᾽ ὁμοίου προσήχειν τεχνωθῆναι μᾶλλον ἣ τεχνῶσαι" ταῦτα γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις xal ὁμοίοις οὐχ ὑπάρχειν πρὸς ἄλληλα, οὔτ᾽ ἂν ἐξ dvo- 223 μοίου τἀνόμοιον γενέσθαι. El γὰρ γίγνοιτο ἐξ 3o0cve- στέρου τὸ ἰσχυρότερον ἣ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον ἢ ix χείρονος τὸ χρεῖττον 3) τοὐναντίον τὰ χείρω ix τῶν χρειττόνων, τὸ Óv ἐξ οὐχ ὄντος ἂν γενέσθαι, ὅπερ ἀδύ- νατον᾿ ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτα εἶναι τὸν θεόν, El δ᾽ ἔστιν ὃ θεὸς ἁπάντων χράτιστον, ἕνα φησὶν αὐτὸν προσήκειν εἶναι" el γὰρ δύο ἢ πλείδυς εἶεν, οὐχ ἂν ἔτι κράτιστον xol βέλτιστον αὐτὸν εἶναι πάντων * ἕχαστος γὰρ ὧν τῶν “πολλῶν ὁμοίως ἂν τοιοῦτος εἴη. Τοῦτο γὰρ εὸν xal θεοῦ δύναμιν εἶναι, χρατεῖν, ἀλλὰ μὴ CAPUT TERTIUM. Secunda libelli pars que tertium et quartam caput complectitur rectissime in codice Lipsiensi pariterque in aliis libris quos inspexit Bekkerus, duobus Marcianis, Pa- ltino Vaticano, Urbinate et Parisiensi, Ἀριστοτέλους περὶ Ξενοφάνους inscribitur, quum ineptam in reliquis exempla- ribus inscriptionem περὶ Ζήνωνος in fronte gerat. p. 977. ἃ. 14. ᾿Αξύνατόν φησιν εἶναι, εἶ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ. ἀνάγχη γὰρ ἤτοι ἐξ ὁμοίων ἢ ἐξ ἀνυμοίων γενέσθαι τὸ γενόμενον. Hic cod. Lips. ἦτοι ἐξ ὁμοίου ἡ ἐξ ἀνομοίου Ὑενέσθαι τὸ γενόμενον, id quod et aptius est volgato et confirmatur Simplicii verbis Comment. in Arist. Phys. fol. 6 & : ἀγένητον δὲ ἐδείχνυεν ἐχ τοῦ δεῖν τὸ γιγνόμε- wv 3 ἐξ ὁμοίον 9| ἐξ ἀνο[ιοίον γίγνεσθαι. Brandisii opinio- nem, qui prima hisjus capitis verba e primo hnjus libelli capite temere arcessita putat atque ἃ Xenophanis ratione aliena videri dicit, nequeo comprobare. Neque enim dubi- tat philosophus sitne aliquid an non sit, sed potius liac sententia esse aliqwsid contendit ut ea quie paulo inferius posita est enuntiatione εἰ δ᾽ ἔστιν ἅ θεὸς ἁπάντων χράτιστον x.t. ). Karstenius deleto τι, quemadmodum in Parmeni- dis dicto. ἔστιν ἢ ox ἔστιν, legendum conjicit ἀδύνατόν φησιν, εἶπερ ἔστι, γενέσθαι eo sensu, nt sit τὸ εἰλιχρινῶς ὃν γένεσιν ἔχειν, ἀδύνατον. Sed hac vis in vulgata etiam scri- plura inest. 16. Δυνατὸν δὲ οὐδέτερον. οὔτε γὰρ ὅμοιον ὑφ᾽ ὁμοίου προσ- ἥχειν τεχνωθῆναι μᾶλλον ἢ τεχνῶσαι (ταὐτὰ γὰρ ἅπαντα τοῖς ve leot; ἢ ὁμοίοις ὑπάρχειν πρὸς ἄλληλα) οὔτ᾽ ἄν ἐξ ἀνομοίου τὸ ἀνόμοιον γενέσθαι. 1184 Bekkerus, sed hac ra- lione locum scribi non posse jam perspexerunt Brendi- sius in Comm. Eleatt. p. 26 et Karstenius Xenoph. p. 101 elibro Lipsiens! corrigentes τοῖς γε ἴσοις ὁμοίως. Praeterea Karstenius conjicit ταὐτὰ γὰρ ἅπαντα (vel ἀπάντη) ἴσως τοῖς ὁμοίοις ὑπάρχει». Αἱ ne hoc quidem accommodatum tst, neque id qnod volunt viri docti in exemplari Li- Tsiensi exstat. 1bi ením Beckio teste reperitur ταῦτα γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοις xai ὁμοίως, quod Bergkius sic emen- davit : ταῦτα γὰρ ἅπαντα τοῖς γε ἴσοι: χαὶ ὁμοίοις οὐχ ὑπάρ- γειν πρὸς ἄλληλα, i. e. τὸ τεχνῶσαι καὶ τὸ τεκνωθῆναι. Neque aliud est quod Simplicius 1. c. refert : ἀλλὰ τὸ μὲν ὅμοιον ἀπαθές φησιν ὑπὸ τοῦ ὁμοίον. Adde Sext. Empir. Hypot. l. 225 : ἐδογμάτιζε δὲ Ξενοφάνης παρὰ τὰς τῶν ἄλλων ἀνθρώ- πὼν προλήψεις ἕν εἶναι τὸ κᾶν χαὶ τὸν θεὸν συμφυῆ τοῖς πᾶ- σιν, εἶναι δὲ σφαιροειδῆ xal ἀπαθῆ καὶ ἀμετάδλητον καὶ λογι- Xov. Extrema οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίον τὸ ἀνόμοιον γενέσθαι pro quibus vulgo male scribitur οὔτ᾽ ἂν ἐξ ἀνομοίου οὔτ᾽ ἀνό- tov γενέσθαν e cod. Lips. emendasse se dicit Bekkerus. Alibi habetur τἀνόμοιον, quod quum in alio nescio quo exemplari enm. precedenti voce junctim scriptum esset ἀνομοίουτἀνόμοιον, eorruptieni lecum dedit. De reliquo cum Lipsiensi codice Feliciani, interpretatio consentit. Quod Karstenius ait, diligentem scriptionem postulare τὸ ὅμοιον ὑφ᾽ ὁμοίον, ut mox dicitur οὔτ᾽ àv ἐξ ἀνομοίον τὸ ἀνόμοιον, per se quidem verum est, sed Aristotelem Xe- nophanis carmina pedestri oratione interpretautem in omittendo articulo poetae vestigia sequi apparet. Ultima recte accepit Karstenius περὶ τοῦ ὄντος, sunt igitur perinde interpretanda ac si dicatur οὔτ᾽ àv ἐξ ἀνομοίου ἀνόμοιον τὸ ὃν γειέσθαι. 20. Εἰ γὰρ γίγνοιτο ἐξ ἀσθενεστέρου τὸ ἰσχυρότερον ἢ ἐξ ἐλάττονος τὸ μεῖζον 9) dx χείρονος τὸ χρεῖττον, 9) τοὐναντίον τὰ χείρω ἐκ τῶν χρειττόνων, τὸ οὐχ ὃν ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι. Plerzque editiones habent τὸ οὐκ ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι. Cod. Lips. τὸ οὐχ ὃν ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι, quod placuit Brandi- sio Comm. Eleatt , Cousino fragm. phil. et Bekkero. Non male tamen Karstenius scripsit τὸ ὃν ἐξ οὐχ ὄντος propter Simplicii verba 1]. c. ei δὲ ἐξ ἀνομοίου γίγνοιτο, ἔσται τὸ ἂν ix τοῦ μὴ ὄντος. Accedit quod Felicianus videtur eodem modo ín suo libro scriptum — enisse. Vertit enim : « ex non ente quippiam efliceretur. » Etsi autem intelligi potest quod exhibet liber Lipsieusis, tamen quoniain liic de orlu τοῦ ὄντος quirilur, cum Karstenio τὸ ὃν ἐξ οὐχ ὄντος ponere non dubitavimus, i 23. ἀΐδιον μὲν οὖν διὰ ταῦτ᾽ εἶναι. cod. Lips. διὰ ταῦτα εἴναι. 24. In verbis ἕνα grav αὐτὸν προσήχειν εἶναι ultima vox petita est e cod. Lips.; nam in reliquis membranis deest. 25. Pro δύο ἢ ἔτι πλείους εἶεν cod. Lips. omisso ἔτι simpliciter δύο ἢ πλείους, quod prestat, ne in priore etiam membro ponatur vocula, qua in posteriore οὐχ ἂν ἔτι χράτιστον necessario requiritur. Pro αὑτὸν elvat πάντων, quod recle se habet, in cod. L. est αὐτῶν εἶναι πάντων. 26. Exactoc γὰρ àv θεὸς τῶν πολλῶν ὅμοιος ὧν τοιοῦτος εἴη. Ita plerique omnes libri sensu bono , quem et Felicia- nus in hunc modum exprimit : « quippe quum unusquis- que ex multis deus similis atque idcirco talis foret. » At cod. Lips. praebet ἕχαστος γὰρ ὧν τῶν πολλῶν ὁμυίως ἂν τοιοῦτος ti» : nam quoniam esse( unusquisque e multis illis, similiter talis ( h. e. χράτιστος) foret. Hanc veram esse scripturam opinor propter Simplicii locum : πλειόνων. γάρ φησιν ὄντων, ó 0 (0 ς ἀνάγχη ὑπάρχειν πᾶσι τὸ κρατεῖν. 27. τοῦτο γὰρ θεὸν χαὶ θεοῦ δύναμιν εἶναι, χρατεῖν, ἀλλὰ μὴ χρατεῖσθχι, xai πάντα χρὰτεῖσθαι εἶναι, 1184 Bekkerus Lipsiensem et plerosque alios codd. secutus edidit ; nam ἃ Feliciani libro postrema xal πάντα χρατεῖσθαι. εἶναι, quae corrupta sunt, abfaerunt. Quamobrem Füllebornius ea deleri volebat. Contra Drandisius χαὶ πολλὰ κρατεῖσθαι el- vac multa ita se habere ut regantur legendum suspicatus est, Cousinus auctore Boissonadio correxit xai πάντα xoa" τεῖσθαι ἑνί, ab une omnia regi, Karstenius denique con- jecit xal πάντων κράτιστον εἶναι, quod unum omnium maxime cum verbis praegressis conciliari potest. Hanc igi- tur conjecturam depravate Aristotelis orationi inserendam duximus. 294 χρατεῖσθαι, xal πάντων χράτιστον εἶναι " ὥστε χαθὸ μὴ κρείττων, χατὰ τοσοῦτον οὐχ εἶναι θεόν. Πλειόνων 80 οὖν ὄντων, εἰ μὲν εἶεν τὰ μὲν ἀλλήλων χρείττους τὰ δὲ o ἥττους, οὐκ ἂν εἶναι θεούς - πεφυκέναι γὰρ θεὸν μὴ κρατεῖσθαι. Ἴϊσων δὲ ὄντων, οὐχ ἂν ἔχειν θεὸν φύσιν δεῖν εἶναι χράτιστον " τὸ δὲ ἴσον οὔτε χεῖρον οὔτε βέλτιον εἶναι τοῦ (cou. “Ὥστε εἴπερ εἴη τε xal τοιοῦτος εἴη θεός, ἕνα μόνον εἶναι τὸν θεόν" οὐδὲ γὰρ οὐδὲ πάντα δύνασθαι ἂν ἃ βούλοιτο" οὗ γὰρ ἂν δύνασθαι, πλειό- vov ὄντων" ἕνα ἄρα εἶναι μόνον. "Eva δ᾽ ὄντα ὅμοιον εἶναι πάντῃ, ὁρᾶν τε καὶ ἀχούειν τάς τε ἄλλας αἰσθή- ARISTOTELIS LIBEB σεις ἔχοντα πάντη" εἰ γάρ μή, χρατεῖν ἂν xal xorut- σθαι ὑπ᾽ ἀλλήλων τὰ μέρη θεοῦ ὄντα, ὅπερ ἀδύνατο. Πάντῃ δὲ ὅμοιον ὄντα, σφαιροειδῆ εἶναι οὐ γὰρ τῇ μὲν}. τῇ δ᾽ οὐ τοιοῦτον. εἶναι, ἀλλὰ πάντη. Ἀἴδιον δ᾽ ὅγε καὶ ἕνα xal σφαιροειδῆ, οὔτ᾽ ἄπειρον εἶναι οὔτε πετι- ράνθαι, Ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὃν εἶναι" τοῦτο γὰρ om - ἀρχὴν οὔτε μέσον οὔτε τέλος οὔτε ἄλλο μέρος οὐδὲν! ἕψειν" τοιοῦτον δ᾽ εἶναι τὸ ἄπειρον οἷον δὲ τὸ μὴ b, οὐκ ἂν εἶναι τὸ ὄν, περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα, εἰ πλεὼ εἴη. Τὸ δὲ ἕν οὔτε τῷ οὖχ ὄντι οὔτε τοῖς xul; ὡμοιῶσθαι" ἕν γὰρ οὖκ ἔχει πρὸς ὅ,τι περανεῖ, Τὺ ῥὴ ———————————— ÁO BERE 29. καθὸ μὴ χρείττων, sic Bekkerus e cod. Lips., nam in reliquis male scribitur χρεῖττον. ' 31. πεφυχέναι γὰρ θεὸν μὴ χρατεῖσθαι. Ita omnes codd. preter Lipsiensem, pro θεὸν invenitur τὸ θεῖον. Hoc autem propterea repudiavimus, quia ubique hoc capite et apud Simplicium legitur θεός. 32. ἴσων δὲ ὄντων, οὐχ ἂν ἔχειν θεὸν φύσιν δεῖν εἶναι xoá: τιστον. Hoeserunt in his verbis viri docti. Ac primum quidem Tiedemanni χρατίστην jure improharunt Füllebornius et Becklus, quorum posterior δεῖν tanquam inepte additum deleri jussit, hanc sententie vim esse ratus : non posse deum na(ura praestantissimum esse. Karstenius nihil mutans sic philosophi praeceptum declarat : οὐχ ἄν poa - X&tv , θεὸν πεφυκέναι κρατεῖν sive χράτιστον slvat, si plures essent dii inter se xquales , consentaneum fore negat penes deum esse summam potentiam. Αἱ licet δεῖν simi- liter ut προσήχειν nonnunquam significet convenire, con- sentaneum esse, tamen verborum collocatio huic inter- pretatloni non suffragatur. Itaque sic vertendum : « si plures sint dii inter se equales, non eam naturam deum esse habiturum , ut necessario potentissimus slt. » $4. ὥστε εἶπερ εἴη τε καὶ τοιοῦτον εἴη θεός. Scribendum videtur τοιοῦτος, ut versu 27, atque hoc Felicianus ex- pressit : « quapropter si est el talis est deus, unum ipsum solum esse. » 35. οὐδὲ γὰρ οὐδὲ πάντα δύνασθαι ἂν ἃ βούλοιτο. οὐδὲ γὰρ ἂν δύνασθαι πλειόνων ὄντων ἕνα εἶναι μόνον. Depravafa esse liec, vel repetitum illud atque adeo ter positum οὐδὲ ar- guit. Karstenius suasit; ut poneretur : ὥστ᾽ εἶπερ ἐστί γε τοιοῦτος, ἕνα μόνον elvat τὸν θεόν * οὐδὲ γὰρ οὐδ᾽ ἅπαντα δύ- νασθαι ἂν ἃ βούλοιτο, πλειόνων ὄντων, ἕνα μόνον. Rectius codex Lipsiensis post βούλοιτο habet : οὐ γὰρ ἂν δύνασθαι, πλειόνων ὄντων" ἕνα ἄρα εἶναι μόνον. Initio duplex οὐδὲ negandi vim auget, quod jam Karstenius adnotavit , qui citat Epicharmum apud Diogenem L. III, 10 : οὐδὲ μὰν οὐδ᾽ «i ποτὶ μέτρον x. τ. X. et Plat. Phaedr. extr. p. 278 E. Bed ita jam frequenter Homerus, velut Il. XVIII, 117 : οὐδὲ γὰρ οὐδὲ βίη Ἡρακλῆος φύγε Kijpa , ὅσπερ φίλτατος ἔσχε At Κρονίωνι ἄναχτι. Omnino quum poetarum magis pro- prius hic usus sit quam prosze orationis scriptorum , su- spicor Aristotelem magna ex parte Xenopbanis verba ser- vasse, qua forsitan fuerint : οὐδὲ γὰρ οὐδὲ δύναιτό χε πᾶν τελέειν θεὸς οἷος " οὐ γὰρ ἔχοι δύναμιν ταύτην πλεόνων ἐν ὁμίλῳ " οὕτω μοῦνος ἐὼν πάντων χρατέει φρεσὶν σιν. 87. ἕνα δ᾽ ὄντα ὅμοιον εἶναι πάντῃ, ὁρᾶν τε καὶ ἀχούειν, «τάς τε ἄλλας αἰσθήσεις ἔχοντα πάντῃ. εἰ γὰρ ufi , χρατεῖν ἂν x. t. À. 12 Bekkerus. Notandum illud vocari πάντῃ ὅμοιον quod sublato partium discrimine unum atque continuum est. Parm. v. 78 : οὐδὲ διαίρετόν ἐστιν, ἐπεὶ πᾶν ἐστιν ὁμοῖον. Α΄ perperam ἃ Bekkero distinguitur poet ἀχούειν. Namque ut recte monet Karstenius verba ὁρᾶν τε xai ἀχούειν sub- stantive posita una cnm sequenti nomine τάς τε ἄλλας αἰσθή. σεις pendent ex ἔχοντα πάντῃ, ut eodem sensu ἀϊοδία εὖ ὅρασίν τε καὶ ἀκοὴν τάς τε ἄλλας αἰσθήσεις ἔχοντα πάντῃ. p. 977 b. 1. πάντῃ δ᾽ ὅμοιον ὄντα σφαιροειδῆ εἶναι. do γὰρ τῇ μὲν τῇ δ᾽ οὐ τοιοῦτον εἶναι, ἀλλὰ πάντῃ. Simplicii l. €. σφαιροειδὲς αὐτὸ διὰ τὸ πανταλόθεν ὅμοιον λέγει. Ean- dem quam hic legimus sententiam Parmenides etprimit v. 104 seqq. Similiter Aristoteles de Coelo I, 1 : τὸ δὲ κᾶν e τέλειον &vayxatoy εἶναι καὶ καθάπερ τοὔνομα σημαίνα, πάντῃ, xal μὴ τῇ μὲν τῇ 8 οὔ. 2. ἀΐδιον δ᾽ ὄντα xal ἕνα καὶ σφαιροειδῆ, οὔτ᾽ ἄπειρον εἶχα οὔτε πεπεράσθαι. 118 Bekkerus hzec verba vulgavil. Karde.- nius cum veteribus editionibus πεπερᾶσθαι scripsit. Nev- trum ferendum; requiritur enim.quod cod. Lipsiensis la- bet πεπεράνθαι. Nam nullus hic est verbo περᾶν locus, sed - solum convenit περαίνειν, ut mirandum sit, homines d- ctos tale vitium non animadvertisse. Concinit Simplicias - l. €. : xal οὔτε δὲ ἄπειρον οὔτε πεπερασμένον elvai ἀύπ ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὃν ὡς οὔτε ἀρχὴν ἔχον οὔτε μέσον om | ( vulg. μήτε) τέλος, περαίνει δὲ πρὸς ἄλληλα τὰ πλείω. U- — timo vocabulo excepto in reliquis vulgatam lectionem seculus sum , quum initium hujus sententise integrins in. aliis quam in Lipsiensi libro videatur, ubi legitur : ἀΐδιον δὲ οὕτω καὶ ἕνα xal σφαιροειδῆ οὔτε ἄπειρον, οὔτε sot ράνθαι. ' 3. ἄπειρον ὃ μὴ ὃν εἶναι Bekkerus, alii ἄπειρον τὸ μὴ εἶναι, Cod. Lips. ἀπειρον μὲν ὃ μὴ ὃν εἶναι, sed bene Bra-— disius correxil ἄπειρον μὲν τὸ μὴ ὃν εἶναι. 4. τοῦτο γὰρ οὔτε μέσον οὔτ᾽ ἀρχὴν καὶ τέλος οὔτ᾽ ἄλλο μίο΄ ρος οὐδὲν ἔχειν. In his verbis xai ante τέλος e correction Δ΄ Jibro Lipsiensi scriptum est; antea fuit οὔτε, quod etum nunc perspicoe apparet, et in czxeteris membranis aiqw apud Simplicium exstat. Quamobrem οὔτε legendom exi- stimo. 6. περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα, εἰ πλείω εἶεν. Magis aile. — Cod. Lips. εἰ πλείω εἴη. Si plura sint, ea finibus ipler st. terminari philosophus dicit, non vero id quod unum si. Aristot. Phys. 111, 4 : ἀεὶ περαίνειν ἀνάγχη ἕτερον ρ΄ 7. τὸ δὲ ἕν οὔτε τῷ οὐχ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὁμοιοῦσθαι. Ὁ Rectius Cod. Lips. ὡμοιῶσθαι. Est enim ὁμοιοῦσθαι ΟὟ parari et assimilari, ὡμοιῶσθαι par vel simile esse. Phal. de Rep. lib. VI p. 498 E : ἄνδρα δὲ ἀρετῇ παρισωμένον ταὶ ὡμοιωμένον μέχρι τοῦ δυνατοῦ τελέως, ἔργῳ τε xoi λογῷ δυναστεύοντα ἐν πόλει ἑτέρᾳ τοιαύτῃ, οὐ πώποτε ἑωράχασιν οὔτε ἕνα οὔτε πλείους. 8. ἕν γὰρ οὐκ ἔχει πρὸς ὅ, τι περανεῖ. Hiec vulgata. esi scriptura, quam utique prseferendam censemus Lipsicos κρὸς δ, τι περανθείη propter constantem vocabuli usum, qo passivum bac significatione insolens est, et propler verbi praegressa περαίνειν δὲ πρὸς ἄλληλα. Brapndisius recepil πε ρανθείη, quod si ullo pacto ferri poaset, mon dicerelur DE MELISSO, ETC. οιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε χινεῖσθαι ὅτε ἀχίνητον εἶναι. ᾿Ἀχίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ν" οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτ᾽ ἐχεῖνο εἰς ἄλλο λθεῖν" χινεῖσθαι δὲ τὰ πλείω ὄντα ἑνός " ἕτερον γὰρ εἷς τερον δεῖν χινεῖσθαι, Εἷς μὲν οὖν τὸ μὴ ὃν οὐδὲν ἂν πνηθῆναι τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμῇ εἶναι. Εἰ δὲ εἰς ἄλ- ἰηλα μεταδάλλοι, πλείω ἂν αὐτὸ εἶναι ἑνός. Διὰ riora δὴ χινεῖσθαι μὲν ἂν τὰ δύο ἢ πλείω ἑνός, ἠρεμεῖν M xoi ἀκίνητον εἶναι τὸ οὐδέν" τὸ δὲ ἕν οὔτε ἠρεμεῖν Xu χινεῖσθαι " οὔτε γὰρ τῷ μὴ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ἥμοιον εἶναι, Κατὰ πάντα δὲ οὕτως ἔχειν τὸν θεόν, ἀΐδιόν τε xol ἕνα, ὅμοιόν τε καὶ σφαιροειδῆ ὄντα, οὔτε aisi addito ἄν, ut in illo schyleo Prom. v. 885 : οὐδ᾽ ἔχω si; dv γενοίμαν. Karstenius legendum putabat ἕν γὰρ o)x ἔχειν xp ὅ, τι περαίνῃ. Sed ut infinitirum ἔχειν non in- commodum esse Jargior, licet ἃ vulgata lectione non, sit recedendum , ita περαίνῃ pro περανεῖ neutiquam mihi pro- batur. Etsi. enim fere solemnis est in ejusmodi junciura cenjunctivus , ut apud Sophoclem CEd. Col. 318 : οὐχ ἔχω tí 93; tamen futurum περανεῖ nihil habet , in quo offendas. Nam in eadem tragoedia ( v. 1739 ) Sophocles : ὅπως μο- λούμεϑ᾽ ἐς δόμους οὐκ ἔχω, et Eurip. Heracl. 440 : ὑμῖν οὐκ ἔγω τί χρήσομαι. Sequentia apud Bekkerum sic scribun- tur : τὸ δὲ τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε xcvet- σϑαι οὔτε κινητὸν εἶναι. Cod. Lips. suppeditat : τὸ δὴ τοιοῦ- t» ἕν ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε κινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. In. veteribus editionibus est : τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν ἕν ὄν, Hinc nemo dubitabit , quin poni debeat : τὸ δὴ τοιοῦτον ὃν ἕν, ὃν τὸν θεὸν εἶναι λέγει, οὔτε κινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. Ceterum ἀχένητον jam Tiedemannus conjectura as- seculus erat. t1. Pro οὔτε ἐκεῖνο cod. Lips. οὔτ᾽ ἐχεῖνο. 13. εἰς μὲν οὖν τὸ μὴ ὃν οὐδὲν ἂν κινηθῆναι τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμῇ εἶναι. Tta recte Bekkerus cum cod. Lips. Cf. Sim- plicii locum , quem infra ponemus. Nam in vulgata le. elione jure hzesit Karstenius , qui : « melius, inquit, scri- ptum esset οὐδ᾽ ἂν κινηθῆναι, diligentior vero scribendi ralio postularet hzec ita transponi : εἰ μὲν οὖν μὴ χε ηθείη, μηδὲν (i. 6. μὴ ὃν) ἂν εἶναι αὐτό.» Idem pro οὐδαμῇ εἶναι corrigendum putat οὐδαμῇ ἱέναι. Αἱ his mutationibus licet &persedere. 14. εἰ δὲ slc ἄλληλα μεταδάλλοι, πλείω αὐτὸν εἶναι ἑνός. Non liquet , utrum e codd. an e veteribus editionibus Bek- kerus sumpserit αὐτόν, quod si recte se haberet , ad deum referri in promtu esset. Sed quoniam Xenophanes deum unum esse, non plures jam supra demonstravit , hic neu- irum αὐτὸ flagitatur, quod pertinet ad τὸ ὃν vel τὸ ὄν. Id ipsum Karstenius scripsit, quum in nonnullis edilionibus invenisset. Preeterea àv particulam post πλείω rectius addi idem vir doctus observavit. 16. ἠρεμεῖν δὲ xal ἀχένητον εἶναι τὸ οὐδὲν Cod. Lipa.; celeri male ἠρεμεῖν γὰρ ἀκίνητον x. t. λ. . 17. ἀτρεμεῖν οὔτε χινεῖσθαι omnes codd. Sed mibi cum Kirstenio ἀτρεμεῖν in ἠρεμεῖν, quod paullo soperins legi- lur, refingere placet , quia ἀτρεμεῖν licet quiescendi no- lone ab aliis scriptoribus usurpatum sit, tamen non est Po pherum propriam qui τῷ κινεῖσθαι opponunt τὸ ueiv, 10. οὔτε ἠρεμεῖν οὔτε ἀχίνητον εἶναι. Tneptam esse hane membranarum scripturam dudum Füllebornius viderat οὔτε iv οὔτε χινητὸν εἶναι substituendum ratus. Non injuria autem Karstenius alt melius opponi τὸ ἠρεμεῖν τῷ κινεῖς σθαι quam τῷ κινητὸν εἶναι, ideoque ἰά quod supra le- TA, πγ΄ o€.-- 295 ἄπειρον οὔτε πεπερασμένον, ovre ἠρεμεῖν οὔτε χινητὸν so εἶναι. ΚΕΦ. δ΄. Πρῶτον μὲν οὖν λαμδάνει καὶ οὗτος τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ 6 Μέλισσος. Καίτοι τί χωλύει μήτ᾽ ἐξ δμοίου μήτ᾽ ἐξ ἀνομοίου τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος; ἔτι οὐδὲν μᾶλλον ὁ θεὸς ἀγένητος ἣ χαὶ τἄλλα πάντα, εἴπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίου as. - ἢ ἀνομοίου γέγονεν, ὅπερ ἀδύνατον. Ὥστε ἢ οὐδέν ἐστι παρὰ τὸν θεὸν, 3) καὶ τἄλλα ἀΐδια πάντα. "Ext χράτιστον τὸν θεὸν λαμθάνει, τοῦτο δυνατώτατον xal gebatur seribl vult. οὔτε χινεῖσθαι οὔτε ἀχίνητον εἶναι. Beckius in codice Lipsiensi illud ἀχένητον ita exaratum esse testatur, ut dubium sit &xivntov an εὐκίνητον voluerit librarius. Felicianus, qui interpretalur neque quiescere neque moveri, videlur κινεῖσθαι legisse. In hac rei ambi- guitate ultra Füllebornii coujecturam, qua proxime δὰ codicum lectionem accedit , progredi non sum ausus, Quod reliquum est cum eo quod lifc tractatur argumento Simplicii verba componamus : παραπλησίως δὲ καὶ χίνησιν ἀφαιρεῖ xal τὴν ἠρεμίαν. ἀκίνητον μὲν γὰρ εἶναι τὸ μὴ ὄν" οὔτε γὰρ ἂν εἰς αὐτὸ ἕτερον, οὔτε αὐτὸ πρὸς ἄλλο ἐλθεῖν" χι- γεῖσθαι δὲ τὰ πλείω τοῦ ἑνός * ἕτερον γὰρ εἰς ἕτερον μεταδάλ- λειν" ὥστε χαὶ ὅταν ἐν ταὐτῷ μένειν λέγῃ καὶ μὴ κινεῖσθαι, αἰεὶ δ᾽ ἐν ταὐτῷ τε μένειν κινούμενον οὐδὲν οὐδὲ μετέρχεσθαί μιν ἐπιπρέπει ἄλλοτε ἄλλῃ, οὐ xatà τὴν ἠρεμίαν τὴν ἀντιχειμένην τῇ κινήσει μένειν αὖτόν (i. e. τὸν θεόν) φησιν, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἀπὸ κινήσεως καὶ ἦρε- μίας ἐξρρημένην. CAPUT QUARTUM. p. 977, b. 21 : πρῶτον μὲν οὖν λαμθάνει xal οὗτος τὸ γι- Ὑνόμενον γίγνεσθαι ἐξ ὄντος, ὥσπερ ὁ Μέλισσος. καίτοι τί κωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίον τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος. Deesse hic aliquid cum ipsa rei natura ostendit, tum Felicianus interpres confirmat , cujus haec sunt verba : « At enim quid obstal, quin neque ex sinili, neque ex dissimili id quod fit, sed ex non ente exsistat? » Statuit Colophonius phílosophus , si quid generetur, id aut ex si- mili aut ex dissimili necessario procreari, neutrum autem fieri posse. Conficitur hoc ex iis quae cap. 3 leguntur : ἀδύνατόν qnoi εἶναι εἶ τι ἔστι, γενέσθαι, τοῦτο λέγων ἐπὶ τοῦ θεοῦ * ἀνάγκη γὰρ ἦτοι ἐξ ὁμοίον ἣ ἐξ ἀνομοίου γενέσθαι τὸ γιγνόμενον. δυνατὸν δὲ οὐδέτερον. Hinc Karstenius et Bergkius correxeruut : καίτοι τί χωλύει μήτ᾽ ἐξ ὁμοίου μήτ᾽ ἐξ ἀνομοίου τὸ γιγνόμενον γίγνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐκ μὴ ὄντος. Nam nihil obstare censet Aristoteles, etiamsi id largiaris , quo- mínus ex nihilo aliquid gignatur. Praeterea commodior est verborum collocatio quse in Lipsiensi codice exstat : πρῶτον μὲν οὖν λαμδάνει τὸ γιγνόμενον xal οὗτος ἐξ ὄντος γίγνεσθαι. 24. ὁ θεὸς ἀγένωητος ἢ e Lipsiensi libro substituisse se dicit Bekkerus pro vulg. ἀγέννητος εἰ, sed ín Lipsiensi codice est ἀγένητος ἢ, quam lectionem Felicianus quoque sequitur. 25. εἶπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίον ἢ ἀνομοίου γέγονεν. Sic vulgo; cod. Lips. εἴπερ ἅπαντα ἐξ ὁμοίον ἣ καὶ ἐξ ἀνομοίου γέγονεν. 46. παρὰ τὰν θεὸν exstat In libro Lipsiensi fuitque in co- dice Feliciani qui recte vertit preter deum; in veteribus editionibus habetur περὶ quod ineptum est. 37. ἔτι κράτιστον τὸν θεὸν 6 Lips. cod. posuit Bekkerus; ante male scribebatur celso ἅπαντα ἐπυχράτιστον *. 0. 296 βἕλτιστον λέγων. Οὐ δοχεῖ δὲ τοῦτο χατὰ τὸν νόμον, ἀλλὰ πολλὰ χρείττους εἶναι ἀλλήλων οἵ θεοί’ οὐχ οὖν 30 ἐχ τοῦ δοχρῦντος εἴληφε ταύτην χατὰ τοῦ θεοῦ τὴν ὅμο- λογίαν. Τὸ δὲ χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμθάνων λέγει τις, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη fj τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεὶ τό γε ARISTOTELIS LIBER πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν κωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιεχες, xal ῥώμῃ, ὑπερέχ. εἰν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένεαν Θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι κράτιστον du ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὁ ὡς οἷόν τε ἄριστα, xai οὐδὲν ἔν- λείπει xal εὖ καὶ χαλῶς ἔχειν αὐτῷ ἅμα γὰρ xia; ἔχοντι xdxsivo ἂν συμδαίνοι. Οὕτω δὲ διαχεῖσθαιχοὶ 28. οὗ δοχεῖ δὲ τοῦτο χατὰ τὸν νόμον, ἀλλὰ πολλὰ χρείτ- τους εἶναι ἀλλήλων ol θεοί. Karstenius de Xenoph. p. 116 inter ἀλλὰ et πολλὰ inseri vult xa:à. Fallitur Felicianus hanc enuntiationem ila interpretans : « Id autem ex lege minime videtur, sed in multis prestantiores sese mutuo esse dii dicuntur. » Nam χατὰ νόμον hic non valet ex lege, sed ex vulgari opinione, cf. Democrit. fragmm, p. 205, 208, deinde ad θεοὶ subaudiendum δοκοῦσι, quod Karste- nius jam observavit. 29. οὐχ οὖν dx τοῦ δοχοῦντος εἴληφε ταύτην κατὰ τοῦ θεοῦ τὴν ὁμολογίαν. Ita Bekkerus cum plerisque codd.; Karste- nius p. 116 male ταύτην χατὰ τοῦ θεοῦ ὁμολογίαν. At in Lipsiensi reperitur ταύτην τοῦ θεοῦ τὴν ὁμολογίαν, quod re- pudiandum. Neque enim abesse potest preepositio eo qui hie requiritur sensu , quem ín hunc modum exprimit Felicianus : « non igitur ex eo quod videtur hanc de deo consensionem sumsit. » Multi autem apud Platonem, Aristotelem aliosque scriptores loci offenduntur quibus hac vocula genitivo juncta idem sonat quod περὶ przepo- sitio ad patrium casum relata. Plat. Conviv. p. 193 C : μὴ τοίνυν xat' ἀνθρώπων σχόπει μόνον τοῦτο, ἀλλὰ xal xatá ζώων» πάντων xal φντῶν. Aristot. de Auima lib. I cap. 1 : τάχ᾽ ἄν τῳ δόξειε μία τις εἶναι μέθοδος χατὰ πάντων. 31. Τό τε χράτιστον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτω: ὑπολαμθάνων λέγεται ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεί τοί γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν κωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιειχείᾳ καὶ ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθένειαν ᾿ θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χρά - τίστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, καὶ οὐδὲν ἐκλείπει xal εὖ xal χαλῶς ἔχειν αὐτῷ ^ ἅμα γὰρ ἴσως ἔχοντι χἀχεῖνο ἂν συμδαίη. Hic nonnulla Bekkerus e cod. Lipsiensi emendavit, alia vero qux»? probanda non sunt recepit, ut ἐπεί τοί ye , cujus loco olim ἐπεὶ τοῦ γὰρ vel ἐπεὶ γὰρ τοῦ scribebatur. Felicianus vertit : « Accedit quod deum esse praestantissimum non eo sensu dicitur, ut erga aliud quip- piam liujusmodi sit dei natura, sed quantum tantummodo δὰ suam ipsius affectionem attinet : nam si ad allerum spectemus , quid prohibeat, deum non sua ipsius sequi- tate et fortitudine, sed ex aliorum imbecillitate excellere? At deum ita esse praestantissimum intelligit nemo, sed quia ipse quam optime fieri polest , affectus est, nihilque ei quominus bene et recte sese habeat deest , quippe quum ila sese habenti simul illud etiam eveniat necesse sit. » Ex qua interpretatiene quid ipse in suo exemplari invene- rit, manifesto apparet. Bergkius corrigi vult τὸ 8& χράτι- στον εἶναι τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμδάνων λέγει, ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, ἀλλὰ πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν᾽ ἐπεὶ τό γε πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἂν χωλύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιειχείᾳ καὶ ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἄλλων ἀσθέ- νειαν, θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν θεὸν φάναι χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα xai οὐδὲν ἐλλείπει xal εὖ καὶ χαλῶς ἔχειν αὐτόν" ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἔχοντι χἀ- χεῖνο ἂν συμθαίνοι. Quod initio scripsit δὲ, elegantio- rem efficit oralionem, etsi τε forfasse tolerandum in scriptore qui incise membratimque loquens praegressee sententia, similem annectit, ut non male Felicianus hanc transitionem verbis accedit quod reddiderit. Deinde vero ὑπολαμβάνων λέγει non convenit huic loco, quia Aristole- [08 jam non Xenophanis judicium commemorat, sed quid vulgo homines hac de re sentiant et quid ipse judicet si gnificare vult. Quapropter Karstenius conjecerat ὑπολσι- 6& exa ; possis eliam ὑπολαμθάνων λέγει τις suspicari. Sed bene Bergkius τό γε πρὸς ἕτερον posuit, ubi e superioribus repetendum τοιαύτην τοῦ θεοῦ εἶναι φύσιν. Karstenius legi jusserat : εἰ γὰρ τοῦτο ( &cil. λέγοιτο) πρὸς ἕτερον, qrod non placet. Praeterea e cod. Lipsiensi ἐλλείπει Bergkius pro ἐχλείπει restituit, neque tamen in sequentibus αὐτῷ quod | ex ἐλλείπει aptum est eatis certa conjectura in αὐτόν miuta- vit, quum ille dalivus licet paulo remotior ab eo unde pendet verbo similibus exemplis excusari queat. Quod autem Karstenius post ἐλλείπει exarari voluit μὴ εὖ x χαλῶς pro xol εὖ x«i χαλῶς, id a sententia abüorret. Ia extremis vox συμύϑαίνοι ducta est e cod. Lipsiensi ad quam | &cripturam proxime accedit quod e duobus libris Bekkerus enofavit qui mendose συμδαίνει exhibent. Reliqua non ex- pedivit Bergkius ; nam ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἔχοντι ferri nequit. Est autem, si sequens enuntiatum adjunxeris , liec philo- sophi argumentatio : Deum potentissimum et optimum | dici par est non aliorum habita ratione, sed ipsius per & spectata natura. Eteniin si alios tantum superaret, posset quidem non propter ipsius virtutem przestare, sed ob illo- | rum imbecillitatem excellere. At hoc a deo aliepum esse ᾿ patet, quem ideo potentissimum et optimum dicimus, quia suce natura convenienter quam optime affecto nulia | res ad bene beateque vivendum deest. Nam si beatni est, optimum quoque et potentissimum esse convenit Ne- que vero quidquam obstat , quominus, etiamsi plures sibt, cuncti eo statu fruantur, ut omnes quam optime sint af- fectl, e£ quum reliqua omnia superent, invicem (amen sibi non prestent. Ultima Brandisius p. 79 non multo | aliter interpretatur : cz(era quidem omnia regenti, non vero se invicem. Jam vero quod Bergkius censet, verba esse in eam senlentiam scripta, ut salva aliorum | felicitate deus felix esse dicatur, id frustra hic quaras | Porro ἴσως ἔχοντι exponit εὖ xai χαλῶς ἔχοντι ἴσως ἄλλοις, quod si recte se haberet, supervacanea esset sequens enuntiatio. Paulo rectius Karstenius ita scripsit : ἄμ: γὼ low; (i. e. nimirum ) τοῦτ᾽ ( τὸ εὖ xai χαλῶς ) ἔχοντι χἀκεῖνϑ (τὸ χράτιστον εἶναι) ἂν συμδαίη, sed multo simplicior eil Feliciani lectio, ad quam Braudisius Commentt. Eleall. p. 79 se applicavit dua và» οὕτως ἔχοντι. Quum aulem illud οὕτως nihil sit hoc loco nisi εὖ καὶ καλῶς, forsilanin ἴσως vel οὕτως ipsum xzio; latuerit, quod in verborum - ordinem recipere non dubitavi. Maque locum sic distia- guo : Τὸ δὲ κράτιστον slvat τὸν θεὸν οὐχ οὕτως ὑπολαμότν" | λέγει «t2; ὡς πρὸς ἄλλο τι τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, G2 πρὸς τὴν αὐτοῦ διάθεσιν, ἐπεὶ τό Ye πρὸς ἕτερον οὐδὲν ἀν τω λύοι μὴ τῇ αὐτοῦ ἐπιεικείᾳ xal ῥώμῃ ὑπερέχειν, ἀλλὰ διὰ τ τῶν ἄλλων ἀσθένειαν. Θέλοι δ᾽ ἂν οὐδεὶς οὕτω τὸν civ φᾶν! χράτιστον εἶναι, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἔχει ὡς οἷόν τε ἄριστα, χαὶ οὐδὲν ἐλλείπει xal εὖ καὶ καλῶς ἔχειν αὐτῷ dux γὰρ xai ἔχοντι χἀχεῖνο ἂν συμδαίνοι. 89. οὕτω δὲ διαχεῖσθαι xal πλείους αὐτοὺς ὄντα: οὐδὲν χωλύει, ἄπαντας ὡς οἷόν τὲ ἄριστα διαχειμένους, xai χρατί: στους τῶν ἄλλων, οὐχ αὑτῶν ὄντας. ἔστι δ᾽, ὡς ἔοικε, χαὶ ἄλλα. 1ta Bekherui, qui veterum editionum ὡς οἷονται € cod, Lips. ac fortasse ex aliis quoque libris tacite corretil in ὡς οἷόν τε. Sed in Lipsiensi legitur preterea οὐδὲ ἂν DE MELISSO ETC. οὕτως, φησίν, οὐδὲν ἂν οἴη, εἰ μὴ ταὖτόν ἐστιν εἶναί τε xal μὴ εἶναι, "Ἔστι δὲ ταῦτό, xal οὕτως ἂν εἴη οὐδέν" τό τε γὰρ μὴ ὃν οὐκ ἔστι, καὶ τὸ ὄν, ἐπείπερ γε ταὐτὸ τῷ μὴ ὄντι. Οὗτος μὲν οὖν αὐτὸς 6 λόγος ἐχείνου, ΚΕΦ. ς΄. Οὐδαμόθεν δὲ συμδαίνει ἐξ ὧν εἴρηκε, μηδὲν εἶναι" ἃ γὰρ xat ἀποδείχνυσιν, οὕτως διαλέγεται. El τὸ μὴ 903 ὃν ἔστιν, ἣ ἁπλῶς εἰπεῖν τὸ μηδέν, xal τὸ ὅν ἔστιν 3 ἁπλῶς εἰπεῖν τὸ μηδέν, xal τὸ ὄν ἐστιν ὁμοίως μὴ ὄν. Τοῦτο δὲ οὔτε φαίνεται οὕτως, οὔτε ἀνάγχη, ἀλλ᾽ ὥσπερ- εἰ δυοῖν ὄντοιν, τοῦ μὲν ὄντος τοῦ δὲ δοχοῦντος, τὸ μὲν ἔστι, τὸ δ᾽ οὐχ ἀληθές, ὅτι ἐστὶ τὸ μὲν μὴ ὄν. Διότι οὖν οὐχ ἔστιν, οὔτε εἶναι οὔτε μὴ εἶναι τὰ ἄμφω οὔθ᾽ ἕτερον οὖκ ἔστιν, Οὐδὲν γὰρ ἧττον, φησίν, εἴη ἂν τὸ μὴ εἶναι τοῦ εἶναι, εἴπερ εἴη τι χαὶ τὸ μὴ εἶναι. Ἀτὰρ οὐδείς φησιν εἶναι τὸ μὴ εἶναι οὐδαμῶς. — El δὲ reliquis membranis legator ἔστι δὲ ταὐτὸ. At utrumque fefellit mendosa quie inde oritur verborum constructio. Quum enim eflicere nitalur Gorgias nihil esse atque id colligat ex aequalitate entis el non entis, conclusionem καὶ οὕτως οὐχ &v εἴη οὐδέν mendis non vacare planum est, quippe qua et contrarium dicatur el plus quam aflirmari couvenit. Contrarium dici praecedentium verborum ὥστε οὐχ ἂν οὕτως (φησίν) οὐδὲν ἂν εἴη comparatio docet, in quibus duplex negatio flagitatur, quee hic ἃ Gorgise mente dissidel, Deinde xai quod non habet quo referaiur proraus tbundat. Quapropter si εἰ δὲ ταὐτό vera lectio foret , legi- lima apodosis non esset nisi duabus vocibus omissis οὕτως ἂν εἴη οὐδέν, quamquam non diflitendum οὕτως quoque nullo sententie damno transpositis reliquis verbis abesse posse. AL si restituimus ἔστι δὲ ταὐτό, omnia apte coliserent neque delendum est ni-i οὐκ post οὕτως. Porro in verbi: τό τε γὰρ μὴ ὃν oOx ἔστι xai τὸ ὄν virgula collocanda est poet ἔστι εἰ δὰ extrema xai τὸ ὅν intelligendum οὐκ ἔστι. De- nique pro ἐπείπερ ταὐτὸ cod. Lips. prabet ἐπείπερ γε * ταὐτό. 33. Οὗτος μὲν οὖν ὁ αὐτὸς λόγος ἐχείνου. Ita cum veteribus edd Bekkerus. Cod. Lips. liabet οὕτως ; δὲ οὗτος non est Mllicitandum. Sed pro ὁ αὐτὸς λόγος recte substituit Fossiuis αὐτὸς ὁ λόγος. Neque enim eandem , sed ipsam Gorgise ra- lopem attulisse se Aristoteles ait. CAPUT SEXTUM. 34. Dekkerus initium sic scripsit : Οὐδαμόθεν δὲ συμδαί- Vt ἐξ ὧν εἴργχεν, μηδὲν εἶναι. ἃ γὰρ καὶ ἀποδείχνυσιν, οὕτως διαλέγεται. εἰ τὸ μὴ 6v ἐστιν ἢ ἔστιν, ἁπλῶς εἰπεῖν εἴη, καὶ ἔστιν ὅμοιον μὴ ὄν. τοῦτο δὲ οὔτε φαίνεται οὕτως οὔτε ἀνάγχη, ἀλλ᾽ ὡσπερεὶ δυοῖν, ὄντος, τοῦ δ᾽ οὐχ ὄντος, τὸ μὲν ἔστι, τὸ U οὐκ ἀληθές, ὅτι ἐστὲ τὸ μὲν μὴ ὄν. Parum preesidii hoc l«o in cod. Lipsiensi est, qui vitiose habet & γὰρ καὶ ἀποδειχνύουσιν et post διαλέγεται : ἣ τὸ μὴ ὄν ἐστιν, ἢ ἀπλῶς Ur.,deinde vero rectius quam caeteree membranz ἀλλ᾽ ὥσπερ εἰ δυοῖν ὄντοιν, τοῦ μὲν ὄντος, τοῦ δὲ δοχοῦντος, τὸ μὲν ἐστὶ, τὸ δ᾽ οὐκ ἀληθὲς ὅτι ἐστὶν τὸ μὲν μὴ ὄν. Quamobrem Fowius ita posuerat : οὐδαμόθεν δὲ συμδαίνει ἐξ ὧν εἴρηχεν, μηξὲν εἶναι " ἃ γὰρ καὶ ἀποδείχνυσιν, οὕτως διαλέγεται εἰ τὸ βὴόν ἔστιν,ἔστιν, ἀκλῶς εἰπεῖν,καί ἐστιν ὁμοίως μὴ Uv. τοῦτο δὲ οὔτε φαίνεται οὕτως, οὔτε ἀνάγχη, ἀλλ᾽ ὡσχερεὶ δυοῖν ὄντοιν, τοῦ μὲν ὄντος, τοῦ δὲ δοχοῦν- τῆς, τὸ μὲν ἔστι, τὸ δ᾽ οὐκ ἀληθές, ὅτι ἔστι τὸ μὲν μὴ ὄν. A Dé hac quidem ratione persanalus est locus. Corrige : οὐδαμόθεν δὲ συμδαίνει ἐξ ὧν elonxe , μηδὲν εἶναι " ἃ γὰρ xal ἀποδείχγυσιν, οὕτως διαλέγεται. Εἰ τὸ μὴ ὃν ἔστιν, ἢ ἀπλῶς εἰξεῖν τὸ μηδέν, καὶ τὸ ὅν ἐστιν ὁμοίως μὴ ὄν. Τοῦτο δὲ οὔτε φάϊνεται οὕτως, οὔτε ἀνάγκη, ἀλλ᾽ ὡσπερεὶ δυοῖν ὄντοιν, τοῦ βὲν ὄντος τοῦ δὲ δοχοῦντος, τὸ μὲν ἔστι, τὸ δ᾽ οὐχ ἀληθές, ὅτι ἐστὶ τὸ μὲν μὴ ὄν. ᾿ P. 979 h. Recte Bekkerus : διότι οὖν οὐκ ἔστιν, οὔτε ἐναι οὔτε μὴ εἶναι τὰ ἄμφω οὔθ᾽ ἕτερον οὐκ ἔστιν, quod. sic primit Felicianus : « quia igitur non est , non sequitur, ut neque esse neque non esse utrumque, neque alterum Don sit. » Inepte in cod. Lips. leyitur : διατί οὖν οὐκ ἔστιν, οὔτε εἶναι οὔτε μὴ εἶναι, τὸ δὲ ἄμφω κ. τ. À. Fossius ante τὰ ἄμφω addidit οὔτε, quod concinniorem quidem efficit ora- tionem, seed iamen neutiquam necessarium est. Posterius illud οὐκ ἔστιν quod accusativum cum inlinitivo adjunctum habet nolim cum Feliciano verias non sequitur, sed inter- pretandum est : fieri nequit, nt la illo Euripidis versn (Al- cest. 1095) οὐκ ἔστι τοὺς θανόντας sl, φάος μολεῖν. Quocirca heec erit sententia : « quoniam igitur non est, fieri nequit, ut sint aut nou sint sive ambo sive alterutrum. » 2. οὐδὲν γάρ, φησίν, εἴη ἄν τὸ μὴ εἶναι τοῦ εἶναι, εἶπερ εἴη τι καὶ τὸ μὴ εἶναι. 118 Bekkerus cum cod. Lipsiensi , in quo post οὐδὲν γὰρ ante φησίν reperitur lacuna uno aut duobus vocabulis explenda. Longe distant ab his Feliciani interpretis verba : « at nihil erit, inquit, si non esse et esse similiter sunt, quandoquidem erit aliquid etiam non esse. » Foesius scribendum conjecit οὐδὲν γάρ, φησίν, εἴη ἂν τὸ μὴ εἶναι [ἧττον] τοῦ εἶναι, εἴπερ εἴη τι xal τὸ μὴ εἶναι, quod probamus, nisi quod propter Lipsiensis libri aucto- ritatem ἧττον inler γάρ el φησίν inserendum censemus. Ceterum quum Aristoteles ea qua supra exposita sunt eodem ordine servato refellere studeat, non aliam hic deeuso vocem nisi ἧττον efficitur e verbis quie capite prsecedenti exstant : el μὲν γὰρ τὸ μὴ εἶναι ἔστι μὴ εἶναι, οὐδὲν ἂν ἧττον τὸ μὴ δ᾽ τοῦ ὄντος εἴη. 4. οὐδείς φησιν εἶναι τὸ μὴ εἶναι οὐδαμῶς. Tta. Bekkerus. Lacunam ante οὐδείς, quae apud Casaubonum notata est, in Lipsiensi codice particula ὅτε expletam esee Beckius ait. Orditur jam Aristoteles refutationem primumque at- gumentum quod Gorgia opponit e loquendi consuetudine repetit, quum nemo τὸ μὴ εἶναι esse dicat. Cf. Phys. ΕΥ̓͂, 1 p. 208 ed. Bekk. : τά τε γὰρ ὄντα πάντες ὑπολαμδάνουσιν εἶναί που (τὸ γὰρ μὴ ὃν οὐδαμοῦ εἶναι * ποῦ γάρ ἐστι τραγέλα- φος ἢ σφίγξ;) Requiritur initio refutalionis vocula adversa- tiva ἀλλὰ vel δὲ ; idcirco Fossius, quum Lipsiensis libri ὅτε ferri non possit, τοῦτο δὲ ponendum conjectavit. Sed for- fasse in illo ὅτε latet ἀτάρ, quo sepissime utitur Plato cf. Ruhnken. ad Timai Lex. Plat. ἢ. v. Ceeterum non male verlit Felicianus : « sed nemo est qui non esse, esse prorsus dicat. » Refertur autem οὐδαμῶς δὰ οὐδείς, ut luec sil verborum constructio : ἀτὰρ οὐδεὶς οὐδαμῶς φησιν εἶναι τὸ μὴ εἶναι, qua transgressione nihii frequentius apud Ari- stotelem invenitur. 4. εἰ δὲ xai ἔστι τὸ μὴ ὃν μὴ ὄν, οὐδ᾽ οὕτως ὁμοίως ἂν εἴη τὸ μὴ ὃν τῷ ὄντι τὸ μὲν γὰρ ἐστι μὴ ὄν, τὸ δὲ καὶ ἔστιν ἔτι. 118 Bekkerus, a quo pluribus in rebus dissidet Fossius. Ac primum quidem male scripsit εἰ δὲ καί ἐστι τὸ μὴ ὄν, deinde οὐχ οὕτως ὁμοίως εἴη àv habet, in quo οὐχ ad sententiam aptius est quam οὐδ᾽, sed εἴη àv pro ἂν εἴη e veteribus edi- tionibus ductum et quorundam Bekkeri codicum auctoritate confirmatum , tamen repudiari convenit. Pro τῷ ὄντι cod. Lipe. perperam τῷ μὴ ὄντι. Dubium esse ait Beckius ὁμοίως an ὅμοιον scripserit librarius Lipsiensis, deleto compendio. 298 ἅπασιν αὐτοῦ τοῖς μέρεσιν ἐγχέχρωσται f; λευχότης᾽ τί δὴ χωλύει οὕτω κἀκεῖ τὸ πάντη δρᾶν xai ἀχούειν xal χρατεῖν λέγεσθαι, ὅτι ἅπαν ὃ ἄν τις αὐτοῦ λαμδάνῃ μέρος, τοῦτ᾽ ἔσται πεπονθός ; ὥσπερ δὲ οὐδὲ τὸ ψιμύθιον, 15 οὐδὲ τὸν θεὸν ἀνάγχη ἐἶναι διὰ τοῦτο σφαιροειδῇ. "Ext μήτε ἄπειρον εἶναι μήτε πεπεράνθαι σῶμά γε ὃν καὶ ἔχον μέγεθος πῶς οἷόν τε, εἴπερ τοῦτ᾽ ἐστὶν ἄπειρον ὃ ἂν μὴ ἔχῃ πέρας, δεχτιχὸν ὃν πέρατος. Πέρας δ᾽ ἐν μεγέθει χαὶ πλήθει ἐγγίγνεται, καὶ ἐν ἅπαντι τῷ ποσῷ, ὥστε εἰ μὴ ἔχει πέρας μέγεθος ὄν, ἄπειρόν ἐστιν, "Ext δὲ σφαιροειδῇ ὄντα ἀνάγχη πέρας ἔχειν" ἔσχατα γὰρ ἔχει, εἴπερ μέσον ἔχει, ὃ αὐτοῦ τοῦ πέρατος πλεῖστον ἀπέχει" μέσον δ᾽ ἔχει, σφαιροειδὲς ὄν" τοῦτο γάρ ἐστι 16. ἔτι μήτε ἄπειρον μήτε πεπεράνθαι σῶμα γε ὃν xal ἔχον μέγεθος πῶς οἷόν τε, εἴπερ τοῦτ᾽ ἐστὶν ἄπειρον ὃ ἂν μὴ ἔχῃ πέρας δεχτικὸν ὅν πέρατος. In his codex Lips. σῶμα γε ὧν xài ἔχων praebet, quod rejiciendum , et deinde quod Bek- kerus recepit ὃ àv μὴ ἔχῃ, quum in aliis libris perperam legatur ἔχοι. Prseterea. δεχτικὸν habet, non λεχτικόν. Pro- bamus rationem quam Bekkerus in conformanda e variis lectionibus hac enuntiatjone secutus est, hoc excepto quod inter ἄπειρον et μήτε inserimus elvat. 18. πέρας δ᾽ ἐν μεγέθει xal πλήθει ἐγγίνεται, xal ἐν ἅπαντι τῷ ποσῷ, ὥστε ἄν μὴ ἔχῃ πέρας μέγεθος ὄν, ἄπειρόν ἐστιν. In libro Lipsiensi habetur πλήθει ἐγγίγνεται, non ἐγ- γίνεται, ac deinde ὥστε εἰ μὴ ἔχει πέρας, utrumque recte. Felicianus videtur legisse ὥστε ὃ ἂν μὴ ἔχῃ πέρας, vertit enim : « quocirca quod finem non habet, magnitudo cum sit , infinitum est. » 20. ἔτι δὲ σφαιροειδῇ ὄντα ἀνάγχη πέρας ἔχειν * ἔσχατα γὰρ ἔχει͵ εἶπερ μέσον ἔχει αὐτοῦ τοῦ πλεῖστον ἀπέχειν. μέσον δ’ ἔχει, σφαιροειδὲς ὄν τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδὲς ὃ ἐχ τοῦ μέ- σον ὁμοίως πρὸς τὸ ἔσχατα. σῶμα ἔσχατα ἣ πέρατα ἔχειν, οἷον διαφορεῖ. Cod. Lips. αὐτοῦ τ᾽ οὗ πλεῖστον ἀπέχει, atque ἀπές χει simul tres alii codd. ἃ Bekkero collati ; verba τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδές, ὃ que Olearius e Lipsiensi codice se pe- tivisse dicit, neque in hoc neque in aliis libris leguntur, in Lipsiensi autem pro ὄν exstat ὁ μὲν --, deinde ὁμοίως πρὸς τὰ ἔσχατα, quum vulgo ὁμοίως πυρὸς tà ἔσχατα scri- batur, denique rectissime σῶμα δ᾽ et διαφέρει. Quod Bran- disius conjecit σῶμα ἔσχατα ἔχειν 3) πέρας olov διαφέρει, ἃ sententia abhorrere in promtu est. Felicianus in suo libro eadem menda que in vulgatis exemplaribus sunt repperit, - nisi quod διαφέρει pro vitioso διαφορεῖ legit. Quodsi verba τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδές, 6, que neutiquam sunt repu- disnda, non tam quod Olearius volebat pro codicis Li- psiensis lectione habemus, sed ipsius esse conjecturam existimamus, oratio sic contexenda videtur : ἔτι δὲ σφαι- ροειδῇ ὄντα ἀνάγχη πέρας ἔχειν" ἔσχατα γὰρ ἔχει, εἴπερ μέσον ἔχει, ὃ αὐτοῦ τοῦ πέρατος πλεῖστον ἀπέχει" μέσον δ᾽ ἔχει, σφαιροειδὲς ὄν " τοῦτο γάρ ἐστι σφαιροειδές, ὃ ix τοῦ μέσου ὁμοίως πρὸς τὰ ἔσχατα " σῶμα δ᾽ ἔσχατα ἔχειν ἣ πέρας οὐδὲν διαφέρει. Similiter Bergkius locum conformavit , cujus ra- tio ἃ nostra in hoc tantum discrepat quod ὃ αὐτοῦ τοῦ κύκλου πλεῖστον ἀπέχει acripsit. 24. εἰ γὰρ καὶ τὸ μὴ ὃν ἁπλοῦν, οὐκ ἂν καὶ τὸ ὃν ἄπειρον. τί γὰρ κωλύει ἕνια ταὐτὰ λεχθῆναι κατὰ τοῦ ὄντος καὶ μὴ ὄντος; τό τε γὰρ ὃν οὐχ ὃν οὐδεὶς νῦν αἰσθάνεται, καὶ ὃν δέ τις οὐχ ἂν αἰσθάνοιτο vOv" ἄμφω δὲ λεχτά, ὅπως διανοητά. Sic Bekkerus bsec vulgavit , qua inepta esse sponte palet. Cod. Lips. pro ἁπλοῦν habet ἄπεστι, pro ταὐτὰ, cujus loco olim hic scribebatur ταῦτα, praebet ταῦτ᾽ ἄν, deinde λεχθῆναι vat& τοῦ ὄντος, quum in veteribus edd. tantum reperiatur ABISTOTELIS LIBER σφαιροειδές, ὃ ix τοῦ μέσου ὁμοίως πρὸς τὰ lone σῶμα δ᾽ ἔσχατα ἔχειν ἣ πέρας οὐδὲν διαφέρει, E γὰρ καὶ τὸ μὴ ὃν ἄπειρον, διὰ τί οὐχ ἂν καὶ τὸ ὃν ἔπε" ρον; τί γὰρ χωλύει ἕνια ταὐτὰ λεχθῆναι χατὲ τῷ ὄντος xal μὴ ὄντος ; τό τε γὰρ οὐκ ὃν οὐδεὶς νῦν ali νεται, xal ὃν δέ τις οὐχ ἂν αἰσθάνοιτο viv: iuge καὶ λεχτὰ καὶ διανοητά, Οὐ λευχὸν δὲ τὸ μὴ ὄν ἀρ ὧν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάντα λευχά, ὅπως μή τι nul 341 χατὰ τοῦ ὄντος σημήνωμεν xal μὴ ὄντος, ἢ οὐδὲν χω. λύει xal τῶν ὄντων τι μὴ εἶναι λευχόν; Οὕτω δὲ ni ἄλλην ἂν ἀπόφασιν δέξαιτο τὸ ἄπειρον, εἰ μὴ τῷ mx λεχθέντι μᾶλλον παρὰ τὸ ἔχειν ἢ μὴ ἔχειν ἐστὶν ὅταν. “Ὥστε xol τὸ ὃν 3) ἄπειρον ἣ πέρας ἔχον ἐστίν. "low «τοῦ ὄντος, denique λεχτὰ καὶ διανοητά. Brandisios initi sic corrigit : εἰ δ᾽ ἄρα xal τὸ μὴ ὃν ἀπειρόν ἐστι, τί οὐκ ἐν xal τὸ ὃν ἄπειρον; τί γὰρ κωλύει ἔνια ταὐτὰ λεχβῆναι τῷ ὄντος καὶ μὴ ὄντος. Αἴ mihi legendum videtur : & γὰρ τὸ μὴ ὃν ἄπειρον, διὰ τί οὐχ ἂν xal τὸ ὃν ἄπειρον; τί p κωλύει ἕνια ταὐτὰ λεχθῆναι κατὰ τοῦ ὄντος xal μὴ ὄντος; τε γὰρ οὐχ ὃν οὐδεὶς νῦν αἰσθάνετει,, xai ὃν δέ τις οὐκ ἐν σθάνοιτο νῦν' ἄμφω δὲ λεχτὰ καὶ διανοητά. Prorsus Felicianum legisse certum est, quum ita verterit : « praeterea si non ens est infinitum, idcirco ens infinitum ne erit. Quid enim obstat, quin nonnulla sinl, qua e tam de ente quam de non ente dici queant ? Nemo sui est, qui non ens nunc sentiat : sed ens quoque non pel quisquam nunc senlire, quz utraque et dici et considerari sane possunt. » 29. οὗ λευκὸν δὲ τὸ μὴ ὄν. εἰ οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα xim λευχά, ὅπω: μή τι ταὐτὸ κατὰ τοῦ ὄντος σημαίνωμεν xxi μὲ ὄντος, ἣ οὐδὲν κωλύει xal τῶν ὄντων τι μὴ ὃν εἶναι Aca. Cod. Lips. habet ὅπως μή τι χατὰ τοῦ ὄντος σημήνωβει, deinde οὐδὲν οἶμαι χωλύει αἱ τι μὴ (sine ὄν) εἶναι λεντοι, Brandisius conjecit : οὐ λευκὸν δὲ τὸ μὴ 6v. ἢ οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάντα λευχά, ὅπως x. τ. À. Sed hac conjectora los non sanatur. Sic autem existimo emendandum : οὐ izn δὲ τὸ μὴ 6v. &g^ οὖν διὰ τοῦτο τὰ ὄντα πάντα λευχά, xv; μή τι ταὐτὸ κατὰ τοῦ ὄντος σημήνωμεν καὶ μὴ ὄντος, ἢ exe κωλύει καὶ τῶν ὄντων τι μὴ εἶναι λευκόν. Conspiral Felici nus síc verlens : « non album item pon ens est, nunquid igitur propterea omnia quse sunt esse alba dicendum ril, ne quidquam idem de ente et de non ente significemus? Μ niliil impediet , quin ex iis etiam quae sunt, aliquid albua non sít? » Cseterum libri Lipsiensis illud οὐδέν, οἶμαι, we λύει alteri lectioni prretulissern, si bie scriptor variealea quandam orationis consectaretur ac non perpeluo inculard quaestiones ἔτι τί χωλύει ; et ἢ οὐδὲν κωλύει; 32. οὕτω δὲ καὶ ἄλλην ἂν ἀπόφασιν δέξαιτο τὸ ἄπειρον, d μὴ τὸ πάλαι λεχθέντι μᾶλλον, παρὰ τὸ μὴ ἔχειν ἣ μὴ ἔχει ἐστὶν ἅπαν. Cod. Lips. τὸ πάλαι λεχύὲν τί μᾶλλον. Brandi- sius suspicatus est locum ita restitui oportere : οὕτω ἃ ταῦ ἄλλην οὖν ἀπόφασιν δέξονται τὸ ἄπειρον, εἰ xal μὴ τῷ 222 λεχθέντι ἔτι μᾶλλον περὶ τὸ ἔχειν ἢ μὴ ἔχειν ἐστὶν ἅπαν. Αἱ δέξονται, quod codd. probent, ferri non posse, misse obscurum est. Felicianus verba sic transtulit : « omite quod ita alteram quoque negationem admitteret infinitom, nisi id quod antea dictum est , magis ex eo quod babel τὰ non habet unumquodque esse est existimandum. » Ne bit quidem nobis satisfaciunt, sed tamen emendandi rag commonstrant. Quamobrem ponendum ceneemos : οὕτω ἃ καὶ ἄλλην ἂν ἀπόφασιν δέξαιτο τὸ ἄπειρον, εἰ μὴ τῷ £95 λεχθέντι μᾶλλον παρὰ τὸ ἔχειν ἣ μὴ ἔχειν ἐστὶν ἅκαν. 84. ἴσως δὲ ἄτοπον xal τὸ προσάπτειν τῷ μὴ 0 Ct DE MELISSO ETC. γὰρ μὴ ὃν ἔστι xai τὸ ὄν, ὥστε πάντα ἔστιν. Mec δὲ τοῦτον τὸν λόγον φησίν, εἰ δὲ ἔστιν, ἤτοι ἀγένητον ἣ γενόμενον εἶναι. Καὶ εἰ μὲν ἀγένητον, ἄπειρον αὐτὸ τοῖς τῦ Μελίσσου ἀξιώμασι λαμθάνει" τὸ δὲ ἄπειρον οὐχ ἂν εἶναί που. Οὔτε γὰρ ἐν αὑτῷ, οὔτ᾽ ἂν ἐν ἄλλῳ εἶναι. Δύο γὰρ ἂν οὕτως ἣ πλείω εἶναι, τό τε ἐνὸν xal τὸ ἐν ᾧ. Mano δὲ ὄν, οὐδὲν εἶναι χατὰ τὸν τοῦ Ζήνωνος λόγον περὶ τῆς χώρας" ἀγένητον μὲν οὖν διὰ ταῦτ᾽ οὐχ εἶναι' οὐ μὴν οὐδὲ γενόμενον. l'evéotiat 905 γοῦν οὐδὲν ἂν οὔτ᾽ ἐξ ὄντος, οὔτ᾽ ix μὴ ὄντος" εἰ γὰρ τὸ ὃν γενόμενον μεταπέσοι, οὐχ ἂν ἔτ᾽ εἶναι τὸ ὄν, ὥσπερ γ᾽ εἰ xol τὸ μὴ ὃν γένοιτο, οὐχ ἂν ἔτι εἴη μὴ ὄν, (λὐδὲ μὴν οὐδ᾽ ἐκ μὴ ὄντος ἂν γενέσθαι" εἰ μὲν γὰρ ἡ ἔστι τὸ μὴ ὄν, οὐδὲν ἂν ἐκ μηδενὸς γενέσθαι. Ei δ᾽ ἔστι τὸ μὴ ὄν, δι᾽ ἅπερ οὐδ᾽ ix. τοῦ ὄντος, διὰ ταῦτα οὐδ᾽ dx τοῦ μὴ ὄντος γενέσθαι. — El οὖν ἀνάγκη μέν, εἴπερ ἔστι τι, ἦτοι ἀγένητον εἶναι 3) γενόμενον, ταῦτα δὲ ἀδύνατον, ἀδύνατόν τι καὶ εἶναι. Ἔτι, εἴπερ 10. μετὰ δὲ τοῦτον τὸν λόγον φησίν" εἰ δὲ ἔστιν, ἦτοι ἀνέν- νῆτον ἢ γενόμενον εἶναι. καὶ εἰ μὲν ἀγένητον, ἄπειρον αὐτὸ τοῖς τοῦ Μελίσσον ἀξιώμασι λαμδάνει" τὸ δ᾽ ἄπειρον οὐκ ἂν εἶναί wt. Miram in his Bekkeri inconstantiam videmus, qui modo ἀγέννητον modo ἀγένητον exaraverit. Utroque loco cod. Lips. ἀγένητον, quod alteri lectioni hic certe praeferen- dum. Feliciani verba : « post hanc rationem subjungit, si sil. aliquid , est vel ingenitum vel genitum esse » indicio sunt, in ejus libro scriptum fuisse, εἰ δὲ ἔστιν, ἔστιν Vua ἀγένητον ἢ γενόμενον εἶναι. Tum vero alterum ἔστιν significat licet, fleri potest. At ne opus quidem est lac τοῦδ, quia accusativus cuin infinitivo e φησί pendet. Quod apud Casaubonum et in tribus Bekkeri codd. legitur ἦτοι &y. ἢ μὴ γενόμενον falsum esse patet. In Lipsiensi exem- plari recte omittitur μή. Ibidem reperitur γινόμενον librarii errore pro γενόμενον. Quum enim aliis locis librarius viy.e- 0511 el γιγνόμενον scribere soleat , illud γινόμενον prorsus repidiandum est. E, verbís τὸ δὲ ἄπειρον οὖχ ἂν εἶναί ποτε, in quibus libri scripti et editi consentiunt, illud ποτε ad sententiam non est accommodatum. Neque enim quaeritur, unquamne fuerit , an sit infinitum, sed ubi slt, quum Gor- fas negaverit lioc. usquam esse, quod neque In se ipso ueque iu alio esset. Οἱ. Sext. Emp. adv. Math. VII $ 69 : εἰ δὲ ἀπειρόν ἐστιν, οὐδαμοῦ ἐστιν. Accedit quod sequentia, I quibus ργθίεγαυδπι quod μηδαμοῦ legilur simul Ze- nonis de spatio sententia memoratur, abunde argnunt de l«o hit disputari. Quam ob causam Fossius expulso ποτε scripsit που. 24. οὔτε γὰρ dv αὑτῷ οὔτ’ àv ἐν ἄλλῳ εἶναι" δύο γὰρ ἄν υὕτως 5 πλείω εἶναι, τό τε 08v xoi τὸ ἐν ᾧ, μηδαμοῦ δὲ ὃν WX εἶναι xarà τὸν Ζήνωνος λόγον περὶ τῆς γώρος. Hic Precipuum mendum, quod in omnibus codd. exstat τό τε ἕν ὃν jam sublatum a Bekkero est qui τό τε ἐνὸν substituit. Quod ille mutuatus videtur a Fossio qui ejus emendationis auctorem Meierum esse perhibet. Casauboni scriptura μη- 91469 δέον mutanda est in μηδαμοῦ δὲ ὃν, quud Fossio duce fcit Bekkerus. In cod. Lips. legitur tantum μηδαμοῦ àv. Quod sequitur οὐδὲ εἶναι κατὰ τὸν Ζήνωνος λόγον non minus P^bamas , quam cod, Lips. lectionem οὐδὲν εἶναι κατὰ τὸν τοῦ Ζήνωνος λόγον. . 16, ἀγέννητον μὲν οὖν διὰ ταῦτ᾽ οὐκ εἶναι, οὐ μὴν οὐδὲ γενόμενον. Hic quoque inepte Bekkerus ἀγέννητον pro ἀγέ- Ymtev, 27. γενέσϑαι γοῦν οὐδὲν ἃν οὔτ᾽ ἐξ ὄντος οὔτ᾽ ἐχ μὴ ὄντος. Dekkerus ad Lipsiensis libri auctoritatem se applicuit qui γενέσθαι γοῦν exhibet. In reliquis corrupte legitur γενέσθαι τὸν, Fossius γὰρ οὖν scripsit, quod et ipse posuissem , nisl rna defendi. Ad sententiam quod attinet cf. Melissi . 28. εἰ γὰρ τὸ ὃν μεταπέσοι,, οὐχ ἂν ἔτ᾽ εἶναι τὸ 07, ὥσπερ γ᾽ & xat τὸ μὴ ὃν γένοιτο, o9x ἂν ἔτι εἴη μὴ ὄν. οὐδὲ μὴν οὐδ᾽ ἐξ 971 ἂν γενέσθαι. εἰ μὲν γάρ μή ἐστι τὸ μὴ ὄν, οὐδὲν ἂν ix μηδενὸς ἂν γενέσθχι * εἰ δ᾽ ἔστι τὸ μὴ ὄν, δι᾽ ἅπερ οὐδ᾽ ἐκ τοῦ 95, διὰ ταῦτα οὐδ᾽ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος γενέσθαι. Ita Bekkeri editio qua: in eg potissimum a Casauboniana hic differt , PIlLOS. GREC, quod pro vitioso διόπερ positum est δι᾿ &xso. Jam prünem verissime monuit Fossius, non μεταπέσοι, sed. γένοιτο re- quirí post εἰ γὰρ τὸ ὄν, ideoque ipse illud verbum in hoc vo- cabulum mutavit. Sed quum nullo vel mutationis vel lacur vesligio relicto in omnibus exemplaribus calamo scriptis μεταπέσοι compareat neque tamen notio τοῦ γίγνεσθαι abesse possit , mihi inserto participio γενόμενον rescribendum vi- delur εἰ γὰρ τὸ ὃν γενόμενον μεταπέσοι. Fos-ius praterea duplicem conjecturam tentavit , quarum altera est ; εἰ γὰρ τὸ ὃν [γένοιτο, μεταπεσεῖν Xv: el δὲ] μεταπέσοι, altera εἰ γὰρ τὸ δ. μεταπέσοι, οὖχ ἄν ἔτ᾽ εἶναι τὸ ὄν’ [μεταπεσεῖν δ᾽ ἄν, εἰ γένοιτο]. At his nostram medicinam simpliciorem esse con- fidimus. Qua proxime sequuntur, xal ad τὸ μὴ àv relato, cum Fossio licet interpretari : u/ efiam non ens, si na- scere'ur, non essel non ens. Deinde in codice Lipsiensi liec. scripta inveniuntur : οὐδὲ μὴν οὐδ᾽ ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι" εἰ μὲν γὰρ μὴ ἔστι τὸ μὴ ὄν, διάπερ οὐδ᾽ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος γε- νέσθαι. Ergo librarii negligentia omisaa sunt verba οὐδὲν a» ix μηδενὸς ἂν γενέσθαι. εἰ δ᾽ ἔστι τὸ μὴ ὄν εἰ διὰ ταῦτα οὐδ᾽ ix τοῦ μὴ ὄντος, quie ad sententie integritatem necessaria esse liquet. Caeterum pro οὐδὲ μὴν οὐδ᾽ ἐξ ὄντος ἂν γενέσθαι, 4085 Felicianus interpretatur sed negue ex non ente ge- nitum est legi oportere οὐδὲ μὴν οὐδ᾽ £x μὴ vtr c ἂν γενέσθαι non fugit Fossium , qui Jonga disputatione hoc evincere studet. At minus recte idem vir duplex ἂν reliquit in verbis οὐδὲν ἄν ἐχ μηδενὸς ἂν γενέσθαι. Nos posterius ἂν delevimus, Denique pro διόπερ et διὰ ταὐτὰ quae Fossits posuit, de- sideratur δι᾽ &neo et διὰ ταῦτα. 33. εἰ οὗ, ἀνάγχη μέν. εἴπερ ἔστι τι, ἦτοι ἀγέννητον εἶναι ἢ γενόμενον, ταῦτα δὲ ἀδύνατόν τι χαὶ εἶναι. Ita haec apud Bekkerum leguntur, sed vitiosius etiam apud Casaubonum : εἰ οὖν ἀνάγχη μέν, εἴπερ ἐστί τι, ἢ τὸ ἀγέννητον εἶναι ἢ γε" νόμενο". ταῦτα δὲ ἀδύνατόν τι καὶ εἶνχι. Apparet Bekkerum Sylburgii emendationem ἤτοι pro eo quod ín omnibus codd. reperitur ἢ τὸ non nominato anctore recepisse. Reliqua plana sunt. jteranda est vox. ἀδύνατον, id quod jam Fossius e Feliciani interpretatione videtur collegisse. Yerlit enim interpres ille in hunc modum : « Quocirca si necesse est , ut si quidquam est, id vel ingenitum sit vel genitum, hiee aulem fieri nequeunt ; ut quidquam s&, fieri etiam nullo modo potest. » ἃ tamen non inutile erit quaerere, sitne satius ταῦτα δὲ ἀδύνατα an ἀδύνατον scribere. Equidem propterea singularem numerum pra- fero, quod ejusdem vocabuli repetitio procul dubio causa fuit, cur alterum ἀδύνατον ἃ librariis parum curantibus quid exararent omitleretur. Proterea cum cod, Lips. reponendum ἀγένητον. Proinde oratio sic conformanda : εἰ οὖν ἀνάγχη μέν, εἴπερ ἔστι τι, ἧτοι ἀγένητον sivat ἢ γενό- μενον, ταῦτα δὲ ἀδύνατον, ἀδύνατόν τι καὶ εἶναι. 35. ἔτι εἴπερ ἔστιν, ἕν ἣ πλείω, φησίν, ἐστίν " εἶτε μήτε ὃν μήτε πολλά͵, οὐδὲν ἂν εἴη, Hiec Bekkerus jam aliqua ex parte e codice Lipsiensi emendavit , ubi legitur eixtp ἐστιν Ev. ἢ πλείω, deinde vero, id quod neglexit, εἰ δὲ μήτε ἕν, qua scriplura evanescunt tenebra lectionis Caeauboniame : ἔτι εἴπερ ἐστὶν dv dj πλείω φησίν ἐστιν, citt μὴ ἕν, μήτε 29 30 35 806 ἔστι τι, ἢ ἕν ἢ πλείω, φησίν, ἐστίν εἰ δὲ μήτε ἕν μήτε πολλά, οὐδὲν ἂν εἴη. Καὶ ἕν μὲν οὖχ ἂν δύνα- σθαι εἶναι, ὅτι ἀσώματον ἂν εἴη τὸ ἕν" τὸ γὰρ ἀσώμα- tov, φησίν, οὐδέν, ἔχων γνώμην παραπλησίαν τῷ τοῦ Ζήνωνος λόγῳ. ᾿Ἑνὸς δὲ μὴ ὄντος οὐδ᾽ ἂν πολλὰ εἶναι. Οὐδὲ μήν, εἴ τι μήτε πολλὰ μήτε ἕν ἐστιν, εἶναι ἂν οὐδαμῶς" εἶ’ δ᾽ οὔτως, φησίν, οὐδὲν ἔστιν" el γὰρ μήτε ἕν μήτε πολλὰ ἔστιν, οὐδὲν ἔστιν. Οὐδ᾽ ἂν χινηθῆναί 980 φησιν οὐδέν" εἰ γὰρ χινηθείη, οὖχ ἂν ἔτι εἴη ὡσαύτως ARISTOTELIS LIBER ἔχον, ἀλλὰ τὸ μὲν ὃν οὖχ ἂν εἴη, τὸ δ᾽ οὐχ ὃν γεγονὸς εἴη. "Ext δέ, ἢ χινεῖται xal, εἰ μεταφέρεται οὐ συνε-᾿ χὲς ὄν, διήρηται τὸ ὄν, οὖχ ἔστι ταύτῃ" ὥστ᾽ εἰ πάντη κινεῖται, πάντη διήρηται" εἰ δ᾽ οὕτως͵ πάντη οὐχ, ἔστιν. ἐχλιπὲς γὰρ ταύτῃ, φησίν, ἧ διήρηται, τῶ ὄντος, ἀντὶ τοῦ χενοῦ τὸ διηρῆσθαι λέγων, χαθάπερ ἐν τοῖς Λευχίππου χαλουμένοις γέγραπται, Εἰ μὲν οὖν οὐδέν, τὰς ἀποδείξεις λέγει, εἶναι ἄγνωστα ἅπαντα, Δεῖν γὰρ ἂν τὰ φρονούμενα εἶναι, xai τὸ μὴ κολλὰ, οὐδὲν ἂν εἴη. Quum autem novae partis hic ini- tium fiat, qua neque unum, neque muita esse Gorgias efficere studuit, de veritate scripture, e Lipsiensi libro enotatz non licet dubitare. Intellexit lioc. Fossius, quem miramur non animadvertisse, in Feliciani codice prope eadem qua in Lipsiensi fuisse scripta. Feliciani verba sunt : « Prseterea si quidquam est, inquit, id unum est vel plura, si aulem neque unum, neque plura, nibil est. » Hine simul patet post εἴπερ ἔστι flagitari τι, quod sive ex hoc fonte haustum sive e sententiae vi erutum addidit Fossius. Quamobrem hzc erit legitima loci forma : Ext, εἴπερ ἔστι τι, ἢ Ev ἢ πλείω, φησίν, ἐστί el δὲ μήτε ἕν μήτε πολλά, οὐδὲν ἂν εἴη. 86. xai ἕν μὲν... .. καὶ ὅτι ἀσώματον ἂν εἴη τὸ ἕν v ἐν- σχομέν 1ε τῷ τυῦ Ζήνωνος λόγον. ta Bekkerus qui pro corrupto ἐνσχομέν ex aliis codd. enoltavit ἔσχομεν et σχον- μεν. In Lipsiensi hzc leguntur : καὶ dv pàv .... . .. χαὶ ὅτι ἀσώματον àv εἴητο . ...«...... ἐν X... Lee. ἔσχον ( vel «€ ἔχον) μέν γε. ....... τῷ τοῦ Ζήνωνος λόγῳ. Quum Zenonis mentio hic facta testimonio sit Gorgiam, ut in aliis decretis, ita in his Zenonis vestigia persecutum esse, opere pretium est investigare , quid Zeno de his rebus praceperit. Eum autem communi Eleaticorum philoso phorum persuasione ductum sublata multitudine unum esse dixisse, gravissimorum scriptorum auctoritas facit ut credamus. Nam etsi non defuerunt apud veteres qui Zenonem rejecta unitate rerum multitudinem statuisse con- tenderent, velut Alexander Aphrodisiensis, refutatus a Simplicio fol. 30 ἃ, tamen quid senserit Zeno non est du- bium. Hoc igitur preetermissis aliorum testimoniis quae inveniuntur apud Brandisium scholl. Arist. p. 334 (cf. Sext. Empir. adv. Math. VII $ 73) unius interpretis Va- ticani ( ibid. ap. Brandis. ) verbis docebo : τοῦ Ζήνωνος λέ- Yovtos ὡς εἰ μέγεθος ἔχοι τὸ ὃ. xal Otatootto , πολλὰ τὸ ὅν xal οὐχ ἕν τι ἔσεσθαι, xal διὰ τοῦτο δειχνύντος ὅτι μηδὲν τῶν ὄντων ἐστὶ τὸ ἕν, ἐνέδωχε τῷ λόγῳ τούτῳ Ξενοχράτης ὁ Χαλ- χηδόνιος. Ergo ens unum atque individuum esse ideoque magnitudine, et quod hoc loco dicitur corpore carere (ἀσώματον) vult. Eadem est Melissi sententia fragm. 16. Jtaque Fossius locum qui Gorgiee refutationem continet sic expleri jussit : xal ἕν μὲν [οὖχκ àv δύνασθαι eT]vat , ὅτι ἀσώματον ἂν εἴη τὸ ἕν᾽ [τὸ γὰρ ἀσώματον o]r[otv, οὐδ]έν, ἐχόμεν[ὁς] γε τοῦ τοῦ Ζήνωνος λόγου. Ego longiores exem- plaris Lipeiensis lacunas iia resarcio : xai ἕν μὲν οὐχ ἂν δύνασθαι εἶναι, ὅτι ἀσώματον ἂν εἴη τὸ ἕν " τὸ γὰρ ἀσώματον, φησίν, οὐδέν, ἔχων γνώμην παραπλησίαν «τῷ τοῦ Ζήνωνος T. 37. ἑνὸς δὲ ὄντος οὐδ᾽ àv... εἶναι οὐδὲ μὴ... μήτε πολλά, εἰ γὰρ μήτε ἕν μήτε πολλά ἐστιν, οὐδ᾽ ἂν χινηθῆναί φησιν. οὐδενὶ γὰρ κινηθείη, ἢ οὐχ ἂν ἔτι, ἢ ὡσαύτως ἔχον, ἀλλὰ τὸ μὲν οὐχ ἂν εἴη, τὸ δ᾽ οὐχ ὃν γεγονὸς εἴη. Descripsimus hec verba , ut in Bekkeri editione exarata leguntur. Non mul- fum discrepat codex Lipsiensis, ubi heec exstant : &. ὃ. 6. οὐδ᾽ ἀν... .. εἶναι. οὐδὲ un ..... μήτε πολλὰ... .. .... εἰ δὲ μήτε. ......... μήτε πολλά ἐστιν, οὐδέν ἐστιν, οὐδ᾽ ἂν χινηθῆναί φῆσιν" οὐδὲν γὰρ χινηϑείη 9) οὐκ &v ἔτι ὡσαύτως ἔχον, ἀλλὰ τὸ μὲν οὐχ ὃν εἴη, τὸ δ᾽ x. τι Δ. La-. cunas cum Fossio in hunc modum explemus : ἑνὸς δὲ μὴ ὄντος οὐδ᾽ ἂν πολλὰ εἶναι. Οὐδὲ μήν, εἴ τι μήτε πολλὰ μήτε ἕν ἐστιν, εἶναι ἂν οὐδαμῶς * εἰ δ᾽ οὕτως, φησίν,, οὐδὲν ἔστιν εἰ γὰρ μήτε ἕν μήτε πολλὰ ἔστιν, οὐδὲν ἔστιν. Οὐδ᾽ ἂν χινη- θῆναί φησιν οὐδέν" &l γὰρ κχινηθείη, οὐχ &v ἔτι εἴη ὡσαύτως. ἔχον, ἀλλὰ τὸ μὲν ὃν οὐχ ἂν εἴη, τὸ δ᾽ οὐχ ὃν γεγονὸς εἶτ. Cum eo quem tractamus loco confer Melissi verba ( fragm. 41) : εἰ τὰρ ὁτεροιοῦται, ἀνάγκη τὸ ἐὸν μὴ ὁμοῖον εἶναι, 07" ἀπόλλυσθαι τὸ πρόσθεν ἐόν, τὸ δὲ οὐχ ἐὸν γίνεσθαι, Gorgias in definienda rerum natura ita versatur, ut Eleaticos maxime philosophos impugnet. Quum igitur .Melissus. dixeril , ἀγένητον 6856, γενόμενον non esse ens vel univer-- sum (τὸ ἐὸν ἢ τὸ xàv cf. fragmm. I et 11), ipse neque. ἀγένητον neque γενόμενον esse contendit; deinde quum Melissus £v, non πολλά esse voluerit , ipse neque £v neque πολλά statuit. | p. 980. 8. Ex δὲ ἢ χινεῖ ἢ χινεῖται, xad εἰ μεταφέρεται οὐ, συνεγὲς ὅν», διήσηται τὸ ὄν, οὔτε τι ταύτῃ" ὥττε πάντῃ xi νεῖται, πάντυ, διήοηται, εἰ δ᾽ οὕτως, πάντα οὐχ ἔστιν. Eos- πὲς γὰρ ταύτῃ, φησίν, ᾧ διήρηται, τοῦ ὄντος, ἀντὶ τοῦ κενοῦ τὸ διγρῆσθαι λέγων, χαθάπερ ἐν τοῖς Λευχίππου καλουμένοις, λόγοις γέγραπται. In cod. Lipsiensi haec eodem fere modo, quo a Bekkero vulgata sunt, scripta leguntur, nisi quod ibi est ἢ χινεῖται xol ἕν, μετατέρεται ac. deinde πάντῃ o ἐστὶν, ἐχλειπὲς : hinc Fossius suasit, ut ita restitueretur oratio : Ext δέ, ᾧ χινεῖται xal —e«l μὲν μεταφέρεται οὐ συνεχὲς ὄν — διήονται τὸ ὄν, οὐκ ἔστι ταύτῃ ὥστ᾽ εἰ πάντῃ κινεῖται, πάντῃ διύρηται" εἰ δ᾽ οὕτως Κὶὶ πάντῃ οὐκ ἔστιν " ἐχλιπὲς y2? ταύτῃ, φησίν, Tj διύοηται, τοῦ ὄντος " ἀντὶ τοῦ χενοῦ τὸ 0z-- ρῆσθαι λέγων, χαθάπερ ἐν τοῖς Λευχίππου καλουμένοις γόγοις᾽ γέγραπται. — Omisimus μὲν ante μεταφέρεται, quia hac par- ticula opus non est : reliqua probavimus. — Aeuxicxov ?2- You; de singulari ejus philosophi libro accepit Fabricius Bibl. gr. II p. 659. Harl. ac vix aliter licet interpretari. Cf. Democrit. fragmm. p. 374. Non recte tamen Fossios huc rettulit Aristotelis verba De generat. et interila I, 7 : Δεύχιππος δ᾽ ἔχειν off λόγους, οἵτινες πρὸς τὴν αἴσθησιν ὁμολογούμενα λέγοντες οὐχ ἀναιρήσουσιν οὔτε γένεσιν οὗτε φθορὰν οὔτε χίνησιν καὶ τὸ πλῆθος τῶν ὄντων, quae alio spectare vix quemquam negalurum esse mihi persus- sum est. 8. εἰ μὲν οὖν οὐδέν, τὰς ἀποδείξεις λέγειν ἅπαντα. δεῖ γὰρ τὰ φρονούμενα εἶναι, xal τὸ μὴ ὄν, εἴπερ μή ἐστι, μτξὲ φρονεῖσθαι. εἰ δ᾽ οὕτως, οὐδὲν ἂν εἶναι ψεῦδος οὐδείς φησιν, οὐδ᾽ εἰ ἐν τῷ πελάγει φαίη ἁμιλλᾶσθαι dopata. πάντα γὰρ ἂν ταῦτα εἴη. καὶ γὰρ τὰ ὁρώμενα καὶ ἀχονόμενα διὰ τοῦτο ἐστιν, ὅτι φρονεῖται ἕκαστα αὐτῶν. — Ita Casaubonus et Bek- kerus, Codex Lipsiensis habet δεῖν γὰρ τὰ φρονούμεναν deinde μὴ δὲ φρονεῖσθαι, denique πάντα (vel πάντῃ ; nam ultima littera diflicilis ad legendum est) γὰρ ταῦτα εἶη. Illud sine controversia patet, Gorgiam qui hucusque nihil esse defenderit, jam id agere, ut si quid sit, id percipi non posse demonstret. Sext. Empir. adv. Math. YII $77: DE MELISSO ETC. 301 b μεταθαίνειν ἐστίν. Πολλὰ γάρ, καθάπερ xal n, ὁμοίως ἐπὶ τῶν ὄντων χατηγορεῖται. Οὐδὲ ἂν πολλὰ ἀληθὲς εἰπεῖν εἴη αἡ ἕν, εἴπερ xol τὸ μὴ στι ud ἕν. Εἶτα ἐπ᾽ ἐνίων τἀναντία ξυμόαίνειν à χατὰ τὰς αὐτὰς ἀποφάσεις" ἐξ ὧν ἀνάγχη ἢ ἴσον t3 ἄνισον, ἄν τι πλῆθος ἧ, καὶ ὁμοίως ἢ ἄρτιον. tptrzóv, ἂν ἀριθυὸς ἦ ὁμοίως δὲ καὶ τὸ ἠρεμεῖν» ἴσβαι ἀνάγχηγ ἂν σῶμα 7. Ἔτι el xal διὰ τοῦτο ἸυΆ16, si quid multitudine constet , par item aut impar, umnerus sit, eadem denique ratione quiescere vel mo- oportet, si corpus sit. » !. ἔτι εἰ χαὶ διὰ τοῦτο μὴ κινεῖται ὁ θεός τε xol τὸ ἕν, & πολλὰ χινεῖται τῷ εἰς ἄλληλα lévot , τί χωλύει χαὶ τὸν ,χινεῖσθαι εἰς ἄλλο ; οὖδα τι μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι εἷς μόνος θεός. καὶ αὐτός, τί κωλύει εἰς ἄλληλα χινουμένων τῶν μερῶν TED χύχλῳ QE . . . . . . θεόν. οὐ γὰρ δὴ τὸ Uto ἕν, ὥσπερ ὁ Ζήνων πολλὰ εἶναι φύσει. αὑτὸς γὰρ a έτει εἶναι τὸν θεόν, εἴτε τόδε τὸ πᾶν, cite ὅ, xot αὐτὸ λέγων. ἀσώματος γὰρ ὧν πῶ: kv σφαι- 8; εἴη ἐπιμόνως, ὅταν οὕτως οὔτ᾽ ἄν χινοῖτο οὔτ᾽ ἂν οἵ μιδαμοῦ γε 0»; ἐπεὶ δὲ σῶμ ἐστι, τί ἃν αὐτὸ JA χινεῖσθαι ὡς ἐγέχδη; Lacune non explentur codice ensi, qni post χινεῖσθα: εἰς ἄλλο nihil of:ert nisi o8»... «μόνον, ἀλλ᾽, deinde perperam liabet εἰ δὲ xal οὗτος pro ἧς. In altera lacuna τῶν μερῶν του. . .. .. χύκλῳ ge ἐνόν θεον latere χύχλῳ φέοεσθαι Beckius suspicatus est. ἢ pro πολλὰ εἶνχι φύσει exhibel codex πολλὰ εἶναι φήσει, ro εἶτε τόδε pro vulgato εἴτε δὲ τόδε. praeterea σφαιοοειδὴς ἐπεὶ μόνως τ᾽ ἂν οὕτω: οὔτ᾽ ἂν χινοῖτο, denique μηδαμοῦ m pro vulg. μηζαμοῦ τε ὧν et χωλύοι κινεῖσθαι pro vitioso ἀν) χωλύει χινεῖσθαι quod in veteribus edilionibus repe- r. Felicianus liaec sic. vertil : « Praeterea δὶ etíam ea de ΒΔ nen movetur deus, et unum, quia ea qua multa I, mventur, dum in sese mutuo transeunt, quid vetat, minus deus quoque in aliud moveatur ? Si autem ipse ! moyetnr, quid vetat, partes ipsius omnia ambientis dei sse mutuo moveri ? quippe quum unum, quod Zeno ut, multa natura esse videatur. Corpus enim deum t sbluit, sive universum Doc, sive quodcunque aliud appellet. Nam si esset incorporeus deus, globosus esse posset? 118 quidem sane, quum nusquam esset , neque im moveretur, neque quiesceret? At quum sit corpus, n noseatur, sicut dictum est, nihil prohibet. » In his (sunt. probabilia, alia rejicienda, Bergkius locum ita are vull : « ἔτι, εἰ xai διὰ τοῦτο μὴ χινεῖται ὁ θεός τε xal κᾶ,, ὅτι τὰ πολλὰ Xtotltat τῷ εἰς ἀλληλὰ ἰέναι, τί χωλύει τὸν θεὸν χινεῖσθαι εἷς ἄλλο; οὐδαμῶς γε, ὅτι ἀνό- ἰὸς, ἀλλ᾽ ὅτι εἷς μόνος θεός᾽ el δὲ xai μὴ αὐτός, τί χωλύει ἄλληλα κινουμένων τῶν μερῶν τοῦ θεοῦ κύχλῳ φέρεσθαι Y Kov οὐ γὰρ δὴ τὸ τοιοῦτο ἕν, ὥσπερ Ó Ζήνων, πολλὰ τί φησιν οὗτος γὰρ σῶμα λέγει εἶναι τὸν θεόν, εἴτε τόδε πᾶν, εἶτε ὅτι δή ποτε αὐτὸ λέγων᾽ ἀσώματος Y&o ὦν, πῶς σταιροειδὴς εἴη; ἐπεὶ μόνως γ᾽ ἂν οὕτως οὔτ᾽ ἂν χινοῖτο | " ἂν ἤρεμοῖ, μηδαμοῦ γε ὦν᾽ ἐπεὶ δὲ σῶμά ἐστι, τί ἂν τὸν χωλύοι χινεῖσθαι, ὡς ἐλέχθη ; In priore lacuna ex- 9da dubitanter scripsit ὅτι ἀνόμοιος. Cf. inprimis verba ). 8 διὰ ταῦτα δὴ χινεῖσθαι μὲν ἂν τὰ δύο 9) πλείω ἑνός, ἱμεῖν δὲ xal ἀχίνητον εἶναι τὸ οὐδέν. Τὸ δὲ ἕν οὔτε ἠρεμεῖν t χινεῖσθαι " οὔτε γὰρ τῷ μὴ ὄντι οὔτε τοῖς πολλοῖς ὅμοιον at, Κατὰ πάντα δὲ οὕτως ἔχειν τὸν θεόν, ἀΐδιόν τε καὶ ἕνα, 99» τε xal σφαιροειδῇ ὄντα, οὔτε ἄπειρον οὔτε πεπερασμέ- ^ ὅὐτε ἠρεμεῖν οὔτε χινητὸν εἶναι. Mihi potius scribendum lelur οὐδαμῶς γε ὅτι θεὸς μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι. Tum in verbis δὲ μὴ αὐτὸς recte adjecit. Bergkius μὴ, sed. requiritur luc χινεῖται, Posteriorem lacunam ita redintegravil, μὴ κινεῖται δ θεός τε xol τὸ ἕν, ὅτι τὰ πολλὰ χινεῖται τῷ εἷς ἄλληλα ἱέναι, τί χωλύει xal τὸν θεὸν χινεῖσθχι εἷς ἄλλο; οὐδαμῶς γε, ὅτι θεὸς μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι εἷς μόνος θεός - εἰ δὲ xol μὴ αὐτὸς κινεῖται, τί χωλύει εἷς ἄλληλα χινουβένων τῶν μερῶν τοῦ θεοῦ χύχλῳ φέρε- σθαι τὸν θεόν ; οὐ γὰρ δὴ τὸ τοιοῦτον ἕν, ὥσπερ ὃ Ζή- νων, ἀλλὰ πολλὰ εἶναί φησιν" οὗτος γὰρ σῶμα λέγει εἶναι τὸν θεόν, εἴτε τόδε τὸ πᾶν, εἴτε ὅ,τι δήποτε αὐτὸ Beckil conjecturam secutus, ut jam commoda huic com- prehensionis parti sententia insit. Deinde verissime φησι pro φύσει propter libri Lipsiensis φήσει reposuit. Hoc autem ait Aristoteles : Xenophani deus corpus videtur ut qui membra habeat sive partes , neque enim unum illud prorsus individuum esse judicat, quod inprimis Zenoni placuit. De Xenophanis deo partes habente .supra cap. 3 hac tantum legebantur : ἕνα δ᾽ ὄντα ὅμοιον elvat. πάντῃ, ὁρᾶν τε xal ἀχούειν τάς τε ἄλλας αἰσθήσεις ἔχοντα πάντῃ εἰ γὰρ μή, χρατεῖν ἂν xol χρατεῖσθαι ὑπ᾽ ἀλλήλων τὰ μέρη θεοῦ ὄντα, ὅπερ ἀδύνατον. De Zenone testis est Themist. f. 18 : Ζήνων ἐκ τοῦ συνεχὲς τε εἶναι xal ἀδιαίρετον ἕν εἶναι τὸ ὃν χατε- σχεύαζε, λέγων ὡς εἶ διαιρεῖται, οὐδὲ ἔσται ἀκριδῶς ἕν διὰ τὴν ἐπ᾽ ἄπειρον τομὴν τῶν σωμάτων. Similiter Simplic. in Arist. Phys. f. 30 : xal ὁ Θεμίστιος δὲ τὸν Ζήνωνος λόγον ἕν εἶναι τὸ ὃν χατασχευάζειν φησὶν ἐχ τοῦ συνεχὲς αὐτὸ εἶναι xal ἀδιαίρετον" εἰ γὰρ διαιροῖτο, φησίν, οὐδὲν ἔσται ἀχριδῶς ἕν διὰ τὴν ἐπ᾽ ἄπειρον» τομὴν τῶν σωμάτων. Ut sensum verborum assecutus est Bergkius, ita locum non ita constituit, ut niliil desit ad sententiz integritatem. Flazilatur enim vocula qua Xenophanis decretum Zenonis dogmati opponatur. Itaque ἀλλὰ inserendum inter Ζήνων et πολλὰ. Tum vero in verbis οὐ γὰρ δὴ τὸ τοιοῦτον ἕν, ὥσπερ ὁ Ζήνων, ἀλλὰ πολλὰ εἶναί φησιν manifestum τὸ τοιοῦτον dici de deo, quem Xenoplhanes non unum, ut Zeno, sed propter parles in corporea natura necessarias mulliplicem esse ait. In se- quentibus recte posuit Bergkius οὗτος, pro vulgato αὐτός, quum de Xenophane agatur, quem altero illo pronomine minus apte hic designare poterat Aristoteles. Denique pro ἐπιμόνως, ὅταν apposite dedit Bergkius ἐπεὶ μόνως γ᾽ ἄν, quod prope abest a libri Lipsiensis scriptura ἐπεὶ μόνως τ᾽ ἄν. Sed etiamsi ipsa verba recte fuerint restituta, non ta- men concludendi rationem salis recte procedere censet Bergkius, ideoque si quis eam culpam in scriptorem hujus libelli transferre nolit, heec ita esse transponenda existi- mal : ἀσώματος γὰρ ὦν, πῶς ἂν σφαιροειδὴς εἴη; ἐπεὶ δὲ σῶμά ἐστι, τί ἂν αὐτὸν χωλύοι χινεῖσθαι, ὡς ἐλέχθη * ἐπεὶ μόνως γ᾽ ἂν οὕτως οὔτ᾽ ἂν χινοῖτο οὔτ᾽ ἂν ἠρεμοῖ, μηδαμοῦ γε ὦν. Αἱ verborum ordo non rmutandus. Namque etsi in praeced. ca- pite ad exponendam Xenophanis argumentationem verba οὔτε ἠρεμεῖν οὔτε κινητὸν elvat, quae conclusionem continent , ultimum locum occupant, tamen in hoc capite, quo Aristo- teles contrarium demonstrare studet, ín fine periodi poní non possunt, sed liujus scriptoris more enuntiatio iis clau- ditur verhis, in quibus caput rei situm est. Id autem liquet cerni in verbis τί ἂν αὐτὸν χωλύοι χινεῖσθαι, ὡς ἐλέχθη, quia elficere tentat Stagirita, nihil obstare, quominus dcus, si corporea natura praeditus sit, moveatur. Hec ad illustran- dum locum dicta sufficiant. Probatis igitur ex parte Bergkii emendationibus, nililominus quaedam diverso modo cor- rigenda esse arbitror. Quae quo facilius intelligantur, totam δῆσιν quemadmodum castigandam puto hic apponam : ἔτι εἰ xai διὰ τοῦτο μὴ χινεῖται ὁ θεός τε χαὶ τὸ ἕν, ott τὰ πολλὰ χινεῖται τῷ εἰς ἄλληλα ἰέναι, τί χωλύει καὶ τὸν θεὸν χινεῖσθχι εἰς ἄλλο; οὐδαμῶς ve, ὅτι θεὸ c μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι εἷς μόνος θεός" εἰ δὲ xal μὴ αὐτὸς κινεῖται, τί χωλύει εἰς ἄλληλα χινουμένων τῶν μερῶν τοῦ θεοῦ κύχλῳ φέρεσθαι τὸν θεόν ; 919 e 302 λέγων" ἀσώματος ykp ὦν, πῶς ἂν σφαιροειδὴς εἴη; ἐπεὶ μόνως γ᾽ ἂν οὕτως οὔτ᾽ ἂν χινοῖτο οὔτ᾽ ἂν ἤρεμοῖ, μηδαμοῦ γε ὦν: ἐπεὶ δὲ σῶμά ἐστι, τί ἂν αὐτὸν χωλύοι χινεῖσθαι, ὡς ἐλέχθη; ΠΕΡῚ l'OPTL'IOY. ΚΕΦ. «. Οὐχ εἶναί φησιν οὐδέν εἰ δ᾽ ἔστιν, ἄγνωστον εἶναι" εἰ δὲ xal ἔστι xol γνωστόν, ἀλλ' οὗ δηλωτὸν ἄλλοις, Καὶ ὅτι μὲν οὐχ ἔστι, συνθεὶς τὰ ἑτέροις εἰρημένα, ὅσοι περὶ τῶν ὄντων λέγοντες τἀναντία, ὡς δοκοῦσιν, ἀποφαίνονται αὐτοῖς, οἱ μὲν ὅτι ἕν καὶ οὐ πολλά, of δὲ ὅτι πολλὰ καὶ οὐχ ἕν, καὶ οἱ μὲν ὅτι ἀγένητα, οἱ δ᾽ —————————————————MMÁEÜ€tÀ οὗ γὰρ δὴ τὸ τοιοῦτον ἕν, ὥσπερ ὁ Ζήνων, ἀλλὰ πολλὰ εἶναί φησιν οὗτος γὰρ σῶμα λέγει εἶναι τὸν θεόν, εἴτε τόδε τὸ πᾶν, site ὅ, τι δήποτε αὐτὸ λέγων’ ἀσώματος γὰρ ὦν, πῶς ἂν σφαιροειδὴς εἴη; ἐπεὶ μόνως γ᾽ ἂν οὕτως οὔτ᾽ ἂν χινοῖτο οὔτ᾽ ἂν ἠρεμοῖ, μηδαμοῦ γε ὦν' ἐπεὶ δὲ σῶμά ἐστι, τί ἂν αὖ- τὸν χωλύοι χινεῖσθαι, ὡς ἐλέχθη ; | CAPUT QUINTUM. Inscriptio hujus capitis tanquam teparati libri in codice Lipsiensi est ᾿Αριστοτέλους περὶ Γοργίου. 12. Pro el δ᾽ ἔστιν Casaubonus minus recte εἰ δ᾽ ἐστὶν. 13. δηλωτὸν ἄλλοις 6 Lipsiensi cod. ductum est, reliqua membrane ἄλλως, quod ἃ Sylburgio in ἄλλῳ conversum in Casauboniana et aliis editionibus reperitur. 15. ἀποφαίνονται αὑτοῖς videtur in omnibus codicibos prieter Lipsiensem legi ubi est αὐτοῖς, quod si sanum esset, ad τὰ ὄντα pertinere in promptu foret. At servandum esse αὑτοῖς res ipsa loquitur. 16. ol μὲν ὅτι ἕν xal οὐ πολλά, οἱ δὲ ὅτι πολλὰ καὶ οὐχ fv. Sic.cod. Lips. omisso αὖ inter δὲ οἱ ὅτι. 17. xal οἱ μὲν ὅτι ἀγένητα recte cod. Lips.; alii codd. apud Bekkerum ἂν γένηται male; vulgo editur inepte xal ol μὲν ἂν ἀγένητα. Sequentia apud Bekkerum in hunc mo- dum distincta sunt : ol δ᾽ ὡς γενόμενα ἐπιδειχκνύντες ταῦτα, σνλλογίζεται κατ᾽ ἀμφοτέρων. Ergo distinctionis virgula, ut in cod. Lips. fit, post ταῦτα posita rettulit ταῦτα ad τῶν ὄντων haud secus alque Fabricius ad Sext. Empir. p. 384. At preeterquam quod pro ταῦτα tunc rectius diceretur αὐτά, huic rationi ipse Sextus adv. Math. VII $ 66 adversatur, cujus haec sunt verba : ὅτι μὲν οὖν οὐδὲν ἔστιν, ἐπιλογίζεται τὸν τρόπον τοῦτον. Quamobrem nos post ἐπιδειχνύντες cum Fossio distinximus. Extrema συλλογίζεται κατ᾽ ἀμφο- τέρων apud Bekkerum et Fossium congruunt cum veterum editionum et codicis, quo Felicianus usus est, scriptura. ]n duobus codicibus quos inspexit Bekkerus , pariterque in Lipsiensi pro xaz' ἀμφοτέρων est τ᾽ ἀμφοτέρων, quod licet intelligi possit, tamen huic loco minus convenit. 18. ἀνάγχη γάρ, φησίν, εἴ τί ἐστι, μήτε ἕν μήτε πολλὰ εἶναι, μήτε ἀγέννητα μήτε γενόμενα, οὐδὲν ἂν εἴη. Sic Bekkerus liec verba constituit, a quo in eo potissimum discrepant Ca. saubonus et Fossius, quod rectius ἀγένητα ecribunt. Atlocum aperte mutilum ita resarciendum arbitror : &v&yxn γάρ, φησίν, el τι ἔστι, μήτε ἕν μήτε πολλὰ εἶναι, μήτε ἀγένητα μήτε γενόμενα" τοῦτο δὲ οὐδὲν ἂν εἴη. In quo non solum τοῦτο δὲ addidi, sed etiam transposito accentu εἴ τι ἔστι exaravi. Felicianus in codice suo videtur deprehendisse : ἀνάγχη γάρ, φησίν, εἴ τί ἐστι μήτε Ev μήτε πολλά, μήτε ἀγέ- vita μήτε γενόμενα, οὐδὲν ἂν εἶναι. Vertit enim : « necesse, ARISTOTELIS LIBER ὡς γενόμενα ἐπιδειχνύντες, ταῦτα συλλογίζετει ἀμφοτέρων. ᾿Ἀνάγχη dp, φησίν, εἴ τι ἔστι, x ἕν μήτε πολλὰ εἶναι, μήτε ἀγένητα μήτε γεν τοῦτο δὲ οὐδὲν ἂν εἴη. — El γὰρ εἴη τι, τούτων ἐν τερα εἴη. Ὅτι οὐχ ἔστιν οὔτε ἕν, οὔτε πολλά͵, ἀγένητα οὔτε γενόμενα, τὰ μὲν ὡς Μῶλισσας, τὰ fi Ζήνων ἐπιχειρεῖ δειχνύειν μετὰ τὴν πρώτην ἴδιον on ἀπόδειξιν, ἐν ἢ λέγει, ὅτι οὖχ ἔστιν οὔτε εἶναι, diu εἶναι. Εἰ μὲν γὰρ τὸ μὴ εἶναι ἔστι μὲ διὰ ἂν ἧττον τὸ μὴ ὃν τοῦ ὄντος εἴη τό τε γὰρ μὴ ὧν μὴ ὄν, καὶ τὸ ὃν ὄν, ὥστε οὐδὲν μᾶλλον dv » εἶναι τὰ πράγματα. Εἰ δ᾽ ὅμως τὸ μὴ εἶναι ien, εἶναι, φησίν, οὐχ ἔστι τὸ ἀντικείμενον. Εἰ τὰρ 91 εἶναι ἔστι, τὸ εἶναι μὴ εἶναι προσήχεις "Qon oxi inquit , est ut si quid sii neque unum neque mulla, sq ingenita, neque genita , id nibil sit. » Sed hsec ledici quentibus verbis repugnat. 20. εἰ γὰρ μὴ εἴη τι, τούτων ἂν θάτερα εἴη. Conspirasl his Casaubonus et Bekkerus , quorum neuter vidit dum esse μὴ post γὰρ. Omittitur autem hzc vocoli, jam Olearius animadvertit , in libro Lipsiensi quem Fosi secutus est. 22. Mira est Bekkeri inconstantia, qui hie et veri posuerit ἀγέννητα, sed versn 17 recte scripserit ἀγὲ Quid intersit inter utramque vocem dicemus infra ad cap. 1 $ 2. 23. μετὰ τὴν πρώτην ἴδεον αὐτοῦ ἀπόδειξιν omnium cum scriptura est, quam temere mutavil Fossius in αὐτοῦ ἀπόδειξιν, quasi non posset dici ἴδιος ἀπόδειξι:. similiter Plato Protag. p. 349 B: ἑκάστῳ τῶν ὀνομάτωι τῶν ὑπόχειταί τις ἴδιος οὐσία. 45. εἰ μὲν γὰρ τὸ μὴ εἶναι ἔστι μὴ εἶναι, οὐδὲν ἂν ἢ τὸ μὴ ὃν τοῦ ὄντος εἴη. τό τε γὰρ μὴ ὄν ἐστι μὴ ὅν, καὶ τὸ ὄν, ὥστε οὐδὲν μᾶλλον ἣ εἶναι ἢ οὐχ εἶναι τὰ πράγμϑατε. Bekkerus, quocum Fossius consentit nisi quod τὸ μὴ εἰ ἐστι ponit. Non Injuria tamen Bekkerus τὸ μὴ εἶναι μὴ εἶναι dedit, quorum verborum hanc vim esse liqad si non esse vere est, quatenus est non esse. Qood 5 burgius et Casaubonus habent ἦν ante ἧττον recte omi in codice Lipsiensi. In verbis τό τε γὰρ μὴ ὅν ἐστι gi nihil variant libri scripti et edili, sed ex eo quod ult est non ens, ila ens est ens, non séquitur nihilo mags ΟΝ quam non esse res : id quod tum demum aliquo jure it videtur, quum quis non ens vere esse, qualenus pon sit, et ens reapse esse , quatenus ens sit , conteodit. Qut circa necessario rescripsi : τό τε γὰρ μὴ ὃν ἔστι μὴ 6. DX nique inter μᾶλλον et εἶναι omittendum est 3 cum coli Lipsiensi. Idem codex ante πράγματα omittit articulum 1 quem abjicere nolui. τς 28. εἰ δ' ὅμως τὸ μὴ ἐἶναί ἐστι, τὸ εἶναι, φησίν, 9 ἔστι τὸ ἀντικείμενον. lta Behkerus. Sed hic quoqne [δ] nequit εἶναί ἐστι; corrige cum Foesio εἶναι ἔστι. Idem fi ciendum esse apparet in sequenti sententia quz Bekkerum sic scripta legitur : εἰ γὰρ τὸ μὴ εἶναί iem ! εἶναι, [ἢ] μὴ εἶναι προσήκει, ubi non solum ἔστι requiri sed etiam ἢ uncis inclusum cum libro Lipsiensi ded oportet. . 30. ὥστε οὐχ ἂν οὕτως, φησίν, οὐδὲν ἂν dn, εἶ pire ἐστιν εἶναί τε xal μὴ εἶναι, εἰ δὲ ταὐτό, καὶ οὕτος ox d εἴη οὐδέν * τό τε γὰρ μὴ ὃν οὐκ ἔστι καὶ τὸ ὄν, ais t τῷ μὴ ὄντι. Tta Fossius et Bekkerus qui e codice Lipsiens post verba xai μὴ εἶναι receperunt εἰ δὲ ταὐτό, quis! DE MELISSO ETC. 309 ματαλόγους, xal ὅτι οὐδεὶς ἑτέρῳ ταὐτὸ ἐννοεῖ. | piat, ὥστε ἐν τῇ περὶ ἐκείνων σχέψει xal ταύτας ἕξε- txcat δὲ αὗται xol ἑτέρων ἀρχαιοτέρων εἰσὶν ἀπο- | ταστέον. Ὁ. ἅπαντες δὲ καὶ οὕτως ἑτέρων ἀρχαιοτέρων εἰσὶν &no- , Hinc Fossius legendum suspicatus est : &nxvra δὲ ταῦτα xal |, ὥστε ἐν τῇ περὲ ἐχείνων σχέψει καὶ ταῦτα ἐξεταστέον. | ἑτέρων ἀρχαιοτέρων εἰσὶν ἀπορίαι, ὥστε ἐν τῷ περὶ ἐκείνων Casaubonus et Bekkerus. Sed nemo talem sententiam | σκέψει xol ταῦτα ἐξεταστόον. Cui conjecturse nibil obstat Higat. In codice Lipsiensi qui a caeteris hoc loco non | nisi οὕτως vel οὗτος in ταῦτα mutatum, quod propter no- cepat , nisi qnod οὗτος ἑτέρων priebet , nihil prsesidii | minis ἀπορίαι genus ne necessarium quidem est. Idcirco . Felicianus vertit : « Sed omnes quidem hz veterum | scribendum videtur : ἅπασαι δὲ αὖται xal ἑτέρων ἀρχαιοτέ- rum dubitationes sunt. Quocirca bsec quoque perpen- | ρων εἰσὶν ἀπορίαι, ὥστε ἐν τῷ περὶ ἐκείνων σχέψει xol ταύτας ida atque excutienda in disputatione de iliis videntur. » | ἐξεταστόον. I e 304 ὃν τῷ ὄντι" τὸ μὲν γάρ ἐστι μὴ ὄν, τὸ δὲ xal ἔστιν ἔτι. Εἰ δὲ xat, ἁπλῶς εἰπεῖν, ἀληθές, ὡς δὴ θαυμάσιόν γ᾽ ἂν εἴη τὸ μὴ ὃν ἔστιν" ἀλλ᾽, εἰ δὴ οὕτω, πότερον μᾶλλον ξυμόαίνει ἅπαντα εἶναι, ἣ μὴ εἶναι; αὐτὸ γὰρ οὕτω γε τοὐναντίον ἔοιχε γίγνεσθαι. El γὰρ τότε μὴ ὃν ἔστι xai τὸ ὃν ἔστιν, ἅπαντα ἔστι" xal γὰρ τὰ ὄντα χαὶ τὰ μὴ ὄντα ἔστιν, Οὐχ ἀνάγκη γάρ, εἰ τὸ | ARISTOTELIS LIBER 5 καὶ ἔστι τὸ μὴ ὃν μὴ dv, οὐχ οὕτως ὁμοίως ἂν etr τὸ μὴ μὴ ὃν ἔστι, χαὶ τὸ ὃν μὴ εἶναι. Εἰ δὲ χαὶ tuti x; ξυγχωροῖ xal τὸ μὲν μὴ ὃν εἴη, τὸ δὲ ὃν μὴ εἴη, - οὐδὲν ἧττον εἴη ἂν πάντα' τὰ γὰρ μὴ ὄντα dox τὸν ἐχείνου λόγον. — Ei δὲ ταὐτόν ἐστι τὸ εἶναι χαὶ ὁ μὴ εἶναι, οὐδ᾽ οὕτως μᾶλλον εἴη ἄν τι ἣ οὐχ εἴη. Ὁ: γὰρ κἀχεῖνος λέγει, ὅτι el ταὐτὸ τὸ μὴ ὃν xal τὸ ὄν, τὸ τε ὃν οὐχ ἔστι xal τὸ μὴ ὄν, ὥστε οὐδὲν ἔστιν" ἀντι- στρέψαντι ἔστιν ὁμοίως φάναι, ὅτι πάντα ἔστι τὸ τι Jilud tamen probabilius esse putat ; atque ita legit Felicia- nus, cujus haec sunt verba : « Nam sí non ens est non ens, non propterea efficitur, ut simili modo ut ens, non ens sit, quippe quum illud sit non ens , ens autem sit. » Prin- cipium planius sic interpreteris : « Etiamsi vero non ens exstat , quatenus est non ens. » 7. εἰ δὲ xol ἁπλῶς εἰπεῖν ἀληθές, ὡς δὴ θανυάσιόν τ᾽ ἂν εἴη τὸ μὴ 6v ἐστιν. ἀλλ᾽ εἰ δὴ οὕτω, πότερον μᾶλλον ξυμβαίνει τὰ πάντα εἶναι 3) μὴ εἶναι; αὑτὸ γὰρ οὕτω γε τοὐναντίον ἔοιχε γίνεσθαι. Sic Bekkerus locum constituit. In Lipsiensi codice scriplum est θαυμάσιόν γ᾽ ἄν εἴη, quod prostat vulgatie lectioni , tum vero inepte et vitiose πρότερον μᾶλλον ξυμ- 6aívec ἅπαντα ἣ εἶναι μὴ εἶναι. Fossius verba ita castiganda putavit : εἰ δὲ xat, ἁπλῶς εἰπεῖν, ἀληθές, ὡς δὴ θαυμάσιόν Υ᾽ ἂν εἴη τὸ μὴ ὃν ἔστιν ἀλλ᾽ εἴ δὴ οὕτω, πότερον μᾶλλον συμὄθαίνει ἅπαντα εἶναι, ἢ μὴ εἶναι ; αὐτὸ γὰρ οὕτω γε τοὖναν- τίον ἔοικε γίγνεσθαι. Nihil hic mutavimus nisi συμόαίνει ob constantem libri Lipsiensis scripturam in ξυμδαίνει, in. re- liquis Fossil rationem probavimus. Eadem apparet Felicia- num in suo libro scripta offendisse, licet paulo liberius con- verterit : « Adde quod, si etiam absolute ac simpliciter verum esset, quum dicimus non ens esse, mirum quidem profecto id videretur : sed si tamen ita esset, utrum ex eo magis eveniret, ut omnia essent, quam non essent? Ita enim contrarium procul dubio efliceretur. » 9. εἰ yàp τό τε μὴ ὄν ἐστι καὶ τὸ ὃν ὄν ἐστιν, ἅπαντά ἐστιν. xal γὰρ τὰ ὄντα καὶ τὰ μὴ ὄντα ἐστίν. Sic perperam Bekke- rus, quem vel Felicianus docere poterat, aliter liec esse constituenda. Felicianus enim in suo lihro repperit exara- tum : εἰ γὰρ τό τε μὴ ὃν ἔστιν καὶ τὸ ὃν ἔστιν, ἅπαντα ἔστι" xal γὰρ τὰ ὄντα xal τὰ μὴ ὄντα ἔστιν ; id quod ex ejus verbis efficitur : « si enim et non ens est, et ens est, omnia sunt, quum et ea qua suntet ea qu&e non sunt simili modo sint. » Hunc igitur Fossius merito secutus est. Male in cod. Lips. legitur el γὰρ τό τε μὴ ὃν ὄν ἐστι et καὶ τὰ γὰρ τὰ ὄντα xal μὴ ὄντα ἐστίν. Repetitionem vocis ὃν, quee et apud Casau- bonum exstat, ideo recte rejecit Fossius, quia continent haec verba refutationem secundi argumenti : εἰ τὸ μὴ εἶναι ἔστι, τὸ εἶναι οὐκ ἔστι τὸ ἀντιχείμενον, ubi non dicitur ὄν, quod Ργδοίογοα non iteratur in verbis οὐκ ἀνάγχη γάρ, εἰ τὸ μὴ ὃν ἔστι, καὶ τὸ ὃν μὴ εἶναι. Adde quod ne dixit quidem Gorgias : τὸ μὴ ὄν ἐστιν ὄν, sed ἔστιν, et quod Aristoteles ita concludit : xal γὰρ tà μὴ ὄντα xal τὰ ὄντα ἔστιν. Idem supra in memorandis Gorgiae verbis ait : θχυμάσιόν γ᾽ ἂν εἴη τὸ μὴ ὃν ἔστιν. : 11. οὐκ ἀνάγχη γάρ, εἶ τὸ μὴ ὄν ἐστι, χαὶ τὸ ὃν μὴ εἶναι. εἰ δὴ καὶ οὕτω τις ξυγχωρεῖ, καὶ τὸ μὲν μὴ ὃν εἴη, τὸ Cb ὃν μὴ εἴη, ὅμως οὐδὲν ἧττον εἴη ἄν" τὰ γὰρ μὴ ὄντα εἴη κατὰ τὸν ἐχείνου λόγον. Ita Bekkeri editio, a qua in eo solum discre- pat cod. Lipa. quod pro ξυγχωρεῖ prebet ξνγχωροῖ. Sed Sylburgius jam conjecerat συγχωροίη, quod Fossius rece- pit, qui locum ita corrigendum existimavit : οὐκ ἀνάγχη γάρ, εἰ τὸ μὴ ὃν ἔστι, xal τὸ ὃν μὴ εἶναι. εἰ ὃὲ δὴ χαὶ οὕτω τις συγχωροίη, καὶ τὸ μὲν μὴ ὃν εἴη, τὸ δὲ ὃν μὴ εἴη, ὅμως οὐδὲν ἧττον εἴη ἄν τι “ τὰ γὰρ μὴ ὄντα εἴη χατὰ τὸν ἐχείνον λόγον. In quibus verbis nemo dubitabit, quin recte substi- tutum sit el τὸ μὴ ὃν ἔστι pro vulg. ὄν ἐστι, deinde εἰ 274 satis accommodatum est, quamquam δὴ poterat abesse. To post ὅμως οὐδὲν ἧττον εἴη ἄν adjecit τι, cujus loco Felicianms legit πάντα. At non minus recte τὸ ὃν suspicari ἤσεί. De- nique in ultima enuntiationis parte av particula pos c desideratur, repetenda illa e przegressa sententia haud secu alque infra τὸ μὲν ὃν οὖχ ἂν εἴη, τὸ δ᾽ οὐχ ὃν γεγονὸς i, quod Fossium non fugit. Felicianus vertit : « Non eterim est necesse , si non ens est, ut etiam ens non sit. Yero tamen, si ita etiam quispiam concesserit, ul et non ess sit et ens non sit, uihilo minus omnía erunt, eo quod 6 qua non sunt, ex illius ratione procul dubio essent. » Hic quoque el δὲ xal οὕτω τις ξυγχωροῖ legit, sed scribendum videtur εἰ δὲ xal τοῦτό τις ξυγχωροῖ. Quocirca locum st restituimus : οὐχ ἀνάγχη γάρ, εἰ τὸ μὴ ὃν ἔστι, xai τὸ ὃν πὴ εἶναι, El δὲ καὶ τοῦτό τις ξυγχωροῖ xal τὸ μὲν μὴ ὃν εἶν, τὸ € ὃν μὴ εἴη, ὅμως οὐδὲν ἧττον εἴη ἂν πάντα “ τὰ γὰρ μὴ ὄντα de κατὰ τὸν ἐχείνου λόγον. 15 εἰ δὲ ταὐτόν ἐστι xal τὸ εἶναι καὶ τὸ μὴ εἶναι, οὐδ᾽ cru; μᾶλλον οὐχ εἴη ἄν τι εἴη, Ita Casaubonus. Extrema mexb aliquo laborare recte observavit Fossius, qui deleto [ror εἴη, οὐδ᾽ οὕτως p.X)Xov οὐχ ἄν τι εἴν, Scripsit. Neque alie Bekkerus eodem εἴη uncis incluso de hoc enuntiato videter judicasse. In cod. Lips. haec habentur : el δὲ ταὐτόν ἔστι τὸ εἶναι χαὶ τὸ μὴ εἶναι, οὔθ᾽ οὕτως μᾶλλον cUy, ἄντι, sequilur sqa- tium vacuum trium quattuorve litterarum, deinde à γ19 x&xelvo; x. t. 4. Quare auspicor ita esse reponendum : εἰ ἃ ταὐτόν ἐστι τὸ εἶναι καὶ τὸ μὴ εἶναι, οὐδ᾽ οὕτως μᾶλλον εἶη d τι ἣ οὖχ εἴη. Concinit fere Felicianus sic vertens : « Pre terea si idem etiam sit et esse et non 6586, neque ila mac ut non sit, quam ut sit, conficietur. » | 16. ὡς γὰρ χἀκεῖνος λέγει, ὅτι el ταῦτον μὴ ὃν xol ὅν, τὸ τε ὃν εὖχ ἔστι καὶ τὸ μὴ ὄν, ὥστε οὐδέν ἐστιν, ἀντιστρέγανι ἔστιν ὁμοίως φόναι ὅτι πάντα ἐστίν. τό τε γὰρ μὴ ὄν ἐστι ταὶ τὸ ὄν, ὥστε πάντα ἐστίν. Perperani liec, quemadmodum ie tavi, ἃ Bekkero distincta sunt. Inepta porro Sylbugi conjectura est qui ὅτι πάντα ἔτι pro ὅτι πάντα ἔστι legi v lebat. Felicianus interpretatur : « Nam quemadmodum ille inquit, si non ens et ens idem est, non ens aut non est, etiam ens non erit, quamobrem nihil erit : 1 quoque vice versa dicere omnia esse nos possumus. Sienit non en$ est, et ens est , omnia erunt. » Quid ille in codice suo invenerit , satis patet; sed aliter constituendus est Ὁ" cus. Fossius intellecta sententia eo modo orationem c formavit, ut ex variis incisis unam periodum condere. Sic autem posuit : ὡς γὰρ κἀκεῖνος λέγει, ὅτι, εἰ ταὐτὸ $$ μὴ ὃν καὶ ὄν, τό τε ὃν οὐκ ἔστι καὶ το μὴ ὄν, ὥστε οὐδὲν ler ἀντιστρέψαντι ἔστιν ὁμοίως φάναι ὅτι πάντα ἔστι τὸ τε γ9 μὴ ὃν ἔστι καὶ τὸ ὄν, ὥστε πάντα ἔστιν. Cod. Lips. eitl- bet : ὅτι εἰ ταὐτὸ τὸ μὴ ὃν xai τὸ ὃν. Inserto igitur inte xai et óv articulo reliqua, ut a Fossio distincta sunl, δεῖ" vanda censemus. Est enim, verborum sensus : « quem modum ille ait, si idem sit non ens et ens, perinde 508 esse ens ac non ens, ita ut nihil sit : similiter licet contrarà ralione dicere, omnia esse : siquidem non ens est panvf atque ens, ita ut omnia sint. » | DE HERACLITO. Dianz templo deposuit. Variat operis illius in- scriptio, quod nonnulli Musas, quidam de natura, Diodotus certum constituendae vitz gubernacu. lum, alii morum rationem vel moris ordinem sive ornamentum unius omnium inscripsere. Inde conjici licet Heraclitum nihil prater nomen suum in fronte voluminis prz posuisse. Constabat liber e tribus partibus, quarum prima scriptor de uni- verso, altera de republica, tertia de rebus divinis egit (9). Hujus pauca qua exstant fragmenta post Henr. Stephanum in Poesi Philosophica, Frid. Schleiermacherum in F. A. Wolfii etDh. Buttmanni Museo 1 p. 313-533 (Op. philos. II p. 3-146) et J. Bernaysium (10) Mus. Rhenan. Nov. Ser. VII, p. 907116; IX, p. 241-269, recognita et aucta infra exhibebo atque interpretabor. Heraclitus a sermonis obscuritate τοῦ Σχοτεινοῦ cognomen posterioribus seculis invenit. Sic jam Pseudoaristoteles de Mundo cap. 5 : ταὐτὸ δέ, in- quit, τοῦτο ἦν καὶ τὸ παρὰ τῷ σχοτεινῷ λεγόμενον Ἡραχλείτῳ χτὰλ. et a Lucretio lib. I, vs. 639-640 dicitur clarus ob obscuram linguam. Cf. Strabo lib. XIV p. 642 et Seneca Epist. 12. Multi eum deindustria minus perspicue scripsisse putarunt, ne ab omnibus intelligeretur. In qua opinione fuere Cicero (11), Diogenes Laertius, Clemens Alexandrinus, auctor Allegoriarum Homericarum quz sub Heracliti vel Heraclidis nomine feruntur. Alii male vinctam et ambiguam philosophi ora- 811 tionem incusant (12) qua rebus clarissimis tene- bras obduxerit. Affirmant enim difficile fuisse, Heraclii verba distinguere, quia quod cujusque periodi principium, qui finis esset non appare- ret. Quamobrem szpenumero lectores de voca- bulorum contextu ambigebant, nescientes utrum ad praecedentia an ad sequentia referenda essent. Neque tamen veteres diffitentur (13), partes ali- quot operis Heraclitei splendide ac dilucide fuisse conscriptas, ut vel obtusa ingenia sententias quasdam assequi vocurgque vim ac voluntatem interpretari possent. Sic autem cogitata eloque- batur, ut legentium animi altius se efferrent et quasi divino instinctu concitarentur. Qua in re inter scriptores Grzcos breviloquentia et in- comparabili dictionis gravitate excellebat. Pro- ditum est Cratetem (14) quendam Heracliti Mu- sas (15) primum in Graciam intulisse dixisseque istud opusculum Delio natatore indigere qui in ejus tanquam fluminis altitudine non periret. Similis est apud Diogenem de Socrate narratio, Qui quum ab Euripide Ephesii philosophi libel- lum accepisset , rogatus quid de eo sentiret, re- spondisse fertur quz intellexerit preclara esse, putare se etiam qua non intellexerit esse eximia, verum Delio quopiam opus esse natatore (16). Hac atque alia istius generis talia sunt, ut ca- vendum videatur, ne commentitiis rebus fidem am "]t SCENE Vitt. auct. cap. 14 : ATOP. Σὺ δὲ τί χλάεις, ὦ βέλτιστε; πολὺ γὰρ οἶμαι χάλλιόν σοι προσλαλεῖν. ΗΡΑΚΛ. Ἡγέομαι γάρ, e ξένε) tà ἀνθρωπήια πρήγματα ὀϊζυρά, xal δαχρνώδεα, xai οὐδὲν αὐτέων ὅ, τι μὴ ἐπικήριον᾽ τῷ δὴ οἰκτείρω τε σφέας καὶ ὀδύρομαι. . (9) Diogenes Laertius lib. IX, 5-6 : Τὸ δὲ φερόμενον αὐτοῦ βιδλίον ἐστὶ μὲν ἀπὸ τοῦ συνέχοντος περὶ φύσεως" διήρηται & εἰς τρεῖς λόγους, εἷς τε τὸν περὶ τοῦ παντός, καὶ πολιτιχόν, χαὶ θεολογικόν. ᾿Ανέθηκε δὲ αὐτὸ εἰς τὸ τῆς Ἀρτέμιδος ἱερόν. M. lib. IX, 12 : Ἐπιγράφουσι δὲ αὐτὸ οἱ μὲν Μούσας, οἱ δὲ Περὶ γύσεως, Διόδοτος δὲ Ἀκχριδὲς οἱάχισμα πρὸς στάθμην βίου, ἄλλοι Γνώμτην ἠθῶν 3) τρόπου κόσμον ἑνὸς τῶν ἔυμπάν- ἴων, Apad Plutarchum adv. Colot. p. 1115 : ᾿Αριστοτέλους τὰ περὶ οὐρανοῦ καὶ τὰ περὶ ψυχῆς, Θεοφράστου δὲ τὰ πρὸς ἴους φυσιχούς, ᾿Ηρακλείτου δὲ τὸν Ζωροάστρην, τὸ περὶ τῶν ἐν ἄδου κτλ, pro ᾿Ηρακλείτου legendum Ἡρακλείδου. Nam eractides Ponticus scripsit librum περὶ τῶν ἐν ἄδον teste p gene Laertio lib. V, 6, 86. Cf. Bernays. Mus. Rb. VII (10) Adde ejusdem Heraclitea, part. 1, Bonn» 1848, et Lasalli de Heracliti philosophia volumen, Berolii 1858. (1t) Cicero Heraclitum valde obseurum fuisse et consulto occulte dixisse ait. Idem cognomento σχοτεινός eum per- hiberi testatur, quia de natura nimis obscure memoraverit. Conf. de Divin, II, 64 ; dc Nat. deor. l, 26; de Fin. 1I, 5. Denique de Nat. deor. IIT, 14 : Heraclitum, inquit, non 9iBnes interpretantur uno modo , qui quoniam , quid dice- rel, intelligi noluit, omittamus. Diogenes Laertius lib. 1X, 6: ὡς μέν τινες, ἐπιτηδεύσας ἀσαφέστερον γράψαι, ὅπως ol μενοι προσίοιεν αὐτῷ, καὶ μὴ ἐκ τοῦ δημώδονς εὐκατα- adjungamus. Nam de Socrate ratio fugit Dioge- φρόνητου str. Clemens Alexandrinus Strom. V p.571 C : xai μνρία ἐπὶ pupía; εὕροιμεν ἂν ὑπό τε φιλοσόφων, ὑπό τε ποιητῶν αἰνιγματωδῶς εἰρημένα" ὅπον γε xal ὅλα βιδλία ἐπι- χεχρυμμένην τὴν τοῦ σνγγραφέως βούλησιν ἐπιδείχνυνται, ὡς καὶ τὸ τοῦ Ἡ ραχλείτου [legi φύσεως, ὃς xai δι’ αὐτὸ τοῦτο σχοτεινὸ: προδσηγόρενται. Heraclitus Alleg. Hom. cap. 24 f. 5t ed. Mehler. : Ὁ γοῦν σχοτεινὸς Ηράχλειτος ἀσαφῆ xai διὰ συμδόλων εἰχάζεσθαι δυνάμενα ϑεολογεῖ τὰ φυσικά, δι᾽ ὧν φησι χτὰ. (12) Aristoteles Rhet. ΠῚ, 5 : Τὰ γὰρ Ἡρχχλείτον διαστῖ- ξαι ἔργον διὰ τὸ ἄδηλον εἶναι ποτέρῳ πρόσκειται, τῷ ὕστερον ἢ τῷ πρότερον᾽ olov ἐν τῇ ἀρχῇ αὐτοῦ τοῦ συγγράμματος" φησὶ γὰρ xtX. Demetrius de Elocut. 192 : Ἄδηλος γὰρ f ἑκάστου κώλον ἀρχὴ διὰ τὴν λύσιν, ὥσπερ τὰ Ἡραχλείτον " καὶ γὰρ ταῦτα σχοτεῖινὰ ποιεῖ τὸ πλεῖστον f; λύσις. (13) Diogenes Laertius lib IX, 7 : Λαμπρῶς τε ἐνίοτε ἐν τῷ σνγγράμματι καὶ σαφῶς ἐχδάλλει, ὥστε χαὶ τὸν νωθέστατον ῥᾳδίως γνῶναι καὶ δίαρμα ψυχῆς λαδεῖν᾽ f, τε βραχύτης καὶ τὸ βάρος τῆς ἑρμηνείας ἀσύγχριτον. (14}᾽ Diogenes Laertius lib. IX, 12 : Σῶευχος μέντοι φησὶν 6 γραμματιχός, Κρότωνά τινα ἱστορεῖν ἐν τῷ Καταχολυμδητῇ, Κράτυτά τινα πρῶτον εἰς τὴν ᾿Ελλάδα κομίσαι τὸ βιδλίον’ ὃν καὶ εἰπεῖν, Δηλίου τινὸς δεῖσθαι χολυμδητοῦ, ὃς οὐχ ἀποπνι- γήσεται ἐν αὐτῷ. (15) Ἰάδες Μοῦσαι vocantur ἃ Clemente Strom. V p. 576 A. (16) Diogenes Laertius lib. 11, 22 : Φασὶ δ᾽ Εὐριπίδην αὐτῷ δόντα τὸ Ἡραχλείτον σύγγραμμα ἐρέσθαι, Τί δοκεῖ; τὸν δὲ φάναι, Ἃ μὲν συνῆκα, γενναῖα" οἶμαι δὲ xod ἃ μὴ ouv?) xoc π)ὴν Δηλίον γέ τινος δεῖται χολυμδητοῦ. 812 nem, siquidem illi qui miram hanc rem primi | vulgarunt non tam Socrati quam sibi ingenii acumen detraxerunt. Quum enim Plato, Aristo- teles , Plutarchus aliique Heraclitum non solum legerint, sed etiam decreta ejus explicaverint, Socratem in ejus libro hasisse nemo credat. Quid? quod Socratis et Platonis tempore satis emendata monumentorum Heracliteorum exem- plaria in hominum manibus fuisse probabile est, Nempe posteri qui multum de philosophi obscu- ritate conqueruntur corruptioribus exemplis vi- dentur usi. Jacuit autem fere silentio post Pla- tonis et Aristotelis tempora Heracliti illud de rerum natura volumen, nisi quod Ephesii phi- lusophi aliquot sectatores fuerunt qui Heracli- tei (17) dicebantur et quod Stoici (18) in placitis ejus dilucidandis et ad sua dogmata accommo- dandis operam consumserunt. Secuti sunt Plu- tarchus, Sextus. Empiricus , M. Antoninus, Cle- mens Alexandrinus qui Heraclitum lectitarunt multaque ejus dicta et precepta celebraverunt. Praterea ad Ephesii civis chartas ab hominum oblivione vindicandas accessit Hippolytus in Haresium omnium refutatione, editus Oxonii anno 1851 sub Origenis nomine ab Emmanuele Millero. Hic Noeti haretici doctrinam ex Hera- cliteo fonte manasse ostensurus data occasione varia veteris illius sapientie doctoris scita et apophthegmata proponit. Theodoretus vero et Stobzus, licet plures Heracliti sententias com- memorent, non lamen eas ex ipsis doctissimi hominis commentariis, sed ex aliorum scriptis petivisse videntur. Jam si Heraclitei libelli fra- gmenta ex iisquos nominavi scriptoribus collecta consideramus, fateamtwr | necesse. est omnia esse aperta et lucida exceptis mendis aliquot locisque depravatis quibus medicinam facere non admodum difficile est. Sed hac de sermonis obscuritate dicta sufficiant. (17) Diogenes Laertius lib. 1X, 6 : Τοσαύτην δὲ δόξαν Écye τὸ σύγγραμμα, ὡς xol αἱρετιστὰς ἀπ’ αὐτοῦ γενέσθαι τοὺς χληθέντας Ηραχλειτείους. Cf. Plat. Themt. p. 179 seq. (18) Cleanthes, Aristo , Sphaerus, Chrysippus. Vid. Dio- genes Laertius lib. VIL, 174 et 178; lib. 1X, 5 et 5. Cf. Phaedr, Epicur. de Diis col. IV, 12 sq. (19) Diogenes Laertius lib. IX, 8 : Πῦρ εἶναι στοιχεῖον, καὶ πυρὸς ἀμοιδὴν τὰ πάντα ἀραιώσει χαὶ πυχνώσει τὰ γινό- μενα. (20) Vid. fragm. 46. (21) Diogenes Laerlius lib. IX, 8 : Γίνεσθαι πάντα xaz' ἐναντιότητα. (22) Diogenes Laerlius lib. IX, 8 : Καὶ ῥεῖν τὰ ὅλα πο- -αμοῦ δίκην, Cf. fragm. 21-22. Plato Cratyl. p. 402 A : Xé- yet που Ἡράχλειτος ὅτι πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει, καὶ πυταμοὺ ῥοῦ ἀπειχάζων τὰ ὄντα λέγει ὡς δὶς ἐς τὸν αὐτὸν πο- ταμὸν οὐχ ἂν ἐμδαίης. DE HERACLITO. Restat ut placita egregr viri adumbremus. Rerum ( :9) elementum ignem esse dixit ejusque vicibus universa cieri atque agitari. Qui dum. condensatur vel rarescit, ingens animalium, corporum formarumque varietas modo nascitur | tnodo occidit. At occasus (20) nihil differt ab - ortu , siquidem vivorum sors a mortuorum con- ditione non diversa est. Cuncta enim perpetuo - moventur et priore statu relicto in contrarium transeunt , neque quidquam quiescit (21). Quare nihil prater igneam vim est immortale. Quippe caetera non sunt, sed fiunt et quasi fluminis instar labuntur (22). Ignis vero mutatur primum in aerem, deinde aer inaquam, quz partim in terram abit, partim in ignem revolvitur (23). Est autem ille ignis omnibus quz agitantur movendi prin- cipium. Itaque hujus beneficio sentimus , cogita- - mus , animam de colo ducimus. Porro non alium vitze nostrz auctorem et custodem habemus (24!. Idem fulminis specie rerum universitatem regit - ac tuetur (25). Neque tamen quidquam forte et casu evenit , sed omnia necessitate fiunt. Etenim . mundum neque dii neque homines procrearunt, sed fuit ex omni aternitate (26) atque est et erit ignis sempiternus. Quum enim e flammz ardore generatus sit, certo tempore eum comburi necesse est. Àt quamdiu 'exuritur universitatis corpus cunctaque fumo complentur, tamdiu offusa orbi caligine nihil sub aspectum cadit. lbi contingere solet, ut terra ad orci similitudinem accedat. Ut enim in orco defunctorum animz odorantur : ita vivi tum olfactu pro visu utuntur, donec reddita Ince denuo videre possint (27). Ortus occasusque vicissitudini praesunt contrariz naturz, e quibus omnium parens vocatur Bellum sive Discordia (28), omninm confectrix nominatur Pax sive Concordia (10). Denique mutatio qua universum exsistit via sursum ac deorsum ducens appellatur (30). Nimirum vapores qui ex agris et aquis excitantur (23) Vid. fragm 28 et 31. Diogenes Laertius lib. IX, 9 : Πυχνούμενον γὰρ τὸ πῦρ ἐξυγραίνεσθαι, συνιστάμενον τε γίνεσθαι ὕδωρ, πηγνύμενον δὲ τὸ ὕδωρ εἰς γῆν τρέπεσθαι. (24) Vid. fragm. 49 et adnot. ad fragm. 46. (25) Vid. fragm. 50. (26) Vid. fragm. 27. Diogenes Laertius lib. IX, 8 : "Eva εἶναι χόσμον, γεννᾶσθαί τε αὐτὸν Ex πυρός, xai πάλιν ἐχπυ- ροῦσθαι xatd τινὰς περιόδους ἐναλλὰξ τὸν σύμπαντα αἰῶνα" τοῦτο δὲ γίνεσθαι καθ᾽ εἱμαρμένην. (27) Vid. fragm. 25-26. (28) Vid. fragm. 43. (29) Diogenes Laertius lib. IX, 8: Τῶν δὲ ἐναντίων τὸ μὲν ἐπὶ τὴν γένεσιν ἄγον καλεῖσθαι πόλεμον xai ép: τὸ δ᾽ ἐκὶ τὴν ἐχπύρωσιν, ὁμολογίαν xal εἰρήνην. (30) Diogenes Laertius lib. IX, 8 : Καὶ τὴν μεταδολὴν ὀξὸν ἄνω χάτω᾽ τόν τε κόσμον γίγεσθαι κατὰ ταύτην. Vide fragm. ' 92 et 9t. DE MELISSO ETC. 301 εἴπερ μὴ ἔστι, μηδὲ φρονεῖσθαι. Εἰ δ᾽ οὕτως, dy ἂν εἶναι ψεῦδος οὐδαμῶς φησιν, οὐδ᾽ εἰ ἐν τῷ πε- [t φαίη ἁμιλλᾶσθαι ἅρματα. Παντα γὰρ ἂν τα εἴη. Πῶς γὰρ τὰ δρώμενα xal ἀχουόμενα διὰ xo ἔστιν, ὅτι φρονεῖται ἕχαστα αὐτῶν; εἰ δὲ μὴ διὰ πο, ἀλλ᾽ εἴπερ οὐδὲν μᾶλλον ἃ ὁρῶμεν ἔστιν, πν οὕτω μᾶλλον ἃ δρῶμεν ἣ ἃ διανοούμεθα ; xal γὰρ περ ἐχεῖ πολλοὶ ἂν ταῦτα ἴδοιεν, xat ἐνταῦθα πολλοὶ ταῦτα διανοηθείημεν. Τὰ οὖν διανοητὰ τοιάδ᾽ ἔστι, ποῖα δὲ τἀληθῇ, ἄδηλον. Ὥστε xs εἰ ἔστιν, ἡυῖν ys ἄγνωστ᾽ ἂν εἶνχι τὰ πράγμάτα. ΕἸ δὲ xol γνωστά, 20 πῶς ἄν τις, φησί, δηλώσειεν ἄλλῳ ; ὃ γὰρ εἶδε, πῶς ἄν τις, φησί, τοῦτο εἴποι λόγῳ; 7| πῶς ἂν ἐχεῖνο δῆλον ἀχού- σαντι γίγνοιτο μὴ ἰδόντι; “Ὥσπερ γὰρ οὐδὲ ἡ ὄψις τοὺς b φθόγγους γιηνώσχει, οὕτως οὐδὲ ἢ ἠχοὴ τὰ peace ἀχούει, ἀλλὰ φθόγγους " xal λέγει 6 λέγων λόγον, ἀλλ᾽ οὐ χρῶμα οὐδὲ πρᾶγμα. Ὃ οὖν τις μὴ ἐννοεῖ, πῶς αἰτεῖ τοῦτο παρ᾽ ἄλλου λόγῳ; ἢ σημείῳ τινὶ ἑτέρου του πράγματος 6 δὲ χᾷν ᾧ τι, τοῦτο ἄγνωστόν τε καὶ] ἀνεπινόητόν ἐστιν μώκω, παραχειμένως ἀποδειχτέον. Quamobrem Fossius eter fuit, ut locus sic corrigeretur : εἰ μὲν οὖν οὐδέν, τὰς οδείξεις λέγει [ εἶναι ἄγνωστα] ἅπαντα. δεῖν γὰρ [ἂν] τὰ γνούμενα εἶναι, καὶ τὸ μὴ ὄν, εἴπερ μὴ ἔστι, μηδὲ φρονεῖ- x. εἰ δ᾽ οὕτως, οὐδὲν ἂν εἶναι ψεῦδος, οὐδ᾽ εἰ, φησίν, οὐδ᾽ ἐν τῶ πελάγει φαίη ἁμιλλᾶσθαι ἅρματα. πάντα γὰρ ἄν Wa ein. καὶ γὰρ τὰ ὁρώμενα xai ἀχονόμενα διὰ τοῦτο tw, ὅτι φρονεῖται ἕκαστα αὐτῶν. Οὐδὲ correctio inge- xa quidem est, sed tamen non plane nobis satisfacit, sieuim bene observavit doctus ille vir οὐδείς post ψεῦ- «ferri non posse, tamen iteratum illud oratorum more δ᾽ εἰ non convenit commentariis Arístoteleis tenui et ili eermonis genere scriptis. Quocirca pro οὐδεὶς legi- "8 οὐδαμῶ:. Praeterea dubitanter pro πάντα ταῦτα, um unum tan[um bic commemoretar exemplum , cujus neris duo affert Sextus, πάντα τοιαῦτα ponendum esse ojiit. Nos ne hac quidem mutatione rem rectius con- lui arbitrantes in vulgata lectione quee excidisse nonnulla dicio est, acquiescimus. Denique quoniam xal γὰρ par- ule demonstrationem , enr res percipi nequeant , indi- si, nihil autem ejusmodi demonstretur, sententiam endotam esse jure dixit Foesius. Nam alienum ab ea »bione animum Gorgias habebat. Quapropter Fossius lerrogationis signum post φρονεῖται posuit. At slc quo- i verha ἃ Gorgiste mente discrepant. Flagitatur enim l hoc enuntiandum non καὶ γὰρ, Sed πῶς γὰρ : csetera (uio assentimur. 15. Bekkerus : εἶ δὲ μὴ διὰ τοῦτο, ἀλλ᾽ ὥσπερ οὐδὲν μᾶλ- m ἃ ὁρῶμεν ἐστίν, οὕτω μᾶλλον ἃ ὁρῶμεν 9) διανοούμεθα. αὶ γὰρ ὥσπερ ἐχεῖ πολλοὶ ἂν ταῦτα ἴδοιεν, χαὶ ἐνταῦθα πολ- αὶ ἂν ταῦτα διανοηθείγμμεν. τὸ οὖν μᾶλλον δὴ τοιάδ᾽ ἐστί, υἷα δὲ ἀληθῆ, ἄδηλον. ὥστε xal εἰ ἔστιν, ἡμῖν γε ἄγνωστα ναὶ τὰ πράγματα. |n his 18π| codicis Lipsiensis ope duo inda , quee reperiuntur apud Casaubopum , sublata suit. ulzo enim legitur μᾶλλον ὁρῶμεν ἐστιν οὕτω μᾶλλον ἃ ac tinde ἐχεῖτο pro ἐκεῖ. At alia restant vitia haud minns rvia. Pro ἀλλ᾽ ὥσπερ οὐδὲν μᾶλλον ἃ ὁρῶμεν ἐστίν, οὕτω ὥλον ἃ ὁρῶμεν ἣ διανοούμεθα scribendum cum Fossio : A εἶπερ οὐδὲν μᾶλλον ἃ ὁρῶμεν ἔστιν, ἔστιν οὕτω μᾶλλον ὁρῶμεν ἣ ἃ διανοούμεθα ; sed. quod idem vir doctus con- Xil τὸ οὖν μᾶλλον δὴ τοιάδ᾽ ἔστι τοῖα δὲ τἀληθῆ, ἄδηλον ἐπίπα ποδὶ probatur. Nam vulgatae lectionis initium si itle se habet, scribendum est τὸ οὖν μᾶλλον δὴ ( intellige im)tuóvie ἔστι. Neque vero dubium quin poni opor- AM τὰ οὖν διανοητὰ τοιάδ᾽ ἔστι. 1n eandem sententiam 'icianus : « Ac quae quidem cogitantur, (δὰ δυηί, Sed Wetam sinl vera , incertum est. » Καὶ el ἔστιν prestare odicum Urbinatis et Lipsiensis scripturae εἰ καὶ ἔστιν vide- Unt Bekkerus et Fossius, siquidem Gorgim opinio non 9e quidquam percipi hac ratione fortius exprimitur. Alrema apud Casaubonum sic scripta sunt : ἡμῖν γνωστὰ ix τὰ πράγματα, sed requiritur id quod cod. Lips. prte- Ib ἡμῖν γε ἄγνωστ᾽ ἂν εἶναι τὰ πράγματα. 10. εἰ xal γνωστά, πῶς dv ic, φησί, δηλώσειεν ἄλλῳ ; ὃ γὰρ εἶδε, πῶς ἄν τις, φησί, τοῦτο εἶποι λόγῳ; ἢ πῶς ἂν ἐχείνῳ δῆλον ἀχούσαντι γίγνοιτο, μὴ ἰδόντι; Ita Foseius et Bekkerus, qui jam e codice Lipsiensi queedam in verbo- rum contextum receperupt. Etenim pro εἰ δὲ xoi vulgo legebatur εἰ δὲ, deinde pro πῶς àv τις, φησί, ὃ. &. olim male scriptum erat πῶς ἄν τις, φασί, quod tamen in φησί convertendum esse Sylburgius animadverterat. Utrum- que exhibet liber Lipsiensis. At dubium esse ait Beckius, utrum iu illo codice εἴποι exstet , an εἴπῃ, quod jure repu- diarunt viri docti. Unum superest mendum. Nam pro ἢ πῶς ἂν ἐχείνῳ δῆλον ἀχούσαντι γίγνοιτο desideratur ἢ πῶς àv ἐχεῖνο x. τ. À. quod item suppeditat preestaptissimus liber Lipsiensis. Nescio an eandem lectionem exprimat Bern. Felicianus, ita vertens : « vel quomodo id alteri au- dienti eL non videnti polerit manifestari. » p. 980. b. 1. ὥσπερ γὰρ οὐδὲ ἢ ὄψις τοὺς φθόγγονς γιγνώ-» σκει, οὕτως οὐδὲ ἡ ἀχοὴ τὰ χρώματα ἀκούει, ἀλλὰ φθόγγους" xal λέγει ὁ λέγων, ἀλλ’ οὐ χρῶμα οὐδὲ πρᾶγμα. Sic codi- ces. Viliosa esse verba xal λέγει ὁ λέγων, ἀλλ᾽ οὐ χρῶμα οὐδὲ πρᾶγμα sensisse videtur Tennemapnus Hist. phil. p. 486 ed. Wendt. Omisit enim ἀλλ᾽ post λέγων. Neque tamen hoc modo restituitur oratio, quam resarciendam esse patet inserto λόγον inter λέγων et ἀλλ. Cnjus emen- dationis anctor Fossius bene comparavit Sext. Empir. adv. Math. Vil $ 84 : ᾧ γὰρ μηνύομεν, λόγος ἐστί, λόγος δὰ οὐκ ἔστι τὰ ὑποχείμενα καὶ τὰ ὄντα. οὐχ ἄρα τὰ ὄντα μηνύομεν τοῖς πέλας, ἀλλὰ λόγον ὃς ἕτερός ἐστι τῶν ὑποχειμένων. Idem efticitur ex iis quae apud nostrum sequuntur ἀρχὴν γὰρ οὐ φθόγγον λέγει οὐδὲ χρῶμα, ἀλλὰ λόγον. 4. ὃ οὖν τις μὴν ἐννοεῖ, πῶς αἰτεῖ παρ᾽ ἄλλὸν λόγῳ ἢ aw- μείῳ τινὶ ἑτέρον πράγματος ἐννοήσειδν, ἀλλ᾽ ἢ ἐὰν μὲν χρῶμα ἰδών, ἐὰν δὲ... μος. ἀρχὴν γὰρ οὐ .. . λέγς .. . yo εἰ δὲ χρῶμα, ἀλχὰ λόγον, ὥστ᾽ οὐδὲ διανοεῖσθαι χρῶμα ἔστιν, ἀλλ᾽ ὁρᾶν, οὐδὲ ψόφον, ἀλλ᾽ ἀχούειν. 118 Bekkerus, — Plura eliam apud Casaubonum hoc loco menda inveniuntur : εἶ οὖν τις μετεννόει πῶς αἰτεῖ παρ᾽ ἄλλου λόγῳ ἢ σημείῳ τινὶ ἑτέρου πράγματος ἐνν»ἤσειεν, ἀλλ᾽ ἢ ἐὰν μὲν χρῶμα ἰδὼν" ἐὰν... «.. μος ἀρχὴν γὰρ οὐ .« « « «« λέγε. 5... . To εἰ δὲ γρῶμα, ἀλλὰ λόγον, ὥστ᾽ οὐδὲ διανοεῖσθαι χρῶμά ἐστιν, ἀλλ᾽ ὁρᾷν, οὐδὲ ψόφον, ἀλλ᾽ ἀχούειν. Pro μετεννόει Syl- burgius legi voluit μετεννοεῖ δὶ μετενόει, pro. ἐννοήσειεν vero ἐννόησιν, hibil praeterea ausus mutare. — Sed lic con- jecture neque re ipsa neque codice Lipsiensi confirman- tur. In hoc autem libro principio legitur ὃ οὖν τις μὴ &v- νοεῖ, deinde ἑτέρον τοῦ πράγματος ἐννοήσειεν, tum ἐὰν δὲ ee. UO; ἀρχὴν γὰρ, o0 λέγει δὲ χρῶμα, ἀλλὰ λόγον" ὥστε οὐδὲ διανοεῖσθαι x. t. λ., denique οὐδὲ ψόφον οὐδ᾽ ἀκούειν. Non multum proficimus e Feliciani interpreta- tione , ubi heec reperiuntur : « Quomodo igitur rem quis- piam ab altero vel verbis vel siguo alio aliquo sibi exponi petit, quam ille consideravit? Qui enim colorem intuitus hon est, sed orationem audivit, ignorat colorem, el ora- tionem percipit : qui vero e contrario colorem inspexit oratione auditu minime percepta , non colorem , sed ora- tionem ignorat. .Quare cogitari neque color, sed videri, 2U, 814 Idem alio loco (46) ait : « Est preterea annus quem Aristoteles maximum potius quam ma- gnum appellat, quem solis et lune vagarumque quinque stellarum orbes conficiunt, quum ad idem signum , ubi quondam simul fuerant, una refe- runtur ; cujus anni hiems summa est χαταχλυσμός, quam nostri diluvionem vocant, estas autem ἐχπύρωσις, quod est mundi incendium. Nam his alternis temporibus mundus tum exignescere, tum exaquescere videtur. Hunc Aristarchus pu- tavit esse annorum vertentium IICCCCLXXXIITI, Aretes Dyrrhachinus VDLII , Heraclitus et Linus XDCCC (47). » DE HERACLITO. Denique in libro quem edidit Heraclitus à verborum vi ac potestate dedita opera egit fr. 65). Et Proclus (48) dialecticen Eleaticis ita pro-- priam fuisse dicit, ut mathematicam Pythagores, etymologiam Heracliteis. Risit sine dubio Plato in Cratylo Heraclitum de talibus rebus dispota»- tem, fortasse etiam Democritum (49); verum que sint in isto dialogo Heraclii partes, que Democriti , nemo hodie dixerit. Sed hzc hactenus. Res et decreta Ephesii phi- losophi, ut quseque memoriá digna videbantur, carptim perscripsi : csetera e fragmentis cogno- - scentur. attingit quarto et decimo setatis anno quo seminare potest, semen autem ejus inter annum confectum iterum post annum (sic) quindecim generat similem sibi. Ex liis autem nominibus avorum, patrum, filiorum, natorum sicut et matrum, filiarum filiarumque prolibus completa perficitur generatio. » Eundem Philonis locum negligenter excerptum legimus apud Cramer. Anecd. Paris. | p. 224: Ὅτι 6 ἀριθμὸς φυσικώτατός ἐστιν. Ὃ γὰρ ἐν μονάδι τριᾶς, τοῦτο ἐν δεχάσι τριακοντάς, ἐπεὶ καὶ ὁ τοῦ μηνὸς χύχλος συνέστηχεν (x τεσσάρων τῶν ἀπὸ μονάδος ἑξῆς τετραγώνων α᾽ 5 θ᾽ ie. ὅθεν οὐχ ἀπὸ σκοποῦ Ἡράκχλειτος γενεὰν τὸν μῆνα καλεῖ. Quid hic emendatione egeat , quzerere mihi non libet. Me- morabile et Plutarchi testimonium est de Defect. orac. cap. 11, vol. IX p. 316 : Ἔτη τριάκοντα ποιοῦσι τὴν γενεὰν καθ᾽ Ἡράχλειτον' ἐν d χρόνῳ γεννῶντα καρέχει τὸν ἐξ αὑτοῦ γεγεν-, νημένον ὁ γεννήσας. Idem de Plac. phil. lib. V cap. 24 ait : Ἡράκλειτος xal ol Στωϊχοὶ ἄρχεσθαι τοὺς ἀνθρώπους τελειότη- «ος περὶ τὴν δευτέραν ἑδδομάδα,, περὶ ἣν ὁ σπερυατιχὸς χρί- νεται ὀῤῥός . . . . περὶ δὲ τὴν δευτέραν ἐδδομάδα ἕννοια γίνεται. καλοῦ τε xal κακοῦ xxi τῆς διδασχαλίας αὐτῶν. (46) Censorinus de Die natali cap. 18. (47) Plutarchus de Plac. plil. lib. II cap. 32 : Τὸν ἃ μέγαν ἐνιαυτὸν οἱ μὲν ἐν τὸ ὀχταετηρίδε τίθενται, οἱ δ᾽ ἐν τῷ ἐννεχχαιδεκαετγρίδι, οἱ δ᾽ ἐν τοῖς ἐξήχοντα ἑνὸς δέσυσιι. Ἡράχλειτος, x μυρίων ὀχτακισχιλίων ἡλιακῶν. Διογένης, a κέντε xai ἑξήχοντα καὶ τριαχοσίων ἐνιαυτῶν τοσούτων, ὅσων ὁ κατὰ Ἡράκλειτον ἐνιαυτός. Idem de Defectu orac. cap. 1), vol. ΙΧ psg. 316 : Καὶ ὁ Κλεόμδροτος " Ἀκούω ταῦτ᾽ (icr! πολλῶν καὶ ὁρῶ τὴν Στωϊχὴν ἐχπύρωσιν, ὥσπερ τὰ ᾿Ηραχλείτοαι xal 'Oppém; ἐπινεμομένην ἔπη χτλ. (48) Proclus in Parmenid. T. IV p. 12 : Τὴν διαλεχτι- χὴν . 2... . ἐξαίρετον οὖσαν τοῦ Ἐλεατικοῦ διδασε2" δλείον, χαθάπερ ἄλλο zx τοῦ ΠΠυθαγορείον λέγουσιν, ὡς τὴν διὰ τῶν μαθημάτων ἀγωγήν, καὶ ἄλλο τοῦ ᾿Ηραχλειτείου, τὴν διὰ τῶν ὀνομάτων ἐπὶ τὴν τῶν ὄντων γνῶσιν (49) Vid. Democriti fragm. pag. 109. DE MELISSO ETC. 309 ματαλόγους, καὶ ὅτι οὐδεὶς ἑτέρῳ ταὐτὸ ἐννοεῖ. | piat, ὥστε ἐν τῇ περὶ ἐχείνων σχέψει xal ταύτας ἔξε- ασαι δὲ αὗται xal ἑτέρων ἀρχαιοτέρων εἰσὶν ἀπο- | ταστέον. ΄“ππσπσπππασαπν ἢ 0. ἅπαντες δὲ καὶ οὕτως ἑτέρων ἀρχαιοτέρων εἰσὶν &ro- , Hinc Fossius legendum suspicatus est : ἅπαντα δὲ ταῦτα xai , ὥστε ἐν τῇ περὶ ἐχείνων σχέψει xal ταῦτα ἐξεταστέον. | ἑτέρων ἀρχαιοτέρων εἰσὶν ἀπορίαι, ὥστε ἐν τῇ περὶ ἐκείνων Casaubonus e£ Bekkerus. Sed nemo talem sententiam | σχέψει χαὶ ταῦτα ἐξεταστέον. Cui conjecture nibil obstat ligat. In codice Lipsiensi qui ἃ cseteris boc loco non | nisi οὕτως vel οὗτος in ταῦτα mutatum, quod propter no- repat , nisi quod οὗτος ἑτέρων preebet , nihil praesidii | minis ἀπορίαι genus ne necessarium quidem est. Idcirco Felicianus vertit : « Sed omnes quidem hee veterum | scribendum videtur : ἄπασαι δὲ αὖται xol ἑτέρων ἀρχαιοτέ- rum dubitationes sunt. Quocirca bec quoque perpen- | pov εἰσὶν ἀπορίαι, ὥστε ἐν τῷ περὶ ἐκείνων σχέψει xal ταύτας da alque excutienda in disputatione de illis videntur. » | ἐξεταστέον. 316 Theodoretus εὑρήσετε. Denique ἀνεξεύρετον scripsi, ut est apud Thucydidem lib. III, 87 et alibi, spreta Theodoreti codicum scriptura ἀνεξεύρητον et Clementis lectione ἀνεξερεύ- viov.) 8. Xpucóv γὰρ ci διζήμενοι, φησὶν Ἡράκλειτος, γῆν πολλὴν ὀρύσσουσι , xal εὑρίσχουσι ὀλίγον. (Clemens Strom. IV, a p. 565 et Theodo- retus vol. IV pag. 716.) 9. Aoxéovta γὰρ 6 δοχιμώτατος γινώσχει φυλάσσειν᾽ χαὶ μέντοι χαὶ δίκη χαταλήψεται ψευδῶν τέχτονας χαὶ μάρτυρας, ὃ ᾿Εφέσιός φησιν. (Clemens Strom. VI, 1 p. 649. Membrana- rum scripturam δοχεόντων converti in δο- χέοντα.) . 10. Σίδυλλα δὲ μαινομένῳ στόματι χαθ’ Ἡράχλειτον ἀγέλαστα xal ἀχαλλώπιστα xal ἀμύριστα φθε;- γομένη χιλίων ἐτῶν ἐξιχνεῖται τῇ φωνῇ διὰ τὸν θεόν. (Plutarchus de Pyth. orac. cap. 6, vol. IX p. 257. Spectavit hunc locum Clemens Strom. I, 15 p. 358 : Ἡράχλειτος γὰρ οὐχ ἀνθρωπίνως φησίν, ἀλλὰ σὺν θεῷ μᾶλλον Σιδύλλην πεφάνθαι, item Iamblichus de Myst. sect. 3 cap. VIII : xai λόγους μὲν προϊεμένη, οὐ μετὰ διανοίας δὲ τῶν λεγόντων, ἀλλὰ μαινομένῳ φασὶ στόματι.) t. Οἶμαι δέ σε γινώσχειν τὸ παρ᾽ Ἣραχλείτου λεγό- μενον, ὡς ὦναξ οὗ τὸ μαντεῖόν ἐστι τὸ ἐν Δελφοῖς οὔτε λέγει, οὔτε χρύπτει, ἀλλὰ σημαίνει. (Plutarchus de Pyth. orac. cap. 21, vol. IX p. 281 seq. Addidi σε cum Reiskio et Ἧρα- χλείτῳ in ᾿Ηραχλείτου mutavi.) 12. Οἶδα ἐγὼ xol Πλάτωνα προσμαρτυροῦντα "Hoa- χλείτῳ γράφοντι « *Ev τὸ σοφὸν μοῦνον λέγεσθαι ἐθέλει χαὶ οὐχ ἐθέλει Ζηνὸς οὐνόματι. ν (Clemens Strom. V, 14 p. 718 et Eusebius Przp. Evang. XIII, 13. Scripsi οὐνόματι cujus loco apud Clementem exstat ὄνομα, apud Eu- sebium in codice Parisiensi οὔνομα.) HERACLITI FRAGMENTA. 13. Ἀλλὰ τὰ μὲν τῆς γνώσιος βάθεα χρύπτειν ἀπιστίη ἀγαθὴ xa0' Ἡ ράχλειτον' ἀπιστίη γὰρ διαφυγγάνει μὴ γινώσχεσθαι. (Clemens Strom. V, 13 p. 699. Restitui Ὑνώσιος βάθεα ; codd. γνώσεως βάθη. Quorum verborum sensus videtur hic esse. Bene fa- ciunt optimi quique philosophi, quod plebi et plerisque hominibus diffidentes interiorem rerum divinarum humanarumque cognitio- nem maxime dissimulant atque occultant, etiamsi hanc dissimulationem animadverti vident.) 14. Πολυμᾳθίη νόον οὗ διδάσχει. “Ησίοδον γὰρ ἂν ἐδίδαξε καὶ Πυθαγόρην, αὖτίς τε Ssvopdved τε xal "Exacaiov. (Diogenes Laertius lib. IX, r. Similiter Athenezus lib. XIII p. 610 : Ἀλλὰ xal 'Hoa- χλειτος 6 θεῖός φησι" « Πουλυμαθῇ (leg. πουλυμα- θίη) νόον ἔχειν οὐ διδάσχει. » Et Clemens Strom. I, 19 p. 373 : ἤδει γάρ, οἶμαι, ὡς ἄρα ἤδη πο- λυμαθῇ νόον ἔχει" ὃ δίδασκει χαθ᾽ Ἡράχλειτον, ubi deleto verbo ἔχει rescribendum πολυμαθέη νόον οὐ διδάσχει. Aliter Proclus in Platonis Tim. p. 31 (p. 73 ed. Schneider.) : τί γὰρ θαυ- μαστὸν ἢ τῶν γεγονότων γνῶσις; πολυμαθέη νόον οὗ φύει, φησὶν 6 γενναῖος Ἡράχλειτος. Heraclitum Ῥγιδαρογα mentionem in libro de rerum na- tura fecisse, testificatur etiam Clemens Strom I, a1 p. 396 : Ἡράκλειτος γὰρ μεταγενέστερος ὧν Πυθαγόρου μέμνηται αὐτοῦ dv τῷ συγγράμ- ματι, Caeterum confer Democriti fragm. mo- ral. 141.) 15. ἩΗράχλειτος γοῦν ὃ φυσικὸς μονονουχὶ χέχραγε xol φησι, « Πυθαγόρης Ψένησάρχου ἱστορίην ἤσκησε ἀνθρώπων μάλιστα πάντων, καὶ ἐκλεξάμενος ταύτας τὰς συγγραφὰς ἐποιήσατο ἑαυτοῦ σοφίην πολυμα- nv, χαχοτεχνίην. » (Diogenes Laertius lib. VIII, 6. De reliquo vix Heracliti sunt eententiz quz in Florileg. 8. Nam qui aurum qusrunt, inquit Heraclitus, mul- tum agri euffodiunt nec nisi aliquantulum metalli inve- niont. — " 9. Etenim probetissimus quisque ea qua ipsi placent tueri. statuit, atque etiam pena irrogabitur mendacio- rum auctoribus ac testibus, quemadmedum Ephesius dicit. 10. At Sibylla furente ore, ut ait Heraclitus, risus, or- patus οἱ (οἱ expertia sonans dei beneficio vocem ad mille annos continuat. 11. Puto autem te intelligere id quod ab Heraclito est dictum, regem cujus oraculum Delphicum est neque 'di- cere, neque occultare, sed significare. 12. Scio equidem etiam Platonem astipulari Heraclito scribenti : « Quod unum sapiens est solum Jovis nouine appellari potest et non potest. » 13. Sed abdilarum rerum coguitienem celare bona 36" cundum Heraclitum diffidentia est; nam diffidentia non potest non animad'erti. 14. Magna variaque eruditio mentem non docet. Hesio- dum enim docuisset et Pythagoram, rursusque Xenophanem atque Hefat:eum. 15. Nam Heraclitus physicus tantum non contenta vocc ait : « Pythagoras, Mnesarchi filius, omnium bominum maxime in litterarum studio versatus est, quumque hac e magno numero scripta delegisset , pro sapientia sibi com paravit variam eruditionem malamque artem. » DE HERACLITO. Diane templo deposuit. Variat operis illius in- .scriptio, quod nonnulli Musas, quidam de natura, Diodotus certum constituenda vitz gubernacu- lum, alii morum rationem vel ioris ordinem sive ornamentum unius omnium inscripsere. Inde conjici licet Heraclitum nihil preter nomen suum in Íronte voluminis praposuisse. Constabat liber e tribus partibus, quarum prima scriptor de uni- verso, altera de republica, tertia de rebus divinis egit (9). Hujus pauca qua exstant fragmenta post llenr. Stephanum in Poesi Philosophica, Frid. Schleiermacherum in F. A. Wolfii etPh. Buttmanni Museo I p. 313-833 (Op. philos. II p. 3-146) et J. Bernaysium (10) Mus. Rhenan. Nov. Ser. VII, p. 907116; IX, p. 241-269, recognita et aucta infra exhibebo atque interpretabor. Heraclitus a sermonis obscuritate τοῦ Σχοτεινοῦ cognomen posterioribus szculis invenit. Sic jam Pseudoaristoteles de Mundo cap. 5 : ταὐτὸ δέ, in- quit, τοῦτο ἦν xal τὸ παρὰ τῷ σχοτεινῷ λεγόμενον Ἡραχλείτῳ χτλ. et a Lucretio lib. I, vs. 639-640 dicitur clarus ob obscuram linguam. Cf. Strabo lib. XIV p. 642 et Seneca Epist. 12. Multi eum deindustria minus perspicue scripsisse putarunt, ne ab omnibus intelligeretur. In qua opinione fuere Cicero (1 1), Diogenes Laertius, Clemens Alexandrinus, auctor Allegoriarum Homericarum quz sub Heracliti vel Heraclidis nomine feruntur. ΑΙ male vinctam et ambiguam philosophi ora- 811 tionem incusant (12) qua rebus clarissimis tene- bras obduxerit. Affirmant enim difficile fuisse, Heracliti verba distinguere, quia quod cujusque periodi principium , qui finis esset non appare- ret. Quamobrem szpenumero lectores de voca- bulorum contextu ambigebant , nescientes utrum ad praecedentia an ad sequentia referenda essent. Neque tamen veteres diffitentur (13), partes ali- quot operis Heraclitei splendide ac dilucide fuisse conscriptas, ut vel obtusa ingenia sententias quasdam assequi vocurgque vim ac voluntatem interpretari possent. Sic autem cogitata eloque- batur, ut legentium animi altius se efferrent et quasi divino instinctu concitarentur. Qua in re inter scriptores Grzcos breviloquentia et in- comparabili dictionis gravitate excellebat. Pro- ditum est Cratetem (14) quendam Heracliti Mu- sas (15) primum in Grzciam intulisse dixisseque istud opusculum Delio natatore indigere qui in ejus tanquam fluminis altitudine non periret. Similis est apud Diogenem de Socrate narratio, Qui quum ab Euripide Ephesii philosophi libel- lum accepisset, rogatus quid de eo sentiret, re- spondisse fertur quz intellexerit preclara esse, putare se etiam qua non intellexerit esse eximia, verum Delio quopiam opus esse natatore (16). Hzc atque alia istius generis talia sunt, ut ca- vendum videatur, ne commentitiis rebus fidem Vilt. auct. cap. 14 2 ATOP. Σὺ δὲ τί χλάεις, ὦ βέλτιστε ; πολὺ Tip οἶμαι χάλλιόν σοι προσλαλεῖν. HPAKA . Ἡγέομαι γάρ, ὦ ξένε, τὰ ἀνθρωπήτα πρήγματα ὀϊζυρά, xal δαχρνώδεα, xal οὐδὲν αὐτέων ὅ, τι μὴ ἐπιχήριον᾽ τῷ δὴ οἰχτείρω τε σφέας xoi αι. . (9) Diogenes Laertius lib. IX, 5-6 : Τὸ δὲ φερόμενον αὐτοῦ βιδλίον ἐστὶ μὲν ἀπὸ τοῦ σννέχοντος περὶ φύσεως" διήρηται & εἰς τρεῖς λόγους, εἷς τε τὸν περὶ τοῦ παντός, καὶ πολιτικόν, χαὶ βεολογιχόν. ᾿ἈΙνέθηγκε δὲ αὐτὸ εἷς τὸ τῆς Ἀρτέμιδος ἱερόν. M. lib. IX, 12 : Ἐπιγράφουσι δὲ αὐτὸ οἱ μὲν Μούσας, οἱ δὲ Περὶ φύσεως, Διόδοτος δὲ Ἀχριδὲς οἱάχισμα πρὸς στάθμην βίου, ἄλλοι Γνώμεηην ἠθῶν ἢ τρόπου κόσμον ἑνὸς τῶν ξυμπάν- των. Apud Plotarchum adv. Colot. p. 1115 : Ἀριστοτέλους τὰ περὶ οὐρανοῦ καὶ τὰ περὶ ψυχῆς, Θεοφράστου δὲ τὰ πρὸς τοὺς φυσιχούς, Ἡρακλείτου δὲ τὸν Ζωροάστρην, τὸ περὶ τῶν ἐν δου x13. pro Ἡρακλείτου legendum Ἡρακλείδου. Nam Beraclides Ponticus scripsit librum περὶ τῶν ἐν ἄδου teste Dome Laertio lib. V, 6, 86. Cf. Bernays. Mus. Rb. VII p. 96. (10) Adde ejusdem Heraclitea, part. 1, Bonne 1848, et Lassalli de Heracliti philosophia volumen, Berolini 1858. (11) Cicero Heraclitum valde obscurum fuisse et consulto occulte dixisse ait. Idem cognomento σχοτεινός eum per- hiberi testatur, quia de natura nimis obscure memoraverit. Conf. de Divin. 11, 64 ; dc Nat. deor. I, 26 ; de Fin. II, 5. Denique de Nat. deor. III, 14 : Heraclitum, inquit, non emnes interpretantur ono modo , qui quoniam, quid dice- rel, intelligi noluit, omittamus. Diogenes Laertius lib. 1X, δ; ὡς μέν τινες, ἐπιτηδεύσας ἀσαφέστερον γράψαι, ὅπως ol vot προσίοιεν αὐτῷ, καὶ μὴ ἐκ τοῦ δημώδους εὐκατα- adjungamus. Nam de Socrate ratio fugit Dioge- φρόνητου εἴη. Clemens Alexandrinus Strom. V p. 571 C : καὶ μυρία ἐπὶ μυρίοις εὕροιμεν ἂν ὑπό τε φιλοσόφων, ὑπό τε ποιῃτῶν αἰνιγματωδῶς εἰρημένα᾽ ὅπον γε καὶ ὅλα βιδλία ἐπι- χεχρυμμένην τὴν τοῦ συγγραφέως βούλησιν ἐπιδείχνυνται, ὡς x«i τὸ τοῦ Ἡραχλείτου Περὶ φύσεως, ὃς xai δι᾽ αὐτὸ τοῦτο σχοτεινὸς προσηγόρευται. Heraclitus Alleg. Hom. cap. 34 ἢ. 51 ed. Mehler. : Ὁ γοῦν σχοτεινὸς Ἡράκλειτος ἀσαφῆ xai διὰ συμδόλων εἰχάζεσθαι δυνάμενα ϑεολογεῖ τὰ φυσιχά, δι᾿ ὧν φησι χτὰ. (12) Aristoteles Rhet. ΠῚ, 5 : Τὰ γὰρ Ἡραχλείτου διαστῖ- ξαι ἔργον διὰ τὸ ἄδηλον εἶναι ποτέρῳ πρόσχειται, τῷ ὕστερον ἢ τῷ πρότερον" οἷον ἐν τῇ ἀρχῇ αὐτοῦ τοῦ σνγγράμματος" φησὶ γὰρ κτλ. Demetrius de Elocut. 192 : Ἄδηλος γὰρ f) ἑκάστου κώλου ἀρχὴ διὰ τὴν λύσιν, ὥσπερ τὰ Ἡρακλείτου “ x«l γὰρ ταῦτα σχοτεινὰ ποιεῖ τὸ πλεῖστον f, λύσις. ᾿ (13) Diogenes Laertius lib IX, 7 : Λαμπρῶς τε ἐνίοτε ἐν τῷ συγγράμματι καὶ σαφῶς ἐχδάλλει, ὥστε καὶ τὸν νωθέστατον ῥᾳδίως γνῶναι καὶ δίαρμα ψυχῆς λαδεῖν᾽ fj τε βραχύτης καὶ τὸ βάρος τῆς ἑρμηνείας ἀσύγκριτον. (14)' Diogenes Laertius lib. IX, 12 : Σέλευχος μέντοι φησὶν ὁ γραμματιχός, Κρότωνά τινα ἱστορεῖν dv τῷ Καταχολυμδητῇ, Κράτητά τινα πρῶτον εἰς τὴν ᾿Ελλάδα κομίσαι τὸ βιδλίον" ὃν καὶ εἰπεῖν, Δηλίου τινὸς δεῖσθαι χολυμδητοῦ, ὃς οὐχ ἀποπνι- γήσεται ἐν αὐτῷ. (15) Ἰάδες Μοῦσαι vocantur a Clemente Strom. V p. 576 A. (16) Diogenes Laertius lib. 1], 22 : Φασὶ δ᾽ Εὐριπίδην αὐτῷ δόντα τὸ Ἡραχλείτου σύγγραμμα ἐρέσθαι, Τί δοχεῖ; τὸν δὲ φάναι, "A μὲν συνῆχα, γενναῖα" οἶμαι δὲ xal ἃ μὴ συνῆκα π)ὴν Anjou γέ τινος δεῖται χολυμθητοῦ. ᾿ $12 nem, siquidem illi qui miram hanc rem primi | vulgarunt non tam Socrati quam sibi ingenii acumen detraxerunt. Quum enim Plato, Aristo- teles , Plutarchus aliique Heraclitum non solum legerint, sed etiam decreta ejus explicaverint, Socratem in ejus libro hasisse nemo credat. Quid? quod Socratis et Platonis tempore satis emendata monumentorum Heracliteorum exem- plaria in hominum manibus fuisse probabile est, Nempe posteri qui multum de philosophi obscu- ritate conqueruntur corruptioribus exemplis vi- dentur usi. Jacuit autem fere silentio post Pla- tonis et Aristotelis tempora Heracliti illud de rerum natura volumen, nisi quod Ephesii phi- losophi aliquot sectatores fuerunt qui Heracli- tei (17) dicebantur et quod Stoici (18) in placitis ejus dilucidandis et ad sua dogmata accommo- dandis operam consumserunt. Secuti sunt Plu- tarchus , Sextus Empiricus, M. Antoninus, Cle- mens Alexandrinus qui Heraclitum lectitarunt multaque ejus dicta et przcepta celebraverunt. Praterea ad. Ephesii civis chartas ab hominum oblivione vindicandas accessit Hippolytus in Haresium omnium refutatione, editus Oxonii anno 1851 sub Origenis nomine ab Emmanuele Millero. Hic Noeti haeretici doctrinam ex Hera- cliteo fonte manasse ostensurus data occasione varia veteris illius sapientie doctoris scita et apoplhthegmata proponit, Theodoretus vero et Stobzus, licet plures lleracliti sententias com- memorent, non tamen eas ex ipsis doctissimi hominis commentariis, sed ex aliorum scriptis petivisse videntur. Jam si Heraclitei libelli fra- gmenta ex iisquos nominavi scriptoribus collecta consideramus, fateamur necesse est omnia esse aperta et lucida exceptis mendis aliquot locisque depravatis quibus medicinam facere non admodum difficile est. Sed hac de sermonis obscuritate dicta sufficiant. (17) Diogenes Laertius lib. 1X, ὁ : Τοσαύτην δὲ δόξαν ἔσγε τὸ σύγγραμμα, ὡς xal αἱρετιστὰς ἀπ᾽ αὐτοῦ γενέσθαι τοὺς κληθέντας ᾿Πραχλειτείους. Cf. Plat. 'Themt. p. 179 seq. (18) Cleanthes, Aristo, Sphaerus , Chrysippus. Vid. Dio- genes Laertius lib. Vif, 174 et 178; lib. 1X, 5 et 15. Cf. Phaedr, Epicur. de Diis col. 1V, 12 sq. (19) Diogenes Laerlius lib. 1X, 8 : Πῦρ εἶναι στοιχεῖον, xal πυρὸς ἀμοιδὴν và πάντα &cowoctt xal πυχνώσει τὰ γινό- μενα. (20) Vid. fragm. 46. (21) Diogenes Laerlius lib. IX, 8 : Γίνεσθαι πάντα xa:' ἐναντιότητα. (22) Diogenes Laerlius lib. IX, 8 : Καὶ ῥεῖν τὰ ὅλα πο- vago) δίκην. Cf. fragm. 21-22. Plato Cratyl. p. 402 A : λέ- ye που Ἡράχλειτος ὅτι πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει, xai πυταμοὺ Dot) ἀπειχάζων τὰ ὄντα λέγει ὡς δὶς ἐς τὸν χὐτὸν πο- ταμὸν οὐχ ἂν ἐυδχίν,ς. DE HERACLITO. Restat ut placita egregii viri adumbremw,- Rerum (19) elementum ignem esse dixit ejusqe vicibus universa cieri atque agitari. Qui dum. condensatur vel rarescit, ingens animalium, corporum formarumque varietas modo nascitur fnodo occidit. Át occasus (20) nihil differt à. ortu , siquidem vivorum sors a mortuorum con-- ditione non diversa est. Cuncta enim perpetuo moventur et priore statu relicto in contrarium transeunt , neque quidquam quiescit (21). Quare nihil prater igneam vim est immortale. Quippe caetera non sunt, sed fiunt et quasi fluminis insar labuntur (22). Ignis vero mutatur primum in aerem, deinde aer inaquam, quze partim in terram abit, partim in ignem revolvitur (23). Estantem. ille ignis omnibus qua agitantur movendi prin- cipium. Itaque hujus beneficio sentimus, cogita-- mus, animam de colo duciuius, Porro non alium vitae nostrz? auctorem et custodem habemus (34. Idem fulminis specie rerum universitatem regit ac tuetur (25). Neque tamen quidquam forte e | casu evenit , sed omnia necessitate fiunt, Etenim - mundum neque dii neque homines procrearunt, sed fuit ex omni zternitate (26) atque est et erit. ignis sempiternus. Quum enim e flammz ardore. generatus sit, certo tempore eum comburi necesse - est. At quamdiu 'exuritur universitatis corpus. cunctaque fumo complentur, tamdiu offusa orbi caligine nihil sub aspectum cadit. lbi contingere. solet, ut terra ad orci similitudinem accedat. Ut enim in orco defunctorum animz odorantur : it2 vivi tum olfactu pro visu utuntur, donec reddita luce denuo videre possint (27). Ortus occasusque vicissitudini prasunt contrariae naturz, e quibus omnium parens vocatur Bellum sive Discordia!28), omninm confectrix nominatur Pax sive Concordia (29). Denique mutatio qua universum exsisit - via sursum ac deorsum ducens appellatur (30... Nimirum vapores qui ex agris et aquis excitantur (23) Vid. fragm 28 et 31. Diogenes Laertius lib. IX, 9: (24) Vid. fragm. 49 et adnot. ad fragm. 46. (25) Vid. fragm. 50. (26) Vid. fragm. 27. Diogenes Laertius lib. IX, 8 : Ἔν εἶναι χόσμον, γεννᾶσθαί τε αὐτὸν Ex πυρός, xai πάλιν xv ροῦσθαι xatd τινας περιόδους ἐναλλὰξ τὸν σύμπαντα αἰῶν᾽ τοῦτο δὲ γίνεσθαι χαθ᾽ εἱμαρμένην. (27) Vid. fragm. 25-26. (28) Vid. fragm. 43. (29) Diogenes Laertius lib. IX, 8. : Τῶν δὲ ἐναντίων S μὲν ἐπὶ τὴν γένεσιν ἄγον καλεῖσθαι πόλεμον xai ἐριν' τὸ δ᾽ ἐπὶ | τὴν ἐκπύρωσιν, ὁμολογίαν καὶ εἰρήνην. - (30) Diogenes Laertius lib. 1X, 8 : Καὶ τὴν μεταβολὴν 89 ἄνω χάτω᾽ τόν τε κόσμον γίνεσθαι κατὰ ταύτην. Vide írag9» ' 32 et 91. Πυχνούμενον γὰρ τὸ πῦρ ἐξυγροαίνεσθαι, συνισταμενὸν | τε γίνεσθαι ὕδωρ, πηγνύμενον δὲ τὸ ὕδωρ εἷς γῆν τρέπεσθαι. DE HERACLITO. Diane templo deposuit. Variat operis illius in- scriptio, quod nonnulli Musas, quidam de natura, Diodotus certum constituende vite gubernacu- lum, alii morum rationem vel moris ordinem sive ornamentum unius omnium inscripsere. Inde conjici licet Heraclitum nihil praeter nomen suum in fronte voluminis preposuisse. Constabat liber e tribus partibus, quarum prima scriptor de uni- verso, altera de republica, tertia de rebus divinis egit (9). Hujus pauca qua exstant fragmenta post Henr. Stephanum in Poesi Philosophica, Frid. Schleiermacherum in F. A. Wolfii etPh, Buttmanni Museo I p. 313-533 (Op. philos. II p. 3-146) et J. Bernaysium (10) Mus. Rhenan. Nov. Ser. VII, p. 907116; IX, p. 241-269, recognita et aucta infra exhibebo atque interpretabor. Heraclitus ἃ sermonis obscuritate τοῦ Σχοτεινοῦ cognomen posterioribus szeculis invenit. Sic jam Pseudoaristoteles de Mundo cap. 5 : ταὐτὸ δέ, in- quit, τοῦτο ἦν xal τὸ παρὰ τῷ σχοτεινῷ λεγόμενον Ἡραχλείτῳ χτλ. et a Lucretio lib. 1, vs. 639-640 dicitur clarus ob obscuram linguam. Cf. Strabo lib. XIV p. 642 et Seneca Epist. 12. Muiti eum deindustria minus perspicue scripsisse putarunt, ne ab omnibus intelligeretur. In qua opinione fuere Cicero (11), Diogenes Laertius, Clemens Alexandrinus, auctor Allegoriarum Homericarum quz sub Heracliti vel Heraclidis nomine feruntur. Alii male vinctam et ambiguam philosophi ora- 811 tionem incusant (12) qua rebus clarissimis tene- bras obduxerit. Affirmant enim difficile fuisse, Heracliti verba distinguere , quia quod cujusque periodi principium, qui finis esset non appare- ret. Quamobrem szpenumero lectores de voca- bulorum contextu ambigebant, nescientes utrum ad praecedentia an ad sequentia referenda essent. Neque tamen veteres diffitentur (13), partes ali- quot operis Heraclitei splendide ac dilucide fuisse conscriptas, ut vel obtusa ingenia sententias quasdam assequi vocumque vim ac voluntatem interpretari possent. Sic autem cogitata eloque- batur, ut legentium animi altius se efferrent et quasi divino instinctu concitarentur. Qua in re inter scriptores Graecos breviloquentia et in- comparabili dictionis gravitate excellebat. Pro- ditum est Cratetem (14) quendam Heracliti Mu- sas (15) primum in Graeciam intulisse dixisseque istud opusculum Delio natatore indigere qui in ejus tanquam fluminis altitudine non periret. Similis est apud Diogenem de Socrate narratio, Qui quum ab Euripide Ephesii philosophi libel- lum accepisset , rogatus quid de eo sentiret, re- spondisse fertur qua intellexerit przclara esse, putare se etiam qua non intellexerit esse eximia, verum Delio quopiam opus esse natatore (16). Haec atque alia istius generis talia sunt, ut ca- vendum videatur, ne conimentitiis rebus fidem adjungamus. Nam de Socrate ratio fugit Dioge- Vit. auct. cap. 14: ATOP. Σὺ δὲ τί χλάεις, ὦ βέλτιστε ; πολὺ γὰρ οἶμαι κάλλιόν σοι προσλαλεῖν. HPAKA . Ἡγέομαι γάρ, ὦ ξένε, τὰ ἀνθρωπήια πρήγματα ὀϊζυρά, xal δαχρνώδεα, καὶ οὐδὲν αὐτέων δ, τι μὴ ἐπικήριον᾽ τῷ δὴ οἰχτείρω τε σφέας καὶ (9) Diogenes Laertius lib. IX, 5-6 : Τὸ δὲ φερόμενον αὐτοῦ βιδλίον ἐστὶ μὲν ἀπὸ τοῦ συνέχοντος περὶ φύσεως διήρηται & εἰς τρεῖς λόγους, εἷς τε τὸν περὶ τοῦ παντός, xal πολιτιχόν, ταὶ θεολογιχόν. ᾿Ανέθηκε δὲ αὐτὸ εἷς τὸ τῆς Ἀρτέμιδος ἱερόν. M. lib. 1X, 12 : Ἐπιγράφονσι δὲ αὐτὸ οἱ μὲν Μούσας, οἱ δὲ Περὶ φύσεως, Διόδοτος δὲ Ἀχριδὲς οἱάκισμα πρὸς στάθμην βίου, ἄλλοι Γνώμεν ἠθῶν ἢ τρόπου κόσμον ἑνὸς τῶν ξυμπάν- τῶν, Apud Pljotarchum adv. Colot. p. 1115 : ᾿Αριστοτῶους τὰ περὶ οὐρανοῦ καὶ tà περὶ ψυχῆς, Θεοφράστου δὲ τὰ πρὸς TO, φυσιχούς, Ἡραχ) εἰτου δὲ τὸν Ζωροάστρην, τὸ περὶ τῶν ἐν δου χτλ, pro ραχλείτου legendum Ἡρακλείδου. Nam Heraclides Ponticus scripsit librum περὶ τῶν ἐν ἄδον teste p rne Laertio lib. V, 6, 86. Cf. Bernays. Mus. Rh. VII (10) Adde ejusdem Heraclitea, part. 1, Bonne 1848, et de Heracliti philosophia volumen, Berolini 1858. (11) Cicero Heraclitum valde obscurum fuisse et consulto Cculte dixisse ait. Idem cognomento σκοτεινός eum per- biberi testatur, quia de natura nimis obscure memoraverit. Conf. de Divin. 1I, 64 ; do Nat. deor. 1, 26; de Fin. 11, 5. ique de Nat. deor. ΠῚ, 14 : Heraclitum, inquit, non omues interpretantur uno modo, qui quoniam, quid dice- "tl, inleiligj noluit, omittamus. Diogenes Laertius lib. 1X, 5: ὡς μέν τινες, ἐπιτηδεύσας ἀσαφέστερον γράψαι, ὅπως ol νοι προσίοιεν αὐτῷ, xal μὴ ἐκ τοῦ δημώδους εὐκατα- φρόνητου εἴη. Clemens Alexandrinus Strom. V p. 571 C : xai μυρία ἐπὶ μνρίοις εὕροιμεν ἂν ὑπό τε φιλοσόφων, ὑπό τε ποιητῶν αἰνιγματωδῶς εἰρημένα" ὅπου γε καὶ ὅλα βιδλία ἐπι- χεκρυμμένην τὴν τοῦ σνγγραφέως βούλησιν ἐπιδείχνυνται, ὡς xai τὸ τοῦ Ἡραχλείτου Περὶ φύσεως, ὃς καὶ δι᾽ αὐτὸ τοῦτο 0Xotttvó; προσἈγόρευται. Heraclitus Alleg. Hom. cap. 26 f. 5t ed. Mehler. : Ὁ γοῦν σχοτεινὸς Ἡράχλειτος ἀσαφῆ καὶ διὰ συμδόλων εἰχάζεσθαι ϑυνάμενα θεολογεῖ τὰ φυσικά, δι᾿ ὧν qnot χτὰ. (12) Aristoteles Rhet. IIl, 5 : Τὰ γὰρ '᾿Ἢραχλείτον διαστῖ- ξαι ἔργον διὰ τὸ ἄδηλον εἶναι ποτέρῳ πρόσχειται, τῷ ὕστερον ἣ τῷ πρότερον᾽ οἷον ἐν τὰ ἀρχῇ αὐτοῦ τοῦ συγγράμματος" φησὶ γὰρ κτλ. Demetrius de Elocut. 192 : Ἄδηλος γὰρ fi ἑκάστον κώλου ἀρχὴ διὰ τὴν λύσιν, ὥσπερ τὰ Ἡρακλείτον᾽" καὶ γὰρ ταῦτα σχοτεινὰ ποιεῖ τὸ πλεῖστον f) λύσις. (13) Diogenes Laertius lib IX, 7 : Δαμπρῶς τε ἐνίοτε ἐν τῷ σνγγράμματι καὶ σαφῶς ἐχδάλλει, ὥστε xai τὸν νωθέστατον ῥᾳδίως γνῶναι καὶ δίαρμα ψυχῆς λαδεῖν᾽ fj τε βραχύτης καὶ τὸ βάρος τῆς ἑρμηνείας ἀσύγκριτον. (14) Diogenes Laertius lib. IX, 12 : Σέλευχος μέντοι φησὶν ὁ γραμματιχός, Κρότωνά τινα ἱστορεῖν ἐν τῷ Καταχολυμδητῇ, Κράτητά τινα πρῶτον εἷς τὴν ᾿Ελλάδα κομίσαι τὸ βιδλίον" ὃν xol εἰπεῖν, Δηλίου τινὸς δεῖσθαι χολυμδητοῦ, ὃς οὐκ ἀποπνι- γήσεται ἐν αὐτῷ. (15) Ἰάδες Μοῦσαι vocantur ἃ Clemente Strom. V p. 576 A. (16) Diogenes Laertius lib. 17, 22 : Φασὶ δ᾽ Εὐριπίδην αὐτῷ ἐόντα τὸ Ἡρακλείτον σύγγραμμα ἐρέσθαι, Τί δοχεῖ; τὸν δὲ φάναι, Ἃ μὲν συνῆχα, γενναῖα“ οἶμαι δὲ χαὶ ἃ μὴ συνῆκα πὴ ὴν Δηλίον γέ τινος δεῖται χολυμδητοῦ. 814 Idem alio loco (46) ait : « Est preterea annus quem Aristoteles maximum potius quam ma- gnum appellat, quem solis et lune vagarumque quinque stellarum orbes conficiunt, quum ad idem signum , ubi quondam simul fuerant, una refe- runtur ; cujus anni hiems summa est χαταχλυσμός, quam nostri diluvionem vocant, estas autem ἐχπύρωσις, quod est mundi incendium. Nam his alternis temporibus mundus tum exignescere, tum exaquescere videtur. Hunc Aristarchus pu- tavit esse annorum vertentium IHICCCCLXXXIII, Aretes Dyrrhachinus VDLII , Heraclitus et Linus XDCCC (4 7). » attingit quarto et decimo setatis anno quo seminare potest, semen autem ejus inter annum confectum iterum post annum (sic) quindecim generat similem sibi. Ex lis autem nominibus avorum, patrum, filiorum, natorum aicut et ^ matrum, filiarum filiarumque prolibus completa perficitur generatio. » Eundem Philonis locum negligenter excerptum legimus apud Cramer. Anecd. Paris. | p. 224 : Ὅτι ὁ λ' ἀριθμὸς φυσικώτατός ἐστιν. Ὃ γὰρ ἐν μονάδι τριάς, τοῦτο dv δεχάσι τριακοντάς, ἐπεὶ xol ὁ τοῦ μηνὸς χύχλος συνέστημκεν ἐχ τεσσάρων τῶν ἀπὸ μυνάδος ἑξῆς τετραγώνων α΄ δ' θ᾽ ic. ὅθεν οὐκ ἀπὸ σχοποῦ Ἡ ἄχλειτος γενεὰν τὸν μῆνα χαλεῖ. Quid hic emendatione egeat, querere mihi non libet. Me- morabile et Plutarchi testimonium est de Defect. orac. cap. 11, vol. IX p. 316 : “Ἔτη τριάκοντα ποιοῦσι τὴν γενεὰν xa' Ἡράχλειτον᾽ ἐν ᾧ χρόνῳ γεννῶντα παρέχει τὸν ἐξ αὐτοῦ γεγεν-», νημένον ὁ γεννήσας. Idem de Plac. phil. lib. V cap. 24 ait: Ἡράχλειτος xal ol Στωϊχοὶ ἄρχεσθαι τοὺς ἀνθρώπους τελειότη- «ος περὶ τὴν δεντέραν ἑῤδομάδα, περὶ ἣν ὁ σπερματιχὸς χρί- DE HEBACLITO. Denique in libro quem edidit Heracitu ἃ verborum vi ac potestate dedita opera egit ifr 67). Et Proclus (48) dialecticen Eleaticis ita pr- priam fuisse dicit, ut mathematicam Pythagores etymologiam Heracliteis. Risit sine dubio Pla in Cratylo Heraclitum de talibus rebus disputa. tem, fortasse etiam Democritum (49) ; verua que sint in isto dialogo Heracliti partes, quz Democriti , nemo hodie dixent, | Sed hzc hactenus. Res et decreta Ephesi pli- losophi, ut queque memoriá digna videbantr, carptim perscripsi : caetera e fragmentis copo scentur. | νεται ὀῤῥός . . . . περὶ δὲ τὴν δευτέραν ἑδδομάδα ἔννοια vem καλοῦ τε καὶ κακοῦ καὶ τῆς διδασκαλίας αὐτῶν. (46) Censorinus de Die natali cap. 18. (47) Plutarchus de Plac. phil. lib. II cap. 32 : Τὸν 3 μέγαν ἐνιαντὸν οἱ μὲν ἐν τῇ ὀχταετηρίδι τίθενται, οἱ δ᾽ ἐν τῇ ἐννεαχαιδεκαετηριδι, οἱ δ᾽ ἐν τοῖς ἑξήχοντα ἑνὸς δέουσιν. Ἡράχλειτος, ἐκ μνρίων ὀχταχισχιλίων ἡλιαχῶν. Atri, ἐκ κέντε xai ἑξήχοντα καὶ τριαχοσίων ἐνιαυτῶν τοσούτων, ὅσων ὁ χατὰ Ἡράχλειτον ἐνιαυτός. Idem de Defectu orac. (δ. 1?, vol. ΙΧ pag. 316 : Καὶ ὁ Κλεόμδροτος " Ἀχούω ταῦτ᾽ (ix πολλῶν καὶ ὁρῶ τὴν Στωϊχὴν ἐχπύρωσιν, ὥσκερ τὰ ᾿Ηρατλείτο) xal Ὀρφέως ἐπινεμομένην ἔπη κτλ. (48) Proclus in. Parmenid. T. IV p. 12 : T9» διαλεχτι-, κὴν 0 2... . ἐξαίρετον οὖσαν τοῦ Ἐλεστικοῦ (acri δλδείον, καθάπερ ἄλλο τι τοῦ Πυθαγορείον λέγουσιν, à; τὴν διὰ τῶν μαθημάτων ἀγωγήν, καὶ ἄλλο τοῦ ᾿Ηραχλειτείου, τὴν διὰ τῶν ὀνομάτων ἐπὶ τὴν τῶν ὄντων γνῶσιν (49) Vid. Democriti fragm. pag. 109. HPAKAEITOY AIIOXIIAXMATIA. |, Τοῦ λόγου τοῦδε ἐόντος αἰεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄν- ϑρωποι, xal πρόσθεν ἢ ἀχοῦσαι, καὶ ἀχούσαντες τὸ πρῶτον. Γινομένων γὰρ πάντων κατὰ τὸν λόγον τόνδε, ἀπείροισι ἐοίχασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων xmi ἔργων τοιουτέων, ὁκοῖα ἐγὼ διηγεῦμαι, διαι- ρέων κατὰ φύσιν xal φράζων ὅχως ἔχει. "Touc δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὅχόσα ἐγερθάντες ποιέουσι, ὅχωσπερ Óxóca εὕὔδοντες ἐπιλανθά- νονταῖ. (Clemens Strom. V, 14 p. 716 et Eusebius Prep. Evang. XIII; item Hippolytus Heres. Refut, p. 380 ed. Miller. : qui omnes initio ha- bent (τοῦ) λόγου τοῦ δέοντος. Rectam scripturam exhibet Aristoteles Rhet. III, 5, qui simul Heraclitum opus suum ab his verbis orsum esse testatur. In sequentibus Hippolytus ἄπειροι εἰσὶν ἐοίχασι, Clemens ἄπειροι ἐοίχασι ; sed requiritur ἀπείροισι ἐοίχασε quod conjecit Bernaysius Mus. Rh, IX p. 2423. Denique pro ποιοῦσιν, ut est apud Clementem et Eusebium qui soli extremam sententiam (τοὺς δὲ ἄλλους xtÀ.) servarunt, reposui ποιέουσι.) Ἀμαθίην γὰρ ἄμεινον, ὥς φησιν Ἡράκλειτος, xpo- πτειν' ἔργον δὲ ἐν ἀνέσει καὶ παρ᾽ οἶνον. (Plutarchus Convival. Disp. lib. ΠῚ init. vol. XI pag. 104. Similiter Stobeus Flor. XVIII, 31 : ἀμαθίην, ὥς φησιν “Ηράχλειτος, xai ἄλλως χρύπτειν ἔργον ἐστίν, ἐν οἴνῳ δὲ χαλεπώτερον. Aliter Plutarchus de Auditione cap. 7, vol. VII p. 143 : τάχα μὲν γὰρ οὐδὲ ἀμαθίην χρύπτειν ἄμεινον, ὥς φησιν Ἡράκλειτος, ἀλλ’ si; μέσον. τιθέναι καὶ θεραπεύειν, sed magis ionice Sto- bzus Flor, 11], 82 : χρύπτειν ἀμαθίην xoécoov ἣ ἐς τὸ μέσον φέρειν. Priorem sententiz partem solam affert Plutarchus virt. doc. poss. cap. 2, vol. IX p. 387 : ἀμαθίαν γὰρ Ἡράχλειτός φησι χρύπτειν ἄμεινον.) 8. Οὐ γὰρ φρονέουσι τοιαῦτα πολλοὶ τούτων Óxócot ἐχείνοισι ἐγχυρσεύουσι, οὐδὲ μαθόντες γινώσχουσι, ξαυτοῖδι δὲ δοχέουσι, χατὰ τὸν γενναῖον 'Hoa- κλεῖτον. (Clemens Strom. H, 2 p. 432. Inservi τούτων εἰ ἐχείνοισι; codd. πολλοὶ 6xócot ἐγχυρ-- σεύουσιν.) 4. ᾿λλλὰ γὰρ ἀτεχνῶς, οἶμαι, ἁρμόττει τοῖς ὁμοίως ὑμῖν ἀντιλέγουσιν, ἅπερ ἫἩ ράχλειτος 6 ᾿Ἐφέσιος εἴρηκεν, « ᾿Ἀξύνετοι ἀχούσαντες χωφοῖς ἐοίκασι" - φάτις αὐτοῖσι μαρτυρέει παρεόντας ἀπεῖναι. » (Theodoretus vol. IV p. 712 ed. Hal. Cf. Clemens Strom. lib. V, 14 p. 718, ubi pro ἀπεῖναι male legitur ἀπιέναι. Ceeterum. co- dicum lectionem μαρτυρεῖ mutavi in μαρ- τυρέει.) b. Ἀπίστους τινὰς εἶναι ἐπιστύφων Ἡράκλειτός φησιν « ἀχοῦσαι οὐκ ἐπιστάμενοι οὐδ᾽ εἰπεῖν, » ὠφεληθεὶς δήπουθεν παρὰ Σολομῶντος. (Clemens Strom. II, 5 p. 442.7 6€. Kóvec γὰρ βαὔζουσι ὃν ἂν μὴ γινώσχωσι χαθ᾽ *Hod- τον. (Plutarchus an seni sit ger. resp. cap. 7, vol. XII pag. 110. Omisi xai post γὰρ cum Reiskio.) 7. Τοῦτο xal *HodxAstvoz ὁ ᾿Εφέσιος τὸ λόγιον πα- ραφράσας εἴρηχεν « "E&v μὴ ἔλπησθε, ἀνέλπιστον οὐχ ἐξευρήσετε ἀνεξεύρετον ἐὸν καὶ ἄπορον. » (Clemens Strom. 1I, 4 p. 437 et 'Theodore- tus vol. IV pag. 716, Edidi ἔλπησθε, quum apud Clementem legatur ἔἕλπηται et apud Theodoretum ἐλπίζητε, Deinde reposui ἐξεύ- ρήσετε, cujus loco Clemens habet ἐξευρήσει, 1. Hujus quee es£ rationis semper ignari homines sunt, el priusquam de ea audiverunt, e£ quum primum audi- verubt. Quamvis enim omnia buic rationi convenienter fiant, imperiti tamen videntur, conantes verba et res ex eo genere quod ego enarro, qualis sua cujusque rei natura sit exponens et commemorans. Reliqui vero bomines ita igoo- rant, quae vigilantes faciant, ut obliviscuntur qua dor- mientes feceriut. 2. Etenim inscitiam, ut ait Heraclitus , occultare pra- sat; verum hoc difficile est in animorum remissione atque inter bibendum. 3. Non euim ita sentiunt multi eorum qui incidunt in illa, neque edocti sciunt, sed sibi videntur scire, ut ait praeclarus ille Heraclitus, 4. Sed enim prorsus, opinor, conveniunt in istos qui vobis similiter obloquuntur Heracliti Ephesii vefba : « 1m- : periti auscultatores surdis comparandi sunt; his diclum illud veritatis testimonium dat, etiam prsesentes abesse. » 5. Homines quosdam non satis certos castigans Heracli- tus ait : « hi neque audire sciunt neque loqui, » nimirum à Salomone adjutus. 6. Canes enim latratu excipiunt quem non agnoscunt , ut ait Heraclitus. 7. Hoc oraculum Heraclitus Ephesius explicatius el co- piosius eloeutus dixit : Nisi speralis, ineperatum non invenietis, quum inveniri non possit atque inaccessum sil. » $15 Theodoretus εὑρήσετε. Denique ἀνεξεύρετον scripsi, ut est apud Thucydidem lib. 11], 87 et alibi, spreta 'Theodoreti codicum scriptura ἀνεξεύρητον et Clementis lectione ἀνεξερεύ- vtov.) Χρυσὸν γὰρ ci διζήμενοι, φησὶν Ἡράκλειτος, 7i» πολλὴν ὀρύσσουσι , xal εὑρίσχουσι ὀλίγον. (Clemens Strom. IV, ἃ p. 565 et Theodo- retus vol. IV pag. 716.) 9. Δοχέοντα γὰρ 6 δοχιμώτατος γινώσχει φυλάσσειν" xal μέντοι xal δίκη καταλήψεται ψευδῶν τέχτονας xal μάρτυρας, 6 ᾿Εφέσιός φησιν. (Clemens Strom. Vl, 1 p. 649. Membrana- rum scripturam δοχεόντων converti in δο- xéovca.) Σίόυλλα δὲ μαινομένῳ στόματι χαθ᾽ Ἢ ράχλειτον ἀγέλαστα xal ἀκαλλώπιστα καὶ ἀμύριστα φθε!- γομένη χιλίων ἐτῶν ἐξικνεῖται τῇ φωνῇ διὰ τὸν θεόν. (Plutarchus de Pyth. orac. cap. 6, vol. IX P. 257. Spectavit hunc locum Clemens Strom. ], 15 p. 358 : Ἡράχλειτος γὰρ οὐκ ἀνθρωπίνως φησίν, ἀλλὰ σὺν θεῷ μᾶλλον Σιδύλλην πεφάνθαι, item lamblichus de Myst. sect. 3 cap. VIII : καὶ λόγους μὲν προϊεμένη, οὐ μετὰ διανοίας δὲ τῶν λεγόντων, ἀλλὰ μαινομένῳ φασὶ στόματι.) ει, Οἶμαι δέ σε γινώσχειν τὸ παρ’ Ηραχλείτου λεγό- μενον, ὡς ὦναξ οὗ τὸ μαντεὶόν ἐστι τὸ ἐν Δελφοῖς οὔτε λέγει, οὔτε χρύπτει, ἀλλὰ σημαίνει. (Plutarchus de Pyth. orac. cap. 21, vol. IX p. 281 seq. Addidi σε cum Reiskio et 'Hpa- χλείτῳ in Ἡραχλείτου mutavi.) 12. Οἶδα ἐγὼ καὶ Πλάτωνα προφςμαρτυροῦντα "Hpa- χλείτῳ γράφοντι « “Ἐν τὸ σοφὸν μοῦνον λέγεσθαι ἐθέλει χαὶ οὐχ ἐθέλει Ζηνὸς οὐνόματι, ν (Clemens Strom. V, 14 p. 718 et Eusebius Prep. Evang. XIII, 13. Scripsi οὐνόματι cujus loco apud Clementem exstat ὄνομα, apud Eu- sebium in codice Parisiensi οὔνομα.) . 0, HERACLITI FRAGMENTA. 13. Ἀλλὰ τὰ μὲν τῆς γνώσιος βάθεα χρύπτειν ditis ἀγαθὴ καθ᾽ Ἡ ράχλειτον' ἀπιστίη γὰρ διαφυγγάνει μὴ γινώσχεσθαι. (Clemens Strom. V, 13 p. 699. Restitui Ὑνώσιος βάθεα ; codd. γνώσεως βάθη. Quorum verborum sensus videtur hic esse, Bene fz- ciunt optimi quique philosophi, quod plebi et plerisque hominibus diffidentes interiorem rerum divinarum humanarumque cognitio- nem maxime dissimulant atque occultant, etiamsi hanc dissimulationem animadverti vident.) 14. Πολυμαᾳθίη νόον οὐ διδάσχει. Ἡσίοδον γὰρ ἄν ἐδίδαξε καὶ Πυθαγόρην, αὖτίς τε Sevopdved τε xal "Exacatov. (Diogenes Laertius lib. IX, x. Similiter Áthenzus lib. XIII p. 610 : Ἀλλὰ xal "Hos- κλειτος 6 θεῖός φησι" « Πουλυμαθῆ (leg. πουλυμα- θίη) νόον ἔχειν οὐ διδάσκει, » Et Clemens Strom. I, 19 p. 373 : ἤδει γάρ, οἶμαι, ὡς ἄρα ἤδη πο- λυμαθῇ νόον ἔχει" ὃ δίδασχει xa0* Ἡράκλειτον, ubi deleto verbo ἔχει rescribendum πολυμαθίη γόον οὐ διδάσχει. Aliter Proclus in Platonis Tim. p. 31 (p. 72 ed. Schneider.) : τί γὰρ θαυ- μαστὸν ἢ τῶν γεγονότων γνῶσις; πολυμαθέῃη νόον οὗ φύει, φησὶν ὃ γενναῖος Ἡράκλειτος. Heraclitnm Pythagore mentionem in libro de rerum na- tura fecisse, testificatur etiam Clemens Strom I, a1 p. 396 : Ἡράκλειτος γὰρ μεταγενέστερος ὧν Πυθαγόρου μέμνηται αὐτοῦ dv τῷ συγγράμ- ματι, Caeterum confer Democriti fragm. mo- ral. 141.) 15. ἩΗἩράχλειτος γοῦν ὃ φυσικὸς μονονουχὶ χέχραγε xoi φησι, « Πυθαγόρης Mvnodpyou ἱστορἔην ἤσκησε ἀνθρώπων μάλιστα πάντων, καὶ ἐχλεξάμενος ταύτας τὰς συγγραφὰς ἐποιήσατο ἑαυτοῦ σοφίην πολυμα- θίέην, καχοτεχνίην. » (Diogenes Laertius lib. VIII, 6. De reliquo vix Heracliti sunt sententie qus in Florileg. 8. Nam qui aurum querunt, inquit Heraclitus, mul- tum agri suffodiunt nec nisi aliquantulum metalli inve- niant. δ 9. Etenim probatissimus quisque ea qu: ipsi placent tueri statuit, atque eliam pona irrogabitur mendacio- rum auctoribus ac testibus, quemadmedum Ephesius dicit. 10. At Sibylla furente ore, ut ait Heraclitus, risus, or- patus οἱ fuci expertia sonans dei beneficio vocem ad mille annos continuat. 11. Puto autem te intelligere id quod ab Heraclito est dicium, regem cujus oraculum Delphicum est neque 'di- cere , neque occultare, sed significare. 12. Scio equidem etiam Platonem astipulari Heraclito scribenti : « Quod unum sapiens est solum Jovis nomine appellari potest et non potest. » 13. Sed abdilarum rerum cognitionem celare bona se- cundum Heraclitum diffidentia est; nam diffidentia non potest non animadverti. 14. Magna variaque eruditio mentem non docet. Hesio- dum enim docuisset et Pythagoram, rursusque Xenophanem atque Hefatoeum. 15. Nam Heraclitus physicus tantum non contenía voce ail : « Pythagoras, Mnesarchi filius, omnium hominum maxime in litterarum studio versatus est, quumque hzc e magno numero scripta delegisset , pro sapientia sibi com- paravit variam eruditionem malamque artem. » HERACLITI FRAGMENTA. Monac. (Stob. Flor. T. IV p. 383 ed. Meinek.) ei tribuuntur : Ἡράκλειτος ἔφη, οἴησις προχοπῇς ἐγχοπὴ προχοπῆς. Ὁ αὐτὸς τὴν παιδείαν ἕτερον ἥλιον εἶναι τοῖς πεπαιδευμένοις ἔλεγε. ιν, Καὶ ὁ δυσάρεστος Ἡράχλειτος μάλιστα αὐτὸν ἐπή- γεσε γράψας" «Ev Πριήνῃ ἐγένετο Βίας δ Γευτάμεω, οὖ πλείων λόγος ἢ τῶν ἄλλων. » (Diogenes Laertius lib. I, 88.) 1. "Y6gw χρὴ σδεννύειν μᾶλλον ἣ πυρχαϊήν. (Diogenes Laertius lib. IX, a.) t. Ὁχόσων λόγους ἤχουσα, οὐδεὶς ἀφικνέεται ἐς τοῦτο, ὥστε γινώσχειν, ὅτι σοφόν ἐστι πάντων χε- χωρισμένον. ᾿ (Stobzus Flor. III, 81.) 19. Ξὺν νόῳ λέγοντας ἰσχυρίζεσθαι χρὴ τῷ ξυνῷ mdv- των, ὄχωσπερ νόμῳ πόλις καὶ πολὺ ἰσχυροτέρως. Τρέφονται γὰρ πάντες οἱ ἀνθρώπινοι νόμοι ὑπὸ ἑνὸς τοῦ Üciou* χρατέει γὰρ τοσοῦτον ὁχόσον ἐθέλει, xai ἐξαρχέει πᾶσι χαὶ περιγίνεται, (Stobaeus Flor. III, 84. Recepi Schleierma- cheri emendationem πόλις xoi πολὺ pro codi- cum lectione πόλις xal πόλις.) 1$. Μάχεσθαι χρὴ τὸν δῆμον ὑπὲρ νόμου ὅχως ὑπὲρ τείχεος. (Diogenes Laertius lib. IX, a.) Ποταμῷ γὰρ οὐκ ἔστι δὶς ἐμδῆναι τῷ αὐτῷ xat Ἡράχλειτον, οὐδὲ θνητῆς οὐσίας δὶς ἅψασθαι xarà ἕξιν: ἀλλὰ ὀξύτης καὶ τάχος τῆς μεταθολῇς σχί- ὄνησι xal πάλιν συνάγει, μᾶλλον δὲ οὐδὲ πάλιν οὐδὲ ὕστερον ἀλλ᾽ ἅμα συνίσταται xal ἀπολείπει xal πρόσεισι καὶ ἄπεισι" ὅθεν οὐδ᾽ εἷς τὸ εἶναι περαίνει τὸ γιγνόμενον αὐτῆς τῷ μηδέποτε λήγειν μηδ᾽ ἴστα- σθαι τὴν γένεσιν. (Plutarchus de E: apud Delphos cap. 18, vol. IX p. 239. Posui ἀλλὰ ὀξύτης xol τάχος, 817 quum vulgata scriptura ἀλλὰ ὀξύτητι xal τάχε ferri nequeat. Idem de sera num. vind. cap. 15, vol. X p. 25a : 1 λήσομεν slc τὸν “Ηραχλεί- τεῖον ἅπαντα πράγματα ποταμὸν ἐμδαλόντες, εἰς ὃν οὔ φησι δὶς ἐμδῆναι, τῷ πάντα χινεῖν καὶ ἕτε - ροιοῦν τὴν φύσιν μεταδαάλλουσαν.) 23. Ποταμοῖσι τοῖσι αὐτοῖσι ἐμθαίνουσι ἕτερα καὶ ἕτερα ὕδατα ἐπιῤῥέει. (Cleanthes Stoicus apud Eusebium Prep. Evang. XV, 20 :Ἡράχλειτος λέγων οὕτως" Ποτα- μοῖσι κτλ. Similiter Plutarchus Quaest. Nat. ἃ: ποταμοῖς γὰρ δὶς τοῖς αὐτοῖς οὐχ ἂν Zp6ainc, ὥς φησιν Ἡράκλειτος ἕτερα γὰρ ἐπιῤῥεῖ ὕδατα. Conf. Sextus Empiricus Pyrrh. Hyp. Ill, 115. Adde Plutarch. de Plac. phil. I, 33 et Stob. Ecl. Phys. I. p. 396, tom. I p. 153 ed. Gaisf. : Ἡ- ράκλειτος ἠρεμίαν μὲν xal στάσιν ἐκ τῶν ὅλων ἀνήρει.) ᾿Αλλὰ τὴν μὲν αἴσθησιν ἐλέγχει λέγων κατὰ λέξιν" « xaxol μάρτυρες ἀνθρώποισι ὀφθαλμοὶ καὶ ὦτα βαρόάρους ψυχὰς ἐχόντων. » ὅπερ ἴσον ἦν, τῶν βαρύάρων ἐστὶ ψυχῶν ταῖς ἀλόγοις αἰσθήσεσι πιστεύειν. (Sextus Empiricus adv. Math. VII, 126. lisdem prope verbis Stobaeus Flor. IV, 56 : χαχοὶ γίνονται ὀφθαλμοὶ xal ὦτα ἀφρόνων ἀνθρώ»-- πων ψυχὰς βαρθάρους ἐχόντων. Diogenes lib. ΙΧ, 7 de Heraclito : xal τὴν ὅρασιν ψεύδεσθαι.) 31. Δυοῖν γὰρ ὄντων χατὰ φύσιν ὥσανεί τινων ὀργάνων ἡμῖν, οἷς πάντα πυνθανόμεθα xal πολυπραγμο- νοῦμεν, ἀχοῆς xat ὁράσεως, ἀληθινωτέρας δ᾽ οὔσης οὐ μιχρῷ τῆς ὁράσεως χατὰ τὸν ᾿Πράχλειτον" « Ὀφθαλμοὶ γὰρ τῶν ὥτων ἀχριβέστεροι μάρτυρες χτλον (Polybius XH, 27.) 16. Ac difficilis ille Heraclitus maxime eum collaudavit lis verbis : « Apud Prienenses natus esl Bias, Teutami filius, cujus illustrior fama est quam ceeterorum. » 17. Contumeliam citius quam incendium exstingui oportet. 18. Quorumcunque sermones audivi , nemo tantum pro- fecit , ut intelligeret , sapientiam esse a rebus omnibus se- paratam. 19. Prudenter loquentes re quadam cunctis communi nili oportet, ut lege civitates et multo magis. Nam leges humane omnes una lege divina foventur, qum quidem lantum potest , quantum libet atque universis et suflicit et Superior est. 20. Populum pro lege non secus ac pro muro pugnare oportet. ?1. Etenim in eundem (luvium bia descendere non licel secundum Heraclitum, neque mortalem naturam bis eodem modo affectam atlingere sed mulationum celeritas ac velocitas eam díssipat mox statimque colligit rursus, immo neque iterum neque postmodo colligit, verum illa simul et exsistit οἱ interit, simul accedit atque recedit. Quare id quod inde fit ne ita quidem perficitur, ul vere dici possit esse, quia orlus nunquam neque desinit neque in- sislit. 22. In eosdem fluvios descendentibus alia atque alia af- fluit aqua. 23. Sed sensum quidem refellit dicens ad verbum : « Mali sunt festes hominibus oculi et aures barbaras ha- bentium animas. » Quod perinde est ac si dicas : est barbararum animarum credere sensibus qui sunt rationis expertes. - 24. Quum enim due nobis secundum naturam quasi instrumenta quaedam sint, quibus omnia percipimus et scrutamur, auditus et. visus, multo autem certior visus sit judice Heraclilo : « Oculi enim auribus certiores sunt testes » elc. 918 25. Καὶ καλῶς εἶπεν “Ἡράκλειτος ὅτι af ψυχαὶ ὀσμῶν- ται καθ᾽ ὅδην. (Plutarchus de facie in orb. lun. cap. 18, vol. XIII, p. 93.) 46. Διὸ xci Ἡράχλειτος οὕτως slonxev: ὡς el πάντα τὰ ὄντα χαπνὸς γένοιτο, ῥῖνες ἂν διαγνοῖεν. (Aristoteles de Sensu cap. 5 pag. 443 a. 233 ed. Bekk.) 4). Κόσμον τὸν αὐτὸν ἁπάντων οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν" ἀλλ’ ἦν ἀεὶ καὶ ἔσται, πῦρ ἀείζωον, ἁπτόμενον μέτρῳ χαὶ ἀποσδεννύμενον μέτρῳ. (Clemens Strom. V, 14 p. 711 : οὗ παρα- πέμπομαι xal τὸν ᾿Εμπεδοχλέα, ὃς φυσιχῶς οὕτως τῆς τῶν πάντων ἀναλήψεως μέμνηται, ὡς ἐσομένης ποτὲ εἰς τὴν τοῦ πυρὸς οὐσίαν μεταδολῇς. Σαφέ- στατα Ἡράχλειτος ὃ ᾿Εφέσιος ταύτης ἐστὶ τῆς «δόξης, τὸν μέν τινα κόσμον ἀΐδιον εἶναι δοχιμάσας, τὸν δέ τινα φθειρόμενον, τὸν χατὰ τὴν διακόσμησιν εἰδὼς οὐχ ἕτερον ὄντα ἐχείνου πως ἔχοντος ἀλλ᾽ ὅτι μὲν ἀΐδιον τὸν ἐξ ἁπάσης τῆς οὐσίας ἀϊδίως ποιὸν χόσμον ἤδει, φανερὸν ποιεῖ λέγων οὕτως" Κόσμον τὸν αὐτὸν x1À.) Πυρὸς τροπαὶ πρῶτον θάλασσα, θαλάσσης δὲ τὸ μὲν ἥμισυ γῆ τὸ δὲ ἅμισυ πρηστήρ. (Clemens Alex. l. c. ὅτι δὲ καὶ γενητὸν καὶ φθαρτὸν αὐτὸν εἶναι ἐδογμάτιζεν, μηνύει τὰ ἐπι- φερόμενα " Πυρὸς τροπαὶ κτλ. Δυνάμει γὰρ λέγει ὅτι πῦρ ὑπὸ τοῦ διοικοῦντος λόγου xal θεοῦ τὰ σύμπαντα δι’ ἀέρος τρέπεται εἷς 6ypóv, τὸ ὡς σπέρμα τῆς διαχοσμήσεως, ὃ καλεῖ θάλασσαν. "Ex δὲ τούτου αὖθις γίνεται γῇ καὶ οὐρανὸς χαὶ τὰ ἐμ.- περιεχόμενα.) Θάλασσα διαχέεται χαὶ μετρέεται εἷς τὸν αὐτὸν λόγον, ὁχοῖος πρόσθεν ἦν 3) γενέσθαι γῇ. (Clemens Alex. l. c. ὅπως δὲ πάλιν ἀναλαμ- δάνεται xal ἐχπυροῦται, σαφῶς διὰ τούτων δηλοῖ" Θάλασσα x1. . Διαφερόμενον γὰρ ἀεὶ ξυμφέρεται [τὸ ἐόν]. (Heraclitus apud Platonem Sophist. pag. 242 E.) | 29. 31 HERACLITI FRAGMENTA. . Ὡς Ἡράκλειτος ἔλεγε, πυρὸς θάνατος ἀέρι γένεος xal ἀέρος θάνατος ὕδατι γένεσις. (Plutarchus de Ex apud. Delphos cap. i$, vol. IX p. 240.) “δὸς ἄνω χάτω ui». (Heraclitus apud Hippocratem de alimentis vol. II pag. 24 ed. Kühn. Esse hoc Heraditi dictum testatur '"l'ertullianus adv. Marc. ll c. 28 his verbis : « si ignoravit Deus meus esee alium super se, etiam tuus omnino non sivit esse alium infra se, Quod enim ait Heraclitus ille tenebrosus eadem via sursurn etdeorsum. CF. fragm. 91.) Περὶ δὲ τὸν ἥλιον ἀδύνατον τοῦτο συμβαίνειν: ἐπεὶ τρεφομένου γε τὸν αὐτὸν τρόπον, ὥσπερ ἐχεῖνα φασι, δῆλον ὅτι xal δ ἥλιος οὗ μόνον χαθάκερ ὁ Ἡράχλειτός φησι, νέος ἐφ᾽ ἡμέρη ἐστίν, ἀλλ᾽ dà νέος συνεχῶς. (Aristoteles Meteorol. IT, 4 p. 355 a «. Bekk. Conf. Plato de Republ. lib. VI p. 49$ B : πρὸς δὲ τὸ γῆρας ἐχτὸς δή τινων ὀλίγων im σδέννυνται πολὺ μᾶλλον τοῦ Ἡ ραχλειτείου ἥλιου, ὅσον αὖθις οὐχ ἐξάπτονται. Recte Alexander Aphrodisiensis in Meteorol. fol. 93 ἃ: οὐ μόνοι, ὡς Ἡράκλειτός φησι, νέος ἐφ᾽ ἡμέρῃ ἂν ἦν, xo ἑχάστην ἡμέραν ἄλλος ἐξαπτόμενος τοῦ πρώτου ἐν τῇ δύσει σδεννυμένου, ἀλλ᾽ αἰεί τε xal συνεχῶς νέος τε xal ἄλλοτε ἄλλος ἐγένετο, ὥσπερ xai αἱ ᾿φλόγες ἐν τῷ γίνεσθαι τὸ εἶναι ἔχων. Perperam interpretatur Proclus Comment. in Tim. y. 334 (p. 813 ed. Schneid.) : ὃ γὰρ Ζεὺς βασιλέα τίθησιν αὐτὸν ἁπάντων τῶν ἐγχοσμίων θεῶν xzi πρωτίστας αὐτῷ νέμει τιμάς, χαίπερ ἐόντι νέω xol νηπίῳ εἴλαπιναστῇ" διὰ δὴ τοῦτο καὶ τὸν Ἥλιον νέον θεὸν εἰώθασιν ἀποκχαλεῖν" xal νέος ἐφ᾽ ἡμέρη Ἥλιος, φησὶν Ἡ ράχλειτος, ὡς Διονυσιαχῆς μετέχοντα δυνάμεως. Plutarchus de Plac. philos. lib. II cap. a1 de solis magnitudine variorum philosophorum sententias enumerans ait : Ἡράκλειτος εὖρος ποδὸς ἀνθρωπείου. Cf. Theodo- ret. Grac. aff. cur. disp. 1.) 25. Et. preclare Heraclitus dixit animas in orco odo- rari. ' 26. Quapropter etiam Heraclitus dixit, si omnia quee sunt in fumum abireut, fore ut nares ea dignoscerent. 27. Mundum eundem omnium neque deorum quis- quam neque homínum procreavit, sed fuit semper atque est et erit ignis immortalis, accensus mensura et exstin- cius. 28. Ignis mutatur primum in mare, mare aulem di- midia ex parte in terram, dimidia ex parte in prc- sterem. 29. Mare diffunditur ejusque mensura agitur pro eadem portione qua prius fuit quam terra esset. 30. Dissidens enim semper congruit [ens.] 31. Ut Heraclitus dicebat , ignis mors aeri est ortus, εἰ aeris mors aque oríus. 32. Via sursum et deorsum una. $3. Hoc autem soll accidere non potest, quoniam si perinde nutriatur atque illi ajunt, non tantum, ut pilel, in dies, quemadmodum Heraclitus contendit, sed continuo semper novus erit. HERACLITI! FRAGMENTA. i. Ἥλιος γὰρ οὐχ ὑπερδήσεται μέτρα, φησὶν 6 "Hpa- χλεῖτος, εἰ δὲ μή, ᾿Εριννύες μιν Δίκης ἐπίχουροι ἐξευρήσουσιν. (Plutarchus de Exsilio cap. 11, vol. X pag. 377. ld. de Isid. et Osir. c. 48, vol. IX p. 170 : Ἥλιον δὲ μὴ δπερδήσεσθαι τοὺς προσήχον- τας ὅρους " εἰ δὲ μή, γλώττας μιν Δίχης ἐπιχού- ρους ἐξευρήσειν, ubi pro γλώττας σὰπι Buttmanno leg. Αύσσας. Conf. Plat. Cratyl. p. 41a.) , Βελτίων δ᾽ Ἡράχλειτος xal ὁμηρικώτερος, ὁμοίως ἀντὶ τοῦ ἀρχτιχοῦ τὴν ἄρκτον ὀνομάζων" « ἠοῦς καὶ ἑσπέρης τέρματα ἢ ἄρχτος, καὶ ἀντίον τῆς ἄρχτου οὖρος αἰθρίου Διός. » (Strabo lib. I pag. 3 ed. Casaub. — Sto- beus Eclog. Phys. lib. I p. 264 (tom. I p.97. ed Gaisf.) de magno Heracliti anno : Ἡράχλειτος ἐκ μυρίων ὀχταχισχιλίων ἐνιαυτῶν ὁλιαχῶν, Addit vero Διογένης 6 Στωιχὸς ἐχ πέντε xxt ἑξήχοντα xal τριαχοσίων ἐνιαυτῶν τοσούτων, ὅσος ἦν ὃ καθ᾽ Ἡ ράχλειτον ἐνιαυτός.) Ἡράχλειτος μὲν οὖν' « Εἰ μὴ ἥλιος, φησίν, ἦν, εὐφρόνη ἂν ἦν. » ( Plutarchus aqua et ignis comp. c. 7, vol. Xlll p. 138. Id. de Fortuna p. 98 : xai ὥσπερ ἡλίου μὴ ὄντος Évexa τῶν ἄλλων ἄστρων εὐφρόνην àv ἤγομεν, ὥς φησιν Ἡράχλειτος. Id. de Plac. phil. 11, 38 : Ἡράκλειτος τὸ αὐτὸ πεπονθέναι τὸν ἥλιον xai τὴν σελήνην' σχαφοειδεῖς γὰρ ὄντας τοῖς σχήμασι τοὺς ἀστέρας, δεχομένους δὲ τὰς ἀπὸ τῆς ὑγρᾶς ἀναθυμιάσεως αὐγὰς φωτίζεσθαι πρὸς τὴν φαντασίαν. λαμπρότερον μὲν τὸν ἥλιον" iv χαθαρωτέρῳ γὰρ ἀεὶ φέρεσθαι" τὴν δὲ σελήνην ἐν θολερωτέρῳ, διὰ τοῦτο χαὶ ἀμαυροτέραν φαίνε-- σθαι. Cf. lib. IL, 17 et Stobaeus Ecl. Phys. 1, p. 210.) n. Kai Ἡράχλειτος τὸ ἀντίξουν συμφέρον, xal ix τῶν διαφερόντων χαλλίστην ἁρμονίαν, xal πάντα xaz' ἔριν γίνεσθαι. (Aristoteles Ethic. Nicomach. Vill, ἃ p. 1155 b ed. Bekk. Conf. Plutarchus de Isid. et Osir. cap. 48, vol. IX p. 169 : Ἡρά- χλεῖτος μὲν γὰρ ἄντιχρυς πόλεμον ὀνομάζει πατέρα χαὶ βασιλέα χαὶ χύριον πάντων, χαὶ τὸν μὲν La ed Ὅμηρον, εὐχόμενον ἔχ τε θεῶν ἔριν ἔχ τ᾽ ἀνθρώ- vtov ἀπολέσθαι, λανθάνειν φησὶ τῇ πάντων γενέ- cst χαταρώμενον, ἐκ μάχης καὶ ἀντιπαθείας τὴν γένεσιν ἐχόντων. Simplicius in Aristot. Cat. f. 104 b : διὸ καὶ μέμφεται τῷ Ὁμήρῳ Ἡράχλει- τος εἰπόντι Ὥς ἔρις ἔχ τε θεῶν ἔχ τ᾽ ἀνθρώπων ἀπόλοιτο" οἰχήσεσθαι γάρ φησι πάντα. Proclus Comment. in Tim. p. δή a (p. 124 edit. Schneid. ) : xol «i 6 γενναῖος ἩΗράχλ. εἰς ταύτην ἀπιδὼν ἔλεγε, πόλεμος πατὴρ πάντων, οὐδ᾽ οὗτος ἀτόπως ἔλεγε. Schol. Ven. lHliad, 1V, 4 : ἀπρεπές φασιν el τέρπει τοὺς θεοὺς πολέμων θέα. ἀλλ᾽ oüx ἀπρεπές: τὰ γὰρ γενναῖα ἔργα τέρπει" ἄλλως τε πόλεμοι καὶ μάχαι ἡμῖν δεινὰ δοκεῖ, τῷ δὲ θεῷ οὐδὲ ταῦτα δεινά" συντελεῖ γὰρ ἅπαντα 6 θεὸς πρὸς ἁρμονίαν τῶν ἄλλων ἢ xal ὅλων olxovo- μῶν τὰ συμφέροντα, ὅπερ καὶ Ἡράχλειτος λέγει, ὡς τῷ μὲν θεῷ χαλὰ πάντα xal δίχαια, ἄνθρωποι δὲ ἃ μὲν ἄδιχα ὑπειλήφασι, ἃ δὲ δίκαια. Plato Conviv. pag. 187 Α : ὥσπερ ἴσως xot “ράχλει- τος βούλεται λέγειν, ἐπεὶ τοῖς γε ῥήμασιν οὗ χα- λῶς λέγει. "T6. ἕν γάρ φησι διαφερόμενον αὐτὸ αὑτῷ ξυμφέρεσθαι, ὥσπερ ἁρμονίαν τόξου τε xal λύρας.) . Παλίντονος γὰρ ἁρμονίη κόσμου, ὅχωσπερ λύρης xoi τόξου χαθ᾽ “Ἡράχλειτον. ( Plutarchus de Isid.et Osir. cap. 45, vol. IX pag. 166. Idem de anima procreat. e Ti- mao cap. 27, vol. XIII p. 319 : Ἡράκλειτος δὲ, παλίντροπον ἁρμονίην χόσμου, ὅχωσπερ λύ- ρῆς καὶ τόξου, ubi alii παλίντονον ἁρμονίην le- gunt. De hac sententia ita Simpliciusin Ari- stot, Phys. f. 11 : ὡς Ἡράκλειτος τὸ ἀγαθὸν xai τὸ χαχὸν εἷς ταὐτὸν λέγων συνιέναι δίχην τόξου xal λύρας, ὃς χαὶ ἐδόκει θέσιν λέγειν διὰ τὸ οὕτως ἀδιορίστως φάναι, ἐνεδείχνυτο δὲ τὴν ἐν τῇ γενέσει ἐναρμόνιον μῖξιν τῶν ἐναντίων. Cf. Porphyr. de Antr. Nyrnph. p. 368 ed. Cantabr.) . Εἶθ᾽ ἑξῆς ... φησὶ θεῖόν τινα πόλεμον αἰνίττεσθαι τοὺς παλαιούς, Ἡ ράχλειτον μὲν λέγοντα ὧδε" « Εἰδέναι χρὴ τὸν πόλεμον ἐόντα ξυνὸν καὶ δίχην ἔριν καὶ γινόμενα πάντα κατ᾽ ἔριν xal φθειρό- μᾶνα. » 34. Sol enim , inquit Heraclitus, fines suos non trans- Welietur : εἰ peccaverit, Furize eum Justitize adjutrices in- renient. 35. Melior vero auctor Heraclitus atque in hoc Homeri Wmilior, perinde ut ille pro circulo septentrionali ursam dicens : « orientis et occidentis limes ursa est, atque e 'tgiope urse sereni) Jovis terminus. ». 36. Heraclitus igitur ; « Nisl sol, inquit, esset, perpeiua hox foret. » 37. Et Heraclitus contrarium ídem utile atque e rebus dissimilibus pulcherrimum concentum exsistere et ex dis- cordia nasci omnia statuit. 38. Nam mutabilis concentus ut mundi, ita lyree et ar- cus, secundum Heraclitum modo contentionem modo re- missionem admittens. $9. Deinde deinceps ... ait divinum quoddam bellum significare antiquos, Heraclitum quidem sic dicentem : « Sciendum est bellum commune esse et Justitiee loco Discordiam omniaque Discordis lege nasci atque inter- ire. » 820 ( Origenes contra Cels. VII p. 663. Vulgo legitur εἰ δὲ 493 —xal δίχην ἐρεῖν, qua verba cum Schleiermachero mutavi in εἰδέναι χρὴ--- xal δίκην ἔριν. Extrema vox enuntiati in codi- cibus est χρεώμενα, in cujus locum substitui φθειρόμενα quod hic flagitat sensus. ) 40. ἁρμονίη γὰρ ἀφανὴς φανερῆς κρέσσων, xa0* 'Hoa- χλειτον, ἐν $ τὰς διαφορὰς χαὶ τὰς ἑτερότητας 6 μίσγων θεὸς ἔκρυψε καὶ κατέδυσε. ( Plutarchus de anima procreat. e Timeo cap. 27, vol. XIII p. 310, ubi pro codicum lectionibus χρείττων et μιγνύων restitui xpéc- σων et μίσγων. Ceterum 6 μίσγων θεός est πό- λεμος. Cf. Hippolyt. Heres. Refut. p. a8: ed. Miller.) 41. Πᾶν γὰρ ἑρπετὸν τὴν γῆν νέμεται, ὥς φησιν Ἡράκλειτος. ( Pseudoaristoteles de Mundo cap. 6 p. 4o1 a ed. Bekk. ) «2. ᾿Αγνοεῖς ὅτι τὸ τοῦ Ἡραχλείτου εὖ ἔχει, ὡς ἄρα πιθήχων ὃ χάλλιστος αἰσχρὸς ἀνθρώπων γένει συμθᾶλλειν. (Plato Hipp. maj. p. 289 A. Recepi Bek- keri conjectationem ἀνθρώπων γένει pro mem- branarum scriptura ἄλλῳ γένει. ) 4). ἢ οὐ xal Ἡράχλειτος ταυτὸν τοῦτο λέγει ὃν σὺ ἐπάγει, ὅτι ἀνθρώπων 6 σοφώτατος πρὸς θεὸν πί- θηχος φανεῖται; ( Plato Hipp. maj. p. 389 B.) 44, "Oct δέ ἐστι παῖς τὸ πᾶν xal δι᾿ αἰῶνος αἰώνιος βασιλεὺς τῶν ὅλων οὕτως λέγει" « αἰὼν πκῖς ἐστι παίζων, πεττεύων" παιδὸς 4] βασιληίη. » Ὅτι δέ ἐστιν ὃ πόλεμος πατὴρ πάντων τῶν γεγονότων γενητὸς ἀγένητος, χτίσις δημιουργός, ἐκείνου λέ- ὕοντος ἀχούωμεν" « πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, xal τοὺς αὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε τοὺς δὲ ἐλευθέρους. » ( Hippolytus Hares. RNefut. p. 381 ed. Miller. Cf, Bernays. Mus. Rh. ΙΧ p. 243. In eandem sententiam Proclus Comment. in HEBACLITI FRAGMENTA. Tim. p. 10: (p. 240 ed. Schneider.) : ἄλλοι -: xol τὸν δημιουργὸν ἐν τῷ χοσμουργεῖν Tail εἰρήκασι, καθάπερ ᾿Ηράκλειτος. Clemens Pz- dag. I, 5 p. 111 : ἀγαλλιᾶται τὸ πνεῦμα τῶν ἐν Χριστῷ παιδίων ἐν ὑπομονῇ πολιτευομένων" x1i αὕτη ἣ θεία παιδιά, Τοιαύτην τινὰ παίζειν παιδιὰν τὸν ἑαυτοῦ Δία Ἡράκλειτος λέγει. Lucianus Vit, auct. cap. 14 Heraclitum inducit hzc dicen- tem : xa( ἐστι τωυτὸ τέρψις ἀτερψνίη, γνῶσις dvwe-. σίη, μέγα μιχρόν" ἄνω κάτω περιχορεύοντα, xxt ἀμειθόμενα ἐν τῇ τοῦ αἰῶνος παιδιῇ. ΑΓΟΡ. τί γὰ» 6 αἰών ἐστι: HP. παῖς παίζων, πεσσεύων oa φερόμενος. Heraclitum imitatur Philo de vit. Moys. I p. 85 : τύχης γὰρ ἀσταθμητότερον οὐδὲν ἄνω xai χάτω τὰ ἀνθρώπεια πεττευούσης. ldem de Mund. incorr. Il, 500 : εἰ δὲ ὅμοιος [5 i1. τὴν ἐχπύρωσιν γεγενημένος κόσμος], [a zzv 6 τεχνίτης οὐδὲν χομιδῇ νηπίων παίδων διαφέρων, οἵ πολλάχις ἀθύροντες ψάμμου γεωλόφους à ἀνιστῖτι, xai ἔπειθ᾽ ὑφαιροῦντες ταῖς χερσὶ πάλιν ἐρείπου-. cw. Plutarchus de Ex apud Delphos p. 39i D : ἢ τοῦ ποιητιχοῦ παιδὸς ἔσται φαυλότερος, 1’ .« ἐχεῖνος ἔν τινι ψαμάθῳ συντιθεμένη, χαὶ διχ)εο- pvo 7 / μένη πάλιν 0o" ἑαυτοῦ παίζει παιδιάν. ταύτη zc! τὰ ὅλα χρώμενος del χαὶ τὸν χόσμον οὐχ óvi πλάττων, εἶτ᾽ ἀπολλύων γενόμενον. Probabile et. Heraclitum in pueri imagine adumbranda m-. tuitum esse versus Homericos Iliad. lib. XV. vs. 361-364, — — ἔρειπε δὲ τεῖος Aya δεῖα μάλ᾽ ὁ ὡς ὅτε τις ψάμαθον παῖς ἄγχι θαλάστης, ὅστ' ἐπεὶ οὖν ποιήσῃ ἀθύρματα νηπιέησιν, 1j αὖτις συνέχευε ποσὶν xal χερσὶν ἀθύρων. De reli-- quo verba πόλεμος πάντων πατήρ ἐστι jam su- pra illustravi ad fragm. 37.) 45. Ταὐτὸ δὲ τοῦτο ἦν xai τὸ παρὰ τῷ σχοτεινῷ λεγῦ. μενον Ἡραχλείτῳ: « συνάψειας οὖλα χαὶ eni οὖλα, συμφερόμενον xal διαφερόμενον, oui xal διᾷδον᾽ xal ix πάντων ἕν xai ἐξ ξνὸς παντα.» ( Pseudoaristoteles de Mundo cap. 5 p. M b ed. Bekk. Cf. Stobzeus Ecl. Phys. I p. go. ( tom. 1 p. 270 ed. Gaisf. ). | | 40. Harmonia enim occulta melior est evidente secun- dum Heraclitum, in qua deus discrimina el diversitates commiscens occultavit. 41. Namque omne animal humi repens terram depasci- tur ac possidet, ut ait Heraclitus. 42. Ignoras quam scitum sit illud Heracliti , simiarum pulcherrimam deformem esse cum humano genere compa- ratam. 43. Nonne Heraclitus quem tu téstem adhibes hoc idem dicit, bominum sapientissimum ad dei praestantiam com- paratum simiam apparere? 44. Esse autem hoc universum puerum atque in perpe- tuum cunctarum rerum regem eternum ita dicit : « .£-- vum puer est jocans calculisque ludens ; hujus vero pueri regnum est. » Cieterum bellum esse parente eorum omnium que orta sunt. genitum et non genilum, rem creatam et mundi procrealorem ex ipao audiamus: . « Bellum omnium parens est. omniumque rez, ac. partim deos fingit partim homines, efficitque wt αἰ! servi sint alii liberi. » 45. Hoc nimirum .illud est quod apod obscurum isum. Heraclitum sic enuntiatum legitur : « Integra et minime - . legra conjungas, consentiens et dissentiens, consonanse - dissonans, unum etiam ex omnibus etex uno omna. » HERACLITI FRAGMENTA. v. xal (ἦ φησιν ᾿Ηράχλειτος) ταὐτό τ᾽ ἐστὶ ζῶν xal τεθνηχός, καὶ ἐγρηγορὸς καὶ χαθεῦδον, xal νέον xal γηραιόν" τάδε γὰρ μεταπεσόντα ἐχεῖνά ἐστι, χἀχεῖνα πάλιν μεταπεσόντα ταῦτα. (Plutarchus Consolat. ad Apollonium vol. VII pag. 319. Posui cum Schleiermachero ταὐτό τ᾽ ἐστὶ pro membranarum lectione ταυτό τ' ἔνι. Sequentia etiam apud Plutarchum ex eodem Heraclito petita videntur. Sunt autem haec : ὡς γὰρ ἐκ τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ δύναταί τις πλάτ- τωνζῶα συγχεῖν καὶ πάλιν πλάττειν καὶ συγχεῖν, χαὶ τοῦτο Év παρ᾽ ἕν ποιεῖν ἀδιαλείπτως" οὕτω καὶ ἣ φύ- σις ἐχ τῆς αὐτῆς ὕλης πάλαι μὲν τοὺς προγόνους ἡμῶν ἀνέσχεν, εἶτα συνεχεῖς αὐτοῖς ἐγέννησε τοὺς πατέρας, εἶτα ἡμᾶς, εἶτ᾽ ἄλλους ἐπ᾽ ἄλλοις ἀναχυκλήσει" καὶ 6 τῆς γενέσεως ποταμὸς οὗτος ἐνδελεχῶς ῥέων οὔ-- ποτε στήσεται, καὶ πάλιν ἐξ ἐναντίας αὐτῷ ὃ τῆς φθορᾶς εἴτ᾽ ᾿Αχέρων εἴτε Κωχυτὸς χαλούμενος ὑπὸ τῶν ποιητῶν. Praeterea Heraclitea esse existi- mamus quae exstant apud Hippocratem περὶ διαίτης Ipag. 633 ed. Kühn. : φάος Ζηνί, σχότος Atbn, σκότος Ζηνὶ φοιτᾷ xol μεταχινεῖται xeiva ὧλε xal τάδε χεῖσε πάσην ὥρην διαπρησσόμενα χεῖνά τε τὰ τῶνδε xal ταῦτα τὰ χείνων" et ibid. p. 639 : ἐν τούτῳ (τῷ πυρὶ) ψυχή, νόος, φρό- νησις, αὔξησις, μείωσις, διάλλαξις, ὕπνος, ἐγρή- γορσις. Τοῦτο πάντα διὰ παντὸς χυδερνᾷ xal τάδε χαὶ ἐχεῖνα οὐδέχοτε ἀτρεμίζον. (Cf. Bernays. Heracl. part. pr. pag. 10 et a1, atque in Mus. Rh. VII p. 103. ) Denique huc pertinet Aristo- telis locus Eudem. VII, 1 p. 1235 a: xal “Ηρά- χλειτος ἐπιτιμᾷ τῷ ποιήσαντι « ὡς ἔρις ἔχ τε θεῶν xol ἀνθρώπων ἀπόλοιτο" » οὐ γὰρ ἂν εἶναι ἁρμονίαν μὴ ὄντος ὀξέος χαὶ βαρέος, οὐδὲ τὰ ζῷα ἄνευ ἄῤῥενος xal θήχεος, ἐναντίων ὄντων.) ᾿Ανθρώποισι γίνεσθαι ὄχόσα θέλουσι οὐχ ἄμεινον. Νοῦσος ὑγιείην ἐποίησε ἡδὺ χαὶ ἀγαθόν, λιμὸς χόρον, χάματος ἀνάπαυσιν. (Stobeus Floril. III, 83-84. Pro ἀνθρώ- ποις, θέλουσιν et ἐποίησεν Ionum more scripsi ἀνθρώποισι, θέλουσι εἰ ἐποίησε.) M. 'H, ὥς φησιν Ἢ ράχλειτος, τὸ μὴ δῦνον πῶς dv τινα λάθοι ; (Clemens Ραά. II, 10 p. 219. Correxi τινα 17, σι Lad e 53. 321 λάθοι cum Schleiermachero ; vulgo τις λάθοι.) . Πυρὸς ἀνταμείδεται πάντα, φησὶν ὁ Ἡράχλειτος, x&i πῦρ ἁπάντων, ὥσπερ χρυσοῦ χρήματα καὶ χρημάτων χρυσός. (Plutarchus de Ev apud Delphos cap. 8, vol. IX pag. 227. Cf. Heracl. Alleg. Homer. p. 468 (p. 92 ed. Mehl.] : πυρὸς γὰρ ξὴ κατὰ τὸν φυσιχὸν Ἡ ράχλειτον djkot67; τὰ πάντα γίνεται. Eusebius Prap. Evang. XIV, 3 : ὁ δὲ ᾿Ηράχλει- . τὸς ἀρχὴν τῶν πάντων ἔφη εἶναι τὸ πῦρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα γίνεται xal εἰς ὃ ἀναλύεται’ ἀμοιδὴν γὰρ εἶναι τὰ πάντα. Aristoteles Phys. III, 5 : ἀδύ- νατον τὸ πᾶν χἂν ἢ πεπερασμένον ἢ εἶναι ἣ γίνε - σθαι ἕν τι αὐτῶν [τῶν στοιχείων], ὥσπερ ᾿Βράχλει- τός φησιν ἅπαντα γίνεσθαί ποτε πῦρ, ad quem locum Simplicius : ὡς Ἡράχλειτος εἰς πῦρ λέ- γων xal ix πυρὸς τὰ πάντα et Themistius Pa- raphr. Phys. 33 b : ὥσπερ Ἡράχλειτος τὸ πῦρ οἴεται μόνον στοιχεῖον, xal ἐχ τούτου γεγονέναι τὸ πᾶν" ἐντεῦθεν γὰρ ἡμᾶς xol δεδίττεται, συμφλε- γήσεσθαί ποτε τὸ πᾶν ἀπειλῶν, ἐπειδὴ διαλυθήσε- ται εἷς τοῦτο ἐξ οὗ χαὶ γέγονε.) . Ἑὰ δὲ πάντα οἰαχίζει χεραυνός. (Hippolytus lares. Refut. p. 383 ed Mil- ler. ; λέγει δὲ xal τοῦ χόσμου χρίσιν xal πάντων τῶν ἐν αὐτῷ διὰ πυρὸς γίνεσθαι, λέγων οὕτως" « τὰ δὲ πάντα οἷἰαχίζει χεραυνός, » τουτέστι χατευθύνει᾽ χεραυνὸν τὸ πῦρ λέγων τὸ αἰώνιον. Sic etiam Heracliti imitator Cleanthes hymn. in Jov. VS. 9—10 : τοῖον ἔχεις ὑποεργὸν ἀνιχήτοις ἐνὶ χερ- civ ἀμφήχη, πυρόεντα, ἀειζώοντα χεραυνόν.). — Πάντα γὰρ τὸ πῦρ ἐπελθὸν χρινέει xal χαταλήψε- ται. (Hippolytus Hares. Refut. p. 383 ed. Mil- ler. : λέγει δὲ καὶ φρόνιμον τοῦτο εἶναι τὸ πῦρ xat τῆς διοιχήσεως τῶν ὅλων αἴτιον’ χαλεῖ δὲ αὐτὸ χρησμοσύνην καὶ χόρον. Χρησμοσύνη δέ ἐστιν 5$ διαχόσμησις xav αὐτόν, fj δὲ ἐχπύρωσις χόρος᾽ « πάντα γὰρ, φησί, τὸ πῦρ ἐπελθὸν χρινεῖ » χτλ. Requiritur autem χρινέει quod posui ). . Θάνατός ἐστιν ὁχόσα ἐγερθέντες δρέομεν, ὁχόσα δὲ εὔδοντες ὕπνος. ) ( Clemens Strom. 1I!, 3 p. 520. ) « Νέχυες γὰρ χοπρίων ἐχύλητότεροι ν καθ᾽ 'Hoa- 46. Alque, ut ait Heraclitus, idem est vivum et mor- luum, vigilans ac. dormiens, adolescens et senex, quia bec in illa vicissimque mutantur. 47. Hominibus omnia qua volunt contingere non con- ducit. Morbus sanitatem rem jucundam et bonam efficit, ümes satietatem, labor quietem. 48. Vel, ut ait. Heraclitus , quomodo quemquam fugiat gis nonquam occidens ἢ 19. |la izmi omnia mulantur, inquit Heraclitus, et PHILOS. GREC, ignis omnibus, ut ex auro pecunia fit atque e pecunia au- rum. 50. Omnia vero fulmen gubernat. 51. Nam vagatus late ignis omnia secernet et corripiet. 52. Morlis imagines sunt quas experrecti , somni quas dormientes videmus. 53. Cadavera enim magis ejicienda sunt quam fk- mus secundum Heraclitum : omnis vero caro mortua est et cadaveris pars. 822 xÀstrov* χρέας δὲ πᾶν νεχρὸν xal νεχροῦ μέρος. (Plutarchus S8ymposiac. lib. IV, 4, 3, vol. Xl, p. 186. Verba χρέας δὲ πᾶν χτλ. Plutar. chi sunt. Inepte Suidas v. Ἡράχλειτος ait : Ἡράχλειτος ἔφη ὀλιγωρεῖν πάντη τοῦ σώματος xal νομίζειν αὐτὸ καὶ χοπρίων ἐχδλητότερον' ἐκ τοῦ ῥάστου δὲ αὐτῷ τὰς θεραπείας ἀποπληροῦν, ἕως ἂν 6 θεὸς ὥσπερ ὀργάνῳ τῷ σώματι γρῆσθαι ἐπιτάτ- t1. Cf. Cedren. hist. p. 157. Quid? quod Cel- sus quoque Heracliti dictum in alienam sen- tiam detorsit. Locum ejus servavit Origenes contra Cels. V p. 588 : xal ψυχῆς μὲν αἰώνιον βιοτὴν δύναιτ᾽ ἂν παρασχεῖν" νέχυες δέ, φησὶν ράχλειτος, κοπρίων ἐχδλητότεροι’ σάρχα δὴ . .. αἰώνιον ἀποφῆναι... οὔτε βουλήσεται 6 θεός, οὔτε δυνήσεται. Heracliteam locutionem xo- πρίων ἐχθλητότερος adnotavit etiam Pollux Onomast. V, 163. Hinc apud Sextum legitur adv. Math, VIII, 286 : xci μὴν ῥητῶς ὃ Ἣρά- χλειτός φησι τὸ μὴ εἶναι λογιχὸν τὸν ἄνθρωπον, μόνον δ᾽ ὑπάρχειν φρενῆρες τὸ περιέχον" et apud Philostratum Ep. 18 : Ἡράχλειτος ὃ φυσιχὸς ἄλογον εἶναι κατὰ φύσιν ἔφησε τὸν ἄνθρωπον. Hoc de solis mortuis accipiendum , qui quia ani- mam de ccelo non ducunt rationis expertes Ephesio philosopho videbantur. ) "Evéd3s ἐόντας ἐπανίστασθαι xoi φύλακας γίνεσθαι ἐγερτὶ ζώντων xal νεκρῶν. ( Hippolytus Hzres. Refut. p. 383 ed. Mil- ler. : λέγει δὲ xal σαρχὸς ἀνάστασιν ταύτης φανε- ρᾶς dv ἦ γεγενήμεθα, xal τὸν θεὸν οἶδε ταύτης τῆς ἀναστάσεως αἴτιον οὕτιος λέγων" « ἔνθα δ᾽ ἐόντι ἐπανίστασθαι χαὶ φύλαχας γίνεσθαι ἐγερτιζόντων καὶ νεχρῶν. » Emendavit hac Bernaysius in Mus. Rh. IX p. 345. Fallitur Hippolytus car- nis resurrectionem quee christiane religionis propria est Heraclito tribuens. Nos existima- mus Eplhesium philosophum | mortuorum animos vivorum custodes esse voluisse. Qua in re secutus est Hesiodum Op. et Dieb, vs. 121-123 ita canentem : τοὶ μὲν δαίμονές εἶσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλάς, ἐσθλοί, ἐπιχθόνιοι, φύ-- λακες θνητῶν ἀνθρώπων, Quod autem vigilan- ter viventes et mortuos opponit, id eo valet, ut vigilantes et dormientes atque adeo 8 ι- pientes et insipientes intelligantur. ) HERACLITI FRAGMENTA. 55. εἶναι γὰρ ἕν τὸ σοφὸν ἐπίστασθαι γνώμην οἵην τ ἐγχνδερνῆσαι πάντα διὰ πάντων. ( Diogenes Laertius lib IX, 1, cujus mem- branz habent γνώμην ἥτε οἱ (al. ὅτε 3) ἐγχυ- ὀερνήσει. Sensus flagitat quod edidi οἵην τε ἐγ- χυδερνῆσαι vel ἐγχυδερνῇν i. e. ἐγχυδερνᾶν, Si- milis est locus apud Hippocratem περὶ διαί- τῆς l pag. 639 ed Kühn. : τοῦτο ( τὸ πῦρ) πάντα διὰ παντὸς κυδερνᾷ * quae verba Heracliteis so- pra adnumeravi ad fragm. 46. Videtur autem Heraclitus xu6spvdv et οἰακίζειν (fragm. 5o! promiscue usurpasse. Ephesii hominis effa. tum sic imitatus est Cleanthes hymn. in Jo: vs. 31-34 : ἀλλὰ Ζεῦ πάνδωρε, κελαινεφές, d7- χικέραυνε, ἀνθρώπους ῥύοιο ἀπειροσύνης di λυγρῆς, ἣν av , πάτερ, σκέδασον ψυχῆς ἄπο, δὸς δὲ κυρῆσαι γνώμης, ἦ πίσυνος σὺ δίκης μέτα πάντῃ χυδερνᾶς.) 68. Νόμος xal βουλὴ πείθεσθαι ἑνός. ( Clemens Strom. V, 14 p. 718. Sic et He rodotus lib. 1, 126 πείθεσθαί τινος dixit, quum Atticos plerumque πείθεσθαί τινι dixisse con- stet. Huc pertinent Heracliti verba apud Sto- bzum Flor. Ill, 84 : σωφρονέειν ἀρετὴ μεγίοτη, xai σοφίη ἀληθέα λέγειν xol ποιέειν χατὰ φύειν ἐπαΐοντας, quz tamen fragm. 55 consideranti vix Epbesii philosophi esse videbuntur. De reliquo unus ille quem Heraclitus sequen-- dum censet aut ipse Jupiter est aut quicun- que divinz mentis (γνώμης) interpres habe- tur. ) 67. Καθάπτεται δὲ xal τῶν ᾿Εφεσίων ἐπὶ τῷ τὸν Ézxi- | pov ἐκβαλεῖν "Eppióbwpov, iv οἷς φησιν" « "Alm Ἐφεσίοισι ἡδηδὸν ἀποθανέειν πᾶσι καὶ τοῖσι ivz- ὅὄοισι τὴν πόλιν χαταλιπέειν , οἴτινες ᾿Εουύδωρον., ἑωυτῶν ὀνήϊστον ἐξέβαλον λέγοντες "Hu£omn ur | εἷς ὀνήϊστος ἔστω" εἰ δέ τις τοιοῦτος, ἄλλῃ τε χαὶ μετ᾽ ἄλλων. » (Diogenes Laertius lib IX, 2. Vulgavi àz-- θανέειν et χαταλιπέειν: codd, ἀποθανεῖν et χατὰ- λιπεῖν. lisdem prope verbis hzc narrat Cicero : 'Tusc. V, 36. Minus accurate lamblichus de vit. Pyth. s. 173 : οὗ yàp χαθάπερ ᾿Ηράχλειτος Ἐφεσίοις γράψειν ἔφη τοὺς νόμους, ἀπάγξασθαι. τοὺς πολίτας ἡθηδὸν χελεύσας, In paucis a Laertio. discrepat Stràbo lib. XIV p. 64. ed. Cas.] 54. Hic commorantes excitari et custodes fieri vigilan- ter viventium et mortuorum. 55. Esse enim unam sapientiam, nosse mentem ea po- tentia preditam, ut omnia omnino gubernet. 56. Lex et consilium est uni obedire. 57. Reprehendit etiam Ephesios quod sodalem suum | Hermodorum ejecissent, dicens: « Merentur umiversi- Ephesii adulti, ut morte afficiantur, impuberes vero ut urbem relinquant , quia Hermodorum praestantissimum G- vem patria expellentes ita locut sunt : Nemo de nobi unus excellat ; sed si quis talis exstiterit, alibi et cum ales | degat. » HERACLITI FRAGMENTA. p, Διὸ δεῖ ἕπεσθαι τῷ ξυνῷ τοῦ λόγου δὲ ἐόντος ξυ-- οὗ ζώουσιν οἷ πολλοὶ ὡς ἰδίαν ἔχοντες φρόνησιν. (Sextus Empiricus adv. Math. VI, 133. Sequuntur apud eum hac : Ἡ δ᾽ ἐστὶν οὐχ ἄλλο τι ἢ ἐξήγησις τοῦ τρόπου τῆς τοῦ παντὸς διοική-- σεως. Διὸ χαθότε ἂν αὐτοῦ τῆς μνήμης χοινωνήσω- μεν ἀληθεύομεν, ἃ δὲ ἂν ἰδιάσωμεν ψευδόμεθα, quz interpretis potius quam ipsius Heracliti esse dicas. Sed illius ξυνοῦ λόγου ita meminit Heraclitus apud M. Anton. IV, 46, ut a γνώμη | fragm. 55) non distinguat. Apponam inte- grum locum, cujus tamen magna pars cum aliis fragmentis conjungenda est : Ἀεὶ τοῦ Ἡραχλειτείου μεμνῆσθαι ὅτι γῆς θάνατος ὕδωρ γε- νέσθαι, xal ὕδατος θάνατος ἀέρα γενέσθαι, καὶ ἀέρος πῦρ, καὶ ἔμπαλιν. Μεμνῆσθαι δὲ καὶ τοῦ ἐπιλανθανομένου jj ἡ ὁδὸς ἄγει" καὶ ὅτι, ᾧ μά- λιστα διηνεχῶς ὁμιλοῦσι λόγῳ, τῷ τὰ ὅλα διοικοῦντι τούτῳ διαφέρονται" χαὶ οἷς xa0" ἡμέραν ἐγχυροῦσι ταῦτα αὐτοῖς ξένα φαί- νεται" xal ὅτι οὐ δεῖ ὥσπερ χαθεύδοντας ποιεῖν χαὶ λέγειν xal ὅτι οὐ δεῖ ὡς παῖδας τοκέων, τοῦτ᾽ ἔστι χατὰ Ψιλὸν καθότι παρειλήφαμεν.) Voy θάνατος ὕδωρ γενέσθαι, ὕδατι δὲ θάνατος γῆν γενέσθαι" ἐκ γῆς δὲ ὕδωρ γίνεται, ἐξ ὕδατος δὲ vri. (Clemens Strom. VI, ἃ : Ἡράκλειτος ἐκ τούτων συνιστάμενος τοὺς λόγους ὧδέ πως γράφει" ψυχῆσι x:À. Cf. Philo de mund. incorr. p. 958 : Εὖ xal 6 Ἡράκλειτος dv οἷς φησι ψυχῇσι θάνατος γῆν γενέσθαι. Apud Proclum in Tim. p. 36 (p. 83 ed. Schneider.) : xaX ἄλλος οὗτος ψυγῶν τῶν νοερῶν θάνατος ὑγρῆσι γενέσθαι, φη- οἷν Ἥραχλειτος, Heracliti orationem insertis verbis τῶν νοερῶν et pro nomine ὕδωρ epitheto ὑγρῇσι posito interpolatam invenimus. Verbis Heracliteis Philo subjungit : Ψυχὴν γὰρ oió- μενος εἶναι τὸ πνεῦμα, τὴν μὲν ἀέρος τελευτὴν γένεσιν ὕδατος, τὴν δ᾽ ὕδατος γῆς πάλιν γένεσιν αἰνίττεται, quod improbandum. Nam illud πε- ριέψον unde prudentiam et intelligentiam du- cimus Heraclito judiee est φρενῆρες et igneum. Sextus Empiricus adv. Math. VII, 126 : Τοῦ- τὸν δὴ τὸν θεῖον λόγον καθ᾽ Ἡράχλειτον δι᾽ ἀνα- πιοῆς σπάσαντες νοεροὶ γινόμεθα. Plutarchus de | Is. et Osir. cap. 77, vol. IX p. 208 : Οὐχ ἐν χροιαῖς γάρ, οὐδ᾽ iv σχήμασιν,, οὐδ᾽ ἐν λειότησιν e————— MRNA 68. Quapropter rem omnibus communem sequi opor- 1: quamvis autem ratio sit communis, vulgus tamen Wil quasi propría quadam intelligentia przditum sit. $9. Animorum mors est eorum in aquam transitus, aqua "m in terram mutata interit ; e terra autem aqua fit, t àqua animus. 323 ἐγγίνεται τὸ θεῖον, ἀλλὶ ἀτιμοτέραν ἔχει νεκρῶν μοῖραν, ὅσα μὴ μετέσχε, μηδὲ μετέχειν τοῦ ζῆν πέφυχεν. Ἢ δὲ ζῷσα xal βλέπουσα xol κινήσεως ἀρχὴν ἐξ αὑτῆς ἔχουσα καὶ γνῶσιν οἰχείων καὶ ἀλ- λοτρίων φύσις ἄλλως τε (leg. ὅλως) ἔσπαχεν ἀποῤῥοὴν χαὶ μοῖραν ἐχ τοῦ φρονοῦντος, ὅπως χυ- θερνᾶται τὸ σύμπαν καθ᾽ “Ηράχλειτον.) Ὁ δὲ Ἡράχλειτός φησιν, ὅτι καὶ τὸ ζῇν καὶ τὸ ἀποθανεῖν xal ἐν τῷ ζῇν ἡμᾶς ἐστι xol ἐν τῷ τεθνάναι, (Sextus Empiricus Pyrrb. ΠῚ, 23o, qui He- racliti verba paululum immutavit. Hic enim sine dubio ζώειν, ἀποθανέειν et ἡμέας scripsit. Cf. Philo Alleg. leg. 1 fin. : μονονοὺ καὶ ó.Hed- χλειτος, χατὰ τοῦτο Muwücfog ἀχολουθήσας τῷ δόγματί φησι Ζῶμεν τὸν ἐχείνων θάνατον, τεθνή- χαμεν δὲ τὸν ἐχείνων βίον " ὡς νῦν μὲν ὅτε ἐνζῶμεν τεθνηχυίας τῆς ψνχῆς xa ὡς ἂν ἐν σήματι τῷ σώματι ἐντετυμδευμένης. Hierocles in carm. aur. p. 142 : Διὸ xai ἐπαμφοτερίζει ταῖς σχέσε-- σιν, ὁτὲ μὲν ἐχεῖ ζῶσα τὴν νοερὰν εὐζωΐαν, ὁτὲ δὲ ἐνταῦθα τὴν αἰσθητιχὴν ἐμπάθειαν προσλαμδά- νουσα. "Evütv καὶ λέγεται ὀρθῶς ὑπὸ Ἡρακλεί- του , ὅτι ζῶμεν τὸν ἐχείνων θάνατον, τεθνήχαμεν δὲ τὸν ἐχείνων βίον. Similiter Numenius apud Porphyrium de Antro p. 356 ed. Cantabr. : xol ἀλλαχοῦ δὲ φάναι ζῇν ἡμᾶς τὸν ἐχείνων [τῶν ψυ- x&v ] θάνατον, καὶ ζῇν ἐκείνας τὸν ἡμέτερον θάνα- τον. Ád perpetuam tam vitz mortisque quam divinitatis humanitatisque conjunctionem re- ferendum et illud est effatum quod servavit Diogenes lib. IX, 7 : πάντα ψυχῶν εἶναι καὶ δαι- μόνων πλήρη, et alterum quod exstat apud Aristotelem de partt, anim. I, 5 p. 645 a ed. Bekk. : Καὶ καθάπερ Ἤ ράχλειτος λέγεται πρὸς τοὺς ξένους εἰπεῖν τοὺς βουλομένους ἐντυχεῖν αὐτῷ «οὐὐἐχέλευε γὰρ αὐτοὺς εἰσιένχε θαῤῥοῦντας " εἶναι γὰρ χαὶ ἐνταῦθα θεούς.) “ Καὶ τοῖσι ἀγάλμασι τουτέοισι εὔχονται, óxotov. el 'πις τοῖσι δόμοισι λεσχηνεύοιτο, οὔτε γινώσχων θεοὺς οὔτε ἥρωας οἵτινές εἶσι, (Origenes contra Cels. VII p. 738 : καὶ μὴν καὶ “Ἡράχλειτος ὧδέ πως ἀποφαίνεται" Καὶ τοῖς ἀγάλμασι χτλ. 6 μέν γε μάλα ἀποῤῥήτως ὑποσημαίνει ἡλίθιον τὸ τοῖς ἀγάλμασιν εὔχεσθαι, ἐὰν μὴ γιγνώσχη τις θεοὺς xal ἥρωας οἵτινές εἶσιν. Clemens Cohort. c. IV p. 44 : Σὺ δὲ ἀλλ᾽ εἰ μὴ 60. Heraclitus vero ait et vitam et mortem in nostra vita nostraque morte inesse. 61. Alque has statuas precantur, velut si quis cum domibus sermocinetur, ignorans qui dii et qui heroes sint. 21. 822 χλειτον" χρέας δὲ πᾶν νεχρὸν xal νεχροῦ μέρος. ( Plutarchus ϑδυπιροβίδο. lib. IV, 4, 3, vol. Xl, p. 186. Verba χρέας δὲ πᾶν χτλ. Plutar. chi sunt. Inepte Suidas v. Ἡράχλειτος ait : Ἡράκλειτος ἔφη ὀλιγωρεῖν πάντη τοῦ σώματος xal νομίζειν αὐτὸ xal χοπρίων ἐχόλητότερον' ἐχ τοῦ ῥάστου δὲ αὐτῷ τὰς θεραπείας ἀποπληροῦν, ἕως ἂν 6 θεὸς ὥσπερ ὀργάνῳ τῷ σώματι γρῆσθαι ἐπιτάτ- τη. Cf. Cedren., hist. p. 157. Quid? quod Cel- sus quoque Heracliti dictum in alienam sen- tiam detorsit. Locum ejus servavit Origenes contra Cels. V p. 588 : xal ψυχῆς μὲν αἰώνιον βιοτὴν δύναιτ᾽ ἂν παρασχεῖν" νέχυες δέ, φησὶν Ἡράκλειτος, κοπρίων ἐχόλητότεροι᾽ σάρχα δὴ . .. αἰώνιον ἀποφῆναι... οὔτε βουλήσεται 6 θεός, οὔτε δυνήσεται. Heracliteam locutionem xo- πρίων ἐχόλητότερος adnotavit etiam Pollux Onomast. V, 163, Hinc apud Sextum legitur adv. Math. VIII, 2386 : καὶ μὴν ῥητῶς 6 "Hoa- χλειτός φησι τὸ μὴ εἶναι λογικὸν τὸν ἄνθρωπον, μόνον δ᾽ ὑπάρχειν φρενῆρες τὸ περιέχον" et apud Pbhilostratum Ep. 18 : “Ηράχλειτος ὃ φυσιχὸς ἄλογον εἶναι κατὰ φύσιν ἔφησε τὸν ἄνθρωπον. Hoc de solis mortuis accipiendum , qui quia ani- mam de colo non ducunt rationis expertes Ephesio philosopho videbantur. ) . Ἐνθάδε ἐόντας ἐπανίστασθαι xoi φύλακας γίνεσθαι ἐγερτὶ ζώντων xal νεχρῶν. ( Hippolytus Hares. Refut. p. 183 ed. Mil- ler. : λέγει δὲ xal σαρχὸς ἀνάστασιν ταύτης gave- ρᾶς ἐν ἧ γεγενήμεθα, xol τὸν θεὸν οἶδε ταύτης τῆς ἀναστάσεως αἴτιον οὕτως λέγων" « "Eva. δ᾽ ἐόντι ἐπανίστασθαι χαὶ φύλαχας γίνεσθαι ἐγερτιζόντων καὶ νεχρῶν. » Emendavit hec Bernaysius in Mus. Rh. IX p. 245. Fallitur Hippolytus car- nis resurrectionem que christiane religionis propria est Heraclito tribuens. Nos existima- mus Ephesium philosophum | mortuorum animos vivorum custodes esse voluisse. Qua in re secutus est Hesiodum Op. et Dieb. vs. 121-122 ita canentem : τοὶ μὲν δαίμονές εἶσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλάς, ἐσθλοί, ἐπιχθόνιοι, φύ-- λακες θνητῶν ἀνθρώπων. Quod autem vigilan- ter viventes et mortuos opponit, id eo valet, ut vigilantes et dormientes atque adeo s ι- pientes et insipientes intelligantur. ) HERACLITI FRAGMENTA. 55, εἶναι γὰρ ἕν τὸ σοφὸν ἐπίστασθαι γνώμην οἵην τ ἐγχνδερνῆσαι πάντα διὰ πάντων. ( Diogenes Laertius lib IX, 1, cujus mem. brane habent γνώμην ἥτε οἱ (al. ὅτε ἢ) &po- θερνήσει. Sensus flagitat quod edidi οἵην «à χυδερνῆσαι vel ἐγχυδερνῆν i. e, éyxu6sovita, Si- milis est locus apud Hippocratem περὶ διαί- τῆς l pag. 639 ed Kühn. : τοῦτο τὸ πῦρ) πάντα διὰ παντὸς χυδερνᾷ " quae verba Heracliteis su- pra adnumeravi ad fragm. 46. Videtur autem lleraclitus χυδερνᾷν et οἰαχίζειν ( fragm. 5o) promiscue usurpasse. Ephesii hominis effa- tum sic imitatus est Cleanthes hymn. in Joy. vs. 31-34 : ἀλλὰ Ζεῦ πάνδωρε, χελαινεφές, dz- χικέραυνε, ἀνθρώπους ῥύοιο ἀπειροσύνης dr) λυγρῆς, ἣν σύ, πάτερ, σχέδασον ψυχῆς ἄπο, δὸς δὲ χυρῆσαι γνώμης, 7] πίσυνος σὺ δίχης μέτα πάντε χυδερνᾷς.) . Νόμος xal βουλὴ πείθεσθαι ἑνός. (Clemens Strom. V, 14 p. 718. Sic et He rodotus lib. 1, 126 πείθεσθαί τινος dixit, quum Atticos plerumque πείθεσθαί τινι dixisse con- stet. Hnc pertinent Heracliti verba apud Sto bzum Flor. lll, 84 : σωφρονέειν ἀρετὴ μεγίστη, καὶ σοφίη ἀληθέα λέγειν xol ποιέειν χατὰ quen ἐπαΐοντας, quz tamen fragm. 55 consideranti vix Ephesii philosophi esse videbuntur. De reliquo unus ille quem Heraclitus sequen- - dum censet aut ipse Jupiter est aut quicun- que divinz mentis (γνώμης) interpres habe- tur. ) . Καθάπτεται δὲ xal τῶν "Egto(ov ἐπὶ τῷ τὸν ἑταῖ- ρον ἐχθαλεῖν "EpuóBopov, ἐν οἷς φησιν" « "Aus Ἐφεσίοισι ἡδηδὸν ἀποθανέειν πᾶσι καὶ τοῖσι ἀνη- 6ow τὴν πόλιν χαταλιπέειν., οἴτινες "Eouoóupo ἑωυτῶν ὀνήϊστον ἐξέβαλον λέγοντες ἫἩ μέων μη εἷς ὀνήϊστος ἔστω" εἰ δέ τις τοιοῦτος, ἄλλη τε xui μετ᾽ ἄλλων. » (Diogenes Laertius lib IX, a. Vulgavi dz θανέειν et χκαταλιπέειν; codd. ἀποθανεῖν et χατα- λιπεῖν. lisdem prope verbis hzc narrat Cicero Tusc. V, 36. Minus accurate lamblichus de vit. Pyth. s. 173 : οὐ γὰρ χαθάπερ “Ηράχλειτας Ἐφεσίοις γράψειν ἔφη τοὺς νόμους, ἀπάγξασθαι τοὺς πολίτας ἡδηδὸν χελεύσας. In paucis a Laertio discrepat Strabo lib. XIV p. 642 ed. Cas.) 54. Hic commorantes excitari et custodes fieri vigilan- ter viventium et mortuorum. 55. Esse enim unam sapientiam, nosse mentem ea po- tentia prieditam, ut omnia omnino gubernet. 56. Lex et consilium est uni obedire. 57. Reprehendit etiam Epliesios quod sodalem suum Hermodorum ejecissent, dicens: « Merentur umirerti Ephesii adulti, ut morte afficiantur, impuberes vero ul urbem relinquant, quia Hermodorum preestantissimum ci vem patria expellentes ita locuti sunt : Nemo de nobis unus excellat ; sed si quis talis exstiterit, alibi οἱ cum alis degat. » HERACLI1I FRAGMENTA. ( Aristoteles Ethic. Eudem. lib. l1 cap. 7 : "Eouxe δὲ xal Ἣ ράχλειτος λέγειν, εἷς τὴν ἰσχὺν τοῦ θυμοῦ βλέψας, ὅτι λυπηρὰ ἧ χώλυσις αὐτοῦ" χαλεπὸν γάρ, φησί, Oui χτλ. Vulgavi ὠνέεται pro membranarum scriptura ὠνεῖται. dd. Ethic. Nicomach. lib. II cap. 3 : "Ext δὲ χαλε- πώτεοον ἡδονῇ μάχεσθαι ἢ θυμῷ, καθάπερ φησὶν Ἡράκλειτος. Id. Polit. lib. V cap. 11 : Καθά- περ xal Ἡράχλειτος εἶπε, χαλεπὸν φάσχων εἶναι θυμῷ μάχεσθαι" duy, γὰρ ὠνεῖσθαι. Plutarchus Coriolan. p. 224 : Μαρτυρίαν ἀπέλιπε τῷ εἶ-- πόντι θυμῷ μάχεσθαι χαλεπόν" ὃ γὰρ ἂν 0609, ψυχῆς ὠνεῖται. Id. de Ira p. 457 et Amat. p. 755 : Ἔρωτι γὰρ μάχεσθαι χαλεπόν, οὐ θυμῷ, χαθ᾽ Ἡράκλειτον " ὅ, τι γὰρ ἂν θελήση, καὶ ψυχῆς ὠνεῖται xal χρημάτων xal. δόξης, ubi postrema non sunt Heraclitea. lamblichus Protrept. p. 140 : Μάρτυς τοῖς λεχθεῖσιν “Η ράχλειτος " θυμῷ γάρ φησι μάχεσθαι χαλεπόν" ὅ, τι γὰρ ἂν χρήζη τἄνεσθαι, ψυχῇς ὠνέεται, Cf. Democrit. fragm. moral. 77.) . Ἀνὴρ óxótav μεθυσθῇ , ἄγεται ὑπὸ παιδὸς ἀνήδου σφαλλόμενος, οὖχ ἐπαΐων ὄὅχη βαίνει, ὑγρὴν τὴν ψυχὴν ἔχων. ( Stobaeus Flor. V, 120.) Οὗ v ξηρή, ψυχὴ σοφωτάτη xal ἀρίστη. (Philo apud Eusebium Prap. Evang. VIII, 14: Μόνη γὰρ ἢ “Ελλὰς ἀψευδῶς ἀνθρωπογονεῖ... τὸ δ᾽ αἴτιον, λεπτότητι ἀέρος 54 διάνοια πέφυχεν ἀχονᾶσθαι" διὸ xol “Ηράχλειτος οὐχ ἀπὸ σχοποῦ φησιν" Οὗ γῇ χτλ.) , Ain, ψυχὴ σοφωτάτη καὶ ἀρίστη. (Stobaeus Flor. V, 120. Sed alii aliter hanc sententiam referunt. Porphyrius de ÁAntr. c. XI pag. 207 ed. Cantabr. : αὐτὸς δέ φησιν Ἡράχλειτος, ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη. Glyeas An- nal. p. 74 : Ψυχὴ ξηροτέρη σοφωτέρη" et p. 116 ξηροτέρη ψυχὴ σοφωτέρη. Plutarchus de orac. def, cap. 41, vol. IX p. 367 : Ἅμα δ᾽ dv τις οὐχ ἀλόγως xol ξηρότητα φαίη μετὰ τῆς θερμότη- τὸς ἐγγινομένην λεπτύνειν τὸ πνεῦμα χαὶ ποιεῖν αἰθερῶδες xal χαθαρόν᾽ αὕτη γὰρ ξηρὰ ψυχὴ χαθ᾽ Ἡράχλειτον. Id. Romul. cap. 28, vol. E p. 81: "Hxet γὰρ ἐκεῖθεν, ἐχεῖ δ᾽ ἄνεισιν " οὐ μετὰ σώμα- τος, ἀλλ᾽ ἐὰν ὅτι μάλιστα σώματος ἀπαλλαγῇ, xt διαχριθῇ, καὶ γένηται χαθαρὸν παντάπασι xal ἄσαρχον xai &yvóv* αὕτη γὰρ ψυχὴ ξηρή., ἀρίστη xat Ἣ ράχλειτον.) —-— m] 78. 7. 325 Αὐγὴ ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη. ( Galenus de animi moribus temperamen- to corporis obsequentibus t. V p. 45o ed. Chart, : Ἀλλ᾽ εἰ xal ξηρότητα μὴ ξυγχωρήσαι ἐναντίαν ( leg. αἰτίαν) εἶναι συνέσεως, εἴ γε μὴν ( leg. ὡς εἴρηται) 6o" Ἡρακλείτου * xol γὰρ οὗτος οὕτως εἶπεν, αὐγὴ ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη, τὴν ξη- ρότητα πάλιν ἀξιῶν εἰναι συνέσεως αἰτίαν" τὸ γὰρ τῆς αὐγῆς ὄνομα τοῦτ᾽ ἐνδείκνυται. Subjungit au- tem ἐννοήσαντας xal τοὺς ἀστέρας αὐγοειδεῖς τε ἅμα καὶ ξηροὺς ὄντας, ἄχραν σύνεσιν ἔχειν. Conf. Stob. Floril. XVII, 43 : Ἡρυᾶς δ᾽ ὁμοιοτάτην ταύτη προσφέρεσθαι τροφὴν ἄν ἔφη, εἰ τὴν xovgo- τάτην χαὶ καθαρωτάτην προσφεροίμεθα" οὕτω δ᾽ ἂν καὶ τὴν ψυχὴν ἡμῶν ὑπάρχειν καθαράν τε καὶ ξηράν, ὁποία οὖσα ἀρίστη καὶ σοφωτάτη εἴη ἄν, καθάπερ Ἡραχλείτῳ δοκεῖ λέγοντι οὕτως « αὐγὴ ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη καὶ ἀρίστη. » Clemens Pz- dag. 1I, a p. 184 : Οὕτω δ᾽ ἂν xoi f, ψυχὴ fiiv - ὅπάρξει χαθαρὰ xal ξηρὰ xat φωτοειδής * Αὐγὴ δὲ ψυχὴ ξηρὰ σοφωτάτη καὶ ἀρίστη" ταύτῃ δὲ χαὶ ἐποπτιχή, χτλ. Plutarchus de Esu carnium orat. 1, vol. XIII p. 238 : Αὐγῇ ξηρῇ ψυχὴ σοφωτάτη, κατὰ τὸν Ἡράκλειτον, £ouev. ) Αὕτη γὰρ ψυχὴ ξηρὴ ἀρίστη χαθ᾽ “Ἡράχλειτον ὥσπερ ἀστραπὴ νέφους διαπταμένη τοῦ σώματος, (Plutarchus Romul. c. 38, vol. 1 p. 82. Conf. Clemens Ped. 1I, 2 : Οὐδὲ ἔσται xd0v- γρὸς ταῖς ix τοῦ οἴνου ἀναθυμιάσεσι νεφέλης δίχην σωματοποιουμένη. Sextus Empiricus adv. Math. Vll, 129 : Ὅνπερ οὖν τρόπον οἱ ἄνθρακες πλη- σιάσαντες τῷ πυρὲ κατ᾽ ἀλλοίωσιν διάπυροι γί- qvovtat , χωρισθέντες δὲ σδέννυνται, οὕτω καὶ ἢ ἐπιξενωθεῖσα τοῖς ἡμετέροις σώμασιν ἀπὸ τοῦ πε- ρτέχοντος μοῖρα κατὰ. μὲν τὸν χωρισμὸν σχεδὸν ἄλογος γίγνεται, χατὰ δὲ τὴν διὰ τῶν πλείστων πόρων σύμφυσιν ὁμοειδὴς τῷ ὅλῳ καθίσταται. Plutarchus de Superstitione cap. 3, vol. VIM pag. 6o : Ὁ Ἡράχλειτός φησι, τοῖς ἐγρηγορόσιν ᾿ ἕνα χαὶ χοινὸν χόσμον εἶναι, τῶν δὲ χοιμωμένων. £xaccov εἰς ἴδιον ἀποστρέφεσθαι. M. Antoninus Vl, 42. : Καὶ τοὺς καθεύδοντας, οἶμαι, ὁ Ἧρά- χλειτος ἐργάτας εἶναι λέγει xal συνεργοὺς τῶν ἐν τῷ χόσμῳ γινομένων.) . Ἄνθρωπος ἐν εὐφρόνη φάος ἅπτει ἑαυτῷ " ἀποθα- γὼν ἀποσθδεσθείς. Ζῶν δὲ ἅπτεται τεθνεῶτος εὔδων' ἀποσθεσθεὶς ὄψεις ἐγρηγορὼς ἅπτεται εὔδοντος. (Clemens Strom. 1V, aa : Ὅσα δ᾽ αὖ περὶ 70. Vir ebrius titubat et ab impubere puero ducitur, ani- mam habens udam , ignarus quorsum eat. 71. Ubi terra sicca , ibi etiam animus sapientissimus et oplimus est, 72. Animus siccus sapientissimus et optimus est. 73. Lux sicea amimus sapientissimus est. 74. Is enim est animus , ut Heraclitus censebat, siccus eoque optimus, qui per corpus ut per nubes fulmen pervolat. 75. Homo noctu sibi ipsi lumen accendit : ai mortumns, 84 ὕπνου λέγουσι, τὰ αὐτὰ χρὴ καὶ περὶ θανάτου ἐξα- χούειν" ἑχάτερος γὰρ δηλοῖ τὴν ἀπόστασιν τῆς ψυχῆς, 6 μὲν μᾶλλον 6 δὲ ἧττον " ὅπερ ἐστὶ xol περὶ (leg. παρὰ) Ἡρακλείτου Aa6civ (leg. μα- θεῖν)" Ἄνθρωπος ἐν εὐφρόνη χτλ.) 7€. Οὗτος τὴν οἴηςιν ἱερὰν νόσον ἔλεγε. 78. . Δίχης ὄνομα οὐχ ἂν ἤδεσαν, el ταῦτα μὴ ἦν. (Hesychius Milesius v. Ἡ ράχλειτος. Nolui ionice ἱρὴν νοῦσον ponere. Hoc Heracliti effa- tum intuitus Philostratus Opp. p. 391 ait : Ἡράχλειτος ὃ φυσιχὸς ἄλογον εἶναι xavà φύσιν ἔφησε τὸν ἄνθρωπον εἰ δὲ τοῦτο ἀληθές, ὥσπερ ἀληθές ἐστιν, ἐγχαλυπτέος ἕχαστος ὃ ματαίως ἐν δόξῃ γενόμενος. Perperam Heraclito tribuitur sententia apud S. Maximum t. 1l p. 557 ed. Combefis. : Ἢ εὔχαιρος χάρις λιμῷ χαθάπερ τροφὴ ἁρμόττουσα τὴν τῆς ψυχῆς ἔνδειαν ἰᾶται" et altera p. 646 : Συντομωτάτην ὁδὸν 6 αὐτὸς ἔλεγεν εἰς εὐδοξίαν τὸ γενέσθαι ἀγαθόν.) .. Ἦθος γὰρ ἀνθρώπειον μὲν οὐχ ἔχει γνώμας, θεῖον ᾿ | δὲ ἔχει. | ( Origenes contra Cels. VI p. 698 : Kai ἐν- τίθεταί γε “Ηραχλείτου λέξεις, μίαν μὲν ἐν ἧ φη- | σιν’ Ἦθος xzÀ. ) | Ἀνὴρ νήπιος ἤχουσε πρὸς δαίμονος, ὅχωσπερ παῖς ᾿ πρὸς ἀνδρός. (Origenes contra Cels. Vl p. 698 : ἑτέραν δέ, Ἀνὴρ νήπιος κτλ.) | . Βλὰξ ἄνθρωπος ἐπὶ παντὶ λόγῳ ἐπτοῆσθαι φιλέει. ( Plutarchus de audiendis poetis cap. 8, vol. VII p. 103. Idem de Auditione cap. 5 p. 137: Καὶ τὸν Ἡράκλειτον οὐχ ἐλέγχουσιν εἰπόντα * Βλὰξ ἄνθρωπος χτλ. Utroque loco legitur φιλεῖ quod imutavi in φιλέει.) 4 ( Clemens Strom. IV, 3 p. 568 : Δικαίῳ γὰρ οὗ χεῖται νόμος, ἡ γραφή φησιν" χαλῶς ouv Ἣρά- χλειτος, Δίχης ὄνομα, φησίν, χτλ.) El μὴ γὰρ Διονύσῳ πομπὴν ἐποιοῦντο xol ὕμνεον ἄσμα αἰδοίοισι., ἀναιδέστατα ἂν εἴργαστο, φησὶν Ἡράκλειτος" οὐτὸς δὲ ᾿Αἴδης xal Διόνυσος ὅτεῳ μαίνονται καὶ ληναΐζουσι. HERACLITI FRAGMENTA. ( Clemens Cohort. c. IL p. 3o. Scripsi im δέστατα ἂν εἴργαστο; vulgo ἀναιδέστατα εἶ»»:- σται. Cf. Plutarchus de Isid. et Osir. cap. :5, vol. IX p. 139 : Kal μέντοι ᾿Ηραχλείτου τῶ 9» σιχοῦ λέγοντος “λδης xal Διόνυσος οὗτος, ὅτε o» μαίνονται xai ληραίνουσιν (leg. etre ὅτεω μοϊ- νονται xal ληναΐζουσι ]. Adde alium Clementis locum : Πρὸς δὲ τῶν ἄλλων “Ἑλλήνων οὔστιν:: μένει τελευτήσαντας ἅσσα οὐδὲ ἔλπονται, τίσι 3 μαντεύεται Ἡ ράχλειτος 6 ᾿Εφέσιος ; Nuxtuziis;, μάγοις, βάχχοις, ληναῖς, μύσταις" τούτοις ἀξει- λεῖ τὰ μετὰ θάνατον, τούτοις μαντεύεται τὸ zz», Preterea memoranda exquisitior explicatio cujus Plutarchus l. c. meminit : Oi γὰρ ἀξιοῦν. τες “Αδὴην λέγεσθαι τὸ σῶμα, τῆς ψυχῆς ὧν παραφρονούσης xal μεθυούσης ἐν αὐτῷ, γλίσχοες ἀλληγοροῦσιν.) Τίς γὰρ αὐτῶν, φησί, νόος ἢ φρήν; ( Proclus Comment. in Plat. Alcibiad. p. 355 ed. Creuzer. : ὀρθῶς οὖν xal ὁ γενναῖος "Hozis- τὸς ἀποσχοραχίζει τὸ πλῆθος ὡς ἄνουν xat diov.- στον" Τίς γὰρ χτλ.; ὅτι οἱ πολλοὶ καχοί, ὀλίγοι 2 ἀγαθοί, Ταῦτα μὲν Ἡ ράκλειτος. Quare idem in Tim. p. 106 E (p. 2352 ed. Schneider.) : ἀλλ Ἡράκλειτος μὲν ἑαυτὸν πάντα εἰδέναι λέγων πάν τας τοὺς ἄλλους ἀνεπιστήμονας ποιεῖ. Caterum verba μὴ εἰχῇ περὶ τῶν μεγίστων συμδαλωμεήα, qua Diogenes Laertius IX, 73 Heraclito a scribit, posteriorem aetatem redolent, neque pro Heracliteis haberi possunt. ) Ποταμοῖς τοῖς αὐτοῖς ἐμδαίνομέν τε xai οὐχ ἐυ- Galvousv, εἶμέν τε xal οὐχ εἶμεν. | ( Heraclitus Alleg. Hom. p. 51 ed. Mehle. Conf. supra fragm. a1 et aa.) | Ὁ δὲ Ἡράχλειτος ὡς μέγα τι καὶ σεμνὸν uz πραγμένος, ᾿Εδιζησάμην, φησίν, ἐμεωυτόν" χεὶ τῶν ἐν Δελφοῖς γραμμάτων θειότατον ἐδόχει τ) Γνῶθι σαυτόν. ᾿ ( Plutarchus adv. Colot, eap. 30, vol. XIV p. 172. Patet e Plutarchi explicatione illud ἐδιζησάμην ἐμεωυτὸν ab Ephesio philosopho de exsünetus est. Vivus autem dormiens mortuum necesei- tudine ita attingit, ut caecus vigilans ad dormientis simili- tudinem aecedit. 76. Hic arrogantera de se persuasionem sacrum morbum appellabet. 77. Humanum enim ingenium noo liabet prudentiam , divinum vero habet. 78. Homo stultius e deo aliquid audivit, ut puer e viro. 79. Homo stupidus quavis oratione solet percelli. 80. Juslitig nomen ignorarepnt, nisi hec supplicia es- sent. 81. Etenim nisi Dionyso pompam celebrarent caneresi- que carmen in pudenda conditum, impudentissimi in f ctis essent, inquit Heraclitus. [dem vero Orcus ac Diony- sus cujus amore furunt et baccbantur. 82. Que enim, ipquit, eorum meus aut prudenti est? 83. In eosdem fluvios descendimus ac non descendi mus; Sumus ac non sumus. 84. Heraelitus vero tanquam re magna et predam gesta : Quiesivi, inquit, me ipsum. Alque inter ea que Delphis scripla sunt maxime divinum illud videbalsr : Nosce te ipsum. HERACLITI FRAGMENTA. 827 sui cognitione dictum significare : operam dedi ut me ipsum noscerem. Sic et Suidas ( v. TIdcxoUjoc ) : οὔκουν ἀπεικὸς ἦν.... λόγον λέγειν ἐχεῖνον, ὄνπερ οὖν Ἡράχλειτος εἶπε περὶ αὑτοῦ ᾿Εμεωυτὸν ἐδιζησάμην. Inde orta videtur sen- tentia qua» sub Heracliti nomine fertur apud Stobzeum Floril. V, 119 : ἀνθρώποισι πᾶσι μέ- τεστι γινώσχειν ἑωυτοὺς xal σωφρονέειν. Aliter " verba ista accepit Diogenes IX, 5 scribens : ἤχουσε δὲ οὐδενός, ἀλλ᾽ αὑτὸν ἔφη διζήσασθαι xai μαθεῖν πάντα παρ᾽ ἑαυτοῦ" et ibid, : xai νέος ὧν ἔφασχε μηδὲν εἰδέναι, τέλειος μέντοι γενόμενος πᾶντα ἐγνωχέναι. Similiter. Stobzus Floril. XXI, 7 ex Aristonymo : Ἡράχλειτος νέος ὧν πάντων γέγονε σοφώτερος, ὅτι ἤδει ἑαυτὸν μηδὲν εἰδότα.) &. “Ἑτέρα γὰρ ἵππου ἡδονὴ καὶ χυνὸς καὶ ἀνθρώπου, χαθάπερ Ἡράκλειτός φησιν ὄνον σύρματ᾽ ἂν ἐλέ- σθαι μᾶλλον ἣ youcóv: ἥδιον γὰρ χρυσοῦ τροφὴ ὄνοις. | (Aristoteles Ethic. Nicom. lib. X cap. 5 p. 1176 a ed. Bekk.; ubi Eustratius : σύρ- ματα τὸν χόρτον "HodxAetcoc λέγει.) 8. Ὃ θεὸς ἡμέρη εὐφρόνη, χειμὼν θέρος, πόλεμος |. εἰρήνη, κόρος λιμός. (Hippolytus Hseres. Refut. pag. 183 ed. Miller. : τὸν γὰρ πρῶτον χόσμον αὐτὸν δημιουργὸν xal ποιητὴν δαυτοῦ γινόμενον οὕτω λέγει" Ο θεὸς ἡμέρη κτλ. τἀναντία ἅπαντα.) ᾿ δῖ. ᾿Ἀλλοιοῦται δὲ ὅχωσπερ 6xóvav συμμιγῇ θυώματα θυώμασι" ὀνομάζεται χαθ᾽ ἥδονὴν ἑχάστου. (Hippolytus Hares. Refut. pag. 283 ed. Miller. Inserui θυώματα quod in codice deest. Referuntur hec ad mentem. Hippolytus enim ait : οὗτος ὁ νοῦς" « ἀλλοιοῦται δὲ » χτλ. ) 8. Θάλασσα ὕδωρ χαθαρώτατον xal μιαρώτατον, i- χθύσι μὲν πότιμον xol σωτήριον, ἀνθρώποις δὲ ἄπο- tov χαὶ ὀλέθριον. ( Hippolytus Heres. Refut. pag. 482 edi Miller. : xai τὸ μιαρόν φησι xai τὸ χαθαρὸν ἕν xaV ταὐτὸν εἶναι, xal τὸ πότιμον xai τὸ ἄποτον ἕν xai τὸ αὑτὸ εἶναι. Θάλασσα, φησίν, ὕδωρ xtA. ) 80. Διδάσχαλος δὲ πλείστων ᾿Ησίοδος" τοῦτον ἐπί- στανται πλεῖστα εἰδέναι, ὅστις ἡμέρην χαὶ εὐφρό- νὴν οὐχ ἐγίνωσκε" ἔστι γὰρ ἕν. ( Hippolytus Hzres. Refut. p. 382 ed. Mil- ler. : Τοιγαροῦν οὐδὲ σχότος οὐδὲ φῶς οὐδὲ πονηρὸν οὐδὲ ἀγαθὸν ἕτερόν φησιν εἶναι ὁ Ἡράκλειτος, ἀλλ᾽ ἕν xal τὸ αὐτό, ᾿Επιτιμᾷ γοῦν Ησιόδῳ, ὅτι ἡμέραν καὶ νύχξα οἶδεν. ἡμέρα γάρ, φησί, xal νύξ ἐστιν ἕν, λέγων ὧδέ πως" Διδάσχαλος δὲ πλείστων κτλ.) : | 90. Kal ἀγαθὸν xal xaxóv, Οἵ γοῦν ἰατροί, φησιν 6 "Hodxhevroc , τέμνοντες, καίοντες, πάντη Baca- νίζοντες χαχῶς τοὺς ἀῤῥωστοῦντας ἐπαιτέονται μηδὲν ἄξιοι μισθὸν λαμβάνειν παρὰ τῶν ἀῤῥω- στούντων, ταῦτα ἐργαζόμενοι τὰ ἀγαθὰ χαὶ τὰς νόσους. ( Hippolytus Hares. Refut. p. 382 ed. Mil- ler. Posui cum Bernaysio ἐπαιτέονται μηδὲν ἄξιοι: vulgo ἐπαιτιῶνται μηδὲν ἄξιον. Praeterea μισθὸν exaravi; codex μισθῶν.) 91. Καὶ εὐθὺ δέ, φησί, καὶ στρεδλὸν τὸ αὐτό ἐστι. Γραφείῳ, φησίν, ὁδὸς εὐθεῖα καὶ σχολιή, fj τοῦ ὀργάνου τοῦ χαλουμένου χοχλίου ἐν τῷ γραφείῳ περιστροφὴ εὐθεῖα xol σχολιή" ἄνω γὰρ ὁμοῦ xai χύχλῳ περιέλχεται. Μία ἐστί, φησί, καὶ fj αὐτή" xal τὸ ἄνω xal τὸ χάτω ἕν ἐστι xal τὸ αὐτό’ ὁδὸς ἄνω κάτω μίη xol wor. ( Hippolytus Hzres. Refut. p. 382 ed. Miller. Scripsi przeunte Bernaysio γραφείῳ, φησίν et περιέλχεται pro Gudicis lectionibus γραφέων, φησίν et περιέχεται.) 92. Οὐχ ἐμεῦ ἀλλὰ τοῦ λόγου ἀχούσαντας δμολογέειν. σοφόν ἐστι, ἕν πάντα γίνεσθαι. ( Hippolytus Hares. Refut. p. 380 ed. Mit- 85. Alia enim equi voluptas est, alia canis, alia homi- nis, quemadmodum Heraclitus ait asino culmos et paleas auro oplabiliores esse : jucundius enim asinis est pabulum quam aurum. 86. Deus dies, nox ; hiems, estas; bellum, pax; sa- lietas, fames, 37. Variatur autem, ut quum odoramenta alia aliis com- miscentur, appellaturque ut cuique libet. 88. Aqua marina purissima et corruptissima est , pisci- bus quidem potabilis et salubris, hominibus vero minime polabilis atque adeo pestilens. 89, Αἱ plurimarum rerum magister Hesiodus est : hunc Wrmulte tenuisse putant, qui diem et noctem non nove- "al; est enim unum idemque. 90. Bonum item et malum eodem redit. Medici quidem, inquit Heraclitus, secantes urentesque et usquequaque &grorum corpora male vexantes mercedem qua digni non sunt ab wgrotis exigunt, quum hanc eliam morbis medi- cinam faciant. 91. Rectum, inquit, et tortuosum idem est. Stilo, in-- quit , vía recta et curva , ideoque accedit ad similitudinem instrumenti quod cochlea; nomine afficitur. Nam stili cir- cumversio recía et curva est, siquidem a scribente simul sursum atque in. orbem flectitur. Una est, inquit, et ea- dem vía: et sursuniac deorsum unum est idem ; via sureum ac deorsum una alque eadem est. 92. Non me, sed rationem audientes concedere decet ex uno omnia fleri, 828 HERACLITI FRAGMENTA. ler. : Ἡράκλειτος μὲν οὖν φησιν εἶναι τὸ πᾶν διαιρετόν, ἀδιαίρετον, γενητόν, ἀγένητον, θνητόν, ἀθάνατον, λόγον, αἰῶνα, πατέρα,, viov, θεὸν δί-- καιῖον. « Οὐχ ἐμοῦ, ἀλλὰ τοῦ δόγματος ἀκούσαντας ὁμολογεῖν σοφόν ἔστιν, ἕν πάντα εἰδέναι, » 6 Ἡράχλειτός φησι. Restitui ἐμεῦ et. ὁμολογέειν ; praterea cum Bernaysio expulsa voce δόγμα- τὸς a librariis invecta reposui λόγου. Denique pro εἰδέναι quod Millerus mutaverat in εἶναι, exaravi γίνεσθαι, ipsum secutus Heraclitum cui nibil esse, sed omnia fieri et fluminis instar labi placet. Neque enim quidquam con- stare potest in perpetua illa quam statuebat cunctarum rerum mutatione. At εἰδέναι quum in solum rerum parentem et regem (fragm. 44) conveniat, hoc loco friget ). 93. Οὐ ξυνίασι ὅχως διαφερόμενον ἑωυτῷ ὁμολογέει" παλίντροπος ἁρμονίη ὅχωσπερ τόξου xol λύρης. (Hippolytus Hares. Refut. p. 380 ed. Mil- ler. : xai ὅτι τοῦτο οὖχ ἴσασι πάντες οὐδὲ ὅμολο- γοῦσιν, ἐπιμέμφεται ὧδέ πως: Οὐ ξυνίασι χτλ. Conf. fragm. 3o, 37, 38.) 94. “Ὅσων ὄψις, ἀκοή, μάθησις, ταῦτα ἐγὼ προτι- μέω. ( Hippolytus Hares. Refut. p. 281 : ὅτι δέ στιν ὁρατὸς ἀνθρώποις xal οὐχ ἀνεξεύρετος, ἐν τούτοις λέγει" “Ὅσων ὄψις χτλ. φησί, τουτέστι τὰ δρατὰ τῶν ἀοράτων’ et paucis interjectis sic per- git : οὕτως Ἡράχλειτος ἐν ἴση μοίρᾳ τίθεται καὶ τιμᾷ τὰ ἐμφανῇ τοῖς ἀφανέσιν, ὡς ἕν τι τὸ ἐμφα- vic xal τὸ ἀφανὲς ὁμολογουμένως ὑπάρχον. Τί γάρ ; φησίν, « ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς χρείττων (leg. χρέσσων; cf. fragm. 40) xal ὅσων ὄψις, ἀχοή, μάθησις [τουτέστι τὰ ὄργανα ] ταῦτα, φησίν, ἐγὼ προτιμέω, οὗ τὰ ἀφανῇ προτιμήσας.) 96. ᾿Ἀπὸ τῶν τοιούτων αὐτοῦ λόγων κατανοεῖν ῥάδιον" ἐξηπάτηνται, φησίν, οἱ ἄνθρωποι πρὸς τὴν γνῶσιν παραπλησίως Ὅμήρῳ 9 ὃς ἐγένετο τῶν “Ελλήνων σοφώτερος πάντων. ᾿Εχεῖνόν τε γὰρ παῖδες φθεῖρας χαταχτείνοντες ἐξηπάτησαν εἰπόντες" ὅσα εἴδομει καὶ χατελάθομεν, ταῦτᾳ ἀπελίπομεν, ὅσα δὲ dx εἴδομεν οὔτε ἐλάθομεν, ταῦτα φέρομεν. (Hippolytus ἤωτνοβ. Refut. p. 281. (οὐϊεῖς scripturam ἀπολείπομεν converti in ἀπελίτν- μεν. Id enim sententia flagitat. Pseudoplutar chus de vita Homeri cap. 4 vol. XY p. 47; : ( 6 Ὅμηρος) ἦλθεν ἐς "Iov- ἔνθα ἐπὶ πέτρας χοϑι- ζόμενος ἐθεάσατο ἁλιεῖς προσπλέοντας. ὧν ἐπυν- θάνετο εἴ τι ἔχοιεν" οἱ δὲ ἐπὶ τῷ θηρᾶσαι μὲν μη- δέν, φθειρίζεσθαι δὲ διὰ τὴν ἀπορίαν τῆς Ur: οὕτως ἀπεχρίναντο" « Ὅσσ᾽ ἕλομεν, λιπόμεσθα" $c οὐχ ἕλομεν φερόμεσθα, » αἰνισσόμενοι ὡς dr obe μὲν ἔλαθον τῶν φθειρῶν ἀποχτείναντες χατί- λιπον' obc δὲ οὐχ ἔλαθον, ἐν τῇ ἐσθῆτι φέροιεν. Ὅπερ οὐ δυνηθεὶς συμδαλεῖν “Ὅμηρος διὰ τὴν ἀθυμίαν ἐτελεύτησε.) 96. Οἱ δὲ ἄνθρωποι ix τῶν φανερῶν τὰ ἀφᾳνέα εχξ: πτεσθαι οὐχ ἐπίστανται. Τέχνησι γὰρ χρεόμενα ὁμοίησι ἀνθρωπίνη φύσι οὐ γινώσχουσι. θεῶν, γὰρ νόος ἐδίδαξε μιμέεσθαι τὰ ἑωυτῶν γινώσχοντες ᾿ ἃ ποιέουσι xal οὗ γινώσχοντας ἃ μιμέονται Πάντα γὰρ ὅμοια ἀνόμοια ἐόντα" xol evugopi πάντα [xal] διάφορα ἐόντα" διαλεγόμενα οὐ Ge γόμενα' γνώμην ἔχοντα ἀγνώμονα" ὑπεναντίον ὁ. τρόπος ἑχάστων ὁμολογεόμενος. Νόμος γὰρ xii φύσις οἷσι πάντα διαπρήσσεται οὐχ ὁμολογέι τὰ ὁμολογεόμενα. Νόμον γὰρ ἔθεσαν ἄνθρωτοι αὐτοὶ ἑωυτοῖσι, οὐ ινώσχοντες περὶ ὧν ἔθεσαν. Φύσιν δὲ πάντες θεοὶ διεχόσμησαν. Τὰ υὲν ὧν ἄνθρωποι ἔθεσαν οὐδέχοτε χατὰ τωὺὐτὸν ἔχει oa τὰ ὀρθὰ οὔτε τὰ μὴ ὀρθά. Ὁκόσα δὲ θεοὶ ἔθεσεν αἰεὶ ὀρθῶς ἔχει. Καὶ τὰ ὀρθὰ καὶ τὰ μὴ ὀρθὰ το- σοῦτον διαφέρει. ( Hippocrates Περὶ διαίτης 1}. I, vol. Ip. 639 seq. ed. Kühn. Pro codd. lectionibus ἀφανῆ-- φύσει---ξαυτῶν---διαπρησσόμενα οὐχ ὁμολογέετει δμολογεόμενα-οὔτε ὀρθῶς οὔτε μὴ ὀρθῶς---ἀεὶ edidi ἀφανέα.---φύσι---ξωυτῶν---διαπρήσσεται οὐχ ὅμο- 93. Ignorant concordem esse discordiam : est enim mu- tabilis concentus ut arcüs et lyro. 9$. Que videntur, audiuntur et discuntur, hsc ego cseteris antepono. 95. Id ex his ejus verbis facile intelligitur : Errarunt, inquit, homines in rerum illustrium cognitione similiter alque Homerus qui reliquis Grecis sapientior fuit, Illum enim pueri qui pediculos interficiebant his verbis dece- pere : « Que vidimus eepimusque, ea omnia reliquimus ; qua vero neque vidimus neque cepimus, ea geslamus. » 96. Al vero homines e manifestis obscura spectare nesci- unt. Namque arlibus humane nature convenientibus se uli ignorant. Deorum enim mens docuit scientes qua fa- ciant nescientesque quse imitentur ipsorum opera imitari. Quippe ita fit, ut omnia similia sint quz dissimilia sunt, et congruentia omnia quz diversa sunt, et loquenta non ioquentia οἱ ratione utentis rationis expertia. Sel suum cujusque ingenium quod in confesso est aliquante- lum adversatur. Lex enim et natura quibus univerta cot- ficluntur de his quo in confesso sunt non consentiunt. Etenim legem sibi ipsi homines etatuerunt, ignorantes de quibus statuerent. Naturam vero dii omnes certo ordine constituerunt. Quz igitur homines statuerunt, ea nun- quam eodem modo se habent, sive recta sive non reca sunt. Quas vero dii statuerunt, ea semper recte se babes. Atque recta et non recía tantum inter se dislapt. HERACLITI FRAGMENTA. 329 λογέει τὰ ὁμολογεόμενα----οὔτε τὰ ὀρθὰ οὔτε τὰ μὴ . ὀρθὰ — αἰεί. Videntur hac ex Heracliti libro sumta. Schol. Venet. in Iliad, IV, 4 : συντελεῖ ἅπαντα ὃ θεὸς πρὸς ἁρμονίαν τῶν ὅλων οἰκονομῶν τὰ συμφέροντα, ὅπερ καὶ Ἡ ράχλειτος λέγει ὡς τῷ μὲν θεῷ καλὰ πάντα xal ἀγαθὰ καὶ δίκανχ, ἄνθρωποι δὲ ἃ μὲν ἄδικα ὁπειλήφασιν ἃ δὲ δίκαια. Idem dicendum de aliis Hippocratei Περί διαίτης opusculi loeis in quibus manifesta Heraclitese doctrins et dictionis vestigia apparent, qua Bernaysius monstravit. Conf. p. 630, 4 ; 631, 6; 638, 14; 639, 13; 643, 10; 645, 15 et 125 632, το; 633, 17; 635, qus notavi ad fragm. 46, Sed ubique Heracliteis aliena ad- mixta sunt, Itaque omnia illa hic proponere nolui.) 4.28 92. ler. : Ἡράκλειτος μὲν οὖν φησιν εἶναι τὸ πᾶν διαιρετόν, ἀδιαίρετον, γενητόν, ἀγένητον, θνητόν, ἀθάνατον, λόγον, αἰῶνα, πατέρα, υἱόν, θεὸν δί-- xatov, « Οὐχ ἐμοῦ, ἀλλὰ τοῦ δόγματος ἀχούσαντας ὁμολογεῖν σοφόν ἐστιν, ἕν πάντα εἰδέναι, » 6 Ἡράκλειτός φησι. Restitui ἐμεῦ εἰ ὁμολογέειν ; preterea cum Bernaysio expulsa voce δόγμα- to; a librariis invecta reposui λόγου. Denique pro εἰδέναι quod Millerus mutaverat in εἶναι, exaravi γίνεσθαι, ipsum secutus Heraclitum cui nihil esse, sed omnia fieri et fluminis instar labi placet. Neque enim quidquam con- stare potest in perpetua illa quam statuebat cunctarum rerum mutatione, Αἱ εἰδέναι quum in solum rerum parentem et regem (fragm. 44) conveniat, hoc loco friget ). Οὐ ξυνίασι ὅκως διαφερόμενον ἑωυτῷ ὁμολογέει" παλίντροπος ἁρμονίη ὅχωσπερ τόξου xal λύρης. (Hippolytus Hares. Refut. p. 380 ed. Mil- ler. : xai ὅτι τοῦτο οὐχ ἴσασι πάντες οὐδὲ ὅμολο- γοῦσιν, ἐπιμέμφεται ὧδέ πως" Οὐ ξυνίασι χτλ. Conf, fragm. 3o, 37, 38.) . Ὅσων ὄψις, ἀχοή, μάθησις, ταῦτα ἐγὼ προτι- μέω. ( Hippolytus Hares. Refut. p. 281 : ὅτι δέ στιν δρατὸς ἀνθρώποις xal οὐκ ἀνεξεύρετος, ἐν τούτοις λέγει" “Ὅσων ὄψις κτλ. φησί, τουτέστι τὰ δρατὰ τῶν ἀοράτων’ etpaucis interjectis sic per- git : οὕτως Ἡράχλειτος ἐν ἴσῃ μοίρᾳ τίθεται xal τιμᾷ τὰ ἐμφανῇ τοῖς ἀφανέσιν, ὡς ἕν τι τὸ ἐμφα- νὲς χαὶ τὸ ἀφανὲς ὁμολογουμένως ὑπάρχον. Τί γάρ 5 φησίν, « ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς χρείττων (leg. κρέσσων; cf. fragm. 40) καὶ ὅσων ὄψις, ἀχοή, μάθησις [τουτέστι τὰ ὄργανα ] ταῦτα, φησίν, ἐγὼ προτιμέω, οὗ τὰ ἀφανῇ προτιμήσας.) . Ἀπὸ τῶν τοιούτων αὐτοῦ λόγων κατανοεῖν ῥάδιον" ἐξηπάτηνται, φησίν, οἱ ἄνθρωποι πρὸς τὴν γνῶσιν παραπλησίως Ὁμήρῳ, ὃς ἐγένετο τῶν “Ελλήνων σοφώτερος πάντων. ᾿Εκχεῖνόν τε γὰρ παῖδες φθεῖρας HERACLITI FRAGMENTA. χαταχτείνοντες ἐξηπάτησαν εἰπόντες" ὅσα εἴδομεν xai χατελάθομεν, ταῦτᾳ ἀπελίπομεν, ὅσα δὲ οὔτε εἴδομεν οὔτε ἐλάδομεν, ταῦτα φέρομεν. (Hippolytus Hares. Refut. p. 381. Codicis — scripturam ἀπολείπομεν converti in ἀπελέπο- μεν. Id enim sententia flagitat. Pseudoplutar- chus de vita Homeri cap. ἡ vol. XIV p. 477 : (δ Ὅμηρος) ἦλθεν ἐς "Iov- ἔνθα ἐπὶ πέτρας xaSe- ζόμενος ἐθεάσατο ἁλιεῖς προσπλέοντας, ὧν ἐπυν- θάνετο εἴ τι ἔχοιεν" οἵ δὲ ἐπὶ τῷ θηρᾶσαι μὲν μη- δέν, φθειρίζεσθαι δὲ διὰ τὴν ἀπορίαν τῆς ϑύρας οὕτως ἀπεχρίναντο" « Ὅσσ᾽ ἕλομεν, λιπόμεσθα" Bac" οὖχ ἕλομεν φερόμεσθα, » αἰνισσόμενοι ὡς ἄρα οὗς μὲν ἔλαθον τῶν φθειρῶν ἀποχτείναντες χατέ- Avxov* οὺς δὲ οὐχ ἔλαθον, ἐν τῇ ἐσθῆτι φέροιεν. Ὅπερ οὐ δυνηθεὶς συμδαλεῖν “Ὅμηρος διὰ τὴν ἀθυμίαν ἐτελεύτησε.) 96. Οἱ δὲ ἄνθρωποι ix τῶν φανερῶν τὰ ἀφᾳνέα exé- πτεσθαι οὐχ ἐπίστανται. Τέχνησι γὰρ χρεόμενοι, ὁμοίησι ἀνθρωπίνη φύσι οὐ γινώσχουσι. Θεῶν γὰρ νόος ἐδίδαξε μιμέεσθαι τὰ ἑωυτῶν γινώσχοντας ἃ ποιέουσι xal οὐ γινώσχοντας ἃ μιμέονται.. Πάντα γὰρ ὅμοια ἀνόμοια ἐόντα καὶ σύμφορα πάντα [καὶ] διάφορα ἐόντα' διαλεγόμενα οὐ διαλε- Ὑόμενα᾽ γνώμην ἔχοντα ἀγνώμονα" ὑπεναντίον δ΄. τρόπος ἑχάστων ὁμολογεόμενος. Νόμος γὰρ χαὶ φύσις οἷσι πάντα διαπρήσσεται οὖχ ὁμολογέει | τὰ ὁμολογεόμενα. Νόμον γὰρ ἔθεσαν ἄνθρωποι αὐτοὶ ἑωυτοῖσι, οὐ “γινώσκοντες περὶ ὧν ἔθεσαν. Φύσιν δὲ πάντες θεοὶ διεκόσμησαν. Τὰ μὲν ὧν ἄνθρωποι ἔθεσαν οὐδέχοτε χατὰ τωὐτὸν ἔχει οὔτε. τὰ ὀρθὰ οὔτε τὰ μὴ ὀρθά. Ὁκόσα δὲ θεοὶ ἔθεσεν — αἰεὶ ὀρθῶς ἔχει. Καὶ τὰ ὀρθὰ καὶ τὰ μὴ ὀρθὰ το- σοῦτον διαφέρει. ( Hippocrates Περὶ διαίτης 2. I, vol. Ip. 6329 seq. ed. Kühn. Pro codd. lectionibus dgavi— - φύσει---ξαυτῶν---διαπρησσόμενα οὐχ δμολογέεται δμολογεόμενα-οὔτε ὀρθῶς οὔτε μὴ ὀρθῶς .----ἀεὶ edidi ἀφανέα.---φύσι---ἑωυτῶν---διαπρήσσεται οὐχ buo- 93. Ignorant concordem esse discordiam : est enim mu- tabilia concentus ut arcüs et lyra. 91. Que videntur, audiuntur et discuntur, hec ego cseteris antepono. 95. Id ex his ejus verbis facile intelligitur : Errarunt, inquit, homines in rerum illustrium cognitione similiter atque Homerus qui reliquis Grsecis sapientior fuit. Illum enim pueri qui pediculos interficiebant his verbis dece- pere : « Qua vidimus eepimusque, es omnia reliquimus ; qua vero neque vidimus neque cepimus, ea gestamus. » 96. At vero homines e manifestis obscura spectare neeci- unt. Namque artibus humane nature convenientibus se uli ignorant. Deorum enim mens docuit scientes quse fa- ciant nesclentesque quae imitentur ipsorum opera imitari. Quippe ita fit, ut omnia similia sint quee dissimilia sunt, el congruentia omnia qua diversa sunt, et loquenti non loquentia οἱ ratione utentis rationis expertia. Sei suum cujusque ingenium quod in confesso est aliquanto jum adversatur. Lex enim et natura quibus universa οὐδ’ ficiuntur de his qux in confesso sunt non consentiunt. | Etenim legem sibi ipsi homines statuerunt, ignorantes de quibus statuerent. Naluram vero dii omnes certo ordine constituerunt. Que igitur homines statuerunt, ea nun- quam eodem modo se habent, sive recte give non reca sunt. Quas vero dii statuerunt, ea semper recte se habest. Atque recta et non recta tantum inter se distapt. HERACLITI FRAGMENTA. 329 λογέει τὰ ὁμολογεόμενα---οὔτε τὰ ὀρθὰ οὔτε τὰ μὴ. ὀρθὰ — αἰεί. Videntur hac ex Heracliti libro sumta. Schol. Venet. in Iliad. IV, 4 : συντελεῖ ἅπαντα 6 θεὸς πρὸς ἁρμονίαν τῶν ὅλων οἰκονομῶν τὰ συμφέροντα, ὅπερ xal Ἡράχλειτος λέγει ὡς τῷ μὲν θεῷ χαλὰ πάντα καὶ ἀγαθὰ xal δίχανχ, ἄνθρωποι δὲ ἃ μὲν ἄδιχα ὑπειλήφασιν ἃ δὲ δίχαια. Idem dicendum de aliis Hippocratei Περί διαίτης opusculi loeis in quibus manifesta Heraclitese doctrins et dictionis vestigia apparent, qua Bernaysius monstravit, Conf. p. 63o, 4; 631, 6; 638, 14; 639, 13; 643, 10; 645, 15 et 125 632, το; 633, 17; 635, qus notavi ad fragm. 46, Sed ubique Heracliteis aliena ad- mixta sunt, Itaque omnia illa hic proponere nolui.) DE DEMOCRITO ABDERITA. Ex illis qui ante Aristotelem rerum divinarum humanarumque cognitione excelluerunt nemo est qui vel eruditionis amplitudine ac varietate vel ingenii magnitudine et prastantia Democri- tum superarit. llujus patrem alii antiquorum teste Laertio (1) Hegesistratum , alii. Athenocri- tum , nonnulli Damasippum nominarunt. Patria ejus communi omnium fere testium consensu Abdera (2) fuit, Thracie oppidulum, illustris- simi civis fama nobilitatum. Αἱ de tempore quo vixerit tanta est omnium dissensio, ut neque annum ejus natalem nec vitz supremum e vetu- stis monumentis eruere , sola tantum conjectura assequi possimus. | Tria feruntur ipsius Democriti de vita sua testimonia quorum duo exstant apud Diogenem, tertium apud Eusebium et Clementem Alexandri- num. Primum Laertius (3) ex illius libre profert qui Μιχρὸς Διάχοσμος erat inscriptus. In hoc phi- losophus Abderitanus dixerat se juvenem fuisse co tempore quo senex vixerit Anaxagoras , qua- draginta annis illo minorem. Adjicit Diogenes alterum locum quo Democritus testatur, parvum Diacosmum a se compositum esse anno post Ilii excidium septingentesimo trigesimo. In tertio fragmento (4) quod apud Clementem Alexandri- num Strom. I pag. 3o4 ed. Sylburg. (lib. 1 6 15 p. 357 ed. Potter.) et mutatis quibusdam apud Eusebium Prep. Evang. lib. X c. ἃ invenitur, ait Abderita, plus se terrarum peragrasse , quam eorum quemquam qui ipsius tempore vixerint, disjunctissima quaque lustrantem coeli solique genera cognosse quam plurima, eruditos homi - nes permultos audivisse, nec in componendis adjuncta demonstratione lineis a quoquam supe- ratum esse, ne ab iis quidem qui Arpedonaptz apud /Egyptios vocentur, apud quos postquam citerorum omnium terras adierit , octoginta per annos peregrinatus sit, Jam quod ad primum illud doctissimi homi- - nis effatum attinet quo quadraginta annis Anaxa- - gora se minorem dicit, Diogenes (5) auctor es fuisse Anaxagoram , quum Xerxes in Graciam veniret, hoc est primo Olympiadis septuage- sima quinta anno, viginti annorum adolescen- | tem. Inde patet, viginti annis post i. e. primo Olympiadis octogesima anno natum esse Demo- critum, Ita etiam Apollodorus rerum gestarum calculos subduxit, quippe qui Democritum in Ghronicis Olympiade octogesima partu editum - esse scripserit. Confirmatur hoc simul Aristote - lis (6) auctoritate Meteor. II cap. 7 tam perspicue loquentis, ut. Democritum post Anaxagoram vixisse aut certe post eum philosopbhatum esse appareat. Alii aliter natale Abderite tempus de-- finiunt quos omnes commemorare supersedemus. | Porro multe varieque apud veteres de anoo eversi Ilii sententie fuerunt, e quibus illam hic. eligi convenit quam Democritee rationi con- gruere verisimile est. Phanias igitur, si vulgare illud octoginta annorum intervallum inter redi- tum Heraclidarum et Ilii excidium sumpsit, ex - Clementis (7) verbis Trojam annis 354 ante. Olymp. primam i. e. 1130 ante Chr. n. captam - esse statuit. De his 1130 annis si 730 deducun-- tur, reliqui summa 4oo annorum est. Quodsi De- (1) Diogenes Laertius lib. IX, 34 : Δημόχριτος ᾿Η͂γησι- στράτον, ol δὲ ᾿Αθηνοχρίτον, τινὲς Δαμασίππου. Cf. Suidas v. Δημόχριτοςς Eudocia Violar. in Villois. Anecd. Gr. tom. 1 p. 134. Tzetzes Chil. If hist. 61 vs. 979 p. 79 ed. Kiessling. item Chil. XIII hist. 465 vs. 85 p. 484. JElian. Yar. Hist. lib. IV, 20. Orig. Pbilos. p. 90 ed. Wolf. Theo- dorelus 'E)A. θεραπ. παθ. disput. IV p. 794 tom. IV ed. Schulz. (2) JAElianus 1. c. Cf. Aristot. de Cclo III, 4. Meteor. 1I, 7. Cic. de Nat. deor. 1, 43. Pompon. Mela lib. 11, 2. So- lin. Polyhist. cep. X. Ammianus Marcellinus Jib. XXII, 8. Diogenes Laertius l. 1l. : Ἀδδηρίτης ἢ (ὡς ἔνιοι ) Μιλήσιος. Adde Juvenalis schol. ad Satir. X vers. 50. (3) Diog. Laert. ΙΧ, 41 : Γέγονε δὲ τοῖς χρόνοις (ó, αὐτός φησιν ἐν τῷ μιχρῷ Διαχόσμῳ ) νέος κατὰ πρεσδύτην Ἄναξα- υόραν, ἔτεσιν αὐτοῦ νεώτερος τετταράχοντα. συντετάχθαι δὲ —- e qnot τὸν μιχρὸν Διάχοσμον ἔτεσιν ὕστερον τῆς "Dou ἀλώστως τριάχοντα καὶ ἑπταχοσίοις. Cf. Eudocia Viol. |. c. (4) Ἐγὼ δὲ τῶν xaT! ἐμεωυτὸν ἀνθρώπων γῆν πλείστηι ἐπεπλανησάμην ἱστορέων τὰ μήκιστα xal ἀέρας τε χαὶ [£z πλείστας εἶδον, xal λογίων ἀνθρώπων πλείστων ἐσήχουσι, xal γραμμέων ξυνθέσιος μετὰ ἀποδέξιος οὐδεῖΐς xe» με παρῇ} Jas, οὐδ᾽ οἱ Αἰγυπτίων χαλεόμενοι "A ρπεδονάπται᾽ σὺν τοῖσδ᾽ ἐπὶ πᾶσι ἐπ᾽ ἔτεα ὀγδώχοντα (leg. πέντε) ἐπὶ ξείνης ἐγε- νήθην. (5) Diogenes Il, 7 : Λέγεται δὲ κατὰ τὴν τοῦ Ξέρξου àx | 6aatv εἴχοσιν ἐτῶν εἶναι, βεδιωχέναι δὲ ἑόδομήκχοντα δύο. (6) Aristot. Meteor. 11, 7 : Ἀναξαγόρας τε γὰρ ὁ Κὐοζο. μένιος καὶ πρότερος ᾿Αναξιμένης ὁ Μιλήσιος ἀπεφήναντο, xii τούτων ὕστερος Δημόχριτος ὁ Ἀδδηρίτης. (7) Clemens Strom. I p. 336 ed. Col. ( tom. I p. 101 ed. Potter. ) 830 DE DEMOCBITO. mocritus anno ante Chr. 4oo vel primo Olym- piadis 95 hunc qui μιχρὸς Διάχοσμος inscribeba- tur de ordinata mundi compositione librum edidit, unius et sexaginta annorum senex erat. Fa setate. Democritum difficillimum opus quod ab adulto et subacti judicii homine scribi opor- tebat, componere potuisse omnes concedent. Praterea Diodorus (8) Siculus lib. I, 98 Abderi- tanum philosophum non octoginta annos, ut apud Clementem legitur, sed quinquennium in IEgypto commoratum esse narrat, Quum au- tem in numeris per notas scriptis II apud veteres πέντε posteriori zevo quo minusculis litteris ute- bantur, superpositá vel ascriptá lineolá, ὀγδοή- χοντα designaret : conjicias librariorum incurià utrumque numerum confusum et apud Clemen- tem πέντε restituendum esse, Ceterum quam diu vixerit et quando obierit Democritus veterum plerique ignorarunt aut va- rios ejus rei auctores secuti sunt, Nos non una de causa philosophum centum annos natum quarto Olympiadis 104 anno vel ante Chr. 361 exspirasse persuasum habemus. Sic auctor Chro. nici Paschalis apud Scaligerum in Thes. Teim- por. p. 35o ad Olymp. 104 (909): Δημόκριτος τε-- λευτᾷ ζήσας ἔτη p. Similiter Eusebius Chron. in Scaligeri Thes. Temp. p. 173 ad Olymp. 94 an- num quartum notat : Δημόκριτος τελευτᾷ ζήσας ἔτη p, qui tamen in transcribenda Olympiade si- millima signa quorum alterum pro nonagenario, alterum pro centenario numero accipitur, rho et coppa permiscuit. Reliquorum scriptorum opi- niones quorum alii magnuin naturz interpretem nonaginta (9) annos, alii centum quattuor (10) vel octo supra centum,annos , quidam etiam no- vem et centum annos quum moreretur habuisse testati sunt, brevitatis gratia nolo refutare, Sed hzc hactenus. Hegesistratus (ita enim Democriti patrem ap- pellabimus) tres videtur liberos suscepisse (11), 831 Herodotum , Damasum atque eum de quo hic agi- tur filium. Hic autem ordine tertius et natu mi- nimus fuit. Haud scio an etiam Damaste filia Hegesistrato fuerit, quam Democriti sororem vocat Diogenes Laertius (12). Natalium splendore conspicuum fuisse philosophum ex indiciis mi- nime dubiis colligi oportet. Quamquam enim non credimus quod in subdititia Abderitarum ad Hippocratem epistola legitur (13), Democri- tum Herculis ex fratre nepotem fuisse, tamen Hegesistratum inter ditissimos ejus temporis vi- ros numerari satis constat, Neque enim multas exterorum terras obire ac diutissime peregrinari potuisset filius , nisi opibus maxime floruisset. Hinc fuerunt qui Xerxem quum in Ásiam rediens Abderam venisset ab Hegesistrato hospitio exce- ptum esse contenderent. Quin etiam Valerius Maximus (14) narrat philosophi parentem Xer- xis exercitui epulum dedisse. Qua res fabulosa et commentitia est, neque digna cui immoremur, Quod vero addunt (15) Xerxem Hegesistrato re- liquisse magos a quibus Democritus puer theo- logiam et astrologiam didicerit : 3d falsum esse nemo negabit. Nam quo tempore Persarum rex domum revertebatur, philosophus Abderitanus nondum inter vivos fuit. Át non erat opus De- mocrito magorum institutionequa reliquos omnes Abderitas qui ingenii doctrineque laude insi- gnes fuerunt, caruisse nobis compertum est. Neque enim dubium quin in patria urbe quz Tejorum colonorum beneficio (16) ad majorem mercaturz , litterarum artiumque florem perve- nerat, satis bonos magistros nactus sit. Mortuo, ut videtur, parente patrimonium cum fratribus divisit Democritus, ipse sibi itineris causa minorem portionem qua numerata pecu- nia constabat eligens (17). Ferunt Democriti partem centum amplius talenta explesse, quam ille summam postea totam consumsit (18). Non audiendus igitur Valerius Maximus (19) qui eum e (8) Diodorus Siculus lib. 1, 98 : Ὑπολαμδάνουσι δὲ xal [οἱ Αἰγύπτιοι ] Δημόχριτον παρ᾽ αὐτοῖς ἔτη διατρῖψαι πέντε, xai πολλὰ διδαχθῆναι τῶν χατ᾽ ἀστρολογίαν. (9) Diod. Sic. XIV, 11 : Περὶ δὲ τὸν αὐτὸν χρόνον καὶ An- μόχριτος 6 φιλόσος“ς ἐτελεύτησε, βιώσας ἔτη ἐνενήκοντα. (10) Lucianus Macrob. tom. III p. 221 ed. Reitz. : Δη- μβόχριτος μὲν ὁ ᾿Αδδηρίτης ἐτῶν γεγονὼς τεσσάρων καὶ ἑκατὸν ἀποσχόμενος τροφῆς ἐτελεύτα. Cf. Phlegon. cap. 11 p. 118 td. Franz. Censorinus cap. 15 pag. 39 ed. Jahn. Diog. Laert. lib. IX, 39 et 43. (t1) Diogenes Laertius lib. IX, 35 et 39. lian. Var. Hist. IV, 20. Plin. XVIII, 35. Clemens Strom. VI p. 255. (12) Diogenes Laertius IX, 43. Cf. Hesychius Milesius l- 18 ed. Orell. et Suidas v. Δημόκριτος. (13) Pag. 1274 ed. Foes. (tom.-1]I p. 777 ed. Kühn. ) (14) Valerius. Maximus lib, VIII cap. 7 : Democritus quum divitiis censeri posset , quoe tantae fuerunt , ut pater απ ERRARE AENEID tmd REED md ejus Xerxis exercitui epulum dare ex facili potuerit ete. (15) Diogenes Laertius IX, 34 : Οὗτος (ὁ Δημόχριτος ) μάγων τινῶν διήχουσε xal Χαλδαίων, Ξέρξου τοῦ βασιλέως ἐπιστάτας τῷ πατρὶ αὐτοῦ καταλιπόντος, ἡνίκα ἐξενίσθη παρ᾽ αὐτοῦ καθά φησι καὶ Ἡρόδοτος" παρ᾽ ὧν τά τε περὶ θεολογίαις καὶ ἀστρολογίας ἔμαθεν ἔτι παῖς ὥν. Cf. Herodot. VIII, 120. (16) Herod. IJ, 168. Strabo XIV p. 644. (17) Diogenes Laertius ΙΧ, 35 : Τρίτον τε ὄντα ἀδελφὸν νείμασθαι τὴν οὐσίαν. xal οἱ μὲν πλείους φασὶ τὴν ἐλάττω μοῖραν ἑλέσθαι, τὴν ἐν ἀργυρίῳ, χρείαν ἔχοντα κατ᾽ ἀπο- δημίαν, τοῦτο χἀκείνων δολίως ὑποπτευσάντων. Οἵ. /Elían. Var. Hist. IV, 20. (18) Diogenes Laertius IX, 36 : Ὁ δὲ Δημήτριος ὑπὲρ ἑχατὸν τάλαντά φησιν εἶναι αὐτῷ τὸ μέρος, ἅπαντα δὲ κατα- ναλῶσαι. » (19) Valerius Maximus lib. VII] cap. 7 exempl. ex- lern. 4. 822 parva admodum summa retenta patrimonium suum patriz donasse scribit. Nimirum longinqua itinera non sine magnis sumtibus fieri possunt. Jam si Democritus e paternis bonis et fortunis nihil nisi pecuniam qua in peregrinatione ute- retur sibi seposuit, sequitur eum fundos, pe- cora et reliquas possessiones fratribus reliquisse. Quocirca ratio fugit Ciceronem (20), Horatium veteremque ejus interpretem , Philonem et Ori- genem qui Abderitice civitatis alumnum ne- glexisse patrimonium agrosque deseruisse incul- tos ajunt. Similia multi veterum de Anaxagora et Thalete rettulerunt, in his Plato et Aristoteles quorum in talibus quoque rebus narrandis summa auctoritas est, Uterque certiores nos fa- cit, hos duos aliosque sapientissimos viros prae rerum sublimium et reconditarum indagatione rem familiarem contempsisse et ea qua ad vitam commode tuendam necessaria sunt negle- xisse (a1). De Democrito nihil hujusmodi produnt , idem forsitan narraturi, si tale quid de eo ab idoneis testibus accepissent. Verum , ut fieri solet, com- mune multorum vitium a sequentium seculorum scriptoribus qui parum curarent diligentem isti- usmodi rerum vel scienBiam vel narrationem, ad eos etiam traductum est quos nemo antiquo- rum talis negligentie fortunarumque despicien- tie insimulasset. Imprimis vero istorum scripto- rum incuria vel inde patet, quod Democrito quidam tribuunt Thaletis illud artificium quo provisa ac pracognita futura olearum ubertate omnibusque Milesiorum et Chiorum prelis olea- riis et trapetis vili conductis (22), vel ut alii volunt omni olea, antequam florere cepisset, in agro Milesio coemta (23), ingentem sibi pecuniam comparavit, ostensurus se quamvis despiceret pecuniam , tamen si vellet, facili negotio divitem fore. Quodsi hoc paullo aliter de Democrito (24) quam de Thalete narratur, hec ipsa diversitas indicioeest memoria lapsu non solum Democri- tun pro Thalete positum, verum etiam rem qua haud dubie aliquando et ab uno tantum ge- sta est , non incorrupta fide traditam esse. Porro Diogenes (45) Demetrium in Homony- mis et Ántisthenem in philosophorum Successio- DE DEMOCRITO. KÉgyptum ad sacerdotes geometrie discendz - gratia se contulisse atque ad Chaldaeos et in Per- sidem et ad Rubrum mare profectum esse. Idem testatur fuisse qui philosophum cum Indorum Gymnosophistis commercium babuisse et in AXthiopiam contendisse memorarent. Eadem fere apud /E£lianum (26), Suidam, Hesychium Mile- sium et Clementem leguntur. Magnam Asiz par- tem Abderitam peragrasse scribit Strabo (27). Ab eo ultimas terras visas esse tradit M. Tullius de Fin. V, 19. Plinius Hist. nat. lib. XXV cap. 5 Democritum apud Persidis, Arabiz, /Ethiopiz Egyptique magos fuisse perhibet. Exsilia verius quam peregrinationes hunc aliosque philosophos ad discendam magicam artem suscepisse idem scriptor ( lib. XXX, cap. a ) opinatur. Qua verba non magis vera quam falsa sunt. Ut enim iti- nerum magnitudinem spectanti exsulasse videtur Democritus : ita eum magiz neque gnarum ne- que cupidum fuisse e multis veterum locis libro- - rumque ejus reliquiis intelligitur. Sed litterarum causa multas gentes terrasque lustravit; quam- obrem /Eliano (28) teste laudatus est a Theo- phrasto quod has regiones obiens meliora colle- gerit quam vel Menelaus vel Ulixes, quippe qui non aliter quam mercatores Phonices errarent, pecuniam cumulantes atque hanc tum pedestrium tum navalium itinerum causam habentes, Denique Julianus Imperator epistola XXXVII talem narrat fabellam ad Persicum Democriti - iter pertinentem. Ájunt Democritum quum nullo - modo posset Darium cui paulo ante uxor pul- - cherrima e vita excesserat, consolari, se illi - mortuam in vitam revocaturum dixisse, si vellet res ad hoc necessarias suppeditare; quumque rex eum juberet, nulla sumtus ratione habita | quidquid opus esset accipere promissaque prz- - stare, tum paullisper cunctatum dixisse, catera - quidem sibi abunde suppetere, unum deesse, neque id quemadmodum parari posset, se intel- ligere, Darium tamen qui totius Ásiaze rex esset, facile fortasse inventurum. Hic quum rogaret ille, quid tandem tam magnum esset quod solus rex cognitum posset babere, Democritum re- pondisse ferunt, si tumulo uxoris inscriberet nomina trium hominum luctus expertium , illam nibus auctores secutus ait, Democritum in t ab inferis esse redituram; fore enim ut com- (20) Cicero de Fin. bon. et mal. lib. V cap. 29. Horat. epist. I, 12, 12, ubi vide veterem interpretem. Philo de Vita contempl. p. 891. Orig. contra Cels. lib. 11 p. 86. (21) Plat. Hipp. maj. pag. 283 A ed. Steph. Aristoteles Ethic. Nicom. lib. V cap. 7, 6. (22) Aristot. Politic. lib. I cap. t1. Diog. Laert. lib. T, 26. (23) Cicero de Divinat. lib. I, 48. (24) Plin. Hist. nat. lib. XVIII, cap. 28. (25) Diogenes Laertius lib. IX, 35. ^ (26) JElian. Var. Hist. IV, 20. Suidas v. Δημμόχριτος. He- Sychius Milesius v. Δημόκριτος pag. 18 ed. Orell. Clemens Alex. Strom. I p. 304. (27) Strabo lib. XV, p. 703 ed. Cas. (28) JElian. Var. Hist. IV, 20. DE DEMOCRITO. muni mortis lege erubesceret. Ibi perturbato Dario neque quemquam reperiente, cui non triste aliquid accidisset, Democritum pro con- suetudine sua ridentem ita fatum esse : Et tu, omnium ineptissime, non vereris effuse lugere, quasi unus tanti mali particeps, quum neminem eorum qui unquam fuerunt sine privato aliquo dolore vixisse reperias. Hec fere de Democriti itineribus ad exteras nationes susceptis in antiquorum voluminibus prodita deprehendimus, de quibus multa «disse- rere consentaneum foret, sj per hujus loci an- gustias liceret. Unum notamus in lndia quam ante Alexandrum Magnum nemo Grecorum in- travit, Democritum non fuisse, etsi in libro de Geograpbia scripto commentatus erat de rebus Indicis de quibus fando aliquid acceperat. Preeter- ea Àrabiam vidisse Democritum soli Plinio non credimus asseveranti , qui hoc inde fortasse con- clusit quod apud veteres legerat Abderitam ad l'ubrum mare commoratum esse , sed hoc licebat etiam "Egyptum peragranti. Quod reliquum est fabula a Juliano Caesare de Democrito Darii consolatore in epistolis perscripta non eget refu- tatione, Adjiciamus hic ea quae Demetrius Magnes (19) apud Diogenem Laertium testificatur, Democri- tum latere voluisse , quumque Athenas venisset, virum egregium quidem, sed glorie conteinto- rem agnosci noluisse, et quamvis novisset Socra- tem, ab eo tamen ignoratum esse, id quod Ab- derite verbis testimonii loco ex libro quodam ejus prolatis : veni Athenas, neque quisquam me agnoeit, probare annititur. Cf. Cic. Tusc. V, 36. Similis est Valerii Maximi locus qui lib. VII cap. 7 exempl, extr. 4 : « Athenis autem complu- ribus , inquit, annis moratus omnia temporum momenta ad percipiendam et exercendam do- ctrinam conferens ignotus illi urbi vixit, quod ipse in quodam volumine testatur, » Ex itineribus reducem in summa egestate De- mocritum qui omnem rem familiarem consum- Sisset vixisse, sed a Damaste fratre sustentatum esse e Laertio Antisthenem auctorem citante discimus (3o). Idem Diogenes addit , Democritum quum res quasdam futuras felici successu prae- dixisset, jam divino spiritu tactum plerisque hominibus esse visum. Duo hujusmodi pradi- ctionum exempla suppeditat Plinius, quorum unum, quum ab aliis veterum de Thalete nar- retur, admodum suspectum est, alterum ad rem facilem et vulgarem pertinens adeo nulla saga- citate excellit, ut in agricolam potius quam in philesophum cadat. Prius illud ad elei coemtio- nem spectat (31) cujus rei supra facta est men- tio. Posterius sic se habet (3a) : Tradunteundem Democritum metente fratre ejus Damaso , arden- tissimo aestu, orasse, ut reliqua segeti parceret raperetque desecta sub tectum, paucis post horis sevo imbre vaticinatione approbata. » Idem lit- teris consignavit Clemens Strom. lib. VI p. 355 ed. Sylb. ( p. 755 ed. Potter). Ob hanc igitur futurorum przsensionem, vel ut Clemens ait, quod ex sublimium observatione multa pradi- ceret , Sapientiz cognomen invenit Democritus. Non dissimile est quod /Elianus Var. Hist. IV, 20 memoriz prodidit, Abderitas Democritum voci- tasse Φιλοσοφίαν, Protagoram vero Λόγον, Sum- mum imperium apud Abderitas Democrito esse conimissum e Suida (33) cognoscimus , sed diu reipublice prafuerit, an per breve tempus, prorsus incertum est, Αἴ vero quum lex apud Abderitas esset qua sanciebatur, ut qui patrimo- nium dilapidasset indignus sepultura in patrise finibus haberetur : Democritum Antisthenes (34) perhibet, ne ab invidis et calumniatoribus ad rationem reddendam in jus vocaretur, recitasse illis magnum Diacosmum , eximium opus ezte- risque ipsius scriptis praestans. Quo faeto quin- gentorum summam talentorum premium acce- pisse atque insuper sneis imaginibus honoratum esse (35). Reliquam vitze partem ita treansegisse videtur magnus nature interpres, ut in littera- rum studio versaretur. Nam Petronio (36) teste omnium herbarum succos expressit, et ue lapidum virgultorumque vis lateret, statem inter experimenta consumsit. Quod autem apud Ántisthenem (37) relatum legebatur, physicum (29) Demetrius Magnes apud Diogenem Laertium IX, 36 : Δοχεῖ δέ, φησί, καὶ ᾿Αθήναζε ἐλθεῖν xal μὴ σπκουδάσάι γνωσθῆναι δόξης καταφρονῶν, καὶ εἰδέναι μὲν Σωχράτην, &- Ὑνοεῖσθαι δὲ ὑπ᾽ αὐτοῦ. Ἦλθον γάρ, φησίν, εἰς ᾿Αθήνας, καὶ οὔτις με ἔγνωχεν. .. 90) Diogenes Laertius lib. IX, 29 : ᾿Ελθόντα δέ φησιν ( ὁ Αντισθένης) αὐτὸν dx. τῆς ἀποδημίας ταπεινότατα διάγειν, ἅτε πᾶσαν τὴν οὐσίαν καταναλωχότα᾽ τρέφεσθαί τε διὰ τὴν ἀπορίαν ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ Δαμάστου ὡς δὲ προειπών τινα τῶν μέλλόντων εὐδοχίμησε, λοιπὸν ἐνθέον δόξης καρὰ τοῖς Ἀλείστοις ἠξιώθη. (31) Plin. lib. XVIII, 28. (32) Plin. lib. XVII, cap. 35. (33) Suidas v. Δημόκριτος : ἦρξε δὲ ἐν ᾿Αὐδήροις διὰ τὴν ἑαυτοῦ σοφίαν τιμηθείς. (34) Antisthenes apud Diog. Laert. lib. IX, 9. (38) Alii verius centum talentis eom dignom esse habi- tum tradunt. Cf. Diog. Laert. IX, 40. Adde Athensum ]V, 19 p. 168 B, et veterem Horatii explanatorem ad epist. I, 12, 12. (36) Petronius Arbiter Sat. pag. 22. (37) Antisthenes ap. Diog. 1X, 38. 334 Abderitanum visa varie probare et explorare studuisse , interdum in solitudine vagantem atque in sepulcris commorantem : in eo sepulcra dis- plicent, Insuper Lucianus auctor est , Abderiticae civitatis alumnum (38) in sepulcro latentem ibi- que diurnis nocturnisque horis scribendo occu- patum a pueris lemures simulantibus eumque terrere volentibus illusum esse. Quibus eum ni- hil ista re motum ac ne respicientem quidem respondisse ait : « desinite tandem ludere, νυ quippe cui persuasum eseet, animos e corpori- bus hisce elapsos nihil esse. Quis autem eorum qui Lucianum bene norunt in animum inducat, urbanissimum scriptorem qui hujus generis nar- ratiunculas prout praesens materia postulare videbatur immutare consueverat , hic illibata fide referre qua in antiquis litterarum monumentis repererat ? Venio nunc ad fabulas a Graecis Romanisque inferiore tate excogitatas. Ας primum quidem celebratissima est illa quz de voluntaria Demo- criti czcitate a pluribus commemoratur auctori - bus (39) , quam tamen jure ut mendacium rejicit Plutarchus Περὶ πολυπραγμ. p. 521 D. Deinde non pauci scriptores (4o) inde ab Octaviani Augusti fere temporibus ajunt Democritum risisse omnes res humanas vel ut alii volunt nunquam sine risu in publicum prodiisse. Sed ut perpetuas Hera- cliti lacrimas , ita risum Democriteum, cui inter tot tantosque doctissimi hominis labores nihil loci fuisse liquet, neque Aristoteles noverat neque quisquam veterum Gracorum. Quare hic quoque pro commentitio habendus erit. Porro multorum fuit opinio eaque a Plinii majoris usque temporibus ducta , Democritum inter ma- £o5 nomen suum professum esse, Plinii (41) verba sunt : « quamquam animadverto summam litte- rarum claritatem gloriamque ex ea scientia [i. e. e magice| antiquitus et pene semper petitam. Certe Pythagoras, Empedocles, Democritus, Plato ad hanc discendam navigavere, exsiliis verius quan peregrinationibus susceptis. Hanc reversi pradicavere : hanc in arcanis habuere. Democritus Apollobechen Coptiten et Dardanum € Phoenice illustravit, voluminibus Dardani in sepulcrum ejus petitis : suis vero ex disciplina eorum editis : qui recepta ab aliis hominum at- que transiisse per memoriam «eque ac nihil in (38) Lucianus Philopseud. cap. 32 vol. III, ptg. 59 ed. Reitz. (39) Gellius lib. X cap. 17. Tertullianus Apolog. c. 46. Cicero Tuscul. Disp. lib. V, 39; item de Fin. bon. et mal. lib. V cap. 29. (40) Seneca lib. I1 de Ira cap. 10; de Tranquillilate cap. DE DEMOCRITO. vita mirandum est, [n tantum fides istis fasque omne deest, adeo ut ii qui cetera in viro illo probant, hac ejus opera esse infitientur. Sed frustra. Hunc enim maxime affixisse animis eam dulcedinem constat. Plenumque miraculi et hoc, pariter utrasque artes effloruisse, medicinam dico magicenque , eadem estate illam Hippocrate, hanc Democrito illustrantibus , circa Peloponne- siacum Grzciz bellum quod gestum est a CCC urbis nostre anno. » Mihil unquam minus vere quam hzc verba Plinius scripsit. Sed quum inde a Claudii Imperatoris tempore magia per impe- rium Romanum magna quotidie incrementa ca- peret , non dubitabant magicz fraudis defensores ad auctoritatem ei quam profitebantur disciplinz conciliandam antiquis philosophis auctoribus opera magica subjicere. Quamobrem Plinii setate subdititia ferebantur opuscula ad Democritum auctorem a subjectoribus relata, Ex his opusculis - Plinius variis historie naturalis locis mira, in- credibilia , portentosa in medium profert, que a - Democrito scripta esse jam nemo credet. Pre- clare vero Gellius Noct. Att. X, τὰ intellexit, deceptum fuisse naturalis histori& conditorem libellis supposititiis. Quapropter iis quae ex Pli- nio excerpsit hzc subjungit : « multa autem vi- dentur ab hominibus male sollertibus hujusec- modi commenta in Democriti nomen data, nobilitatis auctoritatisque ejus perfugio utenti- - bus. » Plinio haud scio an opponere liceat etiam C. Jul. Solinum Polyhist. cap. 3 apud Salma;. Exercit. Plin. pag. 13 ed. Traj. ita scribentem : « Verum ager Corsicanus, quod in eo agro uni- cum est, solus edit quem χατοχίτην vocant lapi- dem fatu dignissimum. Major est czeteris qui ad ornatum destinantur, nec tam gemma quam cau- tes. ldem impositas manus detinet, ita se junctis corporibus annectens, ut cum ipso hareant quibus tangitur; sic ei inest velut de glutino lentiore nescio quid parque gummi. Accipimus Democritum — Abderiten ostentatione scrupuli hujus frequenter usum ad probandam occultam nature potentiam in certaminibus qus contra magos habuit. » Si unquam cum magis in Per- side certavit Democritus, quod valde dubium est, e Solini verbis sequi videtur, studuisse eum rerum naturalium ope magorum artem nihil esse demonstrare, In ipsa Gracia illa tempestate non 15. Elianus Var. Hist. lib. 1V, 20; cf. 1V, 29. Suidas v. Δημόχριτος. ἐπεκλήθη δὲ καὶ Γελασῖνος διὰ τὸ γελᾷν πρὸς τὸ κενόσπουδον τῶν ἀνδρώπων. Juvenal. Sal. X, 33-53. Hora- tius Epist. lib. II, 1 vs. 194-201. (41) Plinius Hist. nat. lib. XXX cap. 1. DE DEMOCRITO. erant magi (42). Quapropter recte Simplicius Auscult. lib. 11 p. 65 a ait τὴν ἀποτελεσματιχὴν que precipua magise pars est, Posidonii tempori- bus nondum ad Grzcos fuisse perlatam, vel ut verba greca allegem : τὸ τῆς ἀστρολογίας ὄνομα, μήπω τότε τῆς ἀποτελεσματιχῇς εἰς τοὺς “Ἕλληνας ἐλθούσης, ἐπὶ τῆς νῦν χαλουμένης ἀστρονομίας ἔφερον. Quod autem attinet ad verba : ᾿Ἔμοὶ δὲ δοχέουσι oí πρῶτοι τοῦτο τὸ νούσημα ἀπιερώσαντες τοιοῦτοι εἶναι ἄγθρωποι,, οἷοι xa νῦν εἶσι μάγοι τε καὶ καθαρταὶ καὶ ἐγύρται xal ἀλαζόνες, ὁχόσοι δὴ προσποιέονται σφό- δρα θεοσεθέες εἶναι καὶ πλέον τι εἰδέναι, quae repe- riuKur initio commentationis de morbo sacro Hippocrati vulgo tribute , quum alii jam vide- runt, hunc libellum Hippocrati suppositum esse, tum recentissimus ejus editor Dietzius. Denique cunctarum qua ad Democritum exa- gitandum inventz sunt fabularum nulla est tet cum mendaciis tantoque cum verborum, quam- visinanium, ornatu memorie prodita, quam que de ejus insania ac de Hippocrate ad hanc curandam a senatu populoque Abderitarum ac- cito in epistolis legitur Hippocrati et Democrito falso ascriptis. At illarum epistolarum archite- ctus, quem tertii post Chr. n. saeculi rhetorem vel sophistam fuisse conjicio, putaverat jam De- mocriti sevo Abderitas a Grecis stultos esse habitos. Jam si quis antiquiora grzcarum litte- rarum monumenta attente legat , nullum ejus rei vestigium animadvertat. Nec mirum. Nam si recte factis laus et honos debetur, immortali glo- ria dignissima fuit Abdera, siquidem magnum clarorum in litteris virorum proventum tulerat. Quippe plurimi Abderite ab iis, qui illustrium virorum catalogos confecerunt, memoraban- tur (43). Inter quos preter Democritum Prota- goras εἰ Anaxarchus philosophi, Hecatzus historicus, Nicznetus, heroicorum carminum scriptor, numerabantur. Primus Cicero Abderz atque Abderitarum ita meminit, ut eorum non tam stuporem quam animi levitatem quee stulti- tie proxima est traducat (44). Post hunc multi scriptores et Graci et Romani certatim Abderitis dementiam, stuporem, ingenii tarditatem ac tenebras, fatuitatem ac desipientiam exprobrave- runt. Atque alii quidem quasi jurgantes subru-. stice iis insultarunt (45), alii lepidis de eorum stupiditate fabellis confictis urbanius et facetius eos perstrinxerunt. Inter eos quos posteriore loco nominavi sine dubio est auctor epistolarum de quibus híc agitur. Quas quum supposititias esse satis a nobis vel hoc uno argumento demon- stratum sit, quod Democriti tempore nemo Gra- corum Ábderitas bardos et barones ducebat : ad alia transeamus. Rejectis his fabulis pauca de Democriti celi- batu et morte dicenda supersunt qua et ipsa fabulis non carent. Ex iis qua philosophus Abde- ritanus de connubio et de mulieribus judicavit fortasse colligendum est , virum in studiis assi- due versantem ac matrimonium et liberorum proereationem fugientem coitumque pro parva apoplexia habentem per totam vitam fuisse czli- bem (46). Tum inter fabulas referendum erit quod est apud Antonium p. 609 (47), Democri- tum interrogatum, cur, quium magnus esset, parvam duxisset uxorem, respondisse, se in malo eligendo id quod minimum esset, elegisse. Sed si forte hec narratiuncula vera est, quod vix putaverim, statuendum videtur, malam ei obtigisse conjugem qu: effecerit, ut omnino de conjugio et de femineo sexu parum honorifice sentiret, De philosophi hujus obitu aut prorsus nihil aut certe nihil notabile relatum legebatur in Antisthenis libro, ex quo Diogenem certis- sima quique de Democriti vita protulisse vidi- mus, Neque enim dubitamus , quin si quid me- moratu dignum hac de re ibi traditum reperisset Laertius, id fuerit memoraturus. Atqui hoc ipsum Antisthenis silentium indicio est, non esse vera mirabilia illa quz ab Hermippo Peripate- tico, Athenzo, Lucretio, Luciano, Phlegonte, Marco Antonino, Antonio Melissa et Maximo aliisque qui ad horum testimonia se accommoda- runt, de hoc argumento narrata sunt. Hermip- pus (48) apud Diogenem Laertium auctor est, Democritum senio confectum quum morti proxi- mus esset , quo tempore Cerealia instarent , mce- (42) De iis loquor quos Persico vocabulo μάγους voca- bant; nam γόητας tum inler Greecos fuisse non nego. (43) Stephanus Byzantius v. ᾿Αὔδηνα : πλεῖστοι δ᾽ A62n- Kat ὑπὸ τῶν πιναχογράφων ἀναγράφονται " Νικαίνετος ἐπο- ποιὸς χαὶ Πρωταγόρας χτλ. (44) Cicero epist. ad Att. IV, 16; item VII, 7. Cf. de Nat. deor. lib. 1, 43. (45) Juvenal. Sat. X, 48. Martial. X, 25. Arnob. adv. gent. lib. X pag. 164. (46) Cf. fragm. moral. 50, 175 et seqq. usque ad 188. (47) Cf. fragm. moral. 180. (48)Diogenes Laertius lib. IX, 43 : Τελεντῆσαι δὲ τὸν An μόχριτόν φησιν Ἕρμιππος τοῦτον τὸν τρόπον. ἤδη ὑπέργηρων ὄντα πρὸς τῷ καταστρέφειν εἶναι" τὴν οὖν ἀδελφὴν λυπεῖσθαι, ὅτι ἐν τῇ τῶν Θεσμοφορίων ἑορτῇ μέλλοι τεθνήξεσθαι, καὶ τῇ θεῷ τὸ χαθῆχον αὐτὴν οὐ ποιήσειν τὸν δὲ θαῤῥεῖν εἰπεῖν καὶ κελεῦσαι αὐτῷ προσφέρειν ἄοτους θερμοὺς ὁστυμέραι " τούτους δὴ ταῖς ῥισὶ προσφέρων διεχράτησεν αὑτὸν τὴν ἑορτήν᾽ ἐπεὶ δὲ παρῆλθον αἱ ἡμέραι (τρεῖς δὲ ἦσαν) ἀλνπότατα τὸν βίον προήχατο. 336 rente sorore, quod fratre in festa illa celebritate morituro ipsa debitum deze officium prestare nequiret, bono illam animo esse jussisse panes- que calidos sibi quotidie afferre : quos quum naribus admovisset , consecutum esse , ut quam- diu esset illa celebritas, vivum se servaret. Sed ubi tres dies festi transiissent , quietissime nul- loque dolore animam efflasse. Quod eventum verum esse ratus admiratusque Diogenes IX, 43 hos de Democrito versusin Pammetro per lusum fudit : καὶ τίς ἔφυ σοφὸς ὧδε, τίς ἔργον ἔρεξε τοσοῦτον, ὅσσον ὃ παντοδαὴς ἤνυσε Δημόχριτος ; ὃς θάνατον παρεόντα τρί᾽ ἥματα δώμασιν ἔσχε xal θερμοῖς ἄρτων ἄσθμασιν ἐξένισε. Similiter Tzetzes Chiliad, I1T, 61 : τοῦτον οὖν τὸν Δημόκριτον, πάνσοφον ὁπηργμένον ἄλλα μυρία λέγουσι δρᾶσαι τῶν τεραστίων, καί γε τὸν “Α δὴν κατασχεῖν τρεῖς ὅλας ἐφ᾽ ἡμέρας ἄρτων θερμοῖς ἐν ἄσθμασι τοῦτον ξενοδοχοῦντα, Laertii locum descripserunt Suidas s. v. Δημό- κριτὸος et Eudocia Viol, in Villois. Anecd. Gr. I Ῥ- 135. At paullo aliter eandem rem narrat Athe- nzus libro lI p. 46 F. Inedia Democritum sua sponte obiisse referunt Lucianus et Phlegon (49). Lucretius quoque lib. Il vs. 105a seqq. philo- sophi Abderitani mortem voluntariam fuisse scri- bit. Ait enim : Denique Democrifum postquam matura vetustas admonuit memores motus languescere mentis , sponte sua leto caput obvius obtulit ipse. Ridiculum est quod apud Antonium Melissam et Maximum (50) Serm. de morte legitur, Democri- tum agrotantem , quum in lethargum incidisset posteaque ad se rediisset : Von decipiet me amor vite , dixisse et se ipsum e vita eduxisse. Deni- que Marcus Ántoninus Abderitam morbo pedi- culari periisse tradit lib. 11], 3 Περὶ τῶν εἰς ἑαυτὸν his verbis : Ἡράχλειτος περὶ τῆς τοῦ χόσμου ἐχπυ- ρώσεως τοσαῦτα φυσιολογήσας,͵ ὕδατος τὰ ἐντὸς πλη- ρωθείς, βολδίτῳ χαταχεχρισμένος ἀπέθανεν. Δημό- χριτον δὲ οἱ φθεῖρες Σωχράτην δὲ ἄλλοι φθεῖρες ἀπέχτειναν. Democriti nomen in Marci locum : litterarum corruptione illatum esse vult Mena- gius ad Laert. lib. IX, 43, propterea quod Hella- DE DEMOCRITO. dius in Chrestomathia apud Photium et Pluar- chus in Sulle vita de iis loquentes qui τῇ φθειριέ- ctt vetusta etate consumti sunt, Democriti non fecerint mentionem. Sed in his omnibus narra- tiunculis ne umbram quidem veritatis inesse abunde patet ex eo quod Antisthenes apud Dio- genem (51) memoriz prodit , Democritum apud Abderitas et vivum aeneis statuis honoratum et mortuum publicis sumtibus sepultum esse, Qui enim ipse mortis suc auctor est aut fedo morbi genere absumitur : is nusquam terrarum publi- cis sumtibus honorifice effertur. ltaque nihil mirum in Democriti excessu accidisse existiman- tes senem longissime vitz laboribus perfunctam centesimo fere anno acquiesse arbitramur. Transeo ad ejus scripta. Constat Democritum Abderitam non modo librorum quos composue- rat multitudine ac varietate unum maxime inter philosophos excelluisse , sed etiam scribendi ge nere clarissimis verborum luminibus distindo et prope ad poeticam granditatem elato haud paucos ejusdem setatis scriptores ita superasse, ut a veteribus ejus oratio eximia laude ornare- tur (5a). Verum in illis quas omnes admiraban- tur dictionis virtutibus tamen peculiaria quedam vocabula usurpavit Democritus , quz ne rerum inscios fallerent, explicari necesse fuit. Quare jam antiquis seculis non defuerunt qui inter- pretandis vocibus Democriteis vacarent. lnter eos clarum habuerunt nomen Callimachus αἱ Hegesianax , quorum prior Suida teste s. v. Καλ- λίμαχος et auctore anonymo in Vita Callimachi, quae hujus operibus preponi solet, Democriti scripta recensuerat iv πίναχι τῶν Δημοχρίτο γλωσσῶν xal συνταγμάτων, posterior Stepham teste in ''owidc simili opera huic philosopho n- vata Περὶ τῆς τοῦ Δημοχρίτονυ λέξεως libellum con- scripserat. Alii Democriti opiniones litterarum monumentis proditas impugnabant, vel omnino de ejus scriptis commentabantur. Namque Dio- genes Laertius lib. V, 87 et 88 duo Heraclidi Pontici opuscula memorat, quorum alterum in- scribebatur Πρὸς Δημόκριτον περὶ τῶν ἐν οὐρανῷ (vel ut vult Fabricius Bibl. gr. vol. ΠῚ p. 643 οἱ. Harl., verba πρὸς Δημόχριτον cum praecedentibus jungens, Περὶ εἰδώλων πρὸς Δημόχριτον), alterum. (49) Lucianus in Macrob. tom. IIT p. 221 ed. Reitz. : Δημόχριτος μὲν ὁ Ἀδδηρίτης ἐτῶν γεγονὼς τεσσάρων xal ἐχα- τὸν ἀποσχόμενος τροφῆς ἐτελεύτα. Cf. Phlegon. cap. li p. 118 ed. Franz. (50) Anton. et Max. l. l. Δημόχριτος νοσήσας xal λη- θάργῳ περιπεσὼν ὡς ἀνένηψεν, Οὐδὲν με, ἔφη, ἐξαπατήσει 7j φιλοζωία,, xal ἐξήγαγεν ἑαντὸν τοῦ βίον. (51) Antisthenes ap. Diog. lib. IX, 39 : {τὸν Δημόκριτον) πενταχοσίοις ταλάντοις τιμηθῆναι, μὴ μόνον δέ, ἀλλ xil χαλκαῖς εἰχόσι, καὶ τελεντήσαντα αὐτὸν δημοσίᾳ vagi, βιώσαντα ὑπὲρ τὰ ἑκατὸν ἔτη. . (52) Cicero de Oratore lib. I, 11 : Ornate locutus est, & cut fertur et mibi videtur, physicus ille Democritat. C. de Divin. 1I, 64; item Orat. c. 20. Dionys. Hal. de Coop. verb. p. 370 ed. Sclief, Plutarch. Conviv. Disput. lib. y p. 682 E. Euseb. Preep. Evang. p. 730. FBAGMENTA. (Stob. Flor. IV, 53. Ecl. eth. H1, 9 p. 406 Heer.) 13. Ἀπ’ ὧν ἡμῖν τἀγαθὰ γίνεται, ἀπὸ τῶν αὐτέων xal τὰ καχὰ ἐπαυρισχοίμεθα" τῶν δὲ χαχῶν ἐχτὸς εἴη- μεν. Αὐτίχα ὕδωρ βαθὺ εἷς πολλὰ χρήσιμον καὶ δ᾽ αὖτε xaxóv: χίνδυνος γὰρ ἀποπνιγῆναι. Μηχανὴ ὧν εὑρέθη νήχεσθαι διδάσκειν. (Stob. Ecl. eth. IT, 9 p. 406 Heer.) I3, Οἱ θεοὶ τοῖσι ἀνθρώποισι διδοῦσι τἀγαθὰ πάντα xai πάλαι καὶ νῦν, πλὴν ὁπόσα xaxk xoi βλαδερὰ χαὶ ἀνωφελέα. Τάδε δ᾽ οὐ πάλαι, οὔτε νῦν θεοὶ ἀν- θρώποισι δωρέονται,, ἀλλ᾽ αὐτοὶ τοΐσδεσι ἐμπελά- ζουσι διὰ νόου τυφλότητα καὶ ἀγνωμοσύνην. (Stob, Ecl. eth. II, 9. p. 408.) Περὶ τύχης. ιε. ἤλνθρωποι τύχης εἴδωλον ἐπλάσαντο πρόφασιν ἰδίης ἀθουλίης" βχιὰ γὰρ φρονήσι τύχη μάχεται, τὰ δὲ πλεῖστα ἐν βίῳ ψυχὴ εὐξύνετος ὀξυδερχέειν χατι- Ouvet, (Stob. Ecl. eth. II, 8 p. 344.) t5. Τύχη μεγαλόδωρος, ἀλλ᾽ ἀδέδαιος, φύσις δὲ αὖ- τάρχης" διόπερ vixi τῷ ἥσσονι xal βεδαίῳ τὸ μέζον τῆς ἐλπίδος. (Stob. Ecl. eth. ΠῚ, 9 p. 410.) I, Ἀνοήμονες ῥδυσμοῦνται τοῖσι τῆς ψυχῆς χέρ- δεσι" οἱ δὲ τῶν τοιῶνδε δαήωμονες τοῖσι τῆς σο- φίης. (Stob. Flor. IV, 73.) 12. A quibus bona nobis proveniunt, ab iisdem mala quoque nanciscimur. A malis autem liberi esse possumus. Sic aqua profunda multum quidem prodest, verum nocet etiam , quando periculum est, ne in undis pereamus. Qua- propter natandi disciplina remedium est inventum. 13. Dii hominibus bona omnia et olim et nunc praebent, non tamen ea quae mala et noxia οἱ inutilia sunt. Hzc aulem dii neque olim neque nunc hominibus largiuntur, sed ipsi in ea ob mentis caecitatem et ignorantiam incur- runt. De fortuna. 14. Fortunee simulacrum homines pretextum impru- denti: suae finxerunt; nam parum resistit prudentiz for- Una ac pleraque mens perspicax in vita moderatur. 15. Magna quidem largitur fortuna, sed inconstans est ; δὶ ingenium suis viribus pollet, ideoque ubi minora quidem, sed certa sibi paravit , majora sperare omittit. 16. Stulti erudiuntur astutiis, harum autem gnari sa- pientie bonis. 17. Magnz voluptates e preclarorum facinorum con- lemplatione oriuntur. 841 17. Αἴ μεγάλαι τέρψιες ἀπὸ τοῦ θεᾶσθαι τὰ χαλὰ τῶν ἔργων γίνονται. (Stob. Flor. III, 57.) t8, Εἴδωλα αἰσθητικὰ xol χόσμῳ διαπρεπέα πρὸς θεωρίην, ἀλλὰ χαρδίης κενεά. (Stob. Flor. IV, 71.) Περὶ μετρίης τέρψιος καὶ βίου ξυμμέτρου. 19. Ἡ δοναὶ ἄχαιροι τίκτουσι ἀηδίας. . J (Democr. Orell. nr. 36.) 20. ᾿Ανθρώποισι γὰρ εὐθυμίη γίνεται μετριότητι τέρ-- ψιος xal βίου ξυμμετρίη, τὰ δὲ λείποντα xal δπερδάλλοντα μεταπίπτειν τε φιλέει xal μεγάλας χινήσιας ἐμποιέειν τῇ ψυχῇ. Αἴ δ᾽ ἐκ μεγάλων διαστημάτων χινεόμεναι τῶν ψυχέων οὔτε εὐστα- θέες εἰσί, οὔτε εὔθυμοι. "Eri τοῖσε δυνατοῖσι ὧν δέει ἔχειν τὴν γνώμην, καὶ τοῖδι παρεοῦσι ἀρχέε- σθαι, τῶν μὲν ζηλουμένων χαὶ θωυμαζομένων ὀλίγην μνήμην ἔχοντα, καὶ τῇ διχνοίη μὴ προσε- δρεύοντα, τῶν δὲ ταλαιπωρεόντων τοὺς βίους θεω" ρέειν, ἐννοεύμενον τὰ πάσχουσι χάρτα, ὄχως ἂν τὰ παρεόντα σοι xal ὕὑπάργοντα μεγάλα χαὶ ζηλωτὰ φαίνηται xal μηχέτι πλειόνων ἐπιθυμέοντι ξυα- θαίνη “ακοπαθέειν τῇ ψυχῇ. Ὅ γὰρ θαυμάζων τοὺς ἔχοντας χαὶ μαχαριζομένους ὕπο τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, xal τῇ μνήμη πᾶσαν ὥρην προσεδρεύων, αἰεὶ ἐπικαινουργέειν ἀναγχάζεται xal ἐπιδάλλεσθαι, δι’ ἐπιθυμίην τοῦ τι πρήσσειν ἀνήχεστον ὃ νόμοι χωλύουσι. Διόπερ τὰ μὲν μὴ δίζησθαι γρεών, ἐπὶ 18. Simulacra qua oculis cernimus, belte ornata ad tui quidem spectaculum alliciunt , sed corde carent. ' De modica voluptate et vita zquabili. 19. Intempestiv:e voluptates molestias pariunt. 40. Hominibus entm animi tranquillitas oritur e modica voluptate atque e vita cquabili; omnis autem tam inopia quam abundantia in deterius mutari magnosque in animo motus concitare solet. At animi qui quasi sede sua expulsi magnis intervallis ultro cilroque moventur, nec constantes sunt, neque tranquilli. Quare ad ea quz fieri possunt in- tendi animum ac presentibus contentum esse decef, eorum qui felices judicantur et in admiratione sunt, non valde memorem neque eos curantem , sed hominum :erutnnoso- rum vitas intueri convenit, reputantem quantis niiseriis conflictentur, ut tua res tuaque fortuna magna tibi et Jauta videatur, neve posthac plura cupienti accidat αἱ animo excrucieris. Nam qui suspicit eos qui opes habent et qui beati existimantur ab aliis hominibus, eique recordationi singulis horis immoratur, semper novi aliquid moliri et aggredi cogitur propter cupiditatem patrandi aliquid ne- Φ miam, scenographiam, opticen, geometriam , arithmeticen , porro eas doctrinas quas nunc no- vis vocabulis psychologiam, chromatologiam, zoologiam , lithologiam , geologiam vocamus, praterea botanicen , musicam, poeticen , gram- maticam, medicinam , agriculturam , picturam, artem militarem. Οὐδ quum ita sint , nemo du- bitabit , quin philosophus Abderitanus in eorum fuerit numero quorum vix singuli singulis sz- culis nascuntur. Fuit ille, quamquam in cete- ris dissimilis, in hoc zequabili omnium artium studio simillimus Aristotelis. Atque haud scio an Stagirites illam qua reliquos philosophos su- perat eruditionem aliqua ex parte Democriti librorum lectioni debuerit. Inde illa frequens apud Aristotelem Democriti mentio est. Librorum Democriteorum reliqnias , quas jam antea (54) edidi, hic repetere mihi visum est omisso omni commentario omnique de philoso- phi placitis disputatione. Si verum est quod alio loco (1) conjecimus, opera moralia a Democrito aut omnium primaaut magnam partem ante reliqua scripta composita esse, nemo mirabitur, in his libris nonnulla tradi praecepta, qua posteriori philosophi do- ctrine vehementer repugnent. Nam quum non divina potentia, de qua non admodum bonorifice sentiebat, sed atomorum concursu omnia nata esse et perpetuo nasci decrevisset, fieri profecto non poterat, quin magnam moralis discipline partem tolleret. Sed ut inveniuntur, qui nullam esse divinam naturam opinantes vite tamen sanctitate et probitate excellant, ita Democritum arbitramur hos de moribus libros salva atomo- rum doctrina scribere potuisse. Quodsi statuimus philosophum antequam de atomis dissereret , de morali disciplina commentarios plerosque jam vulgasse, illam, cujus mentio facta est , incon- stantiam necessariam fuisse patet. Atque hac ipsa inconstantia non modo excusanda, verum etiam probanda foret, si virum praclarum post illu- strata demum litterarum monumentis individua corpuscula ad ornandam explicandamque morum disciplinam animum adjecisse inter auctores con- veniret, Quare cavendum est, ne quz in Demo- criteis de morali philosophia fragminibus ac sententiis contraria videantur philosophi de deo- rum natura judicio, ea germana ejus verba esse DE DEMOCRITO. í negemus: In quolapsuin esse apparet Meinersiun qui in Gesch. der JF issensch. I p. 739 seqq. plur Democrito abjudicat fragmenta propterea quod eterna et peritura, divina et humana atomorum explicator distinguat. At Democritum verisimile est eo maxime consilio opera moralia emisisse, ut popularibus suis prodesset. Prodesse autem plurimis poterat aut narrando qua ipse in itine- ribus memorabilia vidisset audissetve aut de vita prudenter instituenda, de vitiis et virtutibus disserendo. Utramque dotem moralium ejus dis- putationum fuisse satis liquet (2). Quamvis igitur ipse de rebus divinis aliter sentiret atque vulgus Grgcorum, tamen in libro erudiendis civibus destinato necesse erat eum de diis ad vulgi captum accommodate loqui. Qua quum ita sint, omnia fere fragmenta a Meinersio pro spuriis babita Democritea esse nobis persuasum est. Neque ta- men diffitemur, inveniri in illis quadam 1X. mocrito supposita. Est enim duplex genus frag- mentorum, in quibus coelestia et sempiterm memorantur, alterum ita comparatum, ut servatis vulgi de deorum potentia ac voluntate opinioni bus utile ad vitam recte agendam praeceptum con- tineant , alterum sic compositum, ut profectum esse appareat ab homine, qui ipse mundum eterna dei sapientia ac providentia gubernari existimaret. Posterius genus supposititium cen-- seri oportet. In quo non valde dissentio a Bur- chardo. Quum igitur Democritus ait : dii homini- bus bona largiuntur (cf. fragm. 13), nihil dicit, quod a plebis opinione abhorreat, atque his ipsis verbis utitur ad hominum caecitatem de- monstrandam, qui mala sua ad deos referre | auctores consueverunt. Contra nihil magis supra | vulgi captum, nihil a Democritea de rebus divinis. sententia tam alienum est, quam quod apud An- tonium et Maximum Abdere alumno tribuitur (cf. fragm. suppos. 7) //lud te deo dignum cfj- ciet, si nihil eo indignum feceris. Itaque boc | fragmentum cum pluribus aliis (3) e Democri- teorum fragminum numero expunximus. Neque tamen semper in rejiciendis sententiis, quz vi- dentur νοθείας speciem pra se ferre, astipulatus sum Burchardo, quem acerrimi censoris instr , Justo plures tribu movisse, et quod maxime mi- reris, sibi ne constitisse quidem in illo negotio animadvertimus, Namque verba illa quz legun- (54) Democriti Abderitee operum fragmenta collegit, recensuit , vertit , explicuit ac de philosophi vita scriptis et placitis commentatus est F. G. A. Mullachius. Berolini, sumptibus G. Besseri, 1843. (t) Vid. librum modo citatum pag. 101. (2) Vid. 1. c. pag. 101. (3) Similia sunt inter fragmenta supposititia quadrages- mum quintum (ap. Anton, et Max. p. 277) : Θεῶ ὅμοιον ἔχει ὁ ἄνθρωπος τὸ εὖ ποιεῖν ὅταν τὸ εὖ ποιεῖν μὴ χαπηλεύητα:, καὶ τὸ εὐεργετεῖν καὶ ἀληθεύειν" et quadragesimum sextum (Democrat. Orell. n. 80) : Ἢν πιστεύῃ τις θεοὺς ἐπισχοκεύειν | πάντα, οὔτε λάθρη οὔτε φανερῶς ἁμαρτήσεται. DE DEMOCRITO. 339 tur ap. Anton. et Max. p. 27 (ap. Orell. n. 137), | ter supposititias recepit. Sed de hac materia queque a nobis in spuriorum fragmentorum | uberius singulis locis egimus. Nunc de Demo- ordine (n. 9) posita sunt pag. 1o, ut genuinam | crate, commentitio plane philosopho, pauca di- philosophi sententiam citavit, pag. 55 autem in- ! cenda sunt. Be P'seudodemocrate. Democratis esse feruntur, velin Stobzi Florilegio, quod olim longe integrius fuit (7), vel in fra- gmento Stobei , quod e Joannis Damasceni cod. Florentino erutum quarto editionis suz volumini inseruit Gaisfordius (pag. 375 seqq. ed. Lips.), tiosis (4) primus Rome anno 1638 Lucas Hol- | vel apud Antonium et Maximum qui septimo et stenius edidit. De his ita ad Lectores prafatur : | octavo szculo cum ex aliis tum ex Stobzo flori- In pluribus membranis, quz veterum philo- ! « Democratis ztatem, patriam et sectam vetu- | legium suum conscripserunt, addito Democriti sophorum sententias ex variis eorum operibus collectas continent, reperiuntur Democratis cu- jusdam sententiae aurez (γνῶμαι χρυσαῖ) numero octoginta sex , quas cum aliis opusculis senten- stissimus Ionici sermonis eharacterostendit. Ejus | nomine invenitur. Preterea accidit ut aliquoties dicta et sententias nonnullas Stobzus et Antonius | librariorum errore, qui scripture compendia proferunt, apud quos sepius cum Democrito li- | Δημοχρ. et Apo. (8) non intellexerant, apud An- brariorum imperitia confunditur : quorum error | tonium et Maximum Δημοχράτης scriptum sit, ubi i0 tanta rerum antiquarum ignoratione baud | Stobei codd. Democriti nomen exhibent. Denique facile emendari potest. Plutarchus quoque in | in Stobzi fragmento, quod in cod. Florentino Politieis praeceptis Deinocratis cujusdam memi- | exstat, pluribus locis Δημοχράτης exaratum est, nit, qui in Atheniensi republica versabatur circa | ubi Δημόχριτος scribi debebat, ut ex Stobzi flo- Olympiadem CX, neque ab hoc fortasse diversus | rilegio, Antonii, Maximi aliorumque scriptorum est ille, quem ab Epicuro ob libros transcriptos | libris intelligitur (9). Ex his signis ac magis etiam exagitatum in libello contra Epicurum idem | ex ipsa rei natura recte conclusit Burchardus (10) Plutarchus refert. Ceterum Democratem Barbe- | sententias Democraticas, quas ex parte jam rine bibliothecz debes. » ipsarum membranarum auctoritate Democriti Sed nullus est Democrates ex iis omnibus qui | esse liquet, prope omnes esse Democrito resti- hoc nomine a veteribus citantur, ad quem com- | tuendas, presertim quum in iis eadem quz in mode ut ad auctorem suum he sententiz pos- | Democriteis sermonis ionici vetustas, eadem fa- sint referri (5). Nam neque medico conveniunt, | cilitas, idem de rebus humanis et vita communi qui snb Augusto vixit; neque athletz, cujus | judicium ubique appareat. Postremo in tribus Klianus mentionem movet; neque rhetori, D. | codd. qui dicta Pseudodemocratica servant, Áugustini magistro; neque Lysidis Platonici | non Δημοχράτους, sed Δημοχρίτου nomen his fra- patri; neque illi, qui circa Olymp. CX Athe- | gmentis inscriptum est. Cf. Harles. ad Fabric. niensium rempublicam administravit, non di- | Bibl.Gr. I p. 868. Itaque cum Burchardo has sen- versus forsitan a philosopho Epicuri acerbitatem | tentias Democriticis intexui , ita tamen , ut indi- ob compilatam ejus sapientiam experto; neque | carem, quz apopbthegmata in membranis non- ei denique, cujus bis meminit Stobaus (6). Huc | nullis Democrati tribuerentur. — Jam fragmenta accedit, quod magna pars sententiarum, qua | Democriti exhibebimus. (4) Vid. Fabric. Bibl. Graec. I p. 86S ed. Harl. test (Vid. ad fragm. spur. 2) quod ad bonorum codd. fidem (5) Cf. Harles. ad Fabric. Bibl. Gr. 1. 1. expressum , Geisfordianum Stobasi textum copia superat. (6) Stobeeus Flor. XIII, 30 : Δημοχράτης ἰδὼν χλέπτην (8) Idcirco et alia confunduntur, ut ap. Anton. et Max. Ux) τῶν ἕνδεκα ἀκαγόμενον, Ἄθλιε, εἶπε, τί γὰρ τὰ μιχρὰ | p. 933 Δημοσθένους ἢ Δημοκρίτου. Ibid p. 304 est Δημο- ἔχλεπτες, ἀλλ᾽ οὐ τὰ μεγάλα, ἵνα καὶ σὺ ἄλλους ἀπῆγες; el | χρίτον. Λγρυπνός ἔσο κατὰ νοῦν x. τ. λ. pro Δημοφῶον, XXII, 42: Δημοχράτης ἀναδαίνων εἰς τὴν ἀκρόπολιν ἐν γήρᾳ | v. Orell. Opusc. sent. 1 p. 36 inter Demophili sententias. 18i κγευστιῶν, ποιεῖν ἔφη ὅπερ xxl ξύμπασα ἡ τῶν ᾿Αθηναίων | Apud Orig. c. Cels. p. 32 (Cantabrig) ἢ ᾿Επικχούρειος εἶναι πόλι." πνεῖν μὲν γὰρ μέγα, ἰσχύειν δὲ uixoóv. Alio loco | ἢ Δημοχράτειος ἢ Περιπατητικός Corr. Δημοχρίτειος. Apud XCIIl, 30 Δημοχράτονς nomen e oodd. fide recte nunc in | Stob. ecl. phys. 1 p. 304 ed. Heer. alii pro Δημόκριτος Σωχράτους snutatum est , preesertim quum sententia attico | legunt Δημόκρατος et Δημοχράτον. Cf. var. lect. pag. 27. Vtrmone scripta Atheniensis philosophi es&e videatur. Apud | Ὀνησιχράτης perperam scriptum est ap. Plutarch. Alex. 8 Orellium hvjus rei non memorem reperitur hoc dictum | in nonnullis codd. pro Ὀνησίκριτος. in Opp. sent. f p. 6 inter Demophili Similitud. Pythag. (9) Cf. ibid. p. 406 cum Clement. Alex. Strom. 1V p. 536. (7) Hoc vel ex Frobeniano sententlarum corpore cogi po* (10) Pag. 12-16. 22. 644 49. Ξουόμενοι ἄνθρωποι ἥδονται xal σφιν γίνεται ἅπερ τοῖσι ἀφροδισιάζουσι. (Eustath. ad Odyss. ξ, 4.8.) t9. Ξυνουσίη ἀποπληξίη σμιχρή᾽ ἐξέσσυται γὰρ dv- θρωπος ἐξ ἀνθρώπου. (Stob. Flor. VI, 57.) . δ. ᾿Ανοήμονες βιοῦσι οὐ τερπόμενοι βιοτῇ. (Stob. Flor. IV, 79.) ἈΑνοήμονες νεότητος ὀρέγονται, οὐ τερπόμενοι δὲ νεότητι. (Stob. Flor. IV, 77.) &3. Ανοήμονες θάνατον δεδοιχότες γηράσχειν ἐθέ-- λουσι. (Stob. Flor. IV, 81.) δ᾽. Ἀνοήμονες τὸ ζῆν ὡς στυγέοντες, ζῆν ἐθέλουσι δείματι ᾿Αδεω. (Stob. Flor. IV, 75.) &5. ᾿Ανοήμονες τὸν θάνατον φεύγοντες διώχουσι. (Stob. Flor. IV, 79.) 88. ᾿Ανοήμονες οὐδὲν μανθάνουσι ἐν ὅλη τῇ βιοτῇ. (Stob. Flor. IV, 8o.) Περὶ χρημάτων. 57. Χρημάτων qns ξὺν νόῳ μὲν γρήσιμον εἷς τὸ ἐλευθέριον εἶναι xal δημωφελέα " ξὺν ἀνοίη δὲ χο- ρηγίη ξυνή. (Stob. Flor. XCIV, 24.) &8. Acta xal πλοῦτος ἄνευ ξυνέσιος οὐχ ἀσφαλέα χτή- ματα. (Stob. Flor. IV, 82. Democrat. ap. Orell. n. 42.) DEMOCARITI -&9. Τὸν οἰόμενον νόον ἔχειν 6 νουθετέων paran. νέει. (Democrat. Orell. n. x8. Stob. Flor. X, 43.) 60. Οὐχ ἔστι οὕτως ἀσφαλὴς πλούτου πυλεών, τὸν ca ἀνοίγει τύχης καιρός. (Stob. Flor. CV, 59. | | et. Χρήματα πορίζειν μὲν oix dj ptiov: ἐξ ἀδιχίης δ᾿ πάντων χάχιον. (Democr. ap. Orell. n. 43. Stob. Flor. XCIY, 25.) 62. Ὁ χρημάτων παντελέως ἥσσων οὐχ dv ποτε i δίκαιος. (Democrat. Orell. n. 16.) 68. Πλοῦτος ἀπὸ κακῆς ἐργασίης περιγενόμενος iztz- νέστερον τὸ ὄνειδος χέχτηται. (Stob. Flor. X, 37.) €t. Kax& χέρδεα ζημίην ἀρετῆς φέρει. (Stob. Flor. X, 45.! 66. Ἐλπὶς xaxoU χέρδεος ἀρχὴ ζημίης. (Stob. Flor. X, 48.) 66. Χρημάτων ὄρεξις ἐὰν μὴ δρίζηται χόρῳ, πεν: ἐσχάτης πολλῷ χαλεπωτέρη᾽ μέζονες γὰρ opi μέζονας ἐνδείας ποιεῦσι. (Stob. Flor. X, 44.) 67. “Ὥσπερ ἐν τοῖσι ἕλκεσι -φαγέδαιναι χάκιστον Y/»- σημα. οὕτως ἐν τοῖσι χρήμασι τὸ μὴ προσαρμύτεν xal τὸ ξυνεχές. (Stob. Flor. XCI1, 14.) 66. Oi φειδωλοὶ τὸν τῆς μελίσσης οἶτον ἔχουσι, E . ζόμενοι ὡς αἰεὶ βιωσόμενοι, —— — M A —— E E EE E E ————MÀ 49. Qui corpus aliqua parte radunt, eandem percipiunt voluptatem quam qui in re venerea versantur. 50. Coitus est parva apoplexia : prorumpit enim homo ex homine. 51. Stulti vivunt non gaudentes vita. 52. Stulti desiderant juventutem , quum nullo juventze commodo fruantur. 53. Stulti mortem metueptes, senescere cupiunt. 54. Stulti quum vitam se odisse simulent , vivere lamen velunt mortis metu. 55. Stulti mortem dum fugiunt, persequuntur. 56. Stulti per totam vitam nihil discunt. De pecunia. 57. Pecuniarum usus cum prudentia conjunctus utilis est ad exlibendam liberalitatem et populum adjuvandum : cum stultitia sociatus largitio est omnibus commoda. 58. Honor et divitiae sine prudentia opes sunt nequaquam toto. 59. Quisquis eum monet, qui prudentia se pollere exi- siimat, operam perdit. 60. Non est adeo munita diviliarum porta, quam na aperiat fortuna occasio. 61. Opes parare haudquaquam inutile, sod injuste pa- rare omnium pessimum est. 62. Qui pecuniis facile corrumpitur, nunquam ille ju- stus fuerit. 63. Divitise turpi quistu paratse opprobrium eo habeat insignius. 64. Improbo lucro jacturam facimus virtutis. 65. Spes mali lucri initium est jactura. 66. Pecuniarum cupiditas nisi finiatur aliqua satietale , multo est molestior quam summa egestas. Majores enim cupiditates indigentias quoque majores pariunt. 67. Ut in ulceribus perniciosissimus morbus gangran est : ita in divitiis eas, qua non conveniunt hominibus quibus contigerunt et quarum diuturna est possessio, pf niciosissimae judicari et quasi gangreens instar haberi oportet. 68. lIomines preeparci apiculse sortem habent; quipY labores suscipiant tanquam perpetuo victuri. FRAGMENTA. 345 (Stob. Flor. XVI, 16.) 74. Λύπην ἀδέσποτον ψυχῆς ναρχώσης λογισμῷ ἔχ- e. 'H τέχνοισι ἄγαν χρημάτων ξυναγωγὴ πρόφασίς xgout. ἐστι φιλαργυρίης., τρόπον ἴδιον ἔλέγχουσα. (Stob. Flor. CV1I, 67.) (Stob. Flor. X, 65.) ως 70. Οἱ τῶν φειδωλῶν παῖδες ἀμαθέες γινόμενοι, ὥσπερ Περὶ ἐπιθυμιέων. οἱ ὀρχησταὶ οἷ ἐς τὰς μαχαίρας ὀρούοντες, ἣν ἑνὸς : a - x ; μούνου μὴ τύχωσι, μὴ καταφερόμενοι ἔνθα δέει 75. Τὸ νικᾶν αὐτὸν ἑαυτὸν πασῶν νιχῶν πρώτη xal τοὺς πόδας ἐρεῖσαι, ἀπόλλυνται χαλεπὸν δὲ τυχέειν ἀρίστη τὸ δὲ ἡττᾶσθαι αὐτὸν ὑφ᾽ ἑαυτοῦ, αἴσχι- τοῦ ἑνός" τὸ γὰρ Tj vtov μοῦνον λέλειπται τῶν ποδῶν" στὸν τέ Xa χαχίστον. οὕτω δὲ καὶ οὗτοι, ἣν ἁυ άρτωσι τοῦ πατρικοῦ τύπου (Anton. p. 268 εἰ Jar.) τοῦ ἐπιμελέος xal φειδωλοῦ, φιλέουσι διαφθεί- 0. Ἀνδρηΐος οὐχ ὃ τῶν πολεμίων χρατεων μόνον, ρεσθαι. ἀλλὰ xal ὃ τῶν ἡδονέων χρέσσων. (Stob. Flor. XVI , 17.) (Stob. Flor. VII, 26.) T. Θυμῷ μάχεσθαι μὲν χαλεπόν, ἀνδρὸς δὲ τὸ xpa- τέειν εὐλογίστου. (Stob. Flor. XX, 56.) 78. Ἄλογοι τῶν ἀξυνέτων at ἐλπίδες. 71. Ἰοῖσι παισὶ μάλιστα χρὴ τῶν ἀνυστῶν δατέεσθαι τὰ χρήματα, xal ἅμα ἐπιμέλεσθαι αὐτέων, μή τι ἀτηρόν τι ἔωσι διὰ χειρὸς ἔχοντες" ἅμα μὲν γὰρ πολλῷ φειδότεροι γίνονται εἰς τὰ χρήματα χαὶ προθυμότεροι χτᾶσθαι, xal ἀγωνίζονται ἀλλήλοισι" ; (Stob. Flor. CX, 19.) ; ; TE ἐν γὰρ τῷ ξυνῷ xà τελεύμενα οὐκ ἀνιᾷ, ὅσπερ 79. Ἐλπίδες δ τῶν ὀρθὰ ppoveovetnv ἐφιχτχὶ, ἃ ἰδίγ" οὐδ᾽ εὐθυμέει τὰ ἐπιχτώμενα, ἀλλὰ πολλῷ τῶν GSUVETOV ἀδύνατοι. ἴσσον. ᾿ (Stob. Flor. CX, 18.) , (Stob. Flor. LXXXIII, 25.) 80. ἰατρικὴ μὲν γάρ, χατὰ Δημόκχριτον, σώματος 71. ΠΙατρὸς σιυφροσύνη μέγιστον τέχνοισι παράγγελμα. νούσους ἀχέεται, σοφίη δὲ ψυχὴν παθέων ἀπαιρέε- Stob. Flor. V, 44. ται. ] (tob, Flor. Y, 44) (Clemens Alex. Padag. lib. I pag. 81 ed. Περὶ τοῦ ἐν ξυμφορῇσι εὐφρονέειν. Sylb.) 81. Σοφίη ἀθαμόος ἀξίη πάντων, τιμιωτάτη ἐοῦσα. 7. Μέγα τὸ ἐν ξυμφορῇσι φρονέειν ἃ δέει, (Stob. Flor. ΠῚ, 34 et VII, 8ο.) (Stob. Flor. CVIH, 68. Democrat. Orell. | 65. Αἴ περί τι σφοδραὶ ὀρέξιες τυφλοῦσι εἷς τἄλλα τὴν n. 8.) ψυχήν. 69. Nimia pecumiarum collectio ad liberorum commo- 74. Dolorem intolerabilem anim: torpenti3 ratione ex- dum specians przet extus est avariliee, suum cujusque Inge- | pellas. Dium arguens ac detegens. 70. Quemadmodum altatores in erectorum gladiorum De cupiditatibus. orbem se conjicientes, ubi id unum non consecuti sunt, . . wd delaberentur in eum locum, in quo pedes poni opor- 75. Se ips m vincere omnium victoriarum prm e (εἴ, male dispereunt—difficile vero unum illud consequi ; pulcherrima : vinci autem ἃ se ipso el turpissimum et non enim plus spatii relinquitur, quam quantum satis est | pessimum est. ad excipienda pedum vestigia : ita etiam praparcorum | 76. Fortis habendus non solum qui hostes superat , sod hominum filii, si litterarum ignari sunt, ubi a paterno ; etiam qui voluptatibus superior est. diligenti ac parcitatis exemplo desciverunt, perire solent. 77. Difficile quidem est, adversus iram pugnare : viri 71. Pueris (singulis) distribui oportet cum alias res, tum | autem prudentis ac moderati est ipsam vincere. pecunias tanquam recte factorum (proemia) ac simul vi- 78. Insipientium epes prseter ralionem sunt. dendum est, ne quid in manibus habeant, quod (res illas) 79. Spes recte sapientium rafze fieri possunt , insipientium cwrumpere possit. Sic enim (singuli) multo parciores . : promplioresque ad acquirendum fiunt, ac simul inter se cer- vero necessario ad irritam cadunt. . . ant. Nam quie communi sumtu expenduntur non ita mo- 80. Medicina enim (ait Democritus) medetur morbis leta sunt, ut quas privatim erogantur; et quz (ab uni- corporis; sapientia autem liberat animum a perturbatio- versis) acquiruntur, non eque exhilarant (singulos), sed | ibus. multo mínus. 72. Patris temperantia optima liberorum institutio est. 81. Sapientia qua nihil neque admiratur neque refurni- dat, magni facienda est, quum summis honoribus digna sit. 82. Nimis vehementes cujuscunque rei appetitus ad ca- lera animum occeecant. De prudentia in rebus adversis. 13. Magnum est in rebus adversis recte sentire. $44 49. Ξξυόμενοι ἄνθρωποι ἥδονται xal σφιν γίνεται ἅπερ τοῖσι ἀφροδισιάζουσι. (Eustath. ad Odyss. ξ, 428.) « Ξυνουσίη ἀποπληξίη σμικρή ἐξέσσυται γὰρ dv- θρωπος ἐξ ἀνθρώπου. (Stob. Flor. VI, 57.) . ᾿Ανοήμονες βιοῦσι οὗ τερπόμενοι βιοτῇ. (Stob. Flor. IV, 79.) ᾿Ανοήμονες νεότητος ὀρέγονται, οὐ τερπόμενοι δὲ νεότητι. (Stob. Flor. IV, 77.) ᾿ἈἈνοήμονες θάνατον δεδοιχότες γηράσκειν ἐθέ-- λουσι. (Stob. Flor. IV, 81.) & 62. ^3. δι. ᾿ἈΙνοήμονες τὸ ζῇν ὡς στυγέοντες, ζῇν ἐθέλουσι δείματι ᾿Αΐδεω. (Stob. Flor. IV, 75.) 56. ᾿Ανοήμονες τὸν θάνατον φεύγοντες διώχουσι, (Stob. Flor. IV, 79.) 86. ᾿Ανοήμονες οὐδὲν μανθάνουσι ἐν ὅλῃ τῇ βιοτῇ. (Stob. Flor. IV, 8ο.) Περὶ χρημάτων. b7. Χρημάτων ἀρῆσις ξὺν νόῳ μὲν γρήσιμον εἷς τὸ ἐλευθέριον εἶναι καὶ δημωφελέα " ξὺν ἀνοίη δὲ χο- ρηγίη ξυνή. | (Stob. Flor. XCIV, 24.) . Δόξα xal πλοῦτος dveu ξυνέσιος οὐχ ἀσφαλέα κτή- ματα. (Stob. Flor. IV, 82. Democrat. ap. Orell. D. 42.) 49. Qui corpus aliqua parte radunt, eandem percipiunt voluptatem quam qui in re venerea versantur. 50. Coitus est parva apoplexia : prorumpit. enim homo ex homine. 51. Stulti vivunt non gaudentes vita. 52. Stulti desiderant juventutem , quum nullo juventee commodo fruantur. $3. Stulti mortem metuentes, senescere cupiunt. 54. Stulti quum vitam se odisse simulent , vivere tamen velunt mortis metu. 55. Stulti mortem dum fugiunt, persequuntur. 56. Stulti per totam vitam nihil discunt. De pecunia. 57. Pecuniarum usus cum prudentia conjunctus utilis est ad exhibendam liberalitatem et populum adjuvandum : cum stultitia sociatus largitio est omnibus commoda. 58. Honor et divitie sine prudentia opessunt nequaquam tutze. | 59. Quisquis eum monet, qui prudentia se pollere exi- siimat, operam perdit. DEMOCRITI * 59. Τὸν οἰόμενον νόον ἔχειν 6 νουθετέωων ματαιοτυ- νέει, (Democrat. Orell. n. 18. Stob. Flor. X, 43.) , Οὐχ ἔστι οὕτως ἀσφαλὴς πλούτου πυλεών, τὸν οὐκ ἀνοίγει τύχης καιρός. | (Stob. Flor. CV, 59.) Χρήματα πορίζειν μὲν οὐχ ἀχρεῖον" ἐξ ἀδιχίης Σὲ πάντων χάχιον. (Democr. ap. Orell. n. 43. Stob. Flor. XCIY, 25.) Ὁ χρημάτων παντελέως ἥσσων οὐχ dv ποτε εἶν δίχαιος. (Democrat. Orell. n. 16.) Πλοῦτος ἀπὸ κακῆς ἐργασίης περιγενόμενος ἐπιτα- γέστερον τὸ ὄνειδος χέχτηται. (Stob. Flor. X, 37.) Καχὰ χέρδεα ζημίην ἀρετῆς φέρει. (Stob. Flor. X, 45.) . Ἐλπὶς κακοῦ χέρδεος ἀρχὴ ζημίης. (Stob. Flor. X, 48.) . 824. 03. 66. Χρημάτων ὄρεξις ἐὰν μὴ δρίζηται xópo, ze; ἐσχάτης πολλῷ χαλεπωτέρη" μέζονες γὰρ ὀρέξιες μέζονας ἐνδείας ποιεῦσι. (Stob. Flor. X, 44.) 67. “Ὥσπερ ἐν τοῖσι ἕλχεσι φαγέδαιναι χάχιστον νοῦ- σημα, οὕτως ἐν τοῖσι χρήμασι τὸ μὴ xposapuito χαὶ τὸ ξυνεχές. | (Stob. Flor. XCII, 14.) 68. Ot φειδωλοὶ τὸν τῆς μελίσσης οἶτον ἔχουσι, or ζόμενοι ὡς αἰεὶ βιωσόμενοι, 60. Non est adeo munita divitiarum porta, quam n aperiat fortuna occasio. 61. Opes parare haudquaquam inutile, sod injuste pz- rare omnium pessimum est. 62. Qui pecuniis facile corrumpitur, nunquam ille ju stus fuerit. ' 63. Divitize turpi quaestu parate opprobrium eo habent insignius. 64. Improbo lucro jacturam facimus virtutis. 65. Spes mali lucri initium est jactura. 66. Pecuniarum cupiditas nisi finiatur aliqua satietale, multo est molestior quam summa egestas. Majores enim cupiditates indigentias quoque majores pariunt. 67. Ut in ulceribus perniciosissimus morbus gangren est : ita in divitiis eas, que non conveniunt hominibus - quibus contigerunt et quarum diuturna est possessio, per- niciosissimas judicari e£ quasi gangrzense instar laberi oportet. 68. Homines preeparci apiculee sortem habent; quip* labores suscipiunt tanquam perpetuo victuri. FRAGMENTA. (Stob. Flor. XVI, 16.) 80. Ἢ τέχνοισι ἄγαν χρημάτων ξυναγωγὴ πρόφασίς ἐστι φιλαργυρίης. τρόπον ἴδιον ἔλέγχουσα. (Stob. Flor. X, 65.) qo. Οἱ τῶν φειδωλῶν παῖδες ἀμαθέες γινόμενοι, ὥσπερ οἱ ὀρχησταὶ ol ἐς τὰς vay atpac ὀρούοντες, ἦν ἑνὸς μούνου μὴ τύχωσι, μὴ καταφερόμενοι ἔνθα δέει τοὺς πόδας ἐρεῖσαι, ἀπόλλυνται᾽ χαλεπὸν δὲ τυχέειν τοῦ ἑνός" τὸ γὰρ lj vtov μοῦνον λέλειπται τῶν ποδῶν" οὕτω δὲ καὶ οὗτοι, ἣν ἁμάρτωσι τοῦ πατριχοῦ τύπου τοῦ ἐπιμελέος καὶ φειδωλοῦ, φιλέουσι διαφθεί- ρέσθαι. (Stob. Flor. XVI , 17.) 71. Τοῖσι παισὶ μάλιστα χρὴ τῶν ἀνυστῶν δατέεσθαι τὰ χρήματα, καὶ ἅμα ἐπιμέλεσθαι αὐτέων, μή τι ἀτηρόν τι ἔωσι διὰ χειρὸς ἔχοντες" ἅμα μὲν γὰρ πολλῷ φειδότεροι γίνονται εἰς τὰ χρήματα χαὶ προθυυότεροι χτᾶσθαι, χαὶ ἀγωνίζονται ἀλλήλοισι" ἐν γὰρ τῷ ξυνῷ τὰ τελεύμενα οὐχ ἀνιᾷ, ὥσπερ ἰδίγ οὐδ᾽ εὐθυμέει τὰ ἐπικτώμενα, ἀλλὰ πολλῷ ἧσσον. (Stob. Flor. LXXXIII, 25.) 7. Πατρὸς σωφροσύνη μέγιστον τέχνοισι tapdvryeAua. (Stob. Flor. V, 44.) Περὶ τοῦ ἐν ξυμφορῇσι εὐφρονέειν. 7. Μέγα τὸ ἐν ξυμφορῇσι φρονέειν ἃ δέει, (Stob. Flor. CVIII, 68. Democrat. Orell. n. 8.) 945 74. Λύπην ἀδέσποτον ψυχῆς ναρχώσης λογισμῷ ἔχ- Xpovt. (Stob. Flor. CVII, 67.) Περὶ ἐπιθυμιέων . 75. Τὸ νικᾶν αὐτὸν ἑαυτὸν πασῶν νιχῶν πρώτη χαὶ ἀρίστη" τὸ δὲ ἡττᾶσθαι αὐτὸν ὑφ᾽ ἑαυτοῦ, αἴσχι- στόν τε Xa χαχιστον. (Anton. p. 2368 et 3.41.) 76. Ἀνδρύϊος οὐχ ὃ τῶν πολεμίων χρατέων μόνον, ἀλλὰ καὶ ὁ τῶν ἡδονέων χρέσσων. (Stob. Flor. VII, 26.) 71. Θυμῷ μάχεσθαι μὲν χαλεπόν, ἀνδρὸς δὲ τὸ xpa- τέειν εὐλογίστου. (Stob. Flor. XX, 56.) 78. "AXoyot τῶν ἀξυνέτων αἱ ἐλπίδες. (Stob. Flor. CX, 19.) 79. Ἐλπίδες oi τῶν ὁρθὰ φρονεόντων ἐφιχταί, αἵ δὲ τῶν ἀξυνέτων ἀδύνατοι. (Stob. Flor. CX, 18.) 80. Ἰατρικὴ μὲν γάρ, χατὰ Δημόχριτον, σώματος νούσους ἀχέεται, σοφίη, δὲ ψυχὴν παθέων ἀπαιρέε- ται. . (Clemens Alex. Ῥαάδρ. lib. I pag. 81 ed. Sylb.) 81, Σοφίη ἄθαμόος ἀξίη πάντων, τιμιωτάτη ἐοῦσα. (Stob. Flor. III, 34 et VII, 8ο.) 82. Αἱ περί τι σφοδραὶ ὀρέξιες τυφλοῦσι εἷς τἄλλα τὴν ψυχήν. 69. Nimia pecumiarum collectio ad liberorum commo- dum spectans przet extus est avaritiee , suum cujusque inge- Bium arguens ac detegens. 70. Quemadmodum *altatores in erectorum gladiorum orbem se conjicientes, ubi id unum non consecuti sunt, ut delaberentur in eum locum, in quo pedes poni opor- let , male dispereunt —difficile vero unum illud consequi ; non enim plus spatii relinquitur, quam quantum satis est δὲ excipienda pedum vestigia : ita etiam praparcorum hominum filii, si litterarum ignari sunt, ubi a paterno diligentite ac parcitatis exemplo desciverunt, perire solent. 71. Pueris (singulis) distribui oportet cum alías res, tum pecunias tanquam recie factorum (praemia) ac simul vi- dendum est, ne quid in manibus habeant, quod (res illas) corrumpere possit. Sic enim (singuli) multo parciores promptioresque ad acquirendum fiunt, ac simulinter se cer- tant. Nam quae communi sumtu expenduntur non ita mo- leta sunt, ut quae privatim erogantur; et quae (ab uni- Versi) acquiruntur, non seque exhilarant (singulos), sed iulio mínus. 72. Patris temperantia optima liberorum institutio est. De prudentia in rebus adversis. 13. Magnum est in rebus adversis recte sentire. 74. Dolorem intolerabilem anim:e torpentis ratione ex- pellas. De cu piditatibus. 75. Se ipsum vincere omnium victoriarum prima et pulcherrima : vinci autem ἃ se ipso el turpissimum et Ϊ pessimum est. 76. Fortis habendus non solum qui hostes superat, sod etiam qui voluptatibus superior est. 77. Difficile quidem est, adversus iram pugnare : viri autem prudentis ac moderali est ipsam vincere. 78. Insipientium spes precter rationem snnt. 79. Spes recte sapientium rate fieri poseunt , insipientium vero necessario ad irritam cadunt. 80. Medicina enim (ait Democritus) medetur morbis corporis; sapientia autem liberat animum a perturbatio- nibus. 81. Sapientia quie nihil neque admiratur neque reformi- dat, magni facienda est, quum summis honoribus digna sit. 82. Nimis vehementes cujuscunque rei appelitus ad ca- tera animum occescant. 846 (Democrat. Orell. n. 37.) . 82. Παιδός, οὐχ ἀνδρὸς τὸ ἀμέτρως ἐπιθυμέειν. (Democrat. Orell. n. 35.) Περὶ πόνων. si. Πόνος ξυνεχὴς ἐλαφρότερος ἑωυτοῦ τῇ ξυνηθείη γίνεται. (Stob. Flor. XXIX, 64.) Δημόχριτος μὲν παραινεῖ, τήν τε πολεμιχὴν τέχνην, μεγίστην οὖσαν, ἐχδιδάσχεσθαι xal τοὺς πόνους διώχειν, ἀφ᾽ ὧν τὰ μεγάλα xol λαμπρὰ γίγνονται τοῖς ἀνθρώποις. (Plutarch. adv. Colot. p. 1126.) . Οἱ ἐχούσιοι πόνοι τὴν τῶν ἀχουσίων ὑπομονὴν ἐλαφροτέραν παρασχευάζουσι. (Stob. Flor. XXIX, 63.) . Τῆς ἡσυχίης πάντες οἱ πόνοι ἡδίονες, ὅταν τῶν εἵνεχεν πονέουσι, τυγχάνωσι ἣ εἰδέωσι χύρσοντες" τὸ δὲ ἄχος τῆς ἀποτυχίης ἀποδείκνυσι τὸ πονέειν ὁμοίως ἀνιηρὸν xal ταλαίπωρον. (Stob. Flor. XXIX, 88.) Τὸ αἰεὶ μέλλειν ἀτελέας ποιέει τὰς πρήξιας, (Stob. Flor, XXIX, 67. Democrat. Orell. n. 46.) . Τόλμα πρήξιος ἀρχή, τύχη δὲ τέλεος χυρίη. (Stob. Flor. LI, 16.) . Ἀνδρηΐη τὰς ἄτας σμιχρὰς ἔρδει. (Stob. Flor. VII, aa.) 91. "Hpspfotot ὕπνοι σώματος ὄχλησιν ἢ ψυχῆς dàn- μοσύγην, 9 ἀργίην ἣ ἀπαιδευσίην σημαίνουσι, (Stob. Flor. VI, 55.) 86. DEMOCRITI 93. Τὸν εὐθυμέεσθαι μέλλοντα χρὴ μὴ πολλὰ zz; ctv, μήτε ἰδίῃ μήτε ξυνῇ, μηδὲ ὅσσ᾽ ἂν πρήζοι͵ ὑπέρ τε δύναμιν αἰρέεσθαι τὴν ἑωυτοῦ xal gom, ἀλλὰ τοσαύτην ἔχειν φυλαχήν, ὥστε καὶ τῆς τύχη; ἐπιδαλλούσης καὶ ἐς τὸ δέον ὑπηγεομένης τῷ i χέειν, χατατίθεσθαι xai μὴ πλέω προσάπτεσθαι τῶν δυνατῶν" fj γὰρ εὐογχίη ἀσφαλέστερον τῆς μεγαλογχίης. (Stob. Flor. CIII, 25.) ᾿ Περὶ ἰδίων καὶ ἀλλοτρίων ἁμαρτημάτων. ο2. Λήθη τῶν οἰχηΐων χαχῶν θρασύτητα γεννᾷ, (Stob, Flor. IV, 72.) 94. Κρέσσον τὰ οἰκήϊα ἁμαρτήματα ἐλέγχειν 3 τὶ ὀθνεῖα. (Stob. Flor. XIII, 26.) . Αἰσχρὸν τὰ ὀθνεῖα πολυπραγμονεύοντα ἀγνοΐειν τὰ οἰχύϊα, (Democrat. Orell. n. 45.) 96. Ἂν δὲ σαυτὸν ἔνδοθεν dvolEnc , ποιχίλον τι xil πολυπαθὲς χαχῶν ταμεῖον εὑρήσεις xal θησαύ,ι- σμα, ὥς φησι Δημόχριτος, οὐκ ἔξωθεν ἐπιῤῥεόν — των, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐγγείους χαὶ αὐτόχθονας πηγὰς ἐχόντων, ἃς ἀνίησιν f) xaxía, πολύχυτος xai &- ψιλὴς οὖσα τοῖς πάθεσιν. (Plutarch. vol. VII, p. 950 ed. Reisk. p. 5oo ed, Xyl.) Περὶ xaxàv ἔργων. 97. Φαύλων ἔργων καὶ τοὺς λόγους παραιτητέον. e 83. Pueri, non viri est, immoderata cupiditate trahi. De laboribus. 84. Labor continuus consuetudine fit levior. 85. Democritus ad discendam artem bellicam, quippe quae permagna sit, cohortatur, atque ad obeundos labores, quibus magnitudo et splendor hominibus comparantur. 86. Voluntarii labores necessariorum laborum patientiam afferunt eosque quodammodo levant ac minuunt. 87. Omnes labores otio jocundiores sunt, quando illa consequunlur homines, quorum gratia laborant, aut con- secuturos se sciunt; at dolor e spe ad irritum redacta susceptus ipsos labores ingratos pariter ac molestos efficit. 88. Perpetua cunctatio imperfecta relinquit opera. 89. Audacia principium actionis est ; fortuna vero finem gubernat. 90. Fortitudo dispendia minuit. 91. Somni diurni corporis turbationem vel animi mo- rorem (ex fastidio ortum) vel pigritiam vel literarum ignorantiam indicant. 92. Tranquillum foturum non multa agere oporiet »e- que privatim neque publice; neque ea quse agat supra facultatem et nataram suam sibi sumere, sed tantam si curam babere, ut fortunam quamvis prsesentem εἰ ad id quod necessarium videtur ducentem declinet, ac non plora attingat, quam quibus ferendis par sit : molis enim c moditas tutior est quam ejus magnitudo. De nostris aliorumque vitiis 93. Vitiorum nostrorum oblivio gignit audaciam. 94. Praestat propria quam aliena peccata reprehendere. 95. Aliena curiose sectantem sua ignorare turpe est. 96. Quodsi intus te ipsum aperias, varium aliquem cl moltis affeclum modis penum atque, ut Democrilus ail, thesaurum malorum invenies, non extrin*ecus aífloenliom, sed insitos et ingeneratos fontes habentium, quos prit tas aperit, copiose largiterque varias fundens affectiones. De malis facinoribus. 97. Malorum facinorum vel commemoratio vitanda til. FRAGMENTA. (Stob, Flor. V, 25.) 46. Φαῦλον, xàv μόνος ἧς, μήτε λέξης μήτε ἐργάσῃ" μάθε δὲ πολὺ μᾶλλον τῶν ἄλλων σεωυτὸν αἰσχύ- γεσθαι. (Stob. Flor. XXXI, 7.) 9. Λόγος ἔργου σχιή. (Diog. Laert. IX, 37.) 10. Μηδέν τι μᾶλλον τοὺς ἀνθρώπους αἰδέεσθαι ἔωυ: τοῦ, μηδέ τι μᾶλλον ἐξεργάζεσθαι xaxóv, εἰ μέλ- λει μηδεὶς εἰδήσειν, 9 εἰ πάντες ἄνθρωποι" ἀλλ᾽ ἑωυτὸν μάλιστα αἰδέεσθαι καὶ τοῦτον νόμον τῇ ψυχῇ χατιστάναι, ὥστε μηδὲν ποιέειν ἀνεπιτή: δειον. Φ (Stob. Flor. XLVI, 46.) Q0. ξωυτὸν πρῶτον αἰσχύνεσθαι χρεὼν τὸν αἰσχρὰ ἔρδοντα. (Democrat. Orell. n. 5o.) 1. Μεταμελίη ἐπ᾽ αἰσχροῖσι ἔργμασι βίου σωτη- pan. (Democrat. n. 9.) 163. Πολλοὶ δρῶντες τὰ αἴσχιστα λόγους τοὺς ἀρίστους ἀσχέουσι. (Cod. Flor. Stob. Gaisford. IV p. 384.) 104. Οὔτε ἐσθλὸς λόγος φαύλην πρῆξιν ἀμαυρίσχει, οὔτε πρῆξις ἀγαθὴ λόγου βλασφημίῃ λυμαίνεται. (Ibid.) ἴω. Ἔργα xal πρήξιας ἀρετῆς, o0 λόγους ζηλεύειν χρεών, (Cod. Flor. ibid.) 104. Κίδδηλοι xal ἀγαθοφανέες oi λόγῳ piv ἅπαντα, ἔργῳ δὲ οὐδὲν ἕρδοντες. (Democrat. Orell. n. 47.) 347 107. Μοῦνοι θεοφιλέες, ὅσοισι ἐχθρὸν τὸ ἀδι- χέειν. e ( Stob, Flor. IX, 3a.) 108. Δίκη μέν ἐστι ἔρδειν τὰ χρηέοντα, ἀδιχίη δὲ μὴ ἔρδειν τὰ χρηέοντα, ἀλλὰ παρατρέπεσθαι. (Stob. Flor. XLIV, 15.) 109. ᾿Αγαθὸν οὗ τὸ μὴ ἀδικέειν, ἀλλὰ τὸ μηδὲ ἐθέ- λειν. (Stob. Flor. IX, 31.) 110, Ἐχθρὸς oóx 6 ἀδικέων, ἀλλὰ καὶ ὁ βουλόμενος. (Democrat. Orell. n. 55.) ILI. Δίχης χῦδος γνώμης θάρσος xal ἀθαμδίη, ἀδικίης δὲ δεῖμα ξυμφορῆς τέρμα. (Stob. Flor. VII, 32.) 113. Καλὸν μὲν τὸν ἀδικέοντα χωλύειν" εἶ δὲ μή, μὴ ξυναδιχέειν. (Democrat. n. 4.) 112. Χαλεπὸν μιμέεσθαι μὲν τοὺς xaxoóc, μὴ ἐθέλειν δὲ τοὺς ἀγαθούς. (Ibid. n. 44.) IM. Ἀγαθὸν ἢ εἶναι χρεὼν 3 μιμέεσθαι. (Stob. Flor. XXXVII, 23.) 11e. Πλέονες ἐξ ἀσκήσιος ἀγαθοὶ γίνονται 3) ἀπὸ φύ- σιος. (Stob, Flor. XXIX, 66.) 116. Ἁμαρτίης αἰτίη f, ἀμαθίη τοῦ χρέσσονος. (Democrat. Orell. n. 49.) 117. Μὴ διὰ qó6ov, ἀλλὰ διὰ τὸ δέον χρεὼν ἀπέχεσθαι ἁμαρτημάτων. (Anton. et Max. p. 911.) 118. Ὁ μὲν εὔθυμος εἷς ἔργα ἐπιφερόμενος δίκαια xal γόμιμα, καὶ ὕπαρ καὶ ὄναρ χαίρει τε xal ἔῤῥω- 98. Malum, etiamsi solus sis, ne dicas neve facias ; disce autem te ipsum multo magis quam alios rerereri. 99. Sermo operis umbra. 100. Ne magis alios bomines revereare quam te ipsum; neve magis delicta committas , s nemo resciturus sit, quam si omnes homines : sed te ipsum maxime verearis et hanc snimo tuo legem constituas, ut nihil absurdum in se ad- miltat. 101. Primum se ipsum vereri debet, quisquis turpia perpetrat. 102. Factorum turpium poenitentia vitze salus est. 103. Multi pessima quseque facientes optimas orationes conficiunt, 10$. Neque pulchre dicium malum facinus obscurat, eque res prseclare gesta verbis contumeliosis corrumpi- tur. 105. Virtutis operibus, non verbis studendum est. 106. Subdoli homines sunt et specie tantum boni qui Verbo omnia, re ipsa nibil preestant. 107. Soli diis grali sunt. qui injurias oderunt. 108. Justitia est ea facere, quee fieri oportet ; injastitia autem facienda non facere, sed declinare. 109. Bonum est non solum ab injuria, sed eliam a vo- luntate leedendi abstinere. 110. Inimicus est non solum qui injuriam infert, sed et qui de inferenda cogitat. 111. Justitiee gloria, quam quis consequitor, animo fidu- cíam et terroris vacuitatem conciliat; injustitite autem (nga calamitatis terminus est. 112. Hominem inique agentem impedire honestum est : id si feri nequit, saltem non adjuvanda ejus iniquitas. 113. Malum est imitari improbos, bonos autem nolle semulari. 114. Bonum aut esse aut bonos imitari oportet. 115. Piures exercitatione quam natura boni fiunt. 116. Eorum quse meliora sunt ignoratio causa peccandi est. 117. Non metu, sed officii causa peccatis abstinendum. 118. Qui alacri animo ad justa et legitima opera se ac- cingit, et vigilans el somnians gaudet οἱ valet οἱ curis 848 DEMOCRITI σται xat ἀναχήδής ἐστι" ὃς δ᾽ ἂν δίχης ἀλογέη xat τὰ χρηέοντα μὴ ἔρδη, τούτῳ πάντα τὰ τοιάδε ἀτερπέα ἐστί, ὅταν τευ ἀναμνησθῇ, καὶ δέδοιχε καὶ ἑωυτὸν χαχίζει. (Stob. Ecl. eth. II, 9, 3p. 408.) 119. "Evtot θνητῆς φύσιος διάλυσιν οὐχ εἰδότες ἄνθρω- ποι, ξυνειδήσι δὲ τῆς ἐν τῷ βίῳ χαχοπραγμοσύνης τὸν τῆς βιοτῆς χρόνον ἐν ταραχῇσι xal φόθοισι. ταλαιπωρέουσι, ψεύδεα περὶ τοῦ μετὰ τὴν τελευ- τὴν μυθοπλαστέοντες χρόνου. (Stob. Flor. CXX, ao.) Περὶ ἐπαίνου χαὶ ψόγου. yao. Ἔστὶ ῥάδιον μὲν ἐπαινέειν ἃ μὴ χρή, καὶ ψέγειν, ἑχάτερον δὲ πονηροῦ τινος ἤθεος. (Stob. Flor. 11, 37.) 21. Μεγάλα βλάπτουσι τοὺς ἀξυνέτους ol ἐπαινέοντες. (Democrat. Orell. n. 81.) 132, Εὐλογέειν ἐπὶ χαλοῖσι ἔργμασι καλόν’ τὸ γὰρ ἐπὶ φλαύροισι χιῤόδήλου καὶ ἀπατεῶνος. (Democrat. Orell. n. 28.) 133. Μωμεομένων φλαύρων 6 ἀγαθὸς οὐ ποιέεται λόγον. (Stob. Flor. XXXVIII, 46.) Περὶ παῤῥησίης. 134. Οἰχήϊον ἐλευθερίης παῤῥησίη᾽ χίνδυνος δὲ ἢ τοῦ χαιροῦ διάγνωσις. (Stob. Flor. XIII, 4o.) 125. Ἀληθομυθεύειν χρεὼν ὅπου λώϊον. (Stob. Flor. XII, 13.) 136. "Opxouc, τοὺς ποιέονται ἐν ἀνάγχησι ἐόντες, οἱ τηρέουσι ol φλαῦροι, ἐπὴν διαφύγωσι. | (Stob. Flor. XXVIII, 9.) Περὶ καιδείας. 137. Κτηνέων μὲν εὐγένεια fj τοῦ ax, vto εὐσθένειΣ, ἀνθρώπων δὲ ἣ τοῦ ἤθεος εὐτροπίη. (Stob. Flor. LXXXVI, 18.) 139. Ἀνθρώποισι ἁρμόδιον ψυχῆς μᾶλλον ἢ σώματος ποιέεσθαι λόγον" ψυχὴ μὲν γὰρ τελεωτάτη σχήνε;ς, μοχθηρίην ὀρθοῖ, σκήνεος δὲ ἰσχὺς ἄνευ λογισαῖ, ψυχὴν οὐδέν τι ἀμείνω τίθησι. (Stob. Flor. I, 39.) 129. Σώματος χάλλος ζωῶδες, εἶ μὴ νόος ὑπείη. (Democrat. Orell. n. 71.) 130, Φύσεως μὲν γὰρ ἀρετὴν διαφθείρει ῥαθυμία, on» λότητα δὲ ἐπανορθοῖ διδαχή" xal τὰ μὲν [3 τοὺς ἀμελοῦντας φεύγει, τὰ δὲ χαλεπὰ ταῖς ἐτι- μελείαις ἁλίσκεται. (Anton. p. 377.) | 131. Οὔτε τέχνη οὔτε σοφίη ἐφιχτόν, ἣν μὴ μάθη zu. (Democrat. ap. Orell. n. 234.) 133, ἯΙ παιδεία εὐτυχέουσι μέν ἐστι κόσμος, d:vj&xe δὲ χαταφύγιον. (Cod. Flor. Stob. Gaisf. IV p. 405.) 133. Ἢ φύσις xot fj διδαχὴ παραπλήσιόν ἐστι’ xal vo $j διδαχὴ μεταῤῥυσμοῖ τὸν ἄνθρωπον, μεταῤίν-. σμοῦσα δὲ φυσιοποιέει, | (Cod. Flor. Stob. Gaisf. IV p. 406.) ———————Ó——— RH RUE DE à vacuus est : qui autem nec justitiam cural, neque ea quie fieri debent facit, huic omnia niolesta sunt, quotiescunque rei alicujus (olim factae) recordatur; ac metuit etse ipsum incusat. 119. Homines nonnulli nature mortalis dissolutionem ignorantes propter conscientiam vilze male acttc omne dum vivunt tempusinter perturbationes metumque misere trans- igunt, mendacia de tempore mortem secuturo confingentes. De laude et vituperatione. 120. Facile quidem est laudare, que non sunt laudan- da, et vituperare, qute non sunt vituperanda, sed utrum- que mali est ingenii. 121. Qui stultos laudant, magno eos damno afficiunt. 122. Recte facta collaudare honestum est; nam mala facinora laudibus efferre subdoli est hominis et deceptoris, 123. Vir bonus improborum repreliensiones nihili facit. De sermonis libertate. 125. Propria libertatis est libera oratio; sed opportuni temporis cognitio periculum habet. 125. Vera dicenda sunt, ubi id praestat. 126. Sacramenta, que dicunt in angustiis quum ver saniur, non servant mali homines, postquam e pericu evaserunt. . De doctrina. 127. Jumentorum nobilitas in corporis robore, homi- num vero in morum bonitale sita est. | 128. Decet homines animi magis quam corporis habere - rationem; ut enim quisque perfectissimus animus est, ilà maximc malum miserumque corpus erigit, corporis *« . robur rationis expers animum nihilo reddit meliorem. 129. Corporis pulchritudo, nisi mens subsit, belluarum est. 130. Natnre prestantiam corrumpit incuria, pravilt- ! tem corrigit doctrina : et facilia negligentibus elabuniur, difficilia vero studio diligentiaque percipiuntur. 131. Neque ars neque scientia nisi discendo acquinlur. | 132. Doctrina fortunatis quidem ornamentum est, infe tunatis autem perfugium. | 133. Similis est naturae doctrina; etenim doctrina tras format hominem transformandoque aliam ei addit naluram. FRAGMENTA. 349 134. Πάντων χάχιστον fj εὐπετείη παιδεῦσαι τὴν veó- τητα᾽ αὕτη γάρ ἐστι, ἣ τίχτει τὰς ἡδονὰς ταύτας, ἐχ τῶν fj χαχότης γίνεται, (Cod. Flor. Stob. Gaisf. IV p. 405.*. 135. Κρέσσων ἐπ᾽ ἀρετὴν φανέεται προτροπῇ χρώμε- νος xat λόγου πειθοῖ ἥπερ νόμῳ καὶ ἀνάγχῃ. Λά- θρη μὲν γὰρ ἁμαρτέειν εἰχὸς τὸν εἰργμένον ἀδιχίης ὑπὸ νόμου, τὸν δὲ ἐς τὸ δέον ἠγμένον πειθοῖ οὐχ εἰχὸς οὔτε λάθρη οὔτε φανερῶς ἔρδειν τι πλημμε- λές" διόπερ ξυνέσι τε xol ἐπιστήμη ὀρθοπραγέων τις ἀνδρήϊος ἅμα xal εὐθύγνωμος γίνεται. (Ibid.) 1x. Κρέσσονές εἰσι αἱ τῶν πεπαιδευμένων ἐλπίδες $6 τῶν ἀμαθέων πλοῦτος. (Ibid. p. 408.) 17. Οἱ ἀξύνετοι δυστυχέοντες σωφρονέουσι. ᾿ (Democrat. Orell. n. 20.) ι18. Νηπίοισι οὐ λόγος ἀλλὰ ξυμφορὴ γίνεται διδάσκα- λος. (Ibid. n. 41.) n9. "Ecrt που νέου ξύνεσις xol γερόντων ἀξυνεσίη" χρόνος γὰρ οὗ διδάσχει φρονέειν ἀλλ᾽ ὡραίη τροφὴ xal φύσις, (Cod. Flor. Stob. IV p. 407.) 5o, Πολλοὶ πολυμαθέες νόον οὐχ ἔχουσι. (Stob. Flor. IV, 83.) tit. Πολυνοΐην, o2 πολυμαθίην ἀσχέειν χρή. (Democrat. ap. Orell. n. 3o.) u2. Μὴ πάντα ἐπίστασθαι προθύμεο, μὴ πάντων ἀμα- θῆς γένῃ. (Stob. Ecl. eth. II p. 13.) t3. Ὃ ἀντιλογεόμενος xal πολλὰ λεσχηνευόμενος ἀφνὴς εἰς μάθησιν τῶν χρή. (Cod. Flor. Stob. IV p. 407.) . Περὶ εὐνοίης καὶ xaxovoivc. 144. Πλεονεξίη τὸ πάντα λέγειν, μηδὲν δὲ ἀχούειν ἐθέλειν... (Stob. Flor. XXXVI, 24.) 145. Ἐριδαντέων δὲ, κατὰ Δημόχριτον, xal ἵμαντελι- χτέων λόγους ἀφετέον. (Plutarch. Sympos. I, 1 p. 614. E.) 146. Οἵ φιλομεμφέες εἷς φιλίην μὴ εὐφυέες. (Democrat. Orell. n. 76.) 147. Φιλονειχίη πᾶσα ἀνόητος" τὸ γὰρ χατὰ τοῦ δυσμε- νέος βλαδερὸν θεωρεῦσα, τὸ ἴδιον ξυμφέρον οὐ βλέπει. (Stob. Flor. XX, 6) 149. Ἡ τῶν ἀγαθῶν ἔρις ὠφελεῖ τὸν ζηλοῦντα, μὴ βλάπτουσα τὸν ζηλούμενον. (Anton. p. 408.) 149. Μεγαλοψυχίη τὸ φέρειν πραέως πλημμελείην. (Stob. Flor. CVIII, 69. Democrat. Orell. n. 12.) 160. Φόδος κολαχείην ἐργάζεται, εὐνοίην δὲ οὐκ ἔχει. (Stob. Flor. XLVIII. 13.) tst. Ἠολλοὶ δοκέοντες φίλοι εἶναι οὐχ εἰσί, καὶ οὐ δο- χέοντες εἰσί, (Democrat. Orell. n. 63.) 134. Nihil pejus est levitate in pueris educandis ; h;rc enim gignit eas voluptates, e quibus vilia oriuntur. 35. Promptior ad virtutem apparebit qui adhortatione verbisque ad persuadendum accommodatis, quam qui lege el necessitate impellitur. Etenim clam peccare eum qui (sola) lege ἃ maleficio avocatur, probabile est : at qui per- suasione ad officium ducitur, eum neque clan neque palam verisimile est quidquam mali committere; quapropter qui cum prudentia rerumque peritia recte agit simul animosus el ad sententiam suam libere profitendam proclivis evadit. 136. Doctorum hominum spes indoctorum divitiis sunt potiores, 137. Stulti rebus adversis copflictantes sapiunt. 138. Non ratio, sed adversa fortuna stultorum magistre est. 139. Est etiam in adolescentibus (interdum) sapientia alque in senibus insipientia; neque enim tempus pruden- liam docet, sed matura institutio et natura. 140. Multi eruditione varia instructi sana mente omnino carent. 141. Non mulüijuge eruditioni studendum, sed mens . Dulliplicis plena sapientie expetenda est. 142. Noli omnium rerum scientiam appetere, ne omaia ignores. 143. Homo rixosus et loquax natura minime aptus est ad ea discenda quae usus postulat. De benevolentia et malevolentia. 144. Est quedam fraudulenta aviditas, omnia dicere, nihil audire velle. 145. Vitandi sunt, ut ait Democritus, sermones rixato- rum bominumque contorta verba captiose dicentium. 146. Homines qui libenter alios reprehendunt ad amid - tiam natura minime sunt apti. 147. Contentio omnis insana esL ; nam dum id epectat, ut noceat adversario, propriam utilitatem non videt. 148. Bonorum certamen prodest eemulanti, non nocet ei, cui semuleris. 149. Magni animi est humaniter ferre, si quid (ab allis) peccatum fuerit. 150. Metusadulationem parit, sed benevolentic expers est. 151. Multi, quum videantur esse amici, non sunt, suntque multi, qui non videntur. $50 153. Φίλοι οὗ πάντες οἷ ξυγγενέες, ἀλλ᾽ οἱ ξυμφωνόον- τὸς περὶ τοῦ ξυμφέροντος. (Democrat. Orell. n. 73.) 183. Ομοφροσύνη φιλίην τίχτει. (Cod. Flor. Stob. Gaisf. IV p. 384.) 154. Ἧ μὲν μάχαιρα τέμνει, f; δὲ διαδολὴ χωρίζει φίλους. | (Anton. et Max. p. 258.) T5. Ὧτινι τὴν χάριν χαταθήσῃ, θᾶττον τὴν χάριν δίδου: $ γὰρ βραδυτὴς λυμαίνεται τὴν δόσιν. (Anton. et Max. p. 278.) 10. Δυνάμενος χαρίζεσθαι μὴ βράδυνε, ἀλλὰ δίδου, ἐπιστάμενος μὴ εἶναι τὰ πράγματα μόνιμα. (Anton, et Max. p. 278.) 187. Μιχρὰ διδόναι βούλον μᾶλλον, ἢ μεγάλα ἐγγνᾶν, ὅτε γὰρ χίνδυνος ἄπεστι καὶ ὃ λαδὼν ἔργων, οὐ λόγου χρείαν ἔχει. (Anton. et Max. p. 278.) 158. Μιχραὶ χάριτες ἐν χαιρῷ μέγισται τοῖσι Aaubd- γουσι. (Democrat. Orell. n. 6ο.) 159. Χάριτας δέχεσθαι χρεὼν προσχοπευόμενον χρέσ- σονας αὐτέων ἀμοιθὰς ἀποδοῦναι. (Democrat. Orell. n. 58.) 160. Χαριστικὸς οὐχ ὁ βλέπων πρὸς τὴν ἀμοιδήν, ἀλλ᾽ ὃ εὖ δρᾷν προῃρημένος. (Ibid. n. 62.) i61. Οὐδ᾽ ὑπ᾽ ἑνὸς φιλέεσθαι δοχέει μοι 6 φιλέων οὐδένα. (Democrat. Orell. 69.) 162. Ζὴν οὐχ ἄξιος, ὅτῳ μηδείς ἐστι χρηστὸς φίλος. (Democrat. Orell. n. 65.) 152. Amici sunt, non quicunque agnali, sed qui de commodis tuis tecum consentiunt. 153. Consensio amicitiam parit. 154. Gladius quidem secat, calumnia autem separat amicos. 155. Cuicunque benefacturus es, statim apud eum be- neficium colloca; tarditas enim corrumpit munus. 156. Si bene facere potes, ne cuncteris , sed largire , sciens non esse res ullas diuturnas. : | 157. Parva polius largiaris, quam magna promilías. Τὰ enim periculo vacat, et qui accipit, re, non verbis indiget. 158. Parva beneficia tempestive collata accipientibus fiunt maxima. 159. Accipienda sunt beneficia eo consilio jam antea inito, ut majores aliquando gratias referamus. 160. Beneficus est, non qui remunerationem specíat, sed qui sua sponte beneficium facit. 161. A nemine amari existimo eum qui neminem amat. 162. Indignus est qui vivat, cui nullus est amicue benc- volus. DEMOCRITI FRAGMENTA. 163. Ενὸς φιλίη ξυνετοῦ χρέσσων ἀξυνέτων íxh- τῶν. (Democrat. Orell. n. 64.) 164. "Ev εὐτυχίῃ φίλον εὑρέειν εὔπορον, ἐν δὲ δυςτυγὶ κάντων ἀπορώτατον. | (Democrat. Orell. n. 72.) 166. Ἐχτρέπονται πολλοὶ τοὺς φίλους, ἐπὴν ἐξ εὐτυ- ρίης εἷς πενίην μεταπέσωσι. (Democrates ap. Orell. n. 67.) 166. Ὅτεῳ μηδὲ ἀμύνουσι ἐπὶ πολλὸν οἱ πειραθέντες φίλοι, δύστροπος, (Democrat. Qrell. n. 66.) 167. "AEtov ἀνθρώπους ἐόντας ἐπ᾽ ἀνθρώπων ξυμφορῖσι μὴ γελᾶν, ἀλλ᾽ ὀλοφύρεσθαι. (Democrat. Orell. n. 74.) 168. Οἷσι ἡδονὴν ἔχουσι αἷ τῶν πέλας ξυμφοραί, i ξυνιᾶσι μὲν ὡς τὰ τῆς τύχης χοινὰ πᾶσι, ἀπορία» σι δὲ οἰχηΐης χαρᾶς. (Stob. Flor. CXII, 10.) 169. Μὴ πᾶσι, ἀλλὰ τοῖσι δοχίμοισι πιστεύειν τὸ μὲν γὰρ εὔηθες, τὸ δὲ σωφρονέοντος. (Democrat. Orell. n. 35.) 170. Τὸν φαῦλον παραφυλάττειν δέει, μὴ καιροῦ λάθη ται. (Democrat. Orell, n. 53.) 171. Δόχιμος ἀνὴρ xal ἀδόχιμος οὐχ ἐκ τῶν πρήσπι μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐκ τῶν βούλεται, (Ibid. n. 33.) 172. Χαριζόμενος προσχέπτεο τὸν λαμβάνοντα, μὴ χε- xóv ἀντ᾽ ἀγαθοῦ κίδδηλος ἐὼν ἀποδῷ, (Ibid. n. 59.) —ဗ s 163. Unius prudentis bominis amicitia stoltorum omniom amicitiae est prieferenda. 164. In rebus secundis amicum invenire facile est, it. adversis omnium difficillimum. | 165. Multi amicos devilant, quando ex ampla fortuna ia paupertatem inciderunt. 166. Cui ne amici quidem diu probati opem ferunl, is morosus est homo et difficilis, 167. Homines quum simus, humanas calamitates no non irridere, sed deplorare convenit. 168. Quibus aliorum res adverse voluptati sunt, illi sot intelligunt fortune casus omuibus esse comsmunes, el pr- prio gaudio carent. 169. Non omnibus, sed spectatis fidendum : illad enin stulti, hoc prudentis est. 170. 1mprobum observare nos oportet, ne (nocend) occasionem arripiat. 171. Vir probus aut improbus non ex operibus tantus, sed etiam ex voluntate spectatur. 172. Vide, cui beneficium des, ne forte, si subdelu fuerit, malum pro bono tibi reddat. DEMOCRITI FRAGMENTA. 173. Δημόχριτος ἰδών τινα προχείρως πᾶσι χαριζόμε- νον xai ἀνεξετάστως ὑπηρετούμενον" Καχῶς, εἶπεν, ἀπόλοιο, ὅτι τὰς Χάριτας παρθένους οὔσας, πόρνας ἐποίησας. (Anton. et Max. p. 277.) ra. Μὴ ὕποπτος πρὸς ἅπαντας, ἀλλ᾽ εὐλαβὴς γίνευ xal ἀσφαλής. (Democrat. Orell. n. 57.) Περὶ γυναικῶν, ἔτι περὶ γάμου xoi παιδο- ποιίας. 17. Γυνὴ πολλὰ ἀνδρὸς ὀξυτέρη πρὸς καχοφραδμοσύ- νην. (Stob. Flor. LXXXIII, 52.) v2. Κόσμος ὀλιγομυϑίη γυναικί" καλὸν δὲ χαὶ χόσμου λιτότης. (Stob. Flor. LXXIV, 38.) 171. Γυνὴ μὴ ἀσκεέτω λόγον δεινὸν γάρ. (Democrat. Orell. n. 77.) 173. Δημόχριτος θεασάμενός τινα πολλὰ μέν, ἀπαίδευ- τα δὲ διαλεγόμενον, Οὗτος, ἔφη, οὐ λέγειν μοι δοχεῖ δυνατός, ἀλλὰ σιωπᾶν ἀδύνατος, (Anton. et Max. p. 388.) 79. Ὑπὸ γυναιχὸς ἄρχεσθαι, ὕδρις xal ἀνανδρίη ἐσχά- τη. (Democrat. Orell. n. 78.) i80. Δημοχρίτῳ ἔφη τις" διὰ τί μέγας ὧν μικρὰν ἔγη- μας γυναῖκα ; χἀχεῖνος εἶπε, Τοῦ καχοῦ ἐχλογὴν ποιούμενος τὸ ἐλάχιστον ἐξελεξάμην. 173. Democritus quum videret quendam quibuslibet wompte largientem et temere suppeditantem : Male, inquit, pereas, quia Gratias virgines, meretrices effecisti. 174, Ne in cunc£os suspiclosus, sed providus et cautus 815. De mulieribus, praeterea de matrimonio et liberis procreandis. 175. Mulier multo est promptior quam vir ad astotiam et malignitatem. 176. Parcus sermo mulierem ornat, εἰ ipsius orbatus parcitas ei decora est. 177. Mulier dicendi facuKatem ne exerceat; res enim periculosa est, 178. Democritus quum animadvertisset quendam molta imperite disputantem : Hic, inquit, non dicendi peritus mi- hi videtur, sed omnino tacendi imperitus. 179. Mulieris imperio parere contumelia εἰ ignavia txlrema est, 180. Quom Demoeritum quidam percootaretur, cur, quum magnus esset, parvam duxisset. uxorem : Ego, in- quit, in malo eligendo, quod minimom erat, elegi. 181. Nonnulli urbibus quidem dominantur, uxoribus &ulem serviunt, 851 (Anton. p. 609.) 181. Ἔνιοι πολίων μὲν δεσπόζουσι, γυναιξὶ δὲ δουλεύουσι, (Stob. Flor. VI, 11.) “ ι552. Νοῦσος οἴχου xal βίου γίνεται ὅχωσπερ χαὶ σχήνεος. (Stob. Flor. CIV, 21.) 183. Δημόχριτος ἔφη, ὡς ὃ γαμδροῦ μὲν ἐπιτυχὼν εὖ- ρεν υἱόν, ὃ δὲ ἀποτυχὼν ἀπώλεσε χαὶ θυγατέρα. (Stob. Flor. LXX, 18. Anton. et Max.p. 819.) 184. Ἀινθριύποισι τῶν ἀναγκαίων δοχέει εἶναι, παῖδας χτήσασθαι ἀπὸ φύσιος x«i καταστάσιός τινος ἀρχαίης. Δῆλον δὲ καὶ τοῖσι ἄλλοισι ζώοισι, Πάντα γὰρ ἔχγονα χτᾶται χατὰ φύσιν ἐπωφελείης γε οὐ- δεμιῆῇς εἵνεκα, ἀλλ᾽ ὅταν γένηται, ταλαιπωρέει xal τρέφει ἔχαστον ὡς δύναται, xal ὑπερδέδοιχε μέχρι σμικρῆς, καὶ ἤν τι πάθη ἀνιᾶται. Ἧ μὲν φύσις τοιαύτη πάντων ἐστὶ ὅσσα ψυχὴν ἔχει" τῷ δὲ δὴ ἀνθρώπῳ νόμιμον ἤδη πεποίηται, ὥστε χαὶ ἐπαύρεσίν τινα γίγνεσθαι ἀπὸ τοῦ ἐχγόνου. (Stob. Flor. LXXVI, 17.) 185. Οὐ δοχέει μοι χρῆναι παῖδας χτᾶσθαι" dvopío γὰρ ἐν παίδων χτήσιι πολλοὺς μὲν καὶ μεγάλους χινδύνους, πολλὰς δὲ λύπας, ὀλίγα δὲ τὰ εὐθηνέον» τα καὶ ταῦτα λεπτά τε χαὶ ἀσθενέα. (Stob. Flor. LXXVI, 15.) 186. Δημόχριτος γάμον xal παιδοποιΐαν παραιτεῖται διὰ τὰς πολλὰς ἐξ αὐτῶν ἀηδίας τε x«i ἀφολχὰς ἀπὸ τῶν ἀναγχαιοτέρων. (Clem. Alex. Strom. ll p. ἠλ1.) 187. 'Texvorpogís σφαλερόν" τὴν μὲν γὰρ ἐπιτυχίην 182. Quemadmodum corporis, sic el familie vitaeque morbi quidam inveniuntur. 183. Qui bonum nactus est generum, inquit Democritus, is repperit filium, qui malum, is et filiam perdidit. 184. Necessaria bominibus liberorum videtur procreatio nature instinctu pariter et antiquissima institutione, ut in cteleríis quoque animalibus est manifestum. Omnia enim, naturam secuta ducem, sobolem sibi, vel nulla utilitatis spe proposita, parant : fetum autem, simul atque editus est, non sine labore educat et nutrit, prout. potest onum- quodvis, et tantisper dum durat tenera ejus setas, curam ejus gerit, el dolet si quid patiatur. Talis omnium est in- doles, quse animam habent; inter homines autem hoc taa- quam viue institutum ita jam inveleravil, ut utilitatem eljam e progenie sua percipiant. 185. Non probo liberorum procreationem. Nam in ipso- rum possessione multa magnaque pericula inesse video et molestias plerimas, exiguam vero felicitatem eamque te- nuem et exilem. 186. Democritus matrimonism liberorumque procrea- lionem rejicit propterea quod multe inde oriantur molestise et quod hac ratione ἃ rebus magis necessariis avocemur. 187. Liberorum ednceatio lobrica res est. Nam si bene 892 ἀγῶνος μεστὴν χαὶ φροντίδος χέχτηται τὴν δὲ ἀποτυχίην ἀνυπέρθετον ἑτέρην ὀδύνην. '* (Stob. Flor. LXXVI, 13.) 18$. Ὅτεω χρήματά ἐστι, παῖδα ποιήσασθαι ἐχ τῶν φίλων ἐμοὶ δοκέει ἄμεινον εἶναι" xal τῷ μὲν παῖς ἔσται τοιοῦτος, οἷον ἂν βούληται" ἔστι γὰρ ἐκλέξα- σθαι οἷον ἐθέλει, χαὶ ὃς ἂν δοχέη ἐπιτήδειος εἶναι xai μάλιστα κατὰ φύσιν ἕπηται. Καὶ τοῦτο τοσοῦ-- τον διαφέρει, ὅσον ἐνταῦθα μὲν ἔστι τὸν παῖδα λα- θέειν καταθύμιον ἐκ πολλῶν τῶν ἂν δέγ" ἣν δέ τις ποιέηται ἀπὸ ἑωυτοῦ, πολλοὶ ἔνεισι χίνδυνοι" ἀνάγ- χη γάρ, ὃς ἂν γένηται, τούτῳ χρέεσθαι, (Stob. Flor. LXXVI, 16.) Περὶ νόμων xoà πολιτηΐης. 189. Νόμῳ xai ἄρχοντι xol σοφωτέρῳ εἴχειν χόσμιον. (Stob. Flor. V, 23.) 190. Τελευτᾷ γὰρ εἰς χαχοδοξίην καχὴν 6 παρεχτεινό- μένος τῷ χρέσσονι. ( Stob. Flor. XXII, 42. ) 101, Φύσι τὸ ἄρχειν οἰχήϊον τῷ χρέσσονι. (Stob. Flor. XLVII, 19.) 192. Χαλεπὸν ἄρχεσθαι ὑπὸ yspsiovoc. ( Democrates ap. Orell. n. 15.) 193. Κρέσσον ἄρχεσθαι τοῖσι ἀνοήτοισι, ἢ ἄρχειν. (Stob. Flor. XLIV, 14.) 194. Ax» xal ἀρετῆς μεγίστην μετέχει μοῖραν 6 τιμὰς ἀξίας τάμνων. (Stob. Flor. XLVI, 45.) 195. ᾿Αλλ᾽ οἶγε πρὸς ἔπαινον xal δόξαν οὕτως ἔχοντες, cedat , multum eerumns οἱ curarum habet, si male, alios dolores inevitabiles parit. 188. Qui divitiis affluit, is melius mihi videtur facturus, si anlici alicujus filium sibi adoptat. Atque huic tum filius erit, qualem voluerit. Licet enim eligere, qualem desideret et qui idoneus maximeque natura ad obedientiam propen- sns videatur. Discrimen autem in hoc positum est, quod adoptanti licet filium ex illa, qua (ad eligendum) opus est multitudine, ex animi sententia sumere, gignenti multa imminent pericula, quum talem, qualis nalus sit, habere necesse sit. De legibus ac de civitate. 189. Decet nos legi et imperanti et sapientiori cedere. 190. Subit infamiam qui cum superiore contendit. 191. Imperare natura proprium est praestantiori. 192. Deteriori parere durum est. 193. Insipientes aliis parere preestat, quam imperare. 194. Justiti;e et virtutis maximam partem habet qui honores tribuit bonore dignis. 195. Ceterum qui hoc modo sunt erga laudem et gloríam DEMOCBITI FRAGMENTA. &p' οὐχ ὁμολογοῦσι μεγάλας ἡδονὰς προΐεσθαι, ἃ ἀσθένειαν ἣ μαλαχίαν φεύγοντες ἀρχὰς 7) πολιτες xal φιλίας βασιλέων, ἀφ᾽ ὧν τὰ μεγάλα χαλὲ εἰ τὸν βίον γίνεσθαι ἔφη Δημόχριτος. (Plutarch. opp. moral. p. x1oo, vol.) p. 525 ed. Reisk.) | 196. Οὐχ ἂν ἐχώλυον οἱ νόμοι ζῆν ἕκαστον xa: m ἐξουσίην, εἰ μὴ ἕτερος ἕτερον ἐλυμαίνετο᾽ ci; γὰρ στάσιος ἀρχὴν ἀπεργάζεται. (Stob. Flor. XXXVII, 57. Anton. et Va, p. 408.) 197. Ὁ νόμος βούλεται μὲν εὐεργετέειν βίον dii. vuv: δύναται δέ, ὅταν αὐτοὶ βούλωνται πάσγεν τοῖσι γὰρ πειθομένοισι τὴν ἰδίην ἀρετὴν i χνυται, ( Stob. Flor. XLIII, 33.) 198. Ταῖς τῶν χαιρῶν μεταθολαῖς xat oi σφόδρα ἐπε τοὶ τῶν ἀσθενεστέρων ἐνδεεῖς γίνονται. ( Anton. et Max. p. 806.) 199. 'Ao ὁμονοίης ck μεγάλα ἔργα καὶ τῇσι πύλισι ss πολέμους δυνατὸν κατεργάζεσθαι, ἄλλως δ᾽ v. (Stob. Flor. XLIII, 4o. ) 300. Στάσις ἐμφύλιος ἐς ἑχάτερα xaxóv: χαὶ γὲρν- χέουσι xal ἡσσωμένοισι ὁμοίη φθορή. ( Stob. Flor. XLIII, 34.) 201. Φρονήσιος ἔργον, μέλλουσαν ἀδιχίην φυλάξαοίε, ἀναλγησίης δέ, τὴν γενομένην μὴ ἀμύνασθαι, (Stob. Flor. III, 51.) | 202, ᾿Αδιχεομένοισι τιμωρέειν χατὰ δύναυιν χρὶ πὲ μὴ παριέναι" τὸ μὲν γὰρ τοιοῦτον δίκαιον xai ἐγν θόν, τὸ δὲ μὴ τοιοῦτον ἄδικον καὶ καχόν. affecti, nonne fatentur se magnas dimittere volupulsi, dum ob imbecillitatem vel mollitiem fugiunt magistra, reipublicae gubernationem, amicitias regum : aquis rebus magna bona in vitam humanam redundare diiil Democritus. | 196. Leges non prohiberent singalos pro arbitrio 89, vivere, nisi alter ad injuriam alteri iuferendam οὶ, proclivis. Etenim invidia seditionis parit initium. 197. Lex hominum vitam beneficiis ornare vult, id 3- tem prestare potest, si ipsi ea accipere volueriot : olt. dientibus enim vim et virtutem suam ostendit. 198. Temporum mutationibus fit, ut etiam valde ptr tes inrmiorum auxilio indigeant. ᾿ | 199. Concordia cum alise res magne geri, tum à 0. atibus bella confici -possunt ; secus, baudquaquam —— 200. Seditio domestica utrique parti nocel ; uam εἰ ΤΙ centes et victos eadem pessundat pernicies. E 201. Prudentie est futuram injuriam pracavere, i | lentis vero illatam non ulcisci. u 202. Injuriam patientes pro viribus sunl defendendi d minime negligendi : hoc enim justum et bonum es, 9 trarium vero injustum et malum. DEMOCRITI FRAGMENTA. 173. Δημόχριτος ἰδών τινα προχείρως πᾶσι χαριζόμε- vov xal ἀνεξετάστως δπηρετούμενον" Κακῶς, εἶπεν, ἀπόλοιο, ὅτι τὰς Χάριτας παρθένους οὔσας, πόρνας ἐποίησας, (Anton. et Max. p. 277.) VA. Μὴ ὕποπτος πρὸς ἅπαντας, ἀλλ᾽ εὐλαθὴς γίνευ καὶ ἀσφαλής. (Democrat. Orell. n. 57.) Περὶ γυναικῶν, ἔτι περὶ γάμου xoi παιδο- ποιίας. 7. Γυνὴ πολλὰ ἀνδρὸς ὀξυτέρη πρὸς καχοφραδμοσύ- γῆν. (Stob. Flor. LXXXIII, 52.) 18. Κόσμος ὀλιγομυθίη γυναιχί’ χαλὸν δὲ xal χόσμου λιτότης. (Stob. Flor. LXXIV, 38.) 177. Γυνὴ μὴ ἀσχεέτω λόγον" δεινὸν γάρ. (Democrat. Orell. n. 77.) 173. δημόχριτος θεασάμενός τινα πολλὰ μέν, ἀπαίδευ- τα δὲ διαλεγόμενον, Οὗτος, ἔφη, οὗ λέγειν μοι δοχεῖ δυνατός, ἀλλὰ σιωπᾶν ἀδύνατος. (Anton, et Max, p. 388.) 13. Ὑπὸ γυναιχὸς ἄρχεσθαι, ὕδρις xal ἀνανδρίη icy - τη. (Democrat. Orell. n. 78.) 180. Δημοχρίτῳ ἔφη τις" διὰ τί μέγας ὧν μιχρὰν ἔγη- μας γυναῖκα ; χἀχεῖνος εἶπε, Τοῦ χαχοῦ ἐχλογὴν ποιούμενος τὸ ἐλάχιστον ἐξελεξάμην. 851 (Anton. p. 609.) 181, "Ἔνιοι πολίων μὲν δεσπόζουσι, γυναιξὶ δὲ δουλεύουσι, (Stob. Flor. Vl, 11.) 182. Νοῦσος οἴχου xal βίου γίνεται ὄχωσπερ αὶ σχήνεος. (Stob. Flor. CIV, 21.) 183. Δημόχριτος ἔφη, ὡς é γαμόροῦ μὲν ἐπιτυχὼν εὖ» ρεν υἱόν, ὃ δὲ ἀποτυχὼν ἀπώλεσε χαὶ θυγατέρα. (Stob. Flor. LXX, 18. Anton. et Max.p. 819.) 184. ᾿Ανθρώποισι τῶν ἀναγκαίων δοχέει εἶναι, παῖδας χτήσασθαι ἀπὸ φύσιος xat χαταστάσιός τινος ἀρχαίης. Δῆλον δὲ χαὶ τοῖσι ἄλλοισι ζώοισι. Πάντα γὰρ ἔχγονα χτᾶται χατὰ φύσιν ἐπωφελείης γε οὐ- δεμιῇς εἵνεκα, ἀλλ᾽ ὅταν γένηται, ταλαιπωρέει xal τρέφει ἕχαστον ὡς δύναται, χαὶ ὑπερδέδοικε μέχρι σμικρῆς, καὶ ἥν τι πάθη ἀνιᾶται. Ἢ μὲν φύσις τοιαύτη πάντων ἐστὶ ὅσσα ψυχὴν ἔχει" τῷ δὲ δὴ ἀνθρώπῳ νόμιμον ἤδη πεποίηται, ὥστε xal ἐπαύρεσίν τινα γίγνεσθαι ἀπὸ τοῦ ἐχγόνου. (Stob. Flor. LXXVI, 17.) 195. Οὐ δοχέει μοι χρῆναι παῖδας χτᾶσθαι" ἐνορέω γὰρ ἐν παίδων χτήσιι πολλοὺς μὲν καὶ μεγάλους χινδύνους, πολλὰς δὲ λύπας, ὀλίγα δὲ τὰ εὐθηνέον- τα xai ταῦτα λεπτά τε xal ἀσθενέα. (Stob. Flor. LXXVI, 15.) 186. Δημόκριτος γάμον xal παιδοποιΐαν παραιτεῖται διὰ τὰς πολλὰς ἐξ αὐτῶν ἀηδίας τε x«l ἀφολχὰς ἀπὸ τῶν ἀναγχαιοτέρων. (Clem. Alex. Strom. ll p. 421.) 187. Τεχνοτροφίη σφαλερόν τὴν μὲν γὰρ ἐπιτυχίην 178. Democritus quum videret quendam quibuslibet promple largientem et temere suppeditantem : Male, inquit, pereas, quia Gratias virgines, meretrices effecisti. 74. Ne in cunctos suspicioeus, sed providus et cautus 8518. De mulieribus, praeterea de matrimonio et liberis procreandis. 175. Mulier multo est promptior quam vir ad astutiam el malignitatem. 176. Pareus. sermo mulierem ornat, et. ipsius ornatus parcitae ei decora est. 177. Mulier dicendi facuKatem ne exerceat; res enim periculosa est, 178. Democritus quum animadvertisset quendam molta imperite disputantem : Hic, inquit, non dicendi peritus mi- i videtur, sed omnino tacendi imperitus. 179. Mulieris imperio parere contamelia εἰ ignavia exlirema est, 180. Qoum Democritum quidam percooataretur, cur, quum magnus esset, parvam duxisset. uxorem : Ego, ín- quil, in malo eligendo, quod minimom erat, elegi. 151. Nonnulli urbibus quidem dominantur, uxoribus utem servinnt, 182. Quemadmodum corporis, sic οἱ familie vitseque morbi quidam inveniuntur. 183. Qui bonum pactus est generum, inquit Democritus, is repperit filium, qui malum, is et filiam perdidit. 184. Necessaria hominibus liberorum videtar procreatio nature instinctu pariter et antiquissima institutione, ut in ceeteris quoque animalibus est manifestum. Omnia enim, naturam secuta ducem, sobolem sibi, vel nulia utilitatis spe proposita, parant : foetum autem, simul atque editus est, non sine labore educat et nutrit, prout potest unum- qnod*vis, et tantisper dum durat tenera ejus setas, curam ejus gerit, et dolet si quid patiator. Talis omnium est in- doles, quee animam habent; inter homines autem hoc tan- quam vitse institutum ita jam inveteravit, ut utilitatem eljam e progenie sua percipiant. 185. Non probo liberorum procreationem. Nam in ipso- rum possessione multa magnaeque perieula inesse video et molestias plerimas, exiguam vero felicitatem eamque te- puem et exilem. 186. Democritus matrimoniem tiberorumque procrea- tionem rejicit propterea quod multe inde oriantur molestie et quod hac ratione ἃ rebus magis necessariis avocemur. 187. Liberorum edncatio labrica res est. Nam si bene 852 ἀγῶνος μεστὴν xol φροντίδος χέχτηται τὴν δὲ ἀποτυχίην ἀνυπέρθετον ἑτέρην ὀδύνην. Σ΄ (Stob. Flor. LXXVI, 13.) 189, Ὅτεῳ χρήματά ἐστι, παῖδα ποιήσασθαι ἐκ τῶν φίλων ἐμοὶ δοκέει ἄμεινον εἶναι" χαὶ τῷ μὲν παῖς ἔσται τοιοῦτος, οἷον ἂν βούληται" ἔστι γὰρ ἐχλέξα- σθαι οἷον ἐθέλει, καὶ ὃς ἂν δοχέη ἐπιτήδειος εἶναι xai μάλιστα χατὰ φύσιν ἕπηται, Καὶ τοῦτο τοσοῦ-- τον διαφέρει, ὅσον ἐνταῦθα μὲν ἔστι τὸν παῖδα λα- θέειν καταθύμιον ἐκ πολλῶν τῶν ἂν δέῃ ἣν δέ τις ποιέηται ἀπὸ ἑωυτοῦ, πολλοὶ ἔνεισι χένδυνοι" ἀνάγ- χη γάρ, ὃς ἂν γένηται, τούτῳ χρέεσθαι, (Stob. Flor. LXXVI, 16.) Περὶ νόμων καὶ πολιτηΐης. 169. Νόμῳ καὶ ἄρχοντι καὶ σοφωτέρῳ εἴχειν κόσμιον. (Stob. Flor. V, 23.) 190. Τελευτᾷ γὰρ εἰς χαχοδοξίην χαχὴν 6 παρεχτεινό- μενος τῷ χρέσσονι. ( Stob. Flor. XXII, 42. ) 191, Φύσι τὸ ἄρχειν οἰχήϊον τῷ χρέσσονι, (Stob. Flor. XLVII, 19. ) 192. Χαλεπὸν ἄρχεσθαι ὑπὸ yepsiovoc. ( Democrates ap. Orell. n. 15.) 193. Κρέσσον ἄρχεσθαι τοῖσι ἀνοήτοισι, ἢ ἄρχειν. (Stob. Flor. XLIV, 14.) 194, Δίχης xai ἀρετῆς μεγίστην μετέχει μοῖραν 6 τιμὰς ἀξίας τάμνων. (Stob. Flor. XLVI, 45.) 195. ᾿Αλλ’ οἶγε πρὸς ἔπαινον xal δόξαν οὕτως ἔχοντες, DEMOCBRITI FRAGMENTA. ἄρ᾽ οὐχ δμολογοῦσι μεγάλας ἡδονὰς προΐεσθει͵ ὁ ἀσθένειαν ἢ μαλαχίαν φεύγοντες ἀρχὰς 9) πολι-ει xal φιλίας βασιλέων, ἀφ᾽ ὧν τὰ μεγάλα xcii: τὸν βίον γίνεσθαι ἔφη Δημόκριτος. ( Plutarch. opp. moral. p. 1100, τοὶ." p. 525 ed. Reisk.) 196. Οὐχ ἂν ἐκώλυον of νόμοι ζῆν ἕκαστον xai i ἐξουσίην, εἰ μὴ ἕτερος ἕτερον ἐλυμαίνετο" o γὰρ στάσιος ἀρχὴν ἀπεργάζεται. (Stob. Flor. XXXVIIL, 57. Anton. εἰ Va p. 408.) 197. Ὁ νόμος βούλεται μὲν εὐεργετέειν βίον i» πων’ δύναται δέ, ὅταν αὐτοὶ βούλωνται za τοῖσι γὰρ πειθομένοισι τὴν ἰδίην ἀρετὴν er χνυται, ( Stob. Flor. XLHI, 33.) 198. Ταῖς τῶν χαιρῶν μεταθολαῖς xat οἵ σφόδρα ἀν» τοὶ τῶν ἀσθενεστέρων ἐνδεεῖς γίνονται. ( Anton. et Max. p. 806.) 199. "Avo ὁμονοίης τὰ μεγάλα ἔργα καὶ τῇσι πόλισι τις πολέμους δυνατὸν κατεργάζεσθαι, ἄλλως δ᾽ οὐ. (Stob. Flor. XLIII, 4o.) 300. Στάσις ἐμφύλιος ἐς ἑκάτερα xaxóv: χαὶ rijv χέουσι xal ἡσσωμένοισι ὁμοίη φθορή. ( Stob. Flor. XLIII, 34.) 201. Φρονήσιος ἔργον, μέλλουσαν ἀδικέην quidisck, ἀναλγησίης 86, τὴν γενομένην μὴ ἀμύνασθαι. (Stob. Flor. HI, 51.) 202, ᾿Αδικεομένοισι τιμωρέειν κατὰ δύναμιν χρὴ τὲ μὴ παριέναι" τὸ μὲν γὰρ τοιοῦτον δίκαιον χαὶ dre θόν, τὸ δὲ μὴ τοιοῦτον ἄδικον xol xaxov. cedat , multum aerumnas οἱ curarum habet , si male, alios dolores inevitabiles parit. 188. Qui divitiis affluit, is melius mihi videtur facturus, si anlici alicujus filium sibi adoptat. Atque huic tum filius eril, qualem voluerit. Licet enim eligere, qualem desideret et qui idoneus maximeque natura ad obedientiam propen- sus videalur. Discrimen autem in hoc positum est, quod adoptanti licet filium ex illa, qua (ad eligendum) opus est multitudine, ex animi sententia sumere, gignenti multa imminent pericula, quum talem, qualis natus sit, habere Decesse ait. De legibus ac de civitate. 189. Decet nos legi et imperanti et sapientiori cedere. 190. Subit infamiam qui cum superiore contendit. 191. Imperare natura proprium est preestantiori. 192. Deteriori parere durum est. 193. Insipientes aliis parere prestat, quam imperare. 194. Justitiae et virtulis maximam partem habet qui honores tribuit bonore dignis. 195. Caeterum qui hoc modo sunt erga landem et gloriam affecti, nonne fatentar se magnas dimittere volupülsi, dum ob imbecillitatem vel mollitiem fugiunt magistris reipublice gubernationem, amicitias regum : aqui* rebus magna bona in vitam humanam redundare diul, Democritus. 196. Leges non prohiberent singulos pro arbitrio 59 vivere, nisi alter ad injuriam alteri iuferendam πὶ, proclivis. Etenim invidia seditionis parit initium. 197. Lex hominum vitam beneficiis ornare vult, id Δ’ tem prestare potest, si ipsi ea accipere voluerint : οὐδ dientibus enim vim et virtutem suam ostendit. 198. Temporum mutationibus fit, ut etiam valde ptr tes infirmiorum auxilio indigeant. .. 199. Concordia cum alis res magne geri, tum ἃ €" tatibus bella confici possunt ; secus, baudquaquem. — 200. Seditio domestica utrique parti pocel ; oam εἰ ΤΡ centes et victos eadem pessundat pernicies. 201. Prudentise est fotaram injuriam pricavere (μὸν lentia vero illatam non ulcisci. 202. Injuriam patientes pro viribus sunt defendendi d minime negligendi : hoc enim justum et bonum αἱ, οἱ ἱγαγία vero injustum el malum. DEMOCBITI FRAGMENTA. ( Stob. Flor. XLVI, 43.) i. Καὶ οἵ φυγῆς ἄξια ἔρδουσι, ἢ δεσμῶν 3] ποινῆς ἄξιοι, χαταψηφιστέον xal μὴ ἀπολύειν" ὃς δ᾽ ἂν παρὰ νόμον ἀπολύη, κέρδεϊ δρίζων ἢ ἡδονῇ, ἀδι- χέει" καί οἵ τοῦτο ἐγχάρδιον ἀνάγχη εἶναι. (Stob. Flor. XLVI, 44.) 4. Τῶν ἡμαρτημένων ἄνθρωποι μεμνέαται μᾶλλον ἢ τῶν εὖ πεποιημένων. Καὶ γὰρ δίκαιον οὕτως" ὥσπερ τὰς παρακαταθήχας ἀποδιδόντα οὗ χρὴ ἐπαινέεσθαι, τὸν δὲ μὴ ἀποδιδόντα χαχῶς ἀκούειν καὶ πάσχειν, οὕτω xal τὸν ἄρχοντα, Οὐ γὰρ ἐπὶ τουτέῳ ἠρέθη ὡς καχῶς ποιήσων, ἀλλ᾽ ὡς d. (Stob. Flor. XLVI, 47.) κ, Οὐδεμίη μηχανὴ τῷ νῦν χατεστεῶτι ῥυσμῷ μὴ οὖχ ἀδικέειν τοὺς ἄρχοντας, ἣν xal πάνυ ἀγαθοὶ lucv οὐδενὶ γὰρ ἄλλῳ ἔοιχε ἢ ἑωυτῷ τὸν αὐτὸν ix! ἑτέροισι γίνεσθαι. Δέει BÉ χως οὕτω xal ταῦτα χοσμηθῆναι, ὅκως 6 μηδὲν ἀδικέων, ἣν xal πάνυ ἐτάζη τοὺς ἀδικέοντας, μὴ ὑπ᾽ ἐχείνοισι γενέσθαι, ἀλλά τις ἢ θεσμὸς ἥ τι ἄλλο ἀμυνέει τῷ τὰ δίχαια ποιεῦντι,. (Stob. Flor. XLVI, 48.) Ww. Κατὰ δὲ ζώων ἔστι ὧν φόνον χαὶ μὴ φόνον ὧδε ἔχει’ τὰ ἀδιχέοντα xol θέλοντα ἀδιχέειν ἀθῷος 6 χτείνων, χαὶ πρὸς εὐεστοῦν τοῦτο ἔρδειν μᾶλλον ἢ μὴ. (Stob, Flor. XLIV, 16.) Κη. Κτείνειν χρὴ τὰ πημαίνοντα παρὰ δίχην πάντα 853 περὶ παντός" xal ταῦτα ὃ ποιέων εὐθυμίης xal 5(- χης xai θάρσεος χαὶ κτήσιος ἐν παντὶ χόσμῳ μέζω μοῖραν μετέξει. (Stob. Flor. XLIV, 17.) 206. Ὅχωσπερ περὶ χιναδέων τε καὶ ἑρπετέων γεγρά- φαται τῶν πολεμίων, οὕτω xal χατὰ ἀνθρώπων δοχέει μοι χρεὼν εἶναι ποιέειν" χατὰ νόμους τοὺς πατρίους χτείνειν πολέμιον ἐν παντὶ χόσμῳ,, ἐν à μὴ νόμος ἀπείργει" νόμος δὲ ἀπείργει, ἱερὰ ἐχ- στοισι ét opi καὶ σπονδαὶ καὶ ὅρχοι. (Stob. Flor. XLIV, 18.) 309. Κιξάλλην xal ληϊστὴν πάντα χτείνων τις ἀθῷος ἂν εἴη, χαὶ αὐτοχειρίῃ καὶ χελεύων χαὶ ψήφῳ. (Stob. Flor. XLIV, 19. ) 410. Οἰχέτησι, ὡς μέρεσι τοῦ σκήνεος, χρῶ ἄλλῳ πρὸς ἄλλοι — o. (Stob. Flor. XLII, 45.) 41, Ἡ ἐν δημοχρατίῃ πενίη τῆς παρὰ τοῖσι δυνατοῖσι χαλεομένης εὐδαιμονίης τοσοῦτόν ἐστι αἰρετωτέρη, 6xóaov ἐλευθερίη δουλείης. (Stob. Flor. XLIII, 42.) 31$. Τὰ χατὰ τὴν πόλιν χρεὼν τῶν λοιπῶν μέγιστα ἡγέεσθαι, ὅχως ἄξεται εὖ, μήτε φιλονειχέοντα παρὰ τὸ ἐπιειχές, μήτε ἰσχὺν ἑωυτῷ περιτιθέμενον παρὰ τὸ χρηστὸν τὸ τοῦ ξυνοῦ, Πόλις γὰρ εὖ ἀγο- μόνη μεγίστη ὄρθωσίς ἐστι xol ἐν τούτῳ πάντα ἕνι, xal τούτου σωζομένου πάντα σώζεται, καὶ τούτου φθειρομένου τὰ πάντα διαφθείρεται. 203. Damnandi neque absolvendi sunt, qui aliquid cigom exsilio committunt, aut qui vinculis aliave pcena digni sunt. Qui vero legum eucíoritate contemta (ejus- andi homines ) absolvit, lucri aut voluptatis gratia deoer- ΙΝ, injuste agit, atque banc agendi rationem ei cordi esse Mecesse est. . 104, Homiges (i. e. cives) male quam bene factorum Tágis sunt memores , atque ita Geri par est. Ut qui de- poitom reddit, laudari non debet, at reprehendi et pu- Diri qui non reddit : it& de magistratu quoque judican- dem es. Neque enim ea lege ut male faciat , sed ut bene faciat eligitur, 205. In presenti rerum síatu fieri non potest, quin ma- gatratus etiam valde boni (interdum) inique agaot ; neque ^am ulli alii pisi slbi ipsi similis est hzec rerum facies et conditio, qua iidem ( homines perpetuo ) aliis atque aliis (tagistratibus ) pafent. Convenit etiem ita fere haec (de quibus loquor) institui, ut qui nulla in re injustum se M etiumsi severe de injuriarum auctoribus querat , une, 8E (posten), sed ut vel lex vel aliud quid magi- rium jostitia Inslenem ab illorum injuria defendat. 206. Deanimalium quorundam ede permissa ac non VTiMa sic ae τοῦ habet. Ea quee injuriam faciunt aut cere volunt, quisquis occiderit, innocens erit, immo ne sa- PEILOS, GREC, Ins nostra periclitetur, occidi ea precstat, quam non occidi. 207. Interficienda sunt omni de causa, quecunque prseter fas damnum apportant; quod qui facit, is et tranquillita- tis et juris et animi intrepidi et in omnibus ornamentis plus possessionum habebit. 208. Ut de feris et serpentibus nohis inimicis scriptum est, sic etiam adversus homines faciendum mihi videtur : ut hostis ubivis gentium secundum patrias leges occida- tur, quatenus nulla lex obstet. Aliquando enim lex prohi- bet et sua cujusque regionis sacra (templa), federa et sacramenta. 209. Furem et latronem quemvis occidens aliquis aut manu sua, aut jussu suffragiove, innocens habendus est. 210. Servis, ut partibus corporis, alio ad aliud utere. ?11. Paupertas in populari imperio tanto potior est fe. licitate, quam intet potentes hoc nomine appellant, quanto antestat servituti libertas. 212. Negotia publica civitatis omnium existimari oportet maxima , ut ipsa civitas bene gubernetur, neque preter sequum econtendi , neque privatam potentiam adversus pu- blicum bonum comparari. Nam bene temperata civitas fe- licissima est rerum constitutio. Ia. hac insunt omnia, hac salva cuncta servantur, hac pereunte nil non pessum it. “ 25 864 DEMOCRITI (Stob. Flor. XLIH, 43.) 2313. Τοῖσι χρηστοῖσι οὐ ξυμφέρον dusAfovraq τοῖσι ἑωυτῶν ἄλλα πρήσσειν' τὰ γὰρ ἴδιχ καχῶς ἂν ἔ- σχεν. Εἰ δὲ ἀμελέοιτο τῶν δημοσίων tt, χαχῶς ἀχούειν γίνεται, χαὶ ἦν μηδὲν μήτε χλέπτῃ μήτε ἀδικέγ" ἐπεὶ xal ἀμελέοντι (οὐχ ἧσσον ) ἣ ἀδι- χέοντι χίνδυνος χαχῶς ἀχούειν xal δὴ xal παθέειν τι. Ἀνάγχη δὴ ἁμαρτάνειν, ξυγγινώσχεσθαι δὲ τοὺς ἀνθρώπους οὐχ εὐπετές. (Stob. Flor. XLIII, 44. ) Οἱ xaxot ἰόντες ἐς τὰς τιμάς, ὁχύσῳ ἂν μᾶλλον ἀνάξιοι ἐόντες ἴωσι, τοσούτῳ μᾶλλον ἀναχηδέες γίνονται καὶ ἀφροσύνης καὶ θράσεος πίμπλανται. (Stob. Flor. XLIII, 45.) . Ὅταν οἱ δυνάμενοι τοῖσι μὴ ἔχουσι καὶ προτελέειν τολμέωσι καὶ ὑπουργέειν καὶ χαρίζεσθαι, ἐν τούτῳ ἤδη xal τὸ οἰχτείρειν ἔνεστι, xal μὴ ἐρήμους εἶναι xai τὸ ἑταίρους γίνεσθαι xai τὸ ἀμύνειν ἀλλήλοισι xai τοὺς πολιήτας ὁμονόους εἶναι xat ἄλλα ἀγαθά, ὅσσα οὐδεὶς ἂν δύναιτο χαταλέξαι, (Stob. Flor. ΧΗ], 46.) Περὶ γήραος. ἸΙσχὺς καὶ εὐμορφίη νεότητος ἀγαθά, γῆρας δὲ σωφροτύνης ἄνθος. (Stob. Flor. CXV, 19; Max. p. 856.) 411. Γέρων εὔχαρις ὃ αἱμύλος xal σπουδαιόμυθος. ( Democrat. Orell. n. 70.) 218. Ὃ γέρων νέος ἐγένετο, 6.53 νέος ἄδηλον sl ἐς 414. 215. [nnd 213. Bonis non expedit, rebus suis negleclis, alias agere : propriw€ enim (interim) male se haberent. Si quid autem publicum negligatur, infamia acoedit, etsi quis neque furtum neque injuriam ullam faciat. Etenim negligenli non minus quam injuriam inferenti periculum est cum male audiendi , tum etiam patiendi. Fieri profecto non potest, quin peccetur, peccatorum autem veniam ut impetrent homines , non facile fieri potest. 214. Improbi si honores petunt, quo fuerint indigniores, hoc et negligentiores (adepto magistratu) fiunt impru- dentiaque magis et audacia replentur. 215. Ubi potenles ad sublevandos tenuioris fortunwe ho- mines sumptus facere sustinent eisque operam navare et gratificari, ibi misericordie locus est, singuli cives non dissociati ac deserti sunt, sed mutua societas, defen- sio et concordia nascuntur atque alia bona tot tantaque, ut nemo verbis exprimere possit. De senectute. 216. Robur et pulchritudo juventutis bona sunt, sene- cfus autem temperantiee prudentieeque flos est. 217. 5ratus est senex qui scite jocari potest et sería loqui. FRAGMENTA. γῆρας ἀπίξεται: τὸ τέλειον ὧν ἀγαθὸν τῶ μῶλον. τός τε καὶ ἀδήλου χρέσσον. ( Stob. Flor. CXV, 21.) 219. Γῆρας δλόκληρός ἔστι πήρωσις" πάντ᾽ ἔχει xà πᾶσι ἐνδέει, (Stob. Flor. CXVI, 41.) 210. Ὁ αὐτὸς ἰδὼν νεανίαν φιλοπονοῦντα ἔφη" Κάλλι- στον ὄψον τῷ γήρατι ἀρτύεις. | ( Anton, et Max. pag. 377.) | Παρεργον. 221. Ἔρωτιχὴν μέμψιν ἣ ἀγαπωμένη λύει. . (Stob. Flor. LXIII, 33.) :| 222. Ἰσχυρὸν ἐς πειθὸν λόγος γίνεται. (Stob. Flor. ΟΕΧΧΧῚ, 11.) 133. ἸΙσχυρότερος ἐς πειθὼ λόγος πολλα, ἢ γίνεισι χρυσοῦ. ( Democrat. ap. Orell. n. 17.) 224. Ὁ ἀδιχέων τοῦ ἀδικεομένου χαχοδαιμονέστερο:. ( Democrat. ap. Orell. n. 11.) | 425. Avópl σοφῷ πᾶσα Y7 βατή" uy γὰρ dp. πατρὶς ὃ ξύμπας χόσμος, ( Stob. Flor. XL, 7.) 226. Τὰ χαλὰ γνωρίζουσι xal ζηλοῦσι οἱ εὐφυέες πρὸς αὐτά. ( Democrat. ap. Orell. n. a2. ) | | 277. Προδουλεύεσθαι κρέσσον πρὸ τῶν πρηξίων 3) μετ»- νοέειν. | 218. Senex fuit juvenis aliquando : num vero juvesis futurus sit olim senex, incertum est. Perfectom itu bonum futuro atque incerto przestantius est. 219. Senectus omnium est sensuum hebeltatio : oma habet atque omnibus aliquid deest. 220. Idem Democritus conspicatus juvenem indusirism et laboris amantem : Pulcherrimum, inquit , senerivls. condis obsonium. | Additamentum. 221. Amatorium crimen diluit ipsa 4088 amatur. | 222. Plurímum ad persuasionem sermo valet. 223. Ad persuadendum sspenumero plus oratio, qum aurum valet. | 224. Infelicior est, injuriam qui facit, quam qui acc- pit. 225. Quselibet terra sapienti viro pervia est : namque animi fortis universus mundus patria est. 220. Homines natura ad honestatem (acti et age- scunt, quae honesfa sunt, et iis operam dant. | 227. Prsestat consilium precedere facta, quam pew- tentiam subsequi. DEMOCRITI FRAGMENTA. (Democrat. ap. Orell. n. 31.) 8. 'H τῶν ξυγγενέων ἔχθρη τῆς τῶν ὀθνείων χαλεπο;- τέρη μάλα. ( Democrat. ap. Orell. n. 56.) 9. Ὁ αὐτὸς (Δημόκριτος) ἔφη, o0 καλὸν πεπαιδευ-- μένον ἀπαιδεύτοις διαλέγεσθαι, ὥσπερ οὐδὲ νή- φοντα μεθύουσιν. (Anton. et Max. p. 704.) o. Ὁ αὐτὸς τὸν φθόνον εἶπεν Dao εἶναι τῆς ἀλη- θείας. (Anton. et Max. p. 408. ) 4. Τιμαὶ παρὰ τοῖσι εὐφρονέουσι μέγα δύνανται, οἵ ξυνιᾶσι τιμώμενοι. ( Pseudodemocrat. n. 61.) Hh. Βέλτερον ὑπ᾽ ἑτέρου 3| 6r ἑωυτοῦ ἐπαινέεσθαι, (Pseudodemocrat. n. 82.) 3, "Hv μὴ γνωρίζης τοὺς ἐπαίνους, xolaxsósofigi ἡγέο. (Pseudodemocrat. n. 83.) ἡ, Φαύλων ὁμιλίη ξυνεχὴς ἕξιν χαχίης αὔξει. , (Cod. Flor. Stob. Gaisf. IV p. 408.) 5s. 'Exovcioc μὴ πονέειν παῖδες ἀνιέντες, οὔτε γράμ- ματα μάθοιεν, οὔτε μουσικήν , οὔτε ἀγωνίην, οὐδ᾽ ὅπερ μάλιστα τὴν ἀρετὴν ξυνέχει, τὸ αἰδέεσθαι" μάλα γὰρ ix τούτων φιλέει γίνεσθαι ἣ αἰδώς. (Ibid. p. 403.) X. Τὰ μὲν χαλὰ χρήματα τοῖσι πόνοισι ἡ μάθησις ἐξεργάζεται, τὰ δ᾽ αἰσχρὰ ἄνευ πόνων αὐτόματα χαρποῦται" xal γὰρ ὡς τὸν οὐχ ἐθέλοντα πολλαχις ἐξέργει τοιοῦτον εἶναι" οὕτω μεγάλης πρήξιος Ó ἀμαθὴς σπανίως πρυτουργός τε xal ποιητής ἐστι. 858 ( Ibid. p. 406.) 137. Τίμιον δὄλίγη σοφίη ὑπὲρ δόξαν ἀφροσύνης μεγά- λης. (Pseudodemocrat. n. 86.) 235. ᾿Ανθρώποισι πᾶσι σεύαστά ἐστι τὸ ἀγαθὸν xel ἀληθές: ἡδὺ δὲ ἄλλῳ ἄλλο. (Pseudodemocrat. n. 34.) 319. Τήν γε ἀληθινὴν τιμὴν xol χάριν ἱδρυμένην dv εὐνοίᾳ καὶ διαθέσει τῶν μεμνημένων οὖχ ὅπερό- ψεται πολιτικὸς ἀνήρ, οὐδέ γε δόξαν ἀτιμάσει φεύγων τὸ τοῖς πέλας ἀνδάνειν, ὡς ἠξίον Δημόχριτος. (Plutarch. reip. ger. prac. p. 8a1, vol. IX p. 266 ed. Reisk.) "Ev ξυνῷ ἰχθύϊ ἄκανθαι οὐχ ἔνεισιν, ὥς φησιν 6 Δημόκριτος. (Plutarch. convival. disput. lib. IT, τὸ . 643, vol, VIHI pag. 549 ed. Reisk. ) Ημος δὲ στεροπῆας ἀπεπτοίησεν ὀνείρους 6 ἥλιος ἀνασχών, καὶ καθάπερ εἰς ταὐτὸ συμμίξας ἐπέ- στρεψε xal συνώρμησε τῷ φωτὶ τὰς πράξεις xal τὰς γοήσεις τὰς ἁπάντων, ὥς φησι Δημόχριτος, νέα ἐφ᾽ ἡμέρη στρέφοντες ἄνθρωποι, τὴν πρὸς ἀλλή- λους ὁρμὴν καθάπερ ἀρτύματα συντόνως ποθοῦν» τες, ἄλλος ἀλλαχόθεν ἐπὶ τὰς πράξεις ἀνίστανται. (Plutarch. de occulte viv. p. 1129, vol. X pag. 642 seq. ed. Reisk.) . Χρὴ τὴν μὲν εὐσέδειαν φανερῶς ἐνδείχνυσθαι, τῆς δὲ ἀληθείας θαῤῥούντως προΐστασθαι. ( Anton. pag. 235.) 243. ΞΞείνοισι μεταδίδου xai τοῖσι δεομένοισι ἐχ τῶν 4ι0. 441, 21 228. Consanguineorum inimicitiae multo asperiores sunt Mernis, 229. Idem ( Democritus) dixit, neque doctum decere wn indoclis, neque sobrium cum ebriis loqui. 230. Idem invidiam veritatis ulcus esse dicebat. 231. Honores plurimum valent apud prudentes atque 'enevolos, qui eos sibi collaloe esse intelligunt. 232. Ab alio quam ἃ se ipeo laudari praestat. 233. Si laudes in te ipso non agnoveris, palpum tibi birodi existimes. 7X. Continuum improborum commercium vitiorum onsuetudinem paullatim affert. 235. Pueri qui voluntariis laboribus totos se dare non ssunL, illi neque litteras didicerint , neque musicam , *que (cum tequalibus honeste) certare, neque, quod nime virtutem continet, alios revereri; nam ex his *bus pudor nasci inprimis solet. 236. Res honestas laboribus disciplina perficit , turpes oem nullius laboris nativi sunt fructus : nam ut nolen- ^n (disciplina) saspe cogit, ut (qualem se praebet ) talis i (bomo), ita omnis discipline expers raro est praeclari Acinoris auctor. 237. Nonnihil sapientie pluris faciendum est, quam speciosa quidem, sed falsa magne dementis opinio. 238. Apud emnes quidem homines in honore sunt be- num ac verum : gratum tamen alii aliud. 239. Certe verum honorem gratiamque innixam bene- volentia animique memorum affectione non despiciet vir, qui in administranda republica versatur, neque gloriam conlemneL, fugiens aliorum approbationem, ut volebat Democritus. 240. In communi pisce non insunt spinc, ut dicit De- mocritus. 241. Verum ubi sol oriens fulgentia somnia abegit , et tanquam in unum commiscens convertit et excitavit una cum luce omnium actiones cogitationesque : tunc, ut ait Democritus, uova statim ab initio diei animo volventes homines , mutuos conatus velut condimenta quaedam ve- hementer appetentes, alius aliunde ad res agendas sese conferunt. 242. Pietas palam declaranda, veritas autem forti animo defendenda est. 243. Peregrinis impertire οἱ egentibus ex iis qui ad- 25. 866 DEMOCRITI FRAGMENTA. ἐόντων" ὁ γὰρ μὴ διδοὺς δεομένῳ οὐδὲ αὐτὸς λήψε- ται δεόμενος. ( Anton. et Max. p. 735.) T ἄχος xal ἔπειξις ἀπέστω τοῦ ἐσθίειν’ κυνῶδες γὰρ τοῦτο xal θηρίῳ μᾶλλον 3) ἀνθρώπῳ πρέπον. (Απίοη. εἰ Max. pag. 299.) 345. [Ποθητὸς εἶναι μᾶλλον ἣ φοδερὸς κατὰ «bv βίον προαιροῦ, ὃν γὰρ πάντες φοθοῦνται, πάντας φο- δεῖται. ( Anton. p. 517; Max. p. 542.) 146. Τὸν ἄρχοντα δεῖ ἔχειν πρὸς μὲν τοὺς χαιροὺς λο- γισμόν, πρὸς δὲ τοὺς ἐναντίους τόλμαν, πρὸς δὲ τοὺς ὁποτεταγμένους εὔνοιαν. ( Anton. p. 517; Max. p. 543. 347. Δεῖ τὸν ἑτέρων μέλλοντα ἄρξειν αὐτὸν μ᾿ πρῶτον ἄρχειν. ( Maxim. p. 541.) 448. Ἡδὺ μηδὲν ἀποδέχεσθαι, ἣν μὴ ξυμφέρῃ. ( Pseudodemocrat. ap. Orell. n. 39.) 219. Ὁ χόσμος σκηνή, 6 βίος πάροδος" ἦλθες, ἕω ἀπῆλθες. ( Pseudodemocrat. ap. Orell. n. 8. E 460. Θείου νόου τὸ αἰεὶ διαλογίζεσϑαι xaXov. (Pseudodemocrat n. 79.) Sunt : qui enim indigenti non dederit, ne ipse quidem, si quande egeat, accipiet. 244. Celeritas et festinatio absint ἃ comedendo. Hoc enim caninum est, et bellus convenit magis quam ho- mini. 245. Id specta, ut alii magis te desiderent in vita quam metuant : quem enim emnes metuunt, idem omnes me- tuit. 246. Principem in rerum epportunitatibus uti decet ra- tione, adversus hostes audacia , benevolentia autem 5 subjectos. 247. Qui aliis imperalurus est, debet ipse sibi pi imperare. | 248. Nibil jucundum admittendum est, nisi iden | utile. 249. Mundus scena, vita transitus : venisti, vida abiisti. 250. Animi divini est, semper aliquid boonm oda B. ΦΥΣΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΑ. FRAGMENTA PHYSICA. 1. Δημόκριτος δὲ ὅτι μὲν ἀναιρεῖ τὰ φαινόμενα ταῖς αἰσθήσεσι,, xal τούτων λέγει μηδὲν φαίνεσθαι χατὰ ἀλήθειαν, ἀλλὰ μόνον χατὰ δόξαν" ἀληθὲς δὲ ἐν τοῖς οὖσιν δπάρχειν τὸ ἀτόμους εἶναι xal χενόν. Νόμῳ γάρ, φησί, γλυχύ,χαὶ νόμῳ πιχρόν, νόμῳ θερμόν, νόμῳ ψυχρόν, νόμῳ x pov ivi δὲ ἀτομα xal. χενόν. Ἄπερνομίζε- ται μὲνεἶναι χαὶ δοξάζεται τὰ αἰσθητά, οὐχ ἔστι δὲ χατὰ ἀλήθειαν ταῦτα" ἀλλὰ τὰ ἄτομα μόνον καὶ χενόν, Ἔν δὲ τοῖς Κρατυντηρίοις καίπερ ὑπεσχημένος ταῖς αἰσθήσεσι τὸ χράτος τῆς πίστεως ἀναθεῖναι, οὐδὲν ἧττον εὖ- ρίσκεται τούτων χαταδιχάζων. Φησὶ áp Ἡ μέες δὲ τῷ μὲν ἐόντι οὐδὲν ἀτρεχὲς ξυν- lsusv, μεταπῖπτον δὲ χατά τεσώματος διαθιγήν, καὶ τῶν ἐπεισιόντων, χαὶ τῶν ἀντιστηριζόντων. Καὶ πάλιν φησί" ἐτεῇ μέν vuv, ὅτι οἷον ἕκαστόν ἐστιν, ἢ οὐχ ἔστιν, οὐ ξυνίεμεν, πολλαχῆ δεδήλωται. "Ev δὲ τῷ περὶ ἰδεῶν, γινώσκειν τε χρή, φησί; ἄνθρωπον τῷδε τῷ χανόνι, ὅτι ἑτεῆς ἀπήλλαχται. Καὶ πάλιν" Δηλοῖμὲν δὴ xal οὗτος δλόγος,) ὅτι iva οὐδὲν ἴδμενπερὶ οὐδενός" ἀλλ᾽ ἐπιῤῥυσμίῃ ἑκάστοισι ἣ δόξις. Καὶ ἔτι Καίτοι δλονἔσται,ὅτι ἐτεῖ οἷον (xac tov, γινώσκειν, ἐν ἀπόρῳ ἐστί. Καὶ δὴ ἐν μὲν τούτοις πᾶσαν σχεδὸν κινεῖ χατάλη- ψιν, καὶ μόνον ἐξαιρέτως καθάπτεται τῶν αἰσθή- σεων. "Ev δὲ τοῖς Κανόσι δύο φησὶν ἐἶναι γνώ- σεις, τὴν μὲν διὰ τῶν αἰσθήσεων, τὴν δὲ διὰ τῆς διανοίας" ὧν τὴν μὲν διὰ τῆς διανοίας γνησίην κατάγει, προσμαρτυρῶν αὐτῇ τὸ πιστὸν εἰς ἀλη- θείας χρίσιν" τὴν δὲ διὰ τῶν αἰσθήσεων σχοτίην ὀνομάζει, ἀφαιρούμενος αὐτῆς τὸ πρὸς διάγνωσιν τοῦ ἀληθοῦς ἀπλανέςς. Λέγει δὲ χατὰ λέξιν" Γνώμης δὲ δύο εἰσὶν ἰδέαι" ἡ μὲν γνησίη, ἢ δὲ σχοτίη᾽ καὶ σχοτίης μὲν τάδε ξύμ- παντα, ὄψις, ἀκαή, ὀδμή, γεῦσις, ψαῦ- σις" ἡ δὲ γνησίη ἀποχεχριμένη δὲ ταύ- τῆς. τα προχρίνων τῆς σχοτίης τὴν γνησίην ἐπιφέρει λέγων: Ὅταν $ σχοτίη μηχέτι δύ- νηταιμήτε δρῆν ἐπ᾽ ἔλαττον, μήτε ἀχού- εἰν, μήτεδδιμᾶσθαι, μήτε γεύεσθαι, μήτε ἐν τῇ ψαύσειαϊσθάνεσθαι, ἀλλ᾽ ἐπὶ λε-- πτότερον. Οὐχοῦν xal κατὰ τοῦτον 6 λόγος ἐστὶ κριτήριον, ὃν γνησίην γνώμην καλεῖ. ( Sextus Empiricus adv. Mathem. ( Logic.) lib. VII $ 135—139. pag. 399 seqq. ed. Fabric.) 8. Παλαιὰ γάρ τις, ὡς προεῖπον, ἄνωθεν παρὰ τοῖς φυσικοῖς κυλίεται δόξα περὶ τοῦ τὰ ὅμοια ὁμοίων εἶναι γνωριστιχά᾽ καὶ ταύτης ἔδοξε μὲν xol Δημό- 1. Democritus autem quum ea tollat, quae apparent tensibus , ex iis etiam dicit nibil vere apparere, sed solum «X opinione , verum autem esse in lis qui sunt , quatenus individua sint et inane. Opinione enim et instituto, in- quit, est dulce et amarum, opinione calidum et frigi- dum, opinione color : vere autem individua et inane. Quz igitur esse existimantur et pulantur sensilia , ea 0n suni revera. Sola aulem sunt individua et inane. In Libris probativis itidem, quamvis pollicitus, se nsus vim conciliaturum fidemque facturum , nihi- lominus invenitur eos condemnare. Ait enim : Nos re ipsa quidem nihil veri intelligimus , sed id tantum percipimus, quod mutatur pro positura corporis eo- Tumgue qu nobis incidunt εἰ obsistunt. Et alibi ait : Nos vere quidem qualis sit unaquaque res, vel non ait, Aéguaguam intelligere , plurimis locis est declara- fum. In libro autem de imaginibus ait : Oportet hominem λας regula. scire, se a vero longe abesse. Et alio loco : Ostendit. quidem hzc quoque ratio , denulla re quid- QUOI no$ vere scire, sed esse singulis opinionem, Prou quemque res. extrinsecus. allata affecer. Et ilio etiam loco : Quamquam erit evidens , dublum esse, num, quale si. unumquidque, sciamus. Atque in his quidem omnem fere rejicit comprehensionem , licet modo sensus precipue testes adhibeat. In Regulis autem duas perhibet esse cognitiones, alteram per sensus, alteram per cogitationem : ex quibus cognitionem quae per cogi- tationem fit, genuinam ducit, fide dignum veritatis judi- cium suo testimonio ipsi tribuens; cognitionem autem per sensus comparari solitam obscuram vocat, in vere discernendo erroris vacuitatem ei eriplens. Dicit autem ad verbum : Cognitionis dux sunt species , allera genwina, altera obscura ; et obscure quidem haec sunt omnia, visus , auditus , olfaetus , gustus, tacíus ; genuina au- tem illa est, qux ab hac est secreta. Deinde genuinam obscura preeferens subjungit baec : Quando obscura mon amplius potest in rebus justo minoribus neque videre, neque audire, neque odorari, neque gustare, neque tactu sentire , sed ad subtilius ( confugiendum). Est igi- tur ex Democriti quoque sententia ratio resrum arbitra, quam appellat genuinam cognitionem. 2. Nam vetus quiedam, ut príus dixi, et jam pridem recepta inter physicos versatur opinio , similia similibus cognosci ; atque ejus quidem visus est etiam Democrilng 851 858 Ἀρίτος χεχομιχέναι τὰς παραμυθίας" ἔδοξε δὲ χαὶ Πλάτων αὐτῆς ἐν Τιμαίῳ παρεψαυχέναι᾽ ἀλλ᾽ ὃ μὲν Δημόκριτος ἐπί τε τῶν ἐμψύχων καὶ ἀψύχων ἴστησι τὸν λόγον. Kal γὰρ ζῶα, φησίν, ὃ μογε- γέσι ζώοισι ξυναγελάζεται, ὡς περιστε- ραὶ περιστερῇσι, καὶ γέρανοιγεράνοισι, xal ἐπὶ τῶν ἄλλων ἀλόγων. ὯὭσαύτως δὲ χαὶ περὶ τῶν ἀψύχων’ χατάπερ δρῇν πά- ρεστι ἐπί «a tv χοσχινευομένων σπερ- μάτων, αὶ ἐπὶ τῶν παρὰ τῇσι χυματω- 1o: ψηφίδων' ὅχου μὲν γὰρ κατὰ τὸν τοῦ χοσχίνου δῖνον διαχριτιχῶς φαχοὶ μετὰ φαχῶν τάσσονται χαὶ χριθαὶ μετὰ χριθέων xat πυροὶ μετὰ πυρῶν' ὅχου δὲ xatà τὴν τοῦ χύματος χίνησιν aí μὲν ἐπιμήχεες ψηφῖδες εἷς τὸν αὐτὸν τόπον τὴῇσιἐπιμήχεσι ὠθέονται, al δὲ περιφε- βέες τῇσι περιφερέσι' ὡς ἂν ξνναγωγόν τι ἐχούσης τῶν πρηγμάτων τῆς ἐν τού- τοισι ὁμοιότητος. AXX ὃ μὲν Δημόχριτος οὕτως. (Sext. Empiric. adv. Mathem. lib. VII 6 116 et 115, pag. 395 ed. Fabric. ) 8. Δημόχριτος δὲ εἴδωλά τινά φησιν ἐμπελάζειν τοῖς ἀνθρώποις, χαὶ τούτων τὰ μὲν εἶναι ἀγαθοποιά, τὰ δὲ χαχοποιά" ἔνϑεν καὶ εὔχεται εὐλόγχων τυ- 'χεῖν εἰδώλων. Εἶναι δὲ ταῦτα μεγάλα τε χαὶ ὑπερφυῇ xai δύσφθαρτα μέν, οὐκ ἄφθαρτα δέ. Προσημαίνειν τε τὰ μέλλοντα τοῖς ἀνθρώποις θεω- ρούμενα xal φωνὰς ἀφιέντα ^ ὅθεν τούτων αὐτῶν φαντασίαν λαύόντες οἱ παλαιοὶ ὑπενόησαν εἶναι DEMOCRITI FRAGMENTA. θεόν, μηδενὸς ἄλλου παρὰ ταῦτα ὄντος θεοῦ 4 ἄφθαρτον φύσιν ἔχοντος. (Sextus Empiricus adv. Mathem. lib. $ 19, pag. 55a seqq. ed. Fabric.) 4. Εἰσὶ δὲ οἱ ἀπὸ τῶν γιγνομένων κατὰ τὸν xocun παραδόξων ὑπονοήσαντες εἰς ἔ ἔννοιαν ἡμᾶς £2»; θέναι θεῶν. Ἀφ᾿ ἧς φαίνεται εἶναι δόξης χε! Δημόκριτος. Ὁ ρέοντες γάρ, φησί, τα τοῖσι μετεώροισι παθήματα oi xzÀa:5 τῶν ἀνθρώπων, κατάπερ βροντὰς x1 ἀστραπάς, χεραυνούς τε xaldatgovcon όδους, ἡλίου τε καὶ σελήνης ἐχλείψια: ἐδειματέοντο, θεοὺς οἰόμενοι covuzw αἰτίους εἶναι. (Sextus Empir. adv. Math. lib. IX $ 1 p. 5^4 ed. Fabr.) Δημόχριτος δὲ τὰς ποιότητας ἐχβαλών, ἵνα zzz: Νόμῳ ψυχρόν, νόμῳ θερμόν, κα ἄτομα xal κενόν. Καὶ πάλιν: Ἐτεῖ οὐδὲν ἴδμεν" ἐν βυθῷ γὰρ ἡ ἀληθείγ. (Diog. Laert. in vit. Pyrrhon. lib. Ix$7. 6. Ἀλλὰ xat Δημόχριτος ἐν οἷς φησι δίνη ἀπὸ ται τὸς ἀποχρίνεσθαι παντοίων εἰδέων zu δὲ χαὶ ὑπὸ τίνος αἰτίας μὴ λέγει), ἔοιχεν ἀπὸ τοῦτ μάτου χαὶ τύχης γεννᾶν αὐτά, ( Simplicius ad Aristot. Phys. fol. ΒΗ 7. Καὶ ὡς Δημόχριτός φησιν» ἦν ὁμοῦ παάνταλο νάμι, ἐνεργείῃ δ᾽ οὔ. (Aristot. Metaph. lib. XII cap. 2 pag. 105 ed. Bekker.) 8. Οἷς οὐδ᾽ ὄναρ ἐντυχὼν ὁ Κολώτης, ἐσφάλη τῇ σι Φ “Ὡς ed m A! v» M aliquas probabiles afferre rationes. Visus est et Plato eam tetigisse in Timaeo. Sed Democritus de animfatis et inani- mis ea quie dicit statuit. Animantia enim , inquit, simul eongregantur. cwm ejusdem generis animantibus, μὲ eolumbz cum columbis et grues cur gruibus, atque ídem in aliis brulis valet. Idem quoque de inanimis dicendum ; ut licet videre in seminibus quz cribrantur et in lapillis per littora sparsis, quum pro cribri cir- cimacfione separatim lens cum ente collocetur, hor- deum eum hordeo et triticum cum tritico, ez undarum awtem motione oblongi quidem calculi pellantur ad eundem locum ad quem oblengi , teretes vero ad quem teretes , utpole rerum in his similitudine habente vim quandam congregandi. Sed sic quidem Democritus. 3. Democritus autem ait quidam simulacra appropin- quare hominibus , et ex iis alia quidem benefica esse, alia vero malefica; hinc etiam optat, ut bena sibi simulacra occurrant. Ea aulem esse magna et ingentia, et difficul- ter quidem interire, non esse tamen interitul non ob- noxia. Significare preterea hominibus futura, quum , hspectabilia sint et vocem emiltant. Unde perceptam ho- rum visionem antiqui deos esse existimarunt, quu practer hiec non sit alius deus qui habeat naturam interi tus expertem. 4. Sunt autem qui ex rebss admirabilibus, quz i mundo fiunt, suspicati sint nos pervenisse ad notkort deorum. In qua opinione videtur etiam esse Democritus Videntes enim, inquit, veteres quz in sublimi acciltni ut tonitrua et fulgura, et fulmina, et astrorum coit solisque el lune defectiones , perterrebantur, rati de esse eorum auctores. 8. Democritus exclusis qualitatibus, ubi ait : opiniot frigidum , opinione calidum, re vera autem indiridu et inane. Et elibi : Re vera nihil scimus; in profeé enim veritas latet. 6. Sed Deinocritus quoque dicens ser/igine ab alone rum variarum universitate (quasdam ) segregari (q9* modo vero et qua causa, non dicit), videlur forte εἰ ΩΝ res procreare. 7. Atque ut Democritus ait, sintul omnia poltzis erant , actu vero minime. ὃ. Quae quum ne per somnum quidem vidisset Cokl DEMOCBITI FRAGMENTA. λέξιν τοῦ ἀνδρός, ἐν ἢ διορίζεται, μὴ μᾶλλον τὸ δέν, ἢ τὸ μηδὲν εἶναι᾽ δὲν μὲν ὀνομάζων τὸ σῶμα, μηδὲν δὲ τὸ χενόν, ὡς καὶ τούτου φύσιν τινὰ χαὶ ὑπόστασιν ἰδίαν ἔχοντος. (Plutarch. adv. Colot. pag. 1108. vol. X pag. 561 ed. Reisk, ) | | 9. Δημόχριτος δὲ 6 τῇ Διὸς φωνῇ παρεικαζόμενος xoi λέγων τάδε περὶ τῶν ξυμπάντων ἐπε) εἰ- ρησὲ μὲν τὴν ἐπίνοιαν ἐχθέσθαι, πλεῖον δὲ ἰδιωτι- χῆς ἀποφάσεως οὐδὲν ἴσχυσεν, εἰπών’ Ἂ νθρω πός ἐστι, ὃ πάντες ἴδμεν. (Sextus Empiric. adv. Math. lib. VII $ 265 p. 423 seqq. ed. Fabric. ) to. Ὁ yàp ὀμφαλὸς πρῶτον ἐν μήτρησι, ὥς φησι Δη- . μόχριτος, ἀγχυρηθόλιον σάλου καὶ πλάνης ἐμφύε- ται, πεῖσμα xal χλῆμα τῷ γινομένω χαρπῷ xal μέλλοντι. ( Plutarch. de Amore prolis pag. 495 [vol. VII pag. 928 ed. Reisk.) ) "1. Τὸ χεραύνιον πῦρ ἀχριδείᾳ xol λεπτότητι θαυμα- στόν ἐστιν, αὐτόθεν περὶ τὴν γένεσιν dx καθαρᾶς καὶ ἁγνῆς ἔχον οὐσίας, καὶ πᾶν, εἴ τι συμμίγνυ- ται νοτερόν, ἣ γεῶδες αὐτῷ, τῆς περὶ τὴν χίνησιν ὀξύτητος ἀποσειομένης χαὶ διακαθαιρούσης. Διό- ὄλητον μὲν οὐδέν, ὥς φησι Δηυόχριτος, ὃ μὴ τὸ παρ᾽ αἰθρίης στέγει σέλας. Τὰ μὲν οὖν πυκνὰ τῶν σωμάτων, χαλχός, ἄργυρος, γρυσὸς ἀποστέγει xai φθείρεται, xal τήχεται πάσχοντα τῷ προσμά- {εσθαι xal ἀντερείδειν " τῶν δ᾽ ἀραιῶν xal πολυπό- ρων xal χαλώντων ὑπὸ μανότητος ἀψαυστὶ διεχθεῖ, χαθάπερ ἱματίων καὶ ξύλων αὔων. 859. ( Plutarch, Conviv. disp. lib. IV p. 665) Legi αἰσθήσεων. 12. Δημόκριτος δὲ περὶ μὲν αἰσθήσεως οὐ διορίζει," πότερα τοῖς ἐναντίοις ἢ τοῖς ὁμοίοις ἐστίν" ἢ μὲν γὰρ τῷ ἀλλοιοῦσθαι ποιεῖ τὸ αἰσθάνετθαι,, δόξειεν ἂν τοῖς διαφόροις" οὐ γὰρ ἀλλοιοῦται τὸ ὅμοιον ὑπὸ τοῦ Óuo(ou. Πάλιν δὲ τὸ μὲν αἰσθάνεσθαι xal. ἁπλῶς τὸ ἀλλοιοῦσθαι τῷ πάσχειν" ἀδύνατον δέ, φησί, τὸ μὴ ταὐτὰ πάσχειν, καὶ ἕτερα ὄντα ποιεῖν ἕτερα, ἀλλὰ ταὐτόν τι πάσχειν τοῖς ὁμοίοις. Διὸ περὶ μὲν τούτων ἀμφοτέρως ἔστιν ὑπολαμθάνειν. ( Theophrast. lib. Περὶ αἰσθήσεως xol αἰσθη- τῶν 49.) Περὶ ἑκάστης δ᾽ 35v, αὐτῶν ἐν μέρει πειρᾶται λέ- γειν. ὋὉρᾶν μὲν οὖν ποιεῖ τῇ ἐμφάσει" ταύτην δ᾽ ἰδίως λέγει" τὴν γὰρ ἔμφασιν οὐχ εὐθὺς ἐν τῇ χόρη γίνεσθαι, ἀλλὰ τὸν ἀέρα τὸν μεταξὺ τῆς ὄψεως καὶ τοῦ δρωμένου τυποῦσθαι, συστελλόμε- vov ὑπὸ τοῦ δρωμένου xal τοῦ δρῶντος᾽ ἅπαντος γὰρ ἀεὶ γίνεσθαί τινα ἀποῤῥοήν" ἔπειτα τοῦτον στερεὸν ὄντα καὶ ἀλλόγρων ἐυφαίνεσϑαι τοῖς ὄμ.- . μασιν ὑγροῖς" xal τὸ μὲν πυχνὸν οὐ δέχεσθαι, τὸ δ᾽ ὑγρὸν διϊέναι. ^ Διὸ xal τοὺς ὑγροὺς τῶν σχλη- ρῶν ὀφθαλμῶν ἀμείνους εἶναι πρὸς τὸ δρᾶν, εἰ 6 μὲν ἔξω χιτὼν ὡς λεπτότατος xal πυχνότατος εἴη, τὰ δ᾽ ἐντὸς ὡς μάλιστα σομφὰ xal χενὰ πυχνῆῇς xal ἰσχυρᾶς σαρχός, ἔτι δὲ ἰχμάδος παχείας τε καὶ λιπαρᾶς, xal αἱ φλέδες χατὰ τοὺς ὀφθαλμοὺς lapsus est in verbis ejus , quibus ἀοβηΐί, non magis δὲν 6856.) Jaxitatem eorum sine tactu discurrit fulmen , αἱ per ve- quam μηδέν ; δὲν nominans corpus, μηδὲν inane, quasi hoc quoque suam quandam naturam et substantiam habeat, 9. Democritus autem, qui Jovis voci assimilatur atque hzc de universis disserit, conatus quidem est exponere volionem , sed de ea nihil amplius potuit pronunciare quam imperinm vulgus, dicens : Homo est quod omnes scimus. 10. Primum enim in ulero umbilicus nascitur, ut ait Democritus, tanquam ancora, qua fcetus adversus fluctua- liones nilatur, et tanquam relinaculum ac pedamentum conceptie sobolis, !1. Fulminis ignis mirabili est subtilitate et tenuitate, quam slatim a prima origine habet ex pura et sincera subslatia : et quidquid ei huroidum aut terrestre admi- Sur, id sui. motus celeritate exculit atque expurgat. Nihil icitur fulmine, ut ait. Democritus , quod non fulmen * telo missum impediat atque retineat. Quare corpora dena, ut $ , argentum, aurum , fulmen retardant, cor- Tumpunlurque et liquescunt eo, quod repugnant atque Féiluhl. Af per rara multisque foraminibus hiantia ob 8les et arida ligna. De sensibus. 12. Democritus de sensu non definit , utrum contrariis an similibus fiat. Quatenus enim sensum mutatione fieri dicit, videatur diversia , quum similia similibus non. mu- tentur. Rursus aulem noe sentire omninoque mutari contendit dum patiamur, dissimilia vero pati οἱ diversa quidem diversa facere posse negat, sed simile aliquid si- milibus pati. Quapropter hac utroque modo iulelligi licet. 13. De singulis autem sensibus deinceps dicere conatur. Videre nos ait imaginum illapsu quem peculiariter descri- bit; imaginem enim nom statim in pupillam illabi, sed aerem inter eculum et illud quod cernitur, medium , con- tractum ab illo quod cernitur et qui cernit, formari; ab omni enim re fieri semper effluvium quoddam; deinde hunc aerem solidum et discolorem oeulis humidis ut ima- ginem illabi , ita ut densum non accipiat, humidum per- agre. Idcirco humidos oculos duris meliores esse ad videndum, si membrana externa quam tenuiesima et so- lidissima sit, interna autem quam maxime fungosa et inania earne solida et valida, atque bumore crasso et ni- $60 εὐθεΐαι xol ἄνιχμοι, xal ὁμοιοσχνμονοῖεν τοῖς ἀποτυπουμένοις. Τὰ γὰρ ὁμόφυλα μάλιστα Éxa- στον γνωρίζειν. (Theophrastus ibid. 5o.) 16. Πρῶτον μὲν οὖν ἄτοπος ἡ ἀποτύπωσις fj iv τῷ ἀέρι" δεῖ γὰρ ἔχειν πυχνότητα χαὶ μὴ θρύπτεσθαι τὸ πυχνούμενον, ὥσπερ xal αὐτὸς λέγει παραβάλ- Juv , τοιαύτην εἶναι τὴν ἐντύπωσιν, οἷον el ἐκμά- ξειας εἰς χηρόν. Ἑπειτα μᾶλλον ἐν ὕδατι τυποῦ- σθαι δυνατόν, ὅσῳ πυχνότερον ἧττον δὲ ὁρᾶσθαι. Καίτοι προσῆχε μᾶλλον. “Ὅλως δὲ ἀποῤῥοὴν ποιοῦντα τῆς μορφῆς, ὥσπερ ἐν τοῖς περὶ τῶν εἷ- δῶν, τί δεῖ τὴν ἀποτύπωσιν ποιεῖν; αὐτὰ γὰρ ἐμφαίνεται τὰ εἴδωλα. ( Theophrastus ibid. 51.) 15. Ἀλλ᾽ ἴσως τὴν ἔμφασιν ὃ ἥλιος ποιεῖ, τὸ φῶς ὥσπερ ἐπιφέρων ἐπὶ τὴν ὄψιν, χαθάπερ ἔοιχε βού- λεσθαι λέγειν" ἐπεὶ τό γε τὸν ἥλιον ἀπωθοῦντα do' ἑαυτοῦ χαὶ ἀποπλαττόμενον πυχνοῦν τὸν ἀέρα, χαθάπερ φησίν, ἄτοπον " διαχρίνειν γὰρ πέφυχε μᾶλλον. ( Theophrastus ibid. 54.) Τὴν δ᾽ ἀχοὴν παραπλησίως ποιεῖ τοῖς ἄλλοις" εἷς γὰρ τὸ κενὸν ἐμπίπτοντα τὸν ἀέρα χίνησιν ἐμ- ποιεῖν, πλὴν ὅτι χατὰ πᾶν μὲν ὁμοίως τὸ σῶμα ᾿αἰσιέναι, μάλιστα δὲ xal πλεῖστον διὰ τῶν ὥτων, ὅτι διὰ πλείστου τε χενοῦ διέρχεται χαὶ ἥχιστα διαμίμνει" διὸ xol κατὰ μὲν τὸ ἄλλο σῶμα οὐχ DEMOCRITI FRAGMENTA. αἰσθάνεσθαι, ταύτη δὲ μόνον. “Ὅταν δὲ ἐντὸς vene σχίδνασθαι διατάχους" τὴν γὰρ φωνὴν εἶναι θρυπτομένου τοῦ ἀέρος xal μετὰ βίας εἶσ» - ἰόντος. ( Theophrast. ibid. 55.) 17. Ὥσπερ οὖν ἐχτὸς ποιεῖ τῇ ἁφῇ τὴν αἴσθησιν, οὕτω τῇ ἀχοῇ ἐντός. ᾿ὈΟξύτατον δ᾽ ἀχούειν, εἰ 6 μὲν ἔξω χιτὼν εἴη πυχνός, τὰ δὲ φλέδια κενὰ xai ὡς μάλιστα ἄνιχμα καὶ εὔτρητα χατά τε τὸ ἄλλο σῶμα xal τὴν χεφαλὴν xol τὰς ἀχοάς ἔτι δὲ τὰ ὀστᾶ πυχνὰ xal ὃ ἐγχέφαλος εὔχρατος, καὶ τὸ περὶ αὐτὸν ὡς ξηρότατον - ἀθρόον γὰρ ἂν οὕτως εἰσιέ- vat τὴν φωνήν, ἅτε διὰ πολλοῦ χενοῦ καὶ ἀνέχμου xal εὐτρήτου εἰσιοῦσαν, xai ταχὺ σκίδνασϑοαι xoi ὁμαλῶς χατὰ τὸ σῶμα, καὶ οὐδὲ ἐκπίπτειν ἔξω. ( Theophrastus ibid. 56. ) 18. Τὸ μὲν οὖν σαφῶς ἀφορίζειν ὁμοίως ἔχει τοῖς D- λοις, ἄτοπον δὲ χαὶ ἄδηλον κατὰ πᾶν τὸ σῶμα τὸν ψόφον εἰσιέναι, xal ὅταν εἰσέλθη διὰ τῆς ἀχοῖς, διαχεῖσθαι χατὰ πᾶν, ὥσπερ οὗ ταῖς ἀχοαῖς ἀλλ᾽ ὅλῳ τῷ σώματι τὴν αἴσθησιν οὖσαν. Οὐ γάρ, d - καὶ συμπάσχει τι τῇ ἀχοῇ, διὰ τοῦτο xal αἰσθά- νεται. Πάσαις γὰρ τοῦτό γε ὁμοίως ποιεῖ " xal οὐ μόνον ταῖς αἰσθήσεσιν, ἀλλὰ xal τῇ ψυχῇ. Kel περὶ μὲν ὄψεως xal ἀχοῆς οὕτως ἀποδίδωσι" τὰς δ᾽ ἄλλας αἰσθήσεις σχεδὸν ὁμοίας ποιεῖ τοῖς πλεί- στοις. ( Theophrastus ibid. 57.) lido, vene denique ad oculos pertinentes recte humoris- que expertes et similes figura imaginibus conformatis sint. Sui enim generis res maxime quidque cognoscere. 14. Ac primum quidem inepta est imaginis In sere con- formatio ; nam quod densatum est servare oportet hane densitatem , neque conteri, quemadmodum ipse dicit com- paratione proposita , tali modo fieri informationem, quali in cera aliquid imprimas. — Deinde eo facilius simulacrum in aqua imprimi potest , quo densior est ; difficilius autem cerni. At oportebat facilius. Omnino eum qui forme effluvium statuit, ut in libro de imaginibus , quid opus est izagiuis conformationem ponere? Ipsa enim simulacra il- labuntur. 15. Sed fortasse illapsum sol efficit, lucem quasi oculo afferens, ut Democritus videtur dicere voluisse; quum, quod ait, solem repellentem a tese effingendo densare aerem absurdum sit; ea enim solis natura est, ui aerem potius discernat. 16. Auditum vero similiter atque cateri ( philosophi ) definit : aere enim in vacuum irruente motum effici, sed (quod Democriti proprium est) aerem per totum corpus similiter penetrare, maxime autem per aures , quoniam hic per plurimum vacuum pervadat et minime permaneat; ideo in reliquis corporis partibus ( senum ) nom sentiri, sed solis in auribus. trito et per vim ingrediente. 17. Eodem igitur modo quo extrinsecus tactu sensum fieri statuit, ita intus auditu. Acutissime audiri , si mem brana externa densa, ven:xe inanes et quam maxime sine humore et bene tum ad reliquum corpus tum ad caput auresque perforatz , ossa autem firma ef cerebrum bese mixtum, et quod circumdet, quam siccissimum sit. 1 enim vocem plenam intrare, per multum vacuum et bu- more carens et bene perforatum progressam , citoque dima- nare sequabiliter per corpus serpendo, neqpne excidere. 18. Democritus igitur in iis qua perspicue definit simiba profert ac ceteri ( philosophi) , ineptum vero atque ob- scurum est ( quod ait) per totum corpus penetrare sonum et ubi per aurem inliraverit, per totum corpus diffundi, quasi tum non sol: aures , sed universum corpus sentiat. Nam si quid etiam una cum auribus afficitur, ideo tamen non et ipsum sentit. Enimvero omnibus ( sensibus) boc similiter ascribit, neque his tantum, sed eliam anim. De visu quidem et auditu ita statuit; cseteros sensus si- militer definit ac plerique. Ubi autem ad interna pervenerit, | celeriter dimanare ; esse (i. e. oriri) enim vocem aere con- DEMOCBITI FBAGMENTA. . Περὶ δὲ τοῦ φρονεῖν ἐπὶ τοσοῦτον εἴρηκεν, ὅτι γί- νεται, συμμέτρως ἐχούσης τῆς ψυχῆς μετὰ τὴν χίνησιν * ἐὰν δὲ περίθερμός τις ἣ περίψυχρος γένη- ται, μεταλλάττειν φησί. Διότι xal τοὺς παλαιοὺς χαλῶς τοῦθ᾽ ὑπολαεῖν, ὅτι ἐστὶν ἀλλοφρονεῖν. Ὥστε φανερόν. ὅτι τῇ χράσει τοῦ σώματος ποιεῖ τὸ φρονεῖν" ὅπερ ἴσως αὐτῷ xal χατὰ λόγον ἐστί, σῶμα ποιοῦντι τὴν ψυχήν. ( Theopbrastus ibid. 58. ) . Ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ἔοιχε συνηχολουθηχέναι τοῖς ποιοῦσιν ὅλως τὸ φρονεῖν χατὰ τὴν ἀλλοίωσιν " ἧπερ ἐστὶν ἀρχαιοτάτη δόξα. Πάντες γὰρ οἱ παλαιοὶ χαὶ οἱ ποιηταὶ καὶ σοφοὶ χατὰ τὴν διάθεσιν ἀποδι- δύασι τὸ φρονεῖν. ᾿ ( Theophrastus ibid, 72.) . Βαρὺ μὲν οὖν καὶ χοῦφον τῷ μεγέθει διαιρεῖ Δη- μόχριτος. El γὰρ διαχριθείη ἕν ἕχαστον τῶν ἀμί- χτων (εἰ xal χατὰ σχῆμα διαφέρει) σταθμοῦ ἂν ἐπὶ μεγέθει τὴν φύσιν ἔχειν" οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἕν γε τοῖς μιχτοῖς χουφότερον ἂν εἶναι τὸ πλέον ἔχον χενόν, βαρύτερον δὲ τὸ ἔλαττον. ( Theophrastus ibid. 61.) Ἐν ἐνίοις μὲν οὕτως εἴρηχεν" ἐν ἄλλοις δὲ χοῦφον εἶναί φησιν ἁπλῶς τὸ λεκτόν, Παρακλησίως δὲ xal περὶ σχληροῦ καὶ μαλαχοῦ" σχληρὸν μὲν γὰρ εἶναι τὸ πυχνόν, μαλαχὸν δὲ τὸ pavóv, καὶ τὸ μᾶλλόν ce καὶ ἧττον καὶ μάλιστα χατὰ λόγον. Διαφέρειν δ᾽ ἔτι τὴν θέσιν καὶ τὴν ἐναπόληψιν τῶν χενῶν τοῦ σχληροῦ καὶ μαλαχοῦ καὶ τοῦ βαρέος χαὶ χούφου: Διὸ σχληρότερον μὲν εἶναι σίδηρον, 19, De sana mente ita loquitur, sapere nos, si anima post motum convenienter et apte se habeat ; si quis autem admodum calidus frigidusve fiat , mentem perturbari dicit. Quare priscos praeclare intcllexisse, banc esse mentis alie- mationem. Unde patet , Democrito sanam mentem corpo- ris mixtione constare, id quod fortasse ipsius rationi con- vehit, qui animam corpus esse censeat. 20. Sed in his rebus illos videtur secutus esse, qui 88- tam mentem e mutatione pentlere volunt, quse vetustissima 6l opinio. Omnes enim prisci el poetze et. sapientes pro corporis affectione nos sapere decernunt. 21. Grave igitur et leve magnitudine distinguit Demo- tritus. Si enim (eorum quie non sunt mixta ) unumquid- que discernatur ( etiamsi form& differat), gravitatis natu- ram in magnitadine sitam ease ( docet); sed inter mixta lvius esse, quod plus vacui habeat, gravius, quod mipus, 22. Ita quidem in nonnullis locis dixit; in aliis tamen leve ese simpliciter dicit tenue. Pariter quoque de duro εἰ molli; quippe durum eese densum, moile contra rarum, Εἰ magis minusve ( durum et molle ) omnino pro rata parte (densum et rarum). Differre porro situm et injectum Y&cnorum spetiorum duri et mollis, gravis et levis. Ita- ' βαρύτερον δὲ μόλυδδον - τὸν μὲν γὰρ σίδηρον ἄνω- μάλως συγκεῖσθαι, χαὶ τὸ χενὸν ἔχειν πολλαχῇ, καὶ xatà μεγάλα πεπυχνῶσθαι, χαὶ χατὰ ἔνια ἁπλῶς πλέον ἔχειν χενόν" τὸν δὲ μόλυδδον ἔλατ- τον ἔχοντα χενὸν ὁμαλῶς συγκεῖσθαι, xarà πᾶν ὁμοίως μανόν" διὸ βαρύτερον μόν, μαλαχώτερον δ᾽ εἶναι τοῦ σιδήρου. ( Theophr. ibid. 62. ) 23. Περὶ μὲν οὖν βαρέος xal χούφου xal σχληροῦ xal μαλαχοῦ ἐν τούτοις ἀφορίζει " τῶν δ’ ἄλλων αἴσθη- τῶν οὐδενὸς εἶναι φύσιν, ἀλλὰ πάντα πάθη τῆς αἰσθήσεως ἀλλοιουμένης, ἐξ ἧς γίνεσθαι τὴν φαν- τασίαν. Οὐδὲ γὰρ τοῦ ψυχροῦ χαὶ τοῦ θερμοῦ φύσιν ὑπάρχειν, ἀλλὰ τὸ σχῆμα μεταπῖπτον ἐργά- ζεσθαι xal τὴν ἡμετέραν ἀλλοίωσιν᾽ ὅ, τι γὰρ ἂν ἄθρουν 3j, τοῦτ᾽ ἐνισχύειν ἑχάστῳ, τὸ δ᾽ εἰς μικρὰ διανενεμημένον ἀναίσθητον εἶναι. Σημεῖον δέ, ὡς οὖχ εἰσὶ φύσει, τὸ μὴ ταὐτὰ πᾶσι φαίνεσθαι τοῖς ζώοις, ἀλλ᾽ ὃ ἡυῖν γλυχύ, τοῦτ᾽ ἄλλοις πιχρόν, xal ἑτέροις ὀξύ, xal ἄλλοις δριμύ,, τοῖς δὲ στρυ-- φνόν" xal τὰ ἄλλα δὲ ὡσαύτως. "Ext δ᾽ αὐτοὺς μεταδάλλειν τὴν χρίσιν χατὰ τὰ πάθη xal τὰς ἧλι- x(ac* ἧ καὶ φανερόν, ὡς ἡ διάθεσις αἰτία τῆς φαντασίας. Ἁπλῶς μὲν οὖν περὶ τῶν αἰσθητῶν οὕτως δεῖν ὑπολαμόάνειν. Οὐ μὴν ἀλλ᾽ ὥσπερ xol τὰ ἄλλα, xal ταῦτα ἀνατίθησι τοῖς σχήμασι" πλὴν οὐχ ἁπάντων ἀποδίδωσι τὰς μορφάς, ἀλλὰ μᾶλλον τῶν χυλῶν χαὶ τῶν χρωμάτων " καὶ τού- των ἀχριδέστερον διορίζει τὰ περὶ τοὺς χυλούς, ἀναφέρων τὴν φαντασίαν πρὸς ἄνθρωπον. que durius esse ferrum, gravius plumbum. Ferrum enim insequaliter compositum esse, multisque in locis vacuum habere, et multis quidem in partibus densatum esse, et in nonnullis prorsus plus liabere vacui. Plumbum vero, cui minus vacui insit, aequaliter compositum eL per omnes partes similiter rarum esse. 1460 plumbum gravius qui- dem , sed tamen mollius esse ferro. 23. De gravi igitur et levi et duro et molli talia his locis definit; ceterorum vero sensilium nullius naturam, sed omnia aífectiones sensus commutali , ex quo imaginatio oriatur,esse. Neque enim vere esse frigidi el calidi natu- ram , sed formam quo tempore ipsa transmutelur, nostram quoque mutationem efficere; scilicet quod plurimum sit, hoc in quoque valere, quod autem in exiguas particulas distributum sit, non esse sensile. At ( hrec sensilia ) natura sua non esse, inde patere, quod illa non eadem omni- bus animalibus appareant, sed quod nobis quidem dulce, hoc aliis amarum , rursus aliis acutum, nonnullis acre, quibusdam austerum et reliqua eodem modo. Noe quo- que ipsos sententiam mutare secundum affectiones vitieque &tales; unde corporis statum rei illius imaginari causam esse liqueat. Ita igitur prorsus de sensilibus esse existi- mandum. Ebhimvero sicut cetera , ita et ἐπ ad formas revocat, pon tamen omnium figuras recenset, sed magis saporum et colorum, ex quibus rursus accuratius definit sapores, perceptionem imaginariam bomini tribuens. 362 . (Theophrastus ibid. 63 et 64.) Περὶ χυλῶν. 44. Ἡὸ μὲν σχῆμα xa0' αὗτό ἐστι, τὸ δὲ γλυχὺ xai ὅλως τὸ αἰσθητὸν πρὸς ἄλλο χαὶ ἐν ἄλλοις. ( Theophrast. ibid. 69. ) 26. Δημόχριτος δὲ σχῆμα περιτιθεὶς ἐχάστῳ, γλυχὺν μὲν τὸν στρογγύλον xal εὐμεγέθη ποιεῖ" στρυ- φνὸν δὲ τὸν μεγαλόσχημον, τραχύν τε xal πολυ- γώνιον xat ἀπεριφερῇ ὀξὺν δὲ χατὰ τοὔνομα τὸν ὀξὺν τῷ ὄγχῳ χαὶ γωνιοειδῇ xat χαμπύλον xol λε- πτὸν καὶ ἀπεριφερῆ᾽ δρι μὺν δὲ τὸν περιφερῆ καὶ λεπτὸν xol γωνιοειδῇ xat χαμπύλον" ἅλμυ ρὸν δὲ τὸν γωνιοειδῇ xat εὐμεγέθη xal σχολιὸν xal igo- σχελῇ πιχρὸν δὲ τὸν περιφερῆ καὶ λεῖον, ἔχοντα σχαληνίαν, μέγεθος δὲ μιχρόν" λιπαρὸν δὲ τὸν λεπτὸν xal στρογγύλον xat μιχρόν. ( Theophrast. de Caus. plant. VI, 6.) 26. Ἄτοπον δὲ χἀχεῖνο ὃ χατὰ τὰ σχήματα λέγουσιν, ὅτι ἡ τῶν ὁμοίων διαφορὰ fj xav μιχρότητα xal μέγεθος τείνει εἰς τὸ μὴ τὴν αὐτὴν ἔχειν δύναμιν" οὐ γὰρ ἐπὶ τῆς μορφῆς, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῶν ὄγχων ποιοῦσι τὰς δυνάμεις, ἃς εἰ μὲν χατὰ πάντα δια- 6acavicavtec ἁπλῶς τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἐχά- λουν, καλῶς ἂν τοῦτο ἀπέδωχαν * τὸ δὲ εἰς τὸ μὴ ταὐτὸ δύνασθαι μηδὲ ποιεῖν οὐχ εὔλογον, ἐπεὶ ἐν τοῖς σχήυασιν αἱ δυνάμεις. De saporibus. 24. Figura quidem per se constat, dulcia vero omnino- que sensilia non constant , nisi quatenus ad alia referuntur atque in aliis sunt. 45. Democritus suam cuique sapori figuram tribuens dulcem facil teretem magnisque constantein atomis ; au- sterum vero figure magniludine conspicuum , asperum, angulosum , non rotundum ; nomine autem acutum molis quoque forma acutum et angularem et curvum et tenuem et rotunditate carentem; acrem porro rotundum et te- nuem et angularem et curvum; salsum praterea angula- rem atque e magnis atomis compositum et tortuosum et &equis cruribus insignem; amarum autem rotundum et levem et inzequalem et exigua magnitudine praeditum; pinguem denique tenuem et teretem el parvum. 26. Ineplum vero et illud est, quod figurarum habita ratione dicunt, similium discrepantiam in parvitate et maguitudine sitam ejusmodi esse, ut non eandem vim eundemque effectum habeant. Neque enim flgura (solum), sed quantitate ( diversum ) effectum fieri statuunt, quem si omnibus consideratis simpliciter majus et minus voca- rent, recte decernerent ; sed ( hanc similitudinem) non ad cadem efficienda valere neque eadem perficere, absurde dicunt, quum vis et effectus e figura pendeat. DEMOCRITI FBAGMENTA. ( Theophrast. de Caus. plant. VI, 2.) 17. Τὸν μὲν οὖν ὀξὺν εἶναι τῷ σχήματι γωνιοεῖὶ xat πολυχαμπῇ χαὶ μικρὸν xol λεπτόν᾽ διὰ, τὴν δριμύτητα ταγὺ xal πάντη διαδύνεσθαι": χὺν δ᾽ ὄντα καὶ γωνιοειδῇ συνάγειν xoà cuci διὸ xoi θερμαίνειν τὸ σῶμα, χενότητας ἐμποιοῖ μάλιστα γὰρ θερμαίνεσθαι τὸ πλεῖστον ἔχον χι Τὸν δὲ γλυκὺν ἐκ περιφερῶν συγκεῖσθαι or των οὐχ ἄγαν μιχρῶν᾽ διὸ xal διαχεῖν ὅλωι σῶμα,, καὶ οὐ βιαίως xal οὐ ταχὺ πάντα περαί τοὺς δ᾽ ἄλλους χυλοὺς ταράττειν, ὅτι διτῦύ πλανᾷ τὰ ἄλλα χαὶ ὑγραίνει" δγραινόμενα δὲ ix τῆς τάξεως χινούμενα συῤῥεῖν εἰς τὴν xoXi ταύτην γὰρ εὐπορώτατον εἶναι διὰ τὸ πλεῖστον ναι χενόν. ( Theophrast. de Sensu εἰ sensil. 65.) Τὸν δὲ στρυφνὸν ix μεγάλων σχημάτων. πολυγωνίων xai περιφερὲς ἤχιστ᾽ ἐχόντων τὴ γὰρ ὅταν εἷς τὰ σώματα ἔλθη, ἐπετυφλοῦν ἐυπὶ τοντα τὰ φλέδια xal χωλύειν συῤῥεῖν “ διὸ xai: χοιλίας ἱστάναι. Τὸν δὲ πιχρὸν ἐκ μιχρῶν! λείων xal περιφερῶν " τὴν περιφέρειαν türjt xal χαμπὰς ἔχουσαν" διὸ χαὶ γλίσχρον εἶναι 1 κολλώδη. Τὸν δ' ἁλμυρὸν ἐκ μεγάλων xii περιφερῶν, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἐνίων μὲν σχαληνῶν " διὸ οἱ πολυχαμπῶν. Βούλεται δὲ σκαληνὰ λέγειν, 32 παράλλαξιν ἔχει πρὸς ἄλληλα χαὶ Gu TAa, Μεγάλων μέν, ὅτι ἡ ἁλμυρὶς ἐπιπολάζει" uq E a E E Rt 27. Namque acuíum saporem) esse forma angularet flexuosum, parvum et tenuem, et propter acritudine celeriter et ubique perlabi; ut asperum vero et angil rem, Cogere et contrahere eo modo, ut corpus calefaca inanitales injiciendo : quod enim plurimum vacui habei maxime calefieri. Ducem autem e rotundis figuris » nimis parvis constare, ideoque corpus plane perfupden neque vehementer nec celeriter omnia permeare ; celer dulcem perturbare ceteros sapores, quoniam perlalei reliqua dispergat et madefaciat , madefacta aotem εἰ di turbata in ventrem confluere, qui maxime vacuus βαὶ lime excipere possit. 28. Austerum vero e magnis figuris οἱ angulos! minime rotundis compositum esse, quae si in COPY veniant, venas exczcent et obstruant et impediant, ΤῸ minus conjunctim ( per artus) fluat (sanguis), ila vl ? vum astringant. Amarum autem e parvis et la vibos t rotundis, tali nimirum rotunditate accepta, que Ik quoque habeat; ideo tenacem esse et glutinosum. sal sum vero e magnis nec rotundis, sed aliqua paríe »* qualibus, et hanc ob rem non flexuosis. Intelligit 04 inzqualia quze variationem nexumque inter se ! E magnis quidem, quoniam ealsilago ( inde redund* corpori) innatet; parvas enim particulas circumdantie * pulsas cum universo corpore commisceri, E non mo DEMOCRITI FRAGMENTA. γὰρ ὄντα, xal τυπτόμενα τοῖς περιέχουσι, μίγνυ- σθαι ἂν τῷ παντί’ οὐ περιφερῶν δέ, ὅτι τὸ μὲν ἁλμυρὸν τραχύ, τὸ δὲ περιφερὲς λεῖον * σχαληνῶν ! δὲ διὰ τὸ μὴ περιπλάττεσθαι - διὸ ψαφαρὸν εἶναι. ( Theophrastus ibid. 66.) ). Τὸν δὲ δριαὺν μιχρὸν xal περιφερῆ xat γωνιοειδῇ, σχαληνὸν δὲ οὐχ ἔχειν" τὸν μὲν γὰρ δριμὺν πολυ- γώνιον ποιεῖν τῇ τραχύτητι, θερμαίνειν χαὶ δια- fiv διὰ τὸ μικρὸν εἶναι xal περιφερῇ xal γω- 22 νιοειδῇ - καὶ γὰρ τὸ γωνιοειξὲς εἶναι τοιοῦτον. Ὡσαύτως δὲ καὶ τὰς ἄλλας ἑκάστου δυνάμεις ἀπο- δίδωσιν, ἀνάγων εἷς τὰ σχήματα ἁπάντων δὲ τῶν σχημάτων οὐδὲν ἀχέραιον εἶναι xal ἀμιγὲ δ᾽ τοῖς ἄλλοις, ἄλλ᾽ ἐν ἑχάστῳ (χυλῷ ) πολλὰ εἶναι xal τὸν αὐτὸν ἔχειν λείου χαὶ τραχέος καὶ περιφεροῦς xal ὀξέος xal τῶν λοιπῶν ὃ δ᾽ ἂν ἐνῇ πλεῖστον, τοῦτο μάλιστα ἐνισμύειν πρός τε τὴν αἴσθησιν xal τὴν δύναικιν. "Ext δὲ el; ὁποίαν ἕξιν ἂν εἰσέλθη, διαφέρειν οὐχ ὀλίγον᾽ xal διὰ τοῦτο τὸ αὐτὸ cdvav- tía, καὶ τἀναντία τὸ αὐτὸ πάθος ποιεῖν ἐνίοτε. ( Theophrastus ibid. 67.) Περὶ χρωμάτων. 3. Δημόχριτος φύσιν μὲν μηδὲν εἶναι χρῶμα, τὰ μὲν γὰρ στγιγεῖα ἄποια, τά τε μεστὰ xal τὸ xívóv* τὰ δ᾽ ἐξ αὐτῶν συγχρέματα κεχρῶσθαι διχταγῇ τε xai ῥυθμῷ xai προτροπῇ, ὧν ἡ μέν ἐστι τάξις, ἡ δὲ cy pa , f; δὲ θέσις" παρὰ ταῦτα γὰρ αἱ φαντασίαι, Τούτων δὲ τῶν πρὸς τὴν φαντασίαν χρωμάτων τέτταρες αἷ διαφοραί, λευχοῦ, μέλανος, ἐρυθροῦ, χλωροῦ. (Stobzus Eclog. phys. lib. I cap. 17 pag. 364 seqq. ed. Heer. ) . Διὸ μᾶλλον εὔλογον, σώματα εἶναι ἀδιαίρετα------ ὅπερ ποιεῖ Δημόχριτος" διὸ xal χροιὴν οὔ φησιν εἶναι, τροπῇ γὰρ χρωματίζεσθαι. ( Aristoteles de Gener. et corr. 1, a. ) Τῶν δὲ χρωμάτων ἁπλᾶ ulv λέγει τέτταρα " λεὺ -- , κὸν μὲν οὖν εἶναι τὸ λεῖον" ὃ γὰρ ἂν μὴ τραγύ, μηδ᾽ ἐπισχιάζη μηδὲ δυσδίοδόν τι, τοιοῦτον πᾶν λαμπρὸν εἶναι. Δεῖ δὲ καὶ εὐθύτρυπα καὶ διαυγῆ τὰ λαμπρὰ εἶναι. 'Γὰ μὲν οὖν σκληρὰ τῶν λευ-- χῶν ἐχ τοιούτων σχημάτων συγκεῖσθαι, οἷον f$ ἐντὸς πλὰξ τῶν χογλυλίων" ταῦτα γὰρ ἂν ἄσχια xat εὐαγῆ xal εὐθύπορα εἶναι" τὰ ἐὲ ψαθυρὰ xal εὔθρυπτα ἐκ περιφερῶν μὲν λοξῶν δὲ τῇ θέσει πρὸς ἄλληλα, xai τὰς δύο συζεύξεις, τήν θ᾽ ὅλην τάξιν ἔγειν ὅτι μάλιστα Óuolav. Τοιούτων δ᾽ ὄντων, ψαθυρὰ μὲν εἶναι, διότι κατὰ μιχρὸν f; σύν- aic: εὔθρυπτα δέ, ὅτι ὁμοίως χεῖνται" ἄσχια δέ, διότι λεῖα καὶ πλατέα" λευχότερα δὲ τῷ τὰ σχήματα τὰ εἰρημένα xal ἀκριδέστερα xai ἀμιγέ- ctepx εἶναι, καὶ τὴν τάξιν xal τὴν θέσιν πρὸς ἄλληλα ἔχειν μᾶλλον τὴν εἰρημένην. (Theophrastus de Sensu et sensil. δ. 73.) Τὸ μὲν οὖν λευχὸν ix τοιυύτων εἶναι σχημότων. Τὸ δὲ μέλαν ἐκ τῶν ἐναντίων, ἐχ τραχέων χαὶ σχαληνῶν xai ἀνομοίων " οὕτω γὰρ ἂν σχιάζειν xal οὖχ εὐθεῖς εἶναι τοὺς πόρους οὐδ᾽ εὐδιόδους. — "Ext dis vero, quia salsuin asperum , rotundum autem glabrum sl. Ex inzequalibué denique, quod (aliis saporibus) non obrualur ideoque durus sit. 29. Postremo acrem saporem parvum et rotundum et abpgularem , sed non inzqualem : acrem enim asperitate διὰ anguloeum qnid efficere, calefacere et perfundere, quoniam parvus et rotundus et angularis sit omneque an- Flare ita se habeat.- Pari autem modo reliquas cujusque Vires exponit, ad figuras referens; verum ompium figu- rarum nullam esse sinceram atque a creterarum admixtione liberam, sed in. unoquoque ( sapore) multas esse, eun- demque habere (figuram ) glabri οἱ asperi et. rotundi et «uli e reliquorum, quie autem maxima insit, lianc maxime ad sensum efficiendum vimque ostendendam valere. Preeterea in quem (corporis) habitum incidat sapor, mul- 'um interesse , ideoque fieri, ut eadem ( corporis nostri ) Mlectio contraria, et contraria eandem affectionem non- DQenquam exhibeant, De coloribus. 30. Democritus nihil per se colorem esse dixit, nam "ementa quidem , plenum et inane, nullam qualitatem habere, quU» autem ex bis componantur, ordinatione, forma et collocatione, id est ordine, figura οἱ situ colo- rari ; inde enim fieri perceptiones ( visa). Colorum autem visu perceptorum quattuor esse genera inter :e diversa : album, nigrum, rubrum, viridem colorem. 31. Quapropter magis consentaneum fuerit, corpora esse individua—quod Democritus statuit; quocirca εἰ €o- lorem non dicit esse , collocatione enim colorari. 32. Colorum quattuor genera simplicia esse dicit ; atque album quidem esse live : quod enim neque asperum sit, neque obumbret, neque difficulter sit pervium , id omne candidum esse. Candida vero et recte perforata el trans- lucida esse oportere. Alborum igitur dura e talibus con- stare figuris, qualis sit corcharum crusta interna ; hsec enim esse vacua umbrae et pellucida et recte perforata ; friabilia autem et fragilia e rotundis quidem, sed situ, quem habeant inler se, obliquis (composita csse), 86 duás conjunctiones totumque ordinem quam simillimum habere. itaque friabilia esse, quia brevi intervallo &ese tangant, fragilia autem, quia similem hebeant situm, porro umbrie. vacua, quia levia sint et lata , albiora de- nique, qnando figurae snpra memorate et accuraliores et minus mixtze sint, ordinemque et situm, de quo locuti sumus , magis invicem habeaot. 33. Album igitnr colorem e talibus constare figuris. Nigrum vero e contrariis, ex asperis et imequalibus et dissimilibus : ita enim illum obumbrare, neque recta esse ejus foramina nec facilia transitu. Effluvia etiam lenta et 864 δὲ τὰς ἀποῤῥοὰς νωθεῖς χαὶ ταραχώδεις" διαφέρειν γάρ τι καὶ τὴν ἀποῤῥοήν, τῷ ποιὰν εἶναι πρὸς τὴν φαντασίαν, ἣν γίνεσθαι διὰ τὴν ἐναπόληψιν τοῦ ἀέρος ἀλλοίαν. ( Theophrastus ibid. 74. ) Πρῶτον μὲν οὖν τὸ πλείους ἀποδοῦναι τὰς ἀρχάς, ἔχει τινὰ ἀπορίαν" ol γὰρ ἄλλοι τὸ λευχὸν xol τὸ μέλαν, ὡς τούτων ἁπλῶν ὄντων μόνων. "Ἑπειτα τὸ μὴ πᾶσι τοῖς λευχοῖς μίαν ποιῆσαι τὴν μορφήν, ἀλλ᾽ ἑτέραν τοῖς σχληροῖς καὶ τοῖς ψαθυροῖς " οὐ γὰρ εἰχὸς ἄλλην αἰτίαν εἶναι τοῖς διαφόροις χατὰ τὴν ágíjv* οὐδ᾽ ἂν ἔτι τὸ σχῆμα αἴτιον εἶναι τῆς διαφορᾶς, ἀλλὰ μᾶλλον τὴν θέσιν. Ἐνδέχεται γὰρ καὶ τὰ περιφερῆ xal ἁπλῶς πάντα ἐπισχιάζειν ἑαυτοῖς " σημέϊον δέ" xal γὰρ αὐτὸς ταύτην φέ-- ρει τὴν πίστιν, ὅσα τῶν λείων μέλανα φαίνεται, Διὰ γὰρ τὴν σύμφυσιν καὶ τὴν τάξιν, ὡς τὴν αὖ- τὴν ἔχοντα τῷ μέλανι, φαίνεσθαι τοιαῦτα * xal πάλιν ὅσα λευχὰ τῶν τραχέων ἐχ μεγάλων γὰρ εἶναι ταῦτα, καὶ τὰς συνδέσεις οὐ περιφερεῖς, ἀλλὰ προχρόσσας χαὶ τῶν σχημάτων τὰς μορφὰς μιγνυ- μένας, ὥσπερ ἀναδαθμίδας τὰ πρὸ τῶν τειχῶν ἔχει χώματα " τοιοῦτον γὰρ ὄν, ἄσχιον εἶναι, καὶ οὗ κωλύεσθαι τὸ λαμπρόν. ( Theophrastus ibid. 79. ) ἘΒΕρυθρὸν δ᾽ ἐξ οἴωνπερ τὸ θερμόν, πλὴν dix μειζό- νων. Ἐὰν γὰρ al συγχρίσεις ὦσι μείζους ὁμοίων ὄντων τῶν σχημάτων, μᾶλλον ἐρυθρὸν εἶναι. A] DEMOCBITI FRAGMENTA. Σημεῖον δ᾽, ὅτι ἐχ τοιούτων τὸ ἐρυθρόν" fuic τε γὰρ θερμαινομένους ἐρυθραίνεσθαι, χαὶ τὰ ἄλλα τὰ πυρούμενα, μέχρις ἂν οὗ ἔχη τὸ τοῦ πυροειδοῦς. ᾿Ἐρυθρότερα δὲ τὰ dx. μεγάλων ὄντα σχημάτων, οἷον τὴν φλόγα καὶ τὸν ἄνθραχα τῶν χλωρῶν ξύ- ἑ λων ἢ τῶν αὔων, καὶ τὸν σίδηρον δὲ xal τὰ ἄλλα τὰ πυρούμενα " λαμπρότατα μὲν γὰρ εἶναι τὰ πλεῖ- στον ἔχοντα xal λεπτότατον πῦρ, ἐρυθρότερα δὲ τὰ παχύτερον χαὶ ἔλαττον, Διὸ χαὶ ἧττον εἶναι θερμὰ τὰ ἐρυθρότερα - θερμὸν γὰρ τὸ λεπτόν. Τὸ δὲ χλωρὸν ix. μὲν τοῦ στερεοῦ xal τοῦ χενοῦ συνε- στάναι, ἐχ μεγάλων δ᾽ ἀμφοῖν. ΤῊ δὲ θέσει xai τῇ τάξει αὐτῶν τὴν χρόαν γίγνεσθαι. ( Theophrast. ibid. 75. ) 36. Ἄτοπον δὲ xal τὸ τῶν χλωρῶν μὴ ἀποδοῦναι uop- qv, ἀλλὰ μόνον ἐκ τοῦ στερεοῦ καὶ τοῦ χενοῦ ποιεῖν. ( Theophrastus ibid. 82. ) 37. Τὰ μὲν οὖν ἁπλᾶ χρώματα τούτοις xtyorcón τοῖς σχήμασιν * ἕχαστον δὲ χαθαρώτερον, ὅσῳ ἂν ἐξ ἀμιγεστέρων ἦ. Τὰ δὲ ἄλλα κατὰ τὸν τού- των μῖξιν " οἷον τὸ μὲν χρυσοειδὲς καὶ τὸ τοῦ χαλ- χοῦ xal πᾶν τὸ τοιοῦτον ἐχ τοῦ λευχοῦ xal τοῦ ἐρυθροῦ" τὸ μὲν γὰρ λαμπρὸν ἔχειν ἐχ τοῦ λευχοῦ, τὸ δὲ ὑπέρυθρον ἀπὸ τοῦ ἐρυθροῦ " πέπτειν γὰρ εἰς τὰ χενὰ τοῦ λευχοῦ τῇ μίξει τὸ ἐρυθρόν. ᾿Βὰν δὲ προστεθῇ τούτοις τὸ χλωρόν, γίγνεσθαι: τὸ χάλλε- στον χρῶμα. δεῖν δὲ μιχρὰς τοῦ χλωροῦ τὰς συγ- turbida; differre enim aliquatenus et effluvia eo modo quo natura sua ad perceptionem referantur, quae aerís injectu commuletur. 34. Ac primum quidem quod plura principia enume- rantur, id dubitationem quandam habet; reliqui enim al- bum et nigrum solos esse simplices colores volunt. De- inde quod non omnibus albis eadem forma tribuitur, sed alía duris, alia friabilibus ; neque enim consentaneum , iis quas (colore) di(ferant, aliam esse differentise causam e tactu profectam, neque figuram esse hujus differentise causam , sed magis situm. Quippe et rotunda omninoque omnia se ípsa obumbrare posennt : cui rei indicio sunt, quee ipse Democritus ad fidem faciendam affert, quzecun- que inter levia nigra videntur. Ob concretionem enim et ordinem eundem, quem nigra babeant, ( ait) talia appa- rero ; el preterea queecunque inter aspera videntur alba : haec enim e magnis constare, eorumque nexus non rotun- dos esse , sed prominentes, figuraramque conformationem mixtione fieri, quemadmodum aggesta ante muros terra gradus contineat ; propter hanc naturam colorem umbre vacuum esse , neque impediri candidum. 35. Rubrum autem ex iisdem quidem compositum esse, e quibus calidum, sed tamen e majoríbus. Quanto enim ín figurarum sequalitate majores sint particule , e quibus concreverunt, (anto rubriorem esse colorem. Signo sa- tem esse, e talibus rubrum quoque constare , quod cale- facti rubeamus, itemque reliqua omnia igni calentia, quamdiu igneam speciem pra se ferant. Qus vero ru- briora sint, e magnis coaluisse figuris, ut flammam et cr- bonem lignorum viridium vel aridorum et ferrum et ce- tera quee in igne ponantur : candidissima enitn esse, que plurimum ignem et tenuissimum habeant, rubriora vero quae crassiorem et minorem. Ideo fieri, ut rubriora mi- nus calida sint; calidum enim tenue. Viridem denique colorem e solido quidem et vaeuo , utroque autem magno conflari. Ceterum situ et ordine eorum ipsum colorem nasci. 36. Inepte etiam agit, quod viridis coloris formam noa exponit, sed fantum e solido οἱ vacuo eum composi dicit. 37. Simplices igitur colores his esse figuris, sed ut quis- que e minime mixtis conflatus sit, ila esse purissimum. Reliquos pro ( varia) horum mixtione oriri, ut auro si- milem et seris colorem ceterosque hujusmodi ex albo εἰ rubro : eos enim candidum retinere ex albo, subrubrum ex rubro, quam ín partes albi vacuas rubrum mizxtiose incidat. Quibus si viride admisceatur, pulcherrimum nasci colorem : oportere autem exiguas viridis particules DEMOCRITI FRAGMENTA. 366 χρίσεις εἶναι " μεγάλας γὰρ οὐχ οἷόν τε, συγχειμέ- νων οὕτω τοῦ λευχοῦ χαὶ τοῦ ἐρυθροῦ. Διαφόρους δ᾽ ἔσεσθαι τὰς χρόας, τῷ πλέον χαὶ ἔλαττον λαμ- δάνει. ’ ( Theophrastus ibid. 76. ) 48. Τὸ δὲ πορφυροῦν ix λευχοῦ x«l μέλανος xal ἔρυ- θροῦ πλείστην μὲν μοῖραν ἔχοντος τοῦ ἐρυθροῦ, μικρὰν δὲ τοῦ μέλανος, μέσην δὲ τοῦ λευχοῦ. Διὸ xal ἡδὺ φαίνεσθαι πρὸς τὴν αἴσθησιν. Ὅτι μὲν οὖν τὸ μέλαν χαὶ τὸ ἐρυθρὸν αὐτῷ ἐνυπάρχει, φανερὸν εἶναι τῇ ὄψει" διότι δὲ τὸ λευχόν, τὸ λαμ- pov xai διαυγὲς σημαίνειν" ταῦτα γὰρ ποιεῖν τὸ λευχόν. Τὴν δ᾽ ἰσάτιν ἐχ μέλανος σφόδρα xal ᾿ χλωροῦ πλείω δὲ μοῖραν ἔχειν τοῦ μέλανος. Τὸ δὲ πράσινον ἐκ πορφυροῦ xal τῆς ἰσάτιδος, 9) ἐκ χλωροῦ καὶ πορφυροειδοῦς " * τὸ γὰρ θεῖον εἶναι τοιοῦτον χαὶ μετέχειν τοῦ λαμπροῦ. Τὸ δὲ χυα- γοῦν ἐξ ἰσάτιδος χαὶ πυρώδους, σχημάτων δὲ πε-- ριφερῶν καὶ βελονοειδῶν, ὅπως τὸ στιλδὸν τῷ μέλανι dvij. ( Theophrastus ibid. 77. ) 89. Τὸ δὲ χαρύϊνον dx χλωροῦ xal χυανοειδοῦς" ἐὰν δὲ ἁλωρὸν πλέον μιχθῇ, φλογοειδὲς γίγνεσθαι" τὸ γὰρ χατάσχιον xal μελανόχρων ἐξείργεσθαι, Σχεδὸν es6, qum adjungantur; neque enim fieri posse, vut τοῖχοι accedant conjunctis ita rubro et albo. Quippe di- versos fore colores majoribus minoribusve partibus ad- 38. Purpureum ex albo et nigro et rubro compositum eue, maximam partem rubro obtinente, exiguam nigro, mediamalbo. Quare evenire, nt sensui jucundus sit color. Nigrum quidem et rubrum eo contineri videntibus esse perspicoum , album vero inesse, splendido et tranelucido sgnificari, quippe qus albo efficiantur. Glasti colorem ex multo nigro et viridi constare, ita tamen, ut major in 60 nigri pars sit. Porraceum e purpureo et glasti colore, vel e viridi et purpureo ; **** sulphur enim talis coloris el candid] particeps esse. — Caeruleum autem e glastiet ignis Colore, figuris rotundis et acui similibus eadem ratione, qua ( fiat, ut) lucidum nigro insit. 39. Nucibus similem colorem e viridi δὲ c:eruleo; sin aulem plus viridis admisceator, flammeum nasci, quum δὲ xal τὸ ἐρυθρὸν τῷ λευχῷ μιχθὲν χλωρὸν ποιεῖν εὐαγὲς καὶ οὖ μέλαν διὸ xal τὰ φυόμενα χλωρὰ τὸ πρῶτον εἶναι πρὸ τοῦ θερμανθῆναι καὶ διαχεῖ- σθαι. Καὶ πλήθει μὲν τοσοῦτον ἐπιμεμίχθαι χρωμάτων, ἄπειρα δὲ εἶναι τὰ χρώματα καὶ τοὺς χυλοὺς χατὰ τὰς μίξεις, ἐάν τις τὰ μὲν ἀφαιρῇ, τὰ δὲ προστιθῇ, καὶ τῶν μὲν ἔλαττον uloyvn, τῶν δὲ πλέον’ οὐθὲν γὰρ ὅμοιον ἔσεσθαι θάτερον θατέρῳ. ( Theophrastus ibid. 78. ) Περὶ ὀσμῆς. 40. Περὶ δὲ ὀσμῆς προσαφορίζει [σχεδὸν δμοίως τοῖς πλείστοις" οὐδὲν γὰρ ἴδιον] elpnxé γε, πλὴν το- aoUtoy , ὅτι τὸ λεπτὸν ἀποῤῥέον ἀπὸ τῶν παχέων ποιεῖ τὴν ὀδμήν ποῖον δέ τι τὴν φύσιν ὃν ὑπὸ τίνος πάσχει, οὐχότι προσέθηχεν᾽ ὅπερ ἴσως ἦν χυριώ- τατον. ( Theophrastus ibid. 84.) 4:1. Οὐδὲν χρῆμα μάτην γίνεται, ἀλλὰ πάντα ix λό-- γου τε xal ὑπ᾽ ἀνάγχης. (Stob. Ecl. phys. p. 160.) opacum et nigrum removeatur. Rubrum vero cum albo mixtum fere viride efficere purum nec' nigrum; itaque fructus primum virides esse, antequam calefiant et matu- rescant. Tantam quidem colorum copiam commísceri at- que innumerabiles esse colores et sapores pro varia mixtione, sí quis hsec adimat, illa apponat, et horum minus admisceat, illerum plus : nullum enim alteri simi- lem fore. De odore. 40. Deodore preterea statuit ( fere similiter ac plerique ; nihil enim peculiare) pronuntiavit, nisi hoc, effici odorem tenuiore materia e crassioribus effluente, sed quale suapte natura sit et a quo afficiatur, non amplius addidit : id quod fortasse summi erat momenti. 41. Nihil temere fit, sed omnia ratione et necessita contingunt. I. EK TOY ΠΕΡῚ ΖΩΩΝ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΊΌΣ, αν νὰν ἢ FRAGMENTA LIBRORUM DE ANIMALIBUS. |. Λέγει Δημόχριτος τῶν ζώων μόνον τὸν λέοντα ἐχπεπταμένοις τίχτεσθαι τοῖς ὀφθαλμοῖς, ἤδη τρόπον τινὰ τεθυμωμένον, xai ἐξ ὠδίνων δρασείοντά τι μανι-» xóv. (/Elian. de animal. nat. lib. V cap. 39.) 4. Λέγει δ᾽ ᾿Δριστοτέλης, xal Δημόκριτος πρὸ ἐκεί - νου, Θεόφραστός τε ἐχ τρίτων χαὶ αὐτός φησι, μὴ τῷ ἁλμυρῷ ὕδατι τρέφεσθαι τοὺς ἰχθῦς, ἀλλὰ τῷ παρα- χειμένῳ τῇ θαλάττῃ γλυκεῖ ὕδατι. (/Elian. de animal. nat. lib. 1X cap. 64.) 8, Λέγει Δημόχριτος πολύγονον εἶναι bv xal xóva, χαὶ τὴν αἰτίαν προστίθησι λέγων, ὅτι πολλὰς ἔχει τὰς μήτρας χαὶ τοὺς τόπους τοὺς δεχτιχοὺς τοῦ σπέρματος. 'O τοίνυν θορὸς οὐκ ix μιᾶς δρμῆς ἁπάσας αὐτὰς ἐχ- πληροῖ, ἀλλὰ δίς τε χαὶ τρὶς ταῦτα τὰ ζῶα ἐπιθόρνυ- ται, ἵνα ἣ συνέλεια πληρώση τὰ τοῦ γόνου δεχτιχά, Ἡμιόνους δὲ λέγει μὴ τίχτειν, μὴ γὰρ ἔχειν ὁμοίας μήτρας τοῖς ἄλλοις ζώοις, ἑτερομόρφους δὲ ἥχιστα ὃυ- ναμένας γονὴν δέξασθαι" μὴ γὰρ εἶναι φύσεως ποίημα τὴν ἡμίονον, ἀλλὰ ἐπινοίας ἀνθρωπίνης χαὶ τόλμης, ὡς ἂν εἴποις, μοιχίδιον ἐπιτέχνημα τοῦτο xal χλέμμα. Aoxti δέ μοι τοῦτο, ἦ δ᾽ ὅς, τοῦ ὄνου ἴππον βιασαμέ- vou χατὰ τύχην χυῆσαι, μαθητὰς δὲ ἀνθρώπους τῆς βίας ταύτης γεγενημένους εἶτα μέντοι προσελθεῖν ἐπὶ τὴν τῆς γονῆς αὐτῶν συνήθειαν. Καὶ μάλιστά γε τοὺς τῶν Λιδύων ὄνους μεγίστους ὄντας ἐπιθαίνειν ταῖς 1. Ex animalibus solum leonem nasci oculis apertis De- «nooritus ait, tanquam statim a partu iracundum et furore percitum aliquid meditantem. 2. Aristoteles et ante hunc Democritus οἱ tertius Theo- phrastus dicit non aqua salsa, sed dulci, quae juxta salsam reperiatur, pisces (qui mare incolunt) ali. 3. Cur sus et canís sint tam fecunda, Democritus cau- *am affert, quod multiplicem vulvam et seminis sedes receplrices multas habeant. Eas omnes semen non uno initu explet, sed iterum et sepius eae seminantur, ut fre- quentia seminis receptacula impleantur. Muías idem non parere ait, neque enim similes aliis vulvas animalibus ha- bere, sed forma diversas minime concipere posse; neque enim mulas esse natura opus, sed human: machinationis audacieque, ut ita dicam , adulterinum inventum et fur- tum. Videri autem sibi ait forte accidisse, ut quum asinus vim equ: intulisset, haec gravida redderetur atque ut postea homines hujus violenti discipuli facti in consue- tudinem procreandi hzec jumenta adducerentur. Imprimis Libyum asini maximi equas non comatas superveniunt, ἵπποις, οὗ κομώσαις, ἀλλὰ χεχαρμέναις. ἤΕχουσαν γὰρ τὴν ἑαυτῆς ἀγλαΐαν τὴν διὰ τῆς χόμης οὖχ ἂν ὑπομεῖ- ναι τὸν τοιόνδε γαμετὸν οἷ σοφοὶ τοὺς τούτων γάμους ασίν. ? ( Elian. de animal. nat. lib. XII cap. 16.) 4. "Ev τοῖς νοτίοις μᾶλλον τὰ ἔμόρυα ἐχπίπτειν Az; μόχριτος λέγει, ἢ ἐν τοῖς βορείοις. Καὶ εἰκότως " χαυ- γοῦσθαι γὰρ ὑπὸ τοῦ νότου τὰ σώματα ταῖς χυούσεις xai διΐστασθαι, ἅτε τοίνυν τοῦ σχήνους διαχεγυμένου xai οὐχ ἡρμοσμένου πλανᾶσθαι καὶ τὰ χυούμενα, xal θερμαινόμενα δεῦρο xal ἐχεῖσε διολισθαίνειν χαὶ ἐχεί- πτεῖν ῥᾷον. Εἰ δὲ εἴη πάγος xal βοῤῥᾷς χαταιπνέοι, συμιπέπηγςε μὲν τὸ ἔμδρυον,, δυσχίνητον δέ ἐστε χαὶ οὐ ταράττεται ὡς ὑπὸ χλύδωνος" ἅτε xai ἄχλυστον xai ἐν γαλήνη ὃν ἔῤῥωταί τε χαὶ σύντονον χαὶ διαρχὲς πρὸς τὸν χατὰ φύσιν χρόνον τῆς ζωογονίας. Οὐχοῦν ἐν χρυμῷ μέν φησιν ὃ ᾿Αὐδηρίτης συμμένειν, ἐν ἀλέᾳ δὲ ὡς τὰ πολλὰ ἐκπτύεσθαι. ᾿Αλνάγχην δὲ εἶναι λέγει τῆς θέρωυς πλεοναζούσης διΐστασθαι xal τὰς φλέδας xal τὰ ἄρθρα. ( lian. de animal. nat. lib. XII cap. τ7, de abortibus.) 6. Αἰτίαν δὲ 6 αὐτὸς λέγει τοῖς ἔλάφοις τῆς τῶν xt- ράτων ἀναφύσεως ἐχείνην εἶναι. “Η γαστὴρ αὐτοῖς ἐς ἔστι θερμοτάτη, ὁμολογεῖ, xal τὰς φλέξας δὲ αὐτῶν τὰς διὰ τοῦ σώματος πεφυχυίας παντὸς ἀραιοτάτας λέγει, xal τὸ ὀστέον τὸ χατειληφὸς τὸν ἐγχέφαλον λε- —A sed tonsas. Neque enim has coms ornamento superbies- tes harum rerum periti ajunt ejusmodi maritos pati. 4. In austrinis magis quam septentrionalibus regionibus partus excidere ait Democritus. Cujus rei hanc probahilem affert causam, quia ventrem ferentibus corpora austro laxentur et resoivautur : idcirco corpore dilatato et male compacto partus errare et vagari, eosdemque calefacios huc et illuc dilabi et facilius excidere. Contra si flante borea aeris temperies frigida sit, fetus frigore contrahi, ita ut non facile locis suis moveantur neque ulla tempestale turbentur, quoniam omnis procelle expertes summaque fruentes tranquillitate bene valeant et roborati ad pariendi tempus anatura constitatum durare possint. Quamobrem in (rigore ait Abderita fretus manere, calore utplurimum excidere. Hoc enim superante necessario fieri dicit, ut venz pariter atque artus fatiscant. 5. Causam cur cervis cornua renascantur idem Demo- critus hauc esse perhibet. Ventrem iis calidissimum ess concedit et eorum vehas per universum corpus pertinet- tes esse rarissimas dicit, et os quod cerebrum ampler$- tur membrana instar tenuissimum ef perquam rarom esee, 366 DEMOCRBITI FRAGMENTA. κτότατον εἶναι χαὶ ὑμενῶδες καὶ ἀραιόν, φλέδας τε ἰντεῦθεν xal εἰς ἄχραν τὴν χεφαλὴν ὑπανίσχειν παχυ- ἄτας" τὴν γοῦν τροφὴν xal ταύτης τε τὸ γονιμώτατον ὄχιστα ἀναδίδοσθαι, Καὶ ἣ μὲν πιμελὴ αὐτοῖς ἔξωθεν, φησί, περιχεῖται, ἡ δὲ ἰσχὺς τῆς τροφῆς ἐς τὴν χεφα- λὴν διὰ τῶν φλεθῶν ἀναθόρνυται" ἔνθεν οὖν τὰ κέρατα ἐχφύεσθαι διὰ πολλῆς ἐπαρδόμενα τῆς ἰχμάδος. Συνε- "ἧς οὖν οὖσα ἐπιῤῥέουσά τε ἐξωθεῖται προτέρω. Καὶ τὸ μὲν ὑπερίσχον ὑγρὸν ἔξω τοῦ σώματος σχληρὸν γί- νεται, πηγνύντος αὐτὸ χαὶ χερατοῦντος τοῦ ἀέρος" τὸ δὲ ἔνδον ἔτι μεμυχὸς ἁπαλόν ἐστι. Καὶ τὸ μὲν σχλη- βύνεται ὑπὸ τῆς ἔξωθεν ψύξεως, τὸ δὲ ἁπαλὸν μένει, ὑπὸ τῆς ἔνδον ἀλέας. Οὐχοῦν ἡ ἐπίφυσις τοῦ νέου x£pa- τὸς τὸ πρεσθύτερον ὡς ἀλλότριον ἐξωθεῖ, θλίδοντος τοῦ ἔνδον xal ἀνωθεῖν τοῦτο θέλοντος, xal ὀδυνῶνιος, χαὶ σφύζοντος, ὥσπερ ἐπειγομένου τεχθῆναι χαὶ προελ- θεῖν, Ἢ γάρ τοι ἰχμὰς πηγνυμένη καὶ ὁπανατέλλουσα ἀτρεμεῖν ἀδύνατός ἐστι’ δύναται γὰρ αὐτὴ σχληρὰ γε- νομένη χαὶ ἐπωθεῖται τοῖς προτέροις, Καὶ τὰ μὲν πλείω ἐχθλίῥονται ὁπὸ τῆς ἰσχύος τῆς ἔνδον" ἤδη δέ τινα καὶ χλάδοις περισχεθέντα xal ἐμποδίζοντα εἷς τὸν ὠχὺν épóuov ὑπὸ δώμης τὸ θηρίον ὠθούμενον ἀπέῤῥηξε. Καὶ τὰ μὲν ἐξώλισϑε, τὰ δὲ ἕτοιμα ἐχχύπτειν f) φύσις προάγει. (Elian. deanimal. natur. lib. XII cap. 18.) 8. Τοῖς τομίαις βουσί, Δημόκριτος λέγει, σχολιά, λεπτὰ χαὶ μαχρὰ φύεται τὰ χέρατα τοῖς δὲ ἐνόρχοις παχέα τὰ πρὸς τῇ ῥίζη, χαὶ ὀρθὰ xal πρὸς μῆκος πρού- 861 xovta ἧττον. Kol πλατυμετώπους εἶναι λέγει τούτους τῶν ἑτέρων πολλῷ μᾶλλον, Τῶν γὰρ φλεδῶν πολλῶν ἐνταῦθα οὐσῶν, εὐρύνεσθαι τὰ ὀστέα ὑπ᾽ αὐτῶν. Καὶ ἢ ἔχφυσις δὲ τῶν χεράτων παχυτέρα οὖσα εἷς πλάτος τὸ αὐτὸ τῷ ζώῳ μέρος προάγει καὶ ἐκεῖνο" οἱ δὲ τομίαι μικρὸν ἔχοντες τὸν κύχλον τῆς ἔδρας τῆς τῶν χεράτων, πλατύνονται ἧττον, φησί. (/Elian. de animal. nat. lib. XII cap. 19.) 7. Οἱ δὲ ἄχερῳ ταῦροι τὸ τρηματῶδες (οὕτω δὲ ὀνομάζει Δυημόκριτος) ἐπὶ τοῦ βρέγματος οὐχ ἔχοντες (εἴη δ᾽ ἂν τὸ σηραγγῶδες λέγων) ἀντιτύπου τοῦ παντὸς ὄντος ὀστέου καὶ τὰς συῤῥοίας τῶν χυμῶν οὐ δεχομέ- vou , γυμνοί τε xal ἄμοιροι γίνονται τῶνδε τῶν ἀμυντη- ρίων. Καὶ αἱ φλέδες δὲ αἱ κατὰ τοῦ ὀστέον τοῦδε ἀτροφώτεραι οὖσαι, λεπτότεραί τε χαὶ ἀσθενέστεραι γίνονται. Ἀνάγχη δὲ xal ξηρότερον τὸν αὐχένα τῶν ἀκεράτων εἶναι’ λεπτότεραι γὰρ καὶ αἱ τούτου φλέθες, ταύτῃ vot χαὶ ἐῤῥωμέναι ἧττον. “Ὅσαι δὲ ᾿Αράθιαι βόες θήλειαι μέν εἶσι τὸ γένος, ἐχφυεῖς δὲ ἐς τὰ χέρατα, xal ταύταις τις ἐπισύῤῥοια πολλὴ τῶν χυμῶν; φησί, τροφὴ τῆς εὐγενοῦς βλάστης τοῖς χέρασίν ἐστιν. "Axepo δὲ καὶ αὖται οὖσαι τὸ δεκτιχὸν τῆς ἰκμάδος ὀσξέον στερεώτερόν τε ἔχουσι xal δέχεσθαι τοὺς γνυοὺς ἧχι- στον. Kal συνελόντι εἰπεῖν, αὔξης ἢ ἐπιῤῥοὴ αἰτία τοῖς χέρασι " ταύτην δὲ ἄρα ἐποχετεύουσι φλέδες πλεῖ- σταί τε χαὶ παχύταται χαὶ ὑγρὸν χύουσαι, ὅσον χαὶ δύνανται στέγειν. (Elian. de animal. nat. lib. XII c. 20.) indeque ad capitis verticem craseissimas venas exoriri : ideoque nutrimentum et cibi partem validiorem nativo calure celeriter digeri. Ac pinguedo quidem, quee in cibis “εἰ, extrinsecus, inquit, ipsis circum(íunditur, quod solidius in iis est, per venas in caput surgit ; lude cornua ait multo humore irrigata enasci. Hic humor quum continenter affluat (quod ex eo coaluerit), promovetur et truditnr foras. Quid- quid igitur ejus extra corpus eminet, durescit aere ipsum selidanle et in corneam duritiem confirmante ; quod intra culem adhuc inclusum tenetur, molle est. Atque alterum quidem externa refrigeratione rigescit, alterum interno talore mollitiem servat. Quocirca recens cornu gubnascens velus tanquam alienum expellit, dum interior pars premit alleram eamque sursum pellere gestit simulque eam dolore Mlicit et ipsa e dolore laborat, quasi nascendi cupiditate flagrans et in lucem prorumpere festinans. Humor enim ConCrescens ac paulatim surgens immotus manere nequit : quippe viribus pollet, postquam obduruit, εἰ in priora impellitur, Itaque magna cornuum pars interno robore ex- pellitur : nonnulla etiam arborum ramis circumplicata et feram ad cursum incitatam impedientia vi abrumpi solent. Sic ubi alia lente prodierunt, alia ad eminendum parata h&torg beneficio proferuntur. - ^. Bubulo pecori castrato Democritus ait tortuosa, gra- cilia, longa nasci cornua, contra lestibus praedito enasci secundum radicem crassa, recta, minusque prolixa. Hos latiori quam alteros fronte esse dicit. Nam quum iis multae sint venae, his, inquit, ossa dilatantur. Simul et cornuum eruptio, quoniam crassior sit, hanc quoque parten: ad eam, qua reliquo animalis corpori respondeat, latitudinem per- ducit : castratis vero quod sedes cornuum et initium enascen- di perparvum habeat circalum, minus dilatatur hec pars. 7. Porro mutili boves trematodes (ut Democritus vocat) id est foraminatam sincipitis partem non habentes, quum os universum durum solidumque sit atque influxionem humorum non admiltat, cornibus nudi ac mutili sunt. Vence etiam circa idem os minus alimenti continent pro- pterea quod pertenues et infirma sunt. Sed cervix quoque mutilorum boum necessario siecior est, quum in ea pari- ter graciliores insint venze atque idcirco minus valide. Caeterum quae in Arabia sunt vacca, eee cornibus insignes esse solent, quod ad ea scilicet, inquit ille, humor eopio- sus, unde generosa illa germina nutriuntur, confluat. Ex his quee cornibus carent os humorem recipere solitum so- lidius habent et haudquaquam ad eum recipiendum ido- neum. Ut breviter dicam, incrementi causa cornibus est affluentia, quam sane plurimee et crassissimee vense humore, quantum ferre possunt, gravidatee invehunt. — DO — —— A. EK TON ΠΕΡῚ AXTPONOMIAX XYTTPAMMATON. FRAGMENTA ASTRONOMICA. —"--DQGim— — — I. Τὸν δὲ σχορπίον 6 ἥλιος διαπορεύεται ἐν ἡμέραις X. Ἐν δὲ τῇ δ' ἡμέρᾳ Δημοκρίτῳ πλειάδες δύουσιν ἅμα Jot ἄνεμοι χειμέριοι ὡς τὰ πολλὰ xal ψύχη, ἤδη καὶ πάχνη" ἐπιπνεῖν φιλεῖ" φυλλοῤῥοεῖν ἄρχεται τὰ δένδρα μάλιστα. Ἐν δὲ τῇ ιγ΄ Δημοχρίτῳ λύρα ἐπι- δάλλει ἅμα ἡλίῳ ἀνίσγοντι καὶ 6 ἀὴρ χειμέριος γίνε- ται ὡς ἐπὶ τὰ πολλά, Τὸν δὲ τοξότην 6 ἥλιος διαπο- ρεύεται ἐν ἡμέραις χθ΄, "Ev δὲ τῇ τις΄ Δημοχρίτῳ ἀετὸς ἐπιτέλλει ἅμα ἡλίῳ καὶ ἐπισημαίνειν φιλεῖ βροντὴν καὶ ἀστραπὴν xol ὕδατι 3) ἀνέμῳ ἢ ἀμφότερα ὡς ἐπὶ τὰ πολλά. Τὸν δὲ αἰγόχερων ὁ ἥλιος διαπορεύεται ἐν ἡμέραις x0, Ἔν δὲ τῇ ιβ΄ Δημοχρίτῳ νότος πνεῖ, ...... ὡς ἐπιτέλλει, Τὸν δὲ ὀδροχόον διαπορεύεται 6 ἥλιος ἐν ἡμέραις λ΄. Ἐν μὲν οὖν τῇ β΄ Δημοχρίτῳ [γίνεται] χει- μών. Ἐν δὲ τῇ ic^ Δημοχρίτῳ ζέφυρος πνεῖν ἄρχεται xal παραμένει ἡμέρας γ' xol μ΄ ἀπὸ τροπῶν. Τοὺς δὲ ἰχθύας 6 ἥλιος διαπορεύεται ἐν ἡμέραις λ΄. "Ev δὲ τῇ δ' Δημοχρίτῳ ποιχίλαι ἡμέραι γίνονται ἄλχυονίδες καλούμεναι, ᾽ν δὲ τῇ ιδ΄ Δημοχρίτῳ ἄνεμοι πνέουσι ψυχροί, ot ὀρνιθίαι χαλούμενοι, ἡμέρας μάλιστα θ΄. Τὸν δὲ χριὸν διαπορεύεται 6 ἥλιος ἐν ἡμέραις λα’, Ἐν δὲ τῇ ιγ΄ Δημοχρίτῳ πλειάδες χρύπτονται ἅμα ἡλίῳ ἀνίσχοντι, καὶ ἀφανεῖς γίνονται νύχτας μ΄. Τοὺς δὲ δι- δύμους ὃ ἥλιος διαπορεύεται dv ἡμέραις λβ΄. "Ev δὲ τῇ V Δημοχρίτῳ ὕδωρ γίνεται, "Ev δὲ τῇ χθ΄ Δημοχρίτῳ Scorpium sol permeat diebus triginta. Die quarto Democrito pleiades occidunt summo mane: venti hiberni plerumque et frigora et pruina : solet oriri . flatus : folia abjicere maxime incipiunt arhores. Die tertio decimo Democrito lyra ascendit una cum sole oriente et &er fit tempestuosus plerumque. Sagittarium sol perenrrit diebus viginti novem. : Die sexto decimo Democrito aquila oritur simul cum sole et insuper significare solet tonitru et fulgur cum agua aut vento aut utramque rem plerumque. Capricornum Sol peragrat diebus viginti novem. Die duodecimo Democrito auster spirat........ oritur, Aquarium permeat Sol diebus triginta. Die secundo Democrito hiems exsistit. Die sexto decimo Democrito Zephyrus incipit flare et manet per djes quadraginta tres ἃ conversionibus. Pisces Sol pereur- rit diebus triginta. Die quarto Democrito varii oriuntur dies, qui vocantur dies halcyonum. Die quarto decimo Democrito frigidi flant venti, qui ornithisee vocantur, per ^. dies maxime novem. Arietem pertransit Sol diebus uno et triginta. Die tertio decimo Democrito pleiades occultantur simul cum Sole oriente neque apparent per noctes quadra- ἄρχεται Ὦρίων ἐπιτέλλειν καὶ φιλεῖ ἐπισημαίνειν i αὐτῷ. ( Excerpta ex Gemini Element. astronom. cap. 16 p. 66 seqq. in Petavii Uranologio, Lote tie Parisiorum 163o.) Σεπτέ μόρ toc. ιζ΄ ὥρᾳ ιδ΄ ὁ ἔσχατος τοῦ ποταμοῦ ἔῷος Emorum Δημοχρίτῳ. x0 ὥρᾳ ιδ΄’ Δημοχρίτῳ δετός. ὀχτώόδριος. » η΄ στάχυς ἐπιτέλλων Δημοχρίτῳ χειμάζει. Σπύρα ρα, Νοέμόριος. B' ὥρᾳ ιδ΄ 6 λαμπρὸς τῆς νοτίου χηλῆς ἐπιτῶλα, Δημοχρίτῳ ψύχη καὶ πάχνη. ιη΄ ὁ ἐπὶ τῆς χεφαλῆς τοῦ ἡγουμένου διδύμου ἐστί: ρῖος ἀνατέλλει. Δημοχρίτῳ χειμὼν xal κατὰ γῆν χα κατὰ θάλασσαν. ginta. Geminos Sol permeat diebus triginta duobos. DX decimo Democrito aqua exsistit. Die vicesimo nopo Dem- crito Orion incipit oriri, et solet post ipsum significare. September. Septimo decimo die hora XIV ultima (stella) flavi ms significat Democrito. Vicesimo nono die bora XIV Democrito pluvia. October. Ocfavo die spica oriens Democrito tempestatem exci Sementis tempus. | November. Die secsndo hora XIV locida (stella) australis chele oritur. Democrito frigora et pruina. | Die octavo decimo (stella) quae in capite est precedent geminorum, vespere oritur. Democrito tempestas teri marique, ' | DEMOCRITI FRAGMENTA. Δεχέμδριος. α΄ ὥρᾳ t£ 6 λαμπρὸς τοῦ Περσέως ἕῷος δύνει. Δη- μοχρίτῳ δ οὐρανὸς ταραχώδης xal fj θάλασσα ὡς τὰ πολλά, θ΄ ὥρᾳ ιγ΄ κύων ἕῷος δύνει " 6 χαλούμενος alt ἑῷος ξύνει xal 6 ἔσχατος τοῦ ποταμοῦ ἑσπέριος ἀνατέλλει, Δημοχρίτῳ σημαίνει. ιδ' ὥρᾳ ιδ΄ ὃ καλούμενος al, ἕῷος δύνει. Δημοχρί- τῷ βρονταί, ἀστραπαί, ὕδωρ, ἄνεμος. ἰανουάριος. α΄ ὥρᾳ ιδ΄ χύων ἑσπέριος ἀνατέλλει. Προχύων ἑσπέ- οἷος ἀνατέλλει, Δημοχρίτῳ χειμὼν ἐπισημαίνει, 0 ὥρᾳ ιδ΄ 6 λαμπρὸς τῆς λύρας ἑσπέριος δύνει" 6 λαμπρὸς τοῦ ἀετοῦ ἑσπέριος δύνει, Δημοχρίτῳ νότος ὡς τὰ πολλά, x0' Δημοχρίτῳ χέιμών. Φεύθρονάριος. uq ὥρᾳ τε’ ὃ ἔσχατος τοῦ ποταμοῦ χρύπτεται " Ó λαμπρὸς τοῦ Περσέως ἑῷος ἀνατέλλει" ὁ λαμπρὸς τῆς λύρας ἑσπέριος δύνει. Δημοχρίτῳ ζέφυρος ἄρχεται πνεῖν, ιε΄ Δημοχρίτῳ ζέφυρος πνεῖ. λ΄ Μητροδώρῳ χελιδὼν φαίνεται, ἐπισημαίνει Δημο- χρίτῳ, Ποιχίλαι ἡμέραι χαλούμεναι ἁλχυόνιαι, 8609 Μάρτιος. ια΄ ὥρᾳ ιγ΄ ς΄ ὃ λαμπρὸς τοῦ νοτίου ἰχθύος ἐπιτέλ- λει, xat 6 ἐν τῷ ἐμπροσθίῳ δεξιῷ βατραχίῳ τοῦ Κεν- ταύρου ἑῷος δύνει. Δημοχρίτῳ ἄνεμοι ψυχροὶ ὀρνιθίαι ἐπὶ ἡμέρας πέντε. x6' Δημοχρίτῳ ὃ λαμπρὸς τοῦ Περσέως ἐπισημαί- νει. Ἄνεμος ψυχρός. ἀπρίλιος. α΄ ὥρᾳ ιδ' στάχυς ἑῷος δύνει. Δημοχρίτῳ σημαίνει. Ἰούνιος. θ΄ ὥρᾳ ιε΄ 6 λαμπρὸς τοῦ ὑδροχόου χρύπτεται, Δη- μοχρίτῳ ὕδωρ ἐπὶ γῆν, χζ' ὥρᾳ ιγ΄ ς΄ ὃ χοινὸς ποταμοῦ xal ποδὸς Ὦρίωνος ἐπιτέλλει. Δημοχρίτῳ ἐπισημαίνει. ἰούλιος. δ΄ Δημοχρίτῳ ζέφυρος xaX ὕδωρ ἑῷον" εἶτα βορέαι ἐπὶ ἡμέρας ἑπτά. Αὔγουστος. χς΄ ὥρᾳ ιγ' ς΄ ὃ λαμπρὸς τοῦ νοτίου ἰχθύος ἑσπέριος ἀνατέλλει. Δημοχρίτῳ ἐπισημαίνει ὕδασι καὶ ἀνέμοις. (Excerpta ex Ptolemzi libro qui inscribi- tur Φάσεις ἀπλανῶν ἐπισημασιῶν in Petavii Uranolog. p. 71 seqq.) December. Primo die hora XV lucida (stella) Persei matutino occi- di. Democrito celum turbulentum itidemque mare ple- rumque. | Die nono hora XIII canis mane occidit. Capella 4088 vocatur, matutino occidit et postrema fluvii (stella) vespere oritur, Democrito significat. Die quarto decimo hora XIV capella occidit mane. De- mocrito tonitrua, fulgura, aqua, ventus. Januarius. Primo die hora XIV canis vespere oritur. Procyon ve- spere oritur. Democrito tempestas significat. Die nono hora XIV lucida lyro (stella) vespere occidit : lucida aquilee vespere occidit. Democrito auster plerumque. Die vicesimo nono Democrito tempestas. Februarius. Die tertio decimo hora XV postrema fluvii stella abscou- üilur : splendida Persei oritur matutino : splendida lyrze "espere occidit. Democrito Favonius flare incipit. Die quinto decimo Democrito Favonius spirat. Die tricesimo Metrodoro hirundo conspicitur, significat Democrito. Varii dies qui alcyonei dicuntur. PHILOR. GUEC, Martius. Die undecimo hora XIII 1 lucida stella piscis australis oritur, et que in priore dextro musculo Centauri est, mane occidit. Democrito venti frigidi ornithie in dies quinque. Die vicesimo secundo Democrito clara Persei stella si- gnificat. Ventus frigidus. Aprilis. Die primo hora XIV spica mane occidit. Democrito significat. Junius. Die nono hora XV iucida Aquarii stella occultatur. De. mocrito aquas colestes super terram effuse. Die vicesimo quinto hora XITI 2 stella communis fluvii et pedis Orionis oritur. Democrito significat. Julius. Die quarto Democrito Favonius et pluvia matutina : tum aquilones in dies septem. Augustus. Die vicesimo sexto hora XIII 3 stella lucida piscis au- stralis vespere oritur. Democrito significat pluviis et ventis. 24 E. EYMMIKTA AIIOSZIIAZMATIA. FRAGMENTA VARII ARGUMENTI. Περὶ κώνου τομῆς. . Ἔτι τοίνυν ὅρα, τίνα τρόπον ἀπήντησε (Χρύσιπ- ποῦ. Δημοχρίτῳ » διαποροῦντι φυσιχῶς χαὶ ἐμψύχως, el χῶνος τέμνοιτο παρὰ τὴν βάσιν ἐπιπέδῳ, τί χρὴ διανοεῖσθαι τὰς τῶν τμημάτων ἐπιφανείας, ἴσας ἢ ἀνίσους γινομένας; Ἄνισοι μὲν γὰρ οὖσαι τὸν χῶνον ἀνώμαλον παρέξουσι, πολλὰς ἀποχαράξεις λαμόάνοντα βαθμοειδεῖς χαὶ τραχύτητας" ἴσων δ᾽ οὐσῶν, ἴσα τμή- ματα ἔσται, καὶ φανεῖται τὸ τοῦ χυλίνδρου πεπονθὼς ὃ χῶνος, ἐξ ἴσων συγχείμενος χαὶ οὖχ ἀνίσων χύχλων, ὅπερ ἐστὶν ἀτοπώτατον. ( Plutarch. adv. Stoic. de commun. notit. p. 1079. vol. X pag. 446 ed. Reisk.) Περὶ ποιήσεως. 9. Δημόχριτος ὁμοίως " Ποιητὴς δὲ ἅσσα μὲν ἂν γράφη μετ᾽ ἐνθουσιασμοῦ xat ἱροῦ πνεύ - ματος, καλὰ χάρτα ἐστί. (Clem. Alexandr. Strom. VI pag. 698. pag. 827 ed. Potter.) Περὶ Ὁμήρου. Ὁ μὲν Δημόκριτος περὶ Ὁμήρου φησὶν οὕτως " Ὅμηρος φύσιος λαχὼν θεαζούσης, ἐπέων χόσμον ἐτεχτήνατο παντοίων" ὡς οὐχ ἐνὸν ἄνευ θείας χαὶ δαιμονίας φύσεως οὕτω χαλὰ χαὶ σοφὰ ἔπη ἐργάσασθαι. (Dio Chrysostomus orat. LIII init.) - Περὶ μουσιχῆς. 4. Δηυόκριτος μὲν τοίνυν, ἀνὴρ οὗ φυσιολογώτατα μόνον τῶν ἀρχαίων, ἀλλὰ xal περὶ τὰ ἱστορούμενα οὐδενὸς ἧττον πολυπράγμων, μουσικήν φησι νεωτέραν εἶναι, καὶ τὴν αἰτίαν ἀποδίδωσι λέγων, αὐτὴν οὐχ εἶναι τῶν ἀναγχαίων, ἀλλὰ ἐχ τοῦ περιεῦν- τος ἤδη γίνεσθαι. Πλὴν ἀλλὰ ἀρχαιοτάτη δοχεῖ τε χαὶ φέρειν τι θαυμασιώτατον καὶ ἐγκλείειν. (Philodemus de Musica lib. IV in Vol. ller- cul. tom. I pag.135 col. 36.) Περὶ Διός. 5. Ὅθεν οὖχ ἀπειχότως ὃ Δημόκριτος τῶν Ane ἀνθρώπων ὀλίγους φησὶν ἀνατείναντας τὰς χεῖρας ἐν ; θαῦτα, ὃν νῦν ἠέρα χαλέομεν οἱ “Ἕλληνες πάντα, ET μυθέεσθαι * (οἰομένους ὅτὴ χαὶ πάντα οὗτος οἶδε xxi διδοῖ καὶ ἀπαιρέεται xai. βασιλεὺς οὗτος τῶν πάντων. (Clemens Alexandr. Admonit. ad pent. pag. 45.) ΠΕερὶ τῆς αὐτοῦ ἀποδημίας. 6. Ἐγὼ δὲ τῶν xac ἐμεωυτὸν ἀνθοώπων Yr πλείστην ἐπεπλανησάμην ἷ ἱστορέων τὰ μήχιοτα, χεὶ ἀέρας τε καὶ γέας πλείστας εἴδον, καὶ λογίωον ἀνθρώπων πλείστων ἐσήχουσα, xai γραμμέων ξυνθέσιος put De sectione coni. 1. Porro autem vide, quomodo occurrerit (Chrysippus) Democrito physicorum more et acriter quarenti, si conus secundum basin planitie secetur, quid judicandum sit de segmentorum superficiebus , tequalesne fiant, an insequa- les? Si enim sint inzequales, conum reddent insequabilem, multas nanciscentem graduum instar incisuras et asperita- tes : sin s»quales, erunt segmenta cqualia, videbiturque cono evenire, quod est cylindri, ut ex cequalibus, non inszequalibus constet circulis, quod est absurdissimum. De poesi. 2. Similiter Democritus : Quzcunque poeta cum di- tino spiritu sanctoque furore scribit, - preclara sunt. De Homero. 3. Democritus de Homero sic ait : Homerus divino praeditus ingenio ornata omnis generis carmina com- posuit, quod non sine ccelesti. ac divina indole tam pulchra tanteque plena sepienlie carmina condere li- ceat. . 870 De musica. 4. Democritus veterum non modo summus natarz i2- vesligator, sed etiam ea quiae historie monumenlis coa- linentur, cognoscendi cupiditate nemine inferior, musicam. ait citerioris esse celatis ejusque rei causam reddit, dicens, eam non esse in rebus necessariis, sed ex abandanta jam. oriri. Veruntamen antiquissima videlur ac mirahile qui efficere miramque vim insitam babere. De Jove. 5. Unde non immerito Democritus doctorum Lomionum paucos ait sublatis ad eum locum manibus, quem nux universum Grieri aerem appellamus, Jovem vocare : omsia. hunc et scire et dare et auferre rerumque universitatis. regem esee credentes. ! De peregrinatione sua. | | 6. Equidem nostre statis hominem plorimas lera | peragravi, disjunctissima quseque lustrans, coeli soliqae genera plurima vidi, eruditos homines pertultos audiri, neque me in componendis adjuncta demonstratione inei DEMOCRITI FRAGMENTA. 971. δέξιος οὐδείς χώ με παρήλλαξε, οὐδ᾽ ol Αἰγυπτίων 7. Ἦλθον εἷς ᾿Αθήνας, xal οὔτις με ἔγνωχε. ἐόμενοι Ἁρπεδονάπται" σὺν τοῖσδ᾽ ἐπὶ πᾶσι ἐπ᾽ ( Democritus ap. Diog. Laert. lib, IX, 36.) t πέντε ἐπὶ ξείνης ἐγενήθην. ἄδηλον ( Democritus ap. Clement. Alex. Strom. I o? pag. 3o4 ed. Sylburg. lib. I $ 15 p. 35; ed. 8. Φυγῇ ἰθείῃ νεῦνται. Potter.) (Etymol. magn. s. v. νένωται.) quam adhuc superavit, ne ii quidem Agyptiorum , 7. Veni Athenas, neque quisquam me agnovit. Harpedonaptse nominantur ; apud hos autem postremo Incertum. Me per annos peregrinatus sum. 8. Preecipiti fuga redibunt. 24. H. EK TOY ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ. FRAGMENTA LIBRI DE AGRICULTURA. t. Δημόχριτός φησιν, ὅτι τοιοῦτον χρὴ προσδοχᾶν | ἀναλισχομένου, καθάπερ xal κατὰ τὴν θάλασσαν za ἔσεσθαι τὸν χειμῶνα, ὅποία ἔσται fj τετάρτη καὶ εἰ- | ὀέθηχε. 5 6. 'T& δὲ ἐν τοῖς ὄρεσιν ὄντα τῶν iri χοστὴ τοῦ Δίου μηνὸς ἡμέρα. μὴ τὸ αὐτὸ πάσχειν, διὰ τὸ μὴ δι᾿ ὅλης τῆς fuia ( Cassiani Bassi Geopon. lib. I cap. V, 3.) ἐχπυροῦσθαι τῇ ἀχτῖνι, xal χεχλιμένην αὐτοῖς χαὶ x βιαίαν προσπίπτειν. "Ofev τὰ πρὸς ἄρκτον ἔχοντα τὸ 3. 6 1. Περὶ δὲ τῆς ὑδροφαντιχῆς, ὑπὸ δέ τινων | χλίσεις εὐυδρότερα τῶν πρὸς μεσημύρίαν xexiucm ὑδρομαστευτιχῇῆς λεγομένης νῦν ἐροῦμεν. ᾿Ἀποφψαίνονται | ἀποφαίνονται, xal τὰ πρὸς ἀνατολὰς xai ὄυτας: γὰρ oi [περὶ] τῶν ὑδροφαντιχῶν τὴν ἐμπειρίαν εἴλη-- | ἧσσον μὲν τῶν πρὸς ἄρκτον, πλεῖον δὲ τῶν πρὸς κε φότες, τὰ μὲν πεδία ἄνυδρα ὑπάρχειν ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, | σηυδρίαν χεχλιμένων, καὶ τὰ δασέα τῶν ψιλῶν 5 καὶ τὰ μείζονα μᾶλλον τῶν ἐλασσόνων. Τῶν δὲ ὀρέων σχιάζεσθαι, 6 6. 'Γὰς δὲ ὑπωρείας μᾶλλον xa5; ἔνυδρα τὰ πλεῖστα xoi τὰς ὑπωρείας χαθυγροτέρας εἶναι διὰ τὸ τὴν φορὰν εἷς τὸ χάτω μέρος τοῖς 228 τῶν ἀχρωρειῶν ὑπάρχειν, καὶ τὰ δασέα xai τὰ χατά- | εἶναι, xal συνάγεσθαι τὰ ἀπὸ τῶν ὑψηλῶν εἰς τὸ δενδρα τῶν ψιλῶν. 8. 2, 'Γὰ δὲ ἐν τοῖς πεδίοις εὑρισχό- | πεινόν, xal ὑπὸ τὰς ῥίζας τῶν ὀρέων. G 1. ih μενα τῶν ὑδάτων ἁλμυρὰ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, τὰ δὲ ἐν τοῖς | τὰς πλείστας πηγὰς καὶ μεγίστας ἐν τοῖς toon ὄρεσι xal ταῖς ὑπωρείαις γλυχέα " ἐὰν μή τινῶν ἣ γεῦσις | τόποις ὑπάρχειν, ἐν οἷς ὑπερχείμενά ἐστιν 22r, utri φθείρηται διὰ τὴν τῶν ἐπιχειμένων ὑδάτων ἰδιότητα, | xxl ὑψηλὰ xal δασέα, ἔχοντα χοίλους xat capres ὠμῶν, ἣ ἁλμυρῶν ὑπαρχόντων, ἣ νιτρωδῶν, 7| στυπτη- | ott; τόπους. "Ev γὰρ τοῖς τοιούτοις τοὺς χατ᾽ ἔτος ον ρίαν ἐχόντων, 3) θεῖον, ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων. 8. 8. αγομένους ὄμδρους xal διηθουμένους κατὰ v7; d Φυσιχὰς δὲ τοῖς εἰρημένοις αἰτίας τοιάσδε προσάπτου- πηγὰς αὔξειν. 8. 8. Τ νὰ δὲ τῶν ὁδάτων παρὰ τ i σιν, ἀπὸ τῶν ὑδάτων τὸ λεπτομερέστατον án xal | μὲν τὰς ὑπωρείας μὴ ἐχφανῆ γίνεσθαι, ποιησάμενε ἐλαφρότατον ἕλχειν τὸν ἥλιον. ϑ 4. Τὰ μὲν οὖν πεδία | ἕως τινὸς ὑποφορὰν χατὰ γῆς, οὕτως εἷς τὸ mE δι᾽ ὅλης ἐπέχοντα τῆς ἡμέρας τὸν ἥλιον ἐξαμέλγειν τὸ | ἐχθλίδεσθαι. Τὸ δὲ σύνολον, διὰ τὸν ἀνάγοντα τῦτ ὑγρὸν καὶ ἐξατμίζειν, ὅθεν τὰ μὲν τελέως ἄνυδρα ὑπάρ- ἕως θαλάττης, φανέντα ἐξωθεῖσθαι. 5. 9. Τινὰ δὲ xx ἡ χει, ἐν οἷς δὲ χαταλείπεταί τινα τῶν ὁδάτων, ἁλμυρὰ τὴν θάλατταν διὰ τῆς γῆς ἐπὶ πολὺν τόπον ἐν ταῖς zd εὑρίσχεται πάντως, τοῦ ἐλαφροῦ xol γλυχέος ἐξ αὐτῶν ! ἐνεχθέντα οὕτως ἀναδλύει, καθάπερ ἐστὶν ἐν in 1. Democritus ail exspectari oportere, talem futuram | At non idem montium aquis evenire, quippe quz non Κὶ esse hiemem , qualis dies vicesimus quartus mensis No- | totum diem solis radiis exurantur, et ad quas inc'initi M vembris fuerit. violenter accidant. Unde etiam montes ad septentrised 2. De aqua inquisitione, vel ut alii dicunt, investigatio- | inflexos iis qui ad meridiem vergunt aquosiores esse sf ne nunc disseremus. Qui enim aquarum investigandarum | tuunt , itemque versus orientem et occidentem sitos misi peritiam nacti sunt, pronuntiant quidem campos plerumque | quidem aquosos septentrionem speclantibus , magis aule aquie carere, et majores magis minoribus. Ex montibus | ad meridiem iuclinatis, et densos arboribus magis aquost vero plarimoe esse aquosos et imas ipsorum partes humi- | quam nudos, quoniam obumbrentur. Ceterum imas met diores quam summas, praterea densos montes atque ar- | tium partes magis aquosas esse, propterea quod à | boribus tectos magis humidos ease quam nudos. Aquz vero | deorsum ferantur et 4085 in altis locis sint, ad humile t qu& in campis reperiuntur, ut plurimum sals: sunt, qua | sub ipsas montium radices congregentur. Inde feri, t autem in montibus et imis eorum parlibus, dulces : nisi | plurimi maximique fontes in ejusmodi regionibus esie aliquarum sapor corrumpatur incumbenlium aquarum | quibus montes magni altique ac densi locis concaris el " proprietate , crudarum aut salsarum aut nitratarum, aut | raginosis insignes superincubantes reperiantur. In uii aluminatarum , aut sulphur aut aliud ejusmodi gerentium. | enim imbres per annum collectos atque in terram pe Naturales autem causas eorum que diximus tales afferunt: | trantes , fontes augere. Quasdam vero aquas circa has im solem ex aquis semper id quod tenuissimum ac levissimum | montium partes non apparere, verum ubi intra leras est attrahere. Quare quum campos per totum diem sol oc- | aliquatenus subductae cursum perfecerint, tum demas cupet , humorem ex iis emulgere et in vaporem dissolvere, | prorumpere. In universum autem locum ad mare doceetet inde fieri , ut quidam penitus aquis careant, sed in quibus | in causa esse, ut appareant et propellantur. Quaedam vei aliquid sppersit, id omnino salsum reperiatur, levi ac dulci | et in mare per longum terree tractum in venis yum ex ipsis consumto, quemadmodum etiam mari contingat. | sic tandem erumpunt, qualis est aquatio prope Arad 872 DEMOCRITI FRAGMENTA. 873 ευμα xal τὸ £y "HoaxAeia τοῦ Πόντου. $ 10. Τὰς | ὕδατα διὰ τῶν οὐρανίων ὑδάτων. $ 17. Διὸ xat μάλιστα ἐφ᾽ ὑψηλῶν τόπων πηγὰς φερομένας λέγουσι, διὰ ς ὑπερκειμένους τόπους, παραχειμένου τοῦ λεγομέ- Σαώχους καὶ ἔχοντος οὐ μακρὰν τῆς χορυφῆῇς τόπους χεῖς xat φαραγγώδεις xal δυναμένους τὰ πλεῖστα « οὐρανίων ὑδάτων δέχεσθαι. 5 11. Τὰς μὲν οὖν ὑδύτους πηγὰς ὑπάρχειν ἀποφαίνονται διὰ τὰς δεδη- μένας αἰτίας. Εἶναι δὲ χαὶ ἐν τοῖς πλείστοις μέρεσι ; Ὡς φλέδας ἐχούσας ὕδωρ. 5 12. Καθάπερ γάρ, τί, χαὶ ἐπὶ τῶν ἐμψύχων σωμάτων συμύαίνει τὸ ν σῶμα φλεψὶ καὶ ἀρτηρίαις διειλῆφθαι συνεχέσιν, " xal ἐν τῇ γῇ τόπους τε ἀραιοὺς ὅπάρχειν, ἀέρος ἥρεις ὄντας, xal φλέδας ὕδωρ ἐχούσας, καὶ ἔν τισι v πάνυ πυχνὰς εἶναι καὶ δι᾽ ἀλλήλων πεπλεγμένας, τισι δὲ ἀραιοτέρας, αἷς ἐπιτυγχάνειν ῥαδίως τοὺς φρέατα ὀρύσσοντας διὰ τὸ πλῆθος καὶ τὴν πυχνότητα. 13. Πηγὰς οὖν ὁμοίως χαλεῖσθαι xol τὰς ἀναπτυ-- εἰσας τῶν φλεθῶν διὰ τὸ παραμονίμους εἶναι, μαχρό- y φερομένας καὶ δι᾽ ἀλλήλων τὸ ὕδωρ δεχομένας. 14. Λιθάδας δὲ χαλεῖσθαι τὰ ἀπὸ τῶν ὀμόρίων των διηθούμενα καὶ χατὰ γῆς ἐν στεγνοῖς xal σχιε- i τόποις συνεστηχότα, χαθάπερ ἐν ἀγγείοις, μὴ δῶν ἀποῤῥοίας οὔσας" ὅθεν οὐδὲ διαμένειν τὰς λι- δας, ἀλλὰ πάνυ συντόμως ἐκλείπειν, ἐὰν μὴ σφόδρα γάλας αὐτὰς εἶναι συμθῇ. 6. 15. Τὰς δὲ πηγὰς αὖ- Bai τε xal λήγειν χατὰ τὴν τοῦ ἀέρος περίστασιν. 16. Αὐχμῶν μὲν γὰρ γινομένων, καὶ τὰς πηγὰς λή- iv ἐπόμόρου δὲ τοῦ ἕτους ὄντος, ἐπαύξεσθαι, 'Γροφὴν lp λαμδάνειν, ὡς καὶ ἀνωτέρω ἐῤῥήθη, τὰ κατ᾽ αὐτὰς αὔξεσθαι τὰς πηγὰς περὶ χειμερινὰς τροπάς, τοῦ μὲν ἡλίου μὴ διοίως ἀκμάζοντος, τῶν δὲ ὅμόρων προσ- τιθέντων, ὑπὸ δὲ τὰς θερινὰς xal τοῦ χυνὸς τὴν ἐπι- τολὴν τοὐναντίον πάσχειν. 18, Διαγινώσχεσθαι δὲ τὰς εὑρισχομένας πηγὰς xol τὰς λιδάδας τοιούτῳ τινὶ τρόπῳ. $ 19. Τὴν uiv γὰρ εὑρεθεῖσαν πηγὴν ἀπὸ φλεδὸς εὐγενοῦς πραέως xat ἀρξαμένην ῥέειν ἐπίδοσίν τε χατὰ μιχρὸν ποιεῖσθαι, xal ἕως τινὸς αὐξηθεῖσαν διαμένειν ὁμοίως, ἢ τὴν αὐτὴν ἔχειν OU ὅλον ῥύσιν τῇ ἐξ ἀρχῆς εὑρεθείση, ἂν μήτι ἐλλείπῃ διὰ τὴν τοῦ ἀέρος, περίστασιν ἢ ἐπιθῇ. $ 20. Τὰς λιδάδας δὲ οὔ φασι τὸ ὅμοιον ποιεῖν, ἀλλ᾽ ἐν ἀρχῇ μὲν λάδρον, xal πολὺ προΐεσθαι τὸ ῥεῦμα, μετ᾽ οὗ πολὺν δὲ χρόνον λήγειν. ς 21. Οὐχ ἐῶσιν οὖν τῇ τοιαύτῃ ῥεύσει πιστεύειν, τοὺς δὲ ζητοῦντας τὰ ὕδατα πρῶτα μὲν χελεύουσι τοὺς τόπους, ἐν οἷς ἂν ἐπιδάλλωνται ζητεῖν, ἐπιθεωρῆσαι, πῶς ἔχουσι τοῖς χλίμασι, xai ποῖοί τινες ὄντες τυγχά- νουσι, σημείοις χρωμένους τοῖς δεδηλωμένοις. S 22. Καὶ ἐὰν ὦσι πόροι πρὸς ἐξίχνευσιν, καὶ τὰ ἄλλα ση- pia τὰ διὰ τῶν ἐδαφῶν καὶ τῶν φυομένων. S 28. Σχοίνους τε γὰρ φυομένους, τινὲς ὁλοσχοίνους χαλοῦσι, xai βούτομον xai βάτους xal χύπειρον, fjv τινες ζέρναν καλοῦσιν" ἔτι δὲ χαὶ ἄγρωστιν πολλὴν χαὶ εὔτροφον, χαλάμους. τε τοὺς χαλουμένους ᾿Ινδιχούς, ὑπό τινων δὲ μεατοχαλάμαυς, ὑπ᾽ ἐνίων βαλίτας xal σύριγγας, δασεῖς καὶ ἁπαλοὺς σημαίνειν φασίν, ὡς ὕδωρ ἔχοντος τοῦ τόπου. S 34. Καὶ ὁμοίως χισσὸν τὸν θάλλοντα; ὅν τινες μαλαχόχισσον προσαγορεύουσι, χαὶ συχῆν |&d Heracleam Ponticam. Porro aquas que ex locis editis Heruntur, defluos fontes vocant, idque ob superincubantes xot, adjacente verbi gralia monte qui Soaces nominatur, ἐ habente non longe a vertice locos asperos et cavernosos l capaces plurimce ccelestis aqua. Juges igitur fontes ropler causas memoratas exstare statuunt. Esse vero prze- "rta etiam in plurimis terrae partibus venas aquam feren- 6. Quemadmodum enim, inquiunt, in vivis et animatis erporibus contingit, ut totum corpus venis et arteriis 9nnuis distinctum sit, sic etiam in terra partim locos aros exstare eosque aere plenos, pariim venas aquam ohnentes easque in aliis admodum densas et inter se nplicatas , in aliis rariores esse , quas facile offendant pu- torum fossores ob multitudinem et frequentiam. Fontes glor similiter appellari etiam apertas venas, propterea quod "abies sint et e longinquo ferantur et per se invicem *quam accipiant. At vero λιθάδας vocari aquas pluvia stil- ὧν ortas quie intra terram opertis et umbrosis loeis velut Vàsis conlineantur, neque venarum effluvia sint; inde acei- ire, ul ne permaneant quidem λιέάδες, sed citissime de- cnt, nisi forle admodum rnagno sint. Fontes autem et "geri & desinere pre aeris temperie. Siccitatibus enim obortis, fontes quoque desinere, pluvioso vero anuo au- 9'ctre, Namque alimenta sumere, ut superius etiam dictum ^, fontium aquas e crelestibus aquis. Queprop'er etiam maxime augeri fontes circa solstitium hihernum, sole quidem non similiter urgente, imbribus vero (aliquid aquse) adjicientibus : sub zstivum autem solstitium et canis exor- tum contrarium iis accidere. Ceeterum dignosci fontes re- pertos et aquas stagnantes (λιδάδας) in hunc fere modum. Fontem reperium e generosa vena et leniter fluere ineipere et paulatim incrementa capere et ad certam mensuram auctam in eodem statu semper permanere, aut eundem perpetuo fluxum tenere, qui inilio fuit, quum reperiebatur, nisi ob aeris temperationem aut deficiat aut (copite suc) aliquid addat. Verum λιδάδας negant idem facere, sed principio quidem rapidum et multum emittere fluxem, cito autem deficere. Qnare non permittunt ejusmodi fluxui fidem habere, sed aquarum vestigatores primum locos in quibus aquam querere aggrediuntur, diligenter contemplari jubent, quam habeant coli iaclinationem et quales tandem sint, signis indicatis utentes. Et si quidem foramina exstMerint ad investigationem aliaque signa tum ex solo, tum ex iis quee inde enàla sunt. Juncos enim nascentes , quos quidam mariscos vocant, et butomum et rubos et cyperum , quam quidam zernam nominant, preterea gramen multum ac pingue, calamosque, quos appellant Indicos, alii autem mestocalamos, hoc esb, plenas arundines , alii etiam sagit- tarios , itemque fistulas densas οἱ teneras, signa esse ajunt loci aquam habentis. Similiter el hederam virentem, quam 814 ἀγρίαν καὶ οἰσύαν χαὶ πτελέαν ἀγρίαν, ἔτι τε ἵππουριν, τὴν λεγομένην πεντάφυλλον βατράχιόν τε, ἣν χρυσάν- θεμον χαλαῦσι, $ 35. Καὶ καθόλου δὲ ὅσα ἂν f πεφυ- χότα, μὴ φυτευθέντα ὑπάρχοντα, ἀλλὰ αὐτοφυῇ χλωρὰ xal εὐερνῇ καὶ δασέα, σημαίνει ἀφ᾽ ὕδατος αὐτοῖς τὴν τροφὴν ἀναδίδοσθαι, δ 26. Διὸ καὶ δεῖ πιστεύοντας τοῖς τοιούτοις σημείοις ὀρύσσειν, ἀποδάντας ἀπὸ τῶν ᾿ σημείων χκατώτερον' ἐὰν ἔχῃ χλίμα 6 τόπος, ὅθεν ὑπερδεξίους τὰς πηγὰς λαμθάνεις. $ 27. Ἢ ἵππουρις ix τοῦ ἐτύμου τὸ ὄνομα ἔσπασεν. "Εστι γὰρ ὁμοία τῇ τοῦ ἵππου οὐρᾷ, ἔχουσα τὰ φύλλα ταῖς θριξὶν ὅμοια xol αὐτὸν τὸν χαυλὸν ἀγόμενον ἀπὸ τῆς ῥίζης ὡς ἐπὶ τὸ dxpov λεπτότερον. Αὐτὸς δὲ ὁ χαυλός ἐστι χενός, ὡς ὃ χάλαμος, ἔχων τὰ ἄρθρα διηρημένα, ἐξ ὧν ἄρθρων at τριχώδεις φυλλάδες πέφυχαν. 'Ex τοῦ δὲ εἶναι αὐτὸ σαλπίγγιον προσαγορεύεται. 8. 28. Βούτομον γίνεται ἐν τοῖς ἕλεσι, φύλλα δὲ φέρει ὅμοια λειρίοις" οἵ βόες αὐτὰ ἡδέως βόσχονται xal ἐχόράσσουσι δ᾽ ix μιᾶς δίζης οὐ καθ᾽ ἕν ἀλλ᾽ ὡς οἱ θάμνοι. $ 29. Πεντάφυλλον ἐχ μιᾶς ῥίζης πολλὰ ἀναφέρει χλωνία χαρφοειδῇ, σπι- θαμιαῖα, ἐξ ὧν ὃ χαρπός. Φύλλα δὲ ἔχει ἐοικότα ἅδυό- c , πέντε χαθ᾽ ἔχαστον μίσχον, σπανίως δέ που πλείονα, χυχλόθεν ἐσχισμένα πριονοειδῶς ἄνθος δὲ ὠχρόν. $ 30. Βατράχιον ἢ χρυσάνθεμον φύλλα φέρει ὅμοια σελίνῳ, μείζονα δέ, ἄνθος χρυσίζον" ὅλη δὲ ἡ βοτάνη οὐ μείζων γίνεται δύο παλαιστῶν. 81. Ma- λαχόχισσος ὅμοιόν ἐστι χισσῷ, ἁπαλὸν δέ ἐστι τοῖς DEMOCBRITI FRAGMENTA. | φύλλοις xal τῷ χαυλῷ περ ὅπου ἂν voy. διὰ τὸ μὴ δύνασθαι ἑαυτὸ βαστάζειν. Γεννᾶται δὲ μό- λιστα ἐν τοῖς χαλαμοχόποις xal γεώδεσι τόποις. 6. 32. Κύπειρον, ἦν τινες ζέρναν χαλοῦσι, φύλλα ἔγχει ὅμοια χάρτῳ, ἀρτιφυῇ ἰσχνά, xal χαυλίον ὥσπερ σγχοίνου, ἰσχνότερον, ἐπ᾿ ἄκρου δὲ σπέρμα ὡς κέγχρου" ῥίζαν, ὡς ὀστᾶ ἐλαίας μέλανα, ἀρωματίζοντα τὴν γεῦσιν. $ 33. Τούτων δὲ τῶν χαρφέων xal βοτανῶν πάντων τῶν προειρημένων σημείοις χαταφρονοῦντες οὕτως χρησόμεθα ἐν τόποις τοῖς μὴ ἔχουσιν UB, μήτε ἐπιῤ- burov, μήτε πηγαῖον, μήτε φρεάτιον. Ὅπου γὰ ἂν αὗται al. βοτάναι φαίνωνται, ὕδωρ ὑπόγειον εἶναι ση- μαίνουσι. ὶ 84. Καὶ ἐν τῇ θεωρίᾳ, ὅσῳ ἂν μᾶλλον ᾿μεμαρασμένα φαίνωνται, ἔγγιον εἶναι τοῦ ἐδάφους τὰ ὕδατα σημαίνουσιν, ἀδύνατα καὶ μὴ παραμόνιμα, Ὅσῳ δὲ μᾶλλον βρίθοντα καὶ χλωρότερα,, ὑποχεῖσθει τὰ ὕδατα βαθύτατα χαὶ παραμόνιμα δηλοῦσιν ἀεί. $ 35. Δεῖ δὲ xol τῶν ἐδαφῶν τὰ γένη συνθεωρεῖν zi μὲν ἀργιλλώδη καὶ χισσηρώδη τῷ γένει, xai αὐχμη-Σ τῇ φύσει ὑπάρχοντα, παντάπασιν ἄνυδρά φασιν Ud; χειν. $ 86. Τὰ δὲ γλοιώδη xol πυρώδη xal πηλώξη; καὶ μελάγγειά τε λιπαρὰ ὄντα, ψηφιδώδεις τε διαφύσεις ἔχοντα, μὴ ἀπογινώσχειν. 6 81. Δεῖ δὲ τὰ ψηφιδωδη μὴ ἀνατεταραγμένα εἶναι ἐν τῇ ΥΥἱ, ἀλλὰ χατὰ πλάτος ἐμπεφυχότα, xal χαθόλου τὰ ἑτερογρωματοῦντα τῆς γῆς ἀεὶ πλαχώδεις ἔχειν δεῖ τὰς συμφύσεις xat πυχνάς" μάλιστα δὲ ἔχουσιν al σύνοδοι τῆς γῆς ἀνομοίας «3; nonnulli Taalacocisson , lioc est, mollem hederam cogno- minant , et ficum silvestrem, et salicem ulmumque agre- stem , porro equisetum et quinquefolium et ranunculum, quam herbam chrysanthemum vocitant. Et in universum qu&cunque enata sunt et non planiata , sed sponte naturae viridia οἱ florida ac densa , ea indicio sunt alimentum ipsis ab aqua suppeditari. Quapropter ejusmodi signis fidere oportet ac fodere , ab ipsis signis inferius progrediendo , εἰ inclinationem habeat locus, unde fontes aliis uberiores adipisceris. Equiselum ex similitudinis veritate nomen traxit. Est enim simile caude equino, folia habens setis similia et ipsum caulem prodeuntem a radice usque ad summum, tenniorem. Verum ipse caulis vacuus est, velut arundo, articulos hahens distinctos, ex quibus arti- culis capillacea folia exoriuntur. At vero ex re ipsa salpingion appellatur. Butomum in paludibus nascitur, folia autem liliis fert similia, grata bubus pabula, quze ex una pullulant radice, non singulatim, sed instar fruticum. Quinquefoliam ab una radice multos ramulos profert fe- siacis similes , dodrantales, ex quibus fruetus prodit. Folia habet similia menthe, quina in singulis pediculis, raro autem alicubi plura, circumcirca ad serr: similitudinem fissa; florem vero pallidum. Ranunculus vel ehrysanthe- mum folía fert apio similia , sed majora , florem aureolum : tota herba duos palmos non excedit. Malacocissus similis est hederse, mollibus est praeditus foliis et cauliculo se eir- cumplicans omnibus quae ipsum conligerint , quia se ipsum ferre ποῦ potest. Nascitur autem maxime in arundinetis et terrenis. Cyperus , quam quidam zernam nominant, foli habet similia porro sectivo , ubi recens nata sunt gracili, cauliculum velut junci , graciliorem tamen, in cujus ver- tice semen est velut milii , radicem tanqnam essa ole ni- gra, aromatico sapore insignem. Surculorum igitor her barumque omnium, de quibus diximus, siyna , equam quierentes , sequemur in iis locis qui neque profluentem, neque fontanam , neque putealem aquam habent. Ubi esum herbe illae apparent, ibi. aquam subterraneam esse signi- ficant. Quin et ubi aspectus earum marcidus apparel, propius solo aquas esse indicant, exiles et instabües. Quanto autem (herbx surculique) luxuriosiores et viri- diores fuerint , tanto profundiores et stabiliores aquas sub- esse semper portendunt. At vero et solorum genera con- tueri oportet. Etenim argillosi el pumicosi generis et. quà horrida sunt natura, omnino aqua carere ajunt. At de glutinosis et igneo colore rubentihus et Infosis et nig terre, pinguibus locis ealculosasque straturas habentibus non est desperandum. Atqui calculosa non conturbata εἰ confusa in terra esse oporiet, sed longe jafeque inhg- rentia el insita, atque in universum terras diversi coloris semper crusiosas ac densas concretiones babere necesse est : maxime vero terrse juncturis inequales sunt concre- tiones. Ceterum petras nigricantes esse oportet , qui am- DEMOCRITI FRAGMENTA. συμφύσεις. $ 38. Δεῖ δὲ xal τὰς πέτρας εἶναι ὕπομε- λανιζούσας, τὰς περιεχούσας τοὺς δοχοῦντας ὕδωρ ἔχειν τόπους, μὴ χατὰ ἰόνθους, ἀλλὰ ἐχούσας τι πο- ρῶδες. δὶ 39. Καὶ ὅσαι δὲ λευχήπειροι, χείμεναι δέ εἶσιν ἐπὶ τῆς γῆς οἵας εἰρήκαμεν, ἔχουσιν ὑπὸ ταῖς πτέρναις , ταῖς dv τοῖς ἐδάφεσιν ἐμπεφυκυίαις ὕδατα. Σημαίνει δέ, ἐάν τι περὶ τὰς τοιαύτας xal τῶν εἰρη- μένων πεφυχός. ς 40. Καὶ συμφύσεις δὲ αἱ ἀνόμοιοι τῶν πετρῶν ἔχουσιν ὕδατα, χἂν ὦσιν ἐν τοῖς εἰρημέ- vot κλίμασι χείμεναι. 5 41. Ἐν μὲν οὖν τῇ ψηφιδώ- δει γῇ, καὶ μελαίνῃ xal πυχνῇ, καὶ ὁμοίως γλοιώδει, λιδάδας δεῖ πολλὰς καὶ ἐπιπολαίους εἶναι. Διὸ συμφέρει ἐν ταύταις τοὺς ὁπονόμους ὀρύσσειν, ἑπόμενον ταῖς λι- βάσιν. Οὕτω γὰρ ἂν πλεῖστον ὕδωρ συνάγοιτο. "Ev δὲ τοῖς ἀραιοῖς xal πετρώδεσι τόποις, χἂν ὁπωσοῦν εὗρε- θῶσι πηγαί, ταῖς εὑρεθείσαις ἀρχεῖσθαι. $ 42. Δεῖ δὲ σκοποῦντα xal ὑδροσχοπεῖσθαι τοιούτῳ τινὶ τρόπῳ. ,Κατεσκευασμένον ἔχειν μολιῤδοῦν ἀγγεῖον, χαθάπερ ᾿ἡμισφαίριον, χωροῦν ὅσον χοέα, xal λαδόστα ἐρίου μαλλοὺς δύο ἢ τρεῖς πεπλυμένους διαξάναντα χαλῶς, δῆσαι μέσους λίνῳ, τὸ δὲ λίνον προσχολλῆσαι χηρῷ πρὸς τὸν πυθμένα, ἔσωθεν τοῦ ἀγγείου. 48. Διαχε- χρίσθω δὲ καὶ ἐλαίῳ τὸ ἀγγεῖον, καὶ ἐν τῷ τόπῳ ἐν ᾧ διαλάθοι τις ὕδωρ ὑπάρχειν, δεῖ στοχαζομένους τοῖς δεδηλωμένοις σημείοις ὀρύσσειν φρεατίαν, ὅσον ἐπὶ πήψεις τρεῖς xal καταστρέψαντα τὸ ἀγγεῖον ἐν τῇ φρεα- tía θεῖναι, xal περιθέντα χαλάμων φύλλα χλωρῶν ἣ ἄλλην τινὰ βοτάνην πάλιν ἐπιχῶσαι τῆς γῆς ὅσον ἐπὶ 97ὅ πῆχυν. S 44. Τοῦτο δὲ ποιεῖν δύνοντος τοῦ ἡλίου καὶ ὄρθρου πάλιν ἀπαμήσαντα τὴν γῆν, xal τῶν βοτανῶν ἀφελόντα πραέως, ἀναστρέψαι τὸ ἀγγεῖον καὶ κατανοεῖν, ς 40. Ἐὰν γὰρ ὦσι πηγαί, τό, τε ἔριον εὑρήσεις πλῆρες ὕδατος, καὶ τὸ ἀγγεῖον μεστὸν πομφολύγων" συνήσεις δὲ xal ποῖόν τι τὸ ὕδωρ ὑπάρχει, τοῦ ἀποπιε- σθέντος ἐχ τοῦ μαλλοῦ γευσάμενος. S 46. Εὑρήσεις μέντοι τὸ ἀποπιεσθὲν ἐκ τοῦ μαλλοῦ γλυχύτερον τῆς πηγῆς) διὰ τὸ λεπτομερέστατον xal ἐλαφρότατον ἀναθυμιᾶσθαι. Q 47. Καὶ περὶ μὲν ὑδροσχοπιχῆς αὐτάρχως εἴρηται. (Geopon. lib. 11 cap. VI.) 3. Ἀγίγαρτον σταφυλήν τινες οὕτω ποιοῦσι. Τοῦ χλήματος μέλλοντος φυτεύεσθαι τοσοῦτον μέρος ὅσον εἰς τὴν γῆν "μέλλουσι καταχωννύναι, τοσοῦτον ἠρέμα ἐξ ἴσου σχίσαντες αὐτό, ὠτογλυφίδι τὴν ἐντεριώνην λαμθάνουσιν, εἶτα παπυρίῳ ὑγρῷ περιδήσαντες κατα- τίθενται. Κάλλιον δέ, el ὅλον τὸ μέρος τοῦ χλήματος τὸ ἐπὶ τῆς γῆς χατατιθέμενον, σκίλλης ἐμόληθείσης κατατεθείη͵, vocc γὰρ τῇ φύσει xal τῇ ἑνώσει ἢ σχίλλα συμξάλλεται. Ἄλλοι δὲ αὐτὰς τὰς ἀμπέλους τὰς ἤδη καρποφορούσας τέμνουσι καὶ ὠτογλυφίδι τοῦ χαρποφο- ροῦντος χλήματος τὴν ἐντεριώνην λαμβάνουσιν, ὅσον δύνανται ix. βάθους, οὐ διασχίσαντες τὸ χλῆμα,, ὡς προδεδήλωται, ἀλλὰ ἀχέραιον ἐάσαντες, καὶ ὀπὸν Κυ- ρηναϊχὸν ἀνέντες ὕδατι, xai εἰς πάγος ἑψήματος ποιή» σαντες ἐγχυματίζουσι, xal ἀνορθώσαντες τὰ χλήματα πρὸς χάρακας ἀναδεσμοῦσιν, ἵνα μὴ ὁ ὁπὸς ἐχρυῇ. Κατὰ δὲ ὀχτὼ ἡμέρας τὸν ὀπὸν ἐγχυωματίζουσι τῷ biunt locos qui videntur aquam continere, non varorum instar, sed aliquid foraminatum babentes. Quin et quee al- bam terram admixtam gerunt ac sitse sunt in terra, qualem memoravimus, sub ipsis radicibus solo innatis aquas lia- hent. Aquas vero indicat aliquid herbarum, de quibus diximus , ils agnascens. Porro insequales petrarum concre- tiones aquas continent, modo sint in regionibus de quibus diximus sitse. In ealculosa igitur terra nigraque ac densa et similiter glutinosa latices mullos el in superficie esse oportet. Quapropter in his cuniculos fodere conducit , ita ut latices sequamur. Hoc enim modo plurimum aque congregabitur. AL in raris et petrosis locis qualescunque re- periantur fontes, inventis contentos esse decet. Ceterum aquae vestigaterem etiamtali quopiam modo aquam scrutari convenit. Habest igilur preeparatum vasculum plumbeum hemisphsericum, congii capax sumatque lange hapsos molles duos aut tres lotos ac probe carplos, eosque lino obligel , ipsum vero lini filum iutra vas ad fundum ejus eera agglu- ποῖ, Sed et oleo vas illinatur et in loco, ubi quis aquam esse suspicetur, conjectura facta ex ostentis antea signis , puleus effodiatur altitndine cubitorum trium, in quo vas subversum ponatur, et circumposilis arundinum fuliis vi- ridibus, aut alia quapiam berbe , rursus ad cubiti mensuram terra aggeratur. 1 ipsum vero sole occidente faciendum est, mane vero rursus terra auferatur et herbis leniter amotis vas invertatur acconsideretur. Si enlm fuerint fontes, lanam plenam aquse reperies et vasculum plenum bullazum : co- gnosces aulem et qualis ipsa aqua sit, si ex luna expressam gustaveris, Reperies lamen expressam ex lana dulcierem ipso fonte, propterea quod tenuissimum et levissimum ex- halatur. Et de aque quidem investigalione satis dictum est. 3. Uvam sine vinaceis quidam sic faciunt. Sarmenti, quod plautaturi sunt, tantam partem quanta terra obruenda est leniter ex aequo findunt et auríscalpio medullam emnem eximunt, deinde papyro humida obligatum sarmentum de- ponunt. Przstat tamen, totam sarmenti parlem, quee in terra deponitur, scilla injecta deponere : scilla eukm tum ad generandum tum ad conjungendum valet. Alii ipsss vites jam fructiferas incidunt et sarmenti fructiferi medullam sauriscalpio tollunt , quantum fieri potest eam ex alto exi- mentes, sarmento non fisso , ut est indicatum, sed integro manente, et laseris Cyrenaici suecum aqua dissolutum et ad sapee spissitudinem redactum infupdunt , et erecfa sar- menta ad ridicas alligant, ne suocos effluat. Deinde autcm oclavo quoque die succum eundem sarmento infundunt, 816 κλήματι, ἕως ἂν βλαστήσῃ. Τὸ δὲ αὐτὸ ποιήσεις xol ἐπὶ χαρύας xal χερασέας, εἶ βούλει ἀγίγαρτον ποιῆσαι. (Geopon. lib. IV, cap. VII.) 4. Δεῖ πρὸς τὴν τῶν τόπων ἁρμόζεσθαι φύσιν ἀεί, 'E&v γὰρ θερμὸς ὃ τόπος ἦ. τὰ πρὸς ἄρχτον νεύοντα φυτεύσομεν, ἐὰν δὲ ψυχρότερος, τὰ πρὸς μεσημύρίαν, ἐὰν δὲ μέσος xal εὐχραής, τὰ ἀνατολιχὰ καὶ δυτιχὰ χάλλιον" μᾶλλον μέντοι τὰ ἀνατολιχά, εἰ μὴ ἐνοχλοῖτο ὑπὸ τοῦ Εὔρου. ᾿Ενίοτε δὲ τὰ δυτιχὰ ἔσται αἱρετώτερα μᾶλλον, ὅταν μαχρὰν ὄντα τῆς θαλάσσης ἐπιπνέοντα ἔχῃ τὸν ζέφυρον. Καθόλου δὲ τοῖς μὲν χλιαρωτέροις τόποις ol. ἀρχτῷοι ἄνεμοι ἐπιτήδειοι, τοῖς δὲ ψυχεινοῖς οἱ νότιοι. (Geopon. lib. V cap. IV.) 5. Ot παραθαλάσσιοι τόποι σφόδρα εἰσὶν ἐπιτήδειοι πρὸς ἄμπελον διά τὰ τὴν θερμότητα xal διὰ τὸ λελη- θότως τὴν ὑγρασίαν ἀνατρέχουσαν ix τῆς θαλάσσης τρέφειν τὰ φυτά. Καὶ oí θαλάσσιοι δὲ ἄνεμοι ταῖς ἀμ- πέλοις εἰσὶ χρησιμώτατοι. Δοχεῖ δὲ τοῖς πολλοῖς mo- ταμὸν γείτονα χαὶ μᾶλλον ἑλώδη μὴ ἔχειν διά τε τὴν ἀχλὺν xal τὴν ψυχρὰν αὖραν, ἀναπνέουσι γὰρ ἐντεῦθεν συνεχῶς" καὶ συνεπίστανται ἐρυσίθαι, τὴν ἄμπελον xal τὰ σπόριμα καταθλάπτουσαι, xal βλαῤερὸν τὸν ἀέρα ποιοῦσαι. Διὸ δεῖ ἐπιμελῶς τὰ ἕλη χατὰ τὸ δυνατὸν περιαιρεῖν, εἰδέναι δὲ χρή, ὅτι ὅσαι βλάπτεσθαι εἰώθα- σιν ἄμπελοι ὑπὸ ἀνέμων τοιούτων, ἢ ὀμίχλης, ἣ ἐρυ- σἰόης, τούτοις ἐπιταθεῖσαι οὐ βλαδήσονται, τουτέστι δενδρίτιδες γενόμεναι. (Geopon. lib. V cap. V.) 6. Φασὶ γὰρ ol περὶ Δημόχριτον xal 'Aopixavóv, ἕξ μόνας ἡμέρας καὶ οὗ πλείους χαλῶς διαμένειν πεπαν-- donec germinet. Idem facies et in juglandibus ac ceraiis, si et harum fructus sine granis ac nucleis nasci velis. 4. Oportet semper locorum naturse (sationem) aptari. Si enim calidus fuerit locus, partes ad septentrionem spe- clantes conseremus ; si frigidior, meridianas ; si medius et temperatus , orientales et occidentales obserere preestiterit, magis tamen orientales, nisi Euro infestentur. Nonnunquam vero et occidentales potiores erunt, quando a mari longe remole Favonio afflantur. In universum autem tepidio- ribus locis septentrionales venti commodi sunt, frigidis austrini. 5. Maritimi loci vitibus valde apti sunt, tum ob calorem, tum ob humorem qui latenter e mari elabens plantas nu- trit. Sed et venti marini vitibus sunt imprimis commodi. Plerisque placet fluvium vicinum non esse habendum multoque minus paludem, et ob nebulas et ob frigidas au- ras , inde enim assidue spirant : simulque exsurgit robigo vitem et sata leedens et noxium aerem reddens. Quapropter oportet paludes, quantum fieri potest, diligenter circum- circa tolli, prieterea scire expedit, quicunque viles ventis ejusmodi, aut nebula, aut robigine ledi consueverint , adversus isla extentas, id est arboribus maritatas non laedi. 6. Ajunt enim Democritus οἱ Africanus, sex tantum dies ac non plures integram manere uvam maturam. DEMOCRITI FRAGMENTA. θεῖσαν τὴν σταφυλήν. (Geopon. lib. V cap. XLV,:: 7. Δημόχριτος δέ φησι, ῥοιὰν xal μυρσίνην dia. λαις χαίρειν, καὶ πλησίον ἀλλήλων παραπεφυτευμένο; εὐφορήσειν xol τὰς ῥίζας ἀλλήλαις συμπλέχειν, x&v μὴ σφόδρα ἐγγὺς οὖσαι τυγχάνωσι. (Ib. X, 29, $ 5.) 8. Δημόχριτος δέ φησιν, ὡς ἔνδοθεν τοῦ θριγχοῦ τὴν χυπάρισσον δεῖ φυτεύεσθαι, ἕνα xav' ἀμφότερα d; τέρψιν καὶ περιφραγὴν γένηται. (Ib. ΧΙ, 5, $4.) 9. Δημόχριτος δέ φησιν, ὡς Ó καρπὸς τῆς iua; λειούμενος καὶ ταῖς τῶν χτηνῶν τροφαῖς μιγνύμενας ταῦτα λιπαίνει, ἐχπινόμενος δὲ λειανθεὶς ἀνθρώποις. ἀγόνους ποιεῖ, ἐξ οὗ φησι καὶ Ὅμηρος" | Κλῆθροί τ᾽ αἴγειροΐ τε xai ἰτέαι ὠλεσίχαρποι. (Geopon. lib. XI cap. XIII, 2.) 10, Τὸ δενδρολίδανον ἡδεῖαν xal βαρεῖαν τὴν un ἔχει, ὡς ὃ Δημόχριτός φησι. (Ib. XI, 16.) 11. $ 21. Ἰόδας μὲν 6 βασιλεὺς Λιδύων ἐν λάρναιι, ξυλίνῃ φησὶ δεῖν ποιεῖσθαι μελίσσας" Δημόχρετος δὲ χε, Βάρων ἐν Ῥωμαίᾳ γλώσσῃ ἐν οἴκῳ φασὶ ποιεῖσθαι, ὅπερ ἐστὶ xal ἄμεινον. $ 22, Ὁ δὲ τρόπος οὗτος " Οἶχός σα. ἔστω ὑψηλός, δεχαπηχναῖος, καὶ εὖρος πηχῶν t xal τὰς λοιπαῖς πλευραῖς ἴσος. Εἴσοδος δὲ εἷς αὐτὸν περιποιε-, σθω μία, xat θυρίδες δ΄, ἐν ἑκάστῳ τοίχῳ μία, $23. E: τοῦτον οὖν ἀγαγὼν βοῦν τριαχοντάμηνον, εὔσαρχον,, λιπαρὸν μάλιστα, περίστησον αὐτῷ νεανίας πολλους,, xai τυπτέτωσαν αὐτὸν ἰσχυρῶς, xal τύπτοντες αὐτὴν ῥοπάλοις ἀποχτεινάτωσαν, ὁμοῦ ταῖς σαρξὶ τὰ óc συναλοῦντες. $ 24. Φυλαχὴν δὲ ἐχέτωσαν τὸ μὴ alumni | 7. Democrilus ait, arborem punicam et myrtum ir vicem gaudere et juxta plantafas íructu abundare & radices mutuo implicare, etiamsi non valde vii sint. 8. Democritus intra sepem plantandam esse cupressum ait, ut et ad delecfationem el ad sepimentum ac qus - munimentum nascatur. 9. Democritus ait, fructum salicis tritum et pabulo με ourum admixtum ipsa pinguefacere, tritum autem alq» potstum homines steriles et procreandis liberis impares reddere, unde apud Homerum : | Alni et populi nigrs&e et salices frugiperdae. 10. Ros marinus jucundum et gravem odorem habel, αἱ ait Democritus. | 11. Juba Libyum rex in arca lignea apes fleri vult; De mocritus vero et Varro, qui Romana lingua scripsit, it domo faciendas esse ajunt, quod etiam melius est. Modos - autem hic est. Domus sit tibi alta decem cubitos, latitudi- Ὁ nis item cubitorum decem, paribus denique reliquis laleri bus. Ostium in ea fiat unum et fenestra quaituor, in sit- gulis lateribus una. In hanc domum ibtroducas borem triginta mensiuin, carnosum , valde pinguem, eique ΡΝ cumdes juvenes multos qui fortiter verberatum fustibe occidant, una cum carnibus ipsa etiam ossa comminuenl&; diligenter autem eaveant, ne quid bovis cruentent (09 DEMOCRITI FRAGMENTA. rt τοῦ βοός, (οὖ yàp ἂν ἐξ αἵματος χυηθείη 4 μέλισσα, ταῖς πρώταις πληγαῖς μὴ βιαίως ἐμπεσόντες. ἢ 25. Εὐθὺς δὲ ἀποπεφράχθω πᾶς τοῦ βοὸς πόρος ὀθόναις (καθαραῖς xal λεπταῖς πίσσῃ χεχρισμέναις" οἷον ὄμ- κατα, xal ῥῖνες, xai στόμα, xal ὅσα τῇ φύσει πε-- κοίηται εἷς χένωσιν ἀναγκαίαν. 8. 26. "Ἔπειτα θύμον ὑποστρώσαντες πολὺν xal ὕπτιον ἐπ᾽ αὐτοῦ καταθέντες τὸν βοῦν, ἐξελθόντες τοῦ οἴκου εὐθὺς τὴν θύραν χαὶ τὰς υρίδας ἐπιχρισάτωσαν πηλῷ στεγανῷ, ὡς μήτε ἀέρι, μήτε ἀνέμῳ εἴσδυσιν ἣ διάπνευσιν ἡντιναοῦν εἶναι, $27. Τρίτη δὲ ἑδδομάδι χρὴ πάντοθεν ἐξανοίξαντα εἐσεᾶσαι φῶς τε xal ἀέρα χαθαρόν, πλὴν ὁπόθεν ἂν κατίη σφοδρὸν πνεῦμα" εἰ γὰρ ὧδε ἔχοι, τὴν κατὰ τοῦτο εἴσοδον χεχλεισμένην χρὴ ἐᾶσαι. $ 28. ᾿Επὰν δὲ βόξωσιν ἐμψυχοῦσθαι αἵ ὅλαι, πνεῦμα αὕταρχες ἐπι- σπασάμεναι, αὖθις χρὴ συγχλεῖσαι τῷ πηλῷ xarà τὴν προτέραν χρίσιν. 8. 29. ᾿Ενδεχάτη δὲ μετὰ ταύτην τὴν ἡμέραν ἀνοίξας εὑρήϑεις πλήρη μελισσῶν βοτρυδὸν ἐπ’ ἀλλήλαις συνηγμένων, καὶ τοῦ βοὸς λειπόμενα τὰ χέρατα χαὶ τὰ ὀστᾶ, χαὶ τὰς τρίχας, ἄλλο δὲ μηδέν. $30. Φασὶ δὲ ἐκ τοῦ ἐγχεφάλου γίνεσθαι τοὺς βασι- λέας, ἐχ δὲ τῶν σαρχῶν τὰς ἄλλας υελίσσας (γίνονται δὲ χαὶ ἐκ τοῦ νωτιαίου μυελοῦ βασιλεῖς)" χρατιστεύειν μέντοι τοὺς ἐχ τοῦ ἐγχεφάλου μεγέθει τε χαὶ χάλλει, xat ῥώμη τῶν ἄλλων. S 31. Τὴν δὲ πρώτην τροπὴν καὶ μεταδολὴν τῶν σαρχῶν εἷς ζῶα xal οἱονεὶ χύησίν τινα xal γένεσιν χαθιστορήσεις ἐντεῦθεν. $ 82. Ἀνῳ- χισμέγου γὰρ τοῦ οἴχου, μικρὰ καὶ λευχὰ τὸ εἶδος, χαὶ ἀλλήλοις ὅμοια, χαὶ οὗ τέλεια, οὔτε ἤδη πάντη , 377 ζῶα περὶ τὸν μόσχον πληθύνοντα ὄψει" ἀχίνητα μὲν πάντα, χατὰ μιχρὸν δὲ αὐξανόμενα. S 33. Ἴδοις δ᾽ ἂν xai τὴν πτεροφύησιν ἤδη διαρθρουμένην, τήν τε οἰκείαν χροιὰν λαμδανούσας xal περικαθεζομένας τὸν βασιλέα, καὶ προσπετωμένας" βραχύτερον δὲ xal ὑποτρεμούσαις ταῖς πτέρυξι διὰ τὴν ἀήθειαν τῆς πτήσεως xal τὴν τῶν μελῶν ἀτονίαν. 8. 34. Προσιζάνουσι δὲ ταῖς θυρίσι δοιζηδόν, ὠθοῦσαι x«l βιαζόμεναι ἀλλήλας, πόθω τοῦ φωτός. $ 35. Ἄμεινον δὲ τὰς ἀνοίξεις xal ἀποφράξεις τῶν θυρίδων, χαθὼς εἴρηται, παρ᾽ ἡμέραν ποιεῖσθαι " δέος γάρ, μὴ μεταδάλλωνται ἤδη τὴν τῶν μελισσῶν φύσιν διὰ τὴν πλείω σύγχλεισιν. $ 36. Τοῦ γὰρ στα- δλίου κατὰ καιρὸν τὸν ἀέρα uj λαμὄάνοντος, ὥσπερ πνιγμῷ διόλλυνται, $ 37, Τοῦ δὲ οἴχου ὁ μελισσὼν ἐγγὺς ἔστω, καὶ ὅταν ἐχπετάσωσιν ἀνοιγομέναις ταῖς θυρίσιν, ὑποθυμία θύμου τε καὶ χνεώρου. 5. 38. Τῇ γὰρ ὀσμῇ ἑλχύσεις αὐτὰς εἷς τὸν μελισσῶνα,, τεθεραπευμέ- νας ὀσιλαῖς ἀνθῶν, Ταῦτα γὰρ θυμιῶν οὖχ ἀχούσας εἰσελάσεις. Χαίρουσι γὰρ μέλισσαι τῇ εὐωδία xal ἄν- θεσιν, ὡς εἰχότως εἶναι μέλιτος δημιουργούς. (Geopon. lib. XV cap. II, 21-38.) 12. Δημόκριτος δὲ ἐρωτηθείς, πῶς ἂν ἄνοσοι xal μακραίωνες γίγνοιντο οἱ ἄνθρωποι, εἶπεν, Εἰ τὰ μὲν ἔξωθεν τοῦ σώματος ἐλαίῳ, τὰ δὲ ἔνδοθεν μέλιτι χρί- σαιντο. (Geopon. lib. XV cap. VII, 6.) 13. Περὶ λαγωῶν. Ὅτι δ αὐτὸς ποτὲ μὲν ἄῤῥην, ποτὲ δὲ θῆλυς γίνεται. xal μεταδάλλει τὰς φύσεις, xal ποτὲ μὲν ὡς ἄῤῥην γονοποιεῖ, ποτὲ δὲ ὡς θῆλυς τίκτει. (Geopon. lib. XIX cap. IV.) enim ex sanguine apis nascatur), primls plagis non violenter in eum irruentes. Statim vero obturentur omnia bovis fo- ramina linteis puris ac tenuibus pice oblitis, velut oculi, Bares et os, et qua a natura factae sunt partes ad egestio- nem necessariam. Deinde multo thymo substrato boveque supino ei superposito, domo egressi, statim januam et fenestras luto denso oblinant, ne aeri ventoque ullus in- gressus aut perflandi locus sit. Tertia autem hebdomade undique domum aperiri et lumen aeremque purum admitti oportet , excepta ea parte, unde vehemens ventus spirat ; quodsi ita se habet, aditum ex ea parte clausum relinqui opus est. At postquam materie vise fuerint animari et spiritum stfficientem hausisse, rursus domunculam claudi et luto sicut prius oblini convenit. Undecimo deinde post liunc diem ubi aperueris domum, invenies plenam apibus uvarum instar inter se coagmentatis, et ex bove cornua reliqua et ossa ac pilos, sed przcterea nihil. Ajunt ex cere- bro gigni reges, ex carnibus vero ceteras apes (nascuntur aulem et ex medulla spinali reges) ; praestare tamen omni- bus aliis ex cerebro natos et magnitudine et pulchritudine el robore. Primam porro conversionem mutationemque crnium in animalia et quasi conceptionem quandam ac &eneralionem inde cognosces. Elenim síatim postquam *Xslructa domus est, parva quadam et alba specie, inter seque similia, et non perfecta, neque jam omnino anima- lia, circa vitulum plurima videbis, immobilia quidem omnia, paulatim vero augescentía; animadvertes etiam alarum proventum jam articulis distinctum et apes proprium colorem accipientes , circumsedentesque regem et advolan- tes, sed brevius et paululum trementibus alis propter vo- landi insolentiam et membrorum infirmitalem. Assident autem fenestris cum murmure, impellentes et urgentes se invicem, lucis desiderio captee. Praestat tamen aperire e£ obturare fenestras, eo quo dictum est modo, interdiu : ne forte apum natura ob longiorem conclusionem mutetur. Stabulo enim in tempore aerem non excipiente, velut suf- focalione pereunt. Caterum prope domum sit apiarinm, et quum fenestris apertis (volandi causa alas) extenderunt, suffito thymo atque cneoro. Odore enim pertrales ipsas in apiarium , allectas odoribus florum. Quippe his suffiendo non invitas intro pellicies. Namque odoris suavitate et flo- ribus gaudent apes , ut merito sint mellis opifices. 12. Democritus interrogatus, quomodo hominel nullo morbo affecti longiseima vita perfrni possent : Si externas, inquit , corporis partes oleo, internas melle illinerent. 13. De leporibus. Idem lepus aliquando quidem mas, aliquando vero femina fit ei naturas commutat, atque interdum ut masculus generat, interdum ut femina parit. . DE FRAGMENTIS SPURIIS. Quum de omni fragmentorum genere difficile est judicare, ut genuina ἃ supposititiis discer- nanus, tum de Democriti librorum fragminibus difficillimum, cujus in praeceptis moralibus, si cum reliqua philosophi doctrina comparentur, inconstantiam quandam jam supra attigimus. Quare nisi certam judicandi normam animo in- formaveris, facile in hac materia in fraudem incidere possis. Quod Meinersio accidisse dixi- mus, qui quum Democritum in rebus divinis constare sibi vellet, non solum gpraclara illa fragmenta quibus secundum et centesimum septi- mum locum dedimus, Abderitz abjudicavit, sed alia etiam non satis intellecta e Democriteorum operum reliquiis expunxit. Hujusmodi est sen- tentia nonagesima secunda, quam spuriam esse contendit collatis octogesima quinta et centesima nonagesima quinta. Αἴ preceptum nonagesimum secundum quo homines monet Democritus, ne quid ultra viressuscipiant, nequaquam adversatur ceteris duobus locis. His enim magistratus et honores regumque amicitia tanquam res expe- tenda commendantur propter utilitatem quz inde in hominum vitam redundet, ac praterea ars bellica laudatur iique labores quibus clarum nomen soleat parari. Mitto cetera que molestum est enumerare. Sed alia sunt ad quz caute se- cernenda animum ille minime appulit. Fereban- tur apud veteres sententie ix τῶν Δημοχρίτου, ᾿Επιχτήτου xat "Icoxpdvou; in unum corpus reda- cte. Qui hoc sententiarum corpus post Sto bzum (τὴ condidit, auctoris nomen singulis effa. tis non videtur apposuisse, ita ut non perspice- retur, quz essent Democriti, que Epicteti, quz Isocratis. Quo factum est ut Antonius et Maxi- inus qui hoc volumine usi sunt arbitratu suo aut libidine unum ex illis tribus singulorum apo- phthegmatum auctorem perbiberent, vel eorum omnium nomina adjicerent. Adde quod Democri- ti dicta ex ionico in communem sermonem con- versa jam inveniebant vel ipsi convertebant, ita ut posteris judicandi difficultas augeretur. Inde etiam est, quod sententiam νόμῳ xal ἄρχοντι xal σοφωτέρῳ εἴχειν xóauiov, quam Stobzeus Flor, V,23 Democrito vindicat, Antonius et Maximus pag. 149 Isocrati et pag. 452 Epictetoascribunt. Itaque magna opus est cautione, nequa apud Ántonium etMaximumleguntur Democriti, Epicteti et Isocra- tis fragmenta, ea uniex illis tribus temere assigne- mus. Confugiendum enim semper est ad Stobzi aliorumque veterum qui fide digni sunt auctorita. tem.Id non perpetuo fecisseOrellium mox manife stumeritqui, quz ejus negligentia fuit, aliena sz- penumeropro Democriteis publicavit. Quapropter : cum Burchardo multa rejicio, Democritea Orellio visa, ita tamen, ut pauca quaedam ex iis quz alter obelo jam confixerat queque in praecedentibus 'jam tractata. sunt, Democrito reddam. Ponam igitur fragmenta quz partim ut aliena ex Orsl. lianis opusculis ejicienda sunt, partim ut suspe- cta Democrito a cautioribus tribui nequeunt. |. Σφοδρα εὐάλωτόν ἐστιν ἧ πονηρία. Εἰς γὰρ τὸ χέρδος μόνον ἀποδλέπουσ᾽ ἀεὶ ᾿Αφρόνως ἅπαντα χαὶ προπετῶς συμπείθεται. Legitur ap. Stob. Flor. II, 1; nr. ἃ ap. Orellium, qui ipse jam conjecit hoc fragmentum) non esse Democriti Abderite. Demetrii nomen praypo- situm habet in Dictis poetarum eStobaeo ab Huc. Grotio editis. Eundem Demetrium auctore agnoscunt codd. nuper collati. 4. Ἀδιχείτω μοι πλούσιος καὶ μὴ πένης - ῥᾶον φέρειν γὰρ κρειττόνων τυραννίδα. Corrupti bi versus ad Democritum auctorem. male referuntur in Corpore sententiarum Frolbe- niano pag. 208 , cujus hzc est inscripuo : Calli- machi hymni cum scholiis. Accedunt sententie ex diversis poetis, oratoribuset philosophis collecta. Basilez 1532, 4. Tribuuntur Menandro ap. Anton. et Max. p. 213, ubi scriptum est ἀδιχείτω με. 3. Ὅστις σῶμα θεραπεύει τὸ ἑαυτοῦ, οὐχ ἑαυτὸν θεραπεύει" ὅστις χρήματα, οὔθ᾽ ἑαυτὸν οὔτε τὰ ἑαυτοῦ, ἀλλ’ ἔτι ποῤῥωτέρω τῶν ἑαυτοῦ. Stob. Flor. XVIII, 37 ; ap. Orell. n. 51. Fragmentum hoc attica dia- lecto confectum non Democriti, sed Platonis esse complurium codd. consensu exploratum habe mus. 4. Πολυμαθίη κάρτα μὲν ὠφελέει, κάρτα δὲ Siam τὸν ἔχοντα " ὠφελέει μὲν τὸν δεξιὸν ἄνδρα, βλάπτει δὲ τὸν ῥηϊδίως φωνεῦντα πᾶν ἔπος xoi ἐν παντὶ Opus. Nor δὲ χαιροῦ μέτρα εἰδέναι" σοφίης γὰρ οὗτος ὅρος. Ο δὲ ἔξω καιροῦ ῥῆσιν μουσικὴν πεπνυμένως ἀείσωσι, 9 παραδέχονται ἐν ἀργίη γνώυην, αἰτίαν δὲ ἔχουσι por ρίας. Stob, Flor. XXXIV, 19 sqq. Orell. n. 6c. (1) Huic opinioni fortasse obstat Cod. Flor. Stob. p. 434, non item vulgatus Stobsei Lextus. | 818 j DEMOCRITI FRAGMENTA ΒΡΌΒΙΑ. Valckenarius et Jacobsius hoc fragmen propterea quod ionice scriptum est aut Democriti aut Euse- bii Neoplatonici esse volebant. At Anaxarchi Abde- riteest, quem auctorem nominant nonnulli codd. Stobzei l. c. Eidem auctori adscribitur in cod. Florent. Stob. p. 411 his verbis : Ἡράκλειτος μὲν Days, πολυμάθειαν νοῦν μὴ ἐμποιεῖν, "'Avatapy ox δέ, πολυμάθειαν κάρτα μὲν ὠφελεῖν, κάρτα δὲ βλάπτειν. 5. Ἔξεστι οὐ πολλὰ τῶν σφετέρων ἀναλώσαντας παιδεῦσαί τε τοὺς παῖδας xai τεῖχός τε καὶ σωτηρίην περιδαλέσθαι τοῖσί τε χρήμασι xal τοῖσι σώμασι αὖ- τίων. Stob. Flor. LXXXIII, 26; ap. Orell. n. 91. Quum in membranis nonnullis Democriti nomen hoc loco desit, in aliis tota sententia desideretur ac praeterea sensus hujus fragmenti vix conciliari possit cum Democriteo de puerorum institutione judicio, merito videtur Burchardus fragmen istud Democrito abjudicasse. Quippe nihil minus pla- cebat Democrito quam quod hic dicitur : Licet pueros non magno sumtu ita instituere, ut pariter eorum fortunis atque corporibus quasi muro addi— to salutem praestemus. Ypse enim non tam corpo- ris quam animi bona spectare solebat (cf. fragm. 127, 128seqq.), divitiarum autem contemtor fuisse existimandus est, ut qui uno doctrinz desiderio flagrans sumptuosis itineribus totum patrimo- nium profuderit. 6, Τὰς μὲν γραμμὰς ἀσφαλεστέρας, τὰς δὲ πράξεις λαμπροτέρας ἔχειν δεῖ, Anton. εἰ Max. p. 35; ap. Orell. n. 124. Eadem sententia exstat inter De- mophili Similitud. Pythag. n. 5a Orell. opusc. tom, I pag. 10; sed ibi scriptum est γραφάς. Quum autem Demophilus incerta statis scriptor qui similitudines ac sententias Pythagoricas col- legit, majore videatur usus esse opere, ex quo Stobzus, Antonius Melissa et Maximus monachus haud paucas sententias Pythagore, Socratis, Plu- tarchi aliorumque nominibus inscriptas suis an- thologiis inseruerunt (cf. Orell. praefat. ad Opusc. p. VH), probabile est Democriti nomen fortasse e scripture mendo ortum apud Antonium et Maximum expungendum esse. — . 7. Θεοῦ ἄξιόν σε ποιήσει τὸ μηδὲν ἀνάξιον αὐτοῦ πράττειν. Απίοῃ. et Max. p. 35; ap. Orell. n. 125. Hzc sententia cum doctrina Democritea conciliari non potest. 8. Οὕτως πειρῶ ζῆν, ὡς xai ὀλίγον καὶ πολὺν χρό- vov βιωσόμενος. Anton. et Max. p. 35; ap. Orell, n. 126. Ascribendum est hocapophthegma Bianti, ut testificantur Diog. Laert. I, 87 et Stob. Flor. Y, 27. 9. Δύο ἀφορμαὶ χινοῦσιν ἄνθρωπον sic θεοῦ ἐπιμέ- λειαν, τιμωρία δυσσεβείας xal γνώμης εὐσεδοῦς ἀμοι- 6xt. Anton, et Max. p. 37; apud Orell. n. 127. 879 10. "'Agópntos γίνεται xaxa ἐπαινουμένη. Anton. et Max. p. 37; ap. Orell. n. 128. Hzc et praecedens sententia in nonnullis codd. Democriti, in aliis Sexti nomen praefixum habet. Si utraque eidem philosopho attribuenda est, prior satis probat. neutram Democriti esse posse. Burchardus quid de hac re statueret, nescivit, ut qui pag. 10 prio- rem sententiam Democriti esse dixerit, pag. 55 eandein illi abjudicaverit. n. Εὐλαθοῦ τὰς 01260), χἂν ψευδεῖς ὦσιν" ol γὰρ πολλοὶ τὴν μὲν ἀλήθειαν ἀγνοοῦσι, πρὸς δὲ τὴν δόξαν ἀπούλέπουσι. Anton. p. 261; ap. Orell. n. 13a. Hoc fragmentum sumtum est ix τῶν Δημοχρίτου, ᾿Επι- χτήτου xol Ἰσοχράτους. Hoc loco Antonius Demo- critum ejus auctorem citat, sed pag. 258 cum Maximo auctorem ]socratem nominat, cui et Sto- bzus Flor. XLII, 7 tribuit. Neque injuria; exstat enim in Isocrat. ad Demonic. admon. pag. 5 ed. Steph. (pag. 7 ed. Bekker; ap. Orell. Opusc. lI p. 24). 13. Εἰ μὲν ἦν μαθεῖν, ἃ δεῖ παθεῖν xal μὴ παθεῖν, χαλὸν τὸ μαθεῖν εἰ δὲ παθεῖν, τί δεῖ μαθεῖν ; παθεῖν γὰρ χρή. Anton. et Max. p. 313. Hzc non De- mocritus scripsit, sed vel sophista aliquis vel sophistice dictionis amator. In cod. Parisiensi 1630 p. 191 eadem verba plenius sic leguntur : Ei μὲν ἦν μαθεῖν, ἃ δεῖ παθεῖν, xal μὴ παθεῖν, καλὸν τὸ μαθεῖν’ εἰ δὲ παθεῖν δεῖ, ἃ δεῖ μαθεῖν, τί δεῖ μαθεῖν ; παθεῖν γὰρ χρή. Tum interjecto nomine nescio quo, quod non amplius legi potest, hzc subjiciuntur : μαθεῖν μὲν dx τοῦ παθεῖν xal τῶν πάντη ἐστὶν ἀναθῶν, μαθεῖν δὲ xal χωρὶς τοῦ παθεῖν τῶν φρονίμων. Cf. Boissonad. ad Nicet. Eugenian. Amor. lib. Ill n. 194 tom. Il p. 182. Neque tamen negaverim fieri posse, ut talia in libro aliquo Democritico olim fuerint iis locis, ubi sophistas λεξειδίων θηράτορας, ἐριδαντέας xal ἵμαν- τελιχτέας deridendos sibi sumsisset philosophus. Sed in tanta rei ambiguitate nihil certi affirmo. I3. Κόλαζε χρίνων ἀλλὰ μὴ θυμούμενος, Ánton. et Maxim. p. 329; ap. Orell. n. 142. . I4. Oi θυμοὶ χαθάπερ αἴ χύνες τυφλὰ τίχτουσιν ἐγχλήματα. Anton. et Max. p. 329; ap. Orell. n. 143. Utrique fragmini in membranis additur lemma Δημοκρίτου (Δημοκράτους) ἧτοι Δημώναχτος, Prius fragmen quum trimeter iambicus sit, ad Democritum auctorem referri nequit. Posterius, utpote ad idem lemma pertinens, pariter Abde- ritano philosopho abjudicandum est. rs. Πονηρὰ φύσις ἐξουσίας ἐπιλαδομένη δημοσίας ἀπεργάζεται συμφοράς. Anton. p. 520; ap. Orell. n. 149. Hoc fragmentum Stobzus Flor. XLIII, 35 Éschini vindicat, apud quem legitur Orat. adv. Ctesiph. pag. 74. ed. Steph. (p. 431 ed. Bekk.) 880 his verbis : οὕτως, ὡς ἔοικε, πονηρὰ φύσις μεγάλης ἐξουσίας ἐπιλαθομένη δημοσίας ἀπεργάζεται συμφοράς. . Ὅταν αἰτιᾶται δικαστὴς χρινόμενον, ἀνάγχη σιωπᾶν. Ap. Orell, n. 151. 17. Ἄριστος χριτὴς ὑπονοείσθω δ᾽ τα χέως μὲν συνιείς, βραδέως δὲ χρίνων᾽ θάτερον μὲν οὖν εὐνοίας, θάτερον δὲ dxpi6elac. Ap. Orell. n. 152. 18. ᾿Αισχέπτως οὐ δεῖ προπετεῖν ἐν τῷ χρίνειν, ἔμπρο- σθεν δὲ βουλεύεσθαι, μηδὲ σπεύδειν τῷ λογισμῷ, παρ᾽ ὃ δεῖ λέγειν, ἀλλὰ βραδύνοντάς τε xal μέλλοντας, τὴν δρμὴν ἀχριδῶς πεπονημένους καὶ μὴ πρὸς χάριν μεταθάλλεσθαι" ἧττον γὰρ τοῦ ἀδούλου τὸ εὐμετάθδο- λον xat τοῦ προπετοῦς τὸ κοῦφον. Αρ. Orell. n. 153. 19. Οὐχ οὕτω τὸν τῶν γραμμάτων χαραχτῇρα ὀρθοῦν δεῖ, ὡς τὸν τῶν πραγμάτων vrptiv: ἣ γὰρ χαχὴ χρίσις παντὸς χαχοῦ αἰτία. Ap. Orell. n. 154. Hac omnia fragmenta, qua apud Anton. p. 547 exstant, . ob przceptorum jejunitatem, qua valde differunt a Democriteis per Stobzum aliosque auctores fide dignos servatis, non Democriti, sed posterioris aretalogiesse reor, Idem fere Burchardi de iisdem fuit judicium. 20. Τὰς μὲν πόλεις ἀναθήμασι, τὰς δὲ ψυχὰς μαθή- μᾶσι δεῖ χοσμεῖν, Ánton. et Max. p. 704; ap. Orell. n. 156. 31. Ταῖς μὲν πόλεσι τὰ τείχη, ταῖς δὲ ψυχαῖς 6 ix παιδείας νοῦς χόσμον xal ἀσφάλειαν παρέχεται. ΑΠ- ton. et Max. p. 704; ap. Orell. p. 157. Posteriori fragmento in codd. adduntur verba : 4/ii ez De- mocrate, Isocrate, Epicteto. Sed utraque sententia non videtur recte Democriti nomen in fronte gerere. Nam in cod. Flor. Stob. p. 405 priori praeponitur lemma : Δημώναχτος, "Ydaíou xal Σω- χράτους, posteriori autem p. 408 adjicitur titulus: "Ex τῶν 'Apistevüpou τομαρίων καὶ Σωχράτους. 32. Τὸν σπουδαῖον φίλον πρὸς μὲν τὰς εὐφροσύνας χληθέντα δεῖ παρεῖναι, πρὸς δὲ τὰς περιστάσεις αὐτό- χλητον δεῖ συμπαρεῖναι. Anton, et Max. p. 720; ap. Orell. n. 158. Hzc verba jure videntur Burchardo circumlocutione amplificata esse ex Chilonis sen- tentia ap. Stob, Flor. III, 79 p. 96 : "Exi τὰ δεῖπνα τῶν φίλων βραδέως πορεύου, ἐπὶ δὲ τὰς ἀτυχίας ταχέως. Loci illius memor fuit Orellius adnot. ad Opusc. tom. I p. 5a1, qui tamen hoc de quo agimus fra- gmentum Democritei ingenii feetum esse putavit. Sed omnem dubitationem eximit vox περίστασις. Nam περιστάσεις pro rebus adversis florentis zetatis scriptores non dixerunt. Cf. Lobeck. ad Phryn. p. 377. Quare Democritus hujus fragmenti auctor esse nequit. 33. Ot ἀληθινοὶ φίλοι xal τὰς φιλίας ἡδείας χαὶ τὰς συμφορὰς ἐλαφροτέρας ποιοῦσιν, ὧν μὲν συναπολαύον- τες, ὧν δὲ μεταλαμθάνοντες. Anton. et Max. p. 720; ap. Orell. n. 159. DEMOCRITI FRAGMENTA SPUBIA.- 44. Τὸ μὴ δύνασθαι βοηθεῖν τοῖς φίλοις, ἀπορίας. τὸ δὲ μὴ βούλεσθαι καχίας τεχμήριον. Anton. et Mar. pag. 724; ap. Orell. n. 1τθο. Utrumque fragmea- tum admodum ineptum est. Prius sic corrigi vult Burchardus, ut reponatur τὰς εὐφροσύνας ἡδίονας; sed in inficeti scriptoris. dictieme nihil muto. Porro non est, quod moneam hic fit, positum fere citerioris grzcitatis esse, Caterum utrumque ejus est generis, de quo dixi- mus ad fragm. supposit. 16, 17, 18 et 19. ὧν μὲν---ὧν 6i, ut 235. Διηνεχὴς ἐπὶ πᾶσιν ἀνθρώποις ἢ τοῦ πλούτου ἐπιθυμία“ μὴ χτηθεῖσα μὲν γὰρ τρύχει. χτηθεῖσα δὲ βασανίζει ταῖς φροντίσιν, ἀποχτηθεῖσα δὲ ταῖς λύπαις, Anton. pag. 763 ; ap. Froben. (cf. supra ad fragm. suppos. 2) pag. 205; ap. Orell. n. 161. Frigida sententia ac Democrito indigna, non tantum pro- pter verba ἐπὶ πᾶσιν ἀνθρώποις, quae cum Demo- criteo de,his rebus judicio conciliari non possunt, sed etiam propter loquendi genus a Democritea dictione alienum. Offendit imprimis verbum ἀποχτᾶσθαι, quod apud optimum quemque scri- ptorem non legitur, et participia, 425 ad divitias referenda erant, ad cupiditatem (ἐπιθυμίαν) relata. 26. Ὁ χατὰ φύσιν πλοῦτος ἄρτῳ xal ὕδατι xai τῇ τυχούσῃ τοῦ σώυχτος σκέπῃ συμπεπλήρωνται" ὃ à περιττὸς χατὰ ψυχὴν ἀπέραντον ἔχει xal τὸν τῆς ἐτι- θυμίας βάσανον. Anton. p. 762; ap. Orell. n. 162. i. e. Naturales divitice constant pane et aqua et qua- licunque corporis tegumento, supervacanee vero infinitam in animo cupiditatis vexatiorem habent. (Opusc. I p. 46, 20): Σαρχὸς φωνὴ μὴ πεινῆν, μὴ δι- ψῆν, μὴ ῥιγοῦν, et Pauli apostoli verba [ Timoth. V1, 8: ζχοντες δὲ διατροφὰς xal σχεπάσματα, vo tot; ἀρχεσθησόμεθα. Αἱ ipsa gracitas documento est, hoc fragmentum a Democrito non esse scri- ptum. Ác primum quidem non solum junctura ὃ χατὰ φύσιν πλοῦτος---συμπεπλήρωται paulo inso- lentior est, sed etiam usus vocis σχέπη, quem hic videmus, magis concinitcum recentiore quam cum antiquiore dicendi consuetudine. Deinde nemo bonus scriptor dixit ὃ βάσανος; omnes feminino genere hoc vocabulum usurparunt. Quam rem fugisse video Durchardum, qui significatu magis quam genere hoc substantivum ab antiquorum loquendi norma hic abhorrere existimat. 47. "Oca μὲν ἐπὶ τῇ φύσει, πάντες ἐσμὲν πλούσιοι, ὅσα δὲ ἐφ' ἡμῖν, πάντες ἐσμὲν πένητες. Anton. pag. 76; ap. Orell. n. 163. i. e. : Rebus iis quas natura lar- gitur, omnes abundamus; que vero in nostra potestate. sunt, earum omnes sumus inopes. Wanc sententiam per se falsam esse non est quod multis demonstrem. Nam aliis plus, aliis minus largitur natura, neque corpore solum, sed etiam animo Orellius comparat sententiam Pythagoricam | | DEMOCRITI FRAGMENTA SPUBIA. differunt homines. Utque non omnes arbores et plantz in quovis agro crescunt, ita non in omni- bus hominibus eadem prudentia idemque animi habitus invenitur. Qus autem in nostra sunt potestate amor, desiderium, laboris patientia et similia, earum rerum alii plus, alii minus possi- dent, iisque etiam excellunt aut plane carent, ut prorsus ridiculum sit, omnes homines in hoc ge- nere pares inter se putare, Quare nihil excogitari potest, quod magis adversetur philosophi nostri de hominibus judicio, ut qui, quemadmodum vidimus supra, alios prudentes, alios stultos, alios pecuniarum tenaces, alios prodigos, alios veraces, alios mendaces appellaverit. Burchardus senten- tiam non impugnat, sed sola auctoris verba. In his τὰ ἐπὶ τῇ φύσει ita opponi ait verbis «à ἐφ᾽ ἡμῖν, ut fere apud Epictetum fiat, qui Enchirid. cap. I hac habet : ᾿Γῶν ὄντων τὰ μέν ἐστιν ἐφ᾽ ἡμῖν, τὰ δὲ οὐχ ἐφ᾽ fuiv. "Ey! ἡμῖν μὲν ὑπόληψις, ὁρμή, ὄρεξις, ἔχχκλισις, xal ἑνὶ λόγῳ ὅσα ἡμέτερα ἔργα" οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν δὲ τὸ σῶμα, $j χτῆσις, δόξαι, ἀρχαὶ xal. ἑνὶ λόγω ὅσα οὐχ ἡμέτερα ἔργα. Sed nolim hzc longius persequi, satis habens ostendisse qua esset hu- jus fragmenti a Democriteis discrepantia. 18. Εἰ βούλει ἄλυπον βίον ζῇν, τὰ μέλλοντα συμθαί- νειν ὡς ἤδη συμθεδηχότα λογίζου. Απίοη, et Max. p. 790; ap. Orell. n. 165. 19. Ἄλυπος ἴσθι, μὴ τὴν ἀπάθειαν, ὡς τὰ ἄλογα τῶν ζώων, μηδὲ τὴν ἀλογίαν, ὡς οἱ ἄφρονες, ἀλλ᾽ ὡς ἐνάρετος, τὸν λόγον τῆς λύπης ἔχων παραμύθιον. ἀπίοῃ. et Max. p. 790; ap. Orell. n. 166. 3. Ὅσοι τινὲς πρὸς τὰς συμφορὰς γνώμη, μὲν ἥκιστα λυποῦνται, ἔργῳ δὲ μάλιστα ἀντέχουσιν, οὗτοι xol τῶν πόλεων xal ἰδιωτῶν χράτιστοί εἰσιν, Anton. et Max. p. 790; ap. Orell. 167. His tribus fragmen- tis in codd. et in margine edit. C. Gesneri additur lemma: £z sententiis Epicteti, Isocratis, Democriti. Inter Epicteti fragmenta jam retulerunt Meibo- mius et Schweighzuser. n. 158-160. Omnino ea Epicteti esse satis probat scribendi genus. Ἀπά- θεια apud Epictetum est ἀναισθησία. Sic idem ap. Arrian. HI cap. II, 4 : οὐ δεῖμε εἶναι ἀπαθῇ, ὡς dv- δριάντα. ΟΥ Schweigh. ad. 1. 1. Huc accedit vox ἐνάρετος, Democritez etatis: Graecis ignota. Vid. Lobeck. ad Phryn. pag. 318 seqq. 31. Τοῖς μὲν νοσοῦσιν ἰατρούς, τοῖς δὲ ἀτυγοῦσι φί- λους δεῖ συμπαρεῖναι. Ánton. et Max. pag. 805; ap. Orell. n. 168. At ibidem pag. 815 eadem sententia Plutarcho tribuitur. Stobzus Flor. CXII, 16 Socratis esse dicit, inter cujus simili- tudines est apud Orell, Opusc. Ip. 24 (ubi παραι- νεῖν pro συμπαρεῖναι legitur). Quocirca nulla híc est Antonii. et Maximi Democrito hoc dictum tribuentium auctoritas. 381 82. Kal ἰατρὸν xal φίλον οὗ τὸν ἡδίω, ἀλλὰ τὸν ὠφελιμώτερον δεῖ ἐχλέγεσθαι. Anton, et Max. p. 805. Αι ibidem pag. 721 hoc fragmen ex dictis Epicteti, Isocratis et Democratis esse fertur, Apud Orellium legitur n. 169. Democriti esse hanc sententiam ex lis qua de amicitia dixit, demonstrari nequit. 33. Γῆρας xal πενία δύο τραύματα δυσθεράπευτα, Maxim. p. 856; ap. Orell. n. 172. Hoc contra- rium est iis que Democritus de paupertate et di- vitiis supra dixit. 84. αλαιὸς αἶνος" ἔργα μὲν νεωτέρων, Βουλαὶ δ᾽ ἔχουσι τῶν γεραιτέρων κράτος, Maxim. p. 856; ap. Orell. n. 173. 35. Γῆρας Asóvteow χρεῖσσον ἀχμαίων νερῶν. Maxim. p. 856; ap. Orell. n. 174. In his duobus fragmentis nihil Democriteum est; namque priores duo versiculi ex Euripidis Melanippe, posterior ex ejusdem Hippothoonte sunt, ut effi- citur ex Stob. Flor. CXV, 5 et 14. 36. Ἔν μὲν τοῖς ἐσόπτροις ὃ τῆς ὄψεως, ἐν δὲ ταῖς δαιλίαις ὃ τῆς ugs χαραχτὴρ βλέπεται. Anton. et Maxim. p. 933 ; ap. Orell. n. 175. In codd. atque in editione C. Gesneri huic apophthegmati ap- positum est lemma Demosthenis vel Democriti. In hac ambiguitate tutius est, banc sententiam De- inocriticis non inserere, donec certius quid e membranis proferatur. 27. Μηδὲν τῆς ἀληθείας τιμιώτερον ἔστω μηδὲ φι- λίας ἐχλογὴ ἐχτὸς παθῶν διαχειμένη, οἷς τὸ δίκαιον συγχέεται xal σχοτίζεται, Ánton. p. 234; ap. Orell. n. 1775. 38. ᾿Αθάνατον χρῆμα fj ἀλήθεια καὶ ἀΐδιον, παρέχει δὲ ἡμῖν οὐ χάλλος χρόνῳ μαραινόμενον, οὔτε παῤῥη-- σίαν ἀφαιρεῖ τὴν ὑπὸ δίχης " ἀλλὰ τὰ δίκαια xol τὰ νόμιμα, διαχρίνουσα ἀπ᾽ αὐτῶν τὰ ἄδικα xol ἀπελέγ- χουσα. Ànton. p. 234; ap. Orell. n. 178. Utrique sententia adjicitur in membranis Epicteti no- men. Quapropter non injuria iis inter Epicteti fra- ginenta (n. 139 et 140) locum concessit Schweig- hauserus. Sed quoniam fragmentum proxime antecedens ap. Antonium Democriti nomine insi- guitum est, suspicabatur idem vir doctus, duas il- ias, de quibus loquimur, sententias petitas esse e Democriti, Epicteti et Isai (corr. Isocratis) sen- tentiis antiqua ztate in unum corpus redactis. Porro ex verbo συγχέεται Democritum auctorem esse conjiciebat. Hujus conjecturam amplexus Orellius utrumque fragmen inter Democritea rettulit, quod non probamus. Etenim συγχέεται, quod Schweighzuserus certissimum ionice dia- lecti vestigium habuit, Burchardus autem seri- pturze mendum esse ratus est, fortasse etiam apud Atticos in usu fuit. Certe Xenophontem recte sta- tuit Buttmannus Gramm. Ampl. Tom. II $ 114 p. 107 seqq. semper dixisse δέεται, qua forma pluribus locis servata non librariis, sed ipsi scriptori debetur. Neque valde dispar est ratio verbi χέειν, de quo disseruit idem grammaticus tom, I $ 105 adnot. ἃ. Itaque in his fragmentis nullum est indicium, ex quo Democritum eorum auctorem esse colligi oporteat. Caeterum neutrius fragmenti textus integer est, cujus emendandi curam gerere nunc non vacat. 89. Τὸ προσπεσὸν τερπνόν, Ap. Orell. n. 181. 40. "OXoc ἄνθρωπος ix γενετῆς νοῦσός ἐστι. Áp. Orell. n. 181. Utrumque apophthegma ex Pseu- dohippocratis epistola ad Damagetum, de qua libro primo pag. 78 seqq. disseruimus , sumtum, ex M. Neandri Opere aureo, ubi pag. 36a (ed. Lips.) legitur, inepte exscripsit Orellius. 41. Γνωμέων μευ τῶνδε εἴ τις ἐπαΐοι ξὺν νόῳ, πολ- λὰ μὲν ἔρξει ἀνδρὸς ἀγαθοῦ ἄξια, πολλὰ δὲ φαῦλα οὐχ ἕξει. Pseudodemocrates ap. Orell. n. 1. lonice dialecti ratio postulat oix ἕξει ; Orellius corrigi vult οὐχ ἔρξει. Sed manifestum est, hanc senten- tiam ab eo qui Democriti precepta moralia colle- git, commendationis loco ceteris sententiis esse praemissam. 43. Μαχάριος ὃς οὐσίαν xal νοῦν ἔχει" χρῆται γὰρ εἰς à δεῖ χαλῶς. Pseudodemocrates ap. Orell, n. 48. Corrupti sunt versus iambici, quos integros exhi- bent Stobzus Flor. CXIV, 7 et Maxim. pag. 759, Menandri esse dicentes. lbi autem in hunc modum scribuntur : Μακάριος ὅστις οὐσίαν xal νοῦν ἔχει, DEMOCBRITI FRAGMENTÀ SPURIA. χρῆται γὰρ οὗτος, εἷς ἃ δεῖ, ταύτη καλῶς. 42. Γῆς ἐπέδην γυμνός, γυμνός θ᾽ ὑπὸ γαῖαν ἄπειμι Καὶ τί μάτην μοχθῶ, γυμνὸν δρῶν τὸ τέλος; In Cod. “α]αῖ. sententiarum Pseudodemocra- ticarum hoc epigramma post sentent. 83 inseri- tur, ut testatur Orellius opusc. I p. 5o4. At idem distichon Pallade ascriptum exstat in Bruncii Analect. tom. lI p. 438. 44. Ὁ χόσμος ἀλλοίωσις, δ βίος ὑπόληψις. Demo- crat. ap. Orell. n. 85. Exstat hec sententia De- mocrati ascripta ap. Marcum Antoninum lib. IY $ 3 fin., ubi vid. Gataker. Fuisse eam in codice Barberino sententiarum Democraticarum ex Holstenii, qui illum codicem contulit, silentio conjicere licet. Sed quum eam in cod. Palatino, qui magni ponderis est, desiderari testetur Orcl- lius, omninoque non videatur fieri posse ut | Democritus, licet mundum appellaverit muta tionem, vitam tamen nihil nisi opinionem esse dixerit , hoc dictum inter Democritea non rece- pimus. Siquidem ipsi Antonino potius convenit hoc effatum, cui passim in ore fuerit illud zz. | ὑπόληψις, aut alii attribuendum est Democrati . quam illi, quem Democritum esse volumus. ds Θεῷ ὅμοιον ἔχει 6 ἄνθρωπος τὸ εὖ ποιεῖν, ὅταν τὸ εὖ ποιεῖν μὴ χαπηλεύηται, χαὶ τὸ εὐεργετεῖν χαὶ ἀληθεύειν. Anton. et Max. p. 277; ap. Orell. n. 135. Cur hanc sententiam Democrito abjudicemus, dictum est in praefatione fragmentis praemissa. 4e. Ἦν πιστεύη τις, θεοὺς ἐπισχοπεύειν πάντα, οὔτε λάθρη οὔτε φανερῶς ἁμαρτήσεται. Democrat. ap. Orell. n. 8o. De hoc quoque. fragmento in eadem prefatione diximus. DE OCELLO LUCANO. Constat nostra memoria plerosque eruditorum sic judicasse, Pythagoreorum fragmenta a Sto- bzo , Jamblicho , Porphyrio , Simplicio aliisque servata eque ac Timzi de anima mundi et Ocelli Lucani de universi natura libros , solis Philolai reliquiis exceptis, aut magnam partem supposi- titia esse aut omnino nihil continere, quod a vete- ribus illis, quibus tribuuntur, profectum sit (1). Neque ego de his rebus aliter sentio, sed tamen librum qui Ocelli Lucani nomen in fronte gerit non esse prorsus contemnendum ac plus in eo, quam vulgo putatur, momenti ad cognoscendam posteriorem Pythagoreorum rationem positum arbitror, et. causam renovate Pythagoreorum discipline aliam quam quz a plurimis affertur fuisse contendo, Quamvis enim ea sit littera- rum artiumque sors et conditio, ut postquam. orle sunt, ex prima quasi attatulze tenebris ad majorem semper lucem emergant ac perpetuo auctu crescant et excolantur : tamen , ubi ad tale fastigium sunt evectae, ut ad id quod summum est jam pervenisse vel brevi perventurz videan- tur, homines interdum tanquam longo itinere fessi subsistere parumper et ante acta secum re- colere cupiunt. Quamobrem primo ante Chr. n. seculo florentibus Academicorum, Stoicorum, Epicureorum aliorumque studiis fuerunt qui vel ad Pythagoricze doctrine simplicitatem vel ad Heracliteam vel ad Cynicam philosophiam re- dire, quam inter illius xtatis sectas nomina sua profiteri mallent. Ad quod efficGendum imprimis sublata Epicuri aliorumque sententiis animorum immortalitas et offusa dialectico- rum acumine rebus divinis atque humanis caligo valuisse videntur. Nam immortalitatis desiderio plerique tenentur homines et posthabi- tis incertis certa expetere solent. Ut autem de solis loquar Pythagoreis, nulla fuit philosopho- rum disciplina poetarum commentis propior, vulrari hominum captui accommodatior et si a Stoicorum familia discesseris ad consolandum genus humanum efficacior, quam hzc Pythago- reorum ratio. Hinc non defuerunt, qui ultimo ante Chr. n. seculo ad hujus philosophia stu- dium reverterentur atque adeo veteribus Pytha- goreis libros supponerent, presertim quum Juba, doctissimus Mauretanie rex, quacunque reperiri potuerunt Pythagoreorum scripta colli- geret. Qua de re insignis est Davidis locus Comment, in Arist. Categ. p. 38 a. scholl. Arist.: ἐν οἷς ζητητέον xal τὸ γνήσιον διὰ τὴν γινομένην vo- θείαν " νοθεύονται γὰρ τὰ βιδλία πενταχῶς " ἢ γὰρ δι᾽ εὐγνωμοσύνην μαθητῶν τὰ οἰχεῖα συγγράμματα τοῖς οἰχείοις διδασχάλοις ἀνατιθέντων, ὡς τὰ Πυθαγόρου. xal Σωχράτους ἐπιγραφόμενα βιδλία, μὴ ὄντα Σω- χράτους ἢ Πυθαγόρου ἀλλὰ Σωχρατιχῶν καὶ Πυθαγο- ρικῶν" ἢ διὰ φιλοτιμίαν βασιλικήν" Ἰοδάτους γὰρ τοῦ Λιδύων βασιλέως συνάγοντος τὰ Πυθαγόρου καὶ Πτο-- λεμαίου τὰ Ἀριστοτέλους, τινὲς καπηλείας χάριν τὰ τυχόντα συγγράμματα λαμθάνοντες ἐχέδρουν καὶ ἔση- vov διὰ παραθέσεως νέων μυῤῥῶν (1), ἵνα σχοῖεν δῆθεν τὴν ἐκ τοῦ χρόνου ἀξιοπιστίαν" ἢ δι’ δαωνυμίας συγ- γραφέων ἢ συγγραμμάτων 3) ὑπομνημάτων. ἔο igi- tur tempore cum alia multa antiquis Pythagorz sociis subdita sunt , tum ille compositus est liber qui ad Ocellum Lucanum vulgo refertur. Quo- cum convenit scribendi et disserendi genere fragmentum e libro de legibus petitum , quod apud Joannem Stobzeum exstat. Αο primum quidem boc volumen cum aliis hujusmodi scri- ptionibus conferenti patet auctorem ejus multo meliorem fuisse et rerum tractandarum artificem et verborum architectum , eundemque elegan- tiorem scriptorem et callidiorem antiquitatis si- mulatorem , quam eorum plerosque qui longas de virtute vel de categoriis disputationes confe. cerunt (3) vel fictis epistolis posteritati imponere tentarunt(4). Hic enim scriptor etsi multa usur- pavit vocabula , qua ab antiqua Pythagoreorum dictione abhorrere videntur, technicas tamen posterioris statis voces, ut στοιχεῖα, cujus loco οὐσίας dicit, vitavit, ut vetustatis speciem pra se ferret. Deinde licet haud pauca ex Eleatico- rum fragmentis et Aristotelis opere, quod est de generatione et interitu, ad verbum in suum libel- lum transscripserit , simpliciter tamen et perspi- (1) Vid. Ritteri Gesch. der Pythag. Philos. pag. 67; Getch. der Phil. Y p. 377. Cf. Gruppe über die Frag- mente des. Archytas und der áltern Pythagoreer. Berlin 1840. Ahrens de dial. dor. p. 23 seq. (2) Sic emendo vitiosam scripturam πυῤῥῶν. (3) Cf. Orell. Opusc. vet. Gr. sent. et mor. Tom. 1 p. 210-361. (4) Vide epistolas Socraticorum et Pythagoreorum editas ab Orellio. Lipeisee 1815. 384 cue et antiquissimze philosophie convenienter philosophatur. Quumque ea prztermittat , quz maxime Pythagoreorum propria sunt , μετεμψύ- χωσιν et numerorum doctrinam , non tam sexcen- ties dicta repetendo omnem novitatis gratiam libro praripuisse, quam alia prisco more tra- ctasse censendus est. Sed hunc, quem optimo- rum scriptorum naufragio superstitem esse vo- luit fortuna libellum, non posse veteris Ocelli integrum et incorruptum opusculum judicari vel inde sequitur, quod illius Pythagorei neque apud Aristotelem mentio fit, neque apud Plato- nem. Nam spuria est Platonis ad Archytam epistola. Accedit quod nemo ante Aristotelem mundi eternitatem , quam Pseudocellus tuetur, statuit, Est autem eorum qui commentariolum hoc commemorant antiquissimus auctor Philo, qui libro de mundo non interituro p. 728 ed. Colon., ἔνιοι δέ, inquit, οὐκ Ἀριστοτέλη τῆς δόξης εὑρετὴν λέγουσιν, ἀλλὰ τῶν Πυθαγορείων τινάς. Ἐγὼ δὲ καὶ ᾿Ωχέλλου συγγράμματι, Λευκανοῦ γένος, ἐπιγεγραμμένῳ περὶ τῆς τοῦ παντὸς φύσεως ἐνέτυχον; ἐν ᾧ ἀγένητόν τε xai ἄφθαρτον οὐχ ἀπεφαίνετο μόνον, ἀλλὰ xal δι᾽ ἀποδείξεως χατεσχεύαζε τὸν χόσμον slvat. Reliqui non magni sunt momenti. Lucianus ὑπὲρ τοῦ ἐν τῇ προσαγορεύσει πταίσματος cap 5 : ὃ μέν ve θεσπέσιος Πυθαγόρας, εἰ χαὶ μηδὲν αὐτὸς ἡμῖν ἴδιον χαταλιπεῖν τῶν αὐτοῦ ἠξίωσεν, ὅσον ᾿ΠὈχέλλῳ τῷ Λευ- κανῷ xal Ἀρχύτᾳ καὶ τοῖς ἄλλοις ὁμιληταῖς αὐτοῦ τεχμαίρεσθαι, οὔτι τὸ εὖ πράττειν προὔγραφεν, ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ ὑγιαίνειν ἄρχεσθαι ἐκέλευεν. — Pseudarchy- tas in epistola ad Platonem scripta apud Dioge- nem Laertium VIII, 80 : χαλῶς ποιεῖς, ὅτι ἀποπέ- φευγας ix τᾶς ἀῤῥωστίας. Ταῦτα γὰρ αὐτός τε ἐπέσταλχας xai τοὶ περὶ Δαμησχὸν ἀπάγγελον, Περὶ δὲ τῶν ὑπομνημάτων ἐπεμελήθημες καὶ ἀνήλθομες ὡς Λευχανὼς xal ἐνετύχομες τοῖς Ὀχέλλω ἐχγόνοις. Τὰ μὲν ὧν περὶ νόμω xal βασιληΐας καὶ ὁσιότατος xal τᾶς τῷ παντὸς γενέσιος αὐτοί τε ἔχομες xal τινα ἀπεστάλ- χαμες. Τὰ δὲ λοιπὰ οὔτοι νῦν γε δύναται εὑρεθῇμεν- at δέ χα εὑρεθῇ, ἥξει τοι, Suppositam esse hanc epistolam non est quod uberius ostendamus. Idem, ut supra diximus, de Platonis respon- sione ( Diog. 1. c. 81) judicandum. Πλάτων ᾿Ἀρχύτα εὖ πράττειν. Τὰ μὲν παρὰ σοῦ ἐλθόντα ὑπομνήματα θαυμαστῶς ὡς ἄσμενοί τε ἐλάθομεν καὶ τοῦ γράψαντος αὐτὰ ἠγάσθημεν ὡς ἔνι μάλιστα, καὶ ἔδοξεν ἡμῖν εἶναι ὃ ἀνὴρ ἄξιος ἐχείνων τῶν παλαιῶν προ- γόνων. Λέγονται γὰρ οἱ ἄνδρες οὗτοι μυρίοι εἶναι. Οὖ- τοι δ᾽ ἦσαν τῶν ἐπὶ Λαομέδοντος ἐξαναστάντων Τρώων, ἄνδρες ἀγαθοί, ὡς ὃ παραδεδομένος μῦθος δηλοῖ. Τὰ δὲ παρ᾽ ἐμοὶ ὑπομνήματα, περὶ ὧν ἐπέστειλας, ἴχα- γῶς μὲν οὔπω ἔχει, ὡς δέ ποτε τυγχάνει ἔχοντα ἀπέ-- σταλχά σοι. Περὶ δὲ τῆς φυλαχῆς ἀμφότεροι συμφω»- DE OCELLO LUCANO. νοῦμεν, ὥστε οὐδὲν δεῖ παραχελεύεσθαι, — "Eoi. Vix intelligeremus has laudes quibus Οὐαί ες ejusque majores hic ornantur, nisi Diogenes qu. spectarent tot inania verba significasset, Censo- rinus de die natali cap. 4 pag. 9 ed. Jahn. : « 5e prior illa sententia, qua semper humanum gens fuisse creditur, auctores habet Pythagoram $a- mium et Ocellum Lucanum et 4rchytam Tarent- num omnesque adeo Pythagoricos. » Respxit opusculi de universi natura cap. 3 3. Sextu Empiricus adv. math. lib. IX cap. ultimo : & πέντε δὲ "Oxe)Óoc 6 Λευχανὸς xal Ἀριστοτέλης" cu παρέλαθον γὰρ τοῖς τέτταρσι στοιχείοις τὸ πέμπτον χαὶ χυχλοφορητιχὸν σῶμα, ἐξ οὗ λέγουσιν εἶναι τὰ οὐρέ- νια. Cui testimonio cave fidem adjungas , quum. in exponenda quattuor elementorum doctrina nulla quinta istius naturze, coelestium corporum materia mentio in Ocelli libro exstet. Jambi- chus vit. Pyth. c. 36 p. 2: : τῶν δὲ συμπάντων. Πυθαγορείων τοὺς μὲν ἀγνῶτάς τε xal ἀνωνύμους toi; πολλοὺς εἰχὸς γεγονέναι" τῶν δὲ γνωριζομένων iz τάδε τὰ ὀνόματα, in quibus clarorum Pythagore orum nominibus recensentur p. 223 etiam hzc: Λευχανοί * "OxeXoc xat "OxuAe ἀδελφοί. Syrianus in Aristotelis Metaph. libr. XIII p. 368 : ὀρῶς ἄρα xal ταύτην ἐνίσταντο τὴν ζήτησιν xat τὴν αἰτίσι. παρέδοσαν τοῦ πλήθους τῶν ὄντως ὄντων" χαὶ οὗτε πρός τι τὴν ἑτέραν ἐποίουν τῶν ἀρχῶν, οὔτε τὸν ztz τῶν αἰσθητῶν λόγον πάντῃ παρελίμπανον, ὡς Orc τὰ Ἐχχέλου μὲν περὶ τῆς τοῦ παντὸς φύσιος, ἐξ ut τὰ [τοῦ Ἀριστοτέλους ] περὶ γενέσεως xat φθορᾶς u» γονουχὶ μεταδεύλῷσθαι δοχεῖ, τοῦ Τιμαίου δὲ τὶ πλεῖστα, xa0' ὃν fj Περιπατητικὴ φιλοσοφία τὰ z001 θεολογεῖ, Proclus Comment. in Platonis Timeun lib. IIl p. 15o : ἄλλοι δέ τινες, ὡς οἵ περὶ "Oro τὸν τοῦ 'Γιμαίου πρόοδον, δύο δυνάμεις ἕχαστω τῶν στοιχείων διένεμον, πυρὶ μὲν θερμὸν καὶ ξηρόν, , $t δὲ θερμὸν xal ὑγρόν. ὕδατι δὲ δγρὸν καὶ ψυχρὸν, Ὑ. δὲ ψυχρὸν καὶ ξηρόν. Καὶ ταῦτα ἀναγέγραπται md τοῦδε τοῦ ἀνδρὸς ἐν τῷ περὶ φύσεως. Joannes Ste. bazus Ecl. Phys. I cap. 24 : [Ὄχελος ἀΐδιον τὸν - G(&0v* ὧὡδὶ γὰρ ἐν τοῖς περὶ τοῦ παντὸς φύσεως λέν, x. τ Δ. At omnia hzc testimonia, quorum doo etiam ab homine male sedulo ficta esse const, nihil ad probandam operis antiquitatem proli- ciunt. Una superest res qua jam Nogarolz: scrupulum injecit. Jure enim miratus est vir tam generis nobilitate quam doctrinz copia ins gnis, cur attice scripserit Ocellus, quem par erat dorico sermone uti, Sed plerisque eruditorum. qui postea hunc scriptorem tractarunt, persur - sum fuit volumen de universi natura olim derit scriptum sequenti tempore in atticam dialectu esse translatum. . Fidem faciunt fragmenta, qu DE OCELLO LUCANO. 335 x hoc ipso commentario atque ex alio qui erat e legibus excerpta, dorica dialecto Stobaeus rofert. Hinc post Stobai ztatem , id est, post uintum seculum atticam libri interpretationem ompositam esse apparet. Prius enim tales ranslationes non videntur exstitisse, Nimirum uo tempore apud Graecos tanta jam erat veteris ingue ignoratio, ut scripta dorica vel ionica isi a doctioribus non intelligerentur, quadam iujusmodi opera in communem sermonem con- ersa sunt. Itaque Cassianus Bassus quum de- imo seculo Constantini Porphyrogenneti jussu seoponica e variorum auctorum libris colligeret, emocriteze de agricultura disputationis reliquias ublatis fere omnibus ionice dialecti vestigiis mblicavit.. Quapropter opinor medio evo ho- nnem aliquem antiqua philosophiz studiosum, jum incidisset in Pseudocelli opusculum , ora- lonis perspicuitate et suavitate captum quam pse voluptatem e dorici exempli lectione cepe- at, eandem aliis attica interpretatione afferre roluisse. Libellum ita interpretatus est, ut ni- il mutaret nisi doricas vocum formas in atticas 'el communes (5). Quecunque autem in hac nterpretatione ab optimorum scriptorum usu bhorrent, non auctori , sed interpreti , qui for- asse nono seculo vixit, vitio vertenda sunt. Juamobrem ἐὰν bis indicativo junctam reperi- nus (6), quia inelegantes noni saeculi scriptores, elut Malalas, jam frequenter in hoc vitium in- idebant. Sustuli hoc cum aliis mendis , ut co- orem antiquum libro redderem. Restat ut commentarioli hujus editiones re- enseam. Quod quo brevius fiat, pauca de codd. nss. preefanda sunt. n bibliotheca regia Pa- isiensi tria exstant Pseudocelli exemplaria ca- amo exarata nr. 1928 (A.), nr. 2018 (B.), nr. 518 (C.). Quz quoniam e lectionibus a Battz- io inde excerptis omnium optima ac veterum ditionum fundamenta esse conjeceram, Car. lened. Hasium , virum amplissimz eruditionis aude praestantem et singulari humanitate przdi- um, per litteras adii atque rogavi, ut tres illos odices in meum usum conferendos curaret. Hoc ntercedente Hasio tanta cura ac diligentia fecit lertinus, ut przclaram et rei litterarie et mihi ram navaverit. Est autem codex ille, quem ütera ἃ, designavi, omnium antiquissimus naximeque emendatus , sed reliqui etiam satis Xni. Alii libri manuscripti inveniuntur in bi- lliotheca Veneta D. Marci (cf. Catalog. p. 130 et 277 ) atque in bibliotheca Laurentiana teste Bandinio Cat. vol. Il[ plut. 86 cod. 32 p. 377. Adde Montefalconium in Bibliotheca bibliothe- carum et eundem in Bibl. Coislin., ubi memora- tur cod. 173 p. 229. Incertum est duo, an tres codices in bibliotheca Vaticana sint; qna de re infra dicetur. Editio princeps teste Battzsio ( atteuz) iun Mém. de l'Académie des inscr. et bell. lettr. vol. XXIX p. 244 atque in Ocelli editione p. 11 pro- diit Parisiis anno 1539. Paullo post in Syl- loge interpretationum excusa Lutetiz anno 1541 lucem vidit prima Ocelli translatio latina, cujus auctor fuit Guilielmus Christianus Aurelius, Francisci 1 Galliarum regis medicus. Interpres codicem Parisiensem C., unde principem editio- nem ductam existimo, ubique secutus est, Ex eodem fonte manavit editio Lovaniensis, cujus hac est inscriptio : [οχελλος Atuxavóc φιλόσοφος περὶ τῆς τοῦ παντὸς φύσεως. — Ocellus Lucanus phi- losophus de universi orbis natura Joanne Doscio Lon:zo interprete atque commentatore. Lova- nii apud Petrum ἃ Colonia anno 1554. At in exemplo 'quod Rudolphus tractavit, nihil se preter contextum Grzcum invenisse testatur. Francisco Patricio qui in Discussionibus Peripa- teticis Basilee anno 1581 maxima forma editis multa Ocelli dicta fortasse e codd. manu exaratis depromta exhibet , non multum est tribuendum, quia eosdem locos varie laudat , alios memorie lapsu contrahit. Sed antequam promulgatum esset ejus opus jam Veneta Nogarolz editio a. 155g typis descripta erat, e qua fluxerunt postea Commelini et Vizzanii editiones. | Nogarola, comes Veronensis, non modo scriptoris verba recognovit , sed etiam interpretationem latinam, qua multum discrepat a Christiani translatione, et observationes adjecit. Quibus autem subsi- diis preter Lovaniensem editionem usus sit ignoramus, quum Ocelli opusculum Rome de- scriptum sibi Veronam esse missum dicat, quod ego de apographo codicis Vaticani interpretor. Nogarole textum , interpretationem, adnotatio- nes et epistolam de viris illustribus Italis qui grace scripserunt repetiit Heidelbergae a. 1596 Hieronymus Commelinus, qui in prafatione ait ad castigandam scriptoris orationem przeterea a Casaubono sibi missum esse librum grecum, quem quum hzc editio non multum novi exhi- beat aut. codicem Par. C. aut editionem Lova- niensem fuisse apparet. Vizzánius Ocellum Bo- . (8) Cf. fragmenta dorica apud Stobeenm in commenta- Ἰ0 citata. PBILOM GREC. (6) Cf. cap. 1 $ 4 et II $ 9. 886 nonis a. 1646 vulgavit, quz editio iterum typis expressa est apud Batavos. Sic autem inscri- bitur : Ὥχελλος 6 φιλόσοφος περὶ τῆς TOU παντῦὺς φύσεως. Ocellus Lucanus philosophus de uni- versi natura, "lextum e Graeco in Latinum transtulit collatisque multis exemplaribus etiam mss. emendavit, paraphrasi et commentario illustravit Carolus Emmanuel Vizzanius Bono- niensis. Pars physica (i. e. cap. I1—3) ad Emi- nentissimum et Reverendissimum Principem l'ranciscum Barberinum 5. R. V. Card. Vicecan- cellarium. Amstelodami apud Joannem Blaeu 1661, 4. Pars politica ( i. e. cap. 4 ) cui acces serunt V. C. Ludovici Nogarolae in eundem notz, ejusdem Ocelli de legibus fragmentum unaque locupletissimus index ad Eminentissimum etc. ut in priore parte. Prater Nogarole et Commelini editiones ad recensendum scriptorem, de quo bene meritus est, Vizzanius adhibuit duos codi- ces Vaticanos, quorum alterum vocat antiquio- rem , alterum a Lollino episcopo Urbano VII Pontifici Maximo donatum esse narrat , nec non codicem "Thoma Bartholini Dani. Post Vizza- nium neque a Galeo (7) neque a Dargensio (8) Ocellus critica arte tractatus est. Sed plus huic scriptori profuit Dattzsius , cujus duplex exstat editio, altera in Mémoires de littérature, tirés des registres de l'Académie royale des inscriptions et belles-lettres, depuis l'année MDCCLF III , jus- ques et compris MDCCLX. 'Tom. XXIX p. 240 seqq., altera seorsum prodiit sic inscripta : OceL- lus Lucanus, de la nature de l'univers, avec la tra- duction francoise et des remarques, par M. l' 4bbe Batteux. Paris, MDCCLXVIII. Primus ad cor- rigendum verborum contextum excussit Codi- cem Par. A. ex eoque et lacunam supplevit, quae antea in omnibus editionibus fuerat, et alia pro- tulit non contemnenda. Praeterea inspexit Cod. C., sed semel tantum ejus mentionem fecit. 1n quo viro si major fuisset diligentia, nihil forsi- tan posteris in hoc genere reliquum fecisset. Αἵ ille inutile esse ratus omnem scriptura varieta- tem adnotare, nonnunquam ea omisit, quz maximi sunt momenti, neque raro spretis qua regius codex A. suppeditabat deteriora aliunde arripuit. Gallica ejus interpretatio Dargensiana paullo est accuratior, adnotationes breves et ad rerum magis quam ad verborum intellectum ac- (7; Thomas Galeus Ocellum edidit in opusculis mytholo- Eicis , elhicis et physivis. Cantabrigiae 167 t-et Amstelodami ap. Henr. Wetsten. 1688. (8) Ocellus Lucanus , en Grec et en. Francois, avec des dissertations sur. les principales questions de la metaphysique , de la physique et de la morale des an- DE OCELLO LUCANO. commodatz. Sequitur Rotermundi editio qu a. 1794 Lipsiz publicata magnam partem ἐπ, Dargensiana concinit. Ceterum omnes illi à quibus dixi editores non dubitarant, quin veri. veteris Ocelli opus tractarent. lnterim Chii. Meinersius in Historia doctrinz de vero ἐὺ Lemgoviz 1780 divulgata atque in Geschichte der Wiss. in Griech. und Rom. tom. I p. 584 prins spurium esse libellum animadvertit, quamquam in iis quz de scribendi genere et singulis voa- bulis monet aliquoties erravit. Contra Meine. sium libelli auctoritatem defendit Christ. Godofr. Bardilius in Epochen der vorzüglichsten philo- phischen Eegriffe, Halis 1788, qui simul hoc de universi natura opusculum et fragmentum de le gibus germanice reddidit et observationibus il lustravit in Füllebornii Zeytreegen zur Geschichte der Philosophie part. X p. 1—77. Denq Aug. Fr. Guil. Rudolphus Ocellum recensitun et amplissimis commentariis instructum lipsiz edidit anno 1801. Acceperat ἃ "Tzschuckio v rias lectiones, quas Siebenkeesius paullo ant Roma e codice quodam Vaticano excerpserat, Qua lectiones quum modo cum eo libro conse tiant , quem Vizzanius antiquiorem vocat, mol» cum Lollini exemplo, modo ab utroque disce- pent, incertum est, duo an tres in bibliothea Vaticana Ocelli codices reperiantur. Adde qud Rudolphus collatis przter editionem principen et Venetam Nogarola omnibus quz prodierat editionibus multis locis orationem correxil scr ptoris quem haud secus ac Bardilius veterrimun esse opinatus est et longa disputatione advers Meinersium tueri studuit. Sed nos nihil omn bus ejus argumentis deterriti quid hac de v sentiremus , supra significavimus. Accidit etia» Rudolpho, ut fallaci Patricii testimonio inductis quindecim loca, e Pseudarchytz libro qui in- scribitur χαθολιχοὶ λόγοι δέκα atque ab Orelli» Opusculis. veterum Graecorum — sententiosis εἰ moralibus insertus est , depromta tanquam Ocelli fragmenta pag. 53—57 exhiberet. Etsi vero ipse jam de eorum veritate dubitavit, tame propter suspectam Patricii fidem ne commen- randa quidem erant. '"lribus utar exemplis. Pri mum est xal ὃ μὲν πρᾶτος λόγος $j οὐσία, piri ciens qui peuvent servir de suite à la philosopkit ἐκ. bon sens ; par M. le Marquis d'Argens, Chambellanét. S. M. le Roi de Prusse, de l'Académie royale ἐδ sciences et. belles-leltres de Berlin, Directeur deu classe de philologie, Berlin 1762, chez Haw t Spener. DE OCELLO LUCANO. am : τᾶς μὲν οὖν οὐσίας ἴδιον τὸ μὴ ἐπιδέχεσθαι τὸ ἴλλον καὶ τὸ ἧττον" οὐ μᾶλλον ζῶον ἄνθρωπος τοῦ που" ὑπάρχει ταῖς οὐσίαις xai τὸ τῶν ἐναντίων dve- δέχτον εἶναι. "Tertium : τὸ δὲ ποσὸν εἰς ἑπτὰ διαι-- ται, εἰς γραμμάν, ἐπιφάνειαν, σῶμα, τόπον, ρόνον ἀριθμὸν καὶ λόγον " χαὶ τὸ μέν ἐντι αὐτῆς τῆς, ὁσότητος συνεχές, τὸ δὲ διωρισμένον - xal συνεχοῦς k πέντε, τοῦ δὲ διωρισμένου τὰ δύο, ὃ ἀριθμὸς xol ὃ wx. Εὶ quibus primus locus legitur apud Ru- olph. p. 53 et apud Orell. 1. c. tom. IL p. 273, Iter ap. Rudolph. p. 54 et apud Orell. p. 275, tius p. 54 ap. Rudolph. et pag. 376 apud relllum, — Post hos aliorum labores nihil mihi otius fuit, quam ut scripture varietate, quam ertinus e codicibus tribus Parisiensibus enota- $87 verat, adjutus ad verborum contextum denuo recensendum me conferrem. In quo negotio ita versatus sum, ut non solum codd. mss., sed etiam veterum scriptorum, Stobzi potissimum et Jamblichi rationem haberem, pauca etiam qua corrupta essent emendarem. Quumque hic scriptor non longos commentarios , sed brevem difficilium locorum explicationem requirere vi- deretur, quecunque morari lectores possent ad- notationibus explanavi. Qua in re eo breviori mihi esse licuit, quod antiquiores Christiani, Nogarolz, Vizzanii interpretationes vix cuiquam hodie satisfacere posse arbitratus, ipse totam | opusculum latinum feci. OKEAAOY TOY AEYKANOY ITEPI ΤΗ͂Σ TOY HANTOZ ΦΥΣΕΩΣ ΒΙΒΛΙΟΝ. ΚΕΦ. A. 9 t. Τάδε συνέγραψεν Γθχελλος ὁ Atuxavóc περὶ τῆς τοῦ παντὸς φύσεως, τὰ μὲν τεχμηρίοις σαφέσι παρ᾽ αὐτῆς τῆς φύσεως ἐχμαθών, τὰ δὲ xal δόξῃ μετὰ λό- του, τὸ εἰχὸς ἀπὸ τῆς νοήσεως στοχαζόμενος. 2. Δο- χεῖ γάρ μοι τὸ πᾶν ἀνώλεθρον εἶναι xal ἀγένητον - ἀεί τε γὰρ ἦν καὶ ἔσται" εἰ γὰρ ἔγχρονον, οὐκ ἂν ἔτι ἦν" οὕτως οὖν ἀνώλεθρόν τε xal ἀγένητον τὸ πᾶν. Οὔτε Ὑάρ, εἰ γενόμενόν τις αὐτὸ δοξάζοι, [εὕροιτο ἂν ἐξ ὅτου γενηθείη, οὔτε εἰ φθαρτόν, ] εὕροιτο ἂν εἰς ὃ φθαρείη xai διαφυθείη ἐξ ὅτου τε xal γέγονεν, ἐχεῖνο OCELLI LUCANI DE UNIVERSI NATURA LIBELLUS. CAP. I. 6 1. Hac de universi natura Ocellus conscripsit , par- tim certis indiciis ab ipsa natura edoctus partim etap opinione cum ratione conjuncta, id quod probabile εἰ "intellectu conjiciens. $ 2. Nam universitas interilus et o- tus expers mibi videtur, quia semper fuit semperque επί; si enim tempori obnoxia esset , haud sane amplius ford : ideo neque ortus in eam cadit neque interitus. Neqw enim si quis eam natam existimet, reperiat unde gese rata sit, nec si dissolubilem putet, inveniat , in quod die solvatur ac desinat; siquidem prima omnis rerum niurz "Qxe)30:] 1a vocatur hic scriptor a Sext. Empir. adv. Math. lib. IX cap. ult., et a Luciano de lapsu inter salu- tandum cap. 5; "Oxe3o; a Stobmo Ecl. phys. 1 c. 24 et Jam- blico de vit. Pyth. c. 36; ΓὭκελλος ἃ Philone libro de mundo non inteiitiro p. 778 ed. Colon., in cod. Par. nr. 1928 (4.) alque a plerisque hnjus libri editoribus Commelino, Viz- zanio, Galeo, Battzesio, Dargeusio (D'Argens), Οἴχελλος in variis lectionibus apud Lucianum atque in iis quas ad hunc libellum notarunt Commelinus et Vizzanius. Οὐὔχελος olim legebatur apud Diogenem Laertium et "Hxe2oc apud Sextnm Empiricum. Cf. Canter. varr. lecit. 1, 17. "Exxe2o; nomi- matur a Syriano ad Arist. Met. XIIT, "Oxxe)oc in codice regio Diogenis Laerlii citato a Menag. hist. mulier. phil. 101 et Proclo in Platonis Timaum p. 150 ed. Das.; Occe- jus ἃ Censorino de die natali cap. 4 p. 9 ed. Jalin. qul Canterum secutus Ocelli nomen restituit. "QxeXoc denique appellatur in codice Vaticano hujus libri atque in duabus membranis Parisiensibus nr. 2018 (B.) et nr. 2518 (C.), quarum rior inscriptionem habet ὠχέλου λευχανοῦ, altera ὠχέλου φιλοσόφου. ἴῃ hac scripturm varietate non tam quid codices praebeant quam quid soribi oporteat quaeren- dum est. Mihi autem idem fere quod Menaygio I. c. sta- tuendum videtur, ut rarissimum hoc nomen ab ὄχος vel 6xxoc i. e. ὀφθαλμός, cujus vocabuli soli grammatici men- tionem faciunt et cujus deminutivum habetur ὄχχαλος (vulgo ὄχταλος) ap. Arcad. 55, fluxisse putem. Neque mirum vide- bitur cuiquam tale nomen ubi similia, qne apud Grecos usitafa sunt, secum recoluerit. Cf. Pap. lex. p. 2. c. Atsi ab iis nominibus qu:e in υλος, v73oc, 0.0; et 020; desinunt, ut Ξένυ)λος, Πομπύλος, Τρωΐλος. Γέρψιλλος discesseria, non multa reperias nomina hominum propria, quorum positio λος sit. De iis loquor, quae liujus syllabae adjectione ab aliis vocibus iisque optimorum scriptorum usu confirmatis manant. Itaque Κέφαλος quod aliam sequitur analogiam et Τράχαλος, ex appellativo proprium nomen factum, quod e Tacit. Hist. I, 90 addendum lexico Papiano, lioc loco non sunl commemoranda,. Jam vero rectene se habeat apud Arcadium ὄχχαλος pro eo quod in membranis exstat ὄχταλος, an forte ὄκχελος exarandum sil, prorsus incertum est. ld tamen patet neque ὥχελος neque ὥχχελλος neque Οἴχελλος ["HxeXoc] ant. Οὔχελος ferri posse, sed e reliquis formam aliquam esse eligendam. Quamobrem eam suni quie latino nomini maxime conveniret ideoque cum Lov niensi editore et Rudolplio hunc scriptorem "Oxo m- minavi. περὶ τῆ: τοῦ παντὸς φύσεως] Ita inscribitur liber a Philese Judzeo περὶ ἀφθαρσίας xócuou p. 728. Stobaeus Ecl. Phy. f, 24 liabet τὰ περὶ τοῦ παντὸς φύσεως, Pseudarchytas s. Diog. Laert. VIII, 80 περὶ τᾶς τῶ παυτὸς γενέσιος. Procui l. |. Ocellum laudat ἐν τῷ περὶ φύσεως. Cum Plilone Ju- dico, antiquissimo teste, consentiunt duo codices Pan- sienses A et B. Quapropter lianc inscriptionem probari. . χεὲφ αἾ In codd. Parisiensibus nullum invenitur capitum vestigium. — Utrum igitur e codice aliqno hac lb descriptio petita, an a primis editoribus profecta sit ignore. $. 2. ἀνώλεθρον) Sic recte codd. Parisienses; &vorcipo, quod in lioc scriptore non est aptum, Vizzanius posuit. ἀγένητον] Ita cod. Par. A. hoc loco et paulo post in ver. bis οὕτως οὖν ἀνώλεθρόν τε xai ἀγένητον τὸ πᾶν. Idem pre het Siebenkeesio teste codex Vaticanus. Contra οὐ. Parr. B. et C. ἀγέννητον exhibent. Editores modo bas modo illam formam pratulerunt, quasi promiscue lala usurparentnr. Rudolphus ubique iu hoc libello ἀγέννητον, scribi voluit. At cum Vizzanio, Galeo, Dargensio d Le vaniensi editore ἀγένητον hic exarari convenit. X Opponilur aulem τὸ μὲν γενητὸν τῷ ἀϊδίῳ, τὸ δὲ γεννητὸν τῷ zori5. Quo fit ut τὸ ἀγένητον sit quod hic requiritur τὸ ἀίδιον, τ ἀγέννητον autem idem prope valeat quod τὸ μὴ (vel inler dum μήπω) γεγεννημένον. οὐχ ἂν ἔτι ἢ»] Pro liac codicum scriptura, quam ree is confirmat, male conjecit Battaesius οὐκ ἄν τι ἢ». Net vero 3j desideratur. Cf. Fisch. Exc. ad Plat. Pha. c. ! n. 9 p. 232. Nogarola sine dubio legit οὖχ ἂν ἀεὶ ἣν; τεῖ- tit enim : si enim tempori subditum foret, haud sat esse perpetuo posset. Αἱ nihil mutandum. — Nam hice cus expressus videtur e Melisseo (fragm. 11 ) ei γάρ τί τὸν τῶν πάσχοι, οὐκ ἃ" ἔτι ἕν εἴη, quamquam interesse aliqui inter utramqtie sententiam fateor. Arbitratur autem si ptor quemadmodum tempus preetereat, ita. quidquid ^ obnoxium sit, manere el. perpetuum esse non posse. ἀνώλεθρόν τε xal ἀγένητον τὸ πᾶν] codd, Parisienses ( ΒΌΡΓΆ) εἱ Vat. Negligenter Batlzesius ἀγέννητόν τε 55» $88 LIB. DE UNIVERSI NATURA. πρῶτον τοῦ παντός ἐστιν᾽ εἰς ὅ τε πάλιν φθαρήσεται, ἐἰχεῖνο ἔσχατον τοῦ παντὸς ἔσται. Τὸ δέ γε πᾶν γινό- μένον σὺν πᾶσι γίνεται χαὶ τὸ φθειρόμενον σὺν πᾶσι φθείρεται" xal τοῦτό γε δὴ ἀδύνατον - ἄναρχον ἄρα xai ἀτελεύτητον τὸ πᾶν. Οὐ μὲν οὖν ἄλλως ἔχει ἣ οὕτως. 6 3. ΠΠἂν τε τὸ γενέσεως ἀρχὴν εἴληφὸς καὶ διαλύσεως ὀφεῖλον χοινωνῆσαι δύο ἐπιδέχεται μεταδολάς " μίαν μέν, τὴν ἀπὸ τοῦ μείονος ἐπὶ τὸ μεῖζον xal τὴν ἀπὸ τοῦ χείρονος ἐπὶ τὸ βέλτιον" χαλεῖται δὲ τὸ μὲν ἀφ᾽ οὗπερ ἂν ἄρξηται μεταβάλλειν, γένεσις, τὸ δὲ εἰς ὃ ἀφιχνεῖται, ἀχμή" δευτέραν δὲ τὴν ἀπὸ τοῦ μείζονος ἐπὶ τὸ μεῖον χαὶ τὴν ἀπὸ τοῦ βελτίονος ἐπὶ τὸ χεῖρον" τὸ δὲ συμπέρασμα τῆς. μεταδολῇς ταύτης ὀνομάζεται φθορὰ xal διάλυσις. $ 4. El μὲν οὖν καὶ τὸ ὅλον καὶ τὸ πᾶν γενητόν ἐστι χαὶ φθαρτόν, γενόμενον ἀπὸ τοῦ μείονος ἐπὶ τὸ μεῖζον μετέδαλε, xal ἀπὸ τοῦ χείρονος ἐπὶ τὸ βέλτιον" ὥστε xal ἀπὸ τοῦ μείζονος ἐπὶ τὸ μεῖον μεταδαλεῖ xal ἀπὸ τοῦ βελτίονος ἐπὶ τὸ χεῖρον. Γε- νύμενος ἄρα ὃ χόσμος αὔξησιν ἔλαθε καὶ ἀχμήν, καὶ πάλιν λήψεται φθίσιν καὶ τελευτήν ἅπασα γὰρ φύσις, ἡ ἔχουσα διέξοδον, ὅρους ἔχει τρεῖς xoi δύο διαστή- ματα ὅροι μὲν οὖν εἶσι [τρεῖς] γένεσις, ἀκμή, τελευτή" διαστήματα δὲ τό τε ἀπὸ τῆς γενέσεως, μέχρι τῆς ἀ- χμῆς xal τὸ ἀπὸ τῆς ἀχμῆς μέχρι τῆς τελευτῆς. $ 5. (vulgo 6.) 'T& σημεῖα δὲ καὶ τεχμήρια τούτου ἐναργῆ, τάξεις, συμμετρίαι, σχηματισμοί, θέσεις, διαστάσεις, xoi ἀνώλεθρον. Vulgo legitur ἀγέννητον τὸ πᾶν καὶ ἀνώλεθρον ofuisso τε. δοξάζοι] cod. Vat.; vulgo δοξάζει. εὔροιτο ἂν ἐξ ὅτου γενηθείη, οὔτε εἰ q0201óv,] haec verba, qui ad sententie integritatem requirunlur, uncis inclusa addidit Rudolphus. ἐξ ὅτου τε xal γέγονεν] cod. Vat. et omnes Parísienses. In Par. B. distinctionis virgula librarii errore non post γέγονεν, sed post. éxeivo ponitur. Horum codicum scriptu- ram exhibet editio Lovaniensis. "Vulgo i£ οὗ γὰρ γέγονεν, quod babent Vizzanius, Galeus, Dargensius. τὸ δέ γε πᾶν) cod. Vat.; reliqui male τό ys δὲ πᾶν. σὺν πᾶσι φθείρεται] codd. tres Parr.; φθερεῖται Vizzanius, τοῦτό γε δὴ) e Rudolphi conjectura; codd. tres Parr. τοῦτό γε δὲ, Vat. om. δέ. οὐ μὲν οὖν ἄλλως] codd. Parr. A. et B.; in C. scriptum e$t οὔμενον (sed secunda manu superpositum οὖν) ἄλλως. ἔχει] Nogar. male ἔχῃ. $ 3. x&v τε͵ cod. Vat. πᾶν δέ. ὀφεῖλον χοινωνῆσαι) liec. verba desiderantur in cod. Vat. χείρονος] Par. A. χείρωνος. ἀφ᾽ οὔπερ ἂν] Sic codd. Vat. et Parr. A. et C. preeterea Commelinus et Battesius. Sed Vizz. ἀφ᾽ οὗ àv omisso κερ. In Par. B. omittitur ἄν. βελτίονος] Par. A. βελτίωνος. ἐπὶ τὸ χεῖρον] In margine Par. A. inutile est additamen- lum φοράν, ut legit Battaesius, vel φορούς, ut Bertino visum. $ 4. εἰ μὲν οὖν --- ἐστιν] In his verbis expulso solcecismo Δ librariis invecto orationem ad legilimam formam revo- 2i; legebatur enim ἐὰν οὖν --- ἐστιν, quee omnium codi- 7m scriptura est. Nam etsi nonnunquam ἐὰν indicetivo onctum vel in meliorum scriptorum libros librariorum Mgligentia irrepsit, velut apud JEschin. xarà Τιμάρχου illa erit pars unde originem traxit, ultima, ad quam rur- sus deleta redigetur. Αἱ vero universitas si generetur cnm omnibus certe partibus simul proseminatur, si disji- ciatur, pariter cum omnibus disturhetur necesse est. Ve. rum hoc saltem fieri nequit. Caret igilur rerum nature corpus et initio et fine, neque alia quam bsc ejus ratio et conditio est. $ 3. Quidquid autem generationis princi- pium habuit ac dissolutionis particeps futurum est , in lioc duse mutationes eveniant oportet, quarum prior a minori ad majus atque a detgriore ad melius progreditur : caete- rum lec res a qua mutationis initium fit, generatio, illa ad quam pervenit , maturitas et flos appellatur : posterior a majori in minus et a meliori in deterius transit; hujus autem mutationis exitus nominatur interitus et dissolutio. $ 4. Quodsi tota mundi compages et rerum universitas ortum habet atque interitnra est, ortu ejus, accidit , ut 6 minore major, e deteriore melior fleret. Quapropter etíam e majore minor fiet atque e meliore deterior. Mundus igitur, εἰ genitus sit, ut incrementa Pepit summumque robur consecutus est : ita rursus decrescet et exstingue- tur. Omnis enim nalura, viciesitudini obnoxia tres habet terminos duoque intervalla. Tres illi termini sunt gene- ratio, flos, exstinctio ; intervalla vero quod inter genera- lionem et florem quodque jnter florem et exstinctionem intercedit. $ 5. Manifesta hujus rei signa et indicia sunt ordines , proportiones, (igurze , situs, intervalla, faculta- pag. 261 ed. Bekker. ἐὰν δὲ πλέονος ἀξιὸς ἐστι ζημίας (ita plereeque membrane) quod Bekkerus unius codicis aucto- ritatem secutus in ἐὰν δὲ — 3j mutavit, tamen hsec structura non invaluit ante Malalam, pessimum noni seculi scripto- rem. Cf. infra cap. 1 $9. γεννητόν] lta cod. Par. A.; vulgo γεννητόν. Cod. Vat. habet θνητόν. μεῖζον μετέδαλε) μεταδάλλει cod. Par. A ; B. liabet. μετα- ὄαλλῃ, C. μεταάά)λειν. fn cod. Vat. Vizzanio teste repe- ritur μεταδάλλῃ; Siebenkeesius legit μεταδάλλει. Contra in Lovaniensi editione, apud Vizzanium et Dargensium est μετέδαλλε, cujus Joco Commelinus, Galeus, Baltasius et Rudolphus μετέθαλε ediderunt, non male, propter verba αὔξησιν ἔλαδε. Sed codicum haec lectio sit an conjectura, ignoro. ἀπὸ τοῦ μείζονοΞ:] τοῦ inclusum apud Commelinum non desideretur in tribus codd. Parisiensibus. μεῖον μεταδαλεῖ]) Ita cod. Par. C.; reliqui ἀυο μεταβάλλει. οὖν slo: τρεῖς] τρεῖς, qUod ex antecedentibus male repe- itum videlur, uncis inclusit Rudolphus. $ 5. Hanc el sequentem paragraplium ípeius lock natura ductus cum Rudolpho transposui. σημεῖα δὲ xai τεχμήρια] xai deest in cod. Vat. Rudolphus hic ut $ 14 legi volebat σημεῖά τε καὶ τεχμ. Battsesius ση- μεῖα δὲ καὶ τὰ τεχμ.; sed τὰ non iegitur in codd. Parr. τεχμήρια τούτου] ifa Parr. A. et B., item codd. Vatt. At Nogarola, Commelinus et Battzesius legunt αὐτοῦ. Ce- terum τούτον quum ad totam quse praegressa est disputatio- nem pertineat, verti debet Awjus rei. Mud αὐτοῦ vulgari paragraphorum ordine decepti ad xdv rettulerunt editores. τάδεις, συμμετρίαι} In Lovaniensi editione omittitur arti- culus ante omnia qux sequuntur substantiva τάξεις, συμ- μετρίλι x. t. À. sed duobus primis nominibus ertieulam 890 δυνάμεις, ταχυτῆτες πρὸς ἄλληλα καὶ βραδυτῆτες, ἀρι- ϑμοί, ἔτι δὲ xol χρόνων περίοδοι" πάντα γὰρ τὰ τοιαῦτα μεταδολὴν xal μείωσιν ἐπιδέχεταιχατὰ τὴν τῆς γενετῆς φύσεως διέξοδον " τῇ μὲν γὰρ ἀχμῇ διὰ τὴν δύναμιν τὰ μείζονα xal τὰ βελτίονα παρέπεται, τῇ δὲ φθίσει διὰ τὴν ἀσθένειαν τὰ μείονα xal τὰ χείρονα. 5. 6. ( vulgo 5.) Τὸ δέ γε ὅλον xol τὸ πᾶν οὐδὲν fiv ἐξ αὑτοῦ παρέχεται τεχμήριον τοιοῦτον " οὔτε γὰρ γενόμενον αὐτὸ εἴδομεν, οὔτε μὴν ἐπὶ τὸ βέλτιον xal τὸ μεῖζον μεταδάλλον, οὔτε χεῖρόν ποτε ἢ μεῖον γενόμενον , ἀλλ᾽ ἀεὶ χατὰ ταὐτὸ xal ὡσαύτως διατελεῖ, xal ἴσον xal ὅμοιον αὐτὸ ἑαυτοῦ. $ 7. Τὸ δέ γε ὅλον xal τὸ πᾶν ὀνομάζω τὸν σύμπαντα χόσμον " δι᾽ αὐτὸ γὰρ τοῦτο xal τῆς προσηγορίας ἔτυχε ταύτης, ἐκ τῶν. ἁπάντων δια- χοσμηθείς - σύστημα γάρ ἐστι τῶν ὅλων φύσεων αὖτο- τελὲς xal τέλειον" ἐχτὸς γὰρ τοῦ παντὸς οὐδέν " el γάρ τί ἐστιν, ἐν τῷ παντί ἐστι, χαὶ σὺν τούτῳ τὸ πᾶν πάντα ἔχει, τὰ μὲν ὡς μέρη, τὰ δὲ ὡς ἐπιγεννήματα. 6 8. Τὰ μὲν οὖν ἐμπεριεχόμενα τῷ χόσμῳ πρὸς τὸν χόσμον ἔχει τὴν συναρμογήν, 6 δὲ κόσμος πρὸς οὐδὲν ἕτερον, ἀλλ᾽ αὐτὸς πρὸς αὗτόν " τὰ μὲν γὰρ ἄλλα πάντα OCELLI LUCANI tes, motuum vel celeritas vel tarditas eorumque inter κα comparatio, numeri preterea ac temporum ambi, | ejuamodi enim omnia pro generatze naturse vicimitedu: mutantur et decrescunt : nam cum maturitate sc lore pe pter robur majora et meliora copjuncta sunt, cum see scentis corporis statu propter virium imbecillitatem minos ac deteriora. $ 6. Verumenimvero hoc universum εἰ reraa natura corpus nullam ex se nobis hujusmodi ipdiciem prebet. Neque enim .oriri illad vidimus , neque in me lius e£ majus mutari, neque delerius unquam aut miss evadere, sed eodem semper statu eademque ralione pe manet sibique par et sui simile est. $ 7. At totins rere compagis et universitatis nomine totum hupc mundo appello : nam ab eo quod ex omnibas composilus orái- natusque est hoc ipsum nomen invenit. Quippe perfeca quidam et absolutus naturarum omnium cetus est ; nim. rum nihil extra rerum universitatem exstat. Si quid eun est, in universo reperitur et cum hoc nniversum Ομ ἢ babet vei ut partes vel ut res adventitias. $ 8. Atque a quidem, 4: mundus complectitur, cum mnndo, munde vero cam nulla alia re quam cum se ipeo conjencins αἱ, addidit Battresius e tribus codd. Parr. lisdem vocibus articulum adjecerunt Vizzanius et Rudolphus, reliqui edi- tores habent quidem , sed inclusum. Mihi omittendus videtur. ταχυτῆτες---βραδυτῆτες ] Sic cod. Par. B.; sed C. habet ταχύτητες et βραδύτητες, quod omnes editores receperunt. Αἱ veteres constat dixiase ταχυτής et βρχδντής, recentio- res ταχύτης εἰ βραδύτης. Prius igitur probandum. ἀριθμοί, ἔτι δὲ] codd. tres. Parr. ἀριθμοὶ οὖν, Vaticanus alter item ἀριθμοὶ οὖν, alter ἀριθμοὶ αὖ. Vulgo legitur dpt- ϑμοὶ γοῦν; sed sensus postulat id quod Nogarola expressit praterea. Maque ἔτι δὲ contextui inserul. γενητῆς φύσεως διέξοδον] cod. Par. A.; reliqui libri vev- νητῆς. "Verbum διέξοδος ab hoc scriptore de universo vitae curriculo omnique ejus vicissitudine ab ortu usque ad obi- tum dicitor; cui notioni exprimende non satis aptum vocabulum in latino sermone reperias. Quamvis enim διέξοδον interdum vits decursum recte appelles, qua voce nominis origo explicatur, tamen plerumque aliter dicen- dum est. Quamobrem pro loci natura diverse hoc Yoca- bulum converti aut vicissitudinis nomen usurpari con- venit. καὶ τὰ χείρονα] τὰ omissum est in eodd. Parr. A. el C. alque ín Commelini et Batteesii editionibus, legitor autem in cod. B. Cod. A. habet χερείονα. $. 6. τὸ δέ γε ὅλον] Hanc paragPaphum affert Patrieiue Disc. Perip. T. II lib. VI p. 279, legit autem τὸ δ᾽ ὅλον. ἐξ αὑτοῦ] pro ἐξ αὐτοῦ recte posuit Rudolphus. . Οὔτε μὴν ἐπὶ τὸ βέλτιον — μεῖον γενόμενον] Vizzanius cum codd. Vatt. οὔτε μὴν ἐπὶ βέλτιον καὶ τὸ χεῖρον μεταδάλλον, οὔτε μεῖζον ποτὲ ἢ μεῖον γενόμενον. Editio Lovaniensis : οὔτε μὲν ἐ. τὸ βέλτιον x. τ. μεῖζον μετ. οὔτε μεῖζον ποτὲ fj μ. T, Uf μεῖζον bis legatur, χεῖρον omittatur. Expressit hoc Christianus : neque in melius quidem et majus mu- tari, neque majus unquam aut minus fieri. In Par. A. est οὔτε μὴν ἐπὶ τὸ βέλτιον xal τὸ μεῖον μεταδάλλον οὔτε μεῖζον ποτὲ ἢ μεῖον γιγνόμενον. In B. legilur χεῖρον pro μεῖζον el μεῖζον pro χεῖρον, praterea γινόμενον ; in Par. C. μεῖζόν ποτε pro χεῖρόν mote. Ego cum Rudolpho secutus sum lectionem Nogarole, Commelini, Galei, δι (βοΐ, aliorum, nisi quod pro οὔτε μὲν e codd. scripsimus exi. μήν. χιτὰ ταὐτὸ] codd. tres Parr.; τὸ αὐτὸ Dargensius. ἶσον καὶ ὅμοιον αὐτὸ ἑαυτοῦ] Junctura ἴσον (vulgo ic» xai ὅμοιον αὐτὸ ἐχυτοῦ, quae exstat in codd., fortasse ab antiqua greecitate prorsus abhorrere videbatur Rudolpho, qui ἑαυτῷ scribendum conjecit. Nam recentiores Grai quo tempore infrequentior esse ccpit dativus , modo p» trium, modo accusandi casum in ejus locum substituerus: Vid. Corais Ἄταχε. I p. 108 et nos ad Demetr. Zen. p. it. Sed in hac locutione genitivus, licel rarus sit, nibil tama babet offensionis. Similiter Xenoph. Anab. IY, 1, 17 : ὥστι ἡ πορεία ὁμοία φυγῆς ἐγίγνετο. $ 7. τὸ δέ γε ὅλον] Vizz. om. γε. &' αὐτὸ γὰρ τοῦτο] Sic codd. Vatt. et Par. B.; sed 4. babet δι᾽ αὐτὸ γοῦν τοῦτο. In reliquis libris est διὰ γὰρ v το. [n Par. B. prseterea male legitur ἔτυχε ταύτης αὐτῶν ἀπάντων. . διακοσμηθεὶς) cod. Vat. tesie Siebenkeesio. Vulgo δὲ χοσμηθείς. ἐστι τῶν ὅλων φύσεων] Ita editio Lovaniensis, Comav- linus, Battsesius, Patricius Disc. Perip. T. 1I lib. 1I p. 205, Nogarola. Contra cod. Vai. τῆς τῶν ὅλων φύσεως. idem preebent codd. Parr. B. et C. In A. legitur ἐστι τῶν ὅλων φύσεως. εἰ ydo τί ἐστιν, ἐν τ. — ἐπιγεννήματα] Ita. locum Rodol- phus conjectura restituit. Vulgo sic scribitur : εἰ γάρ τί ἐστιν, ἐν τῷ παντί ἐστι, xal σὺν τούτω τὸ πᾶν, xai σὺν τούτω τὸ πάντα ἔχειν, τὰ μὲν ὡς μέρη x. τ. Δ. Patricius 1. c. la- bet : εἰ γὰρ ἐστὶν, ἐν τῷ παντὶ ἐστὶν, καὶ σὺν τούτῳ τὸ πᾶν᾽ xal σὺν τούτῳ πάντα ἔχει τὰ μὲν x, τ. 2. ς 8. τὴν συναρμογήν] τὴν omiss. in Par. B. πρὸς οὐδὲν ἕτερον] Ita Par. B.; sed male Parr. A. et C. πρὸς οὐδένα Ex. quae lectio et in Lovaniensi exemplari ἐπεί. πρὸς αὑτόν] oodd. Parr. A. et Β.; codd. Vall. τρῖ αὐτόν. Vul,;o πρὸς ἑαντόν. a ἀλλ᾽ ἐπιδεῖ τῆς] Cod. Par. C. (et edit. Lovan.) ἀλλ᾽ £nii xal τῆς, sed. A. et B. ἀλλ᾽ ἐπειδὴ καὶ τῆς. — Cod. Vat. Sr- benkeesio teste ἐπειδὴ ἐπιδεῖται. Commelinus, Virzzanns, Galeus, alii ἔτι δοῖται τῆς. — Batbzesius ἀλλ' ἐπιδεῖ τὴς ΟΕ LIB. DE UNIVERSI NATURA, τὴν φύσιν οὐχ αὐτοτελῆ ἔχοντα συνέστηχεν, ἀλλ᾽ ἐπι- δεῖ τῆς πρὸς τὰ ἐχτὸς ἐχόμενα συναρωογῆς" ζῶα μὲν πρὸς ἀναπνοήν, ὄψις δὲ πρὸς τὸ φῶς, αἵ δὲ ἄλλαι αἰσθή- σεις πρὸς τὸ οἰχεῖον αἰσθητόν" τὰ δὲ φυτὰ πρὸς τὸ φύεσθαι" ἥλιος δὲ χαὶ σελήνη χαὶ οἱ πλάνητες χαὶ οἵ ἀπλανεῖς χατὰ τὸ μέρος μὲν τῆς χοινῇς διαχοσμήσεως αὐτοῦ * αὐτὸς δὲ πρὸς οὐδὲν ἕτερον, ἀλλ᾽ αὐτὸς πρὸς αὑτόν. & 9. "Ext δὲ xal οὕτως εὔγνωστον ἔσται τὸ λεγόμενον ὅτε ἀληθές ἐστι" τό τε γὰρ πῦρ, ἑτέρῳ θερ- μαντιχὸν ὄν, αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ θερμόν ἐστι, xal τὸ μέλι ἡλυχαντιχὸν γενόμενον αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ γλυχύ ἐστι, καὶ αἱ ἀρχαὶ τῶν ἀποδείξεων, τῶν ἀφανῶν σημαντιχαὶ οὖσαι, αὐταὶ ἐξ ἑαυτῶν ἐμφανεῖς τε χαὶ γνωσταί εἶσιν" οὕτως οὖν xat τὸ τοῖς ἄλλοις αἴτιον γινόμενον τῆς αὖτο- τελείας αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ αὐτοτελές ἐστι, xal τὸ τοῖς ἄλλοις αἴτιον γινόμενον τῆς σωτηρίας xal διαμονῆς αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ σωζόμενον χαὶ διαμένον ἐστί, χαὶ τὸ «οἷς ἄλλοις αἴτιον γινόμενον τῆς συναρμογῆς αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ συνηραοσμένον ἐστίν. Ὃ δέ γε χόσωος αἵ- τιός ἐστι τοῖς ἄλλοις xai τοῦ εἶναι xal τοῦ σώζεσθαι xal τοῦ αὐτοτελῇ εἶναι" αὐτὸς ἄρα ἐξ ἑαυτοῦ ἀΐδιός ἐστι xal αὐτοτελής, χαὶ διαμένων τὸν πάντα αἰῶνα, xal δι᾽ αὐτὸ τοῦτο τοῖς ἄλλοις παραίτιος γινόμενος τῆς διαιο- vic. δ 10. “Ὅλως δὲ εἰ xai ξιαλύεται τὸ πᾶν, ἤτοι εἰς τὸ ὃν ἢ εἰς τὸ μὴ ὃν διαλυθήσεται" xol εἰς μὲν τὸ ὄν, ἀδύνατον * οὗ γὰρ ἔσται τοῦ παντὸς φθορά, ἐὰν εἰς τὸ ὃν διχλύηται - τὸ γὰρ ὃν ἦτοι τὸ πᾶν ἣ μέρος τί ἐστι τοῦ παντός" χαὶ μὲν οὐδὲ εἰς τὸ μὴ ὄν, ἀν νήχανον γὰρ Nam reliqua omn:a ita sunt composita, ut natura non perfecta praedita sint, sed egeant quadam cum rebus ex- ternis jisque proximis conjunctione , animalia quidem cum spiritu quem de culo ducunt , oculi cum lumine, caeteri -ensus cum re et ea quideni propria quae unicuique eorum subjicitur, plante cum incrementi causis : &ol denique, luna et stellae tam vagre quam inerrantes ut partes com- munis rerum compagis ipso mundo egzett, sed mundus cum nulla alia re, quam cüm se ipso conjunctus copula- tusque est. $ 9. Pra:terea ex his facile iutelligi poterit id esse verum quod dicimus ; nam et ignis quum aliis rebus impertire calorem queat, ipse per se calidus est, et mel quum ad soam dulcedinem aliis conciliandam valeat, suaple natura dulce est, et demonstralionum cause, qui- bus res occultse declarantur, ipse per se perspicuae atque omuium eaptui accommodate sunt. : similiter id quod aliis perfectionem addit &ua vl perfectum sit. necesse cst, et quod in causa est, ut alia serventur et permaneant, ipsum sua sponte salvum ac permanens est, et quod aliis rebus aptam conjunctionem prtbet , sua natura. apte jun- ctam sit oportet. Mundus autem in cauta est, ut alia non modo sint, verum etiam serventur perfectionemque habeant : ipse igitur sua vi sempiternus perfectusque est eternoque permanens tempore , atque ob eam rationem aliorum perpetuitalis auctor esse censendus est. $ 10. Omnino autem si Infereat universum, aut in id quod est, aut in id quod non eet oportet distolvatur. Αἱ fieri ne- quit , ut in id quod est dissolvatur, neque enim universila- tis erit interitns, ubi in id quod est facta fuerit dissolu- tio, siquidem id quod est aut universum aut universi pars est. Neque vero ad nihilum recidet, quum fieri non χαὶ legit, quod in contextum recipiendum existimavi. πλάνητε:) codd. Parr. Galeus, Dargensius , Baltzesius. Αἱ Vizzanius et Commelinus πλανῆται. οἱ ἀπλανεῖς] codd. tres Parr.; oi est inclusum apud Com- mel. Gal. Dargens. xrtà τὸ u£oo;)] Ita codd. Parr. A. el C. ; τὸ omittitur in cod. B. atque in cod. Vat. teste Siebenkeesio. τῆς χοινῆς διαχοσμήσεως] cod. Par. A. et C.; in poste- riore sequitur αὐτοῦ ὃὲ πρὸς omisso αὐτός. In cod. B. α Y exslal τῆς διαχοσμήσεως χοινῆς αὐτοῦ : sunt autem litterie 9, y quibus ordo verborum indicatur, rubrica scriptae. Leclionem Par. A. praterea exhibent codd. Vatt. alque edd. Lovan. Vizzan. Batt. Rud.; κοινῆς deest in Veneta No- garole; quapropter inclusa est haec vox apud Commel. Gal. Dargens. . αὐτὸς δὲ πρὸςἿ cod. Par. C.; omittuntur haec verba in Par. A, In cod. B. margini secunda manu inscripta sunt Yerba αὐτὸς uiv. ἀλλ᾽ αὐτὸ: ποὸς αὑτόν] cod. Vat. teste Siebenkeesio; codd, tres Parisienses habent ἀλλ᾽ αὐτὸς πρὸς αὐτόν. Eadein lectio comparet in edd. Lovan. et Vizzan. Male Nogarola ἀλγὰ πρὸς αὐτοῦ. Inepte Baltzsius : αὐτὸς δὲ πρὸς οὐδὲν ἕτερον, ἀγλὰ αὐτὸς δὲ πρὸς αὐτοῦ hac adnotatione adjecta : * lemanuscrit du Roi nr. 1928 omet αὐτὸς à, οἱ l'ajoute sprés ἀλλά. » Sed oscitanter codicem inspexit. Rudolphus exemplar Vat. secutus est. | .$ 9. αὑτὸ ἐξ ἑαυτοῦ θερμόν et paulo post αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ Tvx0] Ita. omnes codd. Par. et Vatt. atque edd. Lovan. Vizzau. Batt. — Sed αὐτὸ ἐξ αὐτοῦ Nog. Commel. Gal. Priore loco apud Dargensium et Rotermundum αὐτὸ ἐξ desideratur. ἐμτανεῖς) codd. Vatt. et tre& Parisienses, Idem legitur in edd. Comt. Lovan. Vizz. alque aliis. Contra Nogarola et Patric. Disc. Perip. T. II. L. I. p. 193 vulgarunt éxga- vei;, quod eundein prope sensum liabet. γνωσταί] correxi pro eo quod in codd. est γνωστικαί. οὕτως οὖν καὶ τὸ τοῖς ἄλλοις αἴτιον γινόμενον] cod. Par. C.;atin cod. A. legilur οὕτως οὖν καὶ τοῖς ἄλλοις αἴτιόν τι γιγνόμενον omisso τὸ et inserto τι el in cod. B. οὕτως οὖν xal τὸ τοῖς ἄλλοις γινόμενον omisso αἴτιον. Battaesius per- peram codicis A. scripturam approbavit. αἴτιον γινόμενον τῆς σωτηρίας] cod. Par. C.; atincod. A. exstal γιγνόμενον αἴτιοντ. σ. In cod. B. desideratur αἴτιον ut in codd. Vatt. teste Vizzanio. αὑτὸ ἐξ ἑχυτοῦ συνηρμοσμένον ἐστί"] 1ta codd. Parr. A. et D.; in cod. C. verba ἐξ ἑαυτοῦ margini secunda manu inscripta sunt. αἴτιός ἐστι τοῖς ἄλλοις xal τοῦ εἶναι xol τοῦ σώζεσθαι] codd, Parr. A. et B. Non aliter Valt. teste Vizzanio. Αἱ in cod. Par. C. librarii errore hxc leguntur : ὁ δὲ γε χόσμος αἴτιός ἐστι τοῖς ἄλλοις αἴτιον γινόμενον τῆς συναρμογῆς, αὐτὸ ἐξ ἑαυτοῦ συνηρμοσμένον ἐστίν. ὁ δέ γε κόσμος x. τ. À. Jam sequuntur ea quae in reliquis membranis comparent, priora autem, tanquam deleta, alra linea notata sunt. Vulgo legi- tur αἴτιός ἐστι τοῖς ἄλλοις τοῦ εἶναι xxi τοῦ σώζεσθαι. αὐτοτελῆ] codd. Parr. A. et B.; iu cod. C. est αὐτοτελεῖ, sed secunda mauus in margiue αὐτοτελῆ correxit. γινόμενος τῆς διαμονῆς] cod. Par. C.; reliqui duo γιγνό» μενος. Post διαμονῆς in. tribus illis codicibus pariterque in Vall. Vizzanio teste adduntur verba τῶν ὅλων, qua for- tasse e primis sequentis paragraphi verbis ὅλως δὲ orta cum Rudolpho delenda putavi. Additamentum lioc uncis. 392 OCELLI τὸ ὃν ἀπολέσθαι ἐκ τῶν μὴ ὄντων ἣ εἰς τὸ μὴ ὃν ἀνα- λυθῆναι. "Agüaprov dox xal ἀνώλεθρον τὸ πᾶν. $ 11. Εἰ δὲ xai δοξάζοι τις αὐτὸ φθείρεσθαι, ἤτοι ὑπό τινος τῶν ἔξω τοῦ παντὸς φθαρήσεται δυναστενόμενον, 3| ὑπό τινος τῶν ἐντός " οὔτε δ᾽ ünó τινος τῶν ἔξωθεν " ἐχτὸς γὰρ τοῦ παντὸς οὐδέν" τὰ γὰρ ἄλλα πάντα ἐν τῷ παντί, xat τὸ ὅλον xal τὸ πᾶν ὃ χόσμος " οὔτε ὑπὸ τῶν ἐν αὐτῷ - δεήσει γὰρ ταῦτα μείζονά τε καὶ δυναμιχό)- tta εἶναι τοῦ παντός τοῦτο δὲ οὐκ ἀληθές: ἄγεται γὰρ τὰ ἄλλα πάντα ὑπὸ τοῦ παντός, καὶ χατὰ τοῦτο xat σώζεται καὶ συνήρμοσται xat βίον ἔχει xal ψυχήν" εἰ δὲ οὗτε ὑπό τινος τῶν ἔξωθεν, οὔτε ὑπό τινος τῶν ἔν- δοθεν φθαρήσεται τὸ πᾶν, ἄφθαρτος ἄρα xal ἀνώλεθρος ὃ κόσμος" τοῦτον γὰρ ἔφαμεν εἶναι τὸ πᾶν. S 12. "Ext δὲ xai ὅλη δι’ ὅλης ἢ φύσις θεωρουμένη τὸ συνεχὲς ἀπὸ τῶν πρώτων xal τιμιωτάτων ἀφαιρεῖ χατὰ λόγον ἀπο- μαραινομένη χαὶ προσάγουσα ἐπὶ πᾶν τὸ θνητὸν χαὶ διέξοδον ἐπιδεχόμενον τῆς ἰδίας συστάσεως. Τὰ μὲν incluserunt Commelinas, Galeus et recentiores editores. $ 10. εἰ xai διαλύεται] codd. Parr. B. et C. ἐὰν εἰς τὸ ὃ.» δια) ύγται)] Cod. Vat. teste Vizzanio, qui ' famen ipse διαλύεται vulyavit. E Parisiensibus A. habel διαλύεται, reliqui διαλύητχι. 3) μέρος τί ἐστι) codd. Parr. A. et B., item Vat. Sieben- keesio tesle. Sed Par. C. ἢ τὸ μέρος τί ἐστι, quae scriptura in omnes editiones transiit. ἀυήγανον γὰρ τὸ ὃν ἀπολέσθαι 2x τῶν μὴ ὄντων] cod. Par. B.; in cod. A. omissum est μὴ, quod etiam in contextu cod. C. deest, sed in margine minutis litteris secunda mant notatum reperitur. Com cod. B. consentit editio Lovaniensis, cod. A. Batimsius secutus est. "Vizzanius mendose e cod. Vatic. ἀπολέσθαι ἐκ τῶν ὄντων. Nogarola propler Philonis verba libro de mundo non interituro pag. 728 A. Colon. ὥσπερ γὰρ ix τοῦ μὴ ὄντος οὐδὲν γίνε- ται, οὐδὲ εἰς τὸ μὴ ὃν φθεΐρεται" ἐκ γὰρ τοῦ οὐδαμοῦ ὄντος ἀμήχανόν ἐστι γενέσθαι τι, τό τε ὃν ἐξαπολέσθαι ἀνήνυστον χαὶ ἄπαυστον, quibus verbis argumenla hic allata repeti opinabatur, ἀπολέσθαι in ἀποτελεῖσθχι mutandum esse conjectavit. Quam conjecturam plerique editores proba- runt. At neque Philo presse sequitur scriptoris nostri vestigia, neque quidqu&m in verbis ἀπολέσθαι ἐχ τῶν μὴ Óvtev depravatum est. Cave tamen cum Rudolpho legas ἀπολέσθαι ἐχ τῶν ὄντων, quod ille male vertit : evane- scere, abire e rebus qux sunt. Namque aperte lioc ait scriptor : fleri non potest «ut entis interitus eorum ope qua non sunt efficiatur vel ut ens ad nihilum rediga- (ur. Est igitur ἀπολέσθαι éx τῶν μὴ ὄντων accipiendum ut apud Sophoclem CEd. R. 1125 ἀνδρὸς dx τίνος διώλετο ; et apud Homerum Iliad. ΧΥ ΤΠ, 107 ὡς ἔρις Ex τε θεῶν ἔκ τ᾽ ἀνθρώπων ἀπόλοιτο καὶ χόλος x. τ. Δ. Huc accedil quod in sequentibus ἀνώλεθρον respicit ad ἀπολέσθαι, ἄφθαρτον ad ἀναλυθᾶναι. ἄφθαρτον ἄρα] cod. Par. A.:at in codd. B. et C. et in Valt. Vizzanio teste legitur ἄφθαρτον γάρ. 6 11. καὶ δοξάζοι] Cod. Vat. non liabet xai el Vizzaniüs legit δοξάζει. ' ὑπό τινος τῶν ἔξω -— τῶν ἔξωθε") codd. Parr. A. et D.; sed in cod. C. omissa sunt ἔξω τοῦ παντὸς φθαρήσεται δυ- γασιενόμενον, ἢ ὑπό τινος τῶ». In edilione Lovaniensi, qua ex illo codice ducla videtur, haec exstant : ὑπό τινος τῶν" ἔξωθεν fiov ὑπό τινος τῶν ἐντός, οὔτε δὲ ὑπό τινος τῶν LUCANI possit ut id quod est eorum vi qu:xe non sunt perest ui ad nihilum redigatur. itaque inviolatum et interitus εἰ. pers hoc rerum natura corpus est. $ 11. Quodsi qà illud interiturum esse existimet, causa aut extra omnem rerum naluram posita aut interna victum peribit : sed p externa causa, quum exira rerum universitatem nihil si, quoniam reliqua omnia universo continentur ac tola re rum compages atque illud naturse corpus idem est qux mundus : neque rebus interBis, quippe quas univer majores et validiores esse oporteret : st hoc non est verum: emlera enim omnía universi vi moventur ejusque lezibe: convenienler et servantur et conjuncta sunt vitamqoe d animam habent : quamobrem si neque externa vi neque internpa causa peribit rerum universitas, inviolatus et ia- terilus expers mundus est , quem rerum. universitatem esse perhibuimus. $ 12. Jam vero universa rerum natun si per omnes partes spectetur, licet proportione quadam deficere ( ac deterior et caduca fieri) videatur, tamen coe tinuationem et perennitatem a primis preestantissinisqee corporibus sumtam omnibus mortalibus affert, quibu concretionis suze vicissitudines accidunt. Prima enim ill ἔξωθεν x. t. À. Ultima in vulgatis exemplaribus sunt o: δὲ ὑπό τινος τῶν ἔξωθεν. μείζονά τε xai] Ita codd. Parr. omnes; τε inclu:umia edd. Commelini, Galei atque aliis. οὐχ ἀληθὲς] codd. tres Parr.; idem legitur in Vatt. te stibus Vizzanio et Siebenkeesio atque in edd. Lovan. Vir. et Batt. Sed Nogarola, Commelinus et Galeus male lecunt οὐχ ἀλυθεύει, . ἄγεται γὰρ τὰ ἄλλα πάντα] Sic omnes hbri Parisienses et cod. Vat. a Siebenkeesio collatus. Vulgo ἄγεται γὰρ τὰ πάντα. ἀνώλεθρος) codd. Parr. A. οἱ C.; ἀνόλεθρος cod. B. τοῦτον γὰρ ἔφαμεν) cod. Par. A. et Vaticanus a Siebes- keesio excussus. Idem invenitur in ed. Lovan. Sed coi. Par. B. librarii errore habet τούτων γὰρ ἔφαμεν. Vu legebatur ante Rudolphum τοῦτο γὰρ Ey. G 12. κατὰ λόγον ἀπομιαραινομένη] Sic codd. Parisienses. In codice Vaticano Vizzanius repperit κατ᾽ ἐλίγον, Siebes- keesius xat' ὀλίγον, quod non repudiandum. ἀπομχραινομένη καὶ προσάγουσα] cod. Par. À.; vulgo le gilur ἀπομαραινομένη τὸ συνεχὲς xal προσάγουσα. Sed verba τὸ συνεχὲς omitti posse jam intellexeront Batlzsim et Rudolphus, Etsi enim τὸ συνεχὲς intelligendum esl ad vocem προσάγουσα, famen priori participio adjungi pon potest, in posterioris autem structura facile subaudiri. διέξοδον ἐπιδεχόμενον) Schultesii conjectura est in Zi- bliolh. der griech. Philosophen p. 302 proposita atque a Battzesio et Rudolpho in verborum ordinem recepta. Codd, habent ἐπιδεχομένη. τὰ αὐτὰ xai ὡσαύτως] Tta codd. Parisienses; καὶ quod in contextu orationis habet Battaesius, operarum errore io ejus adnotatione desideratur. &uei6ovra] Post hanc vocem in omnibus membranis l cuna est, excepto cod. Par. A., ubi hzc habentur: ὡσαύ τως χύχλον ἀμείθοντα, διέξοδον οὐχ ἐπιδεχόμενα τῆ: οὐσία: τὰ δὲ δεύτερα πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γῇ xal ἀήρ, 600v γὰρ ἀμείδυυσιν ἐφεξῆς. Baltzesius ejecto γὰρ locum ut a Rudolpho et ἃ no bis editus est constituit. Ante Dattesium mutila enunlia- tio sic scribebatlur : ὡσαύτως vUx0v ἀπείδει" ξιέξοξον, «x ἐφεξῆς xal συνεχῶς, οὐ μὴν τὴν κατὰ τόπον κ. τ. ). In cod. Vat. tatnen atque in Par. B. pro ἀμείθδει est ἀμείβοντα, 8cd pro οὖχ in Vat. οὖν. οὐ μὰν τὸν — ἀ))ὰ τὸν] 1 Vizzanius, Balleesius εἰ Ru- LIB. DE UNIVERSI NATURA. γὰρ πρῶτα χινούμενα xatà τὰ αὐτὰ xal ὡσαύτως χύχλον ἀμείδοντα, διέξοδον οὖχ ἐπιδεχόμενα τῆς οὐ-- σίας" τὰ δὲ δεύτερα, πῦρ καὶ ὕδωρ χαὶ γῇ xal ἀήρ, ὅρον ἀμείδουσιν ἐφεξῆς xal συνεχῶς, οὐ μὴν τὸν κατὰ τόπον, ἀλλὰ τὸν χατὰ μεταδολήν. ἢ 13. Πῦρ μὲν τὰρ εἰς ἕν συνερχόμενον ἀέρα ἀπογεννᾷ, ἀὴρ δὲ ὕδωρ, ὕδωρ δὲ q7jv* ἀπὸ γῆς δὲ ἢ αὐτὴ περίοδος τῆς μεταύο- λῆς μέχρι πυρός, ὅθεν ἤρξατο μεταδάλλειν. Οἵ δὲ χαρποὶ χαὶ τὰ πλεῖστα τῶν ῥιζοφύτων ἀπὸ σπερμάτων ἀνέλαθον τὴν ἀρχὴν τῆς γενέσεως, χαρπωθέντα δὲ χαὶ τελεσφορήσαντα πάλιν ἐπὶ τὸ σπέρμα τὴν ἀνάλυ-- σιν ποιεῖται, ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τὸ αὐτὸ τὴν διέξ- olov ἐπιτελουμένης τῆς φύσεως. S 14. Οἱ δὲ ἄνθρω- ποι χαὶ τὰ λοιπὰ ζῶα μᾶλλον ὑποδεθηχότως τὸν χα- θύλου ὅρον τῆς φύσεως ἀμείθδουσιν- οὐ γάρ ἐστιν ἐπανάχαμψις αὐτοῖς ἐπὶ τὴν πρώτην ἡλικίαν, οὐδὲ ἀντιπερίστασις αεταθολῇς εἰς ἄλληλα χαθάπερ ἐπὶ πυ- px καὶ ἀέρος xat ὕδατος xal γῆς, ἀλλὰ τὸν διὰ τεσ- σάρων τετραμερῇ χύχλον ἀνύσαντα xai τὰς μεταδολὰς τῶν ἡλικιῶν διαλύεταί τε καὶ ἀπογίνεται. 'Γαῦτα οὖν ἐστι σημεῖά τε καὶ τεχμήρια τοῦ τὸ μὲν ὅλον καὶ τὸ περιέχον μένειν ἀεὶ xal σώζεσθαι, τὰ δ᾽ ἐπὶ μέρους χαὶ ἐπιγινόμενα αὐτοῦ φθείρεσθαι χαὶ διαλύεσθαι. $15. τι δὲ τὸ ἄναργον καὶ ἀτελεύτητον xal τοῦ σχήματος χαὶ τῆς χινήσεως χαὶ τοῦ χρόνου καὶ τῆς οὐ- σίας τοῦτο πιστοῦται, διότι ἀγένητος Ó χόσμος xal πα απο... ..».».........0. Ἅ«(0ὕ(ΚῬὙὙἩ.μσπ΄ππσπ΄πὶα΄ππὐσπὀπ πσπσπασαπαπα 998 corpora 4.88 eadem semper lege moventur eademque ra- tione orbem conficiunt, nullam sus substantie vicissittu dinem habent : secunda autem, id est ignis , aqua, terra, aer deincepe et continenter non loci sed conversionis ter- minum mutant. $ 13. Ignis enim si in unum cogátur et denselur, aerem gignit, aer autem aquam , aqua terram; ἃ terra vero usque ad ignem, a quo originem fraxerat mutalio, idem conversionis circuitus agitur. Αἱ arbores frugiferee et plereque stirpes e seminibus sui ortus ini- tium ducunt, sed fructus nactee maturitatemque conse- culze rursus ab eodem in idem commeante : natura dis- solvuntur. $ 14. Verum homines el reliqua animalia humiliore quadam ac deteriore ratione ad communem naturae terminum perveniunt. Neque enim iis contingit reditus ad primam aetatem , neque contraria mutuas con- versionis impulsio, quam in igne, aere, aqua, terra licet videre, sed ubi quadruplices rerum vices peragendo qua- dripartitum circulum confecerunt atque omnem «elatis varietatem expleverunt, dissolvuntur et pereunt. Haec igitur sunt siyna οἱ indicia e quibus patet rerum univer- sitatem et celum, cujus círcumflexu teguntur cuncta, permanere el conservari semper, res vero singulas et ad- ventitias interire ac deleri. $ 15. Praeterea universi figura, motus, tempus et substantia quum ejusmodi sint, ut neque principium habeant neque (nem, fidem faciunt mundum neque genitum esse neque interiturum. Nam dolphus ediderunt, omisso ye quod in duobus codd. est. Nam in Vat. testibus Vizzanio et Siebenkeesio pariterque in Par. B. legitur οὐ μὴν τόν γε χχτὰ τόπον, ἀλλὰ τὸν κατὰ μεταθολήν. Αἱ cod. Α. οὐ μὲν τόν γε x. τ. λ. Contra in cod. C. reperitur τὴν pro τὸν, quod Nogarola el Commelinus vulgarunt. Rettulerunt autem editores τὴν propler lacu- nam qua loci sensus obscurabatur ad διέξοδον. — Sensum linjus paragraphi ipsa interpretatione satis declarasse mihi videor, Sunt autem τὰ πρῶτα xal τιμιώτατα corpora elestia. Vult enim scriptor eterna esse non modo cor- pora celestia, ut quae eodem semper statu maneant, sed reliqua eliam, quae perpetuo mutantur, propter mutationis tlernitatem a coelestibus corporibus repetendam. $13. ἀπὸ γῆς δὲ ἡ αὐτὴ] codd. Parr. B. et C.; in cod. À. esl ἀπὸ δὲ γῆς πάλιν ἡ αὐτή. μέχρι πυρός] Sic codd. Parr. A. et B.; sed desiderantur bac in cod. C. atque in ed. Lovan. Quamobrem apud Commelinum inclusa sunt. τὸ σπέρμα] codd. tres Parr. atque edd. Lovan. Vizz. Balt.; Commelinus articulum iuclusif. ἐπιτελουμένης)] codd. Parr. A. et C.; non male cod. B. el Yat. ἀποτελουμένης. $ 1à. οἱ δὲ ἄνθρωποι] Sic omnes codd. praeter Vat. qui inepte habet εἰ δὲ ἄνθρωπος. οὗ γάρ ἐστιν --- ἡλιχίαν] codd. Parr. A. et B.; sed omissa sunt hec verba in cod. C. atque in ed. Lovan. Desunt preterea in Christiani interpretatione, ubi liaec leguntur : « Successive potius universum naturae terminum subeunt, neque illis est inter se mutationis undique circumfusa co- hibitio (quze Graecis est ἀντιπερίστασις), quemadmodum est in igne etc. » οὐδὲ ἀντιπερίστασις) Sic recte codd.; nam inutilis est Vizanii conjectura οὐ δι᾽ ἀντιπερίστασιν μεταδολή. ἀέρος xoi] non exstant hec'verba in codd, Parr. SU MMEDREMMEMM—MC DDR DR I ———nÁÀ —Á—/———J————— —"Vv)n—náÓ't— τὸν διὰ τεσσάρων] codd. tres Parr.; male codd. Vatt. testibus Vizzanio et Siebenkeesio τῶν διὰ τεσσάρων. Edi- tio Lovaniensis cum codd. Parr. conspirat ; apud Comme- linum, Galeum et Dargensium legitur τὸν διὰ (τῶν) τεσσάρων. Rudolphus τῶν sine uncis posuit. καὶ τὰς μεταδολὰς] codd: Parr. B. et C.; at cod. A. haud secus atque Vat. a Siebenkeesio excussus habet χατὰ τὰς μ. Utrumque commodum habet sensum. τε καὶ ἀπογίνεται] cod. Par. A. quem secutus est Batta- sius; reliqus&e membranae prope omnes xai ἀπογίνεται. Viz- zanius : xai ἄλλα γίνεται. In Par. C. pro ἀπογίνεται item est γίνεται. ταῦτα οὖν] Par. A. τούτων ἐστὶ σημεῖα x. τ, λ.; Par. D. τούτων ἐστὶ σημεῖα xai τεχμήρια τοῦτο μὲν ὅλον. Non aliter Par. C. Ργδοΐδγοα τούτων Vizzanius in codd. Vatt. invenit. Editio Lovaniensis : τούτων ἐστὶ σημεῖά τε xal τεχμήρια τοῦτο μέν. τὰ δ᾽ ἐπὶ μέρους] cod. Pat. A.; reliqui duo τὰ δὲ ἐπὶ μέ- ρους ut ed. Lovan. ἐπιγ. αὐτοῦ] αὐτοῦ, quod desideratur in Nogarolze editione atque apud Commelinum uncis inclusum est, reperitur in tribus codd. Parr. atque in Vatt. Legitur etiam ín ed. Lovan. el plerisque posterioribus. $ (5. Stobaeus Eclog. Phys. I p. 44 totam fere hanc pa- ragraphum usque ad verba πεφυχέναι μεταδάλλειν dorica dialecto laudat. Idem locus affertur a Patricio Disc. peri- pat. T. 1! lib. VI p. 251 usque ad verba xai ἄφθαρτος. ἀγένητος] cod. Par. A.; editores plerique ἀγέννητος. No- tabilis hic est usus vocabuli xóx1o;, quod pro σφαῖρα, ut jam alii observarunt, a scriptore usurpari videtur. Cf. Par- menid. v. 102-103. ἢ τε τῆς χινήσεως] codd. Parr. Nog. Comm. et plerseque edd. At Vizzanius fj τε χίνησις habet. Praeferendum utique $ τε τῆς χινήσεως cum ob loci rationem, tum propter S:obei 8394 ᾿ . OCELLI LUCANI ἄφθαρτος" ἥ τε γὰρ τοῦ σχήματος ἰδέα κύχλος" οὗτος δὲ πάντοθεν ἴσος xal ὅμοιος * διόπερ ἄναρχος χαὶ ἀτε- λεύτητος" ἥ τε τῆς χινήσεως χατὰ xóxAov: αὕτη δὲ ἀπαράθατος καὶ ἀδιέξοδος" ὅ τε χρόνος ὃ ἄπειρος , ἐν ᾧπερ ἢ χίνησις, διὰ τὸ μήτε ἀρχὴν εἰληφέναι τὸ χι- νούμενον μήτε τελευτὴν λήψεσθαι. Ἥ γε μὴν οὐσία τῶν πραγμάτων ἀνέχόατος καὶ ἀμετάδλητος, διὰ τὸ μήτε ἀπὸ τοῦ χείρονος ἐπὶ τὸ βέλτιον μήτε ἀπὸ τοῦ βελτίονος ἐπὶ τὸ χεῖρον πεφυχέναι μεταδάλλειν. 'Ex τούτων οὖν ἁπάντων σαφῶς πιστοῦται, ὅτι ὃ χόσμος ἀγένητος χαὶ ἄφθαρτος. Καὶ περὶ μὲν τοῦ ὅλου χαὶ τοῦ παντὸς ἅλις εἰρήσθω. ΚΕΦ. B. 6 1. Ἐπεὶ δὲ ἐν τῷ παντὶ τὸ μέν τοι γένεσις, τὸ δὲ αἰτία γενέσεως, καὶ γένεσις μὲν ὅπου μεταδολὴ xal ἔχθασις τῶν ὑποχειμένων, αἰτία δὲ γενέσεως ὅπου ταὐ- τότης τοῦ ὑποχειμένου" φανερὸν ὅτι περὶ μὲν τὴν αἷ- τίαν τῆς γενέσεως τὸ ποιεῖν xat τὸ χινεῖν ἐστι, περὶ δὲ. τὸ δεχόμενον τὴν γένεσιν τό τε πάσχειν χαὶ τὸ χινεῖ- σθαι. 6 2. Αἴ δὲ μοῖραι αὐτοῦ διορίζουσι καὶ τέμνουσι τό τε ἀειπαθὲς μέρος τοῦ χόσμου xai τὸ ἀειχίνητον. ᾿Ισθμὸς γάρ ἐστιν ἀθανασίας xai γενέσεως 6 περὶ τὴν σελήνην δρόμος. Τὸ μὲν ἄνωθεν ὑπὲρ ταύτης πᾶν, χαὶ τὸ ἐπ᾽ αὐτῆς θεῶν χατέχει γένος" τὸ δ᾽ &roxdto σελήνης, νείχους καὶ φύσεως. Τὸ μὲν γάρ ἐστιν ἐν figurze ejus species globosa est, undique par et sui simi quapropter principio carel et ine. Motionis quoque species est. quae in orbem circumfertur, perpelua p ulli vicissitudini obnoxia. Tempus item est infinitum quo versalur motus, quia id quod movetur non h4 initium, neque finem habitnrum est. Substantia | rerum lisdem semper finibus circumscripta et immutal est, quippe cujus non ea sit natura, ut e deterioi melius , e, meliori in deterius transeat. Ex his igitur mnibus liquido constat mandum neque natum esse δ interitarum. Ac de tota mundi compage ef rerum t versitate hiec dixisse sufficiat. CAP. 1]. $. t. Quum autem in universo dus& reperianlur ret species, quarum altera generatio, altera generaliou: l betur causa , δ generalio quidem ea sit, qua res ipsz tantur atque e statu suo in alium transeunt : generali4 vero causa, qua subjecia res eadem servatur el perma hanc sane efficiendi et movendi vim habere, illam 18 pati et moveri perspicuum est. 8.2. Caeterum parles υ versi distinguunt ac separant semper patibilem ac sem mobilem mundi portionem. Est enim lunze cursus im litatis ac generationis quasi terminus quidam ac finis. (00 ut universam regionem tam qua supra lunam, quam q in ipsa luna est deorum teneat genus, ea vero quz inl: lunam est, contentioni et generationi tributa sil. Namqu auctoritatem, qui & τε τᾶς χινάσιος in exemplari suo scriptum offendit. αὕτη δὲ] Stoheeus αὐτὰ δὲ i. e. αὐτὴ δὲ, minus recte. ὁ ἄπειρος] codd. Parr. A. οἱ B.; articulus deest in cod. C., porro apud Stobeeum et in Lovan. ed. Exstat autem in edd. Vizz. Batt. Rud., apud Patricium T. I1 lib. VI p. 296. Commelinus eum uncis inclusit. μήτα ἀρχὴ"] Sic codd.; μὴ δὲ ἀρχὴν Patriciua. τελευτὴν λήψεσθαι. fj γε μὴν] Ita omnes codd ; sed vitiose Stobszus τελευτὰν λάμψειν. ὁ δὴ & τε μὰν x. t. À. ac deinde ἀνέχθαχτος. ἐπὶ τὸ βέλτιον] Stobaeus elc τὸ βέλτιον. πεφυχέναι μεταδάλλειν] Stob. πέφυχεν μεταθαλλεν. ὅλου) codd. Parr. A. et B.; sed C. mendose λόγον quam- quam in margine secunda manu scriptum est ὅλον. ἅλις] codd. Parr. A. et B.; cod. C. vitiose ἄλλοις, in margine autem legitur secunda nianu positum ἅλις. χεφ. β΄. deest in codd. Parr. $ 1. Hanc quoque paragraphum Stobzus inseruit Ecl. Phys. p. 45. Patricius hanc et sequentem usque ad voces xai φύσεως citavit in Disc. Perip. T. II lib. VI pag. 239. ἐπεὶ δ᾽ ἐν τῷ παντὶ] Stob. ἐπειδ᾽ ἐν τῷ περίπαντι et post μὲν deest τοι. Patricius : ἐπεὶ δ᾽ — μέντοι — τὸ δ᾽ αἷτ. γένεσις μὲν] codd. Parr.; μὲν desideratur in cod. Vat. xai ἔχδασις] codd. Parr.; xai ἡ ἔκθασις Vizzanius e cod. Vat. τῶν ὑποχειμ, — ὅπου ταὐτότης] Hiec omissa sunt apud Stobzum, apud quem praeterea non leguntur ὅτι post φα- νερὸν et τῆς anle γενέσεως. τὸ ποιεῖν xal τὸ χινεῖν] Ifa codd. Parisienses; Stobaeus : τό τε ποιεῖν xai χινεῖν. Articulus ante κινεῖν, qui deest apud Patricium et Nogarolam , a Commelino uneis inclusus est. Legitur autem in edd. Lovan. Vizzan. Bat. Rudolph $ 2. μοῖραι αὐτοῦ] μοῖραι αὐταὶ in plerisque editionibo exstat, sed codd. Vatt. ac Parr. B. C. αὐτοὺς habent editio Lovaniensis τοῦ. Patricius αὖται legit, sed [2 non aliter atque Nogarola vertit fata ipsa. Hinc Rudol phus duplicem conjecturam proposuit αὗται vel zio, posteriorem vero contextui inseruit. Praestat enim hzt propter sequentia , eo accepta sensu quem in inlerprelaliox expressi. | ᾿τό τε ἀειπαθὲς μέρος τοῦ χόσμου καὶ τὸ ἀειχίνητον; Ttt cod. Vat. teste Siebenkeesio el Patricius 1. c.; vulgo ixz; et ἀκίνητον. Utrum Batlaesius ἀειχίνητον e codd. Parse sibus an aliunde petiverit, incertum est, quum Pert nihi] hic enotaverit. Illud tantam mirandum, quod ap Battcesium ἀπαθὲς et ἀειχίνητον opponuntur. γῳωέσεως] Cod. Par. C. γεννήσεως, non male. Cod. 4. bz het quidem γενέσεως, sed secundo ε superpositum ei ἢ Cod. B. γενέσεως, quod ut híc, ita paulo post ferri μ" test. i ἐπ᾽ αὐτῆς] e Rudolphi conjectura; ἐπ᾽ αὐτὴν legitor Par. A. atque in edd. Comm. Gal. Dargens. Balls; ἐπαναυτὴν Nogar. Patric. Vizzan.; ὑπ’ αὐτὴν codd. Vill i et Parr. B. C., unde error in editionem Lovaniensem ^ - repsit. | γένος và δ᾽ ὑποχάτω — φύσεως] codd. Parr. A. t Ci in cod. B. hac leguntur γένος. «à δὲ ὑπο, cmlera er - sunt, deleto autem dimidio versu ita pergit libram: Ὁ. μὲν γάρ ἐστιν ἐν αὐτῇ διαλαγή. In his verbis γὰρ particu quam apud Nogarolam desideratam e codd. Vall. aljel Vizzanius , omnes codd. Parr. habent. At ἐν αὐτῇ bai quod omnes editores przeter Rudolphum tuentur, re^". oportet. Neque enim ad σελήνην pertinet, sed ad τὸ πῶ ἢ LIB. DE UNIVEBSI NATUBA. | διαλλαγὴ γεγονότων, τὸ δὲ γένεσις ἀπογεγονότων. Ἐν ᾧ δὲ μέρει τοῦ χόσμου φύσις τε χαὶ γένεσις σι τὰν δυναστείαν, τρία δεῖ ταῦτα ὀπεῖναι. Πρῶ- ilv τὸ πρὸς ἁφὴν ὑφιζόμενον σῶμα πᾶσι τοῖς εἰς σιν ἐρχομένοις. 'Γοῦτο δ᾽ ἂν εἴη πανδεχὲς χαὶ ιγεῖον αὐτῆς τῆς γενέσεως, οὕτως ἔχον πρὸς τὰ ἐξ Ὁ γενόμενα, ὡς ὕδωρ πρὸς χυλόν, xal σιγὴ πρὸς wv, καὶ σχότος πρὸς φῶς xal ὕλη πρὸς τεχνητόν. Tó ἀρ ὕδωρ ἄχυλον xal ἄποιον πρός τε τὸ γλυχὺ καὶ τὸ ὸν ἀνάλογον, καὶ πρὸς δριμὺ xal ἁλμυρόν. Καὶ ὃ ἀδιχτύπωτος πρὸς ψόφον xal λέξιν καὶ μέλος" καὶ πκότος ἄχροον xat ἄμορφον πρός τε τὸ λαμπρὸν xat δὸν xat A&uxóv- xal 5, ὕλη δὲ πρὸς ἀνδριαντοποιητι- "καὶ πρὸς κηροπλαστιχήν. Δυνάμει οὖν πάντα ἐν τού- ς πρὸ τῆς γενέσεως, συντελείᾳ δέ, γενόμενα xai λα- πα φύσιν. Ἔν οὖν δεῖ πρῶτον ὑπεῖναι πρὸς τὸ γίνεσθαι vstv, 8. 4. Δεύτερον δὲ τὰς ἐναντιότητας, ἵνα μετα- lat χεὶ ἀλλοιώσεις ἐπιτελῶνται, πάθος xat. διάθεσιν δεχομένης τῆς ὅλης, xal ἵνα αἱ δυνάμεις, ἀντιπαθεῖς 5, μήτε χρατῶσιν εἰς τέλος αὐταὶ αὐτῶν, μήτε χρα- 'νται αὐταὶ ὅπ᾽ αὐτῶν. Τυγχάνουσι δὲ αὗται τό τε 896 in hac modo quse genita sunt commutantur, modo gene- rantur quie interierunt. — $3. In qua autem mundi parte natura et generatio dominantur, in ea tria hac exstare oportet. Primum quidem omnibus quae procreantur cor- pus esse debet sub tactum cadens. Hoc sane omnium capax est ipsiusque generationis habetur materia et funda- mentum, cujus ea est ad res ex ipso ortas comparatio, ut aqua ad saporem , silentium ad strepitum , tenebrae ad lu- cem et materia ad res artificiosas comparantur. Aqua enim saporis et qualitatis expers sapori quidem dulci et amaro, acri et salso proportione respondet (i. e. dulcis et amara, acris et salsa fieri potest). — Aer quoque informis ad strepitum , locutionem et cantum simili ratione refer- tur (i. e. strepitus, locutionis et cantus similiter capax est). Teuebre pariter, quie nec colore suffusc sunt , nec aliqua forma preeditee, lucem tamen et colerem flavum atque album admittunt; denique materia sola suflicit arti statuaríae, et illi quee e cera aliquid fingit. His igitur cor- poribus prius quam gignantur, omnia per se , re ipsa vero cum genita atque exorla sunt, continentur; quo quidem fit ut ad efficiendam generationem hoc primum subesse oporteat. 9 4. Secundum quod requiritur, sunt res oppo- site , ut mutationes οἱ conversiones fiant, idque dum meteria perpessioni et affectioni idonea evadit, ac ne fa- cultates contrarie ipsae se conficiant vel inter se confician- exito σελήνης. Quapropter requiritur αὐτῷ quod e Com- Hini variis lectionibus ductum Rudolphus in contextu uit. Ceterum huic scriptori xà ἀειχίνητον est. ccelum, ιἀεικαθὲς autem inferior regio i. e. terra atque ea aeris 8, que ad illam pertinet. $ 3. γέν. ἔχουσι] codd. Parr.; ἔχει cod. Vat. ἐρχομένοι( codd. Parr. A. et B; ἐρχομένης addita emen- Mione ἐρχομένοις cod. C. ἐξ αὐτοῦ γενόμενα] codd. Parr. A. et C. habent ἐξ αὐτῶν téurva, B. ἐξ αὐτῶν γινόμενα, quod etiam e Vaticano dnotavit Siebenkeesius. At pro αὐτῶν flagitatur αὐτοῦ re- Wendum ad τὸ πανδεχές, τὸ πρὸς ἀφὴν ὑφιζόμενον σῶμα. lanc Rudolphi emendationem recipere non dubitavi. χυλόν] superiores editiones vitiose χύλον. ταὶ σιγὴ πρὸς ψόφον] Sic Battiesius sive ingenii ope sive »dicis auxilio verborum ordinem aptiorem reddidit. Antea bim legebatur xai Ψόφος πρὸς σιγήν. Sed Berlinus hic nihil ' eodd. Parisiensibus enotavit; quare Baftesium tacite rerba hec immutasse reor. τεχνητόν] Sic tres codd. Parr.; vulgo male τεχνιτόν. ἄποιον] omnes codd. et pleraeque edd.; absurde Nogarola 0vOY, πρός τε τὸ γλνχὺ] ΗΔ codd. Vatt. et Par. C. atque edd. Lovan. et Vizzan.; πρὸς δὲ τὸ γλ. Par. A. Nog. Comm. Gal. Dirg., sed minus recte, ut e sequentibus efficitur. τὸ πιχρὸν] Articulum habent codd. Parr. A. et C., Vatt. et Barth.; omittunt Parr. B. atque edd. Nog. Comm. Gal. Dargens, Battzs. Cod. Par. C. locum sic exbibet : πρός τὸ τὸ γλυχὺ xai τὸ πιχρὸν xal τὸ ἀνάλογον δριμὺ xai ἁλμυρόν. Eadem leguntur in ed. Lovan. Cod. Par. A. : πρὸς δὲ τὸ Vix) καὶ τὸ πιχρὸν xal τὸ ἀνάλογον δριμὺ xal τὸ ἁλμυρόν. Que Baiaesius in verborum contextu habet non exstant In codd. Sic autem scripsit : γλυχὺ καὶ πιχρὸν ἀνάλογον καὶ τὸ ὀμμὺ xai ἁλμυρόν. X: λέξιν] πρὸς ante λέξιν deest in codd. Parr. atque in Pe reperitur ip edd. Nog. Comm. Gal. Batt. Ru- χαὶ μέλος] πρὸς ante μέλος non legitur in codd. neque "éeMariom est, addilum tamen in edd. Comm. Gal. - &ypoov] Alter cod. Val. &ypovv, alter ἄχρονον quod et in Barth. et tribus Parisiensibus reperitur. πρός τε τὸ λαμπρὸν] Ita cod. Vat. ἃ Siebenkeesio colla- tus et tres Parisienses, neque aliter editio Lovaniensis, cujus scripturam Rudolphus secutus est. Male Commelinus πρὸς δὲ λαμπρὸν, Vizzanius ποός τε λαμπρὸν οἱ Baitzsius πρὸς τὸ δὲ λαμπρὸν, qui hfc quoque a codicibus quos | in- spexit ne monito quidem lectore discedendum putavit. καὶ ἡ ὕλη δὲ πρὸς ἀνδρ. xai πρὸς xvp.] Ita codd. Parr. A. B. C. Portentosa lectio in edd. Comm. Vizzan. Gal. Dar- gens. est : ξανθὸν xai λευχόν᾽ λευχὸν δὲ πρὸς ἀνδριαντοποιγ,- τιχὴν καὶ χηροπ)αστικὴν, ἄλλως δὲ ἡ ὕλη πρὸς ἀνδριαντοποιη- τιχήν. Rudolphus verba xai πρὸς χησοπλο στικὴν 6 contextu ejecit, sed postea (cf. Addend. et Corr. p. 453) errorem animadvertit. Prior vero ejus conjectura pro ἀνδριαντοποιη- τιχήν pag. 21 proposita ἀνδριάντα ποιητήν £que dampanda est ac posterior, quam in Addendis commemorat ἀνδριάντα πεποιημένην. Ergo ne tum quidein scivit, si tali emenda- tioni locus hic esset , saltem ἀνδριάντα ποιητόν vel πεποιη- μένον dicendum fuisse. At nihil mutandum. ἐν τούτοις] legendum esse suspicamur pro eo quod in membranis est ἐν τούτῳ. φύσιν λαμδάνειν hoc loco eadem significatione ponitur, qna apud JElianum var. hist. lib. 111, cap. 1 γένεσιν λαμδάνειν, i. e. nasci, oriri, exsistere. δεῖ] cod, Par. C.; sed in A. el B. scriptum est δή. πρὸς τὸ γίνεσθαι] Sic codd. Parr., non γίγνεοθαι, ut alibi. $ 4. διάθεσιν] codd. Vatt. et Parr. atque edd. Lovan. Vizzan. Batt.; &a0éce Nog. Comm. Gal. Darg. Roterm. Patric. p. 203 lib. I p. 206 et p. 238. αὐταὶ αὐτῶν] codd. Parr. et Vatt., porro Vizz. et Batt ; Patric. Disc. Perip. Tom. 11 lib. 2 p. 206 αὐταὶ αὐτῶν; Commel. αὗται αὐτῶν. αὐταὶ ὑπ᾽ αὐτῶνΪ codd. Parr. et edd. Gal. et Batt.; αὗται ὑπ᾽ α᾿ τῶν Comm. Lovan.; αὐταὶ αὐτῶν Vizzan. δὲ αὗται τό τε θερμὸν x. τ. λ.] Cod. Vat. et. Barth. prze- ponunt ψυχρόν et ὑγρόν teste Vizzanio. Codd. Parr. A.et B. δ' αὗται τότε ψυχρὸν xal θερμὸν xal ὑγρὸν xal ξηρόν. Dat- Uesius autem dedit : ψυχρὸν καὶ θερμὸν xal ξηρὸν καὶ ὑγρόν, quod sane przastat. — ——— ———————— $96 OCELLI LUCANI θερμὸν xal ψυχρὸν xal ξηρὸν xat ὑγρόν, S 5. Τρίτον δὲ αἰ οὐσίαι, ὧν αἵ δυνάμεις εἰσὶν αὗται: πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ ἀὴρ xal γῆ. Διαφέρουσι δὲ αὗται τῶν δυνάμεων. αἵ μὲν γὰρ οὐσίαι ἐν τόπῳ φθείρονται ἐξ ἀλλήλων' αἵ δὲ δυνά- μεῖς οὔτε φθείρονται οὔτε γίνονται. ^ Λόγοι γὰρ ἀσώ- ματοι τυγχάνουσι τούτων. 6. 6. Τῶν δὲ τεσσάρων τὸ μὲν θερμὸν καὶ ψυχρὸν ὡς αἴτια καὶ ποιητικά" τὸ δὲ ξηρὸν xai δγρὸν ὡς ὕλη xal παθητικά, Πρώτως δὲ ὕλη τὸ πανδεχές. Κοινὸν γὰρ ὑπόχειται πᾶσιν, ὥστε πρῶ- τὸν μὲν τὸ δυνάμει σῶμα αἰσθητὸν ἀρχή,, δεύτερον δὲ a ἐναντιώσεις, οἷον θερμότης καὶ ψυχρότης καὶ ὑγρότης xal ξηρότης" τρίτον δὲ αἱ οὐσίαι, πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γῇ xal ἀήρ. Ταῦτα γὰρ μεταδάλλουσιν εἷς ἄλληλα, αἱ δὲ ἐναντιώσεις οὐ μεταδάλλουσιν. 8 7. Αἴ δὲ διαφοραὶ τῶν σωμάτων δύο’ al μὲν γάρ εἶσι τῶν πρώτων, αἱ δὲ τῶν γενομένων ἐκ τούτων. Θερμὸν μὲν γὰρ xal ψυ- χρὸν xal ὑγρὸν xal ξηρὸν τῶν πρώτων’ τὸ δὲ βαρὺ καὶ κοῦφον xal πυχνὸν xal μανὸν τῶν γενομένων -ἐκ τού- τῶν. Τυγχάνουσι δὲ αἱ πᾶσαι δέχα Ez θερμὸν xal ψυχρὸν xal ὑγρὸν καὶ ξηρὸν καὶ βαρὺ xal χοῦφον καὶ ἀραιὸν καὶ πυχνὸν χαὶ λεῖον χαὶ τραχὺ καὶ σχληρὸν xai μαλαχὸν xal λεπτὸν καὶ παχὺ xal ὀξὺ xol ἀμόλύ. tur. He vero sunt calor et frigus, siccilas e& humer. $ 5. Tertio loco sequuntur naturse , quarum ille faculta» sunt, ignis, aqua, aer, terra, qua quidem nsturz ἃ & cultatibus longe differunt; nam ille in locissuis mutus. cladibus pereunt , facultates vero neque occidunt , neque oriuntur : siquidem illarum rerum causz scnt corporis expertes. $ 6. Harum porro facultatum quae quatuor na- mero sunt, calor et frigus, cause et eíTectrices ; sicritas et humor, materia et patibiles esse jure ceasentnr. Pri- mum autem materia omnium formarum capax est, quippe. qu& cunctarum rerum commune fundamentum sit , ita αἱ initium corpus per sé primo sensibus subjectum esse oyor- teat. Tum accedunt res contrarize , velut calor εἰ frigus, humor et siccitas : tertio denique loco sequuntur ignis el aqua, terra et aer. . Heec enim elementa inter se ruutasa- tur, res contrarize non mutantur. * $ 7. Corporum ἀϊῆε- rentia dua sunt, aii prime, ali: ex primis orte : primae quidem habentur calor et frigus, bumor et siccitas; ex primis ortte sunt gravitas et levitas, densitas et rarilas. Omnes autem enumerantur sedecim, calor et frigus, ha- mor et siccitas, gravitas el levilas, raritas et densitas, levor et asperitas, duritia et mollitado, tenuitas etcras- situdo, acumen et hebelatio : quas quidem omnes tactio 6 5. ὧν al δυνάμεις εἰσὶν αὖται] heec desunt in. ed. Lovan. xai ἀὴρ xai γῇ] codd. Parr.; Vizz. xoi ἀὴρ γῆ; cod. Vat. 8 Siebenkeesio collatus καὶ γῆ xai διχφ. δὲ αὗται τ. ὃ. αἱ μὲν γὰρ] Cod. Barth. yàp omisit, Vati- canus nolante Siebenkeesio habet οὖν ; Parr. A. et B. δ᾽ αὗται τ. ὃ. αἱ μὲν οὖν; ed. Lovan. mendose οὐσείαι ἐν τόπῳ q0. ἐξ ἀλλήλων. φθείρονται ἐξ ἀλλήλων] Rudolphus ante haec verbaexcidisse putal καὶ γίνονται. λόγοι γὰρ ἀσώματοι τυγχάνουσι τούτων] Tta codd.; Noga- rola ait in ed. Lovan. se invenisse λόγον γὰρ ἀσώματον τυγ- χάνουσι' τούτων δὲ τῶν. At ibi ni fallor legitur λόγον γὰρ ἀσώματον τυγχάνουσι τούτων. τῶν δὲ. Rudolphus scribi vo- luit λόγοι γὰρ ἀσώματοι τυγχάνουσι. τούτων δὲ τῶν, qua conjectura non est opus, 6 6. πρώτως δὲ] Sic cod. Vat. et edd. Lovan. et Commel. Stobaeus πράτως γὰρ 0.2; Patric. Disc. Perip. T. II lib. 2 p. 205 πρώτως δ᾽ ἡ τὸ πανδ᾽ — πᾶσι, ὥστε πρῶτον δυνάμει σῶμα αἰσθητόν. Sed p. 238 πρώτως δ᾽ ἡ ὕλη πανδ.; πρῶτον δὲ Vizzan. Galeus, Dargensius, Battesius. ὥστε πρῶτον -“--- ἐναντιώσεις] Cod. Par. A. πρῶτον μὲν τὸ — δεύτερον δὲ καὶ ἐναντιώσεις, in quibus verbis καὶ guper- positum particulae δὲ omitti oportet; μὲν post πρῶτον in omnibüs edd. desideratur. Agnoscit illud etiam Stobzus , apud quem legitur : ὥσπερ πρᾶτον μὲν τὸ δυνάμει σῶμα αἰσθητὸν ἀρχάν, δεύτερον δὲ αἱ ἐναντιώσεις. Inde articulus ad ἐναντιώσεις addi potest. olov θερμότης καὶ ψυχρότης xal ὑγρότης καὶ ξηρότης] Sic cod. Par. A.; reliqui οἷον θερμότητος καὶ ψυχρότητος x. τ. À. At nominatirum tuetur eliam Stobseus οἷον θερμότας x. *. À. omisso ὑγρότας, praeterea Patricius p. 253. Eundem casum usurpat Aristoteles de gen. et corr. II, 6. el οὐσίαι] Ita ed. Lovan. atque ex ea Vizzan. et Ru- dolph. Desunt haz voces ap. Nog. Patric. p. 253 Commel. et Batt:s. . καὶ γῇ xai ἀήρ] cod. Par. C.; sed Par. B. καὶ ἀὴρ xai γῆ. In Par. A. verba xal γῆ omissa sunt. ! ταῦτα γὰρ μεταθδάλλουσιν εἷς ἄλληλα] codd. Parr.; Vizzan. male ueta6. ὡς ἄλληλα οἱ Patric. p. 253 ταῦτα δὲ pro xax γὰρ. | οὗ μεταθάλλουσιν)] Sic codd. Parr. A. et B.; contra ia. cod. C. omittitur οὐ pariter atque in Vaticano antiquiore. teste Vizzanio. Eandem particulam omissam videmus aped - Stobieum Ecl. Phys. I, 42 atque in Lovaniensi edilione. - Recte omitti hanc voculam existimat Vizzanius in Com : ment. p. 130. At necessaria est. Exstat etiam apud Arie telem de gen. et corr. IT, 6 et Patric. p. 253 neque ne glecta est a Nogarola, Batteesio, Rudolpho, aliis. $ 7. αἱ δὲ διαφ.] Ita codd. Parr. B. et C.; δὲ deestin- cod. A. atque apud Battosium. Initium hujus paragrapli laudavit Patric. T. II p. 252 usque ad verba πᾶσαι δέχε E nulla scripture varietate nisi quod γινομένων habet pro T:- νομένων. πυχνὸν καὶ μανὸν] Post has voces Nogarola iu inlerpre- tatione res contrarias 4088 in sequentibus demum ennme- rantur nescio quo fonte usus supplevit. Idem fecit Patri cius l. c. xal ψυχρὸν xal ὑγρὸν] Codices Parr. A et B. VaiL εἰ Barth. sic exhibent locum ut a Battzsio e£a me vulgati est, In. cod. C legitur καὶ ψυχρόν, δγρὸν καὶ ξηρόν, βαρὺ xi κοῦφον x. t. À., ut oppositee qualitates solze particula xzi copulentur. Eadem scriptura in omnibus est editionibus qua ante Battzesianam prodierunt. σχλυρὸν x. μαλ. — παχύ] Desiderantur haec in coatexui Nogarole et Commelini , non item in Nogarolae interprela- tione. e τούτων δὲ γνωστιχὴ] Cod. Par. A. ovr δὲ γν.; reliqui τούτων δὲ γνωστιχὴ; cod. Vat. et Barth. γνωστικὴν, Pi- tric. p. 232 $ ἁφή. τὸ πρῶτον] 1ta tres codd. Parr.; articulus uncis incluse est in edd. Commel. Gal. Baltzs. ἐν ὦ al διαφοραὶ αὖται) Cod. Par. A., quem secutus ei | Batteesius ; reliqui codd. omittunt at. Articulus in plerisque editionibus , Rudolphiana etiam , desideratur. LIB. DE UNIVERSI NATURA. οὕτων δὲ γνωστιχὴ xol χριτικὴ πάντων ἁφή. Διὸ αὶ τὸ πρῶτον σῶμα; ἐν ᾧ αἱ διαφοραὶ αὖται δυνάμει, ἰσθητόν ἔστι πρὸς ἄφήν. 5. S. Τὸ μὲν οὖν θερμὸν καὶ ) ξηρόν, καὶ τὸ ἀραιὸν xol τὸ ὀξύ, πυρός ἐστι" τὸ δὲ υχρὸν καὶ τὸ Ovypóv, xol τὸ πυχνὸν xal τὸ dp OA, ἡατος " τὸ δὲ μαλαχὸν xal τὸ λεῖον καὶ τὸ χοῦφον xal ) λεπτόν, ἀέρος" τὸ δὲ σχληρὸν xal τραχὺ xal βαρὺ xt παχύ, γῆς. 5.9. Τῶν δὲ τεσσάρων πῦρ μὲν καὶ γῇ περδολαὶ χαὶ ἀχρότητες τῶν ἐναντίων... Τὸ μὲν οὖν Up ἐστιν ὑπερθολὴ θερμότητος, ὥσπερ 6 χρύσταλλος υχρότητος. 'H γὰρ πῆξίς τε x«l ζέσις ὑπερθολή wó; ἐστιν, ἢ μὲν θερμότητος, fj δὲ ψυχρότητος. Εἰ ly οὖν ὁ κρύσταλλός ἐστι πῆξις ὑγροῦ xol ψυχροῦ, αἱ τὸ πῦρ ἔσται ζέσις ξηροῦ xal θερμοῦ. Διόπερ ὑδὲν ix χουστάλλου γίνεται οὐδὲ ix πυρός. 6 10. Τὸ dv οὖν πὺρ καὶ ἢ γῇ ἄκρα, τὸ δὲ ὕδωρ xal ὁ ἀὴρ με- ὕτητε. Νιχτὴν γὰρ ἔχουσι τὴν σωματοποιΐαν. γῦτε δὲ ἐν τῶν ἄκρων οἷόν τε εἶναι, δεῖ δὲ καὶ τὸ ἐναν- ἴον εἶναι" οὔτε δὲ δύο, δεῖ γὰρ τὸ μεταξὺ εἶναι. Ἀντί- Ito γὰρ ταῖς ἀκρότησιν αἵ μεσότητες. S 1]. To κὲν οὖν πῦρ θερμὸν xul ξηρόν, 6 δὲ ἀὴρ θερμὸς καὶ Ἰγρός, τὸ δὲ ὕδωρ ὑγρὸν καὶ ψυχρόν, ἣ δὲ γῇ ψυχρὰ «αἱ ξηρά. — "Aépt μὲν οὖν χαὶ πυρὶ χοινὸν τὸ Üspuóv: at δὲ xal γῇ χοινὸν τὸ ψυχρόν" γῇ δὲ χαὶ πυρὶ κοινὸν τὸ ξηρόν" ὕδατι δὲ xal ἀέρι χοινὸν τὸ ὑγρόν. δια δὲ Éxdatou , πυρὸς μὲν τὸ θερμόν, γῆς δὲ τὸ ξη- ρόν, ἀέρος δὲ τὸ ὑγρόν, ὕδατος δὲ τὸ ψυχρόν. Κατὰ μὲν οὖν τὰ χοινὰ διαμένουσιν αἱ οὐσίαι, χατὰ δὲ τὰ Our μεταύχλλουσιν, ὅτε τὸ ἐναντίον τοῦ ivav- τίου χαταχρατήσει" τὸ μὲν οὖν ἐν τῷ ἀέρι ὑγρὸν τοῦ ἐν τῷ πυρὶ ξηροῦ,, τὸ δ᾽ ἐν τῷ ὕδατι ψυχρὸν τοῦ ἐν τῷ ἀέρι θερμοῦ, τὸ δὲ ἐν τῇ γῇ ξηρὸν τοῦ év. 897 cognoscit et judicat. "Ex quo sane fit ut primum cor- pus, in quo lize di(ferentize jam per se insunt, contrectari possit. $ 8. Ac calor quidem et siccitas, raritas et acu- men proprie ipsius ignis sunt facultates : aquse vero fri- gus, humor, densitas el hebefatio : aeris mollitudo , 1&- vor, levitas et tenuitas : terree autem duritia, asperitas , gravitas et crassitudo tributz:e sunt. $ 9. Ex quatuor corporibus ignis et terra ultimi sunt et extremi rerum coBtrariarum termini, atque ut ignis quidem caloris, sic glacies' frigoris quasi fastigium est. Nam congelatio et &sius rei alicujus exsuperantia est, altera caloris , altera frigoris. — Quodsi glacies humoris et frigoris concretio ju- dicatur, ignis pariter siccitatis et caloris fervor erit. Qua-. propter neque ex glacie neque ex igne quicquam gignitur. $ 10. Ignis sane et terra extrema sunt elementa, aqua et aer media, quippe quae mixtam habeant sui corporis con- formationem. — Nec vero ut unum tantum sit extremum, fieri potest, cum ei oppositum aliquid esse oporteat. Si- militer neque duo extrema sola exstare possunt , quum me- día eliam esse debeant , quee extremis opponantur. ὃ 11. Atque ignis quidem calidus et siccus est, aer calidus et liumidus, aqua humida et frigida, terra friglda et sicca. Aer igitur et ignis calorem , frigus aqua et terra, terra et ignis siccitatem, humorem aqua et aer communem ha- bent : quamvis unicuique propric facultates, ut igni calor, terrae siccitas, humor aeri, et frigus aqua, tribute sint. Jam vero que communia sunt his naturis permanent, quie propria commutantur, quaudo contraría vis contra- riam superat. Quare cum aeris humor ignis siccitatem , aqui frigus calorem aeris , terrae siccitas aquee humorem αὗται δυνάμει αἰσθητόν] Sic omnes codd. Parr., preeterea Vatt. et Barth.; sed Nog. Comm. Gal. Darg. Batt. αἰσθη- τιχόν ἐστι, $ 8. καὶ τὸ ὕγρ. --- ἀμδλὺ] codd. Parr.; sed Vizzan. alio erdine τὸ ὑγρὸν xal τὸ &u£AU xal τὸ πυκνόν. τὸ δὲ μαλαχὸν] Conformavimus locum ad codd. Parr.; ed. Lovan. : « τὰ δὲ ὑγρὸν και τὸ θερμὸν καὶ τὸ μαλαχὸν xal » e Varr. Lectt. Commel. et Vizzan. xai τραχὺ x. B. x. παχὺ γῆς] Sic codd. Parr.; Vizzan. xoi παχὺ xxi fap) καὶ τραχὺ γῆς. $ 9. γῆ ὑπερδολαὶ) Vizzanio teste codd. Vat. et Barth. (B. legendum pro D.) γῆν ὑπερθολὰς ; codd. Parr. nomina- livum habent. ^5 γὰρ πῆξις — ψυχρότητος] Cod. Par. A. : ἡ γὰρ πῆξίς τε καὶ ζέσις ὑπερδολὴ τινός ἐστι" ἡ μὲν, θερμότητος, ἡ δὲ, ψυχρότη- 1. ἐὰν οὖν ὁ χρύσταλλος X. τ. λ. ἃ quo in eo tantum dif- μη cod. B. quod hic et paulo inferius habet ζῆσις et ubique χρυσταλος simplici 4. Exstant hzc verba eliam in codd. Vall. εἰ Barth., atque in edd. Vizz. Batt. Rud.; desunt vero I1 edd, Nog. Commel. Gal. Darg. Arist. de gen. et corr. n δι Scribit ἡ γὰρ πῆξις καὶ ἡ ζέσις ὑπερδολαί τινές εἶσιν. ' 9» mutavi in εἰ μὲν οὖν. Conf. quse diximus ad cap. 4. i οὐδὲ ix. πυρὸς} Sic omnes edd.; in codd. Parr. est οὔτε $ 10. μεσότητες] eodd. Parr. B. et C.; μεσότης cod. A. μικτὴν γὰρ ἔχουσι] codd. Parr.; at ed. Lov. μιχτά et cod* Yat. omittit ἔχουσι. ἕν τῶν dxpov] codd. Parr. A. et B.; item Vaticanus a Vizzanio οἱ Siebenkeesio excussus, atque ita ediderunt Vizzanius, Galeus, Dargensius et Batlesius. Sed Nog. et Comm. male ἐκ τῶν ἄχρων. οὔτε δὲ ἕν --- ἐναντίον εἶναι] Exstant haec in. codd. Vatt. et Parr. Α. et B., sed desunt in Par. C. atque in ed. Lovan. δεῖ δὲ τὸ ἐναντίον εἶναι" οὔτε δὲ δύο] Desiderantur heec in cod. Vat., ut refert Vizzanius. Siebenkeesius autem ex eo quem ipse contulit, affert δεῖ δὲ xoi τὸ ἐναντίον, quae et Pa- risiensis A. scriptura. est. Hinc xai cum Rudolpho verborum ordini inserendum. ΝΣ δεῖ γὰρ] codd. Parr.; γὰρ deest in cod. Vat. Vizzanii. ἀντίθετοι] codd. omnes; inutilis Rotermundi conjectura ἀντιτίθενται. . ξ 11. γῇ δὲ καὶ πυρὶ — κοινὸν τὸ ὑγρόν] Ita codd. Parr. A. οἱ C.; in cod. B. liec omnia desiderantur. Eadem in codd. Vatt. et Barth. omissa esse ait Vizzanius. Sieben- keesius tacet. αἱ οὐσίαι αὐτῶν] Sic codd.; delevi αὐτῶν, quod salvo sensu abesse potesl. — — | τὸ μὲν οὖν ἐν τῷ] cod. Par. B.; cod. A. et C. omiltit ovy. Ab his verbis novam paragraphum ordiuntur Commel. Vizz. Gal. Batt. At bene Dargensius monuit, haec non esse dirimenda. 498 τῷ ὕδατι ὑγροῦ" xal ἀνάπαλιν τὸ μὲν ἐν τῷ ὕδατι , ὑγρὸν τοῦ ἐν τῇ γῇ ξηροῦ, τὸ δὲ ἐν τῷ ἀέρι θερμὸν τοῦ ἐν τῷ ὕδατι ψυχροῦ, τὸ δὲ ἐν τῷ πυρὶ ξηρὸν τοῦ ἐν τῷ ἀέρι δγροῦ" xal οὕτως al μεταθολαὶ γίνονται xat γενέ- σεις εἰς ἄλληλα ἐξ ἀλλήλων. S 12. Τὸ δὲ ὑποχείμε- νον σῶμα xal τὸ δεχόμενον τὰς μεταθολάς, τὸ πανδε- χές, καὶ τὸ δυνάμει πρῶτον πρὸς ἁφήν. 5. 18. 1ἵνον- ται δὲ αἵ μεταδολαὶ ἤτοι ἐχ γῆς εἰς πῦρ, ἢ x πυρὸς εἷς ἀέρα, xal ἐξ ἀέρος εἰς ὕδωρ, xol ἐξ ὕδατος εἷς γῆν. [Δεύτερον δὲ χατ᾽ ἐναλλαγήν,,7 xal τρίτον, ὅταν τὸ ἐν ἑχάστῳ ἐναντίον φθαρῇ, xal χαταλειφθῇ τὸ συγγενὲς xal τὸ σύμφυλον. Ἢ μὲν οὖν γένεσις ἀποτελεῖται, ὅταν μία ἐναντιότης φθαρῇ. ᾿Επεὶ γὰρ τὸ μὲν πῦρ θερυὸν xal ξηρόν, ὃ δὲ ἀὴρ θερμὸς xal ὑγρός" χοινὸν ἀμφοτέροις αὐτοῖς τὸ θερμόν, ἴδιον δὲ πυρὶ μὲν τὸ ξηρόν, ἀέρι δὲ τὸ Ovpóv. “Ὅτε οὖν τὸ ἐν τῷ ἀέρι δγρὸν ἐπιχρατήσει τοῦ ἐν τῷ πυρὶ ξηροῦ, μετα- δάλλει τὸ πῦρ el; ἀέρα. 5. 14. Πάλιν ἐπεὶ τὸ μὲν ὕδωρ δγρὸν καὶ ψυχρόν, 6 δὲ ἀὴρ ὑγρὸς καὶ θερμός, χοινὸν ἀμφοτέρων αὐτῶν τὸ ὑγρόν ἴδιον δὲ τοῦ μὲν ὕδατος τὸ ψυχρόν, τοῦ δὲ ἀέρος τὸ θερμόν. Ὅτε οὖν τὸ ἐν τῷ ὅδατι ψυχρὸν ἐπικρατήσει τοῦ ἐν τῷ ἀέρι θερμοῦ, γίνεται ἐξ ἀέρος el; ὕδωρ μεταδολή, — $ 16. Πάλιν ἐπεὶ ἢ μὲν γῇ ψυχρὰ χαὶ ξηρά, τὸ δὲ ὕδωρ ψυ- χρὸν χαὶ ὑγρόν, κοινὸν ἀμφοτέρων αὐτῶν τὸ ψυχρόν, ἴδιον δὲ γῆς μὲν τὸ ξηρόν, ὕδατος δὲ τὸ ὑγρόν. Ὅτε οὖν τὸ ἐν τῇ Y" ξηρὸν ἐπιχρατήσει τοῦ ἐν τῷ ὕδατι δγροῦ, γίνεται ἐξ ὕδατος εἰς γῆν μεταύολή. Κ᾽ 16. ᾿Απὸ γῆς δὲ ἄνω, χατὰ τὸ ἐναντίον. δὲ χατ᾽ ἐναλλα- γήν, ὅτε ὅλον ὅλου χρατήσει x«l δύο δυνάμεις τὰς ἐναντίας φθείρουσι, μηδενὸς ὄντος αὐτοῖς χοινοῦ. ᾿Επεὶ γὰρ τὸ μὲν πῦρ ἐστι θερμὸν χαὶ ξηρόν, τὸ δὲ ὕδωρ ψυχρὸν xal ὑγρόν, ὅταν τὸ ἐν τῷ ὕδατι ὑγρὸν ἐπικρα- τήση τοῦ ἐν τῷ πυρὶ ξηροῦ, τὸ δὲ ἐν τῷ ὕδατι ψυχρὸν τοῦ ἐν τῷ πυρὶ] Sic codd.; articulus τοῦ deest apud Υ]2- zanlum qui postea etiam dedit τοῦ ἐν ὕδατι ὑγροῦ. τὸ δ᾽ ἐν τῷ ὕδατι] cod. Par. B.; reliqui τὸ δὲ ἐν τῷ ὕδατι. γίνονται) cod. Par. A. γίγνονται, reliqui γίνονται. $ 12. πρὸς ἁφὴν] codd. Parr. atque edd. Lovan. Comm. Datt.; πρὸς τὴν ἁφήν Vizzan. Gal. Dargens. $ 13. [δεύτερον δὲ xas' ἐναλλαγήν] Hiec verba e Rudolphi conjectura adjecta sunt. Cf. $ 16. Vulgo post εἰς γῆν legitur xai τρίτον. Pro τρίτον Commelinus Varr. lectt. alios dicit τοῦτο legere, quae conjectura non pluris facienda est quam Rotermundi εἰς γῆν, xai γίνονται τότε. ὅταν) codd. Parr. A. et C.; male cod. B. et Vatt. ὅτε. χαταλειφθῦ} codd. Parr. A. et B. atque ita ediderunt Galeus et Dargensius; male Comm. Vizz. Balt. κατα- ληφθῇ. ὅταν μία ἐναντιότης φθαρῇ] Sic cod. C. Par.; in codd. A. et B. exstat ὅτε. Idem mendum in codd. Vatt. est. ἐπεὶ γὰρ τὸ μὲν] γὰρ omissum est in codd. Parr. A. et B. atque in Vatt. ideoque repudiatum a Batüzesio. Legitur in edd. Commel. Gal. Dargensii et aliorum. τὸ θερμὸν — τὸ Encóv] codd. tres Parr.; articulus uncis inclusus in edd. Comm. Gal. Dargens. Vizzanius dedit πυρὶ τὸ ξηρόν. $ 14. ὁ δὲ ἀὴρ] codd. Parr. B. et C.; cod. A. ὁ δ᾽ ἀήρ. OCELLI LUCANI loilit; atque e contrario cum aquse humor terre τ ΤῊΝ tem, aeris calor aqui frigus, οἱ ignis siccitas humorem aers pellit, tum mutationes et ortus eorumque vicissitudines effici solent. $ 12. At corpus subjectum et his mnutationibz« obnoxium , omnium formarum capax , et per se primum tractabile est. $ 13. Mutantur autem elementa, cum aot ex terra ignis, aut ex igne aer, vel aqua ex aere, vel ex δα: ἃ terra oritur, deinde alterius elementi interitu, denique ter. tio loco cum uniuscujusque elementi contraria interit &- cultas, cognata vero, et quie ejusdem generis est, reim. quitur. Ita deleta una e rebus contrariis generatio absd- vitur. Nam quum ignis calidus siccusque sit , aer autem calidus et humidus, utrique communis est calor ; siccitas vero ignis , humor aeris proprius est. Quare quando humor aeris ignis siccitatem exsuperat, ignis in aerem conver- titur. 9. 14. Preeterea aqua quum sit humida et frigida, ser humidus et calidus, utrique communis est humo : aqua vero proprium habet frigus et aer calorem. Itaqae si aqua frigus aeris calorem vincit , ex aere in aquam wf- (icitur mutatio. ὁ 15. Rursus quum terra frigida siccaque sit, aqua frigida et humida : utraque (frigus communiter possidet, separatim vero terra siccitatem , homorem aqu sibi vindicat. Quo fit ut, quum terrae siccitas aquae be- more valentior est, aqua in terram vertatur. $16. Cos tra vero, quie a terra sursum ascendit mutatio , contrarie modo fit (ita ut terra in aquam, aqua in aerem, aer à ignem mutetur ). At vero alterius elementi interitu niatatie tunc accidit, quum totum altero superius est, et duz fs- cultates contrarias duas perdunt, si nihil illis elements commune sit. Nam quum ignis calidus et siccus sit, aqua frigida et humida; si aquze humor ignis siccitatem, εἰ, χοινὸν ἀμφοτέρων αὐτῶν] codd. tres Parr. et Vatt; item edd. Lovan. et Vizzan. At Nogarola et Battesius habest ἀμφοτέροις αὐτῶν. διε οὖν τὸ ἐν τῷ ὕδατι) cod. Par. A.; in reliquis codd. atque in omnibus edd. scriptum est τὸ ἐν ὕδατι, in Par. B. autem οὖν ἐν τῷ ὕδατι. 6 15. πάλιν ἐπεὶ ἡ μὲν γῇ] cod. Par. A.; reliqua men. brane et editiones πάλιν ἡ μὲν γῆ. | γῆ: μὲν] Codd. Parr. A. et B. habent ἴδιον δὲ γῆς μὲν τὸ ξηρόν, cod. C. autem ἴδιον δὲ γῆς μὲν ξηρόν, quod in Lovan. ed. transiit. In verbis τὸ ξηρὸν articulum a cseteris omissum posuit Vizzanius. Preterea codd. Valt. et Barth. tese. Vizzanio τῆς μὲν γῆς, quod probavit Rudolphus; μὲν deci. in edd. Nog. Comm. Darg. 6.268. ἐν τῇ v3] codd. Parr. A. et B. Non aliter Vizzan. ei 63.;. sed Comm. et Batt. iv γῇ. | $ 16. ἐναλλαγὴν] codd. Parr. et Vatt. atque hec posueroni Vizzanius, Commelinus, Battsesius et. Rudolphus. Nogr. ἀναλλαγήν. " ψυχρὸν καὶ ὑγρόν] Sic cod. Par. C.; reliqui duo ὑγρὸν χε óv. | Mo — ἐπιχρατήσῃ] bis habent codd. Parr. et plereque - edd.; Vizzanius vero male ἐπιχρατήσει posuit. ξηροῦ, tà δὲ ἐν — τοῦ ἐν τῷ πυρὶ] codd. Parr. A. εἰ δ. LIB. DE UNIVERSI NATURA. ιχρατήσῃ τοῦ iv τῷ πυρὶ θερμοῦ" γίνεται Ex πυρὸς : ὕδωρ μεταδολή. 5. 17. Πάλιν ἐπεὶ ἢ μὲν γῆ ἐστι ρὸν xat ξηρόν, ὃ δὲ ἀὴρ θερμὸν καὶ ὑγρόν" ὅταν τὸ v ἐν τῇ γῇ ψυχρὸν ἐπιχρατήσῃ τοῦ ἐν τῷ ἀέρι θερ- ὥ, τὸ δὲ ἐν τῇ yj ξηρὸν ἐπικρατήση τοῦ ἐν τῷ ἀέρι poU, τίνεται ἐξ ἀέρος εἰς γῆν μεταδολή. $ 18.. ταν δὲ τοῦ μὲν ἀέρος φθαρῇ τὸ ὑγρόν, τοῦ δὲ πυρὸς θερμόν, γεννηθήσεται ἐξ ἀμφοτέρων αὐτῶν mUp: ταλείπεται γὰρ τοῦ μὲν ἀέρος τὸ θερμόν, τοῦ δὲ τὸς τὸ ξηρόν" τὸ δέ γε πῦρ ἐστι θερμὸν xai ξηρόν. 19. Ὅταν δὲ τῆς μὲν γῆς φθαρῇ τὸ ψυχρόν, τοῦ δὲ ato, τὸ δγρόν , γεννηθήσεται ἐξ ἀμφοτέρων αὐτῶν ;, Καταλείπεται γὰρ τῆς μὲν γῆς τὸ ξηρόν, τοῦ δὲ ato; τὸ ψυχρόν" ἢ δὲ γῆ. ἐστι ψυχρὰ καὶ ξηρά. 20. Ὅταν δὲ τοῦ ἀέρος φθαρῇ τὸ θερμὸν xol τοῦ γὺς τὸ θερμόν, γένεσις οὐκ ἔσται. Τὰ γὰρ ἐναντία ιταλείπεται ἐπ᾽ ἀμφοτέρων, τοῦ μὲν ἀέρος τὸ ὑγρόν, ἢ δὲ πυρὸς τὸ ξηρόν. ὃ δὲ ὑγρὸν τῷ ξηρῷ ἐναντίον. 41. Καὶ πάλιν ὅταν τῆς μὲν γῆς φθαρῇ τὸ ψυχρόν, ἢ δὲ ὕδατος τὸ uoto, οὐδὲ οὕτως ἔσται γένεσις. Κα- (λείπεται γὰρ τῆς μὲν γῆς τὸ ξηρόν, τοῦ δὲ ὕδατος τὸ (»ἦν: τὸ δὲ ξηρὸν τῷ ὑγρῷ ἐναντίον. Καὶ περὶ μὲν γε- ἰσεως τῶν πρώτων σωμάτων, πῶς τε χαὶ τίνων ὕποχει- ἐνων γίνεται, ἱχανῶς εἴρηται διὰ βραχέων. $22. ᾿Επεὶ i ἀνώλεθρος καὶ ἀγένητος ὃ κόσμος, xoi οὔτε ἀρχὴν ἐνέσεως εἴληφεν οὔτε τελευτήν ποτε λήψεται" Sei xal ) ποιοῦν ἐν ἑτέρῳ τὴν γένεσιν, xai τὸ γεννῶν ἐν Éau- ᾧ συνυπεῖναι ἀλλήλοις" τὸ μὲν ποιοῦν τὴν γένεσιν τὸ περάνω σελήνης ἐστὶ πᾶν" σύνεγγυς δὲ μᾶλλον ὃ ἥλιος tend, C. pro τὸ scriptum est τοῦ. Ceeterum haec omnia esiderantur in. Nogarolee editione, leguntur autem apud dzanium e codd. Vatt. $ 17. πάλιν ἐπεὶ ἡ μὲν] codd. Parr. A. el B., item Vall. | Barh.; ἐπεὶ habent etiam Vizzanius et Rudolphus. Deest ac vox in edd. Nog. Commel. Gal. Dargens. Batt. ὁ ὃξ ἀὴρ) cod. Par. C.; ὁ ἀὴρ δὲ Par. A., ἀὴο δὲ Par. B. ὅταν τὸ μὲν ἐν τῇ γῇ] codd. Parr. A. et B. et Vizzanio esle Vatt, atque Barih.; ὅταν οὗ - τὸ ἐν τῇ γῇ Nog. Comm. 34l. Darg.; Batteeg. male ὅταν ἐν τῇ γῇ. ξηρὸν ἐπιχρατήσῃ τοῦ ἐν τῷ ἀέρι ὑγροῦ] Tla codd. ἴγοΒ Parr. at. et Barthol. atque edd. Lovan. et Rudolphi. Omitlitur πιχρατήσῃ in reliquis editionibus, ne Battzesiana quidem "'xeepta. $ 18. γεννυδήτεται] videtur in aliis membranis exstare ; n Parisiensibus hoc loco vitiose γενηθήσεται scriptum est. τὸ δέ γε πῦρ] Sic codd. Parr.; γε deest in cod. Vat. $19. γεννηθήσεται] Parr. A. et B.; C. habet γενηθή- ottat, αὐτῶν v5] codd. tres Parr. atque edd. Lovan. et Batt.; αὐτῶν ἡ γῇ male Vizzan. Articulum uncis incluserunt Commelinus , Galeus , alii . $20. τοῦ ἀέρος φθ.] Ita omnes edd. cum cod. Par. C.; in cod. Vat. alque in Parr. A. et B. legitur ὅταν δὲ τοῦ μὲν ἀέρος, ubi μὲν propterea quod καὶ hic ei respondet non satis commodum habet usum in soluta oratione. Quamobrem sàlius est omittere lianc particulam. $ 21. ὅταν τῆς μὲν γῆς] Cod. Par. B. et Vat. nec non Barth. testibus Vizzanio et Siebenkeeeio habent ὅταν μὲν τῆς γῆς; cod. Par. A. ὅταν μὲν γῆς; Nog- Comm. et Batt. legunt 399 aqua frigus ignis calorem reprimit, ex igne in aquam conversio fiat oportet. .$ 17. Jam vero quum terra fri- gida siccaque sit, aer calidus et humidus, ubi terree fri- gus calorem aeris, et terrie siccitas humorem aeris perdo- muit, aer in terram transeat necesse est. $ 18. Quum vero humor aeris et ignis calor interierit, ex ambobus ignis orietur. Nam aeris calor et ignis remanet siccilas. Alqui calidus et siccus ignis est. S 19. At quum terra frigus et aquee humor perierit, ex ambabus nascetur terra : siquidem terrse siccitas et aquse servatur frigus, quibus quidem facultatibus terra praedita est. $ 20. Sed quum aeris et ignis pariter deletur calor , nullius elementi erit ortus. Nam utriusque contrarie facultates relinquuntur, aeris quidem humor et ignis siccitas. At humor et siccitas con- traria sunt. $ 21. Denique sublato haud secue terra at- que aqua frigore, ne sic quidem ulla erit generatio, si- quidem terree siccitas et humor aque servantur incolumes. At siccitas et humor facultates opposite sunt. Ac de : ortu quidem primorum corporum, οἱ quonam modo, et quibus rebus subjectis fiet, satis ac breviter expositum est, $22. Verum eum interitus et ortus expers sit mun- dus, atque ut neque initium habuit, ita nec finem sit habiturus, duo simul adesse oporte£, quorum unum pa- tris instar in altero generationem efficiat , alterum matris instar in se ipso generet. Atque quod in alio generat, ea censetur esse universa mundi pars que supra lunam posita est, propius vero sol ipse, qui accessu suo et re- ὅταν γῆς μὲν φῇ.; Galeus et Dargensius ὅταν τῆς γῆς μὲν φθ. Reclius Rudolphus ὅταν τῆς μὲν γῆς φθ. τοῦ δὲ ὕδατος τὸ ὅμοιον] cod. Vat. ἃ Siebenkeesio excus- 8086; xal τοῦ ὕδατος τ. ὅ. codd. Parr. A. et. B. nec non Vizzanio teste codd. Vatt. et Barth.; ὕδατος δὲ ὅμοιον Pag. C. Nog. Commel. Gal. Darg. Batt. Quod contextui inserui jam antea Rudolpho placuerat. γίνεται] Cod. Par. A. γίγνεται, cteleri γίνεται. διὰ βραχέων] Deest heec formula in cod. Par. A. ideoque a Battzsio omissa est, exstat autem in codd. B. et C.; Commelinus et Galeus διχδραχέων; Vizzanius διαδραχέως. G 22. ἐπεὶ δὲ dvo poc xai ἀγένητος ὃ κόσμος] Cod. Par. A. ἐπεὶ δ᾽ ἀνώλεθρος καὶ ἀγένητος ὁ κόσμος ; cod. B. ἐπεὶ δὲ ἀνώλεθρος χαὶ ἀγέννητος ὁ χόσμος. Eadem exstant im cod. Barth.; cod. Par. C. habet ἐπεὶ δὲ ἀνώλεϑρος ὁ κόσμος xai ἀγέννητος. Eandem lectionem sequuntur Gal. Comm. Datt. el Patric. p. 254, a quibua in hoc tantum dissentiunt Viz- zanius, editor Lovaniensis el secnm ipse Patric: p. 239, quod ἀγένητος dederunt. τὸ γεννῶν ἐν ἑαυτῷ] codd. Parr. B. et Ο.; sed in Cod. A. à scriptum est yevvov (sic) ἐν αὐτῷ. Ceterum «à ποιοῦν ἐν ἑτέρῳ τὴν γένεσιν ita opponitur τῷ γεννῶντι ἐν ἑαυτῷ, ut illud quasi patris, hoc matris instar habendum sit. τὸ μὲν ποιοῦν τὴν γένεσιν] codd. Parr. omnes , Dec non Vett. et Barth. atque edd. Lovan. el Rudolph.; contra Patricius p. 239 et 254 Vizzan. Commel. Darg. Battess. addunt ἐν ἑτέρῳ δὰ ποιοῦν, quasi non facile hae voces, etsi non adjectae ex iis quee dicuntur intelligi queant. χατά τε τὰς πρ.] Sic codd. tres Parr. Vatt. Barth. atque 400 κατά τε τὰς προσόδους καὶ τὰς ἀφόδους μεταδάλλων τὸν ἀέρα συνεχῶς πρὸς λόγον ψύχους τε χαὶ θερμασίας, ᾧ συγνεπαχολουθεῖ xal τὴν γῆν μεταδάλλειν xal πάντα τὰ ἐπὶ γῆς. 6 28. Εὖ δὲ ἔχει καὶ ἢ λόξωσις τῶν ζωδίων τοῦ πόλου πρὸς τὴν τοῦ ἡλίου φοράν. Αἰτία γὰρ καὶ αὐτὴ τῆς γενέσεώς ἐστι" χαθόλου δὲ fj τοῦ παν- τὸς διαχόσμησις, ὥστε εἶναι ἐν αὐτῇ τὸ μὲν ποιοῦν τὸ δὲ πάσχον’ τὸ μὲν οὖν ἐν ἑτέρῳ γεννῶν, τὸ ὑπεράνω σελήνης ἐστί’ τὸ δὲ ἐν ἑαυτῷ τὸ ὑποκάτω σελήνης. To δὲ ἐξ ἀμφοτέρων αὐτῶν͵, τοῦ μὲν ἀεὶ θέοντος θείου, τοῦ δὲ ἀεὶ μεταθάλλοντος γενητοῦ κόσμος ἄρα ἐστίν. ΚΕΦ. Γ. $ 1. Ἀνθρώπου δὲ ἀρχὴ γενέσεως πρώτη οὐ γέγονεν ἐχ γῆς, οὐδὲ τῶν ἄλλων ζώων οὐδὲ φυτῶν, ἀλλ᾽ ἀεὶ τῆς διακοσμήσεως οὔσης, ἀνάγχη xal τὰ ἐνυπάρχοντα xal τὰ ἐνδιαχεχοσμημένα συνυπεῖναι, ]ρῶτον μὲν γὰρ ἀεὶ ὄντος τοῦ χόσμου, ἀναγκαῖον xal τὰ μέρη αὖ- τοῦ συνυπάρχειν' λέγω δὲ μέρη οὐρανόν, γῆν, τὸ με- ταξὺ τούτων, ὃ δὴ μετάρσιον χαὶ ἀέριον ὀνομάζεται, οὐ γὰρ ἄνευ τούτων, ἀλλὰ σὺν τούτοις καὶ Ex τούτων ὃ κόσμος. Ὁ 2. Ἡ ὧν δὲ μερῶν συνυπαρχόντων, ἀνάγχη καὶ τὰ ἐμπεριεχόμενα συνυπάρχειν αὐτοῖς" οὐρανῷ μὲν ἥλιον, σελήνην, ἀπλανεῖς τε ἀστέρας xoi πλανήτας, τῇ δὲ γῇ ζῶα, φυτά, χρυσόν, ἄργυρον, μεταρσίῳ δὲ καὶ ἀερίῳ πνεύματα, ἄνεμον, μεταθολὴν ἐπὶ τὸ θερμότε- pov, μεταθολὴν ἐπὶ τὸ ψυχρότερον' σὺν τούτῳ γὰρ οὐ-- ρανός, σὺν τῷ τὰ περιεχόμενα ἔχειν, χαὶ σὺν τούτῳ OCELLI LUCANI cesau aerem continenter immutat et variat, pro βού frigoris et caloris , cujus mutation:m sequitur terr» mc». tio et eorum quie sunt. in terra. $ 23. Ohliquilas etim signorum colestium ad solis motum maxime confe, cum et ipsa generalionis causa sit, et omnino ordin universi compositio , qua fit ut alia pars agat , alia pata- tur. Quod ergo in alio generat, supra lunam , quod à tem in se ipso, infra eam collocatum est : at qud εἰ ambabus constat partibus, ex una quidem divina eise per currente, ex altera vero genita , et mutationibus μεῖ- petuo obuoxia, id certe mundus est. CAP. III. $ t. Nec vero primum liumani ortus initium, quem modum nec clerorum animalium, neque plantarom : terra ductum est, sed mundi ornatus et dispositio cue semper permaneat, ea quoque qua in eo disposila dg staque sunt semper simul adesse necesse est. Quumie lur mundus :zeternus sit, parle quoque ejus una semper esse oportet; partes autem dico ccelum οἱ terram ef t tium interjectum quod sublime et aerium vocatur : neque enim sine iis , sed cum iis atque ex iis concretos est mue. dus. $2. Sed quia partes simul exstant, necese esta quoque quse ii3 continentur, una cum illis exslare, cum celo solem , lunam , stellas tam inerrantes quam vag: cum terra animalia, plantas, aurum et argentum : cum sublimi et aeria regione spiritus et ventos, necnon mel tionem in caloris et frigoris vim majorem. Cum his eria, id est cum iis quae eo continentur vere colum est, cop edd. Lovan. et Rudolph. Reliqua edd. exhibent κατά γε τὰς πρ. ψύχους τε] codd. Parr. et Vat.; item edd. Lovan. Batt. Rud.; τε omissum est apud Vizzanium et Patricium, apud Commelinum vero et alios uncis inclusum. τὰ ἐπὶ γῆς] codd. Parr.; τὰ deest in Vizzanii editione. $ 23. λόξωσι:] cod. Par. A.; vulgo λόξις, cujus loco Pa- tricius λόξυς habel. Sed Galeus jam recte λόξωσις conjecit. πόλου] πόλος hic accipiendum est pro ceo, qua significa- tione hoc vocabulum non solum apud poetas legitur (cf. interpp. ad Horat. Carm. T, 28, 6), verum etiam apud phi- losophos. /Éschin. Socr. Dial. HI, 19 : τοῦ δὲ πόλου ὄντος σφαιροειδηῦς. Vid. Dorvill. ad Chariton. p. 652. xai αὐτὴ τῆς vev.] codd. Parr. B. et C. Patricius pag. 239 et 254 et pleraeque edd.; xal αὕτη τῆς γεν, cod. Par. Α. et ed. Lovan. γενέσεώς ἐστι] ἐστι omissum a Nogarola et Patricio ex- stat in codd. Vatt. Parth. et tribus Parisiensibus. ἐν ἑτέρῳ γεννῶν τὸ ὑπεράνω σελήνης ἐστί] codd. Parr. A et C.; sed in cod, B. item codd. Vat. et in Barth. te- stibus Vizzanio et Siebenkeesio legitur ἀνωτέρω γενῶν. Viz- zanius et Battzesius $m. τῆς σελήνης. Articulum uncis in- clusit Commelinus atque alii. τὸ δὲ ἐν ἑαυτῷ — σελήνης ] Desunt haec in cod. Vat. χερ. Y '] om. in codd. Parr. δ 1. ὃὲ ἀρχὴ] codd. Parr. A. et C. Vizzan. et ed. Lovan.; sed Galeus δ᾽ ἀρχή. οὐδὲ φυτῶν] codd. Parr. A. et C.; cod. B. οὔτε φυτῶν, quod iu omnibus est editionibus. ἐνδιχχεχοσμημένα] codd. Parr.; κεχοσμημένα cod. Vat. ᾿ συνυπεῖναι) codd. Parr. atque edd. Lov. Comm. Gi. Batt.; συνεπεῖναι Vizzan. Dargens. Roterm. μέρη αὐτοῦ] codd. Parr. Vat. Barth.; Nogarola αὐτὸς οὐρανὸν, rfjv] cod. Par. C.; yz» οὐρανὸν codd. A. et B. ἐμπεριεχόμενα ] cod. Par. A. Vat. ap. Vizz. et Siebel. atque edd. Vizz. Gal. Darg. Batt.; περιεχόμενα edd. Lo-. van. Nog. Comm. πλανήτας, τῇ δὲ y7] cod. Par. C., extrema vox aulem à contextu omissa secunda manu in margine posila esl; eadem legunlur in edd. Vizz. Gal. Darg. At codd. Pur. A. el B. πλανῇτας và δὲ ζῶα ; πλανῆτας reperitur etiam in edd. Lovan. Comm. Batt. Rudolphus hanc formam pr dorismo liabet, quia Dores ας in hoc casu primie decdin- tionis corrlpiant. Quodsi non nego dorici quid supere posse in libro qui e dorico sermone in atticum translatus sit, satius tamen est aut πλανήτας scribere cum cod. Par. C. et Pseudoplutarch. de plac. phil. lib. IT, 15, aut cum Platone πλάνητας. Nam antiquioribus stellae errantes non πλανῆται sunt, sed πλάνητες. Ceterum γὺ δὲ solus Batie- sius in verborum ordinem recepit , reliqui τῇ δὲ γῇ seripst- runt. ἄργυρον] codd. Par.; Vizzanius ἀργύριον. ἄνεμον] Sic cod. Par. C.; sed cod. A. ἄνεμος, cod. E. el Vat, ἀνέμους. In edd. Nog. Comm. Batt. et aliorum es ἄνεμον, Vizzanius codicis Vaticani lectionem probavit. μεταδολὴν ] codd. Parr. A. et B.; αβολὴ cod. C. σὺν τούτῳ γὰρ οὐρανὸς ] codd. Parr.; sed ed. Lovan. c^ τούτῳ δέ γε οὐρανὸν. καὶ σὺν τούτῳ γῆ, σὺν τῷ τὰ ἐπ᾽ αὐτῆς ] codd. Parr. 4 et B, nec non Vatt. et Bartb.; sed cod. Par. C. σὺν τοῦ LIB. DE UNIVEBSI NATUBA. 1, σὺν τῷ τὰ iw αὐτῆς φνόμενα xal βοσκόμενα riva, καὶ σὺν τούτῳ μετάρσιον xal ἀέριον, σὺν τῷ | ἐν αὐτῷ πάντα τὰ γινόμενα γίνεσθαι. $ 8, "Enel v xeÜ' ἐχάστην ἀποτομὴν δπερέχον τι γένος ἐντέτα- rat τῶν ἄλλων, ἐν μὲν οὐρανῷ τὸ τῶν θεῶν, ἐν δὲ γῇ ἰρωπος, ἐν δὲ τῷ μεταρσίῳ τόπῳ δαίμονες, ἀνάγχη, ) γένος τῶν ἀνθρώπων ἀΐδιον εἶναι, εἴπερ ἀληθῶς ὁ Ww συμδιθάζει, μὴ μόνον τὰ μέρη συνυπάρχειν τῷ 9o , ἀλλὰ xal τὰ περιεχόμενα τοῖς μέρεσι. - S 4. opa δὲ καὶ μεταδολαὶ βίαιοι γίνονται κατὰ τὰ μέρη ἧς γῆς ὅτε μὲν ἀνάχυσιν λαμδανούσης τῆς θαλάσσης ς ἕτερον μέρος" ὅτε δὲ χαὶ αὐτῆς τῆς γῆς εὐρυνομένης 1| διισταμένης πὸ πνευμάτων ἢ ὑδάτων χρύδδην τἰφερομένων᾽ παντελὴς δὲ φθορὰ τῆς περὶ τὴν γῆν αχοσμήσεως οὔτε γέγονεν, οὔτε ἔσται ποτέ. καὶ 5. ιὸ xal τοῖς λέγουσι, τὴν τῆς ἑλληνιχῇς ἱστορίας ἀρ- iv ἀπὸ Ἰνάχου εἶναι τοῦ Ἀργείου, προσεχτέον οὔ-- «, οὐχ ὡς ἀπό τινος ἀρχῆς πρώτης, ἀλλὰ τῆς γενο- ἕνης μεταθολῆς κατ᾽ αὐτήν. Πολλάχις γὰρ xol ἔγονε χαὶ ἔσται βάρδαρος fj “Ἑλλάς, οὐχ ὑπ᾽ ἀνθρώ- ὧν μόνον γινομένη μετανάστατος, ἀλλὰ xat ὑπ᾽ αὖ- ἧς τῆς φύσεως, οὐ μείζονος οὐδὲ μείονος αὐτῆς γινου ἐ- K, ἀλλὰ χαινοτέρας ἀεί, xal πρὸς ἡμᾶς ἀρχὴν τυβανούσης. Περὶ μὲν οὖν τοῦ ὅλου xal παντός, 1t δὲ χαὶ γενέσεως xal φθορᾶς τῆς ἐν αὐτῷ γινομένης, ς οὕτως ἔχει χαὶ ἕξει τὸν ἅπαντα αἰῶνα, τῆς μὲν ], σὺν τούτῳ τὰ ὑπ᾽ αὐτῆς. Ed. Lovan. habet σὺν τούτῳ ἢ, σὺν τῷ τὰ Ux" αὐτῆς. Verba σὺν τῷ omissa a Nogarola et ommelino exstant in edd. Vizzanil, Battsesii οἱ Rudolphi. πάντα.τὰ γενόμενα } Articulum omittunt tres codd. Parr.; d. Lovan. habet πάντων γινόμενα. 6 3. γένος τῶν &v0o. ] codd. Parr.; τῶν apud Balteesium &iseum est. 4 4. βίαιοι γίνονται ] codd. Parr. B. et C.; sed cod. A. Írwvea: quod edidit Batteesius. χατὰ τὰ μέρη } cod. yat. apud Siebenk. nec non Parr. , el B.; Commelinus et Battzesius χατὰ μέρη. ὅτε μὲν] codd, Pariss.; male edd. Lovan. Comm. et hit. ὁ τὲ μὲν. Uk θαλάσσης } codd. Parr.; τῆς deest apud Nogar. et Aalrir. p. 279, sed exstat in edd. Lovan. Vizzan. Bait. iji hanc voculam uncis inclusit, Comm. Gal. Rudolph. εἰς ἕτερον) Sic codd. Parr. et Vatt, testibus Vizzauio et iebenkeesio atque edd. Vizzan. Batt. Rudolph.; εἰς desi kratur in edd. Lovan. Comm. atque apud Patric. p. 279. εὐρυνομ. ] Codd. Parr.; sed Cod. Vat. διενρυνομ. et pro 3 ἤὄχτων Patric. lib. I καὶ ὑδάτων. καγτελὴς δὲ φθορὰ x. T. 3. ] Quae sequuntur usque ad fi- im hujus capitis Stobaeus dorico sermone attulit Ecl. "hys. 1, 24 p. 45. οὗτε ἔσται Patric. 1. c. οὐδ᾽ ἔσται. 4 5. εἶναι τοῦ "Apy. εἶναι τοῦ non agnoscit Stobeeus. οὐχ ὡς ἀπὸ] ὡς οὐχ ἀπὸ Stobieus. μετ, κατ᾽ αὐτὴν Βίοι. μετ. καὶ κατ᾽ αὐτάν. ltem adjecto Gi Siebenk. e codice suo notavit x. αὑτόν. γὰρ xal véy.] γὰρ ἤδη xai γέγονε Stobzeus. πω recle codd. Parr. A. εἰ C.; sed Cod. B. babet οὐχ ὑπ᾽ àvüp. — μετανάστατος ] [18 codd. Parr. A. et C., KC non Yat. apud Siebenkeesium ; μετάστατος Nogar. Pini. Gazc. 40 1. his terra, id est eum lis quee in es crescunt e£ aluntur, cum his denique sublime et aerium spatium, id est cum iis omnibus , quae in eo accidunt e£ gignuntor. $ 3. Cum igitur in unaquaque mundi parte collocatum sit aliquod cseteris preestans animalium.genus, in ccelo dii, homines in terra , in sablimi deemones , neces:e est humanum genus esse perpetuum, siquidem vere evincit ratio, non solum mundi partes una cum mundo, verum et ea quee partibus continentur una cum mundo exstare. $ 4. At terrse partes vi mutantur et intereunt : interdum quidem cum mare in aliam partem effunditur, quandoque vero cum terra ven- tis et aquis qua in ipsam latenter ingrediuntur, dilatatur ac distrahitur : terrse vero témperatio et compositio nun- quam antea prorsus interiit, nec post ullo tempore interi- tura est. $ 5. Quapropter qui dicunt, historie Greeces initium ab Inacho Argivo repetendum esse, velim sic existiment, non ab aliquo primo principio, sed ab aliqua mutatione que tonc acciderit, eam ortum denuo hahuisee. Grecia enim et antea sepius fuit et posthac etiam erit barbars, non modo &b hominibus alio commigrantibus deserta, verum etíam ipsius naturte vi vastata , quse quam- vis nec major fiat neque minor, nova tamen semper est, atque ab eo, quod nobis videtur initium , proficiscitur. De toto mundo ac de universo, deque ortu et ipteritu , qui in eo fiunt, e£ ut se habeant, atque in omni eeternitaté sint babituri, cum matura partim sempiterno in motu Comm.; ἀπ᾽ ἀνθρώπων cod. Barth. Stobeeus bic habet : οὗ οὐχ ὑπ᾽ ἀνθρ. μ. γιγνομένα μετανάστασις. οὐ μείζ. οὐδὲ μείονος } Sic codd.; sed Stobeeus οὔτε μ. οὔτε μείονος. ἀλλὰ καινοτέρας ἀεὶ καὶ πρὸς } codd. Parr. A. et. B.; in cod. C. legitnr ἀλλὰ καινοτέρας ἀεὶ πρὸς quemadmodum in ed. Lovan, Verba ἀλλὰ καινοτέρας exstant apud δίο- beum aique jn edd. Nog. Lovau. Rudolph. At ἀλλὰ καὶ νεοτέρας (sic) legunt Vizzanius e codd. Vatt. et Barth. Gal. Darg. Batt., denique ἀλλὰ γὰρ νεοτέρας Commel. πρὸ: ἡμᾶς ἀρχὴν λαμδανούσης ] Nogarola locum sic inter- pretatur : « quie (natura) tametsi nec major redd:tur ne- que minor, recentior tamen semper est et ratione nostri principium sumit. » Bardilius : « in der Natur, die zwar im Ganzen nie weder gewinnt noch verliert, aber sich doch immer verjüngt und in diesem Betracht für uns einen Anfang nimmt. » Est autem πρὸς fpa; non magis quod Bardilius voluit nobis (für uns), quam quod Nogarola dicit ratione nostri (in Rücksicht auf uns", sed utrum- que conjunctim dicendum est. Qnod quum uno vocabulo nequeat fieri, hac cireunmlocutione usu sum : « quae quamvis nec major fiat neque minor, nova tamen sempet est, atque ab eo, quod nobis videtur initium, proficisci- tur. » περὶ μὲν οὖν τοῦ ὅλον } cod. Par. A.; reliqui omittunt οὖν, quod e δίοἴοο adjiciendum putaverat Rudolphus. ᾿ ἔτι δὰ καὶ οὐοδᾷ Parr.; δὲ non exstat in cod. Vat. et Barth.; καὶ omisit Stobsmus. φθορᾶς ] Stobseus ἀφθαρσίας. ἐν αὐτῷ vvvoyu£vn;] cod. Par. A. Vat. Barth. ed. Lovan. et Patric. T. )[ lib. VI p. 239. Sed Nog. Comm. Gal. Darg. et alii ἐν ἑαυτῷ γιν. et Stobseus ἐν αὐτῇ γιγνομένας. ὡς οὕτως ἔχει] cod. Par. C.; ὡς desideratur in codd. A. et B, item in Val. et Barll. At Stobaeus : ὥστ᾽ ἔχει, 26 402 ἀειχινήτου φύσεως οὔσης, τῆς δὲ ἀειπαθοῦς, xal τῆς μὲν ἀεὶ χυδερνώσης, τῆς δὲ χυδερνωμένης, ἱκανῶς εἴ-- ρηταί μοι διὰ τούτων. - ΚΕΦ. Δ. $ 1. Περὶ δὲ τῆς ἐξ ἀλλήλων ἀνθρώπων γενέσεως, ὅπως τε καὶ ἐκ τίνων ἔσται χατὰ τρόπον ἐπιτελουμένη, νόμῳ τε xal σωφροσύνης xal ὁσιότητος ἐπισυνεργού- σης, τάδε χαλῶς ἔχειν οἴομαι. Πρῶτον μὲν τοῦτο διαλαθεῖν, ὅτι οὐχ ἡδονῆῇς ἕνεχα πρόσιμεν, ἀλλὰ τέ- xwov γενέσεως. 6. 2. Καὶ γὰρ αὐτὰς τὰς δυνάμεις καὶ τὰ ὄργανα, xal τὰς ὀρέξεις τὰς πρὸς τὴν μῖξιν ὑπὸ τοῦ θεοῦ δεδομένας τοῖς ἀνθρώποις, οὐχ ἡδονῇς ἕνεχα δε- δόσθαι συμθέθηκεν, ἀλλὰ τῆς εἷς τὸν ἀεὶ χρόνον δια-- μονῆῇς τοῦ γένους. Ἐπειδὴ γὰρ ἀμήχανον ἦν, θνητὸν φύντα θείου βίου χοινωνῆσαι, τὴν τοῦ γένους ἀθανα- σίαν φθειρομένην xa0' ἕχαστον ἀνεπλήρωσεν 6 θεός, ἀχατάληχτον ποιήσας xal συνεχῆ ταύτην τὴν γένεσιν. *Ev οὖν τοῦτο πρῶτον δεῖ θεωρεῖν, ὅτι οὐχ ἡδονῆς ἕνεχα f, μῖξις. $ 8. [Ἔπειτα δὲ xal τὴν αὐτὴν τῷ dv- θρώπῳ σύνταξιν πρὸς τὸ ὅλον, ὅτι μέρος ὑπάρχων οἴχου τε xal πόλεως, xal τὸ μέγιστον χόσμου, συμ- πληροῦν ὀφείλει τὸ ἀπογινόμενον τούτων ἕχαστον, ἐὰν μέλλῃ μήτε συγγενιχῆς ἑστίας λειποτάχτης γίνεσθαι, μήτε πολιτιχῆς, μήτε μὴν τῆς θείας. S 4, Οἱ γὰρ OCELLI LUCANI versetur, partim perpetuo extrinsecus patiatur, atque im semper gubernet, tum gubernetur, satis mibi his vei dictum est. CAP. IV. $ 1. De mulua autem ipsorum hominum generatio quo modo et ex quibus recte perfici possit, ifa ut νὰ modo legitime, sed etiam temperantia quasi οἱ pie ope , facta esse videatur, hec existimo bene praecipi. Pri mum illud statuendum est, nos non voluptalis, sed ps creandee sobolis causa cum mulieribus coire. & 2. Siqu dem facultates ipsas, instrumenta , et appetitus homisibe dedit deus, non ut voluptate fruerentur, sed ut eva genus perpeiuo permaneret. — Nam cum fieri non pai ut homo ipse, qui moríalis natus est, eeternze vilae party efficiatur, pereuntem in singulis generis immortalitta ita supplevit deus, at generationem hanc infinitam οἱ c» tinuam redderet. Hoc unum igitur primum sper oportet, non esse volupfatis causa concubandum. {3 Deinde hominis cum rerum universitate rationem caesi derari convenit, quippe qui domus et civitatis, el qva caput rei est, mundi pars sit ideoque debeat que singi ex his pereunt supplere, alioquin cum domestici et cvi tum etiam divini laris desertor futurus sit. Φ 4. Nam γε ἀειπαθοῦς., xai τῆς μὲν] Sic tres codd. Parr. atque edd. Vizz. Lovan. DBalt. nec non l'atric.; Stobzus omisit xal; Comm. habet μὲν (τῆς) ἀεὶ, Gal. καὶ (τῆς) μέν. ἰχανῶς εἴρηταί μοι διὰ τούτων] Sic codd. Parr. atque edd. Lovan. et Battes.; Stobaeus ἄνω εἴρηταί μοι περὶ τού- τῶν; Patricius εἰ ἱκανῶς ; vulgo ἱκανῶς μοι εἴρηται. χεφ. δ] om. in codd. Parr. $1. τῆς ἐξ ἀλλήλων] codd. Parr.; Vizzan. male τῆς àx τῶν ἀλλήλων. ἐπιτελονμένη ] correxit Rudolphus ; vulgo ἐπιτελούμενα. νόμῳ ) In cod. Vat, ἃ Siehenkeesio excusso videtur vó- μον legi. τε χαὶ σωφροσύνης) codd, Parr.; ed. Lovan. habet δὲ xai; Comm. in Varr. lecti. monet ab aliis legi σωφροσύνῃ xoi ὁσιότητι. $3. τὴν μῖξιν codd. Parr.; Vizz. Lovan. Batt.; (τὴν) . μέξιν Comm. Gal. τοῦ θεοῦ codd. Parr. A. et B. atque edd. Lovan. Vizz. Gal. Darg.; contra articulum omiserunt Comm. et Batt. cum cod. C. «τοῖς ἀνθρώποις] tres codd. Parr.; τοῖς deest apad Com- mel ἐπειδὴ γὰρ] codd. Parr. A. et B.; cod. C. ἐπειδ' γὰρ (sic); in sola ed. Lovan. est ἐπεὶ γάρ. ἀμήχανον] codd. Parr. et Vatt. atque edd. Vizz. et Comm.; deest hsec vox in Nog. ed. et apud Patric. p. 255. ἦν] codd. Parr.; inepte cod. Vat. ὄν. βίον] omnes codd. Parr.; item Vizz. et Batt.; deest heec vox in ed. Lovan.; inclusa apud Comm. Gal. Dargense. τὴν toU γένους ἀθανασίαν φθειρομένην καϑ᾽ ἔχαστον ἀνε- πλήρωσεν ὁ θεός ] Ita correximus verba qui in membranis sic scripta leguntur : τῆς τοῦ γένους ἀθανασίας φθειρομένης x&0' ἕκαστον ἀνεπλήρωσεν ὁ θεός. Αἱ ἀνεπλήρωσεν nunquam dicitur absolute , sed necessario accusandi casum ad qui referatar requirit. Mixta quam Rudolphus excog structura τὴν τοῦ γένους ἀθανασίαν, φθειρομένης xit in στον, ἀνεπλήρωσεν ferri nequit. ἀκατάληκτον } codd. Parr. et Vat. Siebenk. teste; Yi zanius typographorum errore ἀχατάλεκτον et Comme; ἀκατάληπτον. ποιήσας] codd. Parr. B. οἱ C., sed A. male ποιήσειν ταύτην τὴν γένεσιν ] Sic emendavi codicum scriptorat ταύτην γένεσιν, quam editores intactam reliquerant. Ati culus hic omitti nequit. Cf. Bernhardi Symíaz p. 3! Non spernenda tamen Patricii lectio, e codicibus foras petita, quae p. 217 et 255 reperitur. Utroque enim kk! ltübet συνεχῇ τὴν γένεσιν. | ἕν οὖν τοῦτο] codd. Parr.; τοῦτο deest apud Virraoisg $ 3. τὸ μέγιστον χόσμου ] Ita codd. nisi quod in Per. ^ scriptum erat τοῦ xóouov, sed deletum est poslea v ὀφείλει 1 codd. et edd. prseter Lovan., ubi legitur ὁδε. )etv. | τὸ ἀπογινόμενον] codd. tres Parr. et Vat.; vulgo àxe' νόμενον. Deinde γίνεσθαι in Parr. A. B. et Vat. vecta! l'ar. C., quie vulgata lectio est. Non putaverim ἀπόγεια: vov et γενέσθαι in codicibus legi, quorum scriptura neqs quam sollicitanda. Quum enim non συμπληρῶσαι, "8 συμπληροῦν dixerit scriptor; recte subjungitur ἀκογινομ' νον et γίνεσθαι. Singula quae e rerum universitate (οἰ πὶ et pereunt, supplenda sunt homini. Quod quolies mi git. toties desertor rei communis habendus est. ἐὰν μέλλῃ] codd. Parr.; ἐὰν μέλη edd. Lovan. et Comet. sed Batl. οἱ reliquie recte. πολιτικῆς ] cod. Par. C. et omnes edd.; male cod. V£- el Parr. A. B. πολίτης. ' $ 4. συναπτόμενοι codd. Parr.; ἀπτόμενοι cod. VH. ἀκρασίας ] Omnes codd. prseter Par. C. ubi legilur 69e LIB. DE UNIVERSI NATURA. ϑάπαξ μὴ διὰ παιδοποιίαν συναπτόμενοι ἀδιχήσουσι : τιμιώτατα τῆς χοινωνίας συστήματα. — El δὲ xal γνήσουσιν οἱ τοιοῦτοι μεθ᾽ ὕῤρεως xal ἀχρασίας, χϑηροὶ οἱ γενόμενοι xal χαχοδαίμονες ἔσονται, xai ἐλυροὲ ὕπό τε θεῶν καὶ δαιμόνων xal ἀνθρώπων ὶ οἴκων καὶ πόλεων. Ταῦτα οὖν προδιανοουμένους . δεῖ ὁμοίως τοῖς ἀλόγοις ζώοις προσέρχεσθαι τοῖς »ροδισίοις, ἀλλ᾽ ὡς ἀναγκαῖον χαλὸν ἡγουμένους" περ ἀναγκαῖον χαὶ καλὸν εἶναι νομίζουσιν οἱ ἀγαθοὶ ὃν ἀνθρώπων, τὸ μὴ μόνον πολυανδρεῖσθαι τοὺς οἷ- νς, xal τὸν πλείονα τῆς γῆς τόπον πληροῦσθαι ἱμερώτατον γὰρ πάντων xai βέλτιστον ζῶον ὃ ἄν- πος), ἀλλὰ xal τὸ μέγιστον εὐανδρεῖσθαι. — $ 5. i& γὰρ ταύτην τὴν αἰτίαν xai τὰς πόλει; εὐνομουμέ- t οἰχήσουσι, xat τοὺς ἰδίους οἴκους χατὰ τρόπον ol- υνομήσουσι, xai τοὺς θεοὺς δὲ φίλους αὐτοῖς χατα- τἥτουσι᾽ πάρεστι δὲ θεωρεῖν, ὅτι xal f, βάρδαρος καὶ Ἑλλὰς τότε μάλιστα εὐδοχιμεῖν πέφυχε χατὰ τὰς ϑλιτείας xal τὰς πολιτιχὰς πράξεις, ὅτε μὴ μόνον πο- ὑπληθεία ἀνθρώπων, ἀλλὰ xal εὐανδρίᾳ χορηγοῦν- αι, 6.6. Ὅθεν ἁμαρτάνουσι πολλοί, μὴ πρὸς τὸ ἔγεθος τῆς τύχης. μηδὲ πρὸς τὸ συμφέρον τῷ χοινῷ υνιστάντες τοὺς γάμους, ἀλλὰ πρὸς τὸν πλοῦτον ἢ ἣν ὑπεροχὴν τοῦ γένους ἀποδλέποντες. Ἀντὶ μὲν Ào τοῦ νέχν xal ὡραίαν συναρυόζεσθαι , συνηρμό- ἄντὸ ἂν τὴν ὑπερηλιχεστέραν' ἀντὶ δὲ τοῦ συμπαθῆ 408 liberorum procreandorum causa omnino non coierint, ii nobilissimos consortionis humana coetus injuria aíficient et violabunt. |. Quodsi tales liomines saíacitate et intem- peranlia inducli ad generandum accesserint, qui orientur filii, improbi et miseri, diis, dzemonibus, hominibus, nec non familiis et civitatibus exsecramdi et detestabiles futuri sunt. Qui igitur hiec antea consideraverint , ii non belluarum more ad concubitum ferri debent, sed ita ut qu res venereas necessaria boma esse putent : siquidem ne- cessarium et bonum probi viri existimant, non solum domos el plurima terra loca magna hominum multitudine replere (mansuetissimum enim atque optimum anima- lium omnium est homo), sed etiam quod maximum est, probis bominibus complere. —$ 5. Hanc enim ob causam eveniet, ut civitales bene institutas inlabitent, res suas domesticas et familiares guhernent ac recte tueantur, deo- rum denique benevolentiam sibi concilient. Nam videre licet barbarorum terraset Graeciam tum maxime in administran- da republica atque in gerendis negotiis civilibus excellere, quum íd studeant, uf non modo hominum multitudinem, sed etiam proborum virorum copiam sibi comparent. $ 6. Itaque multi peccant in eo quod quum matrimonia con- trahunt non fortunze suce (sive prospere sive adversae) magnitudinem (i. e. suam salutem), neque publicam uti- litatem sibi proponunt, sed divitias aut generis praestan- tiam tantum respiciunt. Pro puella enim atque iu flore alatis constituta quam ducere debebani, velulam sibi — — M ——— ———— ———— M na a € ——— ——————— iac, quod secunda manus superposito « in ἀκρασίας cor- exit. οἱ γενόμενοι] codd. Parr. B. et C.; item cod. Barth.; 5 €od. A. scriptum est οἱ γεννώμενοι. In. edd. Lovan. htL et Vizzan. exstat. οἱ γενόμενοι, apud Commel. (ol) iouevor , apud Nogarolam abjecto articulo γενόμενοι. ταῦτα οὖν | codd. Parr. B. et C.; ταύὐτ᾽ οὖν cod. A. προδιλνοουμένους ] corid. Parr.; διανοουμένους Vizzan. ἡγουμένους — xai καλὸν] Librarii negligentia exciderunt ec in cod. Vat. tiz:o ἀναγχ.} cod. Par. A. et ed. Lov.; sed ázso codd. "arr. B. el C. eum cod. Barth.; ὅπερ cod. Vat. πλγροῦσθαι | cod. Par. C.; in reliquis duobus hoc ver- yum desideratur. ἡμερώτατον γὰρ πάντων xai βέλτιστον ζῶον ὁ ἄνθρωπος] δ, Par. C. atque edd. Nog. Comm. Gal. Darg. Datt; 'onlra codd. Parr. A. οἱ D. ἡμερώτατον γὰρ xxi βέλτιστον πάντων ζώων ὁ ἄνθρωπος; Cod. Barth. ἡμερώτερον ; ed. Lovan. βέλτιστον ζώων, Vizzan. e codd. Vatt. ἡμ. γὰο xai ἢ. πάντων ζῶον. Ceterum luec verba non injuria pro plossemate habet Rudolphua. τὸ μέγιστον) codd. Parr. A. et C.; sed cod. B. et Vat. aec non Barth. τοῦ μεγίστον. εὐνομουμένας | codd. Parr. et Vat.; Nog. ἐννομουμένας. χαὶ τοὺς θεοὺς δὲ φίλους — ὅτε μὴ μόνον] Supplevi locum (lea mutilum cum Battzs. e codd. Parr. A. et B., nisi quod ille παρέξουσι adjecit, quod non est in membranis. In iliis autem libris scriptis el editis haec leguntur : οἰκονομή- 50v0, χαὶ τοῖς φίλοις αὐτοῖς κατὰ τὰς πολιτείας καὶ τὰς πο- ἱτιχᾶς πράξεις παρέξουσιν ὅτε μὴ μόνον x. τ.λ. Sed in Lovan. δὰ παρέξηυσι deest. Verba xai τοὺς θεοὺς δὲ φίλους αὐτοῖς ex- Mant eliam in codd, Vatt. testibus Vizzanio et Siebenkeesio Mque in cod. Barth. in. quibus praeterea παρέξουσι omitLi- tur, sed nihil inde ad explendam lacunam enotatum est. Alii apud Commel. in Varr. Lect. habent xoi ol φίλοι αὖ- τοῖς. In. verbis xai τοὺς θεοὺς δὲ Rudolphus xai superva- cuum οἱ molestum esse opinatus delevit, quod nemini probatum iri spero. Xen. Anab. lib. 1f, 6, 8 : xai ἀρχιχὸς δὲ ἐλέγετο εἶναι. Cf. ibi. VI, 1, 6. add. Herm. ad Vig. p. 847. πολυπγηθεία 1 cod. Par. A.; πολυπλυηθίᾳ codd. B. et C. Utrumque recle se habet ; nau πολνπλήθεια invenitur apud itippocratem ( vide Foesii CEconom. ), Aristotelem, alios, πολυπλυθία apud Sophoclem frazm. 388, Pul. I, 48, 6. εὐανδρίᾳ ] cod. Par. C; sed in eod. A. reperitur àv. δρείᾳ, in B. &vóziq, quod etiam in cod. Vat. vidisse se testantur Vizzauius et Siehbenkeesius. Idem exstat in cod. Barth. atque in ed. Lovan. $ 6. τῆς τύχης {8 codd.; Klotzius in censura editionis Dargensianze legendum suspicatus est τῆς ψυχῆς. At vul- gala scriplura commodum habet sensum. συνηρμόσαντο ἂν Sic omnes codd. Omitti poterat àv quia de eo asitur quod fieri solet ( vid. Hermann. ad Viger. p. 746); sed tuemur memhranarum scripturam, in qua nihil est quod ab optimorum scriptorum usu plane ab- horreat. Cf. Hermann. de part. ἂν lib. I cap 7 «t Bern- hardi Syntax. p. 390 seq. τοῦ gup.xaD5] cod. Vat. Siebenkeesio teste; in codd. Parr. atque in edd. Lovan. et Comm. deest τοῦ. ὁμοιοτάτην ] Sic flagitante sensu cum Gal. Darg. Rudol- pho et aliis scripsi. Codex Vat. Vizzanio et Siebenkeesio testibus exhibet ὁμοιότητα. Codd. tres Parr. ὁμοιότατον, quod in ed. Lovan. transiit. BatLaesius habet ὁμοιοτάτη, Vizz. ὁμοιοτάταν dorice. γένει] codd. Parr. A. et D.; in C. legitur γένη, in mar- giue autem γένει. $ ὑπευχρήματον) codd. Parr. A. et. D., ilem Vat. a Sie- 20. 404 . τὴν ψυχὴν καὶ ὁμοιοτάτην, ἐπίδοξον τῷ γένει ἢ ὗπερ- χρήματον. Τοιγάρτοι ἀντὶ συμφωνίας διαφωνίαν, καὶ ἀντὶ ὁμοφροσύνης διχοφροσύνην χατασχευάζουσι, περὶ ἡγεμονίας διαμαχόμενοι πρὸς ἀλλήλους. Ἢ μὲν γὰρ ὑπερέχουσα πλούτῳ xal γένει xal φίλοις ἄρχειν προαιρεῖται τοῦ ἀνδρὸς παρὰ τὸν τῆς φύσεως νόμον" ὃ δέ γε διαμαχόμενος δικαίως, καὶ οὗ δεύτερος, ἀλλὰ πρῶτος θέλων εἶναι, ἀδυνατεῖ τῆς ἡγεμονίας ἐφιχέ- σθαι. 4 1. Ὧν δὴ γενομένων οὐ μόνον τοὺς οἴχους χαχοδαίμονας, ἀλλὰ xal τὰς πόλεις συμδαίνει γενέ-- σθαι. Μέρη γὰρ τῶν πόλεων ol οἶχοι, ix δὲ τῶν μερῶν ἢ τοῦ ὅλου xal τοῦ παντὸς σύνθεσις" εἰχὸς οὖν ὁποῖα τὰ μέρη τυγχάνουσιν ὄντα, xai τὸ ὅλον καὶ τὸ πᾶν, τὸ ἐχ τοιούτων συντεθειμένον, τοιοῦτον εἶναι. — S 8. Καὶ ἐν ταῖς τέχναις δὲ αἵ πρῶται οἰχοδομαὶ μεγάλα συνεργοῦσι πρὸς τὸ χαλῶς ἢ τὸ χαχῶς τὸ ὅλον ἔργον συντελεσθῆναι" οἷον ἐπὶ μὲν οἰχοδομίας θε- μελίου χαταξολή" ἐπὶ δὲ ναυπηγίας τρόπις" ἐπὶ δὲ συναρμογῆς χαὶ μελοποιίας τάσις φωνῆς xai λῇ»- ξις: οὕτως οὖν xol ἐπὶ πολιτείας εὐνομουμένης τε xal χαχονομουμένης οἴχων χατάστασις χαὶ συναρμογὴ μέγιστα συμδάλλεται. δ. 9. Περὶ γενέσεως οὖν σχο- πουμένους τάδε χρὴ πράττειν καθόλου μὲν δὴ φυλάτ- τεσθαι χρὴ πᾶν τὸ ἀνόμοιον καὶ ἀτελές" οὔτε γὰρ τῶν φυτῶν τὰ ἀτελῆ, οὔτε τῶν ζώων εὔχαρπα χίνεται, ἀλλὰ δεῖ γενέσθαι τινὰ χρόνον πρὸς τὰς χαρποφορίας, benkeesio collatus atque edd. Batt. et Vizzanii. Posterior tamen legit καὶ ὑπερχρήματον, Nog. ὑποχρήματον, Gal. et Dargens. περιχρήματον et ed. Lovan. ἥπερ χρήματον. συμφ. διαφ. xai ἀντὶ] desunt. typographorum errore ín Vizzanii textu ; nam in interpretatione hec verba expressit. ὁ δέ γε διαμαχόμενος ] codd. Parr. omues nec non Vat, et Barth. atque edd. Lovan. Bait. Rud.; in ceteris desi- deratur γε. θέλων εἶναι ] codd. Parr. A. et C.; sed cod. B. εἶναι θέλων. ἐφικέσθαι ] Sic codd. Parr. A. et C. atque edd. Nog. Comm. Ball. Lovau.; sed cod. Par. B. el Vatt. a Vizzanio excussi ἀφιχέσθαι. 6 7. ὧν δὴ] cod. Vat. ap. Vizzan. et Siebenk. et Par. C., quocum congruit editio Lovan. Contra codd. Parr. A. el B. ὧν δὲ male. Hoc autem in omnibus edd. pra:ter Rudolphianam legilur. xai τοῦ παντὸς συνϑ.] codd. Parr. A. et B., atque ita ediderunt Vizzan. Gal. Dargens. Rudolph.; καὶ παντὸς cvv. sine articulo cod. Par. C. atque edd. Lovan. Comm. Batics. ὅλον xal τὸ πᾶν] codd. Parr; ὅλον καὶ πᾶν ed. Lovan. ix τοιούτων]ὔ in. omnibus membranis est preter Vat. vbi Vizzanio teste exstat. ἐν τούτων, quod corrigendum in £X tovTUV. σνντεθειμένο" ) scripsimus pro vulgato συντιθέμενον, quod in plerisque codd. et omnibus edd. reperilur. E Vat. at- tulit Siebenkeesius συντεθεμένον, quod scripture mendum est pro συντεθειμένον. |. ξ 8. ἐν ταῖς τέχναις} codd. Parr. et Vat. quem secutus est Rudolphus, ἐν ταῖς πρώταις habent edd. Lovan. Vizz. Datt. et incluso articulo Comum. Gal. Rotermundus. . πρὸς τὸ καλῶς ἢ τὸ χακῶς ] codd. tres Parr. atque edd. Vizz. et BDatizes.; Vulgo πρὸς τὸ xai; ἢ κακῶς, in quibus verbis Commelinus articulum uncis inclusit. OCELLI LUCANI adjungunt, a(que cum uxor eodem modo animelía ac s- millimis moribus conspieua ducenda esset, nobilitair priestantem aut divitiis affluentem ducunt. Quanobren pro concordia discordiam, pro consensu dissensione sii parant, siquidem maritus et uxor inter 86 de principals contendunt. Quee enim mulier divitiis, genere et amica antecellit, imperare viro contra natur leges intendi : δὶ ille, tametsi, ut par est, repugnet, quippe qui pn- mum, non secondum locum tenere velit, nancisci tamea principatum nullo modo polest. $ 7. Οὐδὲ quidem re quum eveniunt, non familis tantum et domus, verum etism civitates infelices reddantur necesse est. — Domm enim civitatum partes sunt : ex partibus autesn totum d universum constat, Consentaneum igitur est , quales sust partea, tale et totum et universum esse, ex hujusmodi constans partibus. — $ 8. Atque ut in artibus prime stre- cture ad universum opus bene aut male confiGenden multum conferunt, verbi gratia ad domum «sedificandan fandamenti jactus , ad navem struendam carinse rauo, δὶ efficiendum concentum modulationemque contentio voci et remissio : sic ad rempublicam bene vel male cope» tuendam familiarum status et conditio plurimum selet valere. $9. Jam vero qui de generatione cogitant, eot heec agere oportet, ut omnino quidquid dissimile imma- turumque est evitent. Neque enim plantie neque animaha antequam ad florem et robur pervenerunt, fccanda sua!; χαταθολή ] codd. Parr. B. et C.; καταδολήν cod. A. τρόπις] Sic codd.; mendose ed. Lovan. τρόποις. τάσις φωνῆς xai λῆξις Ita Comm. Vizzan. Batties. Gal. Darg. Rudolph.; perperam ín tribus codd. Parr. nec nes in Vatt. et Barth. atque in editione Lovan. legitur cis xal φωνῆς λῆψις. Christianus vertit : in concentu εἰ me dulatione tenor et vocis sumlio. τε xal xax. ] codd. Parr.; Vizzan. ἢ xax. xaxovououpévrc] codd. Parr. A. et B., item Vat. aped Siebenkeesium atque edd. Vizan. Gal. Darg.; καλοιχονο- μουμένης Commel.; cod. Par. C. χαλοχονομουμένης, quod transiit in ed. Lovan. atque a Christiano sic expressum est : « ]la in republica bene legibus instituta el recte ai- ministrata. » | ξ 9. Qum sequnntur Jamblichus de vit. Pythag. c. 3t sect. 209. seqq. prope ad verbum laudavit; quamquia hic illic quedam mutata et addita sunt. Ita autem incipit : δὲ γενέσεως τάδε λέγειν αὐτοὺς (τοὺς ᾿Πυϑατγορεέου: : ἔφασαν. καθόλον μὲν ᾧοντο δεῖν φυλάττεσθαι x. τ. λ. | ἀτελές ] Jamblichus habet τὸ χαλούμενον προφερὲς el pre ἀτελῆ postea τὰ προφερῆ. De qua voce cf. Rulmken. M Tim. Lex. Plat. p. 233 n. 7. οὔτε γὰρ — ἀτελῆ] desideralur apud Darg. εἰ Re- term. : γίνεται] codd. Parr. B. et C.; sed cod. A. γίγνεται. ἀλ)ὰ δεῖ } codd. Parr. B. et C.; Cod. A. male ἀλλ᾽ 6€ (superposito ἡ) δεῖ ( sic). τετελειωμένων] Ita correximus Jamblicho auctore το gatum τελειούμενον quod in omnibus Ocelli codicibus ex siat. Neque enim participium praesentis temporis ad id. quod htc exprimendum est congruens esse apparet. τὰ σπέρματα xoi ol xapxol γίνωνται ] Dedimus scripturam qu» apud Jamblichum est; cod. Par. A. hic habet τὰ σπέρματα xal καρποὶ γίγνωνται, a quo reliqui duo in e LIB. DE UNIVERSI NATURA. τὸς ἐξ ἰσχυόντων τε xai τετελειωμένων τῶν σωμά- υν τὰ σπέρματα xal οἱ χαρποὶ γίνωνται. Ὁ 10. Jürv δεῖ τοὺς παῖδας xal τὰς παρθένους ἐν γυμνασίοις ; καὶ χαρτερίαις ταῖς προσηχούσαις τρέφειν, xal τρο- hv προσφέρεσθαι τὴν ἁρμόζουσαν φιλοπόνῳ τε xxi ὄφρονι xat χαρτεριχῷ βίω. 6 t1. Πολλὰ δὴ τῶν ττὰ τὸν ἀνθρώπινον βίον τοιαῦτά ἐστιν, ἐν οἷς βέλ- ον ἡ ὀψιααθία, Διὸ xal πρὸς τὴν τῶν ἀφροδισίων jew οὕτως ἄγεσθαι χρὴ τὸν παῖδα, ὡς μηδὲ ἐπι- γτεῖν πρὸ τῶν εἴχοσιν ἐτῶν τὴν τοιαύτην γρῆσιν, Mà xal χρησάμενον, σπανίως χρῆσθαι. "ἔσται δὲ ἧτο, ἐὰν χαλὸν καὶ τίμιον εἶναι νομίζη τὴν εὐεξίαν 1 τὴν ἐγχράτειαν. ᾧ 12. Δεῖ δὲ xol παιδεύειν τὰ καῦτα τῶν νομίψων ἐν ταῖς ἑλληνιχαῖς πόλεσι, τὸ ἦτε μητρὶ συγγίνεσθαι, μήτε θυγατρὶ, μήτε ἀδελφῇ, ἥτε ἐν ἱεροῖς, μήτε ἐν. φανερῷ τόπῳ,, καλὸν γάρ ἐστι αἱ πρόσφορον τὸ ὡς πλεῖστα χωλύματα γίνεσθαι τῆς πργείας ταύτης. — S 13. Καθόλου δὲ δεῖ περιαιρεῖν ἧς τε παρὰ φύσιν γεννήσεις xal τὰς μεθ᾽ ὕδρεως γινο- ἕνας, χαταλιμπάνειν δὲ τὰς κατὰ φύσιν χαὶ μετὰ ὠφροσύνης ἐπὶ τεχνοποιίᾳ σώφρονί τε xal vouljup γι- ὑμένα. Δεῖ δὲ πολλὴν πρόνοιαν ποιεῖσθαι τοὺς ἐχνοποιουμένους τῶν ἐσομένων τέχνων. Πρώτη μὲν ἦν χαὶ μεγίστη φυλαχὴ πρὸς γέννησιν τῷ τεχνοποιεῖν Νυλομένῳ δίαιτα σωφρονικὴ xal ὑγιεινή᾽ ὡς μήτε ληρώσει χρῆσθαι τροφῆς ἀκαίρου, μήτε μέθη, μήτε ἄλῃ τινὶ ταραχῇ, ἐξ ὧν χείρονες αἱ τῶν σωμάτων 406 sed requiritur ad edendos fectus aliqua setas, ut e corpo ribus robustis et adultis semina et fructus emittaptur. $ 10. Quocirca pueros et virgines exercitationibus labori- busque idoneis innutriri deoet ac cibum sumere vite la- horiosee el temperanti et serumnoc&e accommodatum. $ 11. Multa sane hujus generis sunt ip vita humana, quas sero nosse satius sit. Quare quod ad rerum venerearum usnm attinet, ita est educandus adolescens, ut earum usu. ram ante vicesimum annum ne appetat quidein, οἱ ubi eas aliquando gustaverit, raro iis postea utalur. Quod profecto erit, si bonum corporis habitum et contineutiam res esse optimas et honore dignas censuerit. $ 12. Pree- terea ea etiam in civitalibus graecis instituenda est disci- plina, ne quis cum matre, filia, sorore concubet , porro ne in templis, neve in propatulo coeat. Bonum enim atque utile est quamplurima huic negotio impedimenta afferri. $ 13. Penitus autem tolli oportet omnes illas ge- , nerationes, qua preter naturam et flagitiosse sunt, con- ; tra relinqui et servari convenit eas quie. secundum natu- ram et temperanter fiunt, ut filii sobrie et legitime gignan- tur. Opus est praterea qui liberorum procreationi ope- ram dant , eos future sobolis curam jam antea suscipere Prima igitur et maxima cautio qua ad liberorum genera- tionem spectat genitori futuro esse debet victus mode- ratus et saluber, ila ut neque cibis intempestivis replea- tnr neque inebrietur neque alia perturbatione agitetur, quibus rebus habitus corporis deterior evadit. Iliud ilum discrepant, quod cod. B. γένωνται, C. γίνονται 1hibel. $ 10. γυμνασίοις τε] codd. Parr.; τε deest in Vat. teate l'azan. xai τροφὴν x ] cod. Par. C.; deest xai in codd. .. et B. atque in. Vat. et Barth. Jamblichus omisso καὶ δεῖ τροφὴν προσφέροντας. τὴν ἀρμόζουδαν) codd. tres Parr. atque edd. Lovan. Viz- an. Bait. Articulum uncis incluserunt Comm. Gal. Jarg. $ 11. κατὰ τὸν ἀνθρώπινον βίον] cod. Par. A.; reliqui ἊΝ arliculo χατὰ ἀνθρ. B. quod in omnibus edd. le- jtur. σπανίως ] codd. Parr. A. et B ; male cod. C. σπανίας. $ 12. μήτε ἀδελφῇ ] codd. Parr. B. et. C.; mendose cod. l. μετ᾿ ἀδελφῇ. γχ0 ἐστι} codd. Parr. A. et B.; cod. C. γάρ ἐστιν. τὸ ὡς} codd. B. Parr. et'C.; cod. A. male τῷ ὡς. χωλύματα | codd. tres Parr.; χωλύμματα Comm. $ 13. περιαιρεῖν codd, Parr. et Vat. , Commel. in Varr. Leti. et Jamblichus; περιερεῖν ed. LoYan.; περι ἀναιρεῖν oal. Darg. Comm. Battes.; περιανερεῖν Vizzan. παρὰ φύσιν γεννήσεις ] cod. Par. B. et Vat. teste Vizzan.; ed codd. Parr. A. et C. male γεννέσεις; ed. Lovan. γενή- 7t, reliquie γενέσεις. At γένεσις est ortus, non generalio, γινομένας] codd. Parr. B. et C.; γιγνομένας cod. A. Yo. γινομένας] lta Jamblicho auctore emendavi vulga- Am lectionem νομ. γινομένῃ, ut est in. cod. Par. B., vel 'Tvouévo, quod exstat in codd. A. et C. atque in Vat. et X. Lovan. Creterum γινομένας ease scribendum jam vide- ani Siebenkeeaius et Rudolphus. πολλὴν πρόν. ] codd. Parr. A. et B., item Vatt. Barth. et Jamblichus, quem secuti sunt Vizaanius et Rudolphus... Contra cod. Par C. πάλιν πρόν. quam scripturam imme- rito probarunt Nogar. Commel. Gal. Darg. Batt. τοὺς t£xvomotoupívouc] codd. Parr.; articulum omisit Batt. πρώτη μὲν οὖν καὶ μεγίστη — γέννυσιν ] codd. Parr. A. et B.; male cod. C. πρώτη μὲν οὖν μεγίστη, quod in omni- bus editionibus reperitur. Sed rect& Jamblichus πρώτην μὲν οὖν εἶναι καὶ μεγίστην. Pro. yévenow ed. Lovan. γένη- σιν, vulgo γένεσιν, quod hoc loco ineptum est. μήτε ἄλλῃ τινὶ ταραχῇ ] cod. Par. C.; in reliquis duobus codd. Parr. est μήτ᾽ ἄλλῃ τ. τ. Prius illud legitur in edd. Losan. ei Vizzan. ecod. Vat. enotatum atque apud Ru- dolphum. At Nog. Comm. et Baltzes. liabent τῇ ταραχῇ. ἐξ ὧν γείρονες al τῶν σωμάτων ] codd. tres Parr. et Vatt., item Jamblich. atque edd. Vizan. et Battms., nisi quod Battzesius legit ( αἱ) τῶν σωμ. Sed χείρους exstat apud Nogarolam et Commelinum, praterea (al) αὐτῶν inepte apud eosdem et apud Vizzanium, Galeum, Rotermundum, alios. γίνονται] cod. Par. C.; reliqui duo Parr. γίγνονται. τὸ καθεστηχνίας τῆς διανοίας--- γίνεσθαι ] codd. tres Parr. nisi quod in cod. A. legitur γίγνεσθαι. Eandem lectionem agnoscunt cod. Vat. Siebenkeesii atque edd. Lovan. et Batt. Male vulgo editur τὸ τῆς χαθεστηχυίας τῆς Dixvotac. Quum διάνοια καθεστηκυῖα sit mens tranquilla, Rudolphus nisi adderetur μὴ verba hzc repognare sententie ratus, leyi voluit tà μὴ χαθεστηκυίας τῆς διανοίας τὰς μίξεις γένε- αθαι. Αἱ φυλάττεσθαι non solum est cavere, ne quid fiat, quod ille ait, sed etiam cavere , ut fiat aliquid ; quo sensu 406 ἕξεις γίνονται" μάλιστα δὲ πάντων προσήκει φυλάττε- σθαι τὸ καθεστηκυίας τῆς διανοίας τὰς μίξεις γίνεσθαι". ἐχ φαύλων γὰρ xal ἀσυμφώνων καὶ ταραχωδῶν ἕξεων μοχϑηρὰ γίνεται τὰ σπέρματα. Ὁ 14. Μετὰ πάσης οὖν σπουδῆς καὶ προσοχῆς δεῖ χαταδάλλεσθαι, ὅπως τὰ γεννώμενα γίνηται γαριέστατα, xal γενόμενα χα- λῶς ἀνατραφῇ. Οὐ γὰρ δίκαιον, τοὺς μὲν φιλίππους καὶ φιλόχυνας xai φιλόρνιθας μετὰ πάσης ἐπιμελείας φρον- τίδα ποιεῖσθαι τῶν γινομένων, ὡς δεῖ, καὶ ἐξ ὧν δεῖ, καὶ ὅτε δεῖ, xal πῶς διαχειμένων, γίνεσθαι τὰς μίξεις καὶ τὰς χοινωνίας, τοῦ μὴ ὡς ἔτυχε γίνεσθαι τὰ γεννώ- weva* τοὺς δὲ ἀνθοώπους μηδένα ποιεῖσθαι λόγον τῶν ἰδίων ἐγγόνων, ἀλλὰ xal γεννᾶν ὡς ἔτυχε, καὶ γεννω- μένων ὀλιγωρεῖν xal τῆς τροφῆς xal τῆς παιδείας. Ταῦτα γὰρ ἀμελούμενα πάσης χαχίας καὶ φαυλότητος παραίτια γίνεται, βοσχηματώδη xal ἀγεννῇ ἀποτελοῦντα τὰ γεννώμενα. OCELLI LUCANI LIBER. vero omnium maxime curandum est, ut pseat καὶ tranquilla mente concubitus fiat. Nam quum pravaa incompositus et perturbatns animi habitus est, vition t corpore semina solent prodire. $ 14. Omni igitur stas omnique animi attentione fundamenta jacienda ἐπεί, et venusti nascantur liberi , et postquam orti sint liberaliier educenlur. Neque enim aequum est eos qui equos ant ὦ- nes aut aves alunt omni diligentia providere, ut bellas, quemadmodum et ex quibus et quo tempore oporteat, c nerent, et quo modo affectie coire debeant, ne Υἱ x vulgaris nascatur proles, homines vero nullam filiores suorum curam gerere , sed potius illos, wt sors tuii, procreare, et quum genuerint , ipsorum educationem ias tutionemque negligere. — Hie enim res neglecte omss improbitatis et nequitiee causse sunt, quippe quae libera. belluarum similes vilesque efficiant. recte jungitur infinitivo non adjecto μή. /Eschyl. Suppl. v. 202 : φυλάξομαι δὲ τάσδε μεμνῆσθαι σέθεν Keóvà; ἐφετμάς. Itaque nihil mutandum. γίνεται τὰ σπέρματα } Vulgata hiec lectio est quam ser- vandam putavi, etsi in cod. Par. A. γίγνονται atque in cseleris duobus γίνονται legitur, quod in Lovan. ed. trans- ivit. 6 14. γεννώμενα γίνηται} codd, Parr. A. et C.; item Batteesius et Rudolphus. Cod. Par. B. γεννώμενα γίγνηται, quod in cod. Val. repperit Siebenkeesius. In alio codice Vat. verba γίνηται yao. xai vevv. teste Vizzanio deside- rantur. Commelinus denique et Vizzanius γίνεται. γενόμενα xa) x ἀνατρχφῇ ] Ita codd. Parr. A. et C. atque edit. Lovan.; male cod. B. γεννώμενα xa); & , quod in Vizzanii, Galei, Dargensii, Rudolphi aliisque edd. legitur. 99 γὰρ 5x. ] Codd. Parr. praebent οὐδὲ γὰρ διχ.; editio Lovan. οὔτε δὲ γὰρ ; Commel. atque alii legunt οὔτε ( δὲ) γὰρ. Desideratur δὲ in edd. Vizzanii et Batteesij , sed repe- ritur in Viazanii cod. Vat.; Siebenkeesius autem οὐδὲ pro οὔτε scriptum invenit. Sed ego neque οὐδὲ γὰρ neque οὔτε γὰρ neque οὔτε δὲ γὰρ hoc loco fero. Scribendum οὐ γαρ quod solum simplici huic δου θη congruit. φιλίππους xal φιλόκυνας xai φιλόρνιθας] codd. tres Pari- sienses εἰ edit. Lovan. Eundem ordinem sequitur Chri- stianus in interpretatione. Vulgo autem hae voces ita ca- locantur φιλίππονυς καὶ φιλόρνιθας καὶ φιλόχυνας. γίνεσϑαι | Hoc loco et paucis verbis interjectis cod. Par. C. γίνεσθαι, sed codd. A. et B. γίγνεσθαι. τοῦ μὴ] codd. Parr. Vatt. Barth. atque edd. Vim. Comm. Batt. Rud.; Nog. nile τοῦ xai. τὰ γεννώμενα] codd. Parr. et omnes edd. prater Bit- tiesianam , ubi legitur γεννήματα. ἀλλὰ xai γεννᾷν codd. tres Parr. atque edd. Losas. Vizz. Balt.; xai uncis inclusum in Commel. ed. xai τῆ: τροφῆ: χαὶ τῆς παιδ. ] codd. Parr,; prius xai aate τῆς τροφῆς omissum est in Battzsii editione, posterim deest in Lovaniensi. ταῦτα γὰρ] codd. Parr. A. et C. et omnes edd.; yx» omis sum in cod. B. atque in membranis Vatt. et Barth. γίνεται] cod. Par. C.; sed cod. A. et B. γίγνετσι. ἀγεννῆ ] cod. Par. B.; in reliquis duobus codd. Parr. Ὁ gitur ἀγενῆ, quam lectionem non debebant in verbersm ordinem recipere editor Lovaniensis, Commelinus el Pat- teesius. Utriusque vocis discrimen satis notum hodie ei. αποτελοῦντα ] codd. Parr. Vatt. Barth. atque edd. Le van. Comm. Gal. Darg. Bait. Rud.; ἀποτελούμενα, qu&d in Varr. Lectt. Commeiini memoratur et apad Vizzazies legitur, rejiciendum est. OCELLI LUCANI FRAGMENTUM LIBRI ΠΕΡῚ NOMOY e Stob. Ecl. phys. lib. I, cap. 13, pag. 32. —— "áo im — Συνέχει yàp τὰ μὲν σχάνεα (od , ταύτας δ᾽ αἴτιον ψυχά, τὸν δὲ χόσμον ἁρμονία, ταύτας δ᾽ αἴτιος 6 θεός, τὼς δ᾽ οἴκως xai τὰς πόλιας ὁμόνοια, ταύτας δ᾽ αἴτιος ὁ νόμος. Τίς οὖν αἰτία καὶ φύσις τὸν μὲν κόσμον áp- μόσθαι διὰ παντός, χαὶ μηδέποχ᾽ ἐς ἀχοσμίαν ἐκδαί- νειν, τὰς δὲ πόλιας καὶ τὼς οἴχως ὀλιγοχρονίως ἦμεν ; Ὅσα μὲν ὧν γεννατὰ xal θνατὰ τὰν φύσιν, ἐξ ἃς συνέσταχεν ὕλας, τὰν αὐτὰν αἰτίαν ἔχει τᾶς διαλύσιος. Συνέστη γὰρ ἐκ, μεταδαλλοίσας καὶ ἀειπαθέος- ἃ γὰρ τῶν γενομένων ἀπογένεσις σωτηρία τᾶς γεννάτορος ὕλας" τὸ δὲ ἀεικίνητον χυδερνεῖ, τὸ δὲ ἀειπαθὲς. κυδερ- νεῖται, χαὶ τὸ μὲν πρότερον τᾷ δυνάμει, τὸ δὲ ὕστερον" xal τὸ μὲν θεῖον xal λόγον ἔχον xal ἔμφρον" τὸ δὲ γεν- νατὸν xal ἄλογον xai μεταδάλλον. Continet quidem corpora vita, hujus autem causa anima est : mundum vero harmonia continet , hujus au- lem auctor est deus : familias denique et civitates continet concordia , hujus autem causa lex est. Quee igitur causa est et. natura efficiens, ut. mundus quidem semper apte cohzreat neque unquam in perturbationem incidat, civita- tes vero et familke brevis sint temporis? Quicunque res genitie sunt et natura mortales, ex qua constant materia, hanc ipsam dissolutionis causam habent. Constant enim ex mutabili et semper patibili : quippe eorum quz genita sunt interitus salus genitricis malerism est; quod vero semper movetur gubernat, quod semper patitur guberna- tur : et illud quidem sua vi prius, hoc posterius ; illud divinum et ratione presditum et mentis particeps, hoc vero genitum οἱ rationis expers et mutabile est. δίοίνδυδ |. c. : "Ὅκελλος ἔφησεν εἶναι δι᾽ ὃ γίγνεταί τι. λέ- Ye γὰρ ἐν τῷ Περὲ Νόμον οὕτως" Συνέχει γὰρ χτλ. Bis hoc loco in libris quibusdam legitur τοὺς οἴχους, quod e seve- rioris Doridis legibus et cum codice Vaticano mutandum duxi in τὼς οἴχως. --- Vizzanius vulgavit τὶς οὖν αἰτία καὶ φύοις χτλ, atque idcirco vertit : Causa igitur aliqua est el nalura ; sed rectias ponitur «(c οὖν vel potius àv, quemad- modum paolo post in Vaticano et Augustano exemplari comparet, ita ut hoc enuntiatum usque ad verba ὀλιγοχρο- γίως ἥμεν quaestionem contineat, ad quam respondetur se- quenti enuntiatione ὅσα μὲν ὧν γεννατὰ.--τᾶς διαλύσιος. Cae- terum pro μηδέποι᾽.« ἀξ ἧ---Ὦ γὰρ que in membranis sunt , edidimus μηδέποχ᾽---ἀξ ἄς---ἀ γὰρ, ut in his quoque formis severiorem Doridem restilueremus, quum ὁλιγο- χρονίως pro ὀλιγοχρονίους Vaticanus liber et Augustanus praebeant. Inepte vulgo legitur πρῶτον, cujus loco flagitatur πρότερον. Neque enim dubitandum, quin vera sit Ammonii observatio : πρῶτος μὲν ἐπὶ πολλῶν, πρότερος δὲ ἐπὶ δύο" καὶ τῷ μὲν πρώτῳ ἀχολουθεῖ ὁ ὕστατος, τῷ δὲ προτέρῳ ὁ ὕστε- poc. Cf. Vaickenar. ad Theocrit. Idyll. I, 11. In extremis τὸ μεταδάλλον, pro quibus Galeus scripsit xal τὸ μεταδάλ- λον, addita καὶ particula articulum deleri. 407 DE HIEROCLE AC DE CARMINIS AUREI AUCTORE. Ex illis qui priscam Pythagors disciplinam posteriori ztate renovare ac sapientiae studiosis Samii philosophi exemplo virtutis consequendz viam commonstrare nisi sunt, merita laude cele- bratur Hierocles, Platonicus quinti post Chr. n. sseculi philosophus (1). Qui cum scholae przesset Alexandrinz, cum alia (4) philosophorum scripta enarrare, tum aureum Pythagoreorum carmen interpretari solebat, Neque vero sola insignis doctoris fama apud cives floruit, sed scriptis etiam in vulgus editis nomen suum posteris commendavit. Talia Hieroclei ingenii monu- menta fuerunt septem de Providentia et de Fato libri aliaque volumina, quorum capita qusedam Photius et Stobaeus servarunt. Nullum autem egregii viri opus integrum ad nostram setatem mansit preter aureolum in aureum Pythagore- orum carmen commentarium. De cujus prae- stantia antequam dicam , qua quinti szculi parte vixerit Hierocles et quando hunc librum litteris consignarit, definire tentabo. Id vero ex Procli Lycii vita a Marino composita conjectura assequi lice. Etenim Proclus, quem Hieroclis tempore vixisse non ignoramus, anno p. Chr. n. 41a in lucem susceptus est, ut ex genitura themate quod est apud Marinum apparet. Idem quum viginti annorum adolescens esset, Plutarcho Atheniensi operam dedit, ejusque per biennium auditor fuit usque ad annum p. Chr. n. 434, quo mortuum esse Plutarchum Marinus testatur (3). - Quum igitur Hierocles in libris de Providentia et Fato ap. Phot, Cod. 21/ se quoque dicat ado- lescentem eodem Plutarcho magistro usum esse, sequitur eum Proclo aut equalem aut paullo majorem fuisse. Quodsi Proclum e postremis Plutarchi, qui octogenarius fere Athenis obiit, auditoribus fuisse constat , tantum abest , ut ne- cessario Hierocles Procli: condiscipulus fuerit, (1) Cf. Fabric. Bibl. Gr. vol. 1 p. 792 ed. Harl. (2) Damescius ap. Photium Cod. CCXCII p. 551 : Οὗτος (ὁ Ἱεροκλῆς ) γάρ ποτε τὸν Πλάτωνος Γοργίαν τοῖς ἑταίροις ἐξηγεῖτο᾽ εἷς δέ τις τῶν ἀκροατῶν Θεοσέδιος ἐξήγησιν. Πάλιν δ᾽, οἷα εἶχός, ἐκ δευτέρου τοῦ ἹἹεροχλέους εἰς τὸν Γοργίαν καταδαλλομένου, μετά τινα χρόνον τὴν ἐξήγησιν αὐτὸς ταύτην ἀπεγράψατο καὶ ἀντιπ τὰ πρότερα καὶ τὰ ὅστερα, εὗρεν οὐδὲν τῶν αὐτῶν, ὡς Exoc εἰπεῖν, ἑχάτερα δὲ ὅμως, ὃ καὶ παράλογον ἀκοῦσαι, τῆς Πλάτωνος ἐχόμενα, καθόσον οἷόν τε, προαιρέσεως. Τοῦτο μὲν οὖν ἐκιδείχνυται ut varias ob causas verisimilius sit ab eo palle ante Plutarchum esse auditum. — Neque eni probamus Ashtoni sententiam, qui Hierodem biennio majorem Proclo facit natumque anm *410. Quippe nihil obstat, quominus Hieroclen. decem annis ante Proclum i. e. anno 4021 ortum] esse statuamus. Hoc autem ita se habere facile adducor ut credam, Nam de Hieroclis obi conjectandi nobis facultatem dat /Kneas Gazzw in Theophrasto circa annum p. Chr. n. 4o. scripto, ubi JEgyptus Alexandrinus qui est inte colloquentes οὗ μέμνησαι, inquit, τοῦ εροχλέακ, καὶ τῆς Ἱεροκλέους φιλοσοφίας, παρ᾽ ᾧ φιλοσοφίαν ὰ παιδὸς καὶ ἀλλήλων ἐρξδόντες πολλοὺς εἴχομεν τοὺς ἐπε- στάς (4). Unde patet non modo Hieroclem £»ez ἃ puero fuisse praeceptorem, sed etiam mulo ante editum hunc dialogum vitam reddidisse nx- tura. Jam si ponimus, eum non quattuorde- cim, quemadmodum Ashtono placuit, qui mor. tem ejus in annum 476 incidere volebat, s« viginti annis ante i. e. anno post Chr. n. 47 mortalitatem explesse, superstite adhuc Proco usque ad annum 4985 , uti narrat Marinus, intel- ligitur eum sexagenario majorem, ac si recte conjeci, sexaginta octo annos natum fato con- cessisse. Sic Procli neque condiscipulus neque sequalis Hierocles fuisse dicendus est. Sed qvo tempore ab eo hec aurei carminis explicatio conscripta sit, etsi haud facile statui potest, men e Procli in Platonis ''imzum commenurii: colligi licet. Hunc enim apparet ita comment tum esse illum Platonis librum , ut magnam P thagoricorum et Platonicorum dogmatum partem amplecteretur, iis praetermissis aut obscure si- gnificatis qua ab Hierocle in illustrando aureo carmine explicata essent, Quare unum tantum carminis versum profert pag. 62 F (p. τή e. Schneid.) his verbis usus : οὗ γάρ ἔστι τὸ χετὰ «οὔ ἀνδρὸς ἡλίχον ἦν ἄρα τὸ τῶν φρενῶν πέλαγος. (3) Falso Needhiamius in przefatione Marino tesle adh- bito Proclum philosophi Atheniensis acroasibus anno pot Chr. n. 463 interfuisse, Plutarchum autem anno 465 diea suum obiisse ait. (4) Fallitur Henr. Valesius in Adn. ad Ammian. XIII, 16 et ad Evagr. Hist. Ill, 41, ubi Proclam ail viris temporibus Anastasii , qui sex post Procli excesvatm aasé ad imperii fastigium evectus est, i. e. anno 491. 403 DE AUREO CARMINE. épov (5) τονοῦτον͵, οἷον ol πολλοὶ ἀχούουσι τῶν Ἶτα- μχῶν ἢ Ἀττικῶν ἀλλ᾽ ὥσπερ εἰώθασι λέγεσθαι παρὰ οἷς Πυθαγορείοις τὸ ᾿Αθανάτους μὲν πρῶτα θεοὺς juo ὡς διάκεινται, Τίμα. Δηλοῖ γὰρ 6 νόμος τὴν ιάξιν τὴν θείαν, καθ᾽ ἣν ἐξήρτηται ἀεὶ τὰ δεύτερα riv προτέρων xal πληροῦται ἀπ᾽’ αὐτῶν. Οὕτω δὲ ἡ νόμος ἀπὸ τῶν νοητῶν ἀρξάμενος χαθήχει xal elc riy δημιουργικὴν αἰτίαν καὶ ἀπὸ ταύτης πρόεισι xol μερίζεται περὶ τὸ πᾶν. Eadem Hieroclis sententia δὲ p. 14, qui tamen uberius de hoc argumento lisputat. Sic autem ait : 'Exe) πασῶν τῶν dor- τῶν ἡγεμών ἐστιν ἥ εὐσέδεια, πρὸς τὴν θείαν αἰτίαν τὴν ἀναφορὰν ἔχουσα, εἰχότως καὶ τῶν ἐν τοῖς ἔπεσι νόμων τὸ περὶ ταύτης ἡγεῖται παράγγελμα,, ὡς δέοι τοὺς ἰγχοσμίους θεοὺς χατὰ τὴν ἐνυπάρχουσαν αὐτοῖς τάξιν τιμᾶν, ἣν 6 δημιουργιχὸς νόμος ἅμα τῇ οὐσίᾳ αὐτῶν συμκροήγαγε; τάξας αὐτῶν τοὺς μὲν ἐπὶ τῆς πρώτης σφαίρας 9) τοὺς δὲ ἐπὶ τῆς δευτέρας, xal ἐπὶ τῆς τρίτης ἄλλους χαὶ οὕτως ἐφεξῆς, μέχρι τῆς πάσης τῶν οὐρανίων χύχλων συμπληρώσεως. To γὰρ ἦ ἐτά- χθησαν ὑπὸ τοῦ ποιητοῦ αὐτῶν χαὶ πατρός. ταύτῃ αὐτοὺς ἐγνωχέναι τε xal τιμᾶν τῷ θείῳ νόμῳ χαταχο- λουθούντων ἐστὶ xal τὴν ὄντως τιμὴν αὐτοῖς ἀποδιδόν- τῶν x. t. Δ Ex hoc similibusque locis (6) , qui- bus Hierocli congruentia habet Proclus, intelli- gitur, mirabilem illum Pythagoricz et Platonice philosophiae interpretem ea omisisse omnia, quz ab Hierocle ejusdém temporis scriptore peti posent, Cum autem nihil testatius sit, quam Proclum anno setatis vicesimo octavo i, e. anno &4o p. Cir. n. hos in Platonis Timezum com. mentarios composuisse, sequitur, ni fallor, ut Hierocles priusquam duodequadraginta annos natus esset , hunc de quo agitur librum confece- rit. Sed nihil amplius hac de re in medium proferre ausim. Qualis vero ejus in-aureos versus commentarius sit , vel inde concludi licet, quod Jo, Aurispa, Siculus, primus Hieroclis interpres ait, sese jam octogenarium nihil aut grece aut latine scriptum legisse, unde plus uti- 409 litatis perceperit. Ac profecto non modo bene beateque vivendi precepta tradit Hierocles, sed humanitatis legibus expositis divinitatis etiam communionem mortalibus impertire annititur. Quamobrem fuerunt qui Aurispa forsitan vesti- gia secuti , cui divinum hoc opus religioni chri- stianz consentaneum videbatur, non dubitarent contendere philosophum Alexandrinum plurima e Christianorum fontibus hausisse, Quod quo- minus credam obstant Suidz (7) verba, e qui- bus patet Hieroclem quum e$set Constantinopoli in offensionem τῶν χρατούντων (quo nomine a gentilibus magistratus Christiani (8) appella- bantur incurrisse, Nimirum acerrimum illum veteris religionis ac philosophie defensorem alieno ἃ Christianorum sacris animo fuisse nemo non videt. Itaque in jus raptus publice virgis crudeliter cesus est (9). Quodsi Christiani tales dictorum quorundam pcenas repetiverunt ab ho- mine veteris sapientiz studiosissimo , quis putet eum illorum scripta compilasse, ut hanc aurei carminis explicationem componeret? Sed ne opus quidem fuisse hujusmodi commentarium confecturo Christianorum libris testimonio sunt preter Platonis , Senece , Epicteti, M. Antonini aliorumque volumina, e quibus haud pauca depromsit Hierocles, multa philosophorum fra- gmenta a Stobreo servata, in quibus, licet aucto- ritate et pretio diversis, idem virtutis studium ad vitam recte agendam commendatur. De ora- tionis elegantia , quam omnes huic commentario tribuunt, non est quod copiose dicamus. Nam pauca tantum verba, loquendi'genera, constru- ctiones hic reperias, quibus quasi posterioris eetatis maculis ille orationis tanquam perpetuus nitor infuscatur. Reliqua perspicue, graviter, suaviter dicuntur ac tot verborum luminibus distinguuntur, ut si a simplicitate et nativo le- pore Atticorum discesseris , copia etiam et varie- tate cum optimis scriptoribus Hierocles certare (ἢ spectat Platonis verba p. 27 B καλέσαντα χατὰ vó- μον θεούς. (6) Colleetís in adnotatione edit. majoris. (7) Suidas sic : Ἱεροχλῆς, φιλόσοφος, ᾿Αλεξανδρεύς. Οὗτος μετὰ τοῦ ἀτρέπτου καὶ μεγαλοπρεποῦς εὔρους τε τὴν διάνοιαν εἰς ὑπερδολήν, καὶ διαφέρων εὐγλωττίᾳ xal εὐπορίᾳ τῶν καλ- λίστων ὀνομάτων καὶ ῥημάτων, κατέπληττε πανταχοῦ τοὺς ἐχροωμένους. Ἦν δὲ αὐτῷ xal μαθητὴς Θεοσέδιος, ἀνὴρ εἴ- περ τις ἕτερος, ὧν ἡμεῖς ἴσμεν, εἰωθὼς ἀποδλέπειν ἐς τὰς ἀν- βρώπων ψυχάς. Ἔλεγε δὲ ὁ αὐτὸς Θεοσέδιος, ἐξηγούμενον φάναι ποτὲ τὸν Ἱεροχλέα,, κύδοις ἐοικέναι τοὺς Σωχράτους λόγους" ἀπτῶτας γὰρ εἶναι πανταχοῦ ὅπη ἂν πέσωσι. Τοῦ δὲ Ἱεροχλέους τὸ ἀνδρεῖον xai μεγαλόθυμον ἦθος ἀπέδειξεν ἢ συμ- ὕᾶσα τύχη περὶ αὐτόν" εἷς γὰρ τὸ Βυζάντιον ἀνελθὼν προσέ- X00U0t τοῖς χρατοῦσι, καὶ εἰς διχαστήριον ἀχθεὶς ἐτύπτετο τὰς ἐξ ἀνθρώπων πληγάς. 'Ῥεόμενος δὲ αἵματι, βάψας κοίλην τὴν χεῖρα, προσραίνει τὸν δικαστήν, ἅμα λέγων" Κύχλωψ, τῇ, πίε οἶνον, ἐπεὶ φάγες ἀνδρόμεα χρέα. (04d. ΙΧ, 347.) Φυγὴν δὲ χαταχριθεὶς xal ἐπανελθὼν χρόνῳ ὕστερον εἷς 'AA- ξάνδρειαν συνεφιλοσόφει τὰ εἰωθότα τοῖς πλησιάζονσιν. Ἔξεστι δὲ μαθεῖν τὴν "IepoxXéouc μεγαλογνώμονα φρόνησιν ἀπὸ τῶν συγγραμμάτων, ὧν γέγραφεν εἰς τὰ Χρυσᾶ ἔπη τῶν Πυθαγορείων, καὶ ἑτέρων βιδλίων περὶ Προνοίας συχνῶν" ἐν οἷς φαίνεται ὁ ἀνὴρ τὴν μὲν ζωὴν ὑψηλόφρων, τὴν δὲ γνῶ- σιν οὐχ ἀχριδής. (8) Vide Kusterum ad hunc Suidee locom vol. 1, part. 1 pag. 954 ed. Bernhardi. (9) Ἐτύπτετο τὰς ἐξ ἀνθρώπων πληγάς. Similiter schin. contr. Timarch. pag. 269 ed. Bekker. δήσαντες πρὸς τὸν χίονα αὐτὸν τὸν Πιττάλακον ἐμαστίγουν τὰς ἐξ ἀνθρώπων πληγὰς οὕτω πολὺν χρόνον ὥστε καὶ τοὺς γείτονας αἰσθέσθαι τῆς χραυγῆς. Cf. Bernbardum 1. c. 410 possit. Sed illud, quod enarravit aureum Py- thagoreorum carmen (10) a quo compositum sit, quari inter eruditos solet. Namque ipse Pytha- goras horum versuum auctor non est, per quem jurat scriptor versu 47 ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα τετραχτύν, — quum doctrine hujus conditorem nihil scripsisse inter plerosque au- ctores conveniat (11), quamquam non defuerunt , qui Samio philosopho cum alia scripta (12) , tum hac aurea dicta tribuerent (1)J. Neque vero e Pythagoreis quisquam invenitur, quem proba- bile sit hoc carmen composuisse preter Lysidem de quo infra dicam (13). Itaque multis maxime illa probatur opinio qua et plerisque veterum arrisit, Pythagoreum aliquem totius cottus no- DE HIEROCLE. mine in omnium discipulorum usum simulqu aqualium et posterorum gratiam hanc unis discipline a magistro tradit; quasi σύνοψιν ἐπιτομὴν litteris consignasse (14). E Chrys autem verbis quz Gellius servavit apparere bitror, quum Stoicus jam philosophus hac | thagoreorum precepta versibus inclusa nove ejusque vita in tertium ante Chr. n. saecu incidat, carmen hoc in disciplinz Pytbagor monumentis numerari oportere. Nam c putes hac aurea dicta supposititia esse na pluris facienda, quam pleraque Pythagoreo scripta et fragmenta, quz: primo ante Cr. szeculo ob renovatam nonnullorum studiis ; scam Pythagora rationem veteribus Pythagoi (10) Τὰ χρυσᾶ τῶν Πυθαγορείων ἔπη interpretari soleo aureum Pytbagoreorum carmen. Jnterdum aurea dicta vel aureos versus dixi. Vulgo male vertunt aurea carmina, quod etíam Gaisfordium fecisse miror. (11) Cf. Fabric. Bibl. Gr. vol. 1 p. 779 ed. Harl. (12) Cf. Diog. Laert. VIII, 7 et Fabric. Bibl. Gr. vol. I p. 782 seqq. (T) Epictetus lib. IV c. 6 p. 473 ed. Genev. (τὸ τοῦ Tlv- θαγόρον laudans); Clemens Alex. lib. 1 c. 10 Predagogi pag. 154 ed. Oxon. : Καὶ, μοὶ δοκεῖ, συνεὶς τοῦτο ὁ Σάμιος παραγγέλλει Πυθαγόρας, Δειλὰ μὲν ἐχπρήξας ἐπιπλήσσεο, χρηστὰ δέ, τέρπευ. Hierony mus contra Rufinum : Respice omnem oram Italie qua quondam magna Greecia dicebatur, et Pythagorico- rum dogmatum incisa publicis litteris zera agnosces. Cujus enim sunt illa χρυσᾶ παραγγέλματα, nonne Pythagorae? in quibus omnia ejus ita breviter dogmata continentur, et in quse latissimo opere philosophus commentatus est Jam- blichus , imitatus ex parte Moderatum virum eloquentissi - mum et Archippun: ac. Lysidem Pythagore auditores. Chalcidius pag. 229 : Pythagoras eliam in suis aureis versibus : Corpore deposito quum libor ad sethera perges, evades hominem factus deus setheris almi. Galenus de dignoscendis affectibus tom. VIp. 528 ed. Par. παραινέσεις Citat φερομένας ὡς ΠΠυθαγόρον hoe ipsum car- men intelligens. Suidas v. Πυθαγόρας Σάμιος" τινὲς δὲ ἀνα- τιθέασιν αὐτῷ χαὶ τὰ χρνσᾶ ἔπη. (13) Alii Lysidem, alii Philolaum, alii Epicharmum, alii denique Empedoclem carminis hujus auclorem esse voluerunt. Arrian, Epictet. III, 10 plura dicta nullo au- ctore laudato usurpat. Proclus 111 in Plat. Tim p. 155 τὸν τῶν χρυσῶν ἐπῶν πατέρα dicit. Hierocles τὸν τῶν ἐπῶν toU- τῶν συγγραφέα p. 230 ed. Curt. (170 ed. Needh.; p. 224 ed. Asht. ). (14) Pythagoreis hoc opusculum ascribit Chrysippus apud Gellium Vl, 2 his verbis : ὑπὸ τῶν Πυθαγορείων οὕτως εἴρηται" γνώσει δ᾽ ἀνθρώπους αὐθαίρετα πήμαθ᾽ ἑλόντας, ὡς τῶν βλαδῶν ἑκάστοις παρ᾽ αὐτοῖς [ leg. παρ᾽ αὐτοὺς, cf. adn. ad pag. 162] γινομένων καὶ καθ᾽ ὁρμὴν αὐτῶν ἁμαρτα- νόντων τε καὶ βλαπτομένων καὶ κατὰ τὴν αὐτῶν διάνοιαν καὶ κρόήθεσιν. Conf. Jamblichus vit. Pythag. pag. (38. Similiter Plutarchus Consoiat. ad Apollonium vol. VI p. 443 ed. Reisk. : καλῶς δ᾽ ol Πυθαγόρειοι παρεχελεύσαντο λέγοντες * ὅσσα δὲ δαιμονίῃσι τύχαις βροτοὶ ἄλγε᾽ ἔχουσιν, ἣν ἂν μοῖραν ἔχῃς, ταύτην ἔχε, μηδ᾽ ἀγανάχτει. Correxi vulgatam scripturam quse est ὧν àv μοῖραν ἔχ Id. de Placit. philos. lib. 1 (vol. IX p. 476 e. Reist, διὸ xal ἐφθέγγοντο οἱ Πυθαγοριχοὶ ὡς μεγίστον ὅρχου 8 τῆς τετράδος " οὗ μὰ τὸν ἀμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα τετρακτύν, παγὰ" ἀενάον φύσεως ῥιζώματ᾽ ἔχουσαν. Anonymus scriptor [ Porphyrius ] de Homeri posi Ernestum in edit. Homeri tom. V p. 230 : xagà 1» ἐστι [τὸ] πνθαγορικόν * ὅσσα τε δαιμονίαισι τύχαις βροτοὶ ἄλγε᾽ ἔχουσιν, ἣν ἂν μοῖραν ἔχῃς, πρᾷως φέρε μηδ᾽ ἀγανάχτει. Inserui τὸ flagitante sententia, quam sic exprimit ἃ lander : hinc illud Pythagora ; fortasse reclius, qu si scripsisset PyLhagoricum , siquidem idem scriplor p cis versibus interjectis habet : ὁ δὲ Πυθαγόρας᾽ Φείδεο τῆς ζωῆς, μή μιν καταθυμοδορήσυς, quem versum et Stobsus Pythagorze tribuit Flori serm. 123. | David Scholl. Aristot. p. 13 ed. Brandis. : τοῦτο £a ἔχομεν δεῖξαι ἀπὸ Πυθαγορείων συγγραμμάτων᾽ οὐκ xot γὰρ σύγγραμμα ὁ Πυθαγόρας - ἔλεγε γὰρ ὅτι οὐ βούλομξ. ἀψύχοις τὰ ἐμὰ καταλιπεῖν ( ἄψυχα δὲ ἐκάλει τὰ óa ἀλλ’ ἐν ἐμψύχοις Trot ἐν τοῖς μαθηταῖς, οἵτινες xai ἔρωτι μενοι δύνανται ἀποχρίνεσθαι, τὸ δὲ βιδλίον οὔ. Καὶ ὡς μὲ τις τῶν Πυθαγορείων, οὐ δύνανται διδάξαι με τὰ Boo ἄλλα γὰρ ἀεὶ xal ἀλλα περὶ τῶν αὐτῶν φθέγγομαι, LE βιδλίον τὰ αὑτὰ ἀεὶ περὲ τῶν αὐτῶν λέγει, xol οὗ Dom πρὸς τὸ ἐρωτώμενον ἀποχρίνασθαι....μηδὲ γάρ τις clics χρυσᾶ ἔπη αὐτοῦ εἶναι, ἀλλά τις τῶν Πυθαγορείων (c8 ταῦτα xal πρὸς τιμὴν ἔγραψε τὸ ὄνομα τοῦ οἰκείου bises λου. Hierocles sub finem Commentarii : ἔστι γὰρ οὐδὲν 3! τὰ ἔπη ταῦτα ἢ τελειότατος χαρακτὴρ φιλοσοφίας t2: T χεφαλαιωδεστέρων αὐτῆς δογμάτων ἐπιτομὴ καὶ ὑπὸ τ ἤδη τὴν θείαν οἶμον ἀναδεδηκότων ὑπογραφεῖσα To i αὐτοὺς παιδεντικὴ στοιχείωσις ᾿ ἃ δὴ καὶ τῷ ὄντι εἶτα δὶ ἂν τῆς ἀνθρωπίνης εὐγενείας εἶναι γνώρισμα κάλλιστον, ΚΞ! οὐχ ἑνός τινος τῶν Πυθαγορείων ἀπομνημόνευμα, ὅλον ἃ τῷ ἱεροῦ συλλόγου καὶ, ὡς ἂν αὐτοὶ εἴποιεν, τοῦ ὁμαίον t9 ἀπότθεγμα κοινόν. DE AUREO CARMINE. iposita sunt, presertim quum Juba eruditis- us Mauretaniz rex quecunque exstabant Py- goreorum scripta colligeret (15). Nihil enim his versibus est abhorrens ab antiquitate , a thagorz decretis, ab optimorum auctorum de mio philosopho et ejus familia testimoniis. dne quis e quarundam vocum, que in hoc rmine leguntur, usu concludat, poetam post iristum natum vixisse, de hís mihi paucis dis- tandum. arbitror sperans ea quz modo dixi m demum cunctis probatum iri , quum omnem jbitationem exemero. Tria sunt in hoc car- ine quze quis posterioris ztatis indicia habere peat, χτᾶσθαι versu 16, ut quidam volunt, pas- ve dictum, ἐξαχεῖν versu 66 active usurpatum, πολείψας denique versu 70 pro ἀπολιπὼν a poeta rriptum. Verum hac ad imminuendam carmi- às aucteritatem non sufficiunt. Nam neque χτᾶ- fat, ut in adnotatione monui, passive accipien- lum , neque ἐξαχεῖν inferior ztas active frequen- avit, quum hoc uno loco excepto Graci semper ξαχεῖσθαι dixerint, ut inde quo tempore compo- itum sit carmen cogi nequeat. Denique ἀπο- εἶψας etsi rarum est apud priores et bonz note kriptores pro ἀπολιπών, tamen neque inauditum seque indictum fuit, ut ad illum versum obser- vai. Hinc efficitur argumentis e dicendi genere petitis carminis antiquitatem in dubium vocari non posse, Quum autem inter vs. 39 et 4o in codice Augustano duo legantur versiculi, qui neque in vulgatis editionibus neque in Hiero- dis Commentario exstant, sed a Porphyrio de vita Pythagorze p. 27 ed. Rom. (p. 41 ed. Kü- ster) afferuntur : πρῶτα μὲν ἐξ ὕπνοιο μελίφρονος ἐξυπαναστὰς εὖ μάλα ποιπνύειν ὅσ᾽ ἐν ἤματι ἔργα τελέσσεις, nolim statuere hoc disciplinae Pythagorice mo- numentum non integrum ad nostram memoriam mansisse, sed istos versus a quibusdam Pytha- goreis pro spuriis habitos ideoque ab Hierocle omissos esse existimo. Idem judicandum esse arbitror de eo versiculo, qui versui 44 in eodem 41t eodice Augustano, in tribus Oxoniensibus atque in Veneto exemplari subjungitur : ταὶς αὐταῖς ἀρεταῖς ποιεῦ φίλον ὅν χ᾽ ἐθέλῃσθα, quem Harlesius recte interpretamentum versus quinti esse censuit. Jd porro faciendum est, ut quem locum inter philosophorum carmina aurei de quibus hic quaeritur versus obtineant , paucis significemus. Cum difficile sit sapientie pracepta versibus illustrare propterea quod animi sensa in hac rerum, quz a philosophis tractantur, majestate ac difficultate facilius soluta quam vincta nume- ris oratione explicantur : tamen Xenophanem, Parmenidem, Empedoclem aliosque videmus non omnis poeticz artis expertes fuisse, ut ad argumenti dignitatem simul imaginum venustas, dictionis granditas , omnis denique generis , quae in poetis admirationi sunt, virtutes et ornamenta accederent, [ἃ secus est in eo de quo loquimur carmine , cujus auctor tantum abest, ut idem et poeta et philosophus fuisse dicendus sit , ut inter poetas nomen suum cum laude profiteri posse non videatur. Quis enim poeta epicus vel di- dacticus , ut pauca tantummodo memorem , ante Christum natum , ἐπωφέλιμος dixit, quod legitur versu 6; quis ἀγανακτεῖν (v. 18), quis λαγνείη ( v. 10), quis ἀμέλεια (16) (v. 32), quis- ἄθρυ- πτὸος (v. 35), quis σύστασις (v. 56) (17), quae omnia primo vocabulo excepto recte in prosa dicebantur, poeticam orationem illo tempore non decebant. Sed bonus poeta fuerit carminis con- ditor an minus, non laboro. ld tantum inve- stigari convenit, qua ztate vixerit et quis fuerit, Liquet autem versificatorem circa belli Pelopor- nesiaci tempora vel paulo post vixisse, quia ejus dicendi genus dissimile epica simplicitati ac di versum ab eo, quo Xenophanes , Parmenides, Empedocles usi erant, imprimis cum prose scri- ptoribus et poetis illius seculi consentit. Cf. voces ἀλογίστως v. 14, μωρός v. 27 , καθάρειος v. 35 [καθάριος apud Menandrum; vid. Athen. XIV, 661, ΕἼ, ἀνελεύθερος v. 38 , αὐθαίρετος v. 54 , συνο- (15) David, Seholl. Aristot. p. 28 a ed. Brandis. : ἐν οἷς ζητητέον χαὶ τὸ γνήσιον διὰ τὴν γινομένην νοθϑέαν " νοθεύον- ται γὰρ τὰ βιδλία πενταχῶς᾽ ἣ γὰρ 5v εὐγνωμοσύνην μαθητῶν n οἰκεῖα συγγράμματα τοῖς οἰκείοις διδασκάλοις ἀνατιθέν- ἴῶν, ὡς τὰ Πυθαγόρου xai Σωχράτους ἐπιγραφόμενα βιδλία, ^ ὄντα Σωχράτους 3 Πυθαγόρου ἀλλὰ Σωχρατικῶν καὶ ᾿ὑμαγορικῶν " ἣ διὰ φιλοτιμίαν βασιλιχήν᾽ 'lo6dtou; γὰρ τοῦ τὰ n βασιλέως συνάγοντος τὰ Πυθαγόρον xai Πτολεμαίον “Ἀριστοτέλους, τινὲς χαπηλείας χάριν τὰ τυχόντα συγ- Musis λαμβάνοντες ἐχέδρουν xai ἔσηπον διὰ παραθέσεως 5» μυῤῥῶν [ sie jam dudum correxi vulgatam πυῤῥῶν ; cf. praefat. ad Ocell. p. XIX ], ἵνα oxotev ξῆθεν τὴν ἐκ τοῦ χρόνον ἀξιοπιστίαν" ἢ δι᾽ ὁμωνυμίας συγγραφέων ἣ σνγγραμ" μάτων 9) ὑπομνημάτων. (16) Quamquam non diffiteor apud Euripidem legi ἀμε- λίαν. Iph. Aul. v. 850 ἀλλ᾽ ἀμελίᾳ δὸς αὐτά, καὶ φαύλως φέρε. Antiop. fragm. XX p. 665 ed. Wagner. (Paris 1840) τὰ μὲν κατ᾽ olxouc ἀμελίᾳ παρεὶς ἐᾷ. (17) De ea vocis potestate loquor, quse philosophorum propria est. Alio sensu σύστασιν dixit Eurip. Heraclid. 416 ubi vide Elmslejum. 413 παδός ν. 59. Hinc patet quanto in errore versatus | sit Glandorfius , qui in dissertatione de versuum aureorum ztate $ VI et in appendice libri p. 188 seq. defensa variis argumentis illorum antiquitate eos forsitan e mysteriis Eleusiniis ortos et ante Pythagoram litteris mandatos esse opinatur. Meinersius, qui in Histor. doctr. apud Gr. et Rom. I p. 579 seqq. carmen mutilum, interpo- latum insertisque versibus alienis auctum, nec nisi post Platonem et Aristotelem a quodam Py- thagorico Aristoxeni et Heraclidis sodali esse concinnatum probaturus erat, nihil perspicue demonstravit. Quod autem ait alienos versus esse interpositos, id non sine causa de jureju- rando vs, 47 et 48 : val μὰ τὸν ἀμετέρᾳ ux à παραξζόντα τετραχτύν, παγὰν ἀενάον φύσεως — contendi videtur, quum tale sit scriptoris Θεολο- γουμένων ἀριθμητιχῆς p. 20 testimonium : Τοιαύτης δὲ οὔσης, ἐπώνυμον (leg. ἐπώμνυον) δι᾽ αὐτῆς τὰ Πυθαγόρου oi ἄνδρες θαυμάζοντες δηλονότι xai ἀνευ- φημοῦντες ἐπὶ τῇ εὑρήσει, χαθά που χαὶ Ἐμπεδο- χλῆς" Οὐ μὰ τὸν ἀμετέρᾳ γενεᾷ παραδόντα τετραχτύν, παγὰν ἀενάου φύσεως ῥιζώματ᾽ ἔχουσαν. At quum Empedocles ἃ Pythagors placitis cognoscendis philosophiz studiorum exordium ceperit, non mirum hoc Pythagoreorum jusju- randum alicubi ab eo in carminibus memoratum faisse. Quis autem animadversa scripturz diver- sitate qua est apud auctores (vid. adnot. ad vs. 47 et 48) qui utrumque versum afferunt, audeat affirmare , carminis hujus parentem Empedoclis potissimum auctoritatem secutum ejus verba in suum poema transtulisse, quasi non licuerit et Empedocli et huic Pythagorico versificatori eun- dem adire fontem, unde diversa petierunt ? Tie- demani conjectura in Princ. Grac. Phil. p. 190 proposita, qua poema variis auctoribus ascri- bitur atque e diversorum poetarum operibus conflatum perhibetur, non eget refutatione. Ni- mirum singula przcepta inter se cohaerere aptis- simoque sententiarum ordine continuari , quod negabat Tiedemannus, tanta arte ostendit Hiero- cles , ut nihil in hoc genere perfectius antiquitas tulerit, etsi a poeta non pulchrum corpus, sed lacera membra nobis objici forsitan alii quoque explicationis Ilieroclee immemores. crediderint. Non tacebo ea, qux de hoc argumento judicat vir egregius atque idoneus talium rerum existi- mator Godofr. Bernhardus. Is Histor. Grec. litter. tom. II p. 373 ait si unus sit hujus carminis DE AUREO CARMINE. auctor, tamen neque quo tempore vixerit n quibus sacris initiatus fuerit e certis indiciis ap parere, imprimis vero epilogo inde a verbi ἀλλ᾽ slpyou βρωτῶν x. t. A suspicionem mov earmen inferioris statis &etum esse. Sed n est quod diutius huic rei immorer, siquidem omnia , qui Bernhardus statuit, superiori di tatione respondisse videor. Unum addo, qu Hierocles in scholis aureum earmen przl solitus sit neque solum mirabilem sententia continuationem seriemque auditoribus ostende rit, sed in explanandis singulis preceptionibs simul Pytbagorice pbilosophie summam tradi- derit, conjectura non aberraturum qui suspice- tur, carmen quo tempore vigebat adhuc Pythi- gorica ratio compositum non magis discipulis! quam magistris jam ab ipso auctore destinatum fuisse, ut alteri in poema, omnis sapientie fun- damenta continens , tanquam in speculum intue- rentur preclaraque monita non modo memoriz mandarent , sed factis etiam exprimerent, alteri. reseratis procedente tempore philosophiz pene- tralibus in exponendis singulis poematii membris tam obscura omnia illustrarent, quam universam rerum divinarum humanarumque cognitionem ac bene beateque vivendi disciplinam audientibus impertirent. Restat, ut indagemus, quis e Py- thagoreis condiderit hoc poema. Ac primum quidem displicere nobis Fabricii suspicionem qui Empedocli illud tribuebat , quia v. 47 et 48, quibus jusjurandum continetur, atque ultimi [v. 70—71) teste Jamblicho in Theologum. arithn. Agrigentinum vatem auctorem haberent, ex iis 485 supra exposui effici arbitror. Clausulz av tem , qua peracto mutationum orbe post mortem i'amortalitas et divina natura hominibus Pytha- gore scita secutis promittitur, non tantum in aureis versibus locus est, sed etiam in lustralibus Agrigentini poete carminibus, propterea quod hac ad Pythagorz normam facta eo consilio edi- dit vir e Pythagorz castris ad lustrandam omnem philosophiz regionem profectus, ut mortales corporis animique purgatione ad deorum sancti- tatem quasi gradibus quibusdam accederent. Quapropter non video, cur Godofredus Bernhar- dus hunc epilogurh Pythagorz familia dignissi- mum tanquam posterioris statis indicium reje- cerit. Versum 42 πῇ παρέβην x. τ. À. e Phocylide laudat Eustratius ad Aristot. Eth. Nic. p. 1. Hujus auctoritatem secutus aurei carminis scri- ptorem Phocylidem esse censuit Jacobus Win- detus de vita functorum statu pag. 91, sed nihil probavit. Fortasse librariorum incuria Φωχυλίδου et Λύσιδος nomen confudit, de quo infra. Fue- DE AUREO CARMINE. unt etiam , qui Philolao aureum poematium at- ibuerent. Vide Labbei bibl. nov. MSS. p. 385. am Constantini Lascaris Institutionibus graecis errariz a. 1510 quaternaria forma editis sub- anctum est carmen pythagoricum in indice libri otatum : PAilolai Crotoniatee carmina aurea, μα falso hactenus Pythagoree ascripta sunt. At unc qui , quamvis primus Pythagoricam philo- ophiam litterarum monumentis prodidisse li- roque de rerum natura foras dato disciplinz rcana evulgasse dicatur, tamen quia unius solum oluminis auctor fuisse videtur, horum versuum criptorem falso nominari liquet. Cf. Diog. Laert. illl, 85 et Boeckh. Philol. p. 22 seq. item 34 eq. et p. 45. Epicharmum praterea scimus Py- hagorica dogmata fabulis suis immiscuisse, Vid. Fabr. Bibl. Gr. 11. p. 3oo ed. Harl. Neque tamen idcirco ab eo aureos versus aut scriptos aut col- lectos esse cum Stanlejo statuerim Hist. phil. p. 3o5 interp. Olear. Etenim hoc poema non ab eo profectum esse intelligitur, qui forsitan Hieronis tyranni potentiam veritus (18) publice philoso- phiam profiteri non auderet, ideoque dogmata versibus inclusa solo scena beneficio vulgaret, sed qui habitaret in rerum contemplatione ac sa- pientie dignitatem dictis factisque prz se ferret. ltaque, ut minorum gentium Pythagoreos pra- teream , solus superest Lysis, quem propter Dio- genis Laertii [VIII , 6—7] verba : γέγραπται δὲ τῷ Πυθαγόρᾳ συγγράμματα τρία * παιδευτιχόν, πολι- τικόν, φυσικόν. "'ó δὲ φερόμενον ὡς Πυθαγόρου, Λύ- σιδός ἐστι τοῦ Ταραντίνου Πυθαγηριχοῦ, φυγόντες εἷς Θίόδας xal ᾿Επαμινώνδα καθηγησαμένου, aurei poe- matis conditorern jam Menagius esse voluit, ra- us id quod Pythagorae nomine inscriptum etiamtum ferretur non posse nisi hoc ipsum carmen esse, Etsi vero apud Suidam v. Πυθαγόρας et Eudociam p. 368 sive scriptorum sive libra- riorum errore Laertii testimonium in hunc mo- dum depravatum legitur : Συνέγραψε δὲ 6 Πυθαγό- pa, μόνα τρία βιόλία παιδευτιχόν, πολιτικόν, τὸ δὲ φερόμενον τρίτον ὡς Πυθαγόρου, Λύσιδός ἐστι τοῦ Τα- ρβαντίνου μαθητοῦ αὐτοῦ γενομένου, additurque τινὲς δὲ ἀνατιθέασιν ἀὐτῷ xal τὰ γρυσᾶ ἔπη, ut vel con- jeturis propositis viri docti Diogenem e Suida corrigere conati sint, presertim quum apud lriartum. Catalog. Cod. mss. bibl. Matrit. p. 335 mentio-fiat libri tertii Pythagorze falso tributi , de questionibus naturalibus compositi et capiti- 418 bus XVII constantis (19) Πυθαγόρου φιλοσόφου λόγος τρίτος χεφ. ιζ΄ : tamen Menagii sententia his docto- rum virorum correctionibus prestare videretur, nisi Diogenes in priore enuntiationis membro συγγράμματα τρία dixisset. Ita enim fit, ut τὸ δὲ φερόμενον τρίτον ὡς Πυθαγόρου similiter σύγγραμμα vel βιθλίον, non ποιημάτιον quale est quod χρυσᾶ ἔπη vocamus intelligendum videatur. Neque ta- men hoc in scriptore, qui judicio minime vale- bat, ac szepenumero minus accurate locutus est, pro certo affirmare, ausim. Quamobrem per me licet Lysidi hoc poema assignetur, quum nen obstet ficta epistola (20) quam ad Hipparchum de philosophia non evulganda scripsisse fertur. Sed quum Diogenes eodem loco dicat : φησὶ δὲ *H- ραχλείδης ὁ τοῦ Σαραπίωνος ἐν τῇ Σωτίωνος ἐπιτομῇ , γεγραφέναι αὐτὸν [τὸν Πυθαγόραν] καὶ περὶ τοῦ ὅλου ἐν ἔπεσι" δεύτερον, τὸν ἱερὸν λόγον, οὗ ἣ ἀρχή, Ὦ νέοι ἀλλὰ σέδεσθε μεθ᾽ ἡσυχίας τάδε πάντα " τρίτον, περὶ ψυχῆς" τέταρτον, περὶ εὐσεθδείας" πέμπτον, ᾿Πλοθαλῇ τὸν ᾿Ἐπιχάρμου τοῦ Κῴου πατέρα" ἕχτον, Κρότωνα, καὶ ἄλλους. 'Tóv δὲ μυστιχὸν λόγον ἵππά- σου φασὶν εἶναι, γεγραμμένον ἐπὶ διαβολῇ Πυθαγόρου" πολλοὺς δὲ xai ὑπὸ ἼἌστωνος τοῦ Κροτωνιάτου γρα- φέντας ἀνατεθῆναι Πυθαγόρᾳ, , — non est quod du- bitemus, si cui Lysidis nomen in hac causa minus aptum videatur, Ástoni aureum carmen inscribere. | Denique inquirendum est , quando hzc dicta, quà Gregorius Nazianzenus contra Julianum p. 197 plumbea (μολυδδᾶ) nominare ausus est, χρυσᾶ ἔπη a veteribus appellari cepta sint. Hieronymus contra Rufinum l. c. ea χρυσᾶ παραγγέλματα vo- cat , Galenus de dignoscendis affectibus tom. VI p. 528 ed. Par. παραινέσεις φερομένας ὡς Πυθα- γόρου, ut supra vidimus. Simplicius in Epicteti Enchir. p. 3 ed Salmas. ὑποθήχας nominat his verbis : χομματιχοὶ δέ εἶσιν ol λόγοι xal γνωμονιχοὶ κατὰ τὸ τῶν ὑποθηχῶν χαλουμένων παρὰ τοῖς Πυθα- γορείοις εἶδος, sed pag. 204 παραγγέλματα. Itaenim ait : ἐπεὶ δὲ xal ἀνθρώπους ὄντας ἀνάγκη ποτέ τι ἅμαρ- τεῖν εἰς ἀλλήλους, χρὴ τὴν ἔνστασιν φυλάττοντα τῆς φιλίας πάσῃ δυνάμει οὕτω τὸ παροραθὲν ἐπανορθοῦν μετὰ πραότητος, πειθόμενον τῷ χρυσῷ ὄντως ἐχείνῳ παραγγέλματι" Μηδ’ ἔχθαιρε φίλον σὸν ἁμαρτάδος οὖ- vexa μιχρᾶς" ὄφρα δύνῃ x, τ. À. Jungit haec nomina Hierocles pag. 10 : διὸ xal dv ταῖς Πυθαγορικαῖς ὑποθήχαις τὰ τῶν ἀρετῶν παραγγέλματα πρῶτα παρα- δίδωσιν ἐν τοῖς ἔπεσιν 6 λόγος, παιδαγωγῶν ἡμᾶς ἀπὸ um ἜΒΘΒΝΒΒΟΒΒΒΒΒΘΟΒΒΒΟΒΒΒΙΒΟΒΟΒΟΒΟΝΘΝΝΟΒΟΟΒΟΒΒΝΟΝΟΝΟΝΒΟΒΒΝΒΒΟΝΗΝΟΒΟΒΒΒΒΟΒΌΝΟΝΟΝΟΝΟΝΟΝΒΝΝΟΝΟΝΝΟΝΝΟΝΗΡΟΘΉΝΟΒΟΝΝΝΝΟΝΟΝΟΝΝΟΒΟΘΝΒΟΝΝΝΕΝΟΝΕΝΟΝΒΟΝΝΝΝΝΟΝΝΝΝΝΝΝΝΝΕΒΕΝΝΒΟΝΝΒΕΝΕΒΕΝΕΝΕΝΕΝΕΒΒΕΒΟΝΝΒΟΝΕΝΒΝΒΕΒΕΝΕΕΕΒΕΕΡ i licam aeu. (18) Qnem ipse aliquando acerbe cavillatus est. Vide Plu- . de adulat. et amic. discr. vol. VI p. 249 ed. Reisk. (19) Quem tamen Lascaris, vetus possessor, Simonis hi este sua manu adnotavit. (20) Socratis et Socraticorum, Pythagoree et Pythago- reorum quz feruntur epistolee ed. Orell. p. $2 seq Cf. Boeckh. Philol. p. 18. 414 τῆς τῶν περὶ τὸν βίον ἀρίστης χρήσεως πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν ἀνιέναι, Ex his aliisque scriptorum locis facile colligitur, veteres παραγγέλματα, παραινέ- σεις, ὑποθήχας sepe promiscue usurpasse (21), quamquam "liquido constat τὰς τῶν Πυθαγορείων ὑποθήκας differre ab eorum symbolis (συμύόλοις), sententiis (γνώμαις) et similitudinibus (ὁμοίοις). Ante quartum autem a Christo nato seculum nemo τὰ χρυσᾶ ἔπη hoc ipso nomine appellavit , siquidem hac appellatione primus usus est Jam - blichus in Protreptico. Hujus exemplum secuti Chalcidius, Proclus, Hierocles, alii eandem versuum Pythagoricorum inscriptionem esse vo: luerunt. Jam quum nemo dubitet, quin veteres in excitandis librorum titulis admodum negli- gentes fuerint, intelligitur quam difficile sit hodie de auctore aurei carminis quarere, quod ante quartum szculum ab aliis alio nomine afficitur. Nam media state hi Pythagoreorum versus ita hominum studia tenuerunt, ut sepe describe. rentur, minoribus cujusvis generis carminibus adjicerentur, a Cedreno etiam p 156 tractaren- tur, denique eorum nomen (ἔπη χρυσὰ) transfer- retur ad Chrysomalli cujusdam versus apud Balsamonem in can. LX Apostolor. Vide Cotele- rium Il! Monument. eccles. gr. p. 571 et Leonem Allatium de ecclesiae occidentalis atque orientalis perpetua consensione lib. lII p. 653. Quod vero dixi non unam fuisse olim hujus carminis in- scriptionem , id vel hodie inspectis libris manu exaratis perspicitur. Etenim in codice Parisiensi legitur Πυθαγόρου Σαμίοιο ἔπη τὰ δ᾽ ἔνεστι τὰ χρυσᾶ, in Vaticano autem Πυθαγόρου παραινέσεις teste .Montefalconio Bibl. bibl. tom. I p. ὅ E. Hodie vix aliter quam aureum carmen vel aurea dicta (χρυσᾷ ἔπη) hes versus nuncupare licet. Hieroclis Commentarium in aureum carmen primus e Codice Venetiis emto latine vertit et Nicolao V Pontifici Maximo dedicavit Jo. Aurispa Siculus. Patavii 1474, 4. Cujus interpretatio se- pius typis descripta est. Grace primus edidit Joann. Curterius e codice Abbatis Rupifucaldii , qui multum discrepat ab eo, quo Aurispa erat usus. Sic autem inscribitur ejus editio : « Ἵερον χλέους φιλοσόψον ὑπόμνημα εἰς τὰ τῶν Πυθαγορείων ἔπη τὰ χρυσᾶ, Hieroclis philosophi commentarius ín aurea Pythagoreorum carmina Joann. Curterio interprete, Ex bibliotheca D. Francisci Rupifucal-- dii, Randani, Trenorchii 4bbatis. Parisiis, apud Nicolaum Nivellium sub signo Columnarum via (21) Latine eodem modo cum Hierocle dicas : quocirca et in Pythagoricis monitis virtutum praecepta primo loco car- minis verba tradunt , ita nos erudientia , ut ab optimo rerum qua ad vitam pertinent usu ad divinam similitudinem a- DE HIEROCLE. Jacobea, 1573. Cum privilegio Regis, » Curterias in corrigendo et vertendo Hierocle minime fd. cem fuisse ejusque interpretationem omni fided elegantia carere, cum alii jam docuerunt, tm Needhamius Pref. pag. 8 et 9. Paulo melius ren egit Fed, Morellus qui reliqua Hieroclis fragment prope omnia a. 1593 edidit ita inscripta : « ZZ rocles de Providentia et Fato deque liberi arbitri cum dieina gubernatione coneenientia commenta rius in compendium redactus et nunc. primum lua et latinitate donatus, ex fide greci codicis decur tati , e bibliothecee Medicece penu eruti, latine, in terprete Fed. Morello. Parisiis apud eundem Mo rellum 1593.8. » Utrumque volumen additis alix libellis Pearsoni cura repetitum est Londini 165; et 1655 hoc indice : « ἱἱεροκλέους φιλοσόφου iz μνημα elc τὰ τῶν Πυθαγορείων ἔπη τὰ χρυσᾶ, Hiere clis philosophi commentarius in aurea. Ῥγιλαξυ. reorum carmina. Jo. Curterio interprete. Londini 1654, 1a. » — « Hieroclis commentarius de pro- videntia et fato una cum fragmentis ejusdem εἰ Lilii Gyraldi interpretatione symbolorum Pytha- thagorce notisque Merici Casauboni ad Commen- tarium Hieroclis in aurea carmina. Londini 195 et ibid. apud Williams 1623, 8. » Pearsonus ipse nihil praeter Prolegomena adjecit. Quum igitur Hierocles etiam tum multis mendis scatere!, Petrus Needhamius variis subsidiis ad corrigenda et explananda ejus ingenii monumenta collatis superiores editores doctrina et diligentia superz vit. Quare benevole olim excepta est ejus editio, cui hunc titulum addidit « Hierocás | Phib- sophi Alexandrini Commentarius in. aurea Car- mina, de Providentia et Fato quae supersunt et rcliqua fragmenta. Greece et Latine. Greca cum MSS collata castigavit, Versionem recensuit, 20: tas et Indicem adjecit Petr. Needham. δ. T. 8. Coll, D. Joannis Cantab. Socius. Cantabrisie Typis Academicis. Impensis 4. et J. Churchill, Bibliopolarum Londinensium. 1709. » Ad cast. ganda scriptoris verba multum profecit partim perlecta fida illa Aurispze translatione scripti co- dicis instar habenda, quz ignota fuerat Curterio, partim congesta plurium codd. scripture diver- sitate. Triginta tribus annis post quz a Needhamio minus recte constituta essent retractare et Me- dicei Codicis ope scriptoris verba emendare ten. tavit Carolus Ashtonus, qui se Richardum War- renum esse volebat (32). Nam quum casu nesdo i scendamus. Quod hic ἐν «ot; ἔπεσιν ὁ λόγος est , paulo anle | simpliciler ὁ λόγος vocatur. (22) Vide Joannis Nicholsii Literary Anecdotes t. Wl p. 226. Inscribitur heec editio : « Hieroclis Philosophi Akur DE HIEROCLE. quo accidisset , ut codicis Medicei collatio a Mar- quardo Gudio facta, quam Jo. Alb. Fabricius nactus cum Needhamio communicatam voluerat, ad hunc non perveniret, interim eam Jo. Wolfius Lipsie a. 1710 publici juris fecerat. Quamvis autem non omnem lectionis varietatem aut Fa- bricius Gudii munere accepisset aut Wolfius edi- disset, tamen hac collatione ad plurimos locos sanandos bene usus est Áshtonus. Idem docte de variis Hieroclis locis commentatus est, interpre- tationem latinam limavit et ad graecam philo- sophi orationem magis accommodavit, in hoc tantum reprehendendus , quod non solum Need- hamium, sed Bentlejum etiam omni occasione acerbius perstringit. Denique anno 1850 Thomas Gaisfordius Joan- nis Stobzi Eclog. Physicas et Ethicas cum Hie- roc]is commentario in aureum Pythagoricorum 415 carmen edidit (33). Huic haud contemnenda, quemadmodum ipse ait, emendationis subsidia, quibus superiores editiones caruerant, presto fuerunt. Nam praterquam quod ipse vetustum Codicem Vindobonensem fortasse anno 924 exa- ratum summa diligentia contulit, invenit in Bi- bliotheca Bodlejana inter libros Dorvillianos exemplum Curterianum , in cujus margine Luce Holstenii manu plurium membranarum scripture discrepantia adscripta legitur. Sed de his accu- rate disseruimus et quz nobis ipsis contigerunt rei bene gerenda instrumenta memoravimus in editione ampliore cui titulus est : Hierocles in aureum | Pythagoreorum carmen commentarius. Recensuit et (critica exegeticaque annotatione) illustraeit Fr. G. A. Mullachius. Berolini, 1853. Interpretationem latinam huic demum editioni adjunximus. drini ia Aurea Carmina Commentarius. Greece et latine. Graca accuratius nunc recogbila et ad MSS. Codicum filem exacta plurimisque in locis e Gudiana Medicei Codi- cis collatione emendata una cum Notis subjuncliu ed. R (ichardus) W (arren). S. T. P. Coll. Jes. Cant. nuper socius. Londini, Typis Jac. Bettenham. Impensis Gui. Thurlbourn Bibliopolae Cantab. Veneunt apud J. Nourse P. Vaillant, J. Beecroft Lond. 1742. (23) ἸΙωάννον Στοδαίον ἐχλογῶν βιδλία β΄. Ioannis Stobeel Eclogarum physicarum et ethicarum libri duo. Accedit Hieroclis commentaríus ip aurea carmina Pythagoreorum. Ad MSS. Codd. rec. Thom. Gaisford. Oxonii, 1850. IEPOKAEOYZ TOY ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ ΕΙΣ TA TON IIYOATOPEION XPYSXA EIIH YIIOMNHMA. Ἡ φιλοσοφία ἐστὶ Qu; ἀνθρωπίνης χάθαρσις xal τελειότης, χάθαρσις μὲν ἀπὸ τῆς ὑλιχῇς ἀλογίας xal τοῦ θνητοειδοῦς σώματος, τελειότης δὲ ὡς τῆς οἰχείας εὐζωίας ἀνάληψις πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν ἐπανάγουσα. Ταῦτα δὲ πέφυχεν ἀρετὴ καὶ ἀλήθεια μάλιστα drag γάζεσθαι, ἣ μὲν τὴν ἀμετρίαν τῶν παθῶν ἐξορίζουσα, fj δὲ τὸ θεῖον εἶδος τοῖς εὐφυῶς ἔχουσι προσχτωμένη. Δεῖ οὖν πρὸς ταύτην τὴν ἐπιστήμην, τὴν μέλλουσαν . ἡμᾶς καθαροὺς καὶ τελείους ποιεῖν, χανόνας ἔχειν τι- νὰς ἐν βραχεῖ διωρισμένους, οἷον ἀφορισμούς τινας τεχνιχούς, ὅπως ἂν ἐν τάξει xol εὐμεθόδως πρὸς τὸ τῆς εὐζωίας τέλος ἀφικώμεθα. Τῶν δὲ τοιούτων χα- νόνων τῶν πρὸς τὴν ὅλην φιλοσοφίαν συντεινόντων τὰ . Πυθαγορικὰ ἔπη τὰ οὕτως ἐπιχαλούμενα χρυσᾶ ἐν πρώτοις ἂν θείημεν εὐλόγως. ΠΕεριέχει γὰρ πάσης φιλοσοφίας πραχτιχῆς τε xal θεωρητιχῆς τὰ χαθόλου δόγματα, δύ ὧν ἄν τις ἀλήθειαν καὶ ἀρετὴν χτήσαιτο καὶ ἑαυτὸν χαθαρὸν ἀπολάθοι xal τὴν πρὸς θεὸν ὁμοίω- σιν εὐτυχήσειε, xal ( ὥς φησιν ὁ Πλάτωνος Τίμαιος, Philosophia est vite humane purgatio atque perfectio; purgatio quidem a brute materiz af- fectibus mortalique corpore, perfectio vero ut qua vitae beatitatem homini propriam restituat et ad divinam eum similitudinem reducat. Àd hzc autem efficienda virtus et veritas maxime sunt idones, quarum altera tollit affectuum immode- rationem, altera divinam formam iis qui bona indole sunt conciliat. Ad doctrinam igitur hanc comparandam, qui' puros atque perfectos nos reddet, regulas haberi nonnullas oportet paucis expositas, tanquam brevia qusedam artis pre- cepta , ut ordine rectaque via ad beatz vitse finem perveniamus. Inter regulas vero ejusmodi , quse ad universam philosophiam pertinent , imprimis me- rito numerabimüs versus Pythagoricos qui aurei appellantur. Hi enim complectuntnr totius philo- sophie cum ejus quae in actione, tum que in contemplatione posita est, generalia decreta, quorum ope quis veritatem virtutemque compa- rare et castimoniam suam recuperare ac dei simi- 416 τῶν Πυθαγορείων δογμάτων ὃ ἀχριδὴς διδάσχαλο,) ὑγιής τε xal ὁλόκληρος γενόμενος εἰς τὸ τῆς mori; ἀφίχοιτο εἶδος ἕξεως. Καὶ πρῶτά γε τὰ τῆς πραχταῖς ἀρετῆς παρατίθεται παραγγέλματα. Πρῶτον γὰρ δὰ τάξαι τὴν ἐν ἡμῖν ἀλογίαν τε καὶ δαθυμίαν' Ixus οὕτως ἐπιδαλεῖν τῇ τῶν θείων γνώσει. “Ὥσπερ 1 ὀφθαλμῷ λημῶντι χαὶ o0 χεχαθαρμένῳ τὰ σφόδρε qe τεινὰ ἰδεῖν οὖχ οἷόν τε᾿ οὕτω xai ψυχῇ μὴ ἀρετὴν χε χτημένῃ τὸ τῆς ἀληθείας ἐνοπτρίσασθαι χάλλος ἐμήγε- γον. Μὴ xaüep γὰρ χαθϑαροῦ ἐφάπτεσθαι μὴ ὦ θεμιτὸν ἧ. Ἔστι δὲ ἢ μὲν πρακχτικὴ φιλοσομε ἀρετῆς ποιητιχή, ἀληθείας δὲ ἢ θεωρητιχή, ὡς xd dv αὐτοῖς τοῖς ἔπεσι τὴν μὲν πραχτιχὴν φιλοσοφίαν, ἀνθρωπίνην ἀρετὴν εὑρίσχομεν λεγομένην, τὴν ἃ ϑεωρητιχὴν θείαν ἀρετὴν ὑμνουμένην,, ἐν οἷς συμτι ράνας 6 λόγος τὰ τῆς πολιτιχῆς ἀρετῆς παραγγέλματι͵ ταῦτα πόνει (φησί) ταῦτ᾽ ἐχμελέτα᾽ τούτων χρὴ ἐρᾶν &| ταῦτά σε τῆς θείης ἀρετῆς εἰς ἴχνια θήσει. litudinem feliciter nancisci possit, atque (ut Plz- tonis Timseus, dogmatum Pythagoricorum luc-- lentus auctor, dicit ) sanus atque integer factusad. prioris habitus formam perveniat. Primo autem loco actuosz virtutis precepta ponunt : oportet. enim primum rationis in nobis perturbatiunem. atque socordiatn corrigere, deinde ita compzrz tos ad rerum divinarum studium incumbere. Ut enim oculus lippitudine laborans necdum purga tus ea quse valde lucida sunt intueri non potet: ita etiam fieri nequit, ut virtute carens animus veritatis pulchritudinem cernat. Nam vide nein puro purum attingere nefas sit. Philosophia vero qus in actione versatur virtutem parit , qus con- templatione continetur veritatem , sicut et in ipo carmine philosophiam activam reperimus dicti humanam virtutem, contemplativam autem diri virtutis nomine celebratam , in iis versibus qu .- civilis virtutis praecepta claudunt : His, inquit, operam da; he meditare; bsc amsre lt loc te in divine virtutis vestigiis collocabunL [operi HIEROCLIS COMMENTARIUS IN AUREUM CABMEN. γῶτον οὖν ἄνθρωπον δεῖ γενέσθαι, xal τότε θεόν. prov δὲ ποιοῦσιν ἀγαθὸν αἱ πολιτικαὶ ἀρεταί" ποιοῦσι δὲ αἵ πρὸς τὴν θείαν ἀρετὴν ἀνάγουσαι ιστῆμαι. Τὰ δὲ μιχρὰ πρὸ τῶν μεγάλων ἐστίν ἐν tt τοῖς dvtougv. διὸ xal ἐν ταῖς Πυθαγορικαῖς ὗπο- eat, τὰ τῶν ἀρετῶν παραγγέλματα πρῶτα παραδί- ew ἐν τοῖς ἔπεσιν 6 λόγος, παιδαγωγῶν ἡμᾶς ἀπὸ c τῶν περὶ τὸν βίον ἀρίστης χρήσεως πρὸς τὴν θείαν οίωσιν ἀνιέναι. Καὶ οὗτος μὲν 6 σχοπὸς τῶν ἐπῶν tf τάξις, χαραχτῇρα φιλόσοφον πρὸ τῶν ἄλλων ἀγνωσμάτων ἐχθεῖναι τοῖς ἀχροαταῖς. Χρυσᾶ δὲ v ἐπωνυμίαν ἔσχε, διὰ τὸ , ὡς ἐν ἔπεσιν, ἄριστα εἷ- (xal θεῖα. Οὕτω γὰρ xol χρυσοῦν γένος λέγομεν ἐν τοῖς ἀνθρωπίνοις γένεσιν ἄριστον, ἀπὸ τῆς τῶν &v ἀναλογίας τὴν τῶν ἠθῶν διαφορὰν λαμόάνοντες. στι δὲ καὶ 6 χρυσὸς ἀκίδηλόν τι xal γῆς οὐχ dva- πλησμένον, ὥσπερ τὰ συγγενῆ xal ἐφεξῆς ὄντα τού- "» οἷον ἄργυρος καὶ χαλχὸς xal σίδηρος" πρὸς ἃ xal ὑπερέχον φύσει χέχτηται 6 χρυσὸς, μόνος τῶν ἄλ-- ev ἰὸν οὐ ποιῶν, ἐχείνων ἑκάστου, καθ᾽ ὅσον γῆς με- χει, κατὰ τοσοῦτον xai εἷς ἰὸν μεταδάλλοντος. Τοῦ v γεώδους ἰοῦ κατὰ τὴν ἔνυλον χακίαν λαμθανομένου, ) ἅγιον xal χαθαρὸν γένος καὶ τὸ πάντη χαθαρεῦον υνηρίας ἦθος εἰκότως χρυσοῦν ἐλέχθη" οὕτω δὴ καὶ ὦτα τὰ ἔπη, ὅλα δι’ ὅλου ὄντα χαλά, χρυσὰ rimum igitur hominem fieri oportet, deinde eum, Hominem vero bonum reddunt virtutes wils; deum autem faciunt discipline qus ad ivinam virtutem evehunt. Parva vero in ascensu iagnis ordine praecedunt; quamobrem et in Py- hagoricis monitis virtutum precepta primo loco arminis verba tradunt ita nos erudientia, ut ab ptimo rerum quae ad vitam pertinent usu ad di- inam similitudinem ascendamus. Et hic quidem ersuum scopus est atque ordo, ut expressam hilosophi imaginem ante alias quasvis prseceptio- ts auditoribus proponant. Aureorum autem ideo abent appellationem , quod, ut in versibus, o- timi sint atque divini. Sic enim et auream setatem (imus illam qua ex hominum statibus fuit o- ina, morum differentiam a metallorum inter se omparatione sumentes. Est quidem aurum pu- Un quid nec terre mixtura repletum, quem- idmodum ei cognata et inferiora metalla, argen- um, zs et ferrum, inter quz aurum ipsum ideo tura primas obtinet, quod solum preter cetera Ubiginem non contrahat; cum eorum singula in 4m eatenus mutentur, quatenus terram partici- nt, Rubigine ergo terrena pro materiz vitio umta hominum genus sanctum et castum mores- [16 ab omni parte sceleris puri aureorum nomen ure obtinebant : sic sane et hi versus quum peni- A$ pulchri sint, aureorum et divinorum titulo PRILOK. GREC. 411 καὶ θεῖα τὴν ἐπίχλησιν ἀναγέγραπται. Οὐ γάρ ἐστι τὸ μὲν αὐτῶν χαλόν, τὸ δὲ οὐ καλόν, ὥσπερ ἔνια τῶν ἄλλων, ἀλλὰ πάντα ὁμοίως τὸ καθαρὸν ἦθος ἐμφαίνει xal πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν ἀνάγει, xal τῆς Πυθαγο- ριχῆῇς φιλοσοφίας τὸν τελειότατον σχοπὸν ἐχχαλύπτει, ὡς ἐν τῇ καθ᾽ ἔχαστον ἐξηγήσει σαφὲς γενήσεται. Καὶ πρῶτον μὲν ἀπὸ τῶν πρώτων ἀρξώμεθα. Ι. 1. ᾿Αθανάτους μὲν πρῶτα θεούς, νόμῳ ὡς διάχεινται, TT Ἐπειδὴ πασῶν τῶν ἀρετῶν ἡγεμών ἐστιν f) εὐσέ- θεια, πρὸς τὴν θείαν αἰτίαν τὴν ἀναφορὰν ἔχουσα, εἶχό- τως xal τῶν ἐν τοῖς ἔπεσι νόμων τὸ περὶ ταύτης ἡγεῖται παράγγελμα" ὡς δεῖ τοὺς ἐγχοσμίους θεούς, χατὰ τὴν ἐνυπάρχουσαν αὐτοῖς τάξιν, τιμᾶν, ἣν 6 δημιουργικὸς νόμος ἅμα τῇ οὐσίᾳ αὐτῶν συμπροήγαγε, τάξας αὖ- τῶν τοὺς μὲν ἐπὶ τῆς πρώτης σφαίρας, τοὺς δὲ ἐπὶ τῆς δευτέρας, xal ἐπὶ τῆς τρίτης ἄλλους, xal οὕτως ἐφεξῆς, μέχρι τῆς πάσης τῶν οὐρανίων χύκλων δυμ- πληρώσεως. Τὸ γὰρ, $ ἐτάχθησαν πὸ τοῦ δημιουρ- γοῦ αὐτῶν καὶ πατρός. ταύτῃ αὐτοὺς ἐγνωχέναι τε xal τιμᾶν, τῷ θείῳ νόμῳ χαταχολουθούντων ἐστὶ καὶ τὴν ὄντως τιμὴν αὐτοῖς ἀποδιδόντων xal τὸ μήτε inscripti sunt. Neque enim partim pulchri sunt, partim minus pulchri, ut nonnulli aliorum, sed omnes pariter castitatem integritatemque osten dunt et ad divinam similitudinem evehunt Pytha- goriceque philosophie scopum perfectissimum patefaciunt , ut in singulorum explicatione mani- festum fiet. Ac primum quidem a primis ordia- mur. I. x. Immortales primum deos, ut lege dispositi sunt, venerare. Cum virtutum omnium dux sit pietas, ut que ad divinam causam referatur : merito preceptum quoque de illa datum inter regulas his carminibus comprehensas primum locum tenet , oportere nos deos mundanos honorare secundum ordinem, quem una cum natura eorum creatoris lex insti- tuit, quse illorum alios in spheera prima colloca- vit, alios in secunda et in tertia alios; atque ita deinceps, donec c«clestes orbes omnes comple- - rentur, Eos enim illo ordine agnoscere et colere, quo ἃ creatore.et patre suo constituti sunt, est divine legi obedientium et verum eis honorem tribuentium : atque ejusmodi de illis notiones habere, quibus eorum dignitatem nec nimis au- geamus nec minuamus : sed eos existimare id 27 418 ὑπεραίρειν τὴν ἀξίαν μήτε ἀπολείπεσθαι ταύτης ἐν ταῖς περὶ αὐτῶν ἐννοίαις. ἀλλὰ τοῦτο αὐτοὺς εἶναι τίθεσθαι, ὃ γεγόνασι, χαὶ ταύτην ἔχειν τὴν τάξιν ἣν εἰλήχασιν, ἐπὶ τὸν δημιουργὸν αὐτῶν θεὸν ἀναφέρει τὸ σέθας, ὃν xal θεὸν θεῶν κυρίως ἂν εἴποι τις xal θεὸν ὕπατον xal ἄριστον. Τὴν δὲ ὄντως ἀξίαν τοῦ χοσμοποιοῦ xai ἀριστοτέχνα θεοῦ μόνως ἂν ἐξεύροι-- μεν, εἰ χαὶ θεῶν αἴτιον αὐτὸν καὶ ἀτρέπτων λογιχῶν οὐσιῶν ποιητὴν θησόμεθα. Τούτους γὰρ νῦν ἀθανά- τοὺς θεοὺς ὠνόμασεν 6 λόγος τοὺς dsl xal ὡσαύτως νοοῦντας τὸν δημιουργὸν θεόν, xal ἀεὶ πρὸς τὸ ἐχείνου ἀγαθὸν συντεταμένους, καὶ ἀπ᾽ ἐχείνου τὸ εἶναι χαὶ τὸ εὖ εἶναι ἀμερίστως καὶ ἀτρέπτως λαμθάνοντας, ὡς τῆς δημιουργικῆῇς αἰτίας αὐτοὺς ὄντας εἰχόνας ἀπαθεῖς χαὶ ἀκαχύντους. Πρέπει γὰρ τῷ θεῷ καὶ τοιαύτας ὑποστῆσαι ἑαυτοῦ εἰχόνας, xal μὴ πάσας τρεπτὰς καὶ ἐμπαθεῖς τῇ εἷς xax(av ὁποφορᾷ, οἷαί εἶσιν αἵ ἀν- θρώπιναι ψυχαί, τῶν λογιχῶν φύσεων τὸ ἔσχατον οὖσαι γένος, ὥσπερ αὖ ἀκρότατον A νῦν τὸ τῶν ἀθανάτων θεῶν λεγόμενον γένος. — Kat μήποτε πρὸς ἀντιδιαστο- λὴν τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν ἀθάνατοι θεοὶ οὗτοι ἐχλή- θησαν, ὡς μὴ ἀποθνήσχοντες τὴν θείαν εὐζωίαν, μηδὲ ἐν λήθῃ ποτὲ γιγνόμενοι μήτε τῆς ἑαυτῶν οὐ-- σίας μήτε τῆς τοῦ πατρὸς ἀγαθότητος. ''oótot, δὲ ἣ ἀνθρωπίνη ψυχὴ τοῖς πάθεσιν ὑπόχειται, ποτὲ μὲν esse quod sunt, et eum ordinem obtinere , quem sortiti sunt, cultum ipsum ad eorum opificem deum referentium est, quem et deum deorum proprie quis dicat ac deorum summum et opti- mum. Pracellentis autem mundi artificis dei ve— ram dignitatem ita solum deprehendemus , si eum et deorum causam et naturarum intelligentium atque immutabilium creatorem esse statuamus. Illos enim immortales deos carmen nunc appel- lat, qui semper atque eodem modo creatoris dei cognitionem retinent semperque in ejus bonitatem intenti sunt atque ab eo et vitam et felicitatem inseparabiliter et immutabiliter accipiunt , quippe qui ipsi sint opificis cause imagines , perturba- tionum vitiorumque expertes. Decet enim Deum tales etiam sui imagines gignere : non autem o- mnes mutationibus et perturbationibus obnoxias, ex propensione in vitium ; quales sunt animi hu- mani qui naturarum ratione preditarum infimum genus sunt , sicut contra genus immortalium de- orum nunc dictum est summum. Atque hi for- tasse, ut ab animis humanis distinguantur, im- mortales dii nuncupantur, ut quibus diva vitz felicitas non intereat nec suz; unquam nature aut paterne bonitatis oblivio subrepat. His autem perturbationibus obnoxius est humanus animus qui deum aliquando cognoscit et dignitatem suam recuperat, aliquando autem his excidit; unde et HIEROCLIS COMMENTARIUS νοοῦσα τὸν θεὸν xat τὴν ἑαυτῆς ἀξίαν ἀπολαμδάνων͵ ποτὲ δὲ τούτων ἀποπίπτουσα, Διὸ καὶ εἰχότως hi θνητοὶ λέγοιντο ἂν αἱ ἀνθρώπιναι ψυχαί, ὡς ἀποῦνι. σχουσαί ποτε τὴν θείαν εὐζωίαν τῇ ἀπὸ θεοῦ φυγῇ, x ἀναθδιωσχόμεναι αὐτὴν πάλιν τῇ πρὸς θεὸν ἐπιστροοῖ καὶ οὕτω μὲν ζῶσαι τὸν θεῖον βίον, ἐκείνως δὲ ἀτο- θνήσχουσαι,͵ (ὡς οἷόν τε ἀθανάτῳ οὐσίᾳ θανάτου μοίρκι μεταλαχεῖν,,) οὐ τῇ εἰς τὸ μὴ εἶναι ἐχδάσει, ἀλλὰ 53 τοῦ εὖ εἶναι ἀποπτώσει. Θάνατος γὰρ λογιχῆς c» σίας ἀθεία καὶ ἄνοια, οἷς ἕπεται καὶ ἢ περὶ τὸν Som ἄμετρος τῶν παθῶν ἐπανάστασις. Ἔν γὰρ τῇ ἀννοίε τῶν χρειττόνων ἀνάγχη δουλεύειν τοῖς χείροσιν ὧν ἐλευθεριάσαι ἄλλως οὐχ οἷόν τε 3) τῇ δι᾽ ἀναμνήσεως εἰς νοῦν καὶ θεὸν ἐπιστροφῇ. Μεταξὺ δὲ τῶν οὗτω λεγομένων ἀθανάτων θεῶν, καὶ τῶν θνητῶν, ὡς eio μεν, θεῶν ἀνάγχη γένος τι elvat, τιμιώτερον μὲν d θρώπου, χαταδεέστερον δὲ θεοῦ, τῇ δι᾿ ἑαυτοῦ uo» τητι τὰ ἄχρα πρὸς ἄλληλα συνάπτον, ὥστε τὸ πᾶν τῆς λογικῆς δημιουργίας αὐτὸ ἑαυτῷ συνδεδέσθαι xal, Τοῦτο 83, τὸ μέσον οὔτε παντελῆ ἄγνοιαν τοῦ θεὼ i σχει ποτέ, οὔτε παντελῶς ἀχίνητον xal ἀεὶ ὡσαυτως διαμένουσαν γνῶσιν, ἀλλ᾽ ἀεὶ μὲν γινώσκει, ἄλλας 3 xal ἄλλως ἐπιθάλλει, καὶ μᾶλλον ἔστιν ὅτε χαὶ ἧττον, | 'T'à μὲν del γινώσχειν ἀναδέδηχκε τοῦ ἀνθρωπίνου γέ- - vouc , τῷ δὲ μὴ ἀτρέπτως μηδὲ ὡσαύτως ἀεὶ γινώσκειν haud immerito mortales dii nuncupantur animi humani, quod aliquando, relicto deo, quod ad divinam vite beatitudinem attinet moriantur, al- que ad deum revertendo ad eam recuperandam reviviscant , atque adeo hoc modo vitam divinan agant, illo autem , quoad immortalis natura mon potest, moriantur, non quod esse desinant, sd quod felici vita excidant. Nam rationalis naturz mors est alienatio a deo et mente , unde etiam in vita sequitur vehemens affectuum seditio. 1n me- liorum enim jgnorantia deterioribus servi necesse est, a quibus non aliter liberari ἴ ratio- nalis natura ] potest, quam ea quae recordatione fit, ad mentem et Deum conversione. Inter deos autem qui immortales vocantur et mortales, uti ' diximus, deos necesse est genus quoddam homint superius , deo autem inferius sit, quod suo inter ventu extrema inter se connectat , adeo ut totus rerum creatarum, qua ratione predite sunt, coctus ipse secum pulchre copuletur. Medium vero hoc genus nec deum prorsus ignorat {π΄ quam , nec omnino stabilem atque eandem sem- per ejus notitiam habet, sed semper quidem cognoscit, aliter autem atque aliter animum ad- vertit, atque modo magis modo minus. ln co utique, quod semper Deum cognoscit humanum genus superat,eo vero quod non sine mutatione nec eodem semper modo cognoscit divino infe IN AUREUM CARMEN. γδέδηχε τοῦ θείου, φύσει μέσον ὁπάρχον xal οὔτε κοπῇ βελτιωθὲν ἐξ ἀνθρώπου οὔτε ἀμελείᾳ ὑποδὰν θεοῦ εἰς τὴν μέσην τάξιν. Πρῶτα γὰρ xal δεύτερα ει τρίτα ὃ δημιουργὸς θεὸς ὑπέστησε φύσει διαφέ- τα ἀλλήλων, xal μὴ συγχεόμενα πρὸς ἄλληλα, δὲ ἀρετῇ καὶ χαχίᾳ τὴν τάξιν διαμείδοντα" ἃ δὴ τ᾿ οὐσίαν ἑστῶτα ἀϊδίως τῇ συμπροελθούσῃ αὐτοῖς εἰ χατὰ γένος διέστη xal ταῖς δημιουργιχαῖς αἰτίαις ἄλογον ἐτάχθη. Ὥς γὰρ ἐκεῖ πρῶτα xal μέσα xol γατὰ τῆς παντελείου σοφίας fj τάξις ἔχει" (τοῦτο p ἐστιν αὐτῇ xal τὸ εἶναι τῇ σοφία, τὸ ἐν τάξει xol Montt προάγειν τὴν ποίησιν, ὥστε συνιέναι ἀλλή- ις σοφίαν xal τάξιν xai τελειότητα" ) οὕτω δὴ xai ἐν δὲ τῷ παντὶ τὰ πρὸς τὴν πρώτην νόησιν τοῦ θεοῦ νόμενα πρῶτα ἂν εἴη ἐν χόσμῳ, τὰ δὲ πρὸς τὴν μέ- Υχαὶ αὐτὰ μέσα, καὶ τὰ τῷ πέρατι τῶν νοήσεων ιχότα τελευταῖα ἂν εἴη ἐν λογικοῖς. Εστι γὰρ πᾶς v ὃ λογιχὸς διάχοσμος μετὰ τοῦ συμπεφυχότος αὐτῷ ϑάρτου σώματος εἰχὼν ὅλου τοῦ δημιουργοῦ θεοῦ. ἧς δὲ ἐχεῖ ἀχρότητος τὰ ἐν χόσμῳ πρῶτα ἀκήρατος (ὦν, xat τῆς ἐχεῖ μεσότητος μέση εἰχὼν τὰ ἐνταῦθα 64, χαὶ τοῦ πέρατος τῆς ἐχεῖ θεότητος τελευταία ὧν τὰ ἐν λογικοῖς τρίτα xxl ἔσχατα. Τούτων δὲ W τριῶν γενῶν τὸ μὲν πρῶτον ἀθανάτους θεοὺς 6 tgàv λόγος ἐσήμανε, τὸ δὲ μέσον ἥρωας ἀγαυούς, À τὸ ἔσχατον δαίμονας καταχϑονίους, ὡς μιχρὸν ὕ- 410 στερον εἰσόμεθα, Νῦν δὲ ἐπὶ τὰ πρῶτα πάλιν ἐπανέλθω- μεν. Τίς δ' νόμος xal $j χατὰ τοῦτον τάξις xal 5 πρὸς τὴν τάξιν ἀποδιδομένη ttf, ; νόμος μὲν ὃ δημιουργιχὸς νοῦς xai fj θεία βούλησις ἡ ἀϊδίως προάγουσα τὰ πάντα καὶ εἷς ἀεὶ διασώζουσα, τάξις δὲ ἔννομος fj ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν ὅλων xal δημιουργοῦ τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς συνεισελ- θοῦσα, xal ποιοῦσα ἐν αὐτοῖς τοὺς μὲν πρώτους, τοὺς δὲ δευτέρου. — El γὰρ καί, ὡς ἐν παντὶ τῷ λογιχῷ διαχόσμῳ, τὴν ἀχρότητα ἔλαχον, ἀλλ᾽ ὁμοίοις ἐν ἕαυ- τοῖς ποιχίλλονται καί εἶσιν ἄλλοι ἄλλων θειότεροι. Μήνυμα δὲ τῆς xat! οὐσίαν αὐτῶν ὑπεροχῆς τε xal δποῤάσεως fj τῶν οὐρανίων σφαιρῶν τάξις, κατ᾽ οὐ- σίαν χαὶ δύναμιν τὴν θέσιν διαλαχοῦσα, ὡς ἐν τῇ οὐσίᾳ αὐτῶν χεῖσθαι τὸν νόμον, xal τὴν τάξιν ὁμοφυῇ εἶναι αὐτῶν τῇ ἀξίᾳ. Οὐ γάρ, ὡς ἔτυχεν, ὑποστάν- τες ὕστερον διεχρίθησαν, ἀλλὰ τεταγμένοι προῦϊλθον εἷς τὸ εἶναι, ὥσπερ ἐν ἑνὶ ζώῳ τῷ ὅλῳ οὐρανῷ διάφορα ὄντες μέρη καὶ τὴν πρὸς ἄλληλα σύνταξιν ἐν τῇ χατ᾽ εἶδος διαστάσει ἅμα καὶ συναφῇ ἀποσώζοντες, ὥστε μυδὲ ἐπάλλαξιν τῆς θέσεως αὐτῶν ἐπινοηθῆναί ποτε δύνασθαι εἰ μὴ μετὰ τῆς φθορᾶς τοῦ παντός" ἣν ἀδύνατον ἐπισυμόῆναι, ἔστ᾽ ἂν ἦ τὸ πρῶτον αὐτῶν αἴτιον ἀμετάύλητον πάντη xal ἄτρεπτον, xal τὴν οὐσίαν τῇ ἐνεργείᾳ τὴν αὐτὴν χκεχτημένον, xol τὴν ἀγαθότητα οὖχ ἐπίχτητον ἔχον, ἀλλ᾽ οὐσιωμένην χαθ᾽ αδτὴν xoi δι᾿ αὐτὴν τὰ πάντα πρὸς τὸ εὖ εἶναι παρά- us est, quippe quod natura medium tenens eque profecta. ex homine in statum meliorein rectum sit, neque negligentia ex deo in medium "dinem delapsum. Opifex enin deus. prima et xunda et tertia procreavit naturá differentia, et tc inter se confusa , nec virtute et vitio ordinem ium mutantia, quippe qua substantiam perpetuo xam habentia per congenitum eis ordinem sint tuere distincta et pro ratione causarum creatri- um disposita, Sicut enim ibi prima et media et lima perfectissimze sapientize ordo regit ; ( in hoc aim ipsa sapientiz vis sita est, quod ea que cit ordinate et. perfecte progignit, adeo ut se iituo comitentur sapientia et ordo et perfectio ) : € sane et in hac rerum universitate ea quz ad rimam Dei cogitationem facta sunt prima in «undo habeantur, et quz ad niediam media; ea ero qua? postremze cogitationi assimilantur, sint ? reüonalibus ultima. Totus enim naturarum Vnté preditarum coetus una cum incorrupto orpore eis cognato totius procreatoris Dei est 2220, Ejus autem , quod ibi summum est , imago "rà sunt ea quz in mundo prima habentur at- 9€ ejus quod est illic medium , imago media sunt ἃ que locum medium hic obtinent; extreme atem ibi divinitatis imago ultima sunt ea quse in Mionalibus tertia sunt et postrema. Ex his vero tribus generibus id quod primum est, deos im- mortales hic appellat carmen, medium autem he- roes illustres atque ultimum genios terrestres, ut paulo post videbimus. Nunc autem ad prima illa rursum revertamur. Qusnam est lex ista et ci conveniens ordo, et quis honor secundum illum ordinem tributus? Lex quidem est mens opifex et voluntas divina quz omnia perpetuo producit atque in sternum conservat : ordo autem legi congruus est is, qui a parente omnium et opifice simul cum diis immortalibus inductus est , et qui ex iis alios fecit primos, alios secundos. Quamvis . enim illi, totius cetus rationalis habita ratione, primas nacti sint, inter se tamen variantur, et sunt alii aliis diviniores. Eos autem natura inter se et superiores esse et inferiores, indicio est ordo ille coelestium orbium , pro singulorum natura et po- testate ita institutus, ut in eorum natura posita sit lex , et ordo ipse eorum dignitati sit cognatus. Non enim fortuito editi atque orti postea discreti sunt , sed ordine collocati atque distincti exsistere ceperunt, ut coeli totius, tanquam animantis unius , diverse essent partes, atque conjunctionem inter se conservarent, dum secundum species se- parantur simul et connectuntur, adeo ut nulla situs eorum mutatio unquam excogitari possit, nisi cum universi interitu, qui accidere nequit , quam- a 410 HIEROCLIS COMMENTARIUS γον, Αἰτία γὰρ τῆς τῶν πάντων ποιήσεως αὐτῷ οὖ- | γικῶν οὐσιῶν xal ἧ τάξις, Τίς δὲ 6 νόμος xii δεμία ἄλλη πρόσεστιν εὔλογος πλὴν τῆς κατ᾽ οὐσίαν ἀγαθότητος. ᾿Αγαθὸς γὰρ ἦν, φησίν᾽ ἀγαθῷ δὲ οὐδεὶς περὶ οὐδενὸς οὐδέποτε ἐγγίνεται φθόνος. Αἱ δὲ παρὰ τὴν ἀγαθότητα λεγόμεναι αἰτίαι τῆς δημιουργίας τοῦδε τοῦ παντὸς ἀνθρωπίναις μᾶλλον περιστάσεσιν ἢ τῷ θεῷ πρέπουσιν. ᾿Αγαθὸς δὴ ὧν τὴν οὐσίαν 6 θεὸς τὰ μάλιστα ὡμοιωμένα αὐτῷ πρῶτα φύσει προήγαγε, καὶ δεύτερα, τὰ τὴν μέσην ὁμοιότητα πρὸς αὑτὸν χε- κτημένα, τρίτα δὲ xal ἔσχατα κάντων τῶν ἐοικότων αὑτῷ τὰ πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν μάλιστα ὑφειμένα. Τὴ δὲ οὐσία τῶν γινομένων σύνδρομος ἦν ἡ τάξις, ὥστε τὸ φύσει χρεῖττον προτεταγμένον εἶναι τοῦ χατα- δεεστέρου ἕν τε τοῖς ὅλοις γένεσιν xal ἐν τοῖς χαθ᾽ ἕχαστον γένος τὴν xav' εἶδος ὑπόθασιν χεχτημένοις. Οὐ γὰρ τύχαις ἐχληροῦτο τὴν τάξιν τὰ πάντα, οὐδὲ προαιρέσεων μεταθολαῖς, ἀλλὰ νόμοις δημιουργιχοῖς διάφορα προήγετο, xal τὴν τάξιν ἀνάλογον ταῖς τῶν φύσεων ἀξίαις ἐλάγχανε. Διὸ τὸ νόμῳ ὡς διά- χεινται, τίμα οὐ μόνον ἐπὶ τῶν ἀθανάτων θεῶν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῶν ἀγαυῶν ἣρ wv xal τῶν ἀνθρω- πίνων ψυγῶν κοινῶς ἀχουστέν. ἤΕστι γὰρ πλῆθος εἰδῶν ἐν ἑκάστῳ γένει xa0' ὑπεροχὴν xal ὁπόδασιν τεταγμένον. Τοιαύτη μὲν ἡ φύσις τῶν λο» τούτῳ ἑπομένη τιμή; Πάλιν λέγομεν, ὅτι νόμος .». ἣ ἄτρεπτος τοῦ θεοῦ δημιουργικὴ ἐνέργεια, ἦ γεννῶς τὰ θεῖα γένη xal τάττουσα ἀϊδίως xai ἀμεταῦθλήτως. ἣ δὲ σύμφωνος τῷ νόμῳ τιμὴ ἢ τῆς οὐσίας in τῶν τιμωμένων γνῶσις xal fj πρὸς αὐτὰ xarà 0 νάμιν ἐξομοίωσι. Ὃ γὰρ ἄγαταί τις, χαὶ μιμεῖτει͵ ὅσον αὐτῷ οἷόν τε xal t tjt ἣν ποιεῖται τοῦ ἀνενξενῖς τὴν τῶν ὑπ᾽ ἐχείνου προτεινομένων ἀγαθῶν ὑποϑοχίν. Οὐ γὰρ τιμήσεις τὸν θεὸν ἄριστα διδούς τι αὑτῷ, di ἄξιος τοῦ λαδεῖν τὰ παρ᾽ ἐχείνου γινόμενος. Ὥς ri φασιν οἱ Πυθαγόρειοι, τιμήσεις τὸν θεὸν ἄριστα, ἐὲν τῷ θεῷ τὴν διάνοιαν ὁμοιώσης" xal, ὅστις τιμᾷ τὸν θεόν, ὡς προσδεόμενον, οὗτος λέληθεν οἰόμενος ἑαυτὸν τοῦ θεοῦ εἶναι χρείττονα" xal, fj τῶν προσφερομένων πολυτέλεια τιμὴ εἷς θεὸν οὐ γίνεται, εἰ μὴ μετὰ τὸ ἐνθέου φρονήματος προσάγοιτο.ς Δῶρα γὰρ καὶ &- πολίαι ἀφρόνων, πυρὸς τροφή᾽ xai ἀναθήματα, lc σύλοις χορηγία. “ὃ δὲ ἔνθεον φρόνημα, διαρχῖς ἡδρασμένον, συνάπτει θεῷ, Χωρεῖν γὰρ ἀνάγχη 5 ὅμοιον πρὸς τὸ ὅμοιον" ὅθεν xal μόνος ἱερεὺς 6 cov λέγεται, μόνος θεοφιλής, μόνος εἰδὼς εὔξασθαι. Mi νος γὰρ οἷδε τιμᾶν 6 τὴν ἀξίαν μὴ συγχέων τῶν τιμω- μένων, xai ὁ προηγουμένως ἱερεῖον ἑαυτὸν προσάγων, diu prima eorum causa manet immutabilis pror- sus et constans ac naturam eádem agendi vi pre- ditam obtinet atque bonitatem possidet , non ad- ventitiam, sed per se inherentem et propter eam universa generat. Nulla enim alia justa causa rerum omnium creandarum ipsi Deo est prater naturalem bonitatem. Erat enim, inquit, bonus; in bonum autem nulla unquam de ulla re cadit nvidia. Quse vero alie preter bonitatem creande universitatis hujus cause dicuntur, humans con- ditioni potius quam Deo conveniunt. Deus vero quum natura bonus sit, illa quae maximeipsi es- sent assimilata, naturá prima produxit ; secunda autem ea qus mediam similitudinem obtine- rent, tertia vero et omnium ipsi similium po- strema, illa qus a divina simihtudine essent maxime remota. Substantise autem rerum creata- rum comes erat ordo, ut id quod naturá prz- stantius esset inferiori prseponeretur, tum in totis generibus , tum in speciebus , que singulis gene- ribus subsunt, Nen enim fortuito universa ordi- nem suum sortita sunt, neque pro arbitrii sui varietate , sed ex creationis legibus diversa gene- rabantur congruoque naturarum dignitati ordine disponebantur. Quamobrem illud uti lege dispo- siti sunt venerare, non solum de diis immortali- bus, sed et de illustribus heroibus humanisque animis communiter est intelligendum. Nam sub unoquoque genere multe sunt species superis atque inferius ordinate, Hujusmodi igitur est ge nerum rationalium natura atque ordo. Quz vero est lex et quis legitimus honos? dicimus rursum legem esse immutabilem illam Dei creatriceg potentiam quis divina genera gignit eaque zer» immutabilique ordine disponit : honorem aute legi congruum esse essentie illorum quae honora tur notitiam et eorum quoad possumus imitatio- nem. Quod enim quis admiratur, id etiam, quosd potest , imitatur; atque eum cui nihil deest hobe- rat accipiendo bona, quz ille porrigit. Non enm Deum honorabis , si dederis ei aliquid, sed si '* dignum pr»eestiteris qui ab eo data accipias. Nas, uti ajuntPythagorei, Deum honorabis optime, si De: filas mente similis. Et quisquis Deo tanquam egest honorem tribuit, is imprudens se Deo superiorez facit. Et magno oblatarum rerum pretio non hone ratur Deus , nisi pio animo offerantur : muners enim ac sacrificia stultorum sunt ignis pabulum εἴ donaria sacrilegorum praeda. Pia vero mens rmitr f'ndata Deo nos conjungit : simile enim ad simik necessario fertur; unde et solus sapiens sacerdos. solus Deo gratus , solus precandi gnarus dicitur. Is enim solus honorare scit, qui honoratorum ó- gnitatem non confundit , et qui se ipsum primum hostiam offert suumque animum divinum simua- crum facit et mentem suam templi instar ad 2 IN AUREUM CARMEN. À ἄγαλμα θεῖον τεχταίνων τὴν ἑαντοῦ ψυχήν, , xal ὃν elc ὑποδοχὴν τοῦ θείου φωτὸς τὸν ἑαυτοῦ χατα- ευάζων νοῦν. Τί γὰρ τοιοῦτον προσάξεις ἀπὸ τῶν μέσῳ χειμένων ὑλῶν, ὃ τῷ θεῷ προσφυὲς ἄγαλμα χάση ἣ δῶρον ἑνοῦσθαι αὐτῷ δυνάμενον ; ἃ δὴ ἐπὶ & λογικῆς οὐσίας χαθαρθείσης συωύδαίνειν ἀνάγχη. k γὰρ υἱ αὐτοὶ ἄνδρες φασί, ψυχῆς χαθαρᾶς τόπον χειότερον ἐπὶ γῆς θεὸς οὐχ ἔχει" οἷς καὶ ὁ Πύθιος ᾿μφέρεται, λέγων" εὐσεδέσιν δὲ βροτοῖς γάνυμαι τόσον, ὅσσον ὀλύμπκω. ὑσεδὴς δὲ ὃ τὴν θείαν ἐπιστήμην ἔχων xal τὴν ἑαυτοῦ είωσιν ὡς τιμὴν ἀρίστην προσάγων τοῖς τῶν dya- ὃν αἰτίοις, τῇ σπουδῇ τῆς χτήσεως πρὸς τοὺς χορηγεῖν εφυχότας ἐπιστρεφόμενος, xal τῷ λαμόαάνειν τὰ γαθὰ δύνασθαι τιμῶν τοὺς ἀεὶ διδόντας αὐτά, 'O | ἄλλως τιμᾶν τὸ θεῖον προαιρούμενος, χαὶ μὴ δι’ zut00, παρανάλωμα τῆς ἔξωθεν εὐπορίας ποιεῖται τὴν uv , οὐχ οἰκείαν ἀρετὴν προσφέρων, ἀλλὰ ἀπὸ τῶν χτὸς αὐτῷ ἀφοσιούμενος. Ταῦτα δὲ οὐδὲ σπουδαίῳ νδρὶ λαμβάνειν ἡδὺ μὴ μετὰ τῆς ἀρίστης διαθέσεως Ἀδόμενα. Τοιοῦτον δὲ xal τὸ τοῦ Πυθίου πάλιν ἀπό- ϑεγμα. Πρὸς γὰρ τὸν ἑκατόμδας θύσαντα μὴ μετ᾽ ὑσεθοῦς γνώμης, καὶ πυνθανόμενον πῶς εἴη προσδε- Νεγμένος τὰ παρ᾽ αὐτοῦ δῶρα ἀπεχρίνατο' ἀλλά μοι εὔαδε χόνδρος ἀγαχλυτοῦ ἙἭ,μιονῆος, 421 τὸ εὐτελέστατον προχρίνων τῆς τοσαύτης πολυτελείας, ὅτι δὴ θεοσεδεῖ γνώμη χεχόσμητο. Μετὰ ταύτης γὰρ πάντα θεοφιλῆ" xal ἄνευ ταύτης οὐδὲν θεῷ φίλον ἄν ποτε γένοιτο. Καὶ τὰ μὲν περὶ θεοσεθείας xal ὁσιότη- τὸς ἱκανῶς ἐν τῷ παρόντι λέλεχται. ᾿Κπειδὴ δὲ τὸν νόμον τῆς τοῦ παντὸς διατάξεως ἄτρεπτος φρουρὰ δια-- τηρεῖ. xal τῆς φρουρᾶς ταύτης φύλακα τοῖς παλαιοῖς ἔθος ἦν 5v ἀποῤῥήτων ὅροχον ὀνομάζειν, εἰχότως ἐφε- ξῆς τοῖς προειρημένοις ὡς ἀχόλουθον ἐπάγει δόγμα τὸ περὶ τοῦ ὄρχου παράγγελμα. 1. 3. -- ---- — — xtd σέθον ὄρχον — — — Νόμον ἐν τοῖς προτέροις ἀπεφηνάμεθα τὴν ἀεὶ ὡσαύτως ἔχουσαν ἐνέργειαν τοῦ θεοῦ, τὴν ἀϊδίως χαὶ ἀτρέπτως τὰ πάντα πρὸς τὸ εἶναι παράγουσαν. — "Op- xov δὲ νῦν ἑπομένως ἂν τῷ νόμῳ λέγοιμεν τὴν ἐν ταὐ- τότητι τὰ πάντα διητηροῦσαν αἰτίαν χαὶ οὕτως αὐτὰ βεδαιουμένην, ὡς ἐν ὄρχου πίστει χρατούμενα xal διασώζοντα τοῦ vóuou τὴν τάξιν, ὥστε ἀποτέλεσμα τοῦ διμιουργικοῦ νόμου εἶναι τὸ ἀπαράθατον τῆς ἐν τοῖς δημιρυργηθεῖσιν εὐταξίας. Τὸ γὰρ διαυένειν τὰ πάντα, νόμῳ ὧς διάχειται, προηγούμενον ἔργον ἂν εἴη τοῦ ὄρχου τοῦ θείου, ὃς ἐν μὲν τοῖς ἀεὶ νοοῦσι τὸν θεὸν μάλιστά τε xal ἀεὶ διασώζεται" ἐν δὲ τοῖς ποτὲ μὲν vinum lumen suscipiendum prepáret. Quid enim lale de materiis in medio positis adhibebis, unde ' Deo conveniens simulacrum facias aut donum, quod cum eo copulari queat? Quippe hzc in ra- tionali natura casta et purgata contingere necesse est. Nam, ut iidem viri dicunt, non habet Deus in terris locum puro animo sibi aptiorem : quibus et ipse Pythius astipulatur dicens : Piis vero hominibus tantum gaudeo, quantum c«le, Pius autem is est, qui divina scientia praeditus. suam perfectionem, tanquam honorem prezstan- tissimum, bonorum auctoribus offert, et illa adi- Piscendi studio δὰ eos qui suppeditare queunt, st convertit, atque se ipsum ad bona accipienda idoneum reddendo eos honorat qui illa perpetuo largiuntur. Quisquis autem honorem Deo aliter txhibere vult quam per se ipsum , is in bonorum externorum. sumtu honorem ponit , non suam ei Virtutem offerens , sed ex iis quz extra suntaliqua dicans consecransque. Hsc vero aecipere ne viro quidem probo jucundum est, nisi a donantis animo optime affecto proficiscantur. Ejusmodi &utem est et alterum Apollinis effatum. Fi enim qui animo haud pio hecatombas sacrificaverat, quzrenti, quam accepta illi sua essent dona, re- spondit : Αἱ mihi farra placent praenobilis Hermionei , id utique quod erat vilissimum tanta magnificen- tim preponens, quod mentis pietate ormaretur. Hec enim si adsit, Deo grata sunt omnia, nihil autem omnino ei acceptum si hzc desit, Atque hec quidem de pietate in Deum et sanctitate in. presens dicta sufficiant. Quandoquidem vero le- gem, qua universa ordinantur, constans tuetur custodia, atque veterum mos erat , custodise hu- jus custodem mystice nominare Ópxov, merito iis quz dicta sunt veluti consequens dogma hoc de jurejurando preceptum subjungit. II. 2. Et cole jusjurandum.. Legem in superioribus Dei actionem ilfam esse docuimus, qux eodem semper modo se habet at- que perpetua et immutabili ratione res omnes procreat. Jusjurandum vero nunc, quatenus legem comitatur, causam illam dicamus, qux omnia in eodem statu conservat, atque ea ita arcte conti- net , quasi jurisjurandi fide obstricta legis ordi- nem observent, adeo ut recti ordinis in rebus creatis constantia sit effectus legis creatricis. Nam ut omnia permaneant, sicut lege disposita sunt, primarium est opus divini jurisjurandi ; quod qui: 422 νοοῦσι ποτὲ δὲ ἀφισταμένοις τῆς θείας γνώσεως xat ὃ ὄὅρχος ὁμοίως παραθαίνεται μὲν ὁπὸ τῶν ἀφισταμένων, αὖθις δὲ τηρεῖται ὑπὸ τῶν πρὸς τὴν θείαν ἐπιστροφὴν ἀναγομένων. 'H γὰρ τήρησις τῶν θείων νόμων ὅρχος νῦν λέγεται, ᾧ δέδεται καὶ ἀνήρτηται πάντα πρὸς τὸν, δημιουργὸν θεὸν τὰ γιγνώσχειν αὐτὸν πεφυχότα' ὧν τὰ μὲν ἀεὶ ἐμόμενα αὐτοῦ ἀεὶ σέδει τὸν ὄρχον, τὰ δὲ ἀφιστάμενά ποτε, τότε xal περὶ τὸν ὅρχον ἀσεθεῖ, οὗ μόνον τοῦ θείου νόμου τὴν τάξιν, ἀλλὰ χαὶ τοῦ θείου ὄρχου τὴν πίστιν παραδαίνοντα. Τοιοῦτος μὲν οὖν 6 τοῖς λογιχοῖς γένεσιν ἐνουσιωμένος ὄρχος, ἔχεσθαι “τοῦ κατρὸς αὐτῶν xal ποιητοῦ. xal μὴ παραδαίνειν μη- δαμῇ τοὺς ὑπ᾽ ἐχείνου διορισθέντας νόμους ἀναγχάζων. ὋὉ δὲ ἐν ταῖς χατὰ τὸν βίον ἀναστροφαῖς ὄρχος ἴχνος ἐστὶν ἐχείνου, πρὸς ἀλήθειαν ἀπευθύνων τοὺς δεόντως αὐτῷ χρωμένους. Τὸ γὰρ ἀμφίδολον τῆς ἀνθρωπίνης προαιρέσεως εἰς βεδαιότητα μεταῤῥυθμίζει, xal μένειν ἐπὶ τῆς ταὐτότητος ἀναγχάζει ἔν τε λόγοις xat ἔργοις, τοῦτο μὲν τῶν γεγενημένων τὸ σαφὲς ἐχφαίνων, τοῦτο δὲ τῶν μελλόντων γενήσεσθαι τὸ βέδαιον ἀπαιτῶν. Διὰ ταῦτα δὴ xai μάλιστα σέδεσθαι προσήκει τὸν ὅρ- xov, τὸν μὲν κατ᾽ οὐσίαν προῦύπάρχοντα, διὰ τὴν τῆς ἀϊδιότητος φρουράν, τὸν δὲ ἀνθρώπινον xat τοῖς ἐν βίῳ πράγμασιν ἐπίχουρον ὡς εἰχόνα ἐχείνου, xal μετ᾽ ἐχεῖ- νον βεδαιότητος χἀὶ ἀληθείας γενόμενον ἡμῖν πρύτανιν, xal τῶν χαλλίστων ἠθῶν πληροῦντα τοὺς σέδειν αὐτὸν HIEROCLIS COMMENTARBIUS μεμαθηχύταςς. Σέθας δὲ ὄρχου μόνον ἂν εἴη ἢ xx- σις τῶν ὁμωμοσμένων, ὅσον ἐφ᾽ fiiv, ἀπαραπόδιετα, $ πρὸς τὸ μόνιμον καὶ ἀληθευτικὸν τῆς θείας ἕξεως τὶ ἑχουσίῳ ἀνάγχη τοὺς σέδοντας τὸν ὅρχον συναρμο: ζουσα, Καὶ f μὲν πρώτη καὶ ἀπόῤῥητος εὐορχέα, àd τῆς εἰς θεὸν ἐπιστροφῆς, αὖθις ἀναλαμδάνεσθαι τί φυχε τοῖς ταῖς χαθαρτιχαῖς ἀρεταῖς τὴν παρέχέασι: ἰωμένοις τοῦ θείου ὄρχου" ἡ δὲ βιωτικὴ εὐορχία Tti, πολιτικαῖς ἀρεταῖς διασώζεται. Μόνοι γὰρ εἶ τὰς dps τὰς ταύτας χεχτημένοι xal εὐορχεῖν ἐν τοῖς χατὰ τὸ βίον δύνανται’ ἡ δὲ χαχία μήτηρ ἐπιορχίας τῷ ἀξε- δαίῳ τοῦ ἤθους τὸν ὅρχον χαταπατοῦσα. Πῶς γὰρ ἃ! ὃ φιλοχρήματος ἢ πρὸς ἀργυρίου λῆψιν ἢ ἀπόδοστι εὔορχός ποτε γένοιτο ; πῶς δὲ ὃ ἀχόλαστος 3, 6 δειλὸς ἐμμένη τοῖς ὅρχοις; xal οὐχ ὅπου δ᾽ ἂν ἑχάτερος αὖ- τῶν οἰηθῇ πλέον τι ἕξειν, ἐν οἷς ἐστιν ἥττων,, ἐνταῦο» τὸ G£6aq τῶν ὅρχων ἀποδύσεται, θνητὰ xal ἐπίχηρι τῶν θείων ἀγαθῶν ἀνταλλαττόμενος ; Οἷς δὲ καλῶς τὸ τῶν ἀρετῶν ἐνίδρυται χτῆμα,, τούτοις εὖ xal τὸ σέξες τῶν ὄρχων διασώζεσθαι πέφυκε. Μελέτη δὲ ἀρίςστη τοῦ τηρεῖν τὸ περὶ αὐτὸν σέδας τὸ μὴ πυχνῶς ux ὡς ἔτυχε χρῆσθαι τῷ ὄρχῳ, μηδὲ ἐπὶ τοῖς πταρατυ- χοῦσι, μηδὲ εἰς ἀναπλήρωσιν λόγου, μηδὲ εἰς πίστω- σιν διηγήματος, ἀλλ᾽ ὡς οἷόν τε τηρεῖν αὐτοῦ tiv χρείαν ἐν τοῖς ἀναγκαίοις τε ἅμα xal ctuloic , χαὶ τότε, ὅτε μηδεμία ἄλλη τῶν τοιούτων σωτηρία παρ:- dem inter Dei semper intelligentes maxime ac perpetuo servatur : inter intelligentes aliquando, aliquando vero a divina cognitione abscedentes ipsum quoque jusjurandum similiter ab his viola- tur qui abscedunt, contra vero ab illis qui ad Deum denuo revertuntur conservatur. Namque divinarum legum observatio nunc jusjurandum dicitur, quo cuncta illa cum Deo opifice colli- gantur et connectuntur, qua ad eum cognoscen- dum nata sunt : quorum ea que semper illi adha- rent, jusurandum semper colunt, ea vero que recedunt aliquando , jurisjurandi etiam religionem tum abjiciunt, non solum divinz legis ordinem, sed divini etiam jurisjurandi fidem violantia, Tale igitur est jusjurandum generibus ratione praeditis natura insitum, ut patri suo δὲ creatori sem- per adhaerere ac leges ab eo constitutas nullo modo migrare cogat. Hujus vero jurisjurandi ve- stigium est illud quod in vitz commerciis usurpa- tur, quod homines rite eo utentes ad veritatis normam dirigit, Consilia enim hominum cum in- certa sunt ad certam rationem et constantiam revocat eosque in eodem proposito manere cogit, cum in dictis, tum in factis; partim prateritoruin veritatem demonstyans, partim futurorum con- stantiam certamque fidem exigens. Atque ob has quidem causas maxime colendum est jusjurardum, illud quidem natura prius quia perennitatis est custos, humanum autem quod in rebus humanis auxilio est, quia prioris imaginem referens pos illud constantiam atque veritatem tuetur eosque moribus optimis instruit qui ipsum colere didice- runt, Jurisjurandi vero cultus unicus est inviolata eorum qua jurantur, quantum in nobis est, εἰν stodia, qus eos qui jusjurandum colunt voluntaria quadam necessitate ad divini habitus constantiam et veritatem componit. Prima vero illa et mystica jurisjurandi sanctitas per conversionem ad Deum rursum potest recuperari ab iis qui virtutibus lo- stralibus divini jurisjurandi violationem sanant; jurisjurandi autem , quod in hujus vitz rebüs ver- satur, sanctitas civilibus virtutibus conservatur. Soli enim ii qui has virtutes possident, sancte etiam jurare in hujus vitae rebus possunt : perju- rii vero parens est vitium quod morum incon- stantia jusjurandum contemnit. Quo enim paco ille qui divitias amat, in pecunia vel accipienda vel reddenda jurisjurandi sanctitatem servare pos sit? quove modo 15 qui incontinens est aut timi- dus in jurejurando perstabit ? ac non potius eorum uterque, ubicunque superiorem se fore putaverit in iis, in quibus inferior est, jurisjurandi reli- gione deposita, mortalia et caduca cum divini bonis commutabit? At quibus virtutum firma cs | IN AUREUM CARMEN. . φαίνεται, el μὴ διὰ μόνης τῆς ἐκ τοῦ Gpxov ἀληθείας. "ἔσται δὲ ταῦτα πιστὰ τοῖς ἀχούουσιν, εἰ τὸν τρόπον σύμφωνον τῷ ὅρχῳ παρεχοίμεθα, καὶ μηδεμίαν ὗπο- ψίαν χαταλείποιμεν, ὡς ἄρα ποτὲ τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων φανείη τι μεῖζον ἢυῖν ἀληθείας, εἴτε ἀνω- uórot, , εἴτε καὶ ὀμνύουσι. Τὸ δὴ σέθου ὄρχον οὐ μόνον εὐορχεῖν, ἀλλὰ καὶ ἀπέχεσθαι ὅρχου παρεγγυᾷ. Οὕτω γὰρ ἂν τηρήσαιμεν τὸ εὐορχεῖν, el μὴ χαταχρη)- σοίμεθα τοῖς ὅρχοις. Καὶ γὰρ ἐν τῇ συνεχείᾳ τοῦ ὀυνύειν ῥαδίως ἂν μεταπέσοι τις εἰς ἐπιορχίαν' φειδοῖ δὲ τήρησις ἕπεται. Ἢ γὰρ οὐχ ὀμεῖται, ἢ ὅταν ὅ- μνυσιν εὐορχήσει" xat οὔτε ἂν ὑπὸ συνηθείας προδρά-- μοι ἣ γλῶσσα,, οὔτε ὑπὸ παθῶν ἀχρατείας ἣ διάνοια σφαλειη. Τὴν μὲν γὰρ 6 τρόπος ὀρθώσει χρηστὸς ὦν, τὴν δὲ τὸ ἔθος τῆς ἀποχῆς τοῦ ὀμνύναι. Πρέπει δὲ τῇ προειρημένῃ τιμῇ τῶν θεῶν ἡ εὐορχία, ὡς ἀεὶ σύμφυτος καὶ ὀπαδὸς τῆς εὐσεδείας" xal γὰρ καὶ ὁ ὅρ- xo τοῦ θείου νόμου ἦν φύλαξ κατὰ τὴν τοῦ παντὸς διαχόσλησω. Τίμα οὖν τὸν νόμον ἑπόμενος αὐτοῦ τῇ διατάξει, χαὶ σέδου τὸν ὅρχον τῷ μὴ προχείρως αὐτῷ χαταχρῆσθαι, ἵν᾽ ἐθισθῆς εὐορκεῖν ἐχ τοῦ μὴ εἰθίσθαι ὀμνύναι. Μέρος γὰρ οὐ μικρόν ἐστι τῆς εὐσεθείας fj εὐορχίχ. Καὶ περὶ μὲν τοῦ πρώτου γένους τῶν χρειτ- 428 τόνων xal τοῦ θείου νόμου τοῦ τῆς τάξεως ἡγουμένου καὶ τοῦ συνεπομένου ὅρχου τῷ νόμῳ τοσαῦτα" ὅτι δὲ καὶ τὸ μετὰ θεοὺς γένος, ὃ ἔφαμεν ἀγγελιχὸν εἶναι, δευτέρως χρὴ τιμᾶν ἐπάγει. III. 2. — — — — ἔπειθ’ ἥρωας ἀγανούς. Οὗτοι ἦσαν τὸ μέσον γένος τῶν λογικῶν οὐσιῶν, ot μετὰ θεοὺς τοὺς ἀθανάτους τὴν ἐφεξῆς πληροῦντες χώραν προηγοῦνται τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καὶ συν- ἅπτουσι δι’ ἑαυτῶν τὰ ἔσχατα τοῖς πρώτοις, "l'oóvoq οὖν, ὡς δευτέροις, τὴν δευτέραν τιμὴν ἀποδιδόναι χρή, προσυπαχούοντας xul ἐπ᾽ αὐτῶν τὸ τίμα νόμῳ ὡς διάχεινται,. Ἡ γὰρ ὅλη δύναμις τῆς ttu ἐν τῇ γνώσει τῆς οὐσίας τῶν τιμωμένων χεῖται’ ἀφ᾽ ἧς χαὶ τὸ τῶν δεόντων εἰπεῖν τι J| πρᾶξαι πρὸς τὰ τιμώμενα εὖ xoi χαλῶς ἐξευρίσκεται. Πῶς γὰρ ἂν διαλεχθείη τις οἷς ἀγνοεῖ; πῶς δὲ δῶρον προσάξει τούτοις, ὧν τὴν ἀξίαν οὐκ οἶδεν; Ἢ πρώτη οὖν καὶ ὄντως τιμή, καὶ ἐπὶ τῶν ἀγαυῶν ἡρώων, ἐστὶν ἡ τῆς οὐσίας αὐτῶν καὶ τῆς τάξεως γνῶσις xal ἢ τῆς παρεπομένης dvep- | γείας xal εἰς τόδε τὸ πᾶν διατεινούσης συντελείας ción possessio, ab iis etiam sancte conservatur jurisju- randi religio. Optima autem conservanda jurisju- randi reverentie ratio erit, si nec crebro , nec temere, nec quibuslibet in rebus, nec ad sermo- nis complementum nec ad narrationis confir- mationem eo utamus, sed quantum possumus illud'in necessariis tantum atque majoris momenti rebus adhibeamus , idque tunc, cum earum nulla salus alia , quam ex sola veritate jurejurando con- firmata apparet. Invenient vero hzc fidem apud auditores , si mores ostendamus jurijurando con- venientes, nec ullum suspicionis locum relinqua- mus, rerum quidquam humanarum , sive injuratis sive juratis pluris aliquando esse quam veritatem, Hoc utique preceptum , jusjurandum cole , nobis non solum nt sancte juremus, sed ut et a jureju- rando abstineamus, injungit. Sic enim semper sancte jurabimus, si jurejurando non abutamur. Is enim qui crebro jurat in perjurium facile pro- labi possit : rariorem vero ejus usum sequitur observatio. Aut enim quis non jurabit , aut quum Jurat, sancte jurabit, et ita, ut neque consuetu- dine lingua menti precurrat , nec mens affectuum mtemperantia pervertatur. Hanc enim morum probitas corriget, illam autem consueta jurisju- randi abstinentia, Honori autem deorum , de quo superius dictum , convenit jurisjurandi sanctitas, Uu. quae pietatis cognata comesque sit perpetua, quandoquidem et ipsum jusjurandum divinz legis custos fuit in custodienda rerum universitate. Legem igitur reverere , instituta ejus observando, et jusurandum cole, temerarium ejus abusum vi- tando, ut raro jurisjurandi usu sancte jurandi morem obtineas. Pars enim non exigua pietatis est jurisjurandi sancta observatio. Hactenus vero de primo superorum genere et de divina lege, quz ordini przest, et de jurejurando , quod le- gem comitatur. Porro autem carmen docens proxi- ium quoque diis genus, quod nos secundum diximus, secundo loco honorandum esse, ad- jicit. ] III. 2. 2... . deinde lieroes illustres. Hi sunt medium illud genus naturarum intelli- gentium, qui secundum a diis immortalibus locum tenentes humanam naturam praecedunt primisque ultima interventu suo connectunt. His igitur, ut secundis, secundum honorem tzibuere debemus, de iis quoque intelligentes illud vezerare , uti lege dispesiti sunt. Tota enim vis honoris posita est in nature eorum qui honorantur cognitione , unde quid dicere vel facere oporteat ratione habita eorum, quibus honorem tribuimus, recte et or- dine ducitur. Quo enim pacto quis sermonis com- mercium cum iis habeat quos ignorat? quomodo vero ilis munera offeret, quorum dignitatem nescit? Primus igitur et verus honos etiam, quod ad illustres heroes attinet, est eorum non solum naturz et ordinis scientia, sed etiam actionis inde 424 ν σις. Συμμέτρως δὲ xol ταῖς οὐσίαις ἐπὶ πάντων ποιεῖσθαι δεῖ τὴν τιμήν' τοῦτο δὲ ἀπὸ τῆς περὶ αὐτὰς ἐπιστήμης παραγίνεται, Ὅταν γάρ, ὡς ἕχαστα φύσεως ἔχει καὶ τάξεως, διαγνῶμεν, τότε xal ἑπομένως τῷ νόμῳ τὴν τιμὴν αὐτοῖς ἀποδώσομεν. "l'usoousv οὐδὲν τῶν χειρόνων τῆς ἀνθρωπίνης οὐσίας, ἀλλὰ μόνα προηγουμένως μὲν τὰ φύσει χρείττονα, xai τὰ ἴσα δέ, ἀρετῆς ὑπεροχῇ χοσμηθέντα, "Ecc: δὲ τῶν φύσει χρειττόνων πρώτιστος xat ἄριστος ὃ δημιουργὸς θεός, ἀσυγχρίτως τῶν πάντων προτιμώμενος. Τῶν δὲ dv χόσμῳ πρῶτοι οἱ ἀπ᾽ αὐτοῦ καὶ μετ᾽ αὐτόν, ἀτρέπτως αὐτὸν νοοῦντες xal ἀπαθῶς ἐνειχονιζόμενοι τὴν ἀπὸ τῆς δημιουργιχῆς αἰτίας εἰς αὐτοὺς χατιοῦσαν τῶν ἀγαθῶν μετουσίαν" οὖς 6 παρὼν λόγος ἀθανάτους θεοὺς προσεῖ- πεν, ὅτι οὖχ ἀποθνήσχουσιν οὐδὲ ἀποδάλλουσι τὴν πρὸς τὸν θεὸν ὁμοίωσιν, ἀλλ᾽ ἀεὶ καὶ ὡσαύτως ἐν αὐτῇ δια- τελοῦσι. Μέσοι δὲ οὐσία" xal τιμῇ οἱ νῦν λεγόμενοι ἥρωες ἀγαυοί, ἀεὶ μὲν νοοῦντες τὸν δημιουργὸν χαὶ τῇ παρ᾽ αὐτοῦ εὐζυνία χαταλαμπόμενοι, οὐχ ὡσαύτως δὲ οὐδὲ ἀτρέπτως. "Ev γὰρ τῷ μέσως ἡνῶσθαι πρὸς τὸν θεὸν xal τροπὴν ἀχάχυντον ἐπιδεχόμενοι ἄλλοτε ἄλλαις ἐπιδολαῖς περὶ αὐτὸν χορεύουσι xai τὴν ἀμετάδλητον val ἡνωμένην θεωρίαν τῶν πρώτων τῇ ἑαυτῶν πεπλη- ortz ac perfectionis, quam huic universo suo quisque loco addunt. Oportet vero et omnibus honorem exhiberi ipsorum naturis congruentem; hoc autem earum cognitione efficitur. Quum enim rerum singularum naturam et ordinem intellexe- rimus, tunc et honorem legi convenientem eis tri- buemus. Αἱ eorum, qua humana natura inferiora sunt, nihil honore afficiemus, sed precipue ea sola quse natura sunt superiora : quin et equalia, modo eminenti virtute predita sint. Eorum vero quse natura prsecellunt princeps et optimus est Deus opifex, omnibus citra comparationem ho- nore preferendus. Mundanorum vero primi sunt ii qui ab ipso generati et post ipsum constituti immutabili ejus cognitione fruuntur animoque affectibus libero bonorum ab opifice causa in i- psos profectorun communionem repraesentant : quos immortales deos ideo appellavit carmen, quod nunquam moriuntur, neque similitudinem Dei amittunt, sed in ea. semper et eodem modo perseverant. Illi autem natura et honore medii sunt qui nunc dicuntur Aeroes illustres , qui opi- ficem quidem semper norunt vitzque felicitate ab eo illustrantur, non eodem tamen modo neque immutabiliter, Ex eo enim, quod medio quodam statu cum Deo conjungantur, conversionem vitii expertem accipientes modo his modo aliis circa ipsum conatibus choros agitant et immutabilem unitamque primorum contemplationem sua mul- tiplicata cognitione separant simul et conjungunt, HIEROCLIS COMMENTARIUS θυσμένη γνώσει; διαιροῦσί τε ἄμα xal πέρατα τῆς ἐκείνων ἐποπτείας ἀρχὰς τῆς ἑαυτῶν μένοι μνήσεως. Ot δὴ καὶ εἰκότως ἀγαυοὶ ἥ qovtat , ἀγανοὶ μὲν ὡς ἀγαθοὶ ὄντες xal φωτει καὶ μήτ᾽ ἐν χαχίᾳ pv. ἐν λήθη ποτὲ γινόμενοι, δὲ ὡς ἔρωές τινες ὄντες καὶ ἔρωτες, οἷον ἐρὼτ διαλεκτικοὶ ἐρασταὶ τοῦ θεοῦ, αἴροντες ἡμᾶς φίζοντες πρὸς τὴν θείαν πολιτείαν ἀπὸ τῆς ἐν τριθῆς. Τοὺς δὲ αὐτοὺς xai δαίμονας ἀγαθοὺς ἔθος, ὡς ὄντας δαήμονας καὶ ἐπιστήμονας τῶν γόμων, ἔστι δὲ ὅτε χαὶ ἀγγέλους ὡς ἐχφαίνο διαγγέλλοντας ἡμῖν τοὺς πρὸς εὐζωΐΐαν χανόνας, λάχις δὲ καὶ ταῖς τρισὶν ἐπινοίας χρώμενοι τὸ π τοῦ μέσου γένους εἰς τρία τέμνομεν, xoi τὸ uiv: εχὲς τοῖς οὐρανίοις χαλοῦμεν ἀγγέλους, τὸ H ἐπιγείοις συναπτόμενον ἥρωας, τὸ δὲ ἐξ ἴσου τῶν d ἀμφοτέρων ἀπέχον δαίμονας, ὥσπερ πολλαχοῦ Πλάτων. "ἔνιοι δὲ ὅλον τὸ μέσον γένος ἑνὶ τῶν τ' προσαγορεύουσιν ὀνόματι, ἀγγέλους πάντας λέγοντα δαίμονας dj ἥρωας, δι’ ἃς εἴπομεν αἰτίας, dont, x νῦν τὸ μέσον γένος πᾶν ἥρωας ἀγαυοὺς εἶπεν, οὖτα ἔχοντας πρὸς τὸ πρῶτον γένος, ὡς αὐγὰ πρὸς πῦρ ὡς παῖς πρὸς πατέρα. Ὅθεν xal θεῶν παῖδες οἱ fat dum illorum inspectionis ultima sus initiati principia faciunt. Qui quidem et (dyavot ἥρως illustres heroes merito appellantur; (dyavà] i6 lustres, ut qui ( ἀγαθοὶ ) boni, et ( φωτεινοὶ) lucid semper sint , atque nec vitio nec oblivione unqua laborent ; ( ἥρωες) Aeroes autem ut qui pos qui dam et ἔρωτες sint, quasi amatorii et dialectio Dei amatores, qui ab hac in terris commoration nos attollunt et ad divinam civitatem evehunt Moris vero est eosdem etiam (δαίμονας) demone bonos vocare, quippe qui ( δαήμονες ) scientes 6 periti divinarum legum sint : aliquando autem € (᾿Ἀγγέλους ) Angelos sive nuntios, quod vitz felici regulas nobis ostendant et nuntient, Sepe vet rem triplicem cogitatione complectentes totus istud medium genus in tria dividimus, et qu« proximum est coelestibus angelos nuncupamus quod autem terrestribus conjungitur, Aeroes; qux vero ex zquo distat ab utroque extremo, demo: nes , sicut Plato sepe facit. Nonnulli autem totum hoc medinm genus uno e tribus nomine nunce pant, eosque omnes vocant angelos aut damone aut heroes propter eas quas diximus causs; quemadmodum et nunc cannen medium genu niversum Aeroes illustres appellat, qui se ita οὐ primum genus habent ut splendor ad ignem ev filius ad patrem. Unde et deorum filii mento praedicantur heroes, non ex mortalium coitu £* niti, sed ex uniformi ipsorum causa prodeuntes, tanquam lux corporis lucidi substanuam come IN AUREUM CARMEN. ; Σ᾽ πευφημοῦνται, olx Ix θνητῆς συνουσίας αὐτοὶ sw ot, ἀλλ᾽ ix τῆς μονοειδοῦς αὐτῶν αἰτίας προῖόν- re τφῶς τῇ οὐσίᾳ τοῦ φωτεινοῦ σώματος σύνδρομον᾽ G zcai0pov xai καθαρόν, μεθ᾽ ὃ ἐπινοεῖται τὸ ἐν G« καὶ τὸ ὑποσυμμιγὲς σχότῳ γινόμενον᾽ πρὸς δ᾽ ex A. ovíav ἔχει τὸ τρίτον xal &vüpormwov γένος τῷ κέςεν ποτὲ xal λήθην ἐπιῤῥεπὲς elvat, οἷς xai τοῦ Etw τὸν θεὸν ἀφίσταται ἄνθρωπος, τῶν μὲν ἀεὶ 'exw ἀπολειπόμενος τῷ ποτὲ μὴ νοεῖν, τῶν δὲ ve σἰναδεθηχὼς τῷ ποτὲ νοεῖν καὶ πρὸς τὴν θείαν f tv,» ἀνακαλεῖσθαι, ὅτε καὶ τῷ θείῳ συντάττεται τὸν ὁλιχκὸν φθόνον ἀποφυγὼν xal τὴν θνητὴν καέθειαν ἀποσεισάμενος. Τότε οὖν xal τιμῆς ἄξιος ἕμδσῶν 6 τῆς θείας ἀποδοχῆς ἠξιωμένος, ὡς τὸ τῆς »« ἴσον τῇ τοῦ χρείττονος μετουσίᾳ χοσμήσας. τήκει γὰρ τιμᾶν τῷ ἐραστῇ τοῦ θεοῦ xal τὰ ὁπωσοῦν υ»μεένα αὐτῷ, εἴτε ἐξ ἀϊδίου τὴν ὁμοίωσιν εἴη χκε- ένα, εἴτε ἀπό τινος χρόνου τυγχάνοι ταύτην ἀσχή- α΄ οἷἦοί εἰσιν ol ἀρετῇ διενεγχόντες ἄνθρωποι, περὶ ξγις 6 παρὼν λόγος νομοθετεῖ. IV. 3. Τούς te xata 0ovlou; σέδε δαίμνας ἔννομα ῥέζων. 'ὰς ἀνθρωπίνας ψυχὰς ἀληθείᾳ καὶ ἀρετῇ χοσμη- ἂς δαίμονας καλεῖ, ὡς δαήμονας καὶ ἐπιστήμονας. 425 Εἶτα χωῤίζων αὐτὰς τῶν φύσει δαιμόνων, ot τὸ μέσον γένος πληροῦσι, χαταχθονίους προσεῖπεν, ὡς δυναμένας ἐπὶ γῆς πολιτεύεσθαι χαὶ γήινα σώματα ἐπεισιέναι xal κατὰ γῆς οἰχεῖν, ἵνα τῷ μὲν δαίμονας εἰπεῖν χω- plan τῶν φαύλων xal ἀνεπιστημόνων ἀνθρώπων, ὡς ἀδαημόνων τινῶν καὶ οὐ δαιμόνων, τῷ δὲ χαταχθονίους προσθεῖναι διαστήσῃ τῶν ἀεὶ δαημόνων xal ἐπιστημό- νων ἀεί, xal ἐπὶ γῆς πολιτεύεσθαι μὴ πεφυκότων μηδὲ γηΐνοις συζῆν σώμασιν. Ἢ γὰρ τοῦ χαταχθονίου δαί-- μόνος πρόσρησις οὐδενὶ ἄλλῳ προσήκει, ἢ τῷ φύσει μὲν ὄντι ἀνθρώπῳ, σχέσει δὲ γενομένῳ δαίμονι, ἐπειδὴ τὸ τρίτον γένος χθόνιον ἰδίως λέγεται, ὡς ἔσχατον ἐν λογικαῖς οὐσίαις xal χθονίας ζωῆς ἐπιστρεφόμενον. Τὸ γὰρ πρῶτον οὐράνιον ἦν χαὶ τὸ μέσον αἰθέριον. Πάντων οὖν ἀνθρώπων ὄντων κατὰ τοῦτο χαταχθονίων λογικῶν, οὗ πάντων δὲ δαιμόνων, οὐδὲ σοφῶν, εἰχότως ἐπισυνάψας εἶπε χαταχθονίους δαίμονας τοὺς σοφρὺς ἀνθρώπους. Οὔτε γὰρ πάντες ἄνθρωποι σοφοί εἶσιν, οὔτε πάντες ok σοφοί, ἄνθρωποι" ἀλλὰ καὶ ἥρωες ἀγαυοὶ καὶ ἀθάνατοι θεοί, φύσει χρείττονες ἀνθρώπων ὄντες, σοφοί τε εἶσι xol ἀγαθοί, Τοὺς οὖν τοῖς θείοις γένεσι συντεταγμένους ἀνθρώπους σέθειν 6 λόγος πα- ραινεῖ, τοὺς ἰσοδαίμονας xal ἰσαγγέλους xal τοῖς ἀγανοῖς ἥρωσιν ὁμοίου. Μὴ γὰρ φαῦλόν τι δαι- μόνων γένος ὑπολάδωμεν εἰσηγεῖσθαι δεῖν τιμᾶν, ὡς ; : lux vero serena et pura, post quam consi- atur lux umbrosa tenebrisque paululum mixta, us lucis rationem tertium humanumque genus hoc habet, quod in vitium aliquando atque livionem prolabatur, unde et a continua Dei in- ügentia homo discedit , qui quidem iis qui sem- r intelligunt eo est inferior, quod aliquando non elligat, brutis vero superior, quod aliquando elligat et ad divinam scientiam revocetur, ando et evitata materiali corruptione excusso- e mortali affectu divino choro adjungitur. inc igituris quoque dignus est qui a nobis hono- tur, quem Deus admittere non est dedignatus, pote qui naturam nostrz zqualem prestantioris mmunione exornaverit. Decet enim illum qui rum amat, ea etiam qua ei utcunque similia nt honorare, sive eam similitudinem aL omni ternitate habeant, sive exercitatione ab aliquo moore eam consecuti sint ; quales sunt illi homi- ts, qui virtute excelluerunt, de quibus in se- aentibus carmen precipit, IV. 3. Ac terrestres genios legitima faciens honora. Humanos animos veritate et virtute ornatos vo- at genios sive daemones quasi (δαήμονας ) scientes t intelligentes, Porro autem eos ab illis secer- ens, qui natura demones sunt atque medium genus implent ferrestres appellat, quippe qui in terris versari terrenaque corpora induere et (sub- ter) terram incolere possint, adeo ut demonas vocando eos a pravis atque stolidis hominibus se- jungat , utpote qui non daemones, sed ( ἀδαήμονες) inscientes quidam sint, terrestres autem addendo ab iis discernat, qui ( δαήμονες ) scientes semper et semper intelligentes sunt, et quorum ita compa- rata est natura, ut nec terram incolere, nec in terrenis corporibus vitam degere possint, Nulli enim ali convenit /errestris genii appellatio, quam ei qui natura homo est, habitu vero factus genius, quandoquidem tertium genus terrestre pro- prie dicitur, ut quod naturarum intelligentium ultimum sit atque terrestri vite addictum. Primum enim celeste est, medium autem sthereum. Quum omnes igitur homines in hoc sint terrestres et ra- tione praediti, non omnes tamen daemones, neque sapientes , merito hsec conjungens sapientes homi- nes vocavit ferrestres genios, Neque enim omnes homines sapientes sunt, neque omnes sapientes homines , sed etiam i/lustres heroes et immortales dií, qui natura prsestant hominibus, et sapientes sunt et boni, Carmen igitur nos jubet homines divinis generibus conjunctos colere, ut qui dsemo- nibus et angelis pares atque illustribus heroibus similes sint, Ne putemus enim carmen híc malum aliquod demonum genus honorandum esse docere, 426 HIEROCLIS COMMENTARIUS dv τῳ δόξειεν ὑπὸ τῆς συνηθείας τὴν λέξιν ἐμφαίνειν. “Ὅλως γὰρ τὰ χείρονα τῆς ἀνθρωπίνης οὐσίας οὐ κα- θήχει τιμᾶν τῷ ἐρωτιχῶς ἔχοντι τοῦ θεοῦ xal τῆς ἑαυτοῦ ἀξίας ἠσθημένῳ. Ἀλλ᾽ οὐδὲ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον μετὰ τὰ χρείττονα τιλήσομεν, ἐὰν μὴ τοῖς χρείττοσιν ὡμοιω- μένος ἢ xal τῷ θείῳ χορῷ συμφερόμενος. Τίς οὖν f, τιμὴ xal τούτων; τὸ ἔννομα ῥέζειν, φησί. Τοῦτο δέ ἐστι τὸ πείθεσθαι οἷς καταλελοίπασιν ἡμῖν παραγγέλ- μασι, καὶ ὡς νόμοις ἐμμένειν τοῖς ἐχείνων λόγοις xal τὴν αὐτὴν ὁξὸν μετιέναι τοῦ βίου, ἣν ἐχεῖνοι διελθόντες οὐχ ἐφθόνησαν ταύτης ἡμῖν μεταδοῦναι, ἀλλ᾽ ὥσπερ τινὰ ἀθάνατον χαὶ πατρῷον χλῇρον διηγωνίσαντο τοῖς μεταγενεστέροις διαφυλάξαι, τὰ στοιχεῖα τῶν ἀρετῶν καὶ τῆς ἀληθείας τοὺς χανόνας εἰς χοινὸν ὄφελος ἐν γράμμασι καταθέμενοι" οἷς τὸ πείθεσθαι xal ζῇν Éro- μένως, ἀληθεστέρα ἐχείνων τιμὴ γίγνεται, ἢ εἴ τις χοὰς αὐτοῖς ἐπιφέρῃ πολυτελεστάτας xat ἐναγίζη, πλου- σίως. Τοιαύτη μὲν fj τῶν χρειττόνων τιμή, ἀπὸ τοῦ δημιουργοῦ ἀρξαμένη χαὶ εἰς ἀνθρώπους τοὺς ἀγαθοὺς περατουμένη διὰ μέσων τῶν οὐρανίων xol αἰθερίων γενῶν. "Ext δὲ καὶ τῶν χατὰ τὸν βίον σχέσεων πλεῖστον δεῖ ποιεῖσθαι λόγον, οἷον πατέρων χαὶ συγγε- γῶν (οὗ οὐ πάντως μέν εἶσιν ἀγαθοί, πάντως δὲ τὸ τίμιον ὡς πρὸς ἡμᾶς τῇ ἀξίᾳ τῆς σχέσεως χέχτηνται), τούτου γάριν ἐπήγαγε" V. 4. Τοὺς τε γονεῖς τίμα, τούς τ᾽ ἄγχιστ᾽ ἐχγεγαίῶτας. Tob; μὲν ἀγαθοὺς ἀνθρώπους, ὡς δαιτιωονίους n θείους. σέθειν 6 λόγος ὑπέθετο" τοὺς δὲ γονέας xai τὶ ἐγγύς τι τούτων τῇ φυσιχῇ συγγενεία προσήχοντε ὁποῖοί ποτ᾽ ἂν ὦσι, δι᾽ αὐτὴν τὴν τῆς σχέσεως ἀνζγα τιμᾶν εἰσηγεῖται. Ὅπερ γὰρ ἡμῖν ol κρείττονές εἰ κατὰ τὴν ἀΐδιον συγγένειαν, πατέρων μὲν τάξιν £yov; οἱ οὐράνιοι, συγγενῶν δὲ τιμίων οἵ ἥρωες " τοῦτο τῷ τὸν θνητὸν βίον συντελοῦσιν ἡμῖν ol γονεῖς xat οἷ e χιστεῖς, ol ἐγγύτατα τῶν γονέων ὄντες,, xat διὰ τοῦ τῇ μετὰ γονέας τιμῇ σεμνυνόμενοι. Πῶς οὖν χαὶ τὰ τους τιμήσομεν; ἄρα τὸν ἑαυτῶν βίον πρὸς τὴν ἐχείνι ἀπευθύνοντες γνώμην, ὥστε δοξάζειν τε ταῦτα xat τοι τειν, ἃ ἂν ἐχείνοις εἴη φίλα ; Ἀλλ᾽ οὕτως ἂν περιτρατεί ἡ τῶν ἀρετῶν ἄσχησις πρὸς χαχίας σπουδήν, εἰ τύγοι ὄντες πονηροὶ οἱ πατέρες. Ἀλλὰ ἀτιμάσομεν αὐτοὺς 8 πάντα διὰ τὴν τῆς χαχίας χατάγνωσιν; χαὶ πῶς ἔτι παρόντι νόμῳ πειθόμεθα ; πῶς δὲ τὴν θεοειδῆ cue τῶν γονέων ἢ τὴν ἡρωϊχὴν τῶν ἀγχιστέων ἔμφαειν n τιμῶντες οὐχ εἷς ἐκείνους ἀσεδήσομεν, οἷς τούτους i3 χέναι φαμέν ; xal οὕτως fj δοχοῦσα δι᾽ ἀπειθείας γονέω ἀρετὴ ἡμῖν ἀσχεῖσθαι εἰς μεῖζον χαχὸν περιστήσεται τὴν ἀσέθειαν. Πειθόμενοι δὲ πάντα γονεῦσι, πῶς οἱ ut cuipiam forsitan locutio hzc e communi usu significare videatur. Omnino enim non decet eum qui Deum amat et suam dignitatem intelligit ea honorare, qus hominibus natura sunt deteriora. Imo vero nec ipsos homines post prestantiora illa honorabimus, nisi prestantioribus similes divino- que choro conjuncti sint? Qui igitur honos his quoque exhibendus est? legitima, inquit, facere : hoc vero est iis obedire preceptis, qus illi nobis reliquerunt, et eorum dicta tanquam leges obser vare , atque eandem vitz viam ingredi , quam illi emersi nobis monstrare non dedignati sunt, sed operam sedulo dederunt, ut hanc velut immorta- lem quandam paternamque hereditatem posteris conservarent, virtutum elementa veritatisque re- gulas in communem usum scriptis mandantes; quibus obsequi et congruenter vitam suam insti- tuere verior est eorum cultus, quam si quis liba- mina eis offerat sumtuosissima profuseque paren- tet. Hujusmodi igitur est honos superis tributus, i a creatore incipiens in bonos homines per ynedia ccelestia atque ztherea genera desinit. Quo- niam autem et necessitudinum , quz in hominum vitam cadunt, precipua est habenda ratio, velut parentum et cognatorum ( qui licet non omnino boni sint, omnino tamen propter necessitudinis dignitatem merito apud nos sunt in honore) id- circo adjicit : V. 4. Observa etiam parentes et eos qui proxime cognali sunt. Ut bonos viros, tanquam sapientes et divinos, colamus carmen nobis precepit , parentes vq d naturali cognatione eis proximos, qualescunqet demum sint, propter ipsam necessitudinem hone randos esse docet. Quod enim superi nobis sunt, celites quidem eterna cognatione parentum lee nobis constituti, cognatorum antem honorande rum locó heroes : id ipsum nobis in hac morhli vita sunt parentes et propinqui, qui parentibus proximi sunt atque ideo proximo post parents honore decorantur. Quomodo igitur hos quoqvt honorabimus? num vitam nostram ita ad ille rum sententiam componendo , ut ea quz illis pla cent , nos et sentiamus et faciamus ? Ita vero extr. citatio virtutis vertatur in vitii smdium, si forte mali sint parentes. Num vero eis in omnibus, ob vitiorum improbationem , honorem denegabimus Quomodo igitur huic legi amplius parebimus? aut qui fiat, ut dum divinz in parentibus imagini ant heroicz propinquorum speciei honorem denep- mus, non in eos impietatis rei simus , quibus s- miles hos esse dicimus? lta vero virtus, {02 à nobis in negandó parentibus obsequio exercer videtur, in malum gravius, impietatem cedet. Sn IN AUREUM CARMEN. , πᾶλιν τῆς εὐσεδείας ἀποπέσοιμεν xol τῆς ἄλλης "τῆς, εἶ τύχοιεν ἐχεῖνοι διὰ μοχθηρίαν τρόπου μὴ xx τὰ ὄντως χαλὰ παιδαγωγοῦντες ἡμᾶς ; El μὲν γὰρ το πάντως ἦν ἀληθὲς χαὶ χαλόν, ὃ τοῖς γονεῦσι πα- στατο, σύμφωνος 7j τῶν γονέων τιμὴ τῇ τῶν χρειτ-- νων ἐγίνετο. Ei δὲ ἔστιν ὅτε τῶν θείων νόμων ἀνήκοός ry ἢ τῶν γονέων προαίρεσις, τί δεῖ ποιεῖν εἰς ἀντι- μείαν ἐμπεσόντας τοιαύτην, 7| τοῦτο, ὃ xal ἐπὶ τῶν λων χαθηχόντων dx περιστάσεως εἰς ἐναντίωσιν ἔλ- ἵντων προσήχει φυλάττειν ; Μειζόνων γὰρ xai ἐλατ- νων πρθοχειμένων χαλῶν τὰ μείζονα πρὸ τῶν ἐλατ- ἦνων ποιεῖσθαι δεῖ, ὅταν μὴ ἀμφότερα ἐξῇ διχσώζειν. Kov χαλὸν μὲν τῷ θεῷ πείθεσθαι, καλὸν δὲ καὶ τοῖς ονεῦσι. Εἰ γοῦν ἐς ταὐτὰ ἄγοι ἢ ἀμφοτέρων πειθώ, γῃαιον ἂν εἴη καὶ ἄμαχον τὸ γινόμενον’ εἰ δὲ πρὸς λλο μὲν ὃ θεῖος νόμος, πρὸς ἄλλο δὲ οἱ γονεῖς φέροιεν, ayoutvne τῆς αἱρέσεως, τοῖς dusivootw ἕπεσθαι δεῖ, (X ταῦτα μόνον ἀπειθοῦντας τοῖς γονεῦσι, πρὸς ἃ αἱ αὐτοὶ τοῖς θείοις νόμοις οὐ πείθονται. Τὸν γὰρ φυ- ἄττειν βουλόμενον τοὺς τῆς ἀρετῆς χανόνας οὐχ on t τοῖς τούτους παραθαίνουσι συμφωνεῖν. Εἰς δὲ τὰ ἔλα πάντα γονέας τιμήσομεν ὑπερδαλλόντως, σώματος πηρεσίαν xal χρημάτων χορηγίαν αὐτοῖς παρέχοντες τι μάλιστα προθυμοτάτην. Δίχαιον γὰρ χρῆσθαι αὐ- οὺς οἷς ἐγέννησαν τε xal ἔθρεψαν. Ὃ δὲ τῆς ἀπ᾽ ἐχείνων 421 διαδοχῆς οὐχ ἤρτηται, τοῦτο ἐλεύθερον τῆς ἀπ᾽ ἐχείνων δεσποτείας ἀφίησιν 6 νόμος, xal τὸν ὄντως πατέρα ζητεῖν παραχελεύεται, χἀχείνου ἔχεσθαι, xal τῆς πρὸς ἐχεῖνον ὁμοιώσεως πλείστην ἐπιμέλειαν ποιεῖσθαι. Καὶ οὕτως ἀμφότερα δύνασθαι συμβαίνει, τά τε θεῖα ἀγαθὰ δύνασθαι τηρεῖν xai τὰ ἀνθρώπινα. Καὶ οὔτε δι᾽ οἴησιν ἀρετῆς γονέων θεραπείας ὀλιγωρήσομεν, οὔτε διὰ τὴν ἀνόητον ὕπειξιν τὸ μέγιστον τῶν χαχῶν ἀσέθειαν εἶσδε- ξόμεθα. Εἰ γὰρ προτείνοιεν θάνατον μὴ πειθομένοις ἢ χλήρου ἀλλοτρίωσιν, οὐδὲν ἐχφοδεῖσθαι δεῖ τοῖς τοιού- τοις, ἀλλ᾽ εὖ εἰδέναι τί τὸ ταῦτα πεισόμενον, χαὶ ὅτι ᾧ ἐγέννησαν ἀπειλοῦσι μόνῳ τὸ δὲ ἀπαθὲς τούτων ἐλεύθερον προσήχει τηρεῖν καὶ μόνῳ θεῷ εὐπειθές. Τιμὴ οὖν γονέων f, ὄντως, ἣν δίδωσιν 6 τῆς ἀρετῆς σχοπός, μήτε σωμάτων φειδομένους ἡμᾶς μήτε χρη- μάτων, ἀλλ᾽ ἐχόντας αὐτοῖς ὁποτετά,θαι εἰς πάντα τὰ τοιαῦτα. Πρέπει γὰρ μήτε τὴν δι᾽ αὐτουργίας θεραπείαν ἐπὶ γονέων παραιτεῖσθαι, ἐνευσχημονεῖν δὲ μᾶλλον αὐτῇ, ὅσῳ ἂν μᾶλλον ἐπίπονος γένηται καὶ δουλοπρε- πής, μήτε οὐσίας δαπανωμένης φειδωλοὺς γίνεσθαι, ἀλλὰ πάντα πρὸς τὴν ἐκείνων χρείαν ἑτοίμως παρέχε-- σθαι, γεγηθότας xal ἡδομένους ἐπὶ τοῖς εἷς ἐχείνους πόνοις τε καὶ ἀναλώμασι. Τὸ γὰρ εὐχαρίστως ταῦτα ποιεῖν χαὶ τὸν τῆς ἀρετῆς διασώζει νόμον χαὶ τὸν τῆς φύσεως ἀποδίδωσιν ἔρανον. Τοιαύτη μὲν fj τῶν γονέων item in oinnibus morem geramus parentibus , qui rursus pietate alíisque virtutibus non excida- mus , si forte illi propter morum pravitatem , nos ad ea, qua vere honesta sunt, non instituant? Nam si id quidem omnino verum atque honestum esset, quod parentibus videretur, honor eis habi- tus cum illo consentiret, quo superi afficiuntur. Sin autem divinis legibus repugnat aliquando pa- rentum voluntas, quid aliud nos facere debemus, quum in ejusmodi legum pugnam incidimus, quam quod in aliis etiam officiis, quando casu ali- quo inter se pugnant, observari oportet? Bonis enim majoribus minoribusque simul propositis majora minoribus sunt anteferenda , quum utra- 486 conservare non possumus. Verbi gratia, bo- pum est Deo obedire; bonum vero et parentibus, Si igitur eodem ducat utrisque debita obedientia, lucrum sane contigerit inopinatum nec controver- sum; sin autem ad aliud nos divina lex, ad aliud parentes trahant, dubia electione visa, meliora nos sequi oportet, in iis solum non obedientes parentibus , in quibus ipsi divinis legibus non obe- diunt. Fieri enim non potest, ut is qui virtutis regulas observare vult, cum illis consentiat, qui eas violant. In ceteris vero omnibus parentes summo honore prosequemur, corporis ministerio et facullatum sumtu 115 quam promtissime deser- vientes. Equum enim est eos illis uti quos genue- runt atque aluerunt. Quod autem subolis ex iis orte non est, id a dominio eorum liberat lex jubetque verum patrem qusrere eique adhzrere, atque ad ejus similitudinem se quam accuratissime componere. Atque ita fit, ut utraque possimus, tum divina bona, tum humana conservare, et neque virtutis pretextu observantiam parentibus debitam negligamus , neque stulto erga eos obse- quio impietatein admittamus , quod est maximum malorum. Si: enim illi nobis non obedientibus mortem vel exheredationem minentur, nihil istis nos terrilari debemus, sed rite considerare , quid sit quod illa patietur eosque illi tantum minitari quod genuerunt, id autem quod hzc pati non potest, liberum servari oportet Deoque soli inori- gerum, Verus igitur parentum honor is est, quem permittit virtutis scopus, ut nec corporibus no- stris nec pecunia parcamus, sed libenter iis in ejusmodi rebus omnibus obediamus. Decet enim nos neque manibus nostris obeunda in parentes officia detrectare, sed illa eo magis decori ducere, quo magis molesta sunt et servilia , neque faculta- tum sumtui parcere , sed omnia promte in illo- rum usum conferre, gaudentes laetantesque labo- ribus ac sumtibus in eorum commoda impensis. Qui enim hzc grato animo prestat, is tum vir- tutis legem observat, tum nature debitam gra- tiam refert. Hujusmodi igitur est honor, qui 438 τιμή. Ἡ δὲ τῶν ἀγχιστέων, δευτέρα μετ᾽ ἐχείνην τε- ταγμένη, πρὸς τὴν τῆς φύσεως ἐγγύτητα παραμετρήσει τὴν θεραπείαν, τοσοῦτον τῆς μετὰ γονέας τιμῆς ἑχάστῳ τῶν συγγενῶν νέμουσα, ὅσον ἂν ἣ πρὸς ἐχείνους ἐγγύ- τῆς ὑποφαίνη" δῆλον δὲ ὅτι χαὶ ἐπὶ τούτων τῆς ἀρετῆς ἀδεσπότου μενούσης. V1. 5. Τῶν δ᾽ ἄλλων ἀρετῇ ποιεῦ φίλον, ὅστις ἄριστος. Μετὰ τὴν πρώτην τιμὴν τῆς ἄνω συγγενείας χαὶ ἑπομένην ἐχείνη τὴν περὶ γονέας xol συγγενεῖς dxo- λούθως 6 φιλοποιὸς παραδίδοται νόμος, τῶν ἔξω τοῦ γένους τὸν ἄριστον εἷς φιλίαν ἐχλέγεσθαι xal πρὸς τὴν τῶν ἀρετῶν χοινωνίαν αὐτῷ συνάπτεσθαι χελεύων, ἵνα τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα δι᾿ ἀγαθὴν αἰτίαν ἔχωμεν φίλον, xal μὴ κατ’ ἄλλας χρείας αὐτὸν οἰχειώμεθα,, ὥστ᾽ ἐοικέναι τὸ παράγγελμα τοῦτο τῇ περὶ τῶν μετηλλαχότων τὸν βίον σπουδαίων ἀνδρῶν ὑποθήκῃ. Ὡς γὰρ ἐχεῖ τοὺς ἐπιστήμονας μόνους τῶν ἀνθρώπων ἔλεγε δεῖν τιμᾶν" οὕτως ἐνταῦθα τοὺς ἀγαθοὺς φιλοποιεῖσθαι παραινεῖ μόνους, διδοὺς ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων ἐχλογήν, ἐπὶ δὲ γο- νέων καὶ συγγενῶν ἀρκούμενος τῇ φύσει, Ἁπλῶς γὰρ τὸ πρόσωπον τοῦ πατρὸς χαὶ τοῦ ἀδελφοῦ συνεισάγει HIEROCLIS COMMENTARIUS τὴν τιμήν, ἐπὶ δὲ τῶν ἄλλων ἢ ἀρετὴ ποιεῖ τὸ τί; ὥσπερ χαὶ ἐπὶ τῶν ἐχ τοῦ βίου ἀπελθόντων. Τὰ πρὸ τούτων κατ᾽ αὐτὴν τὴν φύσιν ἐστὶ τίμια, ἐχεῖ θεοὶ καὶ ἥρωες, ἐντάῦθα δὲ πατέρες xoi συγγενεῖς, θνητῇ φύσει τῆς ἀθανάτου συγγενείας fpiv εἶχό προτείνοντες. Τοιαύτη μὲν fj πρώτη θήρα xai ἢ xc, τοῦ φίλου. Τίς δὲ 4 τήρησις αὐτοῦ f$, πρὸς κοινωνία τῶν ἀγαθῶν ἡμῖν συντελοῦσα, xal τίς f ἀπόθεσις, ἐὰν πρὸς τὸ χεῖρον μεταδαλλόμενος φαίνηται xai μὴ πειθόμενος ταῖς πρὸς τὸ βέλτιον ἀγούσαις συμουλίαις, ἑξῆς λέγει. - . | VII. 6— 8. ΠΠραέσι δ᾽ εἶχε λόγοις ἔργοισί τ᾽ ἑπωφελίμοισι. Μηδ᾽ ἔχθαιρε φίλον σὸν ἁμαρτάδος εἴνεχα μικρῆς, ὄφρα δύνῃ δύναμες γὰρ ἀνάγκης ἐγγύθι ναίει. Πῶς δεῖ προσφέρεσθαι τοῖς φίλοις ἐνταῦθα διαλέγε-᾽ ται, xal πρῶτον μὲν ὅτι τὰ χαλὰ εἰσηγουμένοις αὐτοῖς, καὶ ἐπ᾽ ὠφελείᾳ τῇ ἡμετέρᾳ πράττουσιν ὅδτιοῦν Éxóvcec δεῖ πειθαρχεῖν. Πρὸς γὰρ τοῦτο τὸ χοινωνικὸν dyafn 6 τῆς φιλίας συνάπτει νόμος, ὅπως ἡμεῖς τε ὠφελώμεθα παρ᾽ ἐχείνων εἷς ἀρετῆς ἐπίδοσιν καὶ παρ᾽ ἡμῶν ἐκεῖνοι. Ὥς γὰρ χοινὴν ὁδὸν τοῦ ἀρίστου βίου πορευομένους, ὅπερ ἂν ἄλλος ἄλλου προΐδηῃ μᾶλλον, τοῦτο εἷς χοινὸν debetur parentibus. Is autem, quo propinqui ornantur, altero post illum loco positus, cultum ad nature propinquitatem componet , tantum sin- gulis cognatis alterius secundum parentes honoris tribuens, tuantum ea que cum illis intercedit propinquitas significaverit : manifestum autem est virtutem etiam horum habita ratione debere li- beram manere. VI. 5. Ex aliis vero amicum tibi adjunge , quisquis virtute pra- stantissiimus est, Post primum honorem superioribus cognatis exhibendum et proximum illi, parentibus et pro- pinquis debitum, ordine suo lex de faciendis amicis traditur, qua jubemur optimum quemque, qui nobis minime cognatus sit, amicum deligere et cum illo ad virtutum communicationem con- jungi, ut probum virum ob causam bonam ami- cum habeamus , non autem propter alias utilitates eum asciscamus : adeo ut hoc preceptum videatur ei simile, quod de praeclaris hominibus vita fun- ctis traditur. Sicut enim ibi ex hominibus sapientes solos esse honorandos dicebat , ita hic eos tantum qui boni sunt amicos faciendos lex monet, per- mittens in czteris quidem delectum, in parenti- bus vero et cognatis naturali vinculo contenta, Ipsa enim per se persona patris et fratris hono- rem simul affert ; in aliis vero virtus honorem con- ciliat, quemadmodum et in illis qui de vita dece» serunt. Ea vero quz his antecedunt, ipsa natura sunt honoranda, illic quidem dii et heroes, hic autem parentes et cognati , qui in mortali natura cognationis immortalis imagines nobis exhibent. Sic igitur primum quaeri et comparari amicum oportet. Qua ratione autem amicitiam cjus reti- neamus, qus ad bonorum communicationem conducat et quomodo eam deponamus, si ille in deterius plane mutetur et meliora suadentibus auscultare nolit, in sequentibus narrat. VII. 6-8. . Lenibus dictis cedas et utilibus factis ; neve oderis amicum propter leve peccatum , quoad potes ; facultas enim prope necessitatem habitat. Disserit htc de modo quo nos erga amicos gerere oporteat, et primum quidem debere nos libenter eis auscultare, quum suadent honesta et rem quampiam in nostrum commodum faciunt. Nam ad consequendum hoc bonum hominum congre- gationi destinatum amicitiz lex conjungit et obli- gat, ut et nos virtutis incremento ab iis augea- mur et illi vicissim a nobis. Oportet enim eos, qui tanquam communem vite optima viam in- IN AUREUM CABMEN. pte χατατίθεσθαι δεῖ, πράως μὲν εἴχοντας τοῖς xa- ὥς ὑφηγουμένοις τῶν φίλων, πράως δὲ αὐτοῖς τῶν αλῶν τὴν χοινωνίαν προτείνοντας, περὶ δὲ χρημάτων | δόξης ἥ τινος ἄλλου τῶν ἐχ τῆς θνητῆς συστοιχίας ᾿ηδεπώποτε αὐτοῖς Σιαφερομένους. Τοῦτο γὰρ ἦν ἅμαρ- ἄδος εἵνεχα μιχρῆς εἰς ἀπέχθειαν χαθίστασθαι τοῖς πρὶ τὰ μέγιστα ἀγαθὰ φίλοις Suiv ὑπάρχουσιν. El ἄντα οὖν τῶν φίλων ἀνεξόμεθα, ὡς ὑπὸ μεγίστης ἰνάγχης τῆς φιλικῆς διαθέσεως πιεζόμενοι, πλὴν ἑνός. X) γὰρ δὴ καὶ πρὸς τὸ χεῖρον ὑποφερομένοις αὐτοῖς ἴξομεν, οὐδὲ μεταδαλλομένοις ἐκ τῆς περὶ φιλοσοφίαν νπουδῆς εἰς ἐτέραν τινὰ τοῦ βίου πρόθεσιν ἐπαχολουθή- ἴομεν χαὶ αὐτοὶ συνεχφερόμενοι τοῖς ἀποπίπτουσιν ἀπὸ t9 πρὸς ἀρετὴν σχοποῦ,, ἀλλὰ μάλιστα μὲν πάσῃ μη- (ανῇ πειρασόμεθα τὸν φίλον ἐπανορθώσασθαι μὴ πεί- Jovi, δὲ ἡσυχίαν ἕξομεν, οὔτε ἐχθρὸν ποιούμενοι διὰ τὴν προῦπηργμένην φιλίαν. οὔτε φίλον ἔτι διὰ τὴν πρὸς τὸ χεῖρον μεταθολήν. “Ὥστε τούτου χάριν τὸν φίλον ποτὲ ἀποθησόμεθα, ὡς μηκέτι δυνάμενον εἶναι χοινωνὸν ἡμῖν ἀρετῆς, ἧς ἕνεχα χαὶ τὴν ἀρχὴν φίλον αὐτὸν ἐποιησάμεθα. Ἢ δὲ ἀπόθεσις φυλαττέτω τὸ μὴ εἷς ἔχθραν μεταπεσεῖν. Δεῖ γάρ, εἰ xal ἐχεῖνος τῆς φιλίας ἑαυτὸν ὑπεξήγαγεν, ἥμᾶς γοῦν πλείστην ἐπιμέλειαν ποιεῖσθαι, ὅπως ἐπαναχληθείη πρὸς τὸ δέον, οὐχ ἀγα- πῶντας τὴν ἀπόπτωσιν τοῦ φιλου οὐδὲ ὁπερφρονοῦντας 439 τὸ καταδεὲς αὐτοῦ τῆς γνώμης, ὀδυρομένους δὲ μᾶλλον xal θρηνοῦντας ὑπεραλγεῖν αὐτοῦ xal ὑπερεύχεσθαι, χαὶ πάντα πειρᾶσθαι ποιεῖν τὰ πρὸς τὴν ἐχ μεταμε- λείας σωτηρίαν αὐτὸν ἐπανάγοντα. Τοιαῦτα δέ ἐστι τὸ μήτε περὶ χρημάτων μήτε περὶ δόξης αὐτῷ διαφέ- ρεσθαι, xal τὸ μὴ ἐφ᾽ ὕδρει τῆς χοινωνίας αὐτὸν ἀπο- στερεῖν, μηδὲ φιλοτιμίαν ἑαυτοῦ ποιεῖσθαι τὴν ἐχείνου δυστυχίαν. ᾽᾿Ἐπειδὴ δὲ καὶ πρὸς τὴν ἀρίστην τῶν φίλων τήρησιν χαὶ πρὸς τὴν εὔλογον ἀπόθεσιν χαὶ πρὸς τὴν ἐκ μεταμελείας αὐτῶν ἐπανάχλησιν πλεῖστα συμθάλλεται τὸ ἡμέτερον ἀνεξίχαχον χαὶ περὶ μηδενὸς πρὸς τοὺς φίλους μιχρολογούμενον, μηδὲ ἐξεταστιχὸν πρὸς ἀχρί- ὄειαν, ἀλλ᾽ ὅσον οἷόν τε ὑπομονητιχόν' διὰ τοῦτο ἐπή- ἴαγεν ὄφρα δύνῃ. Εἶτα ἵνα μὴ τὴν δύναμιν τῷ τῆς προαιρέσειος μέτρῳ χανονίση τις, ἀλλ᾽ αὐτῷ τῷ τῆς φύσεως φορητῷ, ὅσον fj ἀνάγχη προσελθοῦσα ἐξευρί- σχει, ἐπήγαγε δύναμις γὰρ ἀνάγχης ἐγγύθι ναίει. ἕχαστος γάρ, ὧν οἴεται δύνασθαι, πλέον δυ- νάμενος ὑπὸ τῆς ἀνάγχης ἔλέγχεται. Τοσοῦτον οὖν προθυμεῖσθαι χρὴ τῶν φίλων ἀνέχεσθαι, ὅσον ἣ ἀνάγχη δείκνυσιν μι χρὴ τῶν vm , καὶ τό γε nds dpé- ρῆτον φανὲν τῇ τῆς φιλίας ἀνάγχῃ φορητὸν ποιεῖν. Μὴ γὰρ δή που τὰ πρὸς βίαν ἐπιταττόμενα μόνα οἰώμεθα προσήχειν γενναίως ὑπομένειν, ἀλλὰ καὶ τὰ πρὸς φυ- λαχὴν τῶν φίλων χαὶ ἀνάχλησιν συντείνοντα μείζονος gressi sunt, quodcunque alius alio melius prsevi- derit, id. in communem utilitatem conferre, amicis bene monentibus leniter cedentes; leniter etiam ea, qux bona sunt, cum iis communican- ts, nunquam autem de pecuniis aut gloria aut alia re e caducarum genere cum illis dissidentes. ld enim esset propter leve peccatum inimicitias suscipere cum illis, qui in maximis bonis amici nobis sunt, Nos igitur amica affectione, tanquam maxima necessitudine coacti , amicos in omnibus feremus, excepto uno. Neque enim illis morem etiam geremus , si prolabantur in deterius ; nec, «δὶ ἃ sapientie studio ad aliud aliquod vitse institu- tum transeant , eos sequemur, abrepti et ipsi una cum iis a virtutis scopo aberrantibus, sed quacun- que maxime possumus ratione conabimur amicum in rectam viam reducere : quodsi ei persuadere nequeamus, tum quiescemus, neque inimicum illum facientes propter amicitiam pragressam, nec pro amico in posterum habentes propter mutatio- nem in deterius. Itaque hac de causa amicum ali- quando repudiabimus , quum virtutis, cujus gra- lia primum factus est amicus , particeps nobiscum amplius esse non queat. Cavendum autem ne hzc repudiatio in inimicitiam vertatur. Quamvis enim ille ab amicitia se subduxerit, nos certe decet cu- rarc diligentissime, ut ad officium revocetur, nequaquam amici lapsu letantes et judicii ejus inopiam despicientes , sed lamentis potius et plo- ratu vicem ejus dolentes et pro eo precantes , at- que omnia facere conantes, quibus ille facti poenitens ad salutem reducatur. Talia autem sunt, ut nec de pecuniis, nec de gloria cum eo con- tendamus, neque cum contumelia eum societate privemus, neque ejus infortunium nobis gloriz ducamus, Quandoquidern vero tum δὰ amicos o- ptime retinendos justeque repudiandos, tum ad eos pceenitentiz beneficio sanam-ad mentem revo- candos plurimum confert nostra injuriarum tole- rantia, etsi de minutis rebus cum amicis nunquam litigemus; nec ad. amussim omnia exigamus, sed quantum fieri potest patiamur : ideo hoc , quoad possis, adjecit. Deinde ne quis hanc facultatem voluntatis sum modulo metiretur, sed illa naturse patientia, quantam necessitas ingruens suggerit, porro addidit : « facultas enim prope necessitatem habitat, » Unusquisque enim urgente necessitate plus posse convincitur, quam ipse se posse arbi- tratur. In tantum igitur nos promte amicos ferre debemus, in quantum nos posse ostendit necessi- tas, et id quod primo aspectu intolerabile vide- tur, amicitiz necessitate tolerabile reddere. Ne-. quaquam enim putandum est , ea tantum , que vi imponuntur, fortiter esse patienda, sed ea etiam, qui? ad conservandos et revocandos amicos con- ferunt, majore patientia digna esse debemus 480 ὑπομονῆς ἄξια δεῖ τίθεσθαι, ὡς τῆς" θείας ἀνάγχης ἐπι- τάγματα. Δυνατωτέρα δὲ παρὰ τοῖς εὖ φρονοῦσιν fj τοῦ νοῦ ἀνάγχη τῆς ἔξωθεν βίας. Εἴτε οὖν πρὸς τὴν ἐκ περιστάσεως ἀνάγχην ἀπίδοις, εἴτε πρὸς τὴν ὁχούσιον, τὴν ἐκ τῶν ἐπιστημονιχῶν ὅρων συμπληρουμένην χαὶ ἐχ τῶν θείων νόμων καθήχόυσαν, ἐξευρήσεις τὸ ἐνυ- πάρχον σοι τῆς δυνάμεως μέτρον, ὃ νῦν ὁ λόγος elon- γεῖται δεῖν τοῖς φίλοις προσφέρειν, ἐν τῷ πῤοστάττειν μὴ προχείρως αὐτοῖς εἰς ἀπέχθειαν καθίστασθαι á μαρ- τάδος εἵνεχα μιχρῆς, τὰ ἔξω τῆς ψυχῆς πάντα μικρὰ θέμενος xal ἀπαγορεύων μὴ φειδοῖ τούτων τὸν φίλον ἐχθρὸν ποιεῖν, ἀδιαφορίᾳ δὲ μᾶλλον τῇ περὶ τὰ τοιαῦτα χαὶ τὸν ἀποπεσόντα φίλον ἀνακαλεῖσθαι xal πανταγοῦ τοῦτο ἑαυτοῖς συνειδέναι, ὅτι ὅσον ἐφ᾽ ἡμῖν καὶ τοὺς ὄντας φίλους ἐτηρήσαμεν χαὶ τοὺς πρὸς τὸ χεῖρον ὑπενεχθέντας ἀνεχτησάμεθα, xal οὔτε τὴν ἀρχὴν εἰς ἔχθραν τινὰ χατεστήσαμεν, οὔτε παρ᾽ ἑαυτοῦ γε- γόμενον ἐχθρὸν τοῖς ἴσοις ἠμειψάμεθα, "Taura γὰρ 6 τῆς φιλίας ὑπαγορεύει θεσμός, μεγίστης οὔσης ἀρετῆς καὶ ταῖς ἄλλαις ὡς τελειότητος ἐπιφαινομένης. Πέρας μὲν γὰρ τῶν ἀρετῶν f, φιλία, ἀρχὴ δὲ fj εὐσέδειχ, Καί ἐστιν ὁ τῆς εὐσεδείας λόγος σπέρμα τῶν ἀγαθῶν ἁπάν- τῶν ἡμῖν’ ἣ δὲ τῆς φιλίας ἕξις 6 τελειότατος τῶν ἀρετῶν καρπός. Ὥσπερ οὖν διχαιοσύνης ποιεῖσθαι δεῖ λόγον οὗ μόνον πρὸς τοὺς δικαίως ἡμῖν προσφερομένους, ἀλλὰ xal πρὸς τοὺς ἀδικεῖν ἐγχειροῦντας, ἵνα μὴ τῷ ἀντα- HIEROCLIS COMMENTARIUS δικεῖν εἷς τὴν ἴσην χαγεξίαν αὐτοῖς ἔλθωμεν" οὕτω xx τῆς φιλίας ἀντέχεσθαι δεῖ, τοῦτ᾽ ἔστι τῆς φιλανθρεντίε, τῆς πρὸς ἅπαντας, ot τοῦ γένους Suiv χοινωνοῦσιν. Ἔν τάξει δὲ τῇ πρεπούσῃ τὰ τῆς φιλίας μέτρα ποιησό εν, τοὺς μὲν ἀγαθοὺς ὡς ἀποσώζοντας τὴν τοῦ ἀνθρώτι τελειότητα xal διὰ τὴν φύσιν χαὶ διὰ τὴν γνώμην παντοίως ἀσπαζόμενοι, τοὺς δὲ φαύλους ὡς μυ δὲν ἀτὸ γνώμης εἰς αἵρεσιν φιλίας ἡμῖν ὁπέχοντας διὰ μόνην τὴν χοινὴν φύσιν ἀγαπῶντες. Διὸ xal λέγεται ὀρόξκ, ὡς οὐδεὶς ἐχθρὸς τῷ σπουδαίῳ, xat μόνος ὃ üysfix ἀγαθῷ φίλος. Ὥς μὲν γὰρ τὸν ἄνθρωπον φιλῶν, οὐδὲ τὸν χαχὸν ἐχθρὸν τίθεται, ὡς δὲ τὸν ἀρετῇ xexoayruc- voy ζητῶν πρὸς χοινωνίαν τὸν ἀγαθὸν ἐχ πάντων ἐχλέ- γεται, μιμούμενος xat ἐν τοῖς. τῆς φιλίας μέτροις τὸν θεόν, ὃς μισεῖ μὲν οὐδένα ἄνθρωπον, τὸν δὲ ἀγαθὸν ἐϊ:- φερόντως ἀσπάζεται, Τὸ γὰρ τῆς φιλανθρωπίας dva. χοινῇ τῷ γένει προτείνων τῆς προσηκούσης ox ἔχαστον ἀξιοῖ, τοὺς μὲν ἀγαθοὺς πρὸς ἑαυτὸν ἀνάγων, τοὺς δὲ τῆς ἀρετῆς φυγάδας τοῖς τῆς Our νόμοις ποὺς τὸ δέον ἀπευθύνων. Τοῦτο γὰρ τοῖς ἑχατέροις avuto τε xal ὠφέλιμον. Οὕτω καὶ ἣμᾶς προσήκει τὴν φιλίτν τηρεῖν πρὸς πάντας ἀνθρώπους μετὰ τῆς πρὸς τὰν dim ἀπονεμήσεως. Καὶ γὰρ σωφροσύνην xat δικαιοσύνην πρὸς ἅπαντες ἕξομεν, xai οὐ πρὸς μόνους τοὺς δικαίους xal σώφρινις οὐδὲ ἀγαθοὶ μὲν τοῖς ἀγαθοῖς ἐσόμεθα, χαχοὶ δὲ τοῖς existimare, tanquam divinz necessitatis mandata, Mentis vero necessitas apud eos qui recte sapiunt, plus valet quam vis externa. Sive igitur ad illam necessitatem respicias , qu: ex rerum statu oritur, sive ad voluntariam , quz scientie terminis con- tinetur queque divinis legibus consentanea est, invenies eam in te esse facultatis potestatisque Juensuram, quam nunc carmen amicis esse prse- standam docet, dum nos parvi peccati causa vetat eorum inimicitiam temere suscipere; quippe quod omnia , que extra animum sunt, in parvis habet, precipitque , non, ut his parcendo ex amico ini- cum faciamus , sed ut iis potius neglectis amicum lapsum recuperemus, nobisque in omnibus conscii simus, nos quoad potuimus, et eos qui amici erant conservasse et in deterius prolapsos recupe- rasse , ac neque inimicitiae cuiquam causam pre- buisse, nec ei qui sponte sua nobis inimicus erat paria paribus retulisse. Hzc enim dictat amicitiae lex, quz: virtutum maxima est et in ceteris tan- quam earum perfectio elucet. Nam virtutum finis est amicitia , principium vero pietas. Atque pieta- tis ratio nobis bonorum omnium semen est, ami- citie vero habitus perfectissimus est virtutum fructus. Quemadmodum igitur justitiam colere debemus non solum erga eos qui juste nobiscum agunt , sed et erga eos qui nobis injuriam conan- tur inferre, ne dum injuriam illatam ulciscimur in idem cum illis vitium incidamus : sic et amici- tiam, id est, humanitatem cólere oportet erga omnes qui ejusdem nobiscum generis participe sunt. Recte autem et ordine amicitiam metiemur, si bonos, ut bumanz naturz perfectionem ser-- vantes, cum propter naturam, tum ob animum voluntatemque omnino amplectamur, malos autem propter communem naturam solum amemv, quippe qui n hil ab animo ad expetendam ipso- rum amicitiam nobis afferant. Quapropter et recte dicitur nemo inimicus esse viro bono solusque bonus bono amicus. Is enim, ut hominem dili- gens, ne malum quidem pro inimico habet; vt vero virtute preditum sibi socium quaerens bonum ex omnibus deligit, in ipsis etiam amicitiz regulis deum imitans qui hominum neminem odit, bonum vero precipue amplectitur. Ille enim benevolen- tige suze commoda humano generi communiter por rigens convenientem singulis sortem tribuit , pro- bos ad se adducens, virtutis autem desertores just castigatione ad officium reducens. Hoc enim utri- que congruum atque utile est. Similiter et no: omnium hominum amicitias colere oportet , adh- bita singulorum dignitatis distinctione, Etenim temperantiam et justitiam exercebimus erga o- mnes, ac non solum erga justos et temperatos; ne IN AUREUM CARMEN. axo, Οὕτω γὰρ ῥᾳδίως συμμεταδαλλόμενοι τοῖς ροσπίπτουσιν οὐδὲν οἰκεῖον ἕξομεν ἀγαθόν, ὃ διὰ avro, xal πρὸς πάντας τηρήσομεν. El δὲ ἕξιν τὴν ρετὴν χεχτήμεϑα, οὐχ ἔστιν ἐπὶ τῷ βουλομένῳ ταύτης μᾶς ἀποστῆσαι " οὐδὲ τοῖς ἐντυγχάνουσι τὰς διαθέσεις υναλλοιώσομεν, τὸ μόνιμον τῆς ἀρετῆς εὐτυχοῦντες. ὕπερ οὖν ἐπὶ τῶν ἄλλων ἀρετῶν, τοῦτο xal ἐπὶ τῆς "λίας δεήσει φυλάττειν, φιλίας, ὡς ἔφαμεν, μεγίστης ὕσης ἀρετῆς, φιλανθρωπίας δὲ χοινῶς μὲν πρὸς παντας, ἰδίως δὲ πρὸς τοὺς ἀγαθοὺς θεωρουμένης, τι χαὶ τὸ τῆς φιλανθρωπίας ὄνομα αὐτῇ μᾶλλον ἐπι- ῥέπει, Ταῦτα δὲ περὶ τούτων, ἐπὶ δὲ τὰ ἑξῆς ροΐωμεν. VIII. 9—11. Ταῦτα μὲν οὕτως ἴσθι" χρατεῖν δ᾽ εἰθίζεο τῶνδε" γαστρὸς μὲν πρώτιστα xal ὕπνου λαγνείης τε xal θυμοῦ. | Συστέλλειν δεῖ ταῦτα πάντα xal τάττειν, ἵνα μὴ ταρενοχλῇ τὸν λογισμόν. Φέρε οὖν, τὴν ἀλογίαν ὅλην ν τάξει χαλινώσωμεν ὀρθαῖς παιδαγωγίαις, ἐπειδὴ αἱ τὰ ταύτης μέρη χορηγά ἐστι χαχίας ἀλλήλοις ἐφε- ἧς. Οἷον γαστὴρ ἄγαν πληρουμένη ὕπνον πολὺν πάγεται" ἀμφύτερα δὲ ἀφθονίαν παρέχεται σπέρμα- «X, ἥτις ἀμέτρως ἐγείρει πρὸς ἀφροδίσια xal τὸ ἐπι- joni bonis erimus, malis autem mali. Ita enim acile, prout res contingunt , mutati, nihil proprii ibis boni conservabimus , quo semper et erga yunes utamur. Quodsi virtutis habitum compara- rerimus, non erit volentis, nos ab ea dimovere; 1eque pro re nata affectus nostros variabimus, si itabili virtutis possessione fruamur. Quod igitur n alis virtutibus, id in amicitia quoque obeer- randum erit, quum amicitia, uti diximus, virtus it maxima, humanitas vero communiter erga omnes, sed praesertim erga bonos exerceatur, inde humanitatis nomen ei precipue convenit, Sed de his hactenus : ad ea igitur quz sequuntur pergamus, VIII. 9-11. Hec quidem sic teneas, sed istis imperare assuesce : ventri primum et somno, deinde libidini el ire. Coerceri oportet hzc omnia et in ordinem cogi, üt rationem perturbent. Age igitur, id totum quod rationi repugnat rectis institutis ordinatim refre- némus, quoniam et hujus partes sibi invicem vitia subministrant. Verbi gratia venter multo cibo refertus multum. somnum inducit; ambo autem seminis copiam praebent, quze ad res venereas im- moderate excitat animique partem ad concupi- Xéndum propensam ad incontinentiam incitat, 481 θυμητιχὸν τῆς ψυχῆς πρὸς τὸ ἀχόλαστον ἐποξύνει, Τούτῳ δὲ τὸ θυμικὸν συνεχφερόμενον διὰ πάσης ἴεται μάχης, νῦν μὲν σιτία xal ποτὰ ἐχδιχοῦν, νῦν δὲ περὶ ἑταίρας μαχόμενον xol ἄλλοτε ἄλλας ἡδονὰς φιλονει-- χοῦν χτήσασθαι. Κρατεῖν οὖν ἐθίζου τούτων, ἀπὸ τῆς γαστρὸς πρώτης ἀρξάμενος, ἵνα τοῦ τε λόγου χα- τήχοα γένηται τὰ ἄλογα τῆς ψυχῆς εἴδη, xal αὐτὸς ἐπὶ σαυτοῦ τὴν εὐσέδειαν καὶ τὴν περὶ γονέας τιμὴν xal πάντα, ἃ μιχρῷ πρόσθεν παρήνεσεν ὃ λόγος, ἀπα- ραγώγως φυλάξαι δυνηθῇς. Δύναμις γὰρ τῆς τῶν προτέρων τηρήσεως ταυτὶ τὰ ἑπόμενα. ᾿Επεὶ παρα-- δαθείη ἂν πάντα ἐχεῖνα, μὴ ἑπομένων τῷ λογισμῷ τῶν παθητιχῶν δυνάμεων. Ἦ γὰρ θυμὸς ἐξετάραξε χατὰ γονέων, ἦ ἐπιθυμία πρὸς ἀπείθειαν αὐτῶν ὥπλισε. Καὶ πάλιν, 3) θυμὸς πρὸς βλασφημίαν ἐπή- γεῖρεν, ἢ ἐπιθυμία χρημάτων πρὸς ἐπιορχίαν. Καὶ ὅλως τὰ xax& διὰ ταύτας πράττεται τὰς δυνάμεις, μὴ τῆς λογικῆς Ψυχῆς πρὸς τὸ δέον αὐτὰς ἀπευθυνούσης, Ἐντεῦθεν ἀσέδειαι παντοῖαι xal πόλεμοι συγγενιχοὶ χαὶ φίλων προδοσίαι καὶ πάντα τῆς παρανομίας τὰ εἴδη, ὡς xal βοᾶν ἀναγχάζεσθαί τινας" ᾿ μανθάνω μὲν οἷα μέλλω δρᾶν καχά, θυμὸς δὲ χρείσσων τῶν ἐμῶν βουλευμάτων, ἄλλους δὲ 3, τοὺς αὐτοὺς ἄλλοτε βοᾶν, Cum hac vero una impetum faciens pars irritabi- lis per omne genus pugna grassatur, modo escu- lenta et potulenta sibi vindicando, modo de me- retrice rixando atque nunc de his, nunc de illis voluptatibus comparandis acriter contendendo. His igitur imperare assuescas, facto a ventre ini- tio, ut et animi partes rationis expertes rationi obsequantur, et ipse in te pietatem et erga paren- tes honorem cateraque omnia, ad quz paulo ante hortabatur carmen, constanter servare possis, Nam priora illa observandi potestas posterioribus hisce continetur. Violabuntur enim illa omnia , si facultates perturbationibus obnoxiz rationi non obtemperent, Aut enim ira ad resistendum paren- tibus excitat, aut cupiditas ad eorum consilia contemnenda armat. Et rursus, aut ira ad male-- dicta impellit, aut pecuniarum cupiditas ad per- jurium. Atque omnino mala ab his facultatibus perpetrantur, nisi ad decorum a rafione dirigun- tur. Hinc omnis generis impietates et bella inter consanguineos et amicorum proditiones et cuncta flagitiorum genera, adeo wt nonnulli exclamare cogantur, Intelligo quidem , qualia moliar mala; sed ira potentior est meis consiliis, alii vero , aut iidem alias exclamare, 433 μανθάνω μὲν οἷα μέλλω δρᾶν καχά, ἐπιθυμία δὲ χρείσσων τῶν ἐμῶν βουλευμάτων, xal, ES μέν μοι δοχεῖς λέγειν, πέπονθα δὲ τὸ τῶν πολλῶν πά- θος, οὐ πᾶνν σοι πείθομαι. Τὸ γὰρ λογικὸν γένος πρὸς τὴν τῶν καλῶν αἴσθησιν εὖ- φυῶς διαχείμενον, εὐανάμνηστόν ἐστι καὶ εὐάγωγον πρὸς τὴν τοῦ ὀρθοῦ λόγου διδασκαλίαν, ὅταν μὴ ταῖς παθητιχαῖς ὁλκαῖς, ὥσπερ τισὶ μολυόδίσιν, ὑποφέρηται πρὸς καχίαν. Δεῖ οὖν χαὶ αὐτοὺς ἡμᾶς εἰδέναι τὰ δέοντα, καὶ τὰς ἀλόγους δυνάμεις ἐθίσαι, ὅσον οἷόν τε, καὶ αὐτὰς τῷ ἐν ἡμῖν λόγῳ συνέπεσθαι. Οὕτω δὲ ταχθέντων τῶν παθῶν, ἱκανὸς 6 λογισμὸς γένοιτο ἂν ἀπερισπάστως φυλάξαι τὰ πρῶτα παραγγέλματα, περὶ ὧν εἴρηται ταῦτα μὲν οὕτως ἴσθι. Περὶ δὲ τῶν ἑξῆς ἐθίζον κρατεῖν εἶπεν, ἐνδειχνύμενος, ὅτι τὸ μὲν λογικὸν διδασχαλίᾳ καὶ ἐπιστήμη τάττεται, τὸ δὲ ἄλογον ἐθισμοῖς καὶ πλάσεσι τρόπον τινὰ σωματιχαῖς" οὕτω δὲ xal τῶν ζώων τὰ ἄλογα μόνῳ ἔθει ἄγεται ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων. ᾿Εθισθεῖσα οὖν γαστὴρ ζητεῖν τὰ μέτρια, τάς τε ἄλλας ἐπιθυμίας τοῦ σώματος χοσμιω- τέρας παρέχεται xai τὸν θυμὸν ἐμμελέστερον, ἵν᾽ ἐφ᾽ ἡσυχίας τὰ περὶ τῶν δεόντων βουλευώμεθα, μὴ σφό- δρα ὕπὸ τῶν συνεχόντων παθῶν ἐνοχλούμενοι, ὅθεν καὶ τὸ ἑαυτοὺς γνῶναι ὅ ἐσμεν τῇ ἀληθείᾳ καὶ τὸ αἷ- HIEROCLIS COMMENTABIUS δεῖσθαι ofc ἔγνωμεν διδασχόμεθα. "Ex δὲ τῆς γνώσεκ ταύτης καὶ τῆς συνούσης αὐτῇ αἰδοῦς ἢ τῶν aicy 3e φυγὴ παραγίνεται. Τὰ γὰρ καχὰ αἰσχρὰ λέγεται, ἐς ἀπρεπῇ καὶ ἀνάξια δρᾶσθαι ὑπὸ λογιχῇς οὐσίας“ xtX ὧν τὰ ἑξῆς ἐπιλέγει. IX. 11—12. Πρήξυς δ' αἴσχρόν ποτε μήτε μετ᾽ ἄλλου, μήτ᾽ ἰδίῃ * πάντων δὲ μάλιστ᾽ αἰσχύνεο σαυτόν. *H γὰρ καθ᾽ ἑαυτοὺς πράττοντές τι αἰσχρὸν ἀδιέ- qopov αὐτὸ ἡγούμεθα, ὃ μετ᾽ ἄλλου οὐχ ἂν ἐπράξαμέν ποτε, τὸν χοινωνὸν τῆς πράξεως αἰσχυνόμενοι" ἢ ἀνέ- παλιν, συμπεριφερόμενοί τισι πράττομεν ἃ μή xov b καθ᾽ ἑαυτοὺς ἐδράσαμεν, τῇ χοινωνίᾳ τῶν συμπρατ- τόντων εἰς παῤῥησίαν τοῦ ἔργου προκαλούμενοι. Διὰ τοῦτο προανεῖλεν ἑχατέραν ὁδὸν «T. εἷς τὸ αἰσχρὸν xu τὸ χαχὸν παρεχθάσεως. — El γὰρ τὸ αἰσχρὸν τῇ ἀλη- θεία φευχτόν, οὐχ ἄν ποτε διὰ περίστασιν αἱρετὸν vé vorro. Διὸ συνάψας εἶπε, μήτε μετ᾽ ἄλλου, μήτ ἰδίη ἵνα μήτε μόνωσις ἐπεγείρῃ σε πρὸς τὸ μὴ πρέ- vov, μήτε χοινωνία εὐαπολόγητόν cot ποιήσι, τὶν ἁμαρτίαν. Εἶτ᾽ ἐπήγαγε τὴν αἰτίαν, τὴν μόνην τῶν καχῶν ἀποτρέπουσαν, πάντων δὲ μάλιστ᾽ αἰσχύ- νεοσαυτόν. ᾿Ἐὰν γὰρ ἐθισθῇς σαυτόν αἰσχύνεσθαι, ἕξεις πανταχοῦ, ὃν αἰδεσθήσῃ,, οἰκειότατον φύλαχα χαὶ Intelligo quidem, qualia moliar mala, : sed ratione fortior mihi cupiditas est. Et, Nec absurde sane mihi videris dicere; laboro autem vulgari malo , obtemperare tibi nequeo Etenim suboles mentis compos , quum ad honestas res percipiendas naturá comparata sit, earum 1nemor est et docilis ad recte rationis monita , quando non affectuum ponderibus, tanquam plumbeis quibusdam globis, ad vitia deorsum ra- pitur. Oportet igitur nos ea, quz nostri sunt offi- cii , scire, irrationales autem facultates , quantum fieri potest, assuefaciendz sunt et ipss rationi, quse in nobis est , obtemperare. Affectibus vero sic in ordinem redactis, tum demum poterit ipsa ra- tio nulla re interveniente prima illa precepta ob- servare, de quibus dictum est : Avec quidem sic teneas, De sequentibus autem dicit, imperare as- suesce, significans, id quod est ratione prseditum disciplina ac scientia regi , illud autem quod ra- tione caret assuetudine et formatione quodam- modo corporea institui : sic enim et bruta ani- malia homines sola consuetudine condocefaciunt. Venter igitur qui moderata appetere consueverit, cum cseteras corporis cupiditates reddit temperan- tiores, tum iram ipsam remissiorem , ut de iis quse ad officium pertinent tranquille deliberemus, commotionibus internis minime agitati : unde et nosmet ipsi quid vere simus nosse, et sic notos revereri discimus, Ex hac vero cognitione eamque comitante pudore eorum fuga fit quz ( αἰσχρὰ) tur pia sunt; vitia enim αἰσχρὰ dicuntur, ut indecora et indigna quee ab intelligenti natura fiant, de quibus ea quz sequuntur adjicit. IX. 11-12. Ne quid unquam turpe commitlas sive cum alio sive seorsum , sed maxime omnium verere te ipsis. Àut enum turpe aliquid soli facientes indifferem illud arbitramur, quod presente alio nunquam fecissemus , facinoris testem adhibere verecundan- tes; aut contra aliis obsequentes illa simul faci- mus , quz soli nunquam fecissemus, ab ipsa fac- noris societate ad id fidenter patranduirn allect. Quapropter utramque ad illud, quod turpe et vitiosum est, transgrediendi viam przclusit. Si enim quidquid turpe est , reapse fugiendum sit, nunquam id propter tempora quadam rerumque statum erit eligendum. Quocirca conjunctim dixit ueque cum alio neque seorsum, ut neque solitudo te ad id quod indecorum est incitet , nec facilem peccati excusationem tibi preebeat societas, Deinde rationem , quz sola a vitiis deterreat, hanc sub- IN AUREUM CARMEN. ἀπόδραστον, ᾿Επεὶ πολλοὶ μονωθέντες φίλων, ἢ ἐτῶν, ἔδρασαν ταῦτα, ἃ πρότερον δι᾿ ἐχείνους modi; t ἠσμύνοντο. "A p" οὖν οὐδένα εἶχον συνόντα; ἐῶ ιόν " (ποῤῥωτέρω γὰρ οὗτος τῆς τῶν χαχῶν συνειδή- ως") ἀλλὰ ἑαυτοὺς οὐκ εἶχον xal τὸ τοῦ συνειδότος ιτήριον; Εἶχον μὲν οὖν ἀλλ᾽ ἠγνόουν ὅτι εἶχον, & πάθεσι χατατεινόμενοι, — Ot δὲ τοιοῦτοι τὸ ἐν αὐ- ἰς λογικὸν ἄτιμον καὶ ἀνδραπόδου φαυλότερον ἔθεντο. χειότατον οὖν ἐπίτροπον ἔχε σαυτόν xal πρὸς τοῦ- ν ἐπιστρέφων χατάρχου τῆς ἀποτροπῆς τῶν χαχῶν. | γὰρ ἑαυτοῦ αἰδὼς ἑχάστῳ φυγὴ τῶν αἰσχρῶν xal αἴίων τῆς λογικῇς οὐσίας ἐξ ἀνάγχης γίνεται. Ὃ οὕτως ἀπαξιῶν τὰ χαχὰ πῶς πρὸς ἀρετὴν οἰχειοῦ-- 1, ἐπάγει, X. 18—16. Εἶτα δικαιοσύνην ἄσχει ἔργῳ τε λόγῳ τε᾿ μηδ᾽ ἀλογίστως σαυτὸν ἔχειν περὶ μηδὲν ἔθιζε" ἀλλὰ γνῶθι μὲν ὡς θανέειν πέπρωται ἄπασι, Χρήματα δ᾽ ἄλλοτε μὲν κτᾶσθαι φίλει, ἄλλοτ᾽ ὀλέσσαι. Ὁ ἑαυτὸν αἰσχυνόμενος φύλαξ ἑαυτοῦ γίνεται μη- ἱμοῦ χαχία περιπεσεῖν, Καχίας δὲ εἴδη πλείονα. ατὰ μὲν τὸ Aoyixóv , ἀφροτύνη χατὰ δὲ τὸ θυμιχόν, (Δία χατὰ δὲ τὸ ἐπιθυμητικόν, φιληδονία xoi φιλο- γηματία - χατὰ δὲ πάσας ὁμοῦ τὰς δυνάμεις, ἀδιχία. ἐτράδος οὖν ἀρετῶν ἐδέησεν ἡμῖν πρὸς τὴν τῶν τοιού- 438 τῶν χαχῶν ἀποτροπήν᾽ φρονήσεως μέν, περὶ τὸ Aoyt ζόμενον" ἀνδρείας δέ, περὶ τὸ θυμούμενον" σωφροσύ- νης δέ, περὶ τὸ ἐπιθυμητικόν δικαιοσύνης δέ, περὶ πάσας ὁμοῦ τὰς δυνάμεις, τελειοτάτης οὔσης πασῶν ἀρετῶν xal περιεχτιχῆς τῶν ἄλλων, ὡς οἰχείων μερῶν, Διὸ xxi ταύτης πρώτης ἐμνημόνευσεν ὃ λόγος" εἶτα φρονήσεως, χαὶ ἐφεξῆς τῶν ἀπὸ τῆς φρονήσεως ἀπογεν- νωμένων ἀρίστων ἐπιτηδευμάτων , καὶ εἰς τὴν τῆ)ς δι- χαιοσύνης ὁλότητα συντελούντων. Ὃ γὰρ ὀρθῷ λογισμῷ χρώμενος, ἐν μὲν τοῖς δεινοῖς τὴν ἀνδρείαν σύμμαχον χτᾶται" ἐν δὲ τοῖς ἡδέσι τὴν σωφροσύνην, ἐν πᾶσι δὲ ὁμοῦ τὴν διχαιοσύνην, Καὶ οὕτως ἀρχὴ μὲν τῶν ἀρετῶν fj φρόνησις εὑρίσκεται" πέρας δέ, ἢ δικαιοσύνη * διὰ μέσου δέ, ἣ ἀνδρεία καὶ fj σωφροσύνη. Ἢ γὰρ πάντα ἐχλογιζομένη δύναμις, καὶ τὸ ἑκάστου πρόσφορον ταῖς πράξεσιν ἀεὶ ζητοῦσα, ἵν᾽ εὐλόγως ἕκαστα διατεθείη, ἢ τῆς φρονήσεώς ἐστιν ἕξις * ἀρίστη διάθεσις οὖσα τῆς λογικῆς ἡμῶν οὐσίας, ἀφ᾽ ἧς καὶ ταῖς ἄλλαις δυνάμεσιν ἣ εὐκοσμία παραγίγνεται, ὡς ἀνδρίζεσθαι μὲν τὸν θυμόν, σωφρονεῖν δὲ τὴν ἐπιθυ- μίαν, xal τὰν δικαιοσύνην τῆς ἀναλογίας ἔχεσθαι, καὶ ταύτῃ χοσμεῖσθαι τὸν θνητὸν ἡμῶν ἄνθρωπον ἐχ πε- ριουσίας τῆς ἐνούσης ἀρετῆς τῷ ἀθανάτῳ ἀνθρώπῳ. Προηγουμένως γὰρ αἱ ἀρεταὶ ἀπὸ νοῦ εἰς ψυχὴν λογικὴν ἐλλάμπονται, xal ταύτης εἰσὶν οἰκεῖον εἶδος, xal τε- λειότης, xai εὐζωίΐία, El; δὲ τὴν ἀλογίαν xai τὸ igit, sed maxime omnium verere te ipsum, $i tim 4e ipsum revereri consueveris, domesticum abebis ubique custodem quem reverearis et uem effugere non possis, Etenim multi soli ab micis aut. domesticis relicti ea admiserunt quz ntea ilis presentibus facere verebantur. Ne- lnemne igitur secum presentem habuerunt? 0n dico Deum ; (abest enim ille longius a ialorum hominum conscientia ;) at se ipsos non abuerunt et conscientiam judicem? habebant Ane , sed babere se ignorabant, perturbationibus gitati. Qui autem tales.sunt, insitam rationem ihilizstimant et mancipio viliorem ducunt. Teergo psum tui curatorem familiarissimum adhibe, at- [ue ad hunc conversus vitiorum propulsationem uspicare. Qui enim se ipsum veretur, necesse.est ugiat turpia et intelligenti naturá indigna. Verum juomodo qui ita dedignatur vitia, virtutis satelles lat, subjungit. X. 13-16. Deinde justitiam exerce factis atque dictis : neve te ulla in re inconsiderate gerere assuescas : sed scito omnibus fatali lege moriendum esse. Divitias autem libenter aliquando quere , aliquando . [amitte. Qui se ipsum reveretur, cavet ne qua in vitium PulL, ἀπ 50. prolabatur. Sunt autem vitiorum genera complu- ria: in animi parte rationali imprudentia, in irrita- bili ignavia, in parte ad concupiscendum propensa voluptatis et divitiarum amor, atque in omnibus simul facultatibus injustitia. Nobis igitur quatuor virtutum comitatu opus est ad ejusmodi vitia pro- pulsanda , prudentia quidem in facultate rationis compote , fortitudine in irritabili, temperantia in parte ad concupiscendum proclivi, justitia autem in omnibus simul facultatibus, quippe quae o- mnium virtutum perfectissima sit atque reliquas tanquam partes proprias contineat. Quapropter et hujus primum meminit carmen, deinde prudentize et optimorum deinceps studiorum qua a pruden- tia orta ad justitie consummationem conducunt, Is enim qui recta ratiocinatione utitur, sociam sibi asciscit in adversis fortitudinem , in jucundis tem- perantiam, in omnibus vero simul justitiam, At- que ita virtutum principium reperitur prudentia, finis autem justitia, medie vero fortitudo atque temperantia. Facultas enim illa, que omnia con- siderat, et quz quid cujusque actionibus accom- modatum sit semper inquirit, ut ad rationis nor- mam singula componantur, prudentiz habitus est, qua optima est nature nostre intelligentis affe- ctio, unde reliquis etiam facultatibus decor accedit, adeo ut in fortitudinem mutetur iracundia, in 28 484 θνητὸν σῶμα μετουσία τις τῶν ἀρετῶν ἔρχεται, ὅπως ἂν xai τὰ συμπεφυχότα τῇ λογιχῇ οὐσία εὐσχημοσύνης καὶ μετριότητος πληρωθῇ. Τὸ δὲ τῶν θείων ἀγαθῶν ἡγεμονοῦν ἢ φρόνησις αὕτη , xac ἐνιδρυθεῖσα τῇ λογικῇ ψυχῇ, δίδωσι περὶ πάντων εὖ βουλεύεσθαι, καὶ τὸν μὲν θάνατον ἀνδρείως φέρειν, τὴν δὲ ἀποδολὴν τῶν χρημάτων πράως καὶ ἐμμελῶς. Πάσας γὰρ τὰς με- ταδολὰς τῆς θνητῆς φύσεως, xai τῆς ἑπομένης αὐτῇ τύχης, σωφρόνως χαὶ ἀνεχπλήχτως ὑπομένειν ἢ φρό- γησις δύναται, Τὴν γὰρ φύσιν ἐχλελόγισται τῶν πραγμάτων, καὶ οἶδεν, ὡς ἀνάγκη τὸ συμπλασθὲν ἐχ γῆς xai ὕϑατος διαλυθῆναι πάλιν εἰς αὐτά * xal πρὸς τὴν ἀνάγχην οὐχ ἀγριαίνεται οὐδὲ ἀπρονόητα εἶναι τίθεται τὰ καθ᾽ fuüc, ἐὰν τὸ θνητὸν ἀποθνήσχῃ. Γινώσχει γὰρὡς θανέειν πέπρωται ἅπασι, καί τις ὡρισμένος ἐστὶ γρόνος πρὸς διαμονὴν τοῖς θνητοῖς ἡμῶν σώμασιν, οὗ ἐνστάντος, οὗ δεῖ χαλεπαίνειν, ἀλλ᾽ ὡς νόμῳ θείῳ ἑχόντας ἕπεσθαι, Τοῦτο γὰρ νῦν ἣ πε- πρωμένη δηλοῖ, ὅροις τισὶν ἀναγχοίοις πεπερατῶσθαι τὴν θνητὴν ἡμῶν ζωήν " φρονήσεως δὲ ἴδιον εἶναι τοῖς τῶν χρειττόνων ἕπεσθαι δόγμασιν, οὐ τὸ μὴ ἀποθανεῖν, ἀλλὰ τὸ εὖ ἀποθανεῖν, ζητούσης. Ὁμοίως δὲ xol τὴν τῶν χρημάτων φύσιν οὖκ ἀγνοεῖ, ὅτι νῦν μὲν ἦλθε, νῦν temperantiam cupiditas, justitia vero proportio- nem conservet, atque hoc modo mortalis noster homo ornatum accipiat ex abundantia virtutis, qu: immortali homini insita est, Etenim precipue virtutes a mente in animum rationalem immissze lucent ejusque propria forma sunt et perfectio et vitae beatitas, In illud autem quod rationis expers est et in mortale corpus virtutum quadam trans- it communio , ut ista etiam, quse rationali nature conjuncta sunt, decore et modestia repleantur. Hac vero prudentia, quae divinorum bonorum principatum tenet, rite in animo rational insita, facit ut recta de omnibus censilia capiamus, at- que ut mortem ipsam fortiter, facultatum vero jacturam placide et decenter toleremus, Nam pru- dentia praeditus naturz mortalis fortunzque ei adjuncte mutationes omnes composita mente et impavide potest sustinere. Etenim considerata re- rum natura scit, id quod ex terra et aqua forma- tum est, in ea rursus necessario dissolvi atque adeo in necessitatem non instigatur, nec statuit providentia res humanas non regi, si id quod mortale est moritur. Quippe omnibus fatali lege moriendum esse cognovit, et quoddam caducorum corporum nostrorum permansioni -tempus esse definitum, quo instante , nos non irasci, sed ei, ut divinz legi , lubentes obsequi oportet. [ἃ enim fatum híc significat, terminis quibusdam necessa- riis vitam nostram mortalem definiri, esse autem prudentiz proprium, deorum decretis obsequi, Ld 8 [——————— HÓA ὁ ΠΡ», ΡΝ ΡΟΝ ho———————————— ''/——————— Σ᾽. ὁ ΠΟ ΟΣ HIEROCLIS COMMENTARIUS δὲ ἀπῆλθε, xacd τινας ὡρισμένας αἰτίας, αἷς ἀντιτε γειν ἀδέλτερον. ᾿[ῶν γὰρ οὐχ ἐφ᾽ f$uiv τῆς χτήσϑι ἡμεῖς οὐ χύριοι. Οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν δὲ τὸ σῶμα καὶ τὰ γ5 ματα. xal ἁπλῶς, ὅσα τῆς λογιχῆς fiv οὐσίας ἢ κεῖται, οὔτε τὴν ἀργὴν κτήσασθαι ἐφ᾽ ἡμῖν, οὔτε guis; ἐφ᾽ ὅσον βουλόμεθα - τὸ δέ, προσγινομένων καὶ ἀπον νομένων αὐτῶν, μετὰ ἀρετῆς ἀποδέχεσθαι αὐτά, , x: ἀποτίθεσθαι, τοῦτο ἦν ἐφ᾽ δαῖν, xai τῆς λογιχῖς o σίας ἴδιον, ἂν μὴ ἀλογίστως ἔχειν περὶ τῶν cuuóa γόντων ἑαυτὴν ἐθίζη, ἀλλὰ ι τοῖς θείοις ἕπηται μέτροι οἷς πάντα τὰ περὶ ἡμᾶς ὦ ὥρισται. ᾿Ενταῦθα ὧν - io ἡμῖν δύναμιν ἔχει μεγίστην, ἐν τῷ εὖ χρῖναι τι; τῶν οὐχ ἐφ᾽ fuiv, xal μὴ τῇ τούτων ᾿προσπαθεία τὸ τοῦ αὐτεξουσίου ἀρετὴν προσαπολέσαι. Τί οὖν ἔμφρων χρίσις λέγει ; Παρόντι μὲν τῷ σώματι χαὶ τὶ πλούτῳ χαλῶς χρῆσθαι, xal πρὸς ὑπηρεσίαν ἀρετῖ- ἀπιόντων δέ, εἰδέναι τὸ δέον, χαὶ πρὸς ταῖς ἄλλαι ἀρεταῖς ἀλυπίαν χερδαίνειν, Οὕτω γὰρ xoi ἡ τὸ θεοὺς εὐσέδεια τηρηθήσεται, χαὶ τὰ τῆς δικαιοσύνη μέτρα, εἰ τὸ λογιχὸν ἐχμάθοι ταῖς περιστάσεσιν 8 καὶ χαλῶς χρῆσθαι, χαὶ τοὺς τῆς φρόνησεως ὅρτοως iv τιτιθέναι τοῖς δοχοῦσιν ὡς ἔτυχε xai ἀτάχτως συαῦεί νειν. Ἄλλως γὰρ οὐκ ἂν ἀρετὴ φυλαχθείη,, ἂν jn quippe qua non mortis effugium , sed bene πιο riendi rationem quzerat. Similiter et divitiarum natura perspecta non ignorat , eas nunc accedere, nunc decedere, ex fixis quibusdam causis, quibas obluctari stultum est, quandoquidem eorum, quz non sunt nostri arbitrii, possessio in nostr non est potestate. Nostri autem arbitrii non sasi corpus et diviti, atque in summa, NA extra rationalem nostram naturam posita sun eorum neque comparatio penes nos initio est, ne que retentio quamdiu volumus, sed ea, quum ae cedunt atque decedunt, cum virtute accipere d deponere, id penes nos est et natura rationali proprium , si illa non inconsiderate se gerere à» iis quse contingunt assuescat, sed divinis legibu obsequatur quibus omnia nostra definita sunt. Hic igitur id quod nostri arbitrii est vim babe maximam, sitam in recto judicio de rebus , quz non sunt in nostra potestate, atque in cautioae ne harum cupiditate liberi arbitrii virtutem amit tamus. Quid igitur prudens judicium suadet? st corpore et divitiis, quum adsunt, recte et ad vir- tutis ministerium utamur, quum autem decedunt, ut meminerimus quid deceat, et ad alias virtute indolentiam lacrifaciamus, lta enim et pietas is deos et justitize regulz conservabuntur, si id quod ratione preditum est rerum casibus recte atqse honeste uti didicerit et prudentiz decreta ilis opponere , qua fortuito nulloque ordine vidente contingere. Aliter enim virtus conservari no& IN AUREUM CARMEN. Vota τις ἐνυπάρχῃ τῇ λογιχῇ οὐσίᾳ. Οὗτε γὰρ χρείττοσιν ἕπεσθαι δύναται, ὡς χρείττοσιν, ἀλλὰ ὑπὸ τυράννων βιαζόμενος διατεθήσεται" οὔτε τῶν ὄντων λόγον τινὰ ποιήσεται, οὔτε σώματος, 9| χρη- wv τὴν ἀρίστην οἰχονομίαν ἐξευρήσει, ἀλογίστως ν ἑαυτὸν ἐθίσας. Ὅρα γὰρ ὅτι οἱ ἐξ ἅπαντος φεύ- ἐς τὸν θάνατον, ἢ τὰ χρήματα τηρεῖν ἐπιθυμοῦν- , πολλαῖς ἐξ ἀνάγκης ἀδιχίαις χρήσονται xal βλα- μίαις, ἀρώμενοι μὲν χατὰ θεῶν ἀνόσια, xol μὴ νοεῖσθαι φάσχοντες͵, ἐπειδὰν περιπέσωσιν οἷς dvo- K ἔφευγον, ἀφειδῶς δὲ τοὺς ἄλλους ἀδικοῦντες, xal κάντων ἀθροίζειν πειρώμενοι πρὸς τὸ ἑαυτοῖς λυσι- íc, ὡς οἴονται. Καὶ οὕτως ἐκφανὴς ἣ τῆς ψευδο- ίας ἐν αὐτοῖς γίνεται βλάδη, ὡς τὰ μέγιστα τῶν ὧν ἐχόλαστάνειν- ἀδικίαν μὲν πρὸς τοὺς ὁμοίους, σιότητα δὲ πρὸς τοὺς κρείττονας, Ὧν χαθαρεύ- ιν ἂν ὁ τοῖς προχειμένοις στίχοις πειθόμενος, ὁ τῇ ογίστῳ χρίσει τὸν θάνατον γενναίως ὑπομένων, xoi "τῶν γρημάτων ἀποδολὴν οὐχ ἀφόρητον ἡγούμενος. ὧν xoi πρὸς δικαιοσύνην ἀφορμὰς λαμθάνει, ὡς t τῶν ἀλλοτρίων ἀπέχεσθαι, xal βλάπτειν μηδένα, δὲ ὠφέλειαν ἑαυτοῦ τὰς τῶν ἄλλων ποιεῖσθαι συμ- 4865 φοράς. Τούτων δὲ οὐδὲν τηρῆσαι δυνατὸς ἔσται ὃ θνητὴν ὑπολαμδάνων εἶναι τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, καὶ ἀλο- γίστως ἔχειν ἑαυτὸν ἐθίσας, τί μέν ἐστι τὸ ἀποθνῇ- exov ἡμῶν μηδαμῶς λογιζόμενος, καὶ τὸ τῶν χρημάτων δεόμενον, τί δὲ τὸ ἀσχοῦν τὴν ἀρετήν, χαὶ τὸ ἐχ ταύ- τῆς ὠφελούμενον. Μόνη γὰρ fj τούτων διάχρισις προθυμίαν εἰς ἀρετῆς ἄσχησιν ἂν παράσχοι, χαὶ πρὸς τὴν τῶν χαλῶν χτῆσιν ἐπεγείρειεν ἢ dx τοῦ γνῶθι σεαυτὸν xai αἰσχύνεο σαυτὸν ἔνθεος ὁρμή. Πρὸς γὰρ τὰν ἡμετέραν ἀξίαν xal τὰ τῶν ἄλλων κα- θήχοντα παραμετρεῖσθαι δεῖ ἐν ἔργοις τε χαὶ λόγοις. Ἡ δὲ τῶν χαθηχόντων τήρησις ἀπαράδατος δικαιοσύνη ἂν εἴη" διὸ xal προτέταχται τῶν ἄλλων ἀρετῶν, ἵνα τῶν. χαθηχόντων γένηται μέτρον. Διχαιοσύνην γάρ, φησιν, ἄσκει ἔργῳ τε λόγῳ τε. Οὐκ οὖν οὐδὲν βλάσφημον ἐρεῖς ἐν ἀπωλείαις χρημάτων, À νόσων ἀλγηδόσιν, ἵνα μὴ ἀδιχῇς ἐν λόγῳ ἀλλ᾽ οὐδὲ τὰ τῶν πλησίον ἁρπάσεις, οὐδὲ μη, aviar, δυστυχίας ἀνθρώποις, ἵνα μὴ ἀδιχῇς ἐν ἔργῳ. Διχαιοσύνης γὰρ τὴν Ψυχὴν φρουρούσης, τὰ προσήχοντα ἂν πράττοιμεν , xal περὶ ἀνθρώπους, καὶ περὶ ἡμᾶς αὐτούς. Τῆς δὲ δικαιοσύνης τὸ ἄριστον μέτρον ἐστὶν fj φρόνησις " ὅθεν ssit, nisi natura rationalis rectas opiniones im- Yrit. Neque enim superis, quatenus superi it, homo obsequi poterit, sed ita, quasi tyran- rum vi coactus, erga eos afficietur; neque ul- ἢ eorum , quibuscum vivit, rationem habebit, que optimum corporis aut pecunia usum inve- ',si inconsiderate se gerere assueverit. Vide im, ut iji qui quoquo modo mortem evitare | divitias retinere cupiunt, multa necessario in- ite faciant et maledicta effutiant , impiis utique versus deos exsecrationibus utentes, et provi- nlam esse negantes, quum in ea inciderunt, « stulte fagiebant , aliis vero crudeliter nullam in inuriam inferentes et caterorum omnium | in suum, quemadmodum opinantur, usum &cervare conantes. Atque ita manifesta in iis sz opinionis labes est, ut malorum maxima iantur, injustitia in similes, impietas autem ad- TSUs Superos, À quibus ille erit immunis qui Tsibus hic propositis auscultans judicio ad ra- »nis normam composito mortem fortiter pati Xest atque facultatum jacturam haud intolera- lem esse existimat, Unde et justitiz colende ma- riam sumit, quod ab alienis abstinere oporteat "IDinique nocere, neque ex aliorum incommodis à comparare commoda. Horum vero nihil ob- TYare is poterit, qui mortalem esse animum m arbitratur quique inconsiderate se gerere Sueverit, nunquam secum reputans, quid sit lud nostrum quod moritur et quod divitiis eget, uid vero id quod virtutem colit et ex ea commo- κ΄ —— A [€ Ó— B [€ — P "e (À— HUÁaÓ a —Á— — dum percipit. Sola enim horum dijudicatio nos ad exercitationem virtutis promtos reddat atque ad honesta comparanda excitet divinus ille impe- tus, qui ex hisce preceptis, "osce te ipsum et verere te ipsum , oritur. Oportet enim ex nostra dignitate ceterorum etiam officia in factis dictis- que metiri. Officiorum autem inviolata observatio est justitia; quapropter et híc ceteris virtutibus praeponitur, ut officiorum mensura sit. Dicit enim : Justitiam exerce factis atque dictis, Nihil igitur maledictorum dices, amissis divitiis aut. inter morborum cruciatus, ne verbis justitiam violes : sed neque vicinorum bona auferes, nec calamitates hominibus strues, ne factis sis injyustus. Si enim justitia animum custodiat, nos et diis et hominibus et nebismet ipsis debita prestabimus officia. Optima vero justitiz regula est prudentia; unde huic precepto , justitiam exerce, adjecit il- lud, neve te ulla in re inconsiderate gerere assue- $cas, quasi justitia sine prudentia non possit exstare. ld enim revera justum est quod perfecta pruden- tia decernit. Hzc vero est ea, qus nulla in re inconsiderate se gerit, sed et mortale corpus et ea quz illi sunt usni diligenter considerat ; omnia autem virtute inferiora ducens maximam etiam commoditatem esse judicat optimam animi ratio- nalis affectionem , per quam et cetera, quantum fieri potest, exornantur. Hujusmodi igitur est versuum propositorum scopus, ut quatuor actuo- sarum virtutum comitatum ostendant easque tra- dant auditoribus vigilanter custodiendas, et quem- 486 HIEROCLIS COMMENTABIUS τῷ, δικαιοσύνην ἄσχει, ἐπήγαγε, μηδ᾽ ἀλογίστως σαυ- | ὡς ἀπὸ πηγῆς xat ἀρχῆς πρώτης, τοῦ ἑαυτὸν aizp τὸν ἔχειν περὶ μηδὲν ἔθιζε" ὡς μὴ δυναμένης ὑποστῇ- | νεσθαι προάγεται, Τοῦτο δὲ τὸ παράγγελμα xpi vat διχαιοσύνης ἄνευ φρονήσεως. Τοῦτο γάρ ἐστιν φεν ἐν ἑαυτῷ τὸ Σαυτὸν γνῶθι, ὃ πασῶν μὲν στα; ὄντως δίκαιον, ὃ ἡ τελεία φρόνησις δρίζει. Αὕτη δ᾽ | δαίων πράξεων, πασῶν δὲ θεωρητικῶν γνώσει Qv εἴη ἡ περὶ μηδὲν ἀλογίστως ἔχουσα, ἀλλ᾽ ἐπεσχεμ- | προυποχεῖσθαι δεῖ, ᾿Επεὶ πόθεν εἰσόμεθα, ὅτι πρα μένως μὲν περὶ τοῦ σώματος ἔχουσα, ἐπεσχεμμένως ἤχει ἡμῖν μετριάσαι τῶν παθῶν, xal γνῶναι | δὲ xoi περὶ τῶν εἷς τὴν τούτου χρείαν συντελούντων " ὄντα ; Ἀπορεῖται γὰρ περὶ αὐτῶν“ πρῶτον μέν͵ εἰ κα πάντα δὲ ἀτιμότερα ἀρετῆς τιθεμένη, καὶ μεγίστην | νατὰ ἀνθρώποις ταῦτα ^ ἔπειτα, εἰ ὠφέλιμα τὶ ὠφέλειαν τὴν ἀρίστην διάθεσιν τῆς λογιχῇς ψυχῆς, | ἔχουσι γίνεται, Φαίνεται γὰρ πᾶν τοὐναντίον ἔλα ἀφ᾽ ἧς καὶ τὰ ἄλλα χοσμεῖται χατὰ δύναμιν. "'owü- | τούμενος ἐν τοῖς χατὰ τὸν βίον ὃ σπουδαῖος, τῷ ἡ τος μὲν τῶν προχειμένων ἐπῶν 6 σχοπός, τὴν τετράδα | λαμδάνειν ἀδίχως ὅθεν οὗ δεῖ, καὶ τῷ ἀναλίσχεν καὶ τῶν πραχτιχῶν ἀρετῶν ἀναφῆναι xal παραδοῦναι τοῖς | χαίως εἰς ἃ δεῖ" xol περὶ τὸ σῶμα παντὸς ui) ἀκροαταῖς, μετὰ τῆς ἀγρύπνου τηρήσεως, xoi παρα- | εὐεπιχειρήτως διάχειται, μήτε ἀρχὴν αὐτὸς ἐπ φυλαχῆς τῆς ἐν λόγοις καὶ ἔργοις πρεπούσης. Τὸ μὲν | δεύων, μήτε ἀνελευθέρως θεραπεύων τοὺς doy γὰρ φρόνησιν, τὸ δὲ ἀνδρείαν, τὸ δὲ σωφροσύνην, | Ὥστε, εἰ μή τις ἄλλη οὐσία ἐν ἡμῖν εἴη ἀπὸ τῆς : παραδίδωσι" τὸ δὲ προηγούμενον αὐτῶν τὴν ἐπὶ πά- | τῆς ὠφελουμένη, σχολῇ γε ἂν πλοῦτον ἢ δυνατ: cat; ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς χοινῶς ἐπιθεωρουμένην | δι’ αὐτὴν προησοίμεθα. “Ὅθεν xai οὗ θνητὴν oiu δικαιοσύνην ἀσχεῖσθαι παραινεῖ" τὸ BÉ, γρήματα δ᾽ τὴν ψυχὴν περὶ τοῦ μὴ προΐεσθαι τὴν ἀρετὴν rx ἄλλοτε μὲν χτᾶσθαι φίλει, ἄλλοτ᾽ ὀλέσσαι, παρίστη- | ψεύονται μᾶλλον, ἢ ἀληθεύόυσιν. Εἰ γὰρ μὴ & σιν, ὅτι τῇ σωφρονιχῇ διαθέσει xal f, ἐλευθεριότης πα- | ὑπομένον ἡμῶν μετὰ θάνατον, καὶ τοῦτο φύσιν 3 ρέπεται, ἀρετὴ οὖσα περὶ χρήματων πρόσοδον xa | ἀληθείᾳ καὶ ἀρετῇ κοσμεῖσθαι, (οἷον δή φαμεν ἐκ δαπάνην. Τὸ γὰρ μόνον τότε αὐτὰ χτᾶσθαι, xal | τὴν λογικὴν ψυχήν,) οὐκ ἂν ἔφεσις ἡμῖν χαθαρὴ γ ἀποχτᾶσθαι, ὅτε δίδωσιν ὃ λόγος, μιχρολογίας καὶ | vorto τῶν χαλῶν. Προαναιρεῖται yàp f ὑποψία ἡ ἀσωτίας προαναιρεῖ τὰς ἀφορμάς. Ταῦτα δὲ πάντα, | φθορᾶς τὴν περὶ ταῦτα σπουδήν, xal πρὸς inii admodum decet in dictis factisque observandas. : natura in nobis sit, cui virtus prodest, vix ej Docet enim ex iis unus prudentiam , alter forti- | causa divitias aut principatum repudiaturi simg tudinem, tertius temperantiam ; eorum vero pri- | Quamobrem et illi, qui animum mortalem es mus, hortatur ad justitie exercitationem, que | arbitrantur, quum de virtute non projicend cummuniter in ceteris omnibus virtutibus cerni- | disputant, scite cavillantur potius, quam ; F tur : iste autem versus, divitias autem libenter ali- | proferunt. Nisi enim nobis inesset aliquid quando quere, aliquando amitte, docet porro | mortem superstes futurum atque ita naturà temperantis affectionis comitem esse liberalita- | paratum, ut virtute et veritate ornari queat, ( tem, qua in virtutum numero posita circa pecu- | jusmodi esse dicimus animum rationalem, ) nulla niarum reditum et sumtus versatur. Ha enim tunc | nobis sincerum foret honestorum desiderian iantum, quum ratio suadet, quzsite et expen- | Precludit enim horum studium suspicio interiti dendo amissz sordium et prodigentiz occasiones | et nos ad corporeas voluptates, qualescunque tat precidunt. At omnia ista ab eo quod est se ipsum | dem ille sunt et undecunque comparari possunt vereri, tanquam ἃ fonte et principio ducuntur. | attrahit, Quo enim pacto de illorum sententia à Hoc vero preceptum in se anticipatum continet | prudentis aut etiam mediocri judicio praediti es ilud 4e ipsum nmosce, quod omnium bonarum | videatur, non omnia corpori indulgere , per que actionum omnisque contemplativz scientie fun- | etiam ipsa animi substantia conservatur, quipp damentum esse debet, Nam unde sciemus affectus | qui per se non exstet, sed e corporis quapiat esse moderandos et eorum quse vere sunt. noti- | conformatione oriatur? Quomodo autem virteti tam comparari oportere? Quippe de istis dubita- | gratia corpus projiciemus, si una cnm corpan tur, primum , an in hominum potestate sint, , animum quoque ipsum perdemus, adeo ut nw deinde an utilia habentibus sint. Apparet'enim | quam sit virtus , cujus amore mortem passi summ omnino contra eo deteriorem esse viri probi in | Sed de his a viris divinis abunde demonstratun hac vita conditionem , quod non injuste inde | est, immortalem esse animum et natura talem. v sumit, unde non debet, et quod juste sumtus fa- | sola virtute ornari possit. Nunc autem prolat cit, in quz oportet : quin et ille, quod ad cor- | hoc dogmate ad ea qus sequuntur transeamus, pus attinet, injuriis omnium maxime est obnoxius, | hoc tantum prius dictis addentes, quemadmodur quippe qui nec imperium affectet , nec imperanti- | ex naturz nostre ignoratione nullum non vitium bus serviliter aduletur : adeo ut nisi alia quaedam | irrepit, ita, si nosmet ipsos noscamus eaque d IN AUREUM CARMEN. εἰ σωματικάς, ὁποῖαί ποτ᾽ ἂν ὦσιν αὐταί, xal πόθεν πορίζεσθαι δύνωνται. Πῶς γὰρ δόξει ἔμφρονος at, κατ᾽ αὐτούς, 3, μετρίως καθεστηκότος, μὴ πάντα pesas τῷ σώματι, δι᾿ ὃ καὶ $ τῆς ψυχῆς ὑπό- 10i, σώζεται, οὐχ οὔσης μὲν χαθ᾽ αὑτήν, ἐπιγινομέ- ς δὲ τῇ ποιᾷ διαπλάσει τοῦ σώματος ; Πῶς δὲ προ- όμεθα δι’ ἀρετὴν τὸ σῶμα, μέλλοντες xol τὴν ψυχὴν τὴν ἅμα τῷ σώματι διαφθείρειν, ὥστε μηδαμοῦ αι τὴν ἀρετήν, ἧς ἐφέσει τὸν θάνατον ὑπεμείναμεν ; U& περὶ μὲν τούτων ἱχανῶς τοῖς θείοις ἀνδράσιν οὐδέδειχται, ὅτι τε ἀθάνατος f ψυχή, xal ὅτι διὰ γης ἀρετῆς χοσμεῖσθαι πέφυχε. Νῦν δὲ τὸ παρὸν ισφραγισάμενοι δόγμα, ἐπὶ τὰ ἑξῆς μεταδαίνωμεν, τοῦτον τοῖς προειρημένοις ἐπειπόντες, ὅτι ὥσπερ τῇ vola τῆς οὐσίας ἡμῶν πᾶσα ἐπεισρεῖ χακία, οὕτω ἑαυτῶν γνώσει, χαὶ ἀπαξιώσει τῶν μὴ πρεπόντων , λογικῇ φύσει, ἣ τῶν χαθηχόντων ἀπαραλόγιστος θήσις εὑρίσχεται πανταχοῦ" τοῦτο δὲ τῶν χατὰ ρος ἀρετῶν γίνεται μέτρον. Ὥς γὰρ πρὸς χανόνα y οὐσίαν ἡμῶν ἀποθλέποντες, τὸ δέον ἐν πᾶσιν sb- moptv, χατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον συμφώνως τῇ ἑαυτῶν σίᾳ διαζῶντες, Πᾶν γὰρ ὃ ἀμείνονα τὴν ψυχὴν νεῖ, xal πρὸς τὴν φύσει πρέπουσαν εὐζωΐαν αὐτὴν ἄγει, τοῦτο ὄντως ἀρετὴ xal φιλοσοφίας νόμος" τὰ μόνον πρὸς ἀνθρωπίνην εὐσχημοσύνην τείνοντα, υλοπρεπῇ ἐστι σοφίσματα xal σχιαγραφία τῶν χα- Ww, τὸν παρὰ τῶν πολλῶν ἔπαινον θηρωμένη, xai ὕ δοχεῖν μόνον, οὐ τοῦ εἶναι, ἀγαθὸν τὴν πᾶσαν κουμένη φροντίδα, Καὶ ταῦτα μὲν περὶ τούτων. gnemur qua naturam rationalem dedecent, stam officiorum observationem ubique reperiri. 80 sutem singularum virtutum mensura est. àm si naturam nostram tanquam regulam spe- amus, id quod decet in omnibus invenimus, rundum rectam rationem nostre nature con- ruenter viventes, Quidquid enim animum melio- m reddit eumque ad vite beatitudinem nature onvenientem evehit, id revera virtus est et phi- Sophie lex : quecunque autem ad hominem lum decorandum pertinent serviles astutize sunt Linanis virtutum species , quae laudem apud vul- us venatur atque in hoc omnem ponit curam, ut uis videatur tantum , non ut sit bonus. Atque ?c quidein de his dicta sufficiant. Ex recta autem erum consideratione sequitur necessario , ut circa à quoque, qua in vita nullo ordine videntur con- ingere, non inconsiderate nos geramus, sed ut obe et ingenue cemmemoratis causis illa tole- emus, sine ulla curatorum nostrorum incusatione, [ui pro dignitate suum cuique tribuentes non pa- ibus premiis omnes , quorum dispar fuit anteacta "là , dignati sunt, Nam quum mundus providen: 431 Τοῖς δὲ ὀρθοῖς λογισμοῖς ἐξ ἀνάγχης ἕπεται xal περὶ τῶν δοχούντων ἀτάχτως χατὰ τὸν βίον συμύαίνειν μὴ ἀλογίστως ἔχειν, ἀλλ’ εὖ καὶ γενναίως ἀπολελογίσθαι τὰς τούτων αἰτίας, χαὶ φέρειν αὐτὰ μηδὲν ἐγχαλοῦν- τας τοῖς ἐπιμεληταῖς ἡμῶν, οἵ πρὸς ἀξίαν ἀπονέμοντες ἑχάστῳ τὰ προσήχοντα, οὗ τῶν ἴσων ἠξίωσαν ἅπαντας τοὺς μὴ ὁμοίως προδεθιωχότας. Πῶς γὰρ ἂν προ- νοίας μὲν οὔσης, χαὶ τῆς ψυχῆς ἡμῶν ἀφθάρτου μὲν xav! οὐσίαν, προαιρέσει δὲ αὐτοχινήτῳ πρὸς ἀρετὴν ἢ χαχίαν δρμώσης, ἑνῆν τὰ ἴσα τοῖς μὴ ἴσοις τοὺς τοῦ πρὸν ἀξίαν φύλαχας νόμου ἀποδιδόναι, ἀλλὰ μὴ τὴν προσήχουσαν ἀπονέμειν ἑχάστῳ τύχην, ἣν καὶ προϊὼν εἰς γένεσιν ὃ ἄνθρωπος χληροῦσθαι λέγεται; Εἰ οὖν μὴ μῦθος τὸ εἶναι πρόνοιαν, ἀπονέμουσαν ἑκάστῳ τὰ πρέ- ποντα, καὶ τὴν ψυχὴν ἡμῶν ἀθάνατον εἶναι, δῆλον, ὡς μεταστῆσαι δεῖ τὴν αἰτίαν τῶν ἀλγεινῶν ἀπὸ τοῦ διοικοῦντος ἐφ᾽ ἡμᾶς αὐτούς, ἐξ οὗ χαὶ τὸ ἰᾶσθαι τὰ δυσχερῇ δύνασθαι δώσει 6 λόγος. Ἐν ἑαυτοῖς γὰρ εὑρόντες τὰς αἰτίας τῆς τοσαύτης ἀνωμαλίας, πρῶτον μὲν τῷ ὀρθῷ τῆς χρίσεως ἐπελαφρυνοῦμεν τῶν συμ- Θαινόντων τὸ μαχθηράν’ ἔπειτα ταῖς ἱεραῖς μεθόδοις καὶ ταῖς ὀρθαῖς νουθετήσεσι μεθαρμόζοντες τὴν ψυχὴν πρὸς τὰ ἄμεινον, παντελῶς ἑαυτοὺς τῶν ἀλγεινῶν ἐλευθερώσομεν. ᾿[ὺ δὲ πάσχοντα καχῶς μηδ᾽ αἰσθά- νεσθαι τὰς αἰτίας, μηδὲ χαταμαντεύεσθαι τοῦ εἰχότως συμαίνοντος, ἑαυτὸν ἦν ἐθίσαντος ἀλογίστως ἔχειν περὶ παντός, ὃ νῦν ἀπηγόρευσεν 6 λόγος. Ἀνάγχη γὰρ τὸν ἀζητήτως ἔχοντα τῆς ἀληθοῦς αἰτίας ἐπὶ τὴν χρείττονα οὐσίαν μεταφέρειν τὸ ἔγχλημα, ἢ ὅτι οὐκ — tia administretur et animus noster natura quidem immortalis, sed spontaneo voluntatis motu. ad virtutem aut vitium propensus sit, qui feri po- tuit , ut illi qui legis ad merita spectantis eustodes sunt, paria non paribus redterent ac non uni- cuique convenientem fortunam tribuerent, quam et ipse homo in hunc mundum proficiscens sortiri dicitur? Si ergo providentiam esse, que suum cuique tribuit, et animum nostrum esse immorta- lem, non sit fabula, manifestum est eorum qua nobis molesta sunt causas ab adiministratore ad nosmet ipsos esse transferendas , unde et sanandi erumnas nostras facultatem praebebit carmen. Nam quum in nobis ipsis tante inzqualitaetis- cau- sas deprehenderimus , primum recto judicio mala que nobis accidunt leviora efficiemus, deinde sacris artibus et rectis monitis animum corrigentes serumnis nos prorsus liberabimus. Sed male affe- ctum nec rei causas sentire nec de re merito eve- niente conjicere hominis est in omni re inconsi- derate se gerere soliti, quod nune prohibet carmen. Est enim necesse eum , qui veram causam non scrutatur, culpam in superiorem naturam 488 ἴστι παντελῶς, ἢ ὅτι οὐχ ἐπιμελεῖται ἡμῶν ὀρθῶς. Τὰ δὲ τοιαῦτα δοξάσματα οὐ μόνον τὰ ix προθιοτῆς xax& ἐπιτείνει, ἀλλὰ xal εἷς πᾶσαν ποννρίαν τὴν ψυ- χὴν ἐπεγείρει, καὶ τῆς αὐτεξουσίου θεραπείας αὐτὴν ἀποστερεῖ, τῷ προστιθέναι λανθανούσας αἰτίας τῶν νῦν δυσχεραινομένων. Πῶς δὲ δεῖ περὶ τούτων φιλο- σοφεῖν , ἐπάχουσον αὐτῶν τῶν ἐπῶν. - XI. 17—20. “Ὄσσα τε δαιμονέγσι τύχαις βροτοὶ ἄλγε᾽ ἔχουσιν ὧν ἂν μοῖραν ἔχῃς πράως φέρε, μηδ᾽ ἀγανάχτει. Ἰᾶσθαι δὲ πρέπει, καθόσον δύνῃ" ὧδε δὲ φράζευ" οὐ πάνυ τοῖς ἀγαθοῖς τούτων πολὺ μοῖρα δίδωσι. Πρὸ τῆς ἄλλης ἐξηγήσεως ἐχεῖνο προειπεῖν δεῖ, ὅτι ἄλγεα νῦν λέγει τὰ ἐπίπονα, xal τραχυτέραν fxiv τὸν 620v τοῦ βίου παρασχευάζοντα᾽ οἷον νόσον, πενίαν, φιλτάτων ἀποδολήν, ἀδοξίαν ἐν πόλε. Ταῦτα γὰρ χαλεπὰ μέν ἐστι, καὶ δυσδιάθετα xarà τὸν βίον" οὐ μὴν ὄντως xaxd, οὐδὲ αὐτῇ τῇ ψυχῇ βλαδερὰ τυχγάνει, ἐὰν μὴ αὐτὴ ἐθέλη διά τι τούτων εἰς κακίαν ἀποχλῖναι" ὃ καὶ ἐπὶ τῶν ἀγαθῶν δοχούντων πάθοι ἄν, μὴ βουλη- θεῖσα χαλῶς αὐτὰ μεταχειρίζεσθαι" οἷον ὁγίειαν καὶ πλοῦτον xal δυναστείαν. — "Ecrit γὰρ xai ἐν τούτοις καχυνθῆναι, xal ἐν τοῖς ἐναντίοις ἀρετὴν χτήσασθαι. Τὰ δὲ ὄντως καχά, τὰ ix προαιρέσεώς ἐστιν ἁμαρτανό- BIEROCLIS COMMENTARIUS μενα, οἷς συνεισελθεῖν ἀρετὴν φύσιν οὖκ ἔχει T δέ ἐστιν ᾿Αδικία, καὶ Ἀχολασία, καὶ πάντα ὅσα 5 τοῦ χαλοῦ σύζευξιν οὐχ ἐπιδέχεται, Οὐ γάρ iz οὐδενὶ τῶν τοιούτων τὸ χα λῶς ἐπιφθέγγεσθαι ὧν ἀδικεῖ χαλῶς, ἀχολασταίνει xax, ὥσπερ ἐπὶ τῷ ἐχτὸς χαχῶν λέγομεν, νοσεῖ χαλῶς, πένεται χαλῶι ὅταν εὖ καὶ κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον τὰ τοιαῦτα oí ἄνθρωπος. Ταῖς δὲ ψυχικαῖς πονηρίαις οὐχ ἐπιφέλ ται τὸ καλῶς, διότι ἀποστροφαί εἶσι xal ἀποτεύγμε: τοῦ ὀρθοῦ λόγου, ὃν φύσει ἐνόντα, καὶ ἐγγεγραιμέν αὐτῇ, παρορᾷ fj ἀνθρώπου ψυχὴ bro τῆς προσκαθαι ἀποτνφλουμένη. Ἐεχμήριον δὲ τοῦ ἐνεῖναι τὸν ipli λόγον τοῖς ἀνθρώποις, τὸ καὶ τὸν ἄδικον, ἐν οἷς nii αὐτῷ διαφέρει, χρίνειν δικαίως, καὶ τὸν ἀχόλαστοι σωφρονιχῶς" καὶ ὅλως, τὸν χαχὸν ὀρθαῖς imo χρῆσθαι, ἐν οἷς ἀπροσπαθής ἐστε. Διὸ xal url σθαι δύναται ὃ φαῦλος εἷς ἀρετὴν χαταγνώσει τῆς τὰ τέρας χαχίας. Οὐ μὴν διὰ τοῦτο ἐνυπάρχειν Gin τὸν μὴ ὀρθὸν λόγον, ἵνα ἀρχὴ τῶν χαχιῶν οὗτος vim ται, ὥσπερ ἐχεῖνος τῶν ἀρετῶν. "Agxei γὰρ παρὸν, ὀρθὸς λόγος, ὥσπερ νόμος ἐν πόλει, τά τε xat αὐὴ πραττόμενα χαὶ τὰ παρ᾽ αὐτὸν διορίζειν, xai τὰ μὲ ἀποδέχεσθαι, τὰ δὲ σωφρονίζειν. — Kal οὐδὲν δεῖ χε κῶν ἀρχῆς, οὔτε ἐνυποχειμένης οὔτε ἔξωθεν xara αἰτίαν ἐνδιδούσης: ἀγαθῶν δὲ δεῖ ἀρῆς μάλιστα τ --οοοω͵͵,.......................ς-ῬῬῈ-ρ.ς.--ς.-- ——————— trensferce , vel nullum omnino esse Deum dicendo vel non recte ab eo res nostras administrari. Αἴ vero ejusmodi opiniones non solum mala ex ante- acta vita repetenda augent et intendunt , sed etiam animum ad omnem nequitiam incitant , eumque curatione, quz penes ipsum est, privant prassen- tia quibus vexamur mala ad occultas causas refe- rendo. Quomodo autem de his philosophari opor- teat, ex ipsis versiDus disce : XI. 17-20. Quibus porro infortuniis divinitus anguntur homines, horum partem fatalem quamcunque sortitus es, le- [niter fer e& sine indignatiuno. Sed remedium adhibere decet quantum potes : sic ( autem tecum reputa, liaud admodum multa bonis talia fatum invehere. Antequam ad caeterorum explicationem acce- damus, hoc prafari oportet, ea nunc ἄλγεα ap- : pellari, qua molesta sunt et asperiorem nobis vite viam reddunt, velut morbum , paupertatem, carissimorum jacturam et in civitate ignominiam. Nam hec quidem gravia sunt nee concoqui in yita fácile queunt, qua tamen non revera sunt mala, nec animo nocent, nisi ipse ab his se in vitium deflecti sinat; quod et in iis qua bona videntur ei accidat, si illis recte uti noluerit, verbi gratia sanitate et divitiis et potentia, Nam et in his vitio affici et in contrariis virtutem cw sequi possumus. Illa autem revera mala sunt, qu voluntatis sunt peccata , quibuscum coire virtu naturá non potest. Haec autem sunt injustitia, i5 temperantia et quaecunque honesti bonique cor .junctionem non admittunt. Neque enim wi hujusmodi rei adjungi licet verbum bene, ut ie injuriam facit, bene libidinatur, quemadmodus de malis externis dicimus, bene sgrotot, ia paupertatem fert, quando quis decenter et v recta ratio dictat, bujusmodi mala tolerat. À animi malis non adjicitur illud 5beze , quia illa e clinationes sunt et aberrationes a recta ralio quam etsi naturá insitam atque insculptam habe animus humanus, tamen cupiditate occaecas negligit. Inesse autem hominibus rectam rationi argumento est, quod injustus, ubi nihil ejus ir terest, juste judicat et intemperans temperanit atque in summa, malus rectis utitur consiliis, ib nulla cupiditate trahitur. Unde fit. ut etiam: lus ad virtutem transire queat, repudiata pron sua vitiositate, Non ideo tamen rationem ci non rectam homini inesse oportet, ut hac vitio rum sit principium, sicut illa virtutum, Suficl enim presens recta ratio, tanquam lex in c" tate, tum ad eas, qua secundum eam et prit eam fiunt, distinguenda , tum ad haec probabáid illa corrigenda. Nec omnino opus est malo IN AUREUM CARMEN. όνης, xal τῆς μὲν χεχωρισμένης τῶν λογιχῶν οὐσιῶν, ὅς ἐστιν 6 Θεός" τῆς δὲ ἐνυπαρχούσης αὐταῖς, xal j κατ᾽ οὐσίαν ἐπαφῇ χυδερνώσης,, οἷός ἐστιν 6 ὀρθὸς ἴγος. Τοιαύτη μὲν fj τῶν καχῶν διάχρισις" ὧν οὐ" y προαιρετιχά φησιν ἐχ τῆς δαιμονίας τύχης τοῖς ἀν-- γώποις ἀπονέμεσθαι, ἀλλὰ τὰ περιστατικά, ἃ νῦν iy ἐν τοῖς οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν χεῖται, πάλαι δὲ προαιρετι- ai; ἁμαρτίαις ἐπηχολούθησεν, ἀλγεινὰ μὲν ὄντα, ὡς γαμεν, τὸν δὲ παρὰ τῆς ἀρετῆς χόσμον ἐπιδεχόμενα. (al γὰρ πενίαν ἐχόσμησε σώφρων δίαιτα xal ταπει- ὅτητα γένους ἐπηνωρθώσατο φρόνησις" xal παίδων ποδολὴν πράως ἤνεγχεν ὃ δίχαιος βίος, 6 δυνάμενος ἱπεῖν, Τέθνηχε τὸ παιδίον; οὐχοῦν ἀπεδόθη" xal ἢδειν θνητὸν γεγεννηχώς. Ὁμοίως δὲ καὶ τὰ ἄλλα ἰάντα, τῷ τῆς ἀρετῆς χάλλει περιδληθέντα, γίνεται ὑσικημονέστερα. “Ἑξῆς δὲ ζητεῖ 6 λόγος τίνες ai δχι- ιόνιαι τύχαι, χαθ᾽ ἃς οἱ βροτοὶ τὰς ἐχτὸς δυσχερείας χουσιν. Εἰ μὲν γὰρ προηγουμένῳς fj θεία χρίσις ἴδωσι τῷδε μὲν πλοῦτον, ἑτέρῳ δὲ πενίαν’ δαιμονίαν dtt ταύτην προαίρεσιν χαλεῖν, χαὶ μὴ τύχην. Εἰ δὲ κηδὲν ἐπιστατεῖ ταῖς τῶν τοιούτων λήξεσιν, ἀλλ᾽ ὡς ἔτυχε αἱ αὐτομάτως συμπίπτει, τὸν μὲν εὐτυχῆ εἶναι, ὥς puri, τὸν δὲ δυστυχῆ τύχην ἔδει ταύτην χαλεῖν, xai xd δαιμονίαν τύχην. — El δὲ πρὸς τὴν ἀξίαν ἑκάστῳ τὰ κροσήχοντα ἀπονέμει Ó ἐπιτροπεύων ἡμῶν θεός, xai τοῦ μὲν εἶναι τοιούσδε ἢ τοιούσδε ἡμᾶς οὐχ ἔστιν at- tux' τοῦ δὲ τὰς ἀμοιδὰς ἀποδοῦναι χατὰ τοὺς θεσμοὺς τῆς δίχης μόνος ἐστὶ χύριος, εἰχότως συνάψας εἶπε 489 δαιμονίας τύχας τὰς τῆς χρίσεως ἀποφάνσεις" 9j μὲν θεῖον καὶ νοερόν ἐστι τὸ χρῖνον, δαιμονίας xai ἐπιστημο- νιχὰς αὐτὰς προσειπών᾽ ἧ δὲ οἰκεία προαιρέσει xaxuvs- ται τὸ χρινόμενον,͵ xal διὰ τοῦτο γίνεται τῶν δυσχερῶν τούτων ἄξιον, προσθεὶς τὸ τύχας, ὅτι οὐ προηγουμένως τόνδε τινὰ χολάσαι ἣ τιμῆσαι πρόχειται τῷ θεῷ, ἀλλ᾽ ἀεὶ τὸν τοιόνδε ἢ τοιόνδε γενόμενον" τούτου δὲ τὴν αἰτίαν ἐν fiv χεῖσθαι. Τὴν μὲν οὖν ἐπιπλοχὴν τῆς ἡμετέρας προαιρέσεως xal τῆς ἐκείνου χοίσεως τύχην ἀπογεννᾶν, ὥστε εἶναι τὸ ὅλον τοῦτο, δαιμονίαν τύ- χὴν. τὴν ἐπὶ τοῖς ἡμαρτημένοις θείαν ψῆφον" xal συν- εἰσάγειν οὕτω τὴν τῶν ὀνομάτων τεχνιχὴν εὕρεσιν, τήν τε θείαν ἐπιστασίαν, xal τὸ αὐτεξούσιον τῆς ψυχῆς, xal ἀθάνατον᾽ xal μήτε x«0' εἱμαρμένην ἢ πρόνοιαν πάντα γίνεσθαι, μήτε ὡς ἔτυχε, χαὶ ἀπὸ ταὐτομάτου, μήτε χατὰ τὸ αὐτοπροαίρετον ἡμῖν τὸν βίον διατίθεσθαι πάντα. ᾿Ἀλλ᾽ ὅσα μὲν ἐν τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν ἁμαρτάνομεν, ταῦτα εἰς προαίρεσιν ἀναφέρεσθαι" ὅσα δὲ ἐπὶ xal ἥμαρ- τημένοις χατὰ τοὺς τῆς δίχης ἕπεται νόμους, εἷς εἶμαρ- μένην' τὰ δὲ προηγουμένως παρὰ τοῦ θεοῦ ἐνδιδόμενα ἀγαθά, εἷς πρόνοιαν' εἰς δὲ τὸ εἰχῇ, καὶ ὡς ἔτυχεν, οὐ- δὲν τῶν ὄντων ἀναφέρειν τὴν αἰτίαν’ ἀλλ᾽ οὐδὲ τῶν γινο- μένων" εἰ τὴ ἄρα χατὰ συμδεδηχός, καὶ xav ἐμπλοχὴν τῶν ἀπὸ προνοίας xal εἱμαρμένης xal προχιρέσεως . προηγουυένως ἐνεργουμένων, ἐπαχολουθήσει τὸ ὡς ἔτυχε τοῖς πρωτουργοῖς αἰτίοις. Οἷον φέρε,, ὁ δικαστὴς τὸν φονέα χολάζειν βούλεται, καὶ οὐ τόνδε τὸν ἄνθρωπον" χολάζει δὲ xal τοῦτον, ὃν οὐχ ἐδούλετο, ὅταν αὐτὸς principio, sive insito, sive externo, quod 1nale agendi causam praebeat; bonorum vero principio omnino opus est eoque solo, tum ab intelligenti- bus naturis separato , qualis est Deus, tum ipsis insito, quod interiore motu ea ciere et gubernare possit, qualis est recta ratio. Hujusmodi igitur est malorum distinctio, e quibus non ea quz vo- luntaria sunt, dicit a divina fortuna hominibus distribui, verum calamitosa illa , quz non sunt in nostra nunc potestate , sed e peccatis, qua volen- tes olim commisimus, manarunt : qua dolore quidem nos afficiunt, ut diximus, sed a virtute ornatum accipiunt, Etenim paupertatem exornat Victüs ratio temperans, et generis humilitatem emendat prudentia, et liberorum jacturam pla- cide fert vir justus , qui potest dicere : obiit fi- lius? ergo. redditus est; et, sciebam me. genuisse mortalem. Similiter vero et reliqua omnia, virtu- tis pulchritudine induta, fiunt decentiora. Dein- Cps autem inquiritur, qus sint ille divinz for- Une, per quas homines externis incommodis Implicantur, Si sane divinum judicium ex professo huic divitias , illi paupertatem daret, divinam par erat hanc voluntatem vocari, non autem fortunam. Sin autem nihil talium distributioni, qua sorte fit, praest , sed fortuito et casu evenit , ut hic for- tunatus, uti dicunt, ille vero infortunatus sit, fortunam solum vocare hanc oportuit, et non divinam fortunam, Quodsi Deus, «qui nobis praeest, unicuique ea tribuit qua meritis ejus conve- niunt, neque ipse est causa, cur boni aut mali simus, sed remunerationis tantum , que secun- dum leges justitiz fit, auctor est, merito carmen conjunctis nominibus judicii bujus decreta fortu- nas divinas appellavit; quatenus quidem divinus est judex et intellectu praeditus, eas divinas vo- cans et scienti; plenas, quatenus vero ille qui judicatur sponte sua in vitium prolabjtur et ideo calamitatibus istis dignus est, fortunas adjungens, quia Deo non ex professo huncce hominem vel supplicio vel premio afficere propositum est, sed eum semper qui talis vel talis fuerit; hujus autem rei causam in nobismet ipsis sitam esse. Nostre vero voluntatis et judicii ejus implicationem for- tung beneficio effici , ita ut totum hoc divina for- tuna sit Dei de peccatis sententia eaque ratione artificiosa illa vocabulorum inventio Dei imperium et animi tum libertatem tum immortalitatem jun- ctim inducat, ac neque fate aut providentia omnia fiant, neque fortuito et casu res eveniant, neque 440 ἑαυτὸν εἷς τὴν τοῦ φονέως ἐναρμόσῃ τάξιν, Καὶ γίνε- ται προηγουμένη μὲν ἢ κατὰ τοῦ ψονέως αὐτῷ ψῆφος" κατὰ συμξεθδηκὸς δέ, fj xark τοῦδε τοῦ ἀνθρώπου, ὅτι ἑχὼν ὑπέδυ τὸ τοῦ φονέως πρόσωπον. Καὶ πάλιν, ὃ πονηρὸς ἄνθρωπος φονεῦσαι μὲν ἠδούλετο, δοῦναι δὲ ἐπὶ τούτῳ δίχας οὐχ ἤθελεν, “Ὥστε χαὶ ἐπὶ τούτου γίγνεσθαι προηγουμένην μὲν τὴν φονιχὴν διάθεσιν, ὡς ἀπὸ τοῦ αὐτεξουσίου τῆς ψυχῆς ἠρτημένην" χατὰ συμ- δεθιηχὸς δὲ ἐπαχολουθεῖν τὰς ἐπὶ ταύτη στρεῤλώσεις τε καὶ αἰχίας. Τούτων δὲ πάντων αἴτιος ὃ νόμος, ὃ χαὶ τῷ δικαστῇ τὴν προαίρεσιν τοῦ χολάζειν τοὺς φαύλους ἐντι- θείς, xal τῷ φονεῖ τὴν τιλωρὸν ψῆφον ἐπάγων. Ταὐτὸ δή μοι τοῦτο xal ἐπὶ τῆς θείας ἐπιστασίας λογίζου" προαιρέσεως ἀνθρωπίνης δρᾶσαι καχὰ βουληϑείσης, καὶ προαιρέσεως νομοφυλάχων διχαστῶν ἐπανορθοῦ- σθαι τὰ χαχὰ πάσῃ μηχανῇ πειρωμένης, τὴν συνδρο- μὴν δαιωονίαν τύχην ἀποτελεῖν, xa0' ἣν ὃ τὰ τοιάδε εἰργασμένος τῶν τοιῶνδε γίνεται ἄξιος τιλωρημάτων. τοῦ μὲν προηρῆσθαι τὰ φαῦλα εἷς τὸ αὐτεξούσιον τοῦ κρινομένου τὴν αἰτίαν ἀναφέροντος, τοῦ ob ἑπομένου τὴ ἀξία τιμωρήματος εἰς τὴν τῶν χρινόντων νομοφυλα- χικὴν ἐπιστήμην᾽ τούτων δὲ συναγωγέα εἶναι τὸν νόμον, HIEROCLIS COMMENTARIUS τὸν ἀγαθὰ μὲν εἶναι πάντα κατὰ δύναμιν, gatio μηδὲν εἶναι, διατεταγμένον. Οὗτος γὰρ προὔφεστις τῇ τοῦ θεοῦ ἀγαθότητι οὐκ ἐᾷ ἀνευθύνους εἶναι - χαχούς, ἵνα μὴ ἐμμένον τὸ χαχὸν εἷς ἀναισόν: παντελῇ τῶν ἀγαθῶν ἐλάση, ὧν τὴν ἀναγκαίαν ὑπὸ νησιν f$ παρὰ τῶν νομοφυλάχων δίχη χορηγεῖ. Xa (et οὖν ὃ νόμος, ὡς εἴρηται, τοὺς πεφυχότας xoivttt, καὶ τοὺς πεφυχότας χαχύνεσθαι,, δι᾿ ἐμφοτέρων τὸ d χεῖον ἀπεργαζόμενος ἀγαθόν. Εἰ γὰρ τὸ Gm δίκην τοῦ μὴ διδόναι ἐστὶ λυσιτελέστερον, xxi το σωφρονισμὸν τῆς ἀυετρίας τῶν χαχῶν f δίχη βλέπει; δῆλον ὅτι πρὸς τὸ ὠφελεῖν xal ὠφελεῖσθαι συνήρμστι 6 νόμος τὰ δύο ταῦτα γένη" τὸ μὲν χριτιχόν, ὡς νὰν φυλαχικόν, τοῦ ἑτέρου προτάξας: τὸ δὲ ἄυρτανεν xai χρίνεσθαι πεφυχός, ὡς παρανομητιχόν, τῷ 3usi- vovt παραδοὺς γένει, κατὰ τὴν ἀξίαν αὐτὸ μετα 5: ζεσθαι, ὅπως ἂν εἷς ἀνάμνησιν χαὶ ἔννοιαν Dor το: τοῦ νόμου, δι᾽ οὗ πάσχει χακῶς. Ὃν γὰ ἐν τῷ πράττειν χαχῶς ἀπηρνοῦντο, τοῦτον ἐν τῷ πάσιεν χαχῶς ἐπιποθοῦσιν οἱ ἄνθρωποι. Οἷον, 6 ἀδικῶν ὁ βούλεται εἶναι θεόν. ἵνα μὴ τὸ διδόναι δίχην, ozt- εἰ τινα Ταντάλου λίθον, ἐπιχρεαάμενον ἔτ 6 , etiam δὰ nostrum arbitriam tota vita a nobis in- stituatur : sed quzcunque peccamus in iis quz nostri sunt arbitrii, ea ad voluntatem nostram referantur, et quaecunque sequuntur peccata se- cundum justitiz leges, ea fato ascribantur; bona autem illa, quz a Deo ex professo dantur, provi- denti: debeantur; nihil vero, quod in rerum natura reperitur, ad casum :et fortunam ortum suum referat, imo nec eorum quidquam , que fiunt, nisi forte ex eventu et ex implicatione eorum, qua providentia et fatum et voluntas pri- mitus agunt, fortuitum illud priras illas efficien- tes causas subsequitur. Exempli gratia; vult judex homicidam punire, sed non huncce hominem, punit vero et hunc, quem nolebat, quum ipse homicidz locum et conditionem assumsit. Ac pri- maria quidem ejus sententia est contra homici- dam , ex eventu autem contra huncce hominem, quia sponte sua homicide personam suscepit. Contra cedem quidem patrare sceleratus volebat, sed hujus poenas dare nolebat : adeo ut in hoc etiam praecesserit truculenta affectio homicida ex animi libertate pendens, ex eventu vero tormenta et verbera, qua in hac accidere solent, subse- cuta sint. Horum autem omnium causa est lex , quz et judici voluntatem improbos puniendi in- dit, et homicide supplicium decernit. Idem plane de imperio etiam divino sentias, quum voluntas humana sceleribus admittendis intenta sit, judi- cum autem legis custodum voluntas scelera omni modo corrigere conetur, ex earum rerum con- cursu effici divinam illam fortunam, secundum quam is qui talia admisit, talibus penis. dipnu ft : (malorum consiliorum causani reo ad lie- rum arbitrium referente, debitze :autem pene scelus secutze ad judicum in legibus tuendis scier- tiam ;) horum vero conciliatricem esse lezem, quz statuit, ut omnia, quantum fieri potest, bora sint, malum autem nihil. Hzc enim quum anta in Dei bonitate fuerit , non sinit inultos ese rà los, ne malum permanens ad omnem bonor sensum exstinguendum progrediatur, quorum re- cordationem poenz per legum vindices sontibs irrogatz necessariam reddunt. Lex igitur, uti diu mus, judices simul cum peccantibus inducit , pt utrosque bonum sibi proprium efficiens. Si enim ponas dare quam non dare utilius est et pem ad corrigendam malorum enormitatem specta, manifestum est, legem duo ista genera , alterum ut juvet, alterum ut juvetur, conjungere , quo niam illud quidem quod judicat, tanquam ler: custodem, alteri praefecit, id vero quod natu comparatum est ut peecet atque judicetur, pr*- stantiori tradidit , ut ipsum , tanquam legis violi- torem , pro merito tractet, eo consilio ut legem, per quam malis afficitur, in memoriam aliquando menternque revocet. Quam enim, quum male act bant, homines repudiabant, eam, quum m3 patiuntur, expetunt. Exempli gratia , qui injurias facit non vult Deum esse, ne vindictam, ve! Tantali saxum , semper sibi impendentem habet; at is qui injuria afficitur Deum vult esse, ut «ji IN AUREUM CARMEN. ἀδικούμενος βούλεται εἶναι θεόν, ἵν᾽ ἐπικουρίας ὧν πέπονθε τύχη. Διὸ τοὺς ἀδικοῦντας elc τὸ ἀδικεῖσθαι περιστῆναι δεῖ, ἵν’ ὃ μὴ ἔδλεπον ἐν τῷ δρᾶν, τῷ τῆς πλεονεξίας πάθει μεθύοντες, ἐν τῷ πάσχειν μεταμά- ϑωσι, τῷ τῆς ἐλαττώσεως ἀνιαρῷ παιδευόμενοι, εἴ γε καλῶς ὑπέχοιεν δίκας. Εἰ δὲ τῇ ἰταμότητι τῆς προαι- ρέσεως ἔτι χαχύνοιντο, αὐτοὶ μὲν ἴσως ἧττον ὠφελοῦνται" παράδειγμα δέ που γίνονται πάντοις παιδευτιχὸν τοῖς εὖ φρονοῦσι, χαὶ διαισθάνεσθαι δυναμένοις τὰς αἰτίας τῶν τοιούτων παθῶν. Ταύτας τῆς χρίσεως ἀρχὰς χυ- ριωτάτας ἀποδεχώμεθα, τὴν ἀγαθότητα τοῦ θεοῦ, τὸν ἀπὸ ταύτης νόμον, τὸν ἐν ἡμῖν παρανομούμενον ὀρθὸν λόγον, καί, ὥσπερ τινὰ Évotxov θεόν, πλημμε- λούμενον: ἀποτέλεσμα δὲ τῆς κρίσεως, τὰ ἄλγεα, ὥς φησι, ταῦτα , ὅσα τραχύτερον fiuiv ποιεῖ τὸν βίον ταῖς περὶ σῶμά τε xal τὰ ἐχτὸς λύμαις" ἃ δὴ πράως φέρειν ὁ παρὼν εἰσηγεῖται λόγος ἐνθυμουυένους τὰς αἰτίας αὐ- τῶν, xat ὅσον οἷόν τε περιχόπτοντας, xai μετατιθέντας εἰς ὠφέλειαν τὰ δοχοῦντα βλαύθερά" μάλιστα μὲν τῶν θείων ἀγαθῶν ἑαυτοὺς ἀξίους παρέχεσθαι διὰ τῆς ἀχρο- τάτης ἀρετῆς. Εἰ δέτῳ τοῦτο οὕπω ἐν ὀρέξει, τῶν γοῦν πολιτιχῶν ἀγαθῶν διὰ τῆς μέσης ἀρετῆς τυγχανέτω. Τοῦτο γὰρ ἦν, ὃ πρὸς τὸ πάσχειν καλῶς τὰ ἀλγεινὰ xal ἰᾶσθαι αὐτὰ ἐπιταττόμεθα. "lí; οὖν ἢ ἴασις, ἢ τὰ προειρημένα πάντα, ἀφ᾽ ὧν xal $ εὐλόγιστος τῶν ἀλ- γεινῶν ὑπομονή, καὶ fj θεραπευτιχὴ μέθοδος ὑποδείκνυ- ται; Κεφάλαιον δὲ τῶν εἰρημένων, ὅτι ὁ θεός, νομο- θέτης ὧν ἅμα καὶ δικαστής, τίθεται μὲν τὰ ἀγαθά, auxilio remedium eorum qu: passus est conse- quatur, Oportet igitur eos qui injuriam inferunt, ipsos injuria affici, ut quod in ea inferenda lucri cupiditate ebrii non videbant, id patiendo addi- scant, damnt molestia edocti, si modo recte sup- plicium ferant. Siu autem voluntatis protervitate ducti in malo perseverent , ipsi fortasse minus ex € re utilitatis percipiunt ; at exemplum certe pra- bent quo doceantur alii qui sapiunt et qui ejus- modi malorum causas sensu percipere queunt. Primaria igitur judicii fundamenta hzc agnosca- mus , Dei bonitatem , legem ab ea manantem, et rectam qua nobisinest rationem violatam et , tan- quam domesticum quendam Deum, injurià af- fectam : judicii autem effectum ἄλγεα illa, uti Yocat, quecunque asperiorem nobis vitam corpo- ris malis atque externis vexationibus faciunt; que quidem carmen hic patienter nos ferre docet, illorum causas reputantes et quantum possumus przcidentes, atque ea qua noxia videntur in no- siram rem convertentes : precipue vero ccelesti- bus bonis nos per sumram virtutem dignos pra- sare, Si quis vero. nondum horum desiderio tenetur, civilia saltem bona mediz virtutis ope ronsequatur, Hoc enim illud est quod ad calami- 441 ἀναιρεῖ δὲ τὰ καχά’ διὸ xol πάντη; χαχῶν ἐστιν ἀναίτιος τοὺς δὲ χαχυνθέντας αὐτεξουσίοις δρ-᾿ μαῖς, καὶ τὸν ἐν αὑτοῖς ὀρθὸν λόγον ἀμνημονήσαντας, ὡς μὲν καχοὺς χολάζει τῷ νόμῳ τῷ ἀπαγορεύοντι τὰ xaxd* ὡς δὲ ἀνθρώπους, τῇ ἐπεισιούσῃ ἐπιπλοχῇ τοῦ νόμου πρὸς τὴν προαίρεσιν, ἣν δὴ τύχην καλοῦμεν. Οὐ γὰρ ἁπλῶς τὸν ἄνθρωπον, ἧ ἄνθρωπον, χολάζει ὃ νόμος, ἀλλ᾽ ἧ χαχόν. Τοῦ δὲ xaxbv γενέσθαι τὴν πρώτην αἰτίαν εἶχεν ἧ προαίρεσις" ἐπειδὰν δὲ χαχὸς γένηται, (ὅπερ a ἐφ᾽ Sjtv , ἀλλ᾽ οὐκ ἐπὶ τῷ Oso, ) τότε δίδωσι δίκας, (ὅπερ ἦν ἐπὶ τῷ θείῳ νόμῳ,, ἀλλ᾽ οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν). Σχοπὸς δὲ τοῦ νόμου μόνος ἂν εἴη πρέπων τε θεῷ, καὶ ἡμῖν ἐπωφελής, τὸ διαχόψαι τὴν χαχίαν, xai ἀποκαθᾶραι τοῖς παντοδαποῖς τῆς δί-᾿ χὴς σωφρονισμοῖς, xai ἐπιστρέψαι τὴν ὑποπεσοῦσαν τῇ πονηρίᾳ ψυχὴν εἰς ἀνάμνησιν τοῦ ὀρθοῦ λόγου. Καὶ οὕτως ἑστῶτος τοῦ νόμου, xal τὰ αὐτὰ ἀεὶ φθεγ- Ὑομένου, τὴν ἀξίαν ἔχαστος τὴν ἑαυτοῦ ἄλλοτε ἄλλην ποιήσας οὗ τῶν αὐτῶν ἀεὶ τυγχάνει. οὐ γὰρ δίχατον τοῦτό γε, οὐδὲ ἣμῖν συμφέρον. “Γὴν δὲ μεταθολὴν τῆς χρίσεως Jj τοῦ χρινομένου μεταδολὴ δίδωσι" τὸν γὰρ μὴ τὸν αὐτὸν διαμείναντα πῶς τῶν αὐτῶν ἐστιν ἀξιοῦν; Καλῶς φέρειν οὖν τὰς δαιμονίας τύ- χας δεῖ, χαὶμὴ dyavaxceiv διδόντα δίχην, xat, ὅσον ἐπὶ τῇ θείᾳ χρίσει, χαθαιρόμενον, διὰ τῶν δο-- χούντων ἐμποδίων εἶναι πρὸς εὐπάθειαν τοῦ τῇδε βίου. Ὃ δὲ τοιοῦτος λογισμὸς ἴασίς τε γίνεται τῶν προημαρ- τημένων, χαὶ ἐπιστροφὴ πρὸς τὸν ἐνυπάρχοντα ἡμῖν tates recte ferendas easque sanandas nobis przci- pitur. Quodnam igitur remedium est, nisi ante dicta illa omnia, quibus et zrumnarum tolerantia rationi consentanea et sanandi methodus demon- stratur? Eorum vero quz dicta sunt summa est, quod Deus qui legumlator simul et judex est ea ponit que 'bona sunt, mala autem tollit, unde fit ut ille nequaquam malorum causa sit , sed eos qui sua sponte in flagitia se ingurgitaverint re- ctamque in se rationem neglexerint, tanquam improbos secundum legem quas mala prohi- bet poenis afficiat, tanquam homines vero, se- céndum eam legis cum voluntate implicationem accedentem , quam utique fortunam nominamus. Lex enim hominem non simpliciter, quatenus homo est, sed quatenus malus est , punit. Prima autem causa, cur quis malus fieret, sua ipsi fuit voluntas : postquam vero malus factus est, (quod nostri erat arbitrii , non autem in Dei potestate,) tunc poenas dat, (quod in lege, non autem in nostra potestate positum est ). Solus porro legis scopus et Deo conveniens et hominibus utilis fue- rit vitiorum coercitio et per quaslibet justitiae castigationes purgatio atque animi in vitium pro- lapsi conversio ad recte rationis recordationem. 442 ὀρθὸν λόγον’ πῶς γὰρ ὁ καχίας εἶναι καρποὺς τὰ ἀλ- γεινὰ τιθέμενος, οὗ φεύξεται τὴν εἷς ταῦτα χατάγουσαν αὐτὸν αἰτίαν, καί, εἶ δεῖ χαλεπαίνειν ἐν τοῖς λυπηροῖς, ἑαυτῷ μᾶλλον οἰήσεται δεῖν χαλεπαίνειν, 2) τῷ χω» λύοντι τὴν πονηρίαν θεῷ διὰ τῶν ὀργάνων τῆς δίχης, δι’ ὧν ἔστι συνιέναι xal ἀναμιωμνήσχεσθαι, οἷον ἦν ἄρα ἀγαθὸν μὴ ἀφίστασθαι τῶν θείων νόμων, μηδὲ ἑκόντας χαχύνεσθαι, Οὐ γὰρ ὡς ἔτυχε τὰ ἀλγεινὰ cot ἀνθρώποις διανέμεται, εἴπερ θεὸς xal δίκης ὅροι προεστήχασιν ἡμῶν, τὴν ἀξίαν μοῖραν ἐφ᾽ ἑκάστοις ἐπάγοντες" διό, xol τὸ οὗ πάνυ τοῖς ἀγαθοῖς τὰ ἀλγεινὰ συμπίπτειν, εὔλογον. Πρῶτον μὲν γὰρ οἴσουσιν αὐτὰ πράως τῇ εὐαρεστίᾳ τῆς θείας χρί- σεως; xal τῇ τῆς ἀρετῆς προσχτήσει, δι᾽ ἣν πραότερα μὲν τὰ χαλεπὰ γίνεται. Καὶ εὔελπις δὲ τοῦ λοιποῦ 6 βίος μηδαμῶς ἐνογλήσειν ἡμᾶς τὰ τοιαῦτα, εἴπερ ᾿ ἀγαθοῖς γενομένοις, χατὰ μὲν τὴν ἀχροτάτην ἀρετὴν τὰ θεῖα ἀγαθὰ ἡμῖν ἀπόχειται, χατὰ δὲ τὴν μέσην ἕξιν, τὰ ἀνθρώπινα. ξπειτα xal ἰάσονταιχατὰ δύναμιν τὰ τοιαῦτα ἐξ αὐτοῦ τοῦ φέρειν πράως, τὰς μεθόδους τῆς θεραπείας αὐτῶν διδασχόμενοι. Πῶς γὰρ οἷόν τε ταῖς ἱεραῖς ἱχετείαις θεοπρεπῶς χρήσασθαι, μὴ πρόνοιαν xal δίχνν ἐφορᾶν τὰ ἀνθρώπινα τιθεμέ- νους, xat τὴν ψυχὴν ὑμῶν ἀθάνατον οὖσαν τοιούτων ἑκάστοτε τυγχάνειν τῶν ἔξωθεν, οἴων ἂν ἑαυτὴν ἀξίαν παράσχηται ἐκ τῶν προαιρετικχῶν χινημάτων; Ὁ γὰρ Cum igitur ita fixa sit lex eademque semper lo- quatur, is non. semper eadem consequitur, qui dignitatem suam subinde mutavit; neque enim illud justum esset, neque nobis utile. Sed judicii mutationem facit ejus qui judicatur mutatio : quo enim pacto ille, qui non idem manet, iisdem dignus haberi possit? Igitur /eniter ferenda est τἰϊ- eina fortuna ; nec indignari oportet eum qui poenas luit et, quoad potest judicium divinuni , purgatur per ea qua hujus vit» voluptatibus obstare viden- tur. Hujusmodi vero consideratio est et priorum delictorum medicina et ad rectam, ques nobis inest , rationem conversio : qui enim fieri potest, ut is qui credit vitiorum fructus esse dolores, non devitet causam illos ipsi afferentem, et, sin miseriis decet indignari, sibi potius succensen- dum esse arbitretur, quam Deo, qui vitium iis justitie instrumentis castigat, unde quis intelli- gere et recordari possit, quale fuerit bonum non desciscere a divinis legibus neque sponte sua in flagitia se ingurgitare? Non enim fortuito calami- tates distribuuntur hominibus, siquidem Deus justitieque leges nobis praesunt et meritam singu- lis sortem tribuunt : quamobrem consentaneum est, non ita magnas bonis calamitates accidere, Primum enim eas /eriter ferent , quia in divino ju- dicio acquiescunt et virtutis possessione gaudent , HIEROCLIS COMMENTABIUS μὴ elc ταῦτα ἀναφέρων τὴν παροῦσαν μοῖραν, πόδε τοῦ πράως φέρειν αὐτὴν τὰς ἀφορμὰς λήψεται ; πόδει δὲ τοῦ ἰᾶσθαι τὴν τέχνην ; οὐχ ἔστιν εἰπεῖν. — Eoape- στῆσαι μὲν γὰρ αὐτόθεν τοῖς τοιούτοις οὖχ ἔστιν, ὡς ἀδιαφόροις, ἢ xal ἀμείνοσι τῶν ἐναντέων, inii παρ᾽ ἑαυτῶν φευχτὰ εἶναι φαίνεται, ἀλγεινὰ ὄντα χαὶ ἐπίπονα. Τὰ δὲ τοιαῦτα οὐ προσίεται ἡμῶν ἡ φύσις, ὡς τὰ δι’ ἑαυτὰ αἱρετά, εἶ μὴ ἄρα ἀγαθόν τι προσῦο- χώμενον εἴη ἐπὶ τῇ τληπαθεία τῶν δυσχερῶν. ᾿Ανάγχη οὖν δυσχεραίνειν, καὶ δυσαρεστίας ἐμπίπλασθαι, xai προσεπιτείνειν τὰ ἀλγεινὰ ἐκ τῆς περὶ τὴν οὐσίαν ἥμδιν ἀγνοίας, καὶ οὐδὲν μὲν ἧττον διδόναι δύκας" τὴν μεγίστην δὲ ἐπικτᾶσθαι καχίαν, ἐὰν ἀπρονό τὸ πᾶν, ἣ καχῶς φροντιζόμενον, οἰηθῶμεν. Τοῦτο δὲ ταὐτόν ἐστι τῷ μὴ οἴεσθαι εἶναι θεόν, 3) ὄντα μὴ προ- νοεῖν, ἢ προνοοῦντα μὴ ἀγαθὸν εἶναι, καὶ δέκαιον᾽ ἃ δὴ τῆς παντοδαπῆς ἀσεδείας ἐστὶ συνεχτικώτατα, χαὶ πρὸς πᾶσαν χακίαν συνωθοῦντα τὸν τοῖς τοιούτοις ἔ:- λωχότα δοξάσμασιν. Ὥς γὰρ ἡ εὐσέδεια wá tro τῶν ἀρετῶν ἀνεφάνη, οὕτω xal πάσης χαχίας ἡγεμὼν, i, τῆς εὐσεδείας ἀπόπτωσις. Μόνος οὖν ἐξευρήσει τού- τῶν τὴν ἴασιν ὃ πράως αὐτὰ φέρειν ἐκδεδιδαγμέ- γος. Τοῦτο δὲ διὰ φιλοσοφίας μόνης παραγίνεται, τὰς πάντων τῶν ὄντων οὐσίας ἀκριρῶς ἐπισταμένης, καὶ τὰς ἑπομένας ταῖς οὐσίαις αὐτῶν ἐνεργείας, ὧν εἱρμὸς καὶ σύνταξίς ἐστιν fj τῶν ὅλων διοίκησις, dy propter quam mitiora fiunt ea quae molesta sunt. Quin et bona spes est, talem in posterum nostram fore vitam , ut nequaquam hujusinodi res nos per- turbent, quandoquidem nobis bonos mores asse- cutis, si summa vintus contigit, divina bona, s medius habitus, humana reservantur. Praeterea etiam medebuntur talibus quoad poterunt, ips leniter ferendi ratione medendi viam edocti. Quo- modo enim ii sacris supplicationibus ad divinum | numen accommodate uti possunt, qui providen- - tiam et justitiam res humanas inspicere et admi- nistrare negant, et animum nostrum, quum sit immortalis , externa illa semper nancisci, quibus se ex voluntariis motibus dignum prsbuerit? Qui enim ad hec sortem praesentem non retulerit, unde eam leniter ferendi facultatem consequi δαὶ unde medendi artem discere possit, dici profecto nequit. Neque enim in talibus confestim acquie- scere licet, quasi indifferentia sint aut etiam con- trariis meliora , quia per se fugienda ea esse appa- ret, ut que gravia sint et molesta. Ka autem, quz ejusmodi sunt, natura nostra non, ut perse - eligenda, admittit, nisi boni quid e malorum patientia exspectetur. Qnocirca necesse est, nos ea δεῦτε ferre eorumque tedio compleri et pro- pter naturz nostreie ignorantiam dolores augereac - nihilominus poenas dare, in maximum vero im- IN AUREUM CARMEN. ἧς xal τὰς δαιμονίας τύχας ἀπονέμεσθαι dvds: εἶναι δὲ τὴν ἑκάστῳ ἀπονεμηθεῖσαν ἀξίαν, τὴν νῦν λεγομένην μοῖραν, ἠρτημένην τῆς τε προνοίας τοῦ θεοῦ καὶ τῆς χοσμιχῆῇῆς εὐταξίας xal τῆς ἀνθρωπίνης προαιρέσεως. Εἰ γὰρ μὴ εἴη θεοῦ πρόνοια, οὐχ ἂν εἴη τάξις ἐν χόσμῳ, ἣν καὶ εἱμαρμένην ἂν εἴποι τις. Ἐὶ δὲ μὴ ταῦτα sin, δίχη xel χρίσις τῶν χαχῶν οὐχ ἂν γένοιτο" ἀλλ᾽ οὐδὲ τιμὴ καὶ ἀποδοχὴ τῶν ἀγαθῶν. Προνοίας δὲ οὔσης καὶ τάξεως. πάντας ἔδει τοὺς νῦν Ἱεννωμένους τῶν ἴσων ἀγαθῶν τυγχάνειν, εἶ μηδὲν παρ᾽ ἑαυτῶν εἷς τὴν ἀνισότητα συνετέλεσαν. Φαίνονται δὲ οὗ τῶν ἴσων τυγχάνοντες. Δῆλον οὖν, ὡς τὸ τῆς προαιρέσεως ἄνισον, ὑπούληθὲν τῇ τῆς προνοίας χρίσει, οὖκ ἐᾷ τὴν ἴσην αὐτοῖς ἀπονέμεσθαι μοῖραν, εἴγε τῶν πρὸς ἀξίαν ἀνάγχη τυγχάνειν. Μὴ ταραττέτω δὲ ἡμᾶς τὸ καὶ ἐπὶ ζῴων ἀλόγων, χαὶ φυτῶν, χαὶ αὖ- τῶν τῶν ἀψύχων τὴν αὐτὴν ἀνωμαλίαν ἐπιφαίνεσθαι, ἣν xoi ἐπ᾽ ἀνγρώπων. Οὐ γὰρ διὰ τοῦτο τὰ xa ἡμᾶς ἀπρονόητα, εἴγε ἐχείνοις ταῦτα, ὡς ἔτυχε, συμ- Galvet , 3) καὶ ἐπ᾽ ἐχείνων δίχη καὶ χρίσις, καὶ ἀρετῆς καὶ καχίας ἐχλογισμοί, ἐπεὶ τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς οὕτως ἠχρί- ὄωται. Πρῶτον μὲν γὰρ τὰ ἄψυχα οὕτως ἔχχειται ὡς χοινὴ ὕλη φυτοῖς, χαὶ ζῴοις, καὶ ἀνθρώποις" ἔπειτα . 448 ποιεῖ ταῦτα εἷς ἄλληλα, οὗ τὴν τῶν πασχόντων ἀξίαν ἐπισχεπτόμενα, ἀλλὰ τὴν ἑαυτῶν πεῖναν ἢ τὴν νόσον θεραπεύοντα, καὶ ὅλως τὸ ἐνδεὲς αὑτῶν πληροῦντα, ὅθεν ἂν τοῦτο ποιεῖν ἐξῇ. Ὥστε δυστυχίας ἀφορμὴν εἶναι τοῖς ζῴοις τὴν ἡμετέραν χρείαν ix τῶν παρα- τυχόντων πληρουμένην, xal τῆς δοχούσης εὖτυ -- χίας αὐτοῖς αἴτιον τὸ παρ᾽ ἡμῶν προσκαθές. Εἰ μὲν οὖν προϊὼν ὁ λόγος xal ἄλλους χρείττονας ἡμῶν τινας ἀντεισήγαγεν οὕτως ἀποχρωμένους ἣμῖν πρὸς πλήρωσιν τῆς ἑαυτῶν ἐνδείας, ὡς ἡμεῖς τοῖς ἀλόγοις φαινόμεθα γρώμενοι" θνητοὺς ἐχείνους ἔδει ὁμολογεῖν, xal φαίνεσθαι τὰ σώματα τῶν ἀνθρώπων εἷς τὴν ἐχεί- ᾿ γων χρείαν ἀναλισχόμενα. Εἰ δὲ μηδὲν τῶν πρὸ ἀν- θρώπου θνητόν, (ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς ἔσχατος ὧν τῶν λογιχῶν γενῶν, καὶ διὰ τοῦτο ἀθάνατος εἷς σῶμα θνη- τὸν ἐχ περιστάσεως ἔρχεται, χαὶ συγγενές τι τοῖς ἀλό- γοις ἀναλαδὼν ὄργανον ἐπὶ γῆς πολιτεύεται, ) οὐδὲν ἂν εἴη τὸ ταῖς ἡμετέραις δυστυχίαις εἰς τὴν ἑαυτοῦ θοίνην ἀποχρησόμενον" οὐχοῦν οὐδὲ τὸ ἀτάχτως χρησόμενον ἡμῖν προθυμίᾳ πληρώσεως. Δίχη τοίνυν καὶ τάξις τοῖς πρὸ ἡμῶν ἀθανάτοις τοὺς ὅρους τῆς περὶ ἡμᾶς, διοικήσεως νομοθετεῖ, ταῦτα μηχανᾶσθαι περὶ ἡμᾶς ἃ τήν τε ἐνταῦθα χαχίαν ἡμῶν ἐλαττοῖ, καὶ πρὸς αὖ- τὰ φυτὰ ζῴοις καὶ ἀνθρώποις κοινὴ τροφὴ πρόχειται, τοὺς ἐπιστρέφειν ἡμᾶς δύναται. Κήδονται γὰρ ἡμῶν, χαὶ ἔνια δὲ ζῴων ζῴοις τε xoi ἀνθρώποις. Διὸ καὶ | ὡς συγγενῶν ἐκπεσόντων. “Ὅθεν αἰδὼς xai νέμεσις probitatis crimen incurrere, si mundum provi dentia non regi aut male adipinistrari existime- mus. Hoc vero idern est ac si quis putet Deum non esse, vel , si sit, minime providere, vel deni- que, si provideat, bonum et justum non esse; que quidem nullum non impietatis genus complectun- tar, eumque cui tales insederunt opiniones ad quzlibet scelera impellunt. Ut enim pietas erga Deum virtutum mrter apparuit : ita vitiorum omnium dux pietatis desertio est. Horum igitur medicinam is selus invenerit qui ea leniter ferre didicerit. [ἃ autem per philosophiam: solam effi- citur, quae rerum omnium natnras actionesque carum naturis consentaneas accurate novit, qua- rum series et ordo est illa universitatis admini- stratio, a qua et dieínas fortunas dispensari necesse e$; suam vero cuique pro merits tributam mer- cedem sortem esse quie hic vocatur, qua ex Dei providentia et recto mundi ordine atque homi- num voluntate pendet. Si enim nulla esset Dei providentia , nullus foret in mundo ordo, quod et fatum quis appellet. Si vero hzec abessent, nul- lum foret jus εἰ de sceleratis judicium , imo nec bonorum premium et comprobatio, Positis vero providentia atque ordine, oportuit omnes jam natos gqualibus frui bonis, si nihil de suo ad luntatis inzqualitatem, providentiz judicio sub- jectam, obstare quo minus qualis eis sors dis- tribuatur, siquidem eos meritis digna consequi necesse est, Verum ne nos id conturbet , quod in . brutis quoque animalibus et plantis et ipsis etiam inanimis eadem quz in homipibus appareat inse- qualitas. Non enim ideo res nostrae sine provi- dentia gubernantur, quia illis hec fortuito con- tingunt; neque etiam in illis jus et judicium et virtutis vitiique rationes valent, quoniam res nostre ad normam illam exiguntur. Primum enim inanima ita in medio posita sunt, ut communis materia plantis et bestiis et hominibus; deinde plante bestiis et hominibus tanquam commune alimentum cedunt, quin et bestie nonnulle be- stiis atque hominibus. Quapropter hoc modo se invicem tractant , non spectatis eorum quibus no. cent meritis, sed ut famem suam depellant vel morbum curent , atque omnino ut suam inopiam, undecunque liceat, levent ; adeo ut bestiis infeli- citatis occasio sit. nostra indigentia, quz e rebus forte obviis expletur, atque felicitatis qua frui videntur causa sit nostra erga eas affectio. Si igi- tur progressa oratio et alios quosdam vicissim nobis presstantiores induxisset , qui nobis eodem modo ad levandam inopiam suam uterentur, quo inequalitatem contulissent, Apparet autem eos | nos fere brutis animalibus utimur, mortales eos 7qualia nog consequi, Manifestum igitur cst , vo- esse fatendum foret hominumque corpora in eorum 444 χαὶ αἰσχύνη ἀποτρέπουσαι τῶν χαχῶν, ἀνθρώπους μόνους ἐπιστρέφεσθαι λέγονται ὀρθῶς. Τὸ γὰρ λογι- χὸν ζῷον μόνον συναισθάνεσθαι τῆς δίχης πέφυχε. Τοῖς μεγίστοις οὖν ὅροις διεστῶτας ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ἀλόγων διεστώσῃ πάμπολυ xai τῇ διοιχήσει χρῆσθαι προσή- χει. Σύμμετρος γὰρ ταῖς οὐσίαις τῶν ὄντων καὶ ὃ τῆς προνοίας θεσμός" καὶ ὡς ἕκαστα ὑπέστη παρὰ τοῦ δημιουργοῦ θεοῦ, οὕτω xal προνοίας ἀξιοῦται. Φαί- νεται δέ, ἐπὶ μὲν τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν, ἑχάστην αὐτὸς ὑποστήσας" ἐπὶ δὲ τῶν ἀλόγων μόνα γένη, προ- τείνων τῇ διαπλαττούση αὐτὰ φύσει, ὡς Πλάτωνι δοκεῖ, x«l Τιμαίῳ τῷ Πυθαγορείῳ», οὐδὲν μὲν προσε- χὲς τῶν θνητῶν δημιούργημα εἶναι τοῦ θεοῦ τιθεμένοις, τὰς δὲ ἀνθρωπίνας ψυχὰς γίνεσθαι ix τοῦ αὐτοῦ χρατῇ- ρος τοῖς τε ἐγχοσμίοις θεοῖς, xal τοῖς δαίμοσιν, ἣ τοῖς ἀγαυοῖς ἥρωσι" διὸ πρόνοια ἐπ᾽ ἀνθρώπων ἐστὶ καθ᾽ ἕνα ἕκαστον, πῶς ἀφίσταται τῶν ἐχεῖ" πῶς πρὸς τὰ τῆξε νεύει" πῶς ἐνταῦθα πολιτεύεται’ πῶς ἂν ἐντεῦθεν ἀνα- κομισθείη ἐχεῖσε: ὧν οὐδὲν δεῖ περὶ τῆς ἀλόγου ζωῆς πραγματεύεσθαι. Οὔτε γὰρ ἦλθεν ἀδυνατήσασα ἐπισπέσϑαι θεῷ: οὔτε ἐπὶ γῆς δύναται πολιτεύεσθαι, ὡς φυτὸν οὖσα οὐράνιον' οὔτε πρός τι ξύννομον ἄστρον ἀνάγεσθαι πέφυχε. Καὶ ταῦτα μὲν πρὸς τὸ παρὸν HIEROCLIS COMMENTABIUS ἀπολελογήσθω fiv πρὸς τοὺς δυσχεραντιχούς, xu πανταχόθεν τὸ ἀπρονόητον χατασχευάζοντας᾽ πρὸς οὖς xal ταῦτα εἰπεῖν δίχαιον, ὅτι ἐχ μὲν τοῦ πράως τὲ δυσχερῇ φέρειν ὃ ἀνθρώπινος τρόπος εὐλόγιστος dva- φαίνεται, καὶ πρὸς τὸ παρὸν ἐπελαφρύνων τὰ δυσγερῇ, χαὶ πρὸς τὸ μέλλον ἰώμενος. Ὑμεῖς δὲ ἀγαναχτοῦντες τί καὶ ὀνήσετε, εἶ μὴ μόνον προσθείητε τοῖς πόνοις τὸ μέγιστον τῶν χαχῶν ἀσέθειαν, χαὶ αὐτὰ δὲ τὰ χαλεπὰ τραχύτερα ἑαυτοῖς ἐξεργάσησθε τῷ παρὰ τὴν ἀξίαν πάσχειν αὐτὰ δοχεῖν; Ὃ γὰρ νοσῶν ἐὰν ἀγαναχτῇ ὅτι νοσεῖ, δι᾿ αὐτὸ τοῦτο μᾶλλον νοσήσει. Διὸ οὐδὲ γα- λεπαίνειν δεῖ πρὸς τὴν ἀξίαν τῆς ἀποδόσεως γινομέ- νης, ἵνα μὴ καὶ χειρόνων ἐν ἕξει γενώμεθα, διὰ τὴν ἐπὶ τοῖς παροῦσι βλάσφημον δυσφορίχν, Σχεψώμεθα δὲ αὐτὸ xol τῇδε" εἴ τις πενίαν λαθὼν πράως φέρει, πρὸς τῇ ἀπὸ τῆς πραότητος ἀλυπίᾳ, xal ἐξευρήσει τινὰ τοῦ βίου παραμυθίαν" τοῦτο μέν, τοῦ λογισμῶ πόρον ἐξευρίσχοντος εὐλόγου διχτροφῆς., τῷ μὴ συγχε- χύσθαι τῇ λύπῃ" τοῦτο δέ, ἀγαμένων αὐτὸν τῶν πλη- σίον τῆς ἔμφρονος χαρτερίας, χαὶ συνεχποριζόντων, ὅση δύναμις, τὰ ἀναγκαῖα πρὸς τὸν βίον. Ὁ δὲ ἀγα- ναχτῶν, xai γυναιχείως πιχραινόμενος, πρῶτον μὲν ἑχουσίας λύπας προσχτᾶται" ἔπειτα προσδεδεμένος τῷ usum consumta videri. Quodsi nihil eorum quz homine superiora sunt morti obnoxium sit ( quo- niam ipse in intelligentinm naturarum genere ul- timum locum tenens atque idcirco immortalis in mortale corpus casu adverso oppressus venit, assumtoque organo quodam bestiis cognato in terra versatur), nihil esse queat, quod miseriis nostris ad suas epulas abutatur, ideoque nihil etiam quod nobis immoderate ad cupiditatem suam ex- plendam utatur. Justitia igitur et ordo immorta- libus illis, qui nobis superiores sunt, suse rerum nostrarum administrationis leges prescribunt , ut ea circa nos moliantur, qus et nostram hic pravi- tatem minuant et eo valeant , ut ad ipsos reduca- mur. De nobis enim, tanquam de cognatis exsuli- bus, solliciti sunt, Quapropter pudor et ultio divina et dedecus , quorum ope a malis avertimur, homines solos ad virtutem revocare recte dicun- tur. Solum enim rationale animal justitiz sensu afficitur. Nos igitur qui longissimo a bestiis inter- vallo distamus, gubernationis etiam modo longe diverso tractari oportet, Est enim rerum naturis congruens etiam providentiz lex, et quemadmo- dum singula a mundi opifice Deo creata sunt, sic et providentia ejas fruuntur. Videtur autem Deus in hominibus singulas ipse animas creasse, in bru- tis vero animalibus sola genera nature eorum fictrici proposuisse , uti Platoni et Timeo Pytha- gorico placet, qui nihil dignitate proximum e mortalium genere a Deo creatum esse statuunt, animas autem humanas ex eodem cratere, e quo mundani dii et demones sive illustres heroes ex- stiterunt, esse factas; quamobrem circa unum quemque hominem providentie observatio ver- satur, quomodo a superis discedat, quomodo in hzc terrestria inclinet, quomodo híc degat, quo- modo linc demum illuc revertatur : quorum nihil de anima rationis experte dici convenit. Neque enim illa huc venit, quando Deum amplius sequi non potuit, nec potest in terra versari, ut qus planta coelestis.sit, neque natyra talis est, ut ad ástrum aliquod ipsi congruens reducatur. Át- que hzc quidem a nobis adversus indignabundos, qui quovis modo providentiam tollunt , in presens dicta sint, adversus quos et liec jure dicantur, hominum mores ex eo apparere rationi consepta- neos, quod res adversas leniter ferendo in pre- sens allevent et remedium earum in posterum parent, Vos autem qui indignamini , quid tandem proficietis, nisi quod impietatem , malorum o- mnium maximum, calamitatibus vestris additis, atque ipsas etiam srumnas vobis eo asperiores facitis, quod iis preter merita vos affici existima- tis? Is enim , qui-morbo laborat , si morbum indi- gnetur, eo ipso gravius laborabit. Quare non est quod succenseamus, si quid pro meritis nobis retribuitur, ne propter maledicam praesentium malorum impatientiam in deteriorem etiam habi- tum prolabamur. Consideremus vero rem istam hoc quoque modo : si quis ad egestatem redactus IN AUREUM CARMEN. τὴν. πενίαν πενθεῖν, ἄπορος παντελῶς γίνεται, οὔτε παρ᾽ ἑαυτοῦ τι σχολάζων εἰς πόρον συμθάλλεσθαι, οὔτε παρὰ τῶν πλησίον συντελούμενος, ὅσον μὴ ἐλέου χάριν αὐτῷ τις προσρίψειεν' ὃ πάλιν ἐκ τῆς διαθέσεως τοῦ διδόντος ἐπιτείνει τὴν λύπην τῷ εἰς τοῦτο χρείας χαταστάντι. φέρειν δεῖ τὰ συμδαίνοντα, καὶ ὅση δύναμις ἰᾶ- σϑαι δεῖ, ταῖς ἀδιαστρόφοις ἐννοίαις τὰς αἰτίας αὐτῶν ἐχλογιζομένους, καὶ συνορῶντας, ὅτι προνοίας οὔσης, oüx ἀμελεῖται ὃ ἀγαθὸς νῦν γενόμενος. κἂν παλαιῶν μηνιμάτων ἐφέλχηται στίγματα, — Kat! αὐτὰ γὰρ τὸ χτᾶσθαι τὴν ἀρετὴν xal τὸ ἐπίπονον αὐτῶν διαφεύγει, xxi τὴν ἴασιν ἐξευρίσχει, παρ᾽ ἑαυτοῦ μὲν τὴν βοή- θειαν τῆς ἀλυπίας εἰσφέρων, παρὰ δὲ τῆς προνοίας τὴν ἀπόλυσιν τῶν χαλεπῶν χομιζόμενος. Ἡ γὰρ ἡμετέρα χαχία, xai χρίσις θεία τιμωρουμένη τὴν πονηρίαν, τὰ γαλεπὰ συνεφόρησεν᾽ εἰκότως δὲ ταῦτα λύεται πάλιν ἀρετῇ τε ἡμετέρα, χαὶ νόμῳ προνοίας, ἀπολύοντι τῶν χαχῶν τοὺς παρ᾽ ἑαυτῶν πρὸς τὸ ἀγα- βὸν ἐπιδεδωχότας. 'Γοσαῦτα ἂν λάδοιμεν xai ix τού- των τῶν ἐπῶν δόγματα πρὸς ἀρετῆς στοιχείωσιν guv- τελοῦντα. Τοὺς γὰρ περὶ προνοίας, xal εἱμαρμένης, καὶ τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν, ἀληθεστάτους λόγους περιέχοντα Ἐχ πάντων οὖν τῶν εἰρημένων πράως 448 ἀναπέφηνε, δι’ ὧν τὸ τῆς τῶν φαινομένων ἀνωμαλίας δύσχολον ἀπηύθυνεν ὃ λόγος, xal διὰ πάντων ἀπέ-- δειξε τῶν χαχῶν ἀναίτιον τὸν θεόν, Ei δέ τις ταῦτα τοῖς προτέροις ἐπισυνάψειεν, εἷς ἐκ πάντων ἀναφανή- σεται λόγος, τὴν τῆς ψυχῆς ἀϊδιότητα βεθαιούμενος. Τὸ γὰρ δικαιοσύνην ἀσχεῖν, xal γενναίως ἀποθνήσχειν, xal περὶ τὰ χρήματα ἐλευθερίως διακεῖσθαι. τοῦ μὴ συναποθνήσχειν τῷ σώματι τὴν ψυχὴν μάλιστα χρήζει πρὸς χατασχευήν, ὡς ἤδη εἴρηται. Τὸ δὲ τὰς δα τμο- νίας τύχαςπράως φέρειν, καὶ ἰᾶσθαι δύνασθαι, τοῦ μὴ συγγεννᾶσθαι τῷ σώματι τὴν ψυχὴν νῦν ἐφάνν, δεόμενον: ἐχ δὲ ἀμφοτέρων τὸ γενέσεως xal φθορᾶς κρείττονα εἶναι τὴν ψυχὴν ἀποδείχνυται, xal ἑτέραν οὐσίαν παρὰ τὸ θνητὸν σῶμα, αὐτὴν xo0 ἑαυτὴν οὖσαν ἀΐδιον. Οὐ γὰρ οἷόν τέ ἐστιν ἀπό τινος χρόνου προελθόν τι εἰς γένεσιν εἰς ἀεὶ διαμένειν, ὥσπερ οὐδὲ τὸ ἐξ ἀϊδίου τὴν ὑπόστασιν ἔχον ποτὲ φθορὰν ἀναδέ- ξασθαι. Ἐἴΐπερ οὖν μετὰ τὴν τοῦ σώματος φθορὰν fj ἀνθρωπίνη ψυχὴ διαμένουσα δίχης χαὶ χρίσεως τυγ- γάνει, καὶ τῶν ἐπιτηδευθέντων ἐν τῷ βίῳ τὰς πρὸς ἀξίαν ἀμοιδὰς ἀποδέχεται, 007 οἷόν τε δὲ εἷς ἀεὶ δια- μένειν τὸ ἀπὸ χρόνου γενόμενον" δῆλον, ὡς xol πρὸ τούτου ἦν τὸν ἅπαντα χρόνον. Καὶ οὕτω τῶν ἀϊδίων rerum omnium inopiam leniter ferat, is preter indolentiam ex animi lenitate ortam simul vitz solaium aliquod inveniet, partim, quod ratio idonei victus viam patefaciet, si dolore non con- turbetur, partim quod vicini , patientiz ejus pru- dentiam admirantes, ei suppeditabunt, quantum possunt, quae ad vitam necessaria erunt. Is vero qui indignatur et muliebriter exacerbatur primum dolores sponte sibi arcessit, deinde in lugenda paupertate defixus oinnino inops fit, quum neque ipsi vacet ad sublevandam inopiam suam quid- quam conferre, neque vicinorum collationibus sublevetur, nisi quis misericordia commotus ali- quantulum ei stipis projecerit, quod rursus ex dantis affectu dolorem ejus auget, quem tanta urget penuria, Sequitur igitur ex ante dictis o- mnibus , nos casus adversos leniter ferre debere eisque quantum possumus mederi, causas eorum reclo judicio expendentes intelligentesque, quum jresit nobis providentia, eum non negligi qui jam factus sit bonus, quamvis veteris ire signa reineat, Nam per ipsam virtutis adeptionem eorum etiam molestiam effugit et medicinam in- venit, ex se ipso indolentiz presidium afferens et a providentia malorum liberationem obtinens. Nostra enim pravitas et Dei improbitatem ulci- scentis judicium calamitates invexerunt; he vero rursus jure dissolvuntur virtute nostra et provi- | dentize lege, qus eos malis liberat qui sponte sua virtu se dediderint. Tot sane vel ex hisce versi- bus precepta haurire queamus, quse ad virtutis traditionem conferunt. Hi enim videntur provi- dentis et fati et liberi arbitrii verissimas rationes complecti, quibus nos inzqualitatis, quz in re- bus apparet, difficultatem explicavimus et malo- rum culpam Deo nequaquam attribuendam esse demonstravimus, Quodsi quis hzc cum superiori- bu$ conjungat, una ex omnibus apparebit ratio quz animi zternitatem confirmet. Ád hanc enim opinionem probandam , justitiam colendam esse, mortem fortiter occumbendani, liberaliter divitiis utendum animus corporis morte non deletus, ut jam diximus, maxime necessarius est. Ad divi- nam autem fortunam leniter ferendam ejusque vulnera, quantum possumus, sananda egere nos animo, qui non una cum corpore generatus sit, apparet : ex utroque vero demonstratur, animum generationis et corruptionis expertem esse diver- samque a mortali corpore naturam , que ipsa per se zterna sit, Neque enim fieri potest, ut quod inde ab aliquo tempore ortum est, id in ternum duret , quemadmodum neque illud quod ex omni eternitate exstitit unquam corruptionem admit. tet. Si igitur animus post corporis interitum su- perstes poenam atque judicium subit et eorum quz in vita gessit mercedem pro meritis accipit, neque id perpetuo manere potest quod ortum aliquando habuit, manifestum est animum etiam ante hoc corpus semper fuisse. Atque ita inter eterna re- rum parentis Dei opera humanus etiam animus 4486 γεννημάτων τοῦ δημιουργοῦ θεοῦ χαὶ f$ ἀνθρωπίνη ψυχὴ ἀνευρίσχεται, ὅθεν αὐτῇ καὶ τῆς θείας ὁμοιώσεως μέτεστιν. Ἐπεὶ δὲ χαὶ τοῦτο μετρίας ὑπομνήσεως ἔτυχε, καιρὸς ἂν εἴη καὶ τὰ λοιπὰ ἐπισχέψασθαι. XII. 2 1— 24. ' Πολλοὶ δ᾽ ἀνθρώποισι λόγοι δειλοΐ τε xal ἐσθλοὶ προσπίπτουσ᾽, ὧν μήτ᾽ ἐχπλήσσεο, μήτ᾽ ἄρ᾽ ἐάσῃς εἴργεσθαι σαυτόν᾽ ψεῦδος δ᾽ ἤνπερ τι λέγηται, πράως εἶκε. Ἡ ἀνθρωπίνη προαίρεσις μήτ᾽ ἐν ἀρετῇ ἀεὶ ἑστῶσα, pos! ἐν xaxíq , καὶ τοὺς διὰ φωνῆς προϊόντας λόγους ἐπαμφοτερίζοντας ἀπεγέννησεν, ὡς ἐοιχότας ταῖς dvav- τίαις αὐτῆς διαθέσεσι. Διὸ τῶν λόγων ἐγένοντο ol μὲν ἀληθεῖς, oi δὲ ψευδεῖς, οἱ δὲ ἀγαθοί, οἱ δὲ xaxol. Ἡ δὲ διαφορὰ αὕτη ἐπιστημονικῆς δεῖται διαχρίσεως, ὅπως τοὺς μὲν ἀμείνονας ἐχλεξώμεθα,, τοὺς δὲ χείρους ἀποδάλωυεν, καὶ μήτε μισολογίαν νοσήσωμεν παντελῇ, διὰ τὴν τῶν χειρόνων λόγων χατάγνωσιν, μήτε ἀδια- κρίτως πάντας εἰσδεξώμεθα, διὰ τὴν τῶν ἀμεινόνων ἀποδοχήν. “ἕπεται γὰρ τῇ μὲν μισολογίᾳ τὸ xal τῶν ἀγαθῶν λόγων ἑαυτοὺς ἀποστερεῖν, τῇ δὲ ἀχρίτῳ φιλολογίᾳ, τὸ λανθάνειν βλαπτομένους ὑπὸ τῶν χεχα- -HIEROCLIS COMMENT ABIUS χρίσεως τῆς ἀρίστης, ἵνα f; φιληκοία πᾶν ἕλχη τὸ vix τῶν λόγων, ἢ δὲ χρίσις ἀπωθῆται τὸν χείρονα, Kui οὕτω τὸ Πυθαγορικὸν τηρήσομεν παράγγελμα, μήτ ἐχπληττόμενοι τοὺς πονηροὺς τῶν λόγων, xal δι᾽ αὐτὸ τοῦτο, ὅτι λόγοι εἰσίν, ἀκρίτως αὐτοὺς εἰσδεχόμενα' μήτε τῶν ἀγαθῶν εἰργόμενοι, διότι λόγοι ἦσεν ὁμοίως τοῖς χείροσι. Πρῶτον μὲν γὰρ οὐχί, ἦ λόγα, μεταδιώχοιντο, ἀλλ᾽ Jj ἀληθεῖς οὔθ᾽ οἱ ἕτεροι χατεγι- νώσχαντο, ὡς λόγοι, ἀλλ᾽ ὡς Ψευ δ εἴς. "Επειτα χέ. χεῖνο εὐθαρσῶς ἂν εἴποιμεν, ὡς μόνοι λόγοι εἰσὶν d ἀληθεῖς. Μόνοι γὰρ τῆς λογικῆς οὐσίας τὸ ἀξίωμα τη ροῦσι, καί slot γεννήματα ψυχῆς πρὸς τὸ ἄριστον in- τεταμένης, xal τὸν οἰχεῖον χόσμον χεχτημένης ob ψευδεῖς τῶν λόγων οὐδὲ λόγοι ὄντως εἰσί, πρὸς vi χαχίαν xai ψευδοδοξίαν φέροντος, xal τὴν εὐγένειαν. τῶν λόγων ἠρνήσαντο, xal εἶσιν ἠλογημένης durs xal πάθεσι συμπεφυρμένης φωναί, Μήτε οὖν πάντες, καταδέχον, φησίν, ἵνα μὴ xal τοὺς ψευδεῖς" μήτ πάντας ἀπόδαλλς, ἵνα μὴ xal τοὺς ἀληθεῖς. ᾿Εχάτερον γὰρ ἄτοπον, τούς τε ἀγαθοὺς μισῆσαι σὺν τοῖς χείροσι, xai τοὺς ψευδεῖς προσίεσθαι διὰ τοὺς ἀμείνους. Δεῖ δὲ τοὺς μὲν ἀγαθοὺς ἐπαινεῖν, χαὶ εἰσδεξάμενον αὐτοὶ ἀσχεῖσθαι, xai ζητεῖν ὅπη χαὶ ἐφ᾽ ὅσον τῆς ἀληθείας κουργημένων λόγων. Φιλολογίαν οὖν ἀσκήσωμεν μετὰ | ἐφάπτονται, πρὸς δὲ τοὺς ψευδεῖς τὴν ἀγωνιστυὴν reperitur, unde et ipse divinz similitudinis parti- ceps est. Cum vero de hac etiam re satis dictum sit, tempus est reliqua quoque considerare. XII. 21-24. Multi autem ad hominum aures tum mali tum boni ser- [mones accidunt , quos ne cum stupore accipias , neve einas (ab [iis audiendis) te avocari : si quid autem falsi dicatur, leniter cede. Voluntas humana nec in virtute nec in vitio sem- per permanens, sermones etiam voce edit utrique &ccommodatos; quippe qui contrariis ejus affe- ctionibus respondeant. Quo fit ut sermonum alii sint veri , alii falsi, alii autem boni , alii mali. Hzc autem diversitas prudentem postulat distinctionem, et meliores seligamus, deteriores rejiciamus, et neque omnium prorsus sermonum odio concepto . tanquam morbo quodam laboremus propter ma- lorum improbationem, nec ob bonorum com- probationem quoslibet promiscue admittamus. Se- quitur enim ex sermonum omnium aversatione, ut illis etiam qui boni sunt nos privemus, e pro- miscua vero eorum cupiditate, ut perniciosorum noxam non sentiamus. Optimo igitur judicio ser- snonum cupiditatem temperemus, ut audiendi voluntas omne sermonum genus elieiat et ad se attrahat, judicium autem deteriores repudiet. Atque ita Pythagoricum preceptum obserrabimos, neque málos sermones admirantes eosque ob id ipsum, quia sefmones sunt, promiscue admit- tentes, neque a bonis deterriti, quia sermones sunt zque ac mali. Primum enim neque hi qoate- . nus sermones, sed quatenus veri sunt, quzrantur; neque illi ut sermones, sed ut falsi rejiciantur. Deinde et illud confidenter dicamus, eos solum esse sermones qui veri sunt. Soli enim illi intelli gentis nature conservant dignitatem , animique fcetus sunt ad id quod optimum est intenti suumque decus obtinentis; illi autem qui falsi sunt ne ser- mones quidem revera sunt : quum enim ad vitium opinionesque falsas ducant, non solum a sermonum ingenuitate recesserunt, sed et animi ratione de- stituti et affectibus contaminati voces sunt. Quare noli omnes, inquit, probare, ne et falsos; noli etiam omnes rejicere , ne et veros. Utrumque enin. est absurdum, tum bonos odisse una cum dete- rioribus, tum falsos admittere propter meliores Oportet sane bonos laudare eosque admissos in animo versare et quarere quomodo et quatenus cum veritate consentiant, adversus eos autem qu falsi sunt concertatoriam facultatem adhibere, id est eam quam logica ars suppeditat ad veritatis εἰ mendacii distinctionem; sed et quum possemus mendacia refellere, id nec vehementer nec contu meliose facere debemus, sed cum mansuetudix veritatem persequi et mollibus argurmentis mend ΙΝ AUREUM CABMEN. δώναμιν χτήσασθαι, αὕτη δ᾽ ἂν εἴη ἣ χορηγουμένη ix τῆς λογιχῆς ἐπιστήμης εἷς διάχρισιν ἀληθείας καὶ ψεύ- δους δυναμένους δὲ καὶ ἀνατρέπειν τὰ ψεύδη, μήτε σφοδρῶς, μήτε ὑδριστικῶς τοῦτο ποιεῖν" ἀλλὰ σὺν πραότητι τὴν ἀλήθειαν διώχειν, καὶ μετὰ εὐμενῶν ἐλέγχων τὸ ψεῦδος ἀνατρέπειν, καὶ ὡς αὖτό φησι τὸ ἔπος, ψεῦδος δ᾽ ἤνπερ τι λέγηται, πράως ct- x ovtac, οὗ συγχωροῦντας οὕτως ἔχειν, ὡς λέγεται, ἀλλὰ ἀοργήτως ἀχούοντας. Οὐ γὰρ συγκατατίθεσθαι δεῖν λέγει τῷ ψεύδει τὸ πράως εἶχε, ἀλλ᾽ ἄνεχτι- χκίῶς ἀχροᾶσθαι, καὶ μὴ ἐκπλήττεσθαι, εἰ ἄνθρωποι ἄντες τινὲς τῆς ἀληθείας ἀποπεπτώχασιν ἀλυσιτελῶς. Γόνιμος γὰρ ἣ ἀνθρώπου φύσις πολλῶν διαστρόφων δο- ξασμάτων, ὅταν μὴ ταῖς χοιναῖς ἐννοίαις ὀρθῶς ἕπηται. Οὐδὲν οὖν, φησὶν ὁ λόγος, θαυμαστόν, el ἄνθρωπος μνγδὲν τῶν ἀληθῶν μύτε μαθών, μήτε εὑρών, εἷς τοῦτο τῆς ἀπονοίας ἦλθε, καὶ ἔθετο δόξας ὑπεναντίας τῇ ἀληθεία. Τοὐναντίον γὰρ ἂν ἦν θαυμαστόν, εἰ μήτε μανθάνειν μήτε ζητεῖν ἐθέλων τις, αὐτομάτως τῇ ἀλη- θείᾳ περιέτυχεν, ὥσπερ ix τραγῳδίας θεῷ τινι ἀναφα - νέντι. Δεῖ οὖν συγγνωμονιχῶς ἀχούειν τῶν ψευδομένων, xai πείρᾳ μανθάνειν olov. ἡμεῖς ἐχαθάρθημεν χαχῶν, τῇ μὲν χοινωνία τοῦ συγγενοῦς ὑποχείμενοι τοῖς αὐτοῖς πάθεσι, τῷ δὲ ἀλεξικάχῳ τῆς ἐπιστήμης ἐξ ἐναντίας αὐτῶν γενόμενοι. Μέγα δὲ συντελεῖ πρὸς πραότητα xal τὸ τῆς ἐπιστήμης θάρσος" ἡ γὰρ ἱκανῶς παρεσχευα- 447 σμένη ψυχὴ πρὸς τὸ χαταγωνίσασθαι τὰς ἐχτροπὰς τῆς ἀληθείας ἀθορύδως οἴσει τὰς ψευδεῖς δόξας, ὡς προεχ- λελογισμένη πάντα τὰ παρὰ τὸ ἀληθὲς ἐν αὐτῇ τῇ τοῦ ἀληθοῦς χατανοήσει. Τί οὖν ταράξει τοῦτον, ὡς ἄλυτον ὄν; τί δὲ ἰσχυροῦ φαντασίαν παρέξει τούτῳ, ὃς προχατηγώνισται πᾶν τὸ ψεῦδος ; Οὐ μόνον οὖν dx τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς τὴν ἀταραξίαν ἕξει 6 ἐπιστήμων, ἀλλὰ x«i ix τοῦ θαρσεῖν τοὺς τοιούτους ἀγῶνας. Ταῦτα μὲν περὶ τῆς ἐπιστημονικῆς τῶν λόγων διαχρίσεως. Περὶ δὲ τῆς διὰ πάντων ἀνεξαπατήτου ἕξεως, ἣν δεῖ χεχτῇ- σθαι τὸν ἐπιστήμονα, εὐθὺς ἐπισυνάπτει. XIII. 34--:26. — -Ὃ δέ τοι ἐρέω, ἐπὶ παντὶ τελείσθω - μηδεὶς μήτε λόγῳ σε παρείπῃ, μήτε τι ἔργῳ, κρῆξαι, μηδ᾽ εἰπεῖν, 6, τι τοι μὴ βέλτερόν ἐστι. Τοῦτο διὰ πάντων τείνει τὸ παράγγελμα, ἰσοδυνα-- μοῦν τῷ ἄνω που εἰρημένῳ, Πρήξεις δ᾽ αἰσχρόν πότε μήτε μετ᾽ ἄλλου, μήτ᾽ ἰδίῃ " πάντων δὲ μάλιστ᾽ αἰσχύνεο σαντόν. *O γὰρ ἑαυτὸν αἰδεῖσθαι μεμαθηχώς. xol μήτε ἐν μο- νώσει,, μήτε ἐν χοινωνία, τὴν τοῦ αἰσχροῦ πρᾶξιν ἀνε- χόμενος, ἀλλὰ xal τὴν φαντασίαν αὐτὴν τοῦ τοιούτου παραιτούμενος διὰ τὸν εἴσω φύλακα λόγον, οὗτός ἐστιν cium refutare, ut ipsum carmen dictat, leniter cedentes , si quid autem falsi dicatur, non conce- dentes ita rem se habere, ut dicitur, sed sine ira audientes. Nam illud, /eniter cede , non significat nos id quod falsum est debere approbare, sed audire patienter , neque mirari, si nonnulli , quum homines sint, a veritate aberraverint nullo suo cum commodo. Fecunda enim est hominum na- tura multarum opinionum perversarum, quum notiones conimmunes non recte sequitur. Nil mirum igitur, inquit carmen, si homo, qui nihil veri vel ab alio didicerit velipse investigaverit , eo amentiz devenerit , ut veritati contrarias opiniones animo imbibat. Nam e contrario mirandum esset, si is, qui neque discere neque quzrere vult, in verita- tem forte fortuna incideret, tanquam in deum aliquem in trageedia apparentem. Debemus igitur cum venia quadam mentientes audire et expe- rientia discere , quantis a malis purgatione nos li- berati simus, qui quum ejusdem generis commu- nione iisdem, quibus illi, affectibus obnoxii essemus, per scientiam malis propulsatis contrariam illis vitze morumque conditionem secuti sumus, Multum autem ad lenitatem confert ipsa etiam scientiz fiducia : animus enim satis praeparatus ad devias a veritate digressiones refellendas placide feret secum ante in ipsa veri consideratione agitaverit. Quid igitur hunc conturbabit tanquam insolubile ? quid vero firmum ei apparebit , qui omne falsum jam expugnaverit? Quare non modo morum vir- tute conturbationis expers erit vir prudens, sed eo etiam, quod ejusmodi certamina non reformi- dabit. Hactenus de prudenti sermonum distin- ctione. De habitu autem erroris prorsus immuni, qui in viro prudenti inesse debet, statim suh- jungit. XIII. 24-26. | — — — — Quod vero tibi dicam , in omni negotio ob- [servetur ; nemo te aut dictis aut factis adducat , ut quidquam aut facias aut dicas , quod tibi non sit commodum. Hoc preceptum ad omnia pertinet et idem valet quod illud superius dictum, Ne qnid unquam turpe committas sive cum allo sive seorsum , sed maxime omnium verere te ipsum. Js enim qui se ipsum vereri didicit et neque solus neque in societate turpe quid admittit, sed vel ipsam ejus rei cogitationem ac speciem propter rationem , internam custodem , aversatur, ille ipse falsas opiniones, quum omnia a vero abhorrentia | est qui nunc potest audire, nemo te vel verbo vel 448 ὃ δυνάμενος νῦν ἀχούειν, μηδεὶς μήτε λόγῳ σε παρείπῃ, μήτε τι ἔργῳ. Μόνος γὰρ ἀνεξαπά- τητος, καὶ ὑπ᾽ οὐδενὸς οὐδαμῶς εὐπαραλόγιστος, ὃ τὴν ἀξίαν ἑαυτοῦ γνοὺς ἄνθρωπος, xal οὔτε χολαχείαις θω- πευόμενος, οὔτε τοῖς ἐχδειμαίνουσι ταπεινούμενος, χᾶν πολέμιοι Jj φίλοι ὁποτεραοῦν τούτων προτείνωσιν. "Ev γὰρ τῷ μηδεὶς πᾶν πρόσωπον χεῖται, καὶ πατήρ, xal τύραννος, καὶ φίλος, xal ἐχθρός, Οἱ δὲ τρόποι τῆς παραγωγῆς ἢ διὰ λόγων ἢ ἔργων γίνονται" λόγων μέν, θωπευόντων ἢ ἀπειλούντων, ἔργων δέ, δωρεὰς ἢ τιμωρίας προτεινόντων. Πρὸς πάντα δὴ ταῦτα τετει- χισμένην δεῖ τὴν ψυχὴν ἔχειν τῷ ὀρθῷ λόγῳ, πρὸς τὸ ἀμείλικτον χαὶ ἀδούλωτον ὑπὸ τῶν ὁπωσοῦν ἔξωθεν προσπιπτόντων ἡμῖν ἡδέων τε καὶ λυπηρῶν. Ὁ γὰρ ὀρθὸς ἐνυπάρχων λόγος, σωφροσύνην καὶ ἀνδρείαν ἔχα- τέρωθεν παραστήσας τῇ ψυχῇ τοὺς ἀδαμαντίνους φύ- λαχας, ἀνεξαπατήτους ἡμᾶς διατηρήσει xat ἀπὸ τῆς τῶν προσηνῶν θωπείας, xal ἀπὸ τῆς τῶν φοδερῶν χαταπλήξεως᾽ οἷς ἐπιγίνεται δικαιοσύνη ἀχριθής, ἣν παρήγγειλεν ἄνω που ἀσκεῖν ἔργῳ τε λόγῳ τε. Οὕτω μὲν οὖν οὐδεὶς οὐδαμῶς ἡμᾶς ἀναπείσει ἢ λόγον προέσθαι, $ ἔργον διαπράξασθαι, ὃ μὴ τῷ ὀρθῷ λόγῳ ἐστὶ σύμφωνον. El γὰρ πάντων μάλιστ᾽ αἰσχυνοίμεθ᾽ ἑαυτούς, δῆλον ὡς οὐδεὶς ἡμῖν αἰδεσιμώτερος ἡμῶν ᾿αὐτῶν φανήσεται, οὐδὲ φοδερώτερος, ὡς προχαλέσα - σθαι παρὰ τὸ δέον εἰπεῖν τι ἢ πρᾶξαι. ᾿Επιδλαδὲς γὰρ τῇ ψυχῇ ἑκάτερον. Τὸ δὲ ἐκείνη βλαθερόν, τοῦτο xol ἡμῖν ἀσύμφορον᾽ ἐπείπερ ἡμεῖς ἢ ψυχή. ᾿Αχριδῶς οὖν ἀκουστέον τοῦ ὅ, τι τοι μὴ βέλτερόν ἐστι" χατ᾽ HIEROCLIS COMMENTARIUS ἐχείνου φέροντας τὴν ἀντωνυμίαν cot, ὃ χυρίως σὺ ἃ Ἐὰν οὖν τὸ λεγόμενον, μηδεὶς μήτε δι᾽ ἔργωι, μήτε διὰ λόγων, παραγάγη σέ τι ποιῆσαι ἢ εἰ. πεῖν, ὅ, τιμὴ συμφέρον ἐστί σοι" σὺ δὲ τούα ! λογικὴ ψυχή" οὐχ ἀνέξῃη, ἐὰν εὖ φρονῇς, τοῦ z:2- θλάπτοντός os , τὸν ὄντα λογιχὴν οὐσίαν. Σὺ γὰρ εἶ ὁ ψυχή" τὸ δὲ σῶμα, σόν" τὰ δὲ ἐκτός,, τοῦ σώματα. "Ex γὰρ τῆς διαστάσεως ταύτης xal τὸ ἀσύγχυτον τη- ρήσεις τῶν φύσεων xal τὴν ἀνθρωπίνην οὐσίαν fx ἐστὶν εὑρήσεις, οὐδέποτε τὸ σῶμα, οὐδὲ τὰ ücx, σεαυτὸν εἶναι τιθέμενος, οὐδ᾽ ὑπεραγωνιῶν τούτων ὥσπερ σαυτοῦ, ἵνα μὴ πρὸς φιλοσωματίαν χαὶ gda- χρηματίαν χαθελχυσθῇς. “Ὅλως γὰρ 8 ἐσμεν iyw σαντες, xal οὗ τὴν ἐπιμέλειαν ποιώμεθα συναυνοτον: μεν, πάντων μᾶλλον ἐπιμελούμενοι, ἢ ἡμῶν αὐτί, ὧν δεῖ προηγουμένην ποιεῖσθαι τὴν ἐπιωέλειαν. El sh; τὸ χρώμενον τῷ σώματί ἐστιν fj ψυχή, τὸ δὲ σῶμ: ὀργάνου τάξιν ἐπέχει πρὸς αὐτήν, τοῦ δὲ ὀργάνου y3;n τὰ ἄλλα, πρὸς βοήθειαν τῆς ῥεούσης αὐτοῦ φύσεως, ἐξευρημένα" δῆλον ὡς τοῦ ἡγουμένου xal πρωτν προηγουμένην τε xal πρώτην δεῖ ποιεῖσθαι τὴν ἐτ:- μέλειαν' δευτέραν δέ, τὴν τοῦ δευτέρου. “Ὅθεν at δγιείας ἀμελήσει 6 σοφός - οὔτι προηγούμενον τὸ quus δοξάζων, ἀλλὰ πρὸς τὴν τῆς ψυχῆς χρείαν αὐτὸ xaxd» γωγῶν, ὅπως ἂν ταῖς ἐνεργείαις αὐτῆς ἀνεμποϑίστες ὑπαχούῃ xai ἐκ τρίτου τῶν τρίτων mue, οἰχονομῶν τὰ ἐχτὸς πρὸς τὴν τοῦ ὀγγάνου cem. Πρώτης οὖν τῆς ψυχῆς, τάχα δὲ xol μόνης, ἐπιμε- λήσεται" εἴπερ fj τῶν μετ᾽ αὐτὴν ἐπιμέλεια πρὸς τίν J'acinore ullo decipiat. llle enim solus fraudibus , non est obnoxius, neque facile potest a quoquam ulla ratione decipi, qui suz sibi dignitatis conscius est et neque adulationibus capitur, nec terroribus deprimitur, utracunque horum ei vel hostes vel amici objecerint, Nam quod dixit nemo, illo omnes personz, et pater, et tyrannus, et amicus et ini- micus continentur. Deceptionis vero modi aut dictis aut factis fiunt, dictis quidem blandientium vel minitantium, factis autem munera vel penas proponentium. Oportet ergo nos adversus hec omnia recta ratione munitum habere animum , ut neque jucundis qua extrinsecus nobis accidunt deliniamur, neque acerbis in servitutem redigamur. Recta enim ratio nobis insita custodes animo utrinque adamantinos, temperantiam et fortitu- dinem, apponens nos tum a gratorum hominum blanditiis, tum a consternatione, terribilium co- mite, tutos praestabit; quibus virtutibus exacta illa justitia accedit, quam et in factis et in dictis exercendam esse superius monuit. Nobis igitur sic instructis nemo unquam persuadebit, ut aut verbum proferamus, aut facinus committamus, quod recte rationi non sit consentaneum, Si enim omnium maxime nos vereamur, manifestum es, neminem nobis aut magis reverendum aut refor. midandum, quam nosmet ipsos , visum iri, ut ad aliquid dicendum vel faciendum preter offici. nos inducat. Horum enim utrumque animo noxiu est. Quod autem illi damnosum , id nobis quoque incommodum est, quandoquidem nos sumus animus. Ad illud igitur accurate animum intenda- mus oportet, quod tibi non sit commodum, rét- rentes hoc pronomen tibi ad id quod propne & es. Si id igitur quod praecipitur sit, nemo te ntc factis nec dictis adducat , ut aliquid aut facias aut. dicas, quod tibi non sit commodum, tu autem ss. animus ratione preditus, nequaquam patieris, 5 sapias, alium tibi detrimentum importare, quo- niam natura intelligens es. Tu enim es animus, Cot« pus vero, tuum ; externa autem, corporis, Namque hac distinctione naturarum confusionem vitabis «t quz sit humana natura reperies, si nec corpi, nec externa unquam te esse existimes, nec de is tanquam de te ipso sollicitus sis, ne ad mimim corporis curam et divitiarum cupiditatem impe | laris. Omnino enim , si quid ipsi simus nesciamus id etiam, cujus cura nobis habenda sit , simul »* IN AUREUM CARMEN. χύτης προχοπὴν τείνει. Πᾶν δὲ τὸ παρὰ τὴν ἀρετήν, Xo ἦν, 6, τι τοι μὴ βέλτερόν ἐστιν" ᾧ γὰρ υμφέρον ἡ ἀρετή, τούτῳ τὸ παρ᾽ ἐχείνην ἀσύμφορον. ὕχλον οὖν περιβάλλεσθαι συμβουλεύει τῶν ἀρετῶῖν υλαχτιχὸν ὃ μηδὲν πείθεσθαι δεῖν λέγων τῷ πειρωμένῳ ἧς ἀρετῆς ἀπάγειν, δι olov ἂν ἔργων ἣ λόγων τῆς Ῥὸς τὸ pue ἐκτρεπούσης πειθοῦς προσαγάγῃ τὴν εἴραν οἷον, μὴ δποσχέσεις προσάγων τύραννος, ἣ εύτας ἔργῳ βεδαιῶν' μὴ ἀπειλαῖς θορυδῶν, fj αἰχίαις ἰαχύμενος᾽ μὴ φίλιον πρόσωπον, τῇ οἰχειότητι τὴν πάτην ἐπιχρυπτόμενον, ἀπαγάγη σε τοῦ συμφέ- οντος τῇ ψυχῇ. "Hv δὲ ἀλήθεια xal ἀρετὴ τὰ ταύτην φιλοῦντα μόνα. Ἀνεξαπάτητος δὲ ἔστ ' el τὴν οὐσίαν ἂν σαυτοῦ γνούς, ἥτις τέ ἐστι, xai ὦ ᾧ φύσει ἔοιχε, τῆς | ὃς ἐχεῖνο ὁμοιώσεως ἀεὶ τὴν ᾿ἐπιμέλειαν ἔχοις " πᾶν i τὸ τῆς ὁμοιώσεως ἀπάγον μεγίστην ἡγοῖο Crulav. [οὔτο γὰρ ἦν, 8, τι τοι μὴ βέλτερόν ἐστι, τὸ ἧς θείας ὁμοιώσεως drdyov ἐπειδὴ xal βέλτερον μῖν ἐστι τὸ πρὸς τὴν τοιαύτην ὁμοίωσιν φέρον. Τί οὖν τροσάζει τις ἰχανὸν ἀποστῆσαι ἧμᾶς τῆς πρὸς θεὸν 449 ὁμοιώσεως καὶ φιλοσοφίας; χρημάτων δόσιν ἢ ἀφαίρε- σιν: ᾿Αλλὰ μεμαθήκαμεν μετὰ τοῦ ὀρθοῦ λόγου xal προσίεσθαι ταῦτα χαὶ ἀποτίθεσθαι" χαὶ τὸ ἄστατον τῆς κτήσεως αὐτῶν ἡμᾶς οὐ λανθάνει. Τί γάρ; ἂν μὴ οὗτος αὐτὰ ἀφέληται, χλέπτης αὐτὰ οὖχ ἀφαιρήσεται; καὶ γενναίως αὐτῶν ὑπομενοῦμεν τὴν ἀποθολὴν ὑπὸ τοῦ μὴ ἔχοντος. Ναυάγιον αὐτὰ οὐ παραιρήσεται ; πόσοι δὲ ἄλλοι τρόποι διαφθορὰν χρημάτων ἐπάγου- σιν; Ὧν ἕνεκα xai τὸν ὑπὲρ ἀρετῆς λογιούμεθα λόγον, ἐχουσίαν πενίαν μετὰ τοῦ χαλοῦ ἀνταλλαττό- μένοι χρημάτων, χαὶ μετ᾽ εὐλογίστου αἰτίας αὐτὰ ἀποδυόμενοι, χαὶ τοσούτου τὴν ἀρετὴν ὠνούμενοι, ὅσον ἂν ἡμᾶς βλάπτη ὃ ταύτης παραχινεῖν ἐπιχειρῶν. ᾿Αλλὰ στρεδλώσεις προσοίσει, xal θάνατον. Πρόχειρον οὖν πρὸς ταῦτα ἀποχρίνεσθαι, ὡς οὐχ ἡμεῖς ταῦτα πεισόμεθα, ἐάν γε τὸ Ἡμεῖς τηρῶμεν’ ἀλλὰ τὸ σῶμα ἔσται τὸ ὑδριζόμενον' τὸ σῶμα τὸ ἀποθνῆσχον, οὐδὲν παρὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν πάσχον. Φύσει γάρ ἐστι θνητόν, χαὶ τμητόν, χαὶ μυρίοις ὑποχείμενον πάθεσιν, ἃ τυ- ράννου μᾶλλον ἣ τυψοῦσα νόσος ἐπήγαγε. Τί οὖν φεύ- ciemus, et omnia magis, quam nosmet ipsos cu- "bimus , quorum precipua cura haberi debet. Si nim id quod corpore utitur animus est, corpus rero cum eo comparatum instrumenti vice fungitur, nstrunenti autem istius gratia reliqua etiam ad uvandam fluxam ejus naturam inventa sunt, ma- festum est, illius quod omnium primum et caput t curam precipuam primamque esse habendam, ecundam autem ejus quod secundum est. Unde ic valetudinem negliget vir sapiens; non quod 'orpus primarium quiddarn existimet, sed ut ipsum id animi usum ita accommodet, ut ejus actionibus xomte obtemperet : tertio vero loco eorum cu- am aget, qua tertia sunt, atque ea qua externa unt ad instrumenti conservationem adhibebit, lnimum igitur primum curabit eumque fortasse olum, siquidem illorum qua eo inferiora sunt "ura ad ejus profectum pertinet, Quidquid autem st preter virtutem , hoc ipsum est, quod tibi non it commodum : cui enim prodest virtus, eidem )best quod ab ea abhorret. llie igitur nobis auctor 5t, ut circumducto circulo virtutes muniamus , [αἱ dicit non oportere nos auscultare ei qui a irtute nos conatur abducere, quibuscunque de- Dum factis aut. dictis ad deterius nos alliciendi *riculum fecerit : verbi gratia, ne tyrannus pro- nissa faciens aut ea re preestans, ne minis territans αν cruciatibus adigens, ne persona amici fami- aritatis specie fraudem occultans ab,eo te abdu- 3t quod animo prodest. Sola autem ei prosunt trias et virtus, À fraude vero tutus eris, si ubslantiam tuam intelligens, quae sit et cujus si- illitadinem naturá prz se ferat, illam ejus simili- PHILOS. GREC. tudinem studiose conservaveris, id autem omne quod ab ea similitudine abducit damnum esse maximum existimaveris. Hoc enim illud est, quod tibi non sit commodum, i. e. quodcunque a divina similitudine abducit; quandoquidem id nobis commodum est, quod ad talem similitudinem perdu- cit. Quid igitur afferet aliquis tanta vi preditum , ut nos a divina similitudine et philosophia abducat? num pecuniarum donationem aut ademtionem? atqui didicimus bas recta cum ratione et accipere et amittere , neque nos latet, quam incerta earum possessio sit. Quid enim, si hic eas non adimat, nonne fur eas auferet? et magno animo nos illa- rum jacturam patiemur ab eo qui divitias non ha- bet, Nonne naufragium nos iis spoliabit? Quot vero sunt alii modi quibus divitie amittuntur? Quamobrem nos et virtutis rationem habebimus, paupertatem honestam cum divitiis sponte com- mutantes easque justa de causa abjicientes et tanti redimentes virtutem, quantum est detrimentum quod is nobis importet, qui ab ea nos dimovere conatur. Atqui ille tormenta et mortem afferet. Ad hzc igitur promtum est respondere, non nos hzc esse passuros, siquidem illud mos tueamur, sed corpus esse quod cruciabitur, corpus quod morietur, nihil preter naturam suam passurum. Est enim naturá suá mortale et sectile et malis obnoxium innumeris, quz quilibet morbus magis quam tyrannus potest inferre. Cur ea igitur fugi- mus, quz effugere non possumus? ac non potius ea conservamus, quorum conservatio penes nos est? Quod enim natura sua mortale est, id capite damnatum nos nullo modo a morte liberare pos- 29 4590 qouav ἃ οὐκ ἔστιν ἐφ᾽ ἡμῖν φεύγειν; οὐ τηροωῦμεν δὲ μᾶλλον, ἅ ἐστιν ἐφ᾽ ἡμῖν τηρῆσαι; Τὸ γὰρ θνητὸν φύσει χαταδεδιχασμένον θανάτῳ οὐκ ἔστιν ὁτιοῦν ποιοῦντας ἐχσῶσαι τούτου" τὸ δὲ ἀθάνατον ἥμῶν (ὅπερ ἐστὶν ἡ ψυχὴ καὶ ἢμεῖς) δυνατὸν ἀρετῇ χοσμῆσαι μὴ μαλαχισθέντας περὶ τὸν ἀπειλούμενον θάνατον. Ὃν εἶ μετ᾽ εὐλόγου αἰτίας ὑπομείνωμεν, χοσμήσομεν τῇ ὀρθῇ προχιρέσει τὴν ἀνάγχην τῆς φύσεως. Ταῦτα δή ἔστι τὰ μεγάλα, ὧν ἂν ἄλλος ἄλλῳ προτείνειέν τι παθεῖν, ἣ ἀποτῖσαι' τὰ δὲ εἴσω τῆς ψυχῆς ἀδούλωτα ἄλλῳ, καὶ ἐλεύθερα, ἐὰν ἡμεῖς ἐθελήσωμεν' ἐὰν μὴ τῇ πρὸς τὸ σῶμα, ἢ τὰ ἐχτός, ἀμέτρῳ προσπαθεία τὴν ἐλευθερίαν ἡμῶν ἑχόντες δουλαγωγήσωμεν, ζωῆς ἐφη- μέρου xol χρημάτων τὸ ἀγαθὸν τῆς ψυχῆς ἀποδιδόμε- νοι. Ταῦτα λυῖν εἰσηγεῖται τὸ mpoxeluevov παράγγελμα ἐπὶ παντὶ τελεῖν, δι’ ὧν τὸ μόνιμον χαὶ ἀπαράγωγον τῆς ἀρετῆς ἐπισφραγίζεται. ᾿Αλλὰ ἐπὶ τὰ ἑξῆς μετίωμεν, πρὸς τὸ αὐτὸ δόγμα τὴν ἀναφορὰν ἔχοντα. XIV. 327-29. Βουλεύου δὲ ποὸ ἔογον, ὅπως μὴ μῶρα πέληται. Δειλοῦ τοι πρήσσειν τε λέγειν τ᾽ ἀνόητα πρὸς ἀνδρός " ἀλλὰ τάδ᾽ ἐκτελέειν, ἅ σε μὴ μετέπειτ᾽ ἀνιήσει. H εὐδουλία καὶ γεννᾷ τὰς ἀρετὰς, καὶ τελειοῖ, xal συνέχει, μήτηρ ἅμα καὶ τιθήνη xal φύλαξ αὐτῶν γενο- HIEROCLIS COMMENTARIUS μένη. Ἰδουλευομένων γὰρ ἡμῶν ἐφ᾽ ἡσυχίας ὅν τοι τρόπον χρὴ ζῆν, τὸ τῶν ἀρετῶν προαιρεῖται xa))x, “Ἑλομένη δὲ διαθλεῖν γενναίως πάντας τοὺς ὅπὲ» ἀρετξ: ἀγῶνας, καὶ συνεθισθεῖσα τῇ χτήσει τῶν καλῶν 77r, xdv ταῖς τῶν περιστάσεων ταραχαῖς τηρεῖ τὴν Teu ἀχέραιον, οὐδὲν ὑπὸ τῶν ἔξωθεν θορυδούντων ἐχπλυ-- τομένη πρὸς τὸ μεταθέσθαι ἄλλον εὐδαίμονα εἶναι βίον͵ ἢ ἐχεῖνον, ὃν ἐφ᾽ ἑαυτῆς ἐλογίσατο χάλλιστον. "O^ τρία γίνεται τῆς εὐδουλίας τὰ ἔργα. Πρῶτον, ἐχλο»» τοῦ ἀρίστου βίου * δεύτερον, ἄσχησις τοῦ προχιρεθέντος- τρίτον, τήρησις ἀμετάστατος τῶν μελετηθέντων 070. Τούτων δὲ τὸ μὲν πρῶτόν ἐστὶν 6 πρὸ ἔργου λόγκχ, ὁ τὰς ἀρχὰς τῶν πράξεων ὑποτιθέμενος. Τὸ δὲ ucc, ὃ σὺν τῷ ἔργῳ λόγος, ὃ προσδιθάζων ἕχαστον τῶν πραττομένων ταῖς ἡγουμέναις ἀρχαῖς, Τὸ δὲ τρίτον, ὁ ἐπὶ τῷ ἔργῳ λόγος ἀναλογιζόμενος τὰ πεπραγυΐένα. xat κρίνων εἰ δεόντως πέπῤαχται. Διὰ πάντων 3:3 τῆς εὐθουλίας καλὸν ἐπανθεῖ, νῦν μὲν χυούσης τὰς ἀρετάς, νῦν δὲ ἐχτρεφούσης, xal φρουρούσης ἐχ τρίτο» Ὥς ἀργήν τε xal μέσα xal τελευτὴν τῶν ἀγαθῶν ἐν ταύτῃ ἡμῖν χεῖσθαι, τήν τε ἀπαλλαγὴν τῶν καχῶν διὰ ταύτης μόνης ἡμῖν παραγίνεσθαι, καὶ τὴν τῶν ἀρετῶν τελείωσιν. Λογικῆς γὰρ τῆς φύσεως ἡμῶν οὔσης. χεὶ διὰ τοῦτο βουλευτικῆς, οἰχείᾳ δὲ προαιρέσει πρὸς τὸ εὖ ἢ καχῶς βουλεύεσθαι προσαγομένης,, ἡ μὲν χατὰ ciem ζωὴ σώζει τὴν οὐσίαν αὐτῆς, ἢ δὲ παρὰ τὸ δέον αἵρεσις sumus ; at quod immortale habemus (animum dico et nos), virtute possumus ornare, si intentata morte non frangamur. Quam si justa de causa patiamur, nature necessitatem recto instituto exornabimus Hec utique sunt magna illa, quorum aliquid alius alii patiendum aut luendum possit intentare : illa vero, qua sunt intra animum , servitutis immunia sunt et libera, modo nos voluerimus, nisi immo- dica erga corpus aut res externas affectione com- moti ultro libertatem nostram in servitutem con- verterimus atque animi bonum brevi vita et divitiis vendiderimus. Hsc nos docet hoc prsceptum in omni re observare, quibus virtutis stabilitas et constantia confirnnatur. Sed ad sequentia, quz ad idem dogma referuntur, transeamus, XIV. 27-29. Consilium vero cape ante rem gerendam, ne stulta [fiant ; hominis enim miseri est facere et dicere, que stulta [sunt. At tu ea perage , qu: tibi postea non sint molesta. Prudentia qus» in consiliis rite capiendis versatur virtutes et parit et perficit et conservat , quia ea- rum parens simul et nutrix et custos est, Nobis enim tranquillo animo deliberantibus, qus vitz ratio sit ineunda, hac virtutum eligit pulchritu- dinem, Quum autem virtutis causa omnia certz- mina fortiter ineunda esse decreverit, atque in iis quz pulchra sunt comparandis se jam exercuerit, in ipso etiam casuum tumultu sententiam integram conservat, nec iis que foris conturbant ita per cellitur, ut mutata sententia aliam felicem ese vitam existimet preter eam quam secum optimam judicavit. Unde triplex fit recti consilii munvs, . primum , optimae vivendi rationis delectus ; secun. dum, exercitatio ejus quam delegimus; tertium, constans eorum observatio, quz recta exercita- tione comparavimus, Horum autem primum es ratio illa que opus presecedit et actionum principia ponit. Medium vero est ratio opus ipsum comi- tans, que singulas actiones ad principiorum ductum componit, Tertium autein, ratio illa quz post opus res factas examinat et judicat num recte facte sint. In omnibus vero elucet consilii recte capti bonitas, quia virtutes primum parit, deinde nutrit, tum custodit, Quo fit ut in ea re et pri cipium et medium et finis bonorum nobis posi sint atque ex hac sola tum malorum liberatio, tun virtutum perfectio nobis contingat. Quum enim natura nostra ratione przdita atque idcirco ad deliberandum apta sit, sua vero voluntate ad ct- pienda vel recta vel prava consilia adducatur, vit: naturse legibus convenienter acta substantiam ejr IN AUREUM CARMEN. διαφθείρει ἐφ᾽ ὅσον οἷόν τε. Φθορὰ δὲ ἀθανάτου πρά- γιατος xaxía , ἧς ἀδουλία μήτηρ, ἣν ἐχφυγεῖν ὃ λόγος παραινεῖ ὅπως μὴ μῶρα πέληται. Μῶρα δὲ τὰ ἄθλια χαὶ xaxd, Τὸ γὰρ λέγειν ἢ πράσσειν ἀνόητα δειλοῦ πρὸς ἀνδρός ἐστιν, ἀντὶ τοῦ, καχοδαίμονος ἴδιον ἀνθρώπου. Εἰ δὲ βουλεύοιο πρὸ ἔργου, οὔτε ἐρεῖς τι, οὔτε πράξεις, ἀνόητον, ly οἷς ἀνιᾶσθαι ἀνάγχη τοὺς τῇ ἀδουλία ὑπευθύνους. Τὸ γὰρ σαθρὸν τῆς αἱρέσεως τῇ μεταμελείᾳ ἐλέγχεται κείρα δεῖξαν τὴν βλάθην, ὥσπερ αὖ τὸ τῆς εὐδουλίας γενναῖον πρὸς τὸ μόνιμον ἄγει τῆς Exo Tic, ἐπ᾽ αὐτῶν τῶν ἔργων τὴν ὠφέλειαν ἐπιδειχνύμενον' ὠφέλειαν δέ, οὐ τὴν τοῦ σώματος, οὐδὲ τὴν τῶν ἐχτός, ἀλλὰ τὴν ἡμῶν αὐτῶν, οἷς χαὶ τὸ βουλεύεσθαι πρὸ ἔρ- γου παραγγέλλεται, xal ταῦτα ἐχτελεῖν, ἃ μὴ ἀνιήσει ἡμᾶς: δυᾶς δὲ δῆλον ὅτι τὴν ψυχήν. Τί γὰρ ὄφελος ἐπιορχίαις, ἢ φόνοις, ἢ ἄλλαις τισὶ xaxo- πραγίαις ληΐσασθαι χρήματα, xal πλουτεῖν τὰ ἔξω, πενόμενον τὴν ψυχὴν τῶν ἐπιδαλλόντων αὐτῇ xaÀow: xal πρὸς τοῦτο ἢ ἀναισθήτως ἔχειν, xal διὰ τοῦτο μᾶλλον ἐπιτείνειν τὸ χαχόν, ἢ εἷς αἴσθησιν τῶν εἶργα - σμένων ὑπὸ τῆς συνειδήσεως ἑλχόμενον στρεθλοῦσθαι τὴν ψυχήν, καὶ δειμαίνειν τὰ ἐν ἄδου χολαστήρια" xoi μόνην ἴασιν ἐξευρίσχειν τὴν εἰς τὸ μὴ εἶναι χαταφυγήν, ὅθεν αὐτῷ παρίσταται χαχῷ τὸ χαχὸν ἰᾶσθαι, φθορᾷ τῆς ψυχῆς τὴν καχίαν παραμυθουμένῳ, καὶ τὴν μετὰ θάνατον οὐδένειαν ἑαυτοῦ χαταψηφίζεσθχι φυγῇ τῶν 451 τῆς κρίσεως πόνων; Οὐ βούλεται γὰρ ὅ χαχὸς ἀθάνατον εἶναι τὴν αὑτοῦ ψυχήν, ἵνα μὴ δὁπομείνῃ τιμωρούμε-- νος. Καὶ φθάνει τὸν ἐχεῖ διχαστήν, θάνατον ἑαυτοῦ παντελῇ χαταψηφιζόμενος, ὡς πρέπον τὴν πονηρὰν ψυχὴν μηδὲ εἶναι. Ἀλλ᾽ οὗτος μέν, ὡς ἀθουλία πρὸς χαχίαν ὑπενεχθείς, εἰκότως ἀμετρία τὴν χαθ᾽ ἑαυτοῦ ψῆφον ἐκφέρει οἵ δὲ ἐν ἄδου δικασταί, ἅτε πρὸς τὸν τῆς ἀληθείας xavóva τὴν χρίσιν ποιούμενοι, οὐ χρίνουσι μὴ εἶναι δεῖν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ πονηρὰν μὴ εἶναι, καὶ ὅπως ἂν μετριάσῃ τὸ καχὸν αὐτῆς πραγματεύονται, ἐπὶ σωτηρίᾳ τῆς φύσεως τὰς χολάσεις ἐπάγοντες, ἰατροῦ δίχην, τομαῖς τε xal χαύσεσι τὰ χειρώνεια ἕλχη θερα- κεύοντες" xal τῶν ἡμαρτημένων δίκας εἰσπράττοντες, μετανοίᾳ ψυχῆς τὴν πονηρίαν ἀφανίζειν πειρώμενοι " οὖκ αὐτὴν τὴν οὐσίαν ἐξιστάντες τοῦ εἶναι, ἀλλ᾽ εἷς τὸ εἶναι μᾶλλον ἐπανάγοντες τῇ τῶν λυμαινομένων παθῶν ἐχχαθάρσει. Κινδυνεύει γὰρ εἰς τὸ μὴ εἶναι ὑποφέρεσθαι ἢ ἀνθρωπίνη ψυχὴ διὰ τῆς εἷς τὸ παρὰ φύσιν ἐχτρο- πῆς, τῇ δὲ εἰς τὸ χατὰ φύσιν ἀναχλήσει πρὸς τὴν οὐσίαν τὴν αὐτῆς ἐπανάγεται, xal ἀπολαμόανει xa- θαρὸν τὸ εἶναι, ὃ τῇ συμμίξει τῶν παθῶν ἐχηραίνετο. Διὸ πειρᾶσθαι δεῖ μάλιστα μὲν μὴ ἁμαρτάνειν, ἅμαρ- τόντας δὲ σπεύδειν ὡς ἐπὶ ἰατρικὴν τῆς πονηρίας τὴν δίχην, ἐπανορθουμένους τὴν ἀῤδουλίχν τῇ κρείττονι βοηθείᾳ. ᾿Επεὶ γὰρ τοῦ εἶναι ἀγαθοὶ ἐχπεπτώκαμεν, τοῦ γίνεσθαι γοῦν ἀντιλαδώμεθα μεταμελείᾳ εὐγνώμονι τὴν θείαν ἐπανόρθωσιν εἰσδεχόμενοι. Ἢ δὲ μετάνοια conservat, pravorum autem electio eam quoad fieri potest corrumpit. Immortalis vero rei cor- ruptio est malitia, cujus parens est illa temeritas, quam vitare nos hortatur carmen , ne fiant stulta. Sed stulta sunt, qua misera et mala. Nam stulta dicere aut facere miseri hominis est , id est, infeli- cis hominis proprium. Sin autem azte opus delibe- raveris, nihil neque dices neque/facies, quod stultum 5/(; ob quae necesse est temeritatis reos molestia affi. ci. Namque electionis futilitas poenitentià arguitur, damno, experientia demonstrato , sicut e contrario consilii recte capti probitas ad electionis nos sta- bilitatem perducit, in ipsis factis utilitatem osten- dens, utilitatem vero non corporis, nec rerum externarum , sed nostrüm ipsorum, quibus etiam ante opus consulere precipitur atque ea facere quce nobis non sint molesta, nobis vero, nimirum animo, Quid enim homini prosit perjuriis aut cz- dibus aut aliis ejusmodi maleficiis divitias parare externisque opibus abundare , iis bonis indigenti , quz ad animum pertinent, atque id vel non animad- vertere ideoque malum augere, vel ad facinorum sensum conscientia perducto torqueri animo et ponas apud inferos metuere solumque remedium invenire perfugium ad mortem, unde malum malo sanare cogitat qui animi interitu malitiam suam consolatur et sibi post obitum exstinctionem de- cernere, ut judicii molestias effugiat ? neque enim vult sceleratus animum suum immortalem esse , ne sempiternis poenis addictus permaneat. Itaque ju- dicem qui est apud inferos prevertit, perpetuze morti se ipse adjudicans, quasi imprebum animum ne esse quidem conveniat. Atque hic quidem consilii inopia in vitium prolapsus merito intem- peranter sententiam adversus se fert : qui vero apud inferos judices sunt ad veritatis normam ju- dicium dirigentes non decernunt animum omnino non esse, sed non sceleratum esse debere, atque id operam dant, ut malum quo ille laborat ne nimium sit, adhibitis ad servandam naturam ca- stigationibus, medicorum more, qui periculosis- sima ulcera secando et urendo curant, atque poenas . scelerum ideo exigunt, ut animi improbitas poe- nitentia deleatur, non ipsam ejus substantiam e rerum natura tollentes , sed potius perturbationum quibus corruptus erat liberatione ad vitam revo- cantes, Imminet enim humano animo periculum, ne in mortem incidat , quum ad id quod est prater naturam deflectit; quum autem ad id quod est nature conveniens revocatur, ad suam ipsius na- turam reducitur puramque substantiam recuperat, quz affectuum prius mixtura corrumpebatur. 29. Φ 452 αὕτη φιλοσοφίας ἀρχὴ γίνεται, χαὶ τῶν ἀνοήτων ἔργων τε xal λόγων φυγή, καὶ τῆς ἀμεταμελήτου ζωῆΐς ἡ πρώτη παρασχευή. Ὁ γὰρ χαλῶς πρὸ τῶν πράξεων βουλευόμενος οὐ περιπίπτει λύπαις ἀχουσίαις, οὐδὲ λανθάνει τὰς ἀρχὰς xa τὰς ὑποθέσεις διδούς, ὧν τὰ συμπεράσματα. xal τὰς ἐχύάσεις οὐχ ἀσμενίζει, ἀλλ᾽ ἀεὶ τὸ παρὸν συντίθησι, τῶν ἄλλως ἐπισυμὄαι - νόντων τὰς τύχας ἐχλογιζόμενος. Διὸ οὔτε προσδοχία τῶν λεγομένων ἀγαθῶν τὸ ὄντως ἀγαθὸν ἂν παρίδοι, οὔτε φόδῳ τῶν ἐναντίων τὴν τοῦ καχοῦ πρᾶξιν αἱρήσε- ται" ἑστώσῃ δὲ τῇ γνώμῃ πρὸς τοὺς θείους χαχόνας τὸν ἑαυτοῦ βίον ἀπευθύνει. "Iva δὲ γνῷς ὅτι δειλοῦ πρὸς ἀνδρός ἐστι πράσσειν τε καὶ λέγειν ἀνόητα, ὅρα Μήδειαν τὴν ἐν τῇ τραγωδία τὰ καθ᾽ αὑτὴν ὀδυ- ρομένην' ἥτις ἀδουλήτως τοὺς οἰχειοτάτους προδοῦσα δι᾿ ἔρωτα ἔχτοπον ἀνδρὶ ξένῳ ἑαυτὴν ἐνεχείρισεν" ἔπειτα ὀλιγωρουμένη ὑπὸ τούτου, ἀφόρητα πάσχειν οἴεται" xal ἐκ τῆς οἰήσεως ταύτης ἀχούεις οἷα βοᾷ " Διά μου κεφαλῆς φλὸξ οὐρανία Bain: xai πρόεισιν εἷς ἔργα παράνομα" πρῶτον ἀνοήτως ἐπευχομένη μὴ γεγενῆσθαι τὰ γενόμενα, εἶτα μανικῶς χαχοῖς ἰᾶσθαι τὰ χαχὰ πειρωμένν͵ τὴν τῆς ἀδουλίας Summa igitur danda nobis est opera, ne quid peccemus, sin autem peccavimus, ut festinemus ad poenam, tanquam improbitatis medicinarn , ut eonsilii inopiam prasstantiori auxilio corrigaius. Quum enim semel bonitate excidimus, eam saltem, admissa correctione divina, per justam peeniten- tiam recuperemus. Hzc vero poenitentia philoso- phiz principium est stultorumque sermonum atque operum fuga primaque ad vitam non ponitendam preparatio, Is enim, qui priusquam agat consi- hum mente circumspicit, non incidit praeter vo- luntatem in molestias , nec imprudens ea principia et fundamenta ponit, quorum conclusionem et exitum non libenter admittit, sed semper presen- tia componit, consideratis eorum quae aliter con- tingunt casibus, Quocirca nec eorum , quae bona dicuntur, exspectatione id quod vere bonum est negliget, nec metu contrariorum malum facinus committet, sed mente semper intenta ad divinas leges vitam suam dirigit. Ut autem scias miseri esse hominis ea et facere et dicere, quae stulta sunt, Medeam illam in tragoedia intuere, vicem suam deplorantem, qua suis temere proditis vesano amore capta se in hominis peregrini manus tradi- dit; postea vero, quum ab eo negligeretur, into- lerabilia pati se existimat, atque ea opinione ducta sic, quomodo audis, exclamat: Utinam flamma caelestis per meum caput eat, HIEROCLIS COMMENTARIUS ἀρχὴν ἐξαλείφειν οἴεται τέλει χείρονι, παιδοχτον:, προπετεῖ τὴν ἄδουλον παιδοποιΐαν ἀρνουμένη. Εἰὲ βούλει, τὸν ᾿Αγαμέμνονα θέασαι τὸν Ὁμήρου, ὃς τῇς ἀμετρίας τοῦ θυμοῦ διδοὺς δίκας οἰμώζων ἀναφωνεῖ" — ἀλλ᾽’ ἀλαλύχτηραι, χραδίη δέ μοι ἔξιο. Καὶ τὸ πυρῶδες τῶν ὀμμάτων, ὃ πάλαι ὑπὸ τῆς θυμι χῆς διαθέσεως ἐξήπτετο, μεταπεσόντων αὐτῷ τῶν πραγμάτων, τοῖς τῶν δαχρύων Ou6pow κατέψιγε, Τοιοῦτος γὰρ πᾶς ἀνόητος βίος, τῇδε χἀχεῖσε v; ἐναντίοις πάθεσι μεταπίπτων, ἐν ἡδοναῖς μέν ἐστι u- σητός, ἐν δὲ λύπαις ἔλεεινός, xal θαῤῥῶν προπετής, xal δεδιὼς ταπεινός" xal ὅλως τοῦ τῆς εὐδουλίας γεν- ναίου φρονήματος ἀμοιρῶν τῇ τύχη συμμεταθάλλει τὴν Ἰνώμην. "Iva οὖν μὴ τοιούτων δραμάτων dvazu- πλώμεθα, πράσσοντες xat λέγοντες ἀνόητα, τῷ ὀρθῷ λογισμῷ διὰ πάντων ἡγεμόνι χρησώμεθα, τ Σωκρατιχὸν ἐκεῖνο-“πληροῦντες, « ὡς ἐγὼ οὐδενὶ ox τέ εἶμι πείθεσθαι τῶν ἐμῶν, πλὴν τῷ λόγῳ, ὃς ἄν ux λογιζομένῳ ὀρθὸς φαίνηται. » Ἡμῶν δέ ἐστιν, αὐ: οὐχ Ἡμεῖς, πάντα ὅσα πρὸς ὑπηρεσίαν τῇ λογιχῦ οὐ σίᾳ δέδοται, οἷον θυμός, ἐπιθυμία, αἴσθησις, αὐτὸ τὸ σῶμα, τὸ εἰς ὀργάνου χρείαν ταῖς δυνάμεσι tuis παρειλημμένον" ὧν οὐδενὶ χρὴ πείθεσθαι, πλήν, ὡς et procedit ad facinora nefaria, primum stulte optans, ut non acciderint quz acciderunt, deinde furenter malis mala curare tentans initium temeri- tatis pejori fine se delere putat, temerariam libe- rorum procreationem przcipiti eorum nece inf tians, Quodsi placet, Homericum Agamennonen . aspice, qui dum irz immodice poenas dat ejnlas exclamat : — perturborque animo nec cor manet iptus. Atque illum oculorum ardorem, qui pridem ira cundia accendebatur, rebus ei minus prospere cedentibus, lacrimarum imbre restinxit. Tals enim est, quicunque inconsiderate vitam agit, contrariis affectibus huc illuc agitatus ; in jucunds quidem rebus invisus est, in tristibus vero misera- bilis, et quum confidit temerarius , quum metu dejectus ; atque in universum recto generosz menls consilio destitutus sententiam cum fortuna mutat Ne igitur ejusmodi fabulis repleti ea faciamus τί dicamus, quee stulta sunt, recta ratione in omnibus duce utamur, Socratis illud dictum observantes: « ego vero nulli meorum possum obtemperare, nisi rationi , quz mihi reputanti recta videatzr. ' Nostra vero, non autem nos, sunt omnia illa, q?? ministerii loco nature intelligenti data sunt, υἱ ira, cupiditas, sensus, corpus ipsum, quod it strumenti vice facultatibus istis. assumtum δὶ : quorum nulli obtemperandum , nisi, ut ait le, IN AUREUM CARMEN. φησι, τῷ ὀρθῷ λόγῳ, τουτέστι τῷ λογιχῷ χατὰ φύσιν διατεθέντι. Τοῦτο γὰρ xal διορᾶν δύναται ἃ λεχτέα τεχαὶϊπραχτέα,. Λόγῳ δὲ ὀρθῷ πείθεσθαι xat θεῷ, ταὐτόν ἐστι, Τὸ γὰρ λογιχὸν γένος εὐμοιρῇσαν τῆς οἰχείας ἐλλάμψεως ταῦτα βούλεται ἃ ὃ θεῖος δρίζει νό- μος" χαὶ γίνεται σύμψηφος θεῷ fj κατὰ θεὸν διαχει- μένη ψυχή, καὶ πρὸς τὸ θεῖον xal τὸ λαμπρὸν ἀποδλέ- πουσα πράττει ἃ ἂν πράττῃ. Ἡ δὲ ἐναντίως διακει- μένη πρὸς τὸ ἄθεον καὶ σχοτεινὸν εἰχῆ καὶ ὡς ἔτυχε φερομένη, ἅτε τῆς μόνης τῶν χαλῶν στάθμης, νοῦ xai θεοῦ, ἀποπεσοῦσα, πλανᾶται. 'Γοσαῦτα μὲν καὶ τοιαῦτα τῆς εὐδουλίας τὰ ἀγαθά, xal τῆς ἐναντίας δια- θέσεοις τὰ xaxd. Τὸ δὲ βουλεύεσθαι πρὸ ἔργου, πρὸς τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς, καὶ τῆς οἰήσεως ἐχκόπτει τὰς ἀφορμάς, xal πρὸς ἐπιστήμης ἀνάληψιν παρακαλεῖ, xxi τὸν ἥδιστον ἡμῖν προξενεῖ βίον, εἴπερ xal τὸν ἄρι- etoy* δηλοῦται δὲ ταῦτα διὰ τῶν ἑξῆς. . XV. 30—81. Πρῆσσε δὲ μνζὲν τῶν μὴ ἐπίστασαι, ἀλ)ὰ διδώτχεν ὅσσα χρεών, xai τερπνότατον βίον às διάξεις. Τὸ μὲν μὴ ἐγχειρεῖν οἷς οὐκ ἴσμεν, ἀναμαρτήτους ἡμᾶς διαφυλάττει μόνον - τὸ δὲ διδάσχεσθαι τὰ πρὸς τὴν ἀρίστην ζωὴν συντείνοντα, πρὸς τῷ ἀναυαρτήτω, καὶ τὴν χατόρθωσιν ἐν ταῖς πράξεσιν ἡμῖν παρέχεται. recte rationi, id est, animo rationali nature convenienter affecto. Hic enim potest et perspi- cere que dicenda et facienda sint, Recte vero rationi et Deo parere idem est, Natura enim in- telligens , quum propria luce fruitur, illa vult quz divina lex statuit, et cum Deo consentit animus Deo convenienter affectus atque id qnod divinum et splendidum est spectans facit quaecunque facit, Αἱ qui secus se habet, in impietatem et in tene- bras temere fortuitoque delatus oberrat, utpote qui mente atque Deo, sola bonorum regula, ex- ciderit. Tot et talia sunt recti consilii commoda *t contrarie affectionis mala, Consilium vero antequam res geratur captum cum alia habet bona, tum vanz opinionis occasiones precidit et ad scientiam adipiscendam nos incitat, atque Ju- cundissimam nobis vitam conciliat, quandoqui- dem et optimam : hxc vero in sequentibus de- Donstrantur. XV. 3o-3r. Ne quid facias eorum quae nescis , sed discito quecunque disci par est , atque ita vitam transiges [jucundissimam. Earum rerum , quas nescimus, neglectio nos a peccatis ymmunes tantum conservat , earum vero cognito qua ad vitam optimam pertinent, prz- 453 Ἡ piv γὰρ σύνεσις τῆς ἀγνοίας τὴν ix τῆς οἰήσεως ἐγειρομένην προπέτειαν ἐχχόπτει" ἡ δὲ τῆς ἐπιστήμης κτῆσις τὸ τῶν ἐνεργειῶν ἀπαρεμπόδιστον δίδωσιν. ᾿Αμφότερα δὲ xad , xol τὸ εἰδέναι ὅτι οὐκ ἴσμεν, xal τὸ γνῶναι ἃ οὐχ ἴσμεν" εἷς ἔπεται βίος ὁ ἄριστος ἅμα χαὶ ἥδιστος. Οὗτος δέ ἐστιν ὃ οἰήσεως μὲν χαθα- ρεύων, ἐπιστήμης δὲ πλήρης ἐπὶ μηδενὶ μὲν ἐπαι- ρόμενος ὧν οὐκ οἶδε, μανθάνειν δὲ ἐθέλων ὅσα ἄξια μαθήσεως. ἤὌλξια δὲ ἐχεῖνα μόνα, ὅσα πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν ἡμᾶς ἀνάγει' ὅσα ποιεῖ βουλεύεσθαι πρὸ ἔργου, ὅπως μὴ μῶρα πέληται" ὅσα οὐχ ἐξ παράγεσθαι ὕπ᾽ οὐδενὸς οὔτε λόγῳ, οὔτε ἔργῳ " ὅσα διαχοίνειν ἷχα- νοὺς ποιεῖ τῶν προσπιπτόντων λόγων τὸ διάφορον ὅσα τὰς δαιμονίας τύχας πράως φέρειν καὶ ἰᾶσθαι πείθει, χαὶ τὴν θανάτου xal πενίας ἀφούίαν διδάσχει, καὶ δικαιοσύνης ἄσχησιν, xal γαστρὸς xal τῶν περὶ τὴν γαστέρα τὴν ἐγχράτειαν" ὅσα τοὺς τῆς φιλίας νόμους εἰσηγεῖται, καὶ τὴν γονέων τιμήν" ὅσα τῶν χρειττόνων γενῶν τὸ σέθας ὑποδείχνυσι. Ταῦτα xal τὰ τοιαῦτά ἐστιν, ἃ διδάσχεσθαι χρῆναί φησιν ὁ παρὼν λόγος, “οἷς ἕπεται βίος 6 τερπνότατος. Ὁ γὰρ ἀρετῇ διαπρέπων xal ἡδανὰς ἀμεταμελήτους χαρποῦται μι-- μουμένας τὸ τῆς ἀρετῆς μόνιμον. — Iéguxs γὰρ πᾶσα ἡδονὴ ἐνεργείας ἡστινοσοῦν εἶναι παραχολούθημα. Οὐ γὰρ αὐτὴ χαθ᾽ δαυτὴν τὴν ὁπόστασιν ἔχει, ἀλλ᾽ ἐπα-- χολουθεῖ τάδε ποιοῦσιν ἡμῖν ἃ τάδε, Διὸ ταῖς μὲν terquam quod nos inculpatos servat, facit etiam, ut ea qua recta sunt agamus, Intelligentia enim precidit inscitie temeritatem arroganti sui existi- matione excitatam; scientiz autem adeptio actio- num libertatem affert. Utrumque vero bonum est, cum scire nos nescire, tum ea qua nescimus addiscere, ex quibus oritur vita optima simul et jucundissima. Hic autem est ea, quae arrogantz expers scientiz plena sit queque in nulla earum rerum glorietur, quas ignorat, atque ea lubens discat quz scitu digna sunt, Illa vero sola digna sunt , quz ad Dei similitudinem nos evehunt , quze faciunt ut priusquam res gerantur deliberemus, ne stultà committantur, que nosa nemine neque verbis neque factis falli sinunt, quz idoneos red- dunt ad incidentium sermonum discrimen facien- dum, quz calamitates divinitus invectas leniter ferre iisque mederi persuadent, et mortis pauper- tatisque contemtionem et justitiz cultum et ventris eorunique quas circa ventrem sunt , continentiam docent , quz leges.amicitie et parentum honorem tradunt, qua denique superiorum generum cul- tum demonstrant. Hzc atque hujusmodi sunt ea qua discenda esse monent hi versus et qus se- quitur vita jucundissima. Qui enim virtute excellit voluptatibus etiam fruitur non poenitendis, virtutis stabilitatem imitantibus. lta enim natura compas 454 φαυλοτέραις τῶν ἐνεργειῶν al χείρους τῶν ἡδονῶν ἕπονται, ταῖς δὲ ἀμείνοσιν ἧδοναὶ συνεισέρχονται σπουδαῖαι" ὥστε μὴ μόνῳ τῷ χαλῷ περιεῖναι τὸν σπου-- δαῖον τοῦ φαύλου, ἀλλὰ xal αὐτῇ τῇ ἡδονῇ νικᾶν, δι᾿ ἣν μόνην δοκεῖ εἰς χαχίαν 6 φαῦλος ὑπάγεσθαι. Καὶ γὰρ ὅσῳ ἣ διάθεσις τῆς διαθέσεως ἀμείνων, τοσούτῳ xat ἢ ἡδονὴ τῆς ἡδονῆς αἱρετωτέρα. "Exe οὖν ὁ κατ᾽ ἀρετὴν βίος, τῆς θείας ὁμοιώσεως ἀντεχόμενος, τῷ ὄντι θεῖός ἐστιν, ὃ δὲ ἐν χαχίᾳ, θηριώδης xal ἄθεος - δῆλον ὡς fj μὲν τοῦ σπουδαίου ἡδονὴ τὴν θείαν εὐφροσύνη» μιμεῖται νῷ xal θεῷ συνεπομένη; ἡ δὲ τοῦ φαύλου ἡδονὴ λεγομένη, ( δεδόσθω γὰρ κοινὸν τὸ ὄνομα ) πρὸς τὴν θηριώδη xai ἔμπληχτον ὁμοιοῦται χίνησιν. Ἡδοναὶ γὰρ xal λῦπαι μεθιστᾶσιν' ὧν 6 μὲν ἀρυόμενος, ὅθεν τε δεῖ, καὶ ὁπότε, καὶ ὁπόσον, εὐδαιμονεῖ" ὃ δὲ τὰ μέτρα τούτων ἀγνοήσας, ἄθλιος. Οὕτως οὖν ὃ μὲν οἰήσεως χαθαρεύων βίος ἀναμάρτητός ἐστι μόνος " 6 δὲ xod ἐπιστήμης πληρωθείς, κατωρθω- μένος xol τέλειος " 6 δ᾽ αὐτὸς ἥδιστός τε ἅμα xod ἄριστος. Οὐχοῦν ἃ μὲν μὴ ἴσμεν οὐδέποτε πρά- Cop ev: ἃ δὲ ἴσμεν, ὅτε δεῖ. Ἢ μὲν γὰρ ἄγνοια τὴν᾿ καχίαν εἰσηγεῖται, ἢ δὲ γνῶσις τὴν εὐχαιρίαν ζητεῖ, Πολλὰ γὰρ ὄντα σπουδαῖχ τῇ ὠεταθέσει τοῦ χαιροῦ γίνεται φαῦλα, ᾿Εν τάξει οὖν ἀχούσωμεν τοῦ παραγ- γέλματος, éx μὲν τῆς ἐποχῆς τῶν πράξεων τὸ ἀνα-- — ratum est, ut omnis voluptas alicujus actionis sit appendix. Non enim illa per se exstat, sed nos hzc vel illa agentes comitatur. Unde fit ut actio- nes pejores subsequantur voluptates viliores, me- liorum autem comites sint voluptates bonz, adeo ut vir bonus non solum honestate malum superet, sed ipsa etiam voluptate vincat, ob quam solam malus ad vitium pellici videtur. Quanto enim af- fectio affectione excellentior est , tanto et voluptas voluptati preferenda. Quandoquidem igitur vita cum virtute acta , ad divinam similitudinem aspi- rans, revera est divina , vitiis autem dedita bel- luina atque a Deo aliena : manifestum est hominis virtute prediti voluptatem, que mentem Deumque sequatur, divinam laetitiam imitari; vitiosi autem que dicitur voluptatem (detur enim commune nomen) ad commotionis belluine et vecordis si- militudinem accedere. Voluptates enim atque do- lores mutationi obnoxia sunt; e quibus is qui sumit unde et quando et quantum par est, felix est; ille autem , qui horum modum jgnorat, infelix. Sic igitur a peccatis illa tantum vita immunis est, quz arrogantie expers sit, ea autem recta et perfecta qna scientiam quoque adepta sit, eademque ju- cundissima simul et optima est. Itaque nunquam faciemus qua ignoramus, quz vero scimus, quum oportet. Inscitia enim vitium suadet , scientia vero tempus quaerit opportunum. Quippe multa , quz HíEROCLIS COMMENTARIUS μάρτητον ἡμῖν εἰσηγουμένου, ἐκ δὲ τῆς προτ τοῦ μανθάνειν οὐ πάντα, ἀλλ᾽ ὅσα δεῖ, πρὸς ἀρίστας πράξεις ἡμᾶς ἐπανάγοντος. Οὐ γὰρ ἐν τῷ ὦ ἁμαρτάνειν ἐστὶ τὸ κατορθοῦν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ τὰ δέον εἰδέναι" xal τὸ μὲν ἡ χάθαρσις τῆς οξήσεως, τὸ δὲ τῆς ἐπιστήμης παρουσία ἐργάζεται. "Ev δὲ τῷ ῃ ἁμαρτάνειν, xai ἐν τῷ χατορθοῦν, ὅρα τί cupi cui cot τερπνότατον βίον ὧδε διάξεις, Τί οὗτος, εἰ μὴ μόνος ὃ ἀπὸ τῆς ἀρετῆς τὸ ἡδὺ χεχττι νος, tp συνδεδράμηκεν ἅμα τὸ ἀγαθόν, xol τὸ ἡδύ; οὖν ποθοῦμεν τὸ καλόν, ποθοῦμεν δὲ xal τὸ ἡδύ' ελθόντα τί ἂν εἴη; τοῦτο, ὅ φησιν, 6 βίος τερπνί τατος. ὋὉ γὰρ τὸ ἡδὺ μετὰ τοῦ αἰσχροῦ ἑλόμεν; εἰ χαὶ πρὸς ὀλίγον δελεασθείη τῷ ἥδοντι, διὰ mii αἰσχρὸν elc μεταμέλειαν ἐπώδυνον ἔρχεται. 'O G1 χαλὸν μετὰ πόνου προτιμήσας, x&v παραυτίχε ἀήθει βαρύνηται, ἀλλ᾽ ἢ τοῦ καλοῦ σύζευξις inta φρύνει τὸν πόνον, xal τέλος πρὸς τῇ ἀρετῇ xal $4 νὴν χαθαρὰν χαρποῦται. El μὲν γὰρ πράττοιτο 1 μεθ᾿ ἡδονῆς αἰσχρόν, ἣ μὲν ἧδονὴ παρῆλθε, τὸ ὁ αἰσχρὸν μένει" εἰ δὲ πράττοιτό τι μετὰ πόνου χαλοὶ ὃ μὲν πόνος παρῆλθε, τὸ δὲ χαλὸν μένει. Ἐξ ὧν)}ν πηρότατον ἀνάγχη εἶναι τὸν κάχιστον βίον" τερπνό τατον δέ, τὸν ἄριστον. Καὶ ταῦτα μὲν περὶ c» των. ᾿Επεὶ δὲ καὶ ἢ τοῦ σώματος παιδαγωγία τὸ bona sunt, temporibus mutatis mala fiunt. Ordin igitur huic praecepto auscultemus, quippe quod inhibitis actionibus nos a peccato arceat, addita vero hortatione, ut discamus, non omnia, sed quacunque oportet, ad optima agenda nos redu- cat. Non enim in non peccando positum est recte factum , sed in eorum cognitione qus deceant : nam ad illud quidem arrogantiz amotio sufficit, hoc autem adhibita scientia 'efficit, In vitando autem peccato et recte agendo vide quid tibi eventurum sit : ita vitam transiges jucundissiman. Quz vero est hzc, nisi ea sola, quz ex virtult voluptatem adepta est , cui simul bonitas et volu. ptas comites addite sunt? Si igitur honestum ap^ petimus, et appetimus simul jucundum, ex cor junctis quid orietur? Hoc, quod carmen dici, vita jucundissima. Is enim qui jucundum cum turpi eligit, quamvis paulisper jucundo alliciatr, ob turpitudinem certe ad gravem poenitentiam convertitur. Qui vero honestum cur labore plurs s&stimat, etsi primum rei insolentia gravatur, ho- nesti tamen conjunctio laborem ei allevat p. ramque postremo cum virtute voluptatem percip'. Etenim si cum voluptate turpe quid fiat, tram. voluptas , manet vero turpitudo; sin autem mag labore aliquid honesti fiat, transit labor, honesti vero permanet. Unde molestüssimam neces& οί esse vitiosissimam vitam, jucundissimam au IN AUREUM CARMEN. fne Ψυχῆς τελείωσιν τὴν ἀναφορὰν ἔχει, ὅρα ἑξῆς ει" XVI. 52---94. O22 OWvtsine τῆς περὶ σῶμ᾽, ἀμέλειαν ἔχειν χρή" ᾿δ)λὰ πποτοῦ τε μέτρον καὶ σίτου γυμνασίων τε μπεοιεῖσθαι" μέτρον δὲ λέγω τόδ', ὃ μή σ᾽ ἀνιήσει. [s θνητὸν σῶμα, πρὸς τὴν ἐπὶ γῆς διαγωγὴν ὀργα- Ὧμιν δοθέν , οὔτε πιαίνειν προλήκει ταῖς ἀμέτροις σχίαις, οὔτε χατατρύχειν ἐνδείας ὑπερθολαῖς. μπόδιον γὰρ ἐπίσης ἑχάτερον, xal ἀναιρετιχὸν τῆς είας αὐτοῦ προσγέγονε. Διὸ μετρίως θεραπεύειν τό. καὶ μὴ περιορᾶν ἐξυδρίζον, ἢ ὑπὸ νοσημάτων νχλούμενον, δ λόγος παραινεῖ’ ὅπως ἂν ἐν τῷ χατὰ Gtw σωζόμενον ἀπαραποδίστως τῇ ἡγουμένῃ ψυχῇ 75 ς ἔνε ργείας αὐτοῦ παρέχηται, ταύτῃ δυνάμενον ἄγε- t, ἢ ἂν ἐκείνη ἄγη. Τὸ γὰρ γρώμενον f$ ψυχή, , δὲ ᾧ χρῆται, τὸ σῶμα, οὗ τὴν ἐπιμέλειαν ἐεῖιν δεῖ τὸν τεχνίτην. 0i γὰρ χρῆσθαι δεῖ μόνον ἔλειν αὐτῷ, ἀλλὰ καὶ ὅπως εὖ ἔχον ἡυῖν ὑπηρετῆ-- τι, τὴν ἐνδεχομένην ποιεῖσθαι πρόνοιαν. ᾿Κπεὶ δὲ φύσις αὐτοῦ ἐν γενέσει xol φθορᾷ συνεχεῖ χαθέστηχε, αἱ πλήρωσις xal χένωσις αὐτὸ τιθηνοῦσι, νῦν μὲν 455 τροφῆς τὸ ἀποῤῥέον ἀναπληρούσης,, νῦν δὲ γυμνασίων τὸ πλεονάζον ὑπεξαιρούντων" μέτρον ἐπιστῆσαι δεῖ τῇ τῶν εἰσαγομένων πληρώσει, καὶ τῇ τῶν διαφορούν- τῶν χενώσει. "Tó δὲ μέτρον ἐστὶν 6 λόγος 6 συναρ- μόζων τὴν τοῦ σώματος ἕξιν ταῖς διανοητιχαῖς évep- γείαις τῆς ψυχῆς, xat διὰ τοῦτο τῆς ὦ ἰλοσόφῳ πρεπούσης ὑγιείας ἐπιμελούμενος. Οὗτος οὖν γυμνάσια xal τροφὰς ἐχλέξεται, ἃ ἂν μὴ πιαίνη πρὸς ὑπερθολὴν τὸ σῶμα, μηδ᾽ ὑπέρτερον αὐτὸ τῶν νοερῶν χινήσεων ἀπεργάζηται. Οὐ γὰρ σώ μα- τος ἁπλῶς ἐπιμελεῖται, ἀλλὰ σώμα τος διανοίᾳ ὑπηρετουμένου. ὍΟθεν τὴν ἀθλητιχὴν ἀγωγὴν παρα- τήσεται. ὡς ἄνευ ψυγῆς σῶμα θεραπεύουσαν καὶ πᾶσαν τὴν λεγομένην σωμασχίαν φεύξεται, ὡς ἔπανι- σταμένην τῷ νοερῷ φωτὶ τῆς ψυχῆς. “Ὅση δὲ τῇ περὶ τὰ μαθήματα θεωρία καὶ τῇ περὶ τὰς χαλὰς πρά- ξεις αὐτουργία ὑπηρετεῖσθαι δύναται τῇ τοῦ σώ μ α- τος εὐεξία, ταύτην περιποιήσει ἑαυτῷ ὁ τὸν τοῦ φρο- νεῖν βίον ἑλόμενος. Πρὸς τοῦτον γὰρ εἴρηται τὸ, μέτρον δὲ λέγω τόδ᾽ ὃ μή σ᾽ ἀνιήσει. Σέ, φησί, τὸν ὄντα λογιχὴν ψυχήν, μὴ βλαπτέτω τὸ μέ- τρον τῆς τοῦ σώμ ατος ἐπιμελείας" σέ, τὸν τῶν προτέρων παραγγελμάτων φύλαχα,, τοιαῦτα σιτία, ionestissime actam. Átque hzc quidem hactenus, Quum vero corporis quoque cura ad animi jerfectionein referatur, vide deinceps quid ad- ungat. XVI. 32-34. Neque cura valetudinis est negligenda ; sed modus in potu, cibo el exercitiis servandus : modum autem dico hunc , qui tibi dolo- [rem non pariet. Mortale corpus, quod nobis instrumenti loco ad vitam in terris agendam datum est, nec immodica curatione saginare, nec nimia cibi inopia mace- rare oportet, Officit enim ex zquo utrumque et usum ejus adimit. Carmen igitur hortatur, ut mo- derate corpus curemus, neque id aut luxurians aut morbis laborans negligamus, ut nature con- venienter conservatum operam suam promte navet animo principatum tenenti atque illuc sequi queat quo ille duxerit. Illud enim quod utitur animus est, corpus autem id quo utitur, cujus curam babere debet artifex. Neque enim eo tantum uti velle debemus, sed etiam , quoad possumus , pro- videre, ut recte se habens nobis inserviat. Quoniam vero natura ejus in perpetua generatione et cor- ruptione consistit, ipsumque expletio et exinanitio nutricantur, alimento nunc id supplente quod ef- fluxit, nunc vero exercitatione id quod abundat subducente, modus expletioni quz fit cibo po- tuque ingesto et exinanitioni rerum digerentium ac discutientium auxilio effecte statuendus est. Hic vero modus est ratio illa que corporis habi- tum animi agitationi in commentatione posite nccommodat, ideoque valetudini ejus eatenus pro- spicit, quatenus philosopho conveniat. Hac igitur ratio exercitia illa et alimenta eliget, quz non immodice saginent corpus neque id mentis moti- bus superius efficiant. Non enim corporis simpli- citer curam gerit , sed corporis menti ministrantis. Quamobrem athleticum victum aversabitur, ut qui corpus curet neglecto animo, ac totam illam curationem qua σωμασχία dicitur vitabit, quippe qua mentis lumini obsistat. Quicunque vero victus bonum corporis habitum efficiendo artium studiis et honestarum actionum exercitationi servire pos- sit, eum ille adhibebit, qui prudenter vitam suam instituere vult. Illi enim hoc dictum est : modum autem dico hunc qui tibi delorem non pariet. Te, inquit, qui animus rationalis es, ne damno afficiat curandi corporis modus; te, qui priora observabis pracepta, cibos ejusmodi et potus atque exercitia deligere convenit, qua corpus ad virtutum exer- citationem promtum reddant queque id quod est rationis expers ad excutiendas moderantis animi habenas non excitent, Summa autem inten- tione ac diligentia curandi corporis modum adhi- bere te oportet, quia et incompositorum ejus mo- tuum culpam sustinebis. Ingravescit enim vitii particeps equus, non simpliciter, sed quum ab aurigis non recte educatus est. In modo autem 456 καὶ ποτά, xal γυμνάσια, ἐχλέγεσθαι χρή, ἃ τὸ σῶμα πειθήνιον πρὸς τὴν τῶν ἀρετῶν χρῆσιν ἀπεργά- ζεται, ἃ μὴ ἐχφέρει τὸ ἄλογον πρὸς ἀφηνίασιν τοῦ ἡγεμονοῦντος λόγου. Μετὰ πλείστης δὲ προσοχῆς ποιεῖσθαί σε δεῖ τὴν παραμέτρησιν τῆς ἐπιμελείας τοῦ σώματος, ὡς καὶ τῶν τούτου παραλόγων χινη- μάτων τὴν αἰτίαν ὑφέξοντα, Βρίθει γὰρ ὃ τῆς κακίας μετέχων ἵππος, οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ὅτε μὴ χαλῶς εἴη τεθραμμένος ὑπὸ τῶν ἡνιόχων. "Ev δὲ τῷ μέτρῳ, τῷ περὶ τοσῶμα, τὸ ποτὸν τοῦ σιτίου προέταξεν, ὅτι μᾶλλόν ἐστι δυσφύλαχτον, χαὶ εὐόλισθον εἰς κατά- πόσιν, xal παραχινητιχὸν τῆς τοῦ σώματος εὐεξίας. Λάθοι γὰρ ἄν τις πολλαπλάσια τοῦ μέτρου πιὼν μᾶλλον $gayóv. Τὰ δὲγν μν ἄσια τρίτα τέταχται, ὡς ἐπανορθούμενα τὴν ἀπὸ τῆς τροφῆς πλήρωσιν, καὶ πάλιν πρὸς τὸ ὑγιειν ὥς τρέφεσθαι παρασχευάζοντα. : Κύχλῳ γὰρ οἷον ἀνταποδίδοται ταῦτα ἀλλήλοις, τροφή, χαὶ γυμνάσιον" χαὶ γυμνάσιον, χαὶ τροφή. Χορηγία γὰρ τοῦ μὲν δύνασθαι γυμνάζεσθαι τὸ εὖ τεθράφθαι, τοῦ δὲ εὐεχτικῶς τρέφεσθαι, τὸ γε- γυμνάσθαι συμμέτρως. Μέτρον δὲ τούτων ἄλλο ἄλλῳ, πρὸς τὸ οἰκεῖον ἐπιτήδευμα τῆς τοῦ σώματος ἐπιμελείας ἑχάστῳ τεινούσης. Πᾶς γὰρ τῆς ἑαυ- τοῦ προαιρέσεως ὄργανον αὐτὸ ποιεῖσθαι σπουδάζει" 6 μὲν παλαιστριχὸς τῶν πρρὶ πάλην χινημάτων * 6 δὲ γεωργιχὸς τῶν περὶ γεωργίαν πόνων᾽ xol ἄλλος πρὸς ἄλλο ἕλκει χαὶ μεθαρμόζεται τὴν τοῦ σώματος ὑπουργίαν. Τί οὖν ὃ φιλόσοφος ; πρὸς τί βλέπων ἐθελήσει τὸ σῶμα παιδαγωγεῖν; χαὶ τίνος ὄργανον αὐτὸ σπουδάσει ποιήσασθαι, 3) δῆλον ὅτι φιλοσοφίας ΒΙΕΆΟΟΘΙ15 COMMENTARIUS καὶ τῶν ταύτης ἔργων; Ὡς οὖν οἷόν τε φρονήσεως Lo (qa vov γενέσθαι τὸ σῶμα, οὕτως αὐτὸ διὰ πάντω, θρέψει τε xal παιδεύσει, ψυχῆς μὲν προνγουμένεκ ἐπιμελούμενος, διὰ ταύτην δὲ xal τοῦ σ ὦμα τοι. Οὔτε γὰρ προτιμήσει αὐτὸ τῆς χρωμένης, οὔτε παντε- λῶς ἀμελήσει αὐτοῦ πάλιν διὰ τὴν χρωμέντην - ἀλλ᾽ ἐν τάξει τῇ πρεπούσῃ ὡς ὀργάνου ποιήσεται τὴν ἐπιμέ- λειαν, πρὸς τὴν τοῦ χρωμένου ἀρετὴν xai τὴν τοῦ σώματος ὑγίειαν ἀναφέρων. Διὸ οὐ πανταχόθεν αὐτὸ θρέψει, ἀλλ’ ἀφ ὧν δεῖ μόνων. Ἔστι Ye ἃ μὴ δεῖ προσφέρεσθαι, ὡς βαρύνοντα τὸ σῶμα, xai χαϑ- ἔλχοντα τὸ συμφυὲς πνεῦμα τῆς ψυχῆς πρὸς ὁλιχωτέ- pac ἐμπαθείας" περὶ ὧν ὕστερον ὃ λόγος φησίν - Ἀλλ᾽ εἴργον βρωτῶν, ὧν εἴπομεν, ἕν τε χαθαρμοῖς, ἕν τε λύσει ψυχῆς χρίνων. — Τὰ τοιαῦτα οὖν παντελῶς παραιτήσεται᾽ ὧν δὲ C προσφέρεσθαι τὴν ποσότητα χαὶ τὸν καιρὸν με τρήσει xal, ὥς φησιν Ἱπποχράτης, ὥρην » καὶ χοῦρην» χαὶ ἡλικίην περιεργάσεται, χαὶ πάντα ὅσα τοῦ τοιούτου τύπον" οὐχ ἀνεξετάστως ἐπιτρέπων ἐμπίπλασθαι ὧν ἐξὸν μεταλαμόάνειν, οὐδ᾽ ἀκρίτως νέον xal περεσδύτην ὁμοίως διαιτᾶσθαι, ἢ ὑγιεινὸν xal νοσώδη, ἣ ἀρχό- μενον φιλοσοφίας xal εἰς ἄχρον αὐτῆς Sixovra. Ταῦτα δὲ πάντα συνείληφε τὸ Πυθαγοριχὸν μέτρον, τῇ προσθήχῃ τοῦ, ὃ μή σ᾽ ἀνιήσει. Πάντα 1ὰρ εἰς τὴν φιλόσοφον εὐζωΐαν συντείνοντα πρὸς τὴν τοῦ σώ- ματος ἐπιμέλειαν ἐπέτρεψε τῷ βραχεῖ τούτῳ δη- ματι" xal τοῖς προειρημένοις, περὶ ὑγιείας Vus ἐπήγαγεν, οὐ δ᾽ ὑγιείης τῆς περὶ σῶμ᾽ du circa corpus adhibendo potum cibo propterea prz- , posuit, quod difficilius cavetur et facile absorbetur et bonum corporis habitum pervertit. Multo enim sepius quis imprudens modum excedat bibendo, quam comedendo. Tertio autem loco posita sunt exercitia, utpote quz expletionem alimentis fa- ctam corrigant, et rursus ad salubrem victum preparent. Etenim in orbem quodanimodo euntia reciprocantur inter se alimentum et ezercitatio alque exercitatio et alimentum: Aptus enim victus facultatis virium exercendarum largitor est, victüs vero cum firmo corporis habitu conjuncti mode- rata exercitatio conciliatrix est, Horum vero mo- dus alii alius est, quum ad proprium cujusque institutum corporis cura spectet, Nam sui quisque studii instrumentum corpus facere conatur, pa- ]zstricus lucta motuum, agricola agriculturz la4 borum ; alius autem ad aliud trahit et accommodat corporis ministerium. Quid igitur philosophus? quid ille spectans corpus excolere volet? et cujus rei instrumentum illud facere conabitur, nisi phi- losophiz atque ejus operum ἢ Ut igitur prudentiz instrumentum corpus potest fieri, ita ipsum omnino alet atque erudiet, animum quidem inprimis cu- rans, corpus autern ejus gratia. Neque enum illud utenti anteponet , neque contra prorsus negliget, utentis gratia, sed ejus tanquam organi, eo quo par est ordine curam geret, eam tum ad utens virtutem , tum ad ipsius corporis valetudinem re- ferens. Itaque non quibuslibet alimentis corpus nutriet, sed quibus solis oportet, Sunt enim quibus vesci non decet, ut qua corpus pregravent et spiritum animo adhzrentem ad crassiores affectus detrahant; de quibus postea carmen dicit : Abstine vero cibis iis, quos diximus, cum in lustatic- [ n'bos tum in purgatione animi judicium adhibens. ) Talia igitur penitus rejiciet : eorum autem quibus vesci licet quantitatem et tempus retietur, et di- ligenter considerabit, ut ait Hippocrates, anni tempus et regionem et etatem czteraque ejus ge- neris omnia ; neque sine examine corpus iis impleri sinens, quibus vesci fas est, nec sine discrimine eundem victum juveni et seni , aut sano et aegroto, aut tironi in philosophia et viro ad summum ejus 1N AUBEUM CABMEN. εἰαν ἔχειν χρή" ὡς ἐχεῖ μὲν τὴν τοῦ χρωμένου ρετὴν παραδίδοσθαι, ἐνταῦθα δὲ τὴν τοῦ ὀργάνου ωτηρίαν. Ξύναψον οὖν ταῦτα ἐχείνοις, xai εὑρή- εἰς, ὅστις εἶ ᾧ παραγγέλλεται, τοιοῦτο δεῖν ποιεῖσθαι ὑμέτρον τῆς περὶ τὸ σῶμα τάξεως, ὃ μή σ᾽ ἀνιή- ει) ὃ μὴ ἐμποδιεῖ τὴν φιλόσοφον πρόθεσιν. ἀλλ᾽ πωφελήσει τῇ συνεργίᾳ τὴν πρὸς ἀρετὴν δδεύοῳσαν υχήν. Ποτοῦ δὲ καὶ σίτου μέτρον εἶπε, τὰς περδολὰς χαὶ τὰς ἐλλείψεις ἀπαγορεύων, ὃ λόγος. τὸ ἡ μέσον xal σύμμετρον ἀσπαζόμενος: ὅθεν xal τὸ αστρὸς χρατεῖν xai ὕπνου λαγνείης τε καὶ θυμοῦ εὐ-- ὅλως παραγίνεται. Τὸ γὰρ νῦν λεγόμενον μέτρον ἣν ἐν ἐχείνοις ἀμετρίαν χολάζει, xal ὑπεξαιρεῖται τὸ υποὺν xal χαθέλχον τὴν πρὸς νοῦν χαὶ θεὸν ἐπειγομέ- ἣν ψυχήν, Δεῖ γὰρ αὐτὴν ἀνιοῦσαν πρὸς νοῦν γαλή- ἣν ἔχειν ἀπὸ τῶν παθητιχῶν χινημάτων, xat τετάχθαι ὠτῇ τὰ χάτω χαλῶς πρὸς τὸ ἀθόρυθον τῆς τῶν ἄνωθεν μωρίας. "Toro ἦν τὸ μέτρον, ὃ μ ἡ σ᾽ ἀνιήσει" τοῦτο τὸ χρατοῦν γαστρὸς ἅμα, xal τὴν τοῦ ὀργάνου Ἰωτηρίαν ποιούμενον, τὸ ἀρετὴν ψυχῆς ἐπιδειχνύμε- νον, xal τὴν τοῦ σώματος ἕξιν μὴ χαταλύον. Μέ- ρος γὰρ ἀρετῆς ἐστι xal τὸ εἰδέναι σώζειν τὸ ὄργανον, καὶ συναρμόζειν αὐτὸ πρὸς τὴν φιλόσοφον χρῆσιν. Ἐπεὶ δὲ οὐ μόνον ἐν τροφαῖς xal γυμνασίοις ἐστὶν $ τοῦ σώματος θεραπεία, ἀλλὰ xai ἄλλων πολλῶν προσδεῖται, οἷον ἱματίων, ὑποδημάτων, 451 σχευῶν παντοδαπῶν, χαὶ τῆς ταῦτα ὑποδεχομένης οἰκίας, δεῖ δὲ καὶ ἐν τούτοις τοῦ μετρίου, ὃ τρυφήν τε καὶ ἀκαθαρσίαν ἐξορίζει τῆς ὅλης ἡμῶν διαίτης" εἰ- χκότως ἐπήγαγεν" XVII. 35—838. Εἰθίζον δὲ δίαιταν ἔχειν καθάρειον, ἄϑρυπτον" xai πεφύλαξό γε ταῦτα ποιεῖν ὁπόσα φθόνον ἴσχδι. Μὴ δαπανᾶν παρὰ χαιρόν, ὁποῖα χαλῶν ἀδαήμων * xà" ἀνελεύθερος ἶσθι " μέτρον δ᾽ ἐπὶ πᾶσιν ἄριστον. Οὐ μόνον, φησίν, ἐν σιτίοις χαὶ ποτοῖς τὸ μέτρον χαλόν, ἀλλὰ xai ἐν τοῖς ἄλλοις ἅπασιν, ὡς τῶν OU ὑπερθολὴν xai ἔλλειψιν ἁμαρτημάτων καθαρεῦον. Γέ- νοῖτο γὰρ ἂν ἐν πᾶσιν οἷς εἴπομεν, ἀμετρία διπλῇ" ἡ μὲν πρὸς τὸ πολυτελὲς ἐξάγουσα, $j δὲ πρὸς τὸ ῥυπα- ρὸν συνωθοῦσα. ὋἙχάτερον δὲ μεμπτὸν xal οὐ φιλό- σοφον ἦθος, οὐδὲ στοχαζόμενον τῆς σωματιχῆς εὐμε-- τρίας. ᾿Επιτεινομένη γὰρ καθαρειότης θρύψις καὶ βλακεία εδρίσχεται᾽ ἐπιτεινομένη δὲ λιτότης ἀχαθαρ- σία xal ῥύπος γίνεται. “Ἱν᾽ οὖν μήτε ἐχεῖνο πάθωμεν διὰ χαθαρειότητα, μήτε τοῦτο διὰ λιτότητα, μέσοι βαίνωμεν, τὰς παραχειμένας ἑχατέρῳ χαχίας ἐχχλί- γοντες, καὶ τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου σωφρονισμὸν ποιούμε- νοι" λιτὴν οὕτως ἐπιτηδεύοντες δίαιταν, ὡς μὴ ἀχάθαρτον, καὶ χαθάρειον οὕτως, ὥς μὴ τρυφη- λήν. Διὸ τὸ μέτρον προτιμήσωμεν ἐν πάσῃ τῇ fastigium evecto -permüttens. Hzc vero omnia modus Pythagoricus complexus est additis verbis illis : qui tibi dolorem nom pariet. Omnia enim ad vite felicitatem e philosophia ortam spectantia propter corporis curam permisit bfevi hoc dicto usus, atque iis, quz de animi sanitate ante dicta erant, adjecit, neque cura valetudinis corporis est negligenda, ita ut ibi utentis virtutem tradat , hic autem instrumenti salutem, Hzc igitur cum illis conjunge, et invenies, quisquis es, cui hoc prz- cipitur, ziodum istum regendi corporis adhibendum ese, qui tibi dolorem non afferet, qui philosophi- cum institutum non impediet, sed animum ad virtutem contendentem opera sua adjuvabit. Potus autein et cibi fiodum dixit carmen , nimiam eorum copiam et inopiam interdicens, id vero quod medium est ac temperatum comprobans, unde et ventri et somno et veneri et irz facile possumus moderari. Nam qui hoc loco dicitur modus id quod immoderatum in illis est reprimit tollitque molestiam et quidquid animum ad mentem ac Deum festinantem deprimit. Oportet enim illum, quum ad mentem ascendit , tranquillum esse libe- rumque ab affectuum motibus, atque inferiora habere rite composita ad imperturbatam superio- rum contemplationem. Hic est /nodus ille, qui tibi dolorem non pariet; hic est ille qui et ventri simul imperat et instrumentum incolume prestat, qui animi virtutem ostendit et corporis habitum non dissolvit, Pars enim virtutis est etiam servandi instrumenti scientia , atque ejus ad philosophicum usum accommodatio. At quum non in a&mentis tantum atque exercitationibus versetur corporis cultus, sed multis etiam aliis rebus indigeat , velut vestimentis , calceis , varia supellectile atque domo hec omnia continente, opus autem sit in his quoque mediocritate , quz et luxum et immundi- tiam a tota victus nostri ratione amoveat, non immerito subjecit. XVII. 35-38. Mundo vero victu uti assuesce, non delicato. Et cave facias qus&cunque invidiam babent. Ne fac sumtus importunos , ut qui honesti ignarus est , neve sis illiberalis : modus enim in omnibus optima res. Non solum, inquit, in cibo et potu bonus est modus , sed in ceteris quoque omnibus, ut qui ab iis peccatis purussit, quz propter nimiam copiam vel inopiam admittuntur. Etenim in omnibus que diximus duplex modi excedendi ratio est, altera ad luxum perducens, altera ad sordes compellens. Utrumque vero vituperandum est atque a philo- sophi moribus alienum, neque ad rectam corporis moderationem spectat. Nam in luxum atque mol- 488 HIEROCLIS COMMENTARIUS . περὶ τὸ σῶμα χατασχευῇ,, ἱμάτιον ἐχλεγόμενοι κα θ d- ρειον, ἄθρυπτον" οἶχον ὁμοίως χαθάρειον, ἄθρυπτον" xal πᾶν ὁτιοῦν τῶν περὶ τὸ σῶμα χα- θάρειον, ἄθρυπτον ἔχειν ἐθέλοντες. Πρέπει γάρ, λογικῆς ψυχῆς τοῦ σώματος ἡγουμένης, καὶ τὰ | περὶ τὸ σῶμα πάντα συντετάχθαι πρὸς τὸν ἡγούμενον λόγον, ὅστις οὔτε τρυφῆς, οὔτε ἀκαθαρσίας ἀνέ. ξεται, τῇ κατ' αὐτὸν ἀξίᾳ πάντα λογιζόμενος δεῖν εἶναι σύμμετρα. "Iv οὖν μὴ περιέλκοιτο πρὸς χτῆσιν τῶν πολυτελῶν, τὸ ἄθρυ πτον ἐπιτηδεύει ἵνα δὲ uo) ῥύπῳ καὶ ὑλικῇ ἀμορφίᾳ συνοικοίη, τὸ χαθάρειον ἐχλέγεται. Οἷον, ἱμάτιον οὗ λεπτὸν μέν, χαθά- ρεῖον δέ" σχεύη οὐ χρυσᾶ, οὐδὲ ἀργυρᾶ, ἀλλ᾽ ἐκ τῶν εὐπορίστων ὑλῶν χαθ dpeta olxíav οὐ πολυτε-- Met λίθοις κατηνθισμένην, οὐδὲ περιττῶς εἰς κάλλος x«l μέγεθος ἐξειργασμένην, ἀλλὰ σύμμετρον τῇ τοῦ σώματος χρεία, χαθάρειον δέ' xol ὅλως παρὰ πᾶσαν τὴν δίαιταν τὸ μὲν τρυφηλόν, ὡς ἔξω τῆς χρείας, ἀρνεῖται" τὸ δὲ καθάρειον, ὡς μάλιστα τὴν χρείαν ἀποπληροῦν, ἐγχρίνει. Καὶ γὰρ ἱμάτιον, καὶ rx , καὶ σχεῦος ἅπαν, τότε τὴν αὑτοῦ χρείαν χαλῶς παρέχεται, ὅταν σύμμετρον 7| xal καθ άρειον. Τί γὰρ μεγάλου δεῖ πίναχος εἰς μικρὸν ὄψον ; τί δὲ ῥυπαροῦ, μέλλοντος ἀφανιεῖν τὸ ὄψον; Οἴχου δὲ μεγά- λου τί δεῖ τοῖς μέλλονσιν ἐν μιᾷ γωνία αὐτοῦ χεῖσθαι ; τί δὲ ἀχαθάρτου, τὴν τῆς οἰχήσεως χρείαν οὗ παρέ- χοντος ; Τὸ δὲ αὐτὸ xal ἐπὶ τῶν ἄλλων εὑρήσεις Exa- τέρωθεν ἄχρηστον ὄν, τὸ μὴ μετὰ τοῦ ἀτρύφον χαθάρειον" ἅμα γὰρ ὑπερέδης τὸ μέτρον sx χρείας, καὶ εἷς τὸ ἄπειρον προῆλθες τῆς ἐπιθυμίας. Διὸ πάντα τὰ περὶ τὸν βίον μετρείσθω cot ταῖς μεού- vot ταῖς διαφευγούσαις τὰς παραχειμένας χαχίας. Εἰθίζου δὲ δίαιταν ἔχειν, φησί, χαθάρειον" εἶτα ὁρῶν τὴν εἷς τρυφὴν ἔχπτωσιν, προσέθηχεν ἄθρυπτον᾽ καὶ el ἄθρυπτον προειρήκει,, εἶδεν ἂν καὶ τὴν εἷς ῥύπον ἀπόπτωσιν, καὶ ἐπήγαγε x αϑά- p&tov* ἀεὶ τοῦ πτώματος ἀνέχων τῇ τοῦ ἑτέρου πρὸς τὸ ἕτερον ἀντιθέσει, ἵν᾽ ἐξ ἀμφοτέρων ἀνδρώδης ἡ δίαιτα d, καὶ λογικῷ ζώῳ πρέπουσα. Οὕτω δὲ τάξαντες τὸν βίον, xal. ἄλλο τι ἑπόμενον μέγα ἀγαθὸν ἕξομεν. Τὸν γὰρ ἐπιφυόμενον τοῖς ὑπερξάλλουσι oi- νον διαφύγοιμεν dv, τῷ μη δὲν ἄγαν οὐ χινοῦντες χαθ᾽ ἡμῶν αὐτῶν τοὺς συμπολιτευομένους, ὥστε νῦν μὲν νεμεσᾶν, ὡςτρυφῶσιν ἥμῖν, νῦν δὲ μέμφεσθει, ὡς ῥυπῶσι᾽ καὶ ὁτὲ μὲν ὡς ἀσώτοις ἐγκαλεῖν, ὅὁτὲ δὲ ὡς μιχρολόγοις. Πᾶσι γὰρ τοῖς τοιούτοις ἕπεται παοὲ τῶν συζώντων ἣ ἐπὶ τῇ ἀμετρία μέμψις. Τοῦτ γὰρ νῦν ὁ φθόνος" δηλοῖ, ἵν᾽ ἦ τὸ λεγόμενον, xt λαξο τοιαῦτα ποιεῖν, ὁπόσα φθόνον ἴσχει, ἤγουν μέμψιν εὔλογον ἔχει παρὰ τῶν πολλῶν. Μεμ- κτὰ δέ, κατὰ τὸν λόγον xat τοὺς πολλούς, ἐν μὲν τῇ διαίτῃ τρυφὴ καὶ ῥύπος, ἐν δὲ τῇ δαπάνη χρημά- των, ἀσωτία καὶ μιχρολογία. Διὸ ἐλευθεριότης χαὶ συμμετρία δειχνύτω διὰ τῶν ἐχτὸς πάντων τὴν ἔμ- litiem abit nimia munditia, in sordes autem atque immunditiam nimia tenuitas, Ut igitur neque illud nobis accidat propter munditiam, neque hoe propter tenuitatem , inedii incedamus, adjuncta utrique vitia declinantes et alterum altero tempe- perantes : ita tenui utentes victu , ut sordibus ca- peat, atque ita mundo, ut luxu vacet. Modum igitur in omni circa corpus apparatu preoptemus, vestitum eligentes mundum, non delicatum, domum similiter mundam, non delicatam , quidquid de- nique ad corpus pertinet, mundum, non delicatum comparare studentes. Quum enim rationalis ani- Ius corpori presit, ea etiam omnia quz ad corpus pertinent, ad ducis rationis exemplum componi oportet, que neque luxum neque sordes feret, omnia judicans sus dignitati convenientia esse debere, Illa igitur, ne in sumtuosis comparandis distrahatur, id quod deliciis caretstudiose sequitur, ne vero in sordibus atque in crassa rerum defor- mitate vivat, munditiam eligit : verbi gratia, ve- stem non byssinam, mundam vero ; vasa non aurea, non argentea, sed ex parabili materia munda, domum non lapidibus pretiosis decoratam , neque egregie pulchritudinis et amplitudinis gratia stru- ctam, sed corporis usui aptam et mundam : atque omnino in toto victu delicatum illud , ut inutile, respuit , mundum vero, quippe quod usui abunde satisfaciat, deligit. Etenim vestimenta et domus et supellex omnis tum magnum sui usum prebent, quum converfientia sunt et munda. Quid enin disco opus est magno, ubi opsonii parum? quidve irmmundo, qui opsonium corrumpat ? Quid autem demo magna illis opus est, qui in uno ejus angulo jacebunt? quidve sordida , quz habitationis usum non praebeat? Idem in czteris quoque utrimque inutile reperies, defectionem dico luxu vacantis munditize ; simulatque enim usus modum exces- sisti , ad cupiditates infinitas progressus es. Quo- circa vite res omnes metiaris ea mediocritate, que vitia declinet vicina, Mundo "vero , inquit, victu uti assuesce; deinde prolapsionem in luxum animadvertens addit non delicato : quodsi non delicato prius dixisset, prolapsionem inde etiam in sordes videns addidisset mundo, a laysu semper arcens alterum alteri opponendo, ut ex ambobus victus virilis natureque intelligenti conveniens constet. ]ta vero vitam nostram instituentes et aliud quoddam ingens bonum manciscemur. Ja: vidiam enim , que nimiis rebus adhzrescit , viti- bimus , providendo ne quid nimis sit civium no- &trorum in nos odia non ita excitantes, ut nobis modo irascantur, tanquam Zuru difflucntbu, IN AUREUM CARMEN. »ova. τῆς ψυχῆς ἕξιν xal τὸ μέτρον τὸ ἐπὶ πᾶσιν ριστον. Δεῖ γάρ, ὅσον ἐφ᾽ ἡμῖν, τῶν ἐπιφθό- ὧν ἀπέχεσθαι τὸν. ἡσυχίας ἐρῶντα, xal μὴ ἐρεθίζειν, ὅπερ τι θηρίον, τὸν φθόνον, ἵν᾽ ἀθορύδως ἐξῇ ῥοχόπτειν ἐν τοῖς χαλοῖς. Ἀ νεπίφθονον δὲ ζωὴν ἰτηδεύσομεν, λιτὴν xal ἄῤλυπον δίαιταν χοντες, καὶ τὸν τῆς ἀπειροχαλίας τῦφον ἐχχλίνον- ς, ἐξ οὗ ἀποθλαστάνει δύο καχά, δαπάνη τε, xal εἰδὸ χρημάτων ἄχαιρος" ὧν τὸ μὲν εἷς δπερηφανίαν αθάλλεται, τὸ δὲ εἷς μιχροπρέπειαν. — 'Exdrtpov | τούτων ἣ ἐλευθεριότης ἐχφεύγει, ἀρετὴ περὶ χρη - ἅτων δόσιν καὶ λῆψιν ὑπάρχουσα, xal τὸ δέον ἐν ροσόδοις καὶ δαπάναις süpisxouca , xai πρὸς τὸν Óp- yv λόγον πάντα τὰ ἐχτὸς συντάττουσλ. Τοσαῦτα xal ερὶ τῆς τοῦ σώματος καὶ περὶ τῆς τῶν ἐχτὸς ἀρίστης prias; πεφιλοσόφηται ἐν τοῖς "ἕπεσιν, ὅπως ἂν καὶ ιὰ τούτων τὸ τῆς ἀρετῆς διαφαίνηται χάλλος * χεφά- atoy δὲ τῶν πάντων ποιεῖται τὸ ἑξῆς παράγγελμα. ΧΥ]]. 39. Πρῆσσε δὲ ταῦθ᾽ d σε μὴ βλάψει, λόγισαι δὰ πρὸ ἔργον. Πολλάχις ἐχρήσατο τῷ τοιούτῳ λόγῴ, 6xà μὲν ἀπών, ᾿Αλλὰ τάδ᾽ ἐχτελόειν, ἄ σε μὴ μετέπειτ᾽ ἀνιήσει" bd δέ, modo reprehendant tanquam sordidos , atque in- terdum increpent tanquam prodigos, interdum autem tanquam praeparcos. Nam istiusmodi omnes, qui modum non servant , ab iis quibuscum vivunt vituperantur. Hoc enim i/nvidíe nomen hic significat , quasi dicat cave f/«ucias , quaecunque invidiam habent, sive que juste a vulgo repre- hendi possunt. Justa vero de causa et de vulgi sententia reprehensione digna sunt luxus et sordes in victu ; in pecunize autem erogatione prodigentia et nimia parsimonia, Quocirca liberalitas et me- diocritas in emnibus externis prudentem animi habitum ostendant et modum illum , qui ἐπ omni- bus optimus est. Ab iis enim, qua invidiam ha- bent, ei abstinendum est, quantum fieri potest, qui tranquillitatem amat, neque invidia tanquam fera provocanda est, ut in iis quz honesta sunt animo omni perturbatione libero proficere liceat. Vitam autem sine invidia degendam sequemur, si tenui et mundo victu utamur, et fastum illum vi- temus, qui ex decori ignorantia oritur, unde duo mala nascuntur, pecuniarum profusio et parsimo- nia intempestiva, quarum illa ut superbia vitupe- ralur, hec autem ut pusilli animi tenacitas. At horum utrumque devitat liberalitas, que virtus in dandis accipiendisque pecuniis versatur ac 469 — Μέτρον δὲ λέγω τόδ᾽ ὃ μή σ᾽ ἀνιήσει’ xal , Μηδεὶς μήτε λόγῳ σε παρείκῃ, μήτε τι loro Ἠρῆξαι, μηδ᾽ εἰπεῖν, ὅ, τι τοι μὴ βέλτερόν ἐστι. "Τούτων οὖν ἁπάντων σύνοψιν ἐνταῦθα χαὶ μίαν συγ-- χεφαλαίωσιν 6 λόγος ποιεῖται, ἀπαγορεύων μὲν τῶν βλαθερῶν τὴν παραδοχήν, τῶν δὲ ἐπωφελῶν εἰσηγού- μενος τὴν ἐνέργειαν" γίνεσθαι δὲ καλῶς τὴν τούτων διάχρισιν ἐν τῷ λογίζεσθαι πρὸ ἔργου τί πρα- χτέον χαὶ τί μὴ πραχτέον. Ὁ γὰρ τῆς εὐδουλίας καιρὸς ἐν τῷ ἀπρολήπτῳ τῶν πρά ξεων παραγίνεται, Kdv- ταῦθα δὲ πάλιν τοῦ ἅ σε μι ἡ βλάψει οὕτως ἀχουσό- μεθα, ὡς καὶ τοῦ, ἅ σε μὴ μετέπειτ᾽ ἀνιήσει" τὸ σὲ χατὰ τοῦ ὄντως ἀνθρώπου xal τῆς λογιχῇς οὐσίας τάττοντες, χαὶ χατὰ τοῦ φιλοσοφεῖν προηρημένου, χαὶ τὴν πρὸς θεὸν ὁμοίωσιν χτήσασθαι σπεύδοντος, Τοῦτον δὲ βλάπτει πᾶν τὸ παρὰ τὸν ὀρθὸν λόγον, πᾶν τὸ παρὰ τὸν θεῖον νόμον, πᾶν τὸ τὴν πρὸς θεὸν δαοίωσιν ἐμπο- δίζον. Πέφυχε δὲ τὰ τοιαῦτα ἡμῖν ἐπιτίθεσθαι ἐν τῇ χοινωνίᾳ τῶν συζώντων, καὶ τῇ διοιχήσει τοῦ τε συνε- ζευγμένου σώματος, xal τῶν πρὸς βοήθειαν ἐξευρηυ έ- wv τὴν τούτου᾽ ἃ δὴ χρήματα χαλεῖν ἔθος, ὡς πρὸς τὴν χρείαν ἐχχείμενα. Διευλαθεῖσθαι οὖν χρῆναί φησιν ὃ λόγος τὸν ἐρωτιχὸν τῶν θείων ἀγαθῶν, μήποτε ἀναπεισθῇ πρᾶξαί τι ὃ μὴ βέλτερον αὐτῷ, καὶ ὅπως μὴ «αρίσηται τῷ σώματι, ἐξ ὧν αὐτὸς ἀνιάσεται, μηδὲ decorum jn quzstibus et sumptibus repertum ob- servat simulqueexterna omnia ad rectam rationem componit. Atque hec quidem etiam de corporis externarumque rerum usu optimo in carmine philosophie convenienter tradita sunt, ut virtutis pulchritudo in his quoque appareret : omnium vero summain sequentem praceptionem carmen esse vult, XVIII. 39. Fac ea quae tibi non noceant, et delibera priusquam facias. Hujusmodi dicto ssepe usus est , uno loco dicens, At tu ea perage, quo tibi postea non sint molesta : alio autem, .. . , modum autem dico honc, qui tibi dolorem non [pariet 5 et alibi, Nemo te ant verbis aut factis adducat, ut quidquam aut facias aut dicas, quod tibi non sit commodum. Hzc igitur omnia in unum htc collecta ante ocu- los ponit carmen, vetans nos admittere noxia, suadensque ut utilibus operam demus, quse qui- dem optime distinguantur, considerando ante 460 προσδέξηταί τι βλάπτον τὴν φιλόσοφον ὁρμήν, ἐφ᾽ ᾧ μικρὸν ὕστερον μεταμελήσεται. ᾿Γαῦτα γὰρ πάντα τῷ πρϑλογισμῷ διωθεῖσθαι ἡμᾶς προσήχει, ἵν᾽ ὁ ἐπιλογι- σμὸς τῶν εἰργασμένων ἡμῖν ἡδίστην ἔχῃ τὴν ἀνάμνη- σιν, ἣν ἑξῆς ποιεῖσθαι παραχελεύεται. XIX. 40---44. Μηδ᾽ ὕπνον μαλακοῖσιν ἐπ᾽ ὄμμασι προσδέξασθαι, πρὲν τῶν ἡμερινῶν ἔργων λογίσασθαι ἔχαστον" πὴ παοέδην; τί δ᾽ ἔρεξα ; τί μοι δέον οὐκ ἐτελέσθη ; ἀρξάμενος δ᾽ ἀπὸ πρώτου ἐπέξιθι " καὶ μετέπειτα δειλὰ μὲν ἐχπρήξας ἐπιπλήσσεο, χρηστὰ δέ, τέρπεν. Ἐνταῦθα γενόμενος τοῦ λόγου, τῶν ὅλων παραγ- Ὑϑμάτων ἄθροισόν μοι τὴν γνώμην, ἵνα τὸ εἴσω τῆς ψυχῆς δικαστήριον πρὸς ταῦτα, ὡς πρὸς θείους νόμους, ἀποδλέπον, ποιῇ τῶν εὖ ἣ κακῶς πεπραγμένων τὴν ἐπίχρισιν. Πόθεν γὰρ ὁ ἐπιλογισμὸς ἕξει δειλὰ μὲν εἰργασμένους ἡμᾶς ἐπιχόπτειν, χρηστὰ δὲ πράξαντας ἐπαινεῖν, εἰ μὴ δ προλογισμὸς νόμους τινὰς λάῤοι, xa0' οὖς προσήχει τὴν ζωὴν συντάττειν, xal πρὸς τούτους τὸ τῆς συνειδήσεως ταμιεῖον, ὡς πρός τινα σχοπόν, ἀπευθύνοι τὸν ὅλον ἡμῶν βίον; Ὁ σημέραι δὲ ποιεῖσθαι τὴν τοιαύτην χρίσιν εἰσηγεῖται, ἵνα τῷ συν- εχεῖ τῆς μνήμης τὸ τῆς χρίσεως ἀπλανὲς διασώζηται " πρὸς ἑσπέραν δέ, χαὶ εἰς ὕπνον τρεπομένων, ὅπως ^ ἂν εἰς τὸ πέρας τῶν μεθημερινῶν πράξεων τὸ τῆς συν- HIEROCLIS COMMENTABIUS εἰδήσεως καθίζοιμεν δικαστήριον, ἐπεκοίτεον ὅσαι θεῷ τὴν τῶν διαθέσεων ἀνάχρισιν ποιούμενοι, πῇ τε ρέθδην; τί δ᾽ ἔρεξα; τίμοι δέον οὐχ ἐτελέσθετ: Οὕτω γὰρ παραμετρήσομεν τὴν ἑαυτῶν ζοσὴν τοῖς πα΄ ρχδεδομένοις xavóat, τῷ νομοθέτῃ νῷ τὸν πριτὴν λόνον ἐπισυνάπτοντες. Τί οὖν 6 νομοθέτης λέγει: Τιμᾶν τοὺς φύσει χρείττονας, χατὰ τὴν οὐσμόδη αὐτῶν tain. Γονέων xal συγγενῶν πλεῖστον ποιεῖσθαι λόγον. Τοὺς ἀγαθοὺς ἄνδρας ἀσπάζεσθαι xal φιλεν, “ων σωμα- τικῶν δυνάμεων δπερέχειν. Ἑαυτὸν αἰδεῖσθαι παν- ταγοῦ. Διχαιοσύνης ἐπιμελεῖσθαι. Χρημκάτων xai τῆς ἐφημέρου ζωῆς προεγνωχέναι τὸ εὔφθαρτον. To ἀπὸ τῆς θείας χρίσεως ἀπονεμηθέντα χλῆρον ἄσπατε- σθαι. Θεοπρεπεῖ δὲ χρῆσθαι φρονήματι, καὶ πρὸς τὸ βέλτιον μεθιστάναι τὴν γνώμην. Φιλολογέαν ἀσκεῖν δ΄, 2 τῶν ὄντως λόγων. Ἀνεξαπάτητον εἶναι, xal ἀδούλωτον πρὴς τὴν τῆς ἀρετῆς τήρησιν. Εὐθδουλία πρὸ τῶν ἔργων χρῆσθαι, ἐξ ἧς τὸ ἀμεταμέλητον ἐν τοῖς ἔργα: παραγίνεται. Οἰήσεως χαθαρεύειν, Tov ἐπιστημο-. νιχὸν μεταδιώχειν βίον. Τὸ σῶμα xal τὰ ἐκτὸς xp τὴν τῆς ἀρετῆς ἐνέργειαν μεταῤῥυθμίζειν. Ταῦτα ὁ νομοθέτης νοῦς διαθεσμοθετεῖ ταῖς ψυχαῖς " 6 δὲ ὕποδε-. ξάμενος αὐτὰ λογισμὸς δικαστὴς ἄγρυπνος ἑαυτοῦ p. νεται, θαμὰ λέγων πρὸς ἑαυτὸν πῇ παρέδην; vi? ἔρεξα; τί μοι δέον οὐχ ἐτελέσθη ; καὶ ἐν cdit τὴν μνήμην ἀναλαμδάνων ἀρετῆς εἵνεκα. Εΐτα εδρὼν opus, quid faciendum vel non faciendum sit. Est enim recti consilii tempus, rebus nondum factis. Hic vero rursus hoc etiam , que tibi non noceant , perinde atque illud, que tibi postea 'non sint mo- lesta, intelligemus : referentes illud tibi ad id, quod vere homo est et ad naturam mentis com- potem atque ad eum , qui philosophiz se dedit, et Deo similis fieri contendit. Huic autem nocet quidquid a recta ratione abhorret , quidquid legi divine contrarium est, quidquid Dei similitudi- nem impedit. Talia vero nos adoriri solent in eorum conversatione qui nobiscum vivunt, atque in conjuncti corporis illorumque quz in ejus gra- tiam inventa sunt administratione; quse quidem χρήματα nuncupari solent, quod ad ejus χρείαν sive usum sint exposita, Dicit igitur carmen, il- lum qui divina bona appetit , cavere oportere , ne ad ullam unquam rem faciendam adducatur, que jpsi non sit commoda , neve corpori ea indulgeat, ex quibus ipse dolorem percipiet, neve quidquam adinittat, quod philosophie studium impediat, cujus ipsum paulo post poenitebit. Hzc enim nos omnia consideratione quadam, qus actionem precedat, repudiare convenit, ut subsequens eorum, qua gessimus, consideratio jucuudissi- mam prebeat recordationem , ad quam rem fa- ciendam nos deinceps adhortatur. XIX. 4o-44. Neve somnum molles in oculoa prius admittas , quan singula diurna opera recensueris : Qua in re peccavi? quid feci? quid omisi quod &eri [ debebat? ἃ primo incipiens singula percurras ; et postea , malis admissis , te ipsum coargue, bonis autem Letare. Quum ad hos versus veneris, superiorum omnium przceptorum mentem collige, ut interius animi judicium hzc, tanquam divinas leges re- spiciens, eorum quz bene vel male gesta sunt, censuram agat. Unde enim recordatio nos ob male commissa reprehendere aut ob recte facta collau- - dare poterit, nisi consideratio precedens lege quasdam adhibeat, ad quas vitam componere oportet, et ad has conscientiz nostre copia , tan- quam ad scopum aliquem , omnem nostram vitam - dirigat ? Quotidie autem judicium istinsmodi nos facere jubet, ut assidua recordatione judicium erroris expers conservetur, vespere vero, εἰ quum somnum capturi sumus, ut ad diurnarum actionum extremum finem conscientim tribuni erigamus, hanc affectionum nostrarum censuram velut canticum Deo, quo tempore cubitum ituri sumus, offerentes, Qua in re peccavi? quid feci? quid omisi quod fieri debebat? Ita enim vitam nostram regulis superius traditis metie- IN AUREUM CARMEN. Gutbv συμφώνως τοῖς προχειμένοις ὅροις διημερεύ- avia, τῆς θείας εὐφροσύνης τοῖς καρποῖς ἀναδεῖ. Ἰαρὰ μέλος δέ τι πράξαντα φωράσας, ὥσπερ τισὶ Ἰαρμᾶχοις, ταῖς Ex τῆς μετανοίας νουθετήσεσιν ἐπι- πύφει. Διὸ τὸν ὕπνον ἀποχρούοασθαι δεῖν φησι ἢ προθυμίᾳ τοῦ λογισμοῦ. ᾿Ἀνέξεται δὲ τὸ σῶμα. d) χατασυρόμενον ὑπὸ τῆς τοῦ δαρθάνειν ἀνάγχης, ik τὴν σώφρονα δίαιταν, δι᾽ ἣν xal τὰ ἀναγχαῖα πάθη ἢ τοῦ λογισμοῦ ἡγεμονίᾳ συντάττεται. Μὴ προσδέ- σθαι γάρ φησι τὸν ὕπνον, πρὶν τῶν ἥμερι- 'ῶν ἔργων λογίσασθαι ἕκαστον. Kol τίς 6 ἰογισμός; πῇ παρέδην; τί δ᾽ ἔρεξα; τί μοι δέον jx ἐτελέσθη ; Διχῶς γὰρ ἁμαρτάνομεν" $j τὸ μὴ i£ov ποιήσαντες, ὃ διὰ τοῦ παρέ ὅν δηλοῦται" ἡτὸ δέον μὴ ποιήσαντες, ὡς ἐπ᾽ αὐτῆς χεῖται τῆς λέξεως. Ἄλλο γὰρ ἀργία τοῦ καλοῦ" xal ἄλλο ἐνέρ- yet τοῦ αἰσχροῦ. — Kal τὸ μὲν τῇ παραλείψει χαχίζε- ται, τὸ δὲ τῇ παραδοχῇ, Οἷον, εὔχεσθαι δεῖ, xal βλα- γφημεῖν οὖ δεῖ" τρέφειν γονέας δεῖ. προπηλαχίζειν δὲ οὐ δεῖ, Ὃ οὖν τὰ πρότερα μὴ ποιῶν τὰ δέοντα οὐ ποιεῖ, 6 δὲ τὰ δεύτερα ποιῶν τὰ μὴ δέοντα ποιεῖ" εἰ xat ἀμφότερα τρόπον τινὰ πρὸς τὴν ἴσην παρανο-- μίαν ἔρχεται. Τὴν δὲ ἀναμέτρησιν τῶν ἡμερινῶν ἔργων παραινεῖ ποιεῖσθαι ἀπὸ πρώτου ἕως τελευταίου 461 ἐν τάξει, μηδὲν παραλείποντα τῶν μέσων" ὃ διὰ τοῦ ἐπέξιθι νοεῖται, Πολλάχις γὰρ ἡ μετάθεσις παρα- λογίζεται τὴν χρίσιν, xal εὐαπολόγητον ποιεῖ τὸ καχῶς εἰργασμένον τῇ ἀταξία τῆς μνήμης. Καὶ ἄλλως δὲ 1 τῆς καθημερινῆῇς ζωῆς ἀνάμνησις μελέτη γίνεται τῆς τῶν προδεδιωμένων ἀναπολήσεως, xal τῆς düa- νασίας ἡμῶν συναίσθησις. Καὶ τὸ θαυμαστόν, λογί- σασθαι Éxaccov εἰπὼν οὐχ ἔτι ἐπήγαγε, τί κατώρθωσα; τί μοι τῶν δεόντων πέπραχται; ἀλλὰ εἷς τὸ ἀτυφότερον τὴν μνήμην μεθήρμοσε, τῶν ἡμαρτημένων τὴν χρίσιν ποιούμενος καὶ δικαστὴν ἐπέστησε τὸν διχαιότατον ἅμα χαὶ οἰχειότατον, τὸ συνειδὸς αὐτό, χαὶ τὸν ὀρθὸν λόγον, χαὶ αὐτὸν ἑαυτῷ, ὃν πάντων μάλιστα αἰδεῖσθαι προεπαιδεύθη- μεν" τί γὰρ οὕτω δύναται νουθετῆσαι ἄλλος ἄλλον, ὡς αὐτὸς ἑαυτόν; Τὸ γὰρ αὐτεξούσιον, τῇ ἐλευθερία τῆς φύσεως ἀποχρώμενον, ἀποσείεται τὰς παρὰ τῶν ἄλλων συμδουλάς, ὅταν μὴ ἐθέλῃ πείθεσθαι ὃ δὲ οἴκοθεν λο- γισμὸς αὐτὸς ἑαυτοῦ χαταχούειν ἀνάγχην ἔχει. Τοῦτον ἐπίτροπον ἥμῖν 6 θεὸς ἐπέστησε τοῦτον παιδαγωγὸν xai διδάσχαλον. Τοῦτον χαὶ νῦν διχαστὴν ὃ λόγος τῶν ἡμερινῶν ἔργων ποιεῖται, καὶ παρ᾽ αὐτοῦ τὰν χρίσιν ἐχδέχεται, ἵν᾽ αὐτὸς ἑαυτὸν ψηφίσηται ἀπο- δοχῆς 3) ἐπιπλήξεως ἄξιον. Ὅταν γάρ, ὡς ἐν γραμ- mur, menti legum inventrici. rationem judicem adjungentes, Quid igitur precipit legum inven- trix? ut eos hionoremus qui natura superiores sunt, naturali eorum ordine observato : ut Parentum et. cognatorum pracipuam habeamus rationem : ut probos viros amplectamur et amemus : ut corporeis facultatibus | impere- mus ; ut nos ipsos ubique vereamur : ut justi- tam colamus : ut divitiarum viteque brevis inabilitatem prezcognitam habeamus : ut sorte, quam divinum nobis judicium tribuit , contenti simus : cogitationibus autem Deo dignis immore- mur, et ad id quod melius est mentem converta- mus: ut sermones amemus, qui vere sermones sunt : ut a fraudibus tuti simus neve in retinenda virtute animo frangamur : ut antequam res gera- mus , rectum consilium capiamus, cujus nos post res gestas non poeniteat : ut arrogantis expertes simus atque vitam sapientiae studio deditam aga- mus : nt corpus denique et res externas ad virtu- tis exercitationem accommodemus. Hzc sunt quz mens legum inventrix animis nostris observanda inungit; quibus ratio obsecuta judex sui pervi- gil fit, crebro se ipsam interrogans, Qua in re peccavi? quid feci? quid omisi quod fieri debe- bat? et ordine singula memoriá repetens , virtutis causa. Tum postea inveniens se regulis supra positis congruenter 'diem transegisse, divinse lze- titiz fructibus sese coronat. Si quid autem absur- dum se fecisse deprehendat, id penitentie admo- nitionibus , tanquam remediis , corrigit. Quocirca somnum considerationis hujus studio amovendum esse dicit carmen, Id autem corpus tolerabit, quippe quod dormiendi necessitate non urgeatur, ob temperantiam in victu, propter quam etiam necessarii affectus rationis imperio subjiciuntur. Dicit enim, somnum ne prius admittas , quam sin- gula diurna opera consideraveris, Quaenam vero est illa. consideratio? Qua in re peccaei ? quid feci? quid omisi quod fteri debebat? Peccamus enim duobus modis; vel id facientes, quod non decet, quod peccazdi verbo significatur; vel id quod de- cet non facientes, quemadmodum ipsa versus locutione exprimitur. Aliud enim est neglecta res honesta , aliud turpe facinus commissum. Ac par- tim omittendo, partim admittendo peccatur. Exempli gratia, precari oportet, impie autem et contumeliose loqui non oportet : parentes alere oportet , eos vero ignominia afficere non oportet, Is igitur, qui priora non facit, ea quc fieri opor- tet non facit; qui autem posteriora facit, ea facit, quc fieri non oportet : quamvis utrumque quo- dammodo ad zqualem malitiam accedat. Hortatur autem, ut opera diurna a primo ad ultimum, nullis in medio prztermissis, ordine remetiamur, quem intellectum percurrendi vocabulum habet. Sepe enim judicium fallit ordinis mutatio facit- que, ut id quod male patratum est, quia memo- 462 ματείῳ, τῇ μνήμη ἀναγνῷ τὰ πεπραγμένα, τότε χρίνει πρὸς τὸ παράδειγμα ἀποδλέπων τὸν νόμον, xat ψηφί- ζεται τιμῆς 3) ἀτιμίας ἑχυτὸν ἄξιον, Ἢ δὲ τοιαύτη xa0' ἡμέραν παραχολούθησις θεοειδὲς ἄγαλμα τὸν χρώμενον ἀποτελεῖ, προσθήκαις καὶ ἀφαιρέσεσι πρὸς τὸ τῆς ἀρετῆς κάλλος παιδαγωγοῦσα, xal ὡς οἷόν τε ἄνθρωπον ἀγαθὸν ἀποτελοῦσα. Εἰς τοῦτο γὰρ χατέ- ληξεν ὁ λόγος, μέλλων μεταθαίνειν ἐπὶ τὰ θεοποιὰ παραγγέλματα. XX. 45—48. Ταῦτα πόνει, ταῦτ᾽ ἐκμελέτα, τούτων χρὴ ἐρᾶν σε, ταῦτά σε τῆς θείης ἀρετῆς εἰς ἴχνια θήσει " ναὶ μὰ τὸν ἁἀμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα τετραχτύν, παγὰν ἀενάων φύσεως. — Ταῦτ᾽ ἦν, ἃ xal ἐν Προοιμίοις ἐλέγομεν, ὅτι fj μὲν πραχτιχὴ φιλοσοφία διὰ τῆς τῶν ἀρετῶν κτήσεως τὸν ἄνθρωπον ἀγαθὸν ἀποτελεῖ, fj δὲ θεωρητιχὴ εἰς ὁμοιό- τητα Θεοῦ χαθίστησι, νοῦ xal ἀληθείας ἐλλάμψει" προηγεῖσθαι δέ, ὡς πρὸς ἡμᾶς, τὰ ἐλάττονα τῶν μει- HIEROCLIS COMMENTARIUS ᾿'χαθαρῶς ἐφάπτηται ἐχείνων. ζόνων ἐξ ἀνάγχης. Ῥᾷον γὰρ ἐπιμετρῆσαι τὸν εἷ θρώπινον βίον τῇ εὐλογίστῳ χρήσει, τοῦ Tav μεταφῦναι" ὃ γένοιτ᾽ ἂν διὰ τῆς πρὸς θεωρίαν xiva λοῦς ἐπιστροφῆς. Καὶ ἄλλως δὲ ἀδύνατον ἀθορύζε χτήσασθαι τὴν ἀλήθειαν. μὴ τῶν ἀλόγων δυνάμει ἡμῖν ταῖς ἡθιχαῖς ἀρεταῖς χατὰ νοῦν τεταγμένων. Mi: γὰρ οὖσα ἢ λογικὴ ψυχὴ νοῦ xal ἀλογίας, τότε μόν ἀπερισπάστως δύναται συνεῖναι τῷ πρὸ αὐτῆς νῷ, ὅτι χαθαρὰ γενομένη τῆς τῶν μετ᾽ αὐτὴν προσπαθείας Ἴξσται δὲ καθαρά, μηδὲν τῇ ἀλογία, μνηδὲ τῷ θνητῷ σώματι συνεχφέροι" ὡς ἄλλη δὲ ἄλλων ἐπιμελοῖτο, τοσοῦτον αὐτοῖς im! νέμουσα φροντίδος, ὅσον 6 θεῖος χελεύει νόμος, ἐξχνε ἑαυτὸν πειρᾶσθαι μὴ συγχωρῶν, ἀλλὰ περεμένειν & ἂν 6 θεὸς αὐτὸς ἀπολύσῃ ἡμᾶς. Διττῆς οὖν ἀρεττς t τοιαύτη ψυχῇ δεήσει" πολιτικῆς μὲν πρὸς τὰ χάτω τὴν ἀλογίαν ταττούσης θεωρητιχῆις δὲ πρὸς τὰ ἄνω τὴν τῶν χρειττόνων συνουσίαν προξενούσνς. Τῶν ὁ διπλῶν τούτων ἀρετῶν μεθόριον ἔγκεινται οἵ τοιοῦτι στίχοι" τὸ μέν, ταῦτα πόνει' ταῦτ᾽ ἐχμελέτα rià turbamur, facile excusetur. Praterea quoti- dianz vite recordatio fit quedam quasi exercita- tio revolvendi nobiscum quz in priore vita egi- mus, atque eo valet, ut immortalitatis nostra sensu tangamur. Αἴ, quod mireris, quum ezpen- denda dixerit síngula, non subjunxit, quid recte feci? quid eorum, qua fieri oportet, feci? sed ejus rei qua a fastu remotior est memoriam repe- tiit, de delictis judicium faciens, ac judicem con- stituit zquissimum simul et familiarissimum , ipsam conscientiam et rectam rationem ac se ipsum sibi, quem omnium maxime vereri supe- rioribus monitis didicimus : ecquid enim est, cujus alíus alium ita possit commonefacere , ut se ipse potest? Liberum enim arbitrium , naturz suz libertate abutens, aliorum consilia aversatur, quandocunque illis non libet obsequi : at ratio domestica auscultare sibi ipsa necesse habet. Hanc Deus nobis praesidem constituit, hanc ducem et magistram. Hanc judicem quoque diurnorum ope- rum carmen hoc loco facit ejusque sententiam exspectat, ut ipsa se laude vel reprehensione di- gnam judicet. Quum enim in memoria, tanquam in tabella, facta sua legit, tum exemplar, id est legem, respiciens judicat, etse vel honore vel dedecore dignam esse pronuntiat. Ejusmodi vero ratio quotidie observata eum qui illa utitur ima- ginem Deo similem efficit, addendo et subtra- liendo ad virtutis palchritudinem paulatim perdu- cens et, quoad fieri potest, hominem bonum reddens. In hoc enim carmen desinit, ad pre- cepta, qua. homines faciunt deos, jam transi- turum. ' XX. 45-48. In his tibi elaborandum esi; hzc meditare; be [| amanda sent hiec te in divine virtutis via sistent : per eum certe qui nobis quaternarium numerur tra [ didit fontem perennis nature. — Hzc sunt , que et in Proommio diximus, philo. sophiam activam virtutum possessione hominen bonum efficere, contemplativam autem ments et veritatis lumine eum Deo similem reddere; minora vero, quod ad nos attinet , necessario ma joribus precedere. Est enim facilius vitam huma- nam ad rationis normam dirigendo excolere, quam prorsus aliud sibi ingenium induere , quod plena ad contemplationem conversione fiat. Prz- terea veritatem tranquille consequi non possumus, nisi facultates nostrz a recta ratione aversz vir- tutum moralium ope ad mentem accommoda tur. Quum enim medius sit animus rationalis intet mentem et facultates ratione carentes, tum solum ille menti, qua ipso superior est, sine ullo impe dimento potest attendere , quum ab eorum amore, qus ipso inferiora sunt, purus factus illis casit utitur. Erit autem purus, si ncc facultatibus rz- tione vacuis, nec mortali corpori omnino obs- quatur, sed , ut alius, aliorum curam gerat , tn- tum illis cure impendens, quantum divina le precipit, que ut quis vim sibi ipse inferre cont- tur, non concedit, sed exspectare jubet, done Deus ipse nos dimiserit, Duplici ergo virtute ejo- modi animo opus erit, civili ad inferiora, qv? regat facultates rationis expertes, contemplaüv οὕτων χρὴ ἐρᾶν σε, ὡς οἰχεῖον συμπέρασμα τῆς ολιτιχῆς ἀρετῆς" τὸ δέ, ταῦτά σε τῆς θείης ρετῆς εἰς Uy via θήσει, ὡς ἀρχὴ καλλίστη τῆς εωρητιχῆς ἐπιστήμης. Tov γὰρ ἀπαλλαγέντα τῆς ἡριώδους ζωῆς, x«t τῆς ἀμετρίας τῶν παθῶν, ὅση ὕναμις, καθαρεύσαντα, καὶ διὰ τοῦτο οἷον ix θηρίου Ἐνόμενον ἄνθρωπον, τὰ ἑξῆς ἐπαγγέλλεται θεὸν ἐξ ἰνϑρώπου ποιήσειν, ἐφ᾽ ὅσον οἷόν τε ἀνθρώπῳ θεὸν πνέσθαι, Ὅτι δὲ τοῦτο τῆς θεωρητιχῇς ἀληθείας τὸ ioc, δι᾿ αὐτῶν δηλοῦται τῶν ᾿Ἐπῶν" ἐν οἷς πρὸς ἰῷ τέλει τὸ χάλλιστον καὶ ἀχρότατον συμπέρασμα ἰπάγει" Ἢν δ᾽ ἀπολείψας σῶμα ἐς αἰθέρ᾽ ἐλεύθερον ἔλθῃς, ἔσσεαι ἀθάνατος θεός, ἁμόροτος, οὐχ ἔτι θνητός. Τυγγάνειν δὲ τῆς ἀποχαταστάσεως ἡμᾶς (ταὐτὸν δὲ εἰπεῖν τῆς ἀποθεώσεως) διὰ τῆς προχσχηθείσης ἀ ρε- τῆς, καὶ τῆς ἐπὶ ταύτῃ γνωσθείσης ἀληθείας, οἶνος δἱερὸς ἀποφαίνεται λόγος, ὡς εἰσόμεθα μιχρὸν ὕστερον, Νὺν δὲ ἐπὶ τὰ προχείμενα ἔπη πάλιν ἐπανελθόντες ἔπι- σκεψώμεθα εἴ τι βούλεται ὃ πόνος xal f μελέτη καὶ ὃ ἔρως ἐπὶ ταῖς προλαδούσαις ὑποθήκαις, ἢ. τὸ πρὸς τὴν τῆς ἀρετῆς ἄσχησιν ὅλην ἐπιστρέψαι τὴν ψυγήν. Τριδύναμος δέ πώς ἐστι, xal αὐτὴ χαθ᾽ αὐτὴν IN AUBEUM CABMEN. ᾿ 468 λογικὴ οὖσα" τὸ μέν τι ἔχουσα, “ᾧ μανθάνομεν, 8 ταῦτα ἐχμελετᾶν νῦν προστάττεται" τὸ δέ τι, d τὰ γνωσθέντα χρατοῦμεν, ὃ ταῦτα πονεῖν παραγγέλλεται" τὸ δέ τι, ᾧ στέργομεν τὰ γνωσθέντα καὶ χρατηθέντα, Ó τούτων ἐρᾶν νουθετεῖται. Ἵνα οὖν πάσας τὰς δυνάμεις τῆς λογικῆς ψυχῆς συντεταμένας ἔχωμεν πρὸς τὰ τῶν ἀρετῶν παραγγέλματα, ἐκ μὲν τοῦ νοεῖν πεφυχότος τὴν μελέτην ἀπαιτεῖ" ἐχ δὲ τοῦ τηροῦντος τὰ νοη- θέντα, τὸν πόνον" ix δὲ τοῦ φιλοχάλου, τὸν ἔρωτα" ἵν᾽’ ἐξ ἁπάντων ἣ χτῆσις τῶν ὄντως ἀγαθῶν ἡμῖν πα- ραγίνηται μετὰ τῆς ἀπαραδάτου τηρήσεως, xol συμ- QuoUc ἣμῖν πρὸς ἐχεῖνα στοργῆς οἷς ἕπεται ἢ θεία ἐλπίς, τὸ τῆς ἀληθείας ἐπεισάγουσα φέγγος. ὡς αὐτὸς ὑπισχνεῖται λέγων, ταῦτά σε τῆς θείης ἀρετῆς εἰς ἴχνια θήσει, τουτέστι, ταῦτά σε ὁμοιώσει τῷ Θεῷ διὰ τῆς τῶν ὄντων ἐπιστημονιχῆς γνώσεως. Τὸ γὰρ τὰς αἰτίας ἐχλογίσασθαι τῶν ὄντων, τὰς ἐν τῷ δη- μιουργῷ θεῷ πρώτως χειμένας, πρὸς τὴν ἀχρότητα dyes θεογνωσίας., ἧ συνεισέρχεται καὶ fj πρὸς Θεὸν ὁμοίωσις, Τὴν δὲ ὁμοίωσιν ταύτην θείαν ἀρετὴν ὃ λόγος χα- λεῖ, ὡς ἐπὶ ἀνθρωπίνην τὴν πρὸ ταύτης χαλῶς ἐπα- χουμένην. Εἰς ἔρωτα οὖν φιλόσοφον xal φιλόκαλον ἀποπερατούσθῳ τὰ πρῶτα ἔπη " τούτου δὲ ἡγουμένου, $ τῆς ἀληθείας γνῶσις ἐπέσθω πρὸς ὁμοίωσιν τῆς autem ad superiora, quz superorum conversa- tionem conciliet, Sunt vero duarum virtutum istarum quasi confinium quoddam interpositi hujusmodi versus , alter quidem, in Ais tibi elabo- randum est, heec meditare, heec tibi amanda sunt, tanquam propria civilis virtutis conclusio, alter autem, Acec te in divince virtutis vía sistent , tan- quam pulcherrimum contemplativz scientiz prin- cipium, Ea enim, qua sequuntur, illi qui bellui- nam vitam deposuerit atque immodicos affectus , quantum potest, exuerit, ideoque quasi ex fera homo factus sit, pollicentur se eum ex homine deum esse factura, quoad homo deus fieri pos- sit. Hunc autem contemplative veritatis finem esse , ipsi declarant versus, quibus ad exitum ad- ductis pulcherrimam hanc coronidem imponit : Quodsi relicto corpore ad liberum setherem commigra- : [veris eris immortalis deus, incorruptus, neque aunplius [ morti obnoxius, Ostendit autem sacer hic sermo, ut paulo post discemus , nos przvia virtutis exercitatione ac ve- ritas, quz eam sequitur, cognitione restitutio- nem in pristinum statum , quam etiam relationem inter divos appelles, esse adepturus. Nunc vero rursus ad propositos versus redeuntes considere- mus, num quid eliud iste labor et meditatio et amor in precedentibus preceptis velint, quam ut ad virtutis exercitationem totum convertamus animttm, Qui quum rationalis sit, triplici quadam et ipse per se facultate przditus est; habet enim quiddam quo discimus, quod Acc meditari nunc jubetur; quiddam vero quo cognita retinemus, cui in his elaborare precipitur ; quiddam denique quo ea diligimus qua novimus et retinemus, quod Alec amare monetur. Ut rationalis igitue animi facultates omnes ad virtutum prsecepta si- mul intentas habeamus , ab eo quod ad intelligeu- dum natura aptum est meditationem postulat ; laborem vero ab eo quod intellecta servat; amo- rem denique ab eo quod honesti desiderio aflici- tur : ut omnibus istis vera bona adipiscamur eaque inviolate servemus et innato nobis erga ea amore prosequamur; quorum comes est spes divina, quse veritatis lumen inducit, quemadmodum ipee pollicetur, dicens, Acc te in divine virtutis: via 4istent , id est, hec te Deo similem reddent phi- losophica rerum cognitione. Nam consideratis rerum causis, quz primitus in opifice Deo sitse sunt, ad divine cognitionis fastigium provehi- mur, unde et similes Deo efficimur. Carmen autem hanc similitudinem vocat virtutem divinam, ut que humans preeunti innixa altius evolet. Desinat ergo carminis prima pars in sapientis et honestatis amorem : hoc vero preeunte sequatur veritatis cognitio , qus ad divine virtutis similitu- dinem evehit, quemadmodum in sequentibus versibus declaratur. Horum autem conjunctionis 464 θείας ἀρετῆς ἀνάγουσα, ὥς ἐν τοῖς ἑξῆς ἔπεσι δη- λοῦται. Τὸ δὲ ἀναγχαῖον τῆς συναφῆῇς τούτων xal ὅρκῳ πιστοῦται. Τὸ γὰρ χαλῶς χτηθεῖσαν τὴν ἀν- θρωπίνην ἀρετὴν πρὸς τὴν θείαν ὁδεύειν ὁμοίωσιν, εὖ μάλα διατεταμένως ὄμνυσιν ὃ τὸ Σέδου ὄὅρχον ἐν ἀρχῇ: παραγγείλας. Τὴν γὰρ᾽ ἀποχὴν τοῦ ὀμνύναι προστάττει περὶ τῶν ἐνδεχομένων, χαὶ ἄδηλον τῆς ἐχδάσεως ἐχόντων τὸ πέρας. Ταῦτα γὰρ χαὶ μιχρά, καὶ μεταπίπτοντα᾽ διὸ οὔτε ἄξιον ἐπ᾽ αὐτοῖς ὀμνύναι, οὔτ᾽ ἀσφαλές" οὐ γὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν elc πέρας αὐτὰ ἀγαγεῖν. Περὶ δὲ τῶν παρόντων, ἀναγχαίως τε συνημμένων, χαὶ μεγίστων ὄντων, ἀσφαλὲς τὸ ὀμνύναι, xal πρέπον. Οὔτε γὰρ τὸ μεταπῖπτον τῶν πραγμάτων ἡμᾶς ἄν ποτε σφήλειε (δέδεται γὰρ πρὸς ἄλληλα θεσμῷ ἀδραστείας, περὶ ὧν 6 ὅρχος νυνὶ γίνεται) οὔτε τὸ ταπεινὸν αὐτῶν , καὶ χαμαιπετὲς τοῦ θείου τὴν ἐπιμαρτυρίαν ἀρνεῖται" ἀλήθεια γὰρ καὶ ἀρετὴ οὗ μόνον ἐστὶν ἐν ἀνθρώποις, ἀλλὰ καὶ ἐν θεοῖς τὰ μέγιστα. Κπειτα xol ὁ ὅρκος αὐτῷ γίνεται δόγμα, ὅτι τὸν διδάσχαλον τῆς ἀληθείας οὕτω δέοι τιμᾶν, ὡς xol ὀμνύναι αὐτόν, εἴ που δέοι necessitatem jurejurando etiam confirmat. Virtu- tem enim humanam rite quzsitam téndere ad di- vinam similitudinem asseveranter is jurat qui illud jusjurandum cole initio precepit. Ibi enim nos jubet jurejurando abstinere in rebus quie fieri 'possunt et qua eventüs finem habent incertum. Nam quum hz et parv: sint et mutabiles, in iis jurare neque decet neque tutum est, quia eas ad exitum adducendi potestatem non habemus. In rebus presentibus autem et necessaria serie copu- latis et gravissimis jurare tutum est ac decet. Neque enim ipsarum rerum mutabilitas nos un- quam fefellerit (quippe Adrastie lege inter se vincta sunt illa , in quibus hoc loco jusjurandum . adhibetur), neque earum vilitas et humilitas Deum testem recusat; veritas enim et virtus non solum apud homines, sed apud deos quoque maxima sunt. Deinde et jusjurandum illi dogma fit, veri- tatis magistrum eo honore prosequendum esse , ut per eum etiam juremus , si quando ad placitorum confirmationem opus sit, nec solum illud ipse dixit de eo dicamus, sed etiam hzc ita se habere per eundem, Simul vero de optimorum habituum conjunctione , adhibito jurejurando , theologorum nore agit et quaternarium numerum, sempiternae rerum constitutionis fontem , eundem et opificem Deuin esse declarat. Quomodo vero quaternarius numerus Deus est? Ita esse ex Sacro Sermone, qui Pythagore tribuitur, plane disces, in quo Deus numerorum numerus celebratur. Si enim res omnes sempiternis ejus consiliis create ex- stant, apparet, numerum quoque, qui in qualibet rerum specie est, ex earum causa pendere et pri- HÍEROCLIS COMMENTARIUS - πρὸς βεδαίωσιν τῶν δογμάτων’ καὶ μὴ μόνον τὸ αὐτὶ. ἔφα περὶ αὐτοῦ λέγειν, ἀλλὰ καὶ ταῦτα“ οὕτως La νὴ τὸν αὐτόν. ὍὉμοῦ δὲ περὶ τῆς τῶν χαλλίστω ἕξεων συναφῆς ὀμνύων θεολογεῖ, xal τὴν τετράδι, πηγὴν. τῆς ἀϊδίου διαχοσμήσεως, ἀποφαίνεται τίν αὐτὴν οὖσαν τῷ δημιουργῷ θεῷ. Πῶς δὲ τετρὲς 6 θεός: οὕτως ἐκ τοῦ εἰς Πυθαγόραν ἀναφερομένων. Ἱεροῦ Λόγου σαφῶς εὑρήσεις, ἐν d ἀριθμὸς ἀριθμῶν 6 θεὸς ὑμνεῖται. Εἰ γὰρ τὰ ὄντα πάντα ταῖς dil; αὐτοῦ βουλήσεσιν , ὑφέστηκε, δῆλον ὅτι xal ὁ dpliu i ἐν ἑχάστῳ εἴδει τῶν ὄντων τῆς ἐχείνων αἰτίας Mm xal 6 πρῶτος ἀριθμὸς ἐχεῖ πού ἐστιν’ ἐχεῖθεν γὰρ ἐν- ταῦθα, Τοῦ δὲ ἀριθμοῦ τὸ πεπερασμένον Dionys $ δεκάς, Ὃ γὰρ ἐπὶ πλέον ἀριθμεῖν ἐθέλων ὁ in. χάμπτει πάλιν ἐπὶ τὸ ἕν, καὶ δύο, χαὶ τρία xai d τέραν ἀριθμεῖ δεχάδα πρὸς τὴν τῆς εἰχοσάδος συμ), | ρωσιν" xal τρίτην ὁμοίως , ἵνα τριάχοντα tix ui τοῦτο ἑξῆς, ἕως ἂν δεχάτην ἀριθμήσας δεκάδε εἰ ἑχατὸν προέλθῃ. Καὶ πάλιν ἑχατὸν δέχα τὸν αὐτὸν τρόπον ἀριθμεῖ, Καὶ οὕτω μέχρις ἀπεῖρον τῷ τ τς mum ibi numerum esse ; illinc enim huc derisatr, | Definitum autem numeri intervallum est decas. Qui enim ulterius numerare vult ad unum iterum et duo et tria regreditur, et secundam decaden numerat , ut vicenarium numerum compleat; et tertiam similiter, ut triginta dicat; idemque fadt deinceps, donec decima décade numerata ad cen tum perveniat, Et rursus centum decem eoden modo numerat. Sic autem in infinitum decidi intervallo revoluto progredi potest. Decadis ver». | virtus est quaternarius numerus. Namque ante il- lam, que in numerorum progressu cemitu, decadis perfectionem, unita quzdam perfectio ejus in quaternarío numero deprehenditur. In con. | positione enim ab unitate ad quaternarium num. rum facta totum simul collectum est decas. Etenim unum et duo et tria et quatuor decadem com-.- plent; atque arithmetica medietas unitatis et s- ptenarii numeri est quaternarius. /Equali enim . numero superat et superatur; quippe ternano numero superatur à septenario ,, unitalem vero ternario superat. Unitatis enim et septenarii nt- meri proprietates pulcherrima sunt et prasta- tissimz. Quippe unitas , ut numeri cujusque pri- cipium , omnium in se potestates compleclittr; septenarius vero numerus, ut matre carens & virgo, unitatis dignitatem secundo loco hibet Neque enim ex ullo numero , qui decade contine tur, gignitur, uti quatuor ex bis duobus, et 51 ex bis tribus, et octo ex bis quatuor, et nove. ex ter tribus, et decem ex bis quinque : nec g gnit eorum quemquam , qui sunt intra decadem, ut binarius numerus quaternarium, el ternariis IN AUREUM CARMEN, ἐκάδος διαστήματι ἀναχυχλουμένῳ προχωρεῖν Ouva- αι. Τῆς δὲ δεχάδος δύναμις ἢ τετράς. Πρὸ γὰρ ἧς χατὰ διέξοδον τελειότητος τῆς ἐν τῇ δεχάδι, ἥνω- ivi] τις τελειότης ἐν τῇ τετράδι θεωρεῖται. Κατὰ ὰρ σύνθεσιν τὴν ἀπὸ μονάδος ἕως τετράδος, δεχὰς $ πᾶν ἄθροισμα γίνεται. Α΄ γὰρ, xat β΄, καὶ γ΄, καὶ !, τὴν δεχάδα πληροῖ. — Kal ἔστι μεσότης ἀριθμητικὴ ιονάδος xai ἑδδομάδος fj τετράς. Τῷ ἴσῳ γὰρ ipu mec ὑπερέχει, xal ὑπερέχεται, τριάδι μὲν δδομάδος λειπομένη, τριάδι δὲ μονάδα ὑπερδάλλουσα. Mová2og γὰρ καὶ ἑύδομάδος τὰ ἰδιώματα κάλλιστά ic xat ἄριστα, Ἡ μὲν γὰρ μονάς, ὡς ἀρχὴ παντὸς ἰριθμοῦ, τὰς πάντων δυνάμεις ἐν ἑαυτῇ συνέχει" ἡ δὲ ἰδδομάς, ὡς ἀμήτωρ καὶ παρθένος, τὴν τῆς μονάδος ἐξίαν δευτέρως ἔχει. Οὔτε γὰρ γεννᾶται ἐξ ἀριθμοῦ τίνος τῶν ἐντὸς δεχάδος" ὡς ὃ δ΄, ἐχ τοῦ δὶς β΄, xat ὃ ἐξ ἐκ τοῦ δὶς γ΄, καὶ δ η΄ ix τοῦ δὶς δ΄, καὶ ὃ θ΄ ἐχ τοῦ τρὶς γ᾽, καὶ 6 v ἐκ τοῦ δὶς ε΄, Οὔτε γεννᾷ τινα τῶν ἐντὸς δεχάδος" ὡς 6 δύο τὸν τέσσαρα, xal ὁ γ᾽ τὸν ἐξ καὶ τὸν θ΄, χαὶ 6 ε΄ τὸν τ, Τῆς δὲ ἀγεννήτου μονάδος xai τῆς ἀμήτορος ἑόδομάδος ἣ τε τρὰς μέση χειμένη, τὰς τῶν γεννώντων xal γεννωμένων δυνάμεις ἄμα xal συνείληφε χαὶ συνέχει, μόνη τῶν ἐντὸς δεχάδος xal γονωμένη ὅπό τινος ἀριθμοῦ, καὶ γεννῶσά τινα, 'H γὰρ δυὰς ἑαυτὴν διπλασιάσασα τὴν τετράδα γεννᾷ " $ δὲ τετρὰς δὶς γενομένη τὸν ὀκτὼ ἀποτελεῖ. Καὶ στερεοῦ πρώτη ἔαφασις ἐν τῇ τετράδι εὑρίσχεται. Τὸ Jio σημεῖον ἀνάλογόν ἐστι μονάδι, f$ δὲ γραμμὴ senarium et novenarium , et quinarius denarium, Quaternarius vero numerus quum medius sit inter unitatem ortàüs expertem ac septenarium matre carentem, eurum potestates, qui gignunt et gi- gnuntur, simul comprehendit et continet , quippe qui solus ex iis qui decade continentur et gignatur ab aliquo numero et aliquem gignat. Binarius enim numerus se duplicans parit quaternaríum octonarium vero duplicatus quaternaríus, Prima autem solida figura in quaternario numero repe- ritur. Punctum enim respondet unitati, linea vero binario numero , siquidem est ab aliquo ad ali- quid; ternario autem superficies convenit; nam eorum quz rectis lineis constant primum et sim- plicissimum triangulum est, Solidum vero quater- nario numero proprium est. Prima enim pyramis in quaternario numero cernitur; cui supposita ba- sis triquetra exhibet tria, vertex vero ei impositus unum. Sunt etiam in rerum natura judicandi fa- cultates quatuor : mens, scientia , opinio et sensus. Nam de rebus omnibus judicamus vel mente, vel scientia, vel opinione, 'vel sensu. Atque in summa quaternarius numerus omnes simul res complectitur, numerum elementorum , anni tem- porum, statum, societatum. Neque dici quid- PERILOS. GR/EC. ᾿ἐπιτεθείσης, τοῦ ἕνός. 465 δυάδι, ἀπό τινος γὰρ ἐπί τι" καὶ τριάδι προσήχει fi ἐπιφάνεια, στοιχειωδέστατον γὰρ τῶν εὐθυγράμμων τὸ τρίγωνον. Τὸ στερεὸν δὲ οἰκεῖον τῇ τετράδι. Ἢ γὰρ πρώτη πυραμὶς ἐν τῇ τετράδι θεωρεῖται - τριγώνου μὲν βάσεως ὑποτεθείσης, τοῦ τρία" χορυφῆς δὲ αὐτῇ Καὶ χριτικαὶ δὲ δυνάμεις ἐν τοῖς οὖσι τέσσαρες, νοῦς, ἐπιστήμη, δόξα καὶ αἴσθησις. Κρίνεται γὰρ πάντα τὰ ὄντα 3| νῷ, ἣ ἐπιστήμη, ἢ δόξη, ἣ αἰσθήσει. Καὶ ἁπλῶς, τὰ ὄντα πάντα f$ τε- τρὰς ἀνεδήσατο, στοιχείων ἀριθμόν, ὡρῶν τοῦ ἔτους, ἡλιχιῶν, συνοιχισμῶν. — Kat οὐχ ἔστιν εἰπεῖν, ὃ μὴ τῆς τετραχτύος, ὡς ῥίζης xal ἀρχῆς, ἤρτηται. Ἔστι γάρ, ὡς ἔφαμεν, δημιουργὸς τῶν ὅλων xal αἰτία $ τετράς, θεὸς νοητός, αἴτιος τοῦ οὐρανίου καὶ αἷ-- σθητοῦ θεῦ, Παραδέδοται δὲ f$ τούτου γνῶσις τοῖς Πυθαγορείοις δι’ αὐτοῦ τοῦ Πυθαγόρου, ὃν xal νῦν ἐπόμνυται Ó τῶν "Exc τούτων συγγραφεύς, ὅτι τῆς ἀρετῆς ἡ τελείωσις πρὸς τὴν τῆς ἀληθείας ἔλλαμψιν ἡμᾶς ἀνάξει. “Ὥστε καὶ χατὰ τοῦτο εἴποι ἄν τις ἰδίᾳ μὲν τηρεῖσθαι τὸ Zé6ou ὅρχον ἐπὶ τῶν ἀεὶ ὡσαύτως ἐχόντων θεῶν" ἰδίᾳ δὲ γῦν ὄμνυσθαι χατὰ τοῦ πα pa- δόντος fjuiv τὴν ἐετραχτὺν διδασχάλου, ὃς οὐχ ἦν τῶν ἀθανάτων θεῶν, οὐδὲ τῶν φύσει ἡρώων, ἀλλ᾽ ἄν-- θρωπος ὁμοιώσει θεοῦ χοσμηθείς, καὶ πρὸς τοὺς ἀφ᾽ ἑαυτοῦ θείαν ἀποσώζων εἰκόνα. Ὅθεν καὶ ἔνορχον αὐτὸν ἐπὶ τῶν οὕτω μεγάλων ποιεῖται, λεληθότως ἐπειδάλλων τὸ περὶ Πυθαγόραν τῶν ἀχροατῶν σέβας, καὶ τὴν ἀξίαν αὐτοῦ δεικνὺς δι’ ὧν παραδέδωχε μαθη- quam potest, quod non e quaternario numero, tanquam radice et principio, pendeat. Est enim quaternarius numerus , uti diximus, universitatis opifex et causa , Deus intelligibilis, ccelestis sensi- bilisque Dei auctor. Hujus autem cognitio tradita est Pythagoreis per Pythagoram ipsum , per quem horum versuum scriptor nunc jurans affirmat, virtutis perfectionem ad veritatis splendorem nos esse perducturam. Quamobrem et in hac re dixe- rit aliquis, illud, cole jusjurandum , proprie ob- servari ducta deorum ratione qui eodem semper modo se habent; proprie autem jurari hoc loco per magistrum qui quaternarium numerum nobis tradidit, qui nec deus immortalis erat, nec na- tura heros, sed homo Dei similitudine ornatus et diving imaginis auctoritatem apud sectatores suos obtinens. Unde et in tanti momenti rebus per. eum jurat, tacite significans auditorum in Pytha- goram observantiam quantamque dignitatem traz ditis disciplinis adeptus sit ostendens. Rerum autem traditarum excellentissima est illa quater- narii numeri omnium parentis cognitio, Sed quum prima illa breviter explicata sint , secunda autem promissione certa et spe minime fallaci nitantur;. et quaternarii numeri hierophanta notus sit, et 30 466 μάτων, Μέγιστον δὲ τούτων fj τῆς δημιουργιχῆς τε- τραχτύος γνῶσις. ᾿Αλλ’ ἐπεὶ τὰ μὲν πρῶτα ἐπιτέ- τμηται, τὰ δὲ δεύτερα ἐν ὑποσχέσει χεῖται βεθαία xal ἀψευδεῖ ἐλπίδι, ὅ τε τῆς τετραχτύος ἱεροφάντης ἔγνωσται, καὶ τίς αὕτη ἡ τετραχτύς, ὅσον τοῖς πο- ροῦσι προσήκει λόγοις, ὑπομνήσεως ἔτυχε" φέρε καὶ ἐφ᾽ ἃ προελθεῖν 6 λόγος παραχαλεῖ μετίωμεν" πρῶτον μὲν μεθ᾽ οἵας δρμῆῆς xal παρασχευῆς, καὶ συνεργείας τῶν Κρειττόνων, ἐλθεῖν ἐπὶ ταῦτα προσήκει προῦπο- δείξαντες. XXI. 48—49. — — — ἀλλ᾽ ἔρχεν ἐπ’ ἔργον, θεοῖσιν ἐπευξάμενος τελέσαι. ---- — — Πάντα τὰ πρὸς τὴν κτῆσιν τῶν ἀγαθῶν συντελοῦντα διχ βραχέων ὑπέγραψεν ὃ λόγος, τὸ τῆς ψυ) ἧς αὖτο- χίνητον καὶ τὴν τοῦ θεοῦ συνέργειαν. — El γὰρ καὶ ἐφ᾽ ἡμῖν ἢ αἵρεσις τῶν χαλῶν, ἀλλὰ xat αὐτὸ τὸ ἐφ᾽ $uiv θεόθεν ἔχοντες, τῆς map ἐχείνου συνεργείας χαὶ τε- λειώσεως τῶν αἱρεθέντων πάντως που γρήζομεν. "Eotxe γὰρ τὸ μὲν παρ᾽ ἡμῶν σπουδαζόμενον ἐχτεινο- μένῃ χειρὶ πρὸς λῆψιν τῶν χαλῶν, τὸ δὲ παρὰ θεοῦ συντελούμενον χορηγία εἶναι χαὶ πηγὴ τῆς δόσεως τῶν qui sit iste quaternaríus numerus, quantum praz- senti expositioni convenit, jam declaratum sit : age ad ea quoque, ad quse nos progredi jubet carmen, transeamus, hoc primum demonstrato, quali cum desiderio et przeparatione et deorum auxilio ad hec nos accedere oporteat, XXI. 48-49. Sed accingere ad opus, a diis precatus ut μοι ἰδ. Omnia qua ad bona comparanda faciunt, sum- matim hic proposuit carmen, animi proprium 1notum et. divinum auxilium. Quamvis enim bo- norum electio nostri arbitrii sit, tamen quum ipsum arbitrium a Deo acceperimus, ejus ope ad ea qua eleginüs perficienda omnino indigemus, Studium enim nostrum simile est manui ad bona accipienda porrecte, quod autem a Deo confer- tur copia et fons bonorum largitionis esse vide- tur, atque alterum quidem natura duce investi- gare bona, alterum recte quzrenti ostendere : confinium vero nostre investigationis et largitio - nis divine videntur esse preces, bene se ad cau- sam illam applicantes, que nos in lucem cdidit atque ad beatitudinem provexit. Sed quoinodo quis bona, Deo non largiente, accipiat? quove modo Deus, natura sua liberalis, ei dabit , qui liberam habens appetendi potestatem non petet? Ut igitur nec verbis tantum preces fundamus, sed HIEROCLIS COMMENTAR!US ἀγαθῶν xai τὸ μὲν ἐξευρίσχειν πεφυχέναι τὰ χαλά, τὸ δὲ ἐχφαίνειν τῷ ζητοῦντι ὀρθῶς" $ δὲ 60, ἡ μεῦο- piov. εἶναι τῆς τε παρ᾽ ἡμῶν ζητήσεως xal τῆς παοὰ τοῦ θεοῦ δόσεως, εὖ ἐχομένη τῆς αἰτίας ἡμῶν, τῆς εἴς τε τὸ εἶναι προαγούσης ἡμᾶς, χαὶ πρὸς τὸ εὖ εἶναι τελειούσης. Πῶς δ᾽ ἂν λάθοι τις τὸ εὖ, (μὴ διδόντος θεοῦ; πῶς δ᾽ ἂν δοίη τῷ πρὸς τὰς ὁρμὰς αὐτεξουσὶν μὴ αἰτοῦντι ὅ διδόναι πεφυχὼς θεός: Ἵν᾽ οὖν uiu λόγῳ μόνῳ τὴν εὐχὴν ποιώμεθα, ἀλλὰ καὶ ἔργω ταύτην χρατύνωμεν, μήτε τῇ ἑαυτῶν ἐνεργεία μόνη θαῤῥῶμεν, ἀλλὰ xat τῆς θεόθεν συνεργείας dy ὦ μ εὖ α, xal, ὡς εἶδος ἐπὶ ὕλῃ, τὴν εὐχὴν τῷ ἔργω συνά- πτωμεν᾽ χαὶ τὸ ὅλον τοῦτο, ὅπως ἃ ἐργαζόμεθα χοὶ εὐχώμεθα, xoi ἃ εὐχόμεθα ἐν ερ γῶμ εν" συνάψας εἷ- mtv, ἀλλ᾽ ἔρχεν ἐπ᾽ ἔργον θεοῖσιν ἐπευΐξβά- μενος τελέσαι. Οὔτε γὰρ μόνον προθυμεῖσθαι δεῖ τὰ καλά, ὡς ἐφ᾽ ἑαυτοῖς ὃν κατορθῶσαι, καὶ γωρὶς τῆς τοῦ θεοῦ συνεργείας " οὔτε ψιλοῖς τῆς εὐ ἧς τοῖς λόγοις ἀρχεῖσθαι, μηδὲν πρὸς τὴν χτῆσιν -ὧν alm θέντων συνεισφέροντας. Οὕτω γὰρ ἢ ἄθεον ἀρετὴν (εἰ οἷόν τε τοῦτο εἰπεῖν) ἐπιτηδεύσομεν, ἃ ἀνενέργητον εὖχ ἦν: ὧν τὸ μὲν ἄθεον ὃν προαναιρεῖ τῆς ἀρετῆς τὴν οὐσίαν, τὸ δὲ ἀργὸν ἐχλύει τῆς εὐχ ἧς τὸ δραστήριον. eliam opere eas firmemus, neque nostrz solum industrie confidamus, sed divinum etiam anxilium adhibeamus, et tanquam forinam materiz preces operi adjungamus , atque omnino , ut quae agimus precemur et quz precamur agamus, duo ista con- jungens dixit, sed accingere ad opus , a diis pre- catus ut perficiant. Neque enim promto animo suscipere solum bona debemus, quasi prosper eorum successus etiam sine ope divina penes no: sit, neque nudis precum verbis contenti esse, nihil ipsi ad ea quas petuntur paranda conferentes. Ita enim aut virtutem Dei expertem ( si licet ita di- cere ) exercebimus, aut preces inertes fundemus; quorum alterum Deo carens virtutis naturam ante tollit, alterum ignavum precum vim frangit. Quo enim modo aliquid erit bonum, quod non secun- dum divinam regulam fiat? Qui vero id, quod secundum hanc fit, non Dei auxilio prorsus egeat ad nascendum ἢ Virtus enim est Dei imago in animo rationali; imago autem omnis exemplari eget ad formam induendam; neque hzc quzrenti sufficit, nisi etiam illud intuetur, ad cujus similitudinem bonum istud sibi comparabit. Eos igitur, qui ad virtutem actuosam aspirant , precari oportet, et precantes ci quaerenda operam dare, hoc autem est, divinum illud splendidumque spectantes agere, et ad sapientim studium nos intendere cum assidua ad primam bonorum causam animi attentione. Fons enim perennis natura, quater- narius ille numerus , omnibus non solum vitz sed IN AUREUM CARMEN. Πῶς γὰρ ἔσται τι xaXov, ὃ μὴ πρὸς xavóva τὸν θεῖον πράττεται: πῶς δὲ τὸ ποὸς τοῦτον πραττόμενον οὐ τῆς ἐχείνου συνεργείας παντως δεῖται πρὸς ὑπόστασιν: Ἔστι γὰρ fj ἀρετὴ εἰχὼν θεοῦ ἐν ψυχῇ λογικῇ" εἰχὼν δὲ πᾶσα τοῦ παραδείγματος δεῖται πρὸς γένεσιν, καὶ οὐχ ἀρχεῖ τῷ χτωμένῳ, ἐὰν μὴ καὶ ἐχεῖσε βλέπῃ, οὗ πρὸς ὁμοίωσιν τὸ καλὸν χτήσεται. Σπεύδοντας οὖν πρὸς τὴν ἐνεργὸν ἀρετὴν εὔχεσθαι προσήχει, xal εὐγομένους τὴν κτῆσιν ταύτης ἐργάζεσθαι" τοῦτο δ᾽ ἦν, τὸ πρὸς τὸ θεῖον xal λαμπρὸν βλέποντας πράτ-- τειν, Χαὶ πρὸς φιλοσοφίαν ἑαυτοὺς συντείνειν, μετὰ τοῦ εὖ ἔχεσθαι τῆς πρώτης αἰτίας τῶν ἀγαθῶν, Ἢ γὰρ πηγὴ τῆς ἀεννάου φύσεως ἡ τετραχτὺς ἐχείνη οὐ μόνον τοῦ εἶναι τοῖς πᾶσιν, ἀλλὰ καὶ τοῦ εὖ εἶναι, αἰώνιος αἰτία χαθέστηχε, τὸ olxsiov ἀγαθὸν διὰ παντὸς ἐφα- πλώσασα τοῦ χόσμου, οἷον φῶς ἀχήρατον xal νοερόν. Ἡ δὲ ταύτης εὖ ἐχομένη ψυχή, xat, ὡς ὅμυμα πρὸς ὀξυωπίαν ἑαυτὴν διασμήξασα, ἔχ τε τῆς ἐπιμελείας τῶν χαλῶν πρὸς τὴν εὐχὴν ἀνεγείρεται" χαὶ πάλιν ἀπὸ τῆς εὐχτιχ ἧς πληρώσεως τὴν σπουξὴν ἐπιτείνει, λόγοις ἔργα συνάπτουσα, καὶ ἔργα σπουδαῖα θείαις διαλέξεσι βεθαιουμένη. ΚΚαὶ τὰ μὲν εὑρίσχουσα, τὰ δὲ ἐλλαμπομένη, σπουδάζει τε ἃ εὔχεται, χαὶ εὔχεται ἃ σπουδάζει. Τοιαύτη μὲν ἡ τῆς σπουδῆς xi τῆς εὖ χῆς ἕνωσις. Τί δὲ τὰ δι’ ἀμφοτέρων τούτων χατορθούμενα, ἑξῆς ἀχούωμεν. etiam felicitatis perpetua est causa, bonum pro- prium per totum mundum , tanquam lucem pu- ram atque intellectualem diffundens. Animus autem, huic rite intentus et se tanquam oculum ad visum acutiorem reddendum detergens, tui bonorum studio ad preces excitatur, tum preci- bus non sine deorum favore fusis rursus studium Hlud adauget, quia verbis opera adjungit et opera bona divinis alloquiis confirmat. Ac par- tm ipse inveniens, partim illuminatus, iis dat operam quz precatur, et precatur ea quibus ope- ram dat. Hujusmodi igitur est opere et precum conjunctio. Quae vero ambarum rerum ope feli- citer efficiantur, deinceps audiamus. XXII. 49—51. Si vero heec (teneas, cognosces et immortalium deorum et hominum mor- [ talium constitutionem , quatenus singula differant et quatenus [ communione quadam contineantur. Primum deorum notitiam theologicamque scientiam iis, qui ita instituti sunt, affore przdi- CI, atque eorum omnium, quas a sacro quater- Dàrio numero producta sunt, cognitionem, ad- Juncta eorum secundum genera distinctione et ad lunc mundum constituendum copulatione, Nam 407 XXII. 49—51. — — — — — — — τούτων δὲ χρατήσας͵ γνώσεαι ἀθανάτων τε θεῶν θνητῶν τ᾽ ἀνθρώπων σύστασιν, 3 τε Exacta διέρχεται ᾧ τε χρατεῖται. Πρῶτον μὲν θεογνω σία ν xal θεολογιχὴν ἐπιστή- μὴν παρέσεσθαι τοῖς οὕτως ἀχθεῖσι προλέγει, xal πάντων τῶν ἀπὸ τῆς ἱερᾶς τετραχτύος ὑποστάντων τὴν ἐπίγνωσιν, μετὰ τῆς κατὰ γένος αὐτῶν διαχρίσεως, χαὶ τῆς εἷς ἕνα χόσμον ἑνώσεως. Τὴν μὲν γὰρ σύντα- ξιν αὐτῶν ἐνταῦθα τὸ τῆς συστάσεως ὄνομα δηλοῖ" τὸ δ᾽ 5 διέρχεται, τὴν κατ᾽ εἶδος διαφοράν χαὶ τὸ $| χρατεῖται, τὴν χατὰ γένος χοινωνίαν. Φύσει γὰρ διεστῶσα τῶν λογιχῶν οὐσιῶν τὰ γένη κατὰ ταύτην τὴν διάστασιν εἷς μίαν χοινωνίαν συνέρχεται. Τῷ γὰρ εἶναι τὰ μὲν πρῶτα, τὰ δὲ μέσα, τὰ δὲ ἔσχατα, διαχέχριται ἅμα xai fjvovat, Οὔτε γὰρ τὰ πρῶτα ἂν γένοιτο μέσα, ἢ ἔσχατα" οὔτε τὰ μέσα πρῶτα, ἢ ἔσχατα" οὔτε τὰ ἔσχατα μέσχ, ἢ πρῶτα' ἀλλ᾽ ἐν τοῖς δυημμιουργιχοῖς ὅροις ἀϊδίως μένει κατὰ γένος δια- χεχριμένα. Καὶ οὕτω μὲν τὸ ἦ ἕχαστα διέρχ ε- ται νοοῦμεν. 1ὺ δὲ ἢ ἕκαστα χρατεῖται, πάλιν αὖ τῇδε θεωρήσομεν. Τὸ πᾶν τόδε οὐχ ἂν εἴη τέ-- λειον, μὴ πρῶτα xal μέσα xal ἔσγατα μέρη ἐν ἑαυτῷ χεχτηυένον, ὡς ἀρχὴν χαὶ μέσα xat τελευτὴν τοῦ ὅλου συστήματος. Καὶ τὰ πρῶτα οὐχ ἂν εἴη πρῶτα, μὴ συστάσεως nomen híc eorum conjunctionem signi- ficat , ἢ διέρχεται vero differentiam specialem et jj χοατεῖται generis communionem. Etenim suapte substantià diversa intelligentium naturarum ge* nera ista diversitate in unam societatem coeunt. Eo ipso enim , quod sunt alia prima , alia media, alia ultima, separantur simul et copulantur. Neque enim ea quz prima sunt fieri queant media vel ultima ; neque qux media sunt , prima vel ultima ; neque quz ultima, media vel prima : sed intra - terminos a conditore constitutos perpetuo ma- nent genere distincta. Atque ita quidem illud, quatenus singula differant, intelligimus. Alterum yero, quatenus singula communione quadam con- tineantur, hoc, modo rursus considerabimus, Hac rerum universitas perfecta non esset, nisi primas, medias atque. ultimas partes, tanquam princi- pium , medium atque finem totius compagis suze contineret. Neque enim prima essent prima, uisi mediis et ultimis sequentibus : nec media id cs- sent quod dicuntur, nisi extrema utrinque adja- cerent : neque etiam ultima forent ultima, nisi prima et media precederent. lgitur se mutuo in- troducunt ad universi perfectionem. Atque hoc est, quod (χρατεῖσθαι ) contineri a se invicem dicuntur : quatenus quidem specie varia sunt, differentia; quatenus vero mundi unius partes 30. 408 μέσων χαὶ ἐσχάτων αὐτοῖς ἑπομένων, οὐδὲ τὰ μέσα τοῦτ᾽ ἂν εἴη, "ὃ λέγεται, μὴ ἄχρων ἑκατέρωθεν αὐτοῖς παραχειμένων᾽ ἀλλ᾽ οὐδὲ τὰ ἔσχατα εἴη ἂν ἔσχατα, μὴ πρώτων καὶ μέσων προηγουμένων. Συνεισαγει οὖν ἄλληλα πρὸς τὴν τοῦ παντὸς τελειότητα. Καὶ τοῦτ᾽ ἦν, τὸ κρατεῖσθαι αὐτὰ ὕπ᾽ ἀλλήλων" ὡς μὲν ἱπεροειδῇ , διαφέροντα" ὡς δὲ ἑνὸς κόσμου μέρη, συνεῖσ- ἰόντα " χαὶ αὐτῷ τῷ διεστάναι ἅμα xal ἡνῶσθαι τῆς θείας διαχοσμήσεως τὴν ὅλην σύστασιν χαὶ σύνταξιν πληροῦντα" ἣν γνώσεαι, φησίν, εἰ ἐγχρατὴς γένοιο τῶν προειρημένων χαλῶν. Τῶν δὲ ἄκρων γενῶν τῇ μνήμη συνεισέρχεται τὰ μέσα" ἀθανάτων qdp φησι θεῶν θνητῶν v ἀνθρώπων σύστασιν. Τὰ δὲ πρῶτα τοῖς ἐσχάτοις διὰ τῶν μέσων συνάπτεται, xal: τὰ ἔσχατα πρὸς τὰ πρῶτα τῇ μεσότητι τῶν ἀγανῶν Ἡρώων ἀνατείνεται,. 'ἸΤοιαύτη δὲ χαὶ $ τάξις τῶν λογιῶν γενῶν ἣ ἐν προοιμίοις παραδέδοται, ὥστ᾽ εἶναι πρῶτοι μὲν ἐν τῷδε τῷ χόσμῳ οἱ ἀθάνατοι θεοί" ἔπειθ᾽ ΓΠρωες ἀγαυοί" καὶ τελευταῖοι Δαίμονες χκαταχθόνιοι, oc νῦν θνητοὺς ἀνθρώπους καλεῖ, Πῶς ὁὲ ἕχα στον τούτων δεῖ νοεῖν ἤδη ἐν προοιμίοις εἴρηται τὸ δὲ γνῶσιν τούτων προσλαδεῖν ἐπιστημο- γικήν, ὧν ix παραδόσεως τὴν τιμὴν προειλήφαμεν, πραχτιχὴν ἀρετὴν ἀληθείᾳ θεωρητιχῇ κοσμοῦσιν ἐγγί- γεται, ἢ xal ἀπὸ τῆς ἀνθρωπίνης εὐεξίας ἐπὶ τὴν θείαν ἀρετὴν μεθισταμένοις. Τὸ γὰρ οὕτω γνῶναι τὰ ὄντα, ὡς παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ θεοῦ ὑπέστη, ὁμοίωμα ἦν θεῖον, χτήσασθχι. Ἐπειδὴ δὲ μετὰ τὴν ἀσώματον διαχόσμησιν f σωματικὴ φύσις ὑπόχειται, τὸν ἐμφανῇ τοῦτον συμπληροῦσα χόσμον, xal πρὸς τὴν τῶν λογι- χῶν οὐσιῶν ἡγεμονίαν συντεταγμένη, ἑξῆς τὸ τῆς φυ- σιολογιχῆς ἐπιστήμης ἀγαθὸν ἐπαχολουθήσειν μηνύει τοῖς ἐν τάξει προϊοῦσιν ἐπὶ τὰς γνώσεις. HIEROCLIS COMMENTARIUS XXIII. 52—53. | Γνώσῃ δ᾽, ᾧ θέμις ἐστί, φύσιν περὶ παντὸς ὁμοίην, ὥστε σε μήτε ἄε) πτ᾽ ἐλπίζειν, μήτε τι λήθειν. Πρὸς τὴν θείαν εὐμετρίαν ἡ φύσις τὸν ἐμφενῇ χόσμον ἀποτυπουμένη, δι᾽ ἀναλογίας τε αὐτὸν ἑαυτῷ πανταχοῦ διαφόρως ὡμοίωσε, xal τὸ θεῖον χάλλας ἐνειχονίχατο δι᾿ ὅλων τῶν ἐγχοσμίων εἰδῶν ἄλλως xai ἄλλως" ὥστε οὐρανῷ μὲν ἀποδοῦναι τὸ ἀειχένγτον, q7 δὲ τὸ μόνιμον, ἑκάτερον δὲ τούτων θείας ὁμοιώσεως ἴχνος ἀποφέρεσθαι. πέριξ τοῦ παντὸς ἀπένειμε, τῷ δὲ περεγείῳ τὸ κέντρον. Ἔν δὲ σφαίρᾳ ἄλλως μὲν τὸ χέντρον ἀρχή, ἄλλως δὲ “Ὅθεν τὰ ἄνω μὲν ἄστροις | ὃ τοῦ περιέχοντος ὅρος. πεποίχιλται, xal τοῖς μετ᾽ ἐχεῖνα ζῴοις νοεροῖς γῇ δὲ φυτοῖς ἐκοσμήθη, καὶ ζῴοις αἰσθήσει μόνη χρωμένοις. Μεσότης δὲ τῶν οὕτω διεστηχότων 6 ἄνθρωπος ἐνορᾶ- ται, ἀμφίθιός τις ὦν, xal ἔσχατος μὲν τῶν dom, πρῶτος δὲ τῶν χάτω. Διὸ ποτὲ μὲν τοῖς ἀθανάτοις συμφέρεται, xal τῇ πρὸς νοῦν ἐπιστροφῇ τὴν οἰχείαν Ax 5w ἀπολαμθάνει - ποτὲ δὲ τοῖς θνητοῖς εἴδεσι συνα- γελάζεται, καὶ τῇ τῶν θείων νόμων ἐχόάσει τῆς xpoc- ἡχούσης αὐτῷ ἀξίας ἀποπίπτε. — "fuc γὰρ ἔσχατα τῶν λογιχῶν γενῶν , οὔτε ἀεὶ καὶ ὡσαύτως πέφυκε νοεῖν (οὕτω γὰρ οὖκ ἂν ἦν ἄνθρωπος, ἀλλὰ φύσει θεός") οὔτε ἀεὶ νοεῖν δύναται, εἰ xal μὴ ὡσαύτως" τοῦτο γὰρ αὐτὸν εἰς τὴν ἀγγέλων χαθίστησι τάξιν. Νῦν δέ ἐστιν ἄνθρωπος δὁμοιώσει μὲν πρὸς τὸ βέλτιον ἀχθῆναι δυνάμενος, φύσει δὲ ὑποδεθυικὼς τῶν ἀθανά- των θεῶν, xai τῶν ἀγανῶν ἡρώων, ὡς ἐγχοσμίων πρώτων καὶ μέσων γενῶν. “Ὥσπερ γὰρ τούτων ὑπέθη τῷ μὴ ἀεὶ νοεῖν, ἀλλ᾽ ἐν ἀγνοίᾳ ποτὲ xai λήθη γίνε- σθαι τῆς ξαυτοῦ οὐσίας, xai τῆς θεόθεν χατιούσης εἰς sunt, coeuntia; atque ipsa distinctione simul οἱ conjunctione totam divini operis constitutionem et ordinationem censummantia ; quam cognosces , mquit , si bona illa ante dicta obtineas, Extremo- rum vero generum mentione simul comprehen- duntur media; dicit enim , immortalium deorum mortaliumque hominum constitutionem, Prima au- tem cum ultimis per media connectuntur ; atque ultima ad prima per illustrium heroum interven- tum perriguntur,. Talis etiam est ille generum ratione preditorum ordo in carminis procemio traditus , ut primi in hoc mundo sint Dii immor- tales , deinde Heroes illustres, et ultimi Genii ter- restres, quos mortales jromines nunc appellat. Quomodo vero horum generum singula sint intel ligenda , jam in procemio hujus commentarii di- ctum est : sed eorum notitiam litteris adipisci, quorum honorem a majoribus traditum prius ac- cepimus, iis licet, qui virtutem activam veritate contemplativa exornant, aut etiam ab humani habitus bonitate ad divinam virtutem provecti sunt. lta enim nosse res, ut sunt ab ipso Deo create, est divinam similitudinem consequi. Quandbquidem vero illam incorporeorum con- stitutionem lóngo intervallo post sequitur corporea natura, qnz aspectabilem hunc mundum complet atque ad intelligentium naturarum nutum et arbi- trium composita est, declarat deinceps eos phy- siologicz scientie bonum esse adepturos, qui ad rerum cognitionem ordine procedunt, XXIII. 562—53. Cognosces etiam, quoad fas est, naturam ex ommi [ parte sui similem: ul nec speres qua speranda non sunt, nec te quid- [quam iatest. Ad divine mensurz speciem natura aspectabi- lem hunc mundum effingens proportione qua- dam eum variis modis sui similem effecit divinam- que pulchritudinem in omnibus formis mundanis aliter atque aliter expressam spectavit, ita ut, quum perpetuum οἷο motum dederit, terrz b] e ἢ 4 , A Καὶ τῷ μὲν οὐρανίῳ σώματι τὸ IN AUREUM CARMEN. ᾿ 469 αὐτὸν DOdyyroc: οὕτω τῷ μὴ μένειν del ἐν τῇ ἀγνοία δπερέχει ζῴων ἀλόγων καὶ φυτῶν, xal ὅλης τῆς περι- Ὑείου xal θνητῆς φύσεως ἀναδέθηχε κατ᾽ οὐσίαν, ὡς ἐπιστρέφειν πρὸς τὸν θεὸν πεφυχώς, χαὶ ἀναμνήσει τὴν λήθην ἀφανίζειν, xal διδασκαλίᾳ προσλαμθάνειν ἃ ἀπέθαλε, καὶ τὴν ἄνωθεν φυγὴν τῇ ἀντιστρόφῳ φυγῇ ἰᾶσθαι. Προσήχει οὖν τῇ ἀνθρωπίνη, οὐσίᾳ τοιαύτη οὔση, γνῶναι τὴν σύστασιν τῶν ἀθανάτων θεῶν θνη- τῶν τ᾽ ἀνθρώπων τουτέστι, τῶν λογιχῶν γενῶν τὴν διάταξιν" γνῶναι δὲ χαὶ τὴν φύσιν, τὴν περὶ παντὸς δυ οἴην᾽ τουτέστι, τὴν σωματιχὴν οὐσίαν, τὴν ἄνωθεν μέχρι τῶν τελευταίων δι᾿ ἀναλογίας xal ἐμφάσεως θείας χοσμηθεῖσαν᾽ v v vat δὲ ταῦτα πάντα ἢ θέμις ἐστί, τοῦτ᾽ ἔστι, νόμῳ ὡς διάχεινται, καὶ οὕτως ὡς ὑπέστη παρὰ τοῦ θεοῦ, χαὶ ὃν τρόπον τοῖς ἐχείνου νόμοις ἐστὶ διατεταγμένα, εἴτε σώματα, εἴτε ἀσώματα. Κατὰ χοινοῦ γὰρ ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν ποιήσεων τὸ 3 θέμις ἐστίν, ἀκουστέον. Οὐ γὰρ ἀλογίστοις προθυμίαις εἴχοντας μεταφέρειν ᾿δεῖ τὴν | ἀξίαν τῶν πραγμάτων πρὸς τὸ ἧμῖν δοχοῦν᾽ ἀλλὰ τοῖς τῆς ἀληθείας ὅροις ἑπομένους γινώσχειν τὰ ὄντα πάντα, T θέμις ἐστί, xal ὡς 6 τῆς δημιουργίας θεῖν. θεσμὸς ὥρισεν ἕκαστα. — "Ex δὲ τούτων τῶν δύο γνώ- σεων, τῆς τε περὶ τὴν ἀσώματον ποίησιν τοῦ θεοῦ, xal τῆς περὶ τὴν σωματιχήν, χάλλιστον ἐπανθεῖ πό- ρίσμα, τὸ μήτε ἄελπτ'᾽ ἐλπίζειν, μήτε τιλή- "Ex γὰρ τοῦ λανθάνειν ἡμᾶς τὴν οὐσίαν τῶν πραγμάτων ἀπογίνεται xai τὸ d e) mc ἐλπίζειν, xol τὸ ἀδύνατα περινοεῖν. Οἷον, εἴ τις ἄνθρωπος ὧν τῶν ἀθανάτων θεῶν ἐλπίζ ει γενέσθαι, 7) τῶν ἀγαυῶν ἡρώων, οὗτος οὐκ οἶδε τοὺς ὅρους τῆς φύσεως, οὔτε τῶν ὄντων πρῶτα xal μέσα xai ἔσγατα διεστείλατο. Καὶ πάλιν, εἶ τις τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν συναποθνήσχειν οἴεται τῷ θνητῷ σώματι, ἀγνοίᾳ τῆς προσούσης ἀθανα- σίας τῇ ἡμετέρᾳ ψυχῇ, προσδοχᾷ ἃ μὴ δεῖ, μηδὲ οἷά τε γενέσθαι. Ὁμοίως δὲ καὶ δ θηρίου μεταμφιάσα-- σθαι σῶμα ἐλπίζων, χαὶ ζῷον ἄλαγον γενέσθαι Ok xaxíav, 3| καὶ φυτὸν δι᾿ ἀργίαν αἰσθήσεως, xal οὗτος ἀντιστρόφως τοῖς el; τὰ ἄνω γένη μεταδάλλουσι τὴν τοῦ ἀνθρώπου οὐσίαν πρὸς τὰ χάτω αὐτὴν συνωθεῖ, πεπλανημένος xal μὴ νοῶν τὸ ἀμετάδλητον τοῦ χατ᾽ οὐσίαν ὑπάρχοντος εἴδους τῇ ἀνθρωπίνη ψυχῇ. ᾿Αεὶ Y&p. μένουσα ἄνθρωπος, τῇ τῆς ἀρετῆς xat χαχίας ἀνὰ μέρος χτήσει, θηρίον λέγεται ἣ θεὸς γίνεσθαι" φύσει vero stabilitatem , horum tamen utrumque divinz similitudinis vestigium auferret. Ac celesti quidem corpori universitatis ambitum tribuit, terreno au- tem centrum. In sphzra vero alio modo centrum est principium, alio peripheriz terminus. Unde superiora astris et post illa animantibus intellectu praeditis varie distincta et instructa sunt, terra autem plantis ornata et animantibus quas solo : sen$u utuntur. Medius vero inter hzc sic distan- tia cernitur homo quasi ancipitis vite animal ac superiorum infimus, primus autem inferiorum. Quo fit ut aliquando cum immortalibus versetur ct ad mentem conversus propriam sortem recu- peret, aliquando vero cum mortalibus speciebus congregetur ac divinas leges egressus consentanea sibi dignitate excidat. Nam quum generum ra- tione praditorum ultimus sit, nec natura talis est, ut semper codemque modo intelligat (sic enim non homo, scd natura Deus esset ), nec semper, etsi non eodem modo intelligere potest ; hoc enim eum Angelorum ordini ascribit. Nunc autem talis est homo , ut ad similitudinem quidem ejus quod prestantius est accedere possit, naturá vero diis immortalibus atque illustribus heroibus, ut pri- ris et mediis generibus mundanis, inferior sit. Quemadmodum autem lis idcirco inferior est, quia non semper intelligit, sed suz aliquando nature et lucis divinitus in ipsum descendentis inscitia et oblivione laborat : sic bruta animalia et plantas superat, quod non semper in ignoran- tia manet , totáque terrená et mortali riaturá , suá un -— À————— —————— ——MÁ'ÁHÁÉEÉMÁÁHÁMÁMÁÁHHH n ——————————À— NM . M substantiá, superior est, quippe qui naturá ita comparatus sit, ut ad Deum converti queat et recordatione oblivionem dispellere doctrináqueea recuperare quz amisit et fuge rerum supernarum contrarià fugá mederi. Humanam igitur mentem, quum talis sit, decet nosse Deorum immortalium et hominum mortalium constitutionem, id est generum ratione przditorum ordinationem, nosse etiam naturam omül ex parte sul similem, id est, corpoream substantiam, a summo genere usque ad infimum proportione specieque divina exor- natam : nosse autem hzc omnia, quoad fas est, hoc est , ut lege disposita sunt et quemadmodum a Deo creata et quomodo legibus cjus ordinata sunt, sive corpora sint, sivé incorporea. Commu- niter enim de utroque Dei opificio intelligendum est illud, quoad fas est. Oportet enim nos non czco animi impetu abreptos rerum dígnitatem ad nostrz opinionis arbitridm accommodare, sed ad veritatis regulas animum attendentes pernoscere res omnes, quodd' fas est, eoque modo quo lex creationis singula constituit, Ex duplici autem hac cognitione operum Dei incorporeorum corporc- orumque optimum oritur ejusmodi consectarium, ut nec speremus que speranda non sunt, neque. quidquam nos lateat. Namque ex ignorata rerum natura illa etiam sequitur a recta ratione defe- ctio, ut et ea speremus, quae speranda non sunt , et ea mente agitemus quz fieri non possunt. Verbi gratia, si quis, quum homo sit, se in deorum immortalium vel heroum illustrium nu- 470 δὲ οὐδέτερον, ἀλλὰ σχέσει τῆς πρὸς ἑκάτερον ὁμοιώ- σεως. Καὶ ὅλως ὃ τὴν προσοῦσαν ἀξίαν ἑχάστῳ τῶν ὄντων μὴ εἰδώς, ἀλλ᾽ εἴτε ὑπερθάλλων αὐτῆς ἢ ἐλλεί- πων, τὴν ἄγνοιαν ταύτην ἀφορμὴν τῆς ὑποχένου δόξης χαὶ ἀέλπτου ἐλπίδος πεποίηται, ὋὉ δὲ ἐν τοῖς δημιουργιχοῖς μέτροις ἕκαστα ἀφορίζων, xat γιγνώ- σχὼν τὰ ὄντα, ἣ γέγονε, xal παραμετρῶν τῷ θεῷ τὴν ἑαυτοῦ γνῶσιν" οὗτος τὸ "Exou θεῷ μάλιστα τηρεῖ, καὶ τὸ, Ἄριστον μέτρον, οἷδε, xal τῆς ἀνεξα- πατήτου ἐλπίδος τυγχάνει. XXIV. 54—60. Γνώσῃ δ' ἀνθρώπους αὐθαίρετα πήματ᾽ ἔχοντας τλήμονας, οἵ τ᾽ ἀγαθῶν πέλας ὄντων οὔτ᾽ ἐσορῶσιν, οὔτε χλύουσι" λύσιν δὲ xaxov παῦροι συνίσασι. Toi» μοῖρα βροτῶν βλάπτει φρένας" ὡς δὲ χύλινδροι ἄλλοτ᾽ ἐπ᾽ ἀλλα φέρονται, ἀπείρονα πήματ᾽ ἔχοντες" λυγρὴ γὰρ συνοπαδὸς ἔρις βλάπτουσα λέληθε σύμφντος, ἣν οὐ δεῖ προάγειν, εἴχοντα δὲ φεύγειν. Τῆς τῶν ἀσωμάτων xal σωματιχῶν γενῶν καλῶς γνωσθείσης διατάξεως, ἕπεται χαὶ τὴν ἀνθρώπου οὐσίαν ἀχριδῶς γνωρίζεσθαι, ofa τε οὖσα τυγχάνει, καὶ οἵων δεχτικὴν παθημάτων καὶ ὅτι ἐν μεθορίῳ ἐστὶ τῶν τε ἀπτώτων εἰς καχίαν, καὶ τῶν πρὸς ἀρετὴν ob πεφυχότων ἀνάγεσθαι" διὸ καὶ ἐπαμφοτερίζει ταῖς HIEROCLIS ΟΟΜΜΕΝΤΑΒΙΓΝ σχέσεσιν, δτὲ μὲν ἐκεῖ ζῶσα τὴν νοερὰν εὐζωΐαν, i δὲ ἐνταῦθα τὴν αἰσθητικὴν ἐμπάθειαν προσλαμξε-, νουσα, ἴξνθεν xai λέγεται ὀρθῶς ὑπὸ “Ηραχλείτου, ὅτι ζῶμεν τὸν ἐχείνων θάνατον, τεθνήχαμεν δὲ τὸν ἐχείνων βίον, Κάτεισι γὰρ xal ἀποπίπτει τῆς εὐξαι: μονὸς χώρας 6 ἄνθρωπος, ὡς ᾿Εμπεδοχλῆς φησιν ὃ Πυθαγόρειος — φυγὰς θεόθεν, χαὶ ἁλύήτης. Νείχεϊῖ μαινομένῳ πίσυνος. — Ἄνεισι δέ, xal τὴν ἀρχαίαν ἕξιν ἀπολαμδάνει, εἰ φύ- qot τὰ περὶ γῆν xai τὸν ἀτερπέα χῶρον, ὡς ὃ αὐτὸς λέγει, Ἔνθα φόνος τε κότος τε καὶ ἄλλων ἔθνεα xcv: εἷς ὃν οἱ ἐμπεσόντες της ἀν λειμῶνα χατὰ σχότος ἡλάσχουσι. Ἡ δὲ ἔφεσις τοῦ φεύγοντος τὸν τῆς Ἄτης λειμῶνι πρὸς τὸν τῆς ἀληθείας ἐπείγεται λειμῶνα - ὃν ἀπολι- πών, τῇ δρμῇ τῆς πτεροῤῥυήσεως εἰς γήινον ἔρχετει σῶμα ὀλόίου αἰῶνος ἀμερθείςξ. Τούτοις δὲ χαὶ ὁ Πλάτων ἐστὶ σύμφωνος, περὶ μὲν τῆς χαθόδου ταυτὶ λέγων * ὅταν δὲ ἀδυνατήσασα ἐπισπέσθαι μὴ, Ü , χαί τινι συντυχία χρησαμένη πτεροῤῥυήση τε καὶ ἐπὶ τὴν merum venire posse sperat, is naturz terminos non novit , neque prima ab iis, quz» media et ul- tima sunt in rerum compage distinguit, Et rursus, si quis animi nostri immortalitatem ignorans, animum suum una cum mortali corpore interitu- rum esse opinatur, is ea exspectat, quae exspe- ctanda non sunt quaque fieri non possunt. Simili- ter vero , qui fere corpus se induturum sperat, et brutum aniinal fore ob vitiositatem , aut etiam: plantam ob sensüs stuporem , hic quoque, contra quam illi , qui hominis naturam in superiora ge- nera mutant , eam detrudit ad inferiora , deceptus * utique et ignorans immutabilitatem forma istius, qua ad animi humani naturam pertinet. Hic enim semper homo permanens virtutis et vitii alterna possessione deus aut bestia fieri dicitur, quum natura neutrum sit, sed habitu tantum, ob eam quam cum eorum alterutro habet similitudinem. Atque omnino quicunque singularum rerun di- gnitatem non novit, sed eam vel excedit vel non assequitur, ignorantiam hanc vane opinionis et Jalse spei occasionem facit. Qui vero singula modis ab opifice Deo constitutis distinguit, et quemadmodum res create sint cognoscit, ac sui ipsius cognitionem ad Dei normam dirigit : is maxime illud, Deum sequere, observat , et alterum illud , '^odus optima rerum, novit, ac spem nan- ciscitur minime falsam. XXIV. 54—960. Cognosces autem homines malis ultro arcessitis obrutos, miseros , qui bona quum prope siut nec vident, nec audiunt : paucique sciunt e malis se expedire. Tale fatum ledit mortalium mentes ; illi vero cylia- [ drorum insat huc illuc volvuntur, infinitis malis oppressi. Gravis enim comes latenter nocet contentio innata, quam provocare non decet, sed cedendo [ evitare. Incorporeorum corporeorumque generum or- dinatione probe intellecta, sequitur ut qualis hominis natura sit et quibus perturbationibus obnoxia accurate cognoscamus discamusque eam in confinio esse eorum quz in vitium prolabi ne queunt et eorum qua natura sua ad virtutem evehi non possunt : unde et utrumque habitum induit, aliquando intellectualem ibi vitam feliciter agens, aliquando sensibiles affectus hic assumens. Quapropter recte Heraclitus dicit, nos illorum mortem vivere, mortuos autem esse illorum vi- tam. Descendit enim 7oro atque e felici regione excidit, ut Empedocles Pythagoreus ait : — e colo profugus et exsul , Discordiz furenti parens. Ascendit vero et antiquum statum recuperat, s terrestria fugerit et /lletabilem sedem , ut idem dicit : IN AUREUM CARMEN. "pv πέση, τότε νόμος αὐτὴν εἰς ζῷον θνητὸν εἰσοιχίζε - σθαι. Περὶ δὲ τῆς ἀνόδου ταῦτα ὅτι τὸν ὕστερον ποροσφύντα ὄχλον ἐκ γῆς, xat ὕδατος, xal ἀέρος, xal πτυρός, θορυδώδη χαὶ ἄλογον ὄντα, λόγῳ χρατήσας 6 c pmo, εἰς τὸ τῆς προτέρας xal ἀρίστης ἀφιχνεῖται εἴδος ἕξ ξεως" ὅτε χαὶ εἰς τὸ σύννομον ἄστρον ἀνάγεται γιὸς xai δλόχληρος γενόμενος. Ὑγιὴς μὲν τῇ τῶν πταθῶν,, ὡς νοσημάτων, ἀπαλλαγῇ, ὃ διὰ τῆς πολιτι- »εῖς ἀρετῆς παραγίνεται" ὁλόχληρος δέ, τῇ νοῦ xal ἐπιστήμης, ὡς οἰκείων μερῶν, ἀναλήψει, ὃ διὰ τῆς θεωρητικῆς ἀληθείας κατορθοῦσθαι πέφυχε. "Kat πά- λιν, ὡς δέοι τῇ ἐντεῦθεν φυγῇ τὴν ἀπὸ τῶν χρειττό- νῶν γενομένην ἀπόστασιν ἐξιάσασθαι, cago παρί- στησι, φυγὴν τῶν τῇδε χαχῶν τὴν φιλοσοφίαν δριζη- μκεενος. Συμπεφυχέναι γὰρ τὰ πάθη μόνοις τοῖς θνητοῖς ἀποφαίνεται διὰ τούτων" ἀλλ᾽ οὐδὲ ἀπολέσθαι τὰ χαχὰ δυνατόν, οὔτε ἐν θεοῖς εἶναι, περὶ δὲ τόνδε τὸν τόπον χαὶ τὴν θνητὴν φύσιν περιπολεῖ ἐξ ἀνάγχης. Τοῖς γὰρ ἐν γενέσει χαὶ φθορᾷ πάντως που xat τὸ παρὰ φύσιν διατεθῆναι δύνασθαι παρέπεται" ὅπερ ἦν τῶν χαχῶν ἀρχή. Πῶς δὲ δεῖ ταῦτα φεύγειν ἐπάγει" διὸ δεῖ ἐνθένδε ἐχεῖσε φεύγειν “ φυγὴ δὲ ὁμοίωσις θεῷ κατὰ τὸ δυνατὸν ἀνθρώπῳ * ὁμοίωσις δέ, δίχαιον xat ὅσιον μετὰ φρονήσεως γενέσθαι. T'ov γὰρ ἀποδρᾶναι ubi Caedes et Simultas et aliorum agmina Fatorum ; in quam qui inciderint . Nox per pratum perque tenebras vagantur. Desiderium autem ejus, qui fugit JVozcce pra- £umn , ad veritatis pratum propere contendit; quod quum reliquit, pennarum defluvii impetu in ter- renum corpus venit, felici vita privatus. lis consentanea habet etiam Plato, de descensu lizc tradens : Quum vero viribus ad assequendum ron valens [|aninus] Deum minime videt, ct in- J'rtunio aliquo pennarum defluvium passus in terram. decidit, tum lex cum jubet. in. mortate animal induci. De ascensu autem hac : Hominem, quum molem postea traclam ex terra, aqua, aere et igne , turbulentam'et rationis expertem , ratione superaverit , ad prioris optimique habitás formam pervenire; quando etiam ad astrum ipsi congruens redit, sanus atque integer factus. Sanus quidem, quia ab affectibus tanquam morbis liberatus sit , quod virtutis civilis munus est, integer autem, 1nentis et scientie, tanquam propriarum partium, recuperatione , quod contemplativa veritatis ope rite perficitur. Et rursus idem Plato defectionem a diis nostrà hinc fugá persanandam esse plane docet, philosophiam malorum, quz hic sunt, fugam esse definiens. Animi enim perturbationes mortalibus solis insitas esse his verbis declarat : 4ft neque mala perire possunt, nec in diis esse, sed circa hunc locum et naturam mortalem necessario BEEDMRRApaD PC —————————"————————— '—RP AH —"P—H A gái t 411 βουλόμενον τὰ χαχὰ τὴν θνητὴν φύσιν πρῶτον ἀπο-- στραφῆναι δεῖ" οὐ γὰρ οἷόν τε ταύτῃ συμπεφυρικένους αἡ καὶ τῶν ἑπομένων αὐτῇ χαχῶν ἐξ ἀνάγχης ἀναπίμ- πλασῦαι, “Ὥσπερ οὖν f θεόθεν φυγὴ xa ἡ πτεροῤ- Bones τῶν χουφιζόντων ἡμᾶς πρὸς τὰ ἄνω πτερῶν εἰς τὸν τῶν ὑνητῶν ἤνεγκε τόπον, οἷς τὰ χαχὰ συνεισ- ἔρχεται" οὕτω χαὶ ἣ τῆς θνητῆς προσπαθείας ἀπο- θολή . xal ἢ τῶν ἀρετῶν, οἷον πτερῶν τινων, ἔχφυσις πρὸς τὸν τῶν χαχῶν χαθαρὸν τόπον΄, πρὸς τὴν θείαν εὐζωΐαν, ῥυᾶς ἀνάξει, Μέση γὰρ οὖσα ἣ τοῦ ἀνθρώ- που οὐσία τῶν τε ἀεὶ νοούντων τὸν θεὸν xol τῶν μηϑέ- ποτε νοεῖν πεφυχότων ἀνεισί τε πρὸς ἐχεῖνχ, xat χά- τεισι πρὸς ταῦτα, γοῦ χτήσει καὶ ἀποβολῇ πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν xat τὴν θήρειον διὰ τὸ τῆς φύσεως ἀμ- φίδίον, ἀνὰ μέρος ἐπειγομένη. Ταῦτ᾽ οὖν 6 περὶ τῆς ἀνθρωπίνης ἐ ἐγνωχὼς οὐσίας οἷδε πῶς αὐθαί- ρετα πήματ᾽ ἔχουσιν ol ἄνθρωποι, xai πῶς τλήμονες καὶ τάλανες ταῖς ἑαυτῶν αἱρέσεσι γίνονται. Ποτὲ μὲν γάρ, ἔτι δυνάμενοι μένειν ἐκεῖ, προπετείᾳ δρμῆς εἷς γένεσιν χατασύρονται" ποτὲ δέ, δυνάμενοι θᾶσσον ἐντεῦθεν ἀπολύεσθαι, αὐτοὶ ἑαυτοὺς ταῖς ἀμε- τρίαις τῶν παθῶν χαταπλέχουσι,. ἘΚ αὶ τοῦτο 3v τὸ τῶν ἀγαθῶν πέλας ὄντων μήτε δρᾷν μήτε ἀκούειν" ἵνα ἀγαθὰ μὲν ἀρετὴ xal ἀλήθεια νῦν λέ- versantur. Namque iis , que generationi et corru- ptioni obnoxia sunt, omnino accidit, ut preter naturam affici possint, quod malorum est princi- pium. Sed quo pacto hzc fugienda sint , subjun- git : Quapropter hinc illuc confugere oportet, fuga autem est similitudo cum Deo, quatenus ho- mini fas est, similitudo vero, justitia et sanctitas cum prudentia conjuncta, lmprimis enim morta- lem naturam eum aversari decet, qui mala vult effugere, quum non possint commixti cum hac non impleri necessario malis que eam comitantur. Quemadmodum igitur fuga ἃ Deo et pennarum, quie ad superiora nos evelunt, defluvium in locuin mortalium , quibus mala adherent , nos deduxit : sic etiam mortalium affectionum rejectio, et vir- tutum, tanquam pennarum, ortus ad locum a malis purum divinzque vite felicitatem nos re- ducet, Quum enim homo natura medius sit inter e1 qus Deum semper noverunt et ea qus ad co- gnoscendum nunquam apta sunt, ad illa ascendit et ad hsc descendit, prout intelligentiam aut re- tinet aut amittit, atque ad divinam belluinamve similitudinem propter naturam ancipitem per vices contendit, Is igitur qui hujusmodi esse Aumanam naturam intellexit, scit quomodo malis ultro ar- cessitis obruantur homines, et quomodo infelices et miseri suis ipsorum consiliis fiant, Aliquando enim, quum adhuc ibi manere possent , przecipiti desiderio in hunc mundum detrahuntur; ali- 412 γήται" τὸ δὲ μὴ δρᾶν πέλας ὄντα, τὸ μὴ δι᾽ ἑαυτοῦ ἀναχινεῖσθαι πρὸς εὕρεσιν τῶν χαλῶν " xal τὸ μὴ ἀχούειν, τὸ ταῖς παρ᾽ ἄλλων διδασκαλίαις μὴ ὑπήκοον γίνεσθαι. Av, γὰρ ἡ τῆς ἐπιστήμης ἀνά- ληψις ἢ διὰ μαθήσεως, ὡς δι’ ἀχοῆῇς ἢ δι᾿ εὑρέσεως, ὡς δι’ ὁράσεως. Αὐθαίρετα οὖνπήματα ἔχειν λέγονται οἱ μήτε μανθάνειν παρ᾽ ἄλλων μήτε εὑρίσχειν δι᾿ ἑαυτῶν ἐθέλοντες, ὡς τῆς συναισθήσεως τῶν ἀγα- θῶν ἀμοιροῦντες, xa διὰ τοῦτο πάντη ἀχρεῖοι. Ὃς γὰρ ἂν μήτ᾽ αὐτὸς vola, μήτ᾽ ἄλλου λέγοντος ἐν θυμῷ βάλληται, ἐχεῖνος δ᾽ αὖτ᾽ ἀχρήϊος ἀνήρ. Οἱ δὲ παρὰ τῶν ἄλλων μανθάνειν τε x«l εδρίσχειν ἔργον πεποιη- μένοι, οὗτοί εἰσιν οἱ τῶν χακῶν τὴν λύσιν συν- ἱέντες, xal φυγῇ τῶν τῇδε πόνων εἰς τὸν ἐλεύθερον αἰθέρα μετοιχιζόμενοι. Ὀλίγοι δέ εἶσιν οἷ τοιοῦτοι. Οἱ γὰρ πλεῖστοι xaxol, xal τῆς θνητῆς προσπαθείας ἥττους, xal φρενοθλαδεῖς ὑπὸ τῆς εἰς γῆν νεύσεως γενόμενοι" ὡς xal τοῦτο παρ᾽ ἑαυτῶν τὸ x axóv ἔχειν, διὰ τὸ βουληθῆναι φυγεῖν ἀπὸ θεοῦ, χαὶ ἀπομερίσαι αὑτοὺς τῆς τούτου ὁμιλίας, ἧς εὐτύχουν ἐν αὐγῇ xa- θαρᾷ διάγοντες. 'Γὸν γὰρ ἀπὸ θεοῦ χωρισμὸν ἣ HIEROCLIS COMMENTARIUS βλάπτουσα τὰς φρένας μοῖρα vov δηλοῖ. ΟἹ γάρ ἐστιν ἢ μὴ ἀνοηταίνειν τὸν τοῦ θεοῦ γενόμενον ἔρη- μον, ἢ μὴ ἔρημον εἶναι θεοῦ, τὸν εἷς ἄνοιαν ἐχπε- σόντα. Τὸν γὰρ ἀνόητον ἀνάγχη καὶ ἄθεον εἶνσι, καὶ τὸν ἄθεον ἀνόητον. Ἀμφότεροι δέ, ὡς μὴ πρὸς τὸν ἔρωτα τῶν καλῶν ἐγηγερυένοι, ἀπείρονα xz. pas ἔχουσιν, οἷον χύλινδροι ταῖς χαταγώτγοις πράξεσιν ἄλλοτε ἄλλοις χαχοῖς συμφερόμενοι, καὶ μὴ ἔχοντες ὅ, τι χρήσονται ἑαυτοῖς, διὰ τὸ πάστι, ταῖς τύχαις ἀπαιδεύτως προσφέρεσθαι. νῦν μὲν ἐξυ- ὀρίζοντες ἐν πλούτῳ, νῦν δὲ ἐν πενία χαχουργοῦντες, xai πρὸς ληστείαν μὲν ὑπὸ ῥώμης σώματος ἐχφερόμε- vot , πρὸς δὲ βλασφημίαν ὑπὸ ἀσθενείας xal νοσηιεά- των τήν τε ἀπαιδίαν ὀδυρόμενοι, καὶ τὴν πολυτταιδέαν ἀφορμὴν πολέμων χαὶ αἰσχροχερδείας ποιούμενοι. Καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, οὐχ ἔστι τι τῶν ἐν τῷ βίω,, ὃ μὴ πρὸς ἀφορμὴν χαχοῦ τοῖς ἀνοήτοις γίνεται, πανταχό- θεν στενοχωρουμένοις ὑπὸ τῆς αὐθα tpérou καχίας, xal τοῦμὴ ἀναδλέπειν πρὸς τὸ θεῖον φῶς, puo ἐπαΐειν ἐθέλειν τῶν ὄντως ἀγαθῶν * ἀλλὰ xataliti- χότας εἷς τὴν θνητὴν προσπάθειαν ὡς ἐν χλύξδωνι τῷ quando vero, quum hinc citius possent discedere, ! tati nonsint, infinita mala patiuntur, flagitiis deor- ipsi se immodicis affectibus implicant. Hoc autem est illud, bona, quum in propinquo sint, nec vi- dere neque audire, ut bona hoc loco dicantur virtus et veritas, non videre autem , quum in pro- pinquo sint, sit non per se incitari ad bona inve- stiganda, denique non audire, aliorum monitis non auscultare. Duplex enim est scientie comparanda via; aut per disciplinam , tanquam per auditum ; aut per inventionem, tanquam per visum, ΠῚ igi- tur malis ultro arcessitis obrui dicuntur, qui neque ab aliis discere? neque perse invenire volunt, quippe qui bonorum sensu careant ideoque pror. sus inutiles sint, Nam qui nec per se sapit, nec alteri monenti obedit, is vero homo inutilis est. Qui autem id egerunt, ut aliorum auxilio ali- quid discerent atque invenirent, ii sunt qui e malis se ezpedire sciunt, et laborum, qui hic sunt, fuga in liberum astherem commigrant. Sed pauci sunt ejusmodi, Plerique enim omnes sunt mali et affectionibus mortalibus obnoxii et sua in terram inclinatione vecordes facti, ita ut hoc etiam malum ex se ipsis nanciscantur, quod a Deo fugere volunt seque ab ejus consuetudine se- jungere, qua feliciter. fruebantur, quamdiu in pura luce degebant, Separationem enim a Deo fatum ilud, quod mentes &edit, hic significat. Fieri enim non potest, ut vel non desipiat, qui Deo destitutus sit, vel Deo non sit destitutus, qui in amentiam inciderit, Est enim necesse οἱ insi- pientem Deo carere, et Deo carentem desipere. Utrique autem , ut qui ad bonorum studium exci- sum rapientibustanquam cylindri, alias aliis malis implicati, et incerti quid agant, quia in omni forta- na imperite se gerunt ; nunc divitiis insolescentes, nunc propter paupertatem malefici, atque ad latro- cinia corporis viribus, ad maledicta autem imbecil- litate émorbisincitati ; orbitatem deplorantes, libe- rorum autem multitudinem bellorum et turpis lucri pratextum facientes. Atque ut verbo dicam, nihil est in vita quod non amentibus mali occasionem prebeat, qui anguntur undique vitiis u//ro arces- sitis eoque quod neque lucem divinam intueri vo- lunt, neque ea audire que vere bona sunt; sed mortalibus affectionibus immersi in vita, tanquam in procella, agitantur, At horum una liberatio est conversio ad Deum, quam illi inveniunt, qui animi oculum atque aurem ad bonorum rccupe- rationem erigunt quique malo quod naturam nostram comitatur facultate sursum tollente me- dentur. Est vero nobis insitum simul et arcessitum malum liberi arbitrii motus prater naturam , quo contendere et divinis legibus repugnare conamur, minime sentientes, quantum nos ipsos lxdamus eo ipso quod adversari Deo videmur; sed hoc tantum occecati animadvertentes, potuisse nos leges.ejus aspernari, Hoc utique est liberi arbitri nimia et immodica licentia uti, quod a Deo rece- dere et gravem contentionem adversus eum susci- pere audemus, qua cum eo litigamus quodamn- modo nitimurque, si ille dicat, Hoc ne facias, id ipsum maxime facere, et si rursus dicat, Hoc fa- cito, id ipsum non facere, ut illi utrimque misc- e IN AUREUM CARMEN. Mo φέρεσθαι. Τούτων δὲ λύσ ες μία ἣ πρὸς θεὸν πιστροφή ; ἣν ἐξευρίσκουσιν ol τὸ ὄμμα τῆς ψυχῆς ιαὶ τὸ οὖς πρὸς τὴν τῶν ἀγαθῶν ἀνάληψιν ἐπεγείρον- ες, xxl τὸ παρεπόμενον τῇ οὐσίᾳ ἡμῶν χαχὸν τῇ ἰναγωγικῇ δυνάμει θεραπεύοντες, — "Hv δὲ συμφυ ὲς fuz xai ἐπίχτητον ἣμῖν χαχὸν fj τοῦ αὐτεξουσίου ταρὰ φύσιν κίνησις, χαθ᾽ ἣν ἐρ ίζε tv τε καὶ ἐναντιοῦ»- flat τοῖς θείοις νόμοις πειρώμεθα, οὐδὲ ἐπαισθανόμε- it ὅσον ἑαυτοὺς βλάπτομεν διὰ τοῦ δοχεῖν ἀντιτείνειν )εῷ" ἀλλὰ μόνον τοῦτο τὐφλῶς δρῶντες, ὅτι ἐδυνή- ϑημεν ἀφηνιάσαι τῶν ἐχείνου θεσμῶν. Καὶ τοῦτο ἦν τὸ πολλῷ τῷ αὐτεξουσίῳ χρήσασθαι χαὶ ἀμέτρῳ, τὸ τολυᾶν ἀφίστασθαι θεοῦ, χαὶ τὴν λυγρὰν ἔριν πρὸς αὐτὸν ἀναδέχεσθαι, xa0' ἣν ἐρίζομεν τρόπον τινὰ xai φιλονειχοῦμεν, ἐχείνου λέγοντος, Μὴ ποιήσης τόδε, τοῦτο αὐτὸ μάλιστα ποιεῖν ἐθέλειν " καὶ πάλιν αὖ, εἰ ἐχεῖνος λέγοι, Ποίησον τόδε, αὐτὸ τοῦτο μὴ ποιεῖν" ἵνα ἑκατέρωθεν τῆς ἀθλιότητος ἑαυτοὺς πληρώ- δωσιν οἱ τὸν θεῖον νόμον ἐχθαίνοντες, τῷ τε μὴ ποιεῖν τὰ προστεταγμένα , καὶ τῷ ποιεῖν τὰ ἀπηγορευμένα. Τί οὖν πρὸς τὴνλυγρὰν ταύτην ἔριν, τὴν συνο- παδὸν ἅμα xal σύμφυτον λεγομένην. ἐξευρήσομεν, τὴν ἐχ τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν παρὰ φύσιν διατεθέντος ἐγειρομέ- γὴν, xal διὰ τοῦτο, ὡς οἰχεῖον χαχόν, λεληθότως βλάπτειν πεφυχυῖαν: "Tt πρὸς ταύτην ἀντιτιθέναι δεῖ; 418 τί τοῦ μαινομένου νείχους ἄχος ἐξευρεῖν; τί τῆς χατα- γὙωγοῦ δυνάμεως ἔργμα, ἣ τὸ πονεῖν ταῦτα, καὶ ἐχμε- λετᾶν, καὶ ἐν ἔρωτι τίθεσθαι, ἅπερ τῇς θείας ἀρετῆς ἡμᾶς εἰς ἴχνια θήσει: Ταῦτα γὰρ ἦν ἡ λύσις τῶν χαχῶν, ἣν ol παῦροι συνέσασι" ταῦτα ἡ τῶν πέλας ὄντων à ἀγαθῶν ἀχοὴ χαὶ ὄψις" ταῦτα f τῶν αὐθαιρέ των πημάτων ἀπαλλαγή" ταῦτα τῆς ἀπειρίας τῶν παθῶν f τομή. Ταῦτα οὖν χαὶ τῆς ἀθέου ἔριδος ἀποφυγὴ γένοιτ᾽ dv, xai σωτηρία ψυχῆς, καὶ ἀποχάθαρσις τοῦ μαινομένου νείκους, xal ἀνάκλησις τῆς θεόθεν φυγῆς. Τὴν γὰρ χαταγωγὸν ῥοπὴν τῇ ἀναγωγῷ ὀυνάμει μόνως ἂν ἰασαίμεθα, εἰ μὴ περαιτέρω προάγοιμεν αὐτήν, μηδ᾽ ἐπὶ χαχοῖς χαχὰ συντιθείημεν, ἀλλ᾽ ἐπιπειθεῖς γενόμενοι τῷ ὀρθῷ λόγῳ φεύγοιμεν τὴν λυγρὰν ἔριν τῇ ἀγαθῇ ἔριδι, οὐ φιλονειχοῦντες ἀπειθεῖν τῷ θεῷ,, ἀλλὰ φιλο- γειχοῦντες ὅτι μάλιστα αὐτῷ πείθεσθαι ἣν οὐδὲ ἔριν δεῖ χαλεῖν, ἀλλὰ θεοπειθῇ ὑπαχοήν, xo ἐπιστροφὴν πρὸς τὸν θεῖον νόμον, χαὶ ἐχούσιον ὑπόταξιν, τὰς ἀφορμὰς περιχόπτουσαν τῆς ἀνοήτου ἀπειθείας, Ταῦτα γὰρ οἶμαι πάντα διὰ τῶν προκειμένων ἐπῶν δηλοῦ- σθαι" τὸ μὲν τῆς αὐτεξουσίου πονηρίας διὰ τοῦ γνώση δ᾽ ἀνθρώπ ους αὐθαίρετα κήματ᾽ ἔχοντας, οὃς τλήμονας δεῖ χαλεῖν xai ἀθλίους, ὅτι πρὸς αὖτο- προαίρετον χαχίαν εἰλχύσθησαν" τὸ δὲ μηδαμῶς τού- ria se obruant, qui divinam legem egrediuntur, jussa non faciendo, vetita autem faciendo, Quid igitur adversus gravem hanc contentionem, quse comes simul et í(nnata dicitur, excogitabimus, quz libero arbitrio nostro preter naturam affecto excitatur ideoque tanquam zialum domesticum , ad detrimentum latenter nobis afferendum parata est? Quid huic. opponere oportet? quodnam dis- cordis furentis remedium reperire? quid est quod vim deorsum agentem inhibeat, nisi ut ea agamus , meditemur et amemus quse nos in diving virtutis via sistent? Hac enim sunt malorum re- media paucis cognita, hac vicinorum bonorum au- ditio etcontemplatio, hzc a calamitatibus ultro ar- cessitis liberant, hec infinitas perturbationes precidunt. Hac igitur sint et. impiae cum Deo contentionis vitatio et animi salus et furentis litis expiatio et fugze a Deo revocatio. Propensionem enim ad. inferiora sola facultate sursum tollente sanare possimus, si non illam ulterius promovea- mus, neque malis mala addamus, sed recte ra- tioni obsequentes perniciosam illam contentionem bona contentione devitemus , non repugnare Deo, sed ei quam maxime obsequi studentes; quam ne contentionem quidem appellare licet, sed piam obedientiam et conversionem ad Dei legem et voluntariam obtemperationem , quse stultie contu- acie causas preecidit, Hec enim puto omnia his | versibus significari; ac voluntariam quidem ne- quitiam his verbis : cognosces autem homines malis ultro arcessitis obrutos, quos idcirco miseros et infelices appellare oportet, quia sua sponte in vitium pertracti sunt; eos vero bona nequaquam animadvertere velle ex hoc effato patet : qui bona quum prope sint nec vident nec audiunt; preterea fieri posse ut ἃ malis ultro arcessitis liberemur, ostendit illud, remedium autem malorum pauci noverunt, quod ideo insertum est, ut quum reme- dium penes nos esse demonstraverit, vinculum quoque ex nostro arbitrio pendere prz se ferret. Deinde czcitatis et surditatis hanc animis in vitia prolapsis causam attribuit, tale fatum mortalium mentes leedit, Separatio enim a diis ad vecordiam et inconsideratam electionem ducit, quam per illud noxium fatum significavit, quod nos ad particulare et mortale animal inclinatos e divino choro ejicit. Ostendit etiam quz inconsiderantiam illam sequantur, et quomodo peccata voluntaria sunu] simt et non voluntaria docet, stulto- rum vitam cylindri per planum motui compa- rans, qui in. orbem simul et recta tunc mo- vetur, in orbem quidem per se, recta vero propter pulsum, Ut enim cylindrus circularem motum circa axem non integrum retinet, quum a recto cursu deflectit : sic etiam animus vera bona non assequitur, quum recta ralione et consuetudine 414 τους ἐπαΐειν τῶν χαλῶν ἐθέλειν, διὰ τοῦ λέγειν, οἵ τ᾽ ἀγαθῶν πέλας ὄντων οὔτ᾽ ἐσορῶσιν, οὔτε Li ^ " ΄-- ^ . , κλύουσι" xal ὅτι δυνατὸν ἀπολυθῆναι τῶν αὐθαιρέ- τῶν χαχῶν δηλοῖ τὸ λύσιν δὲ χαχῶν παῦροι συν- [ ὃ d 6:6). ἵνα τῶν ἐφ᾽ fiut ἰσασιν, ὃ μεταξὺ παρεμδέόδληται, ἵνα τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν ^ m , / PPS 1 , " δείξῃ τὴν λύσιν ὑπάρχουσαν, xal τὸν δεσμὸν ἐκ τοῦ ἑχουσίου ἠρτῆσθαι μηνύσῃ. Εἶτα ἐπισυνάπτει thv τνφλότητος χαὶ χωφότη τος ταῖς εἰς χαχίαν ἐχ- πεσούσχις ψυχαῖς αἰτίαν, τοίη μοῖρα βροτῶν βλάπτει φρένας. Εἰς γὰρ ἄνοιαν xal ἀπροθού- λευτὸν αἵρεσιν ὁ ἀπὸ τῶν Κρειττόνων χωρισμὸς ἄγει, ὃν διὰ τῆς λυγρᾶς μοίρας ἠνίξατο, τῆς ποιούσης ἡμᾶς ἔξω τοῦ θείου χοροῦ τῇ πρὸς τὸ μεριχὸν καὶ θνη- Α ^-^ , ( Α : , ΄ῳ / τὸν ζῷον νεύσει, Καὶ τὰ ἑπόμενα τῇ ἀδουλίᾳ παρα- δείκνυσι, καὶ πῶς ἑχούσια ἅμα xal ἀχούσια τὰ πληι- , ^ - , , ^ ^ μελήματα ἐχδιδάσχει, τῇ xav. ἐπιπέδουχυλινδρικῇ - , 2 / , 4 ^ à , Li ὃ [4 χινήσει ἐοιχέναι φησας τὸν τῶν ἀνοήτων βίον, ὅς xv- χλῳ ἄμα καὶ ἐπ᾽ εὐθείας τότε χινεῖται" χύχλῳ μὲν δι’ ἑαυτόν" ἐπ᾽ εὐθείας δέ, διὰ τὴν πτῶσιν. Ὡς γὰρ 6 κύλινδρος οὐ καταχρατεῖ τῆς περὶ τὸν ἄξονα χυχλι- χῆἧς περιαγωγῆς ἀπὸ τῆς ὀρθότητος πλαγιασθείς, οὕτως οὐδὲ ψυχὴ τῆς τεύξεωις τῶν ὄντως ἀγαθῶν τυγχάνει, τοῦ ὀρθοῦ λόγου καὶ τῆς πρὸς θεὸν συστάσεως ἀποπε- σοῦσα " πλανᾶται δὲ περὶ τὰ δοχοῦντα ἀγαθά, xat ἐχ- φέρεται ἀπ᾽ εὐθείας ταῖς αἰσθητικαῖς προσπαθείαις κυλιομ ἕνη ὃ διὰ τοῦ ἄλλοτ᾽ ἐπ᾽ ἄλλα φέρονται ἀπείρονα πήματ᾽ ἔχοντες παρέστησεν. "Entiój) δὲ τῆς τὰς φρένας βλαπτούσης μοίρας, καὶ τοῦ γωρισμοῦ τοῦ ἀπὸ τῶν θείων, αἴτιον ἦν τὸ αὐτεξούσιον cum Deo excidit, sed circa ea quae bona videntur vagatur, et a recto abducitur sensuum affectioni- bus huc illuc agitatus, quod verbis illis , Auc illuc feruntur, infinitis malis oppressi , indicavit. Quo- niam autem /ati mentes ledentis et separationis istius a Deo causa est liberi arbitrii motus nature repugnans, quomodo et hunc sedare oporteat et ad Deum convertere, duobus qui sequuntur ver- sibus docet, voluntariam noxam his verbis osten- , dens, gravis enin comes latenter nocet contentio innata, voluntarium autem remedium illis, quam provocare non decet , sed cedendo ceitare, Animad- vertens vero nos ante omnia divino auxilio ad malorum effugium et bonorum recuperationem egere , conversus ad Jovem quasi precem quan- dam et auxilii petitionem hanc subjungit. XXV. 601—606. “ Jupiter pater, multis profecto malis omnes liberaris, si canclis ostendas , quali genio utantur. Tu autem bono sis animo, quum divinum genus sit [mortalibus, quibus sacra natura singula pandens commonstrat. Quorum si fueris particeps, mea jussa tenebis remedioque usus istis eerumnis liberabis animum. HIEROCLIS COMMENTARIUS χίνημα παρὰ φύσιν OuicsÜ£v* πῶς δεῖ xa τοῦτο ai τευνάζειν, xal πρὸς θεὸν ἐπιστρέφειν, διὰ τῶν ES δύο στίχων ἐδίδαξε * τὴν μὲν αὐτεξούσιον βλάξτιν 7. χαταμηνύσας, λυγρὴ γὰρ συνοπαδὸς ἔρις 8} - πτουσα λέληθε σύμφυτος, τὴν δὲ αὐτεξούς"ν ἴχσιν, ἣν οὐ δεῖ προσάγειν, eixov ta C£ ge γειν. Συνορῶν δέ, ὅτι προηγουμένως τῆς παρὰ τὸ θεοῦ ἐπικουρίας χρήζομεν πρὸς ἀποφυγὴν μὲν τᾶν χἀχῶν, ἀνάχτησιν δὲ τῶν ἀγαθῶν, ὥσπερ τινὰ εἰγ7» ἐπήγαγε, καὶ βοηθείας αἴτησιν, τὴν πρὸς τὸν Αἴ in- οτροφήν. XXV. 61—066. Ζεῦ πάτερ, 7, πολλῶν χε χαχῶν λύσεια: ἅπαντας, εἰ πᾶσιν δείξαις, οἵῳ τῷ δαίμονι γρῶνται. ἸἈλλλὰ σὺ θάρσει, ἐπεὶ θεῖον γένος ἐστὶ Bzorototv, οἷ: ἱερὰ προφέρουσα φύσις δείχνυσιν Éxaota- ὧν εἴ σοί τι μέτεστι, πρατήσεις ὧν σε χελεύω, ἐξαχέσας ψυχὴν δὲ πόνων ἀπὸ τῶνδε σαώσεις. Tov ποιητὴν xal πατέρα τοῦδε τοῦ Παντὸς 8« * - , “ “- ^ Ὶ EC ἣν τοῖς [Πυθαγορείοις τῷ τοῦ Διὸς xal Ζ ηνὸς 6x ματι σεμνύνειν. Δι᾿ ὃν γὰρ τὸ εἶναι καὶ τὸ ζῆν τοῖς πᾶσιν ὑπάρχει, τοῦτον δίκαιον ἀπὸ τῆς ἐνεργείας ὀνομάζεσθαι. ἐνεργείαις αὐτοῦ καὶ ταῖς ποιήσεσι μάλιστα πρέπον" ve Lad «Y 3 τὰ δὲ ἐφ᾽ ἡμῶν δοχοῦντα χύρια εἰναι τύχη xal xposi- ρέσις τίθεται μᾶλλον͵ ἣ ἢ τῆς οὐσίας οἰχειόττς ἔξευ- ρίσκει, ὡς ἔστιν ἐπὶ πολλῶν ἰδεῖν ὀνομάτων ἀλλοτρίοις A , . M uu dh, 3. . τισὶ xeuxévoov* οἷον, εἰ ὁ πονηρὸς τὸν τρόπον ἀγαθῶν. Pythagoreorum mos erat, universitatis hujus conditorem et parentem Διὸς et Ζυνὸς nomine ornare. lum enim, per quem (δι᾽ ὃν) omnia sunt et vivunt (L7) ab industria sua nominari aequum est. Illud enim proprium revera est Dei nomen, quod ejus actionibus et operibus maxime con- gruit : qua autem in nobis videntur propria 65: nomina, casu magis et humana voluntate data quam ex nature proprietate inventa sunt, quem- admodum in inultis nominibus videre licet quz improprie nonnullis imposita sunt; velut si im- probus Agatho nominetur, et impius Eusebiu. Talia enim nilil habent nominum veritatis ac proprietatis, quia nec naturam nec vim earum rerum , quibus indita sunt, exprimunt. Vera igitor nominum proprietas in rebus zternis quaerenda est; ex iis autem in divinis, et inter divinas in prestantissimis. Unde et illud Διὸς nomen signum est atque irhago nature rerum parentis ipsa voce adumbrata, propterea quod ii qui primi nomina rebus indiderunt ob summam sapientiam, velut statuarum artifices quidam optimi nominibus tanquam imaginibus earum virtutes indicaverunt. Nomina enim voce expressa signa cogitationum Κύριον γὰρ ὄντως ὄνοικα θεοῦ, τὸ ταῖς IN AUREUM CARMEN. 415 καλοῖτο, καὶ el ὃ ἄθεος τὴν γνώμην Εὐσέῤιος. Τὰ γὰρ τοιαῦτα οὐδὲν μετέχει «ἧς τῶν ὀνομάτων ὀρθότη,- τος, ὅτι μηδὲν τῆς οὐσίας ἣ τῆς ἐνεργείας παρίστησι τῶν πραγαάτων ἐχείνων, οἷς χεῖται ὀνόματα. ἣν οὖν ὄντως ὀρθότητα τῶν ὀνουάτων ἐν τοῖς ἀϊδίοις τῶν πρα- “ » ind φω γμάτων γρὴ ζητεῖν" xal τούτων dv τοῖς θείοις" xal τῶν θείων ἐν τοῖς ἀρίστοις. “Ὅθεν xol τὸ τοῦ A toc ὄνομα σύμβολόν ἐστι xal εἰχὼν ἐν φωνῇ δημιουργιχῇς οὐσίας, τῷ τοὺς πρώτους θεμένους τοῖς πράγμασι τὰ ὀνόματα, διὰ σοφίας ὅπερθολήν, ὥσπερ τινὰς ἀγαλματοποιοὺς ἀρίστους, διὰ τῶν ὀνομάτων, ὡς δι᾽ εἰχόνων, ἐμφανί-- σαι αὐτῶν τὰς δυνάμεις. Τὰ γὰρ ἐν τῇ φωνῇ ὀνόματα σύμθολα τῶν ἐν τῇ ψυγῇ νοήΐσεων ἀπειργάζοντο, τὰς δὲ νοήσεις αὐτὰς γνωστικὰς εἰχόνας τῶν νοηθέντων πραγμάτων ἐποιοῦντο, Τῇ γὰρ πρὸς τὰ νοητὰ ἐπι- στροφῇ θεωρίας πλησθέντες, χἀχεῖθεν ἐγχύμονες γενό-- μένοι νοερῶν ὠδίνων, εἰς φωνὰς ἤδη προϊόντες τοιαῦτα ἐτίθεντο τοῖς οὖσι τὰ ὀνόματα, ἃ δι᾿ αὐτῆς τῆς φωνῆς, καὶ τῶν εἰς τὴν ταύτης ἐχφώνησιν παραληφθέντων στοιχείων, ὡς οἷόν τε ἦν, ἀπετύπου τῶν ὀνομαζομέ- νων τὰ εἴδη, χαὶ ἐπέστρεφε πρὸς αὐτὰς τὰς οὐσίας τοὺς ὀρθῶς αὐτῶν χαταχούοντας" ὥστε γίνεσθαι τὸ πέρας τῆς ἐχείνων θεωρίας ἀρχὴν ἥμῖν πρὸς εὕρεσιν τῆς τῶν πραγμάτων νοήσεως, Οὕτω μὲν οὖν 6 δη-- μιουργὸς αὐτοῖς πάλαι μὲν τετραχτύς, νῦν δὲ Ζεὺς πατήρ, δι᾽ ἃς εἴπομεν αἰτίας, ὠνόμασται. Ὃ δὲ αἰτεῖ παρ᾽ αὐτοῦ τῆς παρούσης εὐχῆς ὃ λόγος, τοῦτο ἤδη τοῖς πᾶσιν ἐφήπλωται δι᾽ ἀγαθότητα map! ἡμῖν δέ ἐστι τὸ λαθεῖν τὸ ἀεὶ παρ᾽ ἐχείνου διδόμενον. Καὶ γὰρ ἐν τοῖς προτέροις ἐλέγετο, ἔργεν ἐπ᾽ ἔργον θεοῖσιν ἐπευξάμενος, ὡς ἐχείνων μὲν ἀεὶ διδόντων τὰ ἀγαθά, ἡμῶν δὲ τότε αὐτὰ δεχομένων, ὅταν ἑαυτοὺς πρὸς τὴν θείαν δόσιν συντείνωμεν᾽ τὸ γὰρ αὐτεξούσιον οὐχ ἂν λάθοι τὰ ὄν- τως ἀγαθά, μὴ βουλόμενον λαδεῖν. Ταῦτα δέ ἐστιν ἄλάθεια xol ἀρετή, ἀπὸ τῆς δημιουργιχῆς αἰτίας ἀεὶ χαὶ ὡσαύτως πᾶσιν ἐλλαμπόμενα. | Kat γῦν δὲ ὃ λό- γος ὃς ἀναγχαῖον πρὸς τὴν τῶν xax (v λύσιν ἀπαι- τεῖ τὴν ἑαυτῶν οὐσίαν ἡμᾶς ἰδεῖν τοῦτο γὰρ ἦν τὸ οἵῳ τῷ δαίμονι χρῶνται ἀντὶ τοῦ, οἵα ψυχῇ. Τῇ δὲ τοιχύτη εἷς ἑαυτοὺς ἐπιστροφῇ διορίζεται ἐξ ἀνάγ- χης ἕπεσθαι καὶ τὴν ἀποφυγὴν τῶν χα χῶν, καὶ τὴν ἔχφανσιν τῶν πρὸς εὐδαιμονίαν ὑπὸ τοῦ θεοῦ προτεινο- μένων. — "EZ ὑποθέσεως οὖν πρόεισιν ὁ λόγος, ὅτι εἰ πάντες ἴδοιεν ὅ εἶσι, xal οἵῳ τῷ δαίμονι χρῶνται, πάντες ἀπολυθεῖεν ἂν τῶν xaxov, Τοῦτο δὲ ἀδύνατον, Οὐ γὰρ οἷόν τε πάντας δυοῦ φιλοσοφῆσαι, xal ὑποδέξασθαι τὰ παρὰ τοῦ ϑεοῦ ἀεὶ προσφερόμενα ἀγαθὰ πρὸς εὐζωΐας τελειότντα. "lí oov τὸ λειπόμενον, 7| τούτους μόνους γρῆναι θαῤῥεῖν τοὺς προσιόντας τῇ ἀνχφαινούση τὰ οἰκεῖα ἡμῖν ἀγαθὰ ἐπιστήμη ; μόνους γὰρ τούτους ἀπολυθήσεσθαι τῶν παραπεπηγότων καχῶν τῇ θνητῇ φύσει" ἐπειδὴ xol μόνοι πρὸς τὴν θεωρίαν τῶν ὄντως ἀγαθῶν ἐπεστρά - φησαν, οὖς ἄξιον xal εἰς τὸ θεῖον γένος ἐγγράφειν, ὡς ὑπὸ τῆς ἱερᾶς φύσεως, τουτέστι φιλοσοφίας, διδαχϑέντας, xol ἀσχηθέντας τὰ δέοντα. Τῆς δὲ xov νωνίας τῶν θείων ἀνδρῶν εἴ τι μέτεστιν ἣμῖν δηλώσομεν ἀντεχόμενοι τῶν σπουδαίων ἔργων καὶ τῶν quz in animo versantur esse volebant , ipsas vero cogitationes intelligentes rerum mente concepta- rum imagines faciebant, Quum enim assidua rerum intelliribilium meditatione earum contemplatione repleti essent, atque inde notionibus gravidati Darturirent, in voces continuo prorumpentes ea rebus nomina imponebant, quae ipsa voce et lit- teris ad eam. efferendam assumtis, quantum fieri potuit, rerum nominatarum formas depingerent, eosque qui illa recte intelligerent ad ipsas rerum naturas attentos redderent, ita ut finis illoruin contemplationis principium nobis consequendze rerum intelligenti: fieret. lta igitur mundi opifex ab illis olim quaternarius numerus , nunc autem Jupiter pater propter eas quas diximus causas ap- pellatus est. Quod autem ab eo hac prece petitur, idjam omnibus propter ejus bonitatem abunde prebitum est; nos vero potestatem habemus ac- cipiendi quod semper ab eo datur. Etenim supe- rius dictum est : accingere ad opus deos precatus, quia illi nunquam non bona largiantur, nos au- tem ea tum accipiamus, quum ad divinam libe- ralitatem intenti sumus; neque enim accipiat liberum arbitrium, nisi vclit que vere bona sunt, Hac autem sunt veritas et virtus, qua ab opifice causa ortz semper eodemque modo omnibus af- fulgent. Sed hoc etiam loco carmen postulat, tanquam necessarium quid ad mala sananda, ut nostram naturam intelligamus ; hoc enim signifi- cat illud, quali genio utantur, id est , quali animo. Hujusmodi vero ad nos conversionem necessario sequi affirmat et malorum effugium , et eorum qua ad felicitatem a Deo porriguntur patefactio- nem. À conditione igitur proficiscitur hoc dictum, si omnes videant , qui sint οἱ quali genio utantur, omnes a malis liberentur. Hoc autem fieri nequit. Neque enim omnes simul possunt philosophari et bona accipere, quz a Deo ad vite felicis per- fectionem semper conferuntur. Quid igitur restat, nisi ut illi soli bono animo esse debeant, qui ad disciplinam illam se applicant, qua propria nobis bona ostendit? Hos enim solos patet malis, quz 416 ἐπιστημονιχῶν γνώσεων' οἷς μόνοις fj τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴ θεραπεύεται, καὶ τῶν τῇδε ἐλευθεροῦται πόνων εἰς τὴν θείαν λῆξιν μεθισταμένη. ΣΣυνελόντι οὖν εἰπεῖν, 6 νοῦς τῶν προχειμένων ἐπῶν ἐστι τοιοῦτος" ol γνόντες ἑαυτοὺς ἀπολύονται τῆς θνητῆς ἐμπαθείας. Διὰ τί ov oU πάντες ἀπολύονται, πάντες ἀφορ- μὰς ἔχοντες ἐμφύτους πρὸς ἐπίγνωσιν τῆς ἑαυτῶν οὐσίαξ: Ὅτι οἱ πλεῖστοι, ὡς ἔφην, αὐθαίρετα πήματ᾽ ἔχοντές εἶσιν, ot τῶν ἀγαθῶν πέλας ὄντων οὔτ᾽ ἐσορῶσιν,, οὔτε χλύουσιν,. Ὀλίγοι δέ εἶσιν οἱ τὴν τῶν καχῶν λύσιν συνιέντες ix τοῦ γνῶναι οἵῳ τῷ δαίμονι χρῶνται οὗτοι δέ εἶσιν οἱ φιλοσοφίᾳ χαθαιρόμενοι τῶν τῆς dÀo- γίας παθῶν᾽, καὶ ἐχ τῶν τῇδε τόπων, ὥσπερ ἐκ δεσμω»- τηρίων, ἐλευθερούμενο. Πῶς οὖν φησι πρὸς τὸν Δία; ἠπολλῶνχε καχῶν λύδειας ἅπαντας, εἰ πᾶσιν δείξας οἵω τῷ δαίμονι χρῶνται; Apa ὡς ἐπ᾽ ἐχείνῳ ὃν καὶ ἄχοντας ἐπιστρέψαι πρὸς τὴν ἀλή- θειαν ἅπαντας, ἀμελεία δὲ ἢ ἐπιδουλῇ τοῦτο μὴ ποιοῦντος, ἵν᾽ dv τοῖς δεσμοῖς χατέχοιντο; Ἦ ταῦτα μὲν οὐδ᾽ ὅσιον ἐπινοεῖν. "Exsivo δὲ μᾶλλον 6 λόγος ἐπιδείχνυται, ὅτι ἐπὶ τὸν θεόν, ὡς πρὸς πατέρα, HIEROCLIS COMMENTABIUS ἐπιστραφῆναι δεῖ τὸν πρὸς εὐζωΐαν ἐπειγόμενον. "Ec: | γὰρ ὁ θεὸς δημιουργὸς pivendv των, τῶν δὲ ἀγαθῶνχ:: πατήρ. ὋὉ γοῦν τὴν λύσιν τῶν xa x ὧν συνιείς, xal τῶν αὐθαιρέτων πημάτων ἔλευθερούμενος., xai τὴν λυγρὰν ἔριν περικόπτων τῇ ἐχουσίῳ φυγῇ , οὗτος τὸς τὴν ix τοῦ θεοῦ χαθήχουσαν ἀΐδιον βοήθειαν ἐπιστοε- φόμενος, ἀναῤοᾷ τὸ Ζεῦ πάτερ, τῷ ἤδη προειργα- σθαι τὰ παιδὸς ἄξια τὸν θεὸν πατέρα καλῶν" καὶ i» voti, τὸ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ συμβαῖνον ὡς sl γένοιτο imi πάντων, πάντες ὁμοίως ἂν αὐτῷ χακῶν dz» λυθεῖεν. ΕἾΘ᾽ εὑρὼν τοῦτο μὴ προδαῖνον, οὐ διὰ τὸν θεόν, ἀλλὰ διὰ τοὺς πλείστους αὐθαίρετα πήματ᾽ ἔχον- τας, λέγει πρὸς ἑαυτόν, ἀλλὰ σὺ θά ρσει ὡς τὴν δὲὸν ἐξευρηχὼς τῆς ἀπολύσεως τῶν χακῶδν. Αὗτη δὲ ἦν ἡ διὰ τῆς la p ἃς φιλοσοφίας ἐπιστροφὴ πρὸς τὰ δειχνύμενα ὑπὸ τοῦ θεοῦ, ἃ ct πολλοὶ οὐχ δρῶσι, διὰ τὸ μὴ ὀρθῶς χρῆσθαι ταῖς χοιναῖς ἐννοίαις, & προσέφυσεν ὃ δημιουργὸς τῷ λογιχῷ γένει πρὸς ἐπίγνωσιν ἑαυτοῦ. ᾿Επεὶ οὖν τὸ ὃ ετξ αἰ τινι δτιοῦν δύο προσώπων ἐνεργείας εἰς ταὐτὸν συνδραμούσας ἐᾳ- φαίνει" (πῶς γὰρ ἂν δείξαις τυφλῷ, κἂν μυριάχις mortali naturg firmiter adhaerent, liberatum iri, quandoquidem soli etiam ad eorum contempla- tionem, quz vere bona sunt, sese converterunt , quos aequum est et deorum ordinibus ascribi, ut a sacra natura , id est philosophia , edoctos et in iis qua officium postulat exercitatos. Num vero di- vinorum hominum societatis participes simus ostendemus, si honestis actionibus et litterarum - scientie operam dederimus , quibus solis hominis animus curatur, et /aboribus quos hic patitur libe- ratus ad divinam sortem commigrat, Ut summatim igitur dicam, horum versuum hujusmodi est sen- tentia : qui se ipsos norunt, ii mortalibus /ibe- rantur ajfectibus. Cur igitur non omnes liberantur, quum omnes babeant innatas nature sus co- gnoscende facultates? Quia plerique, ut dixi, malis ultro arcessitis obruti vicina bona nec vi- dent nec audiunt. Pauci autem sunt qui e malis se expedire didicerunt, quod sciunt , quali genio utantur; hi vero sunt ii qui philosophia pertur- bationibus rationi contrariis liberantur atque ex hisce locis, tanquam e carcere , emittuntur. Quo- modo igitur Jovem alloquitur? muitis profecto malis omnes liberaris , sí cunctis ostendas, quali ge- nio utantur. Nonne, quasi ille potestatem habeat omnes etiam invitos ad veritatem convertendi, negligentia vero aut malo consilio id non faciat, ut in vinculis retineantur ἢ Αἱ hac certe vel su- spicari nefas est, Sed id potius ostendit carmen , ei ad Deum , tanquam ad patrem, revertendum esse , qui ad vitz felicitatem contendit. Est enim Deus omnium quidem creator, bonorum vero etiam pater, Qui ergo e malis se expedire scit et damnis ultro arcessitis liberatur, et gravem con- tentionem fuga voluntaria przcidit , hic ad zter- num auxilium a Deo datum conversus Jupiter pater exclamat , propterea. Deum patrem appel. lans quod jam ante feeerit que filium decebant, ac secum reputat , si id quod ipsi contingit οσιπί- bus eveniat, futurum esse ut omnes veque atque ipse, malis liberentur. Deinde inveniens hoc mi- nime procedere , non Dei culpa, sed quod ple- rique malis ultro arcessitis urgeantur, sibi ipsi dicit : sed tu Lono sis animo qui te e malis expe- diendi viam inveneris. Hac vero est illa per sa- cram philosophiam conversio ad ea quae» a Deo monstrantur, quae plerique non vident, quia communibus notionibus , quas mundi zedificator generi mentis .compoti ad sui cognitionen com- parandam indidit, non recte utuntur. Quoniam vero quacunque res alteri demonstrata duarum simul personarum actiones concurrentes signifi cat (qui enim csco quid os/endas, etiamsi id quod vis ostendere millies ei offeras? aut qui vi- denti id demonstres, quod non profers?), utrumque igitur adesse oportet, tum bonum quod ab eo proponitur qui ostendit , tum ejus cui ostenditur oculum acutum , ut illinc res spectabilis, hinc autem spectatio ad demonstrationem perficiendam concurrant. Quz quum ita sint, ponamus omne simul malis Jiberatum iri, si Deus omnibus osten- dat natureque ipsorum notitiam patefaciat, et quali genio utantur. Atqui non omnes simul mali: liberantur, Ergo non omnibus ostendit, sed iis solis. 2*5 4 , μ«ἰ ἡ IN AUREUM CARMEN τφοσφέρης ὃ βούλει δεῖξαι, ἣ πῶς ἂν τῷ δρῶντι εἰξατς μηδὲν προσάγων;) ἀμφότερα οὖν παρεῖναι εἴ τό τε παρὰ τοῦ δειχνύντος προσαγόμενον ἀγα- dv, xal τὸ παρὰ τοῦ, ᾧ δείχνυται, διορατιχὸν ugar ἵνα ἐχεῖθεν μὲν τὸ ὁρατόν, ἐντεῦθεν δὲ ἡ ὅρα- nc, συνδράμη πρὸς τὴν τῆς δείξεως συμπλήρωσιν, Γ[ούτων δὲ οὕτως ἐχόντων, λάδωμεν ὑπόθεσιν πάντας ίυα ἀπολυθῆναι ἂν τῶν χαχῶν, εἶ πᾶσι ὃδεί- ξεῖεν 6 δημιουργὸς καὶ ἐμφανίσειε τὴν τῆς ἑαυτῶν οὖ- ας ἐπίγνωσιν, xal οἵῳ τῷ δαίμονι χρῶνται. Ἀλ- λὰ μὴν οὐ πάντες ἅμα ἀπολύονται τῶν χαχῶν. Οὐχ ἄρα πᾶσι δείχνυσιν, ἀλλὰ μόνοις ἐχείνοις τοῖς πρὸς ἀπόλυσιν τῶν χαχῶν οἴχοθεν ὥὡρμημέόνοις, καὶ τὸ παρ΄ ἑαυτῶν ὄμμα πρὸς θέαν τοῦ δειχγνυμέ- vo v xal ὁποδοχὴν dvavelvaaw., Οὐχ ἄρα αὐτὸς al- ttX τοῦ μὴ πᾶ σι δεῖξαι, ἀλλ᾽ ol τῶν ἀγαθῶν πέλας ὄντων οὔτ᾽ ἐσορῶντες, οὔτε χλύοντες, xal διὰ τοῦτ᾽ αὐθαίρετα πήματ᾽ ἔχειν λεγόμενοι. Αἰτία οὖν τοῦ ἑλομένου" θεὸς δὲ χαχῶν ἀναίτιος, προλάμπων μὲν ἀὲ τὰ ἀγαθὰ πᾶσιν, ὅσον ἐφ᾽ ἑαυτῷ, οὐ δει- χγὺς δὲ ἀεὶ πᾶ σιν, τῷ τὸ θεωρὸν ὄμμα τῶν προτει- υομένων ἀγαθῶν ἐν τοῖς πλείστοις μεμυχέναι, xal χάτω νεύειν ἀσχολίᾳ τῇ πρὸς τὰ χείρονα. Ἡ δὲ τοιαύτη τῶν προχειμένων ἐπῶν ἐξήγησις xal πρὸς τὴν ἀλήθειαν αὐτὴν συμφωνεῖ, x«l πρὸς τὴν τῶν ὕπερχει- μένων ἐπῶν διάνοιαν. El γὰρ ἐπὶ τῷ θεῷ ἐστιν ἐλ- χύσαι πρὸς τὴν ἀλήθειαν τοὺς ἀνθρώπους χαὶ ἄχοντας, τί αὐθαίρετα πήματ᾽ ἔχειν αὐτοῖς ἐπεγχαλοῦμεν ; τί δὲ συμξουλεύομεν ὡς τὴν ἔριν οὐ δεῖ προσάγειν, εἴ- ον qui per se ad ;nalorum liberationem prompti sunt et oculos suos ad id quod ostenditur contemplan- dum et excipiendum intendunt. Ergo non ipse in causa est, cur non omnibus ostendat, sed ii qui vicina bona neque vident neque audiunt ideoque voluntaria mala pati dicuntur. Culpa igitur ejus est qui eligit; Deus autem malorum culpa vacat , efficiens, quantum in ipso est, ut bona semper omnibus preluceant , non ostendens vero semper omnibus, quoniam plurimorum oculi, quibus bona proposita contemplari possent, clausi sunt et deorsum flectuntur in deterioribus occupati. Hujusmodi propositorum versuum explicatio et cum veritate ipsa et cum przcedentium versuum sensu congruit. Si enim Deus habet potestatem homines, etiam invitos, ad veritatem trahendi, cur eis damna ultro arcessita exprobramus? Cur vero litem non adducere, sed cedendo evitare suade- mus? aut cur casus adversos patienter ferre et remedia quarere eos jubemus? via enim illa, que per disciplinam ad virtutem ducit , ab illis prorsus intercluditur qui liberum arbitrium tol- lunt. Neque enim opus foret nos laborare et me- ditari et amare bona , si Dei proprium esset nos vitierum immunes servare virtutibusque implere, Etapa MIR ERU GUERRE mmmmmp | te. USER t t ——À 411 χοντα δὲ φεύγειν ; ἢ τί τὰ συμθαίνοντα πράως φέρειν, καὶ ἰᾶσθαι σπουδάζειν ἐπιτάττομεν; ὅλως γὰρ ἡ διὰ μαθήσεως πρὸς ἀρετὴν δὸὸς ἀποχέχλεισται τοῖς Τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν ἀναιροῦσιν. Οὐ γὰρ ἂν ἔδει πονεῖν, οὐδὲ ἐν μελέτη καὶ ἔρωτι τίθεσθαι τὰ χαλά, εἰ τοῦ θεοῦ ἴδιον ἦν σώζειν ἡμᾶς ἀπὸ xax(ac , καὶ τῶν ἀρετῶν πλήρεις ποιεῖν μηδὲν παρ᾽ ἑαυτῶν συνεισφέροντας. Ἀλλ᾽ ob- τως ἂν fj αἰτία τῆς τῶν πολλῶν πονηρίας θεοῦ ἦν ἔγ- xÀnua, Εἰ δὲ ἀναίτιος χαχῶν 6 θεός, ὥσπερ καὶ λέ- γεται xal ἔστι, δῆλον ὡς παρ᾽ ἡμᾶς ἢ τῶν ἀγαθῶν ἀπόστασις, ὅτι πέλας ὄντων αὐτῶν, xal ἐν ἡμῖν χατὰ τὰς φυσιχὰς ἐννοίας χειμένων, οὔτ᾽ ἐσορῶμεν, οὔτε χλύομεν. Αἰτία δὲ τῆς ἀδλεψίας ταύτης xal ἀνηχοΐας ἣ λυγρὰ ἔρις, αὐθαίρετος οὖσα βλάδη, ἣν οὐ δεῖ προάγειν ἐπὶ πλεῖον, εἴχοντα δὲ φεύγειν ἀπ᾽ αὐτῆς, xal τὴν τῶν χαχῶν λύσιν συνιέναι; xol τὴν εἰς θεὸν ἐπιστροφὴν ἐξευρίσκειν. Οὕτω γὰρ ἣ παρὰ τοῦ θεοῦ ἔλλαμψις, τῆς παρ᾽ ἡμῶν δράσεως αὐτῇ avvtot- κούσης, δεῖξις γίνεται. "Epya δὲ τῆς δείξεως, ψυχῆς ἄχεσις, xal σωτηρία ἀπὸ τῶν τῇδε πόνων, xol συναίσθησις τῶν θείων ἀγαθῶν, χαὶ χοινωνία τῆς πατριχῆῇς πολιτείας, ᾿οσαῦτα περὶ ἀρετῆς xoi ἀληθείας προειπών, xal τὰ μὲν τῆς ἀρετῆς παραγγέλ- ματα εἰς τὸν νυχτερινὸν σύλλογον περατώσας, τὰς δὲ τῆς ἀληθείας ἐλπίδας ἕως τῆς ἀκέσεως χαὶ σωτηρίας τῆς ψυχῆς δρίσας, ἐπάγει τὰ περὶ τῆς τοῦ αὐγοειδοῦς χαθαρότητος πτερωτιχῆς) τοίτον τι φιλοσοφίας γένος ἐπισυνάπτων τοῖς προειρημένοις, nihil ex nobis conferentes. Átqui sic malorum facinorum , que vulgo patrant homines, culpa Deo" attribuenda esset. Quodsi Deus malorum auctor non est, quemadmodum et dicitur et revera est, apparet istius a bonis defectionis culpam in nobis 6556, quod quum illa prassto sint atque in nobis secundum insitas notiones posita, neque videmus neque audimus. Czcitatis vero hujus ae surditatis causa est perniciosa ista contentio, voluntaria noxa, quam non debemus provocando augere, sed cedendo vitare, et malorum libera- tionem discere et reditum ad Deum reperire. Ita enimex divina illuminatione et spectatione nostra cum ea concurrente fit. demonstratio. Hujus vero demonstrationis effectus sunt animi sanatio atque erumnarum; quas hic toleramus, liberatio et divinorum bonorum sensus paternzque vivendi rationis consortium. His igitur omnibus de vir- tute et veritate przemissis ac virtutis preceptis in nocturno colloquio finitis, veritatis autem spe usque ad sanationem et salutem animi perducta, ea adjicit que ad lucidi corporis castimoniam alas addentem pertinent, tertium quoddam phi- losophiz genus superioribus adjungens. 478 XXVI. 671—869. Ἀλλ᾽ εἴργου βρωτῶν, ὧν εἴπομεν, ἔν τε καθαρμοῖς, ἕν τε λύσει ψυχῆς χρίνων, καὶ φράζευ Exacta, ἀνίοχον γνώμην στήσας καθύπερθεν ἀρίστην. Ἡ λογικὴ οὐσία συμφυὲς ἔχουσα σῶμα παρὰ τοῦ δημιουργοῦ εἰς τὸ εἶναι παρῆλθεν, ὡς μήτε τὸ σῶμα gt- vat αὐτήν, μήτε ἄνευ σώματος" ἀλλ᾽ αὐτὴν piv ἀσώ-- ματον, ἀποπερατοῦσθαι δὲ εἰς σῶμα τὸ ὅλον αὐτῆς εἷ- δος. Οἷον γὰρ ἐπὶ τῶν ἄστρων, τὸ μὲν ἄνω αὐτῶν ἀσώματος οὐσία, τὸ δὲ κάτω, σωματική" καὶ ἔστιν ἥλιος τὸ ὅλον τὸ ἐξ ἀσωμάτου χαὶ σώματος, οὐ ποτὲ διεστώτων, εἶτα συνελθόντων (οὕτω γὰρ ἂν xoi διέστη πάλιν), ἀλλ᾽ ἅμα συνδεδημιουργημένων,, καὶ ἐν τάξει συμπεφυχότων, ὡς τὸ μὲν ἡγούμενον εἶναι, τὸ δὲ ἑπόμενον. Οὕτως ἔχει καὶ ἐπὶ τῶν ἐφεξῆς λογικῶν γενῶν, τοῦ τε ἡρωϊχοῦ, καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου" χαὶ ἔ- στιν ἕχαστος ἥρως ψυχὴ λογιχὴ μετὰ φωτεινοῦ σώμα- τος" xal 6 ἄνθρωπος ὁμοίως ψυχὴ λογικὴ μετὰ συμφυοῦς ἀθανάτου σώματος. Καὶ τοῦτο τῶν Πυθαγορείων ἦν δόγμα, ὃ δὴ Πλάτων ὕστερον ἐξέφηνεν, ἀπειχάσας ξυμφύτῳ δυνάμει ὑποπτέρου ζεύγους τε xal ἡνιόχου πᾶσαν θείαν τε χαὶ ἀνθρωπίνην ψυχήν. Δεῖ οὖν πρὸς μὲν τελείωσιν τῆς ψυχῆς ἀληθείας ἡμῖν xol ἀρετῆς" HIEROCLIS COMMENTARIUS πρὸς δὲ κάθαρσιν τοῦ αὐγοειδοῦς ἧμῶῶν σιώματος, τῆς τῶν ὑλικῶν μολυσμῶν ἀποθέσεως, καὶ τῶν lee χαθαρυῶν παραλήψεως, καὶ τῆς ἐπεγειρούσυις faa; πρὸς τὴν ἐντεῦθεν ἀνάπτησιν θεοσυνδέτου ἀλκῆς. Ie ὧν ol προχείμενοι στίχοι διδάσχουσι, τὰ μὲν περιττα ^ ^ Ll . " μολύσματα τῆς ὕλης mepuxómtovreo διὰ τοῦ , εἴ 5 10 es » βρωτῶν ὧν εἴπομεν' τὴν δὲ ἱερὰν κάθαρσν - P -— χαὶ τὴν θεοσύνδετον ἀλχὴν ἐντιθέντες δι᾽ ὧν ἠνίξαν-" οὑτωσὶ λέγοντες, ἔν τε χαθα ρμοῖς, ἕν τε λύσει ψυχῆς κρίνων" xai τὸ ὅλον εἶδος τῆς ἀνθρωπίνης , - “Ὁ ΄ οὐσίας ὁλόκληρον fjuiv ἀποδεδώχκασι δι ὧν ἐπήγαγον, , , 7 , 5 , ἡνίοχον γνώμην στήσας χαθύπερθεν azt- στην. Τοῦτο γὰρ xol τὴν ὅλην οὐσίαν τοῦ ἀνθρωπον παρέστησε, καὶ τὴν τάξιν τῶν ἐν αὐτῷ μερῶν διεστει- λατο, ὅτι τὸ μὲν χριτιχόν, ὡς ἡνιοχοῦ ν᾿ τὸ & - $ ? * -- ἑπόμενον, ὡς ἡ vt oy o0 μενον. Tavra γαρ ἔστεν £x zem προχειμένων ἐπῶν διδαχθῆναι τὸν τῶν Πυθαγορείαν συμθόλων μὴ ἀνήχοον, ὅτι δεῖ σὺν τῇ ἀσχήσει τῆς ἀρε- Ld e". e^ , τῆς, xai τῇ ἀναλήψει τῆς ἀληθείας, xat χαθαρόττιτος ἐπιμέλειαν ποιεῖσθαι τῆς περὶ τὸ αὐγοειδὲς fjuisv σώμα, ὃ χαὶ ψυχῆς λεπτὸν ὄχημα οἱ χρησμοὶ καλοῦσι. Αια- * eun τείνει δὲ αὕτη ἢ χάθαρσις ἕως σιτίων xat πότων, ^ **- es -- 3 χαὶ τῆς ὅλης διαίτης τοῦ θνητοῦ ἡωαῶν σώματος, ἐν T x A1 ἕ 7 - 3 LN L4 “τὶ ᾧ τὸ αὐγοειδὲς ἔγχειται προσπνέον τῷ ἀψύχω cou: XXVI. 67—69. Abstine vero cibis iis quos diximus , cum in lustratio- [nihus, tum in purgatione animi judicium adhibens : et con- [sidera singula , ratione , optima rectrice , superiori in loco constituta. Natvra intelligens cui corpus adbzret [ta a mundi procreatore producta est, ut illa neque corpus sit, nec sine corpore, sed ipsa quidem in- corporea sit, in corpus auteni tota ejus forma desinat. Ut enim in astris id , quod superius est, substantia est incorporea, quod autem inferius corporea; et sol totus ex incorporeo et corpore constat, non aliquando separatis, deinde con- junctis (ita enim rursus etiam disjungi possent), sed simul conditis atque eo ordine consociatis, ut alterum ducat, alterum sequatur : ita quo- que res se habet in generibus ratione praeditis, qua ordine proxima sunt, heroico et humano; quilibet enim heros est animus rationalis lucido corpori conjunctus, atque homo similiter est animus rationalis cui corpus immortale adha- ret. Átque hoc erat Pythagoreorum dogma, quod Plato sane postea -evulgavit, divinum omnem et humanum animum consociatz poten- tz alati currus atque aurigae comparans, Nobis igitur ad animum perficiendum veritate et virtute opus est, ad lucidi autem corporis nostri purifi- cationem depositis terrenze 'materiz inquinamen- tis et assumtis sacris lustrationibus et vi divinitus addita, qua ad superiores regiones hinc celeri volatu petendas excitemur. De quibus propositi versus quedam tradunt, supervacanea materir inquinamenta circumcidentes his verbis : abstise cibis iis quos diximus , sacram vero purificationem et vim divinitus adjectam dantes paulo obscurio- re dicto, cum in lustrationibus, tum in purgatione animi judicium adhibens; totam autem humanz nature formam plene perfecteque expressam nobis exhibuerunt iis quae subjuncta sunt, ratío- nem , optimam rectricem , superiori in [loco con. situens. Hoc enim et totam. hominis naturam - ostendit et partium ejus ordinem distincte docuit; quippe judicandi facultatem esse rectricis instar. sequentem vero partem velot regi. Hzc enim ex propositis versibus ei discere licet qui signorum - Pythagoricorum non ignarus est, una cum vir- tutis exercitatione et veritatis studio castimoniz etiam lucidi corporis nostri curam esse haben- dam , quod et animi subtile vehiculum oraculi vocant. Pertinet vero hzc purificatio ad cibum quoque et ad potum caterumque victum mortalis - nostri corporis, in quo lucidum illud inest quod vitam inanimo corpori inspirat atque ejus com- pagem continet. Nam vita quadam est corpus materiz expers viteeque e materia constantis pz rens, per quam mortale nostrum animal perf. citur, ex vita rationis experte et materiali corpore mH IN AUREUM CARMEN. ἦν, καὶ τὴν ἁρμονίαν αὐτοῦ συνέχον. Ζωὴ γάρ τίς στι τὸ düÀov σῶμα, χαὶ Qr, ἐνύλου γεννητιχόν, δι’ ic τὸ θνητὸν ἡμῶν ζῷον συμπληροῦται, ἐκ τῆς ἀλόγου οἷς καὶ τοῦ δλικοῦ σώματος συγχείμενον, εἴδωλον Óv οὗ ἀνθρώπου, ὃς ἐκ λογιχῆς οὐσίας xat σώματος ἀὐ- ἰοῦ συνέστηχεν. Ἐπεὶ οὖν ἡμεῖς 6 ἄνθρωπος, ἀν-- Ἰρώπου δὲ ταῦτα’ προσήκει διὰ πάντων μὲν χα- Ἰήρα σθαι καὶ τελειωθῆναι, τὸν δὲ ἐπιδάλλοντα τρό- rov ἐφ᾽ ἑχάστης φύσεως τηρῆσαι. Εστι γὰρ ἄλλη Yo κάθαρσις. Οἷον, ψυχῆς λογικῆς, κατὰ μὲν τὸ λογικόν, x ἄθαρσις ἐπιστημονιχὴ ἀλήθεια" χατὰ δὲ τὸ δοξαστικόν, ἢ βουλευτικὴ ἀρετήί. Θεωρεῖν γὰρ τὰ ἄνω πεφυχότες, xal τάττειν τὰ χάτω, ἀληθείας μὲν πρὸς ἐκεῖνα, πολιτιχῇς δὲ ἀρετῆς πρὸς ταῦτα δεη- σόμεθα, ὅπως ἂν τῶν μὲν ἀϊδίων θεωρητιχοὶ γινώμεθα, τῶν δὲ ἐνδεχομένων πραχτιχοί, Κατ᾽ ἀμφότεοα δὲ τοῖς θείοις ὅροις ἐμμένοντες τὸν τῆς ἀλογίας ἂν ἀποφύ-- γοῖμεν χλύδωνα, Ἀπὸ ταύτης γὰρ δεϊχαθήρασθαι τὴν λογικὴν ἡμῶν οὐσίαν, ἐπειδὴ xat ταύτη, προσῆλθεν ἐν τῇ εἰς γένεσιν νεύσει. ᾿Αλλὰ δὴ καὶ τῷ αὐγοειδεῖ ἡμῶν σώματι προσέφυ σῶμα θνητόν" ὅμως καθαρεῦσαι δεῖ χαὶ τούτου, καὶ τῆς πρὸς αὐτὸ συμπαθείας ἀπαλλα- Qu. Λείπεται δὴ οὖν ἣ τοῦ ψυχιχοῦ σώματος P——————————M————— R——— men 419 χάθαρσις, ἣν ποιήσασθαι δεῖ τοῖς ἱεροῖς ἑπόμενον θεσμοῖς, καὶ ταῖς τῶν ἱερῶν τέχναις. Σωματιχωτέρα δέ πως αὕτη ἡ χάθαρσις" διὸ χαὶ ὑλῶν ἐφάπτεται παντοδαπῶν, θεραπεύουσα παντοίως χαὶ μεταπεί- θουσα δραστηρίως τὸ ζωτικὸν τοῦτο σῶμα χωρισθῆναι τῆς ὕλης, χαὶ ἀναπτῆναι πρὸς τὸν αἰθέριον τόπον, ὅπου τὴν χατάταξιν ἔχειν αὐτῷ εὐδαιμονία ἦν πρώτη. Παντα δὲ τὰ περὶ τοῦτο δρώμενα, ἐὰν θεοπρεπῶς xat μὴ ἀγυρτιχῶς γίνηται, συνεπόμενα τοῖς τῆς ἀρετῆς xal ἀληθείας χανόσιν εὑρίσχεται. Αἴ γὰρ τῆς λογικῆς ψυ- χἧς καθάρσεις xal τοῦ αὐγοειδοῦς ὀχήματος προμη- θοῦνται, ὅπως ἂν αὐταῖς ὑπόπτερον χαὶ τοῦτο γενόμε-- vov μὴ ἐμποδὼν ἵστηται πρὸς τὴν ἄνω πορείαν. Πτε- ροτυΐα δὲ αὐτοῦ ἀρίστη, ἢ xarà μιχρὸν μελέτη τῆς τῶν περιγείων ἀποστάσεως, xai ὃ πρὸς τὴν ἀὐλίαν ἐθισμός, xol ἡ ἀπόθεσις ὧν ἂν ἐπλήσθη μολυσμῶν ἐκ τῆς πρὸς τὸ ὑλικὸν σῶμα συζεύξεως. Διὰ γὰρ τούτων ἀναθδιώσχεται τρόπον τινά, xal συλλέγεται, καὶ θείου πληροῦται τόνου, xal τῇ νοερᾷ τελειότητι τῆς ψυχῆς συνάπτεται. Τί οὖν ἡ ἐνίων βρωμάτων ἀποχὴ πρὸς ταῦτα συμθάλλοιτο dv; τοῖς ἐθιζομένοις ἀπὸ πάντων χωρίζεσθαι τῶν θνητῶν, τὸ τινῶν ἐντεῦθεν 7/0, παν- τελῶς ἀποσχέσθαι, χαὶ μάλιστα τῶν γλυχυθυμούντων, compositum , quz ipsius hominis imago est e natura intelligenti et corpore materia vacuo conflati. Quum igitur nos simus homo, hominis 3utem liec sint, in omnibus purificari et perfici debemus, modum vero unicuique naturz conve- nientem servare. Est enim alia alius puriftcatio. Velut animi rationalis in parte rationis usum llagitante puriffcatio est litterarum veritas, in illa, quae opinandi vi praedita est, virtus deli- berativa, Quum enim ita comparata sit natura nostra, ut. superiora contemplemur, regamus autem inferiora, veritate nobis ad illa, civili autem virtute ad haec opus erit , ut et res zeternas contemplari et eas quz usu veniunt peragere possimus, In utrisque autem divinas regulas ob- servando insanize zestum effugianius. Ab hac enim natura nostra mentis compos liberanda est, quo- niam et huic se adjunxit, quum in bunc mundum descendit. Atqui lucido etiam corpori nostro adhzret corpus mortale, sed tamen et ab hoc purum esse oportet atque a naturz ejus conve- nientia et conjunctione liberum. Restat igitur corporis animalis purificatio, qua secundum sacras leges et sacrorum artes fieri debet. Sed corporea magis liec. purificatio est; unde omnis Beneris materiam attingit varia vitali huic cor- pori remedia adhibens et efficaciter illud addu- CDS, ut ἃ materia separetur et in zthereum locum subvolet, ubi sedem habere prima felici- late fruenti contigit, Quacnunque autem circa hoc aguntur, si ritu ad divinum honorem accom- modato, non autem przstigiatorum more fiant, virtutis ac veritatis regulis convenientia repe- riuntur. Namque animi ratione praediti purifi- cationes lucido etiam vehiculo prospiciunt, ut hoc quoque earum ope pennis instructum illius iter ad loca superiora susceptum ne impe- diat. Optime autem ejus pennz renascentur, ad- hibita cura, ut a terrestribus rebus paulatim abscedat et semotis a materia assuescat et inqui- namenta ex adjuncto materiali corpore forte contracta deponat. Etenim his reviviscit quodam- modo et se colligit et divino vigore impletur atque intellectuali animi perfectioni conjungitur. Quid igitur ciborum quorundam abstinentia ad hzc conferat? lis qui ab omnibus rebus morta- libus separari assuescunt plena quorundam ci- borum, imprimis animo gratorum et mortale corpus in mundum detrudentium jam dehinc ab- stinentia profuerit ad puriftcationem. Quamobrem et in symbolicis praeceptis nonnullorum absti- nentia studiosis imperabatur, sensum quidem primarium habens latiorem et magis generalem, deinde vero etiam a particulari ista re arcens, cujuscunque mentionem facit ; verbi gratia , azi- mantis vulvam nc comedas. Quod quidem ita. di- ctum ab una quadam re terrestri eaque minima nos avertit. Sin autem profundos Pythagorice mentis sensus introspicias , omnium rerum crea- tarum abstinentiam ex uno quodam exemplo ^ 480 HIEROCLIS COMMENTABIUS : | | xai χατατεινόντων εἷς γένεσιν τὸ θνητὸν σῶμα, πρὸ 6600 àv" γένοιτο el; χάθαρσιν. Διὸ xal ἐν τοῖς συμθολιχοῖς παραγγέλμασιν ἐπετάττετό τινων ἀποχή, μείζονα υὲν xol χαθολικώτερον ἔχουσα τὸν προηγούμε- voy νοῦν, ἑπομένως δὲ xal τοῦ μεριχοῦ τούτου ἀπείρ- qouca, οὗ ἂν τὴν μνήμην ἑχάστοτε ποιῆται" οἷον, μήτραν ζῴου μὴ ἐσθίειν. Τοῦτο δὲ οὑτωσὶ λεγόμενον ἑνός τινος ἀφίστησιν ἡμᾶς τῶν περὶ γῆν, xol τούτου cuixpotdtou. ᾿Βὰν δὲ εἰς τὸ πολύνουν τῆς Πυθαγο- ρικῇς βαθύτητος ἀπίδης, τὴν ὅλης τῆς γενέσεως ἀπο- χὴν δι᾽ ἑνός τινος παραδείγματος διδαχθήση" καὶ ὡς ἐν βρώμασι τοῦτο οὐ προσοισόμεθα, οὕτως ἐν τοῖς τοῦ αὐγοειδοῦς χαθαρσίοις τὸ ἀπὸ τούτου νοούμενον ἐπιτη-- δεύσομεν. Ὁμοίως δὲ καὶ τὸ χαρδίαν μὴ ἐσθίειν, προηγουμένως μὲν εἰς τὴν τοῦ θυμιχοῦ χατάστασιν μὴ ἱέναι λέγει" xav ἐπαχολούθησιν δέ, xal τὴν τούτου τοῦ μέρους ἀποχὴν εἰσηγεῖται. Κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν λόγον, καὶ τὸ θνησιμαίων ἀπέχεσθαι δεῖν θεωρήσομεν τὸ μὲν ὅλον τῆς θνητῆς φύσεως ἀπείργειν ἡμᾶς, ἤδη δὲ χαὶ τῆς τῶν ἀθύτων χαὶ ἀνιέρων σαρχῶν μεταλήψεως. Δίκαιον γὰρ τῶν συμδολιχῶν νουθετήσεων καὶ τὸ προ- φαινόμενον φυλάττειν, xal τὸ εἴσω νοούμενον, "Ex γὰρ τῆς συνεχοῦς τοῦ φαινομένου τηρήσεως 7] τῶν μει- ζόνων μελετᾶται χατόρθωσις. Οὕτως οὖν χαὶ νῦν ἀκουσόμεθα, ὡς διὰ βραχυτάτου τοῦ λόγου, μεγίστων ἔργων ἀρχὰς ἡμῖν ἐνδιδόντος τοῦ ἔπους. Εἴργου γάρ φησι βρωμάτων, ὃ ταυτόν ἐστι τῷ, ἀπέχου φθαρτῶν σωμάτων, ᾿Επεὶ δὲ οὐ πάντων νῦν ἀπέχε- disces; et quemadmodum hoc in cibis non come- demus, sic in lucidi corporis lustrationibus id quod ea re significatur observabimus. Similiter vero et illud, cor ne comedas, precipue quidem nos, ne iracundia indulgeamus , admonet, deinde autem ut ab lioc etiam membro abstineamus prz- cipit. Pari autem ratione videbimus et illud, a carnibus morticinis abstinendum, nos omnino a mortali natura arcere , jam vero et a comedendis carnibus ad sacrificia minime aptis et profanis. In symbolicis enim praceptis et id observari oportet quod aperte dicitur et quod tecte signifi- catur. Namque assidua ejus quod apparet obser- vatione ad majora etiam rite peragenda praepa- ramur. Sic igitur et nunc intelligemus carmen, ut quod verbis paucissimis maximorum operum principia nobis tradat. Dicit enim , abstine cibis, quod idem est ac si dicatur, a corporibus cor- ruptioni obnoxiis abstine. At quum ab omnibus nunc abstinere non possimus ; subjungit, quos diximus. Àtque ubi de his dictum sit ostendit , cum in lustrationibus , tum in purgatione animi , ut ciborum abstinentia corporei vehiculi splen- dorem δὰ curet diligentià, qua anímo puriftcato et materialibus impedimentis so/uo conveniat. * e. l σθαι δυνατόν, ἐπάγει ὧν εἴπομεν. Καὶ τε οὔ : τούτων εἴρηται ὑποδεΐχνυσιν, ἔν τε xaÜü x p uo ἔν τε λύσει ψυχῆς" (v ἡ ἀποχὴ τῶν τ φῶν τῆς διαυγείας τοῦ σωματιχοῦ ὀχήματος à μέλειαν ποιῆται πρέπουσαν τῇ χαθαιρου £v | Xj καὶ ἀπολνομένῃ τῶν ὑλικῶν χχατολῶν. "T3 τοιαύτῃ ἐπιτηδεύσει τὸν χριτιχὸν ἐπέστη σε ΔΊ σμόν, τὸν δυνάμενον τὴν τοῦ αὐγοειδοῦς θεραπεΐαιν τῇ: θαρότητι τῆς ψυχῆς σύμφωνον ἀποδοῦναι. Διὸ 1 ἡνίοχον γνώμην αὐτὸν προσηγόρευσεν, ὡς ἔφεστα πεφυχότα τῇ τοῦ ὀχήματος εὐταξίᾳ, Γνώμν μέ ὅτι λογικῆς ψυχῆς δύναμις ἦν: ἡνίοχον δέ, ὅτι ἐξ πτομένη χαὶ ἐπιστατοῦσα τοῦ σώματος. Τὸ δὲ 5oazu ὄμμα ὑπὲρ τὸν f νίογ ον τέτακται. Εἰ γὰρ xai μία ἡ χή, ἀλλ᾽ ὄμματι μὲν οἷον θεωρεῖ τὸ τῆς ἀληθείας ef τῇ δὲ ἀναλόγῳ πρὸς χεῖρα δυνάμει τὸ συμφυὲς cw; χατέχει, xat πρὸς ἑαυτὴν ἐπιστρέφει, ἵν᾽ ὅλν, πρὸς. θεῖον ἴδῃ, xai τὴν θείαν ὁμοίωσιν χτήσηται. Kal ὃ ix χαθόλου τῆς ἀποχῆς τόπος τοιοῦτος, xal τοσούτων ἀν: θῶν στοχαζόμενος" τὰ δὲ ἐπὶ μέρους ἐν τοῖς ἵερο ἀποφθέγμασιν ἐν ἀποῤῥήτῳ παρεδίδοτο" ὧν ἕχαστον. xal μερικὴν ἀποχὴν εἰσηγεῖτο, οἷον, χυάμων μὲν! σπέρμασι,, θνησειδίων δὲ ἐν ζῴοις, xal τούτων xm γένος, ὡς ἐπὶ ἰχθύων τὸ ἐρυθρίνου ἀπέχεσθαι, xat i χερσαίοις ἄλλου, xai ἑτέρου τινὸς ἐν πτηνοῖς, xai τ τελευταῖον, μέρη τινὰ ζῴων ἀπηγόρευεν, οἷον" χεταλὴ μὴ ἐσθίειν, μηδὲ χαρδίαν: ὅμως xal ἐν ἑχάστω τούτω τὴν τελειότητα τῆς χαθάρσεως ἐναπετυποῦτο ὃ λόγοι --.-.,.“- Hujusmodi autem studio rationem Judicem prz fecit, quae lucidi corporis curam animi puritat congruentem reddere possit. Quapropter et re ctricem mentem eam appellavit, quippe quz a n tura comparata sit ad vehiculum rite guber nandum : mentem! quidem, quia rationalis facultas est, rectricem autem , quod corpori πιο: deretur et prasit. Caeterum oculus accurae prospectans rectrici superpositus est. Quamvis enim animus unus sit, oculo tamen velut con- templatur veritatis campum, ea vero facultate qua: manus instar est corpus consociatum cohibet atque ad se convertit, ut totus Deum intueatur. divinamque similitudinem adipiscatur. Generalis igitur abstinentiz forma hujusmodi est tantaque. bona petit : singule autem ejus partes in sacris sententiis secreto tradebantur; quarum etsi suam quaeque et particularem abstinentiam suadebit, velut fabarum in seminibus, cadaverum in ani malibus , atque in his secundum genera , velut i piscibus rubellionis abstinentiam atque in tr restribus alius et alius cujusdam in avibus, d niqueet partes aliquas animalium comedi vetzbs ut caput et cor : tamen in his etiam singulis p rificationis perfectionem sermo expressit, huJió IN AUREUM CARMEN. a£ τινας φυσιχὰς ἰδιότητας τόδε 9 τόδε εἰς σωμα- hv αἀ πογὴν χατατάξας,͵ δι᾽ ἑκάστου δὲ τῆς θνητῆς σπαθείας χάθαρσιν εἰσηγούμενος, xal ἐθίζων διὰ τῶν εἷς ἑαυτὸν ἐπιστραφῆναι τὸν ἄνθρωπον, xal τοῦ Tc γενέσεθς xal φθορᾶς τόπου ἐξαναδῦναι, προς τὸ " EllAuctov πεδίον xal Αἰθέρα τὸν ἐλεύθερον μετοι- ασθαχι. Ἐπειδὴ δὲ ἐν τάξει τὴν ἐπίδοσιν τῆς ἀπο- ; ἐποιοῦντο, διὰ τοῦτο xal μαχόμενα, ὡς ἂν οἷη- ἡ τις, εὑρέσχεται παρ᾽ αὐτοῖς cuu6oÀx. Τῷ γὰρ ὧν ἀπέχεσθαι τὸ Καρδίας ἀπέχεσθαι ἐναντίον’ εἰ πού τις τὸ μὲν Καρδίας ἀπέχου, τοῖς ἀρχομένοις ρυ,γγέλθαι λέγοι, τὸ δὲ Ζῴων, τοῖς ἤδη τελείοις. piv x3, γὰρ fj χατὰ μέρος ἀποχή, οἷς τὸ ὅλον ζῷον ἀπη- λεύετο. Διὸ οὐ παρέργως προσέχειν δεῖ τῇ τάξει τῆς x6 d Geox, , ἣν ἐμφαίνει τὰ ἔπη. ἸΣΐργου γάρ, φησί, ὼ t ἅτων' εἶτα, ὡς ἐρωτῶντός τινος, ποίων ; ἀπε- ίνχτο, ὧν εἴπομεν. Καὶ πάλιν, ὡς πρὸς δευτέραν ὕσιν ζητοῦσαν, ποῦ εἶπον περὶ τούτων οἱ Πυθαγό- iot, xai ἐν ποίαις μαθημάτων παραδόσεσιν ἀποχὰς ya dctov συνέφηναν; ἐπήγαγεν, ἔντε καθαρμοῖς ἕν λύσει ψυχῆς ὡς τῶν μὲν καθαρμῶν προη- υμένων, τῆς δὲ λύσεως ἐπαχολουθούσης. Κα αθαρ- οἱ δὲ λογικῆς Ψυχῆς εἶσιν αἱ μαθηματικαὶ ἐπιστῇ- tt, καὶ ἀναγωγὸς λύσις fj διαλεχτιχὴ τῶν ὄντων ἐπο- 48t πτεία. Διὸ xol ἑνικῶς ἀπήγγελται, ἔν τε λύσει ψυχῆς" ὅτι εἰς μίαν ἐπιστήμην αὕτη τελεῖ, τῆς μαθη- ματιχῆς πλῆθος ἐπιστημῶν περιεχούσης. Τοῖς οὖν ἐπὶ ψυχῆς εἷς κάθαρσιν xai ἀπόλυσιν οἰκείως παρειλημμένοις δεῖ τὰ ἀναλογοῦντα χαὶ ἐπὶ τοῦ αὐ- γοειδοῦς ἐπιτάξαι, Οὐχοῦν τοῖς τε μαθηματιχοῖς χαθαρμοῖς τοὺς τελεστιχοὺς συνεισιέναι, καὶ τῷ διαλεχτικῇ λύσει τὴν ἱερατικὴν ἀναγωγὴν συνέπε- σθαι ἀνάγχη. Ταῦτα γὰρ ἰδίως χα θαίροντα καὶ τελειοῦντα “τὸ πνευματιχὸν ὄχημα τῆς λογιχῆς Ψψυ- Xe, τῆς μὲν ὑλικῆς ἀζωΐας αὐτὸ χωρίζει, πρὸς δὲ τὴν τῶν χαθαρῶν πνευμάτων συνουσίαν ἐπιτηδείως ἔχειν παρασχευάζει, Μὴ καθαρῷ γὰρ καθαροῦ ἐφά- πτεσθαι οὐχ ἔστι θέμις. “Ὥσπερ οὖν τὴν ψυχὴν ἐπι- στήμη καὶ ἀρετῇ προσήκει χοσμῆσαι, ὅπως ἂν τοῖς. ἀεὶ τοιούτοις συνεῖναι δύνηται’ οὕτω xal τὸ αὐγοειδὲς καθαρὸν xai &üXov δεῖ παρασχευάσαι, ἵνα τὴν τῶν αἰθερίων σωμάτων ἀνάσχηται χοινωνίαν. Δι’ ὅμοιό- τητος γὰρ πάντα φιλεῖ πρὸς ἄλληλα συνάπτεσθαι, τῷ δὲ ἀνομοιότητι χαὶ τὰ ἐγγὺς ὄντα τοῖς τόποις χωρίζε- ται. Τοῦτο τῆς τελειοτάτης φιλοσοφίας τὸ μέτρον οἱ Πυθαγόρειοι παρέδοσαν, πρὸς τὴν ὅλον τοῦ ἀνθρώπου τελειότητα οἰχεῖον xal σύμμετρον. Ὃ γὰρ ψυχῆς μόνης ἐπιμέλειαν ποιούμενος, τοῦ δὲ σώματος ἀμελῶν, οἷ illius propter proprietates quasdam naturales "rpoream abstinentiam ordine constituens , sin- ilis autem mortalium affectionum purificatio- em docens et omnibus hominem adducens, ut d se convertatur atque e loco generationis et orruptionis emergens ad campum Elysium libe- umque zetherem commigret. At quum illi certo rdine abstinentie progressum facerent, non- ulla eorum symbola inter se, quemadmodum 15 existimet, pugnantia etiam inveniuntur. lamque animalium abstinentia contraria est ordis abstinentiz, nisi quis forte dicit « corde bstine incipientibus injunctum fuisse, illud utem , ab animalibus, jam perfectis. Jis enim upervacanea erat partium abstinentia , quibus otum animal interdicebatur. Quare diligenter inimus attendendus est ad ordinem ascensus, [uem carmen indicat. Dicitenim, abstine a cibis , leinde tanquam interrogante aliquo, a quibus? 'espondet ab íis quos diximus. Et rursus quasi iterum quaratur, ubi de his locuti sint Pythago- rei et in quibus disciplinis tradendis ciborum abstinentiam simul monstraverint, adjicit, ἐπ lustrationibus atque in animi purgatione, tanquam precedentibus lustrationibus animi purgatione subjuncta. Animi vero ratione przditi Justratio- nes sunt artes mathematicz, atque in sublime evehens purgatio dialectica rerum inspectio, Quamobrem etiam singulariter prolatum est, Pur. ΘΒ Ω. atque in animi purgatione, quod ad unam disci- plinam hzc pertineat , quum mathematica multas artes complectatur. Illis ergo qua ad animi puri- ficationem et erpiationem apte adhibita sunt si- milia de lucido etiam corpore pracipi oportet. Necesse igitur est lustrationibus mathematicis mysticas adjungi et dialecticz expiationis hiera- ticam animi elationem esse comitem. Hac enim qua proprie spiritale animi rationalis vehiculum purificant et perficiunt, a materiali morte id se- parant atque ad purorum spirituum societatem idoneum reddunt. Impuro enim purum attingere nefas est, Quemadinodum igitur animus scientia et virtute ornari debet, ut cum iis qui semper tales sunt versari queat : sic ct lucidum corpus purum et materie expers reddi oportet , ut zthe- reorum corporum consortionem ferat. Solent enim similitudine cuncta inter se conjungi ; dis- similitudine autem ea etiam, quz locis propinqua $unt, separantur. Hunc perfectissima philoso- phie modum ad totius hominis perfectionem aptum etaccommodatum tuadiderunt Pythbagorei. Ille enim, qui animi solius curam gerit, corpus autem negligit, non totum hominem purificat. Contra vero is qui neglecto animo corporis solum sibi agendam esse curam existimat, aut ejus cultum anímo per se non ptrifícato conducere opinatur, in eodem versatur errore. Qui autem perpetua utriusque cura habita apte progreditur, 51 482 οὐ τὸν ὅλον ἄνθρωπον καθαίρει. Πάλιν δ᾽ αὖ 6 τοῦ σώματος οἰόμενος δεῖν ἐπιμελεῖσθαι χωρὶς τῆς ψυ- Xie, ἣ τὰς τοῦ σώματος θεραπείας συντελέσειν τι τῇ ψυχῇ μηδὲν δι᾽ ἑαυτῆς χαθαιρομένῃ, τὸ αὐτὸ διαμαρτάνει. Ὁ δὲ δι᾽ ἀμφοτέρων οἰχείως προϊὼν ὅλος τελειοῦται, χαὶ χατὰ τοῦτο συνάπτεται τῇ τῶν ἱερῶν τέχνη $ φιλοσοφία, ὡς περὶ τὴν τοῦ αὐγοειδοῦς χάθαρ-- σιν πραγματευομένη᾽ ἣν εἰ χωρίσειας τοῦ φιλοσόφου νοῦ οὖχ ἔτι τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχουσαν εδρήσεις. Καὶ γὰρ τῶν συμπληρούντων τὴν ἡμετέραν τελείωσὶν τὰ μὲν ὃ φιλόσοφος νοῦς προεξεῦρε, τὰ δὲ fj τελεστικὴ ἐνέργεια συνεισήγαγε, τῷ φιλοσόφῳ νῷ ἑπομένη. Τελεστικὴν δὲ ἐνέργειαν λέγω τὴν τοῦ αὐγοειδοῦς χαθαρτιχὴν δύναμιν, ἵνα τῆς ὅλης φιλοσοφίας τὸ μὲν θεωρητικὸν προηγῆται, ὡς νοῦς, τὸ δὲ πραχτικόν, ὡς δύναμις, ἕπηται. Τοῦ δὲ πρακτιχοῦ δύο θῶμεν εἴδη, πολιτι- χὸν xal τελεστιχόν" τὸ μὲν διὰ τῶν ἀρετῶν τῆς ἀλογίας ἀποχαθαῖρον ἡμᾶς, τὸ δὲ διὰ τῶν ἱερῶν μεθόδων τὰς ὑλικὰς φαντασίας ἀποτέμνον. Δεῖγμα δὲ οὐ μιχρὸν τῆς μὲν πολιτιχῆς φιλοσοφίας οἱ ἐν κοινῷ χείμενοι vó- μοι, τῆς δὲ τελεστιχῆῇς τὰ τῶν πόλεων ἱερά. Καὶ ἔστι τὸ μὲν ἀχρότατον τῆς ὅλης φιλοσοφίας ὃ θεωρητι- χὸς νοῦς" μέσον δέ. 6 πολιτιχός" xal τρίτον, ὃ τελεστι-- Xóc τοῦ μὲν πρώτου πρὸς τὰ δύο τὴν ὀφθαλμοῦ ἀνα- λογίαν ἀποσώζοντος" τῶν δὲ μετ᾽ αὐτὸ πρὸς ἐχεῖνο τὴν HIEROCLIS COMMENTARIUS χειρὸς xal ποδὸς ἀξίαν ἐχόντων" πρὸς ἄλληλα δὲ tias | συντεταγμένων, ὡς ἀτελὲς εἶναι ὁτιοῦν τούτων τ΄ ἐγγὺς μάταιον, μὴ τῆς τῶν λοιπῶν συνεργείας zer» νον. Διὸ εἰς μίαν ἕνωσιν συνελθεῖν δεῖ τὴν τῆς ὧν- θείας εὑρετικὴν ἐπιστήμην, καὶ τὴν ἄδετῆς noir χὴν δύναμιν, καὶ τὴν καθαρότητος ἀπεργαστιχύν͵ in σύμφωνον τῷ ἡγουμένῳ τῷ τὸ πολιτιχὸν ἔργον ἀπύτε: λῆται, καὶ τούτοις ἀμφοτέροις ὁμολογούμενον τὸ ἱερὸν ἔργον ἀποφαίνηται. Τοῦτο τῆς Πυθαγφριχῆς dw; τὸ πέρας, ὅλους δύ ὅλων ὑποπτέρους γενέσθαι ποὺς τὴν, τῶν θείων ἀγαθῶν μετάληψιν, ἵν᾽ ὅταν ὁ τοῦ θτνῖτ, καιρὸς ἐνστῇ, χαταλιπόντες ἐπὶ γῆς τὸ θνητὸν σῶμα͵ χε τὴν τούτον φύσιν ἀποδυσάμενοι, πρὸς τὴν οὐρανῶν πορείαν ὦσιν εὔζωνοι οἱ τῶν φιλοσοφίας ἀγώνων ἐδ): ταί" τότε γὰρ xai τὴν ἀρχαίαν αὐτοῖς dmozoch: στάσιν, xal θεοποιεῖσθαι, ὅσον οἷόν τε ἀνθρώτας θεοὺς γενέσθαι, μηνύει ὃ λόγος διὰ τῶν ἑξῆς, XXVII. 20—11. "Hv δ᾽ ἀπολείψας σῶμα ἐς αἰθέρ᾽ ἐλεύθερον Dy, ἔσσεαι ἀθάνατος θεός, ἅμόδροτος, οὐχ ἔτι θνητός. Τοῦτο πέρας τῶν πόνων τὸ κάλλιστον. Τοῦτο, ἐς Πλάτων φησίν, 6 μέγας ἀγὼν καὶ ἐλπὶς f$ μεγάλ, Τοῦτο φιλοσοφίας ὃ τελειότατος χαρπός, τοῦτο τῆς, PENNE RR e lad lr | totus perficitur, eaque ratione philosophia cum sacrorum arte copulatur, quippe qua in lucidi corporis purificatione versetur; quam artem si a philosophica mente separaveris, non amplius eandem vim habere invenies. Ex iis enim quz perfectionem nostram absolvunt, alia quidem philosophica mens prius invenit, alia autem mystica industria simul induxit, que philoso- phicam mentem sequitur, Mysticam vero indu- striam voco lucidi corporis purifécandi facultatem, ut totius philosophie pars contemplativa, tan- quam mens, preeat, activa autem, tanquam facultas, sequatur. Ceterum activae philosophize duas species ponamus, civilem et mysticam; quarum illa virtutum ope nos a rationis et judicii inopia liberat, hec autem sacris artibus visa materialia przcidit. Ac civilis quidem philoso. phie non exiguum specimen leges sunt in repu- blica sanctae, mystice vero civitatum sacra. Est etiam totius philosophi: caput mens contempla- tiva, medium vero civilis, tertium denique ve- lut membrum mystica; quorum primum cum duobus illis comparatum oculi vice fungitur, illa autem sequentia cum primo collata manüs et pedis locum tenent : omnia vero ita inter se sunt conjuncta et ordinata , ut horum quidvis sit imperfectum ac propemodum inane, si reliquo- rum ope destituatur. Oportet igitur scientiam veritatis inventricem et facultatem virtutis pre creatricem eamque, quz puritatis effectrix est, in unum coire, ut menti duci congruens reddatur civile opus et his ambobus consentaneum fit opus sacrum. llic Pythagoricz disciplinz fins est , ut philosophicorum certaminum athlete tof penitus alati fiant ad adipiscendam divinorum. bonorum consortionem , ut quum mortis temps - advenerit, relicto in terra mortali corpore d exuta ejus natura ad ingrediendum coeleste iter rite accincti sint; tunc enim et in antiquum statum eos restitutum iri et deos fore, quoa homines dii fieri possunt, carmen in sequentibs declarat. XXVII. 70—71. Quodsi relicto corpore ad liberum ztherem comm [grateris, eris immortalis deus , incorruptus , neque ampli [morti obnoxius. Hic est laborum finis pulcherrimus, Hoc, ut ait Plato , magnum illud certamen et spes magn Hic philosophiz fructus perfectissimus : hw hieraücae et mystice artis opus maximum spectat, ut eos qui iter supra descriptum fee runt conciliatos ad verorum bonorum possessio nem reducat , atque ab aerumnis bisce, tanquam IN AUREUM CARMEN. ru; xal τελεστιχῇς τέχνης TO μέγιστον ἔργον, κειῶσαι μὲν καὶ ἀναγαγεῖν πρὸς τὰ ὄντως χαλά, ᾿Ὀλῦσαι δὲ τῶν τῇδε πόνων, ὡς ἔχ τινος καταγείου λαίου τῆς ἐνύλου ζωῆς, χαὶ ἀναγαγεῖν πρὸς τὰς ϑερίους αὐγάς, καὶ ταῖς μαχάρων ἐνιδρῦσαι νήσοις, uc διὰ τῶν προειρημένων δδεύσαντας. Τούτοις γὰρ ὶ τὸ τῆς ἀποθεώσεως ἀπόχειται γέρας" ἐπειδὴ εἷς ὧν γένοξ οὐ θέμις ἀφιχνεῖσθαι ἄλλῳ, ἢ τῷ χτησα- iv ἀλήθειαν μὲν xal ἀρετὴν ἐν ψυχῇ, καθαρότητα ἐν τῷ πνευματιχῷ αὐτῆς ὀχήματι. Οὕτω γὰρ vic τε καὶ ὁλόχληρος γενόμενος εἰς τὸ τῆς ἀρχαίας tux, εἶδος ἀποχαθίσταται, διὰ τῆς πρὸς τὸν ὀρθὸν γὸν ἑνώσεως ἀπολαῤὼν ἕαντόν, καὶ πάντα τὸν θεῖον σμον ἀναγνωρίσας, xai τὸν δημιουργὸν τουδὶ τοῦ χντός, κατὰ τὸ δυνατὸν ἀνθρώπῳ, ἐξευρών. 'Γοῦτο ; Ἱενόμενος ὡς οἷόν τε μετὰ τὴν χάθαρσιν, ὃ ἀεί σιν οἱ μὴ εἰς γένεσιν πίπτειν πεφυχότες, ταῖς μὲν νώσεσιν ἑνοῦται τῷ παντί, xal πρὸς αὐτὸν ἀνάγεται ἦν θεόν: σῶμα δὲ συμφυὲς ἔχων, τόπου δεῖται εἰς χα- ἴταξιν ἀστροειδῇ, οἷον θέσιν ζητῶν. Πρέποι δ᾽ ἂν j τοιούτῳ δώματι τόπος ὃ ὑπὸ σελήνην προσεχῶς, € ὑπερέχων μὲν τῶν φθαρτῶν σωμάτων, ὑποδεθδηχὼς | τῶν οὐρανίων, ὃν αἰθέρα ἐλεύθερον οἱ Πυθα- ὄρειοι χαλοῦσιν. αἰθέρα μέν, ὡς ἄδλον καὶ ἀΐδιον ὥμα' ἐλεύθερον δέ, ὡς ὑλικῶν παθημάτων xata- x subterraneo quodam corpore: vitz specu li- ratos ad ztheream lucem evehat atque in bea- orum insulis collocet. His enim pramii loco tiam relatio inter divos proposita est, quando- [uidem nemini in deorum ordinem venire fas δῖ, nisi ei , qui in animo veritatem et virtutem, D spiritali autem ejus vehiculo puritatem ade- Xus sit. Ita enim sanus et integer factus in an- iqui habitàs formam restituitur; quippe qui ad 'ectam se rationem applicans sese recollegerit et livinum universi ordinem recognoverit ipsum- que hujus universi parentem, quantum homo po- est, invenerit. Post purifícationem vero id quoad potest factus, quod ii semper sunt quorum ea "5t natura ut in hunc mundum decidere non possint, intelligentià cum universo conjungitur, tad Deum ipsum evehitur : adhzrente autem corpore loco eget ad habitandum, talem deside- rans, in quo stelle instar collocetur. Conveniat vero hujusmodi corpori locus ille qui lunz proxime subjacet, quippe qui corporibus cor- Tuptioni ebnoxiis superior sit, coelestibus autem inferior, quem Pythagorei Jiberum «ctherem vo- Cant, ctherem quidem , ut corpus materia expers atque eternum, Jióerum autem , ut a materiz aí— lectibus purum. Quid igitur is qui eo pervenerit aliud erit, quam quod dicit carmen, eris immor- lalis deus ? ilis similis factus qui carminis initio PMID oo ———————————— D nee nnn 483 gov. Τίοὖν ὁ ἐκεῖσε ἐλθὼν ἔσται, ἣ τοῦτο, d φησιν, ἔσο σεαι ἀθάνατος θεός, ὡμοιωμένος τοῖς ἐν ἀρχῇ τῶν ἐπῶν λεχθεῖσιν ἀθανάτοις θεοῖς, οὐ φύσει ἀθάνατος θεός. Πῶς γὰρ τὸ ἀπὸ χρόνου τινὸς προχόψαν χαὶ ἐπιδεδωχὸς εἰς ἀρετὴν χαὶ ἀποθέωσιν τοῖς ἐξ ἀϊδίου τοιούτοις εἰς ταυτὸν ἄν ποτε χατασταίη: Δηλοῖ δὲ τοῦτο ἣ προσθήχη" τῷ γὰρ ἔσσεαι ἀθάνατος θεὸς ἐπήγαγεν, ἄμόδροτος, οὐχ ἔτι θνητός" ἵνα χατὰ ἀφαίρεσιν τοῦ βροτοῦ xai τοῦ θνητοῦ ἡ θεοποιΐα ἡμῶν νοῆται, ἅτε μὴ φύσει μηδὲ κατ᾽ οὐσίαν ἡμῖν ἐνυπάρ- χουσα, ἀλλ᾽ ἐκ προχοπῆς xai κατ᾽ ἐπίδοσιν ἐπιγενομένη. Ὥς ἄλλο γένος εἶναι τοῦτο θεῶν, ἀθανάτων μὲν τῇ ἀνόδῳ, θνητῶν δὲ τῇ καθόδῳ γιγνομένων, ot καὶ τῶν ἀγαυῶν ἡρώων ἐξ ἀνάγκης ὑποδεδήχασιν, εἴπερ ἐκεῖνοι μὲν ἀεὶ νοοῦσι τὸν θεόν, οὗτοι δὲ xal εἰς ἄγνοιαν αὐτοῦ ποτε πίπτουσιν. Οὐ γὰρ δὴ τὸ τρίτον γένος τε- λειωθὲν ἣ τοῦ μέσου γένοιτο ἂν χρεῖττον, 3| τῷ πρώτῳ ἴσον, ἀλλὰ μένον τρίτον δὁμοιοῦται τῷ πρώτῳ γένει ὑποτεταγμένον τῷ μέσω. ἫἩ γὰρ χατὰ σχέσιν ἐν ἀνθρώποις δρωμένη πρὸς τοὺς οὐρανίους ὁμοιότης ἤδη προῦπάρχει τελειότερον καὶ προσφυέστερον τοῖς fipmi- χοῖς χαὶ μέσοις γένεσι. Καὶ οὕτω χοινὴ καὶ μία πάντων τῶν λογιχῶν γενῶν τελειότης θεωρεῖται fj πρὸς τὸν δημιουργὸν θεὸν ὁμοιότης. Αὕτη δὲ ἀεὶ μὲν χαὶ ὡσαύτως ὑπάρχει τοῖς οὐρανίοις" ἀεὶ δὲ μόνον, οὐχ immortales dii dicti sunt, non natura /z:mor- talis deus, Quo pacto enim quod a certo tempore profecit atque in virtute tantos fecit progressus, ut relationem inter divos consequeretur, eandem unquam sortiatur dignitatem , qua in iis est qui ab omni aeternitate tales fuerunt? Hoc autem id quod additur ostendit; verbis enim illis eris im- mortalis deus adjecit incorruptus, neque amplius morti obnoxius, ut eo quod caducum et mortale est sublato divinitas nobis tributa intelligatur, quippe qua nec natura nec substantia nobis insit, sed profectu et progressu nobis accesserit; ut aliud hoc sit deorum genus, immortalium qui- dem ascensu, mortalium vero descensu, qui etiam heroibus illustribus necessario inferiores sunt , siquidem illi Deum semper intelligunt , hi autem in ejus ignorationem aliquando incidunt, Nequaquam enim tertium genus ad perfectionis fastigium evectum aut medio prastantius aut primo zquale fuerit, sed tertium adhuc manens et medio generi subjectum primo assimilatur. Nam qua in hominibus cernitur cum diis im- mortalibus ex habitu orta similitudo : ea perfe- ctior et convenientior jam prius est heroicis et mediis generibus. Sic communis et una omnium generum ratione przditorum perfectio apparet eorum cum Deo rerum opifice similitudo. Hac semper atque eodem modo inest celestibus , sem- aL. 484 ὡσαύτως δὲ τοῖς μονίμοις αἰθερίοις" οὔτε δὲ ἀεί, οὔτε ὡσαύτως, τοῖς μεταπίπτουσιν αἰθερίοις καὶ ἐπὶ γῆς πολιτεύεσθαι πεφυχόσι. Τὴν δὲ πρώτην καὶ ἀρίστην δμοίωσιν πρὸς θεὸν εἴ τις τῆς δευτέρας xal τρίτης ἀπειχασίας παράδειγμα ποιοῖτο, ἢ τὴν δευτέραν τῆς τρίτης, λέγοι ἂν ὀρθῶς. Οὐ γὰρ μόνον σχοπὸς δὁμοιω- θῆναι τῷ δημιουργῷ θεῷ, ἀλλὰ xal ὡς πρὸς κανόνα, τὴν ἀρίστην ἢ τὴν μέσην ὁμοίωσιν. El δὲ ἀπολειπό- μένοι τούτων, τυγχάνομεν οἵας δυνάμεθα τυχεῖν, αὐτὸ τοῦτο τὸ χατὰ φύσιν ἔχομεν, καὶ τὸ τέλειον τῆς ἀρετῆς ἐν τούτῳ χαρπούμεθα, ἐν τῷ τὸ μέτρον τῆς οὐσίας ἡμῶν μήτε ἀγνοεῖν, αήτε δυσχεραίνειν. ᾿Αχροτάτη δὲ “ἀρετὴ τοῖς τε τῆς δηυιουργίας ὅροις ἐμμένειν, οἷς πάντα κατ᾽ εἶδος διακέκριται, καὶ τοῖς τῆς προνοίας ἕπεσθαι νόμοις, δι᾽ obo τὰ πάντα, κατὰ τὴν οἰχείαν δύναμιν, πρὸς τὸ σύμμετρον ἀγαθὸν οἰχειοῦται. Τσιαύτη τῶν Χρυσῶν ᾿πῶν f, ἐξήγησις fu γέ- γονε, περιέχουσα ἐν αὑτῇ Πυθαγορείων. δογμάτων μετρίαν σύνοψιν. Ἔδει γὰρ μήτε ἐν τῇ τῶν ἐπῶν βραχύτητι στῆσαι τὸν λόγον, (οὕτω γὰρ ἂν πολλὰ διέλαθεν ὅτι καλῶς νενομοθέτηται.) μήτε εἷς μῆχος ἀποτεῖναι τῆς ὅλης φιλοσοφίας αὐτόν, (μεῖζον γὰρ ' HIEROCLIS COMMENT. IN AUREUM CABMEN. τοῦτο ἢ κατὰ τὸν παρόντα Ad yov,) ἀλλὰ τὸ μέτρον cx. λόγων, ὅσον οἷόν τε, πρὸς τὸν τούτων ποιήσασθαι νοῦν, τοσοῦτον μόνον ἐν αὐτοῖς ἐξαπλώσαντας, ὅσον ἐχ vi» χαθόλου δογμάτων τῇ τῶν ἐπῶν ἐξηγήσει pomi ouc- t£v. Ἔστι γὰρ οὐδὲν ἄλλο τὰ ἔπη ταῦτα, 7) τελειοτα- τος χαραχτὴρ φιλοσοφίας, καὶ τῶν χεφαλανωδεστέρων αὐτῆς δογμάτων ἐπιτομή, καὶ ὑπὸ τῶν ἤδη τὴν 9n οἶμον ἀναθεδηκότων ὑπογραφεῖσα τοῖς d αὐτοὺς παιδευτιχὴ στοιχείωσις" ἃ δὴ xai τῷ ὄντι εἴποι τις ἢ» τῆς ἀνθρωπίνης εὐγενείας εἶ εἰναι γνώρισμα χέλλιστον, xai οὖχ ἑνός τινος τῶν Πυθαγορείων ἀπομνημόνευμ:, ὅλου δὲ τοῦ ἱεροῦ συλλόγου, xai ὡς ἂν αὐτοὶ εἴποιεν, τοῦ δυααΐου παντὸς ἀπόφθεγμα χοινόν. Διὸ καὶ voux ἦν ἕωθέν τε ἀνισταμένους αὐτοὺς ἀχροᾶσθαι τούτων τῶν ἐπῶν, ὥσπερ τινῶν Πυθαγοριχῶν θεσμῶν, 5 τινος ὑπαναγινώσχοντος, xal πρὸς ἑσπέραν εἰς zv» μέλλοντας τρέπεσθαι’ ὅπως ἂν τῇ συνεχεία τῆς μελέ- τῆς τῶν τοιούτων λόγων ζῶντα ἐν αὐτοῖς ἀποφήνωσι τὰ δόγβατα. “Ὁ δὴ καὶ ἡμᾶς ποιεῖν δίκαιον, πρὸς 3 συναίσθησιν τῆς ἀπ᾽ αὐτῶν ὠφελείας ὀψὲ γοῦν ποτ χτήσασθαι, per vero tantum, nec tamen eodem modo οἰ μο ἰδ certo loco manentibus, at neque semper neque eodem modo sthereis mutationi obnoxiis , quo- rum ea est natura, ut in terris versari possint. Si quis autem primam prestantissimamque cum Deo similitudinem secunda et terti: assimilationis exemplar faciat, aut secundam tertia , recte sen- tiat. Neque enim id solum spectatur, ut mundi zdi- ficatori Deo similes fiamus, sed etiam ut ad o- ptimam vel mediam similitudinem , tanquam ad normam, dirigamur. Quodsi his destituti similitu- dinem, qualem possumus , assequamur, id ipsum quod nature convenit obtinemus et in hoc per- fectum virtutis fructum percipimus, quod natura nostrz modum nec ignoramus nec egre ferimus. Summa autem virtus est et creationis finibus, quibus omnia per species distincta sunt, sese continere , et providentia legibus obtemperare , quibus omnia pro sua queque facultate ad bonum ipsis accommodatum adducuntur. Hujusmodi est 4ureorum Persuum explicatio nostra, qua Pythagoricorum dogmatum mo- dicum conspectum continet. Decebat enim nos neque àd carminis brevitatem expositionem nostram contrahere, (ita enim latuisset wmul- torum praeceptorum pulchritudo, neque ser monem ad universe philosophie amplitudinem producere, (id enim majus quid fuisset quam instituti nostri ratio postulat,) sed disputa- tionis modum, quoad potuimus, ad versuum mentem accommodare, tantum in lis solum explanantes, quantum ex universis decretis ad eorum explicationem aptum esset. Nihil enin aliud sunt hi versus , quam perfectissima phile- sophie imago et primariorum ejus dogmatum epitome atque elementaria institutio posterorum gratia scriptis mandata ab iis qui divinam jam viam ascenderant : quos quidem et pulcherrimum humanz ingenuitatis ornamentum esse revera dicere possis, ac non unius Pytbagorici dictum memorabile, sed totius sacri collegii, atque ut ipsi vocarent , ójatou universi commune effatum. Unde etiam illis moris erat, et mane e lJecto sur gentes hos versus, tanquam leges quasdam Pythagoricas, recitante aliquo, audire, et τὸς speri, quum somno se dare volebant ; ut assidua ejusmodi sermonum meditatione viventia in animo efficerent dogmata. Quod sane et nos f2 cere z:quum est, ut sensu utilitatis quze ex iis ori- tur tandem aliquando afficiamur. | ΕΚ ΤΩΝ ΠΑΡᾺ ΠΥΘΛΙῸΡΕΙΟΙΣ ΑΛΛΟΙ͂Σ TE ΟΜΟΙΩΜΑΤΩΝ. PYTHAGOREORUM ALIORUMQUE PHILOSOPHORUM SIMILITUDINES QU/EDAM. AHMOOPCIAOY EK TON IIYOATOPEION OMOIA H BIOY GEPAIIEIA. 1. "Eonxev ἣ xoXaxsia γραπτῇ πανοπλία διὸ τέρψιν αὲν ἔχει, χρείαν δὲ μηδεμίαν παρέχεται. 8. 'H παιδεία ὁμοία ἐστὶ χρυσῷ στεφάνῳ" xol γὰρ τιμὴν ἔχει καὶ τὸ λυσιτελές. 3. Of ἐλαφροὶ τῶν ἀνθρώπων καθάπερ τὰ κενὰ τῶν ἀγγείων εὐδάσταχτοι τοῖς ὠταρίοις εἰσίν. 4. Ὃὧ βίος ὥσπερ ὄργανον ἀνέσει xai ἐπιτάσει ἅρμο- ζόμενος ἡδίων γίνεται. 5. Ὃ λόγος ὥσπερ πλάστης ἀγαθὸς χαλὸν τῇ Ψυχῇ περιτίθησι σχῆμα. 6. Ὃ τῶν σοφῶν νοῦς, ὥσπερ χρυσός, βάρος ἔχει μέγιστον. ' 7. Τῆς ἀλαζονείας, καθάπερ τῶν χεχρυσωμένων ὅπλων, οὐχ ὅμοιά ἐστι τὰ ἐντὸς τοῖς ἐχτός. s. Μύρῳ τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχει 6 λόγος " χάμνοντας μὲν ἡμᾶς ὠφελεῖ, χαλῶς δὲ πράσσοντας εὐ- φραίνει. 9. Φαύλου ἀνδρός, χαθάπερ χυνὸς καχοῦ, μᾶλλον δεῖ τὴν σιγὴν ἢ τὴν φωνὴν εὐλαθδεῖσθαι, ιυ. Οὔτε τῇ γαμετῇ πρέπον τὴν ἑταίραν, οὔτε τῇ φι- Aa τὴν χολακείαν προτιμᾶσθαι. ". Οἱ ἀδολέσχαι, ὥσπερ αἷ χελιδόνες, τῷ συνεχεῖ τῆς λαλιᾶς τὴν ἡδονὴν τῆς ὁμιλίας ἀποδάλλουσιν. 12. Τοὺς μὲν χαχόϑὺς ἀσεδήσαντας, τοὺς δὲ ἀνοήτους καὶ θρασεῖς γηράσαντας al τῶν ἁμαρτημάτων συν- διώχουσιν ἐριννύες. 13. Τὸν πεπαιδευμένον, ὥσπερ ix συμποσίου, ἐχ τοῦ βίου εὐσχημονοῦντα δεῖ ἀναλύειν. 4. Λιμὴν μὲν πλοίῳ ὅρμος. βίῳ δὲ φιλία. is. Πατρὸς ἐπιτίμησις ἡδὺ φάρμαχον πλεῖον γὰρ ἔχει τὸ ὠφελοῦν τοῦ δάχνοντος. DEMOPHILI SIMILITUDINES SEU VIT/E CURATIO EX PYTHAGOREIS. 1. Adulatio pictae armaturz similis est, ideoque obie- ctamentum quidem affert, sed usum nullum praebet. 2. Eruditio similis est coronte aurecze, quippe quae bono» rem simul cum pretio conjunctum habeat. 3. Homines vani et leves ut vasa inania facillime auti- bus prehensi ducuntur. 4. Vita musici instrumenti instar remissione et intentione temperata suavior redditur. 5. Ratio boni fictoris more egregiam figuram animo inducit. . 6. Mens sapientum non secus atque aurum plurimum ponderis habet. 7. Jactantisge pariter atque armorum auratorum interne externis haudquaquam respondent. 8. Eadem orationis vis atque unguenti; nam et male affectos nos juvat , et bene valentes oblectat. 9. Hominis improbi , eque ac mali canis, silentium ma- gis quam vox cavenda. 10. Neque uxori amica, neque amicitize adulatio pre- ferenda est. 11. Homines garruli hirundinum instar continua loqua- ' citate colloquio gratiam adimunt. 12. Homines malos in impietatem prolapsos, demeates vero et protervos zetate proveotos peccatorum furis agi- tant. 13. Sapienti ex vita, velut ex convivio, honeste dis- cedendum. (4. Navi quidem portus, vite autem amicitia refu- gium est. . 15. Parentis objurgstio dulce remedium est : plus eniag. habet utilitatis quam mordacitatis. 485 486 16. Τὸν σπουδαῖον ἄνδρα, χαθάπερ παλαιστὴν ἀγαθόν, δεῖ πρὸς τὴν ἀνταγωνιζομένην τύχην τὰ βάρη με- ταφέρειν. 11. 'H αὐτάρχεια, χαθάπερ ὁδὸς βραχεῖα xai ἐπι- τερπής, χάριν μὲν ἔχει μεγάλην, κόπον δὲ μιχρόν. 18. Οἱ μὲν τραχεῖς ἵπποι τοῖς χαλινοῖς, ol δ᾽ ὀξεῖς θυ- μοὶ τοῖς λογισμοῖς μετάγονται. 19. Τῷ γελοίῳ καθάπερ ἁλὶ πεφεισμένως δεῖ χρῆ- σθαι, 20. Καὶ ὑπόδημα καὶ βίος ἁρμόττων 6 ἀλυπότερος. “:. Al μὲν ποδήρεις ἐαθῆτες τὰ σώματα, αἱ δὲ ὑπέρ- μετροι οὐσίαι τὰς ψυχὰς ἐμποδίζουσιν. 22. Τοῖς μὲν σταδιοδρομοῦσιν ἐπὶ τῷ τέρματι τὸ βρα- θεῖον τῆς νίχης, τοῖς δὲ φιλοπονήσασιν ἐπὶ τοῦ γήρους τὸ πρωτεῖον τῆς φρονήσεως ἀπόκειται. 23. Δεῖ ὥσπερ Σειρῆνας τὰς ἡδονὰς παρελθεῖν τὸν xa- τασπεύδοντα τὴν ἀρετὴν ἰδεῖν ὡς πατρίδα. 21. “Ὥσπερ οἵ ἐν εὐδία πλέοντες καὶ τὰ πρὸς τὸν χει- μῶνα ἔχουσιν ἕτοιμα" οὕτως ol ἐν εὐτυχίαις φρο- νοῦντες xal τὰ πρὸς τὴν ἀτυχίαν ἕτδιμάζουσι βοηθήμαςα. ΄ 85. Αἱ μὲν ἐσθῆτες γενόμεναι διάλαμπροι πάλιν ἐν τῇ χρήσει ἀναπέμπλανται ῥύπου" αἵ δὲ ψυχαὶ ἅπαξ ἀποχαθαιρόμεναι τὴν ἀμάθειαν διὰ παντὸς μέ- vouct λαμπραί. 26. Οἱ μὲν δραπέται χἂν μὴ διώχωνται φοδοῦνται᾽ ol δὲ ἄφρονες, κἂν μήπω χαχῶς πράσσωσι; ταράσ- σονται. $7. Ὃ τῶν φιλαργύρων πλοῦτος, ὥσπερ ὃ ἥλιος xa- ταδὺς slc τὴν γῆν, οὐδένα τῶν ζώντων εὐφραίνει. 28. Οἱ μὲν dx τῆς γῆς καρποὶ χατ᾽ ἐνιαυτόν, οἵ δὲ ix τῆς φιλίας κατὰ πάντα χαιρὸν φύονται. 23. Μουσιχοῦ μὲν ἔργον τὸ πᾶν ὄργανον ἁρμόσασθαι, πεπαιδευμένου δὲ ἀνδρὸς τὸ πάσῃ ψυχῇ συμφω- νῆσαι. 29. Οὔτ᾽ ἀῤῥώστου πληγήν, οὔτ᾽ ἀνοήτου ἀπειλὴν δεῖ εὐλαθεῖσθαι, 31. Ὑπενξδύεσθαι δεῖ τῷ μὲν θώραχι χιτῶνα, τῇ δὲ λύπη νοῦν. 32. Νοσοῦντος δίαιτα xal ἄφρονος ψυχὴ δυσάρεστον. 43, Ot μὲν ἀμαθεῖς παῖδες τὰ γράμματα, οἱ δὲ ἀπαί- δευτοι ἄνδρες τὰ πράγματα συγχέουσιν. 34. Ὁ £x φιλοσοφίας νοῦς ἔοιχεν ἡνιόχῳ - περίεστι γὰρ τῶν ἐν Suiv ἐπιθυμιῶν, ἀεὶ μετάγων αὐτὰς εἰς τὸ χαλόν. *b. Τὸ μὲν ἀψίνθιον ὁ καιρὸς τοῦ μέλιτος γλυχύτερον, τὸν δ᾽ ἐχθρὸν ἐντιμότερον τοῦ φίλου fj περίστασις ἐνίοτε ποιεῖ. 86. Καὶ χυδερνήτης ἀγαθὸς ἐνίοτε ναυαγεῖ, xal ἀνὴρ ᾿ς σπουδαῖος ἀτυχεῖ. 37. ΑἹ μὲν βρονταὶ μάλιστα τοὺς παῖδας ἐχφοδοῦσιν, αἱ δὲ ἀπειλαὶ τοὺς ἄφρονας. 53 Ανδριάντα μὲν τὸ σχῆμα, ἄνδρα δὲ 4 πρᾶξις χοσμεῖ. PYTHAGOREORUM SIMILITUDINES. 16. Virum bonum boni lucfatoris exemplo adversazt fortuna tota corporis mole obniti decet. 17. Frugalitas, brevis et jucundsee vise instar, mullum gratie , defatigalionis parum habet. 18. Equi contumaces frenis , animi ad iracnpdiam prosi rationibus ducuntur. 19. Joco, ut sale, parce utendum. 20. Et calceus et foriunme modus apius neinus mole stus est. 21. Vestes talares corpora, opes immensae animos im- pediunt, 22. Qui stadium decurrunt, lis victorize praemium is - meta, hominibus antem laboriosis prudenti: palma à senectute posita est. 23. Voluptates ut Sirenes prsterenndse sunt ei qui vic- ᾿ tutem tanquam patriam visere cupit. 24. Ut secunda tempestate navigantes etiam adver praesidia in promtu habent : ita in rebus secundis τῇ | sapientes etiam adverse fortune medicinam parant. 25. Vestes lotz et nitide usu rursus sordibus impkp- | tur: animi autem semel ab ignorantia purgati perp-toe nitorem servant. 26. Fugitivi etiam nemine persequente timent ; stulti vero, quamvis nullis malis premantur, perturbari solent 27. Avarorum divitie occidui solis instar terram sub- euntis nemini vjvorum voluptatem afferunt. 28. Ex terra quotannis, ex smicitia quovis tempori: momento fructus proveniunt. 29. Musici est quodcunque instrumentum numeris cos tendere, viri autem sapientis ad cujusvis animum sex accommodare. 30. Neque aegroli verbera, neque stulti minae sunt per- timescendz. 31. Thoraci quidem tunica, dolori autem bonus animu subesse dehet. 32. Victus tegrotantis el stulti animus molestus esL 33. Pueri indocti litteras, viri imperiti res confondust. 34. Animus sapientise preceptis imbutus aurigae simis est ; nam insitas nobis cupiditates eoercet et δὰ hoae-t- tem componit. 35. Occasio quidem absinthium melle dulcius reddit, rerum aütem status quandoque efficit, ut inimicus amx» potior sit. 36. Aliquando et bonus gubernator naufragium facil, et vir bonus malis premitar. 37. Tonitrua quidem paoeros imprimis, mini δεῖς 5 slultos territant. 38. Statuam figura, virum actio ornat. 05. 03. 69. DEMOPHILI VIT/E CURATIO. Ταυτόν ἐστιν ἐχ χρυσοῦ ποτηρίου φάρμακον Qa- ] νάσιμον πιεῖν, καὶ παρὰ φίλου ἀγνώμονος συμ- θουλίαν λαμθάνειν. . Αἰ μὲν γελιδόνες εὐδίαν σημαίνουσιν ἡμῖν, οἱ δὲ φιλοσοφίας λόγοι τὴν ἀλυπίαν. Οὐχ οὕτως τοῖς ὀρφανοῖς παισίν, ὡς τοῖς ἀνοήτοις ἀνδράσι» ἐπιτρόπων ἐστὶ χρεία. . Ἡ τύχη ἔοικε φαύλῳ ἀγωνοθέτῃ " πολλάχις γὰρ τὸν μηδὲν πράξαντα στεφανοῖ. . Εἰς μὲν τὸ εὐπλοῆσαι χυδερνήτου καὶ πνεύματος χρεία" εἷς δὲ τὸ εὐδαιμονῆσαι λογισμοῦ χαὶ τύχης. . Ὁ μὲν δειλὸς καθ᾽ ἑαυτοῦ τὰ ὅπλα, ὁ δὲ ἀνόητος τὰ γρήματα ἔχει. Τὸ αὐτό ἐστιν ἐξ ἀσθενοῦς ἀγχυρίου σχάφος δρμί- ζειν, καὶ ἐκ φαύλης γνώμης ἐλπίδα, , Ἐπισχοτεῖ τῷ μὲν ἡλίῳ πολλάχις τὰ νέφη , τῷ δὲ λογισμῷ τὰ πάθη. . Οὔτε τὸν ἄῤῥωστον ἢ χρυσῇ ὠφελεῖ χλίνη, οὔτε τὸν ἀνόητον ἐπίσημος εὐτυχία. . Τὸ μὲν εὔχρατον ὕδωρ τὰς φλεγμονὰς ἐχλύει" ὃ δ᾽ ἐπιεικὴς λόγος τὰς ὀργάς. ( Scripsi ἐχλύει; cod. ἐπιλύει). . Οὔτε ὃ αὐστηρὸς οἶνος εἰς πολυποσίαν εὔθετος, οὔτε ἄγροιχος τρόπος εἰς ὁμιλίαν. ο. Πιθήκου ὀργὴν καὶ χόλαχος ἀπειλὴν ἐν ἴσῳ θε- τέον. Τοῦ βίου καθάπερ δράματος πρῶτον μέρος ἐστὶν ἡ νεότης" διὸ πάντες αὐτῇ προσέχουσιν. . Τὰς μὲν γραφὰς ἀσφαλεστέρας, τὰς δὲ πράξεις λαμπροτέρας ἔχειν δεῖ. . Ὃν τρόπον ἐπὶ τῶν φυτῶν, καὶ ἐπὶ τῶν νέων ἣ πρώτη φυὴ προδείχνυσι τὸν μέλλοντα χαρπὸν τῆς ρετῆς. . Ἐν μὲν τοῖς συμποσίοις ὃ μὴ παροινῶν ἡδύτερος" ἐν δὲ τοῖς ἀγαθοῖς 6 μὴ παρανομῶν. Τὸ αὐτό ἐστιν ὄφιν ἐχτρέφειν xol τὸν πονηρὸν εὐεργετεῖν᾽ παρ᾽ οὐδετέρῳ γὰρ ἡ χάρις εὔνοιαν γεννᾷ. . Ἐν μὲν εὐδίᾳ σπάνιογ τὸ ναυαγῆσαι" ἐν δὲ τῇ ἀδουλίᾳ τὸ μὴ ναναγῆσαι. . Τοὺς μὲν χενοὺς ἀσχοὺς τὸ πνεῦμα διΐστησι " τοὺς δ᾽ ἀνοήτους ἀνθρώπους τὸ οἴημα. Γυμναζόμενον δεῖ φυλάσσεσθαι τὸν χόπον, εὖ πράσσοντα δὲ τὸν φθόνον. Μέτρον ἄριστον, ἔφη τις τῶν σοφῶν᾽ ᾧ πειθόμε- vot xal ἡμεῖς ὁμοίως τὰς τοῦ βίου θεραπείας ἀνα- παύσωμεν, φίλτατε ἡμῖν καὶ ἱερώτατε ᾿Ἀσχλη- πιάδη. Τέλος τῶν Δημοφίλου ὁμοίων. 487 39. Idem est ex aureo poculo lethale venenum bibere , et consilium a perfido amico datum accipere. 40. Hirundines laetum anni tempus , sermones autem de philosophia habiti animi tranquillitatem nobis preenua- tiaut. 41. Non tam orbi parentibus pueri, quam viri stulti tutoribus indigent. 43. Fortuna malo pugne arbitro similis est, quippe qua sepe nulliug preeclari facinoris auctorem coronet. 43. Ad feliciter navigandum gubernatore οἱ vento; ad beate vivendum ratione et fortuna opus est. 44. Ut timidus arma, ita stultus opes contra se ipsum. habet. 45. Idem est navem infirma ancora el «pem animo per-.. verso fulcire. 46. Solem sepenumero nubes, rationem affectus ob- scurant. ) 47. Neque wgrotantem aurets lectus, nec stultum am-. pla fortuna juvat. 48. Temperata aqui potio intestinorum ardores, lenis autem oratio iras diluit. 49. Neque vinum austerum largiori potationi, neque rustici mores conversationi apti eunt. 50. Ira simice et adulatoris minze eodem loco habends. 51. Vite tanquam comodiz primus actus. adolescentia esl : ideo cuncti attento animo eam spectant. 52. Scripturam indelebilem, facinora lua praeclara esse oportet. 53. Sicut in plantis, ita in pueris quoque prima indoles futurum virtutis fructum indicat. 54. In conviviis quidem suavior est liomo minime vi- nolentus, in rebus secundis autem minime iniquus. 55. Idem est enutrire anguem et malum beneficiis affi- cere; apud neutrum enim gratia benevolentiam parit. | 56. Raro secunda tempestate navis frangitur; raro au- tem temerilate servatur. 57. Utres inanes ventus, homines autem síultos arro- gantia inflat. 58. In exercitiis lassitudo ; in reruürs successu invidia cavenda. 59. Modum rem omnium optimam sapientutn aliquis nominavit : cujus consilio etiam nos, o amiciesime piissi- meque Asclepiades , vite curandee priceptis finem impo- pemus. Finis Demophili Similitudinum. 488 PYTHAGOREORUM ET ALIORUM Has Pythagoreorum similitudines a Demophilo collectas e codice Vaticano edidit Lucas Holste- nius. Sed multo plures quam in Vaticano libro comparent ejusdem generis sententias opere τῦο Demophilum complexum fuisse suspicamur. Namque ex antiquo illo volumine petita videntur similium rerum exempla quz maximam partem Socrati vel aliis auctoribus ascripta insertis non- nullis Vaticani Demophili effatis servarunt Jo. Stobaeus in Florilegio atque Antonius et Maximus in Eclogis. Ea igitur, omissis qua trium illorum fontium communia sunt , hoc loco proponere miki visum est. 1. Τοῦ βίου καθάπερ ἀγάλματος πάντα τὰ μέρη χαλὰ εἶναι δεῖ, 2. ᾿Ἀνδριὰς μὲν ἐπὶ βάσεως, σπουδαῖος δὲ ἀνὴρ ἐπὶ χαλῆς προαιρέσεως ἑστὼς ἀμεταχίνητος ὀφείλει εἶναι. 8. [ὃν λιθανωτὸν τοῖς θεοῖς, τὸν δὲ ἔπαινον τοῖς ἀγὰ- θοῖς ἀπονέμειν δεῖ, 4. Ἀπολογεῖσθαι μὲν γὰρ χρὴ ὑπὲρ τῶν ἀδίκως πε pt τὸ ἀδικεῖν αἰτίαν ἐχόντων, ἐπαινεῖν δὲ τοὺς ἐπ᾽ ἀγαθῷ τινι διαφέροντας. 5. Οὔτε ἵππος εὐγενὴς χρίνοιτ᾽ ἂν πολοτελῇ σχευὴν ἔχων, ἀλλ᾽ ὁ τῇ φύσει λαμπρός, οὔτε ἀνὴρ σπου- δαῖος ὃ πολύτιμον οὐσίαν χεχτημένος, ἀλλ᾽ ὃ τὴν Ψυχὴν γενναῖος, 6. Τοῦ σοφοῦ στόματος ἀνοιχθέντος, καθάπερ ἱεροῦ, τὰ τῆς ψυχῆς καλὰ βλέπεται ὥσπερ ἀγάλματα. 7. Οὔτε ναῦν ἐξ ἑνὸς ἀγχυρίου, οὔτε βίον ἐχ μιᾶς ἐλπίδος ὁρμιστέον. (Stob. Flor. I, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 86 addito lemmate Σωχράτους. ) 8. Οὔτε συμπόσιον χωρὶς ὁμιλίας, οὔτε πλοῦτος χω- pis ἀρετῆς ἡδονὴν ἔχει. (Stob. Flor. 1, 3o sub Antisthenis no- mine. ) 1. Vite ut simulacri cujusdam partem unamquamque pulchram esse decet. 2. Quemadmodum statua basi, sic vír probus bono in- stituto innixus immotus esse debet. 3. Tus diis, laus vero bonis viris tribuenda est. 4. Defendendi sunt qui immerentes accusantur injuría- tum : laude ornandi qui virtute aliqua caeteris praestant. 5. Neque equus generosus judicabitur qui sumtuosas phaleras gestat, sed qui natura eximius est : neque vir honestus qui opibus affluit, sed qui animo prteclarus est. 6. Quum sapiens os suum tanquam templum aperuit, ibi animi bona velut simulacra conspiciuntur. 7. Neque navem unica ancora, neque vitam una spe fultam esse oportet. 8. Neque convivium colloquio carens, neque divitiae virtutis expertes voluptatem cuiquam afferunt. 9. Neque e templo ara, neque ex humana natura mise- ricordia tollenda est. 9. Οὔτε ἐξ ἱεροῦ βωμόν, οὔτε ἐκ τῆς ἀνθρωπίνης οὐ- σεως ἀφαιρετέον τὸν ἔλεον. ( Stobeus Flor. I, 31 ubi Phocioni tribu- tur. ) το. Ὃδὸν μὲν τὴν λειοτάτην ἐκλέγεσθαι, βίον δὲ τὸν, ἀλυπότατον. (Stobarus Flor. III, 42 Socrati ascriptam.) it. Móvo τῷ λόγῳ, καθάπερ ἐπιτρόπῳ σώφρονι, πα- ρακαταθετέ fov τὸν βίον xal τὴν νεότητα. 12. Καὶ ὁπρδήματα καὶ βίος ἁρμόζων ἀλυπότερος. t3. Ὥσπερ εἷς κενὸν σχάφος [εἷς τὴν ψυχὴν τὸ 31». τῆς φρονήσεως ἕρμα δεῖ προσεμθάλλειν. ( Inserui εἰς τὴν ψυχήν.) n. Wv χῆς ἐστι λόγος ξχυτὸν αὔξων. 15. "Ev τῷ βίῳ χαθάπερ ἐν δράματι χρὴ τὰ πρῶτε λέγειν οὐ τὸν πλουσιώτατον, ἀλλὰ τὸν φρονιμω- τατον. 16. Καλὸν ἐπὶ μὲν. τῆς ἑστίας φαίνεσθαι τὸ πῦρ λαμ- πρόν" ἐπὶ δὲ τῆς εὐτυχίας τὸν νοῦν. 17. Δεῖ ὥσπερ εὐνομουμένης τῆς πόλεως φυγαβεύεν στασιαστὴν ἄνθρωπον, οὕτως ἐχ τῆς guÜvcouivr ψυχῆς τὸν πρὸς τὰ φαῦλα κεχλιχότα νοῦν. 18. λογισμοῦ δυνατὸν ἀσφαλῶς χρήσασθαι. 10. Via eligenda planissima, vita autem jucundissima. 1t. Soli rationi, tanquam prudentissimee tutela, ut τι, tam omnem , ita maxime juventutem credi par est. 12. Quemadmodum calceamenta pedibus apta : sic vil ratio nobis accommodata minus molesliarum aflert. 13. Sicut vacuum navigium saburra stabiliendum : : animus prudentia firmandus est. 14. Inest animo ratio qua suapte vi increscit. 15. Oportet in vita, tanquam ín fabula quadam, pri mas dicendi partes agere non ditissimum , sed prudentis- simum. 16. Decet in foco quidem ignem conspici splendidum, in felicitate autem animum. 17. Oportet quomodo ex civitate bonis legibus tempe- rata seditiosum civem expellere, sic ex animo quem salvum esse voluerimus voluntatem ad mala propensau. 18. Neque equo sine freno, neque divitiis sine ratiose tuto quis uti poterit. [rd 4 ' Οὔτε ἵππῳ χωρὶς χαλινοῦ, οὔτε πλούτω χωρὶς, SIMILITUDINES. (Stobzus Flor. HT, 43, A^, 52, 85, 86, 87, 90 adjuncto lemmate X Xwxpd touc. ) 19. Κυδερνήτου μὲν ἔργον ἀγαθοῦ εἰς τὰς τῶν πνευμά- ttov μεταθολὰς ἁριλόσασθαι, ἀνδρὸς δὲ σοφοῦ πρὸς τὰς τῆς τύχης. 20. "Ev μὲν τῷ πλεῖν πείθεσθαι τῷ χυδερνήτη, ἐν δὲ τῷ ζῆν τῷ λογίζεσθαι δυναμένῳ βέλτιον. (Stobaeus Flor. llL, 4o et 41 ἐκ τῶν Ἀριστω- νύμου τομαρίων. Posterior sententia Socrati in quibusdam libris assignatur.) 31. Ὁ μὲν δειλὸς τῆς πατρίδος, 6 δὲ φιλόδοξος τῆς πατρῴας οὐσίας ἐστὶ προδότης. 42, "Ev μὲν. ταῖς μέθαις παροινοῦσιν, ἐν δὲ ταῖς ἀτυ- χίαις παρανοοῦσιν οἱ ἀνόητοι. 23. Οὐθ᾽ οἱ ἅἄμουσοι τοῖς ὀργάνοις οὔθ᾽ οἱ ἀπαίδευτοι ταῖς ἀτυχίαις δύνανται συναρμόσασθαι. 3i. ἘΦ τῶν ἀπαιδεύτων βίῳ, χαθάπερ ὑποχριτῇ, πολλὰ τύφου μετεχδύματα περίχειται. 15. "loi ἄφροσιν, ὥσπερ τοῖς παιδίοις, μιχρὰ πρό- oot εἷς τὸ χλαίειν ἱχανή. 46. Οἱ μὲν ξένοι ἐν ταῖς ὅδοῖς, οἱ δὲ ἀπαίδευτοι ἐν τοῖς πράγμασι πλανῶνται. 4). Ἑαυτόν ἐστιν ἀῤῥωστοῦντι φορτίον ἀναθέσθαι, xal ἀπαιδεύτοις εὐτυχίαν. 28. Οὔτε πλέοντας παρὰ τόπον δρμεῖν ἀσφαλές, οὔτε ζῶντας παρὰ νόμον βιοῦν ἀκίνδυνον. ?9. 'O μὲν Πρωτεὺς τῇ μορφῇ, ὃ δ᾽ ἀπαίδευτος τῇ Ψυγχῇ παρ᾽ ἕκαστον ἀλλοιοῦται. 30. Πολλοὺς ὥσπερ ἀσθενοῦντας, οὕτω xal εὐτυχοῦν- τας τὸ πλῆθος τῶν παραχειμένων λυπεῖ. 31. Οἵ μὲν ἀχρατεῖς ἐν ταῖς ἀῤῥωστίαις, οἱ δὲ ἄφρονες ἐν ταῖς ἀτυχίαις εἰσὶ δυσθεράπευτοι. 489 8. Οὔτε τὰ τοῦ ᾿Αχιλλέως ὅπλα τῷ Θερσίτη, οὔτε τὰ τῆς ψυχῆς ἀγαθὰ τῷ ἄφρονι ἁρμόττει. (Stobzus Flor. IV, 57, 59, 60, 61, 62, 63, 64,65, 66, 65, 108, 119 sub Socratis no- mine. ) 81. Πολλοὶ ἀδικηθέντες ὑπὸ ῥητόρων τοὺς υἱοὺς ῥήτο-- ᾿ρᾶς διδάσχουσιν, οὐδεὶς δὲ ἀδιχηθεὶς ὑπὸ λύχου αὐτὸς λύχος γίνεται xal ἀντιδάχνει. (Stobzeus Flor. IV, 106 ix τῶν Αριστωνύμονυ top. olov. ) Οἱ àv σφοδρῶς πυρέττοντες τὴν ὄρεξιν xat τὴν ῥώμην, οἱ δ᾽ ἐν τοῖς βασιλείοις παροιχοῦντες τὸν νοῦν xal τὰ ἤθη πεφύκασι διαφθείρεσθαι, sl μὴ τὸ Γνῶθι σαυτὸν συχνῶς αὑτοῖς ἐπιλέγουσιν. (Antonius et Maximus Serm. περὶ τοῦ Γνῶθι σαυτόν.) 86. Οὔτε πῦρ ἱματίῳ περιστεῖλαι δυνατὸν οὔτε αἱσ- χρὸν ἁμάρτημα χρόνῳ. 86. ὃ μὲν πῦρ 6 ἄνεμος, τὸν δὲ ἔρωτα ἢ συνήθεια ἐχχαίει, . (Stobzus Flor. VI, 31-32 Σωχράτους.) Παρὰ τῷ τύφῳ, χαθάπερ παρὰ τῷ χαχῷ πλάστη, διεστραιμένας τὰς τῶν πραγμάτων εἰχόνας ἰδεῖν ἐστιν. 88. Ἢ δεισιδαιμονία χαθάπερ πατρὶ τῷ τύφῳ πεί- θεται. (Stobzeus Flor. XXII, 35-36 Σωχράτους. ) 39. Ὁ τῦφος ὥσπερ ποιμὴν οὗ βέλει τοὺς πολλοὺς ἄγει. (Stobhzus Flor. XXII, 41 Διογένους.) 40. Ὑποστάθμη ἐστὶν οἴνου ain τρύξ, φιλαργύρον δὲ ἀνελευθερία. 87 19. Boni gubernatoris est ventorum se mutationibus accommodare , viri autem sapientis, fortune. 20. In cursu maritimo gubernatori, in vita viro pru denti obedire decet. 21. Timidus patrie , ambitiosus patrimonii proditor est. 45. Stulli per vinolentiam lasciviunt, in rebus adversis autem insaniunt. . 23. Neque musice ignari instrumentis neque indocti adversae fortune apti esse possunt. 24. Indoctorum vita, tanquam histrio , multa arrogan- tie integumenta que paullatim exnenda sunt gestat. 25. Stultis sicot infantibus levissima causa ad funden- das lacrimas sufficit. 26. Errant peregrini in viis, in rebus imperiti et rudes. 27. Idem est segro onus imponere et indoctis bonam fortunam. 28. Neque navigantibus tutum est importuno loco ap- pellere , neque viventibus prater legem vitam agere. ?9. Proteus quidem formam, imperitus vero animum pro rerum singularum diversitate mutat et variat. 30. Multos ut :egros, ita etiam beatos adstantium mul- titudo molestia afficit. 3t. Intemperantes in morbis, stulti in rebus adversis vix sanantur. 32. Neque Achillis arma Thersitee, neque animi bona $tulto accommodata sunt. 33. Multi ab oratoribus injuria affecti filios suos orato- riam docent : nemo vero qui a lupo injuriam accepit ipse lupus fit ut remordeat. 34. Qui valde febricitant, cibi appetentiam et robur amittunt ; qui vero in principum aulis habitant, mentem el bonos mores corrumpere solent, nisi frequenter secum revolvunt hoc dictum : Nosce te ipsum. . 35. Nec ignem vestimento tegere possumus nÉque flagi- tium tempore. $6. Ignem quidem ventus, amorem autem consuetudo accendit. 37. Apud jactantiam , tanquam apud malum fictorem, distortas rerum imagines videre licet. 38. Superstitio jactantise tanquam parenti obtemperat. 39. Fastus, velut pastor, quoquo libet, vulgus homi- num ducit. 40. Sedimentum est vini ni quidem fex, avari autem il- liberalitas. 490 ει. Οὔτε παρὰ νεχροῦ ὁμιλίαν οὔτε παρὰ φιλαργύρου χάριν δεῖ ζητεῖν. (Stobzus Flor. X, 55-56 Σωκράτους.) 42. Ot τὸ ἀπὸ τῶν αἰσχρῶν κέρδος εἰς χαλὰς dvaM- σχοντες λειτουργίας ὅμοιόν τι ποιοῦσι τοῖς ἀπὸ ἱεροσυλείας εὐσεθοῦσιν. ( Antonius εἰ Maximus Serm. περὶ πλεονε- ξίας p. 225.) Οἱ φιλάργυροι, καθάπερ μαχαίρα, τῷ βίῳ χρῶν- ται, πάντα ποιοῦντες χατὰ τὴν λαῤήν. (Stobzus Flor. X, 59 Διογένους.) «4. Ἡ τῶν χολάχων εὔνοια χαθάπερ ix τροπῆς φεύγει τὰς ἀτυχίας. 45. Θηρεύουσι τοῖς μὲν χυσὶν τοὺς λαγωοὺς οἵ χυ- νηγοί, τοῖς δὲ ἐπαίνοις τοὺς ἀνοήτους oi xó- λαχες, 406. Οἱ μὲν λύχοι τοῖς χυσίν, οἱ δὲ κόλακες τοῖς φίλοις ὄντες ὅμοιοι ἀνομοίων ἐπιθυμοῦσιν. (Stobeus Flor. XIV, a1, 41, 23 Σωχρά- τους.) 47. Ev τῆς χολαχείας ὥσπερ ἐπὶ μνήματος αὐτὸ μόνον τὸ ὄνομα τῆς φιλίας ἐπιγέγραπται. (Stobzus Flor. XIV, 14. Διογένους.) 46, Τὰ μὲν ξύλα τὸ πῦρ αὔξοντα ὑπ᾽ αὐτοῦ χαταναλί« σκεται, 6 δὲ πλοῦτος ἐχτρέφων τοὺς χκόλαχας ὑπ᾽ αὐτῶν τούτων διαφθείρεται. (Stobaeus Flor. XIV, 9 ἐχ τῶν Ἀριστωνύμου τομαρίων.) 49. Τῆς παῤῥησίας ὥσπερ ὥρας ἐν χαιρῷ ἡ γάρις ἡδίων. 60. Οὔτε μάχαιραν ἀμθλεῖαν, οὔτε παῤῥησίαν ἄπρα- xcov ἔχειν δεῖ. δι. Ἔστιν ὥσπερ τρίδωνα ῥυπαρὸν ἀμπεχόμενον εὐε- ᾿ PYTHAGOREORUM ET ALIORUM χτεῖν, οὁτωσὶ xal βίον ἔχοντα πενιχρὸν παῤῥτοι:- ζεσθαι. Οὔτε ἐκ τοῦ χόσμου τὸν ἥλιον οὔτε ἐκ τῆς παιξεῖας ἀρτέον τὴν παῤῥησίαν. (Stobeus Flor. XIII, 46, 47, 48, 49 Σω- κράτους.) 63. Ὥσπερ τὸ μέλι τὰ ἡλχωμένα δάχνει, τοῖς δὲ χατὶ φύσιν ἡδύ ἐστιν, οὕτω xal οἵ ἐκ φιλοσοτί:; λόγοι. (ϑίοθδιυι Flor. XIII , 23 éx τῶν 'A ptazwvius ταμαρίων.) 6&4. Ὁ τῶν φιλαργύρων βίος ἔοιχε νεχροῦ δείττνῳ΄ παντι γὰρ ἔχων τὸν εὐφραινόμενον οὖκ ἔχει. (Stobaus Flor. XVI, Δ) Σωχράτους.) 65. Οὕτως ἔνιοι αὑτοῖς δοχοῦσι φιλοσοφεῖν ὡς xat vz- φειν οἷ μεθύοντες. (Stobaeus Flor. XXIII, 7 ἐχ τῶν ᾿Αριστωνύμο τομαρίων.) ὅδ. 'H μὲν ἐσθὴς τὴν ἀῤῥυθμίαν, $j δὲ εὔνοια τί, ἁυαρτίαν περιστέλλει. (Stobzus Flor. XXXVII, Δ) Σωχράτους.) 627. Σωχράτης τὸν φθόνον πεν ἕλχος εἶναι -ῖ: ψυχῆς. 58. Ἰὸ τῆς δόξης χάλλος ὥσπερ ὑπὸ νόσου τοῦ z55:.. ταχὺ μαραίνεται. (Stobeus Flor. XXXVIII, 48, 34 Σωχο:- τους.) 9, Τοῖς μὲν διὰ τοῦ ἡλίου πορευομένοις ἕπεται xz ἀνάγχην σκιά, τοῖς δὲ διὰ τῆς δόξης βαδίζουτιν ἀκολουθεῖ φθόνος. (Stobzus Flor. XXXVIII, 35 Σωχράτους. Ὁ φθόνος ὥσπερ φαῦλος δημαγωγὸς ταῖς x2235; ἀντιπολιτεύεται πράξεσιν. 41. Neque a mortuo colloquium neque ab avaro benefi- cium petendum est. 42. Qui lucrum turpiter factum ad honesta in rebus publicis ministeria conferunt , simile quid facinnt illis qui sacrilegia ad pielatem et religionem convertunt. 43. Avari vita sua tanquam gladio utuntur oblata lm. dendi ansa nihil non facientes. 44. Adulatorum benevolentia quasi tergia versis impro- speram foriunam fugit. 45. Lepores quidem canibus venatores capiunt ; assenta- tores autem stolidos laudibus pelliciunt. 46. Lupi quum sint canibus similes, assentatores amicis, dissimilia tamen studia sequuntur. 47. In assentatione velut sepulcro solum amicitiae nomen iuscriplum est. 48. Ligna dum augent ignem ab ipso laüriuntur, opes autem dum alunt adulatorea ab ipsis consumuntur. 49. Liberae orationi uL tempori occasio majorem gratiam conciliat. 50. Neque gladium obtusum , neque loquendi libertatem * inefficacem nobis esse decet. 51. Sicut pallium sordidum gestanti bono corporis ha- ὁ bitu esse, ita pauperi eliam libere et ingenue loqui licet. $2. Neque e mundo sol neque e liberali eruditione libe- rior sermo tollendus est. 53. Ut mel exulcerata mordet, nature convenientibus suave est : ila etiam sermones philosopbici. 54. Avarorum víta similis est funebri epulo enim quum habeat, laetum liominem non habet. 55. Nonnulli non secus sibi videntur philosophari atque ebrii esse sobrii. 56. Vestis quidem corporis vitiositatem, benevolentia vero peccatum obtegit. 57. Socrates invidiam animi ulcus esee dixit. 58. Gloria pulchritudo invidia tanquam morbo cito mar cescit. 59. In sole ambulantes necessario comitatur umbra, glorie vero vestigiis ingredientes comitem habent invi- diam. 60. Invidia tanquam malus concionator honeslis aclioni- bus obsistit . SIMILITUDINES. (Stobzeus Flor. XXXVIII, 36 ix τῶν Ἀριστω- νύμου τομαρίων.) w. Ὁ λόγος ὥσπερ πλάστης ἀγαθὸς χαλὸν τῇ ψυχῇ περιτίθησι σχῆμα. 1. "Ev μὲν πολέμῳ πρὸς ἀσφάλειαν σίδηρος χρυσοῦ χρείττων, ἐν δὲ τῷ ζῆν 6 λόγος τοῦ πλούτου. (Stobeus Flor. ΕΧΧΧΙ, 13, τὰ Σωχρά- τους.) ε3. Οὔτε σῖτον ἄριστον τὸν x. τοῦ χαλλίστου πεδίου χρίνομεν, ἀλλὰ τὸν εὔθετον πρὸς τὴν τροφήν, οὔτε ἄνδρα σπουδαῖον 3| φίλον εὔνουν τὸν ἐξ ἐπι- φανοῦς ὄντα γένους, ἀλλὰ τὸν ὑπάρχοντα τῷ τρόπῳ χρείττονα. (Stobeus Flor. LAXXXVI, 33 Σωχράτους.) ει. Ὁ μὲν οἶνος συμμεταδάλλει τρῖς ἀγγείοις, ὁ δὲ πλοῦτος τοῖς τῶν χεχτημένων τρόποις. 65», Ἰλρὼς μὲν 6 ἐκ τῶν γυμνασίων εὐσχημονέστερος » πλοῦτος δ᾽ ὃ ἐχ τῶν ἰδίων πόνων. 66, "Tov πλοῦτον ὥσπερ φίλον ἐχτενῇ καὶ ἀπροφάσι-- στον εἰς τὰς καλὰς δεῖ παραλαμόάνειν πράξεις. (Stobaeus Flor, XCIV, 12, 33, 34 Σωχρά- τους.) €. Ὅτι πλῷ ἔοικε τῷ παρὰ Υἦν ὃ τῶν πενήτων βίος, ὁ δὲ τῶν πλουσίων τῷ διὰ πελάγους" τοῖς μὲν γὰρ ῥάδιόν ἐστι χαὶ πεῖσμα βαλεῖν καὶ προσσχεῖν χαὶ νεωλχῆσαι,, τοῖς δ᾽ οὔ. (Stobaeus Flor. XCVII, λο ἐκ τῶν ᾿Δριστω- νύμου τομαρίων.) 88. Ταυτόν ἐστιν ἐπ᾽ εὐτυχίᾳ μέγα φρονεῖν xal ἐπὶ ὀλισδηρᾶς ὁδοῦ σταδιοδρομεῖν. (Stobzeus Flor. CV, 58 Σωχράτους.) .71.. Τοῖς μὲν νοσοῦσιν ἰατρούς, τοῖς δ᾽ 491 69. " Eoxev ὁ βίος θεάτρῳ᾽ διὸ πολλάχις χείριστοι τὸν χάλλιστον ἐν αὐτῷ χατέχουσι τόπον. (Stobzus Flor. CVI, 14 ix τῶν Ἀριστωνύμου τοιαρίων.) 70. Ταυτόν ἐστιν ἐν γυμνικῷ ἀγῶνι ἡττηθέντα ὕδρεως δίκην. τῷ ἀνταγωνιστῇ λαχεῖν, xal ἐν τῷ ζῆν νι- χώμενον ὑπὸ τῆς τύ X" ἐγκαλεῖν αὐτῇ» ἀγνοοῦντα ἐφ᾽ ᾿οἷς δικαίοις εἰς τὸν ἀγῶνα τοῦ ζῆν συγχαταόε- θήχαμεν. (Stobeus Flor. CIX, 9 Σωχράτους.) ἀτυχοῦσι φίλους δεῖ παραινεῖν. (Stobaeus Flor. CXIII, 16 Σωκράτους.) 72. Al πονηραὶ ἐλπίδες ὥσπερ ol xaxoi δὁδῪὴγοὶ ἐπὶ τὰ δυαρτήματα ἄγονσιν. (Stobzus Flor. CAI, 21 ἐχ τῶν ᾿Δριστωνύμου τομαρίων.) Οὔτε γυνὴ χωρὶς ἀνδρὸς οὔτε ἐλπὶς ἀγαθὴ χωρὶς πόνου γεννᾷ τι χρήσιμον, (Stobzeus Flor. CXI, 26 Σωχράτους. ) 74. Ἐν τῷ βίῳ χαθάπερ ἐν θεάτρῳ ἄχρι τούτου δεῖ παραμένειν, ἄχρις οὗ Th τῶν ἔργων Céxv ἐπιτερπῇ εἶναι συμθαίνει. (δίοραυβ Flor. CXXI ; 39 Σωκράτους. ) 75. Πεττεία τινὶ ἔοιχεν ὃ βίος, xai δεῖ ὥσπερ ψῆφόν τινα τίθεσθαι τὸ συμόαϊνον' οὐ γὰρ ἔστιν ἄνωθεν βαλεῖν οὐδὲ ἀναθέσθαι τὴν ψῆφον. (Stobzus Flor. CXXIV, 41 Σωχράτους.) 76. Ὃ πλουσίῳ χορηγῶν οὐδὲν διαφέρει τοῦ εἰς θά- λασσαν ὕδωρ ἐχγέοντος. T). Οὐδὲν ἐν τῷ βίῳ τάχιστα γηράσχει ὡς χάρις. 7. €t. Sermo boni fictoris instar egregiam animo speciem induit. 62. Ad sui defensionem in bello ferrum auro autem oratio diviliis praevalet. 63. Neque frumentum optimum judicamus, quod in pulcherrimo agro natum est, sed quod commode nu- trit, neque virum bonum aut amicum benevolum, qui genere claro natus sit, sed qui moribus egregiis alios superet. 65. Vinum immutatur cum vasis ; diviti:e vero pro pos- sidentium moribus variant. 65. Sudor quidem exercitiis elicitus decentior est, divi- lie autem propriis laboribus parte. 66. Divitias velut amicum diligentem et promtum ad honestas actiones assumere oportet. 67. Pauperum vita similis est navigationi juxta littus, divitum autem ei quae profundo in mari 6t : illis enim fa- cile est funem ejicere , appellere et navem subducere, di- Yilibus non item. , in vita 68. Idem est in secunda fortuna magnos spiritus gerere, el in lubrica via cursu certare. 69. Similis est. vita tbeatro : quocirca epe pessimi quique honoratissimum inter homines locum obtinent. 70. Idem est in gymnico certamine victum contumeliae actionem adversario intendere , et in vita victum a fortuna eam accusare, nescientem , quo jure quibusque legibus in vitee certamen cum ipsa descenderimus. 71. AEgrolis medicos , inforlunatis amicos consilia dare oportet. 72. Male spes, sicut mali vise duces, ad péccata du- cunt. : 73. Neque mulier sine viro , neque bona spes sine labore quidquam utile pariet. 74. In vita, tanquam ín theatro, tamdiu permanen- dum est , quamdiu rerum et operum jucundum erit specta- culum. 75. Vita ad calculorum lusus similitudinem accedit, ideoque eventum calculi promoti instar esse debet : non enim denuo ponere, neque reducere calculum licet. 76. Qui diviti aliquid largitur, nihil ab eo differt qui aquam in mare profundit. 77. Nihil in vita celerius quam beneficium senescit. 492 (Antonius et Maximus Eclog. LVI p. 255 Σωχράτους.) “8. Κρεῖσσόν ἐστι τῷ ποδὶ ὀλισθαίνειν ἢ τῇ γλώσση. (Antonius et Maximus Eclog. XCIII Zo- χράτους.) 79. Σωχράτης τοὺς μὲν πλεονέχτας εἴκαζε ταῖς ὄρ- νισιν, ὧν ἢ μὲν καταπίνει δ, τι ἂν προστύχη, xal ἔστιν ὅτε πνίγεται αἱ δ᾽ ἄλλαι περιαχολου- θοῦσιν ἀφελεῖν αὐτὸ σπεύδουσαι, ἵνα παρὰ μέρος πνιγῶσιν. (Antonius et Maximus Eclog. LIV p. 235.) .. so. Τὰ τῶν xaXov φιλήματα φυλάττεσθαι δεῖ, ὡς τὰ τῶν ἰοδόλων δήγματα. (Antonius et Maximus Eclog. CIX p. 565.) et. Οἱ ἀδελφοὺς παριέντες xal ἄλλους φίλους ζητοῦντες παραπλήσιοί εἶσι τοῖς τὴν ἑαυτῶν γῆν ἐῶσι, τὴν δὲ ἀλλοτρίαν γεωργοῦσιν. (Antonius et Maximus Eclog. CXXXV p. 716. s2. Τὸ - ἀκαίρως ἴσον ἐστὶ τῷ μισεῖν. (Antonius et Maximus Eclog. CXXXVII p. 7233.) 88. Τὰ τῶν πλουσίων xal ἀσώτων χρήματα ταῖς ἐπὶ τῶν χρημνῶν συχέαις εἴκαζεν (ὁ Σωχράτης), ἀφ᾽ ὧν ἄνθρωπον μὲν μὴ λαμθάνειν, χόρακας δὲ καὶ ἰχτίνους, ὥσπερ παρὰ τούτων ἑταίρας χαὶ χό- λαχας. (Antonius et Maximus Eclog. CXL p. 757.) st... Ἡδύ ἐστιν, ὥσπερ φίλῳ σπουδαίῳ, οὕτω xal λόγῳ χαλῷ συγγηράσχειν. PYTHAGOREORUM ET ALIORUM (Antonius et Maximus Eclog. CXLIX p 855. 85. Σωχράτης ἰδὼν πλούσιον ἀπαίδευτον ἔφη δ: καὶ τὸ χρυσοῦν ἀνδράποδον. (Antonius et Maximus Eclog. CCX.) 86. Wu, ζῶντας ἡμᾶς τῇ ταύτης ἀρετῇ ῥητέον c ζῆν, ὡς ὀφθαλμοῖς δρῶντας τῇ τούτων ἀρετῇ, χαλῶς δρᾷν. 87. Οὔτε χρυσοῦ νομιστέον ἰόν, οὔτε ἀρετῆς αἷσγε: ἅπτεσθαι. 88. Καθάπερ εἷς ἄσυλον τέμενος τὴν ἀρετὴν 6ca.- τέον, ὅπως πρὸς μηδεμίαν ἀγεννῇ uy 05:5 ὦμεν ἔχδοτοι. (Jamblichus Adhort. ad Philos. c. II p. 1; ed. Kiessl. cf. Stobzus Flor. 1, 58-59.) 89. ᾿Αρετῇ μὲν θαρσητέον ὡς σώφρονι γαμετῇ, τύγτ δ᾽ ὡς ἀστάτῳ πιστευτέον ἑταίρα. 90. Κρεῖττον μετὰ πενίας ἀρετὴν ὑποληπτέον ἃ πλοῦτον μετὰ χαχίας, ὀλιγοσιτίαν μετὰ ὑγιείας ἢ πολυτ:- γίαν μετὰ νόσου. . 9t. Βλαδερὰ μάλιστα τροφῆς μὲν ἀφθονία τῷ σώματι, χτήσεως δὲ τῷ τὴν ψυχὴν διαχειμένῳ χαχῶς. (Jamblichus Adhort. ad Philos. c. lI p. 1; ed. Kiessling.) 93. Kal ἐπισφαλὲς xal ὅμοιον μαινομένῳ δόῦναι u3- γαιραν, xal μοχθηρῷ δύναμιν. 93. Καθάπερ τῷ ἐμπύῳ βέλτιον τὸ χαίεσθαι τοῦ δι»- μένειν, xal τῷ μοχθηρῷ τὸ τεθνάναι τοῦ ζῆν. 94. Τῶν χατὰ σοφίαν θεωρημάτων ἀπολαυστέον ἐτ᾽ ὅσον οἷόν τε, καθάπερ ἀμδροσίας καὶ víxrapo: - ἀκήρατόν τε γὰρ τὸ ἀπ᾽ αὐτῶν ἡδὺ xal τὸ θεῖον 15 μεγαλόψυχον δύναταί τε ποιεῖν, xal el μὴ dictou, ἀϊδίων γε ἐπιστήμονας. 78. Praestat pedo quam lingua labi. 79. Socrates avaros avibus comparabat, quarum alia deverat quidquid occurrit, et quandoque suffocatur : alie vero comitantor, ut quod habet ei extorqueant, et ipse quoque alie post alias suffocentar. 80. Formosorum oscula ut animalium venenatorum morsus vitari oportet. 81. Qui fratribus neglectis alios amicos querunt, iis similes sunt qui relicto suo agro alienum colunt. 82. Amor intempestivus odium equat. 83. Divitum et profusorum hominum bona ficia arbori- bus in loco precipiti et abrupto positis comparabat (Socra- "tes), unde homines nihil accipiant, sed corvi et. milvi, quemadmodum ab illis scorta et adulatores. 84. Jucundum est, ut cum amico hono, sic cum bona ralione senescere. 85. Socrates divitem quendam indoctum conspicatus : Ecce, inquit, etiam aureum mancipium. 86. Quum anima vivamus , ejus nos virlute recte vivere dicendum est, sicut oculis cernentes eorum virtute bene videre dicimur. 87. Neque auro existimandum est adherescere rubigi- nem , neque virtuti turpitudinem. 88. Sicut in tutum delubrum ad virtutem est con- tendendum, ne ulli ignobili animi insolentie dediti s mus. 89. Virtuti confidendum est, ut castie conjugi , furionz credendum, ut mutabili meretrici. 90. Preestantior cum paupertate virtus est habenda quam divitisee cum improbitate, temperantia in victu cum bona valetudine quam edacitas cum morbo. . 91. Damnosa inprimis corpori quidem ciborum , anime vero non recte constituto divitiarum copia est. 92. JEque periculosum est furibundo gladium dare, atque improbo potentiam. 93. Quemadmodum vomica laboranti magis condacit ulcus uri, quam pus relinqui : sic improbo mors quam vita utilior est. 94. Sapientize preeceptis fruendum est, quantum licet, ut ambrosia et nectare. Nam et sincera est eorum dulcedo, et divinam naturam animum magnum efficere possont, alque, si non zfernos, at rerum seternarum peritos. SIMILITUDINES. 95, Ei εὐχτὸν ἡ εὐαισθησία, μᾶλλον σπουδαστὸν f, φρόνησις, ἔστι γὰρ τοῦ ἐν ἡμῖν πραχτικοῦ νοῦ οἷονεί τις εὐαισθησία " δι᾽ ἣν μὲν γάρ, ἐν οἷς πά- σχομεν, οὗ παραισθανόμεθα, δι᾽ ἣν δέ, ἐν οἷς πράττομεν, οὗ παραλογιζόμεθα. 96. Καὶ τὸν θεὸν σεδόμεθα χατὰ τρόπον, εἰ τὸν ἐν ἁμῖν νοῦν παρασχευάσαιμεν πάσης χαχίας ὥσπερ, τινὸς χηλῖδος χαθαρόν. 9). Κοσμητέον ἱερὸν μὲν ἀναθήμασι, τὴν δὲ ψυχὴν μαθήμασιν. 98. Ὥς πρὸ τῶν μεγάλων μυστηρίων τὰ μιχρὰ πα- ραδοτέον, xal πρὸ φιλοσοφίας παιδείαν. 99. Καθάπερ χώρας μάλιστα ἐπιμελητέον τῷ τῆς ἀρί- στῆς ἐπιτυχόντι, χαὶ ψυχῆς, ὅπως τῆς φύσεως ἄξιον ἐνέγχη τὸν χαρπόν. (Jamblichus Adhort. ad Philos. cap. II p. 15 ed. Kiessl. Posui ἐνέγχη pro membrana- rum lectione ἐνέγχηται.) Iw, Ἀρίστων ὃ Χῖος τοὺς περὶ τὰ ἐγχύχλια μαθήματα πονουμένους, ἀμελοῦντας δὲ φιλοσοφίας ἔλεγεν ὁμοίους εἶναι τοῖς μνηστῆρσι τῆς Πηνελόπης, οἵ ἀποτυγχάνοντες ἐχείνης περὶ τὰς θεραπαίνας ἐγί- νοντο. . Ὃ αὐτὸς τοὺς πολλοὺς εἴχαζε τῷ Λαέρτη, ὅστις τῶν χατὰ τὸν ἀγρὸν ἐπιμελούμενος πάντων ὀλιγώ- ρως εἶχεν ἑαυτοῦ * xal γὰρ τούτους, τῶν χτημάτων πλείστην ἐπιμέλειαν ποιουμένους, περιορᾶν τὴν ψυχὴν ἑαυτῶν, πλήρη παθῶν ἀγρίων οὖσαν. (Stobeus Floril. IV, 110-111 ἐκ τῶν Ἀρί- στωνος ὁμοιωμάτων.) το), Οἱ ἄρτι ἐκ φιλοσοφίας πάντας ἐλέγχοντες καὶ ἀπὸ Ξ 498 τῶν γονέων ἀρχόμενοι πάσχουσιν ὅπερ καὶ οἱ νεώ- νητοι χύνες, ot οὐ μόνον τοὺς ἄλλους ὁλαχτοῦσιν ἀλλὰ καὶ τοὺς ἔνδον. (Stobzus Floril. LXYXIX, 44 ix τῶν 'Apt- στωνος ὁμοιωμάτων.) 103. Ot ἐν διαλεχτιχῇ βαθύνοντες ἐοίκασι χαρχίνους μασσωμένοις, , ot δι᾿ ὀλίγον τρόφιμον περὶ πολλὰ ὀστᾶ ἀσχολοῦνται. (Stobeus Floril. LXXXII, 7 ἐχ τῶν Ἀρί- στωνος ὁμοιωμάτων.) 104. Ἀρίστων ἔλεγεν ἐοιχέναι τὴν διαλεχτιχὴν τῷ dv ταῖς ὁδοῖς πηλῷ * πρὸς οὐδὲν γὰρ οὐδ᾽ ἐκεῖνον χρή- σιμον ὄντα χαταπάττειν τοὺς βαδίζοντας. (Stobzus Floril. LXXXII, τι. Scripsi xa- ταπάττειν cum Menagio pro vulgato χαταθάλ- λειν.) 106. Καρνεάδης τὴν διαλεχτιχὴν ἔλεγε πολύποδι ἐοιν xévat* xal γὰρ ἐχεῖνον αὐξηθείσας τὰς πλεχτάνας χατεσθίειν" xal τούτους, προϊούσης τῆς δυνάμεως, καὶ τὰ σφέτερα ἀνατρέπειν. : (Stobzus Floril. LXXXII, 13.) 106. Κλειτόμαχος εἴχαζε τὴν διαλεχτιχὴν τῇ σελήνῃ "καὶ γὰρ ταύτην οὗ παύεσθαι φθίνουσαν καὶ αὐξομένην. (Stobaeus Floril. LXXXII, 14.) , 107. Ἀρίστων τοὺς λόγους τῶν διαλεχτικῶν τοῖς τῶν ἀραχνίων ὑφάσμασιν εἴχαζεν, οὐδὲν μὲν χρησίμους, λίαν δὲ τεχνικχούς. (Stobeus Floril. LXXXII , 15.) 106. Ὁ ἑλλέδορος ὁλοσχερέστερος μὲν ληφθεὶς χαθαέρει, εἷς δὲ πάνυ σμιχρὰ τριφθεὶς πνίγει" οὕτω xal $$ χατὰ φιλοσοφίαν λεπτολογία. 95. Si optabilis est sensuum integritas, magis quie- renda prudentia. Est enim quasi integritas - quaedam menlis ad agendum conversa. Nam illa efficit, ne in iis quie nos afficiunt, sensu fallamur, haec, ne in iis, quee agimus , falsis rationibus decipiamur. 96. Deum rite colimus, si animum nostrum ab omni improbitate tanquam macula purum reddimus. 97. Ornandum est templum donariis, animus doctrinis. 98. Ut ante magna mysteria parva sunt tradenda, ita anle philosophiam reliquae artes liberales. 99. Quemadmodum ab eo maxima cura in agrum est impendenda qui optimum nactus est, sic etiam in ani- mum , ut dignos natura fructus ferat. 100. Ariston Chius eos qui disciplinarum orbi vaca- rent, neglecta philosophia , similes dicebat esse procis Pe- nelopes, qui cum ipsa potiri non possent ancillis misce- bantur. . 101. Idem vulgus hominum Laerti comparabat , qui cum reliqua ruri diligenter omnia curaret, se ipsum ne- Bigebat : sic et illos studiosissimos quidem esse circa Dossessiones , animum autem feris obrutum affectibus non excolere ajebat. 102. Qui nunc e philosophia omnes reprehendunt , id- que facere a parentibus incipiunt, non secus affecti sunt , quam nuper emti canes qui non solum alios, sed dome- 8ticos etiam allatrant. 103. Qui dialecticam altius perscrutantur, cancroe edentibus similes sunt, qui propter exiguum alimentum circa crustas plurimas occupantur. ' 104. Ariston dialecticam ajebat luto viarum similem esse. Nam ef lutum inutile cum sit, transeuntes op- plet. 105. Carneades dialecticam dicebat polypo similem esse. Ut enim polypus cirros suos auctos devorat : ita dialecti- cos jam peritiores factos suas quoque opiniones refutare. 106. Clitomachus dialecticam luns comparabat , ut ques similiter crescere et decrescere non desineret. 107. Ariston dialeclicorum sermones cum aranearum telis conferebat, ut que subtiles admodum, sed inutiles essent. 108. Veratrum crassius sumtum purgat, at pollipis ip- star levigatum suffocat ; sic et nimis anxia subtilisque in philosophia disputatio. 494 (Stobaeus Floril. LXXXII, 16 ix τῶν ᾿Αρί- στωνος ὁμοιωμάτων.) 109. Τὴν χαχολογίαν 4$ ὀργὴ φαίνεται ἀπογεννῶσα, ὥστε ἣ μήτηρ οὐχ ἀστεῖα. (Stobaeus Flor. XX, 69 'Apíacevoc.) 110. Ὀνείρῳ ἔοικεν 6 τῶν ἀπαιδεύτων βίος, χενὰς ἔχων φαντασίας. (Anton. et Maximus serm. περὶ παιδείας sub Isidori nomine; idem dictum Plutarcho tribuitur in Excerptis e cod. Flor. Joann. Damasc. apud Meinek. Stob. Flor. tom. IV pag. 235. Vid. Plutarchi op. ed. Hutten. tom. XIV p. 362 sqq.) . Δυσάρεστοι ὄντες οἱ ἀπαίδευτοι, καθάπερ ἐξ οἰχιῶν τῶν προαιρέσεων καθ᾽ ἡμέραν μετοικίζονται. (Anton. et Maximus 'serm. περὶ παιδείας, ubi nullo nomine ascripto Epicuri effatis haec sententia subjungitur. Sed ad Plutarchum auctorem refertur in Excerpt. e cod. Flor. Joann. Damasc. l. c.) . Οἱ μὲν ξένοι ἐν ταῖς ὁδοῖς, οἱ δὲ ἀπαίδευτοι ἐν τοῖς πράγμασι διαπλανῶνται. (Anton. et Maximus serm. περὶ παιδείας, ubi nullo nomine apposito Épicuri prazceptis hoc apophthegma subjectum est. Exstat autem, sub Plutarchi nomine in Excerpt. e cod. Flor. Joann. Damasc l. c.) 113. Οὔτε ὕδωρ θολερόν, οὔτε ἀπαίδευτον ψυχὴν τα- ράσσειν δεῖ. (Anton. et Maximus serm. περὶ παιδείας et Excerpt. e cod, Flor. Joann. Damasc. 1. c. Πλουτάρχου.) 114. Καὶ ὁδοῦ xal ἀληθείας χαλεπὸν ἀποπλανηθῆναι. (Anton, et Max. serm. περὶ ἀληθείας et Excerpt. e cod. Flor. Joann. Damasc. 1l. c. p. 242 IDovtdpyov.) 115. "To μὲν ἴσον ζυγῷ, τὸ δὲ ἀληθὲς τῷ ἐκ φιλοσοφίας / , λόγῳ χρίνεται. 109. Apparet iram parere maledicentiam : itaque inhu- manitatis mater est. 110. Somnio similis est imperitorum vita, vanas ima- ginationes habens. 111. Indocti morosi cum sint, tanquam ex dibus, sie de suis institutis quotidie migrant. 112. Ut peregrini in viis, ita indocti fn rebus ipsis erraut. 113. Neque aquam turbidam , neque indoctum animum commoveri oportet. 114. A via et veritate aberrare molestom est. 115. JEqualitas trutina, veritas autem philosophica ra- tione examinatur. 116. Ignote virtutis velut defossi auri .splendor non epperet. 117. Quemadmodum iis qui corpora exercent cibus, &ic bene institutis virtus suavis videtur. PYTHAGOREORUM ET ALIORUM (Anton. et Maximus serm. περὶ &Av θείας εἰ Excerpt. e. cod. Flor. Joann. Damasc. l. «. p. 243.) . 'lzc ἀγνοουμένης ἀρετῆς, ὥσπερ τοῦ xatoper.- Ὑμένου χρυσίου, 4 λαμπρότης οὐ βλέπεται. (Anton, et Max. serm. περὶ βίου ἀρετῆς χαὶ χαχίας.) . Ἧ μὲν τροφὴ τοῖς γυμναζομένοις, ἡ δὲ ἀρετὴ τὸς πεπαιδευμένοις ἡδεῖα φαίνεται. (Anton. et Max. serm. περὶ βίου ἀρετῆς xz: xax(ac.) 118. 'Ex μὲν τοῦ ποδὸς τὴν ἄχανθαν, ix δὲ τῆς ἀλόγυ ψυχῆς τὴν ἄγνοιαν ὑπεξελέσθαι δεῖ. (Anton. et Max. serm. περὶ λογικοῦ καὶ )ov- cuoU et Arsenius Violet. serm. περὶ λογιχῶ; item Plutarch. 1l. c. p. 363.) . -Οδηγὸν τυφλὸν λαδεῖν xal aou 6ouJ.0v &vor, vov Ico ἐστίν, (Anton. et Max. serm. περὶ ἀφροσύνης, Plut. l. c. p. 363.) 130. [ἰοτὸν μὲν ἔσόεσε τὴν ποτοῦ ὄρεξιν, xal τροφὴ τὶν τρογῆς ἐπιθυμίαν ἠκέσατο" φιλαργυρίαν δὲ ὦ σθέννυσιν ἀργύριον ἢ χρυσίον. (Anton. et Max. serm. ὀ περὶ φιλαργυρίσς, Plut. l, c. p. 363.) . “Ὥσπερ οἱ χόρακες παρεδρεύοντες ἐξορύσσουσι τὸς τῶν νεχρῶν ὀφθαλμούς, οὕτως οἵ κόλαχες τας ἐπαίνοις τοὺς λογισμοὺς διαφθείρουσι τῶν ἐν- θρώπων. (Anton. et Max. serm. περὶ χολαχείας, Plur l. c. p. 364.) 122. Λαγῷ μὲν xiva , φίλῳ δὲ χόλαχα φύσει xou ἡγητέον. ᾿ (Anton. et Max. serm. περὶ χολαχείας, Plut. l. c. p. 364.) 123. Χαίρειν χρὴ τοῖς ἐλέγχουσιν, οὐ τοῖς χολαχεύουτιν οἱ μὲν γὰρ ἡμᾶς λυποῦντες διεγείρουσιν, ol δὲ ya- ριζόμενοι ἐχλύουσι xal σχελίζουσι. ῳω [2 118. Pedi spinam, anime rationis experti ignorania-- eximi oportet. 119. Vie ducem ceecum adhibere et stultum consullo- rem, idem est. 120. Potu restinguitur appetitus bibendi, et cibus edendi desiderio medetur : avaritiam vero non aurum nec atee- tum exstinguit. 121. Ut corvi assidentes cadaverum oculos elffodigat, ita adulatores suis laudibns rationem et mentem humans corrumpunt. 122. Lepori canem , amico adulalorem natura infestum esse cogitandum est. 123. Reprehensoribus, non assenltaforibus laetandum :- illi enim velut stimnlo animos excitant, hi vero grau - cantes dissolvunt et subvertunt. SIMILITUDINES. (Anton. et Max. serm. περὶ xoAaxelac, Plut. l. c. p. 364.) i24. P'Aeoaa βλάσφημος διανοίας χαχῆς ἔλεγχος. (Anton, et Max. Serm. περὶ ψόγου xal δια- 6oX7«, Plut. p. 364.) . Ὃ τῶν ἀσώτων βίος ὥσπερ καθ᾽ ἡμέραν ἀποθνή- σχὼν ἐχφέρεται. (Anton. et Max. Serm. περὶ ἀσωτίας, Plut. l. c. p. 364.) . Ἢ χάρις ὥσπερ fj σελήνη, ὅταν τελεία γένηται, τότε χαλὴ φαίνεται. (Anton. et Max. Serm. περὶ εὐεργεσίας, Plutarch. l. c. pag. 365. Sed in membranis haec sententia partim Philoni partim Plutar- cho attribuitur. Ἀχάριστον εὐεργετεῖν xal νεχρὸν μυρίζειν dv ἴσῳ χεῖται. (Anton. et Max, Serm. περὶ εὐεργεσίας, Plu- tarchus l. c. pag. 365; Apostol. Proverb. V, 3o Πλουτάρχου.) . Φθείρεται 6 μὲν χόσμος πυρὶ xal ὕδατι, 6 δὲ τῶν ἀχολάφστων πλοῦτος ἔρωτι xal μέθη. (Anton. et Max. Serm. περὶ μέθης, Plut. 1. e. p. 365; Arsen. Violet. Serm. περὶ μέθης.) "Y 6pu xal οἶνος ἀποκαλύπτειν εἰώθασι φίλοις τὰ ἤθη τῶν φίλων. ( Anton. et Max. Serm. περὶ μέθης, nullo nomine addito ; Plutarch. l. c. p. 365.) 130. Ὅπερ ἂν σιωπᾶσθαι βούλῃ, μηδενὶ εἴπῃς, ἢ πῶς παρά τινος ἀπαιτήσεις τὸ πιστὸν τῆς σιωπῆς, ὃ μὴ παρέσχες σεαυτῷ ; ( Anton, et Max. Serm. περὶ σιωπῆς, Plut. l. c. p. 365.) . . Ὥσπερ ὑπὸ τοῦ ἰοῦ τὸν σίδηρον, οὕτω τοὺς φθο- νεροὺς ὑπὸ τοῦ ἰδίου ἤθους κατεσθίεσθαι. ( Anton. et Max. Serm. περὶ φθόνου Clitar- chi vel Platarchi; Plutarch. 1l. c. p. 366.) . Γὰ μὲν φυτὰ ἀπὸ τῆς ῥίζης, ἡ δὲ δόξα ἀπὸ τῆς πρώτης ὑπολήψεως αὔξεται, 127. 129. D nd 3 495 (Anton. et Max. Serm. περὶ δόξης, Plu- tarch. l. c. p. 366. Posui cum Wyttenbachio ὑπολήψεως αὔξεται pro jnembranarum lectione λήψεως αὔξει.) Ἵππου μὲν ἀρετὴν ἐν πολέμῳ, φίλου δὲ πίστιν ἐν ἀτυχίᾳ κρίνομεν. ( Anton. et Max. Serm. περὶ φίλων xal φι- Àtac, Plutarch. l. c. pag. 366.) . Σχεύη τὰ μὲν χαινὰ χρείττονα, φιλία δὲ ἢ πα-- λαιοτέρα. ( Anton, et Max. Serm. περὶ φίλων xal φιλίας nullo nomine ascripto; Plutarch. ]|. c. p. 366. ) Φεύγειν δεῖ τὴν φιλίαν, ὧν τινων ἀμφίθολος ἡ διάθεσις, ( Anton. et Max, Serm. περὶ φίλων xal φι- λίας, Plutarch. 1. c. pag. 366. ) 130. AL ἐπιφανεῖς τύχαι, χαθάπερ oi σφοδροὶ τῶν ἀνέ- μων, μεγάλα ποιοῦσι νανάγια. (Anton. et Max. Serm. περὶ εὐτυχίας xal δυστυχίας nullo auctore citato; Plutarch. l. c. p. 367.) ᾿Αῤῥωστοῦντι φορτίον ἐπιθεῖναι, ἢ ἀπαιδεύτῳ ψυχῇ εὐτυχίαν ταυτόν ἐστιν. ( Anton, et Max, Serm. περὶ εὐτυχίας xal δυστυχίας omisso auctoris nomine; Plutarch. l. c. p. 368.) . Ἡ τύχη καθάπερ τοξότης, ποτὲ μὲν ἐπιτυγχάνει βάλλουσα ἐφ᾽ ἡμᾶς, ὥσπερ ἐπί τινα σχοπόν, ποτὲ δὲ ἐπὶ τὰ σύνεγγυς παραχείμενα ἡμῖν. ( Anton. et Max. Serm. περὶ εὐτυχίας xol δυστυχίας nullo auctore citato; Plutarch. ]. c. p. 368.) 139. Στάσιμοί εἶσιν αἱ τῶν πεπαιδευμένων ἐλπίδες, ὡς ἐν λιμένι τῷ λογισμῷ δρμοῦσαι. ( Maximus Serm. περὶ ἐλπίδος sine auctoris no- mine; Ársenius Violet. Serm. περὶ ἀρετῆς, Plutarch. l. c. p. 368.) 137. 124. Lingua maledica male mentis index est. 125. Luxuriosorum vila quasi quotidie moriens effertur. 126. Beneficentia, sicut luna, tum pulchra apparet , quum plena est. 127. ingrato benefacere et ungere mortuum , idem est. 128. Mundus quidem igne et aqua corrumpitur : luxu- riosorum autem opes amore et ebrietale. 129. Injuria et vinum detegere solent amicis mores amicorum. . 130. Necui dicas quod taceri vise: quomodo enim ab alio postulabis silentii idem, quam tute tibi non prestitisti ? 131. Ut ferrugine ferrum, sic invidos suis ipsorum moribus consumi videmus. 132. Plante capiunt a radice incrementum , gloria vero ἃ fama primum collecta augelur. 133. Equi bonitatem in bello, amici vero fidem in cala- mitate judicamus. 134. Vasa quidem meliora sunt nova, sed vetustior amicitia praestat. 135. Eorum fugienda amicitia est quorum animus am- biguus et inconstans est. 136. Splendide fortune , sicut venti vehementes, magna afferunt naufragia. 137. Infirtho onus imponere et animo iudocto proeperi- tatem prorsus idem est. 138. Fortuna sagittarii more collipeat , interdum ín Bos jaculans, tanquam in scopum quendam, interdum jn ea quae nobis adbserent. 139. Sübiles eruditorum sunt spes, ut quie in ratione tanquam in poríu acquiescapt. 496 "πο. Αἴ μὲν τῇ τῆς ἀρετῆς ἐλπίδες ἴδιαί εἰσι τῆς ψυχῆς , aí δὲ τῆς χαχίας νόθοι. - ( Maximus Serm. περὶ ἐλπίδος nullo nomine apposito ; Plutarchus l. c. p. 368.) 141, Ὁ μὲν χειμὼν σχέπης, τὸ δὲ γῆρας ἀλυπίας δεῖται. (Antonius Serm. περὶ γερόντων ἀρετῇ xal συνέσει χεχοσμημένων, Plutarch. ]. c. p. 369.) 142. Γέρων ἀνόητος, ὥσπερ τρίδων παλαιός, εἰς οὐδέν ἐστιν εὔθετος. (Antonius Serm. περὶ γερόντων ἐν ἀνοίᾳ βιούντων, Plutarchus l. c. p. 369.) 143. Ὡς γὰρ 6 καιχίας τὰ νέφη, καὶ 6 φαῦλος βίος [^y ἑαυτὸν ἕλχει τὰς λοιδορίας, ( Antonius et Maximus Serm. περὶ θυμοῦ xai ὀργῆς.) n4. Ὁ ὑπὲρ μικρῶν ἁμαρτημάτων ἀνυπερόλήτως ὁρ- | γιζόμενος οὐχ ἐᾷ διαγνῶναι τὸν ἁμαρτάνοντα, πότε ἔλαττον καὶ πότε μεῖζον ἠδίχησεν. ( Antonius et Maximus Serm, , περὶ. θυμοῦ xal ὀργῆς sub Apollonii nominé, cui tri- buit eandem sententiam etiam Stobzus Flor. XX, 51. At in. Ársenii Violario ascribitur Plutarcho. Cf. Plutarch. l. c. pag. 369. ) AAAA TON IIYOATOPEION IIANTAXOGEN ZYNEIAETMENA. 145. Αἱρετώτερόν σοι ἔστω λίθον εἰχῇ βάλλειν 3) λόγον ἀργόν. ( Antonius Melissa c. 48.) 146. Αἰσχρὸν τοῖς τῶν μελιττῶν δωρήμασι γλυχάζοντα- OMOIOMATA, PYTHAGOBEORUM ET ALIORUM τὴν χατάποσιν τὸ τοῦ θεοῦ δῶρον πεκράζειν τὸ λόγον τῇ καχία. ( Maximus Philos, Collect. Sent. cap. 59.) 147. Bo; ἔοιχε πανηγύρει" ὡς οὖν εἰς ταύτην οἷ μὲν ἀγωνιούμενοι, οἱ δὲ xaz' ἑαπορίαν, οἵ δέ γε 9à- τιστοι ἔρχονται θεαταί" οὕτως ἐν τῷ δίῳ ci μὲν ἀνδραποδώδεις φύονται δόξης xal πλεονεξίας θηρα- ταί, oí δὲ φιλόσοφοι τῆς ἀληθείας. ( Diog. Laert. VIII, 8.) 148. Βότρυας τρεῖς ἡ ἄμπελος φύει, τὸν μὲν πρῶ ἡδονῆς, τὸν δεύτερον μέθης, τὸν δὲ τρίτον ὕδρεως. (Antonius Melissa c. 48, ἔδυθαγύρω, Maximus cap. 3o 'Erixcícov. ) 149. "lox oc xoi τεῖχος xal ὅπλον σοφοῦ ἢ φρόνγ,σις. (Stobaus Flor. Hl, 24 Πυθαγόρου.) 150, Κενὸς ἐχείνου φιλοσόφου λόγος 09! οὗ μηδὲν dv- θρώπου πάθος θεραπεύεται. “Ὥσπερ γὰρ ἰατριχῦ: οὐκ ὄφελος αὴ τὰς νόσους ἐχύαλλούσης ἀπὸ τῶν σωμάτων" οὕτως οὐδὲ φιλοσοφίας, εἰ μὴ τὸ τῆς ψυχῆς καχὸν Ex6a)Xot. (Stobeus Flor. LXXXII, 6 Πυθαγόρου ; cf. Porphyr. ad Marcell. c. 31.) 151. Ξίφους πληγὴ χρυφοτέρα γλώσσης" τὸ μὲν vl ᾿ σῶμα, ἣ δὲ τὴν ψυχὴν τιτρώσχει. ( Maxim. cap. 41.) 152. Ὅμοιον ἀψινθίου τὸ δριμὺ καὶ λόγου παῤῥησίαν ἐκκόψαι, (Stobazus Flor. XIII, 32 ix τῶν Ἀρίστιονος δμοιωμάτων.) 153. Ὥσπερ σωματιχὸν πάθος οὗ χρυπτόμενον, οὐδὲ ἐπαινούμενον ὑγιάζεται, οὕτως οὐδὲ f ψυχὴ χα- κῶς νὴ καὶ συναγορευομένη θερα- πεύεται, (Stobeus Flor. XIII, 35. ) 140. Virtutis spes propris sunt animi, vifii autem de- generes.. 141. Hiems: tegomentam , eenecíns doloris vacuitatem regoairit. 142. Senex stoltus, ot interna vetusta, ad nullam rem prodest. 143. Qoomedo cimcias webes , sic improborum vita in se convicia attrahit. 144. Qui leviter peccanti vehementissime seecenset non sinit dissernere peccat auctorem, quando mhi»erem et quando mejerem culpam commiserit. ALLE PYTHAGOREORUM SIMILITUDINES UNDIQUE COLLECT £. 145. Magia tibi expetendus sit temerarius lapidum quam vocum inanium jactus. 146. Turpe estapum donis potam dulciorem reddere at- que interim Dei doaum, rationem dioo, malitia exacerbare. 147. Vita humana celebri mercatvui similis est. Quem- admedum enim ad hunc alii quidem ceriaturi , alii pege- tiaturi , alii vero iique optimi , spectoses f(aturt venium : sic etiam in hac vita nonnulli quidem, ut homines servi- les, nascuntur, glorise et lucri aucupes, alii vero, ut pbi- losophi , veritatis studiosi. 148. Vitis tres producit uvas, primam voluptatis , al. teram ebrie(atis, tertiam contumelie. - 149. Roboris et muri et armorum inefar sapienti pre- dentia est. 150. Vana est illius philosophi oratio, qua nella animi humani cupiditas sedatur. Ut enim nullus est medicine usus , nisi curato corpore morbonm depellat, ita neque ph- losophise , niai animi vitia tollat. 151. Plaga gladii levior os, quam: lnguer; illo enim corpus , heec animum vulserat. 152. Idem eet absinthii amaritodinem et dicendi liber- tatem tollere. 153. Ut eorporis morbns, si eum abscondas ant laades, nunquam sanatur, ita nec perturbati aminoi motus quibm male patrocinaris et faves unquam colhlbentut. SIMILITUDINES. 491. 54. Ζῆν κρεῖττόν ἐστιν ἐπὶ στιδάδος χαταχείμενον καὶ θαῤῥεῖν ἢ ταράττεσθαι χρυσῆν ἔχοντα χλίνην. (Stobzus Flor. V , 38; Maximus c. 21: Por- phyr. Epist. ad Marcell. c. 39.) b5. Πυθαγόρας παρηγγύα « μὴ πυχνὰ τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου » μὴ δεῖν συνεχῶς ἀφροδισιά- ζειν αἰνιττόμενος. (Stobseus Flor. XVII, 13.) AHMOOIAOY ΓΝΩΜΑΙ IIYOATOPIKAI. t... "À χτησάμενος οὗ χαθέξεις, μὴ αἰτοῦ παρὰ θεοῦ" δῶρον γὰρ θεοῦ ἀναφαίρετον * ὥστε οὐ δώσει. ἃ μὴ χκαθέξεις. 2. ὌἜἌγρυπνος ἔσο χατὰ νοῦν " συγγενὴς γὰρ τοῦ ἀλη- θινοῦ θανάτου 6 περὶ τοῦτον ὕπνος, 8. Βλάπτει θεὸς οὗ χολωθείς, ἀλλ᾽ ἀγνοηθείς, ὀργὴ γὰρ θεοῦ ἀλλότριον ἐπ’ ἀδουλήτοις γὰρ i ὀργή" θεῷ δὲ οὐδὲν ἀδούλητον. 4. Βουλευόμενος περὶ ἄλλου χαχῶς φθάνεις σαυτὸν πάσχων ὑπὸ σαυτοῦ χαχῶς, Καὶ αὐτὸς δὲ μὴ βού-- λου παρὰ χαχοῦ πάσχειν χαλῶς" οἷον γὰρ τὸ ἦθος ἑχάστου, τοιόσδε ὃ βίος xai at πράξεις. Ψυχὴ 4&0 ἐστι ταμιεῖον, ἀγαθὴ μὲν ἀγαθοῦ, χαχὴ δὲ χαχοῦ. ( Scripsi cum Holstenio φθάνεις σαυτὸν, cod. φθονεῖς σαυτῷ.) 5. Βουλευσάμενος πολλὰ ἧκε ἐπὶ τὸ λέγειν ἢ πράτ- τειν o0 γὰρ ἕξεις ἐξουσίαν ἀνακαλέσασθαι τὰ 6 πῤαχϑέντα d λεχθέντα, e. Γλῶσσα σοφοῦ οὐ προηγουμένως τίμιον παρὰ θεῷ, ἀλλὰ τὰ Épya: σοφὸς γὰρ xal σιγῶν τὸν θεὸν τιμᾷ, ( Cf. Sext. Sent. 4o1 et 402; item Meliss, Serm. 93. ) 7. Γλώσσαλγος ἄνθρωπος χαὶ ἀμαθής, εὐχόμενος xal θύων τὸ θεῖον μιαίνει" μόνος οὖν ἱερεὺς ὃ σοφός, μόνος θεοφιλής, μόνος εἰδὼς εὔχεσθαι. ( Cf. Porphyr. Epist. ad Marcell.) 8. Γυμνὸς ἀποσταλεὶς σοφός, γυμνητεύων καλέσει τὸν πέμψαντα " μόνου γὰρ τοῦ μὴ τοῖς ἀλλοτρίοις πεφορτισμένου ἐπήχοος ὃ θεός. (Cf. Porphyr. Epist. ad Marc. cap. 33.) 9. Δῶρον ἄλλο μεῖζον ἀρετῆς οὐχ ἔστι παρὰ θεοῦ λαθεῖν. 10. Δῶρα xai θυσίαι θεὸν οὗ τιμῶσιν, ἀναθήματα θεὸν " οὗ χοσμεῖ, ἀλλὰ τὸ ἔνθεον φρόνημα διαρχῶς συν- ἄπτει θεῷ " χωρεῖν γὰρ dvd xv, τὸ ὅμοιον πρὸς τὸ ὅμοιον. (G£. Porphyr. Epist. ad Marcell. cap. 19; item Hierocl. comm. ad aur. carm. vs. 1.) ι{. Δουλεύειν πάθεσι χαλεπώτερον, ἢ τυράννοις. (Idem dictum sub Pytbagorz nomine ha- bet Stobzus Flor. Vl , 47; cf. Porphyr. Epist. ad Marcell. cap. 34 et Maxim. cap. 3.) 12. Διαλέγεσθαι ἄμεινον ἑαυτῷ πλέον, ἥπερ τοῖς πέλας. 18. Ἐὰν ἀεὶ μνημονεύης, ὅτι, ὅπου ἂν ἡ ἡ ψυχή σου καὶ τὸ σῶμα ἔργον ἀποτελῇ, θεὸς ἐφέστηκεν ἔφο- 154. Satius est in stramentis humi cubantem vivere et bono animo esse, quam in aureo lecto estuare. 155. Pythagoras monebat : « ne sepe homo ab homine, » frequenti venereorum usu abstinendum esse significans. DEMOPHILI SENTENTLE PYTHAGORICA. 1. Quse parfa tueri non possis , ea a deo ne expetas : nullum enim donum eripi potest; idcirco haudquaquam dabit quod nequeas conservare. 24. Mente pervigili esto; nam animi veternus vere morti cognatus est. 3. Calamitates hominibus infert deus non iratus, sed ignoratus : ira enim aliena est a deo; quippe quie in rebus adversis locum habeat : deo autem nihil mali accidit. 4. Quum de alio male consulis, te ipsum malo ac- cepto praevertis. Neque vero boni quidquam a malo ex- spectes : nam quales cujusque mores, talis et vita et acliomes. Est enim animus quasi promtearium , bonus quidem benorum, malus autem malorum. PHILOS. GRUEC, 5. Diu multumque meditatus ad dicendum vel agen- dum accede : neque enim habebis potestatem facla aut dicta revocandi. 6. Non lingua sapientis precipue deo cara est , sed ejus opera : nam sapiens, etiam cum tacet, deum honorat. 7. Hemo garrulus οἱ imperitus et orando et sacrificando | numen contaminat : solus igilur sapiens sacerdos, solus pius, solus orandi gnarus. 8. Sapiens nudus in orbem missus, nudus eum, qui misit, invocet: deus enim solum exaudit illum qui alie- nis nop est onustus. 9. Nulium donum majus virtute a deo accipi potest. : 19. Munera et victimae nibil honoris deo tribuunt, ne- que donaria deum ornant, sed mens sacro furore percita satis nos deo conjungit: nam simile simili accedere ne- cesse est. 11. Duríus est servire affectibus, quam tyrannis. ^ 12. Prestat sepius cum se ipso, quam cum aliis col- loqui. . 13. Si semper memineris , ubicunque animus tuus sit aut corpus aliquid perpetret, deum inspectorem adesse, 32 498 poc, ἐν πάσαις σου ταῖς εὐχαῖς xal πράξεσιν, αἰδεσθήση μὲν τοῦ θεωροῦ τὸ ἄληστον, ἕξεις δὲ τὸν βεὸν σύνοιχον. (Scripsi ἀποτελῇ, cod. ἀποτελεῖ. Cf. Por- phyr. Epist. ad Marc. c. ao.) "Eq' ὅσον σαυτὸν ἀγνοεῖς, νόμιζε μαίνεσθαι. Ζητεῖν δεῖ καὶ ἄνδρα xal τέχνα τὰ μετὰ τὴν ἀπαλ- λαγὴν τοῦ βίου τούτου παραμενοῦντα. (Posui παραμενοῦντα, cod. παραμένοντα. lisdem fere verbis Pythagoras apud Stob. Flor. 1, a1, nisi quod φίλους addit. ) Ζῇ ὡς ἀληθῶς θεῷ ὁμοίως 6 αὐτάρχης xal ἀχτή- puov φιλόσοφος, xal πλοῦτον ἡγεῖται μέγιστον, μηδὲν ἀλλότριον χεχτῆσθαι xal μὴ ἀναγχαῖον. Ἐπιτείνει γὰρ τὴν ἐπιθυμίαν ποτὲ ἣ τῶν χρημά- των ἐπίχτησις * αὕταρχες δὲ πρὸς εὐζωίαν τὸ μη- δὲν ἀδιχεῖν. Ἧ τῶν ὄντως ὄντων χτῆσις διὰ ῥᾳστώνης οὐ πε- ριγίνεται. . Ἡγοῦ μάλιστα ἀγαθὸν εἶναι, ὃ καὶ ἑτέρῳ μετα- διδόμενον σοὶ μᾶλλον αὔξεται. Ἡ γοῦ μάλιστα φίλους τοὺς ὠφελοῦντας τὴν ψυχὴν ἢ τὸ σῶμα, . Ἡγοῦ παντὸς ἀνοήτου καὶ τὸν ἔπαινον xai τὸν ψό- γὸν χαταγέλαστον, καὶ ὅλα τὰ τῶν ἀμαθῶν ὄνει- δος εἶναι κατὰ τὸν βίον. (Rescripsi εἶναι χατὰ τὸν βίον, cod. εἶναι τὸν βίον.) Θέλε μᾶλλον τοὺς συνόντας αἰδεῖσθαί σε ἢ gobsi- σθαι᾿ αἰδοῖ γὰρ πρόσεστι σέδας, φόδῳ δὲ μῖσος. ( Eadem sententia sub Pythagore nomine exstat apud Stobzeum Flor. XLIX , 2o. ) 14. 15. 16. 17. 19. PYTHAGOREORUM ET ALIORUM 22. Θυηπολία ἀφρόνων πυρὸς τροφή τὰ δὲ ἀναθήμε::: ἱεροσύλων χορηγία. ( Cf. Hierocles Comment. ad carm. aur. v$. 1; Porphyr. Epist. ad Marcell. cap. το. Stobeus Flor. IV, 109 Πυθαγόρου.) . Ἴσθι, ὡς οὐδεμία προσποίησις πολλῷ χρόνω 21. θάνει. Καχὰ μείζω πάσχει διὰ τὸ συνειδὸς ὃ ἀδιχῶν, 3:- σανιζόμενος τῇ ψυχῆ, ἥπερ τὸ σῶμα ταῖς πλι- γαῖς μαστιγούμενος. β (Cf. Stobeus Flor. XXIV, 85 Maximus cap. 5. ) . Λόγον περὶ θεοῦ τοῖς ὑπὸ δόξης διεφθαρμένοις λὲ- γεῖν οὖκ ἀσφαλές xal γὰρ τἀληθῇ λέγειν ἐπὶ τοῦ των, xal τὰ ψεύδη χίνδυνον φέρει. Λόγῳ ἡγεμόνι ἐν παντὶ χρώμενος οὐχ ἁμαρτί- σεις. Λυποῦντα τὸν πλησίον οὗ ῥάδιον αὐτὸν ἄλυπον εἶνα". Μεγάλην παιδείαν νόμιζε, δι᾽ ἣν δυνήση φέσι. ἀγνοούντων ἀπαιδευσίαν. ( Cf. Stobeus Flor. XIX,8, ubi hzc 5εη- tentia iisdem prope verbis Pythagorz tr- buitur. ) Νόμου θείου τὸ φαῦλον ἀνήχοον, διὸ καὶ 227 νομεῖ. | ( Cf. Stob. Flor. IT, 33, qui Pythagorz hoc dictum ascribit. ) Evo, ἀνὴρ δίχαιος οὗ μόνον πολίτου, ἀλλὰ χαὶ συγγενοῦς τι διαφέρει. (Sic Pythagoras ap. Stob. Flor. IX , 3:, 24. 26. 27. 30. lectione ἀλλ᾽ οὐδὲ.) in cunctis quidem precationibus actionibusque tuis vere- beris inepectoris naturam non obliviscendam , deum vero contubernalem habebis. 14. In quantum te ipsum ignoras, furere et insanire te existima. 15. Talis maritus atque ejusmodi liberi comparandi sunt, qui etíam post mortem nostram superstites ma- neant. 16. Degit revera vitam deo similem frugalis inopsque philosophus, et opes maximas ducit nihil externum οἱ non necessarium possidere. Nam divitiarum congerendarum studium quandoque earum eupidifatem intendit; sed ad bene beateque vivendum sufficit, nihil injuste agere. 17. Vera bona nequaquam otio et ignavia parantur. 18. Tllud potissiinum bonum esse existima, quod cum alio communicatum tibi magis augetur. 19. Eos praecipue amicos judica qui animum potius quam corpus juvant. 20. Cujuevis stulti οἱ laudem et vituperationem ridicu- lam ducito , hominumque imperitorum , quamdiu vivunt, res omnes opprobrium existima. MERDA NER cR ——— —— i —m——À— 21. Da operam, ut tui te familiares vereantur poli.s- quam metuant : nam verecundia veneralionem , metus. odium conjunctum habet. 22. Stultorum sacrificium ignis alimentom est ; donaria autem sacrilegorum preda. 23. Scito , nullam simulationem diu latere. 24. Homo iniquus majora perpetitur mala, dum ani mus scelerum conscientia excruciatur, quam si corpos caedatur verberibus. 25. Apud homines pravis opinionibus imbutos serme-- nem de deo instituere liaudquaquam tutnm est: nam sive vera sive falsa coram his dicenti idem periculum immipet.- 26. Rationem ubique ducem sequendo nequaquam pec cabis. | 27. Aliis molestus haud facile ipse molestiis carebit. 28. Magnam doctrinam existima, qua imperitonun. ignorantiam ferre possis. 29. Improbitas legi divinse non obtemperat, ideoqw etiam delinquit. | 30. Peregrinus vir justus non tantum civi, sed etis cognato quodammodo vprsestat. | unde hic reposui ἀλλὰ xal pro membranarum SIMILITUDINES. "Oca πάθη ψυχῆς, τοσοῦτοι xal ὠμοὶ δεσπόται. ( Posui καὶ ὠμοὶ pro. codicum scriptura oi ὠμοὶ adjutus Porphyrii auctoritate Epist. ad Marc. cap. 34 idem dictum usurpantis. ) , Οὐδεὶς ἐλεύθερος ἑαυτοῦ μὴ χρατῶν. ( ka Pythagoras apud Stob. Flor. VI, 51.) . Παντὸς καλοῦ χτήματος πόνος προηγεῖται 6 κατ᾽ ἐγχράτειαν. | ( Eadem est Pythagorz sententia ap. Stob. Flor. XVII, 8; conf. Porphyr. Epist. ad Mar- cell. cap. 7.) . Πέπεισο μὴ εἶναι σὸν χτῆυα, ὅπερ μὴ ἐντὸς δια- γοίας ἔχεις. ( Idem effatum sub Pythagora nomine af- fert Stobzeus Flor. I, 233.) s. Ποίει ἃ χρίνεις εἶναι καλά, x&v ποιῶν μέλλης ἀδο-- ξήσειν- φαῦλος γὰρ χριτὴς χαλοῦ πράγματος ὄχλος. (Sic Pythagoras ap. Stob. Flor. XLVI, 42, ubi quaedam adjiciuntur. ) w. Πεῖραν ἀνθρώπου ἐκ τῶν ἔργων μᾶλλον λάμθανε ἢ ἐκ τῶν λόγων" πολλοὶ γὰρ βίῳ μέν εἶσι χαχοί, λέγειν δὲ πιθανώτατοι. p. Πρᾶττε τὰ μεγάλα μὴ ὁπισχνούμενος μεγάλα. 88, ᾿Ριζωθέντες ix θεοῦ xal φυέντες τῆς αὑτῶν ῥίζης ἐχώμεθα * xal γὰρ ὕδατος προχοαί, xal τὰ ἄλλα φυτὰ τῆς γῆς ῥίζης ἀποχοπέντα αὐαίνεται χαὶ σήπεται. 39. Ρώμη ψυχῆς σωφροσύνη᾽ αὔτη γὰρ ψυχῆς ἀπα- θοῦς φῶς ἐστι " τεθνάναι δὲ πολλῷ χρεῖττον, ἢ δι᾽ ἀχρασίας σώματος τὴν ψυχὴν ἀμαυρῶσαι. (Posterior sententie pars, τεθνάναι χτλ. exstat etiam sub Pythagorae nomine apud 499 Stobeum Flor. XVII, 25; cf. Porphyr. Epist. ad Marcell. cap. 35. ) 40. ἹῬαδίως μὴ μαχαρίσης ἄνθρωπον σαλεύοντα ἐπὶ φίλοις ἣ τέχνοις, ἦ τινι τῶν ἐφήμερον τὴν σωτηρίαν ἐχόντων * ἐπισφαλῆ γὰρ πάντα τὰ τοιαῦτα, τὸ δὲ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ ὀχεῖσθαι xal τοῦ θεοῦ μόνον βέῤφαιον. τ (Cf. Antonius Melissa cap. 148 περὶ εὐτυχίας καὶ δυστυχίας.) 41. Σοφὸς ἄνθρωπος xal θεοφιλής, ὃς ὅσα οἵ ἄλλοι μοχθοῦσι τοῦ σώματος ἕνεχα, τοσαῦτα σπουδάζει αὐτὸς ὑπὲρ ψυχῆς πονεῖν. 42. Συγγενεῖ xai ἄρχοντι πλὴν ἐλευθερίας πάντα εἶχε. (Ita Pythagoras ap. Stob. Flor. XIII, 21.) 43. Téxva μάνθανε τίχτειν ἀΐδια, οὐ τὰ γηροθοσχή-- co/va τὸ σῶμα, τὰ δὲ τὴν ψυχὴν θρέψοντα ἀϊδίῳ τροφῇ. 44, Φιλήδονον χαὶ φιλοσώματον χαὶ φιλοχρήματον xat φιλόθεον τὸν αὐτὸν ἀδύνατον εἶναι. Ὁ 1*5e φιλή- ὄονος xai φιλοσώματος. ὃ δὲ φιλοσώματος πάντως καὶ φιλοχρήματος" ὃ δὲ φιλοχρήματος ἐξ ἀνάγχης ἄδιχος᾽ 6 δὲ ἄδιχος εἰς μὲν θεὸν ἀνόσιος, εἰς δὲ ἀνθρώπους παράνομος ὥστε, x&v ἑκατόμθας θύη, πολὺ μᾶλλον ἀνοσιώτερός ἐστι, xal ἀσεδὴς καὶ ἄθεος, καὶ τῇ προαιρέσει ἱερόσυλος" διὸ xal πάντα φιλήδονον ὡς ἄθεον xal μιαρὸν ἐκτρέπεσθαι χρή. (Cf. Porphyr. Epist. ad Marcell. cap. 14.) 45. ψυχῆς ἁγνῆς τόπον οἰχειότερον ἐπὶ γῆς οὐχ ἔχει θεός. (Cf. Hierocl. comment. ad carm. aur. VS, 1. ) Τέλος τῶν τοῦ Δημοφίλου γνωμῶν. 31, Quot animi affectus , tot saevi domini sunt. 32. Nemo liber qui sibi ipsi non imperat. 33. Cujusvis boni adeptionem conjunctus cum continen- lia labor preecedit. 34, Persuasum habeas, tuas opes non esse, quas non reconditas animo serves. 35. Fac quee honesta judicas, eliamsi nullam tibi alla- lura sint gloriam : vulgus enim malus recte factorum arbiter, 36. Ex operibus potius, quam e sermonibus hominis Periculum fac : multi enim male vivunt et optime lo- quuntur, 37. Fac magna , nihil magni promittens. 38. Radicati natique ex deo radici nostre inhzreamus : Iam et aqua profluentes ceteraque terrze germina succisa 'adice siceantur et putrescunt, 39. Animi robur temperantia ost. Hzc enim animi per- turbationibus vacui lumen est. At multo satius est mori ; Quam corporis incontinentia animum hebetare. 40. Haud facile beatum dixeris hominem , qui amicis ΤῈ liberis vel nlla re fluxa et caduca nititur : cuncta enim hec incería sunt. At se ipso deoque niti, id solum fir- mum et stabile est. 41. Is sapiens et deo gratus homo est, qui quantum laboris alii corporis causa sustinent, tantum ipse animo impendere studeat. 42. Cognato et principi omnia, una libertate excepta, concede. “ 43. Liberos seternos gignere discas, non qui corpus in senectute alant, sed qui animum cibo perpetuo nutriant. 44. Fieri nequit, ut idem et voluptatem et corpus et pecuniam et. deum amet. Nam homo voluptarius simul corpori studet : at corporis amator omnino etiam pecunise cupidus est : atqui avarus necessario injustus est : inju- &tus autem in deum impius et in homines iniquus est , adeo ut, etiamsi hecatombas immolet, multo inagis impius sit et irreligiosus et dei contemtor et mente sacrilegus. Qua- propter omnem honiipem voluptarium ut impium et ün- purum aversari oportet. 45. Non habet deus in terris locum puro castoque animo sibi aptiorem. Finis sententiarum Demophili. AAAAI ΠΥΘΑΓΟΡΕΊΩΝ TNOMAI. t. Ἀμέτρητος οὖσα καὶ ἀκόρεστος ἢ ἀργία τὴν μω- ρίαν ἀπεργάζεται ἣ χαχὴν πονηρίαν. ( Anton. Meliss. cap. 53. ) "A μὴ δεῖ ποιεῖν, μηδὲ δπονοοῦ ποιεῖν, (διοῦαυβ Flor. I, 2o Πυθαγόρου. ) 9. ᾿Ασοδὴς cox ἐπῃσχύνθη πκρόφωπον ἐντίμου, οὐδὲ οἶδε τιμὴν θέσθαι τούτῳ. ( Anton. Meliss. cap. 53 Πυθαγόρου. Scripsi οἷδε pro codicis lectione εἶδε. Cf. Hierocl. . comment. ad carm. aur. vs. 1.) ἣν τοὺς θεοὺς βαδίζωσιν. (Plutarchus de defect. orac. p. 183; cf. idem de superstit. p. 103; Cicero de legg. I, oap. 11; Seneea epist. 94.) Γλώσσης πρὸ τῶν ἄλλων χράτει. (Jambliehaás lib. ΕἸ cap. ar.) €. Ἐλεύθερον ἀδύνατον εἶναι πάθεσι δουλεύοντα, (Maximus eap. 3.) 7. Ἑλοῦ βίον ἄριστον" ἡδὺν δὲ . αὐτὸν ἡ συνήθεια ποιήσει. | (Plutarchus de exsilio p. 315; Stobzus Flor. I, 39 Πυθαγόρου.) 8. Ἢ ἐκιστήμη τῆς τελειότητος τῶν ἀρετῶν τῆς ψυ- χῆς εὐδαιμονία. (Heraclides Ponticus ap. Clem. Alex. : Strom.lib. H pag. 179 ed. Sylb.) ν. Ἡ μέθη μανίας μελέτη. Βέλτιστοι ἑαυτῶν γίνονται ἄνθρωποι, ὅταν πρὸς PYTHAGOREORUM ET ALIORUM ( Maximus cap. 3o. ) t0. Ἰσχύειν τῇ ψυχῇ atpo μᾶλλον 3 τῷ σώματι. (Stobeus Flor. I, 22 Πυθαγόρου. 1 1r, M3 ἐν πολλοῖς ὀλίγα λέγε, ἀλλ᾽ ἐν ὀλίγοις πολλά (Stobzus Flor. XXXV, 8 Πυθαγόρου. ) 12. Μοῦσαι Σειρήνων ἡδίους. (Clemens Alex. Strom. 1, 127 p. 294 οἱ. Sylburg.; "TTheodoret. £))»v. xa0. θερας. Serm. 8 Πυθαγόρου.) 13. Οἱ θεοὶ τῶν καχῶν εἶσιν ἀναίτιοι. (Jamblichus de vit. Pythag. c. 31; εἴ Hierocles apud Stob. Ecl. phys. lib. 1I cap. ἡ tom, II p. 678 ed. Gaisford. ) I4. Of μὴ χολάζοντες τοὺς χαχοὺς βούλονται ἀδιχε:- σθαι τοὺς ἀγαθούς. ( Stobzus Flor. XLVI, 113 Πυθαγόρου.) TS, Οὐκ ἀεὶ χαλὸν αἰθερολογεῖν, μελεδωνὸν δὲ εἶναι τῇ πατρίδι κάλλιον. ( Pythagoras Epist. ad Ánaxim. ap. Dioec. Laert. lib. VIII, 5o.) Πλοῦτος ἀσθενὴς ἄγκυρα, δόξα ἔτι ἀσθενεστέρα. τὸ σῶμα ὁμοίως, al ἀρχαί, αἵ i τιμαί" πάντα t2): ἀσθενῆ xol ἀδύνατα. 'Γίνες οὖν ἄγχυραι δυνατεί; φρόνησις, μεγαλοψυχία, ἀνδρεία - ταύτας οὐδεὶς χειμὼν σαλεύει. Οὗτος θεοῦ νόμος, ἀρετὴν εἶναι τὸ ἰσχυρὸν καὶ βέδαιον μόνον, τὰ δ᾽ ἄλλα λῆρον. (Stobzus Flor. 1, 39 Πυθαγόρου.) m. Οὐχ οὕτω χαλεπὸν ápaptávew, ὡς τὸ áuepuz- γοντα μὴ ἐξελέγχειν. ( Stobaeus Flor. XIII, 34 Πυθαγόρου.) 18. Πάντων χαλεπώτατόν ἐστιν ἐγχρατευυάτων τὸ γλώσσης χρατεῖν. ( Jamblichus de vit. Pythag. cap. 31.) qe. “Ῥώμην μεγίστην χαὶ πλοῦτοντὴν ἐγχράτειαν x-7,021. ALLE PYTHAGOREORUM SENTENTLE. 1. Inertia immoderata et insatiabilis aut stultitiam aut insignem improbitatem gignit. 2. Qua facere nefas est, ea facere ne suspectus quidem habearis. 3. Impius est qui personam viri honorati non reveretur αἰ ifli honorem habere nescit. 4. Meliores seipsis homines evadunt , quum deos adeunt eorumque templa ingrediuntur. 5. Linguam ante omnía contineto. 6. Fieri non potest, at liber sit qui affectibus serviliter indulget. " 7. Optimunt vitse genus deligas hnave et jucundum efficiet. B. Scientia perfectionis virtutum animi beatitudo est." 9. Ebrietas insanis exercitatio est. ᾿ 10. Animo quam corpore valere prseopta. 11. Ne multis verbis pauca dioas, sed paucis multa. : id consuetudo tibi 12. Musse Sirenibus sunt jucundiores. 13. Dii malorum pon sunt auctores. . 14. Qui malos non puniunt, bonos affici injuria vo- ]unt. 15. Non semper astrorum et cceli rationes investigare convenit : interdum pulchrius et melius est curas et co- gitationes ad patries sa]jutem convertere. 16. Diviti&e ancora sunt infirma , gloria etiam infirmier, corpus itidem, magistratus, bonóres , omnia bzec imbecills δἰ viribus destituta. Quae ergo sunt ancorze firme? Pru- | dentia, magnanimitas, fortitudo : eas nulla tempeis egitat. Hec dei lex est, ut sola virtus potens ac stabilis sit, csetera omnia nugee et ineptise. - 17. Non tam diffoile est peccere , v peoraalem alium non redarguere. 18. Omaium oontinentic documenteram dit&éilimun est continere lingeam. 19. Continentiam tibi ut maximum robur opesqne com parato. SIMILITUDINES. (Stobaus Florileg. XVII, 12 Πυθαγόρου.) 30. Zapxk φωνὴ μὴ πεινῆν, μὴ δυγῆν, μὴ ῥιγοῦν. (Stobzus Floril. CI, Porphyr. Epist. ad Marcell. cap. 36. ) πτειν, ἀλλὰ θεραπεύειν ἔλόγχοις. ( Anton. Με}155. cap. 16. ) 2. Τὰ ἐπίπονα τῶν ἡδέων μᾶλλον ἡγοῦ συντελεῖν εἷς ἀρετήν. ( Stobzus Flor. 1, 36.) 23. Τὰ μὲν δριμέα καὶ πικρὰ ὠφέλιμα * τὰ δὲ γλυχέα βλαβερά. ( Antonius Melissa cap. 78.) 21. Τὰ τῶν φίλων χοινὰ καὶ φιλίαν ἰσότητα. ( Cicero de legg. lib. I cap. 12; cf. Jambhi- chus de vita Pythag. cap. 49 p. 34a ed. Kiessling. ) Ὑπομίμνησχε σεαυτόν, ὅτι πάντες ἄνθρωποι μέ- γιστον ἀγαθὸν τὴν φρόνησιν εἶναι λέγουσιν " ὀλίγοι δέ εἰσιν οἱ τὸ μέγιστον ἀγαθὸν τοῦτο χτήσασθαι εὐτονήσαντες, ( Stobzus Flor. ΠῚ, 6o Πυθαγόρου.) Φευχτέον παντάπασι καὶ ἐχχοπτέον ἀσθένειαν μὲν τοῦ σώματος, ἀπαιδευσίαν δὲ τῆς ψυχῆς, ἀκολα- σίαν δὲ τῆς γαστρός, στάσιν δὲ τῆς πόλεως, τὴν δὲ διαφωνίαν ἀπὸ τῆς οἰχίας, καὶ χοινῇ ἀπὸ πάν- τῶν τὸ ἀχρατές. (D. Hieronymus Apolog. 3 adv. Rufin. ) Χαῖρε τοῖς ἐλέγχουσί cs μᾶλλον, ἣ τοῖς xoAa- χεύηυσιν᾽ ὡς δὲ ἐχθρῶν χείρονας ἐκτρέπου τοὺς xo- λαχεύοντας. ( Anton. Meliss. cap. 5a.) LI] M. . 13 Πυθαγόρου; cf. 'Tà ἁμαρτήματά σου πειρῶ μὴ λόγοις ἐπιχαλύ-. 901 48. Χαλεπὸν πολλὰς δὸοὺς ἅμα τοῦ βίου βαδίζειν. (Stobzus Flor. I, Δ) Πυθαγόρου.) 49, Ἔλεγεν ὃ Πυθαγόρας" χρὴ σιγᾶν ἣ χρείασονα σὶ- γῆς λέγειν. (Stobzus Flor. XXXIV, 7.) 30. V'uy 7x πᾶν πάθος εἰς σωτηρίαν αὐτῆς πολεμιώτατον." ( Stobeus Flor. 1, 38 Πυθαγόρου.) - 81. Ὧν ἢ τύχη χυρία δοῦναι καὶ ἀφελέσθαι, οὐ δεήσῃ οὐδενός. (Stobzus Flor. V, 39 Πυθαγόρου in qnibus- dam codicibus et apud Gesnerum p. 65.) 33. Ὧν τοῦ σώματος ἀπαλλαγεὶς οὐ δεήσῃ, ἐχείνων καταφρόνει πάντων" xal ὧν à ἀπαλλαγεὶς δεήση, πρὸς ταῦτα cot ἀσχουμένῳ θεὸν παρπχάλει γίνε- σθαι συλλήπτορα. ( Maximus cap. 1. ) 83. Αἴ ἡλικίαι πρὸς τὰς ὥρας ὧδε σύμμδιρρι" παῖς ἔαρ" νεηνίσκος θέρος" νεηνίης φθινόπωρον" γέρων χειμών. Ἔστι δὲ αὐτῷ ὁ μὰν vicus μειράκιον , 6 δὲ νεηνίης ἀνήρ. ; (Diogenes Laertius lib. vili, 16. ) Διαιρεῖται ( ὃ Πυθαγόρας) τὸν τοῦ ἀγθρώποωυ βίων οὕτως" παῖς εἴχοσι ἔτεα, νδηνύίσχας εἴκοσι ; νεηνίης εἴχοσι, γέρων εἴκοσι. ( Diogenes Laertius lib. VIII, 10.) Ὁ μὲν θεὸς εἷς, αὐτὸς δὲ obj, ὥς τινες ὑπονοοῦ- σιν, ἐχτὸς τὰς διαχοσμήσιος, ἀλλ᾽ ἐν ἑαυτῶ) ὅλος ἐν ὅλῳ τῷ χύχλῳ ἐπισχοπῶν πάσας τὰς γεγέσιάς ἐστι, χρᾶσις ἐὼν τῶν ὅλων αἰώνων χαὶ ἐργάτας τῶν αὐτοῦ δυναμίων xa ἔργων, ἀρχὴ ἁκάντων, £v, ἐν οὐρανῷ φωστήρ, xal πάντιον. πατήρ, νοῦς xal ψύχωσις τῶν ὅλων, χύχλων ἁπάντων χένασις. 20. Corpus nec famem , neo sitim, nec frigus desiderat. 21. Peccata tua non verbis tegere , sed reprehensionibus curare coneris. 32. Existimes ea, qua» cum labore conjuncta sunt, pies ad virtutem conferre, quam ílla qux suavia sunt. 23. Acria et amara prosunt : dulcia nocent. 24. Amicorum omnia communis et amicitiam sQquali- fatem ( dixit Pylbagoras ). * 25. Memineris, omnes quidem homines virtutem sum- mum bomum putare, sed tàmen paucos reperiri , qui sum- arem ilind bonum consequi potuerint. 76. Fugienda sunt omnibus modis et tollenda e corpore languor, imperitia ex animo, intemperantia e ventre, e^ eivitate seditio, e domo discordia, et in commune e cun- - ctis rebus incontinentia. 27. Gaude potius lis qui te corriptent , quam qui tibi assentantur ; assentatores vero, utpote inimicis deteriores, aversarg. 28. Difficile est multas simul vivendi vias ingredi. 29. Pythagoras dicebat : sut oportet silere, aut silentio mcliora proferre. 30. Quilibet animi affectus saluti ipsius infestissimus est. 2 31. Nulla re indigebis quam dare vel auferre (ortuna potest. | 32. Quibus corpore solutus non indigebis , . illa omnia contemne : quibus vero corpore solutus indigebis, iis tihi vacanti deum adjulorem advoca. 33. JEtates istae anni temporibus respondent : veri puer, wsfati adolescens, auctumno juvenis et hiemi senex. Adolescentem vero intelligit puberem, juveuem virum. 34. Humanam 3fatem ila distinguit, ( Pythagoras ) 1 puer viginti annos implet, adolescens viginti, juvenis viginti, senex viginti. 35. Deus quidem unus est : non ille autem, ut quidam suspicantur, extra hunc mundi ornatum, sed ipse sum nature inlsrens totus in toto circulo omnia quz orta sunt inspicit , ssieculorum omnium temperalio, et virtufum operumque ejus opifex, principium omnium ; unicum , in eco lumen, et pater omninm , mens et animatio omnjum, cireulorum omnium molus sive motor. 502 ( Justinus Martyr Exhort. ad gentes p. 20.) 36. Δεῖ τεχνοποιεῖσθαι" δεῖ γὰρ ἀντιχαταλιπεῖν τοὺς θεραπεύοντας τὸν θεόν. ( Jamblichus vit. Pyth. cap. 18.) 37. Μὴ ὀμνύναι θεούς, daxeiv γὰρ αὑτὸν δεῖν ἀξιόπι- στον παρέχειν. ( Diogenes Laertius lib. VIII, 22. ) 38. Τοὺς πρεσδυτέρους τιμᾶν δεῖν, τὸ προηγούμενον τῷ χρόνῳ τιμιώτερον ἡγουμένους. ( Diogenes Laertius lib. VIII, 22.) 39. ᾿Αλλήλοις δμιλεῖν, ὡς τοὺς μὲν φίλους ἐχθροὺς μὴ ποιῆσαι, τοὺς δ᾽ ἐχθροὺς φίλους ἐργάσασθαι. ( Diogenes Laertius lib. VILI, 23. ) Ἴδιον μηδὲν ἡγεῖσθαι, ( Diogenes Laertius lib. VIII, 23. ) à... Νόμῳ βοηθεῖν, ἀνομία πολεμεῖν, ( Diogenes Laertius lib. ΥΠ]|,..3.) 42. AU), xal εὐλάθλιαν doxetv* μήτε γέλωτι xacé- εσθαι, μήτε σχυθρωπάζειν, ( Diogenes Laertius lib. VIII, 23.) 42. Φϑεύγειν σαρχῶν πλεονασμόν. ( Diogenes Laertius fib. VIII, 53.) 44. Ἔν ὀργῇ μήτε τι λέγειν μήτε πράσσειν. ( Diog. Laert. lib. VIII, 23.) 4». Μίνήαην dcxeiv. ( Diog. Laert. lib, VIII, 23.) 46. Πυθαγόρας ἐρωτηθεὶς ὅπό τινος οἰνόφλυγος, πῶς ἂν τοῦ μεθύειν παύσοιτο, ἔφη" Εἰ συνεχῶς θεωρεῖ τὰ ὑπ᾽ αὐτοῦ πρασσύμενα. ( Anton. et Maximus serm. περὶ μέθης.) 47. Ἀρχὴ δέ τοι ἥμισυ παντός, & πόφθεγμά ἐστι Πυθαγόρου αὐτοῦ. PYTHAGOREORUM ET ALIORUM (Jamblichus de vita Pythag. cap. 39 p. 34a edit. Kiessling. ) 48. Πυθαγόρας ἐρωτηθεὶς τί ποιοῦσιν dvüpeoxot θεῖ; ὅμοιον ἔφη « ἐὰν ἀληθεύωσιν. » Οἱ δὲ μάγοι dz φαίνονται τοῦ μεγίστου τῶν θεῶν, ὃν ὭὯ ρομαγδεν χαλοῦσιν, ἐοιχέναι τὸ μὲν σῶμα φωτὶ τὴν δὲ y χὴν ἀληθείᾳ, . ( Stobzus Flor. XI. 25 Πυθαγόρου.) «49. Πυθαγόρας εἶπεν, εἰσιέναι εἰς τὰς πόλεις πρῶτον τρυφήν. ἔπειτα χόρον, εἶτα ὕόριν, μετὰ δὲ ταῦτα ὄλεθρον. - (Stobzus Flor. XLIII, 79 Πυθαγόρου.) Οὐδὲν δεῖ τῶν ἀνθρωπίνων συμπτωμάτων ἄπρος- δόχητον εἶναι παρὰ τοῖς νοῦν ἔχουσιν, ἀλλὰ πάντα προσδοχᾶν, ὧν μὴ τυγχάνουσιν αὐτοὶ xv- ριοι ὄντες. ( Jamblichus de vit. Pythag. cap. ΧΧΧΙΠ pag. 444 Kiessl.) 51. Συμθουλεύειν μηδὲν παρὰ τὸ βέλτιστον τῷ συμ- δουλευομένῳ" ἱερὸν γὰρ συμδουλή. ( Jamblichus de vit. Pythag. cap. XVIII p. 183 ed. Kiessl. ) 52. ᾿Αγαθὸν oi πόνοι αἱ δὲ ἡδοναὶ ἐκ παντὸς τρόπου χαχόν. ( Jamblichus de vit. Pythag. cap. XVIII p. 183 ed. Kiessl. ) 53. Ἀρλή ἐστιν ἢ περὶ τὸν olxov δικαία διάθεσις τῆς ὅλης ἐν ταῖς πόλεσιν εὐταξίας" ἀπὸ γὰρ τῶν οἴχων αἷ πόλεις συνίστανται, | (Jamblichus de vit. Pythag. cap. XXX Ρ- 359 ed. Kiessl. ) 64. Προνοεῖν δεῖ μᾶλλον φιλοσοφίας ἣ γονέων xx 36. Liberi suscipiendi tibi ; oportet enim vicissim relin- quere numinis cultores. 37. ( Pythagoras suis interdicebat ) ne per deos jurarent : debere eniin unumquemque operam dare, ut se fide liguum exhiberet. 38. Seniores nobis honorandos esse, quod tempore recedit, majore honore decorandum existimantibus. 39. Alter altero ita familiariter uti debemus, ut non ex amicis inimicos, sed ex inimicis amicos faciamus. 40. Proprium nihil ducendum. 41. Legibus opem.ferendam : iniquitatem debellandam. 42. Verecundiam et pietatem esse colendam : «que ac tristitiae non indulgendum. 43. Fugienda carnis abundantia. 14. Noll quidquam iratus aut dicere aut. facere. 45. Éxerce memoriam. 46. Pythagoras a vinoso quodam homine interrogatus, quomodo ebrietatem relinqueret, dixit : si saepe conside- raret, qux per temulenüiam fecisset. risui 47. Principium vero dimidium totius, ipsius Pytha- gorz effatum est. 48. Pythagoras interrogatas, quid deo simile facerent homines, Cum vera» dicerent, respondit. Ceeterum magi maximum deorum , quem Oromagden ipsi vocant, corpor quidem affirmant esse luci similem , animo aatem veritali. 49. Pythagoras dixit immigrare in civitates primum luxuriam, deinde satietatem, tum insolentiam, postea exitium. 50. Nihil eorum qua homini contingere possunt iner- spectatum sapientibus accidere oportet, sed qua in ipse rum potestate non sunt, omnia exspectare debent. 51. Consulenti nos nihil aliud quam optima quaque suadere debemus : sacra enim res esl consilium. 52. Utiles sunt labores : noxix omnino voluptates. 53. Principium est omnis boni ordinis in civitate justa rei domeslice dispositio : nam e domibus civitates con- stant. δά. Oportet nos majori studio philosophiam quam pà SIMILITUDINES. qsopylac* o μὲν γὰρ γονεῖς xoi γεωργοὶ αἵτιοί εἶσι τοῦ ζῆν ἡυᾶς, οἱ δὲ φιλόσοφοι xal παιδευταὶ τοῦ εὖ ζὴν xal φρονῆσαι, τὴν ὀρθὴν οἰκονομίαν εὑρόντες. ( Jamblichus de vit. Pythag. cap. XXXIV pag. 480 ed. Kiessl. ) | Φεύγειν μὲν τὸ xaxóv, ἰχνεῦσαι δὲ xol ἑλεῖν τὸ πάντων ἄριστον, χαὶ ἑλόντα αὖ χοινῇ ξυνοιχεῖν τὸν ἐπίλοιπον βίον * τοῦτα δὲ οὐδὲν ἄλλο ἐστίν, ἢ δεόν- τως φιλοσοφεῖν. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. V pag. 8o ed. Kiessl. ) 56. Σχεδὸν ταῖς ἀγωγαῖς διαφέρουσιν of μὲν ἀνῦρωποι τῶν θηρίων, oi δὲ “Ἕλληνες τῶν βαρόάρων, οἵ δὲ ἐλεύθεροι τῶν οἰχετῶν, οἱ δὲ φιλόσοφοι τῶν τυ- “όντων. (Jamblichus de vita Pythag. cap. VIII pag. 9o ed. Kiessl. ) 67. ᾿Αναγχαῖόν ἐστι τῷ μὲν ἀνεπιστήμονι μανθάνειν ἃ τυγχάνει ἀγνοῶν τε χαὶ οὐχ ἐπιστάμενος, τῷ δὲ μανθάνοντι προσέχειν τῇ τοῦ ἐπισταμένου τε χαὶ διδάξαι δυναμένου ὑπολήψει τε καὶ δόξη,» χαθόλου δὲ εἰπεῖν ἀναγχαῖον τοὺς σωθησομένους τῶν νέων προσέχειν ταῖς τῶν πρεσδυτέρων τε καὶ καλῶς βεδιωκότων ὑπολήψεσί τε xal δόξαις. (Jamblichus de vita Pythag. cap. XXXI pag. 409 ed. Kiessl. ) δ5, Ἀνοήτου ἐστὶ xat τὸ πάσγ, xai παντὸς δόξῃ προσέ- ffi, xai μάλιστα τὸ τῇ παρὰ τῶν πολλῶν γι- νομένγ,. (Jamblichus de vita Pythag. cap. XXXI pag. 4o9 Kiessl.) rentes et agriculluram complecti : parentes enim et agri- cole id tantum efficiunt, ut vivamus, philosophi autem et praceptores ut bene vivamus et sapiamus, quoniam rectam rerum admibistralionem excogitarunt. 58. Malum fugere omniumque optimum investigare et eligere idque electum per reliquam vitam constanter tueri oportet : hoc vero nihil aliud est, quam ita, ut decet, philosophari. ' 56. Institutione fere fit, ut homines bestiis, Greci barbaris, liberi servis et philosophi plebejis praestent. 57. Necesse est ignarum discere quc ignorat ac nescit, discentem autem animum advertere ad opinionem senten- tiamque ejus qui gnarus est et docendi facultatem habet, omnino vero oportet juvenes , quibus salus eua curte est, attendere , quid seniores hominesque víta recte acta clari senserint opinatique sint. 58. lInsipientis est omni cujuslibet hominis opinioni animum intendere ac precipue vulgi opinionibus moveri. 59. Stirpem sativam neque corrumpi neque viliari oportet, ac ne animal quidem , quod hominibus non no- ceat, laedi par est. 503 59. Δεῖ φυτὸν ἥμερον μήτε φθείρειν μήτε σίνεσθαι, ἀλλὰ μηδὲ ζῷον, ὃ μὴ βλάπτει ἀνθρώπους. ( Diogenes Laertius lib. VIII, 23. ) 60. ᾿Ερωτηθείς ποτε ὃ Πυθαγόρας, ὁπότε δεῖ πλησιά- ζειν; ὅτε βούλει γενέσθαι σαυτοῦ ἀσθενέστερος. ( Diogenes Laertius lib. VIII, 9. ) er. "EXeqov οἱ Πυθαγόρειοι. μὴ εἶναι πρὸς πάντας πάντα ῥητά. ( Diogenes Laertius lib. VIII, 15.) 6). “Ξενόφιλος ὃ Πυθαγοριχὸς ὑπό τινος ἐρωτηθείς. πῶς ἂν μάλιστα τὸν υἱὸν παιδεύσειεν, εἶπεν" εἰ πόλεως εὐνομουμένης γενηθείη. ( Diogenes Laertius lib. Υ1Π|, 16. 683, Πυθαγόρας ἐρωτηθείς, πῶς δεῖ ἀγνωμονούσῃ πα- τρίδι προσφέρεσθαι, εἶπεν, ὡς μητρί. (Stobzus Flor. XXXL,X 25.) e&t. Τοὺς ἀδιχήσαντας μὴ πρᾶττε δίκας, ἀρχεῖ γὰρ αὐτοῖς ὑπὸ τῆς ἰδίας ταπεινοῦσθαι χαχίας. (Antonius et Maximus serm. de ira et excandescentia pag. 330.) es. Ὁ Πυθαγόρας πρὸς τοῖς ἄλλοις παρήγγελλε τοῖς μανθάνουσι σπανίως μὲν ὀμνύναι, χρησαμένους δὲ τοῖς ὅρχοις πάντως ἐμμένειν xal πρὸς τέλος ἄγειν ὑπὲρ ὧν ἄν τις ὀμόσῃ πραγμάτων. (Diodorus Siculus lib. X. fragm. τ6.) 66. Ὁ αὐτὸς Πυθαγόρας παρήγγελλε πρὸς τοὺς θεοὺς προσιέναι τοὺς θύοντας μὴ πολυτελεῖς, ἀλλὰ λαμ- πρὰς καὶ καθαρὰς ἔχοντας ἐσθῆτας, ὁμοίως δὲ μὴ μόνον τὸ σῶμα χαθαρὸν παρεμομένους πάσης ἀδίκου πράξεως, ἀλλὰ χαὶ τὴν ψυχὴν ἁγνεύου- σαν. ' (Diodorus Siculus lib. X fragm. a1.) 60. Interrogatus quodam tempore Pythagoras, quando esset concumbendum , Tunc, inquit, cum te ipso infirmior fier vis. 61. Pythagorei dicebant , non esse omnibus omnia ape- rienda. 62. Xenophilus Pythagoricus interrogatus a quodam, quo pacto optime filium erudiret, respondit, Si civitatis bonis legibus temperutie civis fieret. 63. Pythagoras interrogatus, quomodo oporteret se gerere erga patriam ingratam : Ut erga matrem , respondit. 64. Ah iis qui injuriam fecerunt ne sumito poenam ; satis enim est illos suo premi malo. . 65. Pythagoras super csetera discipulis süis preecipiebat , ut ad jurandum raro accederent , ubi vero semel jurassent , ut prorsus sacramenti fidem servarent eaque que in- terposito jurejurando polliciti es&ept, ad finem adduce- rent, 66. Idem Pythagoras monebat, ut sacrificantes non pre- tiosis, sed candidis et mundis vestibus amicti deos adirent, neque solum corpus purum ab omni labe ac scelere, verum mentem quoque castam conservarent. 804 ZYMBOAA ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΑ. Καὶ μὴν οὐδέν ἐστιν οὕτω τῆς Πυθαγοριχῆς φιλο- δοφίας ἴδιον, ὡς τὸ συμθολιχόν" εἦον ἐν τελετῇ μεμιγμένον φωνῇ χαὶ σιωπῇ διδασκαλίας γένος, ὥστε μὴ λέγειν" ἀείσω ξυνετοῖσι, θύρας δ᾽ ἐπίθεσθε βεθδήλοις. ἀλλ᾽ αὐτόθεν ἔχειν φῶς καὶ χαρακτῆρα τοῖς συνήθεσι τὸ φραζόμενον, τυφλὸν δὲ καὶ ἄσημον εἶναι τοῖς ἀπείροις. Ὥς γὰρ 6 ἄναξ ὃ ἐν Δελφοῖς οὔτε λέγει οὔτε κρύπτει ἀλλὰ σημαίνει, xack τὸν Ἡράκλειτον, οὕτω τῶν Πυθαγοριχῶν συμθόλων χαὶ τὸ φράζεσθαι δοχοῦν χρυπτόμενόν ἔστι χαὶ χρύκτεσθαι νοούμενον. (Stobeus Flor. V, 7a Πυθαγορικά, Posui βεδήλοις pro codicum lectione βέδηλοι, Conf. Fragm. Orph. 1.) f. Ἐπὶ yolvtxoc μὴ χαθίζειν. Toutfovt , φεύγειν ἀργίαν xal προνοεῖν ὅπως τὴν ἀναγχαίαν παρασχευάσωμεν τροφήν (Plutarch. περὶ παίδων dye. cap. 17). ἦ᾽ ἐν ἴσῳ τοῦ dve- στῶτος φροντίδα ποιεῖσθαι χαὶ τοῦ μέλλοντος" f γὰρ χοῖνιξ ἡμερήσιος τρορή (Diog. Laert. lib. VIII, 18). 4- μὴ σχοπεῖν τὰ ἐφ᾽ ἡμέραν, ἀλλὰ xal τὴν ἐπιοῦσαν ἀεὶ προσδέχεσθαι (Athenaus lib. X p. 452. E). ἤ' διδάσχει ἀεί τι τοῦ παρόντος εἰς τὸ μέλλον χαταλιπεῖν, καὶ τῆς αὔριον ἐν τῇ σήμερον μνημονεύειν, (Plutarchus Sympos. lib. VII cap. 4, tom. Xl p. 3o2 ed. Hutten. Cf. Jamblichus Adh. ad Philos. cap. 21.) 3. Ζυγὸν μὴ ὑπερδαίνειν. Ἀντὶ τοῦ πᾶσαν πλεονεξίαν φεύγειν xol στυγεῖν, PYTHAGOREORUM ET ALIORUM ζητεῖν δὲ τὸ ἴσον τῆς τε δικαιοσύνης τελεῖ ποιεῖσθαι λόγον xal μὴ ταύτην ὑπερδαίνειν. (Athenzus lib. X p. 452. D. Plutarchus educ. lib. cap. 17, tom. VII p. 47 ed. Hutt Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) 3. Μὴ πολλοῖς ἐμθάλλειν δεξιάν. Τουτέστι μὴ πολλοὺς ποιεῖσθαι φίλους, μυ,δὲ λύχοινον μηδὲ πάνδημον ἀσπάζεσθαι φιλίαν. (Plutarchus de amic. multitud. tom. VI p. 296 ed. Hutten. Cf. Jamblichus Adho ad philos. cap. 21.) | 4, Καρδίαν μὴ ἐσθίειν. Τουτέστι μὴ τὴν ψυχὴν ἀνίαις xal λύπαις κατα: τήχειν, ἣ ἀλυπίαν ἀσχεῖν. | (Suidas in v. Πυθαγόρας et Athenzeus lib, X pag. 452. D. Similiter Jamblichus Adh. ad philos. cap. 21 : χαρδίαν μὴ τρῶγε.) δ. Κυάμων ἀπέχεσθαι. | Τουτέστιν ὅτι οὗ δεῖ πολιτεύεσθαι" χυαμευταὶ γὰρ ἦσαν ἔμπροσθεν αἵ ψηφοφορίαι, δι᾽ ὧν πέρας Éxt-' τίθεσαν ταῖς ἀρχαῖς. | (Plutarchus de educ. lib. e. 17, tom. VII p- 47 seq. ed. Hutten. Conf, A. Gell. lib. 1V. cap. 11 et Cic. de divin. lib. 1. Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) 6. Μὴ γεύεσθαι μελανούρων. Τουτέστι μὴ συνδιατρίδειν μέλασιν ἀνθρώποις διὰ χαχοήθειαν. (Plutarchus de educ. lib. c. 17 p. 47 ed. Hutten.) Μελανούρων ἀπέχου * χθονίων γάρ ἐστι θεῶν. (Jamblichus Adhort. ad Philos. cap. ai.) ' ——— ————ám— — ————————— AAA SYMBOLA PYTHAGORICA. Atqui nihil ita proprium est philosophie Pythagoriet, ut symbolicum illud doctrinze genus, quod velut in sacro- , rum initiatione voce et silentio permixtum est, ut non eit opus praemonere : « Cantabo doctis, claudatur porta profanis, » sed ui statim quodlibet dictum exercitalis lu- cem naturamque suam ostendat, imperitis vero cascum sit et obscurum. Quemadmodum enim Delphicus Apollo non perspicue dicit, neque abscondit, sed. significal, se- cundum Heraclitum : sic e Pythagoricis symbolis οἱ id quod dici videtur, abeconditur, et quod abscondi videtur, intelligitur. 1. Chonici ne ipsideas. Hoc esf, fugiendam esse desidiam et prospiciendum, ut victum necessarium paremus. — vel : Ex sequo pre- sentis et futuri agendam esse curam. Chonix enim diurna esce monsura est. — vel : Non curanda esse quee sunt in. diem , sed semper proximum diem exspectandum esse. — vel : Docet nos semper ex praesentibus aliquid in futuruin relinquere et crastini diei hodie meminisse. 2. Stateram ne transgrediaris. Pro eo, quod est :-Omnem avaritiam fagias ac dete. Sleris ; quaeras autem quod sequum eet, maximamque ju- stítie rationem habeas, fines ejus non excedens. 3. Ne multis dextram injicias. fd est, Ne multos facias amicos, Deve promiscuam εἰ vulgarem amicitiam amplectaris. 4. Cor ne edito. Id est, Ne excrucies animum moerore el tdstilia , vel : Vacuitatem doloris exerceas. b. A fabis abstinelo.. Hoc est , vila rempublicam. Nam fabarum ope sufírage olim ferebant, per quz» rerum civitatis administraioribus magistratum abrogabant. . 6. Noli gustare pisces nigra cauda instructos. JHoc est, Ne converseris cum hominibus nigris ob mo- rum pravitalem.—vel : Ab eo quod nigram caudam babet abstinelo : nam inferorum deorum est. SIMILITUDINES. - 505 "Owopócouc χελιδόνας μὴ ἔχειν ἣ χελιδόνα ἐν oixla μὴ ἔχειν. Τουτέστι λάλον καὶ ψίθυρον xal πρόγλωσσον dv- ᾿θρώττον, μὴ δυνάμενον στέγειν, ὧν ἂν μετάσχη, μὴ δέχεσθαι. (Clemens Alexandrinus Stromat. lib. V P. 239; cf. Plutarch. Sympos. lib. VIII cap. 7; Jamblichus Adh. ad philos. cap. a1.) . Πῦρ μαχαίρᾳ μὴ σκαλεύειν. Ἀντὶ τοῦ μὴ ἐρεθίζειν θυμούμενον (o0 γὰρ προσή- χει) ἀλλ’ ὑπείχειν τοῖς ὀργιζομένοις, (Plutarchus de educ. lib. c. 17, tom. VII. p- 47 ed. Hutten ; cf. Athenzus lib. X p. 452. D; Lucianus ver. hist. p. 157; Suidas v. Anaximander Miles. jun; Jamblichus Adhort. ad phil. cap. a1.) 9. Σιτίον εἷς ἀμίδα μὴ ἐμόαλλειν. Ἐπισημαίνει γάρ, ὅτι εἰς πονηρὰν ψυχὴν ἀστεῖον λόγον ἐμδάλλειν οὐ προσήχει. Ὃ μὲν γὰρ λόγος τροφὴ διανοίας ἐστί" τοῦτον δ᾽ ἀχάθαρτον fj πονηρία ποιεῖ τῶν ἀνθρώπων. (Plutarchus de educ. lib. c. 17, tom. VII P. 48 ed. Hutten.) o. Τῆς χύτρας ἀρθείσης ἀπὸ τοῦ πυρός, τὸν ἐν τῇ σποδῷ τύπον μὴ ἀπολιπεῖν, ἀλλὰ συγχεῖν. ἦ" χύ- τρας ἴχνος συγχεῖν ἐν τῇ τέφρα. Οὐ τὸν τύπον ἀφανίζειν μόνον δεῖν ἠνίττετο, ἀλλὰ μηδὲ δργῆς ἴχνος ἀπολιπεῖν" ἐπὰν δὲ ἀναζέσασα παύσηται, χαθίστασθαι αὐτὴν χαὶ πᾶσαν ἀπαλεί- φειν μνησιχαχίαν. (Clemens ΑἸεχδυάγιηυβ Strom, lib. V p. 339. C£. Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) W. Εἷς ἱερὸν ἀπιὼν προσχυνῆσαι, μηδὲν ἄλλο μεταξὺ βιωτιχὸν μήτε λέγε μήτε πρᾶττε. (Jamblichus Adhort, ad philos. cap. a1.) 12. Ὁδοῦ πάρεργον οὔτε εἰσιτητέον εἰς ἱερὸν οὔτε προσχυνητέον τοπαράπαν, οὐδ᾽ εἰ πρὸς ταῖς θύραις αὐταῖς παριὼν γένοιο. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. a1.) . Ἀνυπόδητος Üüs xal προσχύνει. (Jamblichus Adhort. ad philos, cap. a1.) . Τὰς λεωφόρους ὁδοὺς ἐκχλίνων διὰ τῶν ἀτραπῶν βάδιζε. , (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) . YAóocn πρὸ τῶν ἄλλων χράτει θεοῖς ἑπόμενος, (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) . Ἀνέμων πνεοντων τὰν ἡχὼ προσχύνει. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. a1, cujus hac est explicatio : καὶ αὐτὰ τῆς θείας σοφίας ἐστὶ γνώρισμα" αἰνίττεται γάρ, ὡς δεῖ τῶν θείων οὐσιῶν κατὰ δύναμιν τὴν ὁμοιότητα ἀγαπᾶν, xal ὅταν ἐνεργῶσι, τὸν σύμφωνον πρὸς τὰς ἐνερ- γείας αὐτῶν λόγον μετὰ μεγάλης σπουδῆς τιμᾶν τε x«i σέδειν. Àt Lil. Gyraldus sic exponit, ut dicat : cum venti flant i. e. cum turbarum ci- vilium procella exsistunt, tum fugiendum esse sapienti urbium strepitum et quzrenda loca deserta ac solitaria, ubi nihil auditurus sit, nisi echo , vocis suz imaginem.) . Ὀξίδα ἀπὸ σεαυτοῦ ἀπόστρεφε πᾶσαν. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21, qui annotat : τοῦτο φρονήσει χρῆσθαι παρᾶκε- λεύεται xal μὴ θυμῷ" τὸ μὲν γὰρ ὀξὺ τῆς ψυχῆς ὅπερ θυμὸν χαλοῦμεν, λόγου xal φρονήσεως ἐστέ-- ρηται" ζεῖ γὰρ ὃ θυμός, ὥσπερ λέθης πυρὶ θαλπό- μενος... χαὶ τὸ πάθος οὖν τοῦτο λογισμῷ πιέζειν χρή.) ᾿Αινδρὶ ἐπανατιθεμένῳ μὲν φορτίον συνέπαιρε, μὴ συγχαθαίρει δὲ ἀποτιθεμένῳ. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. a1, qui explicat : μὴ γίγνου μήτε σαυτῷ μήτε ἄλλῳ ῥαθυμίας xal μαλθαχῆς διαίτης αἴτιος" πόνῳ γὰρ πᾶν χρῆμα ἁλώσιμον. Porphyr. vit. Pythag. 7. Hürundines sub eodem teefo ne habeas, vel : Hirun- dinem domi ne habeto. Hoc est, loquacem, susurvonem et garrulum hominem qui non potest continerequie ipsi communieata sunt, ne recipias. $. Ignem gladio ne fodias. Pro eo quod est , ira exacerbatum noli lacessere (neque enim decet), sex iratis cede. 9. Cibum in matulam ne injicito. Significat enim sermonem elegantem in pravum animum demitti non decere. Est enim sermo animi cibus, quem cibum immundum humana reddit perversitas. 10. Olla ab igne remota ne relinquas ejus figuram In cinere , sed confundas. vel : Oll vestigium in cinere con- fundas. Tecte significabat non modo abolendam speciem , sed he vestigium quidem irae relinquendum esse. Cum autem de- fervisset , eam sedandam atque omnem injuria memoriam delendam esse. 1 . In templum adoratum abiens ne quid aliud interea, quod ad vitam pertineat, vel dicito vel facito. 12. Obiter neque ingrediendum est templum, neque omnino adorandum, ne tum quidem, si ad ipsas fores ' praeteriens verseris. 18. 14. 15. 16. 17. 18. Discalceatus sacra facito et adorato. Publicas vias declinans per semitas ifigreditor. Linguam ante omnia contineto diis obsequens. Ventorum spirantium sonum repercussuin adoralo. Acetabulum omne a te avertito. Onus suscipientem sublevato, ne sublevatio depc- nentem. δ06 cap. 4a : παρήνει μηδενὶ πρὸς ῥαστώνην, ἀλλὰ πρὸς ἀρετὴν x«l πόνους συμδάλλειν.) 19. Εἷς μὲν δπόδησιν τὸν δεξιὸν πόδα προπάρεχε, εἷς δὲ ποδόνιπτρον τὸν εὐώνυμον. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21. ldem vit. Pythag. cap. 18 pag. 178 ed. Kiessl.) 2». Περὶ Πυθαγορείων ἄνευ φωτὸς μὴ λάλει. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21; id est, qui de Pythagoreorum mysteriis loquitur, mentis lumine indiget.) 21. Ἀποδυμῶν τῆς οἰχίας μὴ ἐπιστρέφου. ᾿Εριννύες γὰρ μετέρχονται. (Jamblichus. Adhort. ad philos. cap. a1. Similiter Plutarchus de educ, lib. c. 17 : μὴ ἐπισιρέφεσθαι ἐπὶ τοὺς ὅρους ἐλθόντας, τουτέστι μέλλοντας ἀποθνήσχειν καὶ τὸν ὅρον τοῦ βίου πλησίον ὄντα δρῶντας φέρειν εὐχόλως χαὶ μὴ ἀθυ- μεῖν, Diogenes Laert. VII, 17 : διὰ δὲ τοῦ εἰς ἀποδημίαν βαδίζοντα μὴ ἐπιστρέφεσθαι παρήνει toi ἀπαλλαττομένοις τοῦ βίου μὴ ἐπιθυμητιχῶς ἔχειν τοῦ ζῆν, μηδὲ ὑπὸ τῶν ἐνταῦθα ἡδονῶν End- γεσθαι. Postrema Jamblichus interpretatur : μετάνοια γὰρ ἐκ τούτου πολλή cot παρέψεται.,. τὴν δὲ μετάνοιαν ᾿Εριννὺν μετωνόμασεν.) Πρὸς ἥλιον τετραμμένος μὴ οὔρει. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21, qui exponit ; μὴ ζῳῶδές τι ποίει xal. βοσχημα- τῶδες.) Δαδίῳ θῶκον μὴ ἀπόυμασσε. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21. Sed Diogenes Laertius lib. VIII, 15 : ἐλαδίῳ θᾶχον μὴ ὀμύργνυσθαι.) ᾿Αλεχτρυόνα τρέφε μέν, μὴ θῦε δέ" μήνη γὰρ xal ἡλίῳ καθιέρωται. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 41.) 25. Γαμψώνυχον μηδὲν παράτρεφε. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21; Mich. Apostolius Proverb, Centur. V, 93 : γαμψώνυχας μὴ τρέφειν ἀντὶ τοῦ ἄρπαγας φεύγειν. Sic etiam Dacerius accepit in hunc modum interpretans : « Ne souffrez pas dans votre 23. 24. 19. Ad calceos subligandos dextrum pedem prius afferto, ad lavandum sinistrum. 20. De Pythagoreis sine lumine nc loquitor. 21. Peregre abiens ne revertitor : nam Furio subse- quuntur. 22. Ad solem conversus ne mejilo. 23. Facula sedem ne abstergito. 94. Gallum alito quidem, at ne immolato : nam luna et soli consecratus est. 25. Ne quid eorum, quae curvos ungues babent, alito. 26. [n via ne scindito. PYTHAGOREORUM ET ALIORUM maison des gens qui ne sont pas fideles, d: voleurs. ») 26. Ἔν ὁδῷ μὴ σχίζε. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21,i e. noli in philosophie studio winutissin; quaque perquirere.) 37. Δαχτύλιον μὴ φόρει. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 11. qui addit : φιλοσόφει, φησίν, ὡς ἀληθῶς, xx χώριζε τοῦ περικειμένου δεσμοῦ τὴν ψυχήν" μελεττ γὰρ θανάτου xal χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος i φιλοσοφία. At Plutarchus de educ. lib. c. τ΄ p- 47 : μὴ φορεῖν στενὸν δαχτύλιον, ὅτι δεῖ τὸν βίον ἐλεύθερον ἐπιτηδεύειν, καὶ μηδενὶ δεσμῷ πο: ἅπτειν αὐτόν.) 48. Θεοῦ τύπον μὴ ἐπίγλυφε δαχτυλίῳ. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21: τουτέστι φιλοσόφει xal ἀσωμάτους πρὸ παντὰ ἡγοῦ θεοὺς ὑπάρχειν. .. μὴ νόμιζε δὲ neges αὐτοὺς χεχρῆσθαι, ὅσαι εἰσὶ σωματικαί" uri προσδέχεσθαι ὑποστάσει ὑλιχῇῷ, καὶ οἷον δετιῦ ὑλικῷ σώματι, ὥσπερ τὰ ἄλλα ζῷα. Porphsrins vit. P ythag. cap. 43 : θεῶν τε εἰχόνας ἐν δαχτυ- λίοις μὴ φορεῖν, τουτέστι τὴν περὶ θεῶν δόξαν χαὶ λόγον μὴ πρόχειρον μηδὲ φανερὸν ἔχειν, μυδ' εἰς πολλοὺς φέρειν.) 29. IIapk λύχνον μὴ ἐσοπτρίζου. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 11.} 30. Περὶ θεῶν μηδὲν θαυμαστὸν ἀπίστει, μηδὲ zi θείων δογμάτων. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.' 81. ᾿λσχέτῳ γέλωτι μὴ ἔχεσθαι. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.! 32. ΠΙχρὰ θυσία μὴ ὀνυχίζου. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21^ 33. Στρωμάτων ἐξαναστὰς συνέλισσε αὐτά, χαὶ τῖν τύπον συστόρνυε. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. a: Sed Diogenes Laertius VIII, 17 habet: τὶ στρώματα ἀεὶ συνδεδεμένα ἔχειν.) 34. ᾿Εγχέφαλον μὴ ἔσθιε, (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) 27. Annulum ne gesfíalo. 28. Dei imaginem annulo ne insculpito. 29. Ad lucernam speculum ne inspicito. 30. Neque de diis neque de doctrina sacra quidquam ua admirabile dicitur, ut ei fides sit deroganda. - 31. Cachinno ne indulgeto. 32. Inter sacrificandum ungues ne pracidito. 33. Stragula, ubi surrexeris, convolvito corponsque vestigium complicatione deleto. vel : Stragula semper a unum quasi fasciculum coiligata et tanquam iter factura; convasata nos habere decet. 34. Cerebrum ne edito. 36. 39. 40. 41. 42. 44. 40, 47. SIMILITUDINES. . Ἀποκαρμάτων σῶν xal ἀπονυχισμάτων xará- Ttf. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) Ἐρυθρῖνον μὴ προσλαμθαάνου. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) , Χρυσὸν ἐχούσῃ μὴ πλησίαζε ἐπὶ cexvoxotía. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) , Προτίμα τὸ σχῆμα xol βῆμα τοῦ σχήματος καὶ τριωθόλου. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21. Posui τοῦ σχήματος χαὶ τριωδόλου pro vulgata lectione τὸ σχῆμα xe) τριώθολον cujus loco codex Cizensis habet τοῦ σχῆμα xai τριώ- ῥολον.) Μολόγην ἐπιφύτενε μέν, μὴ ἔσθιε δέ. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. a1.) ᾿Ἐμψύχων ἀπέχου. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. 21.) Στέφανον μὴ τίλλειν. (Porphyrius de vit. Pythag. p. 74 ed. Kiessling. ): τοντέστι τοὺς νόμους μὴ λυμαίνεσθαι. στέφανοι γὰρ πόλεων οὗτοι.) Σπονδὰς ποιεῖσθαι τοῖς θεοῖς χατὰ τὸ οὕς τῶν ἐχ- πωμάτων. (Porphyrius de vit. Pythag. p. 74 ed. Kiessling.) . Μήτραν ζῴου μὴ ἐσθίειν, (llierocles Comm. in aur. carm. vs. 67-69 cap. 26.) Θνησιμαίων ἀπέχεσθαι. (Hierocles Comm. in aur. carm. vs. 67-69 cap. 26.) Tov ἅλα παρατίθεσθαι. (Diogenes Laertius VIII, 35.) Ἄρτον μὴ καταγνύειν. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 16; Diogenes Laergus lib. VIII, 35.) Ὀδόντας μὴ καταγνύειν. (Olynipiodorus ad Plat. Phzdon.) 35. Crinium et unguium tuotum prasegmina conspuito. 36. Rubelliopem ne adhibeto. 37. Ad feminam divitem ne accedito sobolis procreandim Causa. 38. Praopta figuram in pulvere descriptam ejusque wensuram magistratuum dignitali el triobolo (i. e. litterarum sludia reipublicze administrationi przefer). 39. 40. 4t. 42. 45. A4. Malvam insuper serito quidem, sed ea ne vescitor. Ab animaritibus abslineto. Noli vellere coronam. Libamenta diis juxta poculorum ansas solvenda sunt. Animaliís vulvam ne comedito. A morticinis abstineto. 48. 49. bb. 5. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 507 Πρὸς τὸν ἥλιον τετραμμένος μὴ λάλει, (Olympiodorus ad Plat. Phaedon.) Μὴ καθεύδειν ἐν μεσηυθρία. (Olympiodorus ad Plat. Phaedon. qui habet μὴ δεῖ καθεύδειν, quod ferri non potest.] Ωδαῖς χρῆσθαι πρὸς λύραν. (Jamblichus vit. Pythag. cap. 25 pag. 338 ed. Kiessl ) Ἄνευ προστάγματος τοῦ αὐτοχράτορος ἐκ τῆς φρουρᾶς μὴ ἀναχωρεῖν. (Olympiodorus ad Plat, Phaedonem ; Cicero Cat. Maj. cap. ao.) . To gov οὐχ ἐποπτᾶν. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 238. ἢ. e. in- terprete Gyraldo : « mansuetudinem et beni- gnitatem in iram ne vertas., Mitia enim elixa esse dicuntur, assa vero et tosta immitia et incitantia ad iracundiam. » Ὀξεῖαν μάχαιραν ἀποστρέφειν. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 28. Alii legunt ἀποστρέφου, Dacerius explicat : « /ominem maledicum fugito. ») . Τὰ πίπτοντα ἀπὸ τῆς τραπέζης μὴ ἀναιρεῖσθαι, (Diogenes Laertius lib. VII, 34; Suidas v. Πυθαγόρας. Addit Diogenes : ὑπὲρ τοῦ ἐθίζέσθαι ' UJ, ἀκολάστως ἐσθίειν, ἢ ὅτι ἐπὶ τελευτῇ τινος. ᾿Δριστοφάνης δὲ τῶν ἡρώων φησὶν εἶναι τὰ πίπτοντα, λέγων ἐν τοῖς “Ἤρωσι" 13) γεύεσθ᾽, ἅττ᾽ ἂν χατα- πέση τῆς τραπέζης ἐντός (leg. ἐχτος). Quocum concinit Áthenzus lib. X ita scribens : τοῖς δὲ τετελευτηχόσι τῶν φίλων ἀπένεμον τὰ πίπτοντα τῆς τροφῆς ἀπὸ τῶν τραπεζῶν.) ν "Améyou xai σοροῦ χυπαρισσίνης. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 28 p. 326 ed. Kiessl.) . Τοῖς μὲν οὐρανίοις περισσὰ θύειν, ἄρτια δὲ τοῖς χθονίοις. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 38 P. 326 ed. Kiessl. Nam impar numerus, imprimis ter- Salem apponito. Panem ne fraugito Dentes ne frangito. Ad solem conversus ne loquitor. Meridie ne dormito. Carminibus utendum ad lyram. Injussu imperatorie (id est, dei) de praesidio et sta. tione (vite) ne decedas. 52. 53. 54. 55. 96. Quod elixum est, ne assato. Gladium acutum avertito. Qui e mensa deciderunt, ne follito. A loculo cupresseo abstineto. Coalestibus imparia sacrificato , inferis vero paria. δ7. PYTHAGOREORUM ET ALIORUM narius, quod dividi non posset, perfectior ideoque deorum coelestium majestati conve- nientior Pythagoreis visus est.) Μὴ σπένδειν θεοῖς ἐξ ἀμπέλων ἀτμήτων. (Plutarchus Num. cap. 14, vol. PP 172 ed. Hutten.) . Ἄτερ ἀλφίτων μὴ θύειν. (Plutarchus Num. cap. 14, qui de hoc et precedenti symbolo ait : ταῦτα τὴν γῆς ἐξη- μέρωσιν ἔοικε διδάσχειν, ὡς μόριον εὐσεδείας οὖσαν.) . Προσχυνεῖν περιστρεφομένους. (Plutarchus Num. cap. 14 hzc adjiciens : $ δὲ περιστροφὴ τῶν προσκυνούντων λέγεται μὲν ἀπομίμησις εἶναι τῆς τοῦ χόσμου περιφορᾶς " δόξειε δ᾽ ἂν μᾶλλον 6 προσχυνῶν, ἐπεὶ πρὸς ἕω τῶν ἴε- ρῶν βλεπόντων ἀπέστραπται πρὸς τὰς ἀνατολάς, μεταδάλλειν ἑαυτὸν ἐνταῦθα, xal περιστρέφειν ἐπὶ τὸν θεόν, κύχλον ποιῶν χαὶ συνάπτων τὴν ἐπι- τελείωσιν τῆς εὐχῆς δι᾽ ἀμφοῖν. Εἰ μὴ νὴ Δία τοῖς Αἰγυπτίοις τροχοῖς αἰνίττεταί τι xai διδάσχει παραπλήσιον f$ μεταθολὴ τοῦ σχήματος, ὡς οὐδε- và ἑστῶτος τῶν ἀνθρωπίνων, ἀλλ᾽ ὅπως ἂν στρέφη xal ἀνελίττη τὸν βίον ἡμῶν 6 θεός, ἀγαπᾶν xoi δέχεσθαι προσῆχον.) . Καθῆσθαι προσχυνήσαντας. (Plutarchus Numa cap. 14 : τὸ δὲ καθίζεσθαι προσκυνήσαντας οἰωνισμὸν εἶναι λέγουσι τοῦ βε- δαιότητα ταῖς εὐχαῖς καὶ διαμονὴν τοῖς ἀγαθοῖς ἐπιγίνεσθαι. Λέγουσι δὲ χαὶ πράξεων διορισμὸν εἶναι τὴν ἀνάπαυσιν’ ὡς οὖν τῇ προτέρα πράξει πέρας ἐπιτιθέντας χαθέζεσθαι. παρὰ τοῖς θεοῖς, ἵνα ἑτέρας πάλιν ἀρχὴν παρ᾽ ἐχείνων λάδωσιν. Δύνα- ται δὲ xal τοῦτο τοῖς εἰρημένοις ὁμολογεῖν, ἐθί- ζοντος ἡμᾶς τοῦ νομοθέτου μὴ ποιεῖσθαι τὰς πρὸς τὸ θεῖον ἐντεύξεις ἐν ἀσχολίᾳ xat παρέργως , olov σπεύδοντας, ἀλλ᾽ ὅταν χρόνον ἔχωμεν καὶ σχολὴν ἄγωμεν.) Ὅταν βροντᾷ, γῆν θιγεῖν. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 48.) “Ἐν, δύο. (Jamblichus 1. c. Plutarchus de [5146 et Osir. pag. 112, qui unitatem Apollinem , bi- narium numerum Dianam a Pythagoreis vo- cari tradit, Sed non male Dacerius hzc de duobus principiis, Deo et materia, dicta esse existimat. Cf, Diog. Laert. VIII, 25.) . Νὴ ἐσθίειν ἐπὶ δίφρου. (Plutarchus de Iside et Osir. cap. το, tom. IX. pag. 112 ed. Hutten.) . Φοίνικα μὴ φυτεύειν. (Plutarchus de Iside et Osir. cap. 10, tom. ΙΧ p. 112 ed. Hutten.) . Φυτὸν ἥμερον μήτε φθίνειν μήτε σίνεσθαι. . (Diogenes Laertius lib. VIII, 23.) . Ἐχεμυθίαν ἀσχεῖν. (Clemens Alexandrinus Strom. V p. 559 ed. Sylb.) . Ἰχθύων μὴ γεύεσθαι. (Clemens Alexandrinus Strom. V p. 559 ed. Sylb.) . Ἐπὶ γῆς μὴ πλεῖν. (Clemens Alexandrinus Strom. V p. 55g ed. Sylb. "Eri γῆς μὴ πλεῖν Πυθαγόρειόν ἐστι σύμθολον" δηλοῖ δὲ τὰ τέλη xol τὰ ὅμοια τῶν μι- σθωμάτων, ταραχώδη καὶ ἄστατα ὄντα, παρχιτεῖ σθαι δεῖν. Διὰ τοῦτό τοι ὃ λόγος τοὺς τελώνας λέγει δυσχόλως σωθήσεσθαι.) . Οὐδὲ εἷς περιῤῥαντήριον ἐμδάπτειν, οὐδὲ ἐν βαλ:- val λούεσθαι. (Jamblichus vit. Pyth. cap. 18 p. 178 ed. Kiessl.) . Μετὰ φωνῆς εὔχεσθαι. (Clemens Alexandrinus Strom. IV p. 513 ed. Sylb. Τί τοίνυν ot. Πυθαγόρειοι βουλόμενοι μετὰ φωνῆς εὔχεσθαι χελεύουσιν; ἐμοὶ δοκεῖ, οὐχ ὅτι τὸ θεῖον ᾧοντο μὴ δύνασθαι τῶν ἧσυχξ φθεγ- γομένων ἐπαΐειν, ἀλλ᾽ ὅτι δικαίας ἐῤούλοντο εἶναι τὰς εὐχάς, ἃς οὐχ ἄν τις αἰδεσθείη ποιεῖσϑαι πολλῶν συνειδότων.) Δ Ἕνα γενέσθαι χαὶ τὸν ἄνθρωπον δεῖ. (Clemens Alexandrinus Strom. lib. IV p. 535 : μυστιχῶς xal τὸ Πυθαγόρειον ἐλέγετο, ἕνα γενέσθαι xal τὸν ἄνθρωπον δεῖν. Videtur au- tem unum appellare Deum et mentem. ln hanc sententiam Diogenes Laertius lib. VIII . E vilibus non putatis noli diis libare. . Noli sine farina sacrificare. . Circumactos adorare oportet. . Precibus absolutis sedendum est. . Cum tonat, terram tangito. . Unum , duo. . In curru ne comedilo. . Palmam ne plantato. 65. Plantam sativam neque exoidendam esse neque cor- rumpendam. . Silentium obtine. . Pisces ne gustato. . In terra ne naviges. . Nec in aquali intingesdum, nec in balneo lavandum. . Clara voce precandum. . Unum oportet hominem qnoque fieri. SIMILITUDINES. 509 25 : ἀρχὴν μὲν τῶν ἁπάντων μονάδα, ἐχ δὲ τῆς δὲ τὴν μονάδα χαὶ τὴν ἀόριστον δυάδα ἐν ταῖς dp- μονάδος ἀόριστον δυάδα ὡς ἂν ὕλην τῇ μονάδι y ric σπεύδει δ᾽ αὐτῷ τῶν ἀρχῶν fj μὲν ἐπὶ τὸ ποιη- αἰτίῳ ὄντι ὑποστῆναι. Sic εἰ Plutarchus Plac. τιχὸν αἴτιον, ὅπερ ἐστὶ νοῦς ὃ θεός, ἣ δ᾽ ἐπὶ τὸ πα- phil I, 3 ubi de Pythagora disserit : πάλιν θητιχόν τε καὶ ὁλικόν, ὅπερ ἐστὶν 6 δρατὸς κόσμος.) PYTHAGOREORUM SYMBOLA QUJEDAM ET PRJECEPTA MYSTICA E CODICIBUS MANU EXARATIS PETITAÀ ET A LIL. GYRALDO LATINE VERSA. —— — ape m ——— 1. Sepiam piscem, noli edere , id est, res contortas ac difficiles ne suscipito , quas ubi tenere tibi visus fueris, e manibus elabentur. 4. In limite non consistendum, id est ambigua sen- tentiae non immorandum. 3. Progredienti gregi de via decedendum , i. e. mul- titudiai non est occursandum. 4. Mustela e transverso offensa redeundum, i. e. fu- giendi delatores. Nam mustelam ore parere affirmant. 5. Arma a muliere subministrata rejicienda, i. e. quae ira et vindicta suppeditant , non sunt facienda : els enim affectibus maxime obnoxiz sunt feminse. 6. In tenebris sine veslitu aliquo non ambulandum, ἱ. e. nudam et apertam sententiam in obscuris rebus non proferendam. 7. Rectum pedem promovendum , i. e. recta esse [del.] et justa pronuntianda. 8. In poculi fundo noli quidquam reliquum facere, i. e. artes quas coeperis exhauri. 9. Colubrum inira xdes collapsum ne interficias , i. e. inimicum supplicem ne lcedas ; coluber enim liostis est symbolum. 10. Offensa in vestibulo obscena vetula, non egre- diendum, i. e. res quarum turpia sunt principia non esse persequendas. 11. Noctu in tenebris deambulanti cavendum, i. e. mortalibus enitendum , ut fuisse in vita videantur. 12. Sole collucente ignem afferre nefas, i. e. in rebus claris et perspicuis rationem non afferendam. 13. Lapidem in fontem jacere scelus , i. e. scelus est opprimere eos qui reipublice prosunt. 14. Pedem ad limen offendenti redeundum, i. e. quee in ipso principio noxia sunt, non persequenda. 15. Lumen post capul suspensum relinere flagitium , i. e. industriam et providentiam non in postremis habendam. 16. Sinisira manu sumere cibum nefas, i. e. rapinis et furtis ne vivito neve aliud lucrum qusrito , nisi rectum et legitimum. 17. In sepulcro ne dormito, i. e. noli languescere otio, poetquam bona a parentibus hereditate accepisti. 18. Panis frusta pedibus proculcare turpe, i. e. quam- vis minimam degendz vitte rationem non profligandam. 19. Egredienti ingredientique valvas exosculandas, i. e. initia et (ines actionum atque institatorum comple- ctenda. 20. Lyram illotis manibus non attingendam, i. e. purissimum eum qui alios docere velit , esse oportere. 21. Sudorem ferro abstergere tetrum facinus , i. e. labore parta nemini vi οἱ viribus eripienda. 22. In solitudine sine baculo non ambulandum, i. e. inter amicos in rebus necessariis sermones et consilia coa- ferenda sunt. 23. Apud quadrupedem carmen non canendum , i. e. apud ignaros seria non proferenda. ' 24. Faciem in fluvio nec lavandam nec spectandam, i. e. e re fluxa et instabili specimen capi non debet. 25. Hominis vestigia ferro ne configito, i. e. memoriam mortuorum conviciis ne lacera. 26. Integrum fasciculum in ignem non esse inferen- dum, i. e. non omnes simul opes in discrimen adducendas esse. 27. Egredienli ex xdibus sinciput , redeunti occiput perfricandum, i. e. caulionem ac diligentiam ad res agen- das adhibendam, has autem peractas reminiscendo reco- gnoscendas esse. 28. De rheda junctis pedibus ne exsilito, i. e. noli te- mere et uno impetu vitae conditionem mutare. 29. Ad astrum ne digitum intendito, i. e. contra so- periorem ne exsurgito. 30. In arundineto non confabulandum, i. e. cum le- vissimis hominibus familiaritatem non habendam. 31. Candelam ad parietem ne applicato, i. e. homines rudes et eruditionis lumini resistentes ne erudito. 32. In nive ne quid. inscribito, i. e. ingeniis mollibus et effeminatis institutionis laborem ne impendito. 33. Vulturem avem in augurio infelicissimam , i. e. hominem avarum et rapacem malum omen esse. 34. Facilius mori hominem cui oculi claudantur, i. e. hominem ipsum per negligentiam facile in miseriam incidere. 35. Puerum aut feminam stricío gladio vagantem malum omen esse, i. e. non defuturum malum, si civitalis gubernatio ineptis et levibus hominibus committatur. 36. Duorum temporum quam maxime agendam esse curam , matutini et vespertini, i. e. eorum quae facturi sumus et eorum qua fecimus. 910 SYMBOLA PYTHAGORICA. Ad symbola Pythagorica referendam etiam esse litteram 7€ inter omnes constare arbitramur. De qua ita Lactantius divin. Instit. lib. VI cap. 3 : Dicunt (Py(hagorei) humanto vitee cursum Y littere esse similem, quod unusquisque δι. omni dignitate ac re familiari, in omnibus miseriis ignomi- niaque victurum. » Addimus incerti auctoris carmen de eodem argumento scriptum. bominum, quum prim: adolescentiz limen attigerit, et in eum locum venerit, partes ubi sevia findit in ambas, haereat nutabundus ac nesciat, in quam se partem potius | inclinel. Si ducem nactus fuerit, qui dirigat ad meliora titübantem, hoc est, si aut philosophiam didicerit aut elo- quentiam aut aliquid honeste artis, quo evadat ad bonam frugem ( quod fieri sine labore maximo non potest ), hone- stam ac copiosam vitam disputant peracturum; si vero doctorem frogalitatis non invenerit, in sinistram viam quse melioris speciem mentíatur, incidere, id est desidie, inertia, luxurie se tradere (qui suavia quidem videntur ad tempus vera bona ignoranti); post autem, amissa Littera Pythagore , discrimine secta bicorni , ἡ Humane vitz speciem praeferre videtur. Nam via virtutis dextrum petit ardua collem, Difficilemque aditum primum spectantibus offert , Sed requiem praebet fessis in vertice summo. Molle ostendit iter via lata, sed ultima meta Pricipitat captos volvitque per ardua saxa. Quisquis enim duros casus virtutis amore Vicerit, ille sibi laudemque decusque parabit. At qui desidiam luxumque sequetur inertem, Dum fugit oppositos incauta mente labores, Turpis inopsque simul miserabile transiget aevum. XEKOYNAOY TOY ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΣΟΦΟΥ͂ l'NOMAI. SECUNDI PHILOSOPHI ATHENIENSIS SENTENTLE. — — ÁuuaDQo tim α΄. Τί ἐστι Κόσμος; Ἀχατάληπτος περιοχή", θεωρητὸν κατασχεύασμα, ἀσύναπτον * ὕψωμα, αὐτογέννητον θεώρημα, πολυχά-- ρᾶχτον μόρφωμα, αἰώνιον διαχράτημα, αἰθὴρ θρε- πτιχός ὁ, πολυδιοίχητον πνεῦμα 5, ἀπλανὲς ! χύχλωμα 8, ἥλιος, φῶς ^, ἡμέρα, σελήνη !, ἄστρα, σχότος, νὺξ, 47 , πῦρ", ὕδωρ, ἀήρ. (" Sic cod. Parisiensis. Αἴ veteres interpretes apud Vincentium Bellovacensem et in Barthii Adversariis legerunt ἀχατάληκτος περίοδος : ver- tunt enim incessabilis circuitus. Ab his dissentit Auctor Altercationis Hadriani ine/fabilis circuitus interpretans, ut. ἀνέχφραστος vel ἀδιήγητος περίοδος legisse videatur. ἢ θεωρητικὸν κατασχεύασμα cod. Paris., θεωρητικὸν χατασχευασμένον cod. Gudianus; sed requiritur θεωρητὸν χατασχεύασμα quod po- sui. * ita cod. Paris; εὐσύνοπτον cod, Gud. * male cod. Gud. θρεπτηχος. * πολυδιοίχητον πνεῦμα cod. Par.; desunt hac verba in cod. Gud. f ἀπλανὲς cod. Gud.; item vetus interpres apud Vincentium et Auctor Altercationis Hadriani , vertentes circuitus sine errore. Sed ἑπταπλανὲς exemplum Pari- siense. 8 χύχλωμα cod, Paris. ; χύχλευμα cod, Gud, b ἥλιος, φῶς cod. Par.; ἡλίου φῶς cod. Gud. ! abest in cod. Gud.* desideratur in cod. Gud. ! ὕδωρ, ἀήρ cod, Par.; ἀήρ, ὕδωρ cod. Gud.) β΄. Τί ἐστιν Ὦχεανός ; Κόσμου ἐναγχάλισμα, θαλάσσιον " στεφάνωμα, ἁλμυρὸς δεσμός, ἀτλαντιχὸς ζωστήρ 7, πάσης φύσεως περίδρομος 9, οἰκουμένης κάτοχος. (? sic cod. Paris.; ἃ quo multum discrepat Gu- dianus hoc loco στεφανωμένον $olov , περίαμμα ἅλ- μυραῖον , δεσμὸς ἀτλαντιχός exhibens. ἢ ζωστή quod habet membrana Parisiensis, deest in Gudiana. 9 ἡλιαχὸς λαμπτήρ additur hic in libro Gudiano.) γ΄. Τί ἐστι Θεός; ᾿ἸΙδιόπλαστον ἀγαθόν 5, πολύμορφον εἴχασμα P, ἀσύν- σπτον ὕψωμα, πολυχάραχτον μόρφωμα,, δυσνοούμε- γον ζήτημα, ἀθάνατος νοῦς, πολυδιοίκητον πνεῦμε, ἀχοίμητος ὀφθαλμός, ἰδία πάντων οὐσία ", πολυτόνυμος δύναμις, παγχρατὴς χείρ P, φῶς, νοῦς, δύναμίς. (o ἰδιόπλαστον ἀγαθόν cod. Paris.; vocabulum ἰδιόπλαστον non agnoscit liber Gudianus. ? εἶκα- cy.x cod. Paris.; ἵχασμα Gud. * Verba ἰδία πάντων οὐσία qua leguntur in exemplo Parisiensi non exstant in Gudiano, ^ hec membranz Parisiensis scriptura est, cujus loco liber Gudianus habet παγχρατὲς φῶς omisso nomine χείρ. ) δ΄, Τί ἔστιν Ἡμέρα: Στάδιον χαχοπαθείας, δωδεχάωρος “ διαδρομή, ἀρχὴ χαθημερινή, ὑπόμνησις βιωτιχή 4, δειλινὴ ἀπό- 1. Quid est Mundus? Incomprehensibilis complexio, aspectabile aedificium, altitudo oculis inaccessa , ex se natum spectaculum, mul- formis figuratio, eeternus tenor, almus zether, multipar- - fitus spiritus, circuitus erroris expers , 801, lumen, dies, luna, sidera, tenebre, nox, terra, ignis, aqua, aer. 2. Quid est Oceanus? Mundi amplexus , corona maritima, salsum vinculum, cingulum Atlanticum, totius natur: rotatio , orbis faseia. 3. Quid est Deus? Bonum nativum , multiformis ímago, altitudo invisibi- lis, varie figurata facies, questio intellectu difficilis, mens immortalis, spiritus cuncta pervadems, pervigil oculus, propria omnium essentia , multinominis potestas, manus omnipotens, lumen, mens , potentia. 4. Quid est Dies? Stadium laboris, duodecim horarum decursus, quoti- dianum principium , admonitio victitandi , vesperlina lucis 612 SECUNDI SENTENTIJE. τασις *, αἰώνιον ἀρίθμημα, φυσιχὸν ἐσόπτρισμα f, ἃἀερίζουσα μέριμγαξ, ᾿ ( * δωδεχάωρος cod. Par.; δωδεχάμαρος liber Gud. 4 βιωτιχή posui cuin Orellio ; βιοτική male editio FAomana et Fabricius Bibl. Gr. vol. XIII p. 566. * ἀπότασις cod. Par.; ἀπότεξις ζωστιχὴ ἔντενξις Gud. ! ἐσόπτρισμα cod. Par.; ἐσώπτρησμα Gud. 8 ἀερίζουσα μέριμνα cod. Par.; desiderantur hac verba in Gudiano qui eorum loco habet παλίνδρο- μος ἀνάμνησις.) ε΄. Τί ἐστιν Ἥλιος; Οὐράνιος ὀφθαλμός, νυχτὸς ἀνταγωνιστής, αἰθέριον κύκλωμα ἢ, χοσμιχὸς ἔλεγχος, ἀχήρατος φλάξ, καρ- πίων περιδόλαιον !, ἄσδεστος ἀχτίς, χεχορηγημένη λαμπας,, οὐράνιος ὁδοιπόρος, ἀδιάλειπτον φέγγος, ἡμέ- ρας κόσμιον. ( ἢ αἰθέριον χύχλωμα cod. Par.; θερινὸν χύχλωμα Gud. ! χαρπῶν περιδόλαιον, ἄσθεστος ἀκτίς cod. l'ar.; desunt hec verba in Gudiano qui pro iis exhibet ἀδιάπτωτον φέγγος. x Τί ἐστι Σελήνη; Οὐρανοῦ πορφύρα, νυχτερινὴ παραμυθία, πλεόν- τῶν παννύχισμα, δδευόντων παρηγορία, ἡλίου δια- δοχή,, οὐράνιος ὁδοιπορία Κ, χαχούργων ἔχθρα, ση- μεῖον ἑορτῶν ', μηνιαῖον ἀναχύχλωμα "ἢ, παλίνδρο- μος ἀνάμνησις ?. (Ὁ οὐράνιος ὁδοιπορία cod. Par.; omittit Gud. ! ἑορτῶν cod. Parisiensis , ἑόρτιον Gud. ? μηνιαῖον ἀναχύχλωμα cod. Par.; μηνῶν ἀναχύκλευμα Gud. ^ παλίνδρομος ἀνάμνησις cod. Par.; omittit Gud. ) ζ΄, Τί ἐστιν Ἄνθρωπος; Noi σεσαρχωμόνος, πνευματιχὸν ἀγγεῖον, αἰσθη- τιχὰν οἴχημα 9, οἰκητήριον ὀλιγοχρόνιον, ἐπέπονος ψυχή, τύχης παίγνιον, φάντασμα χρόνου P, ὠστεω»-- μένον ὄργανον *, χατάσκοπος βίου, φωτὸς ἀποστάτης, γῆς ἀπαίτημα '. (? οἴκημα cod. Par.; χορήγημα Gud. ? φάντασμα $13 χρόνου cod. Gud.; φρόντισμα χρόνου Paris. * ὠστεω- μέναν ὄργανον cod. Par.; omittit Gud. * γῆς ἀπαί- τημα cod. Paris.; utrumque vocabulum desidera- tur in libro Gudiano, ubi superioribus hzc annectuntur : ἀπαράμονον ἀγαθόν, ζωῆς δαπάνημα, φυγὰς βίου, αἰώνιος νεχρός. ) η΄. Τί ἐστι Γυνή; ᾿Ανδρὸς ἐπιθυμία *, συνεστιώμενον P θηρίον ^, συγ- χοιμωμένη λέαινα, συντηρουμένη ὁράχαινα ὅ, ἵματι- σμένη 5 ἔχιδνα, αὐθαίρετος ἴ μάχη, πολυτελὴς πόλε- μος, χαθημερινὴ ζημία, ἀνθρωπ τοποιὸν ὑπούργημα ὅ, ζῷον πονηρόν, ἀναγχαῖον χαχόν ^. (* ἐπιθύμιον cod. Par.; ἀθυμία Gud.; scripsi ἐπι- θυμία." συνεστιώμενον cod. Par.; συνεστιόμενον Gud. * Addit liber Gudianus συνεγειρομένη μέριμνα, συμπλεχομένη ἀσέλγεια, 4 συντηρουμένη δράχαινα cod. Par.; omittit Gud. * ἱματισμένη cod. Par.; αἱματισμένη Gud. f αὐθαίρετος cod. Par.; αὐθέρετος Gud. € ἀνθρωποποιὸν ὑπούργημα cod. Par.; omittit Gud. ^ Adjicit liber Gudianus : ἐννεαπνεύμονος ζάλη, ἰοδόλος ἀσπίς, συγχοιμωμένη &xpaala , οἰχίέας χειμών, ἀνδρὸς ἀκρατοῦς ναυάγιον, μοιχῶν κατασχεουή, ἱκανὸν φορτίον.) Ἄλλως, Σεχοῦνδος 6 σοφὰς ἐρωτηθείς, τί ἐστι γυνή; εἶπεν " ἀνδρὸς νανάγιον, οἴχου ζάλη, ἀμεριμνίας ἐμπόδιον, βίου ἅλωσις, καθημερινὴ ζημία, αὐθαίρετος μἄχη, πολυτελὴς πόλεμος, συνεστιώμενον ! θηρίον, συγχαθη- μένη μέριμνα, συμπλεκομένη λέαινα , χοχοσμημένη Σκχύλλα, ζῷον πονηρόν, ἀναγχαῖον xuxóv. ( Antonius Meliss. Serm. περὶ γυναικῶν p. 605 ed. Gesner. Cf. Lambec. Comment. de codd. MSS. Bibl. Vindobon. Vll p. 270. ! συνεστιώμενον . posui pro membraparum scriptura συνεσθιό-. | μενον.) θ΄. Τί ἐστι Πλοῦτος ; Χρυσοῦν φορτίον δ, ἡδονῶν ὑπηρέτης, ἐπιδουλευό - productio , cternus numerus , speculum naturale, sollici- tudo aeria. 9. Quid est Sol? Oculus colestis, noctis adversarius, cthereus circui- fus, mundi index, flamma sincera, frugum fomentum, radias imexstioguibilis, fax semper suppefens, viator celestis , lumen nunquam occidens, ornamentum diel. 6. Quid est Luna? Coeli purpura, solatium nocturnum, navigantium per- vigiliam , peregrinantium consolatio, solis vicaria, iter celeste , facinerosorum inimicos , signum festorum, men- sirua circumaertio , retrograda recordatio. 7. Quid est Homo? Meus induía carne, vae spiritale, sensile domicilium, breve habitaculum , anima laboris patiens, fortunze ludi- briwro, vana tempori imago, instrumentum 'osseum, vitee explorator, locis desertor, terre postulatum. Put. ΟΠ ΞΟ. 8. Quid est Mulier? . Viri desiderium, bellua conviva, leczena lecti consors, dracena custodita, vipera vestita, pugna voluntaria, bel- lum seumptuosuin , damnum quotidianum , hominem pro- creandorum adjumentum, animal amalitiosum, malum necessarium. Aliter." Secundus ille sapiens, quid essel mulier, interrogatus , respondit : Viri naufragium, domus tempestas , securita- tis impedimentum, vite captivitas, damnum quotidianum, pugna voluntaria , bellum sumplinosum , bellua conviva , socia sollicitudo, leaena concubans, exornata Scylla, ani- mal malitiosum , malum necessaripm. 9. Quid subt Divitis»? Sarcina aurea, voluptatum ministre, res iussdiis ob- noxia, injucunda delectatio, invidia domestica, speratus tímor, studium quotidianum , res inconstans, amabile in: AX δι4 SECUNDI PHILOSOPHI μενον πρᾶγμα, ἀπόλαυσις ἀνεύφραντος ! , φθόνος συνε- στιώμενος, φόθος ἔλπιζόμενος 7, χκαθημερινὴ μελέ- τῇ, ἢν) εὐμετάπτωτον πρᾶγμα, φιλούμενον ἀτύχημα, περιπόθητον ταλαιπώρημα, δψηλὸν χτῆμα 9, ἀργυ- ριχὸν σύνθεμα., περιερχόμενον εὐτύχημα. (E Χρυσοῦν φορτίον cod. Par.; χρυσοῦ φορτίον Gud. ! ἀνεύφραντος cod. Gud.; ἀνέχφραστος Par. ' φό- 6o; ἐλπιζόμενος cod. Par.; omittit Gudianus. ? xa- θημερινὴ μελέτη cod. Par; omittit cum sequenti- bus Gudianus hzc pro iis substituens : φίλος ἐλ- πιζόμενος,. ἀπλήρωτος ἐπιθυμία, ἀόρατος ἐπιθυμία. * στόμα cod. Gud., quod exprimit Vincentius Bel- lovacensis vertens os excelsum ; πῶμα cod. Par. Sensus flagitat χτῆμα quod reposui. ) ι΄. Τί ἐστι Πενία; Μισούμενον ἀγαθόν, ὑγιείας μήτηρ, ἡδονῶν ἐμπο- δισμός P, ἀμέριμνος διατριῤή 4, δυσαπόσπαστον κτῆμα, ἐπινοιῶν διδάσκαλος, σοφίας εὑρέτις " , ἄφθο- νον πρᾶγμα, ἀσχόπευτος οὐσία, ἀζημίωτος ἐμπορία, ἁψήφιστος οὐσία. (P ἐμποδισμός cod. Par.; ἐμπόδιον Gud. « δια- τριδή cod. Par.; διατρική Gud." εδρετής cod. Gud.; ἀνεύρησις Par. Scripsi εὑρέτις. Reliqua exhibuimus ut in cod. Paris. leguntur. Nam Gudianus habet : φθόνου ἐμπορία, ἀζήμιος πραγματία, ἀσυχοφάντητον χτῆμα, ἄδηλος ἀτυχία, ἀμέριμινος εὐτυχία.) ια΄, Τί ἐστι Oo; Ζητούμενον ὄνομα, ἄνθρωπος ἀφανής, δυσεύρετον χτῆμα,, χαταφυγὴ δυστυχίας, ἀπορίας παραμύθιον P, ἄχος “ ταλαιπωρίας, κατάσχοπος βίον *, ἄνθρωπος ἀκατάληπτος, ἀνυπόστατον χειμήλιον “, dxatd)n- xtoc εὐτυχία f. (" δυσεύρετον posui pro membranarum scri- ptura δυσεύρητον. ἢ ἀπορίας παραμύθιον cod. Par.; ἀπορία τῶν παραμυθίων Gud. ^ ἄχος cod. Par.; xa- τάσχοπος Gud. 4 κατάσχοπος βίου, ἄνθρωπος ἀκατά- — — — ———M ———— — forlunium, desiderata aerumna , possessio excelsa, signum argenteum , erratica felicitas. 10. Quid est Paupertas? Bonum invisum, sanitatis mater, voluptatum impedi- mentum , vita curis vacua, tuta possessio, commentorum magistra, sapientize inventrix, res invidia carens, opes exploratoribus inaccesse, mercatura indemnis, divitice ad calculos non vocande. 11. Quid est Amicus ? Desiderabile nomen, homo nusquam comparens, pos-. sessio inventu difficilis, infelicitatis refugium , angustiarum solatium, miseriarum medicina, vitae speculator, homo incomprehensibilis , thesaurus nusquam reperiendus, non interrupta felicitas. 12. Quid est Senectus? Plenitudo dierum, sanus morbus, viva mors, cura ex- ληπτος cod. Par.; omittit Gud. * ἀνυπόστατον xn- μήλιον cod. Paris.; ἀνυπόχτατον χειμήλιον Gud. ! ἀκατάληχκτος εὐτυχία cod. Paris.; ἀχατάληπτος ἐπιτυχία Gud.) ιβ΄, TC ἐστι Γῆρας: Πλήρωσις ἡμερῶν 8, ὑγιαίνουσα νόσος, ζίον θάνα- τος, προσδοχωμένη μέριμνα, φόδος ἐλπιζόμενος ^, πολυχρόνιον γέλασμα,, ἄτονος φρόνησις, ἔμιτενους νε- xpóc, Ἀφροδίτης ἀλλότριον !, θάνατος προσδακώμε- νος ἢ, νεχρὸς χινούμενος. (S πλήρωσις ἡμερῶν cod. Par.; εὐεχτὲς xaxov Gud. b φόδος ἐλπιζόμενος. cod. Par.; omittit Gud. ! ἀλλό- *ptov cod. Par.; ἀλλότριος. Gud. * προσδοκώμενος cod. Par.; προσδοχούμενος Gud. ) ιγ΄. Τί ἐστιν Ὕπνος; Καμάτων ἀνάπαυσις, ἰατρῶν κατόρθωμα, δεδεμέ- νων λύσις, ἀγρυπνούντων σοφία, νοσούντων εὐχή, θανάτου εἰχών, ταλαιπωρούντων παραμυθία ! , πάσης πνοῆς ἡσυχία, πλουσίων ἐπιτήδευμα, πενήτων ἐπιθυ- μία 5, χαθημερινὴ μελέτη. (! παραμυθία cod. Par.; ἐπιθυμία Gud. ^. ἐπιήυ- μία reposui pro codicum lectione ἀδολεσχία. ) ιδ΄. Τί ἐστι Κάλλος ; Φυσιχὴ ζωγραφία, ἰδιόπλαστον ἀγαθόν, ὄλιγοχρό- νιον εὐτύχημα, εὐπαράλλαχτον χτῆμα P , ἔμπνους πόρ- νευσις 9, ἀνδρὸς ἀσελγοῦς P ναυάγιον, ἀπαράμονον ἀγαθόν 4, σεσαρχωμένη εὐτυχία *, ἡδονῶν ὑπηρεσία, ἄνθος μαραινόμενον, ἀσύγχτητον πρᾶγμα P , ἀνθρώπων παραμυθία 5. (5 εὐπαράλλακτον χτῆμα cod. Par.; ἀπαράμονον χτῆμα Gud. ο ἔμπνους πόρνευσις cod. Par.; omittit Gud. ? ἀσελγοῦς eod. Par.; εὐσεθοῦς Gud. * ἀπαρα- μόνον ἀγαθόν cod, Par.; omittit Gud. * εὐτυχία cod. Par.; ἐπιτυχία Gud. " ἀσύγχτητον πρᾶγμα cod. Par.; ἀσύνθετος πραγματεία. * παραμυθία cod. Par.; ἐπιθυμία Gud.) spectata, speratus timor, annosum deridiculum , enervis prudentia, cadaver spirans, Veneris odium, mors exspe- ctata , mobile cadaver. 13. Quid est Somnus? Laborum requies , remediorum a medentibus adhibilo- runi effectus, vinctorum solutio , insomniosorum sapien- tia, eegrotantilm votum, mortis imago, afflictorum sola- tium, ubiversi spiritus quies , divitum studium , pauperum desiderium , quotidiana meditatio. 14. Quid est Pulchritudo? Nativa pictura, bonum inaffectatum , brevis felicitas , mutabilis possessio, spirans legocinium, hominis libi- dinosi naufragium, bonum instabile , corporea felicitas , voluptatum ministra, flos marcidus, res communiter cum alio nom parabilis, hominum solatium. 5ΕΝΊΤΕΝΤΙΖ. ιε΄. "Τί ἐστι Γἧ Οὐρανοῦ βάσις ἃ, ἀπύθμενον θεώρημα δ, ἀεροφυὲς ῥδίζωμα ! , γυμνάσιον ζωῆς, σελήνης παννύχισμα, ἀσύν- οπτον θεώρημα, ὄμθδρων τιθήνη, καρπῶν μήτηρ 5, ἄδου χαλυπτήρ, αἰώνιον φύλαγμα, πολυδιοίχητον χώργημα P, γέννα xat ἀποδοχὴ πάντων 1. (4 οὐρανοῦ βάσις cod. Par.; οὐράνιος βάσις Gud. * ἀπύθμενον θεώρημα cod. Par.; omittit Gud. ! ἀερο- quic δίζωμα cod. Par.; omittit Gud. 8 χαρπῶν μήτηρ cod. Par.; φύλαγμα xal μήτηρ Gud. P χώρημα cod. Par.; χορήγηυα Gud.' Addit liber Gudianus : χόσμου μεσότης, ἀκατάληκτος περιοχή, σύστημα θεό- χτιστον.) wc. Τί ἐστι Γεωργός ; Καρπῶν * ὑπηρέτης, ὄμόρων διαιτητής, ἐρημίας ἀκ συνήθης, ἀθάλασσος ἔμπορος", ὕλης ἀνταγωνιστής, τροφῆς ' ὑπουργός, πεδίων ἀριστευτής P, γῆς ἰατρός, δένδρων φυτουργός, ὀρνέων ? παιδαγωγός , χαχοπα-- θείας συνήθεια P. ( * καρπῶν cod. Par.; χόπων Gud, ** ἐρημίας co- dices; rectius ἐρημία. Sed nolui quidquam hic mutare. ! ἀϑάλασσος ἔμπορος edidi pro membrane Par. scriptura ἀθαλασσίας ἔμπορος. Nam in libro Gudiano hzc verba desiderantur. "ἢ τροφῆς cod. Paris.; τρυφῆς Gud. " πεδίων ἀριστευτής cod. Paris.; omittit Gud. ? ὀρνέων cod, Par.; ὀρέων Gud. ἢ xa- χοταθείας συνήθεια cod. Par.; ἐρηυίας σύνοιχος Gud.) d. TC ἐστι Πλοῖον 4: ᾿Επίσαλον πρᾶγμα ", ἀθεμελίωτος οἰχία *, ἧρμο- σμένος ! τάφος, χυῤιχὴ σανίς " , ἀνέμων παίγνιον *, ἀνιπταμένη ? φυλαχή, ἐπιπλέων * μόρος, πελάγιος ἵππος δ᾽, ἀνεῳγμένη γαλεάγρα P^, ἐγκύματος ὅδδοι- πορία **. (3 Sequitur in exemplo Gudiano locus spurius posteriorem ztatem redolens : Τί ἐστι Movzy& ; θάνατος πωλούμενος, ἀγωνοθέτου θυμός, γαστριμαρ- γίας ἐπιθυμία, τύχης παράπτωμα, ὀξὺς θάνατος, πε- 5f5 ρισαλπιζομένη μοῖρα, παραμένων μόρος, κακὴ νίχη. * ἐπίσαλον πρᾶγμα cod. Par.; ἐπίσαλος πρᾶξις Gud. 5 ἀθεμελίωτος οἰκία cod. Par.; ἀθεμελίωτον οἴχημα Gud. ' ἡρμοσμένος cod. Paris.; εἱρμωσμένος Gud. ἃ χυδιχὴ σανίς cod. Par.; omittit Gud. * ἀνέμων παίγνιον cod. Gud.; ἀνέμων ὁδοιπορία membrana Paris. ἢ ἀνιπταμένη cod. Par; περιιπταμένη Gud. 5 ἐπιπλέων cod. Par.; ἐπιπλεόντων Gud. *5 πελάγιος ἵππος cod. Paris.; omittit Gud. Ὁ» ἀνεῳγμένη γα- λεάγρα posui pro libri Parisiensis scriptura ἠνεῳγμένη γαλεάγρα, quz verba in exemplo Gudia- no desunt. ** ἐγχύματος ὁδοιπορία cod, Par; omit- tit Gud., in quo hzc adjiciuntur : συνδεδεμένη͵ μοῖρα, ὄρνεον ξύλινον, ἄδηλος σωτηρία.) ιη΄. Τί ἐστι Ναύτης; Κυμάτων ὁδοιπόρος, θαλάσσης βερηδάριος ", ἀνέ- μὼν σύνοδος P, οἰχουμένης ξένος, γῆς ἀποστάτης, χειμῶνος ἀνταγωνιστής, διαπόντιος μονόμαχος “, ἀνέμων ἱκνευτής, ἄδηλος ἐπὶ σωτηρίᾳ, θανάτον γεί- toy , θαλάσσης ἐραστής. ι(. " θαλάσσης βερηδάριος cod. Paris.; θαλάσσιος βεριδάρης Gud. " ἀνέμων σύνοδος cod. Paris.; ἄμ- μων ἰχνευτής Gud. “ διαπόντιος μονόμαχος cod. Pa- ris.; ἀπόντιος μόναχος Gud. ) 0, Τί ἐστι Θάνατος; Αἰώνιος ὕπνος, ἀνάλυσις σώματος ἃ, ταλαιπωρούν-- τῶν ἐπιθυμία, πνεύματος ἀπόστασις *, φυγὴ xal ἀπό- χτησις βίου ! , πλουσίων φόθδος, πενήτων παραμυθία €, ἀνάλυσις ! μελῶν, ὕπνου πατήρ, ἀληθινὴ προθε- σμία, ἀπόλυσις πάντων. (4 ἀνάλυσις σώματος cod. Paris.; διάλυσις σωμά- των Gud. * πνεύματος ἀπόστασις cod, Paris.; πνεύ- ματος ἀποστάτης Gud. f φυγὴ καὶ ἀπόχτησις βίου cod. Paris.; φυγὴ ἀχτησία βίου Gud. * παραμυθία reposui pro codicum lectionibus e quibus ἢα- risiensis habet παραλαλία, Gudianus ἐπιθυμία. ! ἀνάλυσις cod. Paris.; λύσις Gud. ) 15. Quid est Terra? σα basis , spectaculum nullo fundo stabilitum , radix aeria, vitae gymnasium , lun: pervigilium, spectaculum oculis inaccessum , imbrium nutrix, frugum mater, orci operculum , custodia eeterna, tractus a multis admini- stratus , omnium progenies et receptaculum. 16. Quid est Agricola? Frugum minister, imbrium arbiter, solitudinis amicus, negotiator maris expers , silvze adversarius, victüs adju- lor, camporum corrector, terree emendator, arborum sator, avium magisler, seerumnze consuetudo. 17. Quid est Navigium? Res fluctuans, domus fundamento carens, sepulcrum paratum, tabula qeadreta , ventorum ludibrium, volitans carcer, mors nalans, equus marinus , muecipula aperta , iler fiuctivagum. 18. Quid est Nauta ῥ᾽ Fluctuum viator, veredarius maris , ventorum comes , orbis hospes, terrz desertor, tempestatis adversarius, maritimus gladiator , indagator venlorum , salutis incer- (us, mortis vicinus , maris amator. 19. Quid est Mors? Somnus wvternos , dissolutio corporis , affictorum desi- derium, discessus spiritüs , fuga et jactura vite, divitum timor, pauperum solatium , dissolutio membrorum, somni pater, verus dies fatalis , solutio omnium. — OQ p SECUNDI PHILOSOPHI RESPONSA AD INTERROGATIONES ADRIANI. (Ex Vincentii Bellovacensis Speculo hist. Lib. X, cap. 74.) ———Q——— Quid est Mundus ? Incessabilis circuitus, spe- e ctabilis supellex, multiformis formatio , seternus tenor, circuitus sine errore. Quid est Oceanus? Mundi amplexus , terminus coronatus (αἰ. coarctatus ) , hospitium fluviorum, fons imbrium. Quid est Deus? Immortalis mens , incontem- plabilis celsitudo , forma multiformis , incogita- bilis inquisitio, insopitus oculus , omnia conti- nens, lux , bonum, et quod est hujusmodi. Quid est Sol? Coli oculus, caloris circuitus, splendor sine occasu, diei ornatus, horarum distributor. Quid est Luna ? Coli purpura, solis semula, malefactorum inimica, solamen iter agentium, directio navigantium , signum solemnitatum, larga roris ( add. infusio), presagium tempe- statum. Quid est Terra? Basis coli, meditullium mundi, fructuum custos et mater, operculum inferni, mater nascentium , nutrix viventium, devoratrix omnium , cellarium vita. Quid est Homo? Mens incarnata , phantasma temporis , speculator vite, mancipium mortis, transiens viator, loci hospes, anima laboriosa, parvi temporis habitaculum, Quid est Pulchritudo ? Flos marcidus , carnalis felicitas, humana concupiscentia. Quid est Mulier? Hominis confusio, insatura- bilis bestia, continua sollicitudo, indesinens pugna, viri incontinentis naufragium, humanum " mancipium. Quid est 4micus? Desiderabile nomen, homo vix apparens , infelicitatis refugium , indesinens felicitas. Quid Divitiee ? Auri pondus, curarum mini- strz;, delectatio injucunda, insatiabilis invidia, desiderium inexplebile, os excelsum, invisa concupiscentia. Quid est Paupertas? Odibile bonum , sanitatis mater, curarum remotio, sapientiz repertrix , negotium sine damno, possessio absque calu- mnia, sine sollicitudine felicitas. Quid Senectus ἢ Optatum malum, mors viven- tium , incolumis languor, spirans mors. Quid Somnus ? Mortis imago , laborum quies, infirmantium votum , miserorum desiderium. Quid est Pita? Beatorum lztitia , miserorum mcestitia , exspectatio mortis. Quid est Mors? I'Eternus somnus , divitum pa- vor, pauperum desiderium, inevitabilis even- tus , latro hominis, fuga vitz, resolutio omnium. Quid est Ferbum ? Proditor animi. Quid est Corpus ὃ Domicilium animae, Quid est Barba ? Sexus discretio. : Quid est Cerebrum ? Custos memoriae. Quid est Frons ? Imago animi. Quid Oculi? Duces corporis , vasa luminis. Quid est Cor? Receptaculum vitae. Quid Jecur? Custodia caloris. Quid Fel? Suscitatio iracundia. Quid Splen? Risus et ἰδ 185 capax. Quid est Stomachus? Ciborum coquus. Quid Ossa? Robur corporis. Quid Pedes ? Mobile fundamentum. Quid est Ventus? Aeris perturbatio , mobilitas aquarum, siccitas terra. Quid sunt Flumina ? Cursus indeficiens , refe- ctio solis, irrigatio terrze. Quid Amicitia? /'Equalitas animorum. Quid Fides ὃ Ignotz rei mira certitudo. Quid est , quod hemrninem lassum fieri non sinit? Lucrum. ———— m EIUSDEM SENTENTLE. Mundus , est incessabilis circulus , cunctorum via et transitus. Mare , mater aquarum , terre amplexus. Deus, mens immortalis, incomprebensibilis certitudo, forma omniformis. Celum , sphzera volubilis, campus intelligen- εἴα, hortus eeternitatis , theatrum vitale omnium. $ol, oculus dei, cceli et natura sensus, tem- perator vitarum , horarum aeternus distributor. Luna, Solis famula, tenebrarum arbitra, in- dex malefactorum , directio zstuum tempesta- tum et ventorum indicium. 516 SECUNDI SENTENTLE. $17 Horno, mens incarnata, anima subjecta tem- pori, lusus astrorum, speculator vitz , motus et ainortis principium. T'erra, basis mundi, mater corporum. JDies , stadium laborum , viventium respectus, mortis calculatio. "Aer, custodia vitarum , animarum fundus. Aux, rerum facies , colorum index. PPluvia, terre exsudatio , nutrix fructuum. INebula , tenuis nox. Fentus, aeris turbatio, mobilitas aquarum, siccitas terrz. -4qua , subsidium vite, fons fructuum, scate- bra .agilitatis, macularum ablutio. Flumen , imago temporis , cursus indeficiens, refectio solis , irrigatio terra. Gelu , luminum exsiccatio, pons aquarum na- turalis. Hyems , caloris exsilium. Fer, patturitio terra. . JEstas, rerum voluptas, naturae pragnatio, venustas laborum. Mulier, sollicitudo perpetua, humana furia, quotidianum damnum , perpetua iracundia , pon- : dus immobile , necessarium malum. Pulchritudo , naturalis captio , parvi temporis flos, error humanus , omnium cupiditas , dulcis morbus, amabile tormentum. - ALTERCATIO HADRIANI AUG. ET EPICTETI SIVE POTIUS SECUNDI PHILOSOPHI. Haun. Primum est, quid sit mundus, — Ericr. Mundus est, o Hadriane, constitutio coli et terre, et omnium quas in eis sunt, de quibus paulo plus disseram, si iis, quz dicentur, dili- genter intenderis. Mundus est spectabilis supel- lex, ineffabilis circuitus, per se genitum theo- rema, multiformis formatio, aeternus tenor, circuitus sine errore, solis lumen, dies, nox, astra, tenebra, terra, aer, aqua. Habs. Quid est Oceanus? — Epricr. Oceanus est terminus coronatus , mundi amplexus, vin- culum ancliticum (Z/eg. cingulum atlanticum ) , universz nature circumcursus, orbis sustenta- culum , audaciz via, limes terre , divisio regno- rum , hospitium fluviorum, fons imbrium, refu- gium in periculis, gratia in voluptatibus. Hapz. Quid est Deus ? — E»icr. Deus est sum- mum bonum mens immortalis, incontemplabi- lis celsitudo, forma multiformis, multiplex spiritus , incogitabilis inquisitio, insopitus ocu- lus, omnia continens lux. Hana. Quid est Dies ἢ — ἔριον. Stadium labo- ris, principium quotidianum, eterna compu- tatio. Hapn. Quid est $01? — Ericr. Mundi oculus, noctis concertatio, caloris circuitus, indeficiens cauma, splendor sine occasu, coelestis viator, diei ornatus, coli pulchritudo , nature gratia, horarum distributor. : Hana. Quid est Luna? — ἔριοτ. Colli purpura, Solis :2mula, malefactorum revelatrix , itineran- tium solamen, navigantium directio, signum solemnitatum, recalculatio mensium, oculus noctis , roris larga infusio, tempestatum przsaga. flaps. Quid est Terra? — ἔριοτ. Coli basis, mundi meditullium, custos et mater oninium, operculum miserorum, devoratrix omnium , ant (Jeg. mater) nascentium, cellarium vitz. Hav. Quid est Homo? — E»ricr. Mens incar- nata, laboriosa anima , parvi temporis habitacu- lum spiritus receptaculum, phantasma temporis, speculator vitz , lucis desertor, vite consumtio, mancipium mortis , transiens viator, loci hospes. Hapn. Quid est Coelum? — E»icr. Sphaera vo- lubilis, culmen inmensum. Haz, Quid est Pulchritudo ? —— ἔριον. Natura- 6 lis captio, parvi temporis fortuna, flos marci- dus, incompositum negotium, humana concu- piscentia. Hapa. Quid est Mulier? — Errcr. Hominis confusio , insatiabilis bestia, sollicitudo conti- nua , indesinens pugna, quotidianum damnum, tempestas domus , sollicitudinis impedimentum, viri incontinentis naufragium, adulterii vas, inconcisum proelium, animal proximum, pondus gravissimum , aspis insatiabilis , humanum man- cipium. Hapn. Quid est 4micus? — ἔριον. Homo vix apparens, desiderabile nomen, non invenienda possessio, refugium infelicitatis, miseriae re- spectio, indeficiens quies, indesinens sollicitas ( teg. felicitas ). Hapa. Quid Agricola? — Epicr. Laborum mi- nister, operator multorum, terre medicus, ar- bustorum plantator, montium complanator. Hana. Quid est Navis? — ἔνιοτ. Domus abs- que fundamento , avis lignea , incerta salus. Hapa. Quid Nauta? — ἔριον. Fluviorum via- tor, marinus equitator, orbis hospes, terre desertor, tempestatis concertator. Habs. Quid sunt Divitice ? — Errcr. Àuri pon- dus , curarum ministratio , injucunda delectatio, insatiabilis invidia, res desiderata, desiderium inexplebile, invisa concupiscentia. Hapa. Quid Paupertas? — Esicr. Bonum odibile, sanitatis mater, curarum remotio , sa- pientie repertrix, possessio absque calumnia, negotium sine damno, sine sollicitudine felicitas. Hana. Quid est Senectus? — Ericr. Optatum malum , viventium mors , Veneris expers, mors exspectata. Hapa. Quid est. Somnus? .— Ericr. Mortis imago, laborum quies, vigilantium sapientia, vinctorum solutio , infirmantium votum , mise- rorum desiderium , universi spiritus requies. Hapz. Quid Fita? — Ericr. Beatorum latitia, miserorum mceestitia , exspectatio mortis. Hana. Quid est Mors? — Ericr. /Eternus somnus, dissolutio corporum, divitum pa- vor, pauperum desiderium, inevitabilis even tus , in certa peregrinatio , fuga vitze , resolutio omnium, 18 ALTERCATIO HADRIANI ET SECUNDI. Hapa. Quid est Litera? — Epicr. Historie «-ustos. Haps. Hapsz. £zellauo. Hapn. Quid est Aer? — Epicr, Custodia vitz. Hann. Quid est Libertas? — ἔριον. Hominis a nnocentia. Hapa. Quid est Caput? — Esricr. Hominis «ulmen. Hans. Quid est Corpus? — E»icr. Anime do- xnicilium. Haba. Quid Coma? — ἔριου. Vestes capitis. Hans. Quid Barba? — Epicr. Sexus discretio. Haos. Quid est Cerebrum? — Er»icr. Custos nemoris. Haps. Quid Oculi ? — Ericr. Duces corporis, andices animi. Hapnz. Quid Nares ? — Ertcr. Odorum attre- ctatio. Hapnz. Quid 4ures? — Ericr. Sonorum con- trectatores. Hans. Quid Os ? — Eric. Nutritor corporis. Hann. Quid Dentes? — Ericr. Mole mordentes. Habs. Quid Labia? — Ericr. Valve corporis. Hans. Quid Manus? — Enicr. Corporis ope- rarii. Haba. Quid Digiti? — Ericr. Chordarum plectrum. Hana. Quid Pulmo? — ἔριοτ, Servator aeris. Hans. Quid est Cor? — ἔριον. Receptaculum vitz. Hans. Quid Jecur ? — Erticr. Custodia caloris. Hapa. Quid Fel? — Ericr. lracundiz susce- Quid Verbum ?—E»icr. Animi proditor. Quid est Lingua? — Ericr. Aeris fla- ptaculum. Hapn. Quid Splen 9 — ἔριον. Risus et lztitize capax. Hans. Quid Stomachus ὃ — E»ricr. Ciborum coquus. Hans, Quid Ossa? — Erpicr. Robur corporis. Hana. Quid Coxce ἢ — Ericr. Epistylia colu- mnarum. Hapa. Quid Pedes ἢ — E»icr. Mobile funda- mentum. ΠΑΡᾺ. Quid Crura ἢ — ἔριον. Columnz cor- poris. Hana. Quid Sanguis ἢ — Epicr. Humor vena- rum vitz. Hapn. Quid est Lux ? — ἔριοτ, Facies omnium rerum. Hapn. Quid Stelle ἢ — Ἐριοτ. Pictura culmi- nis, naturarum gubernatores , noctis decus. Hapn. Quid Piuvia? — ἔριοτ. Conceptio terree frugum genitrix. $19 Hapn. Quid est Nebula? — Encr. Nox i in die, labor oculorum. Haps. Quid est Fentus ἢ — Epicr. Aeris per- turbatio, mobilitas agrorum (/eg. aquarum), siccitas terra. Hapn. Quid sunt. Flumina? — Epicr. Cursus indeficiens , refectio solis , siccitas terra. Hapns. Quid est 4qua? — ἔνιοτ, Subsidium vite, ablutio sordium. Hapn. Quid est Gelu? — Esicr. Herbarum persecutio , vinculum terra, fons agrorum (leg. pons aquarum. ) Hann. Quid est Nix ? — ἔριον. Aqua sicca. Hapa. Quid est Hyems? — Ericr. /Estatis exsul. Hapa. Quid est Fer? — Enricr. Pictor terrz, maturatio fructuum. Hapz. Quid est, quod amarum dulce facit? — ἔριον. Fames. Hans. Quid est, quod hominem lassum fteri non sinit ἢ — E»icr. Lucrum. , Hapn. Quid est $pes? — Ericr. Vigilanti somnium. Hans. Quid est Spes? — Eseicr. Refrigerium laboris , dubius eventus. Hapn. Quid est 4micitia? — Eecr. Refrige- rium laboris, dubius eventus. Haps. Quid Fides? — ἔνιοτ. lgnote rei mi- randa celsitudo ( Jeg. certitudo ). Hann. Quid erit nobis , si cinctum solvas,, neque nudaberis ipse? Respice corpus, quo et doceri possis ? — ἔριοτ. Epistola est. Hann. Quid est Epistola? — E»icr. "Tacitus nuntius. Havn. Quid est Pictura ? — Er1cr. Veritas falsa, Hapn. Quare hoc dixisti? — E»icr. Videmus enim poma picta, flores, animalia, aurum, ar- gentum, et non est verum. Haps. Quid est 4urum? — ἔριον. Mancipium mortis. Hann. Quid est Argentum ? — Ericr. Invidie locus. Hann. Quid est Ferrum? — Ericr. Ómnis ar- tis instrumentum. Hann. Quid est Gladius? — ἔριον. Regimen castrorum. Hapz. Quid est Gladiator? — KEpicr. Sine cri- mine homicida. Hapn. Qui sunt, qui sani cegrotant? — E»tcr. Qui aliena negotia curant. Hapna. Qua ratione homo lassus non fit? — Epicr. Lucrum faciendo. H£on. Quid est 4micitia? — Epicr. Con- cordia. - $520 , Hapn. Quid est longissimum? — Ἰριοτ, Spes. Mapa: Quid est Spes? — E»icr. Vigilanti so- mnus , exspectanti dubius eventus. Hann. Quid est, quod homo videre non potest? — ἔριοσ. Alterius animam, ΠΑΡᾺ. Qaa re peccant homines ? — ἔριον. Cu- piditate. Hapm Quid est Libertas ὃ — E»icr. Innocentia. Hapa. Quid regi et misero commune est? — Epicr. Nasci et mori. Hana. Quid estoptimum etpessimum ἢ — Ericr. Verbum, Hapn. Quid est, quod alii placet et alii displi- cet? — Epricr. Vita. Hapa. Quid est optima vita? — E»ricr. Bre- vissima. Haps. Quid est certissimum? — ἔριον, Mors. Hans. Quid est Mors? — Eric. Perpetua se- curitas. Hapa. Quid est Mors? — E»ricr. Timenda "ulli, si sapiens degat : inimica vite, numen amantium , metu$ parentum , liberorum prada, testamenti gratia, post obitum sermo, supreme lachryma , post memoriam oblivio, fax rogi, ti- tulus monumenti , mors omnium malorum finis. Hapna. Quare mortuus coronatur? —- EsicT. AÁgonem se vitze transegisse testatur. Hana. Quare mortuo pollices ligantur? — E»tcr. Ut parem post obitum esse se sciat. Haba, Quid est Fespillo? —'Epicr. Quem multi devitant, et nemo effugit. Hap»n. Quid est Rogus? — ἔνιοτ. Contentio crediti , persolutio debiti. Havs. Quid est Tuba ἢ — Emicr. Belli incita- men (eg. incitamentum), castri signum , arenz admonitio, scena commissio, funeris deplo- ratio. Hpn. Quid est Monumentum? — Ep:cr. Saxa stigmosa, otiosi viatoris spectatio. Haps. Quid est Homo pauper? — Ericr. Quem ut puteum desertum omnes adspiciunt, et suo loco illum relinquunt. Han. Quid est Homo? — Enpicr. Balneo simi- lis. Prima cella tepidaria, unctuaria : infans natus perungitur. Secunda cella sudaturia pueri- tia est. Tertia cella assa, perferentaria, juven- tus, Quarta cella frigidaria senectus, oinnibus aequat sententiam. Hans. Quid est Homo? — E»icr. Pomo similis, Poma ut in arboribus pendent, sic sunt et cor- pora nostra : aut matura cadunt, aut cito acerba ruunt, Hapa. Quid est Homo? — Ficr. Sicut lucerna in vento posita. ALTERCATIO Hapn. Quid est Homo? — Encr. Loci hospes, legis imago , calamitatis fabula, mancipium mor- tis, vite mora : quo Fortuna sepe suos ludos facit. : Hans. Quid est Fortuna? — Ep1icr. Ut matrona nobilis, qua in servos se impingit. Hann. Quid est Fortuna ὃ — Epicr. Sine judi. cio proxima meta, alienorum bonorum casus. Ad quem venit, splendorem ostendit; a quo re- cedit, umbram facit. Hana. Quot sunt autem Fortune ἢ — | Epic. Tres : una ceca, quas ubilibet se impingit ; et alia insana, que concedit, cito aufert; tertia surda, que miserorum preces non exaudit. Hapn. Quid sunt Dii? — Erpicr. Oculorum signa, mentis numina : si metuis, timor est, si contines , religio est. Hana. Quid est Sol? — Epicr. Splendor orbi, qui tollit et ponit diem, per queni scire nobis cursum horarum datur, Hapz. Quid est Colum? — Ericr. Culmen immensum, Haps. Quid est Colum ἢ — Epricr. Aer mundus. Hapz. Quid sunt Stelle? — Esicr. Fata ho- minum. Haps. Quid sunt $telle? — Ecc. Littora gubernatorum. Hapn. Quid est Terra? — Ersicr. Horreum Cereris. Hans. Quid est Terra? — Esicr. Cellarium vitz. Hapz. Quid est Mare ? — Epic. lter incertum. Hapz. Quid est Navis ? — Ersicr. Domus er- ratica. Hapa. Quid est Navis? — Ersicr, Übilibet ho- spitium, . Haps. Quid est Navis? — Esicr. Nuntia Ne- ptuni, anni cursuum tabellarium. Hapz. Quid Nauta? — Epsicr. Amator pelagi, firmi desertor, contemtor vite mortisque, unde cliens. Hapa. Quid est Somnus? — Epicr. Mortis imago. Haps. Quid est I Nox ? — ἔριοτ. Laboranti re- quies , grassanti lucrum. Hapn. Quid est Culcitra? — ἔριοτ. In somnis volutatorium. Haps. Quare Venus nuda pingitur? — E»icr. Nuda Venus picta ( leg. picta est), nudi pingun- tur Ámores. Quibus (leg. sed qua ) nuda placet , nudos di- mittat oportet. Hapa. Quare Penus Fülcano nupta est? — E»ricr. Ostendit amorem ardore incendi, HADRIANI ET SECUNDI. Ἀ 521 Hap&. Quare Venus straba est? — ἔνιστ. Quia [| rii, defensor patrie, gloriosa servitus , potesta- pravus est amor, Haps. Quid est 4mor à — ἔριον. Otiosi pecto- ris molestia, in puere pudor, in virgine rubor, in femina furor, in juvene ardor, in sene risus, in derisore delicti nequities est. Hapa. Quid est Deus? — Enpcr. Qui omnia tenet. Hapa. Quid est Sacrificium? — Epicr. Deli- batio. Hapm. Quid est sine societate? —/ Epicr. Regnum. Hapn. Quid est Regnum? — Ericr. Pars Deorum. Hapn. Quid est Cesar? — Exsicr. Publice lu- cis caput. Hapn. Quid est Senatus? — ἔριοσ. Ornamen- tum urbis ; splendor civium. Hapn. Quid est Miles? — Ericr, Murus impe- tis indicium. Hans. Quid est Roma? — ἔριστ. Fons impe- rii orbis terrarum, mater gentium , rei possessor, Romanorum contubernium , Pacis aeterne con- secratio. | Hapz. Quid est Fictoria? — Er:cr. Belli dis- cordia, pacis amor. Hapz. Quid est Pax? — Emcr. Tranquilla libertas. “ Hapa. Quid est Forum? — ἔριον, Templum libertatis , arena litigantium. Hans. Quid sunt 4mici?—Encr, Statue aures. Hapn. Quid est 4micus? — Epicr. Pomo citreo similis, foris beatus : Nam (Zeg. Namque ) intra pectus acidum oc- cultat ( add. hic ) malum. Hapn. Quid sunt Parasiti? — Epicr. Qui tan- quam pisces inescantur. XEETOY ΤΟΥ IIYOATOPEIOY TNOMAI. SEXTI PYTHAGOREI " SENTENTLE. 1. Οὔτε ἐν ἰχθύσι φωνήν, οὔτε ἐν ἀπαιδεύτοις dpe- τὴν δεῖ ἐπιζητεῖν. (Anton. et Maxim. Serm. περὶ ἀφροσύνης p. 109 ed. C. Gesneri.) Ὁ διαθδαλὼν φίλον μὴ εὐδοχιμείτω, x&v ἀληθῆ λέ T'Anton. Serm. περὶ ψόγου καὶ διαθολῇς Ρ- 359.) 8. Μὴ ὀνειδίσῃς τῷ φίλῳ σου χάριτας" ἔσῃ γὰρ ὡς οὐ δεδωχώς. ( Anton, Serm. περὶ εὐεργεσίας pag. 278.) 4. Σοφὸς ἀνὴρ xal σιγῶν τὸν θεὸν τιμᾷ, εἰδὼς xat διὰ τί σιγᾷ. (Anton. et Maxim, Serm. περὶ σιωπῆς pag. 388.) 6. Φῇθον ἕνεχα χρείας μὴ ἀγάπα" f$ γὰρ τοιαύτη φι- λία πρόσκαιρος καὶ ἀδέθαιος. (Anton. et Maxim. Serm. περὶ φίλων xal φι- λίας p. 7.11.) 6. Μὴ χτήσει φίλον, ᾧ μὴ πάντα πιστεύεις. (Anton. et Maxim. ]. c.) 7. [{Πενίαν φέρειν οὐ παντός, ἀλλ᾽ ἀνξρὸς σοφοῦ.] (Antonius Meliss. Serm. περὶ πτωχῶν pag. 706.) Ἐμψύχων χρῆσις μὲν ἀδιάφορον, ἀποχὴ δὲ λονι- χώτερον. (Origenes contra Cels. lib. VIII p. 397 ed Cantabrig. ) 9. Ἁμαρτήματα γυναιχῶν, ἀνδρῶν ἀπαιδευσία. (Joannes Damascenus in Sacr. Parall. Tit. XI περὶ γυναυκῶν πονηρῶν pag. 411 tom. Il ed. Lequien. ) . Θυσία τῷ θεῷ. γνώμη ἀγαθή. (Idem Tit. IX περὶ προαιρέσεως xal διαθέ- σεως p. 640.) . Οὐχ ἔστι χατὰ θεὸν ζὴν ἄνευ τοῦ σωφρόνως xat δικαίως πάντα πράττειν. (Idem Tit. XVII περὶ πολιτείας σεμνῆς Ὁ. 656.) . Ἐπὶ γυναιχὶ πονηρᾷ καλὸν σφραγίς. (Anton. Meliss. Serm. περὶ γυναιχῶν πονη- ρῶν pag. 608. ) . Γυνὴ μεγαλόφωνος xal γλωσσώδης ὥσπερ σάλπιγξ πολεμίων εἰς τροπὴν θεωρηθήσεται. (Anton. Mel. Serm. περὶ γυν. πον. p. 608.) Σέξτος πῦρ ἀΐδηλον ἀποδέδωχε τὸ ἐξ ἀδήλου ἐμ- πεσόν. (Sextus apud Porphyrium Quest. Homer. 26; cf. Iliad. XI , 155. ) I. Neque vox in piscibus , neque virtus in ho- minibus imperitis quzrenda. 2. Criminans amicum ne approbetur, etiamsi vera dicat. 3. Ne exprobres amico tuo beneficia : videbe- ris enim non dedisse. A. Vir sapiens et silens deum colit causamque scit, cur sileat. 5. Amicum ne diligas utilitatis gratia : nam talis amicitia brevis et instabilis est. 6. Amicum ne parato, cui non omnia credas. 7. Paupertatem ferre non cujusvis est, sed viri sapientis. . 622 8. Esus animantium est quidem indifferens ; abstinentia tamen eorum rationi magis consen- tanea videtur. 9. Peccata mulierum imperitiá virorum ad- mittuntur. 10. Victima deo ( grata) est bona mens. 11. Fieri non potest, ut quis secundum deum vivat , nisi sapienter et juste cuncta faciat. 12. In muliere improba bonum est sigillum. 13. Mulier clamosa et lingulaca quasi tuba hostium in fugam nos impellentium habebitur. 14. Sextus ignem edacem ex incerto loco in- gruentem exposuit. SEXTI SIVE XYSTI SIVE SIXTI ENGHIRIDION LATINE VERSUM A RUFINO. RUFINUS APRONIANO SUO 5. D. Scio quia, sicut grex ad vocem proprii pa- oris libenter accurrit, ita et religiosus auditor rnaculi doctoris admonitionibus gaudet. Quia rgo, charissime fili Aproniane, religiosa filia 2, soror jam in Christo tua, poposcerat a ie , ut ei aliquid, quod legeret, tale compone- em , ubi neque laboraret in intelligendo, aperto t satis plano sermone : Sixtum in Latinum eri, quem Sixtum ipsum esse tradunt, qui pud vos idem in urbe Romana Sixtus vocatur, piscopi et martyris gloria decoratus. Hunc ergo um legerit, inveniet tam brevem, ut videat sin- ulis versibus ingentes explicari sensus, tam ehementem , ut versus sententia ad totius possit rerfectionem vitze sufficere , tam manifestum , ut iec assistens quidem legenti puella expertem se mtellectus esse causetur. Omne autem opus ita reve, ut de manu ejus nunquam possit recedere, otus hic liber ibi pristini alicujus pretiosi obti- 1ens annuli locum. Et revera equum videtur, ut, "ui pro verbo Dei terrena ornamenta sorduerunt, nunc a nobis ad vicem verbi et sapientie moni- libus adornetur. Nunc ergo interim habeatur in manibus pro annulo liber, paulo post vero in thesaurum proficiens totus servetur in corde, sermones discipline et bonorum actuum com- munionis de intimo suggesturus arcano, Addidi et electa quzdam religiosi parentis ad filium, sed breve totum , ut merito omne opusculum vel enchiridion, si Grace, vel Latine annulus ap- pelletur. Vale. SEXTI ENCHIRIDION RUFINO INTERPRETE. 1, Fidelis homo , electus homo est. 2. Electus homo , homo Dei est. 3. Homo Dei est, qui Deo dignus est. 4. Deo dignus est, qui nihil indigne agit. ( Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 15.) 3. Dubius in fide, infidelis est. 6. Infidelis homo mortuus est corpore vivente. , 7. Vere fidelis est, qui non peccat, atque etiam ἸΏ minimis caute agit. 8. Non est minimum in humana vita negli- gere minima. 9. Omne peccatum impietatem puta. Non enim manus vel oculus peccat , vel aliquod hujusmodi membrum : sed male uti manu vel oculo, pec- catum est. 10. Omne membrum corporis, quod invitat te contra pudicitiam agere , abjiciendum est. Melius . enim est uno cum membro vivere, quam cum duobus puniri. ( Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 34.) 11. Immortales crede te manere in judicio honores et poenas, ( Cf. Maximus t,,IT. Serm. LXVIII p. 685.) . 12, Si, quacunque in hoc mundo habes, ali- quis auferat tibi , ne indigneris. 13. Inculpatus esto, 14. Omnia auferenti a te cede, preter liber- tatem. ( Conf. Demophili Sentent. 42. ) 15. Sapiens vir et pecunia contemptor similis est Deo. 16. Rebus mundanis in causis tantum neces- sariis utere. ' 17. Qua mundi sunt, mundo : et qua Dei sunt, réddantur Deo. 18. Certus esto, quod animam tuam fidele depositum acceperis a Deo. 19. Cum loqueris de Deo scito, quod judi- ceris a Deo. 20. Optimam purificationem putato nocere nemini. (Cf. Hierocl. ad carm. aur. vs. 67-69.) 21. Anima purificatur Dei verbo per sapien- tiam, 22. Ne putes Dei sapientiam insensibilem esse. 23. Deus sicut mens est, quz movetur sponte, secundum hac et subsistit. 24. Magnitudinem Dei non invenies , etiamsi pennis volare possis. 25. Nomen Dei ne quaras, quia non invenies : nam omne, quod nomine appellatur, a digniore nomen accipit, ut alius quidem vocet, alius au- tem audiat. Quis ergo est, qui nomen imposuit Deo? Deus autem non nomen est Deo, sed indi- cium, quod sentimus de Deo. 528 824 ras. 27. Deus sapiens lux est, non capax con- trarii. 28. Quzecunque fecit Deus, pro hominibus ea fecit. 29. Angelus minister est Dei ad hominem. (Cf. Porphyr. ad. Marc. cap. a1.) 30. Tam pretiosus est homo apud Deum, quam angelus. 31, Primus beneficus est Deus ; secundus est is, qui beneficii ejus fit particeps homo. Vive igitur ita, tanquam qui sis secundus post Deum et electus ab eo. (Conf. Orig. contra Cels. lib. IV . pag. 179 ed. Spencer.) 3a. Habes (inquam) in te aliquid simile Dei , et ideo utere te ipso, velut templo Dei, propter illud, quod in te simile est Dei. (Cf. Demophili sent. 45 et Porph. ad Marc. cap. 11.) 33. Revereatur vitam tuam mundus. Nihil ad- mittas , quod tibi invehat notam. 34. Male viventes, cum ex corpore excesse- vint, cruciabit malus "demon, usque quo etiam novissimum quadrantem exigat ab eis. 35. Beatus vir, cujus animam nemo reprehen- dit ad Deum euntem. 36. Deum ergo honora super omnia, ut ipse dominetur tibi. 37. Quicquid super omnia honoraveris , hoc tibi dominabitur. Si autem dominatum tui gerit Deus, ita tu. demum dominaberis omni- bus. 38. Honor summus Deo scire eum et inn- tari. 39. Simile quidem Deo per omnia nihil est, grata tamen ei est inferioris, quantum possibile est , imitatio. 40. Templum sanctum est Deo mens pii, et altare est optimum ei cor mundum et sine pec- cato. (Conf. Grec, Sexti sent. 10 et Porphyr. ad Marcell. cap. 19.) 41. Hostia soli (eg. sola) Deo acceptabilis, be- nefacere hominibus pro Deo. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 17.) 42. Deo gratiam prestat homo, qui quantum possibile est , vivit secundum Deum. 43. Deus quidem nullius eget, fidelis autem Dei solius; semulatur ergo illum, qui nullius eget , 1s qui paucis in rebus necessariis in- diget. 44. Satage magnus quidem esse apud Deum, apud homines vero invidiam fuge. 45. Si benignus sis erga indigentes , magnus eris apud Deum. SEXTI ENCHIRIDION. 26. Nihil ergo de Deo, quod non licet , quz- ; 46. Sapiens vir, cujus viventis quidem par est apud homines opinio, defuncti vero glori praedicatur. 47. Omne tempus, quo de Deo non cogita, hoc puta te perdidisse. 48. Corpus quidem tuum incedat in term, anima autem semper sit apud Deum. 49. Intellige, qus sint bona, ut bene agas. 5o. Bona cogitatio hominis Deum non latet, et ideo cogitatio tua pura sit ab omni malo. 51. Dignus esto eo, qui te dignatus est filium dicere , et age omnia ut filius Dei. ὅλ. Quod Deum patrem vocas, hujus in actio- nibus tuis memor esto. 53. Vir castus et sine peccato potestatem ac cepit a Deo esse filius Dei. 54. Bona mens chorus est Dei. (Cf. Demophil sent. 45.) 55. Mala mens chorus est dzmonum malc- rum. (Cf. Porphyr. ad Marcell cap. a:, uli exstant greca Sexti verba que perperam vertit Rufinus.) 56. Injustum si inhibeas agere injuste, boc. est secundum Deum punire, 57. Satage non videri, sed esse justus. Cer- tum enim est non esse eum, qui videri vult esse. 58. Honora quod justum est, propter hoc ipsum quod justum est. 59. Nequaquam latebis Deum agens injuste, sed nec cogitans quidem. (Conf. Thaletis sent, 12. 80 Vir sapiens castus erit Deo. . Omnem spurcitiem fuge. δι Semper de bonis loqui stude. | 63. Libidinem vince, continens corpus in omnibus, quia ex deliciis et voluptatibus non effugies spurcitiem. (Cf. Pythag. carm. aur. vs. 9—11.). 64. Voluptuosum Deus non exaudit. 65. Deliciarum finis corruptio. 66. Non verbum, sed ratio precedat actus tuos. (Cf. Pythag. carm. aur. vs. 37 sqq. et De- mophili sent. 26.) 67. Perniciosum est servire vitiis, quia, quot vitia habet anima, tot et dominos. (cf. Demophil sent. 31.) 68. ÀÁmor pecunie amorem carnalium in- dicat. 69. Acquire possessionem anim: firmam, vir- tutem, Quid est firma possessio, nisi virtus aut vis anima? (cf. Pythagoreorum sent. 16.) 70. Renuntia rebus corporis, dum adhuc po- tes, et quantum potes. 71. Hoc solum tuum duc ito , quod bonum est. “ SEXTI ENCHIRIDION. 72. Qualis vis esse, dum Deum oras, talis anper esto. 73. Dum optima quaque abjeceris prazdia, inc purificatus pete quod vis a Deo. 74. Lingua maliloqua indicium est mentis ala. (Cf. Antonius Meliss. et Maxim. serm. περὶ bou xat διαδολῇς p. 258.) 75. Insuesce linguam tuam bene proloqui, et iaxime , cum de Deo fit sermo, (Cf. Porphyr. ad larcell. cap. 15.) 76. Nocere Deo nemo potest. 77. Impius in Deum maledicus et infestus et ontumeliosus est. 78. Fundamentum pietatis est continentia : ulmen autem pietatis amor Dei. (Cf. Porphyr. d Marc. cap. 35.) 79. Pium hominem habeto tanquam te ipsum. 80. Opta tibi evenire non quod vis, sed quod xpedit. (Cf. versus allatos a Platone Alcib. II 143 ed, Steph.) 81, Qualem vis esse proximum tuum tibi, alis esto et tu tuis proximis. 81. Qua culpas, facere noli. (Cf. Thales ap. Jiog. Laert. I, 36.) 83. Nulli suadenti acquiescas petere quod non πὶ bonum. (Cf. Carm. aur. vs. 25— 26.) 84, Quod Deus tibi dat , nullus auferre potest. Cf. Demophili sent. r.) 85. Delibera priusquam agas, et antequam agas provide quale sit quod facturus es. (Conf. Demophili sent. 5.) 86. Si quid non vis scire Deum , istud nec agas Dec cogites, . 87. Priusquam agas, quodcunque agis, co- gita Deum, ut lux ejus przcedat actus tuos. (Cf. Carm. Aur. vs. 48—49.) | 88. Grandis impietas in Deum aflligere ho- minem. 89. Anima illustratur recordatione Dei. 9o. Contentus esse mediocribus stude. 91. Noli omnia concupiscere. 92. Occasiones bonorum perquire , etiam cum labore. 93. Noli diligere ea, qua corporis sunt. 94. Immundum hominem facit actus turpis. 95. Purgatur anima insipientis, cum arguitur intrinsecus latens sensus ejus. 96. Deus in bonis actibus hominibus dux est, 97. Nemineni inimicum deputes. (Cf. Hierocl. ad carm. aur. vs. 7.) 98. Dilige omne, quod ejusdem tecum nature est : Deum vero etiam plus quam animam tuam dilige, 525 99. Pessimum est peccatoribus in unum con- venire , cum peccant. 1oo. Multicibi impediunt castitatem, et incon- tinentia ciborum immundum facit hominem. oi. Ánimantium omnium usus quidem in cibis indifferens, abstinere vero rationabilius est. (Conf. graec. Sexti sent. 8 et Senec. epist. VIII.) 102. Nop cibi, qui per os inferuntur, polluunt hominem, sed ea, quae ex malis actibus profe- runtur. 103. Quidquid cupiditate victus acceperis, polluit te. 104. Multitudini placere ne satagas. (Cf. Sym- bol. Pythag. 14.) 105, In omni, quod bene agis, auctorem esse deputa Deum. 106. Mali nullius auctor est Deus. (Cf. Pythag. sent. 13 et Porphyr. ad Marcell. cap. 24.) 107. Non amplius possideas quam usus cor- poris poscit. (Conf, Porphyr. ad Marcell. cap. 29 et 3o.) 108. Aurum non eripit animam e malis. 109. In deliciis corporis positus certum est. quod ignores illa, qua praeparata tibi sunt a Deo. 110. δὰ possidé, qua nullus possit auferre a te. 111. Fer quod necesse est, sicut necesse est, 1r2. Magnanimus esse stude. 113. Ea qua contemnes , si recte laudaris , ne retineas. In quibus probabiliter magnificus eris, hzc obtine. 114. Hzc posce a Deo, qua dignum est pre- stare Deum. (Conf. Porphyr. ad Marcell. cap. 12.) 115. Ratio que in te est, vitze tuae lux (/eg. dux) esto, (Conf. Porphyr. ad Marcell. 34.) 116. Ea pete a Deo, qua accipere ab homine non potes. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 1a.) 117. In quibus przcedere debet labor, hec ' tibi opta evenire post laborem. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 1a.) 118. Oratio vel votapigri sermo vanus. (Porph. ad Marcell. cap. 12a.) 119. Nonoportet contemnere ea, quibus etiam post depositionem corporis egemus. (Cf. Por- phyr. ad Marcell. cap. 12.) 120. Non petas a Deo id , quod cum habueris, non perpetuo obtinebis. (Cf. Demophil. Sent. t et Porphyr. ad Marc. cap. 12. ) 121. Insuesce animam tuam aliquid magnum de se sentire post Deum. 122. Nil pretiosum ducas, quod auferre a te possit bomo malus. 123. Hoc solum bonum putato, quod Deo di- gnum est. 124. Quod Deo dignum est, hoc et viro bono. 125. Quidquid non convenit ad beatitudinem Dei, non couveniat homini Dei. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 11r.) 126, Fa debes velle, quz et Deus vult. 127. Filius Dei est, qui hzc sola pretiosa du- cit, quz et Deus. 138. Donec in desideriis est caro, anima ignorat Deum. (Conf. Porphyr. ad Marcell. cap. r3.) 129. Cupiditas possidendi origo avaritie est. 13o. Ex sui ipsius amore injustitia nascitur. 131. Corpus anima molestum non natura, sed peccatum fecit. 13a. Omne quod homini plus est, quam ne- cesse est, inimicum est ei. 133. Qui amat, quod non expedit, non ania- bit, quod expedit. 134. Sapiens verbis innotescit paucis. 135. Qui studet his , quz non sunt bona , eum latebunt quz sunt bona. 136. Semper apud Deum mens est sapientis. (Cf. Porphyr. ad Marc. cap. 16.) 137. Sapientis mentem Deus inhabitat. (Conf. Demophil. sent. 45 ) 138. Inexplebilis est omnis cupiditas, pro- pterea et semper indiget. 139. Sapiens semper similis est sibi. 140. Sufficit ad beatitudinem agnitio Dei so: lius et imitatio. 141. Malisqui adulatur, pejores eos facit. (Cf. Sent. Pytb. 27.) 142. Intolerabilis fit malitia, cum laudatur. (Conf. Democrit. fragm. spur. 10.) 143. Lingua tua sensum tuum sequatur. (Cf. . Porphyr. ad Marc. cap. 14.) 144. Melius est lapidem frustra jacere, quam verbum. Delibera antequam dicas, ne, qua non expedit, dicas, Verba sine sensu opprobria, (Cf. Simil. Pyth. 104; Porph. ad Marc. cap. 14; Demophil. sent. 5.) 145. Verbositas non effugiet peccatum. 146. Brevis est in sermonibus sapiens. (Cf. Stob. Flor. XXXV, 4 et 8.) 147. Indicium imperitiz longa narratio. 148. Veritatem dilige. 149. Mendacio tanquam veneno utere. (Cf. Plato de republ. lib. III cap. 3.) , 15o. Ante omnia tempus verbis tuis requi- nto. SEXTI ENCHIRIDION. 151. Tum loquere, quando tacere non dit, (Cf. Pythag. ap. Stob. Flor. XXXIV, 5—8. 152. De quibus ignoras tace, de quibus ae- | tem certus es, loquere opportune. (Cf. Epictet- Enchir. cap. 41.) 153. Sermo extra tempus indicium malitiosz mentis est. 154. In conventu ne satagas primum dicere. 155. Melius est vinci vera dicentem , quan vincere mentientem. (Conf. Porphyr. ad Marcell. cap. 14.) 156. Fides actus tuos omnes przcedat. 155. Sapientia animam perducit ad Deum. 158, Nihil tam vernaculum sapientiae quam veritas. 159. Nunquam potest anima bona niendacium diligere. . 160. Pravo et pessimo ingenio fides alieni est. 161. Fidelis homo audire qua oportet amat magis, quam dicere qua non oportet. 162. Vir libidinosus ad omnia inutilis est. 163. Irreprehensibilis in verbis unitur Deo. 164. Peccata discentium opprobria sunt do- ctorum. 165. Mortui sunt apud Deum, per quos no- men Dei maledicitur. 166. Sapiens homo beneficus post Deum. 167. Sermones tui vitam tuam commendent auditoribus, 168. Quod fieri non decet, neque in suspicio- nem veniat , quasi id feceris. ' 169. Quod pati non vis ab alio, neque id fa- cias. 170. Quz tibi facere est turpe, hzc et aliis imperare facienda turpissimum est. 171. Etiam in cogitationibus tuis mundus esto a peccato. 172. Cum praes hominibus, memento quod et tibi praeest Deus. 173. Vindictam exercens scito quia et judi- ceris a Deo. 174. Majusestpericulumjudicantis, quam ejus qui judicatur. 175. Levius est omne vulnus quam verbum. (Cf. Simil. Pyth. 111.) 176. Possibile est verbo fallere homines , non autem Deum. 177. Non putes malum, si tum , cum veritatem scias, culparis in verbo. 178. Male sentire de fide amor jactantie facit. 179. Fidelis esse magis quam videris stude. (Cf. Democrit. fragm. mor. 114.) SEXTI ENCHIRIDION. 180. Cole sapientem virum tanquam imagi- nem Dei viventis. 181. Sapiens vir etiamsi nudus sit, sapiens apud te habeatur. 182. Neminem propterea magni zstimes, quod pecunia divitiisque abundet. 183. Diffcile est divitem salvari. 184. Derogare viro sapienti ac Deo equale ducito peccatum. 185. Verbum de Deo loquens depositum te pu- tato accepisse animas auditorum. 186. Quod bonum est, hoc solum te decere puta. (Conf. sent. Pythag. 7.) 185. Age magma, non magna pollicens. (Cf. Demophil. sent. 37.) 188. Non eris sapiens, si te reputaveris sa- pientem. 189. Non potest bene vivere, qui non integre credit. 190. In tribulationibus, quis sit fidelis, a- gnoscitur. 191. Finem vite existima vivere secundum Deum. 192. Nihil putes malum, quod non sit turpe. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 9.) 195. Mali finis injuria, injurize autem per- ditio. 194. Non dominatur mala affectio in mente fidelis. 195. Omnis mala affectio animi rationi est ini- mica. (Cf. sent. Pyth. 3o.) x96. Quidquid feceris animo male affecto, poenitebis. x97. Affectiones pravz cwgritudinum initia, τοῦδ. Malitia est egritudo animz. x99. ÀÁnime autem mors injustitia et im- pietas. 200. Tunc te puta fidelem, cum passionibus animze carueris. 201. Omnibus hominibus ita utere, quasi communis omnium post'Deum curator. 202. Qui hominibus male utitur, se ipso male utitur. 203. Qui nihil mali vult, fidelis est. 204. Opta, ut bene possis facere inimicis. 205. Sine Deo non poteris vivere Deo. 206. Malis ineptus videtur vir sapiens. 207. Omnia sufferto pro eo, ut secundum Deum vivas. 208. Orationem Deus non exaudit hominis, qui egenum non exaudit. 209. Sapientia sapienti donum a Deo. 210. Honorans sapientem te ipsum hono- rabis. $23 211. Fidelem te esse nosce. 212. Cum filium te quis Dei dicit, memento, cujus te filium dicat. 213. Deum patrem invocans in actibus hoc recordare. 214. Verba tua pietate semper plena sint. 215. In actibus tuis ante oculos pone Deum. 216. Nefas est , Deum patrem invocare et ali- quid inhonestum agere. 217. Qui non diligit sapientem , nec se ipsum diligit. 218. Nullapropria possessio putetur sapientis. 219. Quorum communis est Deus idemque pater, hi, nisi auxilia et opem in commune con- ferunt, impii sunt. 220. Deo ingratus est, qui non magni ducit sapientiam. 211. Conjugium tibi refutare concessum est, idcirco ut vivas indesinenter adhaerens Deo. Si autem tanquam prazlium sciens tamen pugnare vis, et uxorem duc et filios procrea. 222. Ádulter est in suam uxorem omnis im- pudicus vel amator ardentior. 223. Nihil propter solam libidinem facias, (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 35.) 224. Scito, te adulterum esse etiam si cogites de adulterio. Sed et de omni peccato eadem sit tibi ratio. 225. Fidelem te esse professus spopondisti pariter non peccare Deo. 226. Fideli mulieri ornatui ducatur pudicitia. 227. Vir, qui uxorem diniltit, profitetur se nec mulierem gerere. 228. Mulier pudica gloria viri est. 229. Reverentiam habens uxori habet eam reverentem. 23o. Fidelium conjugium certamen habet con- tinentiz., 231. Ut continueris ventrem, ita et venereos motus. (Conf. Pythag. Carm. Aur. vs. 9—10.) 232. Devita infidelium laudes. 233. Quz gratis accipis a Deo, przsta gratis. 234. Multitudinem fidelium non invenies : rarum est enim, quod bonum est. (Conf. Juvenal. Sat. XIII, vs. 26 seq.) 235. Sapientem honora post Deum. 236. Cum argueris sapientem , diliget te. 237. Qui sapienti non obtemperaverit, nec Deo obtemperabit. 238. Fidelis volens esse precipue quidem hoc nitere, ne pecces : quod etiam si forte acciderit, saltem cave, ne iteretur id ipsum. 239. Doctrinam, qua non est Deo digna, ne dicas. (Conf. Por phyr. ad Marcell. cap. 15.) 628 240. Multa velle scire curiositas animi pu- tanda est.. (Cf. Democrit. fr. moral. 140—141 et Heraclit. ap. Diog. Laert. lib. IX, 1.) 241. Qui cognoscit qua Deo digna sunt, ille sapiens est. 242. Doctrinam, ex qua proficere potes in amore Dei , illam necessario expete. 243. Sapiens vir parcit, ne perdat tempus. (Cf. supra Chilonis dictum χρόνου φείδου.) 244. Fiduciam cum verecundia habeto. 245. Excrucient te liberi male viventes magis quam morientes. 246. Filii infideles nec filii. 247. Fidelis vir non zgre fert abjectionem liberorum. (Conf. Marc. Antonin. I, 8.) 248. Vivere quidem non est in nobis, recte autem vivere in nobis est. 249. Non judices esse sapienti: studiosum, cui non de omnibus credis. 25o. Stude communiter omnibus benefacere. 251. Criminationes adversus sapientiz studio- sum noli admittere. 252. Exsecrabile tibi sit etiam juste aliquid punire. 253. Si vis cum latitia animi vivere, noli multa agere. ln multis enim actionibus minor eris. (Conf. Democrit. fragm. moral. 9a.) 254. Quod non posuisti, ne tollas, sed suf- ficiant tibi quz tua sunt. (Conf. Solon. apo- phthegm. 48.) 255. Relinquens qua possides sequere ver- bum Dei, liber enim eris ab omnibus, cum Deo servieris. 256. Cessa a cibo. 255. Ede citra satietatem, 258. Omni homini impartito. 259. Pro reficiendo paupere etiam jejunare bonum est. (Conf. Clemens Alexandr. Strom. VII p. 878.) 260. Omne poculum tibi suave sit quod sitim exstinguit. (Conf. Xenoph. Memorab. lib. I, cap. III, 6.) | 26:. Ebrietatem quasi insaniam fuge. (Conf. sent. Pythag. 9.) 262. Homo, qui a ventre vincitur, belluz si- milis est. 263. Ex carne nihil oritur bonum. 364. Turpissima libidinis ea quidem. que suavia sunt, cito transeunt, probra vero perpetuo manent. 265. Solent homines abscindere aliqua mem- brorum suorum pro sanitate reliquorum. Quanto id przstantius pro pudicitia fiet! (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 34.) SEXTI ENCHIRIDION. 2366. Grandem poenam putato, cum in des. deriis obtinueris; nunquam enim sedat desié-- rium adeptio desideratorum. (Conf. Clemes Alex. Protr. ad Gent. p. 85 et Strom. Vll p. 8᾽- 267. Non est sapienter factum, in quo liberta aufertur. 268. Bona habere omnes optant, obtinet autem , qui semetipsos integre verbo Dei ma. ciparunt. | 269. Sapientiz amator, et honestus esto, « non obtrectator. 270. Rara sit objurgatio tua et opportun. (Conf. Clemens Alexandr. Pzdag. lib. ] cy. 8—9.) 271. Nimius risus indicium est animi nejli gentis : ne ergo tantum tibi indulgeas, ut ris: diffluas. 272. Castorum vita sit tibi honestatis exen- plum. 273. Optimum quidem est non peccare, pe. cantem vero agnoscere, quam ignorare, meliuses, (Conf. Clemens Alexandr. Paedag. lib. 1 p. 15^. 274. Jactans non est sapiens. 275. Magnam scito esse sapientiam , per quan ferre potes ineruditorum insipientiam. (Cf. De mophil. sent. 38.) 276. 'urpe ducito proprio ore laudari. 277. Sapientum anima insatiabiles sunt in amore Dei. 278. Exordium in agendo a Deo sume, qu agis. (Cf. carm. aur. vs. 48-49.) | 279. Ore autem prius Deum habeto et mente, quam respires. | 280. Ea quas oportet discere et ita facere, ne coneris facere , antequam discas. (Cf. carm. aur. vs. 30-31.) 281. Carnem noli amare. 282. Animam bonam post Deum dilige. 283. Domesticorum indignationes ferre s pientis est. 284. Sapientum divitiz continentia. (Cf. sent. Pyth. 19.) 285. Si quid proprium alii tradideris, at ip* non habebis, non judices bonum. (Cf. Demophil. sent. 18.) 286. Justa communio servanda. 287. Non dicas aliquod alio peccato levius. (Conf. Cicero Paradox. 3.) 288. Sicut in benefactis laudari vis, it 15 delictis patienter acclpe , si culperis. (Conf. P*- thag. ap. Stob. Flor. XIV, 18.) 289. Quorum laudes contemnis , eorum neqie derogationes magni pendas. (Cf. Demophil. sent. 20.) SEXTI ENCHIRIDION. 299. 'Thesaurum quidem defodere inhuma- um est , inventum auferre non est sapientis. 291. Quantum laboras pro corpore, si tantum ibores pro anima, sapiens eris. (Cf. Porphyr. d Marcell. cap. 31.) - 292. Sapiens non est, qui nocet. 293. Ad omnia, que agis, Deum invoca te- lem. 294. Deus bonos actus hominum confirmat. Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) 295. Malorum actuum malus demon dux est. Cf. Porph. ad Marc. cap. 16.) 296. Sapiens vir Deum hominibus commendat. 297. Deus super omnia opera sua, plus super apientem gloriatur. (Cf. Apollinis oraculum εὐ- ιεδέσιν δὲ xv. ap. Hierocl. ad carm. aur. vs. 1.) 298. Nihil tale post Deum verum , sicut sa- pens, (Cf. Porphyr. ad Marcell.-cap. 15.) 299. Quxscunque Deus possidet, hec et sa- piens. 3oo. Malus vir non putat esse providentiam. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) Jor. Anima mala Deum fugit. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) Joa. Omne quod malum est, . Deo inimicum est. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 9.) 3o3. Qui sapit in te, hunc dicito esse homi- nem. 3o4. Particeps Dei est vir sapiens. 3o5. Ubi est quod sapit in te, ibi est bonum tuum. 3o6. Bonum in carne non quaras. 3o7. Quod aniniz non nocet , nec homini. 3o8. Sapientem hominem, tanquam Dei mi- nistruin , honora post Deum. Jog. Tabernaculum quidem corporis graviter ferre superbum est; deponere autem posse, cum oportuerit, in pace beatum est. (Conf. Clemens Alexandrinus pag. 639 et 640.) 31o. Mortis quidem ipse tibi causa non fias; si quis autem vult te corpore exuere, ne indi- gneris. (Cf. in Sosiad. VII sapient. sentent. τῷ βίῳ μὴ ἄχθου. ) 311. Sapientem si quis de corpore extrudat injuste , in iniquitate sua beneficium ei przstat ; absolvitur enim tanquam e vinculis. Ji2. Hominem metus mortis contristat pro imperitia anim. 313. Ferrum, quo homines interimuntur, optimum fuerat non fieri, factum tamen apud te uon sit, (Cf. Plin. Hist. Nat. XXXIV, 14 et Me- nag. ad Diog. Laert. VIII, 5o.) 314. Nulla simulatio multo tempore latebit, maxime in fine, (Cf. Demophil. sent. 23.) PRLOS, 0820. 529 315. Ut sunt mores tui, talis et vita tua : mores enim religiosi faciunt vitam beatam. (Cf. Demophil. sent. 4.) 316. Qui cogitat adversus alium mala, ipsa preveniens ipse prafert mala, (Cf. Demophil. sent. 4.) 317. Ne te impediat a benefaciendo homo in- gratus. 318. Optime facultatibus utitur is, qui indi- gentibus libenter tribuit. 319. Fratrem volentem a fide recedere hor- tare, ne faciat, et si insanabilis sit, magis ob- serva. 320. In fide conare omnes homines vincere. 3ar. Intellectum non prius habebis , quam in- tellexeris, te habere. 322. Stude tua sorte contentus esse. 3233. Membra corporis sarcina sunt iis, qui eis non utuntur. 324. Ministrare aliis melius est , quam ab aliis ministrari. Ja5. Quem Deus non emittit e corpore, ne graviter ferat, 326. Sententiam, qua misericordiam vetat, non solum non tenere, sed audire refuge. (Op- ponuntur hzc Stoicorum dogmati : ἐλεήμονας μὴ elvat σοφούς, συγγνώμην δὲ ἔχειν μηδενί. Vid. Seneca lib. Il de Clementia.) 325. Qui dat aliquid et imputat, contumeliam magis quam beneficium dedit. 328. Qui tuetur pupillos, erit multorum filio- rum secundum Deum pater. 319. Quidquid egeris causa glorie, merces facti tui erit. 33o. Si quid dederis, ut hominibus innote- 5088 , non homini , sed proprie libidini przsti- tisti. (Cf. Senec. de benef. lib. IV, 10.) 331. lracundiam multitudinis ne provoces in te. 332. Disce, quod oportet fieri, ut beatus fias. 333. Melius est fame mori , quam per incon- tinentiam ventris maculare animam. (Cf, Demo- phil. sent. 39 et Porphyr. ad Marcell. cap. 35.) 334. Vestimentum esse putato animz corpus tuum : mundum igitur id conserva. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 14.) 335, Qualia studia gesserit anima corpus in- habitans , tales habebit testes in judicio. . 336. Imimnundam animam sibi demones im- mundi vindicant. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 21. ἫΝ Fidelem animam et bonam in via Dei mali demones non impediunt. 3 $30 338. Verbum de Deo non omni homini com- mittas. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 15 et Py- thagor. symbol. 38.) 339. Non est tutum audire de Deo homines vanz glorie jactantia corruptos. (Cf. Demophil. sent. 25 et Porphyr. ad Marc. cap. 15.) 340. De Deo etiam que vera sunt loqui peri- culum est et non parvum. (Cf. Demophil. sent. 45 et Porph. ad Marc. cap. 15.) 341. De Deo nihil dicas, quod non didiceris a Deo : vel ei qui non credit, de Deo nihil lo- quaris. 342. Verbum verum ut Deum honora. 343. Si immunis non es a flagitiosis operibus, de Deo nihil disceptes. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 15.) 344. Sermo verus de Deo sermo Dei est. 345. Si scis, quod acceptum habent de te, quod diligis Deum, hi qui te audiunt, tunc eis loquere de Deo. 346. Opera carltatis Dei procedant abs te, et tunc sermoneirn facito de Deo. 347. In multitudine dicere de Deo non au- deas. 348. Verbum de Deo parcius proferto, quam de anima. Melius est animam perdere quam verbum vanum de Deo proferre. 349. Viri amantis Deum corporis potestatem habet leo et tyrannus similiter. 35o. Cum tibi minatur tyrannus, cujus sis, tunc memor maxime esto. 351. Verbum de Deo reticere praestat magis, quam temere proferre. (Cf. Porphyrius ad Mar- cell. cap. 15.) 353. Qui dicit de Deo qua non sunt, contra eum falsum loquitur. 353. Deum non cognovit , qui non colit. 354. Non est verum, quod Deum colat, qui hominem ladit. 355. Fundamentum et initium est cultus Dei amare Deum homines. 356. Qui hominum curam gerit et orat Deum pro eis, iste vere a Deo esse putandus est. .. 354. Dei proprium est salvare, quos dignos judicat. 358. Cultoris autem Dei est orare Deum pro salute hominum. 359. Cum oranti tibi praestitum fuerit quod poposcisti a Deo, tunc tibi potestatem permissam & Deo intellige. 360. Dignus deo homo deus est et in homini- bus. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 15.) 361. Melius est nihil habere, quam multa ha- bentem nemini impertiri. SEXTI ENCHIRIDION. 362. Si non das egenti, cum poscit, non ac- cipies a Deo , cum poposceris. 363. Qui ex animo dat cibum indigenti, pa rum quidem est, quod dat, sed magna fet εἰ bona voluntatis retributio. 364. Deum qui putat esse et nihil ab eo cu- rari, nihil differt ab eo, qui non credit esse Deum. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 22.) 365. Optime honorat Deum ille, qui mentem suam , quantum fieri potest, similem Deo facit. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) 366. Deus quidem nequaquam eget, la:tatur tamen super his , qui indigentibus tribuunt. 367. Fidelium pauca sunt verba , opera autem multa. 368. Fidelis » qui libenter vult doceri, ope- rarius efficietur veritatis. 369. Praypara et apta te ad tribulationes , et laetus eris. 370. Neminem ladens nullum timebis. 371. Tyrannus beatitudinem non aufert. 372. Quod fieri necesse est, voluntarie sacri- ficato. 343. cias. 324. Omnem magis causam refer ad Deum. (vid. Hierocl. ad carm. aur. vs. 48—49.) 325. Nemo sapiens est, qui deorsum respicit in terram. 376. Immensa amatoris sapientize libertas non - sit in homine, sed in anima. 377. Mentiri , in vita decipere est et decipi. 358. Quid sit Deus, agnosce, et quid in te, - quod agnoscit Deum. | 379. Dei opus bonum homo bonus. 38o. Sine Deosunt hi, pro quibus verbum Dei - maledicitur. | 381. Animam mors non perdit, sed mala vita. (Cf. Clemens Protrept. p. 89.) | 38a. Si scis, a quo factus sis, te ipsum co- gnoscis. 383. Non est secundum Deum vivere, nisi pudice et bene et juste quis agat. 384. Hominum infidelium vita opprobrium est. (Cf. Demophil. sent. 20.) 385. Animam de terra fides elevat ad Deum. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 10.) 386. Animz sapientis magnitudinem non in- venies , sicut nec Dei quidem. 387. Quaecunque dat mundus, nemo firmiter tenet. (Cf. Porphyr. ad Marc. cap. 12.) 388. Quscunque dat Deus , nemo auferre po- test. 389. Divina sapientia vera est scientia. Quod non oportet fieri, nullo modo fa- SEXTI ENCHIRIDION. 39o. Immunds anime ne audeas loqui de Deo. 391. Viri periculum in operibus primo sicut in verbis facito. (Cf. Demophilus sent. 36.) 392. Aures tuas non omnibus committas, 393. Operari quidem Deo omnibus facile est, dicere autem de Deo soli justo est permittendum. 394. Non cruciet anima tua corpus tuum , ne- que animam tuam libido corporis. 395. [nsuesce te ipsum quidem corpori pre- bere, quae sua sunt, caste, et anima, que sua sunt, pie. 396. Pasce animam tuam verbo Dei, et corpus simplicibus cibis. (Cf. Porphyr. ad Marc. c. 36.) 397. llis insuesce animam tuam gaudens , in quibus recte gaudeat. Ánima , qua iniquis rebus gaudet, indigna est apud Deum. 398. Sapientis anima audit Deum, sapientis anima aptatur a Deo (leg. ad Deum), sapientis anima semper est cum Deo. (Conf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) 399. Cor diligentis Deum in manu, Dei stabi- litum est. 4oo. Ánimz ascensus ad Deum per Dei ver- bum est. for. Sapiens sequitur Deum et Deus animam sapientis. 402. Gaudet rex super his, quos regit ; gaudet ergo Deus super sapiente. Inseparabilis est et ab his quos regit ille qui regit; ita ergo et Deus ab anima sapientis , quam tuetur et regit. (Conf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) 403. Regitur a Deo vir sapiens et idcirco bea- tus est, (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) 404. Ánima sapientis ac mens Deo probatur. 405. Sapiens vir, et cum tacet, honorat Deum. (Cf. Demophil. sent. 6 et Porphyr. ad Marcell. cap. 16.) 406. Venerem et ea qua sub alvo sunt non continens , nec fidelis. Homo incontinens polluit Deum. (Cf. Hierocles. ad carm. aur. vs. 9— 11.) 407. Hominem scientia Dei paucis verbis uti facit. (Cf. Porphyr. ad Marcell. cap. 2o.) 531 408. Multis verbis uti de Deo ignorantia Dei facit. 409. Homo, qui Dei cognitionem habet, non multa ambitione utitur. 410. Qui electus Dei est, facit quidem omnia secundum Deum , esse autem se ipsum non jactat electum. 411. Fidelis homo semper in metu est, usque quo eat ad Deum. 412. Homo, qui secundo satiatur cibo, non dormit noctu, nec concubitum effugit, sed nec dignus est apud Deum. 413. Alioquin et Deus graviter fert libidines corporis. 414. Fidelis vir continentia pascitur. 415. Sapientem fatum non facit, gratia enim Dei fato non subjacet. 416. Agnosce qui sunt filii Dei in creaturis ejus, et honora unumquemque pro merito post Deum. 417. Nil proprium Dei dicas, quod malum est. 418. Fidelis anima et casta et sapiens pro- pheta veritatis Dei est. (Conf. Origenes contra Celsum lib. IV p. 226.) 419. Non amabis dominum Deum, nisi ha- bueris in te aliquid simile Dei. 420. Amicum deputa similem simili tantum- modo. 4at. 412. Si non diligis Deum , non ibis ad Deum. Consuesce tc ipse semper respicere ad . Deum. 423. Intuendo Deum videbis Deum. 424. Videns Deum facies mentem tuam , qua- lis est Deus. 425. Excole quod intra te est, nec ei ex libi- dine corporis coutumeliam facias. 426. Incontaminatum custodi corpus tuum, tanquam si indumentum acceperis a Deo, et sicut vestimentum corporis immaculatum ser- vare stude. 427. Sapiens mens speculum est Dei. (Conf. Porphyr. ad Marcell, cap. 13.) ἡ. PYTHAGOREORUM PHILOSOPHORUM RELIQULE. L|. Τὼς δὲ νόμως οὐχ ἐν οἰχήμασι χαὶ θυρώμασιν ἐνῆμεν δεῖ, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἠθέεσι τῶν πολιτευομένων. Τίς ὧν ἀρχὰ πολιτείας ἁπάσας; νέων τροφά, Οὐ γὰρ μήποχα τὸν καρπὸν ὀνασιφόρον ἄμπελοι γεννή- σοντι; μὴ φυτοτροφηθεῖσαι χαλῶς" οὐδ᾽ ἵπποι μήποχα γένωνται χαλοὶ πωλοτροφίαν παρέντεσι. Τὰ γὰρ νεόπηκτα τῶν σταιτῶν " μάλιστα τῷ ἁψαμένῳ xai πλατιάζοντι ὅμοιον τὸ σχῆμα λαμόάνει. — Toi ἀνθρώ- ποις περὶ μὲν ἀμπέλως πῶς χρὴ τμηθῆμέν τὲ xal ἐπο- φθῆμεν πεφρονημένως ἔχει, τὰ δ᾽ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων ἤθεα ἀμελέως τε χαὶ εἰκαίως " x«t τοι οὐχ à ἄμπελος οὐδ᾽ ὃ οἶνος τᾶς πολιτείας ἁγεμὼν ἀλλ᾽ ὃ ἄνθρωπος xal á ψυχὰ τῷ ἀνθρώπω. Καὶ τῷ μὲν φυτῷ πλήονος εἰώθαμες d ἄξιον παραχαθιστάμεν, χαὶ τὸν ἐπιμελησό- μενον, οὐ μῆον 1 δύο μνᾶν ἄξιον, τοῖς δὲ νέοις Ἰλλυ-- ριὸν ἣ Θρᾶκα οὐδενὸς ἄξιον. — Ot δ᾽ ἐξ ἀρχᾶς νομοθέ- ται τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων στάσιμον οὐκ ἐδύναντο P ποιῆσαι, χινάσι δὲ μονᾶς * xal τάξιος χεχοινωνηκυῖαν παραχατέζευξαν ὄρχησιν χαὶ ῥυθμόν, ἔτι δὲ παιγνιὰς τὰς μὲν ἐς χοινωνίαν προτρεπομένας τὰς δ᾽ ἐς ἀλάθειαν καὶ ὀξύτατα ψυχᾶς ὁμοίως δὲ χαὶ τοῖς ὑπὸ μέθας ἢ πλασμονᾶς φαῦλόν τι χαταπράξασιν τὸν αὐλὸν καὶ τὰν ἁρμονίαν ἐς τὰς συνωσίας 4 χατέταξαν, ὅπως πεπαι- νόμενον τὸ ἦθος δύναιτο καταχοσμεῖσθαι. (Stobzeus Flor. XLIII, 95 Διωτογένους Πυθαγο- φείου ἐκ τοῦ περὶ ὁσιότητος. * scripsi νεόπηχτα τῶν σταιτῶν pro membranarum lectione νεόχρηστα τῶν σιτίων. P posui οὐχ ἐδύναντο ποιῆσαι me pon οὐκ ἐδύναντο ποιῆσαι rejecta eodi- | vor μιὰν ἀρχόν vt καὶ ὀγεμενἊὰν τὸ ον ΤΑ codi- 1. Leges autem non domibus et ostiis, sed civium in- geniis inclusas esse oportet, Quod igitur est. universe Teipublicee fundamentum? Adolescentium educatio. Ne- que enim unquam utilem ftuctum vites ferent, nisi bene ac diligenter excultee, neque equi unquam egregii fient pullorum educationem negligentibus. Recentes enim «massi "trificee rei tangenti potissimum et percutienti si- millimam speciem accipiunt. Homines quidem quemad- modum vites pulari et curari oporteat animadvertunt , eoque studia sua conferuut , ingeniorum vero humanorum cultus negligitur ac temere tractatur : quamvis neque vi- tis neque vinum civitalem regant, sed homo et hominis animus. Atqui plantis quidem digniorem przeponere so- lemus , et eum qui earum curam geret non minoris quam duabus minis conductum , pueris vero lllyrium quempiam vel Thracem nullius pretii hominem. — Porro primi legum latores stabile hominum genus efficere non poterant , sed molui quietis et ordinis participem adjunxerunt saltatio- cum scriptura οὐχ àv δύναιντο ποιῆσαι. * χινάσι δὲ μονᾶς Meinekii conjectura est; codices habent χινάσιος δὲ μόνας. 4 συνωσίας Meinekius legi vo- luit ; συνέσιας vetera exemplaria prabent.) 3. Βασιλεύς χ᾽ εἴη 6 διχαιότατος, διχαιότατος δὲ ὃ νομιμώτατος. Ἄνευ μὲν γὰρ δικαιοσύνας οὐδεὶς ἂν εἴη βασιλεύς, ἄνευ δὲ νόμω διχαιοσύνα. Τὸ μὲν γὰρ δίκαιον ἐν τῷ νόμῳ ἐντί, 6 δέ γε νόμος αἴτιος τῶ óc χαίω, ὃ δὲ βασιλεὺς fto νόμος ἔμιψυχός ἐντι ἢ νόμιμος ἄρχων διὰ ταῦτ᾽ ὧν ὁ δικαιότατος καὶ νομιμώτατος. Ἔργα δὲ βασιλέως τρία τό τε στραταγὲν καὶ διχασπο- λὲν xal θεραπεύεν θεώς" στραταγὲν μὲν ὦ ὧν χαλῶς 99- νασεῖται πολεμὲν χαλῶς ἐπισταθείς , δικασπολὲν δὲ xai διαχούεν πάντων τῶν ὑπ᾽ αὐτὸν φύσιν δικαίω χαὶ γόμω καλῶς ἐχμαθῶν , θεραπεύεν δὲ τὼς θεὼς εὖσε- θέως καὶ δοίως φύσιν θεῶ χαὶ ἀρετὰν ἐχλογισάμενος. “Ὥστε ἀνάγχα τὸν τέλειον βασιλέα στραταγόν τε ἀγα- θὸν ἦμεν καὶ δικαστὰν xal ἱρέα " ταῦτα γὰρ καὶ ἀχό- λουθα xol πρέποντά ἐντι βασιλέως ὑπεροχᾷ τε xai ἀρετᾶ, Κυόερνάτα μὲν γὰρ ἔργον ἐντὶ τὰν ναῦν av- ζεν, ἁνιόχω δὲ τὸ ἅρμα, ) ἰατρῶ δὲ τὼς νοσίοντας, βασιλέως δὲ xal στραταγῶ τὼς ἐν πολέμῳ κινδυνεύον τας. "D γὰρ ἕχαστος ἁγεμών ἐντι συστάματος, τούτω καὶ ἐπιστάτας καὶ δαμιουργός. Καὶ μὰν τό τε διχασπολὲν χαὶ διανέμεν τὸ δίχαιον, ξυνᾷ μὲν καθύλω ἰδία δὲ χαθ᾽ ἔχαστον, οἶχῇον βασιλέως d ὥσπερ δεῶ ἐν τῷ χόσμῳ ὦ ἁήεμών τε καὶ προστάτας ἐντί, ξυνᾷ μὲν τῷ ποτὶ μίαν ἀρχάν τε xoi ἁγεμονίαν τὸ ὅλον ξυναρ- aem et rhythmum, insuper ludos qui partim 1. Lage autem aoa domibus cl ortis, eed civium ἕως | mem ei rbythmum, fosuper ludos qui partju sd comas comma- nionem excitarent, partim ad verum cognoscendum εἰ acuendum ingenium conferrent : similiter etiam iis, qui ebrietate et satietate inducti aliquid mali commisissent , tibiam et harmoniam ad tuendos hominum ceetus accom- modarunt, ut mitigata ingenia ad bonestatem conformari possent. 2. Rex ille fuerit qui justissimus est, justissimus autem qui legum observantissimus. Nam sine justilia rer esse nullus possit, neque sine lege justitia. Justum enim in lege cernitur, quae justi est causa , rex autem vel lex est animata vel legitimus princeps ideoque justissimus et legum observantissimus. Sunt autem tria regis officia, exercitum ducere, judicia administrare el deos colere : atque exercitum quidem recte ducere poterit, si bellum gerere rite seiverit, judicia vero administrare civesque suos omnes audire , si juris el legis naturam probe didice- rit, deos denique pie et sancte colere, si. dei naturam εἰ $32 PYTHAGOREORUM RELIQULE. μόσθαι, καθ᾽ Éxactov δὲ τῷ xoi τὰ χατὰ μέρος ποττὰν αὐτὰν ἁρμονίαν τε χαὶ ἀἁγεμονίαν συναρμόζεσθαι. Ἔτι δ᾽ ἐν τῷ ποιὲν εὖ καὶ εὐεργετὲν τὼς ὑποτεταγμέ- νος ὃ βασιλεύς ἐντι" ταῦτα δ᾽ οὐχ ἄνευ δικαιοσύνας καὶ νόμω. Τό γε μὰν τρίτον, λέγω δὲ τὸ θεραπεύεν τὼς θεώς, βασιλέως ἀντάξιον. Δεῖ γὰρ τὸ ἄριστον ὑπὸ τῶ ἀρίστω τιμᾶσθαι, xal τὸ ἁγεμονέον ὑπὸ τῶ ἁγεμονέοντος. Τῶν μὲν ὧν φύσι τιμιωτάτων ἄρι-- στον Ó θεός, τῶν δὲ περὶ γᾶν xal τὼς ἀνθρώπως 6 βασιλεύς. ἤχει δὲ xol ὡς θεὸς ποτὶ κόσμον βασι- λεὺς ποτὶ πόλιν, καὶ ὡς πόλις ποτὶ χόσμον βασιλεὺς ποτὶ θεόν. Ἃ μὲν γὰρ πόλις ix πολλῶν καὶ διαφερόν- των συναρμοσθεῖσα χόσμω σύνταξιν χαὶ ἁρμονίαν μεμίμαται, ὃ δὲ βασιλεὺς ἀρχὰν ἔχων ἀνυπεύθυνον, xai αὐτὸς ὧν νόμος ἔμψυχος, θεὸς ἐν ἀνθρώποις πα- ρεσχαμάτισται. Ὅθεν δεῖ τὸν βασιλέα μὴ νενικῆσθαι ὑφ᾽ ἁδονᾶς ἀλλ᾽ αὐτὸν νικῆν ταύταν, μηδ᾽ ὅμοιον ἦμεν τοῖς πολ- λοῖς ἀλλὰ ἐπὶ πολλὸν διαφέροντα τούτων, μηδ᾽ ἔργον ἀγεῖσθαι τὰν ἁδονὰν ἀλλὰ μᾶλλον τὰν ἀνδραγαθίαν" ἅμα δὲ xol πρέπον τὸν ἑτέρων ἄρχεν χρήζοντα τῶν αὐταύτω παθέων πρᾶτον δύνασθαι ἄρχεν. Περί γε μὰν τᾶς πλεονεχτίας ὅδε λόγος " δεῖ γὰρ ἐς τοῦτο πε- πᾶσθαι τὰ χρήματα ὥστε φίλως εὐεργετὲν xal δεομέ-- νως ὑπολαμόάνεν xai ἐχθρὼς δὲ μετὰ δίκας ἀϊμύνε- σθαι" ἁδίστα γὰρ ἃ μετ᾽ ἀρετᾶς ἀπόλαυσις τᾶς εὐτυ- χίας. ὋὉὉ δ᾽ αὐτὸς τρόπος καὶ ἐπὶ τᾶς ὑπεροχᾶς δεῖ γὰρ καθυπερέχεν τὼς ἄλλως ἀρετᾷ καὶ χατταύταν ἄξιον χρίνεσθαι τῶ ἄρχεν, ἀλλὰ μὴ χαττὸν πλοῦτον 7) τὰν δύναμιν 3) τὰν ῥώμαν τὰν τῶν ὅπλων Ó μὲν γάρ 933 τι xotvóv ἐντι xa τῶν τυχόντων, ὃ δὲ χοινὸν xai τῶν ἀλόγων ζῴων, ὃ δὲ χοινὸν χαὶ τῶν τυράννων, ὃ δὲ μόνον ἴδιον τῶν ἀγαθῶν ἀνθρώπων. “Ὥστε ὅστις βα- σιλεὺς σώφρων μέν ἐντι περὶ τὰς ἁδονάς, χοινωνατιχὸς δὲ περὶ τὰ χρήματα, φρόνιμος δὲ xal δεινὸς περὶ τὰν ἀρετάν,, οὗτός x' εἴη καττὰν ἀλάθηαν βασιλεύς. Ἔχει δὲ καὶ ὁ δᾶμος τῶν μερέων τᾶς τῶ ἀνθρώπω ψυχᾶς τὰν ἀναλογίαν ταύταν τῶν ἀγαθῶν xai τῶν χαχῶν * à μὲν γὰρ πλεονεχτία γίνεται περὶ τὸ ἁγεόμενον μέρος τᾶς ψυχᾶς, λογικὰ γὰρ ἃ ἐπιθυμία: & δὲ φιλοτιμία καὶ θηριότας περὶ τὸ θυμοειδές, τοῦτο γὰρ τὸ ζέον καὶ δυναμιχὸν μέρος τᾶς ψυχᾶς & δὲ φιλαδονία περὶ τὸ ἐπιθυματιχόν, τοῦτο γὰρ τὸ θῆλυ χαὶ ὑγρὸν μέρος τᾶς ψυχᾶς ἃ δέ γε ἀδικία τελειοτάτα χαχία xal σύνθετος ἐᾶσα περὶ ὅλαν γίνεται τὰν ψυχάν. “Ὅθεν ὡς λύραν χαὶ πόλιν εὐνομευμέναν δεῖ συναρμόσασθαι βασιλέα ὅρον δικαιότατον xal νόμω τάξιν ἐν αὑτῷ πρᾶτον καταστα- — σάμενον, εἰδότα διότι τῶ πλάθεος, ὦ δέδωχεν 6 θεὸς αὐτῷ τὰν ἁγεμονίαν, & συναρμογὰ ποτ᾽ αὐτὸν ὀφείλει συναρμοσθῆμεν. Ποτὶ δὲ τοῖς ἀγορευμένοις δεῖ xal θέσιας xal ἕξιας ἐπιπρεπέας ἐπιταδεύεν τὸν ἀγαθὸν βασιλέα͵, πολιτιχῶς αὑτὸν πλάσσαντα xol πραγματω- δέως, ὅπως μήτε τραχὺς φαίνηται τοῖς πλάθεσι μήτ᾽ εὐχαταφρόνατος, ἀλλὰ καὶ ἄδὺς xol ἀμφιστραφής. Τεύξεται δὲ τούτων, αἴκα πρᾶτον μὲν σεμνὸς ἦ καὶ ix τῶ ἰδὲν xai ἐκ τῶ ἀχοῦσαι xal ix τῶ ἄξιος ἐπιφαίνε- σθαι τᾶς ἀρχᾶς, δεύτερον δὲ χρηστὸς xal ix τᾶς ἐντεύ- ξιος καὶ ix τᾶς ποτιδλέψιος καὶ ἐκ τᾶς εὐεργεσίας, τρίτον δὲ δεινὸς καὶ ix τᾶς μισοποναρίας xal ix. τᾶς χολάσιος xal ix τᾶς ἐπιταχύσιος xal ὅλως ἐχ τᾶς ἐμπειρίας xal viriutem secum reputaverit. Quamobrem necesse est perfectum regem et bonum belli ducem esse et judicem et sacerdotem : haec enim regis excellentiam el virtutem tam comitantur quam ornant. Gubernatoris enim est na- vem servare, aurigre currum , medici srgrotos, regis el belli ducis eos qui in bello periclitantur. Cuicunque enim rei aliquis praeest, hujus eliam curator et admipistrator habetur. Atqui judicare causas et dare jus cum genera- tim omnibus, tum unicuique singulatim regis proprinm est ut dei in mundo cujus dux et praeses habetur, propter- ea quod rerum universitas unius imperio et polestati con- venit, singulze autem ejus partes ad eandem harmoniam et idem imperium referuntur. Priterea regis est benefa- cere civibus eosque demerere idque non sine justitia et legibus. Tertium vero, quod ad deorum cultum spectat, omnino rege dignum est. Decet enim optimum ab o- ptimo et id quod imperat ab imperante bonorari. Itaque inter ea quae natura sunt praestantissima maxiüne excellit deus, terrenis aulem et hominibus rex antecellit. Nempe ut deus ad mundum , ita se rex ad civitatem habet : et ut civitas ad mundum, ita rex ad deum. Civitas enim e multis diversisque conflata mundi structuram et harmo- niam imitatur : rex autem imperium babens nemini ob- noxium ipseque vivze legis locum tenens dei instar inter homines est. — Quocirca regem oportet ἃ voluptate non vinci, sed eam vincere, neque similem esse plebi, sed longe ea prastantiorem , neque voluptatem, sed potius fortitudinem officii sui ducere : simul etiam consentaneum putsre illum qui alios regere velit primum suas ipsins affectiones temperare posse. Porro de avaritia sic sta- tuendum est. Nam ad eum finem pecunijam possideri oportet , ut amicos beneficiis afficiamus et egentes benigne excipiamus et inimicos jure ulciscamur : quippe felicita- tis fructus cum virtute conjunctus suavissimus est. Ea- dem autem ratio et in regio fastigio valet : nimirum decet regem caeteros virtute anteire ex eaque dignum imperio judicari, non e divitiis, aut potentia aut armorum vi : namque ist» res parlim quibuslibet e vulgo communes sunt, partim brutis animalibus, partim etiam tyrannis , ila vero solis viris bonis peculiaris est. Itaque rex qui circa voluptates temperans, liberalis circa pecunias , pru- densque et eximia virtute praeditus fuerit, flle revera rex erit. Ceterum et populus eandem virtutum vitiorumque rationem habet que inter animi humani partes interce- dit : quippe avaritia in principe animi parte accidit, si. quidem cupiditas est rationalis : ambitio autem et imma- $34 τριδᾶς τᾶς περὶ τὸ βασιλεύεν. 'À μὲν γὰρ σεμνότας θεόμιμον ὑπάρχοισα πρᾶγμα δύναται θαυμαζόμενον xal τιμώμενον αὐτὸν παρέχεσθαι τοῖς πλάθεσιν, & δὲ χρη- στότας φιλεύμενον xai ἀγαπαζόμενον, ἅ δὲ δεινότας φοδερὸν μὲν xal ἀνίχατον ποτὶ πολεμίως, μεγαλόψυχον δὲ καὶ θαρσαλέον ποτὶ φίλως. Δεῖ δὲ τὰν σεμνότατα καθεστάσθαι περὶ αὐτὸν μηδὲν ταπεινὸν ἐπιταδεύοντα μηδὲ τῶν πολλῶν ἀντάξιον, ἀλλὰ τῶν θαυμαινομένων καὶ τῶν ἀγεμονία καὶ σχαπτουχία ποτιφυέων, ἄμιλ- λώμενον ἀεὶ μὴ τοῖς μηόνεσι μηδὲ τοῖς ἴσοις, ἀλλὰ τοῖς μεζόνεσι, xai χαττὸ μέγεθος τᾶς ἁγεμονίας ἄδονὰς ὑπολαμβάνοντα μεγίστας ἦμεν τὰς ἐπὶ τοῖς καλοῖς ἔργοις χαὶ μεγάλοις, ἀλλὰ μὴ τὰς ἐπὶ τοῖς ἀπολαύ- στοις, χωρίζοντα μὲν ἑαυτὸν ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων παθέων συνεγγίζοντα δὲ τοῖς θεοῖς, οὐδὲ δι’ ὅπεραφα- νίαν ἀλλὰ διὰ μεγαλοφροσύναν καὶ μέγεθος ἀρετᾶς ἀνυ- πέρθλατον τοιαύταν αὑτῷ ἐπιπρέπηαν καὶ προστασίαν ἀμφιθαλλόμενον xal καττὰν ὄψιν xal χαττὼς λογισμὼς χαὶ χαττὰ ἐνθυμάματα χαὶ χαττὸ ἦθος τᾶς ψυχᾶς χαὶ χαττὰς πράξιας xai χαττὰν χίνασιν xai χαττὰν θέσιν té) σώματος, ὥστε τὼς ποταυγασμένως αὐτὸν χατα- χοσμαθῆμεν καταπεπλαγμένως αἶδοῖ καὶ σωφροσύνα τε xal διαθέσι τᾷ περὶ τὰν ἐπιπρέπγαν οὗ γὰρ μῆον αὐλῶ καὶ ἁρμονίας & τῶ ἀγαθῶ βασιλέως ποταύγασις PYTBAGOREORUM δφείλει τρέπεν τὰς ψυχὰς τῶν ποταυγασμένων. Καὶ περὶ μὲν σεμνότατος ἅλις εἰρήσθω " περὶ δὲ χρηστότα- τὸς νῦν ὑποθέσθαι πειρασοῦμαι. Χραστὸς γὰρ ἐσσεῖ- ται πᾶς βασιλεὺς τὸ μὲν χαθόλω δίχαιός τε ὧν χαὶ ἐπιειχὴς xol εὐγνώμων. Ἐντι γὰρ ἁ δικαιότας xot- νωνίας συναχτιχὰ xal συνεχτιχά, καὶ μόνα γε ὧν πρὸς τὼς πλατίον d τοιαύτα διάθεσις ᾿ἄρμοσται τᾶς ψυχᾶς. Ὃν λόγον Yàe ἔχει ῥυθμὸς ποτὲ χίνασιν χαὶ ἁρμονία ποτὶ φωνάν, τοῦτον ἔχει τὸν λόγον διχαιότας ποτὶ χοινωνίαν " χοινὸν γὰρ ἀγαθόν ἐντι xal ἀρχόντων xai ἀρχομένων, εἴγε δὴ συναρμοστιχά ἐντι χοινωνίας πο- λιτιχᾶς. Ἃ δὲ ἐπιείχηα καὶ εὐγνωμοσύνα πάρεδροί τινές ἐντι τᾶς δικαιοσύνας, ἅ μὲν τὸ ἀπότομον τᾶς βλάδας μαλθαίνοισα, & δὲ τοῖς ἐπὶ ποσὸν ἀμπλαχί- €xouct συγγνώμας ἀπομερίζοισα. Δεῖ δὲ τὸν ἀγαθὸν βασιλέα βοηθχτιχόν τε ἦμεν τῶν δεομένων xat evt d- ρίστον δέ, βοήθηαν δὲ μὴ καθ᾽ ἕνα ποιήσασθαι τρό- πον, ἀλλ᾽ ὅπως ἂν δυνατὸν ἧ" εὐχάριστον δ΄ ἦμεν δεῖ μὴ ποττὸ μέγεθος ἀποθλέποντα τᾶς τιμᾶς , ἀλλὰ ποτ- τὸν τρόπον χαὶ τὰν προαίρεσιν τῶ τιμέοντος * ἀδαρέα δὲ δεῖ ἦ "itv ποτὶ πάντας ἀνθρώπως, μάλιστα δὲ ποτ- τὼς μήονας καὶ χαταδεεστέρως ταῖς τύχαις " οὗτοι γὰρ ὥσπερ τοὶ νοσίοντες τοῖς σώμασιν οὐδὲν ὑπομένεν δύ- νανται τῶν βαρέων. ἔχοντι γὰρ τὰς διαθέσιας nitas in irritabili animi parte, quoniam hec animi fervo- rem et robur continet : voluptatis vero amor in parte cupiditatibus affecta quae est effeminata et mollis animi pars : injustitia denique quum summum vitium sit idque compositum in toto animo nascitur. Quocirca lyre in- star rempublicam bonis legibus temperatam concinnare debet rex , ubi prius in se ipso justissimum terminum et legis ordinem constituerit, sciens populi coneinnitatem cujus imperium deus ei commisit, ad ipsum accommo- dandam esse. Sed si ab his quee dicta sunt discesseris, oportet bonum regem prieterea id operam dare , ut in cor- poris situ et babitu decorem servet, civilis et negotiosi hominis in. morem se gerendo, ut neque asper videatur . plebi, neque contemtu dignus , sed suavis et facilis. Con- sequetur autem heec , si primum quidem fuerit verendus tam aspectu , quam auditu , et dignus apparuerit imperio : deinde benignus in collequio, vultu et conferendis bene. ficiis : tum vero severus et formidabilis in improbitatis odio, in poenis ab ea repetendis atque in agendi celeritate omninoque in civitatis sdministrandz seientia et usu. llla enim veneranda gravitas, res ad deorum imitationem comparata, potest. eum admirandum et Mhonorandum plebi exhibere, benignitas vero carum οἱ amabilem, se- veritas denique terribilem et invictum hostlbus, magna- nimum autem et fidentem amicis. Oportet aulem gra- vitatem circa regem conspici nihil neque humile neque vulgare molientem , sed admiranda atque imperio e£ prin- cipatui convenientia, nunquam cum «Qíporibus certan- tem , neque cum squalibus, sed cum majoribus, et pro magnitudine imperii existimantem eas esse maximas vo- luptates, quas honesta et magna facinora , non quas deli- cie afferant , separantem quidem se ab humanis pertur- bationibus, ad deos autem propius accedentem, nec superbia sed animi virtutisque invicta magnitudine tale sibi decus et fastigium comparantem tum vísu, tum ra- tíocinatione , tum cogitationibus , tum animi figura et mo- ribus, tum actionibus, tum corporis motu et gestu nixum, ut qui eum intuentur ornatum accipiant verecun- día completi et temperantia et decoris sensu : non enini minus quam tibia et concentus boni regis aspectus intuen- tium animos in se convertere debet. Et hzc qoidem de veneranda illa gravitate dicta sufficiant : de benignitate vero nunc praecipere conabor. Etenim benignus erit quivis rex, in universum quidem, si justus et zequus et clemens fuerit. Est enim justitia vis qusedam commu- nionem econcilians et continens, et solus certe hic animi affectus aliis hominibus sese accommodat. Quse enim est ratio rhythmi ad motum el harmonis ad vocem, eandem babet justitia ad communionem : nam commune est imperantium et subjectorum bonum, quandoquidem civilem communionem colligat. Caeterum squitas et clementia quasi comites qusedansz sunt jastitisee , illa qui- dem noxe& duritiam molliens , haec vero iis qui aliquatenus delinquunt veniam dans. Bonum autem regem decel egehtibus auxiliari et gratum esse , atque auxiliari quidem non una ralione, sed quocunque modo fleri poterit : gra- tum vero esse oportet non inspecta bonoris magnitudine , sed ingenio et voluntate honorantis : molestiam denique BELIQULE. τοιαύτας xal ol θεοὶ xal μάλιστα ὃ χρατέων πάντων Ζεύς - xal γὰρ οὗτος σεμνὸς μέν ἐντι καὶ τίμιος διά τε τὰν ὁπεροχὰν xai τὸ μέγεθος τᾶς ἀρετᾶς, χραστὸς δὲ διὰ τὸ εὐεργετιχός τε ἦμεν καὶ ἀγαθοδότας, ὅκως δὴ xai λέγεται ὑπὸ τῷ Ἰωνιχῶ ποιητᾶ ὥς x εἴη « πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε" » δεινὸς δὲ διὰ τὸ χολάξεν τὼς ἀδι- χέοντας xal χρατὲν xal χυριεύεν πάντων" ἔχει δὲ xol τὸν χεραυνὸν μετὰ χεῖρας, σύμθολον τᾶς δεινότατος. Ἐπὶ πᾶσι δὲ τούτοις μναμονεύεν δεῖ ὅτι θεόμιμόν ἐντι πρᾶγμα βασιλέα. (Stobeus Flor. XLVIII, 61-62. Διωτογένους Πυθαγορείου 2x τοῦ περὶ βασιλείας.) 3. Καλὸν * δὲ xal τὸ τὸν θεὸν ἐν ἀρχᾶ τῶ δείπνω xal τῷ ἀρίστω ἐπιχαλέεσθαι, οὐχ ὡς δεόμενον τινὸς τῶν τοιούτων, ἀλλ᾽ εἷς τὸ μνασθέντας χαταχοσαηθῇ- μὲν τὰν ψυχάν’ ἐπειδὴ γὰρ ἀπ᾽ αὐτῶ P ἐσμεν xol χεχοινωνήχαμεν τῷ θείω 5, ποθᾶχον χρίνομεν τιμᾶν ἐχεῖνο. Δίκαια 4 δὲ βουλευομένω, ἰχέλως αὐτῷ δεῖ ἅπαντα ἡμᾶς ἐπιτελὲν δικαιοπραγέοντας. “Επειτα * τέτορες αἰτίαι τὰ σύμπαντα περαίνοντι καὶ πᾶσι ἴ τέ- λος ἐπιτίθεντι, φύσις xal νόμος xal τέχνα xal τύχα. xal 8 τῶν μὲν ὄντων ἅ φύσις χαθόλω ἀρχά, τῶν δὲ ἐξ ἤθεος ποτὲ συμφωνίαν πολιτιχὰν φερόντων νόμος ἐπι- στάτας xal δαμιουργός" τῶν δὲ διὰ φρονάσιος ἀνθρωπί- νας τελεθόντων τέχνα λέγοιτό κα δικαίως μάτηρ τε xal ἁγεμὼν ἦμεν " τῶν δὲ εἶχᾷ τε xal ὡς ἔτυχεν ἀπὸ τῶ αὐτομάτω ὁμοίως ποτιπιπτόντων τοῖς χρηστοῖς τε xal πονηροῖς, τύχαν τῶν τοιούτων αἰτίαν φασοῦμες" ταύ-- ταν δ᾽ οὔτ᾽ ἐν μέτρῳ οὔτ᾽ ἐν ὅρῳ τεταγμέναν καὶ ἢ κακὰ πεφρονηκυῖαν ἕκαστα ποιέν !, ἃ γενναθέντα xal τὰ ἐξ αὐτῶν τῶ γένεος ἀμφιδονέεται. ὅ88 ( Stobzus Floril. XLIII, 130 Διωτογένους Πυ- θαγορείου ἐκ τοῦ περὶ ὁσιότητος. Multa hic que corrupta erant correxi. Scripsi autem * χαλὸν:; codd. χαλῶς. P αὐτῶ; codd, αὐτῶν. * τῶ Oslo, πο-- θᾶκον χρίνομεν τιμᾶν ἐχεῖνο; codd. τῷ θείω πόθο» dxovti χρίναντι ἄμμε. 4 Δίκαια δὲ βουλευομένω, ἰχέ- λως αὐτῷ δεῖ ἅπαντα ἡμᾶς ἐπιτελὲν δικαιοπραγέον- τας; codd. διὸ καὶ βουλεύονται ἱχελῶς [vel δικαίως ἂν ἅπαντα ἡμᾶς ἐπιτελέειν διχαιοπραγέοντας. * ἔπειτα ; codd. ἔπειτα γὰρ. ἴ πᾶσι ; codd. ἐπὶ. 8 xal τῶν μὲν ὄντων & φύσις χαθόλω ἀρχά, τῶν δὲ ἐξ ἤθεος; codd, καὶ τῶν μὲν ἐξ ἄθεος in qua scriptura deesse aliquid nemo non videt. ἢ xai χαχὰ πεφρονηχυῖαν; codd. xai πεφρονηχυῖαν vel xal πεφρονημένως. ! ποιέν, ἃ γενναθέντα xal τὰ ἐξ αὐτῶν τῶ γένεος ἀμφιδονέεται ; codd. ποιεῦν γενναθεῖσα δὲ ἃ ἐξ αὐτῶν τῶ Ὑένεος. ἄμφω χινεῖται.) 4. Περὶ βίω ἐχλογισμὸς xa0 ὅν x' εἴη 6 ἀνθρώπινος βίος ὁσιώτατός τε καὶ νομιμώτατος. Πρᾶτον μὲν αἴχα τις μὴ πολυπραγμονοίη " μηδὲ ταχὺ ἐπὶ τὰς δί- xa ὁρμῴη, ἀλλὰ πολὺν χρόνον ἀμδαλλόμενος αὐτός τε προχαλέσαιτο P ἄνευ δίκας, ὥστε τὸν ἀντίδικον προ- θύμως τῇ συνθήχη ἐμμένεν ^* χαὶ alxa * τὰ πολλὰ ἐξαγορεύων τῶ πράγματος μὴ ἄλλα λέγη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, xal ἐπὶ μὲν τᾶς ἀλλοτρίας ζαμίας τὸ ἀχριδὲς μῷτο, ἐπὶ δὲ τᾶς ἰδίας τὸ μέτριον" τὸ γὰρ αὐτὸν παρ᾽ αὐτῶ διαιτᾶσθαι * μετριωτέρω ἤθεος" xal μὴ ἐπὶ τᾷ ζημίᾳ οὕτως ὡς ἐπὶ τᾷ αἰσχύνᾳ λυποῖτο᾽ τὸ μὲν γὰρ ἐπ᾽ ἀργυρίῳ ὀδυνᾶσθαι φαύλω ἤθεος, τὸ δὲ ἐπὶ τὰ αἰσχύνᾳ καὶ τᾷ ἀτιμίᾳ χαλοχαγάθω. ( Stobzus Floril. V, 69 Διωτογένεος Πυθαγορείου nullam eum cum ceeteris mortalibus exhibere convenit , (nm maxime inferioribus εἴ vilioris forlunz hominibus :* hi enim. quemadmodum corporibus agri nihil grave pos- sunt tolerare. Habent enim dii quoque tales affectiones et precipue omnium imperator Jupiter : siquidem hic venerabilis quidem est et honorandus propter excellen- liam et magnitudinem virtutis, benignus vero propterea quod beneficus sit et bonorum largitor, ut etiam ab Ionico poeta dicitur esse « hominum paler atque deorum », formidabilis denique , quoniam injustos puniat omnium- que rex ac dominus sit : fulmen etiam manibus gestat , terroris symbolum. [ἢ omnibus igitur hisce considerandis meminisse oportet, divinam quandam rem esse regnum. 3. Honestum etiam est deum initio cens et prandii invocari , non quasi ipse talibus precibus indigeat, sed ut animus ejus recordatione ornetur : cum enim ab eo orli simus et numinis facti participes , consentaneum judi- camus nos illud honore prosequi. At quando deus justa 4nolitur, decet nos ejus exemplo omnia juste agere. Deinde quatuor cause universa consummant omnibusque finem imponunt , natura, lex, ars et fortuna : ac natura quidem omnino rerum generatarum principium est, eorum vero que ex moribus ad concordiam civilem adducunt lex praeses est et effectrix : at operum que hu- ' mana prudentia perficiuntur ars merito mater οἱ auctor nominetur : eorum denique qua temere ac prout contigit fortnito similiter probis et improbis accidunt, fortunam causam esse dicemus : hanc autem neque modo neque terminis cireumscriptam atque etiam hostiles spiritus ge- rentem singula facere, qua genita una cum prole sua circumcirca agitantur. 4. ViUe ratio qua huinana vita sanctissima et justissima fuerit. Primum quidem si quis non multis negotiis impli- cetur neque celeriter litem alii intendere aggrediatur, sed diu dilato certamine ipse causam privatam evilans ita ad- versarium provocet, ut libenter pactum servet : ac si pleraque rei capita enuntiaus non alia dicat, sed ipsam rem, atque alieni quidem damni summam accurate sub. ducat, suum vero detrimentum modica supputatione ad calculos vocet : nam suo labore victum quarere summa modestis est : denique si non ita damno, ut dedecore do- leat : nam pecunie jactura angi pravi ingenii est, dede- core autem et infamia cruciari hominis honesti esse videtur. 536 " PYTHAGOREORUM ἔχ τοῦ περὶ ὁσιότητος. Vulgavi * πολυπραγμονοίη ; cod. πολυπραγμονῇ. P προχαλέσαιτο; codd. προσχα- λεόμενος. * ὥστε τὸν ἀντίδιχον προθύμως τῇ συνθήχη ἐμμένεν ; codd. ὥστε ὃ ἀντίδικος προεκαλέσατο ἐμ- μένεν. ὅ xal αἴχα τὰ πολλὰ ἐξαγορεύων τῶ πράγμα- τος μὴ ἄλλα λέγῃ ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ; codd. καὶ αἴχα τὰ πολλὰ ἐξηταγόρεν τῷ πράγματι χαμαύλη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. “ διαιτᾶσθαι; codd, διαιτεῖ- σθαι.) . δ. Χρὴ τὸν βασιλέα σοφὸν ἥμεν" οὕτω γὰρ ἐσεῖται ἀντίτιμος xol ζαλωτὰς τῶ πράτω θεῶ. Οὗτος γὰρ xol φύσι ἐντὶ χαὶ πρᾶτος βασιλεύς τε χαὶ δυνάστας, ὃ δὲ γενέσι xal αιμάσι, καὶ ὃ μὲν ἐν τῷ παντὶ xal ὅλῳ, 6 δὲ ἐπὶ γᾶς, xal 6 uiv ἀεὶ τὰ πάντα διοιχεῖ τε xol ζώει αὐτὸς ἐν αὑτῷ χεχταμένος τὰν σοφίαν, ὃ δ᾽ ἐν χρόνῳ ἐπιστάμαν. Ἄριστα δέ χα μιμέοιτο τοῦτον, εἶ μεγαλόφρονά τε xal πρᾶον * xel ὀλιγοδεέα παρα- σχευάζοι αὗτόν, πατριχὰν διάθεσιν ἐνδειχνύμενος τοῖς ὑφ᾽ αὑτῷ" διὰ τοῦτο γάρ που μάλιστα καὶ νενομίχαντι ἢ τὸν πρᾶτον θεὸν πατέρα μὲν θεῶν πατέρα δὲ ἀνθρώπων ἦμεν, ὅτι ἥπιος πρὸς πάντα τὰ ὅπ᾽ αὐτῷ γενόμενά ἐντι, xal ἐπιμελούμενος ^ τᾶς προστασίας οὐδέποχα παύεται, οὐδὲ ἤρχεσται τῷ ποιητὰς μόνον πάντων γε- γονέναι, ἀλλὰ xal τροφεὺς διδάσχαλάς τε τῶν χαλῶν πάντων χαὶ νομοθέτας πέφυχε πᾶσιν ἐπίσας. Τοιοῦτον θέμις ἦμεν 3 xol τὸν ἐπὶ γᾶς xol παρ᾽ ἀνθρώποις ἄγε- μονὲν μέλλοντα βασιλέα " οὐδὲν δὲ ἀθασίλευτον χαλὸν οὐδὲ ἄναρχον ἄνευ δὲ σοφίας xal ἐπιστάμας οὔτε μὰν βασιλέα οὔτε ἄρχοντα οἷόν τε ἦμεν' μιματὰς ἄρα xal ὑπαρέτας ἐσσεῖται νόμιμος τῶ θεῶ 6 σοφός τε xal βασι- λεύς. (Stobeus Flor. XLVIII, 63 Σθενίδα Αοχροῦ Πιυθαγορείου περὶ βασιλείας, — * πρᾶον Halmii conjectura est; ἁδρὸν libri. " νενομίχαντι reposui pro membranarum lectione νενομέχθαι. “ im- μελούμενος exaravi ; codd. ἀμελούμενος vel μελού- μενος. ἃ θέιλ'ς ἦμεν Valckenarius legendum conjecit pro corrupta codicum scriptura ἐπιστῆμεν.) 6, Ὅτι μὲν ἅπαντος ζῴω φύσις ποτί τε τὸν χόσμον ἄρμοχται καὶ τὰ ἐν τῷ χόσμῳ πολλοῖς μοι δοχεῖ τεχμα- ρίοις φανερὸν ἦμεν. Συμπνείουσα γὰρ οὕτω καὶ συνδε- δεμένα τᾶ ἀρίστα τε ἄμα xal ἀναγχαία ἀχολουθία " ὁπαδεῖ ῥύμᾳ τῶ παντὸς περιοχεομένα ὃ ποτί τε τὰν χοινὰν εὐχοσμίαν καὶ ποττὰν ἴδιον ἑχάστω διαικονάν' παρὸ καὶ τόδε χόσμος ποταγορεύεται χαΐί ἐντι τῶν ὄν- τῶν ζῴων τελῃότατον. "Ev δὲ τοῖς μέρεσιν αὐτῶ πολλοῖς τε ὄντεσι xal διαφόροις τὰν φύσιν προέχει “ τε ζῷον xal θειότατον xal ἔγγειον ὁ διὰ τὸ μετέχεν πλῖον τῷ θείω. Καὶ ἐν μὲν τᾷ τῷ θεῶ ὄντος ἀεὶ φύσι τὰ τὰν πράταν xal μεγίσταν ἀχολουθίαν ἔχοντα ἥλιός ἐντι xal σελάνα * xal τοὶ πλάνατες ἀστέρες" ἐν δὲ τᾷ γώρα τᾶ σελάνας ἕνερθεν χατὰ ! τὰ δι᾽ εὐθείας ἰόντα σιόματα ἃ τῷ δαίμονος φύσις ἔχει τὰν διεξαγωγάν᾽ ἐν δὲ τᾷ γᾷ x«i παρ᾽ &uiv ἀριστοφυέστατον μὲν ὥνϑρωπος, θειό- τατον δ᾽ ὁ βασιλεύς, ἔν τε χοινᾷ φύσι πλεονεχτέων τῷ χρέσσονος, τὸ μὲν σχᾶνος τοῖς λοιποῖς ὅμοιος, οἷα γεγονὼς ἐκ τᾶς αὐτᾶς ὕλας, ὑπὸ τεχνίτα δ᾽ εἰργασμένος λῴστω, ὃς ἐτεχνίτευσεν αὐτὸν ἀρχετύπῳ γρώμενος ἑαυτῷ" κατασκεύασμα δὴ ὧν ὁ βασιλεὺς ἕν χαὶ μόνον ἐντὶ οἷα τύπος ὃ τῶ ἀνωτέρω βασιλέως, τῷ μὲν πε- ποιηκότι γνώριμον ἀεί, τοῖς δ᾽ ἀρχομένοις ὡς ἐν φωτὶ τῷ βασιλήᾳ βλεπόμενον, Τᾷδε γὰρ χρίνεταί τε χαὶ 5. Oportet regem sapientem esse : sic enim vicissim ho- norendus erit et summi dei aemulus, Quippe hic natura primus est rex ac dominus, ille vero et ortu et imitatione, atque hic in toto mundo et rerum universitate, ille in terra, et bic quidem semper omnia administrat ac vivit insitam ipse sapientiam possidens, ille autem temporariam scientiam habens. Ceterum optime bunc imitetur, si magnanimum , mansuetum et paucorum indigum se prz- stKerit, paternum ip cives animum declarans : hanc enim ob causam precipue deum etiam existimarunt primum esse deorum atque hominum parentem, quod mitis in uni- versum subjectorum. ccetum est neque unquam rerum administratione neglecta cessat, neque solum cuncta pro- creasse contentus fuit, sed etiam nutritor praceptorque bonorum omnium ac legumlator omnibus ex t&quo est. Talem et eum esse regem convenit qui in terra hominibus imperaturus est : nihil vero regum aut magistratuum jmperio otbum pulchrum esse potest : sine sapientia vero ac scientia fleri nequit ut quísquam vel rex sit vel magi- stratus. Imitator ergo et minister legitimus dei vir sapiens et rex erit. 6. Uniuscujusque animalis naturam ad mundum et ejus partes accommodatam esse multis signis probari mihi vi- detur. Sic enim consentiens et colligata optimam simol .et necessariam convenientiam sequitur, universi impelu circumacta tum ad communem omnium ornatum tum ad singulorum perpetuitatem tuendam : quocirca etiam hzc rerum compages mundus vocatur et animalium perfecissi- mum esf. In partibus vero ejus que et mullze sunt el na- tura diversse excellit aliquod animal qua maxime divinum qua terrenum propterea quod plus divinitatis continet. Εἰ in illa quidem :eterna dei natura primam et maximam convenientiam habentia sol et luna et stellee errantes sunt: in regione vero quiae est in(ra lunam uhi corporum motus est rectas dzemonis natura versatur : c:eterum in terra εἰ apud noa prastantissimus quidem natura est homo, diri- nissimus vero rex atque in communi natura plus commo- dorum quam reliqui habens , corpore quidem cseteris simi- lis, utpote ex eadem materia natus, ab optimo autem artifice factus qui eum se ipso exemplo usus fabricarit : quocirca rex unicum et solum quoddam opus est, supremi illius regis simulacrum, procreatori quidem suo semper familiare, civibue vero, tanquam in lumine, in regno conspicuum, * Ita enim examinalur et probatur ut avium BRELIQULAE. δγκιμάζεται, ὡς τὸ χράτιστον dv πτανοῖς ζῷον detoc ἀντωπὸν ἁλίω γενόμενον" χὡπὶ τᾶς βασιλήας δὲ λόγος ὡυτός, θείας τε ἐάσας καὶ δι᾽’ ὑπερδολὰν λαμπρότατος δυσυράτω, al μὴ τοῖς γνασίοις - μαρμαρυγαί τε γὰρ πολλαὶ xal σχοτοδινιάσιες ὥς ἐφ᾽ ὕψος ὀθνῆον ἐπιβάν- τὰς τὼς νόϑως ἀπήλεγξαν' τοῖς δὲ προσηχόντως xut οἰχηότατα πρὸς αὐτὰν ἐπὶ τοῦτο " ἀφιγμένοις οἰχήσι- μος, κεχρῆσθαι δυναμένοις αὐτᾶ. Ἃ μὲν ὧν βασιλήκ ' Jg εἰλικρινές τε xal ἀδιάφθορόν ἐντι xal δι᾽ ὅπερ-- 6o)kv θειότατον δυσέφιχτον ἀνθρώπω. Δεῖ δὲ xal τὸν ἐς αὐτὰν καταστάντα καθαρώτατόν τε ἦμεν xai διχυ- Ἰίστατον τὰν φύσιν, ὡς αἡ τὸ λαμπρότατον ἀφανίζη ἐν σπίλοις τοῖς ἑαυτῶ δ΄ καθὸ xal τὼς ἁγιωτάτως τόπως ἐχαλίδωσαν τινες χαὶ τῶν ἀντιασάντων ἔνιοι μιαροὶ τὼς ἀντιάξαντας αὐτοῖς. λασιλήα δὲ τὸν ὁμιλήσοντα φύσιός τε ἀχράντω δεῖ μετέχεν ἐπίστασθαί τε αὑτὸν ὅσῳ τῶν ἄλλων ἐντὶ θειότερος ὅσῳ τε ἅτεροι ' αὐτῶ, οἷς δὴ κατὰ λόγον ἀπεικάζων ἑαυτὸν ἄριστ᾽ ἂν ἑαυτῷ τε χρῶτο xal τοῖς ὑποτεταγμένοις, Καὶ τοῖς μὲν ἄλλοις ἀνθρώποις, αἴχα ἁμαρτάνωντι, ὁσιωτάτα χάθαρσις ἐξομοιωθῆμεν τοῖς ἀρχόντεσσιν, αἴτε νόμος alte. βασιλεὺς διέποι τὰ χατ᾽ αὐτώς οἱ δ᾽ αἴχα * τῶ χρέσσονος δέοντες ? διὰ τὰν φύσιν ἀμπλάχωντι P, οὐ μαχρὰν οὐδ᾽ ἀπῳχισμένως αὐτοὺς 4 χρὴ παρὰ θεῶ " μὲν ὡς εὐθὺ τᾶς ὠφελείας τυγχμάνεν. Οὔτε γὰρ τὸν χόσμον δίζοιτο ἄν τις ἐν αὐτῷ τε ὧν καὶ μέρος ἐκείνω, οὔτ᾽ ἂν ἀνόητος εἴη τῶ διέποντος αὐτὸν ὁ ἁτέρων " αὐτὸς ἄρχων. Ἃ δ᾽ εὐχοσμία πολλὰ καὶ τὸ μηδὲν ἄναρχον εὑρὲν δύνασθαι xal τῷ τρόπῳ τᾶς ἀρχᾶς ὃι- δάσχαλον. Ἐχλάμπει γὰρ αὐτᾶς εὐθὺ τὸ χαλόν, ἂν princeps aquila obversis soli oculis : eademque est regni ralio, ut quod divinum sit et propter nimiam claritatem oculos praestringat omnibus praeterquam legitimis : etenim multi splendores oculis obversantes atque vertigines ar- guunt spurios tanquam in insolitam altitudiuem nisos : qui vero, ut par est, propte? natura cum regno similitudinem eo pervenerunt, habitare illud et commode eo uti possuut. £st igitur regnum res sincera et incorrupla et ob divinila- tis excellentiam homini vix assequenda. Oportel autem liominem in eo fastigio locatum natura purissimum esse el splendidissimum , ne rem clarissimam suis maculis oh- scuret : quemadmodum nonnulli sanctissima loca inqui- Baverunt el spurci quidam eos quibus obviam facti sunt. Sed civitati praefuturum incontaminatee nature participem esse convenit atque intelligere quanto reliquis divinior sit quantoque alii ipso sint excellentiores, quibus ut decet sese comóarans optime se ipso et civibus uti poterit. Ac ceteris quidem bominibus, si forte delinquant, sanctissima pur- gatio est arrepta priucipum similitudo, sive lex sive rex imperium apud ipsos teneat : at principes si melioris exempli indigentes nature culpa in vitium inciderint , non procul neque longe remotos eos decet dei beneficio statim opem consequi. Neque enim mundum quisquam quisesi- $37 6 μιμασόμενος δι᾽ ἀρετὰν αὐτῷ τε φίλος, ὃν μεμίμα- ται, καὶ πολὺ πλέον τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν τεταγμένοις. Οὐ γὰρ ἄν τις θεοφιλὴς ὧν μισέοιτο ὕπ᾽ ἀνθρώπων, ἐπεὶ οὐδὲ τὰ ἄστρα οὐδ᾽ 6 σύμπας χόσμος ἐχθαίρει τὸν θεόν: al δέ κα ἐμίσει τὸν ἀγεμονεύοντα, οὔ κα εἵπετο πειθόμενος αὐτῷ τὸ δ᾽ ἐχεῖνον ἄρχεν εὖ αἴτιον τῶ xal τώσδε ἄρχεσθαι χαλῶς. Ἐγὼ μὲν ὧν ὁπολαμθάνω xal τὸν ἐπὶ τᾶς γᾶς βασιλέα δύνασθαι μηδεμιᾷ τᾶν ἀρετᾶν ἐλαττοῦσθαι τῷ xav ὠρανὸν βασιλέως" ἀλλ᾽ ὥσπερ αὐτὸς ἀπόδαμόν τί ἐντι χρῆμα χαὶ ξένον ἐκεῖθεν ἀφιγμένον πρὸς ἀνθρώπως, xal τὰς ὀρετὰς ἄν τις αὐτῷ ἔργα ὑπολάδοηι τῶ θεῶ xal δι᾽ ἐχεῖνον αὐτῶς Σχο- πέοντι δ᾽ ἀργᾶθεν ἀλάθηχ λόγος" χοινωνία τε γὰρ πράτα τε πάντων xal dvayxa:otata τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει, ἄς μετέχει μὲν 6 παρ᾽ ἁμῖν βασιλεύς, μετέχει δὲ καὶ 6 ἐν τῷ παντὶ πάντα διέπων συνεστάναι γὰρ χωρὶς φιλίας καὶ χοινωνίας ἀμάχανον' σχοποίη δ᾽ ἄν τις ταῦτα xal ἐπὶ τῶν συμπολιτευομένων, ἐξελὼν τῷ λόγῳ τὰν χατὰ συνάθηαν χοινωνίαν" ἐλάττων γὰρ αὔτα τᾶς τε θείας φύσιος xal τᾶς βασιλιχᾶς" οὐ γὰρ δέονται τὰν τοιαύταν δέησιν ἀλλ᾽ ἄλλοις ἅπαντα συυ πονοῦσαι τῷ αὑτῶν ὑστεροῦντι ποιοῦνται χοινὰν τὰν βοήθηαν t τέλειοι γὰρ κατ᾽ ἀρετάν" à δ᾽ ἐν τᾷ πόλει φιλία χοινῶ τινος τέλεος ἐχουένα τὰν τῶ παντὸς ὁμόνοιαν μεμίμα- ται" ἄνευ δὲ τὰς περὶ τὰς ἀρχὰς διατάξιος οὐδεμία ἂν πόλις οἰχοῖτο" ἐς δὲ ταύταν νόμων τε δεῖται καί τινος προατασίας πολιτιχᾶς τό τε ἄρχον xal τὸ ἀρχόμενον, εἴπερ σώζοιτο δι᾽ αὗτό", Ἔχ τούτων χοινὸν ἀγαθὸν εὐαρμοστία τις xal τῶν πολλῶν ὁμοφωνία μετὰ πειθοῦς συνᾳδοίσας. Ὁ xav' ἀρετὰν ἐξάρχων χαλέεταί τε verit, quum in eo versetur et ejus pars sit, neque aliorum rector eum ἃ quo ipse regitur ignoraverit. Est vero hic ornatus maximus quando nihil moderatoris expers reperi- tur et quando moribus principem imperii magisteum esse videmus. Sic enim statim imperli pulchritudo elucet, si dei imitator virtutis causa ei quem imitatus est carus sit et magis etiam cibus suis. Neque enim quisquam deo gratus hominibus odio sit, siquidem nec siderum coetus nec mundus universus deum odit : quippe sí ducem suum odisset , neutiquam ei obedirel : quod autem ille bene im- perat, ea causa est cur subjecti bene regantur et pareant. Ego igitur existimo vel hunc terrestrem regem posse nulla virtute inferiorem esse quam celestem : sed ut ipse res est quaedam peregrina et externa , οἱροίο ccelitus ad homines profecta , ita etiam ejos virtutes quispiam dei opera esie putet et per illum ipsi inesse. Atque a principio quidem rem considerant! orationis mee veritas apparebit : nam communio rerum omnium et prima est et hominum generi maxime necessaria, cujus particeps quidem noster rex est, particeps vero eliam ille qui in universo cuncla gubernat ς nihil enim sine amicitia et communione consistere polest, quod ipsum inter cives quispiam facile animadverterit , si cogitatione communionem qui ex consuetudine constat | 538 βασιλεὺς καὶ ἔντι, ταύταν ἔων φιλίαν τε xai xotvo- νίαν ποτὶ τὼς δπ᾽ αὕταυτον, ἄνπερ ὃ θεὸς ἔχει ποτί τε τὸν χόσμον xal τὰ ἐν αὐτῷ. “Ὅλαν δὲ τὰν εὔνοιαν χρὴ παρασχευάζεσθαι πρᾶτον μὲν παρὰ τῶ βασιλέως ἐς τὼς βασιλευομένως, δεύτερον δὲ παρὰ τῶνδε ἐς τὸν βασιλέα, ὁποία " γεννάτορος ποτὶ υἱέα xal ποτὶ ποί-- μιναν νομέως καὶ νόμω ποτὶ χρωμένως αὐτῷ. (Stobzus Flor. XLVIII, 64 ᾿Εχφάντου τοῦ Πυ- θαγορείου ἐκ τοῦ περὶ βασιλείας. Correxi * τᾷ ἀρίστα τε ἅμα καὶ ἀναγχαίᾳ ἀχολουθίᾳ; codd. τὰν ἀρίσταν τε ἅμα xal ἀναγχαίαν ἀχολουθίαν. 5 περιοχεουένα ; codd. περιαυγευόμενα, “ προέχει; libb. ἐξάρχει. 1 θει- τατον xol ἔγγειον cum. Spondano; membrane οἰκειότατον ἐν γενοῖν. * ἔχοντα ἥλιός ἐντι xal σε- λάνα καὶ τοὶ πλάνατες; libri ἔχοντα ἀσπάζεται.... καὶ τοὶ πλανᾶτες. í ἔνερθεν χατὰ τὰ; libri ἔνερθεν τὰ, δ ἐντὶ οἷα τύπος cum Meinekio; ἐν οἷς τινος eodd. à ἐπὶ τοῦτο cum Jacobsio; ἐπὶ τούτῳ codd. ! δυναμένοις αὐτᾷ. Ἃ μὲν ὧν Baca cum Meinekio ; δυναμέναν. Αὐτὰ μὲν ὧν βασιλήα codd. X ἑαυτῶ ; codd. ὅφ᾽ αὑτῷ. ! ἐπίστασθαί τε ; codd. ἐπι- στάμεν τε. Ὁ ὅσῳ τε ἅτεροι cum. Koenio; ὅσα τε ἅτερα codd. " οἱ δ᾽ αἴκα τῷ χρέσσονος; codd, oi δ᾽ εἴ τι τῷ χρέσσονος. 9 δέοντες ; codd. δέοντος. ἢ ἀμ- πλάχωντι; codd. ἀυπλαχόντες. αὐτοὺς; codd. οἷ. T παρὰ 0:5; codd. θεῷ. * ἁτέρων ; codd. ἑτέ- ρῶν. * ἀλλ᾽ ἄλλοις ἅπαντα συμπονοῦσαι τῷ αὑτῶν ϑὁστεροῦντι ποιοῦνται χοινὰν τὰν βοήθηαν; codd, ἀλλ᾽ ἄλλων (vel ἀλλάλων) χαθανοῦν ἐχπορεῦντες τῶν ὗστε- ρούντων ἀναπλαροῦντι χυινὰν τὰν βοήθηαν. " αὑτό: libri αὐτό. " ὁποία: codd. ὁποῖα.) PYTHAGOBREORUM 7. Mía γὰρ ἀρετὰ πρὸς τὸ ἄρχεν ἀνθρώπῳ ? xz: πρὸς τὸν αὑτῶ βίον. Χρήσεται δ᾽ οὐδενὶ ὃ δι᾽ ἔνξειαν ποτιλαμθάνων εἰς ὑπηρεσίαν τὰν αὐτὸς αὐτῷ, ἀλλ᾽ ὡς χατὰ φύσιν ἐνεργῶν “ * χοινωνίας γὰρ ἐάσας οὐδὲν ἔλαττον ἕκαστος αὐτάρχως βιώσει καθ᾽ αὑτόν. δΔοχεῖ μὲν γὰρ ὃ αὐτάρχης μηδενὸς ἂν ἄλλω πρός γε τὰν abr) διεξαγωγὰν ποτιδεήσεσθαι" αἱ δ᾽ ἄρα δεῖ βίον ἐνεργέα ζώεν, δᾶλον ὡς χἂν αἱ ἅτερα προσλάξοι ^, οὐδέν τι ἔλαττον αὐτὸν αὐτάρχεα ποιήσει' φίλως τε γὰρ ἕξει διὰ τὰν αὑτῷ ἀρετάν, xal τοῖσδε χρώμενος οὐ xaz' ἄλλαν ἀρετὰν χρήσεται ἣ ἅπερ xal ποττὸν αὑτῷ βίον. ᾿Ἀλνάγχα δὲ ἀχολουθὲν xal τὰ τοιάδε, οὐχ ἁτέρας τινὰς ἐξαιρέτω ποτταῦτα παρεσχευασμένας *. Xi μὲν θεὶς οὔτε διαχόνως ἔχων οὔτε ὑπαρέτας οὔτ᾽ αὖ 9002: τινὶ χρώμενος οὐδὲ στεφανῶν ἢ ἀναγορεύων τὼς πει- θομένιος ἢ ἀτιμάζων τὼς ἀπειθέοντας, οὗτος αὐτὸς ἄρχει ποτὶ τοσόνδε μέγεθος ἀρχᾶς, ἀλλ᾽ οἶμαι παρέχων ἀξιομίματον ἑωυτὸν ζᾶλον ἐντίθητι πᾶσι τᾶς αὑτῶ τύ- σιος. ἼΕντι δὲ αὐτὸς μὲν ἀγαθός, καὶ τόδε μόνον τε καὶ ῥάδιον ἔργον αὐτῶ" οἱ δὲ μιμεύμενοι τῶν ἄλλων χρέσσον τῷδε πάντα ἐργάζονται" & δὲ δμοίωσις xxi ἑχάστῳ τῷδε ! αὕταρχές ἐντι" οὐ γὰρ ἄλλα μὲν ἀρετὰ ποιεῖ τὰ ἀρεστὰ τῷ θεῷ, μιμέεται δ᾽ αὐτὸν ἁτέρα. Ὁ δ᾽ ἐπίγηος παρ᾽ ἁμῖν € βασιλεὺς πῶς οὐχ δωοίως αὐτάρχης; ἀπειχάζων τε γὰρ αὑτὸν ἑνὶ ἂν ἀπειχάσειε τῷ κρατίστῳ, xal πάντες ἑωυτὼς P πειρώμενοι τούτω ὁμοιοῦν βασιλιχοὶ ! ἔσονται" τὰ δ᾽ ὅσα βίας καὶ ἀνάγκας ἐντὶ E τῶν ὑποτεταγμένων, ἐνίοτε ἕχαστον ! τὰν περὶ τὰν μίμασιν προθυμίαν ἀφαιρέεται" χωρὶς εὐνοίας γὰρ ἀμάχανον ἐξομοιωθῆναι, ἃ μάλιστα πάντων ἀφανίζει τὸ φούερόν. Ὥς εἴθε ἦν τᾶς ἀνθρωπίνας φύσιος δυνατὸν exemerit : quippe haec inferior est quam divina natura et regia : neque enim ilie tale quid desiderant , sed labo- rantes alios in omni re aJjuvando ei qui ipsarum opera eget commune auxilium ferunt : nimirum virtute perfeclae sunt: at civitatis amicitia communem quendam finem spectans ipsius universi concordiam imitatur : verum sine magistratuum constitutione nulla omoino civitas admini- strari possit: ad hanc autem consequendam tum legibus tum civili gubernatione indigent et qui regit et qui regitor, si per se servari velint. Hinc nascitur commune bonum , concinnus quidam status el multitudinis consensus cum con- cordi obsequio. Qui juxta virtutem imperat rex et vocaturet est, eadem amicitia et communione cum civibus suis con- junctus, quam deus cnm mundo atque ejus partibus habet. Ceterum oportet omnem benevolentiam institui primum a rege erga cives, deinde ab hisce erga regem, qualis patris erga filium, pastoris erga gregem et legis erga illos qui ea utuntur esse solet. 7. Una enim virtus ad imperium homini et ad vitam sufücit. Nemine autem utetur, inopia eum arcessens ad ministerium , sed quod nature legibus convenienter suum opus navat : quum enim communio sit, nihilominus unus- qnisque per se suis contentus vivet. Videtur enim is qui rebus suis contentus est nemine alio ad vitam transigendam indigere : quodsi vitam actuosam degere oporteat , liquet etiamsi alia assumserit , nihilo secius eum suis instructum praesidiis vivendi genus habiturum : quippe et amicos ba- behit sus virtutis gratia, quibuscum agens non alia virtute iis utetur, quam illa qua vitam suam instituit. Necesse au- tem est talia quoque virtutem sequi, non alià quàdam eáque eximiá ad has res comparalà. Ac deus quidem citra famulorum et ministrorum operam ac sine ullo edicto neque vel coronans vel renuntians obedientes vel ignominia no- tans contumaces, ipse solus tantam imperii molem guber- | nat, sed se ipsum, opinor, imitatione dignum prsebess ombibus natura su; desiderium el eemulationem injicil. Est autem ipee quidem bonus et in hoc solo opere eoque facili occupatur : ejus vero imitatores caeteris διε propter hoc studium omnia peragunt : et illius assimilatie singulis sufficit; non enim alia virtus est quae deo grat facit et alia quie eum imitatur. Ceterum rex terrestec qui apud nos est cur non sinfiliter se ipso contentus sit? Assimilans enim sese ubi eique oplimo similis fieri vuil omnesque se ad illius imitationem conferentes regak: erunt : quaecunque vero ad vim civibus afferendam εἰ imitandi necessitatem iis imponendam valent, interdusa RELIQULE. φελὲν τὸ καὶ πειθοῦς τίνος δέεσθαι. l'óós γὰρ τᾶς τιγήω φαυλότατος τὸ λείψανον, χαθ᾽ ἂν ἐπίχαρον ὃν b ζῷον ταύτας οὐχ ἀμοιρεῖ" ἐπειδήπερ πειθὼ ἔργον τί r:i παροιχέον ἀνάγχα" πράτα γὰρ ἀφ᾽ αὑτᾶς αὐτὰ χτεργάζεται τάπερ ἐχείναν διέφυγαν. “Ὅσα δ᾽ αὐτο- υῶς τῷ καλῷ χρῆται, τούτοις οὐδεμία πειθοῦς αἰδώς" κειδήπερ οὐδὲ φόῤδος ἀνάγχας. ᾿Ἐνεργάσαιτο δ᾽ ἂν ὄνος ὃ βασιλεὺς ἀνθρώπω φύσι χαὶ τόδε τὸ ἀγαθόν, « διὰ μίμασιν αὐτῶ τῷ χρέσσονος ποτὶ τὸ δέον ἔπε- θαι. Τὼς δὲ ὥσπερ ὑπὸ μέθας διεφθαρμένως xai διὰ axàv τροφὰν ἐς λάθαν ἐμπεσόντας αὐτῶ, παραλαφθεὶς λόγος ἐπέῤῥωσέν τε χαὶ χάμνοντας ἰάσατο, καὶ τὰν x τᾶς χαχίας ἐνοιχεῦσαν αὐτοῖς λάϑαν ἐχθαλὼν τὰν νάμαν ἐσώχισεν, ἐξ ἄς ἀπετέγθη & καλεομένα πειθώ" αἱ τὰν ἀρχὰν ἐκ φαύλων σπερμάτων λαδοῖσα alta τι πουδαῖον ἐχφύει τὰν ἐπίγηον οἰκεῦσι χώραν, ἐν ἃ δι᾽ ἰσθένειαν τᾶς ἅμῶν φύσιος 6 λόγος ἀνθρώποις óui- ων ἀναπλαροῖ τὰ τῶν διὰ χαχίαν ὑστερούντων. (Stobaeus Flor. XLVHI, 65 ᾿Εχφάντου τοῦ Πυ- IxYootiou ἐκ τοῦ περὶ βασιλείας, Emendavi : * ἀν- Ἰρώπῳ ; codd. ἀνθρώπων. ^ οὐδενὶ; codd. οὐδενὸς. ᾿ἐνεογῶν cum Meinekio; libri συνεργῶν, 5 ὡς x&v x ἅτερα προσλάδοι cum eodem; ὡς xal ἕτερα àv τροσλάθοι libri, * οὐχ &vépac τινὸς ἐξαιρέτω ποτταῦτα παρεσχευασμένας cum eodem ; οὐχ ἁτέρως τινὸς ἐξαι- X: ποττ᾽ αὐτὰ παρεσχευασμένως codd. ! τῷδε; codd, τῶδε. 8 παρ᾽ ἁμῖν; ἁμῖν codd. * πάντες ἑωυ- tX; πᾶς ἑωυτῷ codd. ! πειρώμενοι τούτῳ ὁμοιοῦν βασιλιχοὶ ἔσονται; codd, πειρώμενος ὁμοιοῦν αἴθ᾽ ὃς δ89 ἔσεται. * ἐντὶ; libri τὰς. ! ἕχαστον; membrane ἑκάστῳ.) 8. Απερ ἰσχύων καὶ θείαν ἔχων ἔννοιαν τῷ ὄντι βασιλεὺς εἴη. Τᾷδε γὰρ πεπεισμένος ἀγαθῶν μὲν πάντων αἴτιος ἐσεῖται, χαχῶν δὲ οὐδενός. Οὐ μὰν ἀλλ᾽ ὅτι γε δίχαιος ἐσεῖται χοινωνιχὸς ὧν παντί τῳ δᾶλον" ἐν ἰσότατι γὰρ & κοινωνία, χαὶ ἐν τᾷ ταύτας ἀποδιανομᾷ. ᾿Ἐξάρχει μὲν ἃ δικαιοσύνα, μετέχει δ᾽ & χοινωνία " οὐ γὰρ δυνατὸν ἄδιχον μὲν ἦμεν, μεταδι- δόμεν δὲ ἰσότατος, ἣ μετατιδόμεν μὲν ἰσότατος, μὴ χοινωνιχὸν δὲ ἦμεν, ᾿Εγχρατέα δὲ πῶς οὐχ ἂν ὑπο-- λάδοι τις τὸν αὐτάρχη ; ἃ γὰρ πολυτέληα μάτηρ τᾶς ἀκρασίας, αὗτα δὲ τᾶς Ü6otoc , ἐξ ἃς τῶν ἐν ἀνθρώποις χαχῶν τὰ πολλά, Ἃ δ' αὐτάρχηα οὐδ᾽ ἂν τέχοι πο- λυτέλγαν, οὐδὲ τὰ ἀπ᾽ αὐτᾶς“ ἀλλ᾽ αὐτά τις οὖσα ἀρχὰ πάντα μὲν ἄγοι, ἄγοιτο δ᾽ ἂν ὑπ᾽ οὐδενός" ὅπερ ἕντι μὲν τῷ θεῷ, ἔντι δὲ xal τῷ βασιλεῖ, αὑτῷ μὲν ἄρχεν (ἀφ᾽ ὦπερ xai ὁ αὐτάρκης χαλέεται) ἄρχεσθαι δ᾽ ὑπ᾽ οὐδενός. 'ῬΓαῦτα δ᾽ ὅτι μὲν φρονάσιος χωρὶς οὐχ ἂν γένοιτο δᾶλον, ὅτι δ᾽ à τῶ χόσμω φρόνασις 6 θεός ἐντι φανερόν’ συνέχεται γὰρ εὐχοσμία τε xal τάξι τῷ δεούσα᾽ νόω δὲ γωρὶς οὐκ ἂν αὐτὰ γενοίατο. (ὐδ᾽ ὃ βασιλεὺς δὴ χωρὶς φρονάσιος ταύτας ἂν ἔχοι τὰς ἀρετάς, δικαιοσύναν φαμὶ καὶ ἐγχράτηαν xal χοινωνίαν καὶ ὅσα τούτων ἀδελφά. (Stobzus Flor. XLVIII , 66 ᾿Εχφάντου τοῦ Πυθα. Ὑορείου ἐκ τοῦ περὶ βασιλείας. Initio scripsi ἅπερ ἰσχύων pro vulgata lectione ἅπερ ἱερὰν quz ferri non potest.) singulos eemulandi studio orbant : nam sine benevolentia qu una omnium maxime terrorem tollit fieri nequit ut aller alteri similis evadat. Utinam humanre naturz im- becillitas ita tolli posset, ut nuila persuasione indigeret. Est enim persuasio terrena? pravitatis vestigiam, qua fit ut mortale hoc animal ea non careat : siquidem persuasio res 6st vicina necessitati : prima enim per se ea perficit quie necessitatem effugerant. At qum suapte sponte honestum amplectuntur, his nulla est persuasionis reverentia, quo- niam ne necessitatem quidem reformidant. Effecerit autem solus rex in hominis animo etiam hoc bonum, ut quod melius est imitando decorum sequatur. illos vero qui tanquam ebrietate corrupti sunt et ob malam educationem in melioris oblivionem inciderunt, adhibita oratio corro- borat, gros sanat, ejectaque oblivione pravitatis vitio lis innata memoriam inserit, ex qua illa que vocatur Per:uasio oritur : quee licet e malis seminibus ortum du- τεῆς, tamen boni aliquid terrenam regionem habitantibus init, in qua propter nature nostra imbecillitatem oratio Vet homines usurpata explet illud quod pravitate nostra Rübis deest. 8. Quo genere excellens et divina intelligentia przeditus '''érà rex erit: δας enim permotus bonorum quidem pleraque hominum mala nascuntur. omnium auctor erit, nullius autem mali. Qoin etiam eum justum fore, quum ad naturalem communitatem natus sit, cuivis manifestam est : commonio enim in sequalítate et ejus distributione cernitur. Antecedit quidem justitia, communio autem in partem rerum venit : neque enim fieri potest, ut injustus eequaliter distribuat, aut ut non sit ad naturalem communitatem natus qui distribuit ex s&equo. Quomodo quis autem non existimaverit eum esse continentem qui suo statu contentus sit? Est. enim lautitia incontinentia parens, hec vero contumelise, unde At vero frugalitas neque lautitiam neque ejus effectus producat : sed quum ipsa princeps quaedam sit, imperat quidem omnibus , ne- mini autem obedit : quod primum dei, deinde etiam regis proprium est, ut sibi ipsis imperent (unde etiam αὐτάρχης nominatur), 8 nemine vero regantur. Hc autem siue prudentia fleri non posse apparet et mundi prudentiam deum esse manifestum est : ordine enim et constitutione decenti continentur : qux» sine mente fieri non possent. Neque etíam ipse rex sublata prudentia his esset pro- ditus virtutibus, justitia, inquam, et continentia et com- munitate eseterisque quae his cognates sunt. δι0 9. Τὼς βουλευομένως κα. πράττοντας τι ἀπὸ θεῶν ἄρχεσθαι χρή᾽ τὸ γὰρ ἄριστον, ὥσπερ & παροιμία φατί, τὸν θεὸν ἦμεν αἴτιον πάντων τούτων. — "Eri δὲ φαύλων πράξεων ἀπέχεσθαι xol μάλιστα διὰ τὰν πρὸς τὸν θεὸν ξυμδουλίαν“ οὐδενὸς γὰρ ἀδίχου θεὸν χοινωνεῖν. βοηθεῖν δὲ ἕχαστον ἑαυτῷ καὶ ποτιχελεύεσϑαι xav! ἀξίαν τῶν δικαίων μεταλαμθάνεν καὶ πράσσεν' τὸ γὰρ ὑπὲρ μι- χρῶν χαὶ μεγάλων ὁμοίως διατείνεσθαι ἄγαν μιχρο- πρεπὲς δοχεῖ ἦμεν χαὶ ἀνελεύθερον. Διὸ δεῖ φροντίζεν τῷ * μὴ σφόδρα ἐς τὰ ἥχιστα P xol τὰ μεγάλα luni- πτεν᾿ ἀλλὰ χατ᾽ ἀξίαν τὰν ἑαυτῶ xai δύναμιν * με- τρίοντα ἑκάστῳ πράγματι ἐπιδάλλεν, ὅπως τίμιος ἧς χαὶ σεμνός. ᾿Ἀδίκῳ δὲ ἀνδρὶ ἢ γυναιχὶ χεχριμένοις ὑπὸ πόλεως ἐπαρωγὴν μὴ ποιεῖσθαι μηδὲ διιλεῖν μηδένα, ἢ ὀνει- δίζεσθαι ὡς ὄντα ὅμοιον ᾧ ὁμιλεῖ, Τοὺς δὲ προχεχρι- μένους ἄνδρας ἀγαθοὺς ἀγαπᾶν xa) ἐντυγχάνειν αὐτοῖς, τελεῖσθαί τε τὴν μεγίστην χαὶ τελειοτάτην τελετήν, ἀνδραγαθίαν μιμουμένους ἐπ᾽ ἀληθείᾳ xal χτωμένους τὴν ἀρετήν" οὐδεὶς γὰρ ἀνὴρ τέλειος ἄνευ ταύτης. Πολίτη δὲ ἀδικουμένῳ βοηθεῖν xal οἴχοι xal ἐπὶ ξένης’ ξένον δὲ πάντα τὸν ἐν τῇ ἑαυτοῦ πατρίδι σεδόμενον καὶ χατὰ τοὺς οἰχείους νόμους εὐφήμως καὶ οἰχείως προσδέχεσθαι καὶ ἀποστέλλειν, μεμνημένους Διὸς ξενίου ὡς παρὰ πᾶσιν ἱδρυμένου χοινοῦ θεοῦ καὶ ὄντος ἐπισχόπου φιλοξενίας τε καὶ χαχοξενίας. ᾿Ἡγεῖσθαι δὲ καὶ παραγγέλλειν πρεσθυτέρους νεωτέροις τὸ αἰδεῖ- σθαι καὶ αἰσχύνεσθαι τὰ χαχά, φανεροὺς ὄντας αὐτοὺς αἰσχυνομένους καὶ αἰδουμένους" ὡς ἐν αἷς πόλεσι πρε- σθυτέρων ἀναισχυντίαι, φύονται παῖδες αὐτῶν xal PYTHAGOREORUM παίδωιν παῖδες ἀναίσχυντοι. Ἀκχολουθεῖ δὲ dvata uva xai ἀναιδείᾳ ὕδρις xal ἀδιχία, τούτοις δὲ ἕπεται ὥ)ε- θρος. Μηδεὶς δ᾽ ἔστω ἀναιδής, ἀλλὰ σωφρονείτν ἕχαστος, ὡς οὕτω τευξόμενος θεῶν ἵλεων xai awtzotzc οὐδεὶς γὰρ καχὸς θεοφιλής, Τιμάτω δὲ ἔχαστα τὸ χαλὸν xal τὸ ἀληθές, xal μισείτω τὸ αἰσχρὸν xat τ᾿ ψεῦδος" ταῦτα γὰρ ἀρετῆς σημεῖα καὶ καχίας. Ao χρὴ συνεθίζειν dx. παίδων κολάζοντας μὲν τοὺς φιλο- ψευδεῖς, φιλοῦντας δὲ τοὺς φιλαλήθεις,, ἵν᾽ ἐμφυσιῶται ἑχάστῳ τὸ χάλλιστον χαὶ σπερματωδέστατον τῆς ἀρε- τῆς. Προσποιείσθω δὲ ἕκαστος τῶν πολετῶν σωφρο- νεῖν μᾶλλον ἢ qpovetv* ὡς ἧ προσποίησις τοῦ φρονεῖν μέγα σημεῖον ἀπειροκαλίας xat σμιχρότητος. ἕστω δὲ ἡ προσποίησις τοῦ σωφρονεῖν ἀληθής" μηδεὶς v2; πλαττέσθω γλώσση χαλὰ ἔργα, πράξεως καὶ διανοίας στερόμενος ἀγαθῆς. Χρὴ δὲ xat πρὸς τοὺς ἄρχοντας εὔνοιαν διαφυλάττειν χαθάπερ πατράσιν εὐπειθοῦντας xai σεδομένους * ὡς ὃ μὴ διανοούμενος οὕτω τίσει δίχην χαχῇς βουλῆς δαίμοσιν ἐστιούχοι. ἤἌρχοντες v2) ἑστιουχοῦσι πόλεως xal πολιτῶν σωτηρίας. Χρὴ 5 καὶ τοὺς ἄρχοντας δικαίως προεστάναι τῶν ἀρχομένων καθάπερ τέκνων ἰδίων, ἔχθραν χαὶ φιλίαν χαὶ θυμὸν ἐν τῷ χρίνειν χοιμίσαντας. ᾿Επαινείσθωσαν δὲ xai εὑ- δοχιμείτωσαν, ὅσοι ἂν ὄντες εὔποροι τοῖς ἐνδεεστέροις ἐπαρχῶσιν, ὡς τέκνα καὶ ἀμύντορας σώζοντες τῇς ἑαυτῶν πατρίδος. ᾿Επαρχείτωσαν δὲ τοῖς διὰ τύχτν πενομένοις, καὶ μὴ διὰ βίον ἀργὸν καὶ ἀχρατῆ᾽ ἡ viv γὰρ τύχη πᾶσι χοινόν, ὃ δὲ ἀργὸς xal ἀχρατὴς Bi χαχοῖς ἀνδράσιν ἴδιος. Καλὸν δ᾽ ἔστω xai μηνύειν ἐάν τίς τῳ συνειδῇ ἀδιχοῦντι, ἵνα ἢ πολιτεία σώτηται 9. Consultantes agentesque aliquid ἃ diis auspicari de- bent : siquidem optimum est, quod proverbii loco dici solet, deum esse horum omnium auctorem. Praterea a malis facinoribus abstinendum est , idque maxime propter com- munem cum deo deliberationem , quum deo nullum cum injusto commercium sit. Oportet autem sibi quemque auxiliari ac se ad capessenda et agenda justa quie dignitati respondent incitare : nam pro parvis rebus tantum quan- tum pro magnis nití nimis humile et illiberale videtur esse. Quare curandum est, ne nimio impetu ad minima et ad magpa feramur, sed pro dignitate tua et viribus singula perpendere atque aggredi debes , ut bonorandus et gravis videaris, Viro aut mulieri injuatis a civitate habilis nemo auxiliari debet neque conversari cum iis, alioquin expro- branda ei faerit similitudo ejus quocum conversatur. Viros autem benignitate prastabiles amare cum iisque commer- cium habere decet, ot probitatem vere imitando et com- paranda virtute maximum ac perfectissimum hoc veluti sacrificium facere : nemo enim homo sine virtute perfectus est. Ceterum injuria affecto civi vel in patria vel apud exteras nationes opitulari convenit : hospitem vero quem- libet in patria sua cultum legibus propriis bene precando et familiariter tum accipere tum remittere oportet, memo- res Jovis hospitalis, ut dei communis apud omues copsti- tuti qui hospitalitatem et inhospitalitatem inspiciat. Porro senes junioribus duces sint et magislri ad mala ob pudorem ac verecundiam fugienda, ita ut appareat ipsos quoqut (am pudore quam verecundia moveri : quia in quibus civi- tatibus senes impudentes fuerint, liberi etiam nepoltesque eorum impudentia laborant. At vero impudentiam et in- genium inverecundum contumelia sequitur οἱ injuslitia, has autem rerum interitus excipit. Quocirca nemo impe dens esto, sed sibi quisque temperantiam conciliet, tan- quam hac ratione deos habiturus propitios et salute írui- turus : neque enim improbus quisquam deo gratus est. Prseterea unusquisque honestatem ac veritalem colat, tur- pitudinem et mendacium oderit : haec enim virtutis et viti signa habentur. Quare statim a pueris assuefacere oportet poena quidem mentiri solitos, amore autem veraces, ut singulorum animis honestatis et virlulis semina maoden- tur. Super liec unusquisque civium se temperantem po- tius quam sapientem videri studeat : quoniam simulare sapientiam magnum est imperiti et parvi animi indicium, Temperantia autem affectatio debet esse vera, neque quis quam egregia facta simulet qui mentem a rerum bonarum studio averterit. Erga principes quoque velut erga parenie benevolentiam nos conservare decet obsequium iis et ho- norem praestando : propterea quod qui aliter senserit wali RELIQULAE. πολλοὺς ἔχουσα τῆς εὐχοσμίας φύλακας. Ὁ δὲ μη- νύων εὐσεθὴς ἔστω xai κατὰ τῶν οἰχειρτάτων ἐξαγ- γέλλων:" οὐδὲν γάρ ἐστιν οἰκειότερον πατρίδος, Ἐμ- φανιζόντων δὲ μὴ τὰ δι᾽ ἀχούσιον ἄγνοιαν γιγνόμενα, ἀλλ᾽ ὅσον ἂν ix προνοίας τι ἁμαρτάνωσιν. Ὁ δ᾽ ἐμ- φανισθείς, ἂν ἐθελεχθρῇ τῷ μηνύσαντι, μισείσθω δπὸ πάντων, δίκην διδοὺς ἀχαριστίας, ἧς ἀποστερεῖ τὸν ἰατρεύοντα μεγίστην νόσον ἰατρευόμενος ἀδιχίαν. "Εστω δὲ μέγιστα ἀδικήματα θεῶν καταφρόνησις xal γονέων χάχωσις ἐχούσιος xal ἀρχόντων xol νόμων ὀλιγωρία καὶ ἑκούσιος ἀτιμία διχαιοσύνης. — Auxaió- τατος δὲ ἔστω xal ὁσιώτατος πολίτης 6 ταῦτα τιυῶν xal ἐμφανίζων πρὸς πολίτας xal ἄρχοντας κατὰ τῶν καταφρονούντων. Ὑπὲρ πατρίδος ἀποθνήσχειν σε- μνότερον ἔστω ἣ γλιχόμενον τοῦ ζῆν ἐγχαταλιπεῖν αὐτὴν x«i τὸ χαλόν, Κρεῖττον γὰρ τεθνάναι καλῶς 3) ζῆν αἰσγρῶς xat ἐπονειδίστως. Χρὴ δὲ xal τῶν τελευ- τώντων ἕχαστον τιμᾶν μὴ δακρύοις μηδὲ οἴχτοις, ἀλλὰ μνήμη ἀγαθῇ καὶ τῇ τῶν κατ᾽ ἔτος ὡραίων ἐπι- φορᾷ, ὡς ἀχαριστίας οὔσης πρὸς δαίμονας χθονίους λύπης ὑπὲρ τὸ μέτρον γιγνομένης. Βλασφημείτω δὲ μηδεὶς ἐπ᾽ ἀδίχῳ βλάδῃ περὶ μηδενός" ὁσιώτερον γὰρ εὐφημία χαχηγορίας. Νομιζέσθω δὲ πολίτης consilii peenam dabit geniis civitatis custodibus.- Principes enim civitatem civiumque salutem custodiunt ac tuentur. Sed et principes juste civibus prsesse oportet, tanquam liberis suis, inimicitiam amiciliamque et iram in judicando sopientes. Porro laudari ac celebrari debent qui locupletes quum sint tenuioribus opem ferunt, utpote liberorum patriseque defensorom conservatores. "'Subveniant autem iis qui fatorum acerbitate, non vitse otiosc et intemperan- tis culpa pauperes sunt. Nam fatum et forluna omnium communia sunt , al vita otiosa et iucontinens malorum ho- minum propria est. Item honestum judicetur indicare mali facinoris conscium , ut respublica incolumis perma- neat multos habens forme suse bene composito custodes. ]s vero qui indicat pius existimetur, etiamsi proximorum delicta efferat : nihil enim patria nobis conjunctius est. Patefacienda sunt autem non ea quz inviti et imprudentes quidam commiserint sed quae consulto peccaverint. Cre- terum indicatus, si accusatori sua sponte inimicilias denuntiarit, ἃ cuuctis odio liabeatur, ut poenam det animi ingrafi quo deserit medicum maximo morbo injnstiti medicinam facientem. Sed maxima scelera putentur deo- rum contemtio, volantaria parentum vexalio, principum legumque neglectio e£ voluntaria ignominia justitiae illata. Quamobrem justissimus civis idemque sanctissimus judi- ceiur qui bsec honorat et contemnentes apud cives et prin- cipes indicat. Pro patria mori magis decorum ducatur, quam vivendi cupiditate patriam et honestatem derelin- quere. Prwstat enim honesta morte occumbere quam turpiter et probrose vivere. Ceterum defunctorum unum- . 541 ἀμείνων ὁ τῆς ὀργῆς χρείττων μᾶλλον τοῦ διὰ ταύτης πλημμελοῦντος. ὋὉ ἱερὰ xal ἀρχεῖα ὑπεραίρων τῇ πολυτελείᾳ τῶν ἰδίων μὴ εὐδοξείτω, ἀλλ᾽ ὀνειδιζέσθω" μηδὲν γὰρ ἔστω ἰδιωτικὸν μεγαλοπρεπέστερον χαὶ σεμνότερον τῶν δημοσίων. ὯὉ πλούτῳ xol χρήμασι δουλεύων καταφρονείσθω ὡς μιχρόψυχας ὧν xal ἀνε- λεύθερος χαὶ χαταπληττόμενος ὑπὸ χτημάτων πολυτε- λῶν xal βίου τραγῳδουμένου, καὶ εὐτελὴς slvat τὴν ψυχὴν ὑπολαμόανέσθω. Ὃ γὰρ μεγαλόψυχος τρο- διανοεῖται πάντα παρ᾽ ἑαυτῷ τὰ παρ᾽ ἀνθρώποις, xal δι᾽ οὐδενὸς θορυδεῖται τοιούτου ὅταν παραπέσῃ. Al- . σχροῤῥημονείτω δὲ μηδείς, ὅπως ἂν μὴ προσοιχειοῖ * τὴν διάνοιαν ἔργοις αἰσχροῖς, μηδὲ ἀναπιμπλῇ τὴν ψυχὴν ἀναιδείας χαὶ μιασμάτων. Τὰ μὲν γὰρ εὖ- σχήμονα καὶ φίλα τοῖς οἰχείοις ὀνόμασι καὶ χειμένοις ὑπὸ τοῦ νόμου προσαγορεύομεν, πρὸς ἃ δ᾽ ἐχθρῶς ἔχο- μεν, ἐξιστάμεθα χαὶ τῆς προσηγορίας διὰ τὸ αἰσχρόν. "Eco δὲ xal αἰσχρὸν εἰπεῖν τὸ αἰσχρόν. Γυναῖχα δὲ τὴν χατὰ νόμους ἕχαστος στεργέτω καὶ ἐχ ταύτης τεχνοποιείσθω, εἷς ἄλλο δὲ μηδὲν προϊέσθω τέχνων τῶν αὗτοῦ σποράν' μηδὲ τὸ φύσι xal νόμῳ τίμιον ἀνόμως ἀναλισχέτω xai δύριζέτω. Ἡ γὰρ φύσις τε- χνοποιίας ἕνεχεν οὐχ ἀχολασίας ἐποίησε τὴν σποράν. quemque non lacrimis aut ejulato , sed bona recordatione et fruciuum quotannis nascentium munere honorare oporlet, quia ingrati animi adversus inferos genios videtur nimis morere. Nemo autem immerito damnum passus ulla in re convicletur : nam pium hominem magis decent bona verba quam maledicta. Civis qui vicerit iram longe melior existimandus est illo qui propter iram delinquit. Quisquis templa et praetoria privatorum redificiorum ma- guificentia superat, non laude, sed reprehensione dignus habeatur : nihil enim privatum splendidius et ornatius quam publica esse debet. Divitiis et pecunie serviens contemnatur ut sordidus et illiberalis stupidusque pretiosa- rum possessionum et vitz mollis admirator humilisque animi homo esse existimetur. Quippe vir magnanimus quze ju rebus humanis evenire possint omnia secum prte- meditatus nulla tali perturbatur fortuna, quando contigit. Ceterum turpia nemo loquatur, neanimum factis obsecenis adjiciat mentemque impudentia ac sceleribus compleat. Etenim quee honesta et cara nobis sunt, aptis nominibus atque in lege scriptis appellamus, quse vero odimus , ab eorum vel appellatione propter turpitudinem discedimus. Esto igitur turpe etiam rem turpem memorare. Uxorem legitimam unusquisque amet ex eaque liberos suscipiat, nec tamen ullo alio consilio effundat semen ad liberos pro- creandos destinatum, id quod natura et lege pretiosum est flagitiose consumens et ad stuprandas virgines con- vertens. Natura enim prolis generands, non lascivise causa semen produxit. Uxorem vero castam esse oportet, neque impiam aliorum virorum coitum admittere , impen-, ὅ42 Γυναῖκα δὲ σωφρονεῖν χρὴ χαὶ μὴ προσδέχεσθαι συν- ουσίαν ἀσεδῇ παρ᾽ ἄλλων ἀνδρῶν, ὡς ἀπαντώσης νε- μέδεως παρὰ δαιμόνων ἐξοικιστῶν xol ἐχθροποιῶν. Ὁ μητρυιὰν ἐπιγαμῶν μὴ εὐδοξείτω, ἀλλ᾽ ὀνειδιζέσθω ὡς παραίτιος ὧν olxs(ac διαστάσεως. Χρὴ δὲ ἐμμέ- νειν τοῖς εἰρημένοις, τὸν δὲ παραδαίνοντα ἔνοχον εἶναι τῇ πολιτιχῇ ἀρᾷ. ΠΡροστάσσει δὲ ὁ νόμος ἐπίστασθαι τὰ προοίμια τοὺς πολίτας ἅπαντας, χαὶ ἐν ταῖς ἑορταῖς μετὰ τοὺς παιᾶνας λέγειν ᾧ ἂν προστάσσῃ ὃ ἑστιάτωρ, ἵν᾽ ἐμφυσιῶται ἑχάστῳ τὰ παραγγέλματα. (Stobseus Flor. XLIV, 4o Χαρώνδα Καταναίου προοίμια νόμων. Emendavi : * τῶ; codd. τὸ vel τῷ. P ἥχιστα ; codd, μάχιστα. 5 δύναμιν; codd. δυ- ναμίαν. 5 προσοιχειοῖ; cadd. παροιχοίη.) 10. Τοὺς κατοιχοῦντας τὴν πόλιν χαὶ τὴν χώραν πάντας πρῶτον πεπεῖσθαι χρὴ xal νομίζειν θεοὺς εἶναι, καὶ ἀναθλέποντας ἐς οὐρανὸν xat τὸν χόσμον xol τὴν ἐν αὐτοῖς διαχόσμησιν xal τάξιν οὐ γὰρ τύχης οὐδ᾽ ἀν - θρώπων εἶναι δημιουργήματα: σέδεσθαι δὲ τούτους καὶ τιμᾶν, ὡς αἰτίους ὄντας ἁπάντων ἡμῖν ἀγαθῶν τῶν χατὰ λόγον γιγνομένων. “Ἕκαστον οὖν ἔχειν καὶ παρασχευάζειν δεῖ τὴν αὑτοῦ ψυχὴν πάντων τῶν καχῶν καθαράν" ὡς οὐ τιμᾶται θεὸς ὕπ᾽ ἀνθρώπου φαύλου. οὐδὲ θεραπεύεται δαπάναις οὐδὲ τραγῳδίαις ἁλίσχε- ται *, χαθάπερ μοχθηρὸς ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἀρετῇ καὶ προαιρέσει τῶν χαλῶν ἔργων xat δικαίων. Διὸ ἕχα- στον δεῖ εἷς δύναμιν ἀγαθὸν εἶναι καὶ πράξει καὶ προ - PYTHAGOREORUM αἱρέσει τὸν μέλλοντα ἔσεσθαι θεοφιλῆ, xat μὴ qote-.- σθαι τὰς εἰς χρήματα ζημίας μᾶλλον τῶν εἰς αἰσχύνην πεινόντων" xal πολίτην ἀμείνονα νομίζειν ἢ τὸν τὴν οὐσίαν προϊέμενον μᾶλλον τοῦ χαλοῦ χαὶ διχαίου. “Ὅσοις δὲ μὴ ῥάδιον πρὸς ταῦτα τὴν ὁρμὴν πεπεῖσθαι, τὴν δὲ ψυχὴν ἔχουσιν εὐχίνητον πρὸς ἀδιχίαν, ὧδ᾽ ἡμῖν παρηγγέλθω πᾶσι τοῖς τοιούτοις πολίταις xai πο-. λίτισι xol ξυνοίχοις, μεμνῆσθαι θεῶν ὡς ὄντων χαὶ δίχας ἐπιπεμπόντων τοῖς ἀδίχοις" xal τίθεσθαι πρὸ ὀμμάτων τὸν καιρὸν τοῦτον, ἐν ᾧ γίνεται τὸ τέλος ἑκάστῳ τῆς ἀπαλλαγῆς τοῦ ζῆν" πᾶσι γὰρ ἐμπίπτει | μεταμέλεια τοῖς μέλλουσι τελευτᾶν, μεμννμένοις ὧν, ἠδικήχασι καὶ ὁρμὴ τοῦ βούλεσθαι πάντα πεπρᾶχθαι, Διὸ δεῖ ἕκαστον παρ᾽ Éxdovrv πρᾶ- ξιν ἀεὶ συνοικειοῦν τὸν καιρὸν τοῦτον ὡς δὴ παρόντα" οὕτω γὰρ ἂν μάλιστα τοῦ χαλοῦ xal τοῦ διχαίου cpov- "Ekv δέ τῷ παραστῇ δαίμων χαχὸς τρέπων πρὸς ἀδιχίαν. διατρίδειν πρὸς ναοῖς xal βωμοῖς xs. τεμένεσι, φεύγοντα τὴν ἀδιχίαν ὡς δέσποιναν ἀσεξε- δικαίως αὐτοῖς. τιεῖν. στάτην xai χαλεπωτάτην, ἱχετεύοντα τοὺς θεοὺς cvv- αποτρέπειν αὐτήν. Ἰέναι δέ xal πρὸς ἄνδρας δόξαν ἔχοντας ἐπ᾽ ἀνδραγαθίᾳ, ἀκουσόμενον περὶ εὐδαέμονος βίου καὶ χαχῶν ἀνδρῶν τιμωρίας, ἵνα ἀποτρέπηται τῶν ἀδίχων ἔργων δεισιδαιμονῶν δαίμονας ἀλάστορας. Πάντας δὲ τιμᾶν “ τοὺς κατοικοῦντας τὴν πόλιν χαὶ τοῖς ἄλλοις νομίμοις καὶ τοῖς πατρίοις 4 τοὺς θεούς" πάτρια δὲ εἶναι τὰ χάλλιστας Πεπεῖσϑαι δὲ τοῖς νό- dente fatali ἃ diis ultione qui modo ejiciupnt homines et simultates faciunt. Qui novercam filiis inducit non laude, sed vituperatione dignus, ut domestice dissensionis au- ctor, videri debet. De reliquo necesse est unumquemque hsec precepta servare, ab officio autem discedentem civili exsecrationi obnoxium esse. Jubet autem lex hzec procemia cives omnes tenere eaque diebus festis post paeanes memo- riter dicere, cuicunque convivator id negotium manda- verit, ut singulorum animis monita hac inbeereant. 10. Omnes qui urbem et regionem inhabitant primum persuasum habere et existimare oportet deos esse, coelum etiam intuentes et mundum rerumque in iis ordinem at- que ornatum : neque enim fortuita aut humana hujusmodi opera pufare convenit : deinde colendi honorandique dii sunt nt bonorum omnium auctores. quae rationi conve- nienter nohis contingunt. Singulos igitor animum ab omnibus malis purum habere atque efficere decet : quia ab improbo homine non honoratur dens , neque sumtibus colitur neque tragosdiis capitur, tanquam homo malus, sed virtute justarumque et honestarum rerum studio, Quo- cirea unumquemque opus est pro viribus bonum esse tum facis tum voluntate qui modo futurus sit deo gratus Beque pecuniarum jacturam meluere magis quam vitre notas ac dedetora : et civem meliorem existimare qui opes potius quam honestatem et justitiam projicit. Cte- rum illos quorum animi non facile ad haec convertuntur quique mentem ad injustitiam pronam habent , simul vi- ros simul mulieres, cives aliosque populares monilos velim meminisse deorum , ut qui et sint et poenam ab injustis repelant atque ante oculos sibi ponere tempus illud quod unicuique finis est vilae futurum : morituros enim omnes delictorum suorum memores pcenitentia invadit eupiditas- que vitm universe, si fieri posset, justissime acia. Quamobrem singulos oportet semper in singulis actionibus illi tempori tanquam priesenti assuescere : quia sic maxime honesti justiqne curam agent. Si quis vero ἃ malo quo- piam genio astante ad ipnjustitiam incitetur, is ad templa, aras et delubra versetur, fugiens injustitiam velut domi- nam admodum impiam et infestam , deoramque opem ad eam propellendam imploret. Accedat quoque ad viros probitatis nomine claros, de vitse felicitale et malorum hominum pena disserenltes auditurus, ut genios scelerum ultores meluens ab injustis facinoribus avertatur. Cete-' rum qui urbem habitant omnes deos cum allis ritibus, tum patriis venerari debeni, quoniam optimi existimantur. Prseterea cunctos oportet legibus obedire , primcipet reve- reri iisque cedere et imperata facere : siquidem post dees et genios et heroes proximis honoribus aíficiuntur parea- tes, leges ac principes apud homines cordatos et ad inco- lumitatem pervenire eupientes. Sed nemo aliam civita- RELIQULE. μοις ἅπαντας xat τοὺς ἄρχοντας αἰδεῖσθαι xal ἐξίστα -- σθαι καὶ ποιεῖν τὸ παραγγελλόμενον" ὡς μετὰ θεοὺς χαὶ δαίμονας χαὶ ἥρωας γονεῖς τε καὶ νόμοι καὶ ἄρχον- τες σύνεγγύς εἶσι ταῖς τιμαῖς Wap ἀνθρώποις νοῦν ἔχουσι χαὶ σωθησομένοις. Πόλιν δὲ φιλαιτέραν μηδεὶς ἄλλην ποιείσθω τῆς αὑτοῦ πατρίδος, ὡς θεῶν πατρῴων νεμεσώντων ἀρχὴ γὰρ προδοσίας φύεται τοῖς τοιαῦτα βουλομένοις. "Ἔτι δὲ χαλεπώτερον τῆς οἰχείας γῆς στερόμενον ζῆν ἐπ᾽ ἀλλοτρίας" οὐδὲν γάρ ἐστιν olxtió- τερον πατρίδος. Μηδὲ ἐχθρὸν ἀκατάλλαχτον μηδεὶς μηδένα νομιζέτω τῶν πολιτῶν, οἷς ἐφείκασιν ol. νόμοι μετέχειν τῆς πολιτείας" ὡς ὁ τοιοῦτος οὔτε ἄρξαι δύ- vate ἂν οὔτε δικάσαι χαλῶς, τὸν θυμὸν ἔχων χυριώτε- pov τοῦ λογισμοῦ. Μηδεὶς δὲ λεγέτω χαχῶς μήτε χοινῇ τὴν πόλιν μήτε ἰδίᾳ τὸν πολίτην" ἀλλ᾽ οἱ τῶν νόμων φύλαχες ἐπιμελείσθωσαν τῶν πλημμελούντων, πρῶτον μὲν νουθετοῦντες, ἐὰν δὲ μὴ πείθωνται, ζη- μιοῦντες. Τῶν δὲ χειμένων νόμων ἐάν τις δοχῇ μὴ χαλῶς χεῖσθαι, μετατιθέναι ἐπὶ τὸ βέλτιον" μενόντων δέ, πάντας πειθαρχεῖν" ὡς ὑπ᾽ ἀνθρώπων μὲν ἡττᾶσθαι τοὺς χειμένους νόμους οὗ χαλὸν οὐδὲ συμφέρον, ὑπὸ δὲ νόμου βελτίονος ἡττώμενον καταχρατεῖσθαι xal χαλὸν χαὶ συυφέρον. Τοὺς δὲ ταῦτα παραδαίνοντας γρὴ xol χολάζειν ὡς χατασχευάζοντας τῇ πόλει μεγίστων κα - κῶν ἀρχήν, ἀναρχίαν. Ἄρχοντας δὲ μὴ εἶναι αὐθά- δεις, μηδὲ πρὸς ἐπήρειαν χρίνειν, μηδὲ μεμνῆσθαι κρίνοντας φιλίας ἢ ἔχθρας, ἀλλὰ τοῦ δικαίου" οὕτω 543 γὰρ ἀποδώσουσι τὰς χρίσεις διχαιοτάτας xol τῆς ἀρχῆς ἔσονται ἄξιο. Tob, μὲν οὖν δούλους προσήχει διὰ qé6ov πράττειν τι τῶν διχαίων, τοὺς δ᾽ ἐλευθέρους δι᾽ αἰδῶ xal τὸ xaÀóv: διὸ χρὴ καὶ τοὺς ἄρχοντας εἶναι τοιούτους, ἵν᾽ ἔχωσιν οἱ ἀρχόμενοι τοὺς ἀξίους αἰσχύ- γης. ᾿Ἐὰν δέ τις βούληται τῶν χειμένων νόμων χινεῖν 3 ἄλλον εἰσφέρειν νόμον, εἷς βρόχον εἴρας τὸν τρᾶχη- λον λεγέτω τοῖς πολλοῖς περὶ αὐτοῦ" xal ἐὰν μὲν δια- ψηφιζομένων δόξη λελύσθαι τὸν νόμον ἢ ὑπάρχειν τὸν εἰσφερόμενον, xal αὐτὸν ἀθῷον εἶναι" ἐὰν δὲ ὁ προῦ- πάρχων μᾶλλον δοχῇ χαλῶς ἔχειν ἣ ὁ εἰσφερόμενος 3j ἄδιχος, τεθνάναι τὸν χινοῦντα ἢ εἰσφέροντα νόμον, ἐπισπασθέντος τοῦ βρόχου. ( ϑίοθαυβ Flor. XLIV, 20-21 Ζαλεύκου προοί- . piov νόμων. Emendavi : * ἁλίσχεται; codd. τῶν ἁλισχομένων. P, νομίζειν; codd. ὀνομάζειν. “ τιμᾶν τοὺς χατοικοῦντας cum Meinekio ; codd. τιμῶν τοῖς ol χατοικοῦντες. 4 xai τοῖς πατρίοις cum eodem; li- bri τοῖς πατρίοις.) 11. Ζάλευκος 6 τῶν Λοχρῶν νομοθέτης τοὺς νόμους ἔφησε τοῖς ἀραχνίοις ὁμοίους εἶναι, “Ὥσπερ γὰρ εἰς ἐχεῖνα ἐὰν μὲν ἐμπέση μυῖα ἢ χώνωψ χατέχεται, ἐὰν δὲ σφὴξ 3 μέλιττα διαῤῥήξασα ἀφίπταται" οὕτω xal εἷς τοὺς νόμους ἐὰν μὲν ἐμπέσῃ πένης συνέχεται, ἐὰν δὲ πλούσιος 3) δυνατὸς λέγειν διαῤῥήξας ἀποτρέχει. (Stobsus Flor. XLV, 5 Ζαλεύχου.) tem majori amicitia sibi conjungal quam patriam, utpote diis patriis indignantibus : nam talia molientibus in animo proditionis initium oritur. Est vero etiam acerbius pa- tria carentem in aliena regione vitam degere : nihil enim nobis natura conjunctius quam patria est. Nemo vero queniquam pro impíacabili inimico e civium numero ha- beat, quos leges reipublicte participes esse voluerunt : quippe talis vir neque imperare neque judicare recte pote- rit, ut cui ira potior sit ratione. Nemo etiam maledicat Deque in commune universe civitati neque privatim ulli cvi : sed legum custodes eorum qui delinquunt curam agant, adinonendo primum, deinde nisi paruerinl, mul- lando. Quodsi qua ex conditis legibus visa fuerit non bene lata esse, in melius mutetur : confirmatis vero et permanentibus omnes obtemperent : nam positas leges ab hominibus vinci nec decet nec conducit, contra homines superari a lege preestantiori qua par est qua utile. At iia egredientes puniendi sunt, ut. maxime calamitatis principium civitati machinantes, principum legumque ir- reverentiam. Principes autem neque superbi esse debent, neque contumeliose judicare , neque in judicando amicitise inimiciliieve, sed justitioe meminisse : ita enim judicia sequissima facient et imperio digni erunt. Ac servos qui- dem convenit ob timorem aliquid juste facere, liberos vero propter reverentiam el honestatem : quocirca principes quoque fales esse oportet, υἱ civibus digni verecundia videantur. Quodsi quis volet leges constitulas abrogare vel novapn ferre , is collo in laqueum inserto de lege verba ad multitudinem faciat : ac si ferente sufíragia populo vetus illa lex antíquata videatur aut ea quae rogatur bona | esse, indemnis evadat : contra si prior lex melius se ha- bere videatur, aut nova de qua agitur injusta sit, is qui rescindit vel rogat legem laqueo adducto moriatur. 11. Zaleucus Locrensiom legumlator leges dixit similes esse aranearum telis. Nam sicut in illas si musca aut culex inciderit, retinetur, si vero vespa aut apis, per. rupta tela avolat : ita legibus implicati peuperes tenentur, ditiores aut eloquentes perruptis legibus aufugiunt. δ86 ix τοῦ περὶ ὁσιότητος. Vulgavi * πολυπραγμονοίη ; cod. πολυπραγμονῇ. P προχκαλέσαιτο; codd. προσχα- λεόμενος. * ὥστε τὸν ἀντίδικον προθύμως τῇ συνθήχῃ ἐμμένεν ; codd, ὥστε δ ἀντίδιχος προεκαλέσατο ἐμ- μένεν. xol αἴχα τὰ πολλὰ ἐξαγορεύων τῷ πράγμα- τος μὴ ἄλλα λέγη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ; codd, xol αἴχα τὰ πολλὰ ἐξηταγόρεν τῷ πράγματι χαμαύλη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. * διαιτᾶσθαι; codd, διαιτεῖ- σθαι.) — . &. Χρὴ τὸν βασιλέα σοφὸν ἦμεν" οὕτω γὰρ ἐσεῖται ἀντίτιμος xal ζαλωτὰς τῶ πράτω θεῶ. Οὗτος γὰρ καὶ φύσι ἐντὶ xal πρᾶτος βασιλεύς τε xal δυνάστας, 6 δὲ γενέσι καὶ μιμάσι, xal 6 μὲν ἐν τῷ παντὶ xal ὅλῳ, ὃ δὲ ἐπὶ γᾶς, καὶ 6 ulv ἀεὶ τὰ πάντα διοιχεῖ τε xod ζώει αὐτὸς ἐν αὑτῷ χεχταμένος τὰν δοφίαν, 6 δ᾽ ἐν χρόνῳ ἐπιστάμαν. Ἄριστα δέ χα μιμέοιτο τοῦτον, εἶ μεγαλόφρονά τε xal πρᾶον * xel ὀλιγοδεέα παρα- σχευάζοι αὗτόν, πατριχὰν διάθεσιν ἐνδεικνύμενος τοῖς ὑφ᾽ αὑτῷ διὰ τοῦτο γάρ που μάλιστα xal νενομίχαντι ἢ τὸν πρᾶτον θεὸν πατέρα μὲν θεῶν πατέρα δὲ ἀνθρώπων Ἴμεν, ὅτι ἥπιος πρὸς πάντα τὰ ὅπ᾽ αὐτῷ γενόμενά ἐντι, xal ἐπιμελούμενος ^ τὰς προστασίας οὐδέποχα παύεται, οὐδὲ ἤρχεσται τῷ ποιητὰς μόνον πάντων γε- γονέναι. ἀλλὰ xal τροφεὺς διδάσκαλός τε τῶν χαλῶν πάντων xal νομοθέτας πέφυχε πᾶσιν ἐπίσας. Τοιοῦτον θέμις ἦμεν d xal τὸν ἐπὶ γᾶς xai παρ᾽ ἀνθρώποις ἀγε- μονὲν μέλλοντα βασιλέα * οὐδὲν δὲ ἀδασίλευτον καλὸν οὐδὲ ἄναρχον" ἄνευ δὲ σοφίας καὶ ἐπιστάμας οὔτε μὰν βασιλέα οὔτε ἄρχοντα οἷόν τε ἦμεν' μιματὰς ἄρα xal ὑπαρέτας ἐσσεῖται νόμιμος τῶ θεῶ 6 σοφός τε xal βασι- λεύς. 5. Oportet regem sapientem esse : sic enim vicissim ho- norendus erit et summi dei aemulus. Quippe hic natura primus est rex ac dominus, ille vero et ortu et imitatione, atque hic in toto mundó et rerum universitate, ille in lerra, οἱ hic quidem semper omnia administrat ac vivit , imsitam ipse sapientiam possidens, ille autem temporariam scientiam habens. Caeterum optime hunc imitetur, sí magnanimum, mansuetum et paucorum indigum se pree- stierit, paternum ip cives animum declarans : hanc enim ob causam praecipue deum etiam existimarunt primum esse deorum atque hominum parentem, quod mitis in uni- versum s$ubjectorum cctum est neque unquam rerum administratione neglecta ceseat, neque solum cuncta pro- creasse contentus fuit, sed etiam nutritor praceptorque bonorum omnium ac legumlator omnibus ex s&quo est. Talem et eum esse regem convenit qui in terra hominibus imperaturus est : nihil vero regum aut magistratuum imperio orbum pulchrum esse potest : sine sapientia vero ac scientia fleri nequit ut quisquam vel rex sit vel magi- stratus. Imitator ergo et minister legitimus dei vic sapiens et rex erit. 6. Uniuscujusque animalis naturam ad mundum et ejus PYTHAGOREORUM (Stobeus Flor. XLVIII, 63 Σθενίδα Λοκροῦ ἢιυθαγορείου mspi βασιλείας. — * πρᾶον Halmii conjectura est; ἁδρὸν libri. 5 νενομίχαντι reposui pro membranarum lectione νενομίχθαι. “ ἐπι- μελούμενος exaravi ; codd. ἀμελούμενος vel μελού- μενος. θέιλις ἦμεν Valckenarius legendum conjecit pro corrupta codicum scriptura ἐπιστῆμεν.) 6. Ὅτι μὲν ἅπαντος ζῴω φύσις Toti τε τὸν χόσμον ἄρμοχται xal τὰ ἐν τῷ χόσμῳ πολλοῖς μοι δοχεῖ τεχμα- ρίοις φανερὸν ἦμεν. Συμπνείουσα γὰρ οὕτω καὶ συνδε- δεμένα τὰ ἀρίστᾳ τε ἅμα καὶ ἀναγκαία ἀχολουϑία * ὁπαδεῖ δύμᾳ τῷ παντὸς περιοχεομένα P mort τε τὰν χοινὰν εὐχοσμίαν xal ποττὰν ἴδιον ἑχάστω διχμονάν' παρὸ καὶ τόδε χόσμος ποταγορεύεται xal ἐντι τῶν ὄν- τῶν ζῴων τεληότατον. "Ev δὲ τοῖς μέρεσιν αὐτῶ πολλοῖς τε ὄντεσι xal διαφόροις τὰν φύσιν᾽ προέχει * τε ζῷον καὶ θειότατον xal ἔγγειον διὰ τὸ μετέχεν πλῖον τῶ θείω. Καὶ ἐν μὲν τᾷ τῶ θεῶ ὄντος ἀεὶ φύσι τὰ τὰν πράταν καὶ μεγίσταν ἀχολουθίαν ἔχοντα ἥλιός ἐντι χαὶ σελάγα 5 xal τοὶ πλάνατες ἀστέρες" ἐν δὲ τᾷ χώρα τᾶ σελάνας ἔἕνερθεν κατὰ ! τὰ δι’ εὐθείας ἰόντα σώματα ἁ τῶ δαίμονος φύσις ἔχει τὰν διεξαγωγάν" ἐν δὲ τᾶ γ8 xal παρ᾽ &uiv ἀριστοφυέστατον μὲν ὥνθρωπος, θειό- τατον δ᾽ ὁ βασιλεύς, ἔν τε χοινᾷ φύσι πλεονεχτέων τῷ χρέσσονος , τὸ μὲν σχᾶνος τοῖς λοιποῖς ὅμοιος, οἷς γεγονὼς ἐκ τᾶς αὐτᾶς ὕλας, ὑπὸ τεχνίτα δ᾽ εἰργασμένος λῴστω, ὃς ἐτεχνίτευσεν αὐτὸν ἀρχετύπω χρώμενος ἑαυτῷ" κατασχεύασμα δὴ ὧν ὃ βασιλεὺς ἕν xol μόνον ἐντὶ οἷα τύπος 8 τῷ ἀνωτέρω βασιλέως, τῷ μὲν πε- ποιηχότι γνώριμον ἀεί, τοῖς δ᾽ ἀρχομένοις ὡς ἐν φωτὶ τῷ βασιλήᾳ βλεπόμενον. Τᾷδε γὰρ χρίνεταί τε χαὶ partes accommodatam esse multis signis probari mihi vi- detur. Sic enim consentiens et colligata optimam simui et necessariam convenientiam sequitur, universi impetu circumacta tum ad communem omnium ornatum tum ad singulorum perpetuitatem tuendam : quocirca etiam hzc rerum compages mundus vocatur et animalium perfeclissi- mum esf. In partibus vero ejus que et multee sunt et na- tura diverse excellit aliquod animal qua maxime divinum qua terrenum propterea quod plus divinitatis continet. Fl in illa quidem zterna dei natura primam et maximam convenientiam habentia sol et lupa et stellse errantes suat: in regione vero qua est infra lunam ubi corporum motus est rectas daemonis natura versatur : caeterum in terra el apud nos preestantissimus quidem natura est homo, dii- nissimus vero rex atque in communi natura plus commo- dorum quam reliqui habens , corpore quidem celeris siri- lis, utpote ex eadem matería natus, ab optimo autem artifice factus qui eum se ipso exemplo usus fabricarit : quocirca rex unicum et solnm quoddam opus est, supremi illius regis simulacrum, procreatori quidem suo semper familiare, civibus vero, tanquam in Iumine, in regne conspicuum." Ita enim examinatur el probatur ut avion BELIQULE. δ)χιμάζεται, ὡς τὸ χράτιστον dv πτανοῖς ζῷον ἀεέὸς ἀντωπὸν ἁλίω γενόμενον" χὠπὶ τᾶς βασιλέας δὲ λόγος ὧυτός, θείας τε ἐάσας xal δι’ ὑπερδολὰν λαμπρότατος δυσυράτω, al μὴ τοῖς γνασίοις - μαρμαρυγαί τε γὰρ πολλαὶ καὶ σχοτοδινιάσιες ὡς ἐφ᾽ ὕψος ὀθνῆον ἐπιβάν- τὰς τὼς γόθως ἀπήλεγξαν' τοῖς δὲ προσηχόντως xat οἰχγυότατα πρὸς αὐτὰν ἐπὶ τοῦτο P ἀφιγμένοις οἰχήσι- μος, κεχρῆσθαι δυναμένοις αὐτᾷ. Ἃ μὲν ὧν βασιλήα' χρῆαα εἰλικρινές τε xai ἀδιάφθορόν ἐντι xal δι᾽ ὑπερ-- 6o)àv θειότατον δυσέφικτον ἀνθρώπῳ. Δεῖ δὲ καὶ τὸν ἐς αὐτὰν καταστάντα χαθαρώτατόν τε ἦμεν xal διαυ- Ἰέστατον τὰν φύσιν, ὡς μὴ τὸ λαμπρότατον ἀφανίζη ἐν σπίλοις τοῖς ἑαυτῶ Κ΄ χαθὸ xal τὼς ἁγιωτάτως τόπως ἐχαλίδωσαν τινες χαὶ τῶν ἀντιασάντων ἔνιοι μιαροὶ τὼς ἀντιάξαντας αὐτοῖς, βασιλήα δὲ τὸν ὁμιλήσοντα φύσιός τε ἀλράντω δεῖ μετέ; γεν ἐπίστασθαί! τε αὑτὸν ; ὅσῳ τῶν ἄλλων ἐντὶ θειότερος ὅσῳ τε ἅτεροι. m αὐτῶ, οἷς δὴ χατὰ λόγον ἀπειχάζων ἑαυτὸν ἄριστ᾽ ἂν ἑαυτῷ τε πρῶτο xal τοῖς ὑποτεταγμένοις, — Kal τοῖς μὲν ἄλλοις ἀνθρώποις, αἴχα ἁμαρτάνωντι, ὁσιωτάτα χάθαρσις ἐξομοιωθῇμεν τοῖς ἀρχόντεσσιν, αἴτε νόμος αἴτε βασιλεὺς διέποι τὰ xoc αὐτώς" ol δ᾽ αἴχα * τῶ χρέσσονος δέοντες “ διὰ τὰν φύσιν ἀμπλάχωντι P, οὐ μαχρὰν οὐδ᾽ ἀπωχισμένως αὐτοὺς 5 χρὴ παρὰ bid μὲν ὡς εὐθὺ τᾶς ὠφελείας τυγχάνεν. Οὔτε γὰρ τὸν χόσμον δίζοιτο ἄν τις ἐν αὐτῷ τε ὧν καὶ μέρος ἐχείνω», οὔτ᾽ ἂν ἀνόητος εἴη τῶ διέποντος αὐτὸν ὁ ἁτέρων " αὐτὸς ἄρχων. Ἃ δ᾽ εὐχοσμία πολλὰ χαὶ τὸ μηδὲν ἄναρχον εὑρὲν δύνασθαι xal τῷ τρόπῳ τᾶς ἀρχᾶς ὃδι- δάσχαλον. ᾿Εχλάμπει γὰρ αὐτᾶς εὐθὺ τὸ χαλόν, ἂν princeps aquila obversis soli oculis : eademque est regni ralio, ut quod divinum sit et propter nimiam claritatem oculos priestringat omnibus preeterquam legitimis : etenim multi splendores oculis obversantes atque vertigines ar- guunt spurios tanquam in insolitam altitudinem nisos : qui vero, ut par est, propte? natura cum regno similitudinem eo pervenerunt , habitare illud et commode eo uti possunt. Est igitur regnum res sincera et incorrupta et ob divinila- tis excellentiam homini vix assequenda. Oportel autem bominem in eo fastigio locatum natura purissimum esse el splendidissimum , ne rem clarissimam suis maculis oh- scuret : quemadmodum nonnulli sanctissima loca inqui- paverunt et spurci quidam eos quibus obviam facti sunt. Sed civitati praefaturum incontaminatee nature participem esse convenit atque intelligere quanto reliquis divinior sit quantoque alii ipso sint excellentiores, quibus ut decet sese comparans optime se ipso et civibus uli poterit. Ac ceeterís quidem hominibus, si forte delinquant, sanctissima pur- gatio est arrepta principum similitudo, sive lex sive rex imperium apud ipsos teneat : at principes si melioris exempli indigentes natur: culpa in vitium inciderint , non procul neque longe remotos eos decet dei beneficio statim opem consequi. Neque enim mundum quisquam quiesi- 637 6 μιμασόμενος δι᾽ ἀρετὰν αὐτῷ τε φίλος, ὃν μεμίμα- ται, καὶ πολὺ πλέον τοῖς ὑπ᾽ αὐτὸν τεταγμένοις. Οὐ γὰρ ἄν τις θεοφιλὴς ὧν μισέοιτο δπ᾽ ἀνθρώπων, ἐπεὶ οὐδὲ τὰ ἄστρα οὐδ᾽ ὃ σύμπας κόσμος ἐχθαίρει τὸν θεόν: αἱ δέ χα ἐμίσει τὸν ἁγεμονεύοντα , οὔ κα εἵπετο πειθόμενος αὐτῷ" τὸ δ᾽ ἐκεῖνον ἄρχεν εὖ eu αἴτιον τῷ xal τώσδε ἄρχεσθαι χαλῶς. ᾿Εγὼ μὲν ὧν ὁπολαμβάνω καὶ τὸν ἐπὶ τᾶς γᾶς βασιλέα δύνασθαι μηδεμιᾷ τᾶν ἀρετᾶν ἔλαττοῦσθαι τῶ xaT ὠρανὸν βασιλέως" ἀλλ᾽ ὥσπερ αὐτὸς ἀπόδαμόν τί ἐντι χρῆμα καὶ ξένον ἐκεῖθεν ἀφιγμένον πρὸς ἀνθρώπως, χαὶ τὰς δρετὰς d ἄν τις αὐτῷ ἔργα ὑπολάξοι τῷ θεῶ καὶ δι᾽ ἐκεῖνον αὐτῶ, Σχο- πέοντι δ᾽ ἀρ γᾶθεν ἀλάθῃκ λόγος" χοινωνία τε γὰρ πράτα τε πάντων xal d ἀναγχα:οτάτα τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει, ἃς μετέχει μὲν ὃ παρ᾽ ἁμῖν βασιλεύς, μετέχει δὲ xal 6 ἐν τῷ παντὶ πάντα διέπων’ συνεστάναι γὰρ χωρὶς φιλίας xal χοινωνίας ἀμάχανον' σκοποίη δ᾽ ἄν τις ταῦτα χαὶ ἐπὶ τῶν συμπολιτευομένων, ἐξελὼν τῷ λόγῳ τὰν χατὰ συνάθηαν χοινωνίαν" ἐλάττων γὰρ abca τᾶς τε θείας φύσιος xal τᾶς βασιλιχᾶς" οὐ γὰρ δέονται τὰν τοιαύταν δέησιν ἀλλ᾽ ἄλλοις ἅπαντα συμπονοῦσαι τῷ αὑτῶν ὑστεροῦντι ποιοῦνται χοινὰν τὰν βοήθηαν c τέλειοι γὰρ κατ᾽ ἀρετάν- ἁ δ᾽ ἐν τᾷ πόλει φιλία χοινῶ τινος τέλεος ἐχομένα τὰν τῶ παντὸς ὁμόνοιαν μεμίμα- ται ἄνευ δὲ τᾶς περὶ τὰς ἀρχὰς διατάξιος οὐδεμία ἂν πόλις olxoito* ἐς δὲ ταύταν νόμων τε δεῖται xal. τινος προατασίας πολιτιχᾶς τό τε ἄρχον καὶ τὸ ἀρχόμενον, εἴπερ σώζοιτο δι᾿ αὑτό", "Ex τούτων χοινὸν ἀγαθὸν εὐαρμοστία τις xal τῶν πολλῶν ὁμοφωνία μετὰ πειθοῦς συναδοίσας. Ὁ xav' ἀρετὰν ἐξάρχων χαλέεταί τε verit, quum in eo versetur et ejus pars sit, neque aliorum rector eum a quo ipse regitur ignoraverit. Est vero hic ornatus maximus quando nihil moderatoris expers reperi- (ur et quando moribus principem imperii magistrum esse videmus. Sic enim statim imperii pulchritudo elucet, si dei imitator virtutis causa ei quem imitatus est carus sit et magis etiam cibus suis. Neque enim quisquam deo gratus hominibus odio sit, siquidem nec siderum coetus nec mundus universus deum odit : quippe sí ducem snum odisset , neutiquam ei obediret : quod autem ille bene im- perat, ea cansa est cur subjecti bene regantur et pareant. Ego igitur existimo vel hunc terrestrem regem posse nulla virtuté inferiorem esse quam coelestem : sed ut ipse res est quaedam peregrina et externa , atpote cclitus ad homineg profecta, ita etiam ejus virlutes quispiam dei opera 65:0 putet et per illum ipsl inesse. Atque a principio quidem rem consideranti orationis mes veritas apparebit : nam communio rerum omnium et prima est et hominum generi maxime necessaria, cujus particeps quidem noster rex est, particeps vero etiam ille qui in universo cuncta gubernat : nihil enim sine amicitia et communione consistere potest, quod ipsum inter cives quispiam facile animadrerterit , δὲ cogitatione communionem qua ex conmsuetodine constat | 538 βασιλεὺς x«l ἔντι, ταύταν ἔχων φιλίαν τε xal χοινω- νίαν ποτὶ τὼς ὃπ᾽ αὔταυτον, ἅνπερ 6 θεὸς ἔχει ποτί τε τὸν χόσμον xal τὰ ἐν αὐτῷ. Ὅλαν δὲ τὰν εὔνοιαν χρὴ παρασχευάζεσθαι πρᾶτον μὲν παρὰ τῶ βασιλέως ἐς τὼς βασιλευομένως, δεύτερον δὲ παρὰ τῶνδε ἐς τὸν βασιλέα, ὁποία * γεννάτορος ποτὶ υἱέα xal ποτὶ ποί-- μιναν νομέως καὶ νόμω ποτὶ χρωμένως αὐτῷ. (Stobaeus Flor. XLVIIE, 64 'Exoavtou τοῦ Πυ- θαγορείου ἐκ τοῦ περὶ βασιλείας. Correxi * τᾷ dplota τε ἅμα xal ἀναγχαία ἀκολουθίᾳ; codd. τὰν ἀρίσταν τε ἅμα καὶ ἀναγχαίαν ἀχολουθίαν. 5 περιοχεομένα ; codd. περιαυγευόμενα. “ προέχει; libb. ἐξάρχει. 4 θει- ότατον χαὶ ἔγγειον cum Spondano; membrane οἰκειότατον ἐν γενοῖν. * ἔχοντα ἥλιός ἐντι xal σε- λάνα καὶ τοὶ πλάνατες; libri ἔχοντα ἀσπάζεται... xal τοὶ πλανᾶτες. ! Évepüev xarà τὰ; libri ἕνερθεν Tk. € ἐντὶ οἷα τύπος cum Meinekio; ἐν οἷς τινος eodd. Β ἐπὶ τοῦτο cum Jacobsio; ἐπὶ τούτῳ codd. ! δυναμένοις αὐτᾶ. Ἃ μὲν ὧν βασιλήα cum Meinekio ; δυναμέναν. Αὐτὰ μὲν ὧν βασιλήα codd. X ἑαυτῶ; codd. 6' αὑτῷ. ! ἐπίστασθαί τε ; codd. ἐπι- στάμεν τε. " ὅσῳ τε ἅτεροι cum. Koenio; ὅσα τε ἅτερα codd. 5 οἱ δ᾽ αἴχα τῷ χρέσσονος; codd. οἵ δ᾽ εἴ τι 1G χρέσσονος. 9 δέοντες ; codd. δέοντος. ἢ ἀμ- πλάχωντι; codd. ἀυπλαχόντες. αὐτοὺς; codd. oi. T" παρὰ 055; codd. θεῷ. * ἁτέρων ; codd. ἑτέ- ρων. dXX ἄλλοις ἅπαντα συμπονοῦσαι τῷ αὑτῶν δστεροῦντι ποιοῦνται χοινὰν τὰν βοήθῃαν ; codd. ἀλλ’ ἄλλων (vel ἀλλάλων) χαθανοῦν ἐχπορεῦντες τῶν ὗστε- ρούντων ἀναπλαροῦντι xotwày τὰν βοήθηαν. " αὗτό ; libri αὐτό. " ὁποία: codd. ὁποῖα.) PYTHAGOREORUM 7. Mía γὰρ ἀρετὰ πρὸς τὸ dpgsv ἀνθρώπῳ ? xxi πρὸς τὸν αὑτῶ βίον. Χρήσεται δ᾽ οὐδενὶ P δι᾽ Evi ποτιλαμθάνων εἰς ὑπηρεσίαν τὰν αὐτὸς αὐτῷ, ἀλλ᾽ ἐκ χατὰ φύσιν ἐνεργῶν ^ * χοινωνίας γὰρ ἐάσας οὐδὲν. ἔλαττον ἕκαστος αὐτάρχως βιώσει χαθ᾽ αὑτόν. — Mox μὲν γὰρ 6 αὐτάρχης μηδενὸς ἂν ἄλλω πρός γε τὰν, αὗτῶ διεξαγωγὰν ποτιδεήσεσθαι" αἱ δ᾽ ἄρα δεῖ βίον. ἰνεργέα ζώεν, δᾶλον ὡς χἂν al ἅτερα προσλαξοι“, οὐδέν τι ἔλαττον αὐτὸν αὐτάρχεα ποιήσει" φίλοις τε γὰρ. ἕξει διὰ τὰν αὑτῷ ἀρετάν, xal τοῖσδε χρώμενος οὐ χατ᾽. ἄλλαν ἀρετὰν χρήσεται ἣ ᾧπερ καὶ ποττὸν αὑτῷ Bio. "Aváyxa δὲ ἀχολουθὲν xal τὰ τοιάδε, οὐχ ἁτέρας τινὸς, ἐξαιρέτω ποτταῦτα παρεσχευασμένας *. Xo μὲν θεὸς. οὔτε διαχόνως ἔχων οὔτε ὑπαρέτας οὔτ᾽ αὖ προσταῖι. τινὶ χρώμενος οὐδὲ στεφανῶν ἢ ἀναγορεύων τὼς πει- θομένως ἢ ἀτιμάζων τὼς ἀπειθέοντας, οὗτος αὐτὸς ἄρχει ποτὶ τοσόνδε μέγεθος ἀργᾶς, ἀλλ᾽ οἶμαι παρέχων. ἀξιομίματον ἑωυτὸν ζᾶλον ἐντίθητι πᾶσι τᾶς αὑτῶ zo- ew. ἼἜντι δὲ αὐτὸς μὲν ἀγαθός, καὶ τόδε μόνον τε xal ῥάδιον ἔργον αὐτῶ οὗ δὲ μιμεύμενοι τῶν ἄλλων χρέσσον τῷδε πάντα ἐργάζονται. & δὲ Óuolecu xz ἑκάστῳ τῶδε ! αὔταρχές ἐντι" οὐ γὰρ ἄλλα μὲν ἀρετὰ ποιεῖ τὰ ἀρεστὰ τῷ θεῷ, μιμέεται δ᾽ αὐτὸν ἁτέρα. Ὃ δ᾽ ἐπίγηος παρ᾽ ἁμῖν 8 βασιλεὺς πῶς οὐχ δαοίως αὐτάρχης ; ἀπειχάζων τε γὰρ αὑτὸν ἑνὶ ἂν ἀπειχάσειε τῷ κρατίστῳ, xal πάντες ἑωυτὼς ἢ πειρώμενοι τούτω ὁμοιοῦν βασιλιχοὶ ! ἔσονται" τὰ δ᾽ ὅσα βίας xal ἀναγχας ἐντὶ E τῶν ὑποτεταγμένων, ἐνίοτε ἕχαστον ! τὰν περὶ τὰν μίμασιν προθυμίαν ἀφαιρέεται" χωρὶς εὐνοίας γὰρ ἀμάχανον ἐξομοιωθῆναι, ἃ μάλιστα πάντων ἀφανίζει τὸ φοδερόν. Ὥς εἴθε ἦν τᾶς ἀνθρωπίνας φύσιος δυνατὸν exemerit : quippe hsc inferior est quam divina natara et regia : neque enim ille tale quid desiderant , sed labo- rantes alios in omni re aJjuvando ei qui ipsarum opera eget commune auxilium ferunt : nimirum virtute perfectae sunt: at civitatis amicitia communem quendam finem spectans ipsius universi concordiam imitatur : verum sine magistratuum constitutione nuila omnino civitas admini- strari possit : ad hanc autem consequendam tum legibus tum civili gubernatione indigent et qui regit et qui regitur, si per se servari velint. Hinc nascitur commune bonum , copcinnus quidam síatus et multitudinis consensus cum con- cordi obsequio. Qui juxta virtutem imperat rex et vocatur et est, eadem amicitia et communione cum civibus suis con- junctus, quam deus cum mundo atque ejus partibus babet. Ceterum oportet omnem benevolentiam institui primum a rege erga cives, deinde ab hisce erga regem, qualis patris erga filium, pastoris erga gregem et legis erga illos qui ea utuntur esse solet. 7. Una enim virtus ad imperium homini et ad vitam sufücit. Nemine autem utelur, inopia eum arcessens ad ministerium, sed quod naturse legibus convenienter suum opus navat : quum enim communio sit, nihilominus unus- quisque per se suis contentus vivet. Videtur enim is qui rebus suis contentus est nemine alio ad vitam transigendam indigere : quodsi vitam actuosam degere oporteat , liquet etiamsi alia assumserit, nihilo secius eum suis' instructam praesidiis vivendi genus habiturum : quippe et amicos ha- bebit sue virtutis gratia, quibuscum agens non alia virtule iis utetur, quam illa qua vitam suam instituit. Necesse au tem est talia quoque virtutem sequi, non alià quádam eáque eximiá ad lias res comparat. | Ac deus quidem citra famulorum et minisirorum operam ac sine ullo edicio neque vel coronans vel renuntians obedientes vel ignominia no tans contumaces, ipse solus tantam imperii molem gulxr- nat, sed se ipeum, opinor, imitatione dignum praebe omnibus nature sug desiderium et seemulationem injicit. Est autem ipse quidem bonus et ia hoc solo opere eoque facili occupatur : ejus vero imilatores caeleris meli propter lioc studium omnia peragunt : et illius assimilate singulis sufficit; non enim alia virtus est qua deo gra facit et alia quie eum imitatur. Ceelerum rex terresler qui apud nos est cur non sinfiliter se ipso contentus si? Assimilans enim sese uni eique optimo similis fieri voll omnesque 86 ad illius imitationem conferentes regie erunt : quacunque vero ad vim civibus afferendam εἰ imitandi necessitatem iis imponendam valent, interdu RELIQUIJE. ἰφελὲν τὸ xal πειθοῦς τινος δέεσθαι. "'óós γὰρ τᾶς πιγήω φαυλότατος τὸ λείψανον, x«0' ἂν ἐπίχαρον ὃν 6 ζῷον ταύτας οὖκ ἀμοιρεῖ" ἐπειδήπερ πειθὼ ἔργον τί v:t παροιχέον ἀνάγχα’ πράτα γὰρ ἀφ᾽ αὑτᾶς αὐτὰ ᾿ατεργάζεται τάπερ ἐχείναν διέφυγαν. “Ὅσα δ᾽ αὖτο- jug τῷ χαλῷ χρῆται, τούτοις οὐδεμία πειθοῦς αἰδώς" πειδήπερ οὐδὲ φόδος ἀνάγχας. ᾿Ἐνεργάσαιτο δ᾽ ἂν ιόνος 6 βασιλεὺς ἀνθρώπω φύσι xai τόδε τὸ ἀγαθόν, ὃς διὰ μίμασιν αὐτῶ τῶ χρέσσονος ποτὶ τὸ δέον ἔπε- fat. Τὼς δὲ ὥσπερ ὑπὸ μέθας διεφθαρμένως xal διὰ ιὡχὰν τροφὰν ἐς λάθαν ἐμπεσόντας αὐτῶ, παραλαφθεὶς | λόγρς ἐπέῤῥωσέν τε καὶ κάμνοντας ἰάσατο, καὶ τὰν x τᾶς χαχίας ἐνοιχεῦσαν αὐτοῖς λάθαν ἐχβαλὼν τὰν «νάμαν ἔσῴχισεν, ἐξ ἄς ἀπετέγθη & καλεομένα πειθώ" tat τὰν ἀρχὰν ἐκ φαύλων σπερμάτων λαθοῖσα alta τι σπουδαῖον ἐχφύει τὰν ἐπίγηον οἰχεῦσι χώραν, ἐν ἃ δι’ ἐσθένειαν τᾶς ἁμῶν φύσιος ὁ λόγος ἀνθρώποις δμι- λέων ἀναπλαροῖ τὰ τῶν διὰ καχίαν ὅστερούντων. (Stobzeus Flor. XLVIIIL, 65 ᾿Εχφάντου τοῦ Πυ- ϑαγορείου ἐκ τοῦ περὶ βασιλείας. Emendavi : * dv- θρώπῳ ; codd. ἀνθρώπων. ἢ οὐδενὶ; codd, οὐδενὸς. * ἐνεογῶν cum Meinekio; libri συνεργῶν, 4 ὡς κἂν al ἅτερα προσλάθοι cum eodem; ὡς xal ἕτερα àv προσλάθοι libri. * οὐχ ἁτέρας τινὸς ἐξαιρέτω ποτταῦτα παρεσχευασμένας cum eodem ; οὐχ ἁτέρως τινὸς ἐξαι- ρέτο ποττ᾽ αὐτὰ παρεσχευασμένως codd. ! τῷδε; codd. τῶδε. 8 παρ᾽ ἁμῖν; ἁμῖν codd. P πάντες évv- τὼς; πᾶς ἑωυτῷ codd. ! πειρώμενοι τούτῳ ὁμοιοῦν βασιλικοὶ ἔδονται; codd, πειρώμενος ὁμοιοῦν αἴθ᾽ ὃς 889 ἔσεται. * ἐντὶ; libri τὰς. ἕἔχαστον;: membrane ἐχάστῳ.) s. Ἅ περ ἰσχύων xol θείαν ἔχων ἔννοιαν τῷ ὄντι βασιλεὺς εἴη. Τᾶδε γὰρ πεπεισμένος ἀγαθῶν μὲν πάντων αἴτιος ἐσεῖται, χαχῶν δὲ οὐδενός. Οὐ μὰν ἀλλ᾽ ὅτι γε δίχαιος ἐσεῖται χοινωνιχὸς ὧν παντί τῳ δᾶλον’ ἐν ἰσότατι γὰρ & κοινωνία, xal ἐν τᾷ ταύτας ἀποδιανομᾷ. ᾿Εξάρχει μὲν & δικαιοσύνα, μετέχει δ᾽ & χοινωνία - οὐ γὰρ δυνατὸν ἄδικον μὲν ἦμεν, μεταδι- δόμεν δὲ ἰσότατος, ἣ μετατιδόμεν μὲν ἰσότατος, μὴ χοινωνιχὸν δὲ ἦμεν, ᾿Εγχρατέα δὲ πῶς oüx ἂν ὑπο-- λάθοι τις τὸν αὐτάρχη ; & γὰρ πολυτέλῃα μάτηρ τᾶς ἀχρασίας, αὕτα δὲ τὰς ὕδριος, ἐξ ἃς τῶν ἐν ἀνθρώποις καχῶν τὰ πολλά, Ἃ δ᾽ αὐτάρχῃα οὐδ᾽ ἂν τέχοι πο- λυτέλγαν, οὐδὲ τὰ ἀπ᾽ αὐτᾶς" ἀλλ᾽ αὐτά τις οὖσα ἀρχὰ πάντα μὲν ἄγοι, ἄγοιτο δ᾽ ἂν ὑπ᾽ οὐδενός" ὅπερ ἔντι μὲν τῷ θεῷ, ἕντι δὲ xal τῷ βασιλεῖ, αὐτῷ μὲν ἄρχεν (ἀφ᾽ ὦπερ καὶ ὃ αὐτάρχης χαλέεται) ἄρχεσθαι δ᾽ ὑπ᾽ οὐδενός. — "l'aUva δ᾽ ὅτι μὲν φρονάσιος χωρὶς οὐχ ἂν γένοιτο δᾶλον, ὅτι 8 & τῷ χόσμω φρόνασις 6 θεός ἐντι φανερόν’ συνέχεται γὰρ εὐχοσμία τε xal τάξι τᾷ δεούσα᾽ νόω δὲ χωρὶς οὐκ ἂν αὐτὰ γενοίατο. Οὐδ᾽ ὃ βασιλεὺς δὴ χωρὶς φρονάσιος ταύτας ἂν ἔχοι τὰς ἀρετάς, δικαιοσύναν φαμὶ χαὶ ἐγχράτηαν καὶ χοινωνίαν καὶ ὅσα τούτων ἀδελφά. (Stobaeus Flor. XLVIII, 66 ᾿Εχφάντου τοῦ Πυθα. γορείου ix τοῦ περὶ βασιλείας. Initio scripsi ᾧπερ ἰσχύων pro vulgata lectione ἅπερ ἱερὰν qua ferri non potest.) singulos ceemulandi studio orbant : nam sine benevolentia qui una omnium maxime terrorem tollit fieri nequit ut alter alteri similis evadat. Utinam human? natura im- becillitas ita tolli posset , ut nulla persuasione indigeret. Est enim persuasio terrenae pravitatis vestigium, qua fit ut mortale hoc animal ea nou careat : siquidem persuasio res est vicina necessitati : prima enim per se ea perficit quae necessitatem effugerunt. At qum suapte sponte honestum amplectuntur, his nulla est persuasionis reverentia, quo- niam ne necessitatem quidem reformidant. Effecerit autem solus rex in hominis animo etiam hoc bonum , ut quod melius est imitando decorum sequatur. illos vero qui tanquam ebrietate corrupti sunt et ob malam educationem in melioris oblivionem inciderunt, adhibita oratio corro- borat, segros sanat, ejectaque oblivione pravitatis vitio íüis innata memoriam inserit, ex qua illa que vocatur suasio oritur : que licet e malis seminibus ortum du- cens , tamen boni aliquid terrenam regionem habitantibus ignit , in qua propter natur: nostri imbecillitatem oratio inter homines usurpata explet illud quod pravitate nostra nobis deest. 8. Quo genere excellens et divina intelligentia praeditus revera rex erit: hac enim permotus bonorum quidem pleraque hominum mela nascuntur. omnium auctor erit, nullius autem mali. Quin etiam eum justum fore, quum ad naturalem communitatem natus sit, cuivis manifestum est : communio enim ín sequalitate et ejus distributione cernitur. Antecedit quidem justia, communio autem in partem rerum venit : neque enim fieri potest, ut injustus eequaliter distribuat, aut ut non $it ad naturalem communitatem natus qui distribuit ex squo. Quomodo quis autem non existimaverit eum esse continentem qui suo statu contentus sit? Est enim lautítia incontinentise parens, hec vero contumelise, unde Al vero frugalitas neque lautitiam neque ejus effectus producat : sed quum ipsa princeps quadam sit, imperat quidem omnibus , ne- mini autem obedit : quod primum dei, deinde etiam regis proprium est, ut sibi ipsis imperent (unde etiam αὐτάρχης nominatur), ἃ nemine vero regantur. Hsc autem siue prudentia fieri non posse apparet et mundi prudentiam deum esse manifestum est : ordine enim et constitutione decenti continentur : qu:e sine mente fieri non possent. Neque etiam ipse rex sublata prudentia bis esset pro- ditus virtutibus, justitia, inquam, et continentia et com- mubitate ezeterisque quce his cognates sunt. δι0 9. Tex βουλευομένως κα. πράττοντας τι ἀπὸ θεῶν ἄρχεσθαι χρή" τὸ γὰρ ἄριστον, ὥσπερ ἁ παροιμία Nik τὸν θεὸν ἦμεν αἴτιον πάντων τούτων. Ἔτι δὲ ga πράξεων ἀπέχεσθαι καὶ μάλιστα διὰ τὰν πρὸς ὧν p ξυμδουλίαν" οὐδενὸς γὰρ ἀδίχου θεὸν χοινωνεῖν. βοηθεῖν δὲ Éxaccov ἑαυτῷ xal ποτιχελεύεσϑαι xa! ἀξίαν τῶν δικαίων μεταλαμόάνεν xal πράσσεν' τὸ γὰρ ὁπὲρ μι- χρῶν καὶ μεγάλων ὁμοίως διατείνεσθαι ἄγαν μιχρο- πρεπὲς δοκεῖ: μεν χαὶ ἀνελεύθερον. Διὸ δεῖ φροντίζεν τῷ " μὴ σφόδρα ἐς τὰ ἥχιστα P xot τὰ μεγάλα ἐμπί- πτεν᾿ ἀλλὰ xav' ἀξίαν τὰν ἑαυτῶ xoi δύναμιν “ με- τρίοντα ἑκάστῳ πράγματι ἐπιθάλλεν, ὅπως τίμιος ἧς xal σεμνός. ᾿Αδίχῳ δὲ ἀνδρὶ 7, γυναιχὶ χεχριμένοις ὑπὸ πόλεως ἐπαρωγὴν μὴ ποιεῖσθαι μηδὲ ὁμιλεῖν μηδένα, ἣ ὄνει- δίζεσθαι ὡς ὄντα ὅμοιον ᾧ ὁμιλεῖ. Τοὺς δὲ προχεχρι- μένους ἄνδρας ἀγαθοὺς ἀγαπᾶν xa) ἐντυγχάνειν αὐτοῖς, τελεῖσθαί τε τὴν μεγίστην χαὶ τελειοτάτην τελετήν, ἀνδραγαθίαν μιμουμένους ἐπ᾽ ἀληθείᾳ xal χτωμένους τὴν ἀρετήν" οὐδεὶς γὰρ ἀνὴρ τέλειος ἄνευ ταύτης. Πολίτη δὲ ἀδιχουμένῳ βοηθεῖν χαὶ οἴχοι καὶ ἐπὶ ξένης" ξένον δὲ πάντα τὸν ἐν τῇ ἑαυτοῦ πατρίδι σεβόμενον xal χατὰ τοὺς οἰχείους νόμους εὐφήμως xal οἰχείως προσδέχεσθαι καὶ ἀποστέλλειν, μεμνημένους Διὸς ξενίου ὡς παρὰ πᾶσιν ἱδρυμένου χοινοῦ θεοῦ καὶ ὄντος ἐπισχόπου φιλοξενίας τε xal χαχοξενίας. Ἡγεῖσθαι δὲ καὶ παραγγέλλειν πρεσβυτέρους νεωτέροις τὸ αἰδεῖ- σθαι xal αἰσχύνεσθαι τὰ xaxd, φανεροὺς ὄντας αὐτοὺς αἰσχυνομένους χαὶ αἰδουμένους" ὡς ἐν αἷς πόλεσι πρε- σθυτέρων ἀναισχυντίαι, φύονται παῖδες αὐτῶν xal PYTHAGOREORUM παίδων παῖδες ἀναίσχυντοι. Ἀιχολουθεῖ δὲ ἀναισιυντιε καὶ ἀναιδείᾳ ὕδρις καὶ ἀδικία, τούτοις δὲ ἕπεται i θρος. Μηδεὶς δ᾽ ἔστω ἀναιδής, ἀλλὰ σωφθφρονεῖτω ἕχαστος, ὡς οὕτω τευξόμενος θεῶν ἵλεων xai awzrzuz οὐδεὶς γὰρ καχὸς θεοφιλής. Τιμάτω δὲ ἔχαστα τ χαλὸν xai τὸ ἀληθές, xai μισείτω τὸ αἰσχρὸν xai τ' ψεῦδος" ταῦτα γὰρ ἀρετῆς σημεῖα καὶ χαχίας. Δ χρὴ συνεθίζειν ἐκ παίδων κολάζοντας μὲν τοὺς φιλν- ψευδεῖς, φιλοῦντας δὲ τοὺς φιλαλήθεις, ἵν᾽ ἐμφυσιδπαι ἑκάστῳ τὸ κάλλιστον καὶ σπερματωδέστατον τῆς ἅρε- τῆς. Προσποιείσθω δὲ ἕχαστος τῶν πολιτῶν aw2x- νεῖν μᾶλλον ἦ φρονεῖν" ὡς ἣ προσποίησις τοῦ φρονεῖν μέγα σημεῖον ἀπειροχαλίας xat σμικρότητος. — Ecce δὲ ἢ προσποίησις τοῦ σωφρονεῖν ἀληθής" μηδεὶς γὰ» πλαττέσθω γλώσση χαλὰ ἔργα, πράξεως καὶ Ouen στερόμενος ἀγαθῆς. Χρὴ δὲ χαὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντος εὔνοιαν διαφυλάττειν χαθάπερ πατράσιν εὐπειθοῦντας xal σεδομένους * ὡς 6 μὴ διανοούμενος οὕτω τίσει δίχτν καχῆῇς βουλῆς δαίμοσιν ἑστιούχοι. Ἄρχοντες T ἑστιουχοῦσι πόλεως χαὶ πολιτῶν σωτηρίας. Χρῆ & χαὶ τοὺς ἄρχοντας δικαίως προεστάναι τῶν ἀρχομένων καθάπερ τέκνων ἰδίων, ἔχθραν xal φιλίαν xat θυμὸν ἐν τῷ χρίνειν κοιμίσαντας. ᾿Επαινείσθωσαν δὲ καὶ εὑ- δοχιμείτωσαν, ὅσοι ἂν ὄντες εὔποροι τοῖς ἐνδεεστέροις ἐπαρχῶσιν, ὡς τέχνα χαὶ ἀμύντορας σώζοντες τῇς ἑαυτῶν πατρίδος. ᾿Επαρκείτωσαν δὲ τοῖς διὰ mgr | πενομένοις, x xal μὴ διὰ βίον ἀργὸν καὶ ἀκρατῆ" ἡ μὲν γὰρ τύχη πᾶσι χοινόν, ὃ δὲ ἀργὸς χαὶ ἀκρατὴς od χαχοῖς ἀνδράσιν ἴδιος. Καλὸν δ᾽ ἔστω xai μηνύειν ἐάν τίς τῳ συνειδῇ ἀδιχοῦντι, ἵνα fj πολιτεία oo rm 9. Consultantes agentesque aliquid a diis auspicari de- bent : siquidem optimum est, quod proverbii loco dici solet, deum esse horum omnium auctorem. Preterea ἃ malis facinoribos abstinendum est, idque maxime propter com- munem cum deo deliberationem , quum deo nullum cum injusto commercium sit. Oportet autem sibi quemque auxiliari ac se ad capessenda et agenda justa que dignitati respondent incitare : nam pro parvis rebus tantum quan- fum pro magnis niti nimis humile et illiberale videtur esse. Quare curandum est, ne nimio impetu ad minima et ad magna feramur, sed pro dignitate (ua el viribus singula perpendere atque aggredi debes, ut bonorandus et gravis videaris. "Viro aut mulieri injustis a civitate habilis nemo auxiliari debet neque conversari cum iis, alioquin expro- branda ei fuerit similitudo ejus quocum conversatur. Viros autem benignitate prastabiles amare cum iisque commer- cium habere decet, οἱ probitatem vere imitando et com- paranda virtute maximum ac perfectissimum hoc veluti sacrificium facere : nemo enim homo sine virtute perfectus est. Celerum injuria affecto civi vel in patria vel apud exteras nationes opitulari convenit : hospitem vero quem- libet in patria sua cultum legibus propriis bene precando et familiariter tum accipere tum remittere oportet, memo- res Jovis hospitalis, ut dei communis apud omues consti- tuti qui hospitalitatem et inhospitalitatem inspiciat. Perre senes junioribus duces sint et magistri ad mala ob puderem ac verecundiam fugienda, ita ut appareat ipsos quoqu* tam pudore quam verecundia moveri : quia in quibus αν". tatibus senes impudentes fuerint, liberi etiam nepotesque eorum impudentia laborant. At vero impudentiam et i- genium inverecundum contumelia sequitur δὲ injuslitia, has autem rerum interitus excipit. Quocirea nemo impu dens esto, sed sibi quisque temperantiam conciliet, lan quam hac ratione deos habiturus propitios et salute frui- turus: neque enim improbus quisquam deo gratus es. Praeterea unusquisque honestatem ac veritatem colat, lar pitudinem et mendacium oderit : heec enim virtutis el ril signa habentur. Quare statim a pueris assuefacere oportel pena quidem mentiri solilos, amore autem veraces, vU singulorum animis honestatis et virlutis semina mand. tur. Super haec unusquisque civium se temperantem p tius quam sapientem videri studeat : quoniam simulre | sapientiam magnum est imperiti et parvi animi indicinm. Temperantiee autem affectatio debet esse vera, neque qu quam egregia facta simulet qui mentem a rerum bonae studio averterit. Erga principes quoque velut erga paresó benevolentiam nos conservare decet obsequium iis et he norem praestando : propterea quod qui aliter senserit ul RELIQULAE. πολλοὺς ἔχουσα τῆς εὐχοσμίας φύλαχας. Ὁ δὲ μη- νύων εὐσεθὴς ἔστω xai κατὰ τῶν οἰχειρτάτων ἐξαγ- γέλλων" οὐδὲν γάρ ἐστιν οἰχειότερον πατρίδος. — "Ep.- φανιζόντων δὲ μὴ τὰ δι᾽ ἀχούσιον ἄγνοιαν γιγνόμενα, ἀλλ’ ὅσον ἂν ἐχ προνοίας τι ἁμαρτάνωσιν. Ὁ δ᾽ ἐμ- φανισθείς, ἂν ἐθελεχθρῇ τῷ μηνύσαντι, μισείσθω ὑπὸ πάντων, δίκην διδοὺς ἀχαριστίας, ἧς ἀποστερεῖ τὸν ἰατρεύοντα μεγίστην νόσον ἰατρευόμενος ἀδικίαν. "Ecco δὲ μέγιστα ἀδικήματα θεῶν χαταφρόνησις καὶ γονέων χάχωσις ἐχούσιος καὶ ἀρχόντων xal νόμων ὀλιγωρία xal ἑχούσιος ἀτιμία διχαιοσύνης. — Atxaió- τατος δὲ ἔστω xal ὁσιώτατος πολίτης ὁ ταῦτα τιμῶν xal ἐμφανίζων πρὸς πολίτας καὶ ἄρχοντας χατὰ τῶν χαταφρονούντων. Ὑπὲρ πατρίδος ἀποθνήσχειν σε- μνότερον ἔστω ἦ γλιχόμενον τοῦ ζῆν ἐγχαταλιπεῖν αὐτὴν x«i τὸ χαλόν. Κρεῖττον γὰρ τεθνάναι χαλῶς 7) ζῆν αἰσγρῶς καὶ ἐπονειδίστως. Χρὴ δὲ xal τῶν τελευ- τώντων ἕχαστον τιμᾶν μὴ δαχρύοις μηδὲ οἴχτοις, ἀλλὰ μνήμη ἀγαθῇ καὶ τῇ τῶν xav! ἔτος ὡραίων ἐπι- φορᾷ, ὡς ἀχαριστίας οὔσης πρὸς δαίμονας χθονίους λύπνς ὑπὲρ τὸ μέτρον γιγνομένης. Βλασφημείτω δὲ μηδεὶς ἐπ᾽ ἀδίχῳ βλάῤθη περὶ μηδενός" ὁσιώτερον τὰρ εὐφημία χαχηγορίας. Νομιζέσθω δὲ πολίτης r—X—— €————————————— —M d . 541 ἀμείνων ὁ τῆς ὀργῆς κρείττων μᾶλλον τοῦ διὰ ταότης πλημμελοῦντος. ὋὉ ἱερὰ xai ἀρχεῖα ὑπεραίρων τῇ πολυτελεία τῶν ἰδίων μὴ εὐδοξείτω, ἀλλ᾽ ὀνειδιζέσθω" μηδὲν γὰρ ἔστω ἰδιωτιχὸν μεγαλοπρεπέστερον καὶ σεμνότερον τῶν δημοσίων. Ὃ πλούτῳ καὶ χρήμασι δουλεύων χαταφρονείσθω ὡς μιχρόψυχας ὧν xal dve- λεύθερος καὶ καταπληττόμενος ὑπὸ χτημάτων πολυτε- λῶν καὶ βίου τραγῳδουμένου, καὶ εὐτελὴς εἶναι τὴν ψυχὴν ὑπολαμδανέσθω. Ὃ γὰρ μεγαλόψυχος πτρο- διανοεῖται πάντα παρ᾽ ἑαυτῷ τὰ παρ᾽ ἀνθρώποις, καὶ δι’ οὐδενὸς θορυθδεῖται τοιούτου ὅταν παραπέσῃ. Αἷ- σχροῤῥημονείτω δὲ μηδείς, ὅπως ἂν μὴ προσοιχειοῖ * τὴν διάνοιαν ἔργοις αἰσχροῖς, μηδὲ ἀναπιμπλῇ τὴν ψυχὴν ἀναιδείας χαὶ μιασμάτων. Τὰ μὲν γὰρ εὖ- σχήμονα καὶ φίλα τοῖς οἰχείοις ὀνόμασι καὶ χειμένοις ὑπὸ τοῦ νόμου προσαγορεύομεν, πρὸς ἃ δ᾽ ἐχθρῶς ἔχο- μεν, ἐξιστάμεθα χαὶ τῆς προσηγορίας διὰ τὸ αἰσχρόν. "Ecco δὲ xal αἰσχρὸν εἰπεῖν τὸ αἰσχρόν. Γυναῖχα δὲ τὴν χατὰ νόμους ἕχαστος στεργέτω καὶ ἐχ ταύτης τεχνοποιείσθω, εἰς ἄλλο δὲ μηδὲν προϊέσθω τέχνων τῶν αὑτοῦ cmopáv: μηδὲ τὸ φύσι xal νόμῳ τίμιον ἀνόμως ἀναλισχέτω xat δέριζέτω. Ἡ γὰρ φύσις τε- χνοποιίας ἕνεχεν οὐκ ἀχολασίας ἐποίησε τὴν σποράν. consilii peenam dabit geniis civitatis custodibus.- Principes enim civitatem civiumque salutem custodiunt ac tuentur. Sed et principes juste civibus praeesse oportet, tanquam liberis suis, inimicitiam amicitiamque et iram in judicando sopientes. Porro laudari ac celebrari debent qui locupletes quum sint tenuioribus opem ferunt, utpote liberorum patrigeque defensorum conservatores. "Subvepiant autem iis qui fatorum acerbitate, non vitse otíose et intemperan- tis culpa pauperes sunt. Nam fatum et fortuna omnium communia sunt , at vita otiosa et iucontinens malorum ho- minum propria est. Item honestum judicetur indicare mali facinoris conscium , ut respublica incolumis perma- neat multos habens form: 5088 bene composit:e custodes. Is vero qui indicat pius existimetur, etiamsi proximorum delicta efferat : nihil enim patria nobis conjunctius est. Patefacienda sunt autem non ea que inviti et imprudentes quidam commiserint sed quae consulto peccaverint. Ci- terum indicatus, si accusatori sua sponte inimicilias denuntiarit, a cunctis odio habeatur, ut penam det animi ingrafi quo deserit medicum maxime morbo injustitize medicinam facientem. Sed maxima scelera putentur deo- rum conlemtio, voluntaria parentum vexatio, principum legumque neglectio e£ voluptaria ignominia Justitie iliata. Quamobrem justissimus civis idemque sanctissimus judi- cetur qui hsec bonorat et contemnentes apud cives et prin- cipes indicat. Pro patria mori magis decorum ducatur, quam vivendi cupiditate patriam et honestatem derelin- quere. Priwstat enim honesta morte occumbere quam turpiter et probrose vivere. Ceterum defunctorum unum- quemque non lacrimis ant ejulatu , sed bona recordatione et fructuum quotannis nascentium munere honorare oporlet , quia ingrati animi adversus inferos genios videtur nimis merere, Nemo autem immerito damnum passus ulla in re convicietur : nam pium hominem magis decent bona verba quam maledicta. Civis qui vicerit iram longe melior existimandus est illo qui propter iram delinquit. Quisquis templa et praetoria privatorum redificiorum ma- gnificentia superat, non laude, sed reprehensione dignus habeatur : nihil enim privatum splendidius et ornatius quam publica esse debet. —Diviliis et pecuniae serviens contemnatur ut sordidus et illiberalis stupidusque pretiosa- rum possessionum οἱ vitse mollis admirator humilisque animi homo esse existimetur. Quippe vir magnanimus : quie in rebus humanis evenire possint omnia secum pree- meditatus nulla tali perturbatur fortuna, quando contigit. Ceterum turpia nemo loquatur, neanimum factis obsecenis adjiciat mentemque impudentia ac sceleribus compleat. Etenim quse honesta et cara nobis sont, aptis nominibus atque in lege scriptis appellamus, quse vero odimus , ab eorum vei appellatione propter turpitudinem discedimus. Esto igitur turpe etiam rem turpem memorare. Uxorem legitimam unusquisque amet ex eaque liberos suscipiat, nec tamen ullo alio consilio effuodat semen ad liberos pro- creandos destinatum, id quod natura et lege pretiosum est flagitiose consumens et ad stuprandas virgines con- vertens, Natura enim prolis generands, non lascivise causa semen produxit, Uxorem vero castam esse oportet, neque impium aliorum virorum coitum admittere , impen-, δ42 Γυναῖκα δὲ σωφρονεῖν χρὴ καὶ μὴ προσδέχεσθαι συν- ουσίαν ἀσεθἢ παρ᾽ ἄλλων ἀνδρῶν, ὡς ἀπαντώσης ve- μέδεως παρὰ δαιμόνων ἐξοικιστῶν xal ἐχθροποιῶν. Ὃ μητρυιὰν ἐπιγαμῶν μὴ εὐδοξείτω, ἀλλ᾽ ὀνειδιζέσθω ὡς παραίτιος ὧν οἰχείας διαστάσεως. Χρὴ δὲ ἐμμέ- νεῖν τοῖς εἰρημένοις, τὸν δὲ παραδαίνοντα ἔνοχον εἶναι τῇ πολιτικῇ ἀρᾷ. Προστάσσει δὲ 6 νόμος ἐπίστασθαι τὰ προοίμια τοὺς πολίτας ἅπαντας, χαὶ ἐν ταῖς ἑορταῖς μετὰ τοὺς καιᾶνας λέγειν ᾧ ἂν προστάσσῃ ὃ ἑστιάτωρ, ἵν᾽ ἐμφυσιῶται ἑκάστῳ τὰ παραγγέλματα. (Stobeus Flor. XLIV, 4o Χαρώνδα Καταναίου προοίμια νόμων. Emendavi : * τῶ; codd, τὸ vel τῷ. ^ ἥχιστα;; codd, μάχιστα. 5 δύναμιν; codd. δυ- γαμίαν. ὁ προσοιχειοῖ; cadd. παροικοίη.) 10. Τοὺς χατοιχοῦντας τὴν πόλιν χαὶ τὴν χώραν πάντας πρῶτον πεπεῖσθαι χρὴ χαὶ νομίζειν θεοὺς εἶναι, καὶ ἀναθλέποντας ἐς οὐρανὸν καὶ τὸν χόσμον χαὶ τὴν ἐν αὐτοῖς διαχόσμησιν xal τάξιν' οὐ γὰρ τύχης οὐδ᾽ dv- θρώπων εἶναι δημιουργήματα" σέθεσθαι δὲ τούτους καὶ τιμᾶν, ὡς αἰτίους ὄντας ἁπάντων ἡμῖν ἀγαθῶν τῶν χατὰ λόγον γιγνομένων. Ἕκαστον οὖν ἔχειν xal παρασχευάζειν δεῖ τὴν αὑτοῦ ψυχὴν πάντων τῶν καχῶν καθαράν" ὡς οὗ τιμᾶται θεὸς ὑπ᾽ ἀνθρώπου φαύλου, οὐδὲ θεραπεύεται δαπάναις οὐδὲ τραγῳδίαις ἁλίσχε- ται", χαθάπερ μοχθηρὸς ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἀρετῇ καὶ προαιρέσει τῶν χαλῶν ἔργων χαὶ δικαίων. Διὸ ἕκα- στον δεῖ εἷς δύναμιν ἀγαθὸν εἶναι καὶ πράξει xal προ - PYTHAGOREORUM αἱρέσει τὸν μέλλοντα ἔσεσθαι θεοφιλῆ, xat μὴ qobr- σθαι τὰς εἷς χρήματα ζημίας μᾶλλον τῶν εἰς αἰσχύνην πεινόντων" καὶ πολίτην ἀμείνονα νομίζειν P τὸν τὴν οὐσίαν προϊέμενον μᾶλλον τοῦ καλοῦ χαὶ δικαίου. “Ὅσοις δὲ μὴ ῥάδιον πρὸς ταῦτα τὴν ὁρμὴν πεπεῖσθαι, τὴν δὲ ψυχὴν ἔχουσιν εὐχίνητον πρὸς ἀδιχίαν, ὧδ᾽ ἡμῖν παρηγγέλθω πᾶσι τοῖς τοιούτοις πολίταις xal το- λίτισι χαὶ ξυνοίχοις, μεμνῆσθαι θεῶν ὡς ὄντων χαὶ δίκας ἐπιπεμπόντων τοῖς ἀδίχοις" xal τίθεσθαι πρὸ ὀμμάτων τὸν καιρὸν τοῦτον, ἐν ᾧ γίνεται τὸ τέλος ἑχάστῳ τῆς ἀπαλλαγῆς τοῦ (7v: πᾶσι γὰρ ἐμπίπτει μεταμέλεια τοῖς μέλλουσι τελευτᾶν, μεμννμένοις ὧν ἠδικήχασι καὶ ὁρμὴ τοῦ βούλεσθαι πάντα πεπρᾶχθαι δικαίως αὐτοῖς. Διὸ δεῖ ἕκαστον παρ᾽ ἑκάστην πρᾶ- ξιν ἀεὶ συνοικειοῦν τὸν χαιρὸν τοῦτον ὡς δὴ παρόντα- οὕτω γὰρ ἂν μάλιστα τοῦ χαλοῦ χαὶ τοῦ δικαίου φρον- τιεῖν. "Eàv δέ τῷ παραστῇ δαίμων χακὸς τρέπων. πρὸς ἀδικίαν, διατρίθειν πρὸς ναοῖς xal βωμοῖς xai τεμένεσι, φεύγοντα τὴν ἀδιχίαν ὡς δέσποιναν ἀσεᾷζε- στάτην xai χαλεπωτάτην, ἱχετεύοντα τοὺς θεοὺς συν- ἀποτρέπειν αὐτήν. — "lévat δέ xai πρὸς ἄνδρας δόξαν ἔχοντας ἐπ’ ἀνδραγαθίᾳ, ἀχουσόμενον περὶ εὐδαίμονος βίου xal χαχῶν ἀνδρῶν τιμωρίας, ἵνα ἀποτρέκηται τῶν ἀδίχων ἔργων δεισιδαιμονῶν δαίμονας ἀλάστορας. Πάντας δὲ τιμᾶν “ τοὺς χατοιχοῦντας τὴν πόλιν χαὶ τοῖς ἄλλοις νομίμοις xai τοῖς πατρίοις * τοὺς θεούς" πάτρια δὲ εἶναι τὰ χάλλιστα, Πεπεῖσθαι δὲ τοῖς νό- dente fatali ἃ diis ultione qui modo εἰϊείυηϊ homines et simultates faciunt. Qui novercam filiis inducit non laude, sed vituperatione dignus, ut domestice dissensionis au- ctor, víderi debet. De reliquo necesse est unumquemque hsec precepta servare, ab officio autem discedentem civili exsecrationi obnoxium esse. Jubet autem lex heec procemia cives omnes tenere eaque diebus festis post peeanes memo- riter dicere, cuicunque convivator id negotium manda- verit , ut singulorum animis monita hac inhereant. 10. Omnes qui urbem et regionem inhabitant primum persuasum habere et existimare oportet deos esse, celum etiam intuentes et mundum rerumque in iis ordinem at- que ornatum : neque enim fortuita aut humana hujusmodi opera putare convenit : deinde colendi honorandique dii sunt ut. bonorum omnium auctores qua ralioni conve- nienter nohis contingunt. Singulos igitur animum ab omnibus malis purum habere atque eíficere decet : quia ab improbo homine non honoratur deus , neque sumtibus colitur neque tragoediis capitur, tanquam homo malus, sed virtute justarumque et honestarum rerum stadio. Quo- cirea unumquemque opus est pro viribus bonum esse tum factis tum voluntate qui modo futurus sit deo gratus Deque pecuniarum jeciuram meluere magis quam vite nolas ac dedeeora : et civem meliorem existimare qui opes potius quam honestatem et justitiam projicit. Ceote- rum illos quorum animi non facile ad hiec converiuntur quique mentem ad injustitiam pronam habent, simul vi- ros eimul mulieres, cives aliosque populares monitos velim meminisse deorum , ut qui et sint et penam ab injuslis repetant atque ante oculos sibi ponere tempus illud quod unicuique finis est vite futurum : morituros enim omae: delictorum suorum memores poenitentia invadit eupiditas- que vite universe, si fieri posset, justissime — actz. Quamobrem singulos oportet semper in singulis actionibus illi tempori tanquam praesenti assuescere : quia sic maxime honesti justiqne cnram agent. Si quis vero a malo qoo- piam genio astante ad ipjustiliam incitetur, is ad temph, aras et delubra versetur, fugiens injusUtiam velot domi- nam admodum impiam et infeslam , deorumque opem ad eam propellendam imploret. Accedat quoque ad vires probitatis nomine claros, de vilis felicitate et malorum hominum poena disserentes auditurus, ut genios scelerum ultores metuens ab injustis facinoribus avertatur. Carte" rum qui urbem babitant omnes deos cum aliis ritibus, tem patriis venerari debent, quoniam optimi existimantur. Prseterea cunctos oportet legibus obedire , priacipes rete reri iisque cedere et imperata facere : siquidem post dee: et genios et heroes proximis honoribus afficiuntur pares- tes, leges ac principes apud homines cordatos οἱ ad ince- lumitatem pervenire eupientes. Sed nemo aliam civita RELIQULE. μοις ἅπαντας xat τοὺς ἄρχοντας αἰδεῖσθαι καὶ ἐξίστα - σθαι καὶ ποιεῖν τὸ παραγγελλόμενον: ὡς μετὰ θεοὺς καὶ δαίμονας xal ἥρωας γονεῖς τε xal νόμοι καὶ ἄρχον- τες σύνεγγύς εἶσι ταῖς τιμαῖς παρ᾿ ἀνθρώποις νοῦν ἔχουσι καὶ σωθησομένοις. Πόλιν δὲ φιλαιτέραν μηδεὶς ἄλλην ποιείσθω τῆς αὑτοῦ πατρίδος, ὡς θεῶν πατρῴων νεμεσώντων᾽ ἀρχὴ γὰρ προδοσίας φύεται τοῖς τοιαῦτα βουλομένοις. "Exc δὲ χαλεπώτερον τῆς οἰκείας γῆς στεοόμενον ζῆν ἐπ᾽ ἀλλοτρίας" οὐδὲν γάρ ἐστιν οἰχειό- τερον πατρίδος. Μηδὲ ἐχθρὸν ἀχατάλλαχτον μηδεὶς μηδένα νομιζέτω τῶν πολιτῶν, οἷς ἐφείχασιν οἵ νόμοι μετέχειν τῆς πολιτείας" ὡς ὁ τοιοῦτος οὔτε ἄρξαι δύ- ναιτ᾽ ἂν οὔτε διχάσαι χαλῶς, τὸν θυμὸν ἔχων χυριώτε- pov τοῦ λογισμοῦ. Μηδεὶς δὲ λεγέτω χαχῶς μήτε χοινῇ τὴν πόλιν μήτε ἰδία τὸν πολίτην" ἀλλ᾽ οἵ τῶν νόμων φύλακες ἐπιμελείσθωσαν τῶν πλημμελούντων, πρῶτον μὲν νουθετοῦντες, ἐὰν δὲ μὴ πείθωνται, ζη- μιοῦντες. Τῶν δὲ χειμένων νόμων ἐάν τις δοχῇ μὴ χαλῶς χεῖσθαι, μετατιθέναι ἐπὶ τὸ βέλτιον" μενόντων δέ, πάντας πειθαρχεῖν ὡς ὕπ᾽ ἀνθρώπων μὲν ἡττᾶσθαι τοὺς κειμένους νόμους o0. καλὸν οὐδὲ συμφέρον, ὑπὸ δὲ νόμου βελτίονος ἡττώμενον χαταχρατεῖσθαι xal χαλὸν χαὶ συμφέρον. Τοὺς δὲ ταῦτα παραδαίνοντας χρὴ χαὶ χολάζειν ὡς χατασχευάζοντας τῇ πόλει μεγίστων κα - χῶν ἀρχήν, ἀναρχίαν. Ἄρχοντας δὲ μὴ ναι αὐθά- δεις, μηδὲ πρὸς ἐπήρειαν χρίνειν, μηδὲ μεμνῆσθαι κρίνοντας φιλίας 3) ἔχθρας, ἀλλὰ τοῦ διχαίου" οὕτω 548 γὰρ ἀποδώσουσι τὰς χρίσεις δικαιοτάτας xal τῆς ἀρχῆς ἔσονται diio. Τοὺς μὲν οὖν δούλους προσήκει διὰ φόδον πράττειν τι τῶν διχαίων, τοὺς δ᾽ ἐλευθέρους 5c αἰδῶ xal τὸ χαλόν διὸ χρὴ xol τοὺς ἄρχοντας εἶναι τοιούτους, ἵν᾽ ἔχωσιν οἱ ἀρχόμενοι τοὺς ἀξίους αἰσχύ - γης. ᾿Ἐὰν δέ τις βούληται τῶν κειμένων νόμων χινεῖν ἢ ἄλλον εἰσφέρειν νόμον, εἷς βρόχον εἴρας τὸν τρᾶχη- λον λεγέτω τοῖς πολλοῖς περὶ αὐτοῦ xal ἐὰν μὲν δια- ψηφιζομένων δόξῃ λελύσθαι τὸν νόμον 3) ὑπάρχειν τὸν εἰσφερόμενον, καὶ αὐτὸν ἀθῷον εἶναι" ἐὰν δὲ 6 προῦ- πάρχων μᾶλλον δοχῇ χαλῶς ἔχειν ἣ 6 εἰσφερόμενος 3j ἄδικος, τεθνάναι τὸν χινοῦντα ἢ εἰσφέροντα νόμον, ἐπισπασθέντος τοῦ βρόχου. ( Stobzus Flor. XLIV, 20-21 Ζαλεύχου προοί- . tov. νόμων, Emendavi : " áMoxezat; codd, τῶν ἁλισχομένων, ἢ, νομίζειν; codd. ὀνομάζειν. ^ τιμᾷν τοὺς χατοικοῦντας cum Meinekio ; codd. τιμῶν τοῖς οἴ χατοιχοῦντες. 4 xal τοῖς πατρίοις cum eodem ; li- bri τοῖς πατρίοις. ) 11. Ζάλευχος 6 τῶν Λοχρῶν νομοθέτης τοὺς νόμους ἔφησε τοῖς ἀραχνίοις ὁμοίους εἶναι. “Ὥσπερ γὰρ εἷς ἐχεῖνα ἐὰν μὲν ἐμπέσῃ μυῖα ἢ χώνωψ χατέχεται, ἐὰν δὲ σφὴξ ἢ μέλιττα διαῤῥήξασα ἀφίπταται οὕτω xal εἰς τοὺς νόμους ἐὰν μὲν ἐμπέσῃ πένης συνέχεται. ἐὰν δὲ πλούσιος 3) δυνατὸς λέγειν διαῤῥήξας ἀποτρέχει. (Stobseus Flor. XLV, 25 Ζαλεύχου.) tem majori amicitia sibi conjungat quam patriam , utpote diis patriis indignantibus : nam talia molientibus iu animo proditionis initium oritur. Est vero etiam acerbius pa- tria carentem in aliena regione vitam degere : nihil enim nobis natura conjunctius quam patría est. Nemo vero quemquam pro implacabili inimico e civium numero lia- beat, quos leges reipubliete participes esse voluerunt : quippe falis vir neque imperare neque judicare recte pote- rit, ut cui ira potior sit ralione. Nemo etiam maledicat neque in commune universz civitali neque privatim ulli civi : sed legum custodes eorum qui delinquunt curam agant, adinonendo primum, deinde nisi paruerint, mul- . tando. Quodsi qua ex conditis legibus visa fuerit non bene lata esse, in melius mutetur : confirmatis vero et permanentibus omnes obtemperent : nam positas leges ab hominibus vinci nec decet nec conducit, contra homines superari ἃ lege przstantiori qua par est qua utile. At ista egredientes puniendi sunt, ut maxime calamitatis principium civitati machinantes, principum legumque ir- reverentiam. Principes autem neque superbi esse debent, neque contumeliose judicare , neque in judicando amicitize inimiciliseve, sed justili:oe meminisse : ita enim judicia sequissima facient et imperio digui erunt. Ac servos qui- dem convenit ob timorem aliquid juste facere, liberos vero propter reverentiam et honestatem : quocirca principes quoque faleg esse oportet, ut civibus digni verecundia videantur. Quodsi quis volet leges constitutas abrogare vel novag ferre , is collo in laqueum inserto de lege verba ad multitudinem faciat : ac si ferente suffragia populo vetus illa lex antiquata videatur aut ea que& rogatur bona 6886, indemnis evadat : contra si prior lex melius se ha- bere videatur, eut nova de qua agitur injusta sit, is qui rescindit vel rogat legem laqueo adducto moriatur. 11. Zaleucus Locrensium legumlator leges dixit similes esse aranearum telis. Nam sicut in illas si musca aut culex inciderit, retinetur, si vero vespa aut apis, per. rupta tela avolat : ita legibus implicati peuperes Lenentur, ditiores aut eloquentes perruptis legibus aufugiunt. " .- ANONYMOY TINOZ AIAAESEIZ HOIKAI . AQPIZTI XYTTETPAMMENAI. "INCERTI CUIUSDAM DISPUTATIONES MORALES DORICE CONSCRIPT E. AIAAESZIZ A, Περὶ ἀγαθῶ xoi x&xG. Δισσοὶ λόγοι λέγονται ἐν τᾷ ᾿Ελλάδι ὑπὸ τῶν φιλο- σοφούντων περὶ τῶ ἀγαθῶ καὶ τῷ καχῶ. Tol μὲν γὰρ λόγοντι, ὡς ἄλλο μέν ἐστι τὸ ἀγαθόν , ἄλλο δὲ τὸ χα- χόν * τοὶ δέ; ὡς τὸ αὐτό ἐστι, καὶ τοῖς uiv ἀγαθὸν εἴη, τοῖς δὲ xaxóv, χαὶ τῷ αὐτῷ ἀνθρώπω τότε μὲν ἀγα-- θόν, τότε δὲ xaxóv. ᾿Εγὼ δὲ καὶ αὐτὸς τοῖσδε ποτι- τίθεμαι" σκέψομαι δὲ ἐκ τῷ ἀνθρωπίνων Blu, ὧν ἐπι- μελής, βρώσιός xe xal πόσιος xal ἀφροδισίων. Ταῦτα γὰρ ἀσθενοῦντι μὲν xaxd ἔστιν, ὁγιαίνοντι δὲ xal δεο- μένῳ ἀγαθά. Καὶ ἀχρασία τοίνυν τούτων τοῖς μὲν ἀχρατέσι xaxóv, τοῖς δὲ ἰατροῖς ἀγαθόν. *O τοίνυν θάνατος τοῖς μὲν ἀποθανοῦσι χαχόν, τοῖς δ᾽ ἐνταφιο- πώλαις χαὶ τυμθοποιοῖς ἀγαθόν. Γεωργία τε χαλῶς ἐξενείκασα τὼς: χαρπῶς τοῖς μὲν- γεωργοῖς ἀγαθόν, τοῖς δὲ ἐμπόροις καχόν. Τὰς τοίνυν δλκάδας συντρί- όεσθαι xal παραθραύεσθαι τῷ μὲν ναυχλήρῳ χαχόν, τοῖς δὲ ναυπηγοῖς ἀγαθόν. "Ex: τὸν σίδηρον χατέ- σθεσθαι xol ἀμδλύνεσθαι xol συντρίδεσθαι τοῖς μὲν ἄλλοις χαχόν, τῷ δὲ yoXxzi ἀγαθόν. Καὶ μὰν τὸν χκέρᾶμον παραθραύεσθαι τοῖς μὲν ἄλλοις χαχόν, τοῖς δὲ χεραμεῦσιν ἀγαθόν, Τὰ δὲ ὑποδήματα κατατρίδε- σθαι xal διαῤῥήγνυσθαι τοῖς μὲν ἄλλοις xaxóv, τῷ δὲ σχυτῆϊ ἀγαθόν. — "Ev τοίνυν τοῖς ἀγῶσι τοῖς γυμναστι- χοῖς χαὶ τοῖς μωσιχοῖς καὶ τοῖς πολεμικοῖς, αὐτίχα ἐν 'τῷ γυυνιχῷ τῷ σταδιοδρόμῳ à νίχα τῷ μὲν νιχῶντι ᾿ἀγαθόν, τοῖς δὲ ἡσσαμένοις xaxóv. oi παλαισταὶ xal πύχται xal τοὶ ἄλλοι πάντες ue 'σικοί αὐτίχα ἃ χιθαρῳδία τῷ μὲν νικῶντι ἀγαθόν, Καὶ τοῦτο δὲ χαὶ τοῖς δὲ ἡσσαμένοις χαχόν. Ἐν τε τῷ πολέμῳ xal (τὰ νεώτατα πρῶτον ἐρῶ) " ἃ τῶν Ααχεδαιμονίων. νίκα, ἐν & ἐνίκων τὼς ᾿Αθηναίως χαὶ τὼς συμμάχως, Λαχεδαιμονίοις μὲν ἀγαθόν, ᾿Αθηναίοις δὲ xol τῶς συμμάχοις xaxóv: ἅ τε víxa , ἂν τοὶ “Ἕλλανες P τὸν Πέρσαν dvíxaaav , τοῖς μὲν "EXAactv ἀγαθόν, τοῖς ἐὲ βαρθάροις κακόν. Ἃ τοίνυν τοῦ Ἰλίου αἵρεσις τοῖς μὲν Ἀχαιοῖς ἀγαθόν, τοῖς δὲ Τρωσὶ καχόν. Ka ταυτὸ xol τὰ τῶν Θηδαίων xal τὰ τῶν ᾿Αργείων πάθη, xol & τῶν Κενταύρων xal Λαπιθῶν μάχα τοῖς μὲν Λαπίϑαις ἀγαθόν, τοῖς δὲ Κενταύροις xaxóv. Καὶ μὰν καὶ & τῶν θεῶν xal Γιγάντων λεγομένα μάχα xal νίχα τοῖς μὲν θεοῖς ἀγαθόν, τοῖς δὲ Γίγασι χαχόν. DISPUTATIO I. De bono et malo. Duplex fertur in Grecia philosophorum sententia de bono et malo. Etenim quidam existimant aliud plane bonum , aliud malum : nonnulli vero idem utrumque, sed his bonum, illis malum, eidemque hominl aliquando bonum, aliquando malum. Ego vero et ipse hisce assen- tior : considerabo autem res illas quarum studiosa est hominum vita, cibum, potum, venerem. Hec enim eegrotapti quidem mala , sano autem et indigenti bona. Et horum usus nimius infemperantibus ipsis malum, sed medicis bonum. Porro mors defunctis quidem malum, sed libitinariis et tumulos struentibus bonum. Agrorum etiam bene cultorum fertilitas agricolis quidem bonum, mercatoribus vero malum. Quasse fractteque naves na- viculario malum , at navium fabricatoribus bonum. Pree- terea ensis consumtus et obtusus et fractus aliis quidem malum , sed fabro armorum bonum. Quin etiam ficiilia fracta caeteris quidem malum, figulis vero bonum. Cal- cei attriti et dirupti aliis certe malum , at sutori bonum. Ad lioc in ludis gymnicis et musicis et militaribus, verbi causa in stadio-gymnico victoria cursu reporfata vincenti bonum, victis vero malum. Eademque ratio est luctaio- rum et pugilum nec non caeterorum omnium musicorum : velut citharcedica modulatio vincenti quidem bonum, s» peratis autem malum. Sic etiam ín bello ( ut recentis- sima primum commemorem ) Lacedseemoniorum victoris, quam ex Atheniensibus eorumque sociis rettolerunt , ipsis quidem bonum , Athenienaibus et sociis malum : et victori qua Graeci Persas fuderunt ipsis bonum, at. barbaris me lum. Sic Hlii expugnatio Achseis bonum, Trojanis salon. Idem dicendum de miseriis quae Thebanis et Argivis acd- derunt : insuper quod inter Lapithas et Centauros commis- sum est prelium Lapithis quidem bonum , Centauris vero malum. Quin etiam pugna qua deos cum gigantibus de 944 DISPUTATIONES MORALES. Ἄλλλος δὲ Δ λέγεται. ὡς ἄλλο μὲν τἀγαθὸν εἴ ἄλλο δὲ χ M» διαφέρον , ὥσπερ d vpn, οὕτω xat τὸ πρᾶγμα, Ἐγὼ δὲ καὶ αὐτὸ τοῦτον διαιρεῦμαι τὸν τρόπον δοχῶ γὰρ οὗ διάδαλον ἦμεν, ποῖον ἀγαθὸν xa ποῖον χαχόν, al τὸ αὐτὸ xal μὴ ἄλλο ἑκάτερον εἴη, xai γὰρ θαυμάστόν x' εἴη. Οἶμαι δὲ οὐδέν χ᾽ αὐτὸν ἔχεν ἀποχρίνασθαι, αἴ τις αὐτὸν ἔροιτο τὸν ταῦτα λέ- γοντα" Εἰπὸν δή μοι, ἤδη τι τὼς γονέας ἀγαθὸν ἐποίησας; φαίη χα, χαὶ πολλὰ χαὶ μεγάλα. Τὺ ἄρα xaxà xal μεγάλα xal πολλὰ τούτοις ὀφείλεις, αἴπερ τωυτόν ἔστι τὸ ἀγαθὸν τῷ καχῷ. Τίδέ, τὼς συγ" γενέας ἤδη τι ἀγαθὸν ἐποίησας; τὼς ἄρα συγγενέας χαχὸν ἐποίεις. Τί δέ, τὼς ἐχ- θρὼς ἤδη χαχῶς ἐποίησας; xal πολλὰ καὶ μεγάλα. "Apa ἀγαθὰ ἐποίησας. Ἄγε xai δή μοι xol τόδε ἀπόχριναι: ἄλλο τι € τὼς μὲν πτωχὼς οἰχτείρεις, ὅτι πολλὰ χαὶ μεγάλα ἔχοντι xaxd, τὼς δὲ πλουσίως πάλιν εὐδαιμονίζεις, ὅτι πολλὰ χαὶ ἀγαθὰ πράσσοντι, αἴπερ τωυτὸν xal xaxbv. xal ἀγαθόν ; Τὸν δὲ βασιλέα τὸν μέγαν οὐδὲν χωλύει ὁμοίως δια- χεῖσθαι τοῖς πτωχοῖς. Tà γὰρ πολλὰ xal μεγάλα ἀγαθὰ αὐτῷ πολλὰ χαχὰ xal μεγάλα ἐστίν, αἴχα των- τόν ἐστι τἀγαθὸν xal χακόν. Καὶ τάδε μὲν περὶ τῶ παντὸς εἰρήσθω. El δὲ xal xa0' ἕχαστον, ἀρξάμε- νος ἀπὸ τῶ ἐσθίεν xal πίνεν xai ἀφροδισιάζεν. Ταῦτα γὰρ 9 τοῖς ἀσθενέουσι πάντα “ ποιὲν ἀγαϑόν ἐστιν αὐ- τοῖς xal xaxóv !, αἴπερ τωυτόν ἐστιν ἀγαθὸν xal xaxóv " xal τοῖς νοσέουσι χαχόν ἐστι τὸ νοσὲν xai ἀγα» 946 0óv, αἴπὲρ τωυτόν ἐστι τὸ ἀγαθὸν τῷ xaxq. — Kaóbl τόδε χαὶ ἄλλα πάντα τὰ ἐν τῷ ἔμπροσθεν λόγῳ εἴρῃ- ται. Καὶ οὗ λέγω, τί ἐστι τὸ ἀγαθόν, ἀλλὰ τοῦτο πειρῶμαι διδάφχειν, ὡς οὐ τωυτὸν εἴη χαχὸν xal ἀγα- 60v , ἀλλ᾽ ἑχάτερονι ( Scripsi : : δ xal τὰ νεώτατα πρῶτον ἐρῶ cum Kenio ad Greg. Cor. p. 339 ed. Schafer.; codd. xai τῷ νεότατι πρῶτον ἐρῶ. ἢ ἂν τοὶ “Ελλανες ; codd. ἄν τε “ἕλλανες. 5 ἄλλο τι ἣ τὼς μὲν πτωγὼς οἰχτείρεις, ὅτι πολλὰ καὶ μεγάλα ἔχοντι χαχά, τὼς δὲ πλουσίως πάλιν εὐδαιωονίζεις: libri ἄλλο τι 3$ τὼς πτωχὼς οἰχτείρεις, ὅτι πολλὰ xal μεγάλα ἔχοντι πά- λιν εὐδαιμονίζεις. ἃ ταῦτα γὰρ; cod. τοῦτο γὰρ. * πάντα ποιὲν οοὐά, ταῦτα ποιὲν, ἴ αὐτοῖς xai xa- κόν, αἵπερ; codd. αὐτοῖς, αἵπερ.) AIAAESIZ B. Περὶ καλῶ xal αἰσγρῶ. Λέγονται δὲ καὶ περὶ τῶ χαλῶ χαὶ αἰσχρῶ δισσοὶ λόγοι. — "Fol μὲν γὰρ φαντί, ἄλλο μὲν ἦμεν τὸ καλόν, ἄλλο δὲ τὸ αἰσχρόν, διαφέρον, ὥσπερ καὶ τὥνυμα, οὕτω xal τὸ πρᾶγμα᾽ τοὶ δὲ τωυτὸ χαλὸν χαὶ αἱ- σχρόν. Κἀγὼ πειρασοῦμαι τόνδε τὸν τρόπον ἐξαγεύ- μενος. Αὐτίχα γὰρ παιδίῳ ὡραίῳ ἐραστᾷ μὲν χρη- στῷ χαρίζεσθαι xaÀóv, μὴ ἐραστᾷ δὲ καλῷ αἰσχρόν. Καὶ τὰς γυναῖχας λοῦσθαι ἔνδον xaXov , dv παλαίστρᾳ δὲ αἰσχρόν᾽ ἀλλὰ τοῖς ἀνδράσιν ἐν παλαίστρᾳ χαὶ ἐν γυμνασίῳ χαλόν. Καὶ συνίμεν τῷ ἀνδρί, ἐν ἁσυχίᾳ μὲν χαλόν, ὅπου τοίχοις χρυφθήσεταν ἔξω δὲ αἰσχρόν, certasse ferunt et parta victoria diis sane bonum, sed gigantibus malum. Altera septentia affirmantis est aliud quid bonum, aliud malum esse , non nomine magis quam re ipsa diversum. Ego vero et illud hoc modo explico : credo equidem nobis non constare posse, quee res bona quive mala sit, si idem esset utrumque, non diversum quid : mirum enim boc foret. Nec puto habiturum quod respondeat, si quis hec dicentem ita interroget : Dic mihi, quaso , num quid boni parentibus jam prasti- teris ἢ Reponet forsitan : E4 mulla et preclara. Tu igi- tur proplerea vicissim graves ponas iilis dare debes , si idem bonum malumque putandum est. Quid autem ? propinquos bono quopiam jam affecisti ὃ Eosdem igi- (ur et 3nulo. Quid vero? jamne inimicis ealamitatem intulisti? Et insignem quidem. Ergo mullis et pre- claris bonis eos cumulasti. Age vero οἱ illud mibi re- sponde : Numquid pauperum (6 miseret , quod mullis et ingentibus incommodis conflictantur, divites contra beatos pradicas, quod opibus et copiis affluunt , si idem malum et bonum ? Profecto nihil obstat, quomi- nus magnus Persarum rex eadem sit conditione qua egeni. Nam multa et magna bona quibus abundat in mala non minora mutantur, 6ἱ idem est bonum et malum. PHILOS, GREC. Alque hsec quidem de summa rerum dicta sufficiant. Sed et singula illà percurram, ἃ cibo, potu et venere orsus. Harum enim omniunmr rerum usus infirmis el bonum est et malum, siquidem idem habetur bonum οἱ malum : parique ratione seegrotantibus morbus simul est malum et bonum , siquidem bonum non differt & malo. In hanc sententiam autem etiam ecxetera omnia qui superiori ser- mone continentur dicta sunt. Interim tamen quid bonum sit non definio, id solum docere conalus, non esse idem bonum et malum, sed alterutrum. DISPUTATIO 11. De honesto et turpi. Duu etiam feruntur sermones de honesto ac turpi. Nam quidam aliud esse honestum aiunt, aliud turpe, tam re quam nomine diversum : nonnulli vero idem ho- nestum ac turpe. Atque ego quidem rem in hunc modum explicare tentabo. "Verbi causa puerum formosum ama- tori probo gratificari decorum est, non probo autem turpe: item mulieres domi lavari decorum, in palestra turpe; sed viros id in palssira et gymnasio facere decorum. Porro mulierem cum viro coire, remotis arbitris, ubi intra parietes lateat , decorum : extra vero in cujysplam “δ δ46 ὅπου τις ὄψεται. Καὶ τὸ μὲν abtlic συνίμεν ἀνδρὶ χα- λόν * ἀλλοτρίῳ δὲ αἴσχιστον. Καὶ τῷ γε ἀνδρί, τῷ μὲν ἑαυτῶ γυναιχὶ συνίμεν καλόν’ ἀλλοτρία δὲ αἰσχρόν. Καὶ χοσμεῖσθαι καὶ Ψψιμμυθίῳ χρίεσθαι, xal χρυσία περιάπτεσθαι, τῷ μὲν ἀνδρὶ αἰσχρόν, τᾷ δὲ γυναιχὶ χαλόν. Καὶ τὼς μὲν φίλως εὖ ποιὲν χαλόν" τὼς δὲ ἐχθρὼς αἰδχρόν. Καὶ τὼ; μὲν πολεμίως φεύγεν αἷ-- σχξόν" τῶς δὲ ἐν σταδίῳ ἀνταγωνιστὰς χαλόν. Καὶ τὼς μὲν φίλως xal τὼς πολίτας φονεύεν αἰσχρόν" τὼς δὲ πολεμίως χαλόν. Καὶ τάδε μὲν περὶ πάντων. Eu: δ᾽ ἐφ᾽ ἃ ταὶ πόλιές τε aloy pk ἅγηνται xat τὰ ἔθνεα. Αὐτίχα Λαχεδαιμονίοις τὰς χόρας γυμνάζεσθαι ἀχει- ριδώτως, καὶ ἀχίτωνας παρέρπεν, χαλόν - Ἴωσι δὲ αἰσχρόν. Καὶ τὼς παῖδας μὴ μανθάνειν μωσιχὰ xal ἡράμματα xaÀov: Ἴωσι δ᾽ αἰσχρὸν μὴ ἐπίστασθαι ταῦτα πάντα. Παρὰ * Θεσσαλοῖσι δὲ χαλὸν τὼς ἵπ- πως £x. τᾶς ἀγέλας λαδόντι, αὐτὼς δαυμάσαι xal τὼς óp£ac* βῶς τε λαδόντι, αὐτὼς σφάξαι xal ἐχδεῖραι xal χαταχόψαι" ἐν Σιχελίᾳ δὲ αἰσχρόν, xai δώλων ἔργα. MaxeBóot χαλὸν δοχεῖ ἦμεν τὰς χόρας, πρὶν dvipi γάμασθαι, ἐρᾶσθαι xal ἀνδρὶ συγγίνεσθαι " ἐπεὶ δὲ xal γαμεῖται, αἰσχρόν" "EXAaot δ᾽ ἄμφω αἰσχρόν. Τοῖς δὲ Θραξὶ χόσμος τὰς χόρας στίζεσθαι. Τοὶ δὲ Exito: καλὸν νομίζοντι, ὃς ἄνδρα κανών, ἐχδείρας τὰν χεφα- Adv, τὸ μὲν xóutov πρὸ τοῦ ἵππου φορεῖ, τὸ δ᾽ ὀστέον χρυσώσας xal ἀργυρώσας πίνει ἐξ αὐτοῦ, xal σπένδει τοῖς θεοῖς - ἐν δὲ τοῖς “Ελλασιν οὐδέ x! ἐς τὰν αὐτὰν INCERTI CUJUSDAM olxíav συνεισελθεῖν βούλοιτ᾽ dv τις τοιαῦτα ποτήσαντι. Μασσαγέται δὲ τὼς γονέας χαταχόψαντες χατεσθίοντι, χαὶ τάφος χάλλιστος δοχεῖ ἦμεν, ἐν τοῖς τέχνοις z:94- φθαι" ἐν δὲ τῇ ᾿λλάδι ἄν τις ταῦτα ποιήση, ἐξελαθεὶς ἐχ τῆς Ἑλλάδος χαχὰ ἀποθάνη ὡς αἰσχρὰ χαὶ δεινὰ ποιέων. Τοὶ δὲ Πέρσαι χοσμεῖσθαί τε, ὥσπερ τὰς γυναῖχας, xai τὼς ἄνδρας χαλὸν νομίζοντι, xoi τῷ θυγατρὶ xai τᾷ ματρὶ xal τᾶ ἀδελφᾷ συνίμεν * τοὶ δὲ "EXAavec xai αἰσχρὰ καὶ παράνομα. Λυδοῖς τοίνυν τὰς χόρας πορνευθείσας xal ἀργύριον ἐργάσασθαι 5, xat οὕτω γάμασθαι καλὸν δοχεῖ ἦμεν ἐν δὲ τοῖς Ἔλ- λασιν οὐδείς χα θέλοι “ γαμεῖν. Αἰγύπτιοί τε οὐ ταυτὰ νομίζοντι καλὰ τοῖς ἄλλοις. Τῇδε υὲν γὰο γυναῖχας ὑφαίνεν xal ἔρια ἐργάζεσθαι 4, ἀλλὰ τηνεὶ τὼς ἄνδρας, τὰς δὲ γυναῖχας πράσσειν, ἅπερ τῇδε τοὶ ἄνδρες. Τὸν παλὸν δεύειν ταῖς χερσί, τὸν σῖτον τοῖς ποσί, vXvot Οἴμαι δ΄ ἄν τις τὰ χαλὰ εἷς ἕν χελεύῃ συνενεῖχαι πάντας ἀνθρώπως, ἃ, ἕχαστοι νομίζοντι, xal πάλιν ἐξ ἀθρόων τοι τὰ αἰσχρλ λαθέν, ἃ ἕχαστοι ἄγηνται, οὐδέν χα λειφθῆμεν *, ἀλλὴλ xaAóv: ἀλλ᾽ ἁυϊν τὸ ἐναντίον. , πάντας πάντα Ox Aa6Ev. ίζοντι μἴζοντι. Οὐ γὰρ πάντες ταυτὰ vo Παρεξοῦμαι δὲ xol ποίημα τι" Καὶ γὰο τὸν ἄλλον ὧξε θνητοῖσιν νόμον ὄψει, διαϑρῶν T οὐδὲν ἂν πάντῃ καλόν, οὐδ' αἰσχρόν " ἀλγὰ ταῦτ᾽ ἐποίτγσεν λαδὼν ὁ καιοὸς αἰσχρά, xal διαλλάξας καλά. Ὡ: δὲ τὸ σύνολον εἶπέν, πάντα χαιρῷ μὲν xaÀa irn, conspectu indecorum. Insuper eam cum δὺο marito coire, decorum est: cum alieno turpissimum. Przterea virum cum 818 oüxore concubare decet : cum aliena de- decet. Virum etiam dedecet comtum et cernssstum et auro ornatum incedere , sed mulierem decet. Sic amicis bene facere honestum est, inimicis turpe. Similiter ho- stes fugere turpe : adversarios autem in stadio honestum putatur. Amicos denique et cives necare turpe, at lio- stes honestum. Atque heec quidem de omnibus in univer- sum a me dici liquet. Transibo aulem ad ea que civitates et gentes turpia duxere. Exempli causa Lace- deemoniis puellas nudis brachiis exerceri depositaque tunica arrepere decorum videtur : at Ionibus indecorum. Jisdem pueros seque musicam ignorare ac litteras deco- rum est : Ionibus vero turpe hzc omnia nescire. Thes- sali honestum putant equos et mulos ex armento abactos domare , bovesque raptos mactare et pelle detracta discin- dere : heec. autem Siculi turpla et servorum opera esse arbitrantur. Macedones decorum existimant puellas non- dum coHocatas amari atque a viris eomprimi : post nu- plias vero eas cum aliis consuesoere indecorum habent : Grrecis utrumque turpe est. Thraces puellis notas inustas ornamento esse credunt. Ad boc Scythre honestum judi- taa, si quis hominem oceiderit, capitique cutem de- traxerit, ejus partem crinitam ante equum gestare, ex ossea autem parte auro et argento obducta bibere ac diis libamenta dare : apud Greecos autem nemo easdem «des ingredi voluerit cum viro qui talia fecerit. sagelz? parentes suos obtruncatos comedunt, et opfíma videtur sepultura in liberorum visceribus condi Griecia si quis tale quippiam feeerit , in exsilium ejectus, ut turpis et horrendi facinoris auctor, male peribit. Perse - viros etiam mulierum in morem ornari decorum putant et. cum filia, matre ac sorore coire : at Graeci tn*pia haec e | illicita esse censent. Lydis puellas, quum vul;ato cor- pore pecuniam fecerint, ita tandem nubere decorum vide- tur : apud Graecos autem nemo talem uxorem docere velit. gentes. Apud mos enim mulieres texere et lanificio ope- ram dare decorum, ibi autem viros; adde quod mulieres officiis funguntur quae in nostris regionibus viri facios!. | Lutum manibus, panem vero pedibus subigere, illis lio- — nestum videlur; nos contrariam sententiam seqoimar. Existimo autem si. quis omnes homines unum in locum - oongerere juheat, quce singuli honesta patant, e£ rursus. ex illa congerie demere quae unicuique turpia videnter, nihil relictum iri, sed omnes omnia sigillatim accepta- ros. Non enim eadem omnium instituta sunt. Afferam | | in hanc rem et poete verba : Namque alias hoc loco leges hominibus datas videbis ; hinc disces nihil omnino neque honestum, neque turpe esse, sed hec eflicere venientem occasionem turpia et vicissim honesta. Ut in universum autem dicam, cuncta suo tempore bo-. | Rursus Ma- : atia. JEgyptii non eadem statuunt honesta quae celera — DISPUTATIONES MORALES. 541 iv dxatpía δ᾽ αἰσχρά. Τί δ᾽ ὧν διεπραξάμην ; ἔφαν ἀποδείξεν ταυτὰ αἰσχρὰ xai καλὰ ὄντα" xal ἀπέδειξα ἐν τούτοις πᾶσι. Λέγεται δὲ καὶ περὶ τῶ αἰσχρῶ καὶ χαλῶ, ὡς ἄλλο ἑκάτερον εἴη" ἐπεὶ αἴ τις ἐρωτάσῃ, τὼς λέγοντας, ὡς τὸ αὐτὸ πρᾶγμα αἰσχρὸν χαὶ καλὸν ἐστιν, αἵ ποχά τι αὐτοῖς χαλὸν εἴργασται, αἰσχρὸν ὁμολογησοῦντι, αἴπερ τωυτὸν xal τὸ αἰσχρὸν xat τὸ xxÀov. Καὶ al τινα χαλὸν οἴδαντι ἄνδρα, τοῦτον xal αἰσχρὺν τὸν αὐτόν" x«i αἴ τινα λευχόν, χαὶ μέλανα τοῦτον τὸν αὐτόν. Καὶ χαλόν γ᾽ ἐστὶ τὼς θεὼς σέ- θεσῦαι, καὶ αἰσχρὸν ἄρα τὼς θεὼς σέξεσθαι, αἵπερ τωυτὸν αἰσχρὸν καὶ καλόν ἐστι. Καὶ τάδε μὲν περὶ ἁπάντων εἰρήσθω μοι" τρέψομαι δὲ ἐπὶ τὸν λόγον αὖ- τῶν, ὃν λέγοντι. . Αἱ γὰρ τὰν γυναῖχα χαλόν ἐστι xo σμεῖσθαι, τὰν γυναῖχα αἰσγρὸν κοσμεῖσθαι, αἴπερ τωυτὸν αἰσχρὸν καὶ xaÀóv* καὶ τἄλλα κατὰ τωντόν. Ἐν Λαχεδαίμονί ἐστι χαλὸν τὰς παῖδας γυμνάζεσθαι, ἐν Λαχεδαίμονί ἐστι αἰσχρὸν τὰς παῖδας γυμνάζεσθαι" χαὶ τάλλα οὕτως. Λέγοντι δέ, ὡς αἴ τινες τὰ αἰσχρὰ ix τῶν ἐθνέων πάντοθεν συνενείχαιεν, ἔπειτα συγχα- λέοντας χελεύοιεν, d τις χαλὰ νομίζει, λαμόθάνεν, πάντα xa 8 ἐν χαλῷ ἀπενειχθῆμεν" ἐγὼ θαυμάζω, αἱ τὰ αἰσχρὰ συνενεχθέντα καλὰ ἐσεῖται, καὶ οὐχ οἷάπερ ἦνθεν. Αἱ γοῦν ἵππως, ἢ βῶς, ἣ ὄϊς, ἢ dv- θρώπως ἄγαγον, οὖκ ἄλλο τί χα ἀπάγαγον᾽ ἐπεὶ οὐδὲ αἱ χρυσὸν ἤνεικαν, χαλχὸν ἂν P ἀπήνεικαν, οὐδὲ αἱ ἀργύριον ἤνειχαν, μόλυθδόν κα ἀπέφερον. Ἀντὲ δ᾽ ἄρα τῶν αἰσχρῶν καλὰ ἀπάγαγον '. Φέρε δή, αἱ nesta δομξ, alieno turpia. Quid igitur effeci? dixi velle me demonstrare, eadem esse turpia el honesta idque omni bac disputatione probavi. Ceterum alius eliam lertur sermo de turpi et honesto, quo utrumque diversum quid esse statuitur : quoniam si quis interrogaverit eos qui turpe et honestum idem esse affrmant, num quid honestum unquam egerint, et istud turpe esse confitebun- tur, siquidem turpe.et honestum idem est. Ac si virum quendam honestum cognoverint, eundem eliam turpem : si album quempram , eundem nigrum quoque. Certe ho- nestum est deos venerari; ergo turpe quoque deos vene- rari, siquidem idem deforme ac decorum est. Alque h»c quidem de omnibus dixisse contentus , ad rationes quas illi afferunt sermonem convertam. Si enim mulie- rem ornari decet, muliereny dedecet ornari, siquidem idem deforme ac decorum, parique ralione cxtera. La- cedzemone decet puellas exerceri, Lacedemone dedecet puellas exerceri, cseleraque eodem odo. Dicunt au- tem, si qui turpia ex omoi undique gente unum in lo- cum congerant, deinde convocatos jubeant, quz singuli honesta putent inde demere, cuncta pro honestis ablatum - iri: ego vero miror, si turpla in medium allata honesta sunt ac non qualia apportabantur. Nam si equos vel ἄρα τις αἰσχρὸν ἄγαγε ἢ, τοῦτον ἂν καλὸν ἀπάγαγε ; Ποιητὰς δὲ μάρτυρας ἐπάγονται, οἱ ποτὶ ἁδονάν,, οὐ ποτ᾽ ἀλάθειαν ποιοῦντι. (Scripsi : * παρὰ; qua vox in membranis de- sideratur. ^ ἐργάσασθαι ; cod. ἐνεργήσασθαι. “ θέλοι; cod. θέλει. ὁ ἔρια ἐργάζεσθαι cum Valckenario ad Eurip. Phoen. p. 368; vulgo ἔρια omittitur. ^ xa λειφθῆμεν cum Porsono Adversar. pag. 269 ed. Lips.; cod. καλυφθῆμεν. ! διαθρῶν cum Valckena- rio l. c.; libri διαιρῶν. 8 xa cum Orellio; καὶ libri. à àv; deest in membranis. ' ἀπάγαγον ; libri àxa- γαγόντι. * ἄγαγε; libri ἀπαάγαγε.) AIAAEZIZ T. Περὶ δικαίω καὶ ἀδίχω. Δισσοὶ δὲ λόγοι λέγονται χαὶ περὶ τῶ δικαίω καὶ περὶ τῷ ἀδίκω, Καὶ τοὶ μὲν ἄλλο ἦμεν τὸ δίκαιον, ἄλλο δὲ τὸ ἄδικον" τοὶ δὲ τωυτὸ δίκαιον καὶ ἄδιχον" xai ἐγὼ τούτῳ πειράσομαι τιμωρεῖν, Καὶ πρῶτον μὲν τὸ ψεύδεσθαι ὡς δίκαιόν ἐστι MEO , καὶ τὸ ἐξαπα- τᾶν. Τὼς μὲν πολεμίως ταῦτα ποιέν, αἰσχρὸν xal πονηρὸν ἂν ἐξείποιεν, τὼς δὲ φιλτάτως, οὔ, αὐτίχα τὼς γονέας. Αἱ γὰρ δέοι τὸν πατέρα 3| τὰν ματέρα φάρμαχόν τι ἐγκαταφαγέν, xal μὴ θέλοι, οὐ δίκα:όν ἐστι xai ἐν τῷ ῥοφήματι xal ἐν τῷ ποτῷ δόμεν, xol μὴ φάμεν ἐνῆμεν; Οὐχῶν ἤδη ψεύδεσθαι xal ἐξαπα.-- τᾶν τὼς γονέας, xaX κλέπτεν μὰν τὰ τῶν φίλων xoi boves, vel oves vel homines adduxissent, non aliud ab- ducturi erant, quoniam neque si aurum apporiassent 888 domum referrent , neque si argentom attulissent plum- bum asportarent. Pro turpibus ergo honesta retulerunt. Age vero, si quis turpem hominem adduxisset, num lunc quoque honestum reduceret? Poetas autem testes adhibent qui ad legentium voluptatem , non ad veritatem accommodate carmina condunt. DISPUTATIO 1]. De justo et injgsto. Duo itidem feruntur sermones de justo et injusto. Etenim quidam aliud esse justum, aliud injustum pu- tant : nonnulli vero idem justum atque injustum ; quam sententiam ego defendere conabor. Ac primum quidem mentiri et fallere aequum esse ostendam. — Dicat igitur quispiam ita tractare inimicos turpe el improbum esae, amicissimos vero nequaquam, exempli causa parentes. Si enim debet pater aut mater medicamentum devorare, nec tamen volet, nonne equum est nos istud sorbitioni et potioni inditum illi porrigere et inesse dissimulare? Jam igitur parentes mendacio fallere , quin etiam amico- rum bona surripere et carissimis vim afferre sequum 35. δ48 βιῆσθαι τὼς φιλτάτως δίχαιον. Αὐτίχα αἵ τις λυκη- θείς τι τῶν οἰχηΐων χαὶ ἀχθεσθεὶς μέλλοι αὑτὸν δια- φθείρεν 3| ξίφει, ἢ σχοινίῳ, ἢ ἄλλῳ τινί, δίκανόν ἐστι ταῦτα χλέψαι,, αἱ δύναιτο, αἱ δὲ δστερίξαι καὶ ἔχοντα χαταλάθοι, ἀφελέσθαι βία ; ᾿Ἀινδραποδίξασθαι δὲ πῶς οὗ δίχαιον τὼς πολευίως, αἴ τις δύναιτο ἑλὼν πόλιν ὅλαν ἀποδόσθαι ; Τοιχωρυχὲν δὲ τὰ τῶν πολιτῶν χοινὰ οἰχήματα δίκαιον φαίνεται, Αἱ γὰρ 6 πατὴρ ἐπὶ θα-- vdto, χατεστασιασμένος ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν, δεδεμένος εἴη, ἄρα οὐ δίχαιον διορύξαντα κλέψαι xal σῶσαι τὸν πατέρα; "Emtopxlv δέ. AU τις ὑπὸ τῶν πολεμίων λαφθεὶς ὑποδέξαιτο, ὀμνύων, ἦ μὰν ἀφεθεὶς τὰν πόλιν προδώσεν, ἄρα οὗτος δίκαια ποιήσαι εὐορχήσας; ᾿Εγὼ μὲν γὰρ οὗ δοχῶ" ἀλλὰ μᾶλλον τὰν πόλιν, καὶ τὼς φίλως, καὶ τὰ ἱερὰ σῶσαι πατρώϊα, ἐπιορκήσας. Ἤδη ἄρα δίκαιον xal τὸ ἐπιορχεῖν, καὶ τὸ ἱεροσυλεῖν. Τὰ μὲν ἴδια τῶν πόλεων ἐῶ * τὰ δὲ χοινὰ τᾶς “Ελλάδος, τὰ ix Δελφῶν xal τὰ ἐξ Ὀλυμπίας, μέλλοντος τῶ βαρ- θάρω τὰν Ἑλλάδα λαδέν, xal τᾶς σωτνρίας ἐν χρή- μᾶσιν ἐούσας, οὐ δίχαιον λαδέν, xal χρῆσθαι ἐς τὸν πόλεμον ; Φονεύεν δὲ τὼς φιλτάτως δίκαιον ἐπεὶ χαὶ Ὁρρέστας xal ᾿Αλχμαίων, xal 6 θεὸς ἔχρησε δίχαια αὖ- τὼς ποιῆσαι. Ἐπὶ δὲ τὰς τέχνας τρέψομαι, xol καῦτα ποιητῶν. ᾿Εν γὰρ τραγῳδοποιίᾳ xal ζωγραφίᾳ ὅστις πλεῖστα ἐξαπατῇ ὅμοια τοῖς ἀληθινοῖς ποιέων, υὗτος ἄριστος. θέλω δὲ καὶ ποιήματα τῶν πα- est. Verbi causa, si quis rem familiarem et domesticam dolens merensque mortem sibi consciscere cogilet vel gla- dio , vel reste, vel alio telo, nonne equum est hec sur- ripere, οἱ quis poesit, sin autem tempore exclusus jam in manibus habentem deprehenderit, per vim ei eripere? Hostes vero in servitutem abducere, cur non sequum est, δὶ quis captam civitatem universam vendere queat? Sed et publica civium nostrorum aedificia perrumpere eequum videtur. Nam si pater inimicorum factione oppressus in vinculis ad mortem retineatur, nonne &quum est effracto carcere abripere patrem et liberare? Nec non pejerare. δ] quis ab hostibus captus interposito jurejurando pro- "iltat, se dimissum urbem suam proditurum, num ille servata jurisjurandi fide juste agat? Ego cerle non ita sen- tio : sed potius si civitatem suam el amicos el templa patria perjurus conservet. Jam igilur zequum est el peje- rare et sacrilegium eommiltere. Proprias quidem singu- larum civitatum opes praetermitto, at communes Gracia thesauros et Delphicos et Olympicos , subacturo Grzeciara barbaro upaque salutis spe in pecunía' posita, nonne a quum est sumere et ad bellum gerendum adhibere? Decet etiam carissimos necare, quoniam Orestes el Alc- n«eon id fecerunt deusque eos juste egisse oraculo edidit. Jam ad artes, οἱ poetarum quidem imprimis , orationem converfo. Etenim in tragemdiis scribendis et pingendi arle qui plurimin fallit, veris similia eonfingens , is opti- INCERTI CUJUSDAM Καλεοδουλίνης" "Ανδρ᾽ εἶδον χλέπτοντα xai ἐξαπατῶντα βιαίως". Καὶ τὸ βίᾳ ῥέξαι τοῦτο δικαιότατον. λαιοτέρων μαρτύριον ἐπαγαγέσθαι. T - - Hv πάλαι ταῦτα. Αἰχύλου δὲ ταῦτα" Ἀπαάτης διγαίας οὐκ ἀποστατεῖ θεός. Ψευδῶν δὲ καιρὸν ἔσθ᾽ ὅπου b cepa θεός. Λέγεται δὲ καὶ τῷδε ἀντίος λόγος - ὡς ἄλλο τὸ ξΣίχαιον xal τὸ ἄδιχόν ἐστι, διαφέρον, ὥσπερ xal τὥνυμα, οὕτω xal τὸ πρᾶγμα" ἐπεὶ αἵ τις ἐρωτάσαι τὼς λέγον- τας; ὡς τὸ αὐτό ἐστιν ἄδιχον xal δίκαιον, αἴχα δή τι δίχαιον περὶ τὼς γονέας ἔπραξαν, ὁμολογοῦντι χαὶ ἄδικον ἄρα. Τὸ γὰρ αὐτὸ ἄδιχον xai δίκαιον ὅμολο- γέοντι ἦμεν. Φέρε ἄλλον δέ, ἄν τινα γινώσχη δί- χαῖον ἄνδρα, xai ἄδιχον ἄρα τὸν αὐτόν, xol μέγαν τοίνυν xal μιχρὸν χατὰ ταυτόν. Καί τοι πολλὰ ἀδι- χήσας ἀποθανέτω πραξάμενος. Καὶ περὶ μὲν τούτων ἅλις, Εἶμι δὲ ἐφ᾽ ἃ λέγοντες ἀξιοῦντι € τὸ αὐτὸ xai δίκαιον xal ἄδικον ἀποδειχνύεν. Τὸ γὰρ χλέπτεν τὰ τῶν πολεμίων δίχαιον xat ἄδιχον ἔξεστιν 4 ἀποδειχγύεν τὸ αὐτό“, αἴχ᾽ ἀληθὴς ὃ τήνων λόγος, xai τἄλλα χαττωυτό,. Τέχνας δὲ ἐπάγονται, ἐν αἷς οὐχ ἔστι τὸ δίκαιον xal τὸ ἄδιχον, Καὶ τοὶ ποιηταὶ οὔτε ποτ᾽ ἀλάθειαν, ἀλλὰ ποτὶ τὰς ἀδονὰς τῶν ἀνθρώπων τὰ ποιήματα ποιέοντι f. mus. Quin eliam antiquiorum poemata fentimonii loco afferam. Cleobulines : Cognovi quendam fallentem et vi spoliantem. Vi facere hoc certe res magis axua fuit. Hac olim erant. Eschyli vero haec : Bonos neque ipse Jupiter spernit doles. Est tempus, quando mendacem landat deus. Habetur insuper alius sermo liuic contrarius dicentium, aliud esse justum aliud injustum, tam re quam nomine diversum : quum, si quis interroget idem injustum et justum putantes, num quid justum parentibus praestite- rint, etiam de injusto confiteantur. Namque idem inja- stum et justum esse con(itentur. Age vero, si quis alirm quempiam justum cognoverit, eundem propterea eliam injustum atque idcirco eodem modo magmum el parvum. Sed ob multa qua commisit facinora moriatur. Et de his quidem satís. "Transeo autem ad ea argumenta quibus idem justum et injustum esse demonstrare voluat. Nam surripere hostium bona simul equum et iniquum esse, probare licet, si vera sit illorum sententia calera- que eadem ratione. Artes vero allegant, in quibus ju stum et injustum non reperitur. Et poete non δὲ veritatem , sed ad hominum voluptatem accommodate carmina condunt. DISPUTATIONES MORALES. 648 ( Emendavi : * βιαίως cum Heringa Obss. p. 17; βία" ὡς codd. ^ ὅπου; libri ὅποι, * ἀξιοῦντι ; libri ἀξιόοντι. 4 ἔξεστιν ἀποδειχνύεν; libri ἀποδειχνύεν omisso verbo finito. 5 τὸ αὐτό; libri τοῦτ᾽ αὐτο, ! ποιέοντι, cf. Diss. 11 fin.; libri ποιέσιντο.) AIAAEZIX A. Περὶ ἀλαθείας xal ψεύδεος. Λέγονται δὲ δαὶ περὶ τῷ ψεύδεος καὶ τᾶς ἀλαθείας δισσοὶ λόγοι ὧν ὃ μὲν qutt, ἄλλον μὲν τὸν ψεύσταν ἦμεν λόγον, ἄλλον δὲ τὸν ἀλαθῇ " τοὶ δὲ τὸν αὐτόν, ἐν οἷς " χἀγώ, τώδε λόγω. Πρῶτον μέν, ὅτι τοῖς αὖ. τοῖς ὀνόμασι λέγονται" ἔπειτα δέ, ὅταν λόγος rf; , ἂν μέν, ὡς λέγεται P 6 )óvoc, οὔτω γένηται, ἀλαθὴς ὁ λόγος, ἂν δὲ μὴ γένηται, ψευδὴς ὁ αὐτὸς λόγος. Αὐτίχα χατηγορεῖς ἱεροσυλίαν τῶ, αἴχ᾽ ἐγένετο τῶρ- qo, ἀλαθὴς 6 λόγος’ αἱ δὲ μὴ ἐγένετο, ψεύστας. Καὶ τῶ ἀπολογουμένω ὥς γε 6 λόγος. Καὶ τά γε διχα- στήρια τὸν αὐτὸν λόγον xal ψεύσταν xal ἀλαθῇ χρί- νοντι. Ἐπεί τοι xoi ἑξῆς καθήμενοι ἂν λέγοιμεν “- Νύοτας 9 slut, τὸ αὐτὸ μὲν πάντες ἐροῦμεν, ἀλαθὲς 5 δὲ μόνος ἐγώ, ἐπεὶ xal εἰαί, Δᾶλον ὧν, ὅτι 6 αὐτὸς λόγος) ὅταν μὲν αὐτῷ παρῇ τὸ ψεῦδος, ψεύστας ἐστίν, ὅταν δὲ τὸ ἀλαθές, ἀλαϑής, ὥσπερ καὶ ἄνθρωπος τὸ αὐτό, xal παῖς, xal νεανίσχος, xal ἀνήρ, καὶ γέρων ἐστίν. Λέγεται δὲ χαὶ ὡς ἄλλος εἴη ὁ ψεύστας λό- γῆς, ἄλλος δὲ 6 ἀλαθύς, διαφέρων τὥνυμα καὶ τὸ p———».»————————————————ÁÀ—————— — πρᾶγμα f. al γάρ τις ἐρωτάσχι τὼς λέγοντας, ὡς ὃ αὐτὸς λόγος εἴη ψεύστας xai ἀλαθής, ὃν αὐτοὶ λέγοντι, πότερός ἐστιν αἱ μὲν ψεύστας. δᾶλον ὅτι δύο ἂν Ε ren: αἱ δ᾽ ἀλαθής, ἀποχρίναιτό χα ἢ ψεύστας ὁ αὐτὸς οὗτος, χαὶ ἀλαθῆ τίς" ποκα εἶπεν, ἢ ἐξεμαρτύρησε" xal δῆ ἃ ἄρα τὰ αὐτὰ ταῦτα. — Kat αἵ τινα ἄνδρα dÀa 08 οἶδε, xai ψεύσταν τὸν αὐτόν. "Ex δὲ τῷ λόγω λέ- γοντι ταῦτα, ὅτι γενομένω μὲν τῶ πράγματος, dax τὸν λόγον, ἀγενήτω δέ, ψεύσταν. Οὐχῶν διαφέρει αὖθις τοῖς δικασταῖς, 8, τι ἢ χρίνοιντο" οὐ γὰρ πά. ρεντι τοῖς πράγμασι. Ὁμολογέοντι δὲ χαὶ αὐτοί ; ᾧ μὲν τὸ ψεῦδος ἀναμέμικται, ψεύσταν ἦμεν, ᾧ δὲ τὸ ἀλαθές, ἀλαθῇ. Τοῦτο δὲ ὅλον διαφέρει. 'au:k τοὶ μαινόμενοι xal τοὶ σωφρονοῦντες, xal τοὶ σοφοὶ xal τοὶ ἀμαθεῖς xal λέγοντι χαὶ πράσσοντι. Καὶ πρῶτον μὲν ὀνομάζοντι ταυτὰ γᾶν, χαὶ ἄνθρωπον, xai ἵππον, xal πῦρ, xal τἄλλα πάντα, Καὶ ποιξοντι ταὐτά, χάθηνται, χαὶ ἔσθοντι, χαὶ πίνοντι, χαὶ χατά- κεῖνται, καὶ τἄλλα χαττωυτό. Καὶ μὰν xat τωυτὸ πρᾶγμα καὶ μέζον καὶ μῆόν ἐστι, καὶ πλέον xal ἔλατ- σον, xa βαρύτερον xal xougórtpov: οὕτω γὰρ ἂν ! εἴη ταὐτὰ πάντα. Τὸ τάλαντόν ἐστι βαρύτερον τᾶς μνᾶς, xal χουφότερον τῶν δύο ταλάντων’ τωυτὸν ἄρα xal χουφότερον χαὶ βαρύτερον, Καὶ ζώει 6 αὐτὸς ἄνθρω-" πος χαὶ οὗ ζώει, καὶ ταυτὰ Φ ἐντὶ xal οὖχ ἐντί τὰ γὰρ τῇδε ὄντα ἐν τᾷ Λιδύᾳ οὐχ ἔστιν, οὐδέ γε τὰ ἐν Λιβύᾳ ἐν Κύπρῳ, Καὶ τἄλλα κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον, Οὐχῶν xal ἐντὶ τὰ πράγματα xai οὐχ ἐντί, DISPUTATIO IV. De veritate et falsitate. Sed et de veritate et falsitate duplex fertur sententia , quarum alíera est hominum alium falsum , alium verum sermonem, altera enndem utrumque esse affirmantium , in quibus et ego nomen meum profiteor. Primum quidem, quod iisdem verbis ambo dicuntur : deinde quando sermo expressus est, si ita uL dicitur, res ipaa evenit, verus est sermo , si non evenit, idem falsus est. Verbi causa , quum sacrilegii quempiam insimulas, si tale quid commissum, verus est sermo , si non commissum, falsus. Talis quoque ΜῈ purgantis oratio est. Εἰ judices in consessu eundem sermonem falsum et verum judicant. Nam et nos hic or- dine sedentes si dicamus singuli : Ego sum initiatus, idem quidem omnes dicemus, sed verum ego solus, quum talis cliam sim. Manifestum igitur, eundem sermonem , si illi falsitas insit, faleum esse, sin veritas , verum, sicut idem quoque bominis nomen puerum , juvenem, virum , Senem significat. Dicunt vicissim alium esae sermonem falsum, alium verum tam nomine quam re diversum. Si quis enim eundem esse falsum et verum sermonem dicentes interroget, uter sit sermo quó ipsi utantur : si falsum esse respondeant, constat res contrarias esse; sin verum, eundem quoque tanquam falsum sepsrari apertum esf, et |] num quie vera quandoque dixerit vel testatus sit, eliam illa ipsa falsa esse liquet x et si quis veracem virum cognoverit, eundem et mendacem esse intelligitur. Pru- denter autem dicunt, re peracta verum esse sermonem, non peracta falsura. Quamobrem interest postea judicum, que sententia pronuntielur : quia rebus gestis non inter- sunt. Ipsi quoque confitentur sermonem cui admixta falsitas sit, falsum esse, cui veritas, verum. Hoc vero longe diversum esse patet. Similiter autem insani et sobrii, item docti οἱ indocti tum vocant res tum agunt. Ac primum quidem eodem modo nominant terram, hominem , equum , ignem carte- raque omnia. Deinde eadem faciunt, sedent, edunt, bi- | bunt, jarent, parique ratione czetera.— Quin etiam eadem res et major est et minor, et amplior et tenuior, et gravior et levior : sic enim omnuía eadem fuerint. Talentum mina ponderoeius est, sed duobus talentis levius : idem ergo et gravius et levius. Ita idem quoque homo vivit et non vivit, exdemque res sunt et non sunt : quze enim hoc loco sunt, in Africa pon sunt ; quieque in Africa, non in Cypro, parique ratione czetera. Res igitur et sunt el non sunt. Qui vero contendunt, insanos et sapientes et indoctos eodem modo. agere et loqui czeteraque pari ratione fscero, PYTHAGOREORUM PHILOSOPHORUM RELIQULE. 1. Τὼς δὲ νόμως οὐχ dv οἰκήμασι xat θυρώμασιν ἐνῆμεν δεῖ, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἠθέεσι τῶν πολιτευομένων. Τίς ὧν ἀρχὰ πολιτείας ἁπάσας; νέων τροφά, Οὐ γὰρ μήποχα τὸν καρπὸν ὀνασιφόρον ἄμπελοι γεννή- govtt, μὴ φντοτροφηθεῖσαι χαλῶς" οὐδ᾽ ἵπποι μήποχα γένωνται καλοὶ πωλοτροφίαν παρέντεσι. Τὰ γὰρ νεόπηχτα τῶν σταιτῶν " μάλιστα τῷ ἁψαμένῳ xal πλατιάζοντι ὅμοιον τὸ σχῆμα λαμόανει. "Toi; ἀνθρώ- ποις περὶ μὲν ἀμπέλως πῶς χρὴ ταηθῆμέν τε xai ἐπο- φθῆμεν πεφρονημένως ἔχει, τὰ δ᾽ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων ἤθεα ἀμελέως τε xat εἰχαίως " xat τοι οὐχ à ἄμπελος οὐδ᾽ 6 οἶνος τᾶς πολιτείας ἁγεμὼν ἀλλ᾽ ὃ ἄνθρωπος xal & ψυχὰ τῶ ἀνθρώπω. Καὶ τῷ μὲν φυτῷ πλήονος εἰώθαμες ἄξιον παραχαθιστάμεν, xol τὸν ἐπιμελησό- μενον, οὐ pov ἢ δύο μνᾶν ἄξιον, τοῖς δὲ νέοις Ἰλλυ- ριὸν ἢ Θρᾶχα οὐδενὸς ἄξιον. ΟἿ δ᾽ ἐξ ἀρχᾶς νομοθέ-- ται τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων στάσιμον οὐχ ἐδύναντο ἢ ποιῆσαι, χινάσι δὲ μονᾶς ^ xal τάξιος χεχοινωνηχυῖαν παραχατέζενξαν ὄρχησιν xat ῥυθμόν, ἔτι δὲ παιγνιὰς τὰς μὲν ἐς χοινωνίαν προτρεπομένας τὰς δ᾽ ἐς ἀλάθειαν xai ὀξύτατα ψυχᾶς" ὁμοίως δὲ xal τοῖς ὑπὸ μέθας 7) πλασμονᾶς φαῦλόν τι χαταπράξασιν τὸν αὐλὸν καὶ τὰν ἁρμονίαν ἐς τὰς συνωσίας 4 χατέταξαν, ὅπως πεπαι- νόμενον τὸ ἦθος δύναιτο χαταχοσμεῖσθαι, (Stobzus Flor. XLIII, 95 Διωτογένους Πυθαγο- φείου ἐκ τοῦ περὶ ὁσιότητος. * scripsi νεόπηχτα τῶν σταιτῶν pro membranarum lectione νεόχρηστα τῶν σιτίων. ἢ posui οὐχ ἐδύναντο ποιΐῆσαι rejecta codi- “--τἰὐ- απ -π-πππιππιιικιιιπθιπαιοκαιααμπανααηαααα ματα ΕΝ ΝοααααΝΝ παΙΝΝΝυ αν ασασααπδισπαααααααα ΕΡΕ ΕΙ ΜΕΝ ΕΝ Ε ————— —————À € —À À ——— ————————————————— cum scriptura οὐχ ἂν δύναιντο ποιῆσαι. “ χινάσι δὲ μονᾶς Meinekii conjectura est; codices habent χινάσιος δὲ μόνας. 5 συνωσίας Meinekius legi vo- luit ; συνέσιας vetera exemplaria prabent.) 2. Βασιλεύς χ᾽ ey 6 διχαιότατος, διχαιότατος δὲ 6 γομιμώτατος. Ἄνευ μὲν γὰρ δικαιοσύνας οὐδεὶς &v εἴη βασιλεύς, ἄνευ δὲ νόμω διχαιοσύνα. 'Γὸ μὲν γὰρ δίκαιον ἐν τῷ νόμῳ ἐντί, 6 δέ γε νόμος αἴτιος τῷ ὃι- χαίω, 6 δὲ βασιλεὺς ἧτοι νόμος ἔμψυχός ἐντι ἢ νόμιμος ἄρχων" διὰ ταῦτ᾽ ὧν ὁ δικαιότατος xol γομιμώτατος. "Eoya δὲ βασιλέως τρία τό τε στραταγὲν καὶ διχασπο- λὲν xol θεραπεύεν Oso: στραταγὲν μὲν ὧν χαλῶς ὃς νασεῖται πολεμὲν χαλῶς ἐπισταθείς , δικασπολὲν δὲ xal διαχούεν πάντων τῶν ὑπ᾽ αὐτὸν φύσιν διχαίω καὶ γόμω καλῶς ἐκμαθών, θεραπεύεν δὲ τὼς θεὼς εὑσε- Occ καὶ δαίως φύσιν θεῶ xat ἀρετὰν ἐχλογισάμενος. “Ὥστε ἀνάγχα τὸν τέλειον βασιλέα στραταγόν τε ἀγα- θὸν ἦμεν xol διχαστὰν xol ἱρέα" ταῦτα γὰρ xa ἀχό- λουθα xal πρέποντά ἐντι βασιλέως ὑπεροχᾷ τε xal ἀρετᾶ. Κυδερνάτα μὲν γὰρ ἔργον ἐντὶ τὰν ναῦν σώ- (tv, ἀνιόχω δὲ τὸ ἅρμα, ἰατρῶ δὲ τὼς νοσίοντας, βασιλέως δὲ καὶ στραταγῶ τὼς ἐν πολέμῳ κινδυνεύον- τας. Ὧ γὰρ ἕχαστος ἁγεμών ἐντι συστάματος, τούτω καὶ ἐπιστάτας καὶ δαμιουργός. Καὶ μὰν τότε διχασπολὲν χαὶ διανέμεν τὸ δίχαιον, ξυνᾷ μὲν καθόλω ἰδία δὲ xa Éxactov , οἰχῇον βασιλέως ὦ ὥσπερ θεῶ ἐν τῷ κόσμῳ ᾧ ἁγεμών τε xal προστάτας ἐντί, ξυνᾷ μὲν τῷ ποτὶ μίαν ἀρχάν τε xal ἁγεμονίαν τὸ ὅλον ξυναρ- 1. Leges autem non domibus et ostiis, sed civium in- geniis inclusas esse oportet. Quod igitur est. universz reipublicte fundamentum? Adolescentium educatio. Ne- que enim unquam utilem (fructum vites ferent, nisi bene ac diligenter excultte, neque equi unquam egregii fient pullorum educationem negligentibus. Recentes enim massi trificee rei tangenti potissimum et percutienti si- millimam speciem accipiunt. Homines quidem quemad- modum vites putari et curari oporteat animadvertunt , eoque studia sua conferunt, ingenlorum vero humanorum cultus negligitur ac temere tractatur : quamvis neque vi- tis neque vinum civitatem regant, sed homo et hominis animus. Alqui plantis quidem digniorem praeponere so- lemus , el eum qui earum curam geret non minoris quam duabus minis conductum , pueris vero lllyrium quempiam vel Thracem nullius pretii hominem. — Porro primi legum latores stabile hominum genus efficere non poterant , sed Aolui quietis el ordinis participem adjunxerunt saltatio- mem et rhythmum, insuper ludos qui partim ad commu- nionem excitarent, partim ad verum cognoscendum et acuendum ingenium conferrent : similiter etiam lis, qui ebrietate et satietate inducti aliquid mali commisissent , tibiam et harmoniam ad tuendos hominum ceetus accom- modarunt, ut mitigata ingenia ad bonestatem conformari possent. 2. Rex ille fuerit qui justissimus est, justissimus autem qui legum observantissimus. Nam sine justitia rex esse nullus possit, neque sine lege jostitia. Justum enim in lege cernitur, quie justi est causa , rex autem vel lex est animata vel legitimus princeps ideoque justissimus et legum observantissimus. Sunt autem tria regis officia, exercitum ducere, judicia administrare et deos colere : atque exercitum quidem recte ducere poterit , si bellum gerere rite seiverit, judicia vero administrare civesque $uos omnes audire , si juris et legis naturam probe didice- rit, deos denique pie et sancte colere, si. dei naturam et 532 PYTHAGOREORUM RELIQULE. ιλόσθαι, καθ᾽ ἕχαστον δὲ τῷ xai τὰ χατὰ μέρος ποττὰν αὐτὰν ἁρμονίαν τε xal ἁγεμονίαν συναρμόζεσθαι. "Ext δ᾽ ἐν τῷ ποιὲν εὖ xal εὐεργετὲν τὼς ὑποτεταγμέ- ww ὃ βασιλεύς ἐντι" ταῦτα δ᾽ οὐχ ἄνευ διχαιοσύνας χαὶ νόμω. Τό γε μὰν τρίτον, λέγω δὲ τὸ θεραπεύεν τὼς θεώς, βασιλέως ἀντάξιον. Δεῖ γὰρ τὸ ἄριστον ὑπὸ τῶ ἀρίστω τιμᾶσθαι, χαὶ τὸ ἀγεμονέον ὑπὸ τῶ ἁγεμονέοντος. Τῶν μὲν ὧν φύσι τιμιωτάτων ἄρι-- στον Ó θεός, τῶν δὲ περὶ γᾶν xol τὼς ἀνθρώπως ὅ βασιλεύς. "Eysc δὲ xal ὡς θεὸς ποτὲ χόσμον βασι- λεὺς ποτὶ πόλιν, xai ὡς πόλις ποτὶ χόσμον βασιλεὺς ποτὶ θεόν. Ἃ μὲν γὰρ πόλις ἐχ πολλῶν xa διαφερόν- τῶν συναρμοσθεῖσα χόσμω σύνταξιν xal ἁρμονίαν μεμέμαται, 6 δὲ βασιλεὺς ἀρχὰν ἔχων ἀνυπεύθυνον. καὶ αὐτὸς ὧν νόμος ἔμψυχος, θεὸς ἐν ἀνθρώποις πα- ρεσχαμάτισται. *Q0rv δεῖ τὸν βασιλέα μὴ νενιχῆσθαι ὑφ᾽ ἀδονᾶς ἀλλ᾽ αὐτὸν νιχῆν ταύταν, μηδ᾽ ὅμοιον ἦμεν τοῖς πολ- λοῖς ἀλλὰ ἐπὶ πολλὸν διαφέροντα τούτων, μηδ᾽ ἔργον ἁγεῖσθαι τὰν ἁδονὰν ἀλλὰ μᾶλλον τὰν ἀνδραγαθίαν - ἅμα δὲ χαὶ πρέπον τὸν ἑτέρων ἄρχεν χρήζοντα τῶν αὐταύτω παθέων πρᾶτον δύνασθαι ἄρχεν. Περί γε μὰν τᾶς πλεονεχτίας ὅδε λόγος" δεῖ γὰρ ἐς τοῦτο πε- πᾶσθαι τὰ χρήματα ὥστε φίλως εὐεργετὲν καὶ δεομέ- νως ὁπολαμθάνεν xol ἐχθρὼς δὲ μετὰ δίκας ἀμύνε- σθαι" ἀδίστα γὰρ ἃ μετ᾽ ἀρετᾶς ἀπόλαυσις τᾶς εὗτυ- χίας. ὋὉ δ᾽ αὐτὸς τρόπος xol ἐπὶ τᾶς ὑπεροχᾶς᾽ δεῖ γὰρ καθυπερέχεν τὼς ἄλλως ἀρετᾷ χαὶ χατταύταν ἄξιον χρίνεσθαι τῷ ἄρχεν, ἀλλὰ μὴ χαττὸν πλοῦτον ἣ τὰν δύναμιν 3) τὰν ῥώμαν τὰν τῶν ὅπλων ὃ μὲν γάρ 88 τι χοινόν ἐντι xai τῶν τυχόντων, ὃ δὲ χοινὸν. xai τῶν ἀλόγων ζῴων, ὃ δὲ χοινὸν χαὶ τῶν τυράννων, ὃ δὲ μόνον ἴδιον τῶν ἀγαθῶν ἀνθρώπων, “Ὥστε ὅστις βα- σιλεὺς σώφρων uév ἐντι περὶ τὰς ἁδονάς, χοινωνατιχὸς δὲ περὶ τὰ χρήματα, φρόνιμος δὲ xal δεινὸς περὶ τὰν ἀρετάν, οὗτός x' εἴη χαττὰν ἀλάθῃαν βασιλεύς. Ἔχει δὲ xal ὃ δᾶμος τῶν μερέων τᾶς τῷ ἀνθρώπω ψυχᾶς τὰν ἀναλογίαν ταύταν τῶν ἀγαθῶν καὶ τῶν xaxov: à μὲν γὰρ πλεονεχτία γίνεται περὶ τὸ ἁγεόμενον μέρος τᾶς ψυχᾶς, λογιχὰ γὰρ & ἐπιθυμία - ἁ δὲ φιλοτιμία καὶ θηριότας περὶ τὸ θυμοειδές, τοῦτο γὰρ τὸ ζέον χαὶ δυναμιχὸν μέρος τὰς ψυχᾶς" à δὲ φιλαδονία περὶ τὸ ἐπιθυματιχόν, τοῦτο γὰρ τὸ θῆλυ καὶ ὑγρὸν μέρος τᾶς ψυχᾶς" ἁ δέ γε ἀδιχία τελειοτάτα κακία xal σύνθετος ἐᾶσα περὶ ὅλαν γίνεται τὰν ψυχάν. “Ὅθεν ὡς λύραν xal πόλιν εὐνομευμέναν δεῖ συναρμόσασθαι βασιλέα ὅρον δικαιότατον xal νόμω τάξιν ἐν αὑτῷ πρᾶτον χαταστα- — σάμενον, εἰδότα διότι τῶ πλάθεος, ὦ δέδωχεν ὃ θεὸς αὐτῷ τὰν ἁγεμονίαν, ἃ συναρμογὰ ποτ᾽ αὐτὸν ὀφείλει συναρμοσθῆωεν. Ποτὶ δὲ τοῖς ἀγορευμένοις δεῖ xal θέσιας χαὶ ἕξιας ἐπιπρεπέας ἐπιταδεύεν τὸν ἀγαθὸν βασιλέα, πολιτικῶς αὑτὸν πλάσσοντα xal πραγμάτω- δέως, ὅπως μήτε τραχὺς φαίνηται τοῖς πλάθεσι μήτ᾽ εὐχαταφρόνατος, ἀλλὰ xal ἁδὺς xol ἀμφιστραφής. Τεύξεται δὲ τούτων, αἴχα πρᾶτον μὲν σεμνὸς ἦ xat ix τῶ ἰδὲν χαὶ ἐκ τῶ ἀχοῦσαι xal ἐκ τῷ ἄξιος ἐπιφαίνε- σθαι τᾶς ἀρχᾶς, δεύτερον δὲ χρηστὸς xal dx τᾶς ἐντεύ- ξιος καὶ ἐκ τᾶς ποτιδλέψιος xal x τᾶς εὐεργεσίας, τρίτον δὲ δεινὸς xal ix τὰς μισοποναρίας καὶ ἐκ τᾶς χολάσιος καὶ ἐχ τᾶς ἐπιταχύσιος xal ὅλως ἐκ τᾶς ἐμπειρίας xol virtutem secum reputaverit. Quamobrem necesse esl perfectum regem et bonum belli ducem esse et judicem et sacerdotem : hzec enim regis excellentiam οἱ virtutem tam comitantur quam ornant. Gubernatoris enim est na- vem servare, aurigre currum , medici sgrolos, regis οἵ belli ducis eos qui in bello periclitantur. Cuicunque enim rei aliquis praeest, hujus etiam curator et admipistrator habetur. Atqui judicare causas et dare jus cum genera- tim omnibus, tum unicuique singulatim regis proprium est ut dei in mundo cujus dux et praeses habetur, propter- ea quod rerum universitas unius imperio et potestati con- venit, singulae autem ejus partes ad eandem harmoniam et idem imperium referuntur, Preterea regis est benefa- cere civibus eosque demerere idque non sine justitia et legibus. Tertium vero, quod ad deorum cultum spectat, omnino rege dignum est. Decet enim optimum ab o- ptimo et id quod imperat ab imperante honorari. Itaque inter ea quae natura sunt prsestantissima maxiine excellit deus, terrenis autem et hominibus rex antecellit. Nempe ut deus ad mundum , i(a se rex ad civitatem habet : et ut civitas ad mundum, ila rex ad deum. Civitas enim e multis diversisque conflata mundi structuram et harmo- Diam imitatur : rex autem imperium habens nemini ob- noxium ipseque vivae legis locum tenens dei instar inter homiues est. — Quocirca regem oportet a voluptate non vinci, sed eam vincere, neque similem esse plebi ,' sed longe ea prastantiorem , neque voluptatem, sed potius fortitudiuem ofticii sui ducere : simul etiam consentaneum putare illum qui alios regere velit primum suas ipsins affectiones temperare posse.. Porro de avaritia sic sta- tuendum est. Nam ad eum finem pecunjam possideri oportet , ut amicos beneficiis afficiamus et egentes benigne excipiamus et inimicos jure ulciscamur : quippe felicita- tis fructus cum virtute conjunctus suavissimus est. Ea- dem autem ratio et in regio fastigio valet : nimirum decet regem ceteros virtute anteire ex eaque dignum imperio judicari, non e divitiis, aut potentia aut armorum vi : namque iste rea partim quibuslibet e vulgo communes sunt, partim brutis animalibus, partim etiam tyrannis , illa vero solis viris bonis peculiaris est. Itaque rex qui circa voluptates temperans, liberalis circa pecunias , pru- densque et eximia virtute pracditus fuerit , flle revera rex erit. Caeterum et populus eandem virtulum vitiorumque rationem habet quse infer animi humani partes interce- dit : quippe avaritia in principe animi parte accidit, si- quidem cupiditas est rationalis : ambitio autem et imma- δ84 τριόᾶς τὰς περὶ τὸ βασιλεύεν. Ὁ μὲν γὰρ σεμνότας ϑεόμιμον ὑπάρχαισα πρᾶγμα δύναται θαυμαζόμενον καὶ τιμώμενον αὐτὸν παρέχεσθαι τοῖς πλάθεσιν, & δὲ χρη- στότας φιλεύμενον καὶ ἀγαπαζόμενον, & δὲ δεινότας φοδερὸν μὲν καὶ ἀνίχατον ποτὶ πολεμίως, μεγαλόψυχον δὲ καὶ θαρσαλέον ποτὶ φίλως. Δεῖ δὲ τὰν σεμνότατα χαθεστάσθαι περὶ αὐτὸν μηδὲν ταπεινὸν ἐπιταδεύοντα μηδὲ τῶν πολλῶν ἀντάξιον, ἀλλὰ τῶν θαυμαινομένων καὶ τῶν áyspovía xal σχαπτουχίᾳ ποτιφυέων, ἅμιλ- λώμενον ἀεὶ μὴ τοῖς μηόνεσι μηδὲ τοῖς ἴσοις, ἀλλὰ τοῖς μεζόνεσι, xal χαττὸ μέγεθος τᾶς ἀγεμονίας ἄδονὰς ὑπολαμβάνοντα μεγίστας ἦμεν τὰς ἐπὶ τοῖς χαλοῖς ἔργοις χαὶ μεγάλοις, ἀλλὰ μὴ τὰς ἐπὶ τοῖς ἀπολαύ- στοις, χωρίζοντα μὲν ἑαυτὸν ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων παθέων συνεγγίζοντα δὲ τοῖς θεοῖς, οὐδὲ δι’ ὑπεραφα- νίαν ἀλλὰ διὰ μεγαλοφροσύναν χαὶ μέγεθος ἀρετᾶς ἀνυ- πέρθλατον τοιαύταν αὑτῷ ἐπιπρέπγαν καὶ προστασίαν ἀμφιθαλλόμενον xal χαττὰν ὄψιν χαὶ χαττὼς λογισμὼς χαὶ χαττὰ ἐνθυμάματα xai χαττὸ ἦθος τᾶς ψυχᾶς xal χαττὰς πράξιας xai χαττὰν χίνασιν xal χαττὰν θέσιν τῷ σώματος, ὥστε τὼς ποταυγασμένως αὐτὸν χατα- χοσμαθῆμεν χαταπεπλαγμένως αἰδοῖ καὶ σωφροσύνᾳ τε xal διαθέσι τᾷ περὶ τὰν ἐπιπρέπηαν᾽ οὐ γὰρ μῆον αὐλῶ xat ἁρμονίας ἃ τῶ ἀγαθῶ βασιλέως ποταύνασις j ὀφείλει τρέπεν τὰς ψυχὰς τῶν ποταυγασμένων. περὶ μὲν σεμνότατος ἅλις εἰρήσθω " περὶ δὲ χρηστότα- PYTHAGOREORUM Kai τος νῦν ὑποθέσϑαι πειρασοῦμαι. Χραστὸς γὰρ! ἐσσεῖ- ται πᾶς βασιλεὺς τὸ μὲν χαθόλω δίχαιός τε ὧν καὶ ἐπιειχὴς καὶ εὐγνώμων. νωνίας συναχτιχὰ καὶ συνεχτιχά, καὶ μόνα γε ὧν πρὸς ἜΝντι γὰρ á δικαιότας χοῖ- τὼς πλατίον ἅ τοιαύτα διάθεσις ᾿ἄρμοσται τᾶς ψυχᾶς. Ὃν λόγον γὰρ ἔχει ῥυθμὸς ποτὶ χίνασιν xat ἁρμονία ποτὶ φωνάν, τοῦτον ἔχει τὸν λόγον δικαιότας ποτὶ χοινωνίαν" χοινὸν γὰρ ἀγαθόν ivit xal ἀρχόντων xai ἀρχομένων, εἴγε δὴ συναρμοστιχά ἐντι χοινωνίας :- λιτικᾶς, Ἃ δὲ ἐπιείχηα xal εὐγνωμοσύνα πάρεδροί τινές ἐντι τᾶς διχαιοσύνας, ἅ μὲν τὸ ἀπότομον τᾶς βλάθας μαλθαίνοισα, & δὲ τοῖς ἐπὶ ποσὸν ἀμπλαχί- €xou0t συγγνώμας ἀπομερίζοισα. Δεῖ δὲ τὸν ἀγαθὸν βασιλέα βοηθχτιχόν τε ἦμεν τῶν δεομένων xal εὐχά- ριστον δέ, βοήθηαν δὲ μὴ xa0' ἕνα ποιήσασθαι τρό- πον, ἀλλ᾽ ὅπως ἂν δυνατὸν ἦ" εὐχάριστον δ΄ ἦμεν δεῖ μὴ ποττὸ μέγεθος ἀποθδλέποντα τᾶς τιμᾶς, ἀλλὰ ποτ- τὸν τρόπον χαὶ τὰν προαίρεσιν τῶ τιμέοντος * ἀδαρέα δὲ δεῖ ἦμεν ποτὶ πάντας ἀνθρώπως, μάλιστα δὲ ποτ- τὼς μήονας xal χαταδεεστέρως ταῖς τύχαις" οὗτοι γὰρ ὥσπερ τοὶ νοσίοντες τοῖς σώμασιν οὐδὲν ὑπομένεν δύ- γανται τῶν βαρέων. ἔχοντι γὰρ τὰς διαθέσιας nitas in irritabih animi parte, quoniam hzc animi fervo- rem et robur continet : voluptatis vero amor in parte cupiditatibus affecta quse est effeminata et mollis animi pars : injustitia denique quum summum vitium sit idque compositum in toto animo nascitur. Quocirca lyre in- star rempublicam bonis legibus temperatam concinnare debet rex , ubi prius in se ipso justissimum terminum et legis ordinem constituerit, sciens populi conecinnitatem cujus imperium deus ei commisit, ad ipsum accommo- dandam esse. Sed si ab his quse dicta sunt discesaeris, oportet bonum regem prieterea id operam dare , ut in cor- poris situ et habitu decorem servet, civilis et negotiosi hominis in morem se gerendo, ut neque asper videatur . plebi , neque cóntemtu dignus , sed suavis et facilis. Con- sequetur autem hsec , si primum quidem fuerit. verendus tam aspectu , quam auditu, et dignus apparuerit Imperio : deinde benignus in collequio, vultu et conferendis bene: ficis : tum vero severus et formidabilis in improbitatis odio, in poenis ab ea repetendis atque in agendi celeritate omninoque in civitatis administrandz selentia et usu. Ila enim veneranda gravitas, res ad deorum imitationem comparata, potest eum admirandum et honorandum plebi exhibere , benignitas vero carum et amabilem, se- veritas denique terribilem et invictum hostibus, magna- nimum autem et fidentem amicls. Oportet autem gra- vitatem circa regem conspici nihil neque humile neque vulgare molientem , sed admiranda atque imperio οἱ prin- cipatui convenientia, nunquam cum umínoribus certan- tem , neque cum «qualibus, sed cum majoribus, et pro magnitudine imperii existimantem eas esse maximas vo- luptates, quas honesta et magna facinora , non quas deli- cie afferant, separantem quidem se ab humanis pertur- bationibus, ad deos auiem propius accedentem, nee superbia sed animi virtutisque invicta magnitudine tale sibi decus el fastigium comparapntem tum visu, tum ra- tiocinatione , tum cogitationibus , tam animi figura et mo- ribus, tum actionibus, tum corporis motu et gestu nixum, ut qui eum intuentur ornatum accipiant verecun- dia completi et temperantia et decoris sensu : non enim minus quam tibia et concentus boni regis aspectus iutnen- tium animos in se convertere debet. Et hzc quidem de veneranda illa gravitate dicta sufficiant : de benignitate vero nunc praecipere conabor. Etenim benignus erit quivis rex, in universum quidem, si justus et aequus et clemens foerit. Est enim justitia vis queedam commau- nionem eoncilians et continens, et solus certe hic animi affectus aliis hominibus sese accommodat. Que enim est ratio rhythmi ad motum el harmonig ad vocem, eandem habet justitia ad communionem : nam commune est imperantium et subjectorum bonum, quandoquidem civilem communionem colligat. Caeterum squitas οἱ clementia quasi comites quaedam sunt justitise , illa qui- dem noxa duritiam molliens, heec vero iis qui aliquatenus delinquunt veniam dans. Bonum autem regem decet egentibus auxiliari et gratum esse , atque auxiliari quidem non uDa ratione, sed quocunque modo fleri poterit : gra tum vero esse oportet non inspecta honoris magnitudine , sed ingenio et voluntate honorantis : molestiam denique RELIQULE. “κοιαύτας xal oi θεοὶ xal μάλιστα Ó χρατέων πάντων “Ζεύς. καὶ γὰρ οὗτος σεμνὸς μέν ἐντι xal τίμιος διά τε “τὰν δπεροχὰν xat τὸ μέγεθος τᾶς ἀρετᾶς, χραστὸς δὲ διὰ τὸ εὐεργετιχός τε ἦμεν xai ἀγαθοδότας, ὅχως δὴ xai λέγεται ὑπὸ τῷ Ἰωνιχῶ ποιητᾶ ὥς x εἴη « πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν ct * » δεινὸς δὲ διὰ τὸ χολάξεν τὼς ἀδι- κέοντας xal χρατὲν xal χυριεύεν πάντων᾽ ἔχει δὲ xol τὸν χεραυνὸν μετὰ χεῖρας, σύμόολον τᾶς δεινότατος. "Eri πᾶσι δὲ τούτοις μναμονεύεν δεῖ ὅτι θεόμιμόν ἐντι πρᾶγμα βασιλέα. (Stobeus Flor. XLVIII, 61-6a Διωτογένους Πυθαγορείου ἐκ τοῦ περὶ βασιλείας.) 3. Καλὸν * δὲ καὶ τὸ τὸν θεὸν ἐν ἀρχᾷ τῶ δείπνω χαὶ τῷ ἀρίστω ἐπιχαλέεσθαι, οὐχ ὡς δεόμενον τινὸς τῶν τοιούτων, ἀλλ᾽ εἰς τὸ μνασθέντας χαταχοσμηθῆ- μὲν τὰν dugdv: ἐπειδὴ γὰρ ἀπ᾽ αὐτῶ P ἐσμεν χαὶ χεχοινωνήχαμεν τῶ θείω “, ποθᾶχον χρίνομεν τιμᾶν ἐχεῖνο. Δίκαια 4 δὲ βουλευομένω,, ἰχέλως αὐτῷ δεῖ ἅπαντα ἡμᾶς ἐπιτελὲν δικαιοπραγέοντας. "Ἐπειτα “ τέτορες αἰτίαι τὰ σύμπαντα περαίνοντι xal πᾶσι ἴ τέ- Aoc ἐπιτίθεντι, φύσις xal νόμος xal τέχνα xal τύχα" καὶ € τῶν μὲν ὄντων & φύσις χαθόλω ἀρχά, τῶν δὲ ἐξ ἤθεος ποτὶ συμφωνίαν πολιτιχὰν φερόντων νόμος ἐπι- στάτας xal δαμιουργός" τῶν δὲ διὰ φρονάσιος ἀνθρωπί- νας τελεθόντων τέχνα λέγοιτό χα δικαίως μάτηρ τε xal ἁγεμὼν ἦμεν 7 τῶν δὲ εἰχᾷ τε xal ὡς ἔτυχεν ἀπὸ τῶ αὐτομάτω ὁμοίως ποτιπιπτόντων τοῖς χρηστοῖς τε xol πονηροῖς, τύχαν τῶν τοιούτων αἰτίαν φασοῦμες ταύ-- ταν δ᾽ οὔτ᾽ ἐν μέτρῳ οὔτ᾽ ἐν ὅρῳ τεταγμέναν καὶ P χαχὰ πεφρονηχυῖαν ἕκαστα ποιέν ἷ, ἃ γενναθέντα xol τὰ ἐξ αὐτῶν τῶ γένεος ἀμφιδονέεται. nullam eum cum ceteris mortalibus exhibere convenit , tum maxime inferioribus et vilioris forlunae hominibus :* hi enim quemadmodum corporibus :gri nihil grave pos- sunt tolerare. Habent enim dii quoque fales affectiones et precipue omnium imperator Jupiter : siquidem hic venerabilis quidem est et honorandus propter excellen- tiam et. magnitudinem virtutis , benignus vero propterea quod beneficus sit et bonorum largitor, ut etiam ab Ionico poeta dicitur esse « hominum pater atque deorum », formidabilis denique , quoniam injustos puniat omnium- que rex ac domibus sit : fulmen etiam manibus gestat , terroris symbolum. In omnibus igitur hisce considerandis meminisse oportet, divinam quandam rem esee regnum. 3. Honestum eliam est deum initio censa et prandii invocari , non quasi ipse talibus precibus indigeat, sed ut animus ejus recordatione ornetur : cum enim ab eo orli simus et numinis facti participes, consentaneum judi- camus nos illud honore prosequi. At quando deus justa aolitur, decet nos ejus exemplo omnia juste agere. Deinde quatuor cause universa consummant omnibusque finem imponunt , natura, lex, ars et fortuna : ac natura quidem omnibo rerum generatarum principium est, $33 ( Stobzus Floril. XLIIT, 130 Διωτογένους Πυ- θαγορείου ἐχ τοῦ περὶ ὁσιότητος. Multa hic que corrupta erant correxi. Scripsi autem * χαλὸν : codd. xaAóx. P αὐτῷ; codd. αὐτῶν.“ τῶ θείω, πο-- θᾶκον χρίνομεν τιμᾶν ἐχεῖνο; codd. τῶ θείω πόθω ἄχοντῖ χρίναντι ἄμμε. 4 Δίχαια δὲ βουλευομένω, ἰχέ- χως αὐτῷ δεῖ ἅπαντα ἡμᾶς ἐπιτελὲν δικαιοπραγέον- τας; codd. διὸ καὶ βουλεύονται ἱχελῶς [vel διχαίως ἄν ἅπαντα ἡμᾶς ἐπιτελέειν διχαιοπραγέοντας. " ἔπειτα ; codd. ἔπειτα γὰρ. ! πᾶσι; codd. ἐπὶ. δ xal τῶν μὲν ὄντων à φύσις καθόλω ἀρχά, τῶν δὲ ἐξ ἤθεος; codd, xal τῶν μὲν ἐξ ἄθεος in qua scriptura deesse aliquid nemo non videt. ^ xai xax& πεφρονηχυῖαν; codd. xai πεφρονηχυῖαν vel xal πεφρονημένως, ! ποιέν, ἃ γενναθέντα xal τὰ ἐξ αὐτῶν τῶ γένεος ἀμφιδονέεται ; codd. ποιεῦν γενναθεῖσα δὲ ἃ ἐξ αὐτῶν τῶ γένεος ἄμφω χινεῖται.) 4. Περὶ βίω ἐχλογισμὸς καθ᾽ ὅν x' εἴη ὃ ἀνθρώπινος βίος ὁσιώτατός τε xal νομιμώτατος. Πρᾶτον μὲν αἴχα τις μὴ πολυπραγμονοίη " μηδὲ ταχὺ ἐπὶ τὰς δί- χας ὅὁρμῴη, ἀλλὰ πολὺν χρόνον ἀμδαλλόμενος αὐτός τε προχαλέσαιτο P ἄνευ δίκας, ὥστε τὸν ἀντίδικον προ- θύμως τῇ συνθήχῃ ἐμμένεν ^ xal alxa * τὰ πολλὰ ἐξαγορεύων τῶ πράγματος μὴ ἄλλα λέγη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα,, καὶ ἐπὶ μὲν τᾶς ἀλλοτρίας ζαμίας τὸ ἀχριδὲς μῷτο, ἐπὶ δὲ τᾶς ἰδίας τὸ μέτριον" τὸ γὰρ αὐτὸν καρ᾽ αὐτῶ διαιτᾶσθαι * μετριωτέρω ἤθεος" xal μὴ ἐπὶ τᾷ ζημίᾳ οὕτως ὡς ἐπὶ τᾷ αἰσχύνᾳ λυποῖτο᾽ τὸ μὲν γὰρ ἐπ᾽ ἀργυρίῳ ὀδυνᾶσθαι φαύλω ἤθεος, τὸ δὲ ἐπὶ τὰ αἰσχύνᾳ καὶ τᾷ ἀτιμίᾳ χαλοκαγάθω. ( διορδυβ Floril. V, 69 Διωτογένεος ΠΠυθαγορείου eorum vero que ex moribus ad concordiam civilem adducunt lex preses est et effectrix : at operum quae hu- ' mana prudentia perficiuntur ars merito mater et auctor nominetur : eorum denique qua temere ac prout contigit fortuito similiter probis et improbis accidunt, fortunam causam esse dicemus : hanc autem neque modo neque terminis cireumscriptam atque etiam hostiles spiritus ge- rentem singula facere, qua genita una cum prole sua circumcirca agitantur. 4. Vite ralio qua humana vita sanctissima et justissima fuerit. Primum quidem si quis non multis negotiis impli- cetur neque oeleriter litem alii intendere aggrediatur, sed diu dilato certamine ipse causam privatam evitans ita ad- versarium provocet, ut libenter pactum servet : ac si pleraque rei capita enuntians non alia dicat, sed ipsam rem, atque alieni quidem damni summam accurate sub. ducat, suum vero detrimentum modica supputatione ad calculos vocet : nam suo labore víctum quaerere summae modestiz est : denique si non ita damno, ut dedecore do- leat : nam pecunisz jactura angi pravi ingenii est, dede- core autem et infamia cruciari bominis Lonesti esse videtur. ix τοῦ περὶ ὁσιότητος. Vulgavi * πολυπραγμονοίη ; cod. πολυπραγμονῇ. ἢ προκαλέσαιτο; codd, προσχα- λεόμενος. 5 ὥστε τὸν ἀντίδιχον προθύμως τῇ συνθήχῃ ἐμμένεν ; codd. ὥστε 6. ἂντίδιχος προεκαλέσατο ἐμ- μένεν. ὁ xal αἴχα τὰ πολλὰ ἐξαγορεύων τῶ πράγμα- τὸς μὴ ἄλλα λέγη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ; codd. καὶ αἴχα τὰ πολλὰ ἐξηταγόρεν τῷ πράγματι χαμαύλη ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. * διαιτᾶσθαι; codd, διαιτεῖ- σθαι.) . 5. Χρὴ τὸν βασιλέα σοφὸν ἦμεν" οὕτω γὰρ ἐσεῖται ἀντίτιμος καὶ ζαλωτὰς τῶ πράτω θεῶ. Οὗτος γὰρ καὶ φύσι ἐντὶ xal πρᾶτος βασιλεύς τε xal δυνάστας, 6 δὲ γενέσι xol αἱμάσι, xai 6 μὲν ἐν τῷ παντὶ xal ὅλῳ, 6 δὲ ἐπὶ γᾶς, xol ὃ μὲν ἀεὶ τὰ πάντα διοιχεῖ τε xol ζώει αὐτὸς ἐν αὑτῷ χεχταμένος τὰν σοφίαν, ὃ δ᾽ ἐν χρόνῳ ἐπιστάμαν. Ἄριστα δέ χὰ μιμέοιτο τοῦτον, εἶ μεγαλόφρονά τε xal πρᾶον * x«l ὀλιγοδεέα παρα- σχευάζοι αὗτόν, πατριχὰν διάθεσιν ἐνδειχνύμενος τοῖς ὑφ᾽ αὑτῷ διὰ τοῦτο γάρ που μάλιστα xal νενομίχαντι ἢ τὸν πρᾶτον θεὸν πατέρα μὲν θεῶν πατέρα δὲ ἀνθρώπων Tuev, ὅτι ἥπιος πρὸς πάντα τὰ ὑπ᾽ αὐτῷ γενόμενά ἐντι, χαὶ ἐπιμελούμενος 5 τᾶς προστασίας οὐδέποχα παύεται, οὐδὲ ἤρκεσται τῷ ποιητὰς μόνον πάντων γε- γονέναι, ἀλλὰ xal τροφεὺς διδάσχαλός τε τῶν χαλῶν πάντων xal νομοθέτας πέφυχε πᾶσιν ἐπίσας. Τοιοῦτον θέμις ἦμεν d χαὶ τὸν ἐπὶ γᾶς xol παρ᾽ ἀνθρώποις ἅγε- μονὲν μέλλοντα βασιλέα * οὐδὲν δὲ ἀθασίλευτον καλὸν οὐδὲ dvapyov: ἄνευ δὲ σοφίας xal ἐπιστάμας οὔτε μὰν βασιλέα οὔτε ἄρχοντα οἷόν τε Jv: μιματὰς ἄρα xal ὑπαρέτας ἐσσεῖται νόμιμος τῶ Oei 6 σοφός τε καὶ βασι- λεύς. 5. Oportet regem sapientem esse : sic enim vicissim ho- norendus erit et summi dei aemulus, Quippe hic natura primus est rex ac dominus, ille vero et ortu et imitatione, atque hic in toto mundo et rerum universitate, ille in terra, et hic quidem semper omnia administrat ac vivit insitam ipse sapientiam possidens, ille autem temporariam scientiam habens. Ceterum optime hunc imitetur, si magnanimum , mansuetum et paucorum indigum se prz- stiterit, paternum ip cives animum declarans : hanc enim ob causam pracipue deum etiam existimarunt primum esse dearum atque hominum parentem, quod mitis in uni- versum subjectorum cctum est neque unquam rerum administratione neglecta cessat, neque solum cuncta pro- creasse contentus fuit, sed etiam nutritor preceptorque bonorum omnium ac legumlator emnibus ex squo est. Talem ef eum esse regem convenit qui in terra hominibus imperaturus est : nihil vero regum aut magistratuum imperio orbum pulchrum esse potest : sine sapientia vero ac scientia fleri nequit ut quisquam vel rex sit vel magi- Stratus. Imifator ergo et minister legitimus dei vir sapiens et rex erit. | 6. Uniuscujusque animalis naturam ad mundum et ejus ^ PYTHAGOREORUM (Stobeus Flor. XLVIII, 63 Σθενίδα Λοκχρῶ Πιυθαγορείου πὲρὶ βασιλείας. — * πρᾶον Halmii conjectura est; ἁδρὸν libri. ^ νενομίχαντι reposui pro membranarum lectione νενομέχθαι. “ ἐπι- μελούμενος exaravi ; codd. ἀμελούμενος vel μελού- μενος. 3 05s ἦμεν Valckenarius legendum conjecit pro corrupta codicum scriptura ἐπιστῆμεν.) 6. Ὅτι μὲν ἅπαντος ζῴω φύσις ποτί τε τὸν χόσμον ἄρμοχται xal τὰ ἐν τῷ χόσμῳ πολλοῖς μοι δοκεῖ τεχμα- ρίοις φανερὸν ἦμεν. Συμπνείουσα γὰρ οὕτω καὶ συνδε- δεμένα τὰ ἀρίστα τε ἅμα καὶ ἀναγκαία ἀκολουθία " ὀπαδεῖ δύμᾳ τῶ παντὸς περιογεομένα P mori τε τὰν κοινὰν εὐχοσμίαν xal ποττὰν ἴδιον ἑχάστω διαμονάν' παρὸ xal τόδε χόσμος ποταγορεύεται χαί ἐντι τῶν ὄν- τῶν ζῴων τεληότατον. "Ev δὲ τοῖς μέρεσιν αὐτῶ πολλοῖς τε ὄντεσι xal διαφόροις τὰν φύσιν προέχει * τε ζῷον καὶ θειότατον xal ἔγγειον ὅ διὰ τὸ μετέχεν πλῖον τῷ θείω. Καὶ ἐν μὲν τᾷ τῶ θεῶ ὄντος ἀεὶ φύσι τὰ τὰν πράταν xal μεγίσταν ἀχολουθίαν ἔχοντα ἥλιός ἐντι xal σελάνα * xal τοὶ πλάνατες ἀστέρες" ἐν δὲ τᾷ γώρα τᾶ σελάνας Évepüev χατὰ ! τὰ δι᾿ εὐθείας ἰόντα σώματα à τῷ δαίμονος φύσις ἔχει τὰν διεξαγωγάν" ἐν δὲ τᾷ γᾷ x«l παρ᾽ &uiv ἀριστοφυέστατον μὲν ὥνθρωπος, θειό- τατον δ᾽ ὁ βασιλεύς, ἔν τε χοινᾷ φύσι πλεονεκτέων τῷ χρέσσονος, τὸ μὲν σχᾶνος τοῖς λοιποῖς ὅμοιος, οἷα γεγονὼς ἐκ τᾶς αὐτᾶς ὕλας, ὑπὸ τεχνίτα δ᾽ εἰργασμένος λῴστω, ὃς ἐτεχνίτευσεν αὐτὸν ἀρχετύπῳ χρώμενος ἑαυτῷ" κατασχεύασμα δὴ ὧν 6. βασιλεὺς ἕν καὶ μόνον ἐντὶ οἷα τύπος 8 τῶ ἀνωτέρω βασιλέως. τῷ μὲν πε- ποιηχότι γνώριμον ἀεί, τοῖς δ᾽ ἀρχομένοις ὡς ἐν φωτὶ τᾷ βασιλήᾳ βλεπόμενον. Tóc γὰρ χρίνεταί τε xai partes accommodatam esse multis signis probari mihi vi- detur. Sic enim consentiens et colligata optimam simol ef necessariam convenientiam sequitur, universi impetu circumacta tum ad communem omnium ornatum tum ad singulorum perpetuitatem tuendam : quocirca etiam hzc rerum compages mundus vocatur et animalium perfeclissi- mum est. In partibus vero ejus quse et multe sunt et na- tura diversse excellit aliquod animal qua maxime divinum qua terrenum propterea quod plus divinitatis continet. Εἰ in illa quidem «terna dei nalura primam et maximam convenientiam habentia sol et luna et stellae errantes sunt : in regione vero quae est infra lunam ubi corporum motus est rectas daemonis natura versatur : czeterum in terra et apud nos preestantissimus quidem nalura est homo, divi- nissimus vero rex atque in communi natura plus commo- dorum quam reliqui habens , corpore quidem caeteris simi- lis, utpote ex eadem maleria natus, ab optimo autem artifice factus qui eum se ipso exemplo usus fabricavit : quocirca rex unicum et solum quoddam opus est , supremi illius regis signulacrum , procreatori quidem suo semper familiare, civibus vero, tanquam in Inmine, in regno conspicuum.* Ita enim examinalur et probatur ut avium RELIQULAE. δ)};κιμάζεται, ὡς τὸ χράτιστον ἐν πτανοῖς ζῷον ἀεέὸς οἰντωπὸν ἁλίω γενόμενον' xil τᾶς βασιλέας δὲ λόγος ἑἶνυτός, θείας τε ἐάσας xal δι’ ὑπερδολὰν λαμπρότατος δυσοράτω, αἱ μὴ τοῖς γνασίοις " μαρμαρυγαί τε γὰρ “πολλαὶ xal σχοτοδινιάσιες ὡς ἐφ᾽ ὕψος ὀθνῆον ἐπιβάν- “τας τὼς νόθως ἀπήλεγξαν' τοῖς δὲ προσηχόντως xac οἰχυότατα πρὸς αὐτὰν ἐπὶ τοῦτο ἢ ἀφιγμένοις οἰχήσι- μος, χεχρῆσθαι δυναμένοις αὐτᾷ. Ἃ μὲν ὧν βασιλήα ! ρῆμα εἰλικρινές τε xal ἀδιάφθορόν ἐντι xal δι᾽ ὕπερ-- Θολὰν θειότατον δυσέφικτον ἀνθρώπῳ. Δεῖ δὲ xal τὸν ἐς αὐτὰν χαταστάντα χαθχρώτατόν τε ἦμεν xal διαυ- γέατατον τὰν φύσιν, ὡς μἡ τὸ λαμπρότατον ἀφανίζη ἐν σπίλοις τοῖς ἑαυτῶ '* xafó xol τὼς ἁγιωτάτως τόπως ἐχαλίδωσαν τινὲς xal τῶν ἀντιασάντων ἔνιοι μιαροὶ τὼς ἀντιάξαντας αὐτοῖς. βασιλήα δὲ τὸν διμιλήσοντα φύσιός τε ἀχράντω δεῖ μετέχεν ἐπίστασθαί ! τε αὑτὸν ὅσῳ τῶν ἄλλων ἐντὶ θειότερος ὅσῳ τε ἅτεροι Ὁ αὐτῶ, οἷς δὴ κατὰ λόγον ἀπεικάζων ἑαυτὸν ἄριστ᾽ ἂν ἑδχυτῷ τε χρῷτο xal τοῖς ὑποτεταγμένοις, Καὶ τοῖς μὲν ἄλλοις ἀνθρώποις, αἴχα ἁμαρτάνωντι, ὁσιωτάτα κάθαρσις ἐξομοιωθῆλεν τοῖς ἀρχόντεσσιν, αἴτε νόμος αἴτε βασιλεὺς διέποι τὰ χατ᾽ αὐτώς᾽ ol δ᾽ alxa " τῷ χρέσσονος δέοντες 5. διὰ τὰν φύσιν ἀμπλάχωντι P, οὐ μαχρὰν οὐδ᾽ ἀπῳχισμένως αὐτοὺς 5 χρὴ παρὰ θεῶ " μὲν ὡς εὐθὺ τᾶς ὠφελείας τυγχάνεν. Οὔτε γὰρ τὸν χόσμον δίζοιτο ἄν τις ἐν αὐτῷ τε ὧν καὶ μέρος ἐχείνω», οὔτ᾽ ἂν ἀνόητος εἴη τῶ διέποντος αὐτὸν ὁ ἁτέρων " αὐτὸς ἄρχων. Ἃ δ᾽ εὐχοσμία πολλὰ χαὶ τὸ μηδὲν ἄναρχον εὑρὲν δύνασθαι καὶ τῷ τρόπῳ τᾶς ἀρχᾶς ὃι- δάσχαλον. Ἐχλάμπει γὰρ αὐτᾷς εὐθὺ τὸ χαλόν, àv $37 ὃ μιμασόμενος δι’ ἀρετὰν αὐτῷ τε φίλος, ὃν μεμίμα- ται, καὶ πολὺ πλέον τοῖς ὕπ᾽ αὐτὸν τεταγμένοις. Οὐ γὰρ ἄν τις θεοφιλὴς ὧν μισέοιτο δὃπ᾽ ἀνθρώπων, ἐπεὶ οὐδὲ τὰ ἄστρα οὐδ᾽ ὁ σύμπας χόσμος ἐχθαίρει τὸν θεόν: αἱ δέ χα ἐμίσει τὸν ἁγεμονεύοντα, οὔ χα εἵπετο πειθόμενος αὐτῷ τὸ δ᾽ ἐκεῖνον ἄρχεν εὖ αἴτιον τῷ χαὶ τώσδε ἄρχεσθαι χαλῶς. ᾿Εγὼ μὲν ὧν ónolagÓdvo xal τὸν ἐπὶ τᾶς γᾶς βασιλέα δύνασθαι μηδεμιᾷ τᾶν ἀρετᾶν ἐλαττοῦσθαι τῷ κατ᾽ ὠρανὸν βασιλέως" ἀλλ᾽ ὥσπερ αὐτὸς ἀπόδαμόν τί ἐντι χρῆμα χαὶ ξένον ἐχεῖθεν ἀφιγμένον πρὸς ἀνθρώπως, xal τὰς δρετὰς ἄν τις αὐτῷ ἔργα ὑπολάδοι τῶ θεῶ xal δι᾽ ἐχεῖνον αὐτῶ, Σχο- πέοντι δ᾽ ἀργᾶθεν ἀλάθηχ λόγος" χοινωνία τε γὰρ πράτα τε πάντων xal ἀναγχα:οτάτα τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει, ἃς μετέχει μὲν ὃ παρ᾽ ἁμῖν βασιλεύς, μετέχει δὲ xal ὁ ἐν τῷ παντὶ πάντα διέπων" συνεστάναι γὰρ χωρὶς φιλίας xal χοινωνίας ἀμάχανον' σχοποίη δ᾽ ἄν τις ταῦτα xal ἐπὶ τῶν συμπολιτευομένων, ἐξελὼν τῷ λόγῳ τὰν χατὰ συνάθηαν χοινωνίαν" ἐλάττων γὰρ abra τᾶς τε θείας φύσιος xai τᾶς βασιλιχᾶς" οὐ γὰρ δέονται τὰν τοιαύταν δέησιν ἀλλ᾽ ἄλλοις ἅπαντα συμπονοῦσαι τῷ αὑτῶν ὑστεροῦντι ποιοῦνται χοινὰν τὰν βοήθηαν c τέλειοι γὰρ κατ᾽ ἀρετάν- ἁ δ᾽ ἐν τᾷ πόλει φιλία χοινῶ τινος τέλεος ἐχομένα τὰν τῶ παντὸς ὁμόνοιαν μεμίμα- ται" ἄνευ δὲ τᾶς περὶ τὰς ἀρχὰς διατάξιος οὐδεμία ἂν πόλις oixoito* ἐς δὲ ταύταν νόμων τε δεῖται xal. τινος προατασίας πολιτιχᾶς τό τε ἄρχον xal τὸ ἀρχόμενον, εἴπερ σώζοιτο δι’ abro", "Ex τούτων χοινὸν ἀγαθὸν εὐαρμοστία τις xal τῶν πολλῶν ὁμοφωνίχ μετὰ πειθοῦς συνᾳδοίσας. ὋὉ xav' ἀρετὰν ἐξάρχων χαλέεταί τε princeps aquila obversis soli oculis : eademque est regni ralio, ut quod divinum sit et propter nimiam claritatem oculos przestringat omnibus preeterquam legilimis : etenim multi splendores oculis obversantes atque vertigines ar- guunt spurios tanquam in insolitam altitudiuem nisos : qui vero, ut par est, propte? nalura cum regno similitudinem eo pervenerunt, habitare illud et commode eo uti possunt. Est igitur regnum res sincera et incorrupta et ob divinila- lis excellentiam homini vix assequenda. Oportel autem hominem in eo fastigio locatum natura purissimum esse et splendidissimum , ne rem clarissimam suis maculis oh- scuret : quemadmodum nonnulli sanctissima loca inqui- paverunt et spurci quidam eos quibus obviam facti sunt. Sed civitati prefuturum incontaminatee nature participem esse convenit alque intelligere quanto reliquis divinior sil quantoque alii ipso sint excellentiores, quibus ut decet sese comparans optime se ipso et civibus uli poterit. Ac czeterís quidem bominibus, si forte delinquant, sanctissima pur- gatio est arrepta principum similitudo, sive lex sive rex imperium apud ipsos teneat : at principes si melioris exempli indigentes nature culpa in vitium inciderint , nop procul neque longe remotos eos decet dei beneficio statim opem consequi. Neque enim mundum quisquam quzesi- verit, quum in eo verselur et ejus pars sit, neque aliorum rector eum a quo ipse regitur ignoraverit. Est vero hic ornatus maximus quapdo nihil moderatoris expers reperi- tur et quando moribus principem imperii magistrum esse videmus. Sic enim statim imperii pulchritudo elucet, si dei imitator virtutis causa ei quem imitatus est carus sit et magis etiam cibus suis. Neque enim quisquam deo gratus hominibus odio sit, siquidem nec siderum c«etus nec mundus universus deum odit : quippe sí ducem suum odisset , neutiquam ei obediret : quod autem ille bene im- perat, ea causa est cur subjecti bene regantur et pareant. Ego igitur existimo vel hunc terrestrem regem posse nulia virtuté inferiorem esse quam coelestem : sed ut ipse res est quidam peregrina et externa , ntpote ccelitus ad homines profecta , ita etiam ejus virtutes quispiam dei opera este putet et per illum ipsi inesse. Alque a principio quidem rem consideranti orationis mes veritas apparebit : nam communio rerum omnium et prima est et hominum generi maxime necessaria, cujus particeps quidem noster rex est, particeps vero etiam ille qui in universo cuncta gubernat ς nihi! enim sine amicitia et communione consistere potest, quod ipsum inter cives quispiam facile animadverterit , si cogitatione comraunionem qua ex consuetudine constat 538 βασιλεὺς xol ἔντι, ταύταν ἔχων φιλίαν τε xal χοινω- νίαν ποτὶ τὼς ὑπ᾽ αὕταυτον, ἅνπερ ὃ θεὸς ἔχει ποτί τε τὸν χόσμον xal τὰ ἐν αὐτῷ, Ὅλαν δὲ τὰν εὔνοιαν χρὴ παρασκευάζεσθαι πρᾶτον μὲν παρὰ τῶ βασιλέως ἐς τὼς βασιλευομένως, δεύτερον δὲ παρὰ τῶνδε ἐς τὸν βασιλέα, ὁποία “ γεννάτορος ποτὶ υἱέα καὶ ποτὶ ποί- μναν νομέως χαὶ νόμω ποτὶ χρωμένως αὐτῷ. (Stobaeus Flor. XLVIII, 64 "Exgdvtou τοῦ Πυ- θαγορείου ix τοῦ περὶ βασιλείας, Correxi * τὰ ἀρίστα τε ἅμα xal ἀναγχαίᾳ ἀχολουθίᾳ; codd. τὰν ἀρίσταν τε ἅμα xal ἀναγχαίαν ἀχολουθίαν. 5 περιοχεομένα ; codd. περιαυγευόμενα. “ προέχει; libb. ἐξάρχει. d θει- ὅτατον xal ἔγγειον cum. Spondano; membrane οἰχειότατον ἐν γενοῖν. * ἔχοντα ἥλιός ἐντι xal at- λάνα καὶ τοὶ πλάνατες; libri ἔχοντα ἀσπάζεται... καὶ τοὶ πλανᾶτες, ἴ ἕνερθεν χατὰ τὰ; libri ἕνερθεν τὰ. € ἐντὶ οἷα τύπος cum Meinekio; ἐν οἷς τινος eodd. à ἐπὶ τοῦτο cum Jacobsio; ἐπὶ τούτῳ codd. ! δυναμένοις αὐτᾶ, Ἃ μὲν ὧν βασιλήα cum Meinekio ; δυναμέναν. Αὐτὰ μὲν ὧν βασιλήα codd. X ἑαυτῶ ; codd. 6' αὑτῷ. ! ἐπίστασθαί τε ; codd. ἐπι- στάμεν τε. ἢ ὅσῳ τε ἅτεροι cum Καπίο; ὅσα τε &ttpa. codd. " οἵ δ᾽ αἴχα τῷ χρέσσονος; codd, oi δ᾽ εἴ τι τῶ χρέσσονος. 9 δέοντες; codd. δέοντος. P ἀμ- πλάχωντι; codd, ἀμπλαχόντες. αὐτοὺς; codd. oi. ᾿ παρὰ θεῶ; codd. θεῷ. * ἁτέρων;; codd. &xé- ρῶν. * ἀλλ᾽ ἄλλοις ἅπαντα συμπονοῦσαι τῷ αὑτῶν ϑστεροῦντι ποιοῦνται χοινὰν τὰν βοήθηαν ; codd. ἀλλ᾽ ἄλλων (vel ἀλλάλων) χαθανοῦν ἐχπορεῦντες τῶν ὕστε- ρούντων ἀναπλαροῦντι χυινὰν τὰν βοήθηαν, ἃ αὗτό ; libri αὐτό, " ὁποία; codd. ὁποῖα.) PYTHAGOREORUM 7. Μία γὰρ ἀρετὰ πρὸς τὸ ἄρχεν ἀνθρώπῳ * xii πρὸς τὸν αὑτῶ βίον. Χρήσεται δ᾽ οὐδενὶ 5 δι᾽ ἔνδειτν ποτιλαμθάνων εἰς ὑπηρεσίαν τὰν αὐτὸς αὐτῶ. ἀλλ᾽ ἐκ χατὰ φύσιν ἐνεργῶν “ * χοινωνίας γὰρ ἐάσας οὐδὲν ἔλαττον ἕχαστος αὐτάρχως βιώσει χαθ᾽ αὑτόν. — Aoxc: μὲν γὰρ ὁ αὐτάρχης μηδενὸς ἂν ἄλλω πρός γε τὰν αὑτῶ διεξαγωγὰν ποτιδεήσεσθαι" αἱ δ᾽ ἄρα δεῖ Biw ἐνεργέα ζώεν, δᾶλον ὡς χἂν al ὅτερα προσλάξοι“, οὐδέν τι ἔλαττον αὐτὸν αὐτάρχεα ποιήσει" φέλως τε vi? ἕξει διὰ τὰν αὑτῷ ἀρετάν, xat τοῖσδε χρώμενος οὐ xa ἄλλαν ἀρετὰν χρήσεται ἢ ἄπερ καὶ ποττὸν αὐτῶ βίον. Ἀνάγχα δὲ ἀχολουθὲν xal τὰ τοιάδε, οὐχ ἁτέρας τινὸς ἐξαιρέτω ποτταῦτα παρεσχευασμένας 5. Xóo μὲν θεὸς οὔτε διαχόνως ἔχων οὔτε ὑπαρέτας οὔτ᾽ αὖ προσταθῖι τινὶ χρώμενος οὐδὲ στεφανῶν ἢ ἀναγορεύων τὼς πει- — θομένως ἢ ἀτιμάζων τὼς ἀπειθέοντας, οὗτος αὐτὸς ἄρχει ποτὶ τοσόνδε μέγεθος ἀρχᾶς, ἀλλ᾽ οἶμαι παρέχων. ἀξιομίματον ἑωυτὸν ζᾶλον ἐντίθητι πᾶσι τᾶς αὑτῶ φύ- σιος. Εντι δὲ αὐτὸς μὲν ἀγαθός, καὶ τόδε μόνον x: καὶ ῥάδιον ἔργον αὐτῶ" οἵ δὲ μιμεύμενοι τῶν ἄλλων χρέσσον τῷδε πάντα ἐργάζονται" ἁ δὲ διοίωσις χαὶ ἑκάστῳ τῷδε f αὕταρχές ivi: οὐ γὰρ ἄλλα μὲν ἀρετὰ ποιεῖ τὰ ἀρεστὰ τῷ θεῷ, μιμέεται δ᾽ αὐτὸν &réz1. ὋὉ δ᾽ ἐπίγηος παρ᾽ ἁμῖν € βασιλεὺς πῶς οὐχ δωοίως αὐτάρχης; ἀπειχάζων τε γὰρ αὑτὸν ἑνὶ ἂν ἀπειχάσειε τῷ χρατίστῳ, xal πάντες ἑωυτὼς P πειρώμενοι toute ὁμοιοῦν βασιλικοὶ ' ἔσονται" τὰ δ᾽ ὅσα βίας xal ἀνάγχας ἐντὶ E τῶν ὑποτεταγμένων, ἐνίοτε ἕκαστον ! τὰν περὶ τὰν μίμασιν προθυμίαν ἀφαιρέεται" χωρὶς εὐνοίας γὰρ ἀμάχανον ἐξομοιωθῆναι, ἃ μάλιστα πάντων ἀφανίζει τὸ φοδερόν. "Qc εἴθε ἦν τᾶς ἀνθρωπίνας φύσιος δυνατὸν exemerit : quippe hac inferior est quam divina natura et regia : neque enim ille tale quid desiderant , sed labo- rantes alios in omni re adjuvando ei qui ipsarum opera eget commune auxilium ferunt : nimirum virtute perfeclae sunt: at civitatis amicitia communem quendam finem spectans ipsius universi concordiam imitatur : verum sine magistratuum constitutione nuila omnino civitas admini- strari possit : ad hanc autem consequendam tum legibus tum civili gubernatione indigent et qui regit et qui regitur, si per se servari velint. Hinc nascitur commune bonum , concinnus quidam status et multitudinis consensus cum con- cordi obsequio. Qui juxfa virtutem imperat rex et vocatur et est, eadem amicitia et communione cum civibus suis con- junctus, quam deus cum mundo atque ejus partibus habet. Ceeterum oportet omnem benevolentiam institui primum a rege erga cives, deinde ab hisce erga regem, qualis patris erga Gilium, pastoris erga gregem et legis erga illos qui ea utuntur esse solet. 7. Una enim virtus ad imperium homini et ad vitam sufficit. Nemine autem utetur, inopia eum arcessens ad ministerium , sed quod naturse legibus convenienter suum opus navat : quum enim communio sit , nihilominus unus- quisque per se suis contentus vivet. Videlur enim is qui rebus suis contentus est nemine alio ad vitam transigendam indigere : quodsi vitam actuosam degere oporteat , liquet etiamsi alia assumserit, nihilo secius eum suis instructum przesidiis vivendi genus habiturum : quippe et amicos ha- bebit suae virtutis gratia, quibuscum agens non alia virtute lis utetur, quam illa qua vitam suam institui. Necesse au- tem est talia quoque virtutem sequi, non alià quàdam eáque eximiá ad has res comparalà. | Ac deus quidem citra famulorum et ministrorum operam ac sine ullo edicto neque vel coronans vel renuntians obedientes vel ignominia no tans contumaces, ipse solus tantam imperii molem guber- nat, sed se ipsum, opinor, imitatione dignum praebens omnibus naturie sue desiderium et eemulationem injicil. Est autem ipse quidem bonus et in lioc 3010 opere eoque facili occupatur : ejus vero imitatores caeteris melius propter hoc studium omnia peragunt : et illius assimilatio singulis sufficit; non enim alis virtus est quae deo grals facit et alia quae eum imitatur. Cieterum rex terresler qui apud nos est cur non sinfiliter se ipso contentus sit? Assimilans enim sese uni eique oplimo similis feri vult omnesque se ad illius imitationem conferentes regales erunt : quacunque vero ad vim civibus afferendam εἰ imitandi necessitatem iis imponendam valent, interdum DISPUTATIONES MOBALES. ( Emendavi : "βιαίως cum Heringa Obss. p. 17; βίᾳ" ὡς codd. ^ ὅπου; libri ὅποι. * ἀξιοῦντι ; libri ἀξιόοντι. ὁ ἔξεστιν ἀποδειχνύεγ ; libri ἀποδειχνύεν omisso verbo finito. 5 τὸ αὐτό; libri τοῦτ᾽ αὐτό. ! ποιέοντι, cf. Diss. 11 fin.; libri ποιέοιντο,) AIAAEZIX A. Περὶ ἀλαθείας καὶ ψεύδεος. Λέγονται δὲ xal περὶ τῶ ψεύδεος καὶ τᾶς ἀλαθείας δισσοὶ λόγοι" ὧν 6. μὲν φατι, ἄλλον μὲν τὸν ψεύσταν ἦμεν λόγον, ἄλλον δὲ τὸν ἀλαθῇ " τοὶ δὲ τὸν αὐτόν, ἐν εἷς * χἀγώ, τώδε λόγω. Πρῶτον μέν, ὅτι τοῖς αὖ- τοῖς ὀνόμασι λέγονται" ἔπειτα δέ, ὅταν λόγος ῥηθῆ, ἂν μέν, ὡς λέγεται P. ὁ λόγος, οὔτω γένηται, ἐλαθὴς ὃ λόγος, ἂν δὲ μὴ γένηται, ψευδὴς 6 αὐτὸς λόγος. Αὐτίχα κατηγορεῖς ἱεροσυλίαν τω, αἴχ᾽ ἐγένετο τῶρ- γον, ἀλαθὴς ὁ λόγος: αἱ δὲ μὴ ἐγένετο, ψεύστας. Καὶ τῷ ἀπολογουμένω ὥς γε ὃ λόγος. Καὶ τά γε διχα- στήρια τὸν αὐτὸν λόγον xal ψεύσταν xal ἀλαθῇ χρί- γοντι. Ἐπεί cot xai ἑξῆς χαθήμενοι ἂν λέγοιμεν € Νύοτας * siut, τὸ αὐτὸ μὲν πάντες ἐροῦμεν, ἀλαθὲς 5 δὲ μόνος ἐγώ, ἐπεὶ xal εἰμί. Δᾶλον ὧν, ὅτι ὁ αὐτὸς λόγος, ὅταν μὲν αὐτῷ παρῇ τὸ ψεῦδος, ψεύστας ἐστίν, ὅταν δὲ τὸ ἀλαθές, ἀλαϑής, ὥσπέρ καὶ ἄνθρωπος τὸ αὐτό, xal παῖς, xal νεανίσχος, xal ἀνήρ, καὶ γέρων ἐστίν. Λέγεται δὲ χαὶ ὡς ἄλλος εἴη δ ψεύστας λό- (X, ἄλλος δὲ ὃ ἀλαθύής, διαφέρων τὥνυμα χαὶ τὸ γα δα." σα esin.[SILSqau0uuq-c-uoÜl|oeeLLLALLIL^ÁCULÁLULALLLAG.CTLC CUQ )O)AUAlLLtóAGLLOLMAAMAA4ZSSOLLUULULCÓCLOAEaOCL.L1LLALULLOEACH $49 πρᾶγμα. αἱ γάρ τις ἐρωτάσχι τὼς λέγοντας, ὡς ὃ αὐτὸς λόγος εἴη͵ ψεύστας καὶ ἀλαθής, ὃν αὐτοὶ λέγωντι, πότερός ἐστιν" al μὲν ψεύστας, δᾶλον ὅτι δύο ἂν 8 εἴη" αἱ δ᾽ ἀλαθής, ἀποχρίναιτό χα ἢ ψεύστας ὁ αὐτὸς οὗτος, xal ἀλαθῇ τίς ποχα εἶπεν, ἢ ἐξεμαρτύρησε" xal ψευδῆ, ἄρα τὰ αὐτὰ ταῦτα, Καὶ αἵ τινα ἄνδρα ἀλαθῇ οἶδε, xai ψεύσταν τὸν αὐτόν. "Ex δὲ τῷ λόγω λέ- γοντι ταῦτα, ὅτι γενομένω μὲν τῷ πράγματος, ἀλαύξ τὸν λόγον, ἀγενήτω δέ, ψεύσταν. Οὐχῶν διαφέρει αὖθις τοῖς δικασταῖς, δ, τι Κ χρίνοιντο" οὐ γὰρ πά- ρεντι τοῖς πράγμασι. ὋὉμολογέοντι δὲ καὶ αὐτοί, à μὲν τὸ ψεῦδος ἀναμέμικται, ψεύσταν ἦμεν, ᾧ δὲ τὸ ἁλαθές, ἀλαθῇ. Τοῦτο δὲ ὅλον διαφέρει, Ταυτὰ τοὶ μαινόμενοι xal τοὶ σωφρονοῦντες, xal τοὶ σοφοὶ xal τοὶ ἀμαθεῖς xal λέγοντι xal πράσσοντι. Καὶ πρῶτον μὲν ὀνομάζοντι ταυτὰ γᾶν, χαὶ ἄνθρωπον, χαὶ ἵππον, χαὶ πῦρ, καὶ τἄλλα πάντα, Καὶ ποιέοντι ταὐτά, χάθηνται, xai ἔσθοντι, xal πίνοντι, χαὶ χατά- χεῖνται, xal τἄλλα χαττωυτός. Καὶ μὰν xat τωυτὸ πρᾶγμα χαὶ μέζον xai μῆόν ἐστι, xal πλέον xal ἔλατ- cov, xal βαρύτερον xat χουφότερον' οὕτω γὰρ ἂν ! εἴη ταὐτὰ πάντα. Τὸ τάλαντόν ἐστι βαρύτερον τᾶς μνᾶς, χαὶ χουφότερον τῶν δύο ταλάντων’ τωυτὸν ἄρα xal χουφότερον xal βαρύτερον, Καὶ ζώει 6 αὐτὸς ἄνθρω-" πος καὶ οὐ ζώει, καὶ ταυτὰ P ἐντὶ xal οὐχ ἐντί" τὰ 1p τῇδε ὄντα ἐν τᾶ Λιδύᾳ οὐχ ἔστιν, οὐδέ γε τὰ ἐν Αιδύᾳ ἐν Κύπρῳ. Καὶ τἄλλα κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον, Οὐχῶν καὶ ἐντὶ τὰ πράγματα καὶ οὐχ ἐντί, DISPUTATIO IV. De veritate et falsitate. Sed et de veritate et falsitate duplex fertur sententia , quarum alíera est hominum alium falsum , alium verum sermonem, altera eundem utrumque esse affirmantium , in quibus et ego nomen meum profiteor. Primum quidem, quod iisdem verbis ambo dicuntur : deinde quando sermo expressus est , si ita ut dicitur, res ipaa evenit, verus est sermo , si non evenit, idem falsus est. Verbi causa , quum sacrilegii quempiam insimulas, si tale quid commissum, verus est sermo , si non commissum, falsus. Talis quoque se purgantis oratio est. Et judices in consessu eundem sermonem falsum et verum judicant, Nam et nos hic or- dine sedentes si dicamus singuli : 590 sum initiatus, idem quidem omnes dicemus, sed verum ego solus, quum talis eliam sim. Manifestum Igitur, eundem sermonem , si illi falsitas insit, falsum esse, sin veritas , verum , sicut idem quoque bominis nomen puerum , juvenem, virum , senem significat. Dicunt vicissim alium esse germonerm falsum, alium verum tem nomine quam re diversum. Si quis enim eundem esse falsum et verum sermonem dicentes interroget, uter sit sermo quo ipsi utantur : si falsum esse respondeant, constat res contrarias esse; sin verum, eundem quoque tanquam falsum separari apertum est, et | num quis vera quandoque dixerit vel testatus sit , eliam llla ipsa falsa esse liquet : et si quis verascem virum cognoverit, eundem et mendacem esse intelligitur. Pru- denter autem dicunt, re peracta verum esse sermonem, non peracta faisurg. Quamobrem interest poslea judicum, qua sententia pronuntielur : quia rebus gestis non inter- sunt. Ipsi quoque confitentur sermonem cui admixta falsitas «i£, falsum esse, cui veritas, verum. Hoc vero longe diversum esse patet. Similiter autem insani et sobrii, item docti et indocti tum vocant res tum agunt. Ac primum quidem eodem modo nominant terram , hominem , equum, ignem cate- raque omnia. Deinde eadem faciunt, sedent, edunt, bi- bunt, jarent, parique ratione czetera. Quin etiam eadem res et major est et minor, et amplior et tenuior, et gravior et levior : sic enim omnia eadem fuerint. Talentum mina ponderoeius est, sed duobus talentis levius : idem ergo et gravius et levius. Ita idem quoque homo vivit et non vivit, ex demque res sunt et non sunt : 4025 enim hoc loco sunt, in Africa non sunt ; quseque in Africo, non in Cypro, parique ratione cetera. Res igitur et sunt οἱ non sunt. Qui vero contendunt, insanos et sapientes et indoctos eodem modo. agere et loqui ceteraque pari ratione fscero, $10 9. Téx βουλευομένως xa. πράττοντάς τι ἀπὸ θεῶν ἄρχεσθαι χρή" τὸ γὰρ ἄριστον, ὥσπερ ἃ παροιμία φατί, τὸν θεὸν ἦμεν αἴτιον πάντων τούτων. — "Ext δὲ φαύλων πράξεων ἀπέχεσθαι χαὶ μάλιστα διὰ τὰν πρὸς τὸν θεὸν ξυμδουλίαν" οὐδενὸς γὰρ ἀδίχου θεὸν χοινωνεῖν. βοηθεῖν δὲ ἕχαστον ἑαυτῷ xal ποτιχελεύεσϑαι xas! ἀξίαν τῶν δικαίων μεταλαμθάνεν xal πράσσεν' τὸ γὰρ ὑπὲρ μι- χρῶν καὶ μεγάλων ὁμοίως διατείνεσθαι ἄγαν μιχρο- πρεπὲς δοκεῖ " xal ἀνελεύθερον. Διὸ δεῖ φροντίζεν τῷ * μὴ σφόδρα ἐς τὰ ἥχιστα P xoi τὰ μεγάλα ἐμπί- xtv ἀλλὰ xac! ἀξίαν τὰν ἑαυτῶ xai δύναμιν ^ με- τρίοντα ἑκάστῳ πράγματι ἐπιδάλλεν, ὅπως τίμιος ἧς xal σεμνός. ᾿Αδίκῳ δὲ ἀνδρὶ 3j γυναιχὶ χεχριμένοις ὑπὸ πόλεως ἐπαρωγὴν μὴ ποιεῖσθαι μηδὲ δμιλεῖν μηδένα, ἣ ὀνει- δίζεσθαι ὡς ὄντα ὅμοιον ᾧ ὁμιλεῖ. ᾿Γοὺς δὲ προχεχρι- μένους ἄνδρας ἀγαθοὺς ἀγαπᾶν καὶ ἐντυγχάνειν αὐτοῖς, τελεῖσθαί τε τὴν μεγίστην χαὶ τελειοτάτην τελετήν, ἀνδραγαθίαν μιμουμένους ἐπ᾽ ἀληθείᾳ xal χτωμένους τὴν ἀρετήν" οὐδεὶς γὰρ ἀνὴρ τέλειος ἄνευ ταύτης, Πολίτῃ δὲ ἀδικουμένῳ βοηθεῖν xal οἴχοι xai ἐπὶ ξένης" ξένον δὲ πάντα τὸν ἐν τῇ ἑαυτοῦ πατρίδι σεδόμενον xal χατὰ τοὺς οἰκείους νόμους εὐφήμως xal οἰκείως προσδέχεσθαι καὶ ἀποστέλλειν, μεμνημένους Διὸς ξενίου ὡς παρὰ πᾶσιν ἱδρυμένου χοινοῦ θεοῦ καὶ ὄντος ἐπισχόπου φιλοξενίας τε xal χαχοξενίας. “Ἡγεῖσθαι δὲ xal παραγγέλλειν πρεσδυτέρους νεωτέροις τὸ αἰδεῖ- σθαι χαὶ αἰσχύνεσθαι τὰ χαχά, φανεροὺς ὄντας αὐτοὺς αἰσχυνομένους καὶ αἰδουμένους" ὡς ἐν αἷς πόλεσι πρε- σδυτέρων ἀναισχυντίαι, φύονται παῖδες αὐτῶν xal PYTHAGOREORUM παίδοιν παῖδες ἀναίσχυντοι. "AxoAoutec δὲ ἀναισχυνς: καὶ ἀναιδείᾳ ὕδρις καὶ ἀδικία, τούτοις δὲ ἕπεται ois θρος, Μηδεὶς δ᾽ ἔστω ἀναιδής, ἀλλὰ σωφρονεῖτω ἕχαστος, ὡς οὕτω τευξόμενος θεῶν ἵλεων καὶ σωτη»ί:ς οὐδεὶς γὰρ xaxóc θεοφιλής. Τιμάτω δὲ ἕχαστος τὸ χαλὸν xal τὸ ἀληθές, xol μισείτω τὸ αἐσχρὸν χαὶ - ψεῦδος" ταῦτα γὰρ ἀρετῆς σημεῖα καὶ καχίας. Δ: χρὴ συνεθίζειν ἐκ παίδων χολάζοντας μὲν τοὺς υ.- ψευδεῖς, φιλοῦντας δὲ τοὺς φιλαλήθεις, ἵν᾽ ἐμφυσιῶτει ἑκάστῳ τὸ χάλλιστον καὶ σπερματωδέστατον τῆς ζρε- τῆς. Προσποιείσθω δὲ ἕχαστος τῶν πολιτῶν at32o- νεῖν μᾶλλον ἢ φρονεῖν᾽ ὡς 7 προσποίησις τοῦ φρονεῖν μέγα σημεῖον ἀπειροκαλίας και σμικρότητος. Ἔστι δὲ ἡ προσποίησις τοῦ σωφρονεῖν ἀληθής - μηδεὶς γ5; πλαττέσθω γλώσση χαλὰ ἔργα, πράξεως καὶ διανοίας στερόμενος ἀγαθῆς. Χρὴ δὲ χαὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντας εὔνοιαν διαφυλάττειν χαθάπερ πατράσιν εὐπειθοῦντας xal σεδομένους * ὡς 6 μὴ διανοούμενος οὕτω τίσει δίχην xaxT βουλῆς δαίμοσιν ἑστιούχοι. ἬἜἌρχοντες γὼ ἑστιουχοῦσι πόλεως xal πολιτῶν σωτηρίας. Χρὴ ἐξ καὶ τοὺς ἄρχοντας δικαίως προεστάναι τῶν ἀρχομένων χαθάπερ τέχνων ἰδίων, ἔχθραν χαὶ φιλίαν χαὶ θυμὸν ἐν τῷ χρίνειν χοιμίσαντας. ᾿Επαινείσθωσαν δὲ xai c»- δοχιμείτωσαν, ὅσοι ἂν ὄντες εὔποροι τοῖς ἐνδεεστέροις ἐπαρχῶσιν, ὡς τέκνα xal ἀμύντορας σώζοντες τῇς ἑαυτῶν πατρίδος. ᾿Επαρκείτωσαν δὲ τοῖς διὰ τύχεν πενομένοις, xol μὴ διὰ βίον ἀργὸν καὶ ἀκρατῆ ἡ μὲν γὰρ τύχη πᾶσι χοινόν, 6 δὲ ἀργὸς xoi ἀκρατὴς [i χαχοῖς ἀνδράσιν ἴδιος. Καλὸν δ᾽ ἔστω καὶ μηνύειν ἐάν τίς τῳ συνειδῇ ἀδικοῦντι, ἵνα ἢ πολιτεία σώζηται 9. Consultantes agentesque aliquid a diis suspicari de- bent : siquidem optimum est, quod proverbii loco dici solet, deum esse horum omnium auctorem, Preterea a malis facinoribus abstinendum est, idque maxime propter com- munem cum deo deliberationem, quum deo nullum cum injusto commercium sit. Oportet autem sibi quemque auxiliari ac se ad capessenda et agenda justa que dignitati respondent incitare : nam pro parvis rebus tantnm quan- tum pro magnis niti nimis humile et illiberale videtur esse. Quare curandum est, ne nimio impetu ad minima et ad magna feramur, sed pro dignitate (ua et viribus singula perpendere atque aggredi debes , ut bonorandus et gravis videaris. "Viro aut mulieri injustis a civitate habitis nemo auxiliari debet neque conversari cum iis, alioquin expro- branda ei fuerit similitudo ejus quocum conversatur. Viros autem benignitate praestabiles amare cum iisque commer- cium habere decet, ot probitatem vere imitando et com- paranda virtute maximum ac perfectissimum hoc veluti sacrificium facere : nemo enim homo sine virtute perfectus est. Crolerum injuria affecto civi vel in patria vel apud exteras nationes opitulari convenit : hospitem vero quem- libet in patria sua cultum legibus propriis bene precando et familiariter tum accipere tum remittere oportet, memo- res Jovis hospitalis, ut dei communis apud omnes consti- tuti qui liospitalitatem et inhospitalitatem inspiciat. Porro senes junioribus duces sint el magislri ad mala ob pudorem ac verecundiam fugienda, ita ut appareat ipsos quoque tam pudore quam verecundia moreríi : quia in quibus civi- tatibus senes impudentes fuerint, liberi etiam nepotesque eorum impudentia laborant. AL vero impudentiam et in- genium inverecundum contumelia sequitur δὲ injustitia, has autem rerum interitus excipit. Quocirca nemo impu- dens esto, sed sibi quisque temperantiam conciliet, tas- quam hac ratione deos habiturus propilios el salute (rui- turus : neque ením improbus quisquam deo gratus est. Praeterea unusquisque honestatem ac veritatem colat, tur. pitudinem el mendacium oderit : heec enim virtutis οἱ vili signa habentur. Quare stafim a pueris assuefacere oportet pona quidem mentiri solitos, amore autem veraces, ul singulorum animis honestatis et virtutis semina manden- tur. Super haec unusquisque civium se temperantem po- tius quam sapientem videri studeat : quoniam simulare sapientiam magnum est imperiti et parvi animi indicium, - Temperantisze autem affectatio debet esse vera , neque qui quam egregia facta simulet qui mentem & rerum bonarum studio averterit. Erga principes quoque velut erga parente benevolentiam nos conservare decet obsequium iis ef ho- norem praestando : propterea quod qui aliter senseril mali RELIQULAE. , πολλοὺς ἔχουσα τῆς εὐχοσμίας φύλακας. Ὁ δὲ μη- νύων εὐσεθὴς ἔστω xai κατὰ τῶν οἰχειρτάτων ἐξαγ- γέλλων- οὐδὲν γάρ ἐστιν οἰκειότερον πατρίδος. ἜἘμ- φανιζόντων δὲ μὴ τὰ δι᾽ ἀχούσιον ἄγνοιαν γιγνόμενα. ἀλλ᾽ ὅσον ἂν éx προνοίας τι ἁμαρτάνωσιν. Ὁ δ᾽ ἐμ- φανισθείς, ἂν ἐθελεχθρῇ τῷ μηνύσαντι, μισείσθω ὑπὸ πάντων. δίχην διδοὺς ἀχαριστίας, ἧς ἀποστερεῖ τὸν ἰατρεύοντα μεγίστην νόσον ἱἰατρευόμενος ἀδιχίαν. "Ec:w δὲ μέγιστα ἀδικήματα θεῶν καταφρόνησις καὶ γονέων καχωσις ἐχούσιος xal ἀρχόντων xal νόμων ὀλιγωρία xal ἑχούσιος ἀτιμία διχαιοσύνης. Δικαιό- τατος δὲ ἔστω xal δὁσιώτατος πολίτης ὃ ταῦτα τιυῶὸν xat ἐμφανίζων πρὸς πολίτας xal ἄρχοντας χατὰ τῶν χαταφρονούντων. Ὑπὲρ πατρίδος ἀποθνήσχειν σε- μνότερον ἔστω ἢ γλιχόμενον τοῦ ζῆν ἐγχαταλιπεῖν αὐτὴν x«t τὸ καλόν. Κρεῖττον γὰρ τεθνάναι καλῶς ἣ ζῆν αἰσγρῶς xat ἐπονειδίστως. Χρὴ δὲ xal τῶν τελευ- τώντων ἕχαστον τιμᾶν μὴ δαχρύοις μηδὲ οἴχτοις, ἀλλὰ μνήμη ἀγαθῇ xal τῇ τῶν χατ᾽ ἔτος ὡραίων ἐπι- φορᾷ, ὡς ἀχαριστίας οὔσης πρὸς δαίμονας χθονίους λύπης ὑπὲρ τὸ μέτρον γιγνομένης. Βλασφημείτω δὲ μηδεὶς ἐπ᾽ ἀδίκῳ βλάδῃ περὶ μηδενός " ὁσιώτερον γὰρ εὐψημία χακηγορίας. Νομιζέσθω δὲ πολίτης . 541 ἀμείνων 6 τῆς ὀργῆς χρείττων μᾶλλον τοῦ διὰ ταύτης πλημμελοῦντος. Ὁ ἱερὰ xal ἀρχεῖα ὑπεραίρων τῇ πολυτελεία τῶν ἰδίων μὴ εὐδοξείτω, ἀλλ᾽ ὀνειδιζέσθω" μηδὲν γὰρ ἔστω ἰδιωτιχὸν μεγαλοπρεπέστερον xol σεμνότερον τῶν δημοσίων. Ὁ πλούτῳ καὶ χρήμασι δουλεύων χαταφρονείσθω ὡς μιχρόψυχος ὧν xal dve- λεύθερος xal χαταπληττόμενος ὑπὸ χτημάτων πολυτε- λῶν xal βίου τραγῳδουμένου, xol εὐτελὴς εἶναι τὴν ψυχὴν ὑπολαμθανέσθω. Ὃ γὰρ μεγαλόψυχος spo- διανοεῖται πάντα παρ᾽ ἑαυτῷ τὰ παρ᾽ ἀνθρώποις, χαὶ δι᾽ οὐδενὸς θορυδεῖται τοιούτου ὅταν παραπέσῃ. Al- . σχροῤῥημονείτω δὲ μηδείς, ὅπως ἂν μὴ προσοιχειοῖ * τὴν διάνοιαν ἔργοις αἰσχροῖς, μηδὲ ἀναπιμπλῇ τὴν ψυχὴν ἀναιδείας xal μιασμάτων. Τὰ μὲν γὰρ εὖ- σχήμονα xai φίλα τοῖς οἰχείοις ὀνόμασι xal χειμένοις ὑπὸ τοῦ νόμου προσαγορεύομεν, πρὸς ἃ δ᾽ ἐχθρῶς ἔχο- μεν, ἐξιστάμεθα καὶ τῆς προσηγορίας διὰ τὸ αἰσχρόν. "Ecxwo δὲ xal αἰσχρὸν εἰπεῖν τὸ αἰσχρόν. Γυναῖχα δὲ τὴν κατὰ νόμους ἕχαστος στεργέτω xol ix ταύτης τεχνοποιείσθω, εἷς ἄλλο δὲ μηδὲν προϊέσθω τέκνων τῶν αὗτοῦ cropdv: μηδὲ τὸ φύσι xol νόμῳ τίμιον ἀνόμως ἀναλισχέτω καὶ δόριζέτω. Ἡ γὰρ φύσις τε- χνοποιίας ἕνεχεν οὐχ ἀχολασίας ἐποίησε τὴν σποράν. consilii pcenam dabit geniis civitatis custodibus.- Principes enim civitatem civiumque salutem custodiunt ac tuentur. Sed et principes juste civibus praeesse oportet, tanquam liberis suis, inimicitiam amicitiamque et iram in judicando sopientes. Porro laudari ac celebrari debent qui locupletes quum sint tenuioribus opem ferunt, utpote liberorum palrizeque defensorum conservatores. 'Subveniant autem iis qui fatorum acerbitate, non vitse otiosz et intemperan- tis culpa pauperes sunt. Nam fatum et fortuna omnium communia sunt , at vita otiosa et incontinens malorum ho- minum propria est. Item honestum judicetur indicare mali facinoris conscium , ut respublica incolumis perma- neat multos habens forme suc bene compositze custodes. ls vero qui indicat pius existimetur, etiamsi proximorum delicta efferat : nihil enim patria nobis conjunctius est. Patefacienda sunt autem non ea que inviti et imprudentes quidam commiserint sed quae consulto peccaverint. Cre- lerum indicatus, si accusatori sua spopte inimicitias denuntiarit, ἃ cunctis odio habeatur, ut penam det animi ingrati quo deserit medicum maxime morbo injustitiz medicinam facientem. Sed maxima scelera putentur deo- rum contemtio , voluntaria parentam vexatio, principum legumque neglectio et voluntaria ignominia justitize illata. Quamobrem justissimus civis idemque sanctissimus judi- celur qui bsec honorat et contemnentes apud cives et prin- cipes indicat. Pro patria mori magis decorum ducatur, quam vivendi cupiditate patriam et honestatem derelin- quere. Praestat enim honesta morte occumbere quam turpiter et probrose vivere. Ceterum defanctorum unum- quemque non lacrimis aut ejulatu , sed bona recordatione et fructuum quotannis nascentium munere honorare oporlet , quia ingrati animi adversus inferos genios videlur nimis morere, Nemo autem immerito damnum passus ulla in re convicietur : nam pium hominem magis decent bona verba quam maledicta. Civis qui vicerit iram longe melior existimandus est illo qui propter iram delinquit. Quisquis templa et praetoria privatorum redificiorum ma- guificentia superat, non laude, sed reprehensione dignus habeatur : nihil enim privatüm splendidius et ornalius quam publica esse debet. Divitiis et pecunise serviens contemnatur ut sordidus et illiberalis stupidusque pretiosa- rum possessionum et vitze mollis admirator humilisque animi homo esse existimetur. Quippe vir magnanimus - quie in rebus humanis evenire possint omnia secum pr&- meditatus nulla tali perturbatur fortuna, quando contigit. Caeterum turpia nemo loquatur, neanimum factis obsecenis adjiciat mentemque impudentia ac sceleribus compleat. Etenim quse honesta et cara nobis sunt, aptis nominibus atque in lege scriptis appellamus, qus&e vero odimus , ab eorum vel appellatione propter turpitudinem discedimus. Esto igitur turpe etiam rem turpem memorare. Uxorem legitimam unusquisque amet ex eaque liberos suscipiat , nec tamen ullo alio consilio effundat semen ad liberos pro- creandos destinatum, id quod natura et lege pretiosum est flagitiose consumens et ad stuprandas virgines con- vertens, Natura enim prolis generande, non lascivite causa semen produxit. Uxorem vero casam esse oportet, neque impium aliorum virorum coitum admittere , impen-, ὅ42 Γυναῖχα δὲ σωφρονεῖν χρὴ καὶ μὴ προσδέχεσθαι συν- ουσίαν ἀσεδῇ παρ᾽ ἄλλων ἀνδρῶν, ὡς ἀπαντώσης νε- μέσεως παρὰ δαιμόνων ἐξοιχιστῶν χαὶ ἐχθροποιῶν. Ὁ μητρυιὰν ἐπιγαμῶν μὴ εὐδοξείτω, ἀλλ᾽ ὀνειδιζέσθω ὡς παραίτιος ὧν οἰκείας διαστάσεως. Χρὴ δὲ ἐμμέ- νειν τοῖς εἰρημένοις, τὸν δὲ παραθαίνοντα ἔνοχον εἶναι τῇ πολιτιχῇ ἀρᾷ. Προστάσσει δὲ 6 νόμος ἐπίστασθαι τὰ προοίμια τοὺς πολίτας ἅπαντας, xai ἐν ταῖς ἑορταῖς μετὰ τοὺς παιᾶνας λέγειν ᾧ ἂν προστάσσῃ ὁ ἑστιάτωρ, ἵν᾽ ἐμφυσιῶται ἑχάστῳ τὰ παραγγέλματα. (Stobzus Flor. XLIV, 4o Χαρώνδα Καταναίου προοίμια νόμων. Emendavi : * τῶ: codd. τὸ vel τῷ. ^ ἥκιστα; codd, μάκιστα, * δύναμιν; codd. δυ- ναμίαν. 1 προσοιχειοῖ; codd. παροιχοίη.) 10. Τοὺς χατοιχοῦντας τὴν πόλιν χαὶ τὴν χώραν πάντας πρῶτον πεπεῖσθαι χρὴ καὶ νομίζειν θεοὺς εἶναι, καὶ ἀναθλέποντας ἐς οὐρανὸν χαὶ τὸν χόσμον χαὶ τὴν ἐν αὐτοῖς διαχόσμησιν xal τάξιν" οὗ γὰρ τύχης οὐδ᾽ ἀν- θρώπων εἶναι δημιουργήματα" σέθεσθαι δὲ τούτους καὶ τιμᾶν, ὡς αἰτίους ὄντας ἁπάντων ἡμῖν ἀγαθῶν τῶν κατὰ λόγον γιγνομένων. "ExaGtov οὖν ἔχειν xol παρασχευάζειν δεῖ τὴν αὑτοῦ ψυχὴν πάντων τῶν xaxiv καθαράν" ὡς οὗ τιμᾶται θεὸς ὑπ᾽ ἀνθρώπου φαύλου, οὐδὲ θεραπεύεται δαπάναις οὐδὲ τραγῳδίαις ἁλίσχε- ται *, καθάπερ μοχϑηρὸς ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἀρετῇ καὶ προαιρέσει τῶν χαλῶν ἔργων xal δικαίων. Διὸ Éxa- στον δεῖ eic δύναμιν ἀγαθὸν εἶναι xal πράξει καὶ προ - PYTHAGOREORUM 7 αιρέσει τὸν μέλλοντα ἔσεσθαι θεοφιλῆ, καὶ μὴ φηύεν σθαι τὰς εἷς χρήματα ζημίας μᾶλλον τῶν εἰς αἰσχύνην τεινόντων" xal πολίτην ἀμείνονα νομέζειν P τὸν τὰν οὐσίαν προϊέμενον μᾶλλον τοῦ χαλοῦ καὶ διχείου. Ὅσοις δὲ μὴ ῥάδιον πρὸς ταῦτα τὴν δρμὴν πεπεῖσθαι, τὴν δὲ ψυχὴν ἔχουσιν εὐχίνητον πρὸς ἀδικίαν, ὧδ᾽ ἡμῖν παρηγγέλθω πᾶσι τοῖς τοιούτοις πολέταις χαὶ zo λίτισι xal ξυνοίχοις, μεμνῆσθαι θεῶν ὡς ὄντων καὶ δίχας ἐπιπεμπόντων τοῖς ἀδίχοις- καὶ τίθεσθαι x7 ὀμμάτων τὸν καιρὸν τοῦτον, ἐν ᾧ γίνεται τὸ cO. ἑχάστῳ τῆς ἀπαλλαγῆς τοῦ Ἰῆν: πᾶσι γὰρ ἐμπίπτει μεταμέλεια τοῖς μέλλουσι τελευτᾶν, μεμνημένοις ὧν. ἠδικήκασι καὶ ὁρμὴ τοῦ βούλεσθαι πάντα πεπρᾶλϑαι. δικαίως αὐτοῖς. Διὸ δεῖ ἕκαστον παρ᾽ ἑκάστην πρᾶ- ξιν ἀεὶ συνοιχειοῦν τὸν χαιρὸν τοῦτον ὡς δὴ παρόντα- οὕτω γὰρ ἂν μάλιστα τοῦ χαλοῦ xal τοῦ δικαίου opor. τιεῖν. Ἐὰν δέ τῷ παραστῇ δαίμων κακὸς τρέπων, πρὸς ἀδιχίαν., διατρίδειν πρὸς ναοῖς xal βωμοῖς xai. τεμένεσι, φεύγοντα τὴν ἀδιχίαν ὡς δέσποεναν ἀσεζε- στάτην καὶ χαλεπωτάτην, ἱκετεύοντα τοὺς θεοὺς συν- αποτρέπειν αὐτήν. Ἶέναι δέ xal πρὸς ἄνδρας δόξαν ἔχοντας ἐπ᾽ ἀνδραγαθίᾳ, ἀχουσόμενον περὶ εὐδαέμονος βίου καὶ χκαχῶν ἀνδρῶν τιμωρίας, ἵνα ἀποτρέπηται τῶν ἀδίχων ἔργων δεισιδαιμονῶν δαίμονας ἀλάστορας. Πάντας δὲ τιμᾶν “ τοὺς κατοικοῦντας τὴν πόλιν χαὶ — τοῖς ἄλλοις νομίμοις καὶ τοῖς πατρίοις ἃ τοὺς θεούς" πάτρια δὲ εἶναι τὰ κάλλιστα, Πεκεῖσθαι δὲ τοῖς νό- dente fatali ἃ diis ultione qui modo ejiciunt homines et simultates faciunt. Qui novercam filiis inducit non laude, sed vituperatione dignus, ut domestice dissensionis au- ctor, videri debet. De reliquo necesse est unumquemque hsec. preecepta servare , ab officio autem discedentem civili exsecrationi obnoxium esse. Jubet autem lex hzc procemia cives omnes tenere eaque diebus festis post paeanes memo- riter dicere, cuicunque convivator id negotium manda- verit, ut singulorum animis monita hzc inbeereant. t0. Omnes qui urbem et regionem inhabitant primum persuasum habere et existimare oportet deos esse, ccelum etiam ibtuentes et mundum rerumque in iis ordinem at- que ornalum : neque enim fortuita aut hamapa liojusmodi opera putare convenit : deinde colendi honorandique dii sunt nt bonorum omnium auctores que ralioni conve- nienter nohis contingunt. Singulos igitur animum ab omnibus malis purum habere atque eíficere decet : quia ab improbo homine non honoratur deus , neque sumtibus colitur neque tragoediis capitur, tanquam homo malus, sed virtute justarumque et honestarum rerum studio, Quo- cires unumquemque opus est pro viribus bonum esse tum factis tum voluntate qui modo futurus sit deo gratus Beque peeuniarum jecluram meluere magis quam vitse notas ac dedetora : et civem meliorem existimare qui opes potius quam honestatem et justitiam projicit. Cete- rum illos quorum animi non facile ad hsec converiuntor quique mentem ad injustitiam pronam babent, simul vi- - ros simul mulieres, cives aliosque populares monitos velim meminisse deorum , ut qui et sint et poenam ab injustis repefant atque ante oculos sibi ponere tempus iliud quoi unicuique finis est vitze futurum : morituros enim omnes delictorum suorum memores penitentia invadit cupidilas- que vite universe, si fieri posset, justissime acia. Quamobrem singulos oportet semper in singulis actionibus illi tempori tanquam presenti assuescere : quia sic maxime honesti justique coram agent. Si quis vero a malo quo- piam genio astante ad injustitiam incitetur, is ad templs, aras et delubra versetur, fugiens injustitiam velut domi- nam admodum impiam et infesíam , deorumque opem ad eam propellendam imploret. Accedat quoque ad vires probitatis nomine claros, de vitse felicitate et malorum hominum poena disserentes auditurus, ut genios scelerum ultores metuens ab injustis facinoribus avertatur. Cole rum qui urbem babitant omnes deos cum aliis ritibus, (um patriis venerari debent, quoniam optimi existimantur. Praeterea cunctos oportet legibus obedire , principes rere- reri iisque cedere et imperata facere : siquidem post dees et genios οἱ heroes proximis honoribus aíficiuptur pare tes, leges ac principes apud homines cordatos et ad inco lumitatem pervenire eupientes. Sed nemo aliam civiü- RELIQULE. pot; ἅπαντας xat τοὺς ἄρχοντας αἰδεῖσθαι καὶ ἐξίστα.- σθαι xal ποιεῖν τὸ παραγγελλόμενον’ ὡς μετὰ θεοὺς xat δαίμονας καὶ ἥρωας γονεῖς τε xal νόμοι xal ἄρχον- πες σύνεγγύς εἶσι ταῖς τιμαῖς καρ᾽ ἀνθρώποις νοῦν ἔχουσι xal σωθησομένοις. Πόλιν δὲ φιλαιτέραν μηδεὶς ἄλλην ποιείσθω τῆς αὑτοῦ πατρίδος, ὡς θεῶν πατρῴων νεμεσώντων " ἀρχὴ γὰρ προδοσίας φύεται τοῖς τοιαῦτα βουλομένοις. Ετι δὲ χαλεπώτερον τῆς οἰκείας γῆς στεοόμενον ζῆν ἐπ᾽ ἀλλοτρίας" οὐδὲν γάρ ἐστιν οἰχειό- τερον πατρίδος. Μηδὲ ἐχθρὸν ἀχατάλλαχτον μηδεὶς μηδένα νομιζέτω τῶν πολιτῶν, οἷς ἐφείκασιν οἱ νόμοι μετέχειν τῆς πολιτείας" ὡς 6 τοιοῦτος οὔτε ἄρξαι δύ- vatt! ἂν οὔτε διχάσαι χαλῶς, τὸν θυμὸν ἔχων χυριώτε- pov τοῦ λογισμοῦ, Μηδεὶς δὲ λεγέτω χαχῶς μήτε χοινῇ τὴν πόλιν μήτε ἰδίᾳ τὸν πολίτην " ἀλλ᾽ οἱ τῶν νόμων φύλαχες ἐπιμελείσθωσαν τῶν πλημμελούντων, πρῶτον μὲν νουθετοῦντες, ἐὰν δὲ μὴ πείθωνται, ζη- μιοῦντες. Τῶν δὲ χειμένων νόμων ἐαν τις δοχῇ μὴ χαλῶς χεῖσθαι, μετατιθέναι ἐπὶ τὸ βέλτιον" μενόντων δέ, πάντας πειθαρχεῖν " ὡς ὑπ᾽ ἀνθρώπων μὲν ἧττᾶσθαι τοὺς κειμένους νόμους οὗ χαλὸν οὐδὲ συμφέρον, ὑπὸ δὲ νόμου βελτίονος ἡττώμενον χαταχρατεῖσθαι xal χαλὸν xal συμφέρον. Τοὺς δὲ ταῦτα παραδαίνοντας χρὴ xol χολάζειν ὡς κατασχευάζοντας τῇ πόλει μεγίστων χα- x&v ἀρχήν, ἀναρχίαν. Ἄρχοντας δὲ μὴ ἧναι αὐθά- δεις, μηδὲ πρὸς ἐπήρειαν χρίνειν, μηδὲ μεμνῆσθαι κρίνοντας φιλίας ἢ ἔχθρας, ἀλλὰ τοῦ δικαίου" οὕτω 543 γὰρ ἀποδώσουσι τὰς χρίσεις δικαιοτάτας xal τῆς ἀρχῆς ἔσονται ἄξιοι. Τοὺς μὲν οὖν δούλους προσήχει διὰ qé6ov πράττειν τι τῶν δικαίων, τοὺς δ᾽ ἐλευθέρους δι᾿ αἰδῶ xoi τὰ χαλόν διὸ χρὴ xol τοὺς ἄρχοντας εἶναι τοιούτους, ἵν᾿ ἔχωσιν οἱ ἀρχόμενοι τοὺς ἀξίους αἰσχύ- νης. ᾿Ἐὰν δέ τις βούληται τῶν χειμένων νόμων χινεῖν 3 ἄλλον εἰσφέρειν νόμον, εἷς βρόχον εἴρας τὸν τρἄᾶχη- λον λεγέτω τοῖς πολλοῖς περὶ αὐτοῦ" χαὶ ἐὰν μὲν δια- ψηφιζομένων δόξῃ λελύσθαι τὸν νόμον ἢ ὑπάρχειν τὸν εἰσφερόμενον, xal αὐτὸν ἀθῷον εἶναι" ἐὰν δὲ 6 προῦ- πάρχων μᾶλλον δοχῇ χαλῶς ἔχειν ἢ ὃ εἰσφερόμενος ἦ ἄδικος, τεθνάναι τὸν χινοῦντα ἣ εἰσφέροντα νόμον, ἐπισπασθέντος τοῦ βρόχου. ( Stobzus Flor. XLIV, 20-21 Ζαλεύχου προοί-- . ptov νόμων. Emendavi : * ἁλίσχεται; codd. τῶν ἁλισχομένων, P, νομίζειν; codd. ὀνομάζειν. 5 τιμᾶν τοὺς χατοιχοῦντας cum Meinekio ; codd. τιμῶν τοῖς of χατοικοῦντες. ὅ xal τοῖς πατρίοις cum eodem ; li- bri τοῖς πατρίοις. ) 11. Ζάλευχος 6 τῶν Λοχρῶν νομοθέτης τοὺς νόμους ἔφησε τοῖς ἀραχνίοις ὁμοίους εἶναι. “Ὥσπερ γὰρ εἰς ἐχεῖνα ἐὰν μὲν ἐμπέση μυῖα 3) χώνωψ χατέχεται, ἐὰν δὲ σφὴξ ἢ μέλιττα διαῤῥήξασα ἀφίπταται" οὕτω xol εἷς τοὺς νόμους ἐὰν μὲν ἐμπέσῃ πένης συνέχεται, ἐὰν δὲ πλούσιος 3) δυνατὸς λέγειν διαῤῥήξας ἀποτρέχει. (Stobsus Flor. XLV, 25 Ζαλεύχου.) tem majori amicitia sibi conjungal quam patriam , utpote diis patriis iodignantibus : nam talia molientibus in animo preditjionis ipilium oritur. Est vero etiam acerbius pa- tria carentem in aliena regione vitam degere : niliil enim nobis natura conjunctius quam patria est. Nemo vero queniqnam pro implacabili inimico e civium numero ha- beat, quos leges reipublice participes esse voluerunt : quippe talis vir neque imperare neque judicare recte pote- rit, ut cui ira potior sit ratione. Nemo etiam maledicat neque in commune universae civitati neque privatim ulli civi : sed legum custodes eorum qui delinquunt curam agant, adinonendo primum, deinde nisi paruerint, mul- lando. Quodsi qua ex conditis legibus visa fuerit non bene lata esse, in melius mutetur : confirmatis vero et permanentibus omnes obtemperent : nam positas leges ab hominibus vinci nec decet nec conducit, contra homines superari a lege prestantiori qua par est qua utile. At ista egredientes puniendi sunt, ot maxime calamitatis principium civitati machinantes, principum legumque ir- reverentiam. Principes autem neque superbi esse debent, neque contumeliose judicare , neque in judicando amicitie inimicitie ve, sed justili:e meminisse : ita enim judicia sequissima facient et imperio digni erunt. Ac servos qui- dem convenit ob timorem aliquid juste facere, liberos vero propter reverentiam et honestatem : quocirca principes quoque fales esse oportet, ut civibus digni verecundia videantur. Quodsi quis volet leges constitu(as abrogare vel novam ferre , is collo in laqueum inserto de lege verba ad multitudinem facial : ac si ferente sufíragia populo vetus illa lex antiquata videatur aut ea que rogatur bona esse, indemnia evadat : contra si prior lex melius se ha- bere videatur, aut nova de qua agitur injusta sit, is qui rescindit vel rogat legem laqueo adducto moriatur. 11. Zaleucus Locrensium legumlator leges dixit similes esse aranearum telis. Nam sicut in illas si musca aut culex inciderit, retinetur, si vero vespa aut apis, per- rupta tela avolat : ita legibus implicati pauperes tenentur, ditiores aut eloquentes perruptis legibus aufugiunt. 554 μὰν 9v αὕταυτα, εἴη ἂν xat τρίτον τι εἶδος ἅτερον ἀγα- θῶν, ὃ καὶ oU αὕταυτον αἱρετόν ἐντι xal δι᾿ ἅτερον. Τίνα * ὧν ἐντι τὰ τοιαῦτα τῶν ἀγαθῶν, ἅπερ αὐτὰ δι’ αὅταντα αἰσετὰ πέφυχεν ἦμεν, οὗ μὰν δι᾽ ἅτερον; φανερὸν ὅτι & εὐδαιμοσύνα. ᾿[αύτας γὰρ ἕνεχα τὰ ἄλλα αἱρεόμεθα, αὐτὰν δὲ ταύταν οὐδενὸς ἁτέρω. Tíva δὲ πάλιν ἐντί, ἃ δι’ ἅτερον μὲν αἱρεόμεθα, οὐ μὰν δι αὕταυτά γε: δᾶλον ὅτι τὰ ὠφέλιμα xal τὰ παρεχτιχὰ ἢ τῶν ἀγαθῶν, ἅπερ αἴτια γίνεται τῶν αἷ- ρετῶν, οἷον πόνοι μὲν σώματος xal γυμνάσια xat τρί- ψιες εὐεχτίας, ἀναγνώσιες δὲ xal μελέται xal ἐπιτη- δεύσιες καλῶν χαὶ ἀρετᾶς. Τίνα δὲ xai δι᾽ αὔταυτα αἱρετὰ xal τὰ BV ἅτερον : οἷον αὖ τε ἀρεταὶ xai αἱ ἕξιες αὐτῶν, xal al προαιρέσιες, xai αἱ πράξιες, xal κἂν τὸ ἐχόμενον τὰς τῷ χαλῶ οὐσίας. Τὸ μὲν ὧν δι᾽ αὕταυτο αἱρετόν, οὗ μὰν δι’ ἅτερον, μονῆρες ἀγαθόν ἕντι xal ἕν- τὸ δὲ καὶ δι᾽ αὐτὸ xal δι’ ἅτερον, τριχᾷ δέδασται. To μὲν γάρ τι αὐτῷ περὶ ψυχάν ἐντι, τὸ δὲ περὶ σῶμα, τὸ δέ τι ἐκτός" περὶ ψυχὰν μὲν αἱ τᾶς ψυχᾶς ἀρεταί, περὶ σῶμα δὲ al τῷ σώματος, ἐχτὸς δὲ φίλοι, δόξα, τιμά, πλοῦτος. Παραπλασίως δὲ καὶ τὸ δι᾿ ἅτερον αἱρετόν * τὸ μὲν γάρ τι αὐτῶ τὰ ποιατιχὰ τῶν τὰς ψυχᾶς ἀγαθῶν, περὶ σῶμα δὲ τὰ τῶ σώμα- τὸς, ἐχτὸς δὲ τὰ αἴτια πλούτω xat δόξας xat vul xai φιλίας. Ὅτι δὲ τὰν ἀρετὰν ἦμεν συμδέδαχεν αὐτὰν δι’ αὐταύταν αἵρετάν, δᾶλον xal ἐκ τῶνδε, Αἱ γὰρ τὰ χαταδεέστερα τᾷ φύσει ( λέγω δὴ τὰ σώματος ἀγαθά), αὐτὰ δι᾽ αὕταυτα αἱρεόμεθα,, χρέσσων δὲ ' ARCHYT;E ψυχὰ σώματος, φανερὸν ὅτι xal τὰ τῆς ψυχᾶς ἀγαθὴ αὐτὰ δὲ αὕταυτα ἀγαπέομες, ἀλλ᾽ οὐ διὰ τὰ ἀποξαί- ἐνόντα ἀπ᾽ αὐτῶν. ᾿ (* τίνα ὧν ἐντι scripsi; codd. τίνων ὧν vu, b καρεχτιχὰ posui pro membranarum lectione mpoutpetixa. ) €. Τῶ à ἀνθρωπίνω Bio χαιροὶ τρεῖς, δ᾽ μὲν ἐν εὐτυχίᾳ, ὃ δὲ ἐν ἀτυχία, ὁ δὲ μεταξὺ τούτων. ᾿Επεὶ ὧν ἀγαθὸς ἀνὴρ 6 ἔχων ἀρετὰν καὶ 6 χρεόμενος ἀρετᾷ, γοἔ- εται δὲ αὐτᾷ χατὰ τὼς τρεῖς χαιρώς " ἣ γὰρ ἐν ἀτυχὶα ἢ ἐν εὐτυχία ἢ ἐν τοῖς μεταξὺ τούτων xat. ἐν ἀτυχίᾳ μέν ἐντι χαχοδαίμων, ἐν δ᾽ εὐτυχία εὐδαίμων, ἐν δὲ τᾶ μέσα καταστάσει οὐχ εὐδαίμων. Φανερὸν ὧν ὅτι οὐξὶν ἅτερόν ἐντι εὐδαιμοσύνα ἀλλ᾽ ἢ χρᾶσις ἀρετᾶς ἐν εὑ- τυγία. Λέγομες δὲ νῦν εὐδαιμοσύναν τὰν τῶ ἀνθρώπω. Ὁ δ' ἄνθρωπος οὐχ & ψυχὰ μόνον, ἀλλὰ xal τὸ σῶμα" τὸ γὰρ ἐξ ἀμφοτέρων ζῷον χαὶ τὸ ἐκ τοιούτων ἄνδρω- πος. Kal γὰρ αἱ τᾶς ψυχᾶς ὄργανον τὸ σῶμα πέφυ- χεν, ἀλλὰ xal τῷ ἀνθρώπω μέρος, xai τοῦτο xal à ψυχά. Διὸ xat τῶν ἀγαθῶν ἃ μέν ἐντι τῷ ἀνθρώπω, ἃ δὲ τῶν μερέων. Καὶ ἀνθρώπω μὲν ἀγαθὸν εὐθαι- μοσύνα, τῶν δὲ μερέων τῶ ἀνθρώπω, ψυγᾶς uv, φρόνασις, ἀνδρεία. διχαιοσύνα, σωφροσύνα, σώμα- τος δέ, κάλλος, ὑγίεια, εὐεχτία, εὐαισθασία. Τὰ δὲ ἐχτός, πλοῦτος xai δόξα xoi τιμὰ xal εὐγένεια, πέ- φυχεν ἐπιγένναμα ἦμεν τῶ ἀνθρώπω, καὶ ἀχόλουθα τοῖς ὃ φύσει προῦὐφεσταχόσιν ἀγαθοῖς. Δορυφορεῖ ἢ δὲ τὰ μήονα τῶν ἀγαθῶν τὰ μέζονα, φιλία μὲν xol δόξα Bon propter se ipsa : fuerit el tertia quaedam species bo norum , qu& et propter se sit expetenda οἱ propter aliud. Quee igitur sunt hujus generis bona, quie propter se , pon propter aliud solent expeti? Manifesto talis est beatitudo. Hujus enim gratia reliqua expetimus, eam vero ipsam nullius alterius gratia, Quee vero sunt, qua propter alia, non propter se ipsa appetimus?' Nimirum res utiles et bo- norum conciliatrices, que «unt «cause optabilium, ut labores quidem et exercitia corporum et (rictiones bone valetudinis, lectiones autem , meditationes et studia ho: nestalis atque virtutis. Οὐδὲ vero et propter se et propter aliud expetenda? nempe virtutes et habitus earum et con- silia et actiones el quidquid coheret cum lhionesti ratione. Bonum igitur, quod propter se, non propter alterum eli- gendum sit, solum et unicum est : quod vero et propter se οἱ propter aliud , trifariam divisum est. Partim enim in animo est , parlim in corpore, partim extrinsecus : in animo quidem virtutes animi, in corpore vero corporis virtutes, extra hominem amici, gloria, honor, divitiae. Similiter et illud quod propter aliud expelitur : est enim partim id emne quod animi bona efficit, partim quod cirea corpus hujus bonorum externorumque causam pra- bet, divitiarum, glorie, honoris et amicitiae. Cseterum virtutem prepter se expetondam esse, hinc eliam colli- gitur. Si enim ilia, qut inferiore sua natura suat (dico eorporis bona), propter se expetimus, animus aulem praestantior corpore, apertum est nos animi quoque bona propter se, non propter eorum effectus expetere. V. Vit humans tria sunt tempora, unum felicitatis , aliud infelicilatis, tertium medium otriusque fortena. Cum igitur vir bonus sit virtute praeditus ejusque cultor, ^ — in illius autem exercitatione tribus temporibus versetur, sive duriore fortuna conflictfatus, sive felicitate florens, eive mediocrem rerum statum nactus : in adversa quidem fortuna est miser, in prosperitate felix, in medio vero slatu non heatus. Liquet igitur, felicitatem esse nibil aliud quam usum virtutis in prospero rerum auccessu. Loquimur aulem hoc loco de hominis beatitate. Homo autem non tantum ex animo, sed e corpore quoque com- positus est; nam ex utroque animal atque e talibus liomo constet. Quamvis enim corpus animi sit instrumentum, lamen εἰ hominis pars est, itidem et animus. Quocirca et bona alia quidem eunt hominis, alia vero partiwm. Alque hominis quidem bonum felicitas, partium autem lominis, animi quidem prudentis, fortitudo, justitia, temperantia; corporis vero pulebhritodo, samilas, bona habitudo, integritas sensuum. Externa vero, epes , glo- ría, honor, nohilitas hominis bonorum accessiones esse Solent, bonisque natura prescedenübus subjici. Minora autem bona majoribus satellitum inetar adsent , amicilia DISPUTATIONES MORALES. "A)Àoc δὲ λόγος λέγεται ὡς ἄλλο μὲν τἀγαθὸν εἴ ἄλλο δὲ κακόν. διαφέρον , ὥσπερ δ TR ; οὕτω χαὶ τὸ πρᾶγμα. ᾿Εγὼ δὲ χαὶ αὐτὸ τοῦτον διαιρεῦμαι τὸν τρόπον * δοχῶ γὰρ οὐ διάδαλον ἦμεν, ποῖον ἀγαθὸν χαὶ ποῖον χαχόν, αἷ τὸ αὐτὸ χαὶ μὴ ἄλλο ἑκάτερον εἴη; καὶ γὰρ θαυμάστόν x' εἴη. Οἶμαι δὲ οὐδέν χ᾽ αὐτὸν ἔγεν ἀποχρίνασθαι, αἴ τις αὐτὸν ἔροιτο τὸν ταῦτα λέ- γοντα" Εἰπὸν δή ket, ἤδη τι τὼς γονέας ἀγαθὸν ἐποίησας; φαίη χα, χαὶ πολλὰ χαὶ μεγάλα. Τὺ ἄρα χαχὰ καὶ μεγάλα καὶ πολλὰ τούτοις ὀφείλεις, αἴπερ τωυτόν ἐστι τὸ ἀγαθὸν τῷ χαχῷ. Τίδέ, τὼς συγ» Ἱενέας ἤδη τι ἀγαθὸν ἐποίησας; τὼς ἄρα συγγενέας χαχὸν ἐποίεις. Τί δέ, τὼς ἐχ- θρὼς ἤδη καχῶς ἐποίησας; χαὶ πολλὰ καὶ μεγάλα. "Apa ἀγαθὰ ἐποίησας. Ἄγε χαὶ δή μοι xal τόδε ἀπόχριναι: ἄλλο τι ἢ € τὼς μὲν πτωχὼς οἰχτείρεις, ὅτι πολλὰ χαὶ μεγάλα ἔχοντι χαχά, τὼς δὲ πλουσίως πάλιν εὐδαιμονίζεις, ὅτι πολλὰ χαὶ ἀγαθὰ πράσσοντι, αἴπερ τωυτὸν xal χαχὸν xal ἀγαθόν ; Τὸν δὲ βασιλέα τὸν μέγαν οὐδὲν χωλύει ὁμοίως δια- χεῖσθαι τοῖς πτωχοῖς. Tà γὰρ πολλὰ xol μεγάλα ἀγαθὰ αὐτῷ πολλὰ χαχὰ χαὶ μεγάλα ἐστίν, αἴχα τωυ- τόν ἐστι τἀγαθὸν xal χακόν. Καὶ τάδε μὲν περὶ τῶ παντὸς εἰρήσθω. Εἶμι δὲ xai καθ᾽ ἕκαστον, ἀρξάμε- νης ἀπὸ τῷ ἐσθίεν καὶ πίνεν xai ἀφροδισιάζεν, Ταῦτα γὰρ 4 τοῖς ἀσθενέουσι πάντα * ποιὲν ἀγαθόν ἐστιν αὖ- τοῖς xal χαχόν !, αἴπερ τωυτόν ἐστιν ἀγαθὸν xal χαχόν᾽ xul τοῖς νοσέουσι xaxóv ἐστι τὸ νοσὲν xai ἀγα- 9465 θόν, almép τωυτόν ἐστι τὸ ἀγαθὸν τῷ xax. Καδδὲ τόδε χαὶ ἄλλα πάντα τὰ ἐν τῷ ἔμπροσθεν λόγῳ εἴρῃ- ται. Καὶ οὗ λέγω, τί ἐδτι τὸ ἀγαθόν, ἀλλὰ τοῦτο πειρῶμαι διδάσχειν, ὡς οὐ τωυτὸν εἴη χαχὸν xal ἀγα- 60v , ἀλλ᾽ ἑχάτερονι (Scripsi : * xal τὰ νεώτατα πρῶτον ἐρῶ cum Kcnio ad Greg. Cor. p. 339 ed. Schafer.; codd. x«i τῷ νεότατι πρῶτον ἐρῶ. ἢ ἂν τοὶ “Ἕλλανες; codd. ἅν τε “ἕλλανες. 5 ἄλλο τι ἢ τὼς μὲν πτωγὼς οἰχτείρεις, ὅτι πολλὰ xal μεγάλα ἔχοντι xaxd , τὼς δὲ πλουσίως πάλιν εὐδαιμονίζεις libri ἄλλο τι ἢ τὼς πτωχὼς οἰχτείρεις, ὅτι πολλὰ καὶ μεγάλα ἔχοντι" πά- λιν εὐδαιμονίζεις. ὦ ταῦτα γὰρ; cod. τοῦτο γὰρ. * πάντα ποιὲν ; codd, ταῦτα ποιὲν, ' αὐτοῖς xal xa- xóv , αἵπερ; codd. αὐτοῖς, αἴπερ.) AIAAESIZ B. Περὶ καλῶ xal alc7 09. Λέγονται δὲ xol περὶ τῶ χαλῶ xat alex δισσοὶ λόγοι. οὶ μὲν γὰρ φαντί, ἄλλο μὲν ἦμεν τὸ χαλόν, ἄλλο δὲ τὸ αἰσχρόν, διαφέ pov , ὥσπερ xai τὥγυυα, οὕτω xal τὸ πρᾶγμα" τοὶ δὲ τωυτὸ καλὸν χαὶ ai- σχρόν. Καγὼ πειρασοῦμαι τόνδε τὸν τρόπον ἐξαγεύ- μενος. Αὐτίκα γὰρ παιδίῳ ὡρᾳίῳ ἐραστᾷ μὲν χρη- στῷ χαρίζεσθαι καλόν, μὴ ἐραστᾷ δὲ καλῷ αἰσχρόν. Καὶ τὰς γυναῖχας λοῦσθαι ἔνδον χαλόν, ἐν παλαίστρᾳ δὲ αἰσχρόν" ἀλλὰ τοῖς ἀνδράσιν ἐν παλαίστρᾳ χαὶ ἐν γυμνασίῳ χαλόν. — Kal συνίμεν τῷ ἀνδρί, ἐν ἀσυχίᾳ μὲν χαλόν, ὅπου τοίχοις χρυφθήσεταν ἔξω δὲ αἰσχρόν, cerlasse ferumt et parta victoria diis sane bonum, sed gigantibus malum. Altera sententia affirmantis est aliud quid bonum, aliud malum esse , non nomine magis quam re ipsa diversum. Ego vero et illud lioc modo explico : credo equidem nobis non constare posse, quie res bona queve mala sit, si idem esset utrumque, non diversum quid : mirum enim hoc foret. Nec puto habiturum quod respondeat, si quis hec dicentem ita interroget : Dic mihi, quaso , num quid boni parentibus jam prasti- leris? Reponel forsitan : Et mulla et preclara. Tu igi- lur propterea vicissim graves panas illis dare debes , si idem bonum malumque putandum est. Quid autem ? propinquos bono quopiam jam ajfecisti ? Eosdem igt- lur et malo. Quid vero? jamne inimicis ealamitatem intulisti? Et insignem quidem. Ergo mullis et pre- claris bonis eos cumulasti. Age vero et illud mibi re- sponde : Numquid pauperum te miseret , quod multis et ingentibus incommodis conflictan(ur, divites contra beatos praedicas, quod opibus et copiis affluunt , si idem malum et bonum ? Profecto nibil obstat, quomi- Dus magnus Persarum rex eadem sit conditione qua egeni. Nam multa et magua bona quibus abundat in mala non minora mutantur, sí idem est bonum et malum. PHILOS. GRAEC. Atque hec quidem de summa rerum dicia sufficiant. Sed et singula illa percurram, a cibo, potu et venere orsus. Harum enim omniumr rerum usus infirmis et bonum est et malum, siquidem idem habetur bonum οἱ malum : parique ratione szegrotantibus morbus simul est. malum et bonum , siquidem bonum non di(fert ἃ malo. 1n hanc sentenliam autem etiam csetera omnia qua superiori ger- mone continentur dicta sunt. Interim tamen quid bonum sit non definio , id solum docere conatus, non esse idem bonum et malum, sed alterutrum. DISPUTATIO 1l. De honesto e£ turpi. Duu etiam feruntur sermones de honesto ac (urpi. Nam quidam aliud esse honestum aiunt, aliud turpe, tam re quam nomine diversum : nonnulli vero idem ho- nestum ac turpe. Atque ego quidem rem in hunc modum explicare tentabo. "Verbi causa puerum formosum ama- tori probo gratificari decorum est, non probo autem turpe : item mulieres domi lavari decorum, in palaestra turpe; eed viros id in palaestra et gymnasio facere decorum. Porro mulierem cum viro coire, remotis arbitris, ubi intra parietes lateat, decorum : exlra vero in cujyspiam “5 5406 ὅπου τις ὄψεται. Καὶ τὸ μὲν αὑτᾶς συνίμεν ἀνδρὶ xa- λόν * ἀλλοτρίῳ δὲ αἴσχιστον. Καὶ τῷ γε ἀνδρί, τῷ μὲν ἑαυτῶ γυναιχὶ συνίμεν χαλόν’ ἀλλοτρίᾳ δὲ alc póv. Καὶ χοσμεῖσθαι xal Ψψιμμυθίῳ χρίεσθαι, καὶ χρυσία περιάπτεσθαι, τῷ μὲν ἀνδρὶ αἰσχρόν, τᾷ δὲ γυναιχὶ χαλόν. Καὶ τὼς uiv φίλως εὖ ποιὲν καλόν" τὼς δὲ ἐχθρὼς αἰδχρόν. Καὶ τὼς μὲν πολεμίως φεύγεν αἷ-- σχρόν" τὼς δὲ ἐν σταδίῳ ἀνταγωνιστὰς χαλόν. Καὶ τὼς μὲν φίλως xal τὼς πολίτας φονεύεν αἰσχρόν" τὼς δὲ πολεμίως χαλόν. Καὶ τάδε μὲν περὶ πάντων. Elut δ᾽ ig! ἃ ταὶ πόλιές τε αἰσγρὰ ἅγηνται xai τὰ ἔθνεα. Αὐτίκα Λαχεδαιμονίοις τὰς χόρας γυμνάζεσθαι ἀχει- ριδώτως, καὶ ἀχίτωνας παρέρπεν, χαλόν Ἴωσι δὲ αἰσχρόν. Καὶ τὼς παῖδας μὴ μανθάνειν μωσιχὰ καὶ γράμματα xaAÀóv: Ἴωσι δ᾽ αἰσχρὸν μὴ ἐπίστασθαι ταῦτα πάντα. Παρὰ " Θεσσαλοῖσι δὲ χαλὸν τὼς ἴπ- πως ἐχ τᾶς ἀγέλας λαδόντι, αὐτὼς δαμάσαι xol τὼς ὁρέας" βῶς τε λαδόντι, αὐτὼς σφάξαι xai ἐχδεῖραι xal χαταχόψαι" ἐν Σιχελίᾳ δὲ αἰσχρόν, xal δώλων ἔργα. Μακεδόσι καλὸν δοχεῖ ἦμεν τὰς χόρας, πρὶν ἀνδρὶ γάμασθαι, ἐρᾶσθαι xal ἀνδρὶ συγγίνεσθαι " ἐπεὶ δὲ καὶ γαμεῖται, αἰσχρόν" “ἕλλασι δ᾽ ἄμφω αἱσχρόν. Τοῖς δὲ Θραξὶ χόσμος τὰς χόρας στίζεσθαι. Tol δὲ Σκύθαι χαλὸν νομίζοντι, ὃς ἄνδρα χανών, ἐχδείρας τὰν χεφα- Adv, τὸ μὲν χόμιον πρὸ τοῦ ἵππου φορεῖ, τὸ δ᾽ ὀστέον χρυσώσας xal ἀργυρώσας πίνει ἐξ αὐτοῦ, xal σπένδει τοῖς θεοῖς" ἐν δὲ τοῖς “Ἑλλασιν οὐδέ x' ἐς τὰν αὐτὰν INCERTI CUJUSDAM οἰχίαν συνεισελθεῖν βούλοιτ᾽ ἄν τις τοιαῦτα Trot faxit Μασσαγέται δὲ τὼς γονέας χαταχόψαντες χα τεσθίοντ:, xal τάφος χάλλιστος δοχεῖ ἦμεν , ἐν τοῖς véx voz τεῦ:2- φθαι" ἐν δὲ τῇ “Ελλάδι ἄν τις ταῦτα ποιήση, ἐξελαϑε᾿ς ix τῆς Ἑλλάδος χαχὰ ἀποθάνη ὡς αἰσγρὰ καὶ δεινὰ ποιέων. Tol δὲ Πέρσαι χοσμεῖσθαί τε, ὥσττε τὸς γυναῖχας, xai τὼς ἄνδρας χαλὸν νομίζοντε,, καὶ -ξ θυγατρὶ xai τᾷ ματρὶ xal «8 ἀδελφᾷ συνίμεν - τοὶ δὲ “Ἕλλανες xol αἰσχρὰ xol παράνομα. Λυδοῖς τοίνυν τὰς χόρας πορνευθείσας xal ἀργύριον ἐργάσασθαι , xat οὕτω γάμασθαι καλὸν δοχεῖ ἦμεν" ἐν δὲ τοῖς Ἔλ- λασιν οὐδείς χα θέλοι “ γαμεῖν. Αἰγύπτιοί τε οὗ ταυτὶ νομίζοντι καλὰ τοῖς ἄλλοις. Τῇῆδε μὲν γὰρ γυναῖκας ὑφαίνεν καὶ ἔρια ἐργάζεσθαι ἃ, ἀλλὰ cr, vel τὼς ἄνδρας, τὰς δὲ γυναῖχας πράσσειν, ἅπερ τῇδε τοὶ ἄνδρες. Τὸν παλὸν δεύειν ταῖς χερσί, τὸν σῖτον τοῖς ποσί, τύνοις χαλόν' ἀλλ᾽ ἁμῖν τὸ ἐναντίον, Οἶμαι δ᾽ ἄν τις τὰ καλὰ εἷς ἕν χελεύη συνενεῖχαι πάντας ἀνθρώπως, 3 ἕχαστοι νομίζοντι, καὶ πάλιν ἐξ ἀθρόων τοι τὰ αἰτγρὰ πάντας πάντα διαλαθέν. μίζοντι. Οὐ γὰρ πάντες ταυτὰ v7 Παρεξοῦμαι δὲ χαὶ ποίημα τι" Καὶ γὰο τὸν ἄλλον ic θνητοῖσιν νόμον ὄψει, διαθρῶν οὐδὲν ἄν πάντῃ χαλόν, οὐδ' αἰσχρόν * ἀλλὰ ταῦτ᾽ ἐποίγσεν λαδὼν ὁ καιρὸς αἰσχρά, xal διαλλάξαις xa2á. 'Q.; δὲ τὸ σύνολον εἶπέν, πάντα χαιρῷ μὲν καλά ἕντι, conspectu iudecorüm. Jnsuper eam cum suo marito coire, decorum est: cum alieno turpissimum. Preterea virum cum sua uxore concubare decet : cum ailena de- decet. Virum etiam dedecet comtum el cerussatam et auro ornatum ineedere , sed mulierem decet. Sic amicis bene facere honestum est, inlmici£ turpe. Similiter ho- sies fugere turpe : adversarios autem in stedio honestum putatur. Amicos denique et cives necare turpe, at ho- stes honestum. — Atque heec quidem de omnibus in univer- sum a me dici liquet. Transibo autem ad ea que civitates et gentes turpia duxere. ExempH cansa Lace- dsemoniis puellas nudis brachiis exerceri depositaque tunica arrepere decorum videtur : δὲ Ionibus indecorum. Jisdem pueros eque musicam ignorare ac litteras deco- rum est : Ionibus vero turpe hiec omnia nescire. Thes- sali honestum putant eqnos et mulos ex armento abactos doreare , bovesque rsptos maetare et pelle detracta discin- dere : hec antem Siculi turpla et servorum opera esse arbitrantur. Macedones decorum existimant puellas non- dum colocatas amari atque ἃ viris eomprimi : post nu- piias vero eas eum aliis consuescere indecorum habent : Griecis utrumque turpe est. Thraces puellis notas inustas ornamento esse credunt. Ad hoc Scythree honestum judl- cant, si quis hominem oceiderit, capitique cutem de- traxerit, ejus partem crinitam ante equum gestare, ex os5sea autem parte auro οἱ argento obducta bibere ac diis libamenta dare : apud Greecos autem nemo easdem «edes ingredi voluerit cum viro qui talia fecerit. Rursus Mas- sagelue parentes suos obtruncatos comedunt, εἰ opfíma videtur sepultura in liberorum visceribus condi : at in Grecia si quis tale quippiam feeerit , in exsi!ium ejectus, ut turpis et horrendi facinoris auctor, male peribit. Pers viros etiam mulierum in morem orbari decorum putant el cum filia, matre ac sorore coire : at Greeci tazpia hzc εἰ illicita esse censent. Lydis puellas, quum vulyato cor- pore pecuniam fecerint , ila tandem nubere decorum vide- tur : apud Greecos autem nemo talem uxorem ducere velt. JEgyptii non eadem statuunt honesta quee ceterz gente&. Apud nos enim mulieres texere et lanificio ope- ram dare decorum, ibi autem viros; adde quod mulieres officiis funguntur qua in nostris regionibus viri faciunt. Lutum manibus, panem vero pedibus subigere, illis ho- nestum videtur; nos contrariam sententiam sequimur. Existimo autem si quis omnes homines unum in locum eongerere jubeat, quie singuli honesta patamt, e£ rursus ex illa congerie demere quae unicuique turpia videntur, nihil relictum iri, sed omnes omnia sigillatim accepta- ros. Non enim eadem omnium jnstituta sunt. Afferam | ia hanc rem et poete verba : Namque alias hoc loco leges hominibus datas videbis ; hinc disces nihil omnino neque honestum, neque turpe esse , sed hiec eflicete venientem occasionem turpia et vicissim honesta. Ut in universum autem dicam, cuncía sno tempore lo- . FRAGMENTA. πόνων τυχὼν ἐν λογισμοῖς τε xal μαθημάτεσσι xal ταὶς ποτ᾽ ἀχρίδειαν θεωρίαις εὐθὺς dx νέω P γυμνάσαιτο τὰν διάνοιαν φιλοσοφίας ἁπτόμενος ὀρθᾶς, μετὰ δὲ ταύτας θεῶν τε χαὶ νόμων χαὶ βίων ἀνθρωπίνων ἐμπει» ρίαν λάδοι. Δύο γάρ ἐντι ἐξ ὧν τῶ φρονίμω διάϑεσις παραγίνεται, ὧν τὸ μέν ἐντι ἕξιν μαθηματιχάν τε καὶ Ὑνωστιχὰν λαδέν, τὸ δὲ θεωρήματα xal πράγματα πολλὰ ἐπελθόντα, τὰ μὲν χαὶ αὐτὸν ἰδόντα τὰ δὲ καὶ δι᾽ ἑτέρω τινὸς τρόπω κατανοήσαντα. Οὔτε γὰρ 6 ἐν λογισμοῖς καὶ μαθημάτεσσι xal ταῖς ποτ᾽ ἀκρίδειαν θεωρίαις εὐθὺς ἐκ vén γυμνάσας τὰν διάνοιαν ἷχανός ἐντι ποτὶ φρόνασιν, οὔθ᾽ 6 τούτων μὲν ἀπολειφθείς, ἐν ἀχροαμάτεασι δὲ πολλοῖς καὶ πραγμάτεσσιν ἀναστρε- φθείς. ᾿Αλλ᾽ 6 μὲν ἐν τῷ καθ᾽ ἕχαστα χρίνεν τυφλὸς ἐγένετο τὰν διάνοιαν, 6 δὲ ἐν τῷ χαθόλω θεωρὲν ἀεί. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν λογισμῶν δύναται 6 λόγος τὰ μέρεα συντιθεὶς τὸ ὅλον ἐξ αὐτῶν λογίζεσθαι, Ὀὔτω xal ἐπὶ τῶν πραγμάτων δύναται 6 μὲν λόγος τὰν χαθόλω θεωρίαν ὁπογράφεν, ἁ δ᾽ ἐμπειρία xaO ἕκαστα χρίνεν. (Stob. Flor. 111, 76. €orrexi * γένοιτο, αἱ φύ- ctoc; libri γένοιτο, φύσιος. ἢ dx νέω cum Hirschi- gio; codd. ἐκ νέων.) Παραπλησίως δὲ xol γῆρας ἔχει ποτὶ νεότατα, xal ποιεῖ ἃ μὲν νεότας ἐγχειρητιχώς *, τὸ δὲ γῆρας προνο- ατιχώς" καὶ μηδέποχα ἀφύλαχτον ἦμεν πέφυχε ἢ δια- νοίας, ἀλλὰ xal τί πράσσει καὶ τί πέπραχεν ἐπισχοπεῖ, ἵνα τὰ μὲν μέλλοντα τοῖς παρεόντεσσι σταθμεύμενος e, τὰ δ᾽ ἐνεσταχότα τοῖς παρωχημένοις αὐτὸς αὕτανυτον διορθοῦν δύνηται, ποτὶ μὲν τὸν παροιχόμενον χρόνον 5 551 τὰν μνάμαν ἐφαρμόζων, ποτὶ δὲ τὸν παρεόντα τὰν αἴσϑασιν., ποτὶ δὲ τὸν μέλλοντα τὰν πρόνοιαν. Εντι γὰρ ἀεὶ μνάμα μὲν ἁμὶν τῷ παρεληλυθότος χρόνω, πρόνοια δὲ τῷ μέλλοντος, αἴσθασις δὲ τῷ παρεόντος. Διὸ δὴ δεῖ τὸν ὀρθῶς xal χαλῶς ϑιοτεύεν μέλλοντα μὴ μόνον αἰσθατιχὸν καὶ μναμονευτικὸν ἀλλὰ καὶ προνο- ατιχὸν ἦμεν. (Stobaeus Floril. CXV, 27..Emendavi * ἐγχειρη- τικώς et xpovoutuxex cum Orellio; codd. ἐγχειρη- τιχῶς et προνοατιχῶς. P ἦμεν πέφυχε; codd, αὐτὸ ἀφίε- μεν. ? σταθμεύμενος ; libri σταθμευόμενος. ὁ παροιχό- μένον χρόνον cum Meinekio; libri παροιχόμενον. ) β΄. Ἐν τῷ περὶ τᾶς ἠθιχᾶς παιδείας. ι6΄. Φαμὶ τὰν ἀρετὰν ἦμεν ποττὸ μὴ χακοδαιμο- viv ἱκανάν, τὰν δὲ κακίαν ποττὸ μὴ εὐδαιμονέν, αἴκα τὰς Dac αὐτὰς χρίνωμες. Αἰεὶ μὲν γὰρ χαχοδαιμο- νὲν ἀνάγκα τὸν καχόν, αἶτε ἔχει ὕλαν ( χαχῶς τε γὰῤ αὐτᾷ χρέεται) αἵτε σκανίζει " ὡς xal τὸν τυφλὸν αἰεὶ ἀνάγκα ἦμεν τυφλόν *, αἴτε φῶς ἔχει xal λαμκρότατα δὁρατάν, alza ἐν σχύτει διατελεῖ, Οὐχ αἰεὶ δὲ εὐδαι- μονὲν τὸν ἀγαθόν οὐ γὰρ ἁ χτᾶσις τῆς ἀρετᾶς εὐδαι- μονία Jc, ἀλλ᾽ ἁ χρᾶσις. Καὶ γὰρ ὃ ἔχων τὰν ὄψιν οὐχ δρᾷ αἰεί" αἱ γὰρ μὴ ἔχη φῶς, οὐχ ὄψεται. Δύο δὲ ὁδοὶ τέμνονται ἐν βίῳ, & μὲν σχυθρωποτέρα, τὰν ὃ τλάμων ἐδάδιζεν Ὀδυσσεύς, ἁ δ᾽ εὐδιεινοτέρα, τὰν ἐπορεύετο Νέστωρ. Τὰν ὧν ἀρετάν φαμι δήλεσθαι μὲν ταύταν, δύνασθαι δὲ καὶ τήναν. Ἀλλὰ τὰν εὸ- δαιμονίαν χαρύσσει à φύσις βίον εὐκταῖον καὶ εὖστα-- ratiocinando οἱ artibus mathematicis et accurata rerum [ enntemplatione statim a puero animum exerceat ad rectam philosophiam íncambene, postea vero deorum res, leges hominumque vitas usu cognoscat. Dvo enim sunt e qui- bus prudentis habitas animo accedit, quorum unum est dascendi cognoscendique facultatem adipisci, alterum multa spectacula multasque res ohire, ita ut partim ipse singula videas, partim alio modo perepicías. Neque enim is qui statim ab ineunte state calculis εἴ mathematicis disciplinis et accurata rerum inspectione animum exercuit ad prudentiam aptus est , neque ille qui his destitutus in multis aliis auditionibus et rebus experientia duce versa- tus sit. Sed alter ad singularia perpendenda czecum habet animum , alter in universalium contemplatione semper ni- hil videt. Quemadmodum enim In calculis ratio conjun- ctis partibus totum colligere potest, sic etiam in rebus ratio contemplationem universalem delineat, experientia vero singula judicat. Similiter seneetus quoque ad juventutem se habet, efficitqune juventns quidem industrios, senectus aulem providos : neque unquam mentis custodia caret, sed quid agat et quid egerit , considerat, nt futura cum presentibus, praesentia. cum prieteritis pensitans senex ipse se corrigere possit, ad praeteritum tempus memoriam accompodaos, ad praiesens sensum , ad futurum vero providentiam. Sem. per enim meirnoríia nobis adest praeteriti temporis, provi- dentia futuri, praesentis denique sensus. Idcirco hominem bene recteque victurum non solum sensu et memoria , sed eliam providentia valere oportet. b. Ex libro de Doetrina morali. XII. Ajo virtutem ad miseriam, vitium vero ad besi- tudinem fugiendam, si habitus ipsos inspiciamus , sufficere. Semper enim virum malum miserum esse necesse est, aive habeat materiam ( male enim ea utitur) slve ea careat, quemadmodum et csecus, sive lumen ei adsit splendorque aspectabilis, sive in tenebris degat, perpetuo caecus ma- Debit. At bonum non semper beatum esse necesse est, quandoquidem non ín possessione virtutis, sed in usu beatitudo cernitur. Etenim qui visu prwditus est non semper videt : δ enim luce careat, nibil videbit, Due. autem vie in vita secantur, altera quidem difücilior qua patiens incessit Ulixes, allera vero letior, quam Nestor, tenuit. Virtutem igitur ajo hanc quidem expetere, verum etillam ingredi posse. Sed beatitudinem natura vitam optabilem atque firmam, quoniam proposita peragun!ur, δ48 βιῆσθαι τὼς φιλτάτως δίκαιον. Αὐτίκα αἵ τις λυπη» θείς τι τῶν οἰχηΐων καὶ ἀχθεσθεὶς μέλλοι αὗτὸν δια- φθείρεν ἢ ξίφει, ἢ σχοινίῳ, ἢ ἄλλῳ τινί, δίκαιόν ἐστι ταῦτα χλέψαι,, al δύναιτο, αἱ δὲ ὑστερίξαι xal ἔχοντα χαταλάθοι, ἀφελέσθαι βία ; Ἀνδραποδίξασθαι δὲ πῶς οὐ δίχαιον τὼς πολειαίως, αἴ τις δύναιτο ἑλὼν πόλιν ὅλαν ἀποδόσθαι ; Τοιχωρυχὲν δὲ τὰ τῶν πολιτῶν χοινὰ οἰχήματα δίκαιον φαίνεται. Αἱ γὰρ ὁ πατὴρ ἐπὶ θα-- νάτῳ, χατεστασιασμένος ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν, δεδεμένος εἴη, ἄρα οὐ δίκαιον διορύξαντα χλέψαι καὶ σῶσαι τὸν πατέρα ; "Emtopxlv δέ, Αἴ τις ὑπὸ τῶν πολεμίων λαφθεὶς ὑποδέξαιτο, ὀμνύων, ἢ μὰν ἀφεθεὶς τὰν πόλιν προδώσεν, ἄρα οὗτος δίχαια ποιήσαι εὐορχήσας; Ἐγὼ μὲν γὰρ οὗ δοκῶ" ἀλλὰ μᾶλλον τὰν πόλιν, xal τὼς φίλως, xai τὰ ἱερὰ σῶσαι πατρώϊα, ἐπιορχήσας. "Hà ἄρα δίκαιον καὶ τὸ ἐπιορχεῖν, xal τὸ ἱεροσυλεῖν. Τὰ μὲν ἴδια τῶν πόλεων ἐῶ * τὰ δὲ χοινὰ τὰς Ελλάδος, τὰ ix Δελφῶν καὶ τὰ ἐξ Ὀλυμπίας, μέλλοντος τῶ βαρ- θάρω τὰν Ἑλλάδα λαδέν, xal τὰς σωτηρίας ἐν χρή- μασιν ἐούσας, οὐ δίχαιον λαδέν, xal χρῆσθαι ἐς τὸν πόλεμον 5 Φονεύεν δὲ τὼς φιλτάτως δίχαιον ἐπεὶ καὶ Ὁρέστας xal Ἀλχμαίων, xal ὃ θεὸς ἔχρησε δίχαια aó- τὼς ποιῆσαι. "Exi δὲ τὰς τέχνας τρέψομαι, xol ταῦτα ποιητῶν. ᾿Εν γὰρ τραγῳδοποιίᾳ xal ζωγραφίᾳ ὅστις πλεῖστα ἐξαπατῇ ὅμοια τοῖς ἀληθινοῖς ποιέων, οὗτος ἄριστο. Θέλω δὲ καὶ ποιήματα τῶν πα- est. "Verbi causa, si quis rem familiarem et domesticam dolens merensque mortem sibi consciscere cogitet vel gla- dio, vel reste, vel alio telo, nonne sequum est hec sur- ripere, si quis possit, sin autem tempore exclusus jam in manibus habentem deprehenderit, per vim ei eripere? Hostes vero in servitutem abducere, cur non &quum est, . si quis captam civitatem universam vendere queal? Sed et publica civium nostrorum adificia perrumpere equum videlur. Nam si.paler inimicorum factione oppressus in vinculis ad mortem retineatur, nonne &quum est effracto carcere abripere patrem et liberare? Nec non pejerare. Si quis ab hostibus captus interposito jurejurando pro- "illat, se dimissum urbem suam proditurum, num ille servata jurisjurandi fide juste agat? Ego certe non ita sen- lio : sed polius si civitatem suam el amicos οἱ templa patria perjurus conservet. Jam igitur aequum est et peje- rare et sacrilegium eoinmiltere. larum civitatum opes praetermitto, at communes Gracia thiesauros et Delphicos et Olympicos , subacturo Grzeciara barbaro unaque salulis spe in pecunia' posita, nonne a quum est sumere et ad bellum gerendum adhibere? Decet eliam carissimos necare, quoniam Orestes et Alc- meon id fecerunt deusque eos juste egisse oraculo edidit. Jam ad arles, et poetarum qnidem imprimis, orationem converfo. f£tenim in tragediis scribendis et pingendi arte qui plurimum fallit, veris similia eonfingens , is opti- Proprias quidem singu-- INCERTI CUJUSDAM λαιοτέρων μαρτύριον ἐπαγαγέσθαι. [Κ λεοθουλίνης". “Ανδρ᾽ εἶδον χλέπτοντα xai ἐξαπατῶντα fatex*. Καὶ τὸ βίᾳ ῥέξαι τοῦτο διχαιότατο». kf $e s. Hv πάλαι ταῦτα. Αἰχύλου δὲ ταῦτα“ Ἀπάτης διχαίας οὐκ ἀκοστατεῖ θεός. ΨΨευδῶν δὲ χαιρὸν ἔσθ᾽ ὅπου b τιμᾷ θεός. Λέγεται δὲ καὶ τῷδε ἀντίος λόγος * ὡς ἄλλο τὸ δέκαιον xai τὸ ἄδικόν ἐστι, διαφέρον, ὥσπερ xol τὥνυμα, οὕτω xal τὸ πρᾶγμα ἐπεὶ al τις ἐρωτάσαι τὼς λένον- τας, ὡς τὸ αὐτό ἐστιν ἄδικον xal δίκαιον, alxa δή τι δίχαιον περὶ τὼς γονέας ἔπραξαν, ὁμολογοῦντι xmi ἄδικον ἄρα. Τὸ γὰρ αὐτὸ ἄδιχον xal δίκαιον ὁμολο- γέοντι μιν. Φέρε ἄλλον δέ, ἄν τινα γινώσχη, à- καῖον ἄνδρα, xal ἄδικον ἄρα τὸν αὐτόν, καὶ μέγαν τοίνυν x«l μικρὸν κατὰ ταυτόν. — Kai τοι πολλὰ ἀδι- χήσας ἀποθανέτω πραξάμενος. Καὶ περὶ μὲν τούτων ἅλις, Εἶμι δὲ ἐφ᾽ ἃ λέγοντες ἀξιοῦντε ς τὸ αὐτὸ χεὶ δίκαιον xal ἄδιχον ἀποδειχνύεν. Τὸ γὰρ χλέπτεν τὰ τῶν πολεμίων δίχαιον xat ἄδιχον ἔξεστιν 4 ἀποδειχνύεν τὸ αὐτό“, alx' ἀληθὴς ὃ τήνων Aóyoc, xai τἄλλα χαττωντό, Τέχνας δὲ ἐπάγονται, ἐν αἷς οὖχ ἔστι τὸ δίκαιον xal τὸ ἄδικον. Καὶ τοὶ ποιηταὶ οὔτε ποτ᾽ ἀλάθειαν, ἀλλὰ ποτὶ τὰς ἀδονὰς τῶν ἀνθρώπων τὰ ποιήματα ποιέοντι f. mus. Quin eliam antiquiorum poemata fentimonii loco afferam. — Cleobulines : Cognovl quendam fallentem et vi spoliantem. Vi facere hoc certe res magis aqua fuit. Hac olim erant. Eschyli vero haec : Bonos neque Ipse Jupiter spernit dolos. Est tempus, quando mendacem landat deus. Habetur insuper alius sermo huic contrarius dicentium, aliud esse justum aliud injustum, tam re quam nomine diversum : quum, si quis interroget idem injustum et justum putantes, num quid justum parentibus praestite- rint, etiam de injusto confiteantur. Namque idem inju- stum et justum esse confitentur. Age vero, si quis alinm quempiam justum cognoverit, eundem propterea eliam injustum alque idcirco eodem modo magnum et parvum. Sed ob multa qua commisit facinora moriatur. Et de his quidem satis. Transeo autem ad ea argumenta quibus idem justum et injustum esse demonstrare volunt. Nam surripere hostium bona simul t:equum et iniqunm esse, probare licet, si vera sit illorum sententia cztera- que eadem ratione. Artes vero allegant, in quibus ju- stum et injustum non reperitur. Et poete non ad veritatem, sed ad hominum voluptatem accommodate carmina condunt. DISPUTATIONES MOBALES. ( Emendavi : "βιαίως cum Heringa Obss. p. 17; βία- ὡς codd. 5 ὅπου; libri ὅποι. * ἀξιοῦντι ; libri ἀξιόοντι. ὁ ἔξεστιν ἀποδειχνύεν; libri ἀποδειχνύεν omisso verbo finito. ὃ τὸ αὐτό; libri τοῦτ᾽ αὐτο. ! ποιέοντι, cf. Diss. ll fin.; libri ποιέοιντο.) AIAAEZIX A. Περὶ ἀλαθείας καὶ ψεύδεος. Λέγονται δὲ αὶ περὶ τῶ ψεύδεος καὶ τᾶς ἀλαθείας δισσοὶ λόγοι: ὧν 6 μὲν φατι, ἄλλον μὲν τὸν ψεύσταν ἦμεν λόγον, ἄλλον δὲ τὸν ἀλαθῇ " τοὶ δὲ τὸν αὐτόν, ἐν εἷς " χἀγώ, τώδε λόγω. Πρῶτον μέν, ὅτι τοῖς αὐ. τοῖς ὀνόμασι λέγονται" ἔπειτα δέ, ὅταν λόγος ῥηθῆ, ἂν μέν, ὡς λέγεται b δ᾽ λόγος, οὔτω γένηται, ἀλαθὴς 6 λόγος, ἂν δὲ μὴ γένηται, ψευδὴς ὃ αὐτὸς λόγος. Αὐτίχα χατηγορεῖς ἱεροσυλίαν τω, αἴχ᾽ ἐγένετο τῶρ- γον, ἀλαθὴς ὃ λόγος: αἱ δὲ μὴ ἐγένετο, ψεύστας. Καὶ τῷ ἀπολογουμένω ὡς γε ὃ λόγος. Καὶ τά γε διχα- στήρια τὸν αὐτὸν λόγον xal ψεύσταν xal ἀλαθῇ xp(- νοντι. "Eme( τοι καὶ ἑξῆς χαθήμενοι ἂν λέγοιμεν € Νύοτας 4 εἰμί, τὸ αὐτὸ μὲν πάντες ἐροῦμεν, ἀλαθὲς 5 δὲ μόνος ἐγώ, ἐπεὶ xal εἰνί, Δᾶλον ὧν, ὅτι ὃ αὐτὸς λόγος. ὅταν μὲν αὐτῷ παρῇ τὸ ψεῦδος, ψεύστας ἐστίν, ὅταν óà τὸ ἀλαθές, ἀλαθής, ὥσπέρ καὶ ἄνθρωπος τὸ αὐτό, xai παῖς, xal νεανίσχος. καὶ ἀνήρ, xai γέρων ἐστίν. Λέγεται δὲ xal ὡς ἄλλος εἴη ὁ ψεύστας λό- Ὑςς, ἄλλος δὲ ὁ ἀλαθύς, διαφέρων τὥνυμα xal τὸ μασι É————Á———————— —————— — ——Á—— — dn 649 πρᾶγμα . al γάρ τις ἐρωτάσαι τὼς λέγοντας , ὡς 6 αὐτὸς λόγος εἴη ψεύστας xai ἀλαθής, ὃν αὐτοὶ λέγοντι, πότερός ἐστιν αἷ μὲν ψεύστας. δᾶλον ὅτι δύο ἄν E T ein αἱ δ᾽ ἀλαθής, ἀποχρίναιτό xa ἢ ψεύστας ὁ αὐτὸς οὗτος, καὶ ἀλαθῆ τίς ' moxa εἶπεν, 7| ἐξεμαρτύρησε᾽ xal ψευδὴ à ἄρα τὰ αὐτὰ ταῦτα. Καὶ αἵ τινα ἄνδρα ἀλαῦῇ οἶδε, καὶ ψεύσταν τὸν αὐτόν. "Ex δὲ τῶ λόγω λέ- γοντι ταῦτα, ὅτι γενομένω μὲν τῶ πράγματος, ἀλαῦξ τὸν λόγον, ἀγενήτω δέ, ψεύσταν. Οὐχῶν διαφέρει αὖθις τοῖς δικασταῖς, 8, τι * χρίνοιντο" οὐ γὰρ πά. ρέντι τοῖς πράγμασι. Ὁμολογέοντι δὲ χαὶ αὐτοί ᾧ μὲν τὸ ψεῦδος ἀναμέμιχται, ψεύσταν ἦμεν, ᾧ δὲ τὸ ἀλαθές, ἀλαθῇ. Τοῦτο δὲ ὅλον διαφέρει, αυτὰ τοὶ μαινόμενοι xal τοὶ σωφρονοῦντες xal τοὶ σοφοὶ καὶ τοὶ ἀμαθεῖς χαὶ λέγοντι χαὶ πράσσοντι. Καὶ πρῶτον μὲν ὀνομάζοντι ταυτὰ γᾶν, χαὶ ἄνθρωπον, xal ἵππον, xal πῦρ, xal τἄλλα πάντα, Καὶ ποιέοντι ταὐτά, κάθηνται, xal ἔσθοντι, καὶ πίνοντι, xal χατά- χεινται, xal τἄλλα χαττωυτό. Καὶ μὰν καὶ τωυτὸ πρᾶγμα xal μέζον xal μῆόν ἐστι, xal πλέον καὶ ἔλα-- σον, xai βαρύτερον xai χουφότερον' οὕτω γὰρ ἂν ! εἴη ταὐτὰ πάντα. Τὸ τάλαντόν ἐστι βαρύτερον τᾶς μνᾶς, καὶ χουφότερον τῶν δύο ταλάντων" τωυτὸν ἄρα xal χουφότερον καὶ βαρύτερον. Καὶ ζώει 6 αὐτὸς ἄνθρω-" πος xal οὐ ζώει, καὶ ταυτὰ Ἢ ἐντὶ xal οὐχ ἐντί" τὰ γὰρ τῇδε ὄντα ἐν «8 Λιδύᾳ οὐχ ἔστιν, οὐδέ γε τὰ ἐν Λιδύᾳ ἐν Κύπρῳ. Καὶ τἄλλα κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον, Οὐχῶν xal ἐντὶ τὰ πράγματα καὶ οὐχ vif. DISPUTATIO IV. De veritate et falsitate. Sed et de veritate et falsitate duplex fertur sententia , quarum aliera esi hominum alium falsum , alium verum fernonem, altera eundem ulrumque esse affirmantium , in quibus et ego nomen meum profiteor. Primum quidem, quod iisdem verbis ambo dicuntur : deinde quando sermo expressus est, si ita ut dicitur, res ipaa evenit, verus est sermo , si non evenit, idem falsus est. Verbi causa , quum sacrilegii quempiam insimulas, si tale quid commissum , verus est sermo , si non commissum, falsus. Talis quoque re purgantis oratio est. Et judices in consessu eundem sermonem falsum el verum judicant. Nam et nos hic or- dine sedentes si dicamus singuli : Ego sum initiatus, idem quidem omnes dicemus, sed verum ego solus , quum talis eliam sim. Manifestum igitur, eundem sermonem, , si illi falsitas insit, falsum esse, sin veritas , verum , sicut idem quoque hominis nomen puerum , juvenem, virum, senem signi&cat. Dicunt vicissim alium esae sermonem falsum, alium verum tam nomine quam re diversum. Si quis enim eundem esse falsum et verum sermonem dicentes ihterroget , uter sit sermo quo ipsi utantur : si falsum esse respondeant, constat res contrarias esse; sin verum, eundem quoque tanquam falsum separari apertum est, et | num quise vera quandoque dixerit vel testatus sit , etiam illa ipsa falsa esse liquet : et si quis veracem virum cognoverit, eundem et mendacem esse intelligitur. Pru- denter autem dicunt, re peracta verum esse sermonem, non peracta falsum. Quamobrem interest postea judicum, quae sententia pronuntielur : quia rebus gestis non inter- sunt. Ipsi quoque confitentur sermonem cui admixta falsitas si£, falsum esse, cui veritas, verum. Hoc vero longe diversum esse patet. Similiter autem insani et sobrii, item docti et indocti tum vocant res tum agunt. Ac primum quidem eodem modo nominant terram, hominem , equum, ignem cate- raque omnia. Deinde eadem faciunt, sedent, edunt , bi- bunt, jacent, parique ratione cretera. Quin eliam eadem res el major est et minor, et amplior et tenuior, et gravior et levior : sic enim omnia eadem fuerint. Talentum mina ponderosios est, sed duobus talentis levius : idem ergo et gravius et levius. Ita idem quoque homo vivit et non vivit, eademque res sunt et non sunt : quie enim hoc loco sunt, in Africa non sunt ; queeque in Africa, non in Cypro, parique ratione czetera. Res igitur et sunt οἱ non sunt. Qui vero contendunt, insanos et sapientes et indoctos eodem modo. agere. et loqui ezeteraque parí ralione facero, 650 INCERTI CUJUSDAM Tot τοίνυν " λέγοντες, τὼς μαινομένως xat τὼς σο- φὼς xal τὼς ἀμαθεῖς ταὐτὰ διαπράσσεσθαι xal λέγεν, xal τἄλλα ἑπόμενα τῷ λόγῳ, οὐχ ὀρθῶς λέγοντι. Αἱ γάρ τις αὐτὼς ἐρωτάσαι, αἱ διαφέρει ? μανία σωφροσύ- ' νης, καὶ σοφία ἀμαϑίας, φαντί: Ναί, Εὖ γὰρ καὶ ἐξ ὧν πράσσοντι Éxdrepot, δϑλοί ἐντι, ὡς ὁμολογησοῦντι. Οὐχῶν αἱ Ρ ταὐτὰ πράσσοντι,, καὶ τοὶ σοφοὶ μαίνονται, xai μαινόμενοι σοφοί, xai πάντα συνταράσσονται. Καὶ ἔτι ἅτερος λόγος, πότερον ἐν δέοντι τοὶ σωφρο- νοῦντες λέγοντι, 7j τοὶ μαινόμενοι, ᾿Αλλὰ φαντί, ὡς ταὐτὰ μὲν λέγοντι, ὅταν τις αὐτὼς ἐροντῇ " ἀλλὰ τοὶ iy σοφοὶ ἐν τῷ δέοντι, τοὶ δὲ μαινόμενοι, al οὗ δεῖ. Καὶ τοῦτο λέγοντες δοχοῦντι μιχρὸν ποτιθεῖναι "* αἱ δεῖ xal αἱ μὴ δεῖ' ὥστε οὐ μηκέτι τωυτὸ ἦμεν, ᾿Εγὼ δὲ οὐ πράγματος τοσούτω προστεθέντος ἀλλοιοῦ- σθαι δοχῶ τὰ πράγματα, ἀλλ᾽ ἁρμονίας διαλλαγείσης" ὥσπερ Γλαῦχος xal γλαυχός, ξάνθος xal ξαν- 0óc, Ξοῦθος xal ξουθός. Ταῦτα μὲν ἁρμονίαν ἀλλάξαντα διήνεγχαν, τὰ δὲ μαχρῶς χαὶ βραχυτέρως ῥηθέντα, Τύρος xat τυρός, σαχός xol σάχος ", ἅτερα δὲ γράμματα διαλλάξαντα, χάρτος xal χρά- τος, ὄνος xal νόος. Ἐπεὶ ὧν οὐχ ἀφαιρεθέντος οὐδενὸς τοσοῦτον διαφέρει, τί O7, αἴ τις ἢ ποτιτιθεῖ vt, ἢ ἀφαιρεῖ; καὶ τοῦτο δείξω οἷόν ἐντι. Αἴ τις ἀπὸ τῶν δέχα ἕν ἀφέλοι, οὐκ ἔτι δέχα οὐδὲ Bv ἂν εἴη ', καὶ τἄλλα καττωυτό. Τὼ " δὲ τὸν αὐτὸν ἄνθρωπον xal ἦμεν xal μὴ ἦμεν λέγοντας *, ἐρωτῶ, ἕντι Y. ἢ τὰ πάντα ἐστί. Οὐχῶν αἴ τις μὴ φαίη ἦμεν ἕν 1, ψεύ- δεται τὰ πάντα εἶπών" ταῦτα πάντα ὧν πή Évti. (Emendavi : * τοὶ δὲ τὸν αὐτόν, ἐν οἷς χἀγώ, τώδε λόγω; libri τοὶ δὲ τὸν αὖτόν. AU χἀγώ. Τόδε λόγω. Ὁ λέγεται ; codd. λέγηται. “ λέγοιμεν cum. Northio; | C— — ——— —— —— — — —À — - - λέγοιμι libri. 4 μύστας cum Fabrido e codice, vulgo Μίμας." ἀλαθὲς cum Northio; ἀληθὴς codd. ! xai τὸ πρᾶγμα quod deest in libris scriptis inserui inter τὥνυμα et al γάρ τις. 8 ἂν; deest in codd, . xo ; xat libri. ! ἀλαθῇ τις cum Northio ; ἀλαθές τι codd. * τοῖς δικασταῖς 0, τι; libri τὼς διχαστὰς ὅτι. ! ἂν εἴη; libri elo." ταυτὰ ; αὐτὰ libri. * τοὶ τοίνυν; libri τοί τινες. 5 διαφέρει; codd, διαφέρη" 9 al; xxi libri. 4 xoi ἔτι ἅτερος λόγος. πότερον ἐν δέοντι cum Konio ad Greg. Corinth. p. 305; libri καὶ ἐπ᾽ ἄργεος 6 λόγος πότερον olov ἐν δέοντι. " ποτιϑεῖναι; libri ποτιθῆναι. " σαχὸς (i. e. σηχὸς) xal σάκος ; libri σάχχος xal σάχος. ἢ ἂν εἴη; libri εἴη. 5 τοὺς : τὸ li- bri. ? ἦμεν λέγοντας ἐρωτῶ ; libri ἦμεν, ἐρωτῶ». ἕν τι; libri τί, * ἦμεν ἕν, ψεύδεται τὰ πάντα clo ταῦτα πάντα ὧν mj ἐντι; libri ἦμεν, φεύδεται, τὰ πάντα εἰπόντες, ταῦτα πάντα ὧν πῇ ἐντι.) ΔΙΑΛΕΞΙΣ E. Περὶ τᾶς σοφίας xal ἀρετᾶς, at διδαχτόν. Λέγεται δέ τις λόγος οὔτ᾽ ἀλαθής. οὔτε κενός " ὅτι ἄρα σοφία xal ἀρετὰ οὔτε διδαχτὸν εἴη οὔτε μαθατόν. Τοὶ δὲ ταῦτα λέγοντες ταῖσδε ἀποδείξεσι χρῶνται, ὡς οὖχ οἷόν *' εἴη, ἂν ἄλλω παραδοίης, τοῦτο αὐτὸ ἔτι ἔχεν. Μία μὲν δὴ αὔτα. Ἄλλλα δέ, ὡς, al διδακτὸν 3v, διδάσχαλοί χα ἀποδεδεγμένοι ἦσαν *, ὡς τᾶς μω- σικᾶς, Τρίτα δέ, ὡς τοὶ ἐν τᾷ “Ἑλλάδι γενόμενοι σοφοὶ ἄνδρες τὰ αὑτῶν τέχνα ἂν ἐδίδαξαν καὶ τὼς οἱ- λως. ἘΤετάρτα δέ, ὅτι ἤδη τινὲς παρὰ σοφιστὰς ἔλ- θόντες, οὐδὲν ὠφέληθεν, Πέμπτα δέ, ὅτι πολλοὶ οὐ συγγενόμενοι σοφισταῖς ἄξιοι λόγω γεγένηνται. Ἐγὼ non rece dicunt. Si quis enim eos interroget , num a so- brsetate differat insania , ab inscitia sapientia , confitentur. Namque ex iis quz utrique faciunt manifestum est, eos facta confessuros esse. gitur si eadem agunt, sequitur sapientes insanire, insanos sapere et omnia perturbari. Deinde alius oritur sermo quarentium , utrum opportuno tempore loquantur sapientes an insipientes. Aiunt vero, eadem utrosque dicere rogatos, sed sapientes opportuno tempore, insipientes alieno. Hoc igilur asseverantes par- vum quiddam adjicere videntur : si decet vel si non decet, jta ul non amplius idem sit. Ceterum ego non hac re adjecta , sed concentu immulato res ipsas variari arbitror, velut Γλαῦχος et γλαυκός, Ξάνθος et ξανθός, ZotOoc et Eou- 6éc. Hac variante concentu inter se differuut : qusedam tum producta tum correpta , Τύρος et τυρός, aaxóc et σάκος, alia transpositis litteris transfigurata , ul κάρτος el. χράτος, ὄνος el νόος. Quum igitur nulla re demía tantum sit dis- crimen, quid tandem, si quis vel adjiciat vel subtrahat aliquid? Et hoc quale sit ostendam. Si quis e numero de- nario unum detraliat, neque unum illud superest, neque decem , et reliqua eodem modo. Qui autem enndem homi. nem et esse et non esse alunt, eos interrogo hominis Bo- men de singulis an de omnibus hominibus intellizant. Quamobrem si quis hoc nequaquam de singulis aceipi di- cat , mentitur, de omnibus loquens : totum igitur homimum genus alicubi esse oportet. DISPUTATIO VY. Num virtus et sapientia doceri possint. Dicitur etiam sermo nec verus neque inanis, sapientiam et virtutem nec disci nec doceri posse. Qui autem isla contendunt , hisce argumentis utuntur, quía fieri nequeat, ut si quid alii tradas, id adhuc habeas : hoc unum et argnmentum. Aliud vero, si doctrina comparari posset, hujus preeeeptores conducerentur s&que ac musice. Ter- tium : tum etiam viri sapientes, quos Greeoia tulit, filios &uos et amicos instiluissent. Quartum : quosdam qui »- phistas frequentarunt , nibil percepisse constat. Quintum : multos cum sophistis nunqüam versatos tamen excelluisse notum est. Ceterum ego hunc sermonem valde inepton DISPUTATIONES MORALES. 6i χάρτα εὐήθη νομίζω τόνδε vov λόγον. l'wvwoexo γὰρ τὼς διδασχάλως γράμματα διδάσχοντας, ἃ ἕκαστος αὐτῶν" ἐπιστάμενος τυγχάνει, καὶ χιθαριστὰς χιθαρίζεν. Πρὸς δὲ τὰν δευτέραν ἀπόδειξιν, ὡς ἄρα οὐχ ἐντὶ διδάσχα- λοι ἀποδεξεγμένοι, τί μὰν τοὶ σοφισταὶ διδάσχοντι, ἀλλ᾽ Ἃ σοφίαν xat ἀρετάν; 1j τί δὲ ᾿ναξαγόρειοι καὶ Πυθα - γόρειοι ἦσαν δ; τὸ δὲ τρίτον, ἐδίδαξε Πολύχλειτος τὸν viov ἀνδριάντας ποιέν. Καὶ αἱ μέν τις μὴ 615251 , οὐ σαμῆον al δ᾽ ἐντὶ 4 διδάξαι, τεχμάριον ὅτι δυνατόν ἔἕντι δβάξαι. Τέταρτον δέ, αἱ μή τοι παρὰ σοφῶν σοφιστῶν σοφοὶ γίνονται. Καὶ γὰρ γράμματα πολλοὶ οὐχ Éualov μαθόντες. ἔστι δέ τις xal φύσις. Al δέ τις μὴ ἔμαθε * παρὰ σοφιστῶν, ἱκανὸς ἐγένετο εὐ- φυής, xai γενόμενος ῥαδίως συναρπάξαι τὰ πολλὰ ὀλίγα μαθών, παρ᾽ ὧνπερ καὶ τὰ ὀνύματα μανθάνομεν, καὶ τούτων τι ἦτοι πλέον, ἦτοι ἔλασσον" 6 μὲν παρὰ πατρός, ὁ δὲ παρὰ ματρός. Αἱ δέ τῳ μὴ πιστόν ἐντι f τὰ ὀνύματα μανθάνειν ἅμα, ἀλλ᾽ ἐπισταμένως duc Ὑίνεσθαι, γνώτω ἐκ τῶνδε. Αἴ τις εὐθὺς γενόμενον παιδίον ἐς Πέρσας ἀποπέμψαι, xai τηνεὶ τράφοι, χω- φὸν “Ἑλλάδος φωνᾶς, περσίζοι χα " xal αἴ τις τηνόθεν τῇδε χομίζοι, ἑλλανίζοι xa. Οὕτω μανθάνομες τὰ ὀνύματα, xai τὼς διδασκάλως οὐχὶ ἀχούομες 9. Ἤ- λεγκταί μοι ὁ λόγος, xal ἔχεις ἀρχὴν xut τέλος xal μέσον ἢ" xat οὐ λέγω, ὡς διδαχτός ἐστιν, ἀλλ᾽ ὅτι οὐχ ἀπογρῶντί μοι τῆναι αἱ ἀποδείξεις. Λέγοντι δέ τινες τῶν δημαγορούντων, ὡς γρὴ τὰς ἀρχὰς ἀπὸ χλάρω γίνεσθαι, οὐ βέλτιστα ταῦτα νομίζοντες. — Kali γάρ τις αὐτὸν ἂν * ἐρωτελη τὸν ταῦτα λέγοντα, τί δὴ σὺ τοῖς οἰκέταις οὐχ ἀπὸ xÀdpo τὰ ἔργα προστάσσης, ὅπως ὁ μὲν ζευγηλάτας, αἴχ᾽ ὀψοποιὸς λάχη, ὀψοποιῆ, δοῖ 6 δὲ ὀψοποιὸς ζευγηλατῇ, xat τἄλλα καττωυτό '; xak πῶς οὐ καὶ τὼς χαλχέας, καὶ τὼς σχυτέας συναγαγόντες xai τέκτονας χαὶ γρυσοχόως διαχλαρύσομεν xc ἀναγκάσομεν Ὁ, ἂν ἄν χ᾽ ἕκαστος λάχη, τέγναν ἐργά- ζεσθαι, ἀλλὰ μὴ ἂν ἐπίσταται; ᾿'Γωυτὸν δὲ xol ἐν ἀγῶσι τᾶς μωσιχᾶς διαχλαρῶσαι τὼς ἀγωνιστάς, χαὶ 6, τι χ᾽ ἕκαστος xol λάγη, ἀγωνίζεσθαι" αὐλητὰς χιθαριζέτω τυχόν 2, καὶ χιθαρῳδὸς αὐλήσει" χαὶ ἐν τῷ πολέμῳ ὃ τοξύτας xal ὃ 5 ὁπλίτας ἱππασεῖται, ὃ δὲ ἱππεὺς τοξεύσει, ὥστε πάντες ἃ οὐχ ἐπίστανται οὐδὲ δύνανται, οὐδὲ πραξοῦντι. Λέγοντι δὲ ἀγαθὸν ἦμεν xal δαμοτιχὸν χάρτα' ἐγὼ ἥχιστα νομίζω; δαμοτιχόν " ἔντι γὰρ ἐν ταῖς πόλεσι μισόδαμοι ἄνθρωποι, ὧν αἴχα τύχη, ὃ κύαμος, ἀπολοῦντι τὸν δᾶμον. ᾿Αλλὰ qol τὸν δᾶμον αὐτὸν ὁρῶντα αἱρεῖσθαι πάντας τὼς εὔνως αὐτῷ xal τὼς ἐπιτηδείως στραταγέν, ἁτέρως δὲ νομοφυλαχέν, xal τἄλλα. ᾿ἈΑνδρὸς κατὰ τὰς αὐτὰς τέχνας νομίζω κατὰ βραχύ τε δύνασθαι χαὶ διὰ μαχρῶν διαλέγεσθαι P xal ἀλά- θειαν τῶν πραγμάτων ἐπίστασθαι, xal δικάσασθαι ὀρθῶς, καὶ δαμαγορὲν οἷόν τ᾽ ἦμεν, καὶ λόγων τέχνας ἐπίστασθαι, χαὶ περὶ φύσιος τῶν ἁπάντων, ὅς τε ἔχει καὶ ὡς ἐγίνετο, διδάσχεν. Καὶ πρῶτον μὲν ὃ περὶ φύσιος τῶν ἁπάντων εἰδώς, πῶς οὐ δυνασεῖται περὶ πάντων ὀρθῶς xat πράσσεν; ἔτι δὴ 6 τὰς τέχνας τῶν λόγων εἰδὼς ἐπιστασεῖται xol περὶ πάντων ὀρθῶς λέ- γεν, καὶ 9 περὶ ὧν ἐπίσταται, περὶ τούτων λέγεν. Δεῖ γὰρ τὸν μέλλοντα ὀρθῶς λέγεν, περὶ ὧν ἐπίσταται, περὶ τούτων λέγεν. Πάντων γὰρ ἐπιστασεῖται" πάντων lv γὰρ τῶν λόγων τὰς τέχνας ἐπίσταται, τοὶ δὲ λόγσε" πάντες περὶ πάντων τῶν ἐόντων ἐντί Τ, Δεῖ δὲ ἐπίστα- pulo. Novi enim praeceptores litteras tradentes, quas quisque eorum tenet, et citharistas cithara canere docentes. Quod autem ad secundum argumentum attinet , quo pre- ceplores non conduci affirmant, quid tandem aliud sophistee docent, quam virtutem et sapientiam? aut quales Anaxa- gorei et Pythagorei fuere? Quantum ad tertium argumen- tum, Polycletus filium suum statuas facere docnit. Ac si quís docere nolet, hoc nihil arguit : sed silicet docere, constal poese talia doceri. Quartum illud , si'quidam a doctis sophiatis sapientia non imbuuntur, non est mirum, quia mnlti litteris operati nihil didicerunt. Plurimum etiam ingenium valet. Si quis enim ἃ sophistis non didicit, bonae indolis ope idoneus evasit natusque ad plurima prope sine litterarum studiis facile arripienda, suggerentibus salis materim iis a quibus etiam rerum nomina discimus, vel plus vel minus, partim patre, partini vero matre. At si quis non credat nomina addisci, sed cum scientia qua- dam simul exoriri, ex bisce cognoscet. $i quis infantem statim postquam natus est in Persidem mittat, ibique edu- cet graecae lingue ignarum , Persice loquetur : si vero inde rursus buc transporte, greco sermone utetur. lta verba discimus, praeceptores non auscultantes. Si sermonem .hon possint. istum de quo agitur redargui, principium, medium ac finem habes : nec affirmo , virlutem doceri posse, sed mihi ista argumenta non satisfacere confiteor. Αἱ oratores quidam contendunt, magislratus sorte hominibus assi- gnandos esse, non recte sentientes. Etenim talia dicentem interrogaverit aliquis : cur non et ta servis opera sorte dis. tribuis, ita ut auriga coqui officium .sortitus, obsonia paret, coquus autem currum regat, ceteraque eodem modo. Et cur non fabros, sutores, structores, aurifices couvocantes sorte iis opera dividamus cogamusque quem- libet artem quam sortitus est exercere , uon illam quam novit? Eodemque redeat res, si in mueicis certaminibus sorte designentur cerfaturi , et de eo quod sortitus est con- tendat quisque : sic fortasse tibioen citharam pulsabit, cilharoedus tibia canet : pariterque in bello sagittarius et gravis armature miles equitabit, eques vero sagillabit, ita ut omnes ea, qua» nec sciunt neque intelligunt, facere Αἱ rem admodum bonam et popularem esse dictitant : ego minime popularem existimo. Sont enim in civitatibus quidam populo infensi, quos si vors contigerit, populum perdent. Sed oportet populum ipsum sihi pro- spicientem deligere omnes ipsi benevolo8 ef idoneos ad 552 , ὅθαι τὸν μέλλοντα ὀρθῶς λέγεν περὶ ὅτων δεῖ λέγεν *, xal τὰ μὲν ἀγαθὰ ὀρθῶς διδάσχεν τὰν πόλιν πράσσεν, τὰ δὲ χαχὰ διαχωλύεν ', Εἰδὼς δέ γε αὐτὰ εἰδήσει καὶ τὰ ἅτερα τούτων’ πάντα γὰρ ἐπιστασεῖται" ἔστι γὰρ ταῦτα τῶν πάντων, ᾿Ἐχεῖνα δὲ πάντα πότε δεῖ πράσσεν ἐπιστασεῖται " Διὰ τοῦτο 9? χρὴ χἂν μὴ ἐπίστηται αὐ-- λέν, σχοπὲν * αἴχα δέη τοῦτο πράσσεν. Τὸν δὲ δικά- ζεσθαι ἐπιστάμενον δεῖ τὸ δίκαιον ἐπίστασθαι ὀρθῶς περὶ γὰρ τούτων τὸ δικάζεσθαι. ᾿δήσει xai τὸ ὑπεναντίον αὐτῷ xal τὰ ἑτεροῖα ", Δεῖ . δὲ αὐτὸν xal τὼς νόμως ἐπίστασθαι πάντας" αἱ τοίνυν τὰ πράγματα μὴ ἐπιστασεῖται, οὐδὲ τὼς νόμως, Τὸν γὰρ ἐν μωσιχᾷ νόμον τις ἐπίσταται, ὅσπερ χαὶ μωτσι- xdv, ὃς δὲ uv) μωσιχάν, οὐδὲ τὸν νόμον. "Oc γὰρ τὰν ἀλάθειαν τῶν πραγμάτων ἐπίσταται, εὐπετὴς τούτῳ P 6 λόγος, ὅτι πάντα ἐπίσταται ὡς δ᾽ ἐν βραχεῖ εἶπέν 9, δεῖ νιν ἐρωτώμενον ἀποκρίνεσθαι περὶ πάντων. Οὐχῶν δεῖ νιν πάντ᾽ ἐπίστασθαι. Μέγιστον δὲ xal χάλλιστον ἐξεύρημα εὔρηται ἐς τὸν βίον, μνάμα, καὶ ἐς πάντα χρήσιμον, ἐς φιλοσοφίαν τε χαὶ ἐς σοφίαν. Ἔστι δὲ τοιοῦτο, ἐὰν “προσέχης τὸν νοῦν, δι᾽ ὦ 5 πρῶτον παρελθοῦσα Top μᾶλλον αἰσθησεῖται τὸ σύνολον ὃ ἔμαθες, δεύτερον δὲ διὰ τῷ μελετᾶν ἴ αἵ χα ἀχούσῃς. Τὸ γὰρ πολλάχις ταὐτὰ ἀχοῦσαι καὶ εἶπαι ἐς μνάμαν παρεγένετο τρίτον, αἴ χα ἀχούοης, ἔπειτα δ᾽ εἰδῇς 5 χαταθέσθαι, οἷον τόδε" δεῖ μευνᾶσθαι Χρύ- σιππον, κατθέμεν ἐπὶ y χρυσὸν xal τὸν ἵππον" ἄλλο, πυριλάμπην ἢ, χατθέμεν ἐπὶ πῦρ καὶ τὸ λάμπεν. Τάδε μὲν περὶ τῶν ὀνομάτων. Τὰ δὲ πράγματα οὕτως" περὶ dv- «δρείας ἐπὶ τὸν Ἄρη xal τὸν Ἀχιλλῆα" περὶ γαλχείας δέ, Εἰδὼς δὲ τοῦτο, sl-- DISPUTATIONES MORALES. ἐπὶ τὸν "Hoatovov* περὶ δειλίας, ἐπὶ τὸν ᾿Ἐπειῦν. (Emendavi : " ἦσαν; codd. ἦεν. ^ ἃ ἕχαστος αὐ- τῶν cum Orellio; ἃ καὶ αὐτὸς codd. * ἦσαν, codd. ἦεν. 4 ἐντὶ; ἐντὶν libri. * ἔμαθε; μαθὼν eodd. ! ἐντι; libri ἐστί P xal τὼς διδασχάλως οὐχὶ ἀχούομες. "H- λεγχταί μοι 6 λόγος cüm Konio ad Greg. Cor. p. 180; codd. χαὶ τὼς διδασχάλως οὐχὶ ἄμες; οὗ λέ- λεκταί uot 6 λόγος. P μέσον; codd. μέσην. i xal; codd. εἰ, ἢ αὐτὸν ἂν ἐρωτῴη; codd, αὐτὸν ἐρωτῴη. ! xii τἄλλα χαττωυτό cum Koenio ad Greg. Corinth. p. 334 ; codd. xal τἄλλα κατὰ τοῦτο. P διαχλαρώσομεν xai ἀναγχάσομεν; codd. διεχλαρώσαμεν χαὶ ἠναγχά- σιμεν. * τυχόν; codd. τυχόῖν. 96 τοξότας καὶ 6 ὁπλίτας cum Orellio; codd. τὼς τοξότας xel τὼς ὁπλίτας. P δύ- γασθαι xat διὰ μαχρῶν διαλέγεσθαι; codd. δύνασθαι xat ἀλέγεσθαι. q λέγεν, καὶ περὶ ; libri Myev , περὶ. " περὶ πάντων τῶν ἐόντων ἐντί cum Orellio; περὶ πάντων τῶν ε... libri. * δεῖ λέγεν; libri xai λέγοι." διαχωλύεν; codd. τὼς χωλύειν. " ἐκεῖνα δὲ πάντα πότε δεῖ πρές- δεν ἐπιστασεῖται : codd. κεῖνα δὲ ποτὶ ταὐτὸν τὰ δέοντα πρασσεῖται. X-y διὰ τοῦτο χρὴ x&v ud) ἐπί- στηται αὐλέν; libri γρὴ x&v μὴ ἐπίσταται αὐλέν. Σ σχοπὲν; deest in codd. * ἑτεροῖα; codd. τέρει:. εὐπετὴς τούτῳ ὁ λόγος ὅτι πάντα ἐπίσταται: codd. εὐπετὴς (ἀπετὴς) 6 λόγος ὅτι πάντα ἐπίστασθαι. “ ὡς δ᾽ ἐν βραχεῖ εἶπέν; libri ὃς δὲ βρα ys 4 τοιοῦτο; codd. τοῦτο. ὃ δι᾿ ᾧ πρῶτον; libri διὰ τούτων. In sequenti- bus τὸ σύνολον ; libri σύνολον. f δεύτερον δὲ διὰ τῶ με- λετᾶν: libri δευτέραν δὲ μελέταν. 5 ἔπειτα δ᾽ εἰδῦς ; codd. ἔπειτα οἶδας." πυριλάμπην; codd. πυριλάμ πη.) exereitam dacendom, alios autem ad legum cuslodiam aptos, alios ad alla. Ego viri essearbitror, posse ex eadem arie tum brevibus responsis, tum perpetua oratione dis- serere et rerum verifatem scire, et rite jus dicere : posse item verba ad populum facere ac totam dicendi disciplinam tenere οἱ de rerum omnium, quemadmodum se habeant generatsque sint, nalura preecipere. Ac primum quidem qui de omnium πδίθγα scit, car non poterit de omnihus reete et agere? Deinde qui dicendi rationem perceptam liabet de omnibus recte disputabit et qui cognovit de lis recte exponet. Oportet enim recte dicturum de iis que novit habere orationem. Omnium enim peritus eril , si- quidem omnium sermonum artem tenet, sermones autem omnes circa ingentem rerum varielatem versantur. Prae- terea recte dicturum scire convenit, quibus argumentis immorari deceat, civitatemque partim docere bona facere, partim mala impedire. 'H:ec autem sciens alia quoque ab his diversa cognita habebit ; omnium enim intelligens erit, quoniam hac omnibus tanquam partes subsunt. — Ista au- tem cuncta quando facienda sint sciet, Quocirca etiamsi tibia canere nesciat par est eum videre num id fleri deco- rum sit. Porro qui judícis officio fungi scit , eum oportet quod Justum ést probe intelligere : in hoc enim versatur judicandi munus. Hoc autem instructus contrarium quoque et diversa tenebit, Sed et legum omnium scientiam habere debet : si vero res non didicerit , ne leges quidem noveril. Etenim musicze leges cognovit, qui musicam etiam didicit, qui vero musica non est imbutus, ne legum quidem ejus scientia pollet. Nam qui rerum veritatem perspexit , ci promtus est sermo, quia omnia animo compcehendit ; atque μὲ paucis complectar, oportet illum interrogatum de omnibus respandere posse. Ergo necesse est illum omnia intelligere. Àt maximum et ad vitam humanam accommrodatissimum inventum est memoris artificium , ad omnia utile, tam ad philosophiam quam ad sapientiam. Est autem hujusmodi, δὶ animum advertas, enjus rei be- neficio primum mens collecta magis totum quod didieisti - sentiet, deinde si studiorum assiduitate intelligas. Eadem enim sepius addita dictaque in memoria ἰδ ἰδέ. De- hique, si rerum quas audis imagines suis loeis reponere sciveris, verbi causa, si Chrysippi meminisse veles, in aurí et equi imagihibus colloces , si cicindelz , ignem et splendorem imagineris. Hc quidem de verbis. Res autem sic se habeat: qu: ad fortitudinem spectant , in Marte οἱ Achille reponenda : quee ad artem fabrilem, im. Vulcano : qua ad timiditatem , in Epeo. APXYTOY TOY TAPANTINOY AIIOZXIIAZMATIA. ARCHYTJE TARENTINI FRAGMENTA. A. HOIKA. α΄. Ἐχ- τοῦ περὶ ἀνδρὸς ἀγαθῷ xal εὐδαίμονος. α΄. Πρᾶτον μὲν ὧν χρὴ τοῦτο γινώσκεν, ὅτι ὃ μὲν ἀγαθὸς ἀνὴρ οὐχ εὐθέως εὐδαίμων ἐξ ἀνάγχας ἐντί, 6 δὲ εὐδαίμων xal ἀγαθὸς ἀνήρ ἐντιν, 'O μὲν γὰρ εὖὕ- δαίμων ἐξ ἐπαινετῶ xal μακαριστῶ γίνεται, 6 δ᾽ ἀγα- θὸς ἀνὴρ ἐξ ἐπαινετῶ μόνον. Γίνεται δὲ ὁ μὲν ἔπαι- νος ἐπ᾽ ἀρετᾷ, 6 δὲ μακαρισμὸς ἐπ᾽ εὐτυχίᾳ" καὶ ὁ μὲν ἀγαθὸς ἀνὴρ ἐπὶ τοῖς παρ᾽ ἀρετᾶς * ἀγαθοῖς γίνε-- ται τοιοῦτος, ὃ δὲ εὐδαίμων καὶ ἐπὶ τοῖς διὰ τύχαν " καὶ ὃ μὲν ἀγαθὸς ἀνὴρ ἀναφαίρετον ἔχει τὰν ἀρετάν, 6 δ᾽ εὐδαίμων ἔντιν Ex" ἀφαιρέεται τὰν εὐδαιμοσύναν. Τὰς μὲν γὰρ ἀρετᾶς ἀνυπεύθυνος & δύναμις, τᾶς δ᾽ εὐδαιμοσύνας εὐθυνομένα. Νόσοι τε γὰρ μαχραὶ σώ)- ματος χαὶ παρώσιες αἰσθαταρίων ἀπομαραίνοντι τὰν εὐθάλειαν τᾶς εὐδαιμοσύνας. (* ἀρετᾶς edidi cum Halmio; codd. παρὰ ταύ- της.) οὐ μόνον εἰλικρινῇ xal διυλισμέναν ἔχει τὰν. ἀρετὰν ἀπὸ παντὸς τῷ Üvaró) πάθεος, ἀλλὰ xal τὰν δύναμιν αὐτὰς ἄτρυτον πέπαται χαὶ ἀνυπεύθυνον, ὡς πρὸς αἰωνίων ἔργων σεμνότατά τε xal μεγαλοπρέπειαν " ἄνθρωπος δ᾽ οὐ μόνον τῷ θνατῷ τᾶς φύσιος χαταστά- ματι μήονα ταύταν πέπαται, Tyri δ᾽ ὄχχα χαὶ δι’ ἀγα- θῶν ἀμετρίαν, xol διὰ συνήθειαν ἰσχυράν, χαὶ διὰ φύσιν μοχθαρὰν xai δι᾽ ἄλλας αἰτίας πολλὰς ἀδυνατεῖ xav ἄχραν γεναθῆμεν παναλαθέως dat. γ΄. Φαμὶ δὴ τὸν ἀγαθὸν ἅνδρα τοῦτον ἦμεν, τὸν πράγμασι μεγάλοις xai χαιροῖς χαλῶς χρεόμενον. Οὗτος δέ χα εἴη 6 εὐτυχίαν τε δυνάμενος χαλῶς φέ-- pev καὶ πάλιν ἀτυχίαν, xal ὁ ἕν τε τοῖς χαλοῖς xal τιμίοις ἄξιος γενόμενος τῶν ὑποχειμένων, καὶ μεταβα- λοίσας τᾶς τύχας εὖ τὸ παρὸν ἐχδεχόμενος. Αἱ δὲ συντόμως τε xal χεφαλαιωδῶς δεῖ φράσαι, 6 ἐν πάν- τεσσι τοῖς καιροῖς χαλῶς ἀγωνιζόμενος ἐκ τῶν ἐνδεχο- μένων, xal μὴ μόνον αὕταυτον οὕτω διατιθείς, ἀλλὰ. καὶ tox ἐμπιστεύσαντας αὐτῷ χαὶ συναγωνισαμένος.. δ΄, ᾿Επεὶ ὧν τῶν ἀγαθῶν ἃ μὲν αὐτά ivt δι᾽ αὔ- β΄. Διαφέρει δὲ θεὸς ἀνθρώπω ἀγαθῶ, ὅτι θεὸς μὲν ταὐτὰ αἱρετά, οὐ μὰν δι’ ἅτερον, ἃ δὲ δι’ ἅτερον., οὐ A. MORALIA. a. Ex libro de viro bono et beato. 1. Primum igitur illud tenendum est, virum quidem benum non stalim esse necessario beatum , sed beatum eliam bonum esse. Beatus enim ex laudabili et felicitatis praedicationem merito, bonus autem vir e laudabili tan- tum 6t. Contingit vero laus ob virtntem , felicitatis pree- dieatio ob bonam fortunam. Ac bonus quidem vir bonis a virtute ortis talis efficitur, beatus vero etiam fortune blandimeptis : praeterea bonus vir virtute non adimenda ornatus est, beatus interdum beatitudine priralur. Vir- tutis enim facultas libera, beatitudinis obnoxia est. Nam et diutnrai corporis morbi et sentiendi instrumentorum &missio bealitudinis florem exstinguunt. M. Diüfert auiem deus ab homine probo, quod deus quidem »on solum habet sinceram et purgatam ab omni wortali affectu virtutem, verum eliam ejus vim ipdefes- sam &c liberam, ut eeternorum operum majestati δα ma» gnificentise consentaneam possidet : homo autem non fan- ^ tum mortali naturze liabitu minorem hanc possidet, sed σ το nonnunquam eliam tum propter bonorum abundantiam, - tum ob consnetudinis potentiam, tum pravse naturse. vi- tio, tum aliis multis de causis non potest ad veri boni. fastigium pervenire. "11. Virum sane bonum eum esse dico, qui rebus ma- — gnis οἱ temporibus recte ulatur. Talis autem erit qui presperam fortunam scit recte ferre et adversam, quiqne vebus pulchris et przclaris obeundis non git impar : quique fortuna mutata praesentem statum boni consulat. Quodsi breviter summatimque res est exponenda , is bonus dicen- dus, qui omni occasione recle quantum in eo situm est certet neque solum se ipsum ita compoesuerit , sed et aliog ipsi fidentes et certaminum socios. " IV. Cum igitur ex bonis alia quidem propter. sa sint expetenda, noB oh aliud; alia vero propter aliud M δᾷ | 654 μὰν δι᾽ αὕταυτα, εἴη ἂν χαὶ τρίτον τι εἶδος ἅτερον ἀγα- θῶν, δ καὶ δι᾽ αὕταυτον αἱρετόν ἐντι xal δι᾽ ἅτερον. Τίνα * ὧν ἐντι τὰ τοιαῦτα τῶν ἀγαθῶν, ἅπερ αὐτὰ δι’ αὅταυτα αἰΞξετὰ πέφυχεν ἦμεν, οὐ μὰν δι᾽ ἅτερον; φανερὸν ὅτι & εὐδαιμοσύνα. — "l'aóvac γὰρ ἕνεχα τὰ ἄλλα αἱρεόμεθα, αὐτὰν δὲ ταύταν οὐδενὸς ἁτέρω. Tiva δὲ πάλιν ἐντί, ἃ δι’ ἅτερον μὲν αἱρεόμεθα, οὐ μὰν δι᾿ αὕταυτά ye; δᾶλον ὅτι τὰ ὠφέλιμα χαὶ τὰ παρεχτιχὰ b τῶν ἀγαθῶν, ἅπερ αἴτια γίνεται τῶν αἷ- pev , olov πόνοι μὲν σώματος xal γυμνάσια xai τρί- ψιες εὐεχτίας, ἀναγνώσιες δὲ xal μελέται xal ἐπιτη- δεύσιες χαλῶν xal ἀρετᾶς. Τίνα δὲ xai δι᾽ αὔταυτα αἵρετὰ xal τὰ δι᾿ ἅτερον ; οἷον αὖ τε ἀρεταὶ xal αἱ ἔξιες αὐτῶν, xal αἱ προαιρέσιες, xat αἱ πράξιες, xal πᾶν τὸ ἐχόμενον τᾶς τῷ χαλῶ οὐσίας. 'Γὺ μὲν ὧν δι᾽ αὕταντο αἱρετόν, οὐ μὰν δι' &cepov, μονῆρες ἀγαθόν ἐντι xat ἕν" τὸ δὲ καὶ δι᾽ αὐτὸ xol δι’ ἅτερον, τριχᾷ δέδασται, Τὸ μὲν γάρ τι αὐτῶ περὶ ψυχάν ἐντι, τὸ δὲ περὶ σῶμα, τὸ δέ τι ἐχτός περὶ ψυχὰν μὲν αἵ τᾶς ψυχᾶς ἀρεταί, περὶ σῶμα. δὲ αἱ τῷ σώματος, ἐχτὸς δὲ φίλοι, δόξα, τιμά, πλοῦτος. Παραπλασίως δὲ xai τὸ δι᾿ &xepov αἱρετόν " τὸ μὲν γάρ τι αὐτῶ τὰ ποιατιχὰ τῶν τὰς ψυχᾶς ἀγαθῶν, περὶ σῶμα δὲ τὰ τῶ σώμα- τὸς, ἐχτὸς δὲ τὰ αἴτια πλούτω xal δόξας xol τιμᾶς καὶ φιλίας. Ὅτι δὲ τὰν ἀρετὰν ἦμεν συμθέδαχεν αὐτὰν δι’ αὐταύταν αἵρετάν, 3aÀov xal ἐκ τῶνδε. Αἱ γὰρ τὰ χαταδεέστερα τᾷ φύσει ( λέγω δὴ τὰ σώματος ἀγαθά), αὐτὰ OV αὕταυτα αἱρεόμεθα,, κρέσσων δὲ ' ARCRYT;E voy σώματος, φανερὸν ὅτι xal τὰ τᾶς ψυχᾶς dati αὐτὰ δι᾿ αὔταυτα ἀγαπέομες, ἀλλ᾽ οὗ διὰ τὰ ἀποξαί- . voyta ἀπ᾽ αὐτῶν. (" τίνα ὧν ἐντι scripsi; codd. τίνων ὧν ἐντι. b παρεχτιχὰ posui pro membranarum lectione n ) .. T6 δ᾽ ἀνθρωπίνω βίω xatpol τρεῖς ,9 uiv εὐτυχίᾳ, ὃ δὲ ἐν ἀτυχίᾳ, 6 δὲ μεταξὺ τούτων, ᾿Επεὶ ἀγαθὸς ἀνὴρ ὃ ἔχων ἀρετὰν xal ὃ Ἀρεόμενος ἀρετᾷ. 72 εται δὲ αὐτᾷ xax τὼς τρεῖς χαιρώς " 3 γὰρ ἐν ἀτυχὶς ἢ ἐν εὐτυχίᾳ ἢ ἐν τοῖς μεταξὺ τούτων" χαὶ ἐν ἀτυγί VA μέν ἐντι καχοδαίμων, ἐν δ᾽ εὐτυχίᾳ εὐδαίμων, ἐν cs τῷ u£cq καταστάσει οὐχ εὐδαίμων. Φανερὸν ὦ ὧν ὅτι οὐξὲν ἅτερόν ἐντι εὐδαιμοσύνα ἀλλ᾽ ἢ χρᾶσις ἀρετᾶς ἐν εὐ- τυγία. Λέγομες δὲ νῦν εὐδαιμοσύναν τὰν τῷ ἀνθρώπω. ὋὉ δ᾽ ἄνθρωπος οὐχ à ψυχὰ μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ σῶμα“ τὸ γὰρ ἐξ ἀμφοτέρων ζῷον xal τὸ Zx τοιούτων ἄνδοω- πος. Καὶ γὰρ al τᾶς ψυχᾶς ὄργανον τὸ σῶμα πέφυ- xtv, ἀλλὰ χαὶ τῶ ἀνθρώπω μέρος, χαὶ τοῦτο χαὶ ἁ ψυχά. Διὸ καὶ τῶν ἀγαθῶν ἃ μέν ἐντι τῶ ἀνθρώπω, ἃ δὲ τῶν μερέων. Καὶ ἀνθρώπω μὲν ἀγαθὸν εὐδαι- μοσύνα, τῶν δὲ μερέων τῶ ἀνθρώπω, ψυγᾶς μέν, φρόνασις, ἀνδρεία, διχαιοσύνα, σωφροσύνα, σώμο- τος δέ, χάλλος, ὑγίεια, εὐεχτία, εὐαισθασία. Ta & ἔχτός, πλοῦτος χαὶ δύξα xal τιμὰ xal εὐγένεια, πέ- φυχεν ἐπιγένναμα ἦμεν τῶ ἀνθρώπω, καὶ ἀχόλουθα τοῖς " φύσει προῦὔφεσταχόσιν ἀγαθοῖς. Δορυφορεῖ P δὲ τὰ μήονα τῶν ἀγαθῶν τὰ μέζονα, φιλία μὲν καὶ δόξα Bon propter se ipsa : fuerit et tertia quaedam species bo- norum , qute et propter se sit expetenda οἱ propter aliud. Quse igitur sunt hujus generis bona, quie propter se , non propter aliud solent expeti? Manifesto talis eu beatiludo. Hujus enim gratia reliqua expelimus, eam vero ipsam nullius alterius gratia. Quae vero sunt, que propter alia, non propter se ipsa appetimus?' Nimirum res utiles et bo- norum conciliatrices, quse &unt «cause optabilium, ut labores quidem et exercitia corporum et frictiones bono valetudinis, lecliones autem, meditaliones et studia lio- nestatis atque virtutis. Quee vero et propter se et propler aliud expetenda ? nempe virtutes et habitus earum et con- gilia et actiones οἱ quidquid coligret cum honesti ratione. Bonum igitur, quod propter se, non propter alterum eli- gendum sit, solum et unicum esl : quod vero et propter se οἱ propter aliud , trifariam divisum est. Partim enim in animo est, partim in corpore, parlim extrinsecus : in animo quidem virtutes animi, in corpore vero corporis virtutes, extra bominem amici, gloria, bonor, divitic. Similiter et illud quod propter aliud expelitur : est enim partim id emne quod animi bona eíficit, partim quod circa corpus liujus bonorum externorumque causam prae- bet, divitiarum, glori:, honoris et amicitie. Ctelerum virtotem prepter se expetendam esse, hinc eliam colli- gir. Si enim ilia, qua inferiora sua natura sunt (dico eorporis bona), propter se expetimus, animus auleg praestantior corpore, apertum est nos animi quoque bona propter se, non propter eorum effectus expelere. V. Vite humanus tria sunt tempora, unum felicitati, aliud infelicitaüs, terium medium otriusque forfuma-. Cum igitur vir bonus sit virtute praeditus ejusque cultor, ἢ in illius autem exercitatione tribus temporibus versetur, sive duriore fortuna conflictatus, sive felicitate florens, sive mediocrem rerum statum nactus : in adversa quidem fortuna est miser, ín prosperitate felix, in medio vero statu non heatus. Liquet igilur, felicitatem esse nibil aliud quam usum virtutis in prospero rerum successu. Loquimur autem hoc loco de hominis beatitate. Homo autem non tanium ex animo, sed e corpore quoque com- positus est; nam ex ulroque animal atque e talibus homo constet. Quamvis enim corpus animi sit instrumentum, tamen εἰ hominis pars est, itidem et animus. Quocirca et bona alia quidem sunt hominis, alia vero parliem. Atque hominis quidem bonum felicitas, partium autem hominis, animi quidem prudentia, fortitudo, justia, temperantia; corporis vero pulchritudo, sanitas, bon habitudo, integritas sensuum. Externa vero, epes , glo- ria, homor, nobilitas hominis bonorum accessiones es: solent, bonisque natura prescedentibus subjici. Minori autem bena majoribus satellitum inetar adsunt, amicitia FRAGMENTA. xal πλοῦτος σῶμα xal ψυχάν, ὑγίεια δὲ xot ἰσχὺς xat εὐαισθασία ψυχάν, φρόνασις δὲ xal ἀνδρία xai σωφρο- σύνα καὶ ἃ δικαιοσύνα τὸν νόον τᾶς ψυχᾶς, 6 δὲ νόρς τὸν θεόν. Οὗτος γὰρ 6 χράτιστός ἐντι xal 6 ἄγεμο- νεύων * xai τούτω “ ἕνεκα καὶ τὰ ἄλλα τῶν ἀγαθῶν δεῖ Στρατεύματος μὲν γὰρ ἁγεῖται στρατα- παρῆμεν. 195. πλωτάρων δὲ χυδερνάτας, τῶ δὲ χόσμω θεός, τᾶς δὲ ψυχᾶς νόος, τᾶς δὲ περὶ τὸν βίον εὐδαιμοσύνας φρό- νασις, Οὐδὲν γὰρ ἅτερόν ἐντι φρόνασις, αἱ μὴ ἐπι- στάμα τᾶς περὶ τὸν βίον εὐδαιμοσύνας ἢ ἐπιστάμα τῶν χατὰ φύσιν ἀνθρώπω ἀγαθῶν. (* τοῖς inserui cum Hirschigio. ἢ δορυφορεῖ δὲ cum Halmio scripsi pro librorum lectione δορυ-- φορεῖται. * τούτω posui; libri τούτων.) ς΄. Koi θεῶ μὲν εὐδαιμοσύνα xal βίος ἄριστος, τῷ δ᾽ ἀνθρώπω ἐξ ἐπιστάυας xol ἀρετᾶς xal τρίτω εὐτυ- χίας σωματουμένα παραγίνεται. Λέγω δὲ σοφίαν μὲν ἐπιστάμαν τῶν θείων xal δαιμονίων, φρόνασιν δὲ τῶν ἀνθρωπίνων xai τῶν περὶ τὸν βίον, Τὰς γὰρ λόγοις καὶ ἀποδείξεσιν ποτιψρωμένας ἀρετὰς δέον ἐπι-- στάμας ποταγορεύεν᾽ ἀρετὰν δὲ τὰν ἠθιχὰν xol βελτί- σταν ἕξιν τῶ ἀλόγω μέρεος τᾶς Ψυχᾶς, xa0' ἂν xol ποιοί τινες ἦμεν λεγόμεθα κατὰ τὸ ἦθος, οἷον ἐλευθέ- ρῖοι, δίκαιοι xal σώφρονες" εὐτυχίαν δὲ τὰν παρὰ τὸν λόγον τῶν ἀγαθῶν παρουσίαν, xal μὴ Gt αὐτὸν γινο- μέναν. ᾿Επεὶ ὧν ἁ μὲν ἀρετὰ καὶ ἐπιστάμα ἐφ᾽ áuiv, ἃ δ' εὐτυχία οὐχ ἐφ᾽ ἁμῖν" ἐν δὲ θεωρίαις καὶ πράξεσι τῶν χαλῶν τὸ εὐδαιμονέν., αἱ δὲ θεωρίαι καὶ αἱ πρά- 345 ξεις ποτάντεις μὲν οὖσαι λειτουργίαν xal ἀνάγχαν ἐπιφέροντι, εὐοδοῦσαι δὲ διαγωγὰν καὶ εὐδαιμοσύναν" γίνεται δὲ ταῦτα ἐν εὐτυχίᾳ " φανερὸν ὅτι οὐδὲν ἅτε- ρόν ἐντι εὐδαιμοσύνα, αἱ " μὴ χρᾶσις ἀρετᾶς ἐν «o- τυχία. ( * αἱ scripsi ; codd. «i. ) ζ΄, Ὅτι 6 ἀγαθὸς ἀνὴρ οὕτω διάχειται ποτ᾽ εὐτυ- χίαν, ὥσπερ χαὶ ὃ τῷ σώματι χαλῶς ἔχων χαὶ ῥωμα- λέως. Καὶ γὰρ ἐκεῖνος οἷός τε καὶ θάλπος xal ψῦχος ὑπομένεν, χαὶ βάρος ἄραι μέγα, καὶ πολλὰς ἁτέρας εὐχερῶς ὑπομένεν χαχοπαθείας. η΄. Ἐπεὶ ὧν εὐδαιμοσύνα γρᾶσις ἀρετᾶς ἐν εὐτυ- χίᾳ, περὶ ἀρετᾶς xal εὐτυχίας λέγωμες, καὶ πρᾶτον περὶ εὐτυχίας. Τῶν γὰρ ἀγαθῶν ἃ μὲν οὐχ ἐπιδέχεται ὑπερθολάν, οἷον ἀρετά, οὐ γάρ ἐντι ὑπερδάλλοισά τις ἀρετά, xoi ὑπερθαλλόντως τις ἀγαθός “ ἃ γὰρ ἀρετὰ στάθμαν ἔχει τὸ δέον, χαί ἐντι τῶ δέοντος ἕξις ἐν τοῖς πραχτοῖς" ἁ δ᾽ εὐτυγία καὶ τὰν ὑπερόολὰν ἐπιδέχεται Xai τὰν μήύωσιν, ὑπερόάλλοισα δὲ γεννᾷ τινας χαχίας, χαὶ ἐξίστησι τὸν ἄνθρωπον ἐχ τᾶς χατὰ φύσιν ἕξιος, ὥστε πολλάχις ἀντιδαίνειν xat τᾷ συστάσει τᾶς ἀρε- τᾶς. Καὶ οὐ μόνον ἁ εὐτυχία, ἀλλὰ xal ἅτεραι αἰτίαι πλέονες. Οὐδέποχα γὰρ δεῖ θαυμαίνειν περὶ μὲν αὖ-- λατιχὰν ἦμέν τινας ἀλαζόνας, ol τὰ ποτ᾽ ἀλάθειαν ἐάσαντες φαντασίᾳ τινὶ ψευδεῖ τὼς ἀμώσως αἱρέοντι ", περὶ δὲ τὰν ἀρετὰν μὴ ἦμεν τὸ τοιοῦτον γένος, ἀλλ᾽ ὅσῳ περ σεμνότερόν vti, τοσούτῳ xal τὸ ποτιποιού- quidem et gloria et divitie corpori atque animo , sapites vero et robur et sensuum integritas animo : prudentia &utem et fortitudo et lemperantia et justitia intellectui , intellectus autem deo ipsi. Hic enim supremus est et gubernator, ejusque causa cetera bona priesto esse opor- lel. Exercitui enim praeest imperator, nautis guberna- tor, mundo autem deus , aninie vero mens ipsa, vili de- nique felicitati prudentia. Quippe nihil aliud prudentia est, quam scientia quedam vile feliciter agend:ze aut bonorum homini ipsiterum cognitio. VI. Ac dei quidem beatifas et vita optima est, hominis autem felicitas e scientia, virtute tertiaque prospera for- lona quasi coalescit. Appello autem saplentiam quidem cognitionem c«elestium divinarumque rerum , prudentiam vero bumanarum rerum et earum quz ad vitam spectant peritiam. Eas enim que& ralione et demonstratione utun- tut virtutes fas est scientias nominare : virtutem vero moralem etiam optimum animi partis ratione carentis ha- bitum , secundum quem aliquo modo morati esse dicimur, verbi causa liberales, justi οἱ temperantes : bonam deni- que fortunam bonorum, quie praeter rationem eaque non adhibita contingunt, affluentiam. Quum igitur virtus quidem et scientia in nostra potestate sint, bona autem foriia non item, in meditatione vero et actione rerum hobestarum sifa sit felicitas, contemplatio porro et actio- μενον περὶ αἀτὰν πλέον ἦμεν γένος. Πολλὰ γάρ ivt nes, in asperitatibus rerum ministerium et necessitatem, in successu delectationem et felicitatem afferant , eaque in prospera fortuna fiant : patet nihil aliud esse felicitatem, quam usum virtutis in rebus secundis. Vli. Bonus vir sic affectus est erga fortunam secun- dam, ut is qui integro est corpore et viribus pollet. "Ta- lis enim et aestum et frigus potest tolerare et pondus at- tollere ingens multasque alias facile perferre eerumnas. Vill. Cum igitor beatilas usus sit. virtutis in fortuna bona, de virtute et bona fortuna dicamus, ac primo qui- dem de prosperitate. Quippe bonorum quasdam non ad- mittunt exsuperantiam, ut virtus. Non enim est ui'a virtus qu; modum excedat aut quisquam nimis bonus : nam virtus normam habet decorum, estque decori in rebus agendis habitus : prospera autem fortuna et exsu- perantiam admittit et defectum, modumque transiens' gi- gnit quaedam vitia atque hominem a naturali habitu abs- trahit, ita ut virtutis quoque substanliee sepenumero adversetur. Nec solum res florentes, verum etiam alis causc complures id faciunt. Neque enim unquam mirari oportet quum inter tibicines quidam reperiantur osten- tatores qui vera arte neglecta falsa quadam ejus imagine imperitos captent , nihil ejus generis inter virtutis cultores esse, sed quo res gravior sit virtus, eo plura qua sibi vindicent eam esse genera, Mulla enim sunt quae virtu- 686 ΓΑ τὰ διαστρέφοντα τὰς περὶ τὰν ἀρετὰν ἐπιφανείας, ὧν ἕν μέν ἐντι τὸ τῶν ἐπιθουλευόντων xat ποτιποιουμένων γένος" ἅτερα δὲ φυσικὰ πάθεα παραχολουθέοντα ἐνίοχα ποιέοντι ἐναντίαν ἐπιπρέπειαν τᾶς ἀλαθινᾶς διαθέσιος. τινὰ δὲ xal δι’ ἔθος συνεχτεθραμμένα Ex παλαιῶν γρό- γῶν, οὐχ ὀλίγα δὲ xal δι᾿ ἁλικίας ἀδατιχάς τε καὶ γε- ροντιχάς, xal àv εὐτυχίας ἢ χαὶ ἀτυχίας, xoi v ἁτέρως παμπλαθέας τρόπως. “ὥστε οὐδέποκα δεῖ θαυμαίνειν, αἱ πάντ᾽ ἀνεστραμμένοης ἐνίοκα κρίνεται, τᾶς ἀλαθινᾶς διαθέσιος μεταπιπτοίσας, ὥσπερ καὶ τέ- χτονα τὸν ἄριστον ἦμεν δοχέοντα πολλὰ ἐν τοῖς ὕπο- κειμένοις ἔργοις ὁρέομες ἁμαρτάνοντα, xal στραταγὸν xal χυθδερνάταν xal γραφέα xol πάντας ἁπλῶς, καὶ ὅμως οὐχ ἀποστερέομες τᾶς ὑπαρχοίσας ἕξιος" οὕτως οὐδὲ τὸν ἀχολασταίνοντα ἔν τισι xatpoic, οὐδὲ τὸν ἀδι- κήσαντα, οὐδὲ τὸν ἀποδειλιάσαντα ἐς τὼς χαχὼς τα- χτέον ἄνδρας, οὐδὲ μὰν τὼς τούτων τι χατορθώσαντας ἐς τὼς ἀγαθώς, ἀλλὰ τοῖς τε φαύλοις τὸ τυχὲν ποτὲ δοτέον τοῖς τε ἀγαθοῖς τὸ διαμαρτάνεν. Τὰν δὲ ἀλα- θινὰν χρίσιν οὐ ποθ᾽ ἕνα χαιρὸν ἐπιδλέποντας ποιη- τέον P, οὐδ᾽ ἐπὶ χρόνω τι πλᾶθος, ἀλλ᾽ ἐπὶ πάντα τὸν βίον. “Ὥσπερ δὲ τὸ σῶμα βλάπτει μὲν καὶ τὸ τᾶς ἐνδείας καὶ τὸ τᾶς ὑπερθολᾶς εἶδος, οὐ μὰν ἀλλὰ vó- cox, ἔτι μέζονας ἐμποιὲν πέφυχεν & ὑπερδολὰ xal τὰ καλεόμενα περισσώματα " οὕτω καὶ ψυχὰν βλάπτει μὲν καὶ τὸ τᾶς εὐτυχίας ἣ ἀτυχίας εἶδος ἀκαίρως πα- ραγενόμενον, οὗ μὰν ἀλλὰ νόσως ἔτι μέζονας ποιὲν | πέφυκεν & λεγομένα παρὰ πάντεσσιν εὐτυχία, ὥσπερ οἶνος χαταμεθύσχοισα τοῖς ἀγαθοῖς τὰν διάνοιαν, ARCHYT.E ( Scripsi : δ αἱρέοντι cum Valckenario ad Eurip. Hippol. v. 17 pro membranarum lectione ac ῥέοντι. P ποιητέον quod in codd. desideratur ir. serui. ) θ΄, “Ὅθεν οὐχ ἀτυχίαν ἐνεγχὲν ἐμμελῶς γαλεπώτει- ρόν ἕντι, ἀλλ᾽ εὐτυχίαν. Πάντες μὲν γὰρ ἐν ἀτυγί: μὲν ὄντες * ὡς ἐπὶ πολὺ μέτριοι xal κόσμιοι τὸ 75; ἦεν φαίνονται, ἐν δ᾽ εὐπραγίαις ἀνδρῆοι, pevaks- epovec , μεγαλόψυχοι. Δεινὰ γὰρ ἀτυχία συναγαγὶν xai χαταρτίσαι τὰν ψυχάν, ἃ δ᾽ εὐπραγία τοὐναντίην ἐπᾶραι xol χενῶσαι, Διὸ ποθεχτιχοὶ μὲν ἅπαντες xai συνετοὶ τὸν τρόπον ἀτυχέοντες, ἐπιθετιχοὶ δὲ χαὶ 0χρ- σαλέοι τὸν τρόπον εὐτυχέοντες. (* μὲν ὄντες Schowii conjectura est pro codi cum lectione μένοντες.) v. “Ὅρος δέ vvv εὐτυχίας, ὃν προέλοιτο ὃ dyafc; ἀνὴρ συνεργὸν αὐτῷ γενομέναν ποττὰς ἰδίας πράξι:ς, ὅσπερ καὶ μέγεθος ναὸς xal μέγεθος πηδαλίω, ᾧ χε: θικνεῖσθαι δύναται ὃ ἀγαθὸς χυδερνάτας μεγάλα πε- λάγια διαπεραιούμενος xal μεγάλαν ναυκλαρίαν στε)- λόμενος. Ἃ δ᾽ ὑπερθολὰ τᾶς εὐτυχίας τοῖς ἀγαθοῖς οὐ χρατεῖσθαι πέφυχεν ὑπὸ τᾶς ψυχᾶς, ἀλλὰ χρατὶν αὐτὰς. “Ὥσπερ γὰρ τὸ λαμπρὸν φάος μαραυγίαν πε- ριτίθησι τοῖς ὀφθαλμοῖς, οὕτω χαὶ ἃ ὑπερθαλλοιοι εὐτυχία τῷ νόῳ τᾶς ψυχᾶς. Καὶ περὶ μὲν ὧν εὖὐτυ- - χίας ἅλις εἰρήσθω. (Stob. Flor. I, 72-81.) | ια΄, Φρόνιμος ἀνὴρ οὕτως ἂν μάλιστα γένοιτο, αἱ φύσιος πρᾶτον εὐστόχω τε xal μναμονιχᾶς xal gdo- tis speciem pervertant, e quibus unum est insidiantium et simulantium genus : tum naturales cupiditates virtutis comites interdum in contrarium vertunt verte aífectionis decorem; quadam vero efíam ex consuetudine inde ἃ priscis temporibus nobis familiaria, non pauca item pro- pter cetatem juvenilem et senilem , ad haec ob res prospe- ras et adversas et ob alios mores complures. Quocirca mirandum non est, si omnia quandoque perverso judicio sestimantur, sincero animi habitu immutato, quemadmo- ' dum etiam fabrum qui optimus habeatur multa in desti- natis operibus peccare videmus, similiter el imperatorem et gubernatorem οἱ pictorem et omnino omnes, et tamen adeptze facultatis laude eos non fraudamus : sic nec luxu. riantem quibusdam temporibus aut injuste agentem , aut reformidantem in improborum numero reponemus , nec si qui horum aliquid recte egerint, in bonis viris numera- buntur, sed cum malis successus aliquando attribuendus, tum bonis lapsus et error. Veram autem sententiam di- cemus non unam occasionem aut longius temporis spa- - tium, sed totam bominis vitam intuentes. Ut vero corpori nocet defectus et abundantise species, sed gravio- pes eliam morbos excessus et quaecunque supervacanea &upt el afferre solent : ita et animo nocet tam bonorum quam maiorum species intempestive ei illata, verum mor bos etiam acriores incutere illi solet quae apud omnesdicitur prospera fortuna, vini instar bonorum virorum animes quasi inebrians. IX. Quamobrem non adversam foriunam commode ferre difficile est, sed prosperam. Omnes enim, quamdiu in miseria sunt, plerumque temperatis modestisque morbus esse videntur, in prospero autem rerum successu animosi, excelsi et superbi. Valet enim calamiias ad conirahen- dum et componendum animum , successus rerum conlra ad inflandum et inanem reddendum. Quo fit ut infelices cuncti attenti sint et prudentes , audaces vero el con(iden- tes qui felicitate florent. X. Finis autem quidam est prospera forluna , 402 vir bonus actionum suarum sociam exoptet, sicot mer sura navis οἱ clavi, quo ferire aquas potest bonus gu bernator vasta maria transmittens et longinquam nari- gationem ingrediens. At nimia prosperitas, si viris bonis contingat , animo non parere solet, sed imperare. Ut enin nimia lux visum obscurat : ita nimia prosperitas menit aciem przstringit. Ac de felicitae haec dicta sufüciant XI. Vir prudens ita maxime fiat, si primum ingenium sollers, animum memorem, naturam laboriosam paca ᾿ FRAGMENTA. πόνο» τυχὼν ἐν λογισμοῖς τε χαὶ μαθημάτεσσι χαὶ ταῖς ποτ᾽ ἀχρίδειαν θεωρίαις εὐθὺς ἐκ νέω P γυμνάσαιτο τὰν διάνοιαν φιλοσοφίας ἁπτόμενος ὀρθᾶς, μετὰ δὲ ταύτας θεῶν τε xal νόμων καὶ βίων ἀνθρωπίνων ἐμπει- piav λάδοι. Δύο γάρ ἐντι ἐξ ὧν τῶ φρονίμω διάθεσις παραγίνεται, ὧν τὸ μέν ἐντι ἕξιν μαθηματιχάν τε χαὶ γνωστιχὰν λαδέν, τὸ δὲ θεωρήματα xal πράγματα πολλὰ ἐπελθόντα, τὰ μὲν χαὶ αὐτὸν ἰδόντα τὰ δὲ χαὶ Οὗτε γὰρ ὃ ἐν λογισμοῖς xal μαθημάτεσσι xal ταῖς ποτ᾽ ἀχρίδειαν θεωρίαις εὐθὺς ἐκ νέω γυμνάσας τὰν διάνοιαν ἵκανός ἐντι ποτὶ φρόνασιν, οὔθ᾽ ὃ τούτων μὲν ἀπολειφθείς, dv ἀχροαμάτεασι δὲ πολλοῖς καὶ πραγμάτεσσιν ἄναστρε- Ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν τῷ xa ἕχαστα χρίνεν τυφλὸς , , 3 , / δι᾽ ἑτέρω τινὸς τρόπω χατανοήσαντα. φθείς. ἐγένετο τὰν διάνοιαν, ὃ δὲ ἐν τῷ χαθόλω θεωρὲν ἀεί. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν λογισμῶν δύναται ὃ λόγος τὰ μέρεα συντιθεὶς τὸ ὅλον ἐξ αὐτῶν λογίζεσθαι, Ὀὔτω xal ἐπὶ τῶν πραγμάτων δύναται ὁ μὲν λόγος τὰν χαθόλω θεωρίαν ὁπογράφεν, ἁ δ᾽ ἐμπειρία xa ἕχαστα χρίνεν. (Stob. Flor. ]II, 76. €orrexi * γένοιτο, αἱ φύ- σιος; libri γένοιτο, φύσιος. ^ ix vé» cum Hirschi- gio; codd. ἐκ νέων.) Παραπλησίως δὲ xal γῆρας ἔχει ποτὶ νεότατα, καὶ ποιεῖ & μὲν νεότας ἐγχειρητιχώς *, τὸ δὲ γῆρας προνο- ατιχώς" καὶ μηδέποχα ἀφύλαχτον ἦμεν πέφυχε P δια- voíae , ἀλλὰ xal τί πράσσει καὶ τί πέπραχεν ἐπισχοπεῖ, ἵνα τὰ μὲν μέλλοντα τοῖς παρεόντεσσι σταθμεύμενος c, τὰ δ᾽ ἐνεσταχότα τοῖς παρῳχημένοις αὐτὸς αὔταυτον διορθοῦν δύνηται, ποτὶ μὲν τὸν παροιχόμενον χρόνον “ 551 τὰν μνάμαν ἐφαρμόζων, ποτὶ δὲ τὸν παρεόντα τὰν αἴσθασιν. ποτὶ δὲ τὸν μέλλοντα τὰν πρόνοιαν, "Eve γὰρ ἀεὶ μνάμα μὲν ἁμὶν τῶ παρεληλυθότος χρόνω, πρόνοια δὲ τῶ μέλλοντος, αἴσθασις δὲ τῶ παρεόντος. Διὸ δὴ δεῖ τὸν ὀρθῶς καὶ χαλῶς ϑιοτεύεν μέλλοντα μὴ μόνον αἰσθατιχὸν xai μναμονευτιχὸν ἀλλὰ xoi προνο- ατιχὸν ἦμεν. (Stobaus Floril. CXV, 27. .Emendavi " ἐγχειρη- τιχώς et προνοατικώς cum Orellio; codd. éyyen- τικῶς et προνοατιχῶς. P ἦμεν πέφυχε; codd. αὐτὸ ἀγίε- μεν. * σταθμεύμενος ; libri σταθμευόμενος. * παροιχό- μένον χρόνον cum Meinekio; libri παροιχόμενον. ) * β΄. "Ev τῷ περὶ τᾶς ἠθιχᾶς παιδείας. ι6΄, Φαμὲ τὰν ἀρετὰν ἦμεν ποττὸ μὴ χαχοδαιμο: νὲν ἱκανάν, τὰν δὲ χακίαν ποττὸ μὴ εὐδαιμονέν, αἴχα τὰς ἔξιας αὐτὰς χρίνωμες. Αἰεὶ μὲν γὰρ χαχϑδαιμος νὲν ἀνάγκα τὸν καχόν, αἵτε ἔχει ὕλαν ( καχῶς τε vào αὐτᾷ χρέεται) αἴτε σπανίζει" ὡς xal τὸν τυφλὸν αἰεὶ ἀνάγχα ἦμεν τυφλόν ἃ, αἴτε φῶς ἔχει xol λαμπρότατα δρατάν, αἴτε ἐν σχότει διατελεῖ, Οὐχ αἰεὶ δὲ εὐδαι- μονὲν τὸν ἀγαθόν οὐ γὰρ ἃ χτᾶσις τὰς ἀρετᾶς εὐδαι-- μονία ἧς, ἀλλ᾽ & χρᾶσις. Καὶ γὰρ ὃ ἔχων τὰν ὄψιν οὐχ δρᾷ αἰεί" αἱ γὰρ μὴ ἔχη φῶς, οὐχ ὄψεται. Δύο δὲ ὁδοὶ τέμνονται ἐν βίῳ, & μὲν σχυθρωποτέρα, τὰν ὃ | τλάμων ἐδάδιζεν Ὀδυσσεύς, à δ᾽ εὐδιεινοτέρα, τὰν ἐπορεύετο Νέστωρ. Τὰν ὧν ἀρετάν φαμι δήλεσθαι μὲν ταύταν, δύνασθαι δὲ xol τήναν. Ἀλλὰ τὰν εὖ- δαιμονίαν χαρύσσει á φύσις βίον εὐχταῖον χαὶ εὖστα-- - os ratiocinando el artibus mathematicis et accurata rerum enntemplatione statim ἃ puero animum exerceat ad rectam philesophiam jncombens, postea vero deorum res, leges hominumque vitas usu cognoscat. Duo enim sunt e qui- bus prudentis habitas animo accedit, quorum unum est discendi cognoscendique facultatem adipisci, alterum multa spectacula multasque res ohire, ita ut partim ipse singula videas, partim alio modo perspicias. Neque enim is qui statim ab ineunte state calculis et mathematicis disciplinis et accurata rerum inspectione animum exercuit ad prudentiam aptus est , neque ille qui his destitutus in multis aliis audilionibus et rebus experientia duce versa- tussit. Sed alter ad singularia perpendenda cz cum habet animum , alter in universalium contemplatione semper nil- hil videt. Quemadmodum enim in calculis ratio conjun- ctis partibus totum colligere potest, sic etiam in rebus ratio contemplationem universalem delineat, experientia vero singula judicat. Similiter senectus quoque ad juventutem se habet, efücitque juveutns quidem industrios, senectus aulem providos : neque unquam mentis custodia caret, sed quid agatet quid egerit , considerat, nt fntura cum presentibus, priesenlja cam prieteritis pensitans senex ipse se corrigere possit, ad prateriftum tempus memoriam accommodans, ad przssens sensum , ad futurum vero providentiam. Sem- per enim memoria nobis adest praeteriti temporis, provi-. dentia futuri, praesentis denique sensus. Idcirco hominem bene recteque victurum non solum sensu et memaria , sed eliam providentia valere oportet. b. Ex libro de Doetrina morali. XII. Ajo virtutem ad miseriam, vitium vero ad beal- : tudinem fugiendam, si habitus ipsos inspiciamus,, sufficere. Semper enim virum malum miserum esse necesae est, sive habeat materiam ( male enim ea utitur) sive ea careat, quemadmodum et c:ecus, sive lumen ei adsit splendorque aspectabilis, sive in tenebris degat, perpetuo czcus ma- nebit. At bonum non semper beatum esse necesse est, quandoquidem non in possessione virtutis, sed in us beatitudo cernitur. Etenim qui visu preeditus est non semper videt: sl enim luce careat, nibil videbit. Duge. &utgm viz in vita secantur, altera quidem diffcilior que patiens incessit Ulixes, altera vero letior, qnam Nesior, tenuit. Virtutem igitur ajo hanc quidem expetere, verum et illam ingredi posse. Sed beatitudinem natura vitam optabilem atque firmam, quoniam proposita peraguntur, 658 θέα, διὰ τὸ γνώμας τελεσθῆμεν ὥστε ἃ μὴ δήληταί τις παριόντων P, οὐχ εὐδαίμων μέν. οὗ μὰν πάντα χαχοδαίμων. (Scripsi * αἰεὶ ἀνάγκα ἦμεν τυφλόν que verba in menibranis desiderantur. ἢ παριόντων; codd. παριόντας.) . Μὴ ὧν ἄνοσον χαὶ ἀνάλγατον τολμώντων τὸν ἀγα- θὸν εἶπέν, μνδὲ ἄλυπον θρασυνέσθωσαν λέγεν' ὡς γὰρ σώματι ἀλγεινά τινα ἀπολείπομες, οὕτω xal ψυχαῖς ἐπώδυνα. ᾿Ἀλλὰ ταὶ μὲν ἀφρόνων λῦπαι ἀλόγιστοι πέλονται, ταὶ δὲ φρονίμων ἐς ὅσον 6 λόγος ἐπιτρέπει δρίδδων τὰ πράγματα. ᾿Αλλὰ μὰν xal τὸ χαύχαμα αὐτῶν τᾶς ἀπαθείας ἐχλύει τὰς ἀρετᾶς τὸ γενναῖον, alxa ἐν διαφόροις xal μεγάλοις ἃ χαχοῖς θανάτῳ τε xal ἀλγηδόνι καὶ πενία ἀντιδεθάχη. Εὐχαταγώνιστα γὰρ τὰ μιχρὰ P xaxd, Ἀσκατέον ὧν ποττὰν μετριοπα- θίαν ἱέμεν, ὡς τό τε ἀνάλγατον ἐς ἴσον τῷ ἐμπαθεῖ φεύ- γώμες, μηδὲ μέζον φύσιος τᾶς ἁμετέρας φθεγγώμεθα. (Stobaeus Floril. J, 70-71. Reposui ὁ μεγάλοις xaxoic cum Gesnero ; codd. μὴ xaxoic. 9 μιχρὰ xaxd cum eodem; libri μὴ xaxd.) γ΄. Ex τοῦ περὶ σοφίας. ιγ. Ἀρχύτας τοίνυν ἐν τῷ περὶ σοφίας εὐθὺς ἀρχόμενος προτρέπει οὕτω" 6 1. Τοσοῦτον διαφέρει σοφία ἐν πᾶσι τοῖς ἀνθρω- πίνοις πράγμασιν, ὅσον ὄψις μὲν αἰσθασίων σώματος, γόος δὲ ψυχᾶς, ἅλιος δὲ ἄστρων. ἤοφις τε γὰρ íxa- ἐολεατάτα xal πολυειδεαστάτα τἂν ἀλλᾶν αἰσθασίων preedicat : quapropter transeuntibus iis quee quis non de- siderat, ut beatus nemo est, ita nec plane miser. Ne igitur morbi et doloris expertem andeant honum appellare, neve vacuum omni moerore temere dicant : sicut enim corpori dolorem facientia quaedam relinquimus, sic et animis, que dolorem inferant. Veruntamen stulto- rum dolores ratione carent, sapientum vero non ulterius quam ratio rebus modum constituens permittit, progre- diuntur. Sed ét jactata eorum indolentia virtutis gene- rositatem tollit, si insignibus magnisque malis morti, eruciatui et paupertati se objiciat. Facile enim parva mala superantur. Incumbamus igitur omnibus viribus ut mediocritatem affectuum consequamur, quo doloris va- cuitatem pariter atque exsuperantiam vitemus, neve ma- jora jactemus , quam natura nostra patitur. c. E libro de Sapientia. ΧΙΠ. Archytas igitur in libro de sapientia statim a tali cohortatione orditur : $ 1. Tautum praestet saplentis omnibus in rebus hutma nis, quantum visus sensibus corporis, mens animo, sol astris. Visus enim omnium sensuum latissime diffunditur et diversissimas habet species, mens summum locum tenet, ratione et cogitatione id quod fieri oportet perfi- ΑΒΟΗΥΤ ἐντί, καὶ νόος ὕπατος λόγῳ xai διανοία τὸ δέον ἐπι- χραίνων, xal ὄψις xat δύναμις τῶν τιμιωτάτων Ux22- χων. Ἅλιός γε μὰν ὀφθαλμός ἐντι xal Ψψυχὰ τῶν φύσιν ἐχόντων " ὁρῆταί τε γὰρ δι’ αὐτῷ πάντα καὶ γεν- νῆται xal νοῆται, ῥιζωθέντα xai γενναθέντα δὲ τράφεται x«l ἀέξεται xal ζωπυρῆται μετ᾽ αἰσθάσιος, $3. Ἡ δὲ ἀπὸ τοῦ ὄντως ἀνθρώπον ὗ πο- μιμνήσχουσα τῆς ἐπὶ τὰ αὐτὰ προτροπῆς διὰ τῶν ἑξῆς ἐπιδείχνυται τῶν οὕτω λε- Ὑομένων᾽" Ἄνθρωπος πάντων ζῴων ἐπὶ πολλὸν γέγονε σοφώ- τατος" θεωρῇσαί τε γὰρ δυνατός ἐντι τὰ ἐόντα xai ἐπιστάμαν καὶ φρόνασιν λαδὲν ix τῶν ἁπάντων. Tap xol ἐνεχάραξε xoi ἐπεσημήνατο τὸ θεῖον αὐτῷ τὸ τῶ παντὸς λόγω σύσταμα, ἐν ᾧ τά τε εἴδεα πάντα τῷ ἐόντος ἐνδέδασται xal ταὶ σημασίαι τῶν ὀνυμάτων. Τοῖς μὲν γὰρ φθόγγοις τῆς φωνᾶς τόπος ἀφώρισται φάρυγξ καὶ στόμα καὶ ξῖνες. Ὥσπερ δὲ τῶν φθόγγων, δ᾽ ὧν τὰ ὀνύματά τε χαὶ ῥήματα τυπούμενα σημαί- vetat , γέγονεν ἄνθρωπος ὄργανον" οὕτω xal τῶν ven. —— μάτων ἐν τοῖς ἐόντεσσι ὀπτιζομένοις θεαρός. Καὶ τοῦτο δοχεῖ μοι ἦμεν, ποθ᾽ ὅπερ xol γέγονε καὶ συνέ- στα ὃ ἄνθρωπος, xat ὄργανά τε καὶ δυνάμεις ege παρὰ τῷ θεῶ, 6 3. Γέγονε xol συνέστα 6 ἄνθρωπος ποττὸ θεωρῇ- σαι τὸν λόγον τᾶς τῶ ὅλω φύσιος, καὶ τᾶς σοφίας " ἔργον ὧν αὐτῷ * χτᾶσθαι καὶ θεωρὲν τὰν τῶν ἐόντωον φρόνασιν. (Scripsi * ἔργον ὧν αὐτῷ; codd. ὧν ἔργον. Cf. Perictione apud Stobzum Floril. I, 61.) ciens, interni quasi oculi faeultatisque optima tum viden- di tum perpetrandi vicem obtinens. Porro sol est oculos et anima rerum creatarum : eo enim cernuntur cuncta et gignuntur atque intelliguntur, radicibus firmata et genita nutriuntur, crescunt redditisque sensibus excitantur. $ 2. Ea autem cohortatio, qua ab hominis nalura pro- fecta idem monet, verbis quae deinceps leguntur ita expri- mitur : Homo omnium animalium longe est sapientissimum : eontemplari enim potest vera et scientiam prudentiamque ex omhibus consequi. Quapropter eliam numen in ejus animo insculpsit et impressit omnis sermonis copiam , in qua et cunctze rerum formae οἱ verborum significationes dispertitte sunt. Soni enim vocis locos attributos haben gultur, os et nares. Quemadmodum autem sonorum, quibus nomina et verba informata significantur, instrumen- tum homo est : ita etiam notionum rebus aspectabilibus inditarum considerator. Atque hoc illud mihi videtur esse, ad quod cum natus factusque homo est, tum instru- menta et facultates a deo accepit. $ 3. Ortus compositusque est homo ad contemplandam rerum nature et sapientie rationem : quocirca ejus offi- cinm est comparare et contemplari rerum quae exstant sa- pientiam. FRAGMENTA. & 4. Ἁ σοφία οὐ περί τι ἀφωρισμένον ἐντὶ τῶν ἐόν- τῶν, ἀλλ᾽ ἁπλῶς περὶ πάντα τὰ ἐόντα, καὶ δεῖ μὴ πτοοῦταν αὐτὰν τὰς ἀρχὰς ἑχάαστω * ἀνευρέσθαι, ἀλλὰ τὰς κοινὰς τῶν ἐόντων ἁπάντων ἀρχάς. Οὕτω γὰρ ἔχει σοφία περὶ πάντα τὰ ἐόντα, ὡς ὄψις περὶ πάντα τὰ δρατά. Τὰ ὧν καθόλω πᾶσι συμθεθαχότα συνι- δὲν καὶ θεωρὲν τᾶς σοφίας οἰχῆον, καὶ διὰ τοῦτο σοφία τὰς τῶν ἐόντων ἁπάντων ἀρχὰς ἀνευρίσχει. ( Posui * ἑχκάστω ; codd. αὐτὰς.) & 5. Ἐν δὲ gi τέλει τοίνυν πρὸς αὐτὸ τὸ ἀκρότατον ἄνεισιν ἣ παράχλησις ὧδέ πως" “Ὅστις ὧν ἀναλῦσαι οἷός t ἐντὶ πάντα τὰ qévea ὑπὸ εΐαν τε xai τὰν αὐτὰν dpydv, xal πάλιν συνθεῖναί τε καὶ συναρθμήσασθαι * , οὗτος δοχεῖ μοι καὶ σοφώτατος ἐκεν καὶ παναλαθέστατος, ἔτι δὲ καλὰν σχοπιὰν εὑρηχέ- ναι, ἀφ᾽ ἃς δυνατὸς ἐσσεῖται τὸν θεὸν κατοψεῖσθαι καὶ πάντα τὰ ἐν τὰ συστοιχείᾳ xal τάξει τὰ ἐχείνω xavaxs- χοωρισμένα, καὶ ταύταν τὰν ἁρματήλατον 600v ἐχπορι- σάμενος τῷ νόῳ xaz^ εὐθεῖαν δρμαθῆμεν καὶ τελεοδρο- ιεδίσαι τὰς ἀρχὰς τοῖς πέρασι συνάψας τε xol ἐπιγνούς P, ὅτι ὃ θεὸς ἀρχά τε καὶ τέλος καὶ μέσον ἐντὶ πάντων τῶν χατὰ δίχαν τε xal τὸν ὀρθὸν λόγον περαινομένων. (Jamblichus Adhort. ad philos. cap. IV pag. 39 seqq. ed. Kiessl. Reposui * συναρθμήσα-- σθαι; codd. συναριθμήσασθαι. P συνάψσς τε xal ἐπι- γνούς ; codd. συνάψαντα καὶ ἐπιγνόντα. Cf. Perictione apud Stobzum I, 63.) δ΄. "Ex τοῦ περὶ νόμου καὶ δικαιοσύνης. εδ΄, Πονηρῶν ἀθέων νόμοις * νόμοι θεῶν ἄγραφοι S 4. Sapientia non circa certum quoddam rerum genus, sed omnino circa totam rerum seriem versatur, neque oportet eam primam singulorum quis sunt, sed communia omnium principia investigare. 1ta enim sapientia rebus cunctis occupatur, ut visus omnibus que sub aspectum veniunt. Ergo qua in universum omnibus sunt attributa, haec intelligere et considerare sapientie proprium est, ideoque sapientia omnium rerum principia investigat. $ 5. Postremo ad illud ipsum quod summum est cohor- tatio ita ascendit : Quicunque igitur omnia genera jn unum idemque ,prin- cipium resolvere potest rursusque componere et apie con- jungere : hic mihi qua sapientissimus esse qua verissimus videtur, priterea commodam speculam invenisse , unde possit deum intueri et cuncta in rerum digeslione et or- dine suis quaeque locis ab eo collocata, atque hac via regia potitus mente recta progredi cursumque perficere queat initia cum finibes connectens atque intelligens , deum esse initium , finem et medium omnium que juste ac decenter peraguntur. ὦ. Ex libro de Lege et Justitia. XIV. Improborum numinis contemtorum legibus oppo- 659 ἀντινομιζόμενοι πονηρὰν μοῖραν xal ζαυμίαν τῷ μὴ πειθομένῳ διδόντες, πατέρες χαὶ ἁγεμόνες τῶν γε- γραμμένων νόμων xal δογμάτων ἀνθρώποις τε- θέντων. (* Inserui νόμοις.) ιε΄. Νόμος ποτ᾽ ἀνθρώπω ψυχάν τὰ xal βίον ὅπερ ἁρμονία ποτ᾽ dxoáv τε xai φωνάν᾽ ὅ τε γὰρ νόμος παιδεύει μὲν τὰν ψυχὰν συνίστητι δὲ τὸν βίον, ἅ τε ἁρμονία ἐπιστάμονα μὲν ποιεῖ τὰν ἀχοὰν ὁμόλογον δὲ τὰν φψωνάν. Φαμὶ δ᾽ ἐγὼ πᾶσαν χοινωνίαν ü &o- χοντος xal ἀρχομένων συνεστάμεν, καὶ τρίτον νόμων. Νόμων δὲ 6 μὲν ἔαψυχος, βασιλεύς" ὁ δὲ ἄψυχος, γράμμα. Πρᾶτος ὧν 6 νόμος" τούτῳ γὰρ ὁ βασιλεὺς νόμιμος, 6 δ᾽ ἄρχων ἀχόλουθος, 6 δ᾽ ἀρχόμενος ἐλεύθε- poc, ἃ δ᾽ ὅλα χοινωνία εὐδαίμων" καὶ τούτω παραθάσι ὃ μὲν βασιλεὺς τύραννος, 6 δὲ ἄρχων ἀναχόλουθος, 6 δ᾽ ἀρχόμενος δοῦλος, ἁ δ᾽ ὅλα χοινωνία “κακοδαίμων. Συνείρονται μὲν γὰρ ταὶ πράξιες ἐχ τῷ ἄρχεν xal có) ἄρ ρχεσθαι, xal τρίτον ἐκ τῶ κρατέν. Τὸ μὲν ὧν ἄρχεν τῷ χρέσσονος οἰχῇον, τὸ δ᾽ ἄρχεσθαι τὸ» χερήονος, τὸ δὲ χρατὲν ἀμφοτέρων. ἼΑρχει μὲν γὰρ τὸ Xoyov ἔ χον τὰς ψυχᾶς, ἄρχεται δὲ τὸ ἄλογον" χρατεῦντι δὲ τῶν παθέων ἀμφότερα. Γίνεται γὰρ dx τᾶς ἑχατέρων συν- αρμογᾶς ἀρετά, αὐτὰ δὲ καὶ ἀπὸ τᾶν ἀδονᾶν καὶ ἀπὸ τᾶν λυπᾶν ἐς ἀρεμίαν xol ἀπάθειαν ἀπάγει τὰν ψυχάν. ις΄, Δεῖ δὲ τὸν νόμον ἀχόλσυθον ἦμεν τὰ φύσει, δυ- νατὸν τοῖς πράγμασι, συμφέροντα τᾷ πολιτιχᾷ χοινω- νίᾳ" αἴτε γὰρ ἑνὸς τούτων αἴτε πληόνων αἴτε πάντων ἀπολείπεται, ἤτοι οὐ νόμος 3) οὐ τέλειος νόμος ἐσεῖται. sitee sunt deorum non scriptse leges malam sortem poenam- que non obedienti irrogantes, parentes ac principes liuma- narum constitutionum. XV. Lex ad hominis animum vitamque eandein habet rationem quam harmonia ad auditum et vocem : namqne lex et abimum docet et vitam Gingit, barmonia autem au- ditum erudit vocemque sibi accommodat. — Arbitror ego omnem liominum ccetum e principe et civibus ac praterea e legibus constare. Legum alia animata est, nimirum rex : alia inanimata, scriplum. Prime igitur lex : qua observata rex legitimus, magistratus conveniens erit, cives liberi, universus denique cetus felix : abea perrupta rex tyrannus fiet, magistratus minime aptus erit, populus servus, totus vero coetus infelix evadet. Connectuntur enim res gesice ex imperando , obediendo et vincendo. Est igitur imperare preestantioris proprium , obedire deterioris, vincere utriusque. Etenim rationalis anie vis imperat, ratione carens obedit : ambs vero perturbationes vincunt. Fit enim ex utriusqpne apta conjunctione virlus : ipea Yero a voluptatibus et morroribus animum ad tranquillitatem et iniperturbatam quietem revocat. XVI. Oportet autem legem esse na(uree convenientem , re ipsa validam , civili societati utilem : sive enim uni ha- δ00 ᾿Αχόλουθος μὲν ὧν xa εἴη «it φύσει μιμεόμενος τὸ τᾶς φύσιος δίκαιον" τοῦτο δέ ἐντι " τὸ ἀνάλογον καὶ τὸ ἐπι- θάλλον ἑκάστῳ χαττὰν ἑχάστω ἀξίαν. Δυνατὸς δέ, αἱ ποτὶ τὼς νομοθετευμένως ἔχει τὰν συναρμογάν" πολλοὶ γὰρ τὸ τᾷ φύσει xal πρᾶτον ἀγαθὸν οὐχ "ἱκανοὶ δέξασθαι, τὸ δὲ ποθ᾽ αὑτὼς xal τὸ ἐνδεχόμενον' οὕτω γὰρ χαὶ τοὶ νοσέοντες καὶ τοὶ κάμνοντες 5 τυγχάνοντι ἐπιμελείας. Zo ἐρῶν δὲ τὰ πολιτικᾷ χοινωνίᾳ, αἶχα μὴ μόναρ- χὸς ἡ καὶ ἰδιωφελὴς ὁ νόμος ; χοινωφελὴς δὲ xai διὰ πάντων διχτείνων. Δεῖ δὲ χαὶ ποτὶ τὰν χώραν καὶ ποτὶ τὼς τόπως ἀποῤλέπεν τὸν νόμον' οὔτε γὰρ πᾶσα γᾶ τὼς αὐτὼς χαρπώς, οὔτε πᾶσα ὁ ψυχὰ ἀνθρώπων τὰν αὐτὰν ἀρετὰν παραδέξασθαι δύναται. Διὸ τὸ δί- καιον τοὶ μὲν ἀριστοχρατιχὸν τοὶ δὲ δαμοχρατιχὸν τοὶ δὲ ὀλιγαρχικὸν ποιεῦντι" καὶ τὸ ἀριστοχρατιχὸν καττὰν ὑπεναντίαν μεσότατα᾽ τοῖς μὲν γὰρ μέζοσι μέζονας τὼς λόγως, τοῖς δὲ μήοσι μήονας διανέμει ἃ ἀναλογία αὖὔτα. τὸ δὲ δαμοχρατιχὸν χαττὰν γεωμετριχάν" ἐν γὰρ ταύτα τοὶ λόγοι ἴσοι τῶν μεζόνων χαὶ μηόνων με- γεθέων᾽ τὸ δὲ ὀλιγαρχιχὸν xal τυραννιχὸν καττὰν ἀρι- θμητιχάν' ἀντιάζει γὰρ αὐτὰ τὰ ὑπεναντία - τοῖς γὰρ μήοσι μέζονας τὼς λόγως, τοῖς δὲ μέζοσι μήονας. "Tai μὲν ὦ ὧν ἰδέαι τᾶς διανομᾶς τοσαῦται" ταὶ δὲ εἰχόνες ἐν ταῖς πολιτείαις καὶ τοῖς οἴχοις θεωρέονται" τιμαί τε γὰρ καὶ χολάσιες xal ἀρχαὶ ἢ ἐξ ἴσω τοῖς μέζοσι καὶ μήοσι διανέμονται, ἢ ἐξ ἀνίσω 3) τοῖς ἀρετᾷ ὕπερε- χόντεσσι" ἢ τῷ πλούτῳ ἢ καὶ δυνάμει. Τὸ μὲν ὧν ARCHYT /E ἐξ ἴσω δαμοχρατικόν, τὸ δὲ ἐξ ἀνίσω ἀριστοκρατικὸν ἦ ὀλιγαρχικόν, (Posui * ἐντι; codd. ἐστιν. P οὐχ ἱκανοὶ .cum Gaisfordo ; tibri ἱκανοὶ. 5 τοὶ νοσέοντες xal τοὶ xdu- νοντες cum Meinekio; codd. τοὶ νοσέοντι xai zw χάμνοντι. 4 οὔτε γὰρ πᾶσα γᾶ τὼς αὐτὼς χαρπεύς, οὔτε πᾶσα ψυχά: codd. οὔτε γὰρ γᾶ τὼς αὐτὼς χαρ- πώς; οὔτε ψυχά, " τοῖς ἀρετᾷ ὑπερεμλόντεσσι ; codd. τᾶ ἀρετᾷ ὑπερέχεν. ) ιζ΄, Δεῖ δὴ τὸν νόμον τὸν χάῤῥονα xai τὰν πόλιν ἐκ πασᾶν σύνθετον ἦμεν τἂν ἀλλᾶν πολιτειᾶν, καὶ ἔχεν τι δαμοχρατίας, Lev τι ὀλιγαρχίας, ἔχεν τι βασιλήας καὶ ἀριστοχρατίας. “Ὥσπερ χαὶ ἐν τᾶ Λαχεδαίωονι" τοὶ μὲν γὰρ βασιλέες τᾶς μοναρχίας, τοὶ δὲ γέροντες τᾶς ἀριστοχρατίας , τοὶ δὲ ἔφοροι τᾶς ὀλιγαρχίας, ἰκ- παγρέται δὲ xai xópot τᾶς δαμοχρατίας. Δεῖ τοίνυν τὸν νόμον μὴ μόνον ἀγαθὸν καὶ χαλὸν ἦμεν, ἀλλὰ καὶ ἀντιπεπονθέναι τοῖς αὑτῶ μερέεσσιν' οὕτως γὰρ ἰσχυρὸς xol βέθαιος. Τὸ δὲ ἀντιπεπονθέναι λέγω αὐτῷ xal ἄρχεν xol ἄρχεσθαι τὰν αὐτὰν ἀρχάν, ὥσπερ χαὶ ἐν τᾷ εὐνομωτάτα Λαχεδαίμονι. οἷς μὲν γὰρ βασιλεῦ- σιν οἱ ἔφοροι ἀντιχάθηνται, τούτοις δ᾽ οὗ γέροντες, μέσοι δ᾽ οἵ χόροι καὶ ἱππαγρέται. Ἐφ᾽ ὃ γὰρ ἂν ῥέ- ψωντι τοὶ πλεονεχτέοντες τῶν ἀρχόντων, οὗτοι τοῖς ἄλλοις ὁποτίθενται. ιη΄. Δεῖ τὸν νόμον τὰ περὶ θεὼς xal δαίμονας χαὶ γονέας χαὶ ὅλως τὰ χαλὰ χαὶ τίμια πρᾶτα τίθεσθαι, rum rerum sive pluribus sive omnibus non sufficiat, aut omnino non erit lex, aut non perfecta lex. Nature igitur consentanea fuerit, si jus nature imitetur : loc vero est quod pro sua cujusque dignitate ei congruit eumque at- tingit. Valida erit, si cum cseteris legibus constitutis apte cohzreat : multi enim ad accipiendum id quod natura primum est bonum minime idonei sunt, sed potius ad id quod ípsos atlingit ac fieri potest : ita enim et segroti el valetudinarii curantur. Proderit civili societati , si lex non ad unius dominatum comparata, neque ad privatam quo- rundam, sed ad communem utilitatem condita fuerit, ex &quo ad omnes pertinens. Decet etiam legem ad regio- nem locosque spectare : neque enim omne solum eosdem fert fructus , neque omnes hominum animi ejusdem virln- lis capaces sunt. Quapropter jus quidam ad optimatum principatum, alii ad populi imperium, alii ad paucorum potentiam accommodatum componunt : et ad optimatum quidem principatum secundum contrarium eumque me- dium numerum; nam majorum plus, minorum minus cure haec comparatio agit : ad populi vero imperium pro portione; in hac enim eadem ralio majoris et minoris di- gnitatis habetur : denique ad paucorum potentiam et ty- rannidem sequali numero observato , qui contrario occur- rit, siquidem plus cure minoribus , minus curze majoribus impenditur. Tot igitur divisionis species sunt : at imagines in civitatibus et domibus spectantur : namque honores et pane et mayistratus aut cequaliter majoribus et minoribus distribuuntur, aut inzequaliter vel virtute vel divitiarum potentieve amplitudine praestantibus. — Convenit igitur tequalis distributio populari reipublicze , inceequalis optima. tum principatui aut paucorum potentia. ' XVII. Oportet sane excellentem et legem et civitatem ex caeteris omnibus rerum publicarum formis comstare , ita ut ei aliquid insit rationis popularis et paucorum potentize et regie potestatis et optimatum principatus. δὶς Lacedz- moniorum respublica composita est, in qua reges unius dominatum habent, senatores optimatum principatum, ephori paucorum potentiam, prezfecti equitum et juvenes (equites) populi imperium. — Legem igitur non solum bo- nam et honestam esse oportet , sed etiam singulis suis sive reipublice partibus oppositam : sic enim firma et constans futura est. Partibus singulis eam oppositam esse dico, ita ul idem magistratus aliis imperet aliis obediat, quem- admodum in Lacedamoniorum civitate optimis legibus temperata fit. Regibus enim opponuntur ephori, his se- natores, medii vero sunt juvenes et praefecti equitum. In quamcunque enim partem imperii momentum nimis incli- pat , lii se ad alias adjungunt partes, XVIII. Oportet ea primum lege sanciri qua ad deos, genios et parentes spectant omninoque quie lonesta sunl FRAGMENTA. δεύτερα ἃ δὲ τὰ συμφέροντα" τὰ γὰρ μήονα τοῖς μέ- ζοσιν ἀχολουθὲν ποθάχει, xal μὴ ἐν οἰχήμασι καὶ θυ- ρώμασιν ἐν μεν, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἄθεσι τῶν πολιτευομένων. Οὐδὲ γὰρ ἐν Λαχεδαίμονι τᾷ εὐνομωτάτα πλάθει γραμμάτων ἃ πόλις διοικεῖται, πολὺ δὲ μᾶλλον τοῖς P τρόποις τῶν πολιτευομένων. Συμφέροντι δὲ τᾷ πολι- τιχᾷ χοινωνία, afxa μὴ μόναρχος 3j xol ἰδιωφελής, χοινωφελὴς δὲ xal διὰ πάντων διατείνων 6 νόμος, xal τὰν ζαμίαν ἐς τὰν αἰσχύναν xal τὰν ἀτιμίαν ἀμφέρη, μὴ ἐς τὰν τῶν χρημάτων ἀποδολάν, — "Ex μὲν γὰρ τῷ τᾷ αἰσχύνᾳ ζαμιοῦσθαι χοσμιότατα xal χρηστότατα σπουδάσοντι 9, ὅπως τὰν ἐν τοῖς νόμοις ζαμίαν ἀχοι- γώνατον ἔχωντι" dx δὲ τῷ χρήμασι γρήματα περὶ πλείστω ποιησοῦνται, μέγιστον φάρμαχον ὑπολαμβά- νοντες ἦμεν τῶν ἁμαρτημάτων, Ἄριστον μὲν ὧν τὰν ὅλαν πόλιν οὕτως συντετάχθαι, ὥστε μηδενὸς ποτι- δεῖσθαι ἔξωθεν, μήτε xoc! ἀρετὰν μήτε χατὰ δύναμιν μήτε χατ᾽ ἄλλαν μηδεμίαν αἰτίαν. Οὕτω γὰρ xol σῶμα xat οἰκία xal στράτευμα συντέταχται 5 χαλῶς, τὸ ἐν αὑτῷ ἔχον τὰν αἰτίαν τᾶς σωτηρίας, ἀλλὰ μὴ ἔξωθεν᾽ σῶμα μέντοι χάῤῥον, οἰχία δὲ συγχειμένα κα- λῶς στράτευμα δὲ τὸ μὴ μισθοφόρον, μηδὲ ἀγύμνα- στον. ἸΚρέσσονα γὰρ τὰ ὀὕτως συνταχθέντα γίνεται τῶν ἄλλων, καὶ ἔλεύθερα μὲν xai ἀδούλωτα, οὐ πολλῶν ποτιδεόμενα ποτὶ τὰν διαμονάν, ὀλίγων δὲ xal εὐπαρα- χομίστων. Οὕτω γὰρ * ὃ μὲν ἰσχυρὸς τῷ βάρεος, ὃ δὲ γυμναστὰς 16 ῥίγεος περιγίνεται. Γυμνάζοντι γὰρ ταὶ τύχαι xal ταὶ συμφοραὶ τὼς ἀνθρώπως, ἐπεὶ καὶ τῷ σώφρονι xal διαποναθέντι xal σώματι καὶ ψυχᾷ καὶ el egregia, deinde utilia : convenit enim minora majoribus succedere , neque in domibus et ostiis , sed in animis civium inscripfas esse leges. Nam ne apud Lacedsmopíos qui- dem qui optimis legibus utuntur multis litteris respublica administratur, sed honestis potius civium moribus. Proderit autem civili societati, si lex non ad unius dominatum comparata, neque ad privatam quorundam, sed ad com- monem utilitatem condita fuerit, ex asquo ad omnes per- tinens , peenamque ad dedecus et ignominiam , non ad rei familiaris jacturam referat. Etenim si ignominia in legibus Pro pena nocenli irrogetur, honestati et probitati cives sludebunt, ne legum penam sustineant : sin autem pe- cunia sontes mulctentur, plerique pecunias maximi facient, Preclarum hoc peccatorum remedium esse existimantes. Optimum igitur fuerit , civitatem universam ita constitutam esse, ut nullo externo adjumento neque ad virtutem neque &d potentiam neque ad aliam quamcunque rem indigeat. Nam corporis etiam et domus et exercitus optima conditio est, quum salutis causam intra se habent, non aliunde : Corpus sape validum laudatur et bene composita familia , exercitus vero nec mercenarius neque inexercitatus. Quae : thim ita' sunt constituta, aliis sunt longe preestantiora, immo et libera et minime serva, qua ad durandum non PHILOS. GR/EC. 561. τροφὰ ἀδέα φαίνεται πᾶσα xol ποτόν, xal εὐνὰ δὲ ἃ “μετὰ φυλλάδος" τῷ δὲ τρυφᾶν xal συδαρίζεν προαιρου- μένῳ xal à τῶ μεγάλω βασιλέος παρασχευὰ δυσάρε- Gro xal ἀλλοτρίχ. Τὸν νόμον ὧν ἐν τοῖς ἄθεσι xol τοῖς ἐπιταδεύμασι τῶν πολιτᾶν ἐγχρῴζεσθαι δεῖ" τὼς γὰρ πολίτας αὐτάρχεας θήσει, καὶ διανεμεῖ τὸ xo ἀξίαν ἑκάστῳ xai τὸ ἐπιδάλλον. Οὕτω γὰρ καὶ 6 ἅλιος φερόμενος διὰ τῷ ζῳοφόρω χύχλω διανέμει τοῖς ἐπὶ γᾶς πᾶσι καὶ γενέσιος χαὶ τροφᾶς καὶ βιοτᾶς τὰν ποθάχουσαν μοῖραν, οἷον εὐνομίαν τὰν εὐχρασίαν τῶν ὡρᾶν παρασκχευαζόμενος. Διὸ xol Νόμιος καὶ Νεμήϊος Ζεὺς χαλέεται, χαὶ νομεὺς ὃ διανέμων τὰς τροφὰς τοῖς ὀΐεσιν, xal τὰ τῶν χιθαρῳδῶν δὲ ἄσματα νόμοι. Συντάσσοντι γὰρ xai ταῦτα τὰν ψυχὰν ἁρμωΐίᾳ καὶ δυθμόϊς xat μέτροις ἀειδομενα. (Stobeus Flor. XLIII, 129, 132, 133, 134. Reposui * ξεύτερα ; codd. δεύτερον. ἢ τοῖς τρόποις cum Halmio; codd. ἐν τοῖς τρόποις. “ σπουδάσοντι cum eodem; libri σπουδάζοντι. 4 οἰχία καὶ στρά- τευμα συντέταχται cum Spondano; codd. olxíav xal στράτευμα συντετάχθαι. * γὰρ 6 μὲν cum Mei- nekio; γὰρ ἂν ὃ μὲν libri. x:9ap050v; libri χιθα- ρῳδᾶν.) ιθ΄. Δεῖ δὲ τὸν ἀλαθινὸν ἄρχοντα μὴ μόνον ἐπι- στάμονά τε χαὶ δυνατὸν ἦμεν περὶ τὸ χαλῶς ἄρχεν, ἀλλὰ χαὶ φιλάνθρωπον: ἄτοπον γὰρ ἦμεν ποιμένα μισοπρόδατον x«l τοιοῦτον οἷον xal δυσμενέως ἔχεν᾽ τοῖς αὑτῷ θρεμμάτεσσι., Δεῖ δ᾽ αὐτὸν xal νόμιμον Jutv: οὕτω γὰρ ἐσεῖται τὰν τῶ ἄρχοντος ἐπίστασιν - multis egent, sed paucis et paratu facilibus. Ifa enim qui fortis est onera, lanista vero frigus vincit, Casibus autem δὲ calamitatibus homines exercentur, siquidem etiam viro sobrio corporisque et animi laboribus subacto quilibet cibus et potus jucundus videtur nec non stratum e foliis molle : at illi qui in deliciis οἱ luxuria vitam degere proposuit ne magni quidem regis apparatus placitus et conveniens potest videri. Legem igitur in animis ac studiis civium inharescere oportet : sic enim cives sua sorte contentos efficiet ac suum cuique et singulís apta distribuet. Hoc modo sol quoque per signiferum orbem invectus ter- reatribus omnibus animantibus generationis, alimenti vi- teque suam cuique portionem tribuit, quasi legum aucto- ritate optima anni partium temperalione instituta. Quam- obrem Jupiler quoque Nomius et Nemeius vocatur, et νομεὺς (opilio), quod ovibus pabula distribuat : οἱ νόμοι cantus citharceedorum, quoniam et illi animum componunt, decente harmonia , rhythmis et metris decantati. XIX. Oportet autem principem sincerum non recle tantum imperare et scire et posse, sed etiam humanum esse : nam minime consentaneum fuerit pastorem oves odisse et pecoribus suis infensum esse, Quin eliam legi- timus esse-debet : sic enim demum principis dignitatem 36 562 Ev. Διὰ μὲν γὰρ τᾶς ἐπιστάμας χρίνεν ὀρθῶς δυνασεῖται, διὰ δὲ τᾶς δυνάμιος χολάζεν, διὰ δὲ τᾶς χρηστότατος τὸ εὐεργετέν, διὰ δὲ τῶν νόμων τὸ ποτὶ χὸν λόγον. πάντα ταῦτα ποιέν. Ἄριστος δέ x' εἴη ἄρχων ὃ ἀγχοτάτω τῷ νόμῳ ἃ jw οὗτος δέ χ᾽ εἴη 6 μηδὲν αὑτῷ ἕνεχα ποιέων ἀλλὰ τῶν ὑπ᾽ αὐτόν, ἐπει- δήπερ οὐδὲ νόμος αὑτῷ ἕνεκα ἀλλὰ τῶν Om αὐτόν. (Stobaeus Flor. XLVI, 61. Addidi * àv quod in membranis nup . "Ex. τοῦ περὶ μαθημάτων. x. Δεῖ às ἢ μαθόντα παρ᾽ ἄλλω ἣ αὐτὸν ἐξευ- Pra ; ὧν ἐπιστάμων ἦσθα, ἐπιστάμονα γενέσθαι. ὁ μὲν ὦν. μαθὲν παρ’ ἄλλω xal ἀλλότριον, τὸ δ᾽ n αὐτὸν δι᾿ abr) xal ἴδιον. ᾿Εξευρὲν δὲ μὴ ζατοῦντα ἄπορον χαὶ σπάνιον, ζατοῦντα δὲ εὔπορον xal ῥάδιον, μὴ ἐπιστάμενον δὲ ζατὲν ἀδύνατον. Στάσιν μὲν ἔπαυσεν, ὁμόνοιαν δὲ αὔξησεν λογισμὸς εὑρεθείς" πλεονεξία τε γὰρ οὐχ ἔντι τούτω γενομένω καὶ ἰσότας ἐντί. Τούτῳ γὰρ περὶ τῶν συναλλαγμάτων διαλλασσόμεθα" διὰ τοῦτον ὧν οἱ πένητες λαμθάνοντι παρὰ τῶν δυναμένων, el τε πλούσιοι διδόντι τοῖς δεο- μένοις, πιστεύοντες ἀμφότεροι διὰ τούτω τὸ ἴσον δξεῖν. Κανὼν δὲ χαὶ χωλυτὴρ τῶν ἀδιχούντων τὼς μὲν ἐπι- σταμένως ὀργίζεσθαι πρὶν ἀδικὲν ἔπαυσεν, πείσας ὅτι οὗ δυνασοῦνται λαθὲν ὅταν ἐπ᾽ αὐτὸ ἔλθωντι, τὼς δὲ μὴ ἐπισταμένως ἐν αὐτῷ δηλώσας ἀδικοῦντας ἐχώλυσεν ἀδιχῇσαι. habebit. Scientià enim recte judicare poterit, potestate punire , beniguitate beneficum se praebere, denique legum ope hec omnia rationi convenienter facere. Optimus autem erit princeps qui quam proxiime ad legum exemplum accesserit, qualis futurus est, si nihil sua, sed omnia ci- vium gratia faciat, quandoquidem et lex non ipsíus sed ci- vium ergo est. e. Ex libro de Disciplinis. XX. Etenim necesse est te vel ab alio disciplina accepta vel tua ipsum inventione ea quie tenes didicisse. Ab alio discere , alienum quodammodo : per se invenire , proprium hominis est. Atque invenire quidem illi qui nen inquisivit difficile est et rarum, inquirenti autem proclive et facile, ignoranti denique invenire non licet. . Ratio certe inventa seditionem compescit et concordiam augel : quod ubi fit, avaritia locom non habet, viget aequalitas. Ratio est qua contractus conciliat : hinc est quod pauperes a potentioribus accipiant et divites indi- gentibus opem ferant, utrique se ea re juris eequabilitatem obtenturos esse confidentes, Ratio denique quasi regula quzedam et prohibitio injuriarum prudentes ab ira revocat priusquam injuriam faciant, si facerent , latere se non posse ratos; imprudentes autem in manifestis injuriis convictos porro delinquere vetat. . ARCHYT/E (Stobaeus Flor. XLIlI, 135.) ζ΄, ᾿Επιστολαί. , α ο ᾿Αρχύτας Διονυσίῳ ὑγιαίνειν. Ἀπεστάλχαμες πάντες οἱ Πλάτωνος φίλοι τὼς περὶ Λαμίσχον τε xal Φωτίδαν ἀπολαψούμενοι τὸν ἄνδρ: χαττὰν πὰρ τὶν γενομέναν ὁμολογίαν. Ὀρθῶς δέ xz ποιοῖς, μιμνασχόμενος τήνας τᾶς σπουδᾶς, fvuz πάντας ἄμμε παρεχάλεις ποττὰν Πλάτωνος dodo, ἀξιῶν προτρέπεσθαί τε αὐτὸν καὶ ἀναδέχεσθαι «3 τε ἄλλα xal τὰ περὶ τὰν ἀσφάλειαν μένοντί τε xai ἀφο»- μιῶντι, Μέμνασο δὲ καὶ τῆνο, ὅτι περὶ πολλῶ ἐποιήσω τὰν ἄφιξιν αὐτῶ, καὶ ἀγάπας ἐχ τήνω τῷ χρόνω, ὡς οὐδένα τῶν πὰρ τίν. Αἷ δέ τις γέγονε τραχύτας, ἀνθρωπίζεν χρή, κἀποδιδόμεν ἁμῖν ἀδλαξγ τὸν ἄνδρα. Ταῦτα γὰρ πράττων δίχαια πραξεῖς xai ἁμῖν χαριῇ. (Diogenes Laertius lib. 11]. 22.) . β΄. Ἀρχύτας Πλάτωνι ὑγιαίνειν. Καλῶς ποιεῖς, ὅτι ἀποπέφευγας ἐκ τὰς ἀῤῥωςτίας. Ταῦτα γὰρ αὐτός τε ἐπέσταλχας χαὶ τοὶ περὶ Λαμίσχον ἀπάγγελον. Περὶ δὲ τῶν ὁπομναμάτων ἐπεμελή- μες, χαὶ ἀνήλθομες ὁ ὡς Λευχανώς, xai ἐχετύχομες τοῖς Ὀχέλλω ἐχγόνοι. Τὰ μὲν ὧν περὶ νόμω xai βασι- — ἢ f. Epistole. 1. Archytas Dionysio salutem. Misimus omnes Platonis necessarii Lamiscum et Photi- dam, virum illum ahs te recepturi, sicut inter nos conve nerat. Recte igitur feceris, si memineris , quanto a nobis omnibus studio antea efflagitaveris Platonis ad te adves- tum , volens eum incitare ac simul cum alia in te recipere, lum manenti atque abire cupienti publicam fidem dare. Illud etiam memento, magni te ejus adventum astimasse, eumque ex eo tempore tibi ita in amoribus fuisse , ut nemo e ceteris sodalibus fuit. Quodsi que rerum asperitates inciderunt, humaniter te agere convenit illumque nobis incolumem reddere. Hiec enim si facias , et justitiam coles et nobis gratificaberis. 2. Archytas Platoni salutem. Bene facis, quod e morbo convaluisti. Hoc enim el ipse mihi perscripseras, et Lamiscus nuntiavit. Commen- tariorum curam egimus, ad Lucanos profecti, ubi Ocelii nepotes convenimus. Ac de legibus quidem, de regno, de pietate et de universi ortu commentarios simul ipsi FRAGMENTA. ληΐας καὶ ὁσιότατος xoi τᾶς τῶ παντὸς γενέσιος αὐτοί τε ἔχομες, xal τὶν ἀπεστάλχαμες" τὰ δὲ λοιπὰ. οὗτοι νῦν γε δύναται εὑρεθῆμεν" αἱ δέ χα εὑρεθῇ, ἡξεῖτοι. (Diogenes Laertius lib. VIII, 8o.) [4 7 δ ἢνῶμαι καὶ ᾿ΑἈποφθέγματά τινα. α΄ ᾿Αρχύτας, ἀνὴρ Ταραντῖνος, τὰ Πυθαγόρου σο- φός, ὑπὲρ παίδων ἀγωγῆς γράφων, ἔστω, φησίν, ὃ πατὴρπαράδειγμα ἀρετᾶς τοῖς παισίν. (Philostratus vit. Apollon. 'Tyan. lib. VI cap. 31 pag. 270 ed. Olear. Posui ἀρετᾶς pro vulgata scriptura ἀρετῆς.) Β΄. Ἀρχύτας ἔλεγεν: Ὥσπερ ἔργον ἐντὶ εὑρὲν ἐχθὼὺν ἄκανθαν μὴ ἔχοντα, οὕτω καὶ ἄνθρωπον μὴ χε- κτυ, μένον τι δολερὸν xat ἀχανθῶδες. (Elianus Var. Hist. lib. X, 12. Scripsi ἐντὶ εὑρὲν; codd. ἐστὶν εὑρεῖν.) Y. Ἀρχύτας ἔφη, ταυτὸν εἶναι διαιτητὴν xat βωμόν, ἐπ᾽ ἄμφω γὰρ τὸν ἀδιχούμενον χαταφέύγειν. (Aristoteles Rhet. lib. ΠῚ cap. lI. pag. T a ed. Bekker. Reposui τὸν ἀδιχούμενον χαταφεύγειν; codd. τὸ ἀδικούμενον χαταφεύγει.) δ΄, Σπίνθαρος διηγεῖτο πολλάκις περὶ ᾿Αρχύτου Ἵαραντίνου, ὅτι διὰ χρόνου τινὸς elc ἀγρὸν ἀφιχόμενος, £x στρατείας νεωστὶ παραγεγονώς, ἣν ἐστρατεύσατο $63 $ πόλις εἷς Μεσσηνίους, ὡς εἶδε τόν τε ἐπίτροπον xai τοὺς ἄλλους οἰχέτας οὐχ εὖ τῶν περὶ τὴν γεωρ- γίαν ἐπιμελείας πεποιημένους, ἀλλὰ μεγάλῃ τινὶ χε- ρημένους ὀλιγωρίας ὑπερθολῇ, ὀργισθείς τε χαὶ ἀγα- ναχτήσας οὕτως, ὡς ἂν ἐχεῖνος, εἶπεν, éx ἔοιχε, πρὸς τοὺς οἰκέτας, ὅτι εὐτυχοῦσιν, ὅτι αὐτοῖς ὥργισται᾽ εἰ γὰρ μὴ τοῦτο συμδεδηχὸς ἦν, οὐκ ἄν ποτε αὐτοὺς ἀθώους γενέσθαι; τηλικαῦτα ἡμαρτηκότας. (Jamblichus de vit. Pythag. cap. 31 pag. 405 ed. Kiessling. Cf. Cicero Tusc. lib. IV, 36; Valer. Maxim. lib. IV cap. 1, extern. 1; Plutarch. de pueror. instit. cap. 14; Hieroriym. Epist. IX ad Salvinam, tom. Í pag. 5o ed. Tribbechov. Adde Mahnii diatr. de: Áristoxeno pag. 47 seq. ed. Lips.) ε΄. Ἀρχύτας 6 Ταραντῖνος, πολιτιχός τε xal φιλό- σοφος ἀνὴρ γενόμενος, πολλοὺς ἔχων olxétac, τοῖς αὐτῶν παιδίοις πάνυ σφόδρα ἑτέρπετο, μετὰ τῶν οἷ- χοτρίθων ratto μάλιστα δὲ ἐφίλει τέρκεσθαι αὐτοῖς ἐν τοῖς συμποσίοις, (Elianus Var. Hist, lib. UI, 15.) ς΄. Ἀρχύτας τά τε ἄλλα ἦν σώφρων, καὶ οὖν χαὶ τὰ ἄχοσμα ἐφυλάττετο τῶν ὀνομάτων. ᾿Επεὶ δέ ποτε ἐδιάζετό τι εἰπεῖν τῶν ἀπρεπῶν,, οὐχ ἐξενιχήθη , ἀλλ᾽ ἐσιώπησε piv αὐτό, ἐπέγραψε δὲ κατὰ τοῦ τοίχου ; δείξας μέν, ὃ εἰπεῖν ᾿ἰδιάζετο, οὗ μὴν βιασθεὶς εἶπεν. (JElianus Var. Hist. lib. XIV, 19.) babemus, simul tibi misimus : reliqua scripta nunc certe reperiri non possunt; si inventa fuerint, ad te per- ferentur. g- Sententiste quzedam et Apophithegmata. 1. Archiytas Tarentinus et Pythagora doctrina imbutus, de puerorum educatione scribens, Sit , inquit, pater filiis virtutis exemplar. 2. Arcliytas dicebat : Quemadmodum difficile est piscem spinas non habentem invenire, sic et liominem qui non habeat dolosum quid et aculeatum. 3. Archytas dixit, idem esse arbitrum et aram, quo- niam ad utrumque is qui injuriam accepit confugere solet. 4. Spintharus sape narrabat Archytam Tarentinum, quum post aliquod temporis intervallum a bello redux quod Tarentini adversus Messenios gesserant, rus suum reviseret , et villicum cum cetera familia ren rusticam non diligenter, sed admodum negligenter curasse animadverte- ret, tanta ira et indignatione concepta, quantam talis vir coneipiat, ad rerum statum accommodate dixisse, bene cum famulis agi, quod iratus esset, alias tantorum delictorum praves justasque poenas daturos esse. 5. Archytas Tarentinus, vir reipublicee simul et philo- sophie deditus , quum multos haberet servos , eorum filiis valde delectabatur, cum vernulis ludens; maxime autem inter convivia illis delectari solebat. 6. Archytas cum aliia in rebus modestus fuit, tum vero eliam verborum obscconilatem vitabat. Quurn vero ali- quando cogeretur inhonestum aliquid dicere, non est viclus, sed tacnit id quidem, inscripsit autem in pa- riele , monstrans, quod dicendum erat, nec tamen coactus dixit. 7. Nullam capitaliorem pestem, quam corporis volu- ptatem, hominibus dicebat (Archytas) ἃ natura datam, cujus volupta!is avide libidines temere et effrenate ad potioandum íncitarentur. Hinc patrie' proditiones, binc rerum publicarum eversiones, hinc cum hostibus clande- stina colloquia nasci ; pullum denique scelus, uullum malum . facinus esse, ad quod suscipiendam non libido voluptatis impelleret ; stupra vero et adulteria et omne tale flagitium nullis aliis illecebris excitarb, nisi voluptatis. Quumque homini sive natura sive quis deus nihil mente proestabilius dedisset, huic divino muneri ac dono nihil esse tam ini- micum quam voluptatem. Nec enim libidine dominante temperantise locum esse; neque omnino in voluptatis regno virtutem posse consistere. Quod quo magisintelligi posset, 36. τιν, 564 B. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ MAGHMATIKA. α΄. Ἐχ τοῦ περὶ τᾶς μχθηματιχᾶς. L Λέγει δὲ (Ἀ ρχύτας ὃ Πυθαγόρειος) ἐν τῷ περὶ μαθηματιχῆς εὐθὺς ἐναρχόμενος τοῦ λόγον τάδε’ Καλῶς μοι δοχοῦντι (οἵ περὶ’ Πυθαγόραν ) τὸ περὶ τὰ μαθήματα διαγνῶναι, καὶ οὐθὲν ἄτοπον ὀρθῶς αὐ- τὼ; περὶ ἕχαστον θεωρέν. Περὶ γὰρ τᾶς τῶν ὅλων φύσιος χαλῶς διαγνόντες, ἔμελλον xat περὶ τῶν χατὰ μέρος, οἷά ἦντι, ὀψεῖσθαι. Περί τε δὴ τᾶς τῶν ἄστρων ταχυτᾶτος, xal ἐπιτολᾶν, καὶ δυσίων παρέδω- xav ἁμῖν διάγνωσιν " xal περὶ γαμετρίας, καὶ ἀρι- ϑμῶν, καὶ οὐχ ἥχιστα περὶ μωσιχᾶς δ᾽ ταῦτα γὰρ τὰ μαθήματα δοκοῦντι ἦμεν P ἀδελφεά. Πρᾶτον μὲν ὧν ἐσκέψαντο, ὅτι οὗ δυνατόν ἐντι ἦμεν ψόφον, μὴ γεναθείσας πλαγᾶς τινων ποτὶ ἄλλαλα. ΠΙλαγὰν δὲ ἔφαν γίνεσθαι, ὄὅχκα τὰ φερόμενα ἀπαντιάξωντι 5 ἀλ- λάλοις Συμποτητὰ 4 μὲν ἐναντίαν φορὰν φερόμενα, ἀπαντιάζοντα αὐτὰ αὑτοῖς * συγχαλᾶν - τὰ δὲ ὁμοίως φερόμενα, μὴ ἴσῳ δὲ τάχει, περικαταλαμθανόμενα παρὰ ! τῶν ἐπιφερομένων, τυπτόμενα ποιὲν g ψόφον. Πολλὼς μὲν δὴ αὐτῶν oóx ἔντι ἁμῶν τᾷ φύσι οἵους ARCHYT/E τε γινώσχεσθαι" τὼς u£v διὰ τὰν ἀσθένειαν τᾶς xÀa- ἡᾶς τὼς δὲ διὰ τὸ μᾶχος τὰς ἀφ᾽ ἁμῶν ἀποστάσιος" τινὰς δὲ xat διὰ τὰν ὑπερόολὰν τῶ μεγέθεος - οὐ γὰ: παραδύεσθαι εἷς τὰν ἀχοὰν ἁμῖν τὼς μεγάλως τῶν ψόφων, ὥσπερ οὐδὲ τὰ σύστομα τῶν τευχέων, ὅκχε πολύ τις ἐγχέη, οὐδὲν ἐγχεῖται. Τὰ μὲν ὧν ποτιτί- πτοντα ποτὶ τὰν αἴσθασιν, τὰ μὲν ἀπὸ τᾶν πλανᾶν ταχὺ παραγίνεται, χαὶ ὀξέα φαίνεται, τὰ δὲ βραδέως xoi ἀσθενέως, βαρέα δοχοῦντι ἦμεν. Αἱ γάρ τις δῥά- 660v» λαθὼν χινοῖ ὀρθῶς xai ἀσθενέως, τᾷ πλανᾷ βαρὺν ποιασεῖ ἢ τὸν ψόφον" αἱ δὲ χατταχύ τε χαὶ ἰσχυρῶς, ὀξύν. Οὐ μόνον δὲ χατὰ τοῦτο γνοέηυες dv, ἀλλὰ καὶ ὅχχα áuic! ἢ λέγωμες ἢ ἀείδωμες, χρήζομες καὶ μέγα φθέγξασθαι xal ὀξύ, σφοδρῷ τῷ πνεύματι φθεγγόμενοι. — " Ett δὲ xol τοῦτο συμδαίνει, ὥσπερ ἐπὶ βελῶν" τὰ μὲν ἰσχυρῶς ἀφιέμενα πρόσω φέρεται, τὰ δὲ ἀσθενέως, ἐγγύς" τοῖς γὰρ ἰσχυρῶς φερομένοις μᾶλλον ὑπαχούει ὁ ἀήρ, τοῖς δὲ ἀσθενέως, σσον. Τοῦτο δὲ xal ταῖς φωναῖς συμδήσεται" τὰ " μὲν ὑπὸ τῶ ἰσχυρῶ τῶ πνεύματος φερομένα ' μεγαλα τε ἦμεν καὶ ὀξεῖα, τὰ 7 δὲ ὑπὸ ἀσθενέος, αιχρά τε xai βαρεῖα. ᾿Αλλὰ μὰν xal τοῦτο χατείδοιες ἰσχυρῷ τόπω ? σαμήῳ 9, ὅτι τῷ αὐτῶ φθεγξαμένω μέγα μέν, πόρσωθεν χἀχούσαμες" μιχρὸν δέ, οὐδὲ ἐγγύθεν. Ἀλ:ὰ fingere animo jubebat tanta incitatum aliquem voluptate corporís , quanta percipi posset maxima : nemini censebat fore dubium , quin tamdiu , dum ita gauderet , nibil agitare niente, nihil ratione, nihil cogitatione consequi posset. Quocirca nihil esae tam detestabile tamque pestiferum, quam voluptatem : si quidem ea, quum major esset atque longior, omne aniimí lumen exstingueret. (Cicero de Senectute cap. XII.) 8. Verum ergo illud est , quod ἃ Tarentino Archyta , ut epinor, dici solitum, nostros senes commemorare audivi ab aliis senibus auditum ; si quis in celum ascendisset naturamque mundi et pulchritudinem siderum per- spezxisset , insuavem illam admirationem ei fore, que jucundissima fuisset, si aliquem, cui narraret, ha- ouisset. (Cicero de Amicitia cap. XXIII ) B. PHYSICA ET MATHEMATICA. 1. E hHbro de Mathematica. J. Dicit autem ( Archytas Pythagoreus) in lihro de Ma- thiematica statim initio tractatus hacce : Bene mihl videntur ( Pythagorei) de disciplinis judi- casse, ac sine ineptiis recle de unaquaque quzsivisse. Quum enim de universi natura recte statuissent , volebant etiam qualia singula essent considerare. Astrorum igitur celeritatem eorumque ortus et occasus cognitos nobis tra- diderunt, itemque geometriam et numeros maximeque musicam : quippe he discipline videntur esse cognato. Primum igitur reputarunt, non posse fieri sonitum pisi facta quorundam inter se percussione. Percussionem au- tem fieri dixerunt , quando qux moventur inter se occur- rerent. Nam volantia quidem eodem tempore , quzxe con- trario motu feruntur, postquam invicem occurrerunt, a moiu cessare : qua» autem similiter feruntur, sed nos - cequali celeritate , deprehensa ab insequentibus , percusss sonum edere. Horum quidem multos non tales esse, ut a nobis noscantur, partim propter ictus debilitatem , par- tim propter intervalli quo a nobis distant longinquilalem, parlim etiam propter nimiam magnitudinem ; non enim accidere ad aures nostras magnos sonos, quemadmodum etiam in vascula angusti oris, »i quis multum infundat, nihil infunditur. Quse igitur sensibus percipiuntur, eorum alia ictibus celeriter allabentia acuta apparent , alia tarde alque imbecille, gravia videntur esse. Si quis enim ba- culum sumtum moveat recta ac parum valide , ictu faciet sonitum gravem : sl vero celeriter et fortiter, aculum. Neque vero solum eo modo hoc cognoscimus, sed etiani, quando nos vel loquimur vel canimus, vehementi spiritu utentes magna et acuta voce verba proferre volumus. Porro etiam idem contingit quod in jaculis , siquidem for- titer vibrata longe feruntur, invalido jactu, prope; qui fortiter vibralis magis cedit aer, parum valide, minos. Hoc vocibus quoque continget, ut quse fortiore spiritu profertur magna et acuta sit, que invalido spiritu , parva et gravis. Ceterum et hoc e certo spatil signo intellexi- mus , nos clare sonantem eundem hominem e longinquo audivisse, submisse loquentem ne e propinquo quidem. Verum in tibiis etiam spiritus qui ex ore emittitur in propiora ab ore foramina incidens propter vim vehemen- tem aculiorem sonum dat, in remotiors, graviorem; ul FRAGMENTA. μὰν καὶ ἕν ya τοῖς αὐλοῖς τὸ ix τῶ στόματος φερόμε- vov πνεῦμα: ἐς μὲν τὰ ἐγγὺς τῶ στόματος τρυπήματα ἐμπίπεον,, διὰ τὰν ἰσχὺν τὰν σφοδρὰν ὀξύτερον ἄτον ἀφίησιν, ἐς δὲ τὰ πόρσω, βαρύτερον. ὥστε δῆλον, ὅτι ἅ ταχεῖα χίνασις P. ὀξὺν ποιεῖ, ἁ δὲ βραδεῖα βαρὺν τὸν ἄχον. ᾿Αλλὰ μὰν χαὶ τοῖς ῥόμθδοις τοῖς ἐν ταῖς τελεταῖς κινουμένοις τὸ αὐτὸ συμδαίνει' ἀσυχᾶ μὲν κινούμενοι βαρὺν ἀφίεντι ἄχον, ἰσχυρῶς δέ, ὀξύν. Ἀλλὰ τὰν χαὶ ὁμοίως 6 ἃ κάλαμος" αἴχα τις αὐτῷ τὸ κάτω μέρος ἀποφράξας ἐμφυσῇ,, ἀφήσει τινὰ βαρεῖαν φωνάν ** αἱ δὲ xal ἐς τὸ μέσον ἢ ἀνωτάτω “ μέρος αὐτῷ. ὀξὺ φθεγξεῖται. Τὸ γὰρ αὐτὸ πνεῦμα διὰ μὲν τῷ μαχρῶ τόπω ἀσθενὲς φέρεται, διὰ δὲ τῷ μήονος σφοδρόν. Εἰπὼν δὲ χαὶ ἄλλα περὶ τοῦ διαστη- ματικὴν εἶναι τὴν τῆς φωνῆς κίνησιν, συγ- χεφαλαιοῦται τὸν λόγον, ὡς ὅτι μὲν δὴ τοὶ - ὀξεῖς φθόγγοι τάχιον χινέονται. τοὶ " δὲ βαρεῖς, βρά- διον, φανερὸν ἁμῖν ἐχ πολλῶν γέγονεν. ( Porphyrius Comment. ad Ptolemzi llarmo- nica in Jo. Wallisii Opp. Mathem. Oxonii 1699 editis vol. 111 pag. 236-238. Emendavi : * μω- σιχᾶς ; codd. μουσικῆς. P ἦμεν ; codd. εἶμεν. * ἀπαν- τιάξωντι ; codd. ἀπαντάξαντα. 4 συμποτητὰ;; codd. συυπετητὰ. * αὑτοῖς; codd. αὐτοῖς. ! παρὰ; codices περὶ. 8 ποιὲν; codd. ποιεῖν. P motacsi ; codd. ποιήσει. ! χνοίγμες ἂν ἀλλὰ xal Óxxa ἁμὲς ; libri γνοίημεν ἀλλὰ xai ὅχχα pec. E τᾷ μὲν; codd, τὰ μὲν. ! φερο- μένα ; libri φερόμενα. πὸ «x δὲ; codd. τὰ δὲ. n τόπω ; libri τόπῳ. 9 σαμήῳ;; codices σαμίῳ." χίνασις; libri χίνησις. 4 ὁμοίως ὃ χάλαυος ; codices ὅτου ἃ χάλαμος. * 1tvà βαρεῖαν φωνάν ; codd. ἢσυχάμην φωνάν vel τινὰ ἁμῖν φωνάν. * ἐς τὸ μέσον ἢ ἀνωτάτω μέρος αὐτῶ; libri ἐς τὸ ἅμισυ 7] ἀπόστον μέρος αὐτῷ. * τοὶ; libri τοι. * τοὶ δὲ: libri οἱ δὲς Caeterum prima hujus fraginenti verba in hunc modum scripta exhibet Nicomachus Arithm. lib. 1 cap. 3 p. 70 ed. Ast. $66 ᾿Αρχύτας ὃ Ταραντῖνος ἀρχόμενος τοῦ ἁρμονιχοῦ τὸ αὐτὸ οὕτω πως λέγει" Καλῶς μοι δοχοῦντι τὸ περὶ τὰ μαθήματα διαγνώμεναι, χαὶ οὐδὲν ἄτοπον αὐτοὺς ὁρ-- θῶς, οἷά ἐντι, περὶ ἑχάστω φρονέειν " περὶ γὰρ τᾶς τῶν ὅλων φύσιος χαλῶς διαγνόντες ἔμελλον χαὶ περὶ τῶν χατὰ μέρος, οἷά ἐντι, Καλῶς ὀψεῖσθαι. Περὲ δὲ δὴ τᾶς ἀριθμητιχᾶς καὶ γεωμετρίας xal σφαιριχὅς πα- ρέδωχαν ἄμμιν σαφῆ διάγνωσιν, οὐχ ἥχιστα δὲ xol περὶ μωσιχᾶς. Ταῦτα γὰρ τὰ μαθήματα δοχοῦντι ἔμμεναι ἀδελφεάύ, Τὰ τῶ ὄντος πρώτιστα δύο εἴδεα τὰν ἀναστροφὰν ἔχει.) ᾿ β΄. "Ex τῶν διατριβῶν. 11. Καὶ δοκεῖ ἃ λογιστιχὰ ποτὶ τὰν ἄλλαν σοφίαν τᾶν μὲν ἀλλᾶν τεχνᾶν xol πολὺ διαφέρειν, ἀτὰρ xal τὰς γεωμετριχᾶς ἐναργεστέρως * πραγματεύεσθαι ἃ θέλει" χαθ’ ἃ ἐχλείπει γὰρ ἃ γεωμετρία, τὰς ἀποδεί-- ξεις ἃ λογιστιχὰ ἐπιτελεῖ. Καὶ ὁμοῦ ἐντιϊ εἰδέων τε ἃ πραγματεία, xal τῶν περὶ τὰ εἴδεα b. (Stobaeus Eclog. lib. I cap. I pag. 4 ed. Gais- ford. Emendavi : * ἐναργεστέρως; codd. ἐναργε- στέρω. P xal ὁμοῦ ἐντι εἰδέων τε ἃ πραγματεία xal τῶν περὶ τὰ εἴδεα; codd. xai ὅμως εἰμὲν εἰδέων τε ἁ πραγματεία, καὶ τὰ περὶ τοῖς εἴδεσιν. ). q'. 'Ex τοῦ περὶ νοῦ xal αἰσθήσεως. IIT. Αἴσθασις μὲν ἐν σώματι γίνεται, νόος δ᾽ ἐν ψυχᾷ. Τὸ μὲν γὰρ ἀρχὰ τῶν αἰσθατῶν ὑπάρχει, τὸ δὲ τῶν νοατῶν. Πλάθεος γὰρ μέτρον ἀριθμός, μά- χεος δὲ ποῦς, ῥοπᾶς δὲ καὶ στάθμας ζυγόν, ὀρθότατος δὲ xai εὐθύτατος χανὼν xal στάθμα ὀρθὰ γωνία, Οὔ- To δὲ καὶ τῶν μὲν σωμάτων αἴσθασις μέτρον. τῶν δὲ νοατῶν νόος ἀρχὰ xal μέτρον ἐντί. Καὶ 6 μὲν νόος ἀρχὰ νοατῶν τε καὶ φύσι * πράτων- $ δὲ αἴσθα-- σις αἰσθατῶν xal φύσι δευτέρων ἢ. Ὃ μὲν γὰρ áuiv ἐντι ἀρχὰ τᾶς ψυχᾶς, & δὲ τῷ σώματος. Καὶ ὁ uiv manifestum sit, celeri motu acutum, tardo gravem so- num edi. .Sed et rhombis qui in mysteriis moventur idem accidit : quippe leniter moti gravem reddunt sonum, fortiter acutum. Quin etiam similiter calamus : si quis obstrueta infima parte eum inflaverit, gravem sonum edet : si vero media aut summa parte, acute sonabit. Namque idem spiritus per longius loci intervallum amissa vi penetrat, per brevius spatium retenta vehementia per- vadit. Sed alia quoque in eam sententiam locutus , ut vocem per intervalla moveri diceret, facta disputationis summa ait, acutos sonos celerius moveri, graves tardius, e multis rebus nos intelligere. 2. E disputationibus. ' 1T. Ac videtur arithmetica relique scientioo comparata cum aliia artibus multo antecellere , tum vero etiam pla- nius ac diligentius quam geometria ea qua vult pertra- ctare : ubi enim deficit geometria , ibi probationes ari - thmetica absolvit. Quin etiam simul formarum eorumque qua formis conveniunt pervestigalio est. 3. Ex libro De mente et sensu. III. Sensus quidem ín corpore reperitur, mens autem in anima. Nam ut ille eorum qua sub sensus cadunt principium est : ita hoec eorum qui δῦ intellectum. Etenim multitudinis mensura numerus habetur, longilu- dinis autem pes, ponderis vero et amussis trutina, por- rectionis denique οἱ rectitudinis regula et norma rectus angulus. Sic etiam corporum quidem mensura sensus est, rerum autem intelligendarum mens principium ac mensura. Et mens quidem intelligibilium suaque natura primarum rerum principium est , sensus vero sensibilium 566 νόος τῶν τιμιωτάτων ἐντὶ χριτάς, & δ᾽ αἴσθασις τῶν χρησιμωτάτων. Ἃ μὲν γὰρ αἴσθασις τῷ σώματος ἕνεχεν συνέσταχε χαὶ τᾶς ἐς τοῦτο λειτουργίας, ὃ δὲ νόος καὶ τᾶς ἐς ταῦτα πολυφραδμοσύνας. Καὶ ὃ μὲν νόος ἐντὶ ἀρχὰ τᾶς ἐπιστάμας, ἃ δ᾽ αἴσθασις τᾶς δό-- ξας * ἁ μὲν γὰρ ἔχει τὰν ἐκ τῶν αἰσθχτῶν ἐνέργειαν, 6 δὲ τὰν ix τῶν νοατῶν, Ἵ υγχάνοντι δὲ τὰ μὲν αἷ- σθατὰ τῶν πραγμάτων χινάσιος μεταλαμθάνοντα χοινὰ ἐόντα, τὰ δὲ νοατὰ στάσιος χαὶ ἰδιότατος, Παρα- πλασίως δὲ xai & αἴσθασις xat 6 νόος ἔχοντι. Ἃ μὲν γὰρ αἴσϑασις τῷ αἰσθατῷ, τὸ δ᾽ αἰσθα τὸν καὶ χινεῖται xal μεταύαλλει xal οὐδέποτε ἐν ταυτῷ ἀτρεμεῖ, διὸ xal μᾶλλον καὶ ἧττον xal βέλτιον xol χεῖρον γίνεται δρῆν ὃ δὲ νόος τῷ νοατῷ, τὸ δὲ νοατὸν ἀχίνατον ἐξ οὐσίας" διὸ οὔτε μᾶλλον, οὔτε ἧττον, οὔτε βέλτιον, οὔτε χεῖρόν ἐντι νοεῖν τὸ νοατόν. Καὶ χαθάπερ νόος τὸ πρᾶτον βλέπει xal τὸ παράδειγμα, οὕτως & αἴσθα- σις τὰν εἰκόνα xai τὸ δεύτερον. ὋὉ μὲν γὰρ νόος οὐχ ἄνθρωπον ἁπλῶς, à δ᾽ αἴσθασις ἁπλῶς τὰν τῶ ἁλίω σφαῖραν ἢ τὰς χειροτεχνᾶν ἐργασίας βλέπει 5, "Ent μὲν νόος ἀμερὴς καὶ ἀδιαίρετος, χαθάπερ μονὰς xai στιγμά" παραπλασίως δὲ xai τὸ νοατόν. Τὸ γὰρ εἷ- δος οὔτε πέρας σώματός ἐντι οὔτε ὅρος, ἀλλὰ μόνον τύπωσις τῷ ὄντος, à ὄν ἐντι, ἃ δ᾽ αἴσθασις μεριστὰ καὶ διαιρετά, Τῶν γὰρ ὄντων ἐντὶ τὰ μὲν αἰσθατά, τὰ δὲ δοξαστά, τὰ δὲ ἐπιστατά, τὰ δὲ νοατά. Καὶ τὰ μὲν σώματα, ὧν ἐντί τις ἀντιτυπία, αἰσθατά " δο- ΑΒΟΗΥΤΑ͂ΙΣ ξαστὰ δὲ τὰ μετέχοντα τῶν εἰδέων ὡς αἱ εἶχόνες, οἷον 6 τὶς ἄνθρωπος τῷ ἀνθρώπω, xal τὸ τὶ τρίγωνον τῷ τριγώνω᾽ ἐπιστατὰ δὲ τὰ τοῖς εἴδεσι συμδεδακχότα ἐξ ἀνάγκας, ὡς ἐν γαμετρία τὰ τοῖς σχήμασι" νοατὰ δὲ αὐτὰ τὰ εἴδεα, καὶ αἱ ἀρχαὶ τῶν ἐπιστατῶν" οἷον αὖ- τὸς 6 χύχλος, xal τρίγωνον, xai σφαῖρα. Τυγχάνοντι δὲ xal ἐν ἁμῖν αὐτοῖς χατὰ ψυχὰν γνώσιες τέτταρες, νόος, ἐπιστάμα, δόξα, αἴσθασις ", ὧν αἱ μὲν δύο τῷ λόγω ἀρχαί ἐντι, οἷον νόος καὶ αἴσθασις, τὰ δὲ δ᾽» τέλη οἷον ἐπιστάμα xal δόξα. Τὸ δὲ ὅμοιον ἀεὶ τῷ ὁμοίω γνωστικόν, ὅθεν φανερὸν ὅτι ὁ μὲν νόος ἐν &utv τῶν νοατῶν γνωστιχός, ἁ δ᾽ ἐπιστάμα τῶν ἐπιστατῶν, ἁ δὲ δόξα τῶν δοξαστῶν, ἁ δ᾽ αἴσθασις τῶν αἰσϑατῶν. Διόπερ ὧν δεῖ μεταθαίνειν ἀπὸ μὲν τῶν αἰσθατῶν ἐπὶ τὰ δοξαστὰ τὰν ὀιάνοιαν, ἀπὸ δὲ τῶν δοξαστῶν ἐπὶ τὰ ἐπιστατά, χαὶ ἀπὸ τούτων ἐπὶ τὰ νοατά - ταῦτα δὲ σύμφωνα ποιητέα θεωροῦντα 4 Oi αὐτῶν ἀλαθειαν. Διωρισμένως δὲ τούτων τὰ νοατὰ * δεῖ νοῆσαι, χαθά- περ γραμμὰν δίχα τετμαμέναν xal ἴσα πάλιν ἑκατέ- pov τμάματα τετμαμένα ἔχουσαν ἀνὰ τὸν αὐτὸν λόγον xat οὕτω διηρήσθω κατὰ τὸν αὐτὸν ποττὸ δρα- τόν, xal πάλιν ἑκάτερον οὕτω διωρίσθυ», ὥστε € δια-- φέρεν σαφηνείᾳ τε xat ἀσαφείᾳ ποτ᾽ ἄλλαλα. Τὺν αὐτὸν δὴ τρόπον τῶ μὲν δὴ αἰσθατῶ τὸ μὲν ἅτερον τμᾶμαά ἐντι, τά τε εἴδωλα τὰ ἐν τοῖς ὕδασι xal ἐν τοῖς χατόπτροις, τὸ δ᾽ ἅτερον P μέρος, ὧν αὗται oi! εἰ- χόνες, φυτὰ xal ζῷα" τῶ δὲ νοατῶ τὸ μὲν ἀνάλονον et sua natura secundarum. Namque ut illa nobis anima principium est, ita hic corporis. Porro mens de prestan- tissimis rebus judicat, sensus de utilissimis. Quippe quomodo sensus corporis causa atque ad illud juvandum procreatus est : sic mens ad bas res prudenter consideran- das adhibetur. Pra:terea mens scientizg principium est , seusus opinionis : siquidem haud aliter liic sub sensus cadentium habet perfunctionem atque illa intelligibilium. Jam vero sensibilia moventur et communia sunt, intelli- gibilia consistunt ac singularia apparent. Similiter sensus quoque ac mens se habent. Etenim sensus quidem ad id quod $entiri polest refertur; hoc autem el movelur οἱ mutatur, neque unquam quiescit , ideoque forte tum ma- gis ac miuus, tum melius ac delerius sentijur : mens vero ad id quod iutelligi potest refertur, hoc autem natuftze suce convenienler motu caret, ideoque nec magis nec minus, neque melius ncque delerius intelligitur. Jam quemadmodum mens primum et exemplum conspicit , sic sensus simulacrum et secundum. Nimirum ut mens non simpliciter hominem considerat : ita simpliciter sensus solis orbem vel artificum opera. Accedit quod mens qui- dem unitatis et puncti inslar individua et indiscreta est : similiter omnis res intelligibilis. Forma enim neque finis neque terminus corporis est, sed tantum figuratio rei, qua- tenus res est : atsensus dividi ac separari potest. Nempe eorum qua sunt alía sensu, alia opinione, alia scientia, alia denique intellectu comprehendugtur. Et corpora quidem qua resistunt sensu. comprehenduntur; opinione aotem qui formas habent, ut imagines, velut homo quidam hominis, et triangulum quoddam trianguli ; scienlià vero quae necessario formis eveniunt, ut in geometria figuris ; intellectu denique cum ipse forme, ium doctrinarum principig, ut ipse circulus, ipsum triangulum, ipsa sphaera, Jam in anima quoque nostra qualtgor cernuntur cognoscendi facultates, mens, scientia, opinio, sensus; e quibus duo ralionis principia sunt, mens ac sensus , dno fines, scientia et opinio. Quum porro simile semper a simili cognoscatur, efficitur ut mens nostra qua sub in- tellectum cadunt cognoscat , scientia quze sub scientiam, opinio quae sub opinionem, sensus quse sub sensum. Quamobrem transeundum est a sensibilibus ad opinabilia, ab opinabilibus ad ea quie sub scientiam cadunt aique ab his ad intelligibilia : haec autem apte inter se conjungenda suat per ea veritatem spectapli. Ex his iulelligibilia defi- nite cogitari oportet , tanquam lineam bifariam divisam et aequalia rursus utriusque partis segmenta pro pari portione habentem : atque ita dispertila sit linea pro portione ocu- lis conspicua , rursusque utraque pars sic distincta sit , ui perspieuitate et obscuritate inter se diflerant. Eodem modo sensibilium alterum segmentum contiuet simulacra in aquis et speculis repercussa, alterum plantas et ani- malia, quorum sunt istae imagines : infelligibilium vero FRAGMENTA. ἔχον ὡς αἵ εἴχόνες τὰ περὶ μαθήματα γένεά ἐντι !. Ot γὰρ περὶ γαμετρίαν P, ὑποθέμενοι τό τε περισσὸν xal τὸ ἄρτιον καὶ σχήματα χαὶ γωνιᾶν τρισσὰ εἴδεα, ἐκ τούτων πραγματεύονται τὰ λοιπά’ τὰ Ob πράγματα ἐῶντι ὡς εἰδότες, λόγον τε οὐχ ἔχοντι διδόμεν οὔθ᾽ ab- τοῖς " οὔτ᾽ ἄλλοις, ἀλλὰ τοῖς μὲν αἰσθατοῖς, ὡς εἶχός, γρῶνται, ζατοῦντι δὲ οὐ ταῦτα, οὐδὲ τούτων ἕνεχα ποιεῦντι τὼς λόγως, ἀλλὰ τᾶς διαμέτρω χάριν xal αὐτῶ τετραγώνω. — "l'ó δεύτερον τμᾶμαά ἐντι τῶ voa ci), περὶ ὃ ἃ " διαλεκτιχὰ χατασχολεῖται P, Αὗτα * γὰρ τῷ ὄντι οὐ τὰς ὑποθέσιας 7, ἀλλ᾽ ἀρχάς τε xal ἐπιδάσιας ποιεῖται, μέχρι ἂν ἐπ᾽ ἀνυπόθετον " τῶ παντὸς ἀρχὰν ἔλθη, xal πάλιν αὐτᾶς ἐχομένα χαταδῇ ' ἐπὶ τὰν τε- Ἀευτάν, οὐδενὶ προσχρωμένα " αἰσθατῷ,, ἀλλ᾽ εἴδεσιν αὐτοῖς δι᾽ αὐτῶν. ᾿Ἐπὶ δὲ τέτταρσι ? τούτοις τμάμασι χαλῶς ἔχει διανέμεν χαὶ τὰ πάθεα τᾶς ψυχᾶς, χαὶ καλέσαι νόασιν μὲν τὸ Y ἐπὶ τῷ ἀχροτάτω, διάνοιαν δὲ ἐπὶ τῷ δευτέρω,, ἐπὶ δὲ τῶ τρίτω πίστιν, εἰκασίαν δὲ ἐπὶ τῶ τετάρτω. (Stobzus Eclog. lib. 1 cap. 4o pag. 317 seqq. ed. Gaisford. usque ad verba ἁ δὲ δόξα τῶν δοξα- στῶν, & δὲ αἴσθασις τῶν αἰσθατῶν. Reliqua servavit Jamblichus in Villoisoni Anecdotis Graecis tom. lI pag. 199. Congruit autem hic locus cum iis que leguntur apud Platonem de Republ. lib. VI p. 510 seq. Emendavi : * φύσι πράτων; codd. φύσει πρῶτον vel πράτων. P φύσι δευτέρων ; libri φύσει δευτέρων. 5 τὰς χειροτεχνᾶν ἐργασίας βλέ- πει; codd, τὰς χειροτεχνατῶν. 4 ποιητέα θεωροῦντα; cod. ποιητά, θεωρούμενα. * τούτων τὰ νοατὰ ; cod. τούτων τὰ μὲν ταῦτα," ἔχουσαν; deest in cod. € χατὰ- cod. καὶ. ἃ ὥστε διαφέρεν σαφηνείᾳ τε καὶ ἀσα- φείᾳ ποτ᾽ ἄλλαλα; cod. xol διαφέρεν σαφηνείᾳ τε xal δ61 ἀσαφείᾳ ποττ᾽ ἄλλα. ' ἅτερον, cod. ἕτερον. αὶ αὗται αἵ; cod. ταῦτ᾽, ! γένεά ἐντι; cod, γένη ἐντί, 5 γαμετρίαν; cod. γεωμετρίαν. n οὔθ᾽ αὑτοῖς; cod. οὔτ᾽ αὐτοῖς, 9 & διαλεχτιχὰ ; cod. διαλεχτιχά. P χατασγολεῖται; cod. χατασχόληται. 4 αὗτα; cod. αὐτά, τ τῷ ὄντι οὐ τὰς ὑποθέσιας, ἀλλ᾽ ἀρχάς τε καὶ ἐπιξάσιας ποιεῖται; cod. τῷ ὄντι τὰς ὑποθεσίας, ἀλλ᾽ ὑποθεσίας, ἀλλ᾽ ἀρ- χάς τε xai ἐπιδασίας ποιεῖται. * μέχρι ἂν ἐπ᾽ ἀνυπό- θετον τῶ παντὸς ἀρχὰν ἔλθῃ ς cod. μέχρι τῶ ἀνυπο-- θέτω ἐπὶ παντὸς ἀρχὰν ἔλθη. ἢ xal πάλιν αὐτᾶς ἐχομένα καταδῇ ; cod. καὶ πάλιν ἐγομένα καταύᾷ. " οὐδενὶ προσχρωμένα ; cod. οὐδενὶ προσχρώμενα. Σ τέτταρσι; cod, τέταρσι, ? καὶ χαλέσαι νόασιν μὲν τὸ ἐπὶ τῶ ἀχροτάτω; cod. καὶ χαλέσαι τὸ νοάσεμεν ἐπὶ τῷ ἀκροτάτω.) δ΄, Ἐχ τοῦ περὶ ἀρχῶν. ]V. ᾿Ανάγχα xo δύο ἀρχὰς ἦμεν τῶν ὄντων, μίαν μέν, τὰν συστοιχείαν ἔχουσαν τῶν τεταγμένων xal δριστῶν, ἑτέραν δὲ τὰν συστοιχείαν ἔχουσαν τῶν ἀτά- χτων xal ἀορίστων. Καὶ τὰν μὲν ῥητὰν xol λόγον ἔλουσαν καὶ τὰ ἐόντα ὁμοίως συνέχεν, xal τὰ μὴ ἐόντα δρίζεν καὶ συντάσσεν ^." Πλατιάζουσαν γὰρ ἀεὶ τοῖς γινομένοις εὐλόγως χαὶ εὐρύθμως ἀνάγεν ταῦτα, xal τὸ χαθ᾽ ὅλω ὠσίας τε xat εἴδεος μεταδιδόμεν. Τὰν δ᾽ ἄλογον καὶ ἄῤῥητον καὶ τὰ συντεταγμένα λυμαίνε- σθαι, xal τὰ ἐς γένεσίν τε χαὶ ὠσίαν παραγινόμενα. διαλύεν᾽ πλατιάζουσαν γὰρ ἀεὶ τοῖς πράγμασιν ἐξο-. μοιοῦν αὕταυτα P, Ἀλλ᾽ ἐπείπερ ἀρχαὶ δύο κατὰ γένος ᾿ ἀντιδιαιρούμεναι τῶν πραγμάτων e τυγχάνοντι, τῷ τὰν μὲν ἦμεν ἀγαθοποιόν, τὰν δ᾽ ἦμεν καχοποιόν, ἀνάγχα xal δύο λόγως ἦμεν, τὸν μὲν ἕνα τᾶς ἀγαθοποιῶ φύ- σιὸς, τὸν δ᾽ ἕνα τᾶς χαχοποιῶ, Διὰ τοῦτο χαὶ τὰ segmentum parti imaginum plene respondens disciplina. rum genera reprtesentat. Etenim geometra postquam npmeros impares et pares et figuras angulorumque tripli- cem speciem posuerunt, his convenienter reliqua pertra- clant : ipsas autem res preetermittunt quasi scientes, earumque neque sibi neque allis rationem reddere possunt, sed rebus quie sub sensus cadunt, ut par est , uluntur neque bas perscrutantur, neque propter eas multa verba faciunt , sed de diamelro et ipso quadrato disserunt. Al- ferum.segmentum est intelligibilium , circa que diale- ctica versatur. Hsc enim revera non argumenta, sed principia et fundamenta ponit, donec ad universi princi- pium non positum perveniat, atque illi rursus adluerens ad finem descendat, nulla re qua subjecta sensibus est, sed ipsis per se rerum formis utens. Per hoc qual- tuor segmenta decet etiam animi affecliones disperlire , atque appellare summse partis affectionem intelligentiam , secundz cogitationem, tertie fidem, quarte imagina- tionem. 4. E libro de Principiis. IV. Duo etiam necesse est rerum esse principia , alterum seriem ordipatorum et finitorum, alterum inordinatorum et infinitorum, complectens : et illud quidem effabile ac rationis particeps tum ea quae sunt continere, tum quse nop sunt definire el componere, semperque rebus adjun- ctum rationi ac numero convenienter eas producere uni- versoque naturam ac speciem largiri : hoc vero ratione carens et ineffabile tum composita corrumpere, tum na- scentía dissolvere perpetuoque rebus adhzrens ipsas sibi assimilare. Sed quoniam generatim duo contrariarum rerum principia sunt, quod alterum boni sit, alterum mali causa : du: quoque rationes , altera beneficee , altera malefice nature requiruntur. Quapropter tam artis quam patur: opera bec duo primum nanciscuntur, for- mam etsubstantiam. Ex his forma facit, ut certum quid res sit ; substantia subjecta formam accipit. Atqui pec δ68 τέχνᾳ xal τὰ φύσι ὁ γινόμενα δύο τούτων πρᾶτον με-- τείληφεν, τὰς τε μορφῶ xal τᾶς ὠσίας. Καὶ ἅ μὲν μορφώ ἐντι αἰτία τῷ τόδε τι ἦμεν " ἁ δ᾽ ὠσία τὸ ὑπο- χείμενον, παραδεχόμενον τὰν poppo. Οὔτε δὲ τᾷ ὡσίᾳ οἷόν τέ ἐντι μορφᾶς μετῆμεν αὐτᾷ ἐξ αὐτᾶς, οὔτε μὰν τὰν μορφὼ γενέσθαι περὶ τὰν ὠσίαν, ἀλλ᾽ ἀναγ- καῖον ἑτέραν τινὰ ἦμεν αἰτίαν, τὰν χινάσοισαν τὰν ἑστὼ τῶν πραγμάτων ἐπὶ τὰν μορφώ. Ταύταν δὲ τὰν πράταν τᾷ δυνάμι * xal χαθυπερτάταν ἦμεν τᾶν ἀλλᾶν - ὀνομάζεσϑαι δ᾽ αὐτὰν ποθήχει θεόν" ὥστε τρεῖς ἀρχὰς ἦμεν ἤδη͵) τόν τε θεόν, χαὶ τὰν ἐστὼ τῶν πρα- Ὑμάτων, καὶ τὰν μορφώ. ΚΚαὶ τὸν μὲν θεὸν τεχνίταν xai τὸν χινέοντα, τὰν δ᾽ ἐστὼ τὰν ὕλαν xal τὸ χινεόμε- vov , τὰν δὲ μορφὼ τὰν τέχναν ποθ᾽ ἂν χινέεται ! ὑπὸ τῷ χινέοντος ἃ ἐσπτώό. AX ἐπεὶ τὸ χινεόμενον ἕναν - τίας ἑαυτῷ δυνάμιας ἴσχει τὰς τῶν ἁπλῶν σωμάτων, τὰ δ᾽ ἐναντία συναρμογᾶς τινος δεῖται χαὶ ἑνώσιος, ἀνάγχα ἀριθμῶν δυνάμιας xal ἀναλογίας xal τὰ ἐν ἀριθμοῖς χαὶ γαμετριχοῖς 8 δεικνύμενα παραλαμόανεν, ἃ xal συναρμόσαι xal ἑνῶσαι τὰ ἐναντιώτατα ἢ δυνα- σεῖται τὰν ἐστὼ τῶν πραγμάτων ποττὰν μορφώ. Καθ᾿ αὑτὰν μὲν γὰρ ἔσσα ἁ ἐστὼ ἄμορφός ἐντι, χιναθεῖσα δὲ ποτὶ τὰν μορφὼ ἔμμορφος γίνεται xal λόγον ἔχοισα τὸν τᾶς συντάξιος. ὋὉμοίως δὲ εἴ τι χινέεται ! τὸ χι- νεόμενόν ἐντι xal τὸ πράτως χινέον" ὥστ᾽ ἀνάγκα τρεῖς ἦμεν τὰς ἀρχάς, τάν τε ἐστὼ τῶν πραγμάτων, καὶ τὰν μορφώ, καὶ τὸ ἐξ αὑτῶ κινατιχὸν xal ἀόρατον τᾷ δυνάμι. 'Γὰ δὲ τοιοῦτον οὗ νόον μόνον ἦμεν δεῖ, ἀλλὰ xal νόω xt χρέσσον᾽ νόω δὲ χρέσσον ἐντί, ὅπερ ὀνομά- ζομεν θεόν, φανερῶς. ὋὉ μὲν ὧν τῶ ἴσω λόγος περὶ τὰν ῥητὰν xal λόγον ἔχοισαν φύσιν ἐντί᾽ ὁ δὲ τῷ ἀνίσω περὶ τὰν ἄλογον xal ἄῤῥητον’ αὐτὰ δ᾽ ἐντὶ & ἐστώ, ARCHYT;E καὶ διὰ τοῦτο γένεσις xat φθορὰ γίνεται περὶ ταύταν, 9 y , - xal οὐχ ἄνευ ταύτας. (Stobaeus Eclog. lib. I cap. 35 pag. 278 seqq. ed. Gaisf. Emendavi : * συντάσσεν: codd. συντάς- σειν, P αὕταυτα cum Gaisfordio ; codd. αὖ ταῦτα. € τῶν πραγμάτων ; codd, τὰ πράγματα. φύσι; codd. φύσει. 5 δυνάμι; libri δυνάμει, ! ποθ᾽ ἂν χενέεται cum Καηῖὶο ad Greg. Corinth. pag. 194; codd. χαὶ πόθεν xiwéecat, 8 γαμετριχοῖς δειχνύμενα παραλαυδά- νεν ; codd, γεωμέτροις δεικνύμενα παραλαμὄάνει vel παραλαμβάνειν. "ἃ xai συναρωόσαι χαὶ ἑνῶσαι τὰ ἐναντιώτατα δυνασεῖται τὰν ἐστὼ τῶν πραγμάτων ποττὰν μορφρώ cum Kenio ad Greg. Corinth. p. 277; codd. ἃ xai συναρμόσαι ἑνῶσαι τᾷ δυνάσει τε ἐν τὰ ἑστὼ τῶν πραγμάτων ποττὰν μορφαᾶν. ! ὁμοίως δὲ εἴ τι χινέεται τὸ κινεόμενόν ἐντι χαὶ τὸ πράτως χι- νέον; codd. ὁμοίως δὲ καὶ τὸ δυσχινέεται τὸ χινεόμε- νόν ἐστι τὸ πράτως χινέον) } V. ᾿Αρχὰ τᾶς τῶν ἐόντων γνώσιος τὰ αὐτόθεν φαι- γόμενα. Τῶν δ᾽ αὐτόθεν φαινομένων τὰ μέν ἐντι νοατά, τὰ δ᾽ αἰσθατά" νοατὰ μὲν τὰ ἀχίνητα, αἰσθατὰ δὲ τὰ χινεόμενα. Κριτήριον δὲ τῶν μὲν νοατῶν 6 χό- cuoc, τῶν δ᾽ αἰσθατῶν ἃ αἴσθασις. Τῶν δὲ μὴ αὐ- τόθεν φαινομένων τὰ μέν ἐντι ἐπιστατά, τὰ δὲ δοξαστα" ἐπιστατὰ μὲν τὰ ἀχίνητα, δοξαστὰ δὲ τὰ χινεόμενα. Δεῖ δὲ ταῦτα τρία νοᾶσαι, τό τε χρῖνον χαὶ τὸ χρινόμε- vov xai ποθ᾽ ὅπερ χρίνεται: καὶ τὸ μὲν χρῖνον Tut» τὸν νόον χαὶ τὰν αἴσθασιν τὸ δὲ χρινόμενον τὸν λόνον, ποθ᾽ ὅπερ δὲ χρίνεται τὸ αὐτόθεν φαινόμενον τούτου δὲ τὸ μὲν voxróv, τὸ δὲ αἰσθατόν. ᾿Ἐπιχρίνει δὲ ὃ νόος τὸν λόγον, ὅχα μὲν mofl τὸ νοατὸν ἐπιδάλλων, ὅχα δὲ ποτὶ τὸ αἰἴοθατόν. “χα μὲν γὰρ περὶ φοατῶν substantia per 86 potest formam accipere, nec illa hanc vestire, sed major alia flagitlatur causa, quie rerum sub- stantiam ad formam perducat , eadeinque prima ac poten- tissima sil : quam quidem vocari convenit Deum. Itaque tría jam sunt príncipia, Deus , rerum substantia et forma : Deus quidem epifex et motor, substantia autem materia el mota , forma denique ars, ad quam a motore substan- tia perducitur. Jam quía quod movetur contrarias in se liabet" eorperum simplicium vires, contraria autem com- pacem quandam et copulam desiderant : numerorum vires ac proportiones et arithmeticas geometricasque de- monstrationes oportet assumere , qua res maxime contra- rias sabstantiam cum forma conjungere et copulare pos- sint. Nam per se quidem substantia informis est , forms autem admota figuratur et compositionis rationem accipit. Si quid autem movelur, pariter metum atque id quod primum movet exstare oporfet. Quocirca tria supt po- nenda principia, rerom substantia, forma, quodque per se movel ac vi oculis inaccesss valet. Tale quid autem Ron tantum mentem esse , sed eliam menti prestare opor- tet : menti autem mabifesto prestat, quem Deum voca- mus. Quamobrem equalis quidem ratio ad effabilem et rationis participem naturam, incequalis autem ad rationis expertem et ineffabilem pertinet : ea vero substantia est, ideoque in hac , non sine hac ortus et interitus cernuntur. V. Rerum cognilionis principium ab iis quee cernuntar sumilur. Ea vero partim intellectu partim sensu perci- piuntur, íllo immobilia, hoc mobilia : quorum priora mundo, posteriora sensu judicantur. Qus autem noa cernuntur, partim acientia partim opinione comprehendun- tur, illa immobilia, hac mobilia. Tria autem hac flagi- tantur, quod judicet , quod judicetar et ad quod judicetur : quorum primum est mens ac sensus , alterum vero ralio, tertium denique id quod cernitur : id quod partim intel. lectu, partim sensu percipitur. Judicat porro rationem mens , nunc intelligibilibus , nunc sensibilibus inhzrens. Quando enim ratio de intelligibilibus querit, ad hzec in- tenditur mens ; quando de sensibilibus, ad illa advertitur. Idcirco cum ficte figurarum et numerorum descriptiones in geometria sunt, tum questiones de causis factorum et FRAGMENTA. μαστεύηται 6 λόγος, ποτὶ τὸ νοατὸν ποτιδάλλει, ὅχα δὲ περὶ αἰσθατῶν,, ποτὶ τὸ αἰσθατόν. Καὶ δι᾽ αὐτὸ ψευδογραφίαι ἐν γαμετρίᾳ χατὰ σχήματα xal ἀριθμοὺς ἐμφαίνονται, αἰτιολογίαι δὲ xol εἰκοτολογίαι ἐν φυσιο- λογίᾳ καὶ πολιτιχᾷ κατὰ γένεσιν xal πράξιας, ὃ μὲν γὰρ ὅτι ἐν διπλόῳ λόγῳ ἁρμονία τυγχάνει, ποτὶ τὸ νοατὸν ποτιδάλλων 6 λόγος γινώσχει᾽ τὸ δ᾽ ὅτι συμφω- νεῖ ὃ διπλόος λόγος. διὰ τᾶς αἰσθάσιος ἐπιμαρτυρεῖ- ται. Καὶ τῶν μαχανιχῶν δὲ τοὶ λόγοι ποττὰ νοχτὰ ποτιδάλλονται σχήματα xol ἀριθμὼς καὶ ἀναλογίας, τὰ δὲ ἀποτελέσματα ποτὶ τὰ αἰσθατά " μεθ᾽ ὕλας γὰρ ταῦτα θεωρεῖται καὶ χινάσιος. Καθόλω δὲ ἀμάχανον γνῶμεν τὸ διὰ τί ἐν ἐχάστῳ, μὴ προειδότας τὸ τί ἐντι ἕκαστον. Κρίνεται δὲ τὸ μὲν τί ἐντι ἕχαστον τῶν ἐόν- των τῷ νόῳ τὸ δὲ διὰ τί" ἐντι, ἢ ὅτι οὕτως ἔχει, λόγῳ xat αἰσθάσι Ῥ" λόγῳ μέν, ὅκα δεῖξίν τινος σαμά- νωμεν διὰ συλλογισμῶν, ὑπάρχοντος ἐξ ἀνάγχας, αἷ- σθάσι δέ, ὅκα ἐπιμαρτυρώμεθα τὸν λόγον διὰ τᾶς αἰσθάσιος. (Stobzus Eclog. lib. 1 cap. 35 pag. 283 seq. ed. Gaisf. Scripsi : * διὰ τί; codd, ὅτι. 5 αἰσθάσι: codd. αἰσθάσει.) ε΄, "Ex τοῦ περὶ τοῦ ὄντος. VI. Πάντα μοι δοκοῦντι ἁμαρτάνεν * οἱ λέγοντες δύο λόγως περὶ παντὸς λέγεσθαι ἐναντίως ἀλλάλοις να- μερτέας ἀμφοτέρως. Ἐγὼ δὲ πρᾶτον τοῦτ᾽ ἀδύνατον νομίζω, ἀμφοτέρων πιστῶν ἐόντων, ἐναντίως ἦμεν ἀλ- λάλοις, ὡς τὸ καλὸν τῷ καλῷ καὶ τὸ λευχὸν τῷ λευχῷ. Ἀλλὰ γὰρ οὐχ οὕτως ἔχει, ἀλλά ἐντι τὸ καλὸν xat al- 569 σχρὸν ἐναντία, xat τὸ λευχὸν xal τὸ μέλαν. Οὕτω δὲ χαὶ τὸ ναμερτὲς «τῷ ψεύδει φαμέν, οὐδὲ ναμερτέας δύο λόγως λέγεσθαι, ἢ δύο ψευδέας, ἀλλὰ τὸν piv ἀλαθῆ, τὸν δὲ ψεύσταν. ὋὉ γὰρ τὰν ψυχὰν ἐπαινῶν ^e ἡ , 4 “ , , Lord τῷ ἀνθρώπω xal τὸ σῶμα μεμφόμενος οὐχ ὑπὲρ ταυτῶ ἂν λέγοι " τι, el μὴ xal εἴ τι περὶ τᾶς γᾶς λέγοι xol τῷ oüpavó) ταυτόν. Ταῦτα γὰρ δύο ἐντί, ἀλλ᾽ οὐχ ἕν ὄνομα. Καὶ τί δὲ θέλω xal τοῦτο δεῖξαι: Ὃ γὰρ λέγων περὶ τῶν ᾿Αθαναίων, ὥς ἐντι χατὰ λόγον ἄνδρες ἀγαθοί, xal & λέγων, ὥς ἐντι περὶ χάριτας φαῦλοι, οὐκ ἐναντία λέγοντι. Τὰ γὰρ ἐναντία περὶ ταυτὸ πρᾶγμα ἀντικέαται ἀλλάλοις, ταῦτα δὲ δύο ἐντὶ πρά- ματα. (Stobzeus Eclog. lib. II cap. ἃ pag. 511 seq. ed. Gaisf. Scripsi : * ἁμαρτανεν; codd. ἁμαρτάνειν." ἂν λέγοι τι; libri λέγοι τι.) VII. ᾿Αρχύτας ἔλεγεν᾽ ἐν τῇ χινήσει τῇ φυσιχῇ ἐνεῖναι τὴν τοῦ ἴσου ἀναλογίαν ( χινεῖσθαι γὰρ ἀνά- λογον πάντα), ταύτην δὲ μόνην εἰς αὑτὴν ἀναχάμ.- πτειν, ὥστε χύχλους ποιεῖν xal στρογγύλα, ὅταν ἐγγέ- νηται, (Aristoteles Problem. XVI, 9 pag. 9οιῦ ed. Bekker. ς΄. 'Ex τῶν ὅρων. VIII. Τί ἐστι νηνεμία; Ἠρεμία ἐν πλήθει ἀέρος. Τί ἐστι γαλήνη; Ὁμαλότης θαλάττης. (Aristoteles Metaph. lib. VII, a pag. 1043 ed. Bekker.) σσσσσσααναααασασ“ασαασσσααναααασσδδδι “ΠΟ οὐ πὐπσπϊ πθ΄ σπσπσπαισα πσσασσσσοσιι probabiles conjecture de rerum ortu in physiologia ac prudentia civili. Etenim harmoniam quidem duplici ra- tione contineri, ratio intelligibilibus intenta videt : con- venire autem duplicem hanc rationem sensus docet. Quin etiam mechanici allatis rationibus figuras et numeros et proportiones ad intelligibilia accommodant , at effectus 8.1 sensibilia , quandoquidem in matería ac motu cer- nuntur. Omnino fieri nequit, ut quis suam cujusque rei causam cognoverit , nisi ejus naturam ante consideraverit. Ac natura quidem cujusque rei mente judicatur, causa autem et modus ratione et sensu : ratione quidem, quum aliquid necessario efficitur; sensu vero, quum sensum rationis testem adhibemus. 5. E libro de Ente. VI. Valde falli mihi videntur qui de quavis re duas sen- tentias inter se contrarias, sed utramque veram pronun- liari posse dicunt. Ego primum hoc fieri non posse arbi- tror, ut si du: sententie recte afferantur, 688 inter se contrari: sint, quemadmodum pulchrum pulchro et al- bum albo opponatur. Verumenimvero non ita se habet res, sed contraria sunt pulchrum ac deforme, album et nigrum. Sic etiam verum falso contrarium statuimus, neque duas veras sententias dici contendimus, aut duas falsas , sed alteram veram, alteram falsam. Non enim qui animum hominis laudat, corpus reprehendit, de eodem argumento disserit, nisi forte etiam qui de terra ac de ccelo agit, de eodem agere dicendus est; siquidem duo sunt illa, non unum. Sed quid opus est verbis ad hoc demon- strandum ? Qui enim Athenienses doctos esse ail οἱ qui eos ingratos vocat, ii non contraria dicunt. Quum enim inter se contraria pugnent in eodem, hic utique duo cer- nuntur, VII. Archytas dicebat in motu naturali equam propor-, tionem inesse (omnia enim proportione moveri) , hanc au- tem solam in sese reverti, adeo ut data occasione orbes et rotunda volvat. 6. E libro de Definitionibus. VIII. Quid est malacia? Quies in multitudine aeria. ' Quid est maris tranquillitas ? Ejus iequalitas. $70 ζ΄, "Ex τοῦ περὶ τοῦ παντός. ΙΧ. Ὁ χρόνος ἤτοι τὸ παράπᾶν οὐχ ἐντί, ἢ áuv- δρῶς καὶ μόλις ἐντί. Ὧ γὰρ τὸ μὲν παρεληλυθὸς οὖχ ἔτι ἐντί, τὸ δὲ μέλλον οὐδέπω ἐντί, τὸ δὲ νῦν ἀμερὲς xal ἀδιαίρετον, πῶς ἂν ὑπάρχοι τοῦτο κατ᾽ ἀλά- θειαν ; (Simplicius Comment. in Aristotelis Phys. fol. 137.) T. AOl'IKA. Περὶ τῶν δέκα κατηγοριῶν βιδλίον *. α΄, Ἔν πράτοις ἐνὶ πάσᾳ τέχνᾳ ταῦτα ἕπονται τὰ πέντε, ὕλη, ὄργανον, μέρος, λόγος δριστιχὸς καὶ τέλος, Καὶ 6 μὲν πρᾶτος λόγος, ἃ οὐσία, πρᾶγμα αὐθύπαρ- χτὸν xal ὑφεστός, μὴ δεόμενον ἑτέρου πρὸς σύστασιν, χἂν γενέσει ὑπόχειται χαθὸ γέγονε. Μόνον γὰρ τὸ θεῖον ἀγέννατον xal χυρίως αὐθύπαρχτον᾽ ol δὲ λοιποὶ λόγοι θεωροῦνται περὶ τὰν οὐσίαν, ποτὶ οὃς ἀντιδια- στελλομένα λέγεται πρᾶγμα αὐθύπαρχτον. Ἐπεὶ οὐχ ὡς πρὸς τὸ θεῖον, ot γὰρ ἐννέα λόγοι γίνονται xal ἀπο- αίνονται χωρὶς τᾶς τοῦ ὑποχειμένου φθορᾶς, ὅπερ ἐντὶ τὸ συμδεθαχὸς λεγόμενον. Ἔντι δὲ ὡς τὸ χαθόλου συμθεθαχός. Τὸ γὰρ αὐτὸ μέγα καὶ μιχκὸν γενόμενον χατὰ τὰν ποσότατα, τᾶς φύσιος οὐκ ἐξίσταται" ἁ μὲν γὰρ εἰς ἄκρον εὐεξία ἔοικεν * ἐμποιεῖν αὔξασιν, xal τῷ * E doricis vocum formis paucas ín hoc libro restitui , majora tantum menda corrigenda esse ratus. ARCHYT/E σάματι ὄγχωσιν, ἁ δὲ ἐγχράτεια xal τὸ ὀλιγοσιτῆν χαὶ ὑποσπασμόν τινα. Τὸ δὲ αὐτὸ μένει καὶ ὁποχείμενον, οἷον ol ἄνθρωποι ὡσαύτως παῖδες ὄντες εἰς ἀνδρὸς ἅλε- χίαν ἐλάσαντες, ol αὐτοὶ xav' οὐσίαν μένομες τᾷ ποού- τατι διαφέροντες, καὶ νῦν μὲν λευχόν, νῦν δὲ μέλαν τὸ αὐτὸ ὁρᾶται διαλλάττον τᾷ ποσότατι, τὰν δὲ οὐσίαν οὖχ ἀμείθει xal νῦν μὲν φίλος ὃ αὐτός, νῦν δ᾽ ἐχθρός, διαφέρων τᾷ σχέσι xal τῷ πρός τι λεγομένῳ, καὶ κατὰ τὴν οὐσίαν οὗ διαφέρει" χαὶ νῦν μὲν ἐν ταῖς Θήξαις, νῦν δὲ ἐν ᾿Αθήναις, ὅπερ τὸ τοῦ λόγου ἂν ἑτερούσιον οὐκ ἐργάζεται. Καὶ χατὰ τὴν οὐσίαν xal πέρυσι xat νῦν ὃ αὐτὸς διαμένει μὴ ἀλλοιούμενος. "Εστι τε τοῦ πότε λόγους Καὶ ἀνάχειται xal χάθῃται ὃ αὐτός. Πάλιν τοῦ κεῖσθαι xal ὁπλεῖσθαι χαὶ ἀνόπλου P 6 αὐτός. "Ew δὲ τοῦ ἔχειν. Καὶ τύπτων τις καὶ τέμνων 6 αὐτὸς μένει ^ τὰς οὐσίας μὴ ἐξιστάμενος. ἔστι δὲ τοῦ ποιεῖν. (Scripsi : * ἔοικεν ; codd. ἔειδεν. " ἀνόπλου ; codd. ἄνοπλος. ^ μένει ; libri μετὰ.) β΄. Καὶ τέμνεταί τις xal τύπτεται, ὅπερ ἐστὶ τοῦ πάσχειν, τὸν τοῦ εἶναι λόγον διασώζων ἀναλλοίωτον. Al μὲν ὧν " τῶν ἄλλων λόγων διαφοραὶ ἐχδηλότεραί εἶσιν, ἁ δὲ ποότης xol τὸ ἔχειν xal τὸ πάσχειν δυα- θεωρητέρας ἔχουσι διαφοράς" τὸ γὰρ πυρέττειν ἢ διγῶν ἡ ἢ ἀγάλλεσθαι ἀμφιῤφολίαν 6 τινὰ ἔχει, πότερον τᾶς ποότητός εἶσιν ἢ 4 τοῦ ἔχειν ἢ πάσχειν λόγου. Διαχρίνεται δὲ οὕτως" αἱ ὁ μὲν γὰρ πυρετός ἐσ-ιν εἴ- πομεν, ἢ ῥῖγος, ἢ ἀγαλλίασις, τὰν. ποότητα ἐσαμάνα- μεν᾽ αἱ f δὲ πυρέττειν, 3) ῥιγῶν δ, ἢ ἀγάλλεσθαι, τὸ 7. E libro de Universo. IX. Tempus aut omnino non est, aut obscure et vix est. GQujus enim praeteritum non est amplius, futurum autem nondum, prasens denique sine partibus οἱ individuum, quouodo lioc revera esse possit? C. LOGICA. . De decem Categoriis liber. J. In primis ad omnem artem h:ec quinque pertinent , materia , instrumenium, pars, definitio et finis. Ac prima quidem definitio, substantia, res per se subsistens et . exstans, neque alia re ad suam constitutionem egens, sallem generationi subest quatenus exslitit, Sola enim divina natura ortus expers est et proprie per se subsistit : at reliqu:e definitiones e substantia spectantur, a quibus di- " tincta dicitur res per se subsistens. Neque enim divinae naturae conveniunt, siquidem novem definitiones accedunt et decedunt sine subjecti interitu, id quod accidentis nomine vocatur. Est autem ut in universum accidens. Idem enim mensura magnum et parvum factum a sua na- tura non desciscit : quippe optima corporls habitudo vide- tur ei incrementum et obesitatem afferre, sed continentig el tenuis victua etiam decrementum quoddam, Idem quoque subjectum manet, velut homines pueri pariter atque adulti mensura quasi separati naturá iidem manemus, ac nunc album nunc nigrum idem videtur, discrepans quaa- titate, sed naturam non mutat : porro idem modo amicus modo inimicus est, dissonus habitu et relatione ad aliquid, sed natura non differt : preterea nunc Thebis, nunc Athenis, quae res id quod ad definitionem pertinet nalura non variat. Quid? quod non mutatus natura idem nunc manet qui ante hoc tempus. Ἐπὶ autem hoc finitions quando. Quin etiam idem accubat οἱ sedet. Rursus iz- cendi et atma sumendi et hominis inermis eadem ratio est. Ad hec habendi. Ultro qui verberat οἱ secat idem manet a natura sua non desciscens. Est vero haec agendi ratio. II. Insuper secatur aliquis ac verberatur, quod est pa- lientis, incolumem essentia rationem servans. Ac caete- rarum quidem substantie rationum discrimina apertiora sunt, sed qualitas, item habendi et patiendi species ob- scuriora discrimina habent : nam febricitare vel fngere vel gaudere dubium est, utrum qualifati, an habendi vel patiendi rationibus annumeranda sint. Res autem sic dis- cernitur : si enim febris est diximus, vel frigus, vel gaudium, qualitatem significavimus : si vero febricilare vel frigere, vel gaudere, habendi notionem indicavimus. FRAGMENTA. ἔχειν. Διαφέρει δε πάλιν τὸ ἔχειν τοῦ πάσχειν, ὅτι τὸ μὲν ἔχειν αὐτὸ xa" ἑαυτὸ θεωρεῖται ἄνευ τοῦ ἐνερ- γοῦντος, τὸ δὲ πάσχειν ποτὶ τὸν ἐνεργοῦντα διαστέλ- λεται, xai ἀπὸ τοῦ ποοῦντος χαταλαμθάνεται" εἰ μὲν εἴπομες τέμνεται, ἢ πλήττεται, τὸν πά- σχοντα ἐδαλώσαμες, εἰ ὀδυνᾶται ἣ ἀχγεῖ, τὸ ἔχειν ἐσαμάναμεν '. (Scripsi : * ὦν; libri οὖν. ^ ῥιγῶν; codd. ῥιγᾶν. du.gi6oAtav τινὰ; codd. ἀμφιξολίαν ἄν τινα. 2; libri ἂν. * «i; codd. εἶ. f ai; libri àv. € ῥιγῶν: libri ῥι- γᾶν. ^ «65 libri τοῦ. ! ἐσαμάναμεν ; libri ἐσαμανά. μεσθα.) γ΄. Δέκα ὦν, οὐ * πλείους λόγους ἔμμεναι λέγομες, ὡς ἐκ τᾶσδε τᾶς διαιρέσεώς ἐντι μαθεῖν, Τὸ ὃν ἐν ὑποχειμένῳ ἐντί, ἢ οὐχ ἐν ὑποχειμένῳ, xal τὸ μὲν oüx ἐν ὑποχειμένῳ ποιεῖ τὰν οὐσίαν, τὸ δὲ ἐν ὑποχειμένῳ ἢ xa0' ἑαυτὸ θεωρεῖται, ἢ οὐ χαθ᾽ fauro. Κζαὶ τὸ μὲν οὐ χαθ᾽ ἕἑαντὸ ποιεῖ τὰ πρός τι, Σχέσεις γάρ ἐστι τὰ πρός τι μὴ χαθ᾽ ἑαυτὰ b θεωρούμενα, ἀλλὰ συνεισάγοντα ἕτερον. .Τὸ γὰρ υἱὸς ὄνομα συνεισάγει πατέρα , τὸ δὲ δοῦλος δεσπόταν, xxl ἁπλῶς πάντα τὰ πρός τι ἐν σχέσει εἰσὶ xal οὐ xa0' ἑαυτὰ θεωρούμενα. Τὸ δὲ χαθ᾽ ἑαυτὸ 7| μερι- στόν ἐστι, xal ποιεῖ τὰν ποσότητα, ἢ ἀμέριστον, xol ποιεῖ τὰν ποότητα. Οἱ δὲ λοιποὶ λόγοι δξ ἀπὸ τῆς τούτων μίξεως γίνονται. Ἃ γὰρ οὐσία τᾷ ποσότατι μιγνυμένα ἣ ἐν τόπῳ δράεται, καὶ τὸν τοῦ ποῦ λόγον ποεῖ, ἢ ἐν χρόνῳ, καὶ τὸν τοῦ πότε ἀποτελεῖ λόγον. Τῇ δὲ ποότητι μιγνυμένη 9| ἐνέργειαν ἔχει xal ἐστι τὸ 871 ποεῖν, ἢ πάθος καὶ ποεῖ τὸ πάσχειν, Τοῖς δὲ πρός τι συντρέχουσα ἣ ἐν ἄλλῳ τίθεται xal τὸ χεῖ - σθαι λέγεται, ἣ περιτίθεται ἑτέρῳ xol τὸ ἔχειν ἐστί, Τέταχται δὲ μετὰ τὴν οὐσίαν ἢ ποσότης xal πρὸ τῆς ποότητος, ὅτι χατὰ φύσιν ποεῖται * τὸ ὁτιοῦν πρᾶγμα xai ὄγχον Aap.Ódvet, xal οὕτω περὶ αὐτὸ ἧ ποότης χαθορᾶται xal λέγεται, "El δὲ ποότης πάλιν προητ γέεται τοῖς πρός τι, ὅτι τὸ μὲν χαθ᾽ ἑαυτό, τὸ δὲ πρός τι ἐν σχέσει. Πρῶτον δὲ χαθορᾶται xai λέγεται χαθ᾽ ἑαυτὸ ἕχαστον, xal οὕτως ἐν σχέσει. ἘἈχολούθως δὲ τούτοις καὶ τὰ λοιπὰ τέταχται" τὸ μὲν γὰρ ποεῖν προη.- γέεται τοῦ πάσχειν, ὅτι τὸ μὲν ἐνεργεῖν τοῦ πάσχειν ἐστὶ δυνατώτερον. (Posui : * δέκα ὦν, οὐ πλείους ; codd. δέκα οὖν πλείους. P ἑαυτὰ; codd. ἑαυτό, “ ποεῖται: libri ποοῦται.) | ὃ΄. Τοῦ δὲ χεῖσθαι λόγος πάλιν προηγέεται τοῦ ἔχειν, ὅτι τὸ τίθεσθαι τοῦ περιτίθεσθαι ἁπλούστερον. Τὸ μὲν γὰρ τίθεσθαι ἐντὶ καὶ τοῦ περιτίθεσθαι δίχα, xal περιτίθεσθαι ἄνευ τοῦ τίθεσθαι οὐχ ἔστιν sbpriv: 6 γὰρ περιτιθέμενος χαὶ αὐτὸς πάντως χεῖταί που, χατὰ μίαν τινὰ τοῦ χεῖσθαι θέσιν, στάσιν χαὶ χαθέδραν χαὶ ἀνάχλισιν. Τᾶς μὲν ὧν * οὐσίας ἴδιον τὸ μὴ ἐπιδέχε- σθαι τὸ μᾶλλον χαὶ τὸ ἧττον" οὐ μᾶλλον ζῷον ὃ ἄνθρωπος τοῦ ἵππου ὑπάρχει ταῖς οὐσίαις" xal τὸ τῶν ἐναντίων ἀνεπίδεχτον εἶναι" τῆς δὲ ποότητος τόγε μᾶλλον xal τὸ ἧττον ἐπιδέχεσθαι, λευχὸν γὰρ μᾶλλον xai ἧττον λέγεται xal μέλαν. Τῆς δὲ ποσότητος ἴδιον τὸ ἴσον P xoi ἄνισον" 5j γὰρ σπιθαμὴ τῇ ὀργυιῇ Rursus autem habendi et patiendi verba intellectu inter se differunt, quod habendi vis ipsa per se spectatur sine agentis persona, patiendi autem notio ab eo qui agit di- stinguitur eteffectoris mente comprehenditur : si enim dixi- mus secatur vel percutitur, patientem indicavimus, si 'angitur vel dolet, habendi notionem significavimus. 111. Decem igitur, non plures substantie rationes esse dicimus, ut ex hac divisione disci licet. Ens in subjecto est, aut non est in subjecto, atque illud quidem quod non est in subjecto substantiam constituit, quod autem Án subjecto est aut per se spectatur, aut non per se. Atque illud non per se spectandum efficit referenda ad aliquid. Nam necessitudines sunt res ad aliquid relatse nec per se consideranda, sed aliud simul introducentes. Etenim fiJii .Domen simul patrem introducit, servi vocabulum simul dominum, omninoque res omnes 4088 ad aliquid referuntur necessitudinem habent sc non per se spectantur. Quidquid autem per se consideratur aut dividuum est, et quantita- fem creat, aut individuum ideoque qualitatem gignit. At reliqua sex substantie rationes ex harum mixtura oriuntur. Nam substantia quantitati mixta aut in loco cernitur et finitionem tbi producit, aut in tempore, et definitionem quando generat. Porro qualitati mixta aut efficaciam habet estque ipsum agere, aut affectum assu- mit facitque pati. Praeterea rebus ad aliquid relatis con- sentiens aut in alio ponitur vocaturque jaeere, aut alii imponitur estque Aabere. Excipit aulem substantiam quantitas praggrediturque qualitatem, quod nature con- gruenter fit quaevis res molemque nanciscitur ac sic in ea qualitas et cernitur et nominatur. Rursus qualitas ante- cedit res ad aliquid relatas, quia qualitas per se conside- ratur, relatio ad aliquid necessitudine alii jungitur. Pri- ium vero per se quidque et inspicilur et appellatur ac tum demum necessitudine junctum. . His convenienter etiam reliqua ordinata sunt. Nam agere tempore prius quam pati est, si quidem efficacia potentior judicanda quam patientia. IV. Rursus jacendi definitio habendi finitionem anteit , propterea quod poni simplicius est quam imponi. Etenim poni Jicet eliam ita, ut nihil imponatur; at imponi sine posilioue nibil potest. Nimirum impositus et ipse utique jacel alicubi jacentis in morem , ut vel stet, vel sedeat, vel recubet. Ceterum substantie proprium est neque contentionem admittere neque remissionem : quippe na- tura sua homo non magis animal est, quam equus; pari- terque a rebus contrariis abhorret : qualitatis autem est altiorem et inferiorem gradum admittere, siquidem magis album et minus album vel nigrum dicitur. Quantitatis 612 ἄνισος, xal τρεῖς παλαισταὶ τῇ σπιθαμῇ ἴσαι, xal τὰ πέντε τοῖς δέχα ἄνισα, τὰ δὲ δὶς πέντε ἴσα τοῖς δέχα. (Scripsi : * ὦν; libri οὖν. ^ ἴσον; codd. ἴσον.) ε΄. ToU πρός τι δὲ ἴδιον τὸ συνάγειν τὰ ἀντιχεί- μενα" πατρὸς γὰρ ὄντος ἐστὶ xal υἱός, xal δεσπότου ὄντος ἐστὶ χαὶ δοῦλος, Καὶ λέγεται τοῦ δὲ ποῦ πε- , puoyá, τοῦ δὲ πότε τὸ μὴ διαμένειν, τοῦ δὲ ποιεῖν á ἐνέργεια, τοῦ δὲ πάσχειν τὸ πάθος, τοῦ δὲ κεῖσθαι ἃ ἐπίθεσις, τοῦ ἔχειν δὲ ἁ περίθεσις, Προτερεύει τὰ ἐκ τᾶς οὐσίας xai τᾶς ὃ ποσότητος τῶν ἐχ τᾶς οὐσίας καὶ τᾶς ποότητος, τὰ δὲ ix τᾶς οὐσίας πάλιν xal τᾶς ποό- τῆτος τῶν ix τᾶς οὐσίας καὶ τῶν πρός τι. Πάλιν τὸ ποῦ προτερεύει τοῦ πότε, ὅτι τὸ μὲν ποῦ τοπιχόν ἐστι, 6 δὲ τόπος διαμονὴν ἔχει, τὸ δὲ πότε χρονιχόν ἐστιν, 6 δὲ χρόνος οὐχ ἔχει διαμονὴν ἀειχίνατος ὦν. 'Γὸ δὲ ἀρεμέειν προτερεύει τᾶς χινάσιος P. Τὸ δὲ ποιεῖν πάλιν τοῦ πάσχειν προτέταχται, ὅτι τὸ ἐνεργεῖν τοῦ πάσχειν ἐστὶ προηγούμενον: τὸ δὲ χεῖσθαι προηγέεται τοῦ ἔχειν. (Scripsi : * τᾶς ; codd. τῆς. ἢ χινάσιος; libri χι- νάσεως.) ΤΗ͂Σ OYZIAZ ΛΟΙῸΣ A ς΄. Διαιρεῖται & οὐσία εἰς σῶμα xal ἀσώματον, τὸ σῶμα εἰς ἔμψυχον καὶ ἄψυχον, τὸ ἔμψυχον εἷς αἰσθη- τὸν χαὶ ἀναίσθητον, τὸ αἰσθητὸν εἰς ζῷον χαὶ ζῳόφυτον, οὐχ ἀντιδιαιρούμενον μέν. Διαιρέεται δὲ * Ou τὸ vero propria &qualitas et inzequalitas habetur : nam pal- mus major impar est ulnie, tres autem minores palmi ma- jori aequales sunt; item quinarius numerus denario impar est , at quinarius numerus duplicatus denario par est. V. Relationis ad aliquid proprium est conjungere con- traria : nam palris est etiam filius ac domini etiam servus. Porro finitionis ubi dicitur esseambitus, definitionis quando nulla permansio, agendi efficacia, patiendi affectio, jacendi positio, habendi impositio. Antegredilur vero quidquid substantie et quantitatis proprium judicatur substantie et qualitatis proprietales, rursus autem quidquid substau- ti: et qualitatis proprium apparet pecullares substantie et relationis ad aliquid rationes. Rursus finitio ubi prie- greditur definitionem quando, quia ubi ad locum spectat locusque permanet, quando autem ad tempus pertinet , quod propter motum sempiternum non durat, Pr:eterea quies antecedit motionem. Rursus agere ordine prius est quam pati, idcirco quia efficacia patientiam praecedit; denique jacere ordine prius est quam Aabere. SUBSTANTIA DEFINITIO I. VI. Dividitur substantia in corpus et incorporeum, corpus in animatum et inanimatum, animatnm in sensile el insensile, sensile jn animal et plantam animantem, nulla divisione ex adverso opposita. Dividitur autem ARCHYT/E ζῷον εἷς λογιχὸν xal ἄλογον, τὸ λογικὸν e Bur, zov xai ἀθάνατον, τὸ θνητὸν εἰς τὰ ὑπ᾽ αὐτῷ τῷ εἴδει, ἄνθρωπον, βοῦν καὶ ἵππον xal τὰ λοιπά" τὰ δὲ ὃ eis, εἷς τὰ xa0' ἕχαστα οὐτιδανά. “Εχαστον δὲ πάλιν τῶν ἄνωθεν ἀντιδιαιρουμένων ἰδίως ἔχει διαιρέσεις, παρα- πλησίως μέχρι τῶν ἀτόμων xal οὐτιδανῶν xai xo ἕχαστα προϊούσας. (Scripsi : " δὲ ὅμως; codd. δὲ οὖν ὅμως. 5 τὰ δὲ; codd. τάδε.) ΤΗΣ IIOZOTHTOZ AOTOZ B. ζ΄. TO δὲ xocbv* εἷς ἑπτὰ διαιρεῖται, elc γραμμάν, ἐπιφάνειαν, σῶμα͵, τόπον, χρόνον, ἀριθμὸν xal λόγον. Καὶ τὸ μέν ἐντι αὐτῆς τῆς ποσότητος συνεχές b, τὸ ἐὲ διωρισμένον' xal συνεχοῦς τὰ πέντε, τοῦ δὲ διωρισαέ- vou τὰ δύο, 6 ἀριθμὸς xal 6 λόγος. Ετι τῆς ποσύ- τητος τὸ μὲν Ex θέσιν ἐχόντων πρὸς ἄλλαλα τῶν ἑαυτοῖς μορίων συνέσταχεν, οἷον & γραμμά, ἃ ἐπιφάνεια, τὸ σᾶμα, καὶ ὃ τόπος, τὸ δὲ ἐξ οὐχ ἐγόντων θέσιν, ὡς ὃ ἀριθμός, «καὶ ὁ λόγος, καὶ 6 χρόνος" εἰ γὰρ xai τοῦ συνεχοῦς «ἔντι 6 χρόνος, ὅμως θέσιν οὐχ ἔχει, ὅτι vi) διαμένον᾽ τὸ δὲ οὐ διαμένον πῶς ἂν ἔχοι θέσιν; "Azo δὲ τοῦ ποσοῦ xal al τέσσαρες τῶν ἐπισταιμῶν ἐξευρέ- θησαν᾽ τὸ γὰρ συνεχὲς ποσόν, ἣ dxivatov, xal ποιεῖ τὴν γεωμετρίαν, ἢ χινατὸν xal ποιεῖ τὰν ἀστρονομίαν. τὸ δὲ διωρισμένον ἣ ἀχίνατόν ἐντι xal ποιεῖ τὰν 2ρ:- θμητιχάν, ἢ χινατὸν καὶ ποιεῖ τὰν μουσιχάν. animal in rationale et irrationale, rationale in mortale αἱ immortale , mortale in ea quae sub speciem subjecta sunt, bominem , bovem et equum et reliqua : species vero in singulas particulas. Rursus unaquaque series rerum bi- partita divisione supra oppositarum proprias habet parti- tiones, similiter usque ad individua corpora et particulas et singula procedentes. QUANTITATIS DEFINITIO 1I. VI. Quantitas septifariam dividitur, in lineam, super- ficiem, corpus, spatium, tempus, numerum et sermo- nem. Atque ipsius quidem quantitatis alia pars contiaos est, alia discreta : porro continue partis quinque sunt species, discretee due, numerus et sermo. Preterea quantitatis aliae formee ex partibus constant quae situm quendam inter 86 habent , velut linea , superficies, corpus el spatium, alie ex iis quae non habent, ut numerus et sermo et tempus : quamvis enim continue partis tempus sit, tamen situm non habet, quia non permanet ; quod autem non permanet, quomodo id habeat situm ? Qvantü- tas etiam quaituor disciplinarum inventrix fuit : siquidem continua quantitas aut immobilis est et geometriam gignit, aut mobilis et astronomiam parit, discrefa autem quantitas aut immobilis est οἱ arithmeticam creat, aut mobilis el musicam producit. FRAGMENTA. (Posui : ποσὸν; codd. πόσον. P συνεχές, τὸ δὲ; codd. συνεχές. Τὸ 5ὲ.) ΛΟΓῸΣ IIOOTHTOZ ΤΡΙΤΟΣ. η΄. À δὲ ποότης διαιρεῖται Ἀ εἰς ταῦτα, ἕξιν xal διάθεσιν, παθητιχὰν ποότητα xai πάθος, δύναμιν xal ἀδυναμίαν, σχῆμα xal μορφάν. — "Ecc P δ᾽ á μὲν ἕξις ἐπίτασις διαθέσεως χαὶ μονιμότας καὶ ἵδρυσις ἐκ τῆς συνεχοῦς xal ἐνεργουμένας διαθέσεως, οἷον εἷς φύσιν. μετενεχθεῖσα χαὶ δευτέρα τις χρηματίσασα φύσις. Λέγεται δὲ ἕξις xal τὰ χατὰ φύσιν ἄμμιν προσόντα xai μὴ ἐχ διαθέσεως xal προχοπᾶς ἐγγινόμενα, ὡς f ὄψις xol αἴ λοιπαὶ τῶν αἰσθήσεων. » Kat à παθητιχὰ ποότης ὁμοίως τοῦ πάθους ἐστὶν αὔξησις xal ἐπίτασις xal μείωσις. Τὸ δὲ πάθος xal τὰν παθητιχὰν ποότητα ἐπὶ ὀργῆς καὶ μίσους καὶ ἀχολασίας xal τῶν λοιπῶν “ τᾶς χαχίας παθῶν χαὶ τῶν ἐχ νόσου παθημάτων, θερ- μότητος xai ψυχρότητος, νῦν μὲν ἐπὶ τῆς ἕξεως xal διαθέσεως τιθέασιν d, νῦν δὲ ἐπὶ τὰς παθητιχᾶς ποότη- τητος χαὶ * τοῦ πάθους, xal ἔντιν ἴ εἰπεῖν, ὅτι καθὸ μὲν μεθεχτόν, ἕξιν προσηγόρευσαν, χαθὸ δὲ πάθος ἐμ- ποιεῖ, παθητιχὰν ποότητα ταῦτα ὠνόμασαν, ὃ ἔστιν 8 εἰς ἵδρυσιν καὶ μονιμότητα εἰπεῖν. (Posui : * διαιρεῖται; codd. διάκειται. ἢ ἔστι; codd. ἐστὶ. 9 λοιπῶν ; libri λοιπέων. * τιθέασιν ; libri τίθησιν. * xai; deest in codd, ΐἴ &cw; libri ἐντὶν. 88 ἔστιν; libri ὅ ἐστιν.) θ, Ἡ γὰρ μετρία ἀλλοίωσις πάθος ὠνόμασται, ὥστε " ἀπὸ τοῦ μὲν μετέχοντος ἕξις ἂν γένοιτ᾽ ἡ θερμό- TERTIA QUALITATIS DEFINITIO. YIH. Qualitas dividitur in habitum et affectionem, pati- bilem qualitatem et perturbationem, vim et imbecillitatem, figuram et formam. Est vero habitus intentio affectionis atque adeo constantia ac slabilitas ejus perpetuitate in- nixa, quasi in naturam versa et altera quzedam exorta natura. Preterea habitus dicitur quidquid naturá nobis insitum est ac non affectione et progressu nobis heeret, ut visus ceeterique sensus. Quin etiam patibilis qualitas si- militer perturbatiopis est vel incrementum et intentio vel deminutio. Ceterum perturbationem et patibilem quali- tatem de ira et odio et licentia reliquisque vitiosis perlur- bationibus et morbis, calore et frigore, loquentes, nunc in habita et affectione ponunt , nunc pro patibili qualitate et perturbatione habent, ideoque dicere licet, eos quate- nus parlicipata res sit habitum vocasee, quatenus afferat perturbationem , patibilem qualitatem hoc rerum genus no- minasse, quod in stabilitatem et constantiam convenit. IX. Etenim modica animi commotio perturbatio appel- lata est, utque ejus culpa qui caloris particeps est , calor' in habitum abire possit : i(a ab eo qui commotus animo 913 τῆς, οὕτως P ἀπὸ τοῦ ἀλλοιωθέντος * παθητιχὰ ποότης 3) πάθους δύναμις λέγεται, οἷον ἐπὶ τοῦ βρέφους, ὅταν λέγῃ τις 4 δυνάμει δρομιχόν ἐστι, δυνάμει φιλόσοφον, x«i ἁπλῶς ὅταν ἄρτι μὲν οὐχ ἔχη * «à δόνασθαι ἐνεργεῖν, περιόδοις δὲ f χρονιχοῖς ἐνδεχόμενον ἐγγενέ- σθαι τὸ δύνασθαι. ᾿Αδυναμία € δὲ ὅταν ἀνεπίδεχτος ἃ φύσις 7 " ἐπὶ τῷ τινά ποτε ἐνέργειαν παραδέξασθαι, οἷον ἀνθρώπῳ τὸ ἀναπτᾶναι ἀδύνατον, καὶ ἵππῳ τὸ δμιλέειν, xal ἀετῷ βιοτεύειν ἐν ὕδατι, ἢ ὅσα xac φύσιν ἀδύνατα. Σχῆμα δὲ λέγεται fj τοιάδε διατύπω- σις xal διάπλασις" μορφὰ δὲ ἢ ἔξωθεν ἐπιφαινομένη ποιότης ἐκ χρώματος xal διαμόρφωσις ἢ ἢ ἐπιπολά-- ζουσα εὔχροια, ἢ καὶ f; τοὐναντίον δύσχροια, καὶ ἁπλῶς ἣ τοιάδε τις ἐπιδάλλουσα τῇ ὄψει τῆς ἐπιφανείας μορ- qd. Οἱ δὲ τὸ μὲν σχῆμα ἐπὶ τῶν ἀψύχων διέλαθον, τὰν δὲ μορφὰν ἐπὶ τῶν ἐμψύχων. Οἱ δὲ εἶπον ' σχᾶμα μὲν τὸ χωροῦν ἢ διὰ βάθους, μορφὰν δὲ τὴν ἐξ ἐπιπο- λῆς ἐπιφάνειαν, περὶ ὧν μεμαθήχατε. (Scripsi : * ὥστε; codd. ὥς τε. P οὕτως ἀπὸ τοῦ; codd. ἀπὸ δὲ τοῦ. * ἀλλοιωθέντος -οοοἀά. ἀλλοιοῦντος. 4)éyn τις ; codd. λέγη. * ἔχη; codd. ἔχει. ! περιόδοις δὲ ypovixot;; libri παρόδοις ypovixoic, € ἀδυναμία ; libri à δυναμία, ^ 3; libri ἅ, ' εἶπον; libri εἰπεῖν. 5 κωροῦν; codd, ἐγχωροῦν.) AOTOZ TETAPTOZ TOY ΠΡΟΣ TI. V. Τῶν πρός τι γενιχώτερον fj * διαίρεσις τετραχῶς διαιρέεται, φύσει, τέχνα, τύχα xal προαιρέσει" φύσει μὲν ὡς πατὴρ πρὸς τὸν υἱόν, τέχνᾳ δὲ ὡς μαθητὴς πρὸς est patibilis qualifas vel perturbationis facultas nomen mutuatur, velut quum quis infantem cursu valere dicit vel facultate philosophum esse, omninoque quum nunc quidem non habet agendi facultatem, fieri autem potesl , u£ certis temperum curriculis facultas illa ei contingat. Imbecillitas vero est, quum natura ab efficacia quadam aliquando abhorret, velut ncque homini subvolare licet , neque equo loqui, neque aquila in aqua vivere, vel quze- cunque nature repugnant. Figura porro appellatur talis conformalio et facies : forma autem externa qualitas e colore orta et effigies vel eminens coloris sive suavitas sive e contrario insuavitas, omninoque hujusmodi in oculos incurrens oris species. Quidam figuram de inanimatis , dici statuerunt, formam de animatis. Alii vocarunt figu- ram quidem id quod altius penetrat, formam vero emi- nentem oris speciem , de quibus audivistis. QUARTA DEFINITIO RELATIONIS AD ALIQUID. X. Res ad aliquid relatz generatim quadrifariam dividun- tur, natura, arte, fortuna et consilio : natura quidem ut pater ad filium comparatus, arte vero ut discipulus ad magi- δ14 διδάσκαλον, εὖχα δὲ ὡς δῶλος πρὸς δεσπόταν, χαὶ προαιρέσει ὡς φίλος πρὸς φίλον χαὶ ἐχθρὸς πρὸς ἐχθρόν, εἰ χαὶ ἁπλῶς πάντα φύσει. (Scripsi : * ἡ διαίρεσις; codd. διαίρεσις.) AOTOZ IIEMIITOZ ΤΟΥ͂ ΠΟΥ. ια΄. Τὸ ποῦ διαιρεῖται κατὰ τὸ ἁπλούστερον ἐξαχῶς, ἄνω, κάτω, ἔμπροσθεν, ὄπισθεν, δεξιὰ xal ἀριστερά. Ποιχίλλεται δὲ ἕχαστον τούτων τοῦ γὰρ ἄνω πολλαὶ διαφοραὶ ἐν αἰθέοι, ἐν ἄστροις μέχρι τοῦ πόλου, ὑπὲρ τὸν πόλον, καὶ τὰ χάτω ὡσαύτως, καὶ τὰ ἄπειρα * ἀπεί- pec τοῖς μερικωτέροις τόποις ποιχίλλεται. ἩἩ δὲ τούτων P μεγίστη ἀμφιδολία λεχθήσεται. (Posui : ? ἄπειρα; codd. ἀπειράχις. P τούτων με- γίστη; codd. $ δὲ τούτων ἢ μεγίστη.) ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ͂ ΠΟΤΕ EKTOZz. ι6΄. Τὸ δὲ πότε εἰς τὸν ἐνεστῶτα, παρῳχαμένον xal μέλλοντα διαιροῖται ὅ ἐνεστὼς ἀδιαίρετος, ὃ πα- ρῳχαμένος εἰς ἐννέα, 6 μέλλων εἰς πέντε. "Ev δὲ τοῖς ὑπερτάτοις περὶ τούτων ἐλέχθη. (Vide Simplicium ad Aristot. Categ. fol. 5. 6, Conf. Schol. Arist. pag. 8o ed. Brandis.) ΛΟΙῸΣ EBAOMOZ TOY ΠΟΙΕΙ͂Ν. ιγ΄. Τὸ δὲ ποιεῖν διαιρεῖται el; πρᾶξιν xal λόγον xal διανόημα. Ἃ πρᾶξις εἰς τὰν διὰ χειρῶν ἐργασίαν, ARCHYT /E el; τὰν Ov ὀθδελῶν xal ὀργάνων ἐργασίαν xal εἰς τὰν διὰ ποδῶν. Καὶ τούτων ἕχαστον εἷς ἰδιχὰς ἐργασίας τὰς xarà μέρος διαιρουμένας. ὋὉ δὲ λόγος εἰς τὰν ᾿λλαδα γλῶτταν, εἰς βάρβαρον, καὶ τούτων ἔχάστι εἰς διαλέξεις ποιχίλλεται. Τὸ δὲ διανόαμα εἷς μυρία * τῶν νοαμάτων ἐγχοσμίων τε xal ὑπερχοσμίων. "Yntost P τῷ ποιέειν xal 6 λόγος xal τὸ διανόχιια ἐνεργείᾳ ὄντα τοῦ λογικοῦ. Φαμὲν γάρ, τί ποιέει ὃ δεῖνα ; ἀποχρινόμεθα ὁμιλέει, διαλέγεται, διανοέεται, λογίζεται, xal τὰ ἑξῆς. (Scripsi : * μυρία; codd. μύρια. P ὕπεστι τῷ ποιέειν; libri ὑπὲρ τοῦ ποιέειν.) AOTOZ OJAOOZ TOY IIAZXEIN. ιδ΄, Τὸ πάσχειν διαιρεῖται el; ψυχὴν καὶ σῶμα, xal τούτων ἕχαστον εἷς τὰ ἐξ ἐνεργείας ἑτέρου παῦτ. "EE ἐνεργείας δέ ἐστιν, ὅταν τύπτηταί * τις. Τὰ ξὲ δίχα τοῦ ἐνεργοῦντος, ἃ πάλιν εἷς τὰ μυρία τῶν παθέων εἴδη τὰν διαίρεσιν δέχεται. (Scripsi : * τύπτηταί τις; codd. τύπτεταί τις.) AOTOX ENNATOX TOY ΚΕΕΣΘΑΙ͂. ιε΄, Τὸ δὲ χέεσθαι εἰς τρία διαιρεῖται, στάσιν, χαθ- ἐδραν, ἀνάχλισιν, ὧν ἕχαστον πάλιν τρόποις διαφόροις ποικίλλεται, Ἃ τε γὰρ στάσις διάφορος, ἢ ἐφ᾽ ὅλου τοῦ πέλματος, ἢ ἐπ᾽ ἄχρων δαχτύλων, ἢ ἐπ᾽ ὀρθῶν τῶν ἰγνύων, ἢ ὀχλαζόντων ἐπὶ βημάτων, ἴσων, ἀνίσων, ἐπ ἀμφοτέροις τοῖς ποσίν, ἢ ἐφ᾽ ἑνί, ποριζόμενον" ἥ τε strum , fortuna ut servus ad dominum, consilio denique ut amicus ad amicum et inimicus ad inimicum , quam- vis omnino omnia naturá distribuantur. QUINTA DEFINITIO UBI. - XT. Definitio ubi crassiore Minerva in sex partes divi- ditur, supra , infra, a fronte, a tergo, ad dextram et ad lhevam. Earum unaquaeque variatur : nam rerum qu& supra sunt multa notantur discrimina in aethere , in astris usque ad coli verticem, el supra verticem, pariterque qua infra sunt atque infinita infinitis locorum partibus variantur. Sed maxima harum rerum ambiguitas expli- cabitur. SEXTA DEFINITIO QUANDO. XII. Definitio quando in tempus presens, preteritum et futurum dividitur : presens individuum est , preeteri- tum in novem partes distribuitur, futurum in quinque ; de quibus in superioribus dictum est. . SEPTIMA AGENDI DEFINITIO. XIII. Ipsum agere dividitur in actionem, sermonem et cogitationem. Actio distribuitur in labores vel manibus vel veruculis ef instrumentis vel pedibus obeundos. Sed ex his unaqueque res ad peculiares pertinet labores sin- gulatim distribuendos. At sermo lingua graeca et barbara atque earum utraque dialectis variatur. Denique cogitatio multiplici rerum tum terrestrium tum cclestium medita- tione mutatur. Subest faciendi notioni etíam sermo εἰ cogitatio, qure re vera rationis sunt. Dicimus enim , quid facil quidam? respondemus sermocinatur, colloquitur, secum reputat, ratiocinatur, et csetera. OCTAVA PATIENDI DEFINITIO. XIV. Ipsum pati dividitur inter animpm et corpus alque eorum utrumque affectionibus ailerius efficacia ortis mu- tatur. Quando quis enim verberatur, alterius efficaciam sentit. Sunt etiam alia affectiones nullo alterius interventu procreatz , quae rursus in sexcenlas affectionum speciei distribui possunt NONA JACENDI DEFINIT!O. XV. Situs in tria dividilur, statum, sessionem , δῦ" bitionem, quee singula rursus diversis modis variantur. Etenim status diversus est, ita ut vel totis pedum plantis, vel extremis digitis, vel rectis poplitibus, vel flexis geni bus et succiduis vesUgiis sive sequalibus sive insequalibus, FRAGMENTA. χαθέδρα ὁμοίως, ὄρθωσις, πρηνής,, ὑπτία ", ἐπ᾽ ὀρθο- τωνίῳ τῷ τῶν γονάτων σχήματι, καὶ ἀμδλυγωνίῳ, xat ἐναλλὰξ τῶν ποδῶν, 3 ἄλλως διαχειμένη" P ἢ τε ἀνάχλισις ὡσαύτως ἢ ὑπτία “ ἀνάχειται, 3) πρηνὴς xal πλάγιος ἐχτάδην, ἢ ἡπλωμένως, ἢ ἐν χαμπύλῳ, 3 σχολιῷ τῷ σχήματι. Καὶ ἁπλῶς ποιχίλη 4, xal ' οὗ μονοειδὴς f) διαίρεσις. xai εἰς χύσιν, ὡς ἐπὶ τοῦ σίτου, ψάμμου, ἔλαίου καὶ ὕδατος, καὶ τῶν λοιπῶν, ὅσα τοῦ χέεσθαί ἐντι ξηρὰ ὄντα, xal εἴ τι ὑγρᾶς γνωρίζομεν φύσεως. — Kat μέντοι xat τὸ ἡπλῶσθαι τοῦ χεῖσθαί ἐστιν, ὡς ἐπὶ λίνου xal τῶν ἐπιπλόων. (Scripsi : * ὅπτία ; libri ὕπτιος. ἢ διαχειμένη ; codd. διακείμενος. * ὑπτία ; libri ὕπτιος. ὁ cox; codd. vox (oc. AOTOX AEKATOZ TOY EXEIN. ις΄. Τὸ δὲ ἔχειν εἰς περίθεσιν διαιρέεται, ὡς τὸ Ἔτι διαιρέεται τὸ χέεσθαι | 875 ὑποδεδέσθαι, ὡπλίσθαι, ἐσχεπάσθαι εἴς τε ἔνθεσιν, ὡς ἐπὶ μεδίμνου καὶ χεραμίου xat τῶν λοιπῶν ἀγγείων. . Λέγομεν γάρ, πυροὺς ἔχειν τὸν μέδιμνον, ἣ οἶνον τὸν xépuuov. Καὶ εἷς πλοῦτον xal χτῇσιν, οἷον πλοῦτον ἔχων, ἀγρόν, ζεῦγος, xal τὰ τούτοις παραπλήσια. Ἀρχύτας ἀναγνοὺς τὸν ᾿Ερατοσθένους Ἑρμῆν τοῦτον ἐπήνεσε τὸν στίχον’ Χρειὼ πάντ᾽ ἐδίδαξε, τί δ᾽ οὗ χρειώ χεν ἀνεύροι; xat τοῦτον᾽ ᾿Οοθοῦσὶν xal μᾶλλον ἐπωδίνουσι μέριμναι. (Stobzus Floril. XCV, 15. Sed hic Archytas a Tarentino diversus fuit.) Τέλος. ''''!"--"'"-"—''""«"Jc"—--————————————'ÉO GM M M RS MANP ς͵ς.Κ».--΄΄΄΄΄΄Ὡ-ῆ-ῸΦἩιώ1}01....-.--τΘ0...... aut ambobus pedibus aut uni insistamus : similiter sessio est erecta , prona, supina, genuum figurá vel rectum vel oblusum angulum referente, pedibusque decussalim po- tilis , vel aliam habet speciem : eodemque modo accubitio vel supina est vel prona et extento vel porrecto corpore obliqua, vel incurva vel tortuoee formo assimilata. Omnino varia ac non uniformis divisio est. Preterea situs in fusionem dividitur qua voce utimur verbi causa de pane loquentes, de arena, de oleo et aqua et reliquis rebus, quae jacere dicuntur quum siccae sint vel δὶ quid humida praeditum natura cognovimus. Sed expansa quoque jacere dicuntur, quod in retia atque omenta convenit. DECIMA HABENDI DEFINITIO. XVI. Habendi notio in partes divisa pertinet primum ad res imponendas ut calceamenta, arma, velamina : deinde ad immittendas; quod de medimno , testa et reliquis vasis dici constat. Dicitur enim medimnus habere triticum, testa vinum. Denique ad divitias et facultates spectat; est enim qui habeat divitias, agrum, vehiculum atque horum similia. Archytas quum Eratosthenls Mercurium legisset, huno versum laudavit : Necessitas omnia docuit. Quid enim non illa mveniat P? et illum : Cura emendant et plura parturiunt. Finis. a. α οἱ - -- “πων -Ψ en - v^ 9 9e ^ rw » ν. ^ omt—mS— s INDDNNUUUccJdJePPJDJ—V——---—-— -—————nmu MEN M P Wr M V RRERRRM V VAERESRRVENEVEPPRENE AEST ooo ono cm ng ng, 7 ἂν ——————————mn——————